1

nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn

nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn
nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn
Ü«∞HΔ̃}© `«O„`« ~°Ç¨Ï㨺=Ú
(J#∞Éèí= Ü«∞H˜Δ}© `«O„`« ™ê^èŒ#Å∞)

L_ô⤠◊ `«O`„ O«
(~å=}„|Ǩχ‰õΩ t=Ù_»∞Ѩ^ÕtOz#
+¨@¯~°‡ `«O„`«=ÚÅ∞)
q^•º„Ѩg}
„|ǨχN "Õ∞_»=~°Ñ¨Ù ã¨OѨ`ü ‰õΩ=∂~ü
M.A.ã¨O㨯$`«O

„ѨK«∞~°} Hõ~°ÎÅ∞
Q˘Å¡Ñ¨Ó_ç g~å™êfiq∞ ã¨<£
Ѩa¡+¨~üû JO_£ |∞H± ÃãÅ¡~üû
HÀ@QÆ∞=∞‡O – ~å[=∞O„_ç – 1
HÍÑ‘Ô~·\ò] 2005 "≥Å : 30 00
nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn
 2

Ü«∞H˜Δ}© `«O„`« ~°Ç¨Ï㨺=Ú & L_ô¤â◊° `«O„`«O

2005
By
„|ǨχN "Õ∞_»=~°Ñ¨Ù ã¨OѨ`ü ‰õΩ=∂~ü
4–399–qâßfiq∞„`« ae¤OQ∑,
`å~°Hõ~å=∞#QÆ~ü, [QÆ<åfl^èŒÑ¨Ù~°O,
HÍH˜<å_» – 2.
á¶È<£ : 2341878

g∞ ã¨O^ÕǨʼnõΩ =∞iÜ«Ú
=ÚYz„`åÅOHõ~°} ã¨ÅǨʼnõΩ
QÀÖˇ¤<£ „QÍѶ≤H±û ~°K«~Ú`«<Õ
~å[=∞O„_–ç ã¨O„ѨkOK«QÆÅ~°∞.
á¶È<£ : 2464707.

Q„ OÆ ^äŒ =Ú„^}Œ
=∞¿ÇÏâ◊fii PѶπÃã\ò „Ñ≤O@~üû
¿ÑѨ~°∞ q∞Å∞¡ ~À_£
~å[=∞O„_ç– 533 104
á¶È<£ : 2478594.

=ÚYz„`« =Ú„^Œ}
Dâ◊fi~ü PѶπÃã\ò „Ñ≤O@~üû
~å[=∞O„_ç– 533 103
á¶È<£: 2461532.
 3

N QÆ∞~°∞Éè’º #=∞ó
„H˜Ü«∂Ü≥∂QÆ QÆ∞~°∞ Ѩ~°OѨ~°
NÜ«Ú`«∞Å∞
1 – =∞Ǩ=`å~ü ÉÏÉÏr
2 – âߺ=∂K«~°}ü ÖÏÇ≤Ïs =∞Ǩâ◊Ü«ÚÅ∞
3 – Ü«ÚˆHÎâ◊fi~° yi =∞ǨÏ~å*ò
4 – Ѩ~°=∞ǨÏO㨠Ü≥∂QÍ#O^Œ
5 – ǨÏiǨÏ~å#O^Œ ™êfiq∞
6 – „|Ǩ‡#O^Œyi ™êfiq∞
7 – ã¨OѨ`ü ‰õΩ=∂~ü (™ê^èŒ<å=ã¨÷)
<å ѨÓ~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«=Ú =Å¡<Õ P^蕺u‡Hõ
=∂~°æOÖ’ Ѩܫ∞xOKÕ ÉÏ@™êix HÍQÆeQÍ#x <å ÉèÏ=#.
rq`«OÖ’ H˘xfl `«Ñʨ @_»∞QÆ∞Å∞ `«Ñʨ =Ù. J~Ú<å 'QÆ∞~°∞Hõ$Ѩ—
KÕ`« "å\˜x ã¨ik^Œ∞ÌH˘x, ѨÙ~ÀQÆ=∞#O ™êyOK«_®xH˜ <å
QÆ∞~°∞Ѩ~°OѨ~° Pjã¨∞ûÅ∞ Åaè™êÎÜ«∞x ÉèÏqã¨∂Î

