- zmiany w ustawieniu kości gnykowej przez połączenie jej z mięśniami rylcowo-językowym i gnykowo-językowym

Mięśnie gnykowe dolne/ długie (kontynuacja m. prostego brzucha):

- m. mostkowognykowy- m. sternohyoideus,
- m. mostkowo-tarczowy- m. sternothyroideus,
- m. łopatkowo-gnykowy- m. omohyoideus (?)

Mięśnie gnykowe górne/ krótkie:

- m. żuchwowo-gnykowy- m. mylohyoideus,
- m. bródkowo-gnykowy- m. geniohyoideus,
- m. rylcowo-gnykowy- m. stylohyoideus,
- m. tarczowo- gnykowy- m. thyrohyoideus,
- m. potyliczno-gnykowy- m. ocipitohyoideus,
- m. rogowo-gnykowy- m. ceratohyoideus,
- m. gnykowy- poprzeczny- m. hyoideus transversus

Gardziel
- wejście- szpara ustna (rima oris), wyjście isthmus faucium (pars oralis pharyngis),
- gardziel (fauces):
* od góry- powierzchnia brzuszna żagielka podniebiennego,
* od dołu- powierzchnia grzbietowa korzenia języka,
* ściany boczne- łuk podniebienno- językowy, łuk podniebienno gardłowy (arcus palatoglossus),
- cieśń znika przy oddychaniu.
Gardło- pharynx
- przejście głowy w szyję, w sąsiedztwie podstawy czaszki i dwóch pierwszych kręgów szyjnych,
- z boków objęty przez rogi kości gnykowych i mm. skrzydłowe, u konia dodatkowo worki powietrzne,
- podbudowuje od dołu korzeń języka i krtań,
- drogi oddechowe i pokarmowe krzyżują się w obrębie jamy gardla (cavum pharyngis),
* po przejściu przez jamę gardła droga oddechowa leży brzusznie a droga pokarmowa grzbietowo,
- do wnętrza jamy gardła wystaje fałd mięśniowo- śluzówkowy- żagielek podniebienny (podniebienie miękkie),
* na tylnej ścianie gardła zespala się w łuk podniebienno- gardłowy- arcus palatopharyngeus,
- łuk i żagielek podniebienny sprzyjają podziałowi gardła na dwa piętra: górne i dolne,
* pozostają w kontakcie przez ujście śródgardłowe- ostium intrapharyngeum,
- piętro górne- część nosowa gardła (pars nasalis pharyngis)- przedłużenie drogi oddechowej przez nozdrza tylne
(choane),
- piętro dolne:
* część ustna gardła (cieśń gardzieli)- od ostatniego trzonowca do nagłośni (epiglottis),
* część krtaniowa gardła (pars laryngea pharyngis)- okolica dolna gardła,
* wystercza do niej korona krtani (corona laryngis)- chrząstka nagłośniowa, wyr. różkowate chrząstek
nalewkowatych, fałdy nalewkowato- nagłośniowe,
* zachyłek gruszkowaty gardła (recessus piriformis)- po obu stronach korony rynienkowato ukształtowany,
* część przełykowa krtani (pars oesophagea laryngis)- przedsionek przełyku- vestibulum oesophagei- tylno-
górna ściana gardła, w tyle od łuku podniebienno gardłowego
* mięsożerne- próg gardłowo-przełykowy- limen pharyngoesophageum,
- połączenie gardła z sąsiadującymi narządami przez:
* symetryczne ujście trąbek słuchowych- ostium pharyngeum tubae auditive, przebijające sklepienie gardła,
* nozdrza tylne (choane)- połączenie jamy nosowej z cz. nosową gardła,
* cieśń gardzieli- połączenie jamy ustnej z jamą gardła,
* wejście krtaniowe (aditus laryngis)- komunikacja między cz. krtaniową gardła a krtanią,
* otwór wejściowy do przełyku, łączy cz. przełykową z przełykiem,
- ściana gardła zbudowana z śluzówki, powięzi wewnętrznej, głębokiej, poprzecznie prążkowanej warstwy
mieśniowej, powięzi powierzchownej i przydanki,
- powięź głęboka jest cienka i wpromieniowuje swoimi włóknami w szew gardła na sklepieniu gardła w płaszczyźnie
pośrodkowej,
- powięź powierzchowna jest silniejsza,
- między powieziami mięśnie gardła w dwóch pokładach, które działają antagonistycznie w stosunku do siebie.
I Mięśnie zwieracze gardła- mm. constrictores pharyngis
1. Zwieracze gardła przednie- mm. constrictores pharyngis rostrales
- m. podniebienno-gardłowy (m. palatopharyngeus)
* zespala się z m. podniebiennym
PP: brzeg wolny kości podniebiennej i szkrzydłowej
PK: brzeg przedni chrząstki tarczowej krtani, ściana gardła, osiąga szew gardła
- m. szkrzydłowo- gardłowy (m. pterygopharyngeus)
PP: k. szkrzydłowa
PK: szew gardła
2. Zwieracze gardła środkowe
- m. gnykowo-gardłowy- m. hyopharyngeus
PP: sąsiadujące cz. kości gnykowej
PK: wpromieniowuje w ścianę gardła
3. Zwieracze gardła doogonowe
- m. tarczowo- gardłowy (m. thyropharyngeus)
PP: pow. zewnętrzna chrząstki tarczowej
PK: szew- raphe pharyngis
- m. pierścienno-gardłowy (m. cricopharyngeus)
PP: powierzchnia boczna chrząstki pierścieniowatej
PK: szew gardła
II Mieśnie rozwieracze gardła- mm. dilatatores pharyngis
- obustronne mięśnie rylcowo- gardłowe doogonowe (mm. stylopharyngei caudales)
PP: wew. powierzchnia cz. środkowej (rylcowatej) k. gnykowej,
PK: wpromieniowuje w boczną ścianę gardła (przechodzi między zwieraczami środkowymi i doogonowymi),
- żagielek podniebienny – przedłużenie śluzówki podniebienia twardego,
* na brzegu dogardłowym/ wolnym blaszki poziomej kości podniebiennej ma kostny przyczep, kieruje się w głąb
światła gardła tworząc ruchoma przegrodę między częścią oddechową a pokarmową,
* obwodowy wolny brzeg siega do podstawy chrząstki nagłośniowej
* Su- języczek (uvula)- występ położony w płaszczyźnie pośrodkowej,
* Eq- długi żagielek podniebienny, na który zachodzi nagłośnia i szczelnie przyciska go do korzenia języka,
nie korzysta z jamy ustnej jako drogi oddechowej,
* łuk podniebienno- językowy (arcus palatoglossus)- powiązanie śluzówki żagielka z korzeniem języka,
* tuż za nim nieparzysty łuk podniebienno- gardłowy (arcus palatopharyngeus),
* strona grzbietowa żagielka posiada mało gruczołów i tkanki limfatycznej w przeciwieństwie do brzusznej,
- 3 mięśnie zapewniające ruchomość żagielka podniebiennego