UNIVERZITET U ZENICI

POLITEHNIČKI FAKULTET

KOMPOZITNE GREDE I GREDE S OJAČANJIMA IZLOŽENE

MOMENTIMA SAVIJANJA I TRANSVERZALNIM SILAMA
-SEMINARSKI RAD-

STUDENTI: PREDMETNI NASTAVNIK:

Prof.Dr Aleksandar Karač
Sadržaj
1.UVOD..................................................................................................................................................
3
2. TEORIJSKI
DIO..............................................................................................................................3
3. PRIMJERI PRIMJENE
..................................................................................................................7
3.1 Primjer 1...........................................................................................................................................7
3.2 Primjer 2.........................................................................................................................................8
3.3 Primjer 3.........................................................................................................................................10
4.
ZAKLJUČCI....................................................................................................................................12

UVOD

2
Derivacija data u dijelu 4.2. (Beer-Mechanics of materials) bazirana je na pretpostavkama o
homogenom materijalu sa datim modulom elastičnosti E. Ako je greda napravljena od dva ili
više materijala sa različitim modulom elastičnosti,tada je kompozitna greda.

TEORIJSKI DIO

Posmatrajmo gredu sastavljenu od dva dijela različitih materijala spojeni kao na slici 4.18 .
Ova kompozitna greda će se deformisati po definiciji u dijelu 4.1B, pošto njegov poprečni
presjek ostaje isti čitavom dužinom, i pošto nema nikakvih pretpostavki u dijelu 4.1B po
pitanju pritisni naponi materijala ili svih materijala koji su umiješani. S toga, normalni naponi
Ɛx se i dalje mijenjaju linearno sa povečanjem dužine y od neutralne ose presjeka (slika 4.21
a i b), i formula (4.8) sadrži:
−y
Ɛ x= (4.8)
ρ

4.18 Presjek različitih 4.19

materijala

Međutim, ne možemo pretpostaviti da će neutralna usa prolaziti kroz centralnu osu u

kompozitnom presjeku, i cilj ove analize je da se odredi lokacije te ose.
Pošto su moduli elastičnosti E1 i E2 od materijala različiti, formule za normalni napon za oba
materijala su:
−E1 y
δ1=E1*Ɛx=
ρ

−E2 y
δ=E2*Ɛx = (4.24)
ρ

3
Kriva distribucije napona je dobijena, koja se sastoji od dva segmenta sa pravim linijama,
pokazane na slici 4.19. Iz formule (4.24) slijedi da je sila dF 1 djelovala na gornjem elementu
površine dA poprečnog presjeka:
−E1 y
dF1 = δ1dA= dA (4.25)
ρ
Dok je sila dF2 djelovala na istom elementu površine dA samo donjeg dijela:
−E2 y
dF2 = δ2dA= dA (4.26)
ρ
E2
Označavajući odnos od dva modula elastičnosti sa n, možemo zapisati:
E1

(n E1 ) y −E2 y
dF2 =- dA= (n dA ) (4.27)
ρ ρ

Upoređujući formule (4.25) i (4.27), primijetit ćemo da ista sila dF2 bi bila na elementu
oblasti n dA od prvog materijala. Stoga, otpor da se savija u gredi, ostala bi ista da su oba
dijela napravljena od prvog materijala, pod uslovom da je širina svakog elementa donjeg
dijela je umnožen faktorom n. Napomena da ovo proširenje (ako je n> 1) ili suženje (ako je
n<1) mora biti u paralelnom smjeru sa neutralnom osom, jer je od osnovne važnosti da
udaljenost svakog elementa od neutralne osi ostaju iste. Ovaj novi popreči presjek se zove
transformisani presjek (slika 4.20).

Slika 4.20 Slika 4.21

Pošto transformisani presjek predstavlja poprečni presjek elementa napravljenog od
homogenog materijala sa modulom elastičnosti E1,metoda opisana u dijelu 4.2 može se
koristiti za određivanje neutralne ose i normalnog pritiska u raznim tačkama. Neutralna osa
je provučena kroz centar transformisanog dijela (slika 4.21), i da je napon δ x u bilo kojoj tački
odgovarajućeg homogenog elementa dobivena iz formule 4.16
−M y
δ x= (4.16)
I

4
gdje je udaljenost od neutralne površine i I je momenat inercije transformisanog dijela sa
poštovanjem prema centralnoj osi.

Da bi savladao napon δ1 u tački koji se nalazi u gornjem dijelu presjeka originalne kompozitne grede,
treba izračunati napon δx odgovarajućeg transformisanog dijela. Međutim, da bi savladao napon δ 2 u
donjem dijelu poprečnog presjeka, moramo da pomnožimo sa n napon δ x izračunat za odgovarajuću
tačku transformisanog dijela. Zaista, ista osnovna sila dF2 je primjenjena na elementu područja n*dA
transformisanog dijela i elementa površine dA za originalni dio. Stoga, napon δ2 u tački na
originalnom dijelu mora biti n puta veći od napona za odgovarajuću tačku transformisanog dijela.
Deformacije kompozitne grede mogu se odrediti koristeći transformisani dio. Prisjetimo se da
transformisani dio predstavlja poprečni presjek elementa, napravljen od homogenog materijala
modula elastičnosti E1 , koji se deformiše na isti način kao i kompozitna greda.
Zato, koristeći formulu (4.21), pišemo da je zakrivljenost kompozitne grede
1 M
=
ρ E1 I
gdje je I momenat inercije transformisanog dijela sa poštovanjem prema neutralnoj osi.