=Ú=Ú‰õΔΩ=Ù
"Õ∞_»=~°Ñ¨Ù ã¨OѨ`ü ‰õΩ=∂~ü
HÍH˜<å_» – 2
 4

FO #=∞t≈"åÜ«∞
`«O`
„ Ñ« i¨ zu
`«O„`« ™ê^èŒ#Ö’ [Ѩ=Ú#‰õΩ „Ѩ=ÚY ™ê÷#=Ú#flk. ã¨HõÅ
`«O„`«=ÚÅ#∞ ã¨~°fiA˝_≥·# ã¨^•t=Ù_»∞, QÆ∞~°∞–t+¨º ~°∂Ѩ=ÚQÍ LO_ç
ã¨=∞ã¨Î [# „âıÜ∞« ã¨∞û‰õÄ `å<Õ LѨ^tÕ OKå_»∞. Éè∂í =∞O_»ÅOÃÑ· ''`«O„`«
âßGO—— =¸_»∞ „Ѩ=ÚY ÉèË^Œ=ÚÅ∞QÍ qã¨ÎiOz Ü«Ú#flk. Wq
1 – ~°^茄HÍO`« Éèí∂q∞ 64 `«O„`«=ÚÅ∞
2 – q+¨μ‚„HÍO`« Éèí∂q∞ 64 `«O„`«=ÚÅ∞
3 – Jâ◊fi„HÍO`« Éèí∂q∞ 64 `«O„`«=ÚÅ∞
192
''Jâ◊fi„HÍO`å ~°^䌄HÍO`å q+¨μ‚„HÍO`å =ã¨∞O^èŒ~å—— Jx Åe`å
ã¨ÇϨ „ã¨=Ú#O^Œ∞ ‰õÄ_® LÖËd¡ OK«|_çOk. <åã≤‰Î Ωõ Å#∞ – q+¨Ü∞« Ö’Å∞
~°#∞ =∞iO`« "≥∂Ç≤ÏOѨKÕÜ«Ú@‰õΩ, HõÅÊÉèË^Œ=ÚKÕ`« H˘xfl qѶ¨Å
`«O„`«=ÚÅ∞ ‰õÄ_® t=Ùx KÕ`«<Õ K≥ѨÊ|_ç#q.
=∂#=ÙʼnõΩ 6 WO„kÜ«∞=ÚÅ=Å¡ U q^èŒ=ÚQÍ *Ï˝#=Ú
HõÅ∞QÆ∞<À, P q^èŒ=ÚQÍ<Õ 6 "Õ^•OQÆ=ÚÅ =Å¡ "Õ^•~°÷ *Ï˝#=Ú
`≥eÜ«Ú#∞.
=∂#=ÙʼnõΩ 5 Hõˆ~‡O„kÜ«∞=ÚÖˇ@∞¡#fl"À, =∞ǨHÍÅ∞#‰õΩ
ѨOKå=∂flÜ«∞=ÚÅ∞, t=ÙxKÕ K≥ѨÊ|_ç#q.
t=Ùx ã¨^Àº*Ï`« =ÚY=Ú#∞Oz ѨÓ~åfi=∂flÜ«∞=Ú "å=∞^Õ=
=ÚY=Ú #∞Oz ^ŒH˜Δ}Ï=∂flÜ«∞=Ú – JѶ¨∞’~° =ÚY=Ú#∞Oz
 5

