MEĐUNARODNA EKONOMIJA

1. Na šta se misli pod pojmom ekonomskih integracija? Preferencijalnih

trgovinskih aranžmana? Zajedničkog tržišta? Ekonomske unije? Dajte
primjer za svaki od ovih pojmova.

Ekonomske integracije kao oblik međunarodnih ekonomskih odnosa

javljaju se u drugoj polovini 20. Vijeka, koju karakreriše intezivnija
ekonomska saradnja između zemalja. Ekonomska integracija predstavlja
čvrsto i dugoročno povezivanje zemalja u cilju ostvarivanja ekonomskih i
političkih interesa, pronalaženja puteva za efikasniju saradnju privrednih
subjekata zemalja u integraciji. Ekonomske integracije imaju veoma
značajnu ulogu u svjetskoj privredi. Tako npr samo dvije najvažnije (EU i
NAFTA) u svjetskoj proizvodnji učestvuju sa oko 60%, a u svjetskoj trgovini
sa preko 50%.

Preferencijalni trgovinski aranžmani su početna faza integracija, između tri ili

više zemalja potpisnica, kojim se smanjuju carinske stope i djelimično
uklanjaju necarinske barijere. Najbolji primjer je preferencijalna šema
Britanskog Komonvelta koju je 1932. Godine osnovalo UK sa članovima i
nekim bivšim članovima britanske imperije.

Zajedničko tržište je viši oblik integracije, koje ima sve karakteristike carinske unije,
kada je riječ o robama i uslugama, ali obezbjeđuje i slobodno kretanje faktora: kapitala,
radne snage, teh- nologije i preduzeća između zemalja. Podrazumijeva realizaciju četiri
slo- bode: roba, usluga, rada i kapitala. Primjer funkcionisanja zajedničkog tržišta je
EU, kojaje ostvarila zajedničko tržište 1993. godine.

Ekonomska unija potpuna najviši je oblik integracija, koja, pored zajedničkog

tržišta, podrazumijeva i potpunu unifikaciju monetarne i fiskalne politike, kao i
zajedničko vođenje ostalih ekonomskih politika. Primjer ekonomske unije je
BENELUKS, unija Belgije, Holandije i Luksemburga, koja je počela da funkcioniše

1948. godine
2. Na šta se misli pod pojmom stvaranja trgovine? Koji su statički efekti na
blagostanje zemalja članica carinske unije koja stvara trgovinu? Na blagostanje
ostalog dijela svijeta? Kako nastaju ovi statički efekti na blagostanje? Kako se
mjere?

Efekat stvaranja trgovine je pozitivan efekat integracija koji dovodi do

zamjene domaće (neefikasne) proizvodnje jefitinijim uvozom istog pro- izvoda
iz zemlje koja je članica Carinske unije. Uz pretpostavku pune zaposlenosti,
trgovina inicirana na komparativnim prednostima i povećanoj specijalizaciji
dovodi do povećanja blagostanja u carinskoj uniji. Pozitivni efekti se prelivaju
i na zemlje nečlanice, jer usljed rasta blago- stanja u CU dolazi do
povećanog uvoza iz ostatka svijeta. Statički efekti formiranja CU na
parcijalnu ravnotežu se mjere preko stvaranja trgovine. Naime, prilikom
formiranja CU preizvodnja će se ka efikasnijim inostranim proizvođačima
(onim sa manjim troškovima), usljed nedostatka carine ( carinski prihod
nestaje) dio blagostanja će preći sa domaćih proizvođača na domaće
potrošače, što nam daje neto statičke dobitke za zemlju.

3. Na šta se misli pod pojmom preusmjeravanja trgovine? Koji su

statički efekti na blagostanje zemalja članica? Na blagostanje ostalog
dijela svijeta? Kako nastaju ovi statički efekti na blagostanje? Kako se
mjere?
Formiranjem carinske unije dolazi i do efekta skretanja trgovine ili
preusmjeravanja trgovine. Usljed regionalne integracije između zemalja
dolazi do međusobnog preferencijalnog tretmana trgovine, čime se
odu- staje od uvoza iz trećih zemalja (zemalja izvan carinske unije).
Cjenovno povoljniji uvoz, usljed nižih troškova iz trećih zemalja, biva
zamijenjen uvozom sa višim troškovima iz zemlje članice carinske unije.
Praksa skre- tanja trgovine utiče na smanjivanje blagostanja, jer pomjera
proizvodnju od svjetski efikasnijih proizvođača ka manje efikasnim
proizvođačima unutar unije. Ovim dolazi do pogoršavanja
međunarodne alokacije re- sursa i udaljava proizvodnju od
komparativnih prednosti. CU koja preusmjerava trgovinu vodi i do
stvaranja trgovine i do njenog preusmjeravanja za razliku od CU koja samo
stvara trgovinu, pa može povećati ili smanjiti blagostanje zemalja članica, a
to dovodi do smanjenja blagostanja ostatka svijeta. Blagostanje zemalja koje
nisu članice opada jer njihovi ekonomski resursi mogu biti upotrijebljeni
jedino na manje efikasan način od načina na koji su bili upotrijebljeni prije
nego što je od njih preusmjerena trgovina. Statički uticaj na blagostanje
mjeri se uz pomoć naprednije analize opšte ravnoteže.

4. Pod kojim uslovima će formiranje CU vjerovatno dovesti do stvaranja

trgovine i do porasta blagostanja?

Skripta