‫ﺣﺴﻴﻦ اﻧﺼﺎري و ﻫﻤﻜﺎران‪47 ..

‬‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎران‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬

‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﺎي‬

‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﺮ زاﻫﺪان‬
‫‪3‬‬
‫ﺣﺴﻴﻦ اﻧﺼﺎري‪ ،1‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺎﺳﻲ‪ ،*2‬رﺿﺎ ﻧﻮروززاده‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪94/6/17 :‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ‪93/5/2 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‪:‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺑﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ و ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻓﺮاد ارﺗﺒﺎط ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﮔﺮوه اراﺋﻪ دﻫﻨﺪه ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ازﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﺧـﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧـﻮردار ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﻫـﺪف اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ و ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن در ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺷـﺎﻏﻞ در ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن ﻫـﺎي واﺑﺴـﺘﻪ ﺑـﻪ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﺮ زاﻫﺪان ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻣﻘﻄﻌﻲ از ﻓﺮم ﻛﻮﺗﺎه اﻳﺮاﻧﻲ‪ (SF-36) 36‬ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬داده ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار ‪ Stata.12‬ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬رﮔﺮﺳـﻴﻮن‬
‫ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 300‬ﭘﺮﺳﺘﺎر زن )‪ (%77/9‬ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ‪ 31/6±6/6‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺳﺎﺑﻘﻪ‬
‫ﻛﺎر ‪ 7/55±6/8‬ﺳﺎل ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﻧﻤـﺮه ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ در ﺑﻌـﺪ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺟﺴـﻤﻲ)‪ (39/6±11/8‬و‬
‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ)‪ ( 8/2±6/7‬اﺧﺘﺼﺎص داﺷﺖ‪ .‬در ﺗﺤﻠﻴﻞ رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ‪ ،‬وﺿـﻌﻴﺖ‬
‫ﺗﺎﻫﻞ‪ ،‬اﻧﺠﺎم اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري‪ ،‬اﻟﮕﻮي ﺷﻴﻔﺖ ﻛﺎري و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﺑـﻮد)‪/05‬‬
‫‪.(P<0‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎران از ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺮﺳﺘﺎري را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﻣـﺪﻳﺮان ﭘﺮﺳـﺘﺎري ﻣـﻲ‬
‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻴﻔﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎران و ﺗﻌﺪﻳﻞ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر در ﺑﻬﺒـﻮد ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ آﻧـﺎن‬
‫اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺘﺎران‪ ،‬ﺳﻼﻣﺖ‬