ѨtÛ=∂=∂flÜ«∞=Ú – `«`«∞Ê~°∞+¨=ÚY=Ú#∞Oz L`«Î~å=∂flÜ«∞=Ú

Dâß#=ÚY=Ú #∞Oz T~å÷fi=∂flÜ«∞=Ú L^ŒƒùqOz#q.
1 – T~åúfi=∂flÜ«∞O – Wk "≥·kHõ =∂~°æO.
nxH˜ "Õ^Œ=ÚÅ∞ „Ѩ=∂}=Ú g\˜ JOâ◊=ÚÅ∞ ^èŒ~°‡âßG=ÚÅ∞
JOQÆ=ÚÅ∞ ѨÙ~å}=ÚÅ∞, ^Õ=`«Å∞ QÍÜ«∞„u "≥ÚII"å~°∞.
1. c[O – `«O„_ç
2. Hˆ „Δ `«O – `«e¡
3. LѨ#Ü«∞#O – "Õ^•^茺ܫ∞<å~°›`«
4. PKå~°O – x+≤^=úŒ ÚÅ∞ =i˚Oz qkèx x~°fiiÎOKåe.
D <åÅ∞QÆ∞ ÅHõ}Δ =ÚÅ∞ QÆÅ"åiH˜, ^Õ=`«Å∞ =â◊"∞≥ ÿ Ü«ÚO^Œ∞~°∞.
D <åÅ∞QÆ∞ ÖËx"åiH˜ 'H“à◊=∂~°æO— J#QÍ "å=∂Kå~°O â◊~°}ºO.
WO^Œ∞ ‰õÄ_® ѨOK«=∞HÍ~°=ÚÅ∞ J#QÍ =∞`«ûº, =∂Oã¨, =∞k~å,
=Ú„^•, "≥∞ÿ^èŒ∞#=ÚÅ∞ gxx ''K«„HõѨÓ[—— Ü«∞O^Œ∞ =∂„`«"Õ∞, Ѩiq∞`«
„Ѩ=∂}=ÚÖ’ ¿ãqOKåe.
Éè’QÆѨ~åÜ«∞}∞Öˇ· ѨOK«=∞HÍ~° ¿ã=# KÕÜ«∞~å^Œ∞. JO^ŒiH©
Jxfl =∂~°=æ ÚÅ∞ J#∞ã¨~}° Ü © ∞« =ÚÅ∞ HÍ=Ù. ÃÑ"· å\˜Ö’ "≥Ú^Œ\˜ =¸_»∞
ÖËx"åiH˜ `«O„`« âßG "≥ÚHõ¯>Ë k‰õΩ¯. giH˜ `«O„`«=∂~°æO ã≤kúã¨∞ÎOk.
"≥·kHõ =∂~°æ=Ú ã¨∞=~°‚=Ú =O\˜k. nx =Å# Z#fl\˜H© ^Œ∞~°æu
HõÅ∞QÆ^Œ∞. `«O„`«=∂~°æ=Ú. ~°[`«=Ú =O\˜k. Wq P [#‡Ü«∞O^Õ
ã≤kOú K«∞#∞. "Õ^Œ =∞O„`«=ÚÅ∞ [<å‡O`«~=° Ú#O^Œ∞#∂ Ѷe¨ `«q∞K«∞Û#∞.
„Ç‘ÏO c[O „ÉÏǨχ}=Ú
„jO c[O HõΔ„uÜ«∞O
H©¡O c[O "≥·â◊ºO
SO c[O â◊¥„^ŒO
 6

D <åÅ∞QÆ∞ c[=ÚÅ∞ ÖËx =∞O„`«=Ú 'áœÅã¨Îº =∞O„`«O—

J#|_»∞#∞. Wq „ÉÏǨχ}∞Å∞ [Ñ≤OK«~å^Œ∞.
zè#fl=∞™êÎ – =∂`«Oy – |QÆàÏ – L„QÆ`å~° – Ü≥∂y#∞Å∞ –
Ü«∞H˜Δ}∞Å∞ – „uѨÙ~å – |@∞Hõ Éèˇ·~°=O âßHõ~° =∞O„`«=ÚÅ#∞
„ÉÏǨχ}∞Å∞ [Ñ≤OK«~å^Œ∞.
„ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ "å=∂Kå~°=Ú #~°Hõ„Ѩ^Œ=Ú. `«O„`«ã¨O^蕺
=O^Œ#=Ú "Õ~°∞. `åO„uHõ Ǩϟ=∞=Ú "Õ~°∞. Jhfl "≥·kHÍKå~°=Ú#‰õΩ
aè#fl=ÚQÍ #∞O_»∞#∞.
gxx QÆ∞~°∞=Ù=^ŒÌ#∞O_ç nHõΔ fã¨∞H˘#∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú#<Õ `≥Å∞ã¨∞
H˘#=ÅÜ«Ú#∞.
`«O„`«=ÚÅ∞ ã≤kúOK«=Öˇ##fl `åO„uHõ, t=QÍÜ«∞„u =∞O„`«=Ú
24 ÅHõΔÅ∞, t=ѨOKåHõΔi 5 ÅHõΔÅ∞ ѨÙ~°â◊Û~°} KÕÜ«∂e.
SÇ≤ÏHõ"≥∞ÿ# Jaè=$kúx HÀ~°∞"å~°∞ LáêOâ◊√ [Ѩ=Ú KÕÜ«∂e.
ˆH=ÅO ÔH·=źO HÀ~°∞"å~°∞ =∂#ã≤Hõ [Ѩ=Ú KÕÜ«∂e. Wk
QÆ∞~°∞Ѩ~°OѨ~°QÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x J#∞Éèí=OÖ’ K≥|∞`«∞#fl âßG=K«#O.
ѨOKåHõΔi =∞O„`«O 1 xq∞+¨=Ú#‰õΩ =O^Œ™ê~°∞¡ [Ѩ=∞QÆ∞#∞.
1 QÆO@‰õΩ 6 "ÕÅQÆ∞#∞. 84 QÆO@Å∞ KÕã≤#KÀ 5 ÅHõΔÅ 4 "ÕÅ∞
[Ѩ=∞QÆ∞#∞.
D q^èŒ=ÚQÍ XHõ ã¨O=`«û~°=Ú ™ê^èŒ# KÕã≤#KÀ "åH± ã≤kú
HõÅ∞QÆ∞#∞. ™ê^艌 Ωõ x =∂@Å∞ JO^Œ~∂° t~°™ê=Ç≤ÏO`«∞~°∞. =jHõ~}° =Ú
– PHõ~°¬}â◊H˜Î ÅaèOK«∞#∞. H˘O^ŒiH˜ ã¨Oz`« áêѨHõ~°‡ JkèHõ=ÚQÍ
#∞#fl ã≤kú PÅ㨺=∞QÆ∞#∞. x~åâ◊ K≥O^Œ~å^Œ∞.
 7

