ΓΡΑΚΧΟΙ

αρχη των ύστερων δημοκρατικών χρόνων περιπίπτει με τη δράση δύο

διακεκριμένων ανδρών, των αδερφών Γράκχων (Τιβέριος και Γάιος) , οι οποίοι ως
δήμαρχοι θέλησαν να δώσουν λύσεις στα προβλήματα της απασχόλησης του αστικού
πληθυσμού και διέξοδο στη δύσκολη πολιτική και κοινωνική κατάσταση που
επικρατούσε. Έτσι, προχώρησαν σε κάποιες μεταρρυθμίσεις εις όφελος της μεσαίας
τάξης και των λαϊκών μαζών (133-121 ). Συγκεκριμένα, προώθησαν μια
τολμηρή αγροτική μεταρρύθμιση, έναν αγροτικό νόμο, επιχειρώντας να διανείμουν
ισάξια την καλλιεργήσιμη γη σε όλους τους πολίτες και μειώνοντας την "ψαλίδα"
μεταξύ φτωχών και πλουσίων. Μοιράστηκαν τότε από μια δικαστική επιτροπή σε
μικροκαλλιεργητές, τα απέραντα δημόσια κτήματα που απέκτησε Ρώμη από τους
Καρχηδονιακούς πολέμους, καθώς και μεγάλο μέρος των μεγάλων κτημάτων των
πλούσιων γαιοκτημόνων.
συγκεκριμενα: - κανενας πολιτης πανω απο 1000 πλεθρα. η υπολοιπη γη θα
απολλοτριωνοταν και θα χωριζοταν σε κληρο. -μειωση στρα. θητεας. -μεταβολη ορκωτων
δικαστηριου -πιο προσιτος ο τιτλους του ρωμαιου πολιτη σε συμμαχους.

ο Γαιος¨: - μεταβιβαση την εξουσια στον λαο για να αποφασιζει για τα σημαντικα
θεματα. - νεο αγροτικο νομο με παροχη κληρων και απο τις δημοσιες γαιες των
αποικιων. - τιτλος πολιτη στος λατινους. - αλλαγη συνθηκες υπηρεσιας στο στρατο. -
στην συνθεση δικαστηριων ορισε να γινονται δεκτοι και ιππεις - επεκτεση
δικαιοδοσιας ιππεψν στη δημοσια οικονομια. -σιτικος νομος, το κρατος ηταν
υποχρεωμενο να επιτρεπει την πωληση σιταριου κατω απο τη τιμη στη ρωμη.

ΙΟΥΛΙΟΣ ΚΑΙΣΑΡΑΣ
μοναδικός κυρίαρχος του ρωμαϊκού λαού με συγκεντρωμένες όλες τις εξουσίες στο
πρόσωπό του (46-44 π. X.):
είχε την εκτελεστική εξουσία,
ήταν ύπατος για 10 χρόνια,
♦♦♦ ισόβιος δικτάτορας (dictator perpetuus) για 10 χρόνια, τίτλο
που του απέδωσε Σύγκλητος το 44 π. X.,
αυτοκράτορας (imperator),
δήμαρχος,
είχε την ανώτατη αρχηγία του στρατού,
είχε την αρνησικυρία κατά της νομοθετικής εξουσίας,
εθεωρείτο ισόθεος (είχε επιτύχει τη θεοποίηση),
♦♦♦ ήταν "μέγιστος ποντίφηξ" {pontifex maximus) και μπορούσε
να χρησιμοποιεί τη θρησκεία όπως εκείνος ήθελε (τίτλος
χωρίς πολιτική σημασία, τον οποίο πήρε το 63 π. X.).
Με λίγα λόγια, δημοκρατία υπήρχε μόνο στο όνομα και στην πραγματικότητα
επρόκειτο για απόλυτη δικτατορία του Καίσαρα.
ΜΕΤΡΑ
- επιτηρηση ηθων για να απειλει με αποπομπη απο τη συγκλυτο ή την ταη των ιππεων.η
εξουσια να ειναι κληρονομικη, απονομη ρωμαιου πολιτη. δικαιωματα των πολιτων των
λατινικων επαρχιων.