‫‪ 1‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ارﺗﻘﺎ ﺳﻼﻣﺖ‪ ،‬ﮔﺮوه اﻣﺎر و اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ زاﻫﺪان‪ ،‬زاﻫﺪان‪ ،‬اﻳﺮان‬
‫‪ 2‬اﺳﺘﺎدﻳﺎر داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻗﻢ‪ ،‬ﻗﻢ‪ ،‬اﻳﺮان)* ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل(‪ ،‬آدرس‪ :‬ﻗﻢ‪-‬ﺧﻴﺎﺑـﺎن ﺳـﺎﺣﻠﻲ‪ ،‬داﻧﺸـﻜﺪه ﭘﺮﺳـﺘﺎري و ﻣﺎﻣـﺎﻳﻲ ﻗـﻢ‪ ،‬آدرس اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜـﻲ‪:‬‬
‫‪Mohamad_abbasi55@yahoo.com‬‬
‫‪ 3‬ﻣﺮﺑﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺎﻫﺪ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‬
‫ﺳﺎل ﭼﻬﺎردﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 3‬ﭘﺎﻳﻴﺰ‪ ،1394‬ﺷﻤﺎره ﻣﺴﻠﺴﻞ‪. .54‬‬
‫ارﺗﻘﺎء ﻣﺤﻮر ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )‪ .(1،11‬داﻧﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎران‬
‫ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ اﺣﺴـﺎس ﺧـﻮب ﺑـﻮدن دارﻧـﺪ و در ﭼـﻪ ﺟﻨﺒـﻪ ﻫـﺎﻳﻲ‬
‫اﺣﺴــﺎس ﺧــﻮﺑﻲ ﻧﺪارﻧــﺪ‪ ،‬و اﻳــﻦ اﺣﺴــﺎس ﻧــﺎﻣﻄﻠﻮب در ﻛــﺪام‬
‫زﻳﺮﮔﺮوﻫﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪ اي ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬
‫رﻳﺰي ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻣﺸﻜﻼت آﻧﺎن ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬در زﻣﻴﻨﻪ ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي زﻳﺎدي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳـﺖ)‪(4-14‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﺳـﻼﻣﺘﻲ و ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﺨـﺪوش‬
‫ﻛﻨﻨﺪه آن ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﺎﻣﻌﻲ‬
‫ﺑــﻪ اﻳــﻦ ﺻــﻮرت در ﻣــﻮرد ﻛﻴﻔﻴــﺖ زﻧــﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳــﺘﺎران ﺷــﻬﺮ‬
‫زاﻫﺪان)ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ اﻓـﺮاد در ﻣﺸـﺎﻏﻞ ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮن‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺎ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻤﺮار اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺖ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن‬
‫از اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻗﺮارا دارد( ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻬﺮ زاﻫﺪان در ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ اﻳﺮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﻧﻈﺮ آب و‬
‫ﻫﻮاﻳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‪ ،‬ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺎﻳﺮ‬
‫ﻣﺮاﻛﺰ اﺳﺘﺎﻧﻬﺎي اﻳﺮان در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻟـﺬا ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮاد در ﻣﺸﺎﻏﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺧﺼﻮﺻـﺎ ﭘﺮﺳـﺘﺎران‬
‫ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻤﺮار اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺖ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن از اﻫﻤﻴﺖ ﺑـﺎﻻﻳﻲ‬
‫ﻗﺮارا دارد‪ .‬ﻟﺬا ﻫﺪف از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ در‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺷﺎﻏﻞ درﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎي داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ زاﻫـﺪان‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﻳﻬـﺎي ﻻزم‬
‫)ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﻣﻨﺎﺳﺐ( در ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮﺧـﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي‬
‫ﻫﻤﺮاه ﻧﻴﺰ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ارﺗﺒـﺎط آﻧﻬـﺎ ﺑـﺎ ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰﻳﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨـﺪه‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻓﺮاد ﺑﺎﻋﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺑﻴﻤـﺎري رواﻧـﻲ‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴـﻪ ﻫﻴﺠـﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺮ روي ‪300‬ﭘﺮﺳـﺘﺎر‬
‫ﺷﺎﻏﻞ در ‪ 5‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﺮ زاﻫﺪان اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻗﺒﻠـﻲ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ در‬
‫زﻧﺠﺎن)‪ (14‬در ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ دﻗﺖ ‪ 6‬درﺻﺪ و اﻟﻔﺎي ‪ 5‬درﺻﺪ‬
‫‪ 240‬ﻧﻔﺮ ﺑﺪﺳـﺖ اﻣـﺪ ﻛـﻪ ﺟﻬـﺖ اﻓـﺰاﻳﺶ دﻗـﺖ ‪ 300‬ﭘﺮﺳـﺘﺎر‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪ .‬روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼـﺎدﻓﻲ ﻃﺒﻘـﻪ اي و‬
‫در ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن و ﺑﺨﺸﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻃﺒﻘﺎت در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻻزم از ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺎ ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﻛـﻞ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران در ﻃﺒﻘﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻃﺒﻘـﻪ‬
‫اي ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎران را داﺷـﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺸـﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻴﺰ از ﻫﻤﺎن ﻃﺒﻘﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪ و ﻧﺴﺒﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮﻧـﻪ‬
‫از ﻫﺮﻃﺒﻘﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺟﻤﻌﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎران داﻧﺸـﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ‬
‫ﺷﻬﺮ زاﻫﺪان در ان ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺴﺘﮕﻲ داﺷﺖ‪.‬ﺟﻬﺖ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﮔﻴـﺮي از‬
‫ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ‪ ،‬ﻟﻴﺴﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻫﺮ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن در ﻫﺮ ﺑﺨﺶ از دﻓﺘـﺮ‬
‫ارﮔﺎن رﺳﻤﻲ اﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ اداره اﻣﻮر ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎي اﻳﺮان‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬ ‫‪48‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺘﻲ‪ ،‬رﺿﺎﻳﺖ ﻓﺮد در ﺗﻤﺎم اﺑﻌـﺎد‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد)‪.(1‬ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﻣﻔﻬـﻮم ﭘﻴﭽﻴـﺪه و‬
‫ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪي ﺟﺴﻤﻲ‪ ،‬ذﻫﻨﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ)‪.(2‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑـﺎ اﺣﺴـﺎس ﺧـﻮب ﺑـﻮدن در‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮد دارد)‪ .(3‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدي روي ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫دارد‪ .‬ﺳﻦ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﺗﺤﺼﻴﻼت‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﻃﺒﻘﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري‬
‫و ﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻋﻮاﻣﻞ رﻓﺘﺎري‪ ،‬ﺷـﻐﻠﻲ و ﻣﻨـﺎﺑﻊ‬
‫ﺳﺎزﮔﺎري )‪ .(4‬اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ و ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳـﺎزﮔﺎري ﻛـﺎﻓﻲ‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎي روﺣﻲ‪-‬رواﻧﻲ و ﺟﺴﻤﻲ در ﻓـﺮد‬
‫ﺷﺪه و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬در‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﺣﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮ‪ ،‬اﺳﺘﺮس ﺣﺮﻓﻪ اي ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﻣﺪاوم اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﻓـﺮد ﻣـﻲ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬از ﺑﻴﻦ ﺗﻤﺎم ﺣﺮﻓﻪ ﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣـﺎن‪ ،‬ﭘﺮﺳـﺘﺎران ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﺳﺘﺮس ﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و رواﻧﻲ ﻧﺎﺷﻲ‬