=∞O„`«[Ѩ=Ú, Ѩ~°fi`«tY~°=ÚÅO^Œ∞ – ã≤^ŒúˆHΔ„`«=ÚÅÖ’ –

â◊H˜ÎÑ‘~î°=ÚÅÖ’ – #nf~°=ÚÅO^Œ∞ =∞„iK≥@∞ì„H˜O^Œ – *’ºui¡OQÆ
t= Hˆ „Δ `«=ÚÅÖ’, ÉèQí flÆ t"åÅÜ«∞=ÚÅÖ’ – UHÍO`«=ÚÖ’ – [Åáê`«
ã¨xflkèÖ’ – KÕã≤#KÀ j„Ѷ¨∞=ÚQÍ =∞O„`«=Ú Ñ¶¨eOK«∞#∞.
"åˆQæÜ«∞HÍ~°∞_≥·# `åºQÆÜ«∞º‰õΩ 96 HÀ@¡ '~å=∞— <å=∞ [ѨO
KÕ`« N~å=∞^Œ~≈° #O ÅaèOzOk. JѨÙ_Õ ''ÉÏÅHõ#Hõ=∞Ü«∞KÕÅ – ã¨∞[#
ѨiHÍÅ ''J<Õ H©~°Î# Pâ◊√=ÙQÍ áê_®~°∞.
q^•º~°}º™êfiq∞ 13 =∞ǨѨÙ~°â◊Û~°}Å∞ KÕã≤ [#‡[#‡Å
áêáêÅ∞ áÈQ˘@∞ìH˘x J=∞‡"åi ^Œ~°≈#O á⁄O^•~°∞.
t=ѨOKåHõΔix ~ÀE „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® 4 QÆOIIÅ∞, [ѨO
KÕã≤#KÀ 4,200 ~ÀAÅÖ’, J#QÍ 11 ã¨O=`«û~°=ÚÅ 6 <≥ÅÅ
20~ÀAÅÖ’, XHõ HÀ\˜ [Ѩ=∞QÆ∞#∞.
HÍÅO ZO`À qÅ∞"≥#· k. =$^è• KÕÜ∞« HõO_ç. g∞ â◊HΘ ™ê=∞~°º÷ =ÚÅ
##∞ã¨iOz, ™ê^èŒ# „áê~°OaèOz#KÀ J^Õ Jaè=$kú K≥O^Œ∞`«∞Ok.
=∞O„`« – `«O„`«=ÚÅ∞ P`«‡„âıÜ«∞ã¨∞û‰õΩ Ñ¨~ÀѨHÍ~åxH˜ – ^Œ∞ó
Yx=$uÎH˜ LѨÜ≥∂yOKåe.
^Œ∞+¨¯~°‡Å‰õΩ – ѨQÆ – „ѨfHÍ~°=ÚʼnõΩ qxÜ≥∂yOz# ^•x
Ѷ¨e`«O ‰õÄ_® Hõ~°‡~°∂¿Ñ} ã¨O„Hõq∞ã¨∞ÎOk.
SÇ≤ÏHõ„âıÜ«∞ã¨∞û‰õΩ, ã¨`«¯~°‡, [Ѩ ™ê^èŒ#ÖË ~å[=∂~°æ=ÚÅ∞.
'Ü«∞H˜Δ}© `«O„`« ~°Ç¨Ï㨺=Ú— J#∞ D ѨÙã¨ÎHõ=Ú ™ê^茉õΩʼnõΩ
ZO`À *Ï˝#=Ú HõeyOK«∞#∞.
''Ü«∞HõΔ—— J#∞ Ѩ^Œ=Ú =ÚO^Œ∞QÍ, ''*ˇ·q∞hÜ«∞ „ÉÏǨχ}O——Ö’
LÖË¡dOK«|_çOk.
3–203† 272
 8