Καίσαρας στόχευε στην ανόρθωση και τον εκρωμαϊσμό των επαρχιών

με αποτέλεσμα να ιδρύσει πλήθος αποικιών στη Μ. Ασία, την Ελλάδα, την Αφρική,
την Ισπανία και τη Γαλατία. Από αυτές του τις κινήσεις στην εσωτερική και
εξωτερική πολιτική, αντιλαμβανόμαστε ότι Καίσαρας είδε πρώτος το ρωμαϊκό
κράτος όχι πια ως Ρώμη αλλά ως μια αυτοκρατορική ενότητα που απλωνόταν από τον
Ατλαντικό ως τον Ευφράτη.
Τη δύναμη που απέκτησε Καίσαρας τη χρησιμοποίησε για να κάνει σημαντικές
μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση. Έτσι, με τη βοήθεια του μαθηματικού Σωσιγένη
μεταρρύθμισε το ημερολόγιο (το λεγόμενο Ιουλιανό ημερολόγιο) με βάση το ηλιακό
έτος, προχώρησε στην αναρρύθμιση διανομών στη Ρώμη και γενικά επιβλήθηκε με
την προσωπικότητά του. Επίσης, στον Καίσαρα οφείλεται και δημιουργία της
πρώτης "εφημερίδας"' πρόκειται για τη λεγάμενη Acta diurnalia, ήταν δωρεάν και
την τοιχοκολλούσαν για να μπορούν όλοι οι πολίτες να μαθαίνουν για τις πράξεις των
κυβερνώντων τους61. Το όνομα "καίσαρας" στο πολιτικό ημερολόγιο είναι το
σύμβολο της ισχυρής εξουσίας. Για πολλούς αιώνες οι διάδοχοί του ονομάζονταν
καίσαρες. θέση στην οποία είχε φτάσει προσέγγιζε επικίνδυνα τη βασιλεία, μέχρι
και τη θεοποίηση62. Είχε δεχθεί μάλιστα για το άτομό του τιμές και ήταν ένα
πρόσωπο, το οποίο είχε πράγματι θεοποιηθεί στη Ρώμη, άλλωστε τον θεωρούσαν
ισόθεο.

ΣΥΛΛΑΣ
H πραγματική ευκαιρία δόθηκε στον Σύλλα με τον Συμμαχικό Πόλεμο (90-89 π.X.), όταν
τα ιταλικά φύλα εξεγέρθηκαν εναντίον της Ρώμης διεκδικώντας το δικαίωμα του ρωμαίου
πολίτη. H Σύγκλητος ανέθεσε στον Σύλλα να καταστείλει την εξέγερση και αυτός το
έπραξε δυναμικά ανοίγοντας τον δρόμο για την πρώτη υπατία του, το 88 π.X.Με τον
γάμο του αυτόν ο Σύλλας αύξησε την πολιτική του επιρροή και χρίστηκε υπερασπιστής
των συμφερόντων των αριστοκρατών, οι οποίοι και του ανέθεσαν την εκστρατεία
εναντίον του Μιθριδάτη Στ’ του Ευπάτορα, βασιλιά του Πόντου. Ο Μιθριδάτης,
συνασπίζοντας τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας και της κυρίως Ελλάδας, τις
παρότρυνε να εξεγερθούν και να αποτινάξουν τον ρωμαϊκό ζυγό.Το 83 π.X. ο Σύλλας
αποβιβάστηκε στο Βρινδίσιο και μετά από έναν χρόνο και αφού νίκησε τους αντιπάλους
του στην αποφασιστική μάχη της Κολλίνης Πύλης μπήκε θριαμβευτής στη Ρώμη και
αναγορεύθηκε δικτάτωρ συγκεντρώνοντας στο πρόσωπό του τη στρατιωτική, τη νομοθετική
και τη δικαστική εξουσίΚατά τη διάρκεια της δικτατορίας του ο Σύλλας πήρε διάφορα
νομοθετικά μέτρα ενισχύοντας τη δύναμη της αριστοκρατίας και της Συγκλήτου και
μειώνοντας τη λαϊκή εξουσία. Από τους εκπροσώπους των πληβείων, δηλαδή τους
δημάρχους, αφαίρεσε το δικαίωμα της αρνησικυρίας και τη δυνατότητα να προτείνουν
νόμους χωρίς την έγκριση της Συγκλήτου. Επίσης αύξησε τα μέλη της Συγκλήτου από 300
σε 600 προσθέτοντας και 300 από την τάξη των ιππέων, με στόχο να δημιουργήσει
μεγαλύτερη συνοχή, άρα και δύναμη, ανάμεσα στους αριστοκράτες και στους πλούσιους.
Παράλληλα ο Σύλλας αύξησε τον αριθμό των ποινικών δικαστηρίων, κατάργησε τη δωρεάν
διανομή σιτηρών όπως και τους υπόλοιπους φιλολαϊκούς νόμους των Γράκχων. Από την
άλλη ελευθέρωσε χιλιάδες δούλους, τους οποίους ονόμασε «Κορνηλίους», από το όνομα
του γένους του, και τους χρησιμοποίησε, μαζί με τους στρατιώτες του, για να
εδραιώσει την εξουσία του.
H θητεία του Σύλλα στην πολιτική σκηνή της Ρώμης υπήρξε καταλυτική. Λίγα χρόνια
αργότερα η αποσαθρωμένη πλέον Ρωμαϊκή Δημοκρατία παραχώρησε τη θέση της στη Ρωμαϊκή
Αυτοκρατορία.