‫از ﻣﺮاﻗﺒــﺖ از ﺑﻴﻤــﺎران ﺑﻴﺸــﺘﺮ در ﻣﻌــﺮض ﻓﺮﺳــﻮدﮔﻲ ﺷــﻐﻠﻲ‪،‬‬
‫ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﻛﺎﻫﺶ رﺿﺎﻳﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻗﺮار دارﻧﺪ)‪ .(5‬ﻋﻼوه‬
‫ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺘﺎران در ﻣﻌـﺮض اﻓﺴـﺮدﮔﻲ‪ ،‬ﻣﺸـﻜﻼت ﺟﺴـﻤﻲ و‬
‫روﺣﻲ‪-‬رواﻧـﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ Özden .‬و ﻫﻤﻜـﺎران ﻣـﻲ ﻧﻮﻳﺴـﻨﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻓﺎﻗـﺪ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺳـﺎزﮔﺎري ﺑـﺎ ﻣﺸـﻜﻼت ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺗﻔـﺮﻳﺢ‪،‬‬
‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد و ﺣﻤﺎﻳﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ)‪ Killian .(6‬ﺑﻴـﺎن‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺮس ﺷـﻐﻠﻲ و ﻓﺮﺳـﻮدﮔﻲ ﺷـﻐﻠﻲ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻣﻨﻔـﻲ‬
‫ﻣﻬﻤﻲ روي ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳـﺘﺎران دارد)‪ .(7‬در ‪Lambert‬‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎران در ‪ 17‬ﻛﺸﻮر اﺳﺘﺮس ﺷـﻐﻠﻲ را در‬
‫ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ)‪ .(8‬اﺳﺘﺮس ﺷـﻐﻠﻲ ﺑـﺎ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﺑـﺮ‬
‫ﻣﺸﻜﻼت ﺳﻼﻣﺘﻲ و ﻛﺎﻫﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻓﺮد و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﻴﻤﺎر را ﻛﺎﻫﺶ ﻣـﻲ دﻫـﺪ)‪.(9‬‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮔﺮوه اراﺋﻪ دﻫﻨﺪه ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪-‬درﻣﺎﻧﻲ‬
‫در ﻫﻤﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑـﻮده و ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﺧـﺪﻣﺎت آﻧـﺎن ﺑـﺎ اﺛـﺮ ﺑﺨﺸـﻲ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ‪-‬درﻣـﺎﻧﻲ در ارﺗﺒـﺎط ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳـﻼﻣﺘﻲ ﺑﻄـﻮر ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ و ﻳـﺎ ﻏﻴـﺮ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ را ﺗﺤﺖ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻗـﺮار داده و در‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺑﻴﻤﺎران را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ)‪ (10‬و ﺑـﻴﻦ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران و اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت و رﺿﺎﻳﺘﻤﻨﺪي ﺑﻴﻤـﺎران‬
‫ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وﺟﻮد دارد)‪ .(11‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷـﺪه در اﻳـﺮان‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران را در ﺣـﺪ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﮔـﺰارش ﮔﺮدﻳـﺪه‬
‫اﺳﺖ )‪ .(13،12‬از ﻃﺮﻓﻲ ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺎاﻣﻴﺪي‪ ،‬از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ اﻧﮕﻴـﺰه ﻛـﺎري‪ ،‬ﻛـﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‬
‫ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﺷـﺪه و در اﺑﻌـﺎد‬
‫ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮ ﺑـﺮ ﺗﻮﺳـﻌﻪ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼـﺎدي ﻳـﻚ ﻛﺸـﻮر ﺗـﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ در راﺳـﺘﺎي‬
 ‫ﺣﺴﻴﻦ اﻧﺼﺎري و ﻫﻤﻜﺎران‪49 ..‬‬
‫ﭼﻨﺪ ﮔﺎﻧﻪ ﻟﻮﺟﺴﺘﻴﻚ )ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﻘﻄـﻪ ﺑـﺮش ﻧﻤـﺮه ‪(75‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮش ‪ 75‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮ ﺗﻴﻢ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و ﺑﺎ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎﻓﻲ در ﻃﺒﻘﺎت ﺟﻬـﺖ داﺷـﺘﻦ ﺗـﻮان‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﺮازش ﻣﺪل و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﻔﻜﻴـﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي‬
‫اﺛﺮ ﮔﺬار دراﻓﺮاد ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﺋﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ‬
‫اﻳــﻦ ﻧﻘﻄــﻪ ﺑــﺮش ﺑــﺎ روش ﺗﺤﻠﻴــﻞ ﺣﺴﺎﺳــﻴﺖ ) ‪Sensitivity‬‬
‫‪ (Analysis‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮش ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﺋﻴﺪ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳـﻲ اﺛـﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ ﺑـﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎ از آزﻣـﻮن‬
‫"ووﻟﻒ" اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺮﻣﺎﻟﻴﺘﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آزﻣـﻮن‬
‫ﺷﺎﭘﻴﺮووﻳﻠﻜﺲ ﻣﻮرد ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﺳـﻄﺢ ﻣﻌﻨـﻲ داري ﻧﻴـﺰ‬
‫‪ 0/05‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺑﺎ ‪ 3‬ﮔﻮﻳﻪ)ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 15‬ﻧﻤﺮه(‪ ،‬ﺳﻼﻣﺖ ذﻫﻨﻲ و رواﻧﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‬
‫از ‪ 300‬ﭘﺮﺳﺘﺎر ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‪ 233 ،‬ﭘﺮﺳـﺘﺎر‬
‫)‪ (%77/9‬زن ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ‪ 31/6±6/6‬ﺳـﺎل ﺑـﻮد‪ .‬ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﭘﺮﺳﺘﺎران ‪ 7/5±6/8‬ﺳﺎل ﺑﻮد‪ .‬در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اﻛﺜـﺮ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران)‪ (%46/6‬ﺑﻴﻦ ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 29‬ﺳﺎل ﺳﻦ داﺷﺘﻨﺪ ‪ 65 .‬درﺻـﺪ‬
‫ﻣﺘﺎﻫﻞ و ‪ 6/3‬درﺻﺪ ﻣﻄﻠﻘـﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اﻛﺜـﺮ ﭘﺮﺳـﺘﺎران‬
‫)‪ (%45/5‬داراي ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﻤﺘـﺮ از‪ 4‬ﺳـﺎل ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬از ﻧﻈـﺮ ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬
‫درآﻣﺪ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﺮ اﺳـﺎس اﻇﻬـﺎرات ﺧﻮدﺷـﺎن ‪134‬ﻧﻔـﺮ)‪(%45‬‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ﺣـﺪﻛﻔﺎف‪ 162 ،‬ﻧﻔـﺮ)‪ (%54‬در ﺣـﺪﻛﻔﺎف و‪ 3‬ﻧﻔـﺮ)‪(%1‬‬
‫ﺑﻴﺶ از ﺣﺪﻛﻔﺎف ﺑﻮد‪ .‬از ﻧﻈﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺴﻜﻦ ‪158‬ﻧﻔﺮ )‪(%52/7‬‬
‫داراي ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺨﺼﻲ و ‪134‬ﻧﻔﺮ)‪ (%44/7‬داراي ﻣﻨﺰل اﺳﺘﻴﺠﺎري‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ 8 .‬ﻧﻔﺮ)‪ (%2/6‬ﻧﻴﺰ وﺿـﻌﻴﺖ ﻣﺴـﻜﻦ ﺧـﻮد را ﻗﻴـﺪ ﻧﻜـﺮده‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ‪ (%41) 123 ،(%21/7) 65‬و‬
‫‪ (%37/3)112‬ﻧﻔﺮ از ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ از ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻ‪،‬‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﭘـﺎﺋﻴﻦ ﺑﺮﺧﻮردارﻧـﺪ‪ .‬در ﺑﺮرﺳـﻲ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻛﻤﻲ در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮه ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ در‬
‫ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺟﺴﻤﻲ‪ ،39/6±11/8‬ﺷﺎداﺑﻲ و ﻧﺸﺎط ‪،14/1±10/3‬‬
‫درد ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ‪ ،14/6±6/8‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻧﻘﺶ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻣﺸـﻜﻼت‬
‫ﺟﺴﻤﻲ ‪ ،16/3±9/5‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻧﻘﺶ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺸﻜﻼت اﺣﺴﺎﺳﻲ‬
‫‪ ،13/2±7/2‬ﻋﻤﻠﻜــﺮد اﺟﺘﻤــﺎﻋﻲ‪ ،8/2±6/7‬ﺳــﻼﻣﺖ ﻋﻤــﻮﻣﻲ‬
‫‪ 20/9±12/4‬و ﺳــﻼﻣﺖ رواﻧــﻲ ‪ 22/6±16/6‬ﺑــﻪ دﺳــﺖ آﻣــﺪ‪.‬‬
‫آزﻣﻮن ﻣﺠﺬورﻛﺎي ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ اﻟﮕـﻮي ﻧﻮﺑـﺖ‬
‫ﻛﺎري راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨـﻲ داري دارد )‪ .(P=0/039‬ﻫﻤـﺎن ﻃـﻮري ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد اﻛﺜﺮ ﭘﺮﺳﺘﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﻔﺖ آﻧﺎن ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺎﺋﻴﻦ و اﻛﺜﺮ ﭘﺮﺳﺘﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺷـﻴﻔﺖ آﻧﻬـﺎ ﺛﺎﺑـﺖ‬
‫اﺳﺖ داراي ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻ ﻫﺴﺘﻨﺪ)ﺟﺪول‪.(1‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎران‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎري ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬ﭘﺮﺳـﺘﺎران ﻫـﺮ‬