Ü«∞‰õΔΩÅ∞ ^Õ=*ÏuH˜ K≥Ok#"å~°∞. QÆ}Ѩu Ü«∞‰õΔΩ_Õ#x

~å=∂Ü«∞}OÖ’ 3–11–94 #O^Œ∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç#k.
Ü«∞‰õΩΔ Å‰õΩ ~åA ‰õΩÉË~∞° _»∞. W`«_∞» Éè∂í Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞ =ÚO^Œ∞QÍ
XHõ „ÉÏǨχ}∞xQÍ, [x‡Oz J<ÕHõ [áêaè¿+Hõ=ÚÅ=Å#, „Hõ=∞=ÚQÍ
J<ÕHõ L`«=Î ∞ [#‡Å∞ á⁄Ok Ü«∞‰õΩΔ xQÍ [x‡Oz t"å#∞ „QÆÇϨ =Ú=Å#
^è<Œ åkèÑu¨ Ü≥∞ÿ t=ÙxH˜ ¿ãflÇ≤Ï`«∞xQÍ#∞O_»∞ =~°=Ú#∞ á⁄Ok ''t=ã¨Y——
J#∞ <å=∞=Ú á⁄O^≥#∞. =∞}˜Éèí„^Œ – ѨÓ~°‚Éèí„^Œ∞Å<Õ Ü«∞‰õΔΩÅ∞
™È^Œ~°∞Å∞QÍ, ™êOMϺܫ∞# QÆ$ǨϺã¨∂„`«=Ú#O^Œ∞ q=iOK«|_çOk.
Yakshas (Ü«∞HΔÍãπ) J#∞ Ѩiâ’^èŒ# „QÆO^èŒ=Ú, WOw¡+¨μÖ’ N
P#O^Œ.ÔH ‰õΩ=∂~°™êfiq∞ ~°zOKå~°∞. WO^Œ∞ Z<Àfl q+¨Ü«∞=ÚÅ∞
K≥ѨÊ|_®¤~Ú.
ã¨O㨯$`«, ɡOQÍb, ÉèÏ+¨Ö’¡ =HÍ~°–|HÍ~°=ÚʼnõΩ LHÍ~°–ˆ~Ѷ¨
HÍ~°=ÚʼnõΩ ÉèË^Œ=Ú ÖË^Œ∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ~°gO„^Œ J#∞#k, ~°cO„^Œ
Jx, =$O^Œ#∞ – |$O^Œ Jx ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞.
J^Õ q^èŒ=ÚQÍ Ü«∞HÍ~° – [HÍ~°=ÚʼnõΩ L`«Î~° ÉèÏ~°`«^Õâ◊
=Ú#O^Œ∞ JÉèË^Œ=Ú HõÅ^Œ∞.
Ü«∞=Ú# – [=Ú#
Ü«∞HõΔ – [Hõ¯
Ü«∞HõΔ – Ü«∞H˜Δ}∞Å∞ ™œO^Œ~°º=Ú#‰õΩ, QÆO^èŒ~°∞fiÅ∞ QÍ#=Ú#‰õΩ
„Ѩã≤^Œ∞úÅ∞.
t=Ùx J#∞„QÆǨÏ=Ú =Å#<Õ Ü«∞H˜Δ}© q^Œº ã≤kú ÅaèOK«∞#∞.
JO^Œ~°∂ t"å#∞„QÆǨÏ=Ú#‰õΩ áê„`«∞Å∞ HÍ=Öˇ#x <å PHÍOHõΔ.
 9

