Uji

Uji
n�
form�n
e
tij
t�
past�r,
�sht�
l�ng
pa
shije
dhe
pa
er�.
Ai
�sht�
i
domosdosh�m
p�r
t�
gjitha
format
e
jet�s
dhe
njihet
edhe
si
tret�si
m�
i
gjithansh�m.
Pa
t�,
jeta
si�
e
njohim
ne,
do
t�
ishte
e
pamundur.
Duket
i
pangjyr�
n�
sasi
t�
vogla
p�r
syrin
ton�,
megjith�k�t�
mund
t�
shihet
si
i
kalt�r
n�
sasi
t�
m�dha
ose
me
vegla
shkencore.
Uji
�sht�
l�ngu
m�
i
p�rhapur
n�
toke.
Formula
kimike
e
tij
�sht�
H2O.
Gjendet
m�
tep�r
n�
oqeane
dhe
k�sulat
e
akullta
polare,
por
edhe
n�
re,
lumenj.
N�
planetin
ton�,
uji
�sht�
n�
l�vizje
t�
vazhdueshme
qarkulluese
duke
p�rfshir�
avullimin,
reshjet
dhe
derdhjen
n�
det.
Uji
ka
formul�n
kimike
H2O
q�
dometh�n�
se
nj�
molekul�
uji
p�rb�het
nga
2
atome
hidrogjen
dhe
nj�
oksigjen.
Mund
t�
p�rshkruhet
jonikisht
si
HOH,
me
jonin
hidrogjen
(H+)
i
lidhur
me
grupin
hidroksid
(OH-).
Uji
�sht�
n�
ekuilib�r
dinamik
midis
gjendjes
s�
gazt�
dhe
asaj
t�
l�ng�t
n�
temperatur�
dhe
trysni
standarde.
Uji
n�
vetvete
�sht�
pa
shije
dhe
pa
ngjyr�
por
n�
kontakt
t�
gjat�
me
ajrin
lidhet
me
dioksidin
e
karbonit
(CO2)
dhe
merr
nj�
shije
t�
ath�t
acidi
karbonik
q�
nuk
�sht�
i
mir�
p�r
sh�ndetin.N�
shkenca
uji
quhet
ndryshe
edhe
tret�si
universal
dhe
�sht�
e
vetmja
substance
e
past�r
qe
gjendet
ne
natyre
ne
te
tria
gjendjet
e
lendes.
Vetit� tret�se

Uji
�sht�
nj�
tret�s
shume
i
mire
dhe
tret
shume
lloje
substancash.Ndryshe
mund
te
quhet
tret�s
universal.Substancat
qe
treten
mire
ne
uj�
quhen
hidrofilike.
Substancat
qe
nuk
treten
mire
ne
uj�
quhet
hidrofibike.Gjithashtu
uji
eshte
tretesi
me
i
mire(universal)
fale
struktures
se
molekules
se
tij
qe
eshte
dipolare.
Me
dipolaritetin
e
tij
shprehen
te
gjitha
vetite
tretese
te
tij.Ne
uje
tretet
:kriperat
e
shumta
ne
natyre,sheqeri,kripa,dioksidi
i
karbonit...Kurse
substancat
qe
nuk
treten
ne
uje
jan�
:squfuri,qelqi,vaji,benzina,goma,druri,masat
plastike,rera,hekuri
etj.

Anomalia e ujit

Uji
gjat�
ftohjes
tkurret
n�
m�nyr�
lineare
deri
rreth
temperatur�s
+
4
�C.
Pastaj
n�
m�nyr�
jolineare
fillon
tkurrjen
dhe
n�
temperatur�n
+
100
�C
arrin
densitetin
m�
t�
madh
prej
1kg/L.
Me
ftohjen
e
m�tejshme
densiteti
i
tij
nuk
zvog�lohet,
por
p�r
habi
zmadhohet
gradualisht
dhe
n�
pik�n
e
shkrirjes
uji
ka
densitet
m�
t�
madh
se
n�
temperatur�n
+
4
�C.
Kjo
dukuri
quhet
anomalia
e
ujit.
Fjala
anomali
do
t�
thot�
sjellje
jasht�
parimeve.