‫ﺑﺨﺶ اﻧﺘﺨﺎب و ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي ﺟﻤـﻊ آوري‬
‫اﻃﻼﻋﺎت از ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺸﺨﺼـﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴـﻚ و ﻣﺘﻐﻴـﺮ ﻫـﺎي‬
‫زﻣﻴﻨﻪ اي و وﺿﻌﻴﺖ ﻛـﺎري و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ از ﻧﺴـﺨﻪ ﻓﺎرﺳـﻲ ﻓـﺮم‬
‫ﻛﻮﺗﺎه ‪ (SF-36) 36‬ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎران اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ را ﺗﻜﻤﻴـﻞ‬
‫و ﺑﻪ ﺳﻮاﻻت ﭘﺎﺳﺦ دادﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ داراي ‪ 36‬ﮔﻮﻳـﻪ در ‪8‬‬
‫ﺑﻌﺪ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺟﺴﻤﻲ ﺑﺎ ‪ 10‬ﮔﻮﻳـﻪ‬
‫)ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 45‬ﻧﻤﺮه(‪ ،‬ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑـﺎ ‪ 2‬ﮔﻮﻳـﻪ)ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ‪10‬‬
‫ﻧﻤـﺮه(‪ ،‬ﻣﺤـﺪودﻳﺖ ﻧﻘـﺶ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻣﺸـﻜﻼت ﺟﺴـﻤﻲ ﺑـﺎ ‪4‬‬
‫ﮔﻮﻳﻪ)ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 20‬ﻧﻤﺮه(‪ ،‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻧﻘـﺶ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻣﺸـﻜﻼت‬
‫‪ 5‬ﮔﻮﻳﻪ‪)،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 25‬ﻧﻤﺮه(‪ ،‬ﺷﺎداﺑﻲ و ﻧﺸﺎط ﺑﺎ ‪ 4‬ﮔﻮﻳﻪ)ﺣـﺪاﻛﺜﺮ‬
‫‪ 20‬ﻧﻤﺮه(‪ ،‬ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎ ‪ 5‬ﮔﻮﻳـﻪ )ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ‪ 25‬ﻧﻤـﺮه(‪ ،‬و‬
‫درد ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎ ‪ 3‬ﮔﻮﻳﻪ)ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ‪ 15‬ﻧﻤـﺮه( ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻧﺤـﻮه‬
‫اﻣﺘﻴﺎز دﻫﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﻴﺎس ﻟﻴﻜﺮت ﺑﻮد ﻛﻪ روش اﻣﺘﻴـﺎز دﻫـﻲ‬
‫آن در ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺸﺨﺺ و ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ ﺳﻮاﻻت ﻧﻤﺮه دﻫﻲ از ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 3‬و در ﺑﻌﻀﻲ ﺳـﻮاﻻت‬
‫ﻧﻤﺮه دﻫﻲ از ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 5‬ﺑﻮد‪ .‬در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﭘـﺎﺋﻴﻦ ﺑـﻮدن ﻧﻤـﺮات‬
‫دﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﻌـﺪ از ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﻛﻠـﻲ‬
‫ﻧﻤﺮات‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﺮات ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﭘﺮﺳـﺘﺎران در ﺳـﻪ ﮔـﺮوه‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ "ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺑﺎ ﻧﻤﺮه ﺑﺎﻻي ‪ ،" 100‬ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﺑـﺎ ﻧﻤـﺮه‬
‫‪ "60-100‬و "ﺑﺎﻻ ﺑﺎ ﻧﻤﺮه ﻛﻤﺘﺮ از ‪ "60‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬درﺧﺼﻮص‬
‫رواﻳﻲ‪ 5 ،‬ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﭘﺮﺳـﺘﺎري ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ اﺳـﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ را ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺛﺒﺎت دروﻧﻲ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﭘﻴﺶ آزﻣﻮن ﺗﻮﺳـﻂ ‪ 30‬ﻧﻔـﺮ از ﭘﺮﺳـﺘﺎران ﺑـﺎ آﻟﻔـﺎي‬
‫ﻛﺮوﻧﺒﺎخ ‪ 72‬درﺻﺪ ﺗﺎﺋﻴﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ اﺧـﺬ‬
‫رﺿﺎﻳﺖ ﻧﺎﻣـﻪ ﺷـﻔﺎﻫﻲ آﮔﺎﻫﺎﻧـﻪ ﺷـﺮﻛﺖ در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و ﮔﻤﻨـﺎﻣﻲ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‪ ،‬ﻫﻤﻜـﺎري ﺑـﺎ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ و داﺷـﺘﻦ ﺣـﺪاﻗﻞ ‪ 1‬ﺳـﺎل ﺳـﺎﺑﻘﻪ ﻛـﺎر ﺑـﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎراﻧﻲ ﻛﻪ از ﺑﻴﻤﺎري ﻫـﺎي از ﻗﺒﻴـﻞ اﻓﺴـﺮدﮔﻲ و اﺧـﺘﻼﻻت‬
‫ﺧﻮاب رﻧﺞ ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬داده ﻫﺎ در ﻧـﺮم اﻓـﺰار‬
‫‪ Stata.12‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮﻫﺎي ‪ t‬ﻣﺴﺘﻘﻞ‪ ،‬ﺿـﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ‬
‫ﭘﻴﺮﺳﻮن‪ ،‬آﻧﺎﻟﻴﺰ وارﻳﺎﻧﺲ و ﻣﺠﺬور ﻛﺎي ﻣـﻮرد ﺗﺠﺰﻳـﻪ و ﺗﺤﻠﻴـﻞ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ در اﻳﻦ ﻣـﺪل ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ )ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤـﻲ و ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ﻛﻴﻔـﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﺣﺎﻟﺘﻬﺎ و ﻃﺒﻘﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﺷﺎن( ﺑﻮد‪ .‬ﺟﻬﺖ ﻣﺪل ﺳﺎزي و ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﺨﺪوش ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎ و ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ در ﺣﻀﻮر ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ از رﮔﺮﺳـﻴﻮن‬
‫ﺳﺎل ﭼﻬﺎردﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 3‬ﭘﺎﻳﻴﺰ‪ ،1394‬ﺷﻤﺎره ﻣﺴﻠﺴﻞ‪. .54‬‬
‫ﺟﺪول ‪ :1‬ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ زاﻫﺪان ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺷﻴﻔﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎري‬
‫‪P‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‬ ‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ‬
‫)‪65(21/7‬‬ ‫)‪11(19‬‬
‫‪0/039‬‬ ‫)‪123(41‬‬ ‫)‪9(15/5‬‬
‫)‪112(37/3) 38(65/5‬‬ ‫)‪50(40/6‬‬
‫)‪300(100‬‬ ‫)‪58(100‬‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺷﻴﻔﺖ در ﻣﺎه اﺿﺎﻓﻪ ﻛـﺎري داﺷـﺘﻨﺪ‬
‫در ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ ﺑــﺎ ﭘﺮﺳــﺘﺎران ﺑــﺪون اﺿــﺎﻓﻪ ﻛــﺎري ﺑــﻪ ﺗﺮﺗﻴــﺐ‬
‫‪ 103/3±52/9‬و ‪ 81/7±38/4‬ﺑﺪﺳــــﺖ آﻣــــﺪ )‪.(P=0/004‬‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮات ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳـﺘﺎران ﺑﺨـﺶ وﻳـﮋه‪ ،‬زﻧـﺎن‪،‬‬
‫اﻃﻔـــﺎل‪ ،‬داﺧﻠـــﻲ و ﺟﺮاﺣـــﻲ ﺑـــﻪ ﺗﺮﺗﻴـــﺐ ‪،111/2±51/3‬‬
‫‪ 105/5±61/4 ، 99/9±42/5 ، 107/1±56/2‬و ‪96/2±37/9‬‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬آزﻣﻮن آﻧﺎﻟﻴﺰ وارﻳﺎﻧﺲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺤﻞ ﺧـﺪﻣﺖ ﺑـﺎ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ارﺗﺒﺎط ﻧﺪاﺷﺖ)‪ .(P=0/08‬ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﺨﺶ وﻳـﮋه‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ از ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮي ﺑﺮﺧـﻮردار‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑـﺎ در ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﻧﻘﻄـﻪ ﺑـﺮش ‪ 75‬از ﻧﻈـﺮ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﻪ دو ﮔـﺮوه ﻣﻨﺎﺳـﺐ )ﻛﻤﺘـﺮ از ‪ (75‬و‬
‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ )ﺑﺎﻻي ‪ (75‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ و ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ دو ﺣﺎﻟﺘﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑـﺎ در ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ‬
‫اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺨـﺪوش ﻛﻨﻨـﺪﮔﻲ و ﺑﺮرﺳـﻲ ﻫﻤﺰﻣـﺎن‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ در ﺣﻀﻮر ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ از رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ ﺑﻪ‬
‫روش ﻣﺪل ﺳﺎزي "ﻫﺎزﻣﺮ ﻟﻤﺸﻮ" اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣـﺪل‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 2‬ﻧﺸـﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻃﺒـﻖ اﻳـﻦ‬
‫ﺟﺪول در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭼﻨﺪﻣﺘﻐﻴﺮه ﻳﺎ ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي اﻟﮕﻮي‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري‪ ،‬اﻧﺠﺎم اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺎﻫﻞ و ﺳـﺎﺑﻘﻪ ﻛـﺎر در‬
‫ﻣﺪل ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪل ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻧﺲ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺎﺋﻴﻦ در ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻣﺘﺎﻫﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﺮد‪ ،‬ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑـﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﺪون اﻧﺠﺎم اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري و‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﺎ ﺷﻴﻔﺖ ﻛﺎري ﻧـﺎﻣﻨﻈﻢ و ﮔﺮدﺷـﻲ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺛﺎﺑـﺖ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻃﺒﻖ ﻣﺪل ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛـﺎر‪ ،‬ﺷـﺎﻧﺲ‬
‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﻮاب اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑـﺪ )ﺟـﺪول ﺷـﻤﺎره‬
‫‪ .(2‬در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي‬
‫ﺷﻴﻔﺖ ﻛﺎري ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺎﻫﻞ و ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي اﻟﮕﻮي ﺷﻴﻔﺖ ﻛـﺎري‬
‫ﺑﺎ اﻧﺠﺎم اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري در ﭘﺎﺋﻴﻦ آوردن ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﺑـﺎﻫﻢ در‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﻮده و اﺛﺮ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ )ﺟـﺪول ﺷـﻤﺎره‬
‫‪ .(3‬در ﺿﻤﻦ ﺑﺮاي آزﻣﻮن اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ از آزﻣﻮن" ووﻟﻒ" اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﺪ ﻛﻪ در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮق ﻓﺮض ﺻﻔﺮ ﻳﺎ ﻧﺒﻮد اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ رد‬
‫ﺷﺪ)‪.(P=0/049‬‬
‫ارﮔﺎن رﺳﻤﻲ اﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ اداره اﻣﻮر ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎي اﻳﺮان‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬ ‫‪50‬‬
‫اﻟﮕﻮي ﺷﻴﻔﺖ ﻛﺎري‬
‫ﮔﺮدﺷﻲ‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﻮاب‬
‫)‪45(36/3‬‬ ‫)‪86(72/2‬‬ ‫ﺑﺎﻻ‬
‫)‪28(22/7‬‬ ‫)‪21(17/8‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫)‪12(10‬‬ ‫ﭘﺎﺋﻴﻦ‬
‫)‪123(100) 119(100‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮه آزﻣﻮن ﻣﺠﺬورﻛﺎي ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨـﻲ داري را‬
‫ﺑﻴﻦ ﺟﻨﺲ وﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺸﺎن ﻧـﺪاد )‪ .(P=0/29‬وﻟـﻲ راﺑﻄـﻪ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺳﻦ و ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮد )‪ .(P=0/027‬ﭘﺮﺳﺘﺎران‬
‫ﻛﻤﺘـــﺮ از ‪ 40‬ﺳـــﺎل)ﺑـــﺎ ﻣﻴـــﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤـــﺮه ﻛﻴﻔﻴـــﺖ زﻧـــﺪﮔﻲ‬
‫‪ (78/28±26/4‬ﻧﺴــﺒﺖ ﺑــﻪ ﭘﺮﺳــﺘﺎران ﺑﻴﺸــﺘﺮ از ‪ 40‬ﺳــﺎل )ﺑــﺎ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮه ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ‪ (96/41±32/5‬ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺮي داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮه ﺑﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛـﺎر ارﺗﺒـﺎط ﻣﻌﻨـﻲ داري وﺟـﻮد داﺷـﺖ)‪ .(P=0/042‬ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮري ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 10‬ﺳـﺎل از ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ اﻣﺎ آزﻣﻮن ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ‬
‫ﭘﻴﺮﺳــﻮن راﺑﻄــﻪ ﻣﻌﻨــﻲ داري ﺑــﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴــﺖ زﻧــﺪﮔﻲ و ﺳــﺎﺑﻘﻪ‬
‫ﻛﺎر)‪ (r=0/21,P=0/16‬ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد )‪.(P>0/05‬‬
‫ﻧﺘــﺎﻳﺢ ﻧﺸــﺎن داد ﻛــﻪ ارﺗﺒــﺎط ﻣﻌﻨــﻲ داري ﺑــﻴﻦ وﺿــﻌﻴﺖ‬
‫ﺗﺄﻫﻞ)ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﺮوه ﻣﻄﻠﻘﻪ و ﻫﻤﺴﺮ ﻓﻮت ﺷـﺪه ﺑـﻪ‬
‫دﻟﻴﻞ ﻛﻢ ﺑﻮدن ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ( ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭼﻬﺎر ﮔﺮوه ﻣﺠـﺮد‪ ،‬ﻣﺘﺎﻫـﻞ‪ ،‬ﻣﻄﻠﻘـﻪ و ﻫﻤﺴـﺮ‬
‫ﻓﻮت ﺷﺪه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮات ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ در‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ‪ 107±38/5 ، 71/02±36/4 ،63/28±21/9‬و‬
‫‪ 122±67/1‬ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬آزﻣـﻮن آﻧـﺎﻟﻴﺰ وارﻳـﺎﻧﺲ ﻧﺸـﺎن داد ﻛـﻪ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺄﻫﻞ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ارﺗﺒﺎط دارد)‪ .(P=0/01‬آزﻣـﻮن‬
‫ﺗﻌﻘﻴﺒﻲ ﺷﻔﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﮔﺮوه ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه‬
‫ﻣﺠﺮد و ﻣﺘﺄﻫﻞ و ﻫﻤﺴﺮ ﻓﻮت ﺷﺪه ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻣﺠﺮد و ﻣﺘﺄﻫﻞ اﺳﺖ‬
‫)‪ .(P<0/05‬در ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰان درآﻣﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻓﺮزﻧﺪان‪،‬‬
‫ﻧﻮع ﺑﻴﻤﻪ و وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺴﻜﻦ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻫﻴﭻ ﻛﺪام‬
‫از اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗـﻚ ﻣﺘﻐﻴـﺮه ﺑـﺎ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ در‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻣﻌﻨـﻲ دار ﻧﺒـﻮد)‪ .(P>0/05‬ﻻزم ﺑـﻪ ذﻛـﺮ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻜﻦ آﻧﻬﺎ ﺷﺨﺼﻲ ﺑـﻮد وﺿـﻌﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺗـﺮي‬
‫داﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻤﺮات ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ آﻧﻬـﺎ ﭘـﺎﺋﻴﻦ ﺑـﻮد‪ .‬در ﺗﺤﻠﻴـﻞ‬
‫دﻳﮕﺮي از ﭘﺮﺳﺘﺎران در ﻣﻮرد داﺷﺘﻦ و ﻳﺎ ﻧﺪاﺷـﺘﻦ ﺣـﺪاﻗﻞ ﻳـﻚ‬
‫ﺧﻄﺎ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺳﻮال ﺷﺪ و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤـﺮه ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ در‬
‫ﭘﺮﺳــــﺘﺎراﻧﻲ ﻛــــﻪ )ﻃﺒــــﻖ اﻇﻬــــﺎرات ﺧﻮدﺷــــﺎن( ﺧﻄــــﺎ‬
‫داﺷﺘﻨﺪ‪ 109/6±43/1‬و در ﭘﺮﺳﺘﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺧﻄـﺎ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ‬
‫‪ 83/4±35/4‬ﺑﺪﺳــﺖ آﻣــﺪ‪ .‬ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤــﺮات ﻛﻴﻔﻴــﺖ زﻧــﺪﮔﻲ‬
 ‫ﺣﺴﻴﻦ اﻧﺼﺎري و ﻫﻤﻜﺎران‪51 ..‬‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎران‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ : 2‬ﺿﺮاﻳﺐ رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ در ﻣﺪل ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﭘﺮﺳﺘﺎران در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ‬
‫‪P‬‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ %95‬ﻧﺴﺒﺖ ﺷﺎﻧﺲ‬ ‫‪OR‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ رﮔﺮﺳﻴﻮﻧﻲ)‪ (β‬اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ‬
‫اﻟﮕﻮي ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري‬
‫‪1‬‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪0/05‬‬ ‫‪1/09-4/33‬‬ ‫‪2/18‬‬ ‫‪0/35‬‬ ‫‪0/78‬‬ ‫ﮔﺮدﺷﻲ‬
‫‪0/05‬‬ ‫‪1/02-4/92‬‬ ‫‪2/24‬‬ ‫‪0/4‬‬ ‫‪0/81‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺎﻫﻞ‬
‫‪1‬‬ ‫ازدواج ﻧﻜﺮده‬
‫‪0/03‬‬ ‫‪1/88-7/14‬‬ ‫‪3 /6‬‬ ‫‪0/34‬‬ ‫‪1/3‬‬ ‫ازدواج ﻛﺮده‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري‬
‫‪1‬‬ ‫ﻧﺪارد‬
‫‪0/05‬‬ ‫‪1/1-3/58‬‬ ‫‪1/68‬‬ ‫‪0/3‬‬ ‫‪0/69‬‬ ‫دارد‬
‫‪0/05‬‬ ‫‪1/07-1/65‬‬ ‫‪1/33‬‬ ‫‪0/11‬‬ ‫‪0/29‬‬ ‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره‪ : 3‬اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي اﻟﮕﻮي ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺎﻫﻞ و اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري در ﻛﻢ ﻛﺮدن ﺷﺎﻧﺲ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺷﺎﻧﺲ ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺎ ‪ OR‬ﺧﺎم*‬
‫اﻟﮕﻮي ﺷﻴﻔﺖ ﻛﺎري‬
‫راﺑﻄﻪ ﻛﻠﻲ و ﺧﺎم‬
‫ﭼﺮﺧﺸﻲ و ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ‬
‫*‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪23‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪131‬‬ ‫ﻣﺘﺎﻫﻞ‬
‫‪28‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪51‬‬ ‫ﻣﺠﺮد‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺎﻫﻞ‬
‫‪51‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪67‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪118‬‬ ‫‪182‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‬
‫)‪OR= 3/7 (1/5-5/5‬‬ ‫)‪OR= 1/8 (0/85-4/8‬‬ ‫)‪OR=2/24 (1/5-6‬‬