Ü«∞O„`«=ÚÅ∞ Éèí∂~°˚Ѩ„`«=ÚÃÑ· QÀ~ÀK«<åk „^Œ=º=ÚÅ`À

„"åã≤##∂, ~åyˆ~‰õΩÅÃÑ· edOѨ KÕã≤##∞, =ÚO^Œ∞QÍ ''Éèí∂`«eÑ≤——
ã≤kOú K«=ÅÜ«Ú#∞. W@∞=O\˜ "åiˆH Ü«∞O„`« ã≤kú HõÅ∞QÆ∞#∞. Éè∂í `«eÑ≤x
QÆ∂iÛ H˘OK≥O q=i™êÎ#∞.
Éè∂í `«eÑ≤ – <åºã¨=ÚÅ∞
Ü«∞O„`« ÖËY#O ã≤kúOKåÅO>Ë
U^≥·<å =∞O„`«O ã≤kúOKåÅO>Ë Ñ¨OKåOQÆ=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#
ѨÙ~°â◊Û~°} `«Ñ¨ÊHõ [~°QÍe.
ѨOKåOQÆ=ÚÅ#QÍ 1.Ѩ@ÅO–Wk =¸Å=∞O„`«=Ú#∞
<åºã¨=ÚÅ#∞ `≥eÜ«∞*ËÜ«Ú#∞. 2 Ѩ^Œúu – Ü«∞O„`«Ñ¨Ó*Ïq^è•#=Ú
`≥eÜ«∞*ËÜÚ« #∞. 3. =~°‡–Wk Hõ=K«=Ú 4. ã¨ÇϨ „ã¨<å=∞=Ú 5. ™È΄`«O.
^Õ=`«‰õΩ Hõ=K«O â◊s~°=Ú – Ѩ@ÅO t~°ã¨∞û – Ѩ^Œúu ǨÏã¨Î=ÚÅ∞ –
ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞O =ÚY=Ú – ™È΄`«O áê^Œ=ÚÅ∞ JQÆ∞K«∞#flq.
â’¡II Ѩ@ÅO Ѩ^Œúf =~°‡ `«^è•<å=∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨HõO
™È΄`å}˜ KÕu ''ѨOKåQÆO—— ^Õ=`Àáêã¨<Õ㨇$`«"£∞ II
JѨÙ_Õ P ã≤kOú z# =∞O„`«=Ú`À =âߺk +¨@¯~°‡Å∂ ™êkèOK«_O»
gÅ=Ù`«∞Ok. JÖψQ Ü«∞O„`«=Ú edOz ™ê÷Ѩ#– ^è•~°}Ï^Œ∞Å=Å¡
=âߺk Hõ~°‡Å∞ ã≤kúOKåÅO>Ë ''Éèí∂`«eÑ≤—— ã≤kúOKåe. Éèí∂`«eÑ≤
ã≤kOú z#"åˆ~ Ü«∞O„`« ÖËY#=Ú#‰õΩ J~°∞›Å∞. Éè∂í `«eÑ≤ JO>Ë Uq∞\’
K«∂^•ÌO.
Wk 42 JHõΔ~°=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#k.
JO WO LO |∞∞O UO SO FO BO ǨÏO Ü«∞O ~°O =O ÅO
[O HõO YO Ѷ¨∞O QÆO &O K«O Kè«O ~°≠O [O }O @O ~î°O _è»O _»O
#O `«O ^äŒO _è»O ^ŒO =∞O ѨO Ѷ¨O ÉèíO |O â◊O +¨O ã¨O II
 10