-* Važan primjer strukturalnih greda od dva različita materijala se nameću pojačane

betonske grede (slika 4,4). Ove grede, kada su podvrgnuti pozitivnim savojnim momentima,
ojačane su čeličnim štapovima postavljene na kratkoj udaljenosti od njihovog donjeg lica.
(slika 4.23a). Pošto je beton je vrlo slab na zatezanje, lomi se ispod neutralne površine, i
čelični štapovi nose zatezni teret , dok gornji dio betonske grede nosi pritisni teret teret.

Slika 4.23

Slika 4.4

Da bi savladali transformisani dio ojačane betonske grede, mi zamijenimo ukupnu oblast A s

čeličnih šipki sa ekvivalentnim područjem nAs ,gdje je n je odnos modula elastičnostičnosti od

5
čelika i betona (slika 4.23 b). Pošto beton u gredi podnosi pritisak , samo dio koji se nalazi
iznad neutralne ose trebao bi biti korišten u transformisanom dijelu.

Položaj neutralne ose može se odediti utvrđujući udaljenost x od gornjeg lica grede do centra
C transformisanog dijela. Koristeci širinu grede b i udaljenost d od gornjeg lica do središnje
linije čeličnih štapova, prvi momenat transformisanog dijela sa poštovanjem prema
neutralnoj osi mora biti nula. Pošto prvi momenat svakog elementa transformisanog dijela je
dobiven umnožavanjem daljine od sopstvenog centra do neutralne ose,
x
( bx ) −n A č ( d−x )=0
2
Ili

1 2
b x + n A s x−n A s d=0
2
Rešavanje ove kvadratičke jednačine za x, i položaj neutralne ose u gredi i dio dijela
poprecnog presjeka betonske grede je izračunat. Naponi u transformisanom dijelu su ranije
odeđene u ovom dijelu. Raspored pritisnog napona u betonu i rezultatnta Fč savojnih
momenata u čeličnim šipkama se prikazuju u slici 4.23c .

6
PRIMJERI:
Primjer 1 :
Greda dobijena povezivanjem komadića čelika (Eč= 29 x 106 psi ) i mesinga (Em= 15 x 106 psi)
ima poprečni presjek koji je prikazan (slika 4.22).
Pronađite maksimalan napon u čeliku i u mesingu kada je greda napregnuta čistom savijanju
sa momentom savijanja M=40 kip*in.

Slika 4.22

Transformisani dio odgovara ekvivalentno gredi napravljena samo od mesinga slika 4.22b.
Pošto je
E č 29 × 106 psi
n= = =1,933
E m 15 ×10 6 psi

Širina središnjeg dijela mesinga, koji zamenjuje originalni čelični dio, može se dobiti
množenjem originalne širine sa 1,933:
( 0,75∈. ) ( 1,933 )=1,45∈.
Napomena da se ova promjena u dimenziji odvija u paralelnom smjeru sa neutralnom osom.
Momenat inercije transformisanog dijela oko centralne ose je:
1 1
I= b h3= ( 2,25∈. ) ( 3∈. )3=5,063 ¿ .4
12 12
i maksimalna udaljenost od neutralne ose je c = 1,5 in. Koristeći formulu (4,15), maksimalan
napon u transformisanom dijelu je:

7
 Mc ( 40 kip∗¿. )( 1,5∈. )
δ m= =
I 5,063∈¿4 =11,85 ksi ¿
Ova vrednost predstavlja i najveći napon u dijelu mesinga početne kompozitne grede.
Maksimalni napon u dijelu čelika, bit će veća nego kod transformisanog dijela,jer se od tog
područja središnjeg dijela mora smanjiti za faktor n=1,933.

( δ m )max =11,85 ksi

( δ č )max =( 1,933 ) ( 11,85 ksi ) =22,9 ksi
Primjer 2:
Dvije čelične ploče su zavarane da formiraju gredu u oblik T koja je ojačana sa dva hrastova
diejla pokazala kao na slici. Modul elastičnosti je 12,5 GPa za hrast i 200 GPa za čelik. Znajući
da je momenat savijanja od M=50 kN M djeluje na kompozitnu gredu, izračunati (a)
maksimalni napon u hrastu i (b) u čeliku duž gornje ivice.

STRATEGIJA: greda se prvo transformiše da je napravljena od

jednog materijal (ili čelika ili hrasta). Momenat inercije je tada
definisan za transformisani dio, a ovo se koristi za određivanje
dozvoljenog napona, sjećajući da stvarni napon mora biti na
osnovu originalnog materijala.