‫‪14‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪80‬‬ ‫دارد‬

‫‪37‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪81‬‬ ‫‪102‬‬ ‫ﻧﺪارد‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري‬
‫‪51‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪67‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪118‬‬ ‫‪182‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‬
‫)‪OR= 2/3 (1/8-6/6‬‬ ‫)‪OR= 1/2 (0/85-3/1‬‬ ‫)‪OR= 1/8 (1/6-7/3‬‬

‫* ﻣﻘﺎدﻳﺮ داﺧﻞ ﭘﺮاﻧﺘﺰ ﺣﺪود اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪ 95‬درﺻﺪ ﺑﺮاي ﻧﺴﺒﺖ ﺷﺎﻧﺲ اﺳﺖ‬

‫ﺑﺤﺚ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻧﺸـﺎن داد ﻛـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ ‪ 21‬درﺻـﺪ از ﭘﺮﺳـﺘﺎران از‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﺑﻮده و ﻃﺒﻖ ﻣﻼك در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‪ ،‬ﺣـﺪود ‪38‬درﺻـﺪ از ﭘﺮﺳـﺘﺎران ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدﺷﺎن را ﭘﺎﺋﻴﻦ ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﻲ‬
‫رﺳﺪ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺷﺎﻏﻞ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫـﺎي واﺑﺴـﺘﻪ ﺑـﻪ داﻧﺸـﮕﺎه‬
‫ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷــﻜﻲ زاﻫــﺪان از ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧــﺪﮔﻲ ﻣﻄﻠــﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧــﻮردار‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻟﮕﻮي ﻧﻮﺑـﺖ‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ارﺗﺒﺎط ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴـﺘﻘﻞ‬
‫ﺑﺎ ﻟﮕﻮي ﺧﻮاب‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدن ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ﻣﺴـﺘﻘﻞ‬
‫ﻛﻤﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ارﺗﺒﺎط اﻳﻦ ﻣﺘﻌﻴﺮﻫﺎ ﺑـﺎ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ از‬
‫ازﻣﻮﻧﻬﺎي ﭘﺎراﻣﺘﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در ﺑﺮﺧـﻲ ﻣـﻮارد ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ﻣﺪﻟﺴﺎزي و اراﺋﻪ ﺑﻬﺘـﺮ و ﻣﻠﻤـﻮس ﺗـﺮ‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ و ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤﻲ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﻛﻴﻔـﻲ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎل ﭼﻬﺎردﻫﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ، 3‬ﭘﺎﻳﻴﺰ‪ ،1394‬ﺷﻤﺎره ﻣﺴﻠﺴﻞ‪. .54‬‬
‫ﻣﻲ رﺳﺪ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻣﺴﻦﺗﺮ ﻫﻤﺎن ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﺑﻴﺸـﺘﺮ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ارﺗﺒﺎط ﻫﺮ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ در ﻳﻚ ﺟﻬـﺖ ﺑـﺎ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔـﺮ ﭼـﻪ در ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﭼﻨـﺪ‬
‫ﮔﺎﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر در ﻣﺪل ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣـﺎل اﻳـﻦ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳـﻂ ﻋﺼـﺎرودي )‪ (13‬ﻫﻤﺨـﻮاﻧﻲ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ‪ ،‬وﻟﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺸﺘﺎﺳﺒﻲ و ﻫﻤﻜﺎران)‪ (18‬ﺳـﻦ ﺑﺎﻋـﺚ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫دﻟﻴﻞ ﺗﻔﺎوت دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻔﺎوت وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺳﻨﻲ در‬
‫دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ‬
‫ﺗﻌﻠﻘﺎت زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه و دﻏﺪﻏﻪ ﻫﺎي ﻓﻜـﺮي ﭘﺮﺳـﺘﺎران‬
‫زﻳﺎد ﺷﺪه و زﻧﺪﮔﻲ آﻧﺎن را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﻟـﺬا‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺳـﺎل ﻳﻜﺒـﺎر‬
‫ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺳﭙﺮده ﻧﺸـﻮﻧﺪ ﺗـﺎ ﻣﺜـﻞ ﻫﻤﻴﺸـﻪ در‬
‫اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ اﮔـﺮ ﭼـﻪ ﭘﺮﺳـﺘﺎران‬
‫ﺷﺎﻏﻞ ﺑﺨﺶ وﻳﮋه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺶ ﻫـﺎ از ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺨﺶ ﻣﺤﻞ ﺧﺪﻣﺖ ﺑـﺎ ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲ داري ﻧﺸﺎن ﻧـﺪاد‪ .‬اﻳـﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﺑـﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺼﺎرودي )‪ ، (13‬ﻳﺰدي ﻣﻘﺪم )‪ (16‬و ﻋﻼف‬
‫ﺟﻮادي)‪ (19‬ﻫﻢ ﺧﻮاﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻃـﻮري ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬
‫ﺳﻄﺢ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ در ﺑﺨﺶﻫﺎي اورژاﻧﺲ‪ ،‬وﻳـﮋه و ﺟﺮاﺣـﻲ را‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ ﮔﺰارش ﻛﺮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻣﺤﻴﻂ و‬
‫ﺑﺴﺘﺮ ﻛﺎري در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﺎ و ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در‬
‫ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﺧﺎص ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺳﺨﺖ ﺗـﺮ و ﻳـﺎ‬
‫آﺳﺎن ﺗﺮ از ﺑﺨﺶ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻋـﺎدت ﭘﺮﺳـﺘﺎر‬
‫در آن ﺑﺨﺶ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﮔـﺬار در ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﻛـﺎري‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛـﺎري‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻧﻮع ﻛﺎري ﻛﻪ ﻓﺮد اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫـﺪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮد را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ )‪ .(20‬ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﻲ‬
‫رﺳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬار ﺑـﻮدن اﻟﮕـﻮي ﻧﻮﺑـﺖ ﻛـﺎري‪ ،‬اﻟﮕـﻮي‬
‫ﺷﻴﻔﺖ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﺑﺨـﺶ ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ در زﻧـﺪﮔﻲ ﻛـﺎري‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﺬارد‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳـﺘﺎران‪،‬‬
‫ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﮔﺮوه ﻫﻤﺴﺮ ﻓﻮت ﺷﺪه و ﻣﻄﻠﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛـﻪ ﭘﺮﺳـﺘﺎران ﻫﻤﺴـﺮ ﻓـﻮت‬
‫ﺷﺪه وﺿﻌﻴﺘﻲ ﺑﺪﺗﺮ از ﮔﺮوه ﻣﻄﻠﻘﻪ و ﮔﺮوه ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻧﻴـﺰ وﺿـﻌﻴﺘﻲ‬
‫ﺑﺪﺗﺮ از ﮔﺮوه ﻣﺘﺄﻫﻞ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ ﺷـﺮاﻳﻂ‬
‫ﺑﺪ زﻧﺪﮔﻲ در اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻫﺎ و ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﭘﺮﺳـﺘﺎران‬
‫در ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻨﺶ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺗﺮﻛﻴﻪ )‪ (17‬ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ داﺷﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري آﻧﺎن راﺑﻄـﻪ‬
‫ﻣﻌﻨــﻲ داري وﺟــﻮد داﺷــﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ اﻧﺠــﺎم ﮔﺮﻓﺘــﻪ ﺗﻮﺳــﻂ‬
‫ارﮔﺎن رﺳﻤﻲ اﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ اداره اﻣﻮر ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎي اﻳﺮان‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬ ‫‪52‬‬
‫ﻛﺎري‪ ،‬اﻧﺠﺎم اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺎﻫﻞ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي‬
‫در ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻛﻠـﻲ ﻧﺘـﺎﻳﺞ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻏﻼﻣﻲ و ﻫﻤﻜﺎران در ﻧﻴﺸﺎﺑﻮر )‪ (12‬ﻫﻤﺨـﻮاﻧﻲ‬
‫دارد‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در اﺑﻌـﺎد ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺎﻻ ﺑـﻮدن ﻧﻤـﺮات در اﺑﻌـﺎد‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن از ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺼﻮﺻﺎ در ﺑﻌـﺪ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺷﺎداﺑﻲ و ﻧﺸﺎط اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ در زﻧﺠﺎن )‪ (14‬و ﻟﺘـﻮﻧﻲ )‪ (15‬ﻫﻤﺨـﻮاﻧﻲ ﻧـﺪارد و‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران زﻧﺠﺎن و ﻟﺘﻮﻧﻲ از وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮه و ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲ داري ﻧﺸﺎن داد‪ .‬ﭘﺮﺳـﺘﺎران ﺑـﺎ‬
‫اﻟﮕﻮي ﺷﻴﻔﺖ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬داراي ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘـﺎﺋﻴﻦ و ﺑـﺎ اﻟﮕـﻮي‬
‫ﺷﻴﻔﺖ ﺛﺎﺑﺖ داراي ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣـﻲ رﺳـﺪ‬
‫اﻟﮕﻮي ﺷﻴﻔﺖ ﻛﺎري ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺛﺮ ﮔﺬار ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺗﺤﺖ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﺘﻌـﺪدي از ﺟﻤﻠـﻪ‬
‫اﻟﮕﻮي ﺧﻮاب ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻴﻔﺖ ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣـﻮﻇﻔﻲ ﺑﺎﻋـﺚ اﺧـﺘﻼل در‬
‫اﻟﮕﻮي ﺧﻮاب ﭘﺮﺳﺘﺎران و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ آﻧـﺎن ﻣـﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺪﻳﺮان ﭘﺮﺳﺘﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺷﻴﻔﺖ ﻣﻨﻈﻤﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺎ ﺟـﺬب‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎر از اﻋﻤﺎل ﺷﻴﻔﺖ ﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺧﻮدداري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑـﺮ‬
‫آن ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﻪ اﺛﺮات ﺷﻴﻔﺖ ﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ و ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران در‬
‫ﺑﻌﺪ ﺟﺴﻤﻲ و رواﻧﻲ در ﻣﺤﺪوده ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫در ﭘـﮋوﻫﺶ ﻳـﺰدي ﻣﻘـﺪم و ﻫﻤﻜـﺎران )‪ (16‬ﻧﻴـﺰ ‪ 64‬درﺻـﺪ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺑﻌـﺪ ﺟﺴـﻤﻲ و ‪ 62‬درﺻـﺪ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺑﻌﺪ رواﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗـﺎ ﺣـﺪودي ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ دارد‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ در ﻣﺮدان‬
‫و زﻧﺎن ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ داري ﻧﺪاﺷﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺼﺎرودي ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ داﺷﺖ )‪ .(13‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻫﺮ دو ﺟﻨﺲ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫـﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ در ﭘـﮋوﻫﺶ‬
‫ﻳﺰدي ﻣﻘﺪم و ﻫﻤﻜﺎران)‪ (16‬ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ زﻧـﺎن ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﺗـﺮ از‬
‫ﻣﺮدان ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮه اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‪ ،‬ﺑـﻴﻦ ﺳـﻦ ﭘﺮﺳـﺘﺎران و‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ آﻧﺎن راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲ داري وﺟﻮد داﺷـﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳـﺘﺎران‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از‪ 40‬ﺳﺎل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 40‬ﺳﺎل ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮي داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺑﺎ ﺳـﺎﺑﻘﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 10‬ﺳﺎل از ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ‪ (17) Cimete‬ﻧﻴﺰ راﺑﻄﻪ ﺳﻦ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﺑـﺎ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺗﺮﻛﻴﻪ اي را ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈـﺮ‬
‫ﺣﺴﻴﻦ اﻧﺼﺎري و ﻫﻤﻜﺎران‪53 ..‬‬
‫ﺷﻴﻔﺖ ﻛﺎري ﺑﺮ اﺳﺎس اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺎﻫـﻞ و‬
‫ﺳﻦ ﭘﺮﺳﺘﺎر از اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و داﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﻧﻮﺑﺖ‬
‫ﻛﺎري ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻣﻮﺛﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﻧﻘﺎط ﻗﻮت اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﺑـﻪ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻧﺴـﺒﺘﺎ ﺑـﺎﻻ و‬