D =∞O„`«=Ú#‰õΩ ^ŒH˜Δ}Ï=¸iÎ |∞∞+≤ – QÍÜ«∞„f Kè«O^Œó –

=ˆ~‚â◊fis ^Õ=`å ǨkѨOK«Hõ=ÚÅ`À ǨÏ$^ŒÜ«∂k <åºã¨=Ú KÕÜ«∂e.
ÅHõΔ [Ѩ=Ú KÕã≤, Ѩk"ÕÅ∞ uÅÅ`À Ǩϟ=∞O KÕã≤#, JHõΔ~°=ÚÅ∞
ã≤kúOK«∞#∞. Ü«∞O„`«ÖËY#=Ú#O^Œ∞ J~°∞›_»QÆ∞#∞.
D Éèí∂`«eÑ≤QÆ∂iÛ =∞O„`«=∞Ǩϟ^Œkè – âß~°^• uÅHõ=∞#∞
„QÆO^äŒ=ÚÅÖ’ „"åÜ«∞|_ç#k.
ǨÏ$^ŒÜ«∂k <åºã¨=ÚÅÖ’ ‰õÄ_® ZO`À "≥·*Ï˝xHõ ^Œ$+≤ì L#flk.
=∞O„`åkèëêª# ^Õ=`«#∞ ^蕺xOKÕ =ÚO^Œ∞ – =¸Å =∞O„`«=Ú`À
QÍx, c*ÏHõΔ~°=ÚÅ`À QÍx, Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å "Õà◊¡Ü«∞O^Œ∞ <åºã¨=Ú
KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. <åºã¨=∞#QÍ LOK«∞@ Jx J~°÷=Ú. nx<Õ
Hõ~°<åºã¨ =∞O\Ï~°∞. J#O`«~°O P KÕu`À ǨÏ$^ŒÜ«∞O – t~°ã¨∞û –
tY – <Õ„`«„`«Ü«∞=Ú – â◊s~°=Ú K«∞@∂ì Ѩi"Õ+¨=ÚQÍ <åºã¨=Ú
KÕÜÚ« @KÕ JOQÆ<åºã¨=∞O\Ï~°∞. `«~∞° "å`« Ö’Hõ„`«Ü∞« =ÚKÕ kQƃO^è=Œ Ú.
Ö’Hõ„`«Ü∞« =∞#QÍ Éè∂í ó–Éè∞í =ó ã¨∞=ó J#∞#q. g\˜K`Õ « kQƃO^è#Œ =Ú
KÕã≤#@∞¡ ÉèÏqOz#KÀ ™ê^茉õΩ_»∞ `«# K«∞@∂ì XHõ k=º=ÅÜ«∞=Ú
<Õ~°Ê~°K«∞H˘x, â◊s~°=Ú#O^Œ∞ W+¨ì^Õ=`åǨfi#=Ú KÕã¨∞H˘x,
=∞O„`«Ñ¨Ó`«"≥∞ÿ# Hõ~°=Ú`À [Ѩ=∂Å#∞ ^èŒiOz =∞O„`« [Ѩ=Ú
KÕã≤#KÀ Jk Ѷ¨Å„Ѩ^Œ=∞QÆ∞#∞. ''<å ~°∞„^À ~°∞„^Œ=∞~°ÛÜÕ∞`ü—— Jx
â◊$u. J#QÍ `å#∞ ~°∞„^ŒÉèÏ==Ú á⁄O^Œx^Õ, ~°∞„^Œ∞x JiÛOK«~å^Œx
J~°÷=Ú. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ~°∞„^Œ Jaè¿+Hõ=Ú#‰õΩ, ÅѶ¨Ú<åºã¨=Ú HÍx,
=∞Ǩ<åºã¨=Ú HÍx KÕ™êÎ~°∞. =∞O„`«=Ú j„Ѷ¨∞=ÚQÍ Ñ¶¨eOK«∞@‰õΩ
^Œâ◊q^èŒ =∞O„`« ã¨O™ê¯~°=ÚÅ∞ ‰õÄ_® K≥ѨÊ|_®¤~Ú. „â◊^Œú – Hõ$+≤ –
UHÍ„QÆ`« Hõey#KÀ U =∞O„`«"≥∞ÿ<å ã≤kúã¨∞ÎOk.
 11

Ü«∞HõΔ Hõ~°Ì=∞O
t"å#∞„QÆǨÏO á⁄O^Œ\ÏxH˜, t=ѨOKåHõΔi – `åO„uHõ t=
QÍÜ«∞„u [Ѩ=Ú KÕã#≤ J#O`«~O° , Ü«∞H˜}Δ © ™ê^è#Œ KÕÜÚ« "å~°∞ Ü«∞H˜}Δ ˜
J#∞„QÆÇϨ =Ú `«fi~°QÍ HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ, Ü«∞HõHΔ ~õ =Ì° ∞O ^èiŒ OKåe Ü«∞HõHΔ ~õ =Ì° ∞O
Ü«∞‰õΔΩʼnõΩ KåÖÏ „Ñ‘uáê„`«"≥∞ÿ#k.
Ü«∞HõΔ Hõ~°Ì=∞O J#QÍ
1. Hõ~°∂Ê~°=Ú 2. JQÆ∞~°∞ 3. K«O^Œ#=Ú 4. Hõã¨∂Îi
5. `«HÀ¯Å=Ú 6. ‰õΩO‰õΩ=∞ѨÙ=Ùfi.
g\˜#xfl\˜x ã¨=∞ÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÍ HõeÑ≤ â◊s~°=ÚÃÑ· qÉè∂í u ^èiŒ OK«∞
™ê÷#=ÚÅÖ’ ^èŒiOz ''[Ѩ=Ú—— KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. =∞O„`« ™ê^èŒ#Ö’
"åi ѨÓ~°fi ã¨∞Hõ$`å#∞™ê~°=ÚQÍ ã≤kú ÅaèOK«∞#∞. xiÌ+ì¨ q^è•#=ÚÖ’
PK«iOz##∂ Ѷ¨e`«=Ú HõxÊOK«HõáÈ~Ú#KÀ QÆ∞~°∞=Ù ^•fi~å
=∞O„`«=Ú#‰õΩ ''^Œâ◊q^茗— ã¨O™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞.
ã¨HÅõ q^ŒºÅ‰õΩ =¸Å=Ú â◊OHõ~∞° _»∞. 'Dâß#ó ã¨~fi° q^•º<åO—
Jx "Õ^Œ=∞O„`«=Ú. Dâ◊fi~å#∞„QÆǨÏ=Ú#∞ =ÚO^Œ∞ ã¨OáêkOK«
=ÅÜ«Ú#∞.
Éè∂í Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞ „ÉÏǨχ}∞xQÍ [x‡Oz, t=ÙxH˜ Jaè¿+Hõ=ÚÅ∞
– ѨOKåHõΔs [Ѩ=Ú, =Å# „Hõ"Õ∞}Ï L`«Î=∞ [#‡Å∞ á⁄Ok z=~°‰õΩ
Ü«∞HõΔ *ÏuÖ’ [x‡Oz, Ü«∞‰õΩΔ ÅˆH ~å*ˇ<· å_»∞ ‰õΩÉË~∞° _»∞. t"å#∞„QÆÇϨ =Ú
=Å# t=ã¨Y∞_≥·<å_»∞. D Hõ^äŒ t=ѨÙ~å}=Ú#O^Œ∞ q=~°=ÚQÍ
#∞#flk.
™ê^茉õΩÅ∞, – xÜ«∞=∞֒Ѩ=Ú – „^Œ=ºÖ’Ѩ=Ú – KÕÜ«∞~å^Œ∞.
™ê^èŒ# KÕÜ«ÚK«∞<Õ Ü«ÚO_»=ÅÜ«Ú#∞. x~åâ◊ K≥O^Œ~å^Œ∞.
IIt"å#∞„QÆǨÏ=∞ã¨∞ÎII
 12