Slika 4.3

DIMENZIONIRANJE:
Transformisani dio. Prvo odnos modula elastičnosti:
E č 200 GPa
n= = =16
E h 12,5 GPa

Množenjem horizontalnih dimenzija čeličnih dijelova sa n=16, transformisani dio napravljen

isključivo od hrasta je zadovoljen.
Neutralna osa: slika 1 pokazuje transformisani dio. Neutralna osa prolazi kroz centar
transformisanog dijela. Pošto se elemenat sastoji od dva pravougaona dijela,

8
Ý =
∑ ý A = ( 0,160 m) ( 3,2 m× 0,020m ) +0 =0,050 m
∑ A 3,2m ×0,020 m+0,470 m× 0,300 m

Slika 2

Slika 1

Centralni moment inercije. Koristeći sliku 2 i paralelosni teorem.

1 1
I= ( 0,470 ) ( 0,300 )3 + ( 0,470 ×0,300 ) ( 0,050 )2 + ( 3,2 )( 0,020 )3 + ( 3,2 ×0,020 )( 0,160−0,050 )2
12 12

I =2,19 ×10−3 m4

ANALIZA:
a. Maksimalni napon u hrastu: Najudaljenija vlakna hrasta od neutralne ose se nalazi duž
donje ivice, gdje je c2=0,200 m.
M c 2 ( 50 ×103 N ∙ m ) ( 0,200 ) m
δ h= =
I 2,19 ×103 m4

δ h=4,57 MPa

b. Napon u čeliku: Duž gornje ivice c1= 0,120 m. Iz transformisanog dijela dobili smo
ekvivalentni napon u drvetu, koji se mora pomnožiti sa n da bi savladao napon u čeliku.

M c1 ( 50 ×103 N ∙ m ) ( 0,120 m)
δ č =n =( 16 )
I 2,19 ×10−3 m4

δ č =43,8 MPa

Pošto je transformisani dio baziran na gredi napravljenoj isključivo od hrasta, bilo je

neophodno koristiti n da bi se dobio pravi napon u čeliku. Nadalje, na bilo kojoj udaljenosti od
nutralne ose, napon u čeliku bi bio mnogo veći od napona u hrastu, odraz većeg modula
elastičnosti za čelik.

9
Primjer 3:
5
Betonska ploča ojačana sa armaturom in.-prečnika postavljene 1,5 in. Iznad donjeg lica
8
ploče razmaka po 6 in. u centrima, prikazano na slici. Modul elastičnosti je 3,6 x 10 6 psi za
beton i 29 x 106 psi za čelik. Znajući da je momenat savijanja 40 kip∙in. je primjenjeno na
svakih 1-ft širine ploče, izračunati (a) maksimalni momenat u betonu i (b) napon u čeliku.

STRATEGIJA: pretvoriti dio u jedan materijal, beton, i onda izračunati momenat inercije za
transformisani dio. Nastaviti računanjem potrebnih nepona, sjećajući se da stvarni napon mora biti
zasnovan na originalnom materijalu.

5
DIMENZIONIRANJE: Transformisani dio: Zamislite ploču širine 12 in. u kojoj imaju dvije armature -
8
in. prečnika, imajući površinu poprečnog presjeka
2
π 5
Ač =2 [ ( )]
4 8
∈. = 0,614 ¿2

Pošto beton podnosi samo pritisak, sve zatezne sile preuzimaju armaturne šipke, i transformisani
dio(slika br.1), sastoji je od dva dijela kao što je prikazano. Jedan dio je beton pod pritiskom (lociran
iznad neutralne ose), i drugi transformisani čelični dio n*A č.

Slika 1

Imamo

E č 29× 106 psi

n= = =8,06
E b 3,6 × 106 psi

10
n A s=8,06 ( 0,614 ¿ 2 )=4,95¿ 2

Neutralna osa: Neutralna osa ploče prolazi kroz centar transformisanog dijela.

Slika 2

Rezumirajući momente oko neutralne ose, pišu se

12 x ( x2 )−4,95 ( 4−x )=0 x=1,450∈.

Momenat inercije: Koristeći sliku 2, centralni momenat inercijetransformisanog dijela je

1
I = ( 12 ) (1,450 )3+ 4,95 ( 4−1,450 )2=44,4 ¿ 4
3
ANALIZA:

a. Maksimalni napon u betonu: Slika 3 pokazuje napon po poprečnom presjeku , na vrhu ploče
imamo c1=1,450 in. i
M c1 ( 40 kip ∙∈. ) ( 1,450∈. )
δ b= = δ b=1,306 ksi
I 44,4 ¿ 4
b. Napon u čeliku: Za čelik, imamo c2 = 2,55 in., n=8,06
M c2 ( 40 kip ∙∈. )( 2,55∈. )
δ č =n =8,06 δ č =18,52 ksi
I 44,4 ¿ 4

Slika 3

Pošto je transformisani dio bio baziran na gredu napravljenoj isključivo od jednog materijala –beton,
bilo je neophodno koristiti n da bi dobili pravi napon u čeliku. Razlika u rezultatima je odraz velike
razlike u modulima elastičnosti.

11
ZAKLJUČCI

12