‫روﻳﻜﺮد ﻣﺪﻟﺴﺎزي و ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺨـﺪوش ﻛﻨﻨـﺪه و اﺛـﺮ‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺪل ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪه‪ ،‬ﺿـﺮاﻳﺐ‬
‫ﮔﺰارش ﺷﺪه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬از ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲ ﺗـﻮان ﺑـﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ ﭘﺎﺳـﺨﺪﻫﻲ ﭘﺮﺳـﺘﺎران ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻮاﻻت اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﭘﺎﺳـﺨﻬﺎي اراﺋـﻪ ﺷـﺪه را‬
‫ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺳﻌﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺮﺳـﺘﺎران در‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺷﺪه و در زﻣﺎن اﺳـﺘﺮاﺣﺖ ﺑـﻪ ﺳـﻮاﻻت ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺰان درآﻣﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻓﺮزﻧﺪان‪ ،‬ﻧـﻮع ﺑﻴﻤـﻪ و وﺿـﻌﻴﺖ ﻣﺴـﻜﻦ ﺑـﺎ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻣﺤﺪوده ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒـﻮﻟﻲ‬
‫ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺪم اراﻳﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ ﺑﻴﻤـﺎران و‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻴﻦ از ﻃﺮف ﭘﺮﺳﺘﺎران ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ اﺻﻼح‬
‫ﻧﺤﻮه ﺷﻴﻔﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي آﻧﺎن ﺑﺎ ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي اﺛﺮﮔﺬار در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اﻫﻤﻴـﺖ زﻳـﺎدي‬
‫دارد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻫﺎي ﻻزم ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﺗـﺎ ﭘﺮﺳـﺘﺎران ﺑـﺎ‬
‫ﺳﻦ ﺑﺎﻻ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري ﻧﺸﺪه و ﻳﺎ ﺣﺪاﻗﻞ در ﺷﻴﻔﺖ ﻫﺎي‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ اراﺋﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﻧـﻮﺑﺘﻲ ﻛـﺮدن‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺷﻴﻔﺖ ﻫﺎ در ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺎري ﻣﻔﻴﺪ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﺑﻮد )‪ .(22‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺷـﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄـﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﻛﺰ درﻣﺎﻧﻲ زاﻫﺪان ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﻣﺘﻔﺎوت اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه در اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﭘﺮﺳـﺘﺎران ﺳـﺎﻳﺮ ﺷـﻬﺮﻫﺎي‬
‫ﻛﺸﻮر ﻧﺒﺎﺷﺪ وﻟﻲ از ﻧﻈﺮ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺪل ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﮔﻔـﺖ ﻛـﻪ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎران در ﺳـﺎﻳﺮ ﺷـﻬﺮﻫﺎي‬
‫اﻳﺮان را ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫آﻧﻬﺎ اﺛﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺣﺘﻲ اﻟﻤﻘﺪور در ﺷـﻴﻔﺖ ﻫـﺎي ﺛﺎﺑـﺖ اﺿـﺎﻓﻪ‬
‫ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮ ﺧﻮد ﻻزم ﻣﻲ داﻧﻨﺪ ﺗﺎ از ﭘﺮﺳﺘﺎران‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎران‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬
‫اوﺟﻴﺎن )‪ (21‬راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﻴﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺎري و ﺗﻀﺎد ﺷﻐﻠﻲ‬
‫و از ﻃﺮﻓﻲ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﻴﻦ ﺗﻀﺎد ﺷﻐﻠﻲ و ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﺗﺎﺋﻴﺪي ﺑﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮه ﻛﻴﻔﻴـﺖ زﻧـﺪﮔﻲ در ﭘﺮﺳـﺘﺎراﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﻃﺒﻖ اﻇﻬﺎرات ﺧﻮدﺷﺎن ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺧﻄﺎي ﻛـﺎري داﺷـﺘﻨﺪ ﺑﻴﺸـﺘﺮ از‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎراﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺧﻄﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن از ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺑـﻮدن‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ در آﻧﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻮدن ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ در اﻳﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ ﭘﺮﺳﺘﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﻴﻞ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ ﭘـﺎﺋﻴﻦﺗـﺮي‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻧﺲ ﺧﻄﺎي ﻛﺎري ﻧﻴﺰ در آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴـﺌﻠﻪ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺎري در اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑـﺎ اﻫﻤﻴـﺖ ﺷـﻐﻠﻲ را‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺨﺪوش ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎ و‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ در ﺣﻀﻮر ﻫﻤـﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ارﺗﺒـﺎط ﻣﻌﻨـﻲ داري ﺑـﻴﻦ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻚ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮه و ﭼﻨﺪ ﮔﺎﻧﻪ رﮔﺮﺳﻴﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ در ﭘﺮﺳـﺘﺎران‬
‫ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺒﻮد‪ .‬ﮔﺮﭼـﻪ اﻓـﺮاد ﺻـﺎﺣﺐ ﻣﺴـﻜﻦ ﻧﺴـﺒﺘﺎ وﺿـﻌﻴﺖ‬
‫ﺑﻬﺘﺮي داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺒﻮدن راﺑﻄﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺣﺘﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺎرغ از وﺿﻌﻴﺖ اﻗﺘﺼـﺎدي‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻴﺰان درآﻣﺪ ﺑﺎﻻ در ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ‬
‫ﻛﺎر و ﻛﺸﻴﻚ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت درآﻣﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠـﻲ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ (17) Cimete .‬راﺑﻄـﻪ‬
‫ﺑﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي و ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ در ﭘﺮﺳـﺘﺎران را ﻧﺸـﺎن‬
‫داد‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ در اﻳﺠﺎد اﺧﺘﻼل در ﺧﻮاب ﺑﺎ ﻫـﻢ در ﺗﻌﺎﻣـﻞ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮدن راﺑﻄﻪ اﻟﮕﻮي ﻧﻮﺑـﺖ‬
‫ﻛﺎري ﻫﻢ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮه و ﻫـﻢ در ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﭼﻨـﺪ ﮔﺎﻧـﻪ‪،‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ اﻟﮕﻮي ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري اﺛﺮ ﮔﺬارﺗﺮﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮ در ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﻴﻔﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺷﻴﻔﺖ ﻛﺎري ﺑـﺎ وﺿـﻌﻴﺖ ﺗﺎﻫـﻞ اﺛـﺮ‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ دارد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜـﺎن ﺳـﻌﻲ ﺷـﻮد ﻛـﻪ ﭘﺮﺳـﺘﺎران‬
‫ﻣﺘﺎﻫﻞ در ﺷﻴﻔﺖ ﻫﺎي ﺛـﺎﺑﺘﻲ ﻣﺸـﻐﻮل ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﺷـﻮﻧﺪ و ﻳـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎران آﻣﻮزش داده ﺷﻮد ﻛﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻛـﺎري در ﺷـﻴﻔﺖ ﻫـﺎي‬
‫ﻛﺎري ﻣﺘﻌﺪد و ﻣﺘﻔﺎوت ﺣﺪاﻗﻞ در دراز ﻣﺪت ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻛـﺎري‬
‫ﻛـﺎري داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬از آﻧﺠـﺎ ﻛـﻪ رﮔﺮﺳـﻴﻮن ﻟﺠﺴـﺘﻴﻚ ﺗﻨﻬـﺎ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي اﻟﮕﻮي ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري‪ ،‬داﺷـﺘﻦ اﺿـﺎﻓﻪ ﻛـﺎري‪ ،‬وﺿـﻌﻴﺖ‬
‫ﺗﺎﻫﻞ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر در ﻣﺪل ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺻﻼح اﻟﮕﻮي‬
. .54‫ ﺷﻤﺎره ﻣﺴﻠﺴﻞ‬،1394‫ ﭘﺎﻳﻴﺰ‬، 3 ‫ ﺷﻤﺎره‬،‫ﺳﺎل ﭼﻬﺎردﻫﻢ‬
References
1. Oyama Y, Fukahori H. A literature review of factors
related to hospital nurses' health‐related quality of life. J
Nurs Manag. 2015 Jul;23(5):661-73.
2. Frisch M B. Quality-of-Life-Inventory. Encyclopedia
of Quality of Life and Well-Being Research 2014; 5374-
5377.
3. Wu SY1, Li HY, Tian J, Zhu W, Li J, Wang XR. Health-
related quality of life and
its main related factors among nurses in China Ind
Health. 2011;49(2):158-65.
4. King C R, Hinds P S. Quality of life: From nursing and
Patient perspectives, Jones & Bartlett Publishers 2011.
5. Hegney DG, Craigie M, Hemsworth D, Osseiran-
Moisson R, Aoun S, Francis K,
DruryV.Compassion satisfaction, compassion fatigue, an
xiety, depression and stress in registered
nurses in Australia: study 1 results.J Nurs Manag. 2014
May;22(4):506-18
6. Özden D1, Karagözoğlu Ş, Yildirim G. Intensive care
nurses’ PercePtion of futility: Job satisfaction and
burnout dimensions. Nurs Ethics. 2013 Jun;20(4):436-
47.
7. Killian, J. G Career and technical education teacher
burnout: Impact of humor-coping style and job-related
stress, ProQuest Information & Learning. 2005.
8.Literature review of role stress/strain on nurses:
an international perspective. Nurs Health Sci. 2001
;3(3):161-72.
9. Williams E S, Manwell L B, Konrad T R, Linzer M. The
relationship of organizational culture, stress, satisfaction,
and burnout with physician-reported error and
suboptimal patient care: results from the MEMO study.
Health care management review 2007; 32(3):203-212.
10. Mardani H M, Shahraki V A, the relationship
between mental health and quality of life in cancer
Patients, Journal of shaheed sadoughi university of
Medical Sciences 2010; 18(2): 111-117 [Persian].
11. Essen L, Larsson G, Öberg K, Sjödén P O. Satisfaction
with care : associations with health‐related quality of life
and psychosocial function among Swedish patients with
endocrine gastrointestinal tumours. European journal of
cancer care 2002; 11(2): 91-99.
‫ارﮔﺎن رﺳﻤﻲ اﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ اداره اﻣﻮر ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎي اﻳﺮان‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬ 54
12. Gholami A, Farsi M, Hashemi Z, Lotfabadi P. Quality
of Life in Nurses Working in Neyshabur Hospitals.
Thrita journal of medical sciences 2012;1(3):94-100.
13. Asaroodi A, Golafshani A, Arash A.Relationship
between spiritual health and Life quality among nurses.
journal of North khorasan university of medical sciences
2011; 3, (4):81-88.
14- Azarang S, yaghmaee F, shiri M. Correlation
dimensions of quality of work life of nurses and
demographic characteristics. IJNR. 2012; 7 (27) :18-24
15. Kristaps C, Inga M, Liana D. Measuring the
Professional quality of life among Latvian nurses a.
Procedia - Social and Behavioral Sciences 2013; 84:1625
– 1629.
16. Yazdi Moghaddam H, Estaji Z, Heidari M.Study of the
quality of life of nurses in sabzevar hospitals in 2005-
2006 , Quarterly Journal of sabzevar university of
Medical Sciences 2009; 16(1): 50-56 [Persian].
17. Cimete G, Gencalp NS, Keskin G. Quality of life and
job satisfaction of nurses. J Nurs Care Qual. 2003;
18(2):151-8.
18. Goshtasebi A, Montazeri A, Vahdani nia M, Rahimi
Foroshani A, Mohammad K, Assessmentthe health status
of PeoPle in Tehran based on gender, education
andresidential area: a PoPulation study, Payesh 2003;
2(3): 183-189[Persian].
19. Allaf Javadi M, Parandeh A, Ebadi A, Haji Amini Z,
Comparison of life quality between special care units and
internal-surgical nurses, Iranian Journal of Critical Care
Nursing 2010;3(3): 113-117[Persian].
20. Stamm B H. The Concise Pro QOL Manual, 2nd Ed.
Pocatello, ID: The Pro QOL.org 2010; 8 30.
21. Oujian P, Alhani F, Tal A. Reviewing the Work and
Family Conflict and its Association with Quality of Life
among Clinical Nurses. J Health Syst Res 2013; 9(4):
345-53.
22. Serinkan C, Kaymakci K. Defining the Quality of Life
Levels of the Nurses: A Study in Pamukkale
University.Procedia - Social and Behavioral
Sciences.2013; 89:580 – 584.
 55 ..‫ﺣﺴﻴﻦ اﻧﺼﺎري و ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎران‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬

Health - related Quality of Life among Nurses in Zahedan

University of Medical Sciences Hospitals

Ansari H1,Abassi M2*, Nourozzadeh R3

Submitted: 2014.7.24 Accepted: 2015.9.8

Abstract
Background: There is close relationship between quality of life and human health. Since, nurses as
the most important health Provider group, they should have a desirable quality of life. This study
aimed at evaluating the quality of life and related variables among nurses in Zahedan University of
Medical Sciences hospitals.

Materials and Methods: In this descriptive analytic study the Iranian version of SF-36 was utilized
to assess nursing quality of life. Data analyzed using Stata version 12. logistic regression was used to
determine quality of life predictors.

Results: Three hundred women nurses (77.9%) with mean age of 31.6 ± 6/6 years were assessed.
The mean of work experience was 7.55± 6.8 years. The most quality of life score was related to
Physical domain (39.6 ± 11.8) and social function had the least score(8.2±6.7). Logistic regression
analysis revealed marital status, overtime work, working shift Pattern and work experience were
quality of life predictors (P<0.05).

Conclusion: Study results represented undesirable quality of life among nurses. Low quality of life
can affect services quality of nursing. Nursing administrators can improve nursing quality of life by
setting up and adjusting overtime set up and adjust overtime shift based on work experience .

Key words: Quality of Life, Nurses, Health

1
Health Promotion Research Center, Dept. of Statistics and Epidemiology, Zahedan University of Medical Sciences, Zahedan, Iran
2
Assistant Professor, School of Nursing and Midwifery, Qom University of Medical Sciences, Iran,
(* Corresponding author), Address: School of Nursing and Midwifery , Saheli Street, Qom, Iran, Email:
Mohamad_abbasi55@yahoo.com
3
Instructor,School of Shahed Nursing and Midwifery, Sahed University, Tehran, Iran