™ê^茉õΩʼnõΩ ã¨∂K«#Å∞
1. UHÍO`«OÖ’ [Ѩ=Ú KÕÜÚ« @ â„ Ü ı ∞« 㨯~°=Ú. xs‚`« ã¨OYº
[Ѩ=Ú KÕÜ«Ú#ѨÙ_»∞ =∞^茺֒ Pã¨#=Ú #∞O_ç
ÖË=~å^Œ∞.
2. ™êufiHÍǨ~°=Ú – ã¨`«ºã¨OÉèÏ+¨} – q∞`«ÉèÏ+≤`«fi=Ú
ã¨^£|∞kú HõeyÜ«ÚO_®e.
3. â◊√z – â◊√„Éèí`«Å∞ áê\˜OKåe.
4. ‰õΔΩ„^Œ"≥∞ÿ# |∞kúx q_çzÃÑ\Ïìe. Ö’HõÇ≤Ï`«=Ú#∞ –
P`«‡„âıÜ«∞ã¨∞û#∞ HÀ~°∞HÀ"åe.
5. QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î – ã¨~åfi#∞„QÆǨÏ=Ú Hõey Ü«ÚO_®e.
6. Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# nHõΔ – Ѩ@∞ì^ŒÅ – UHÍ„QÆ`« – „â◊^Œú – =∞<À
x„QÆǨÏO Hõey Ü«ÚO_®e.
7. Ѩ~^„° =Œ ºO – Ѩ~å#fl Éè’[#O – Ѩ~Q° $Æ Ç¨Ï"åã¨O "≥ÚII#q
ѨxH˜~å=Ù.
8. ^≥·=ÉèíH˜Î – áêѨcèu – q#Ü«∞O LO_®e.
9. Jhfl `≥eã≤<å Ug∞ `≥eÜ«∞x"åx=Öˇ LO_®e. W`«~∞° Å
^À+¨=ÚÅ <≥OK«~å^Œ∞.
10. ã¨^• ã¨O`À+¨=ÚQÍ #∞O_®e.
11. „áêÑ≤ÎOz# ^èŒ#–ã¨∞Y=ÚÅ`À ã¨O`«$Ñ≤Î K≥O^•e.
 13

Ü«∞H˜Δ}©`«O„`« ~°Ç¨Ï㨺=ÚÅ∞ q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ

`«O„`«Ñ¨izu 4
Éèí∂`«eÑ≤ – <åºã¨=ÚÅ∞ 9
Ü«∞HõΔ Hõ~°Ì=∞O 11
Ü«∞H˜Δ}©, „ѨÉèÏ==ÚÅ q=~°=ÚÅ∞ 19
~°∞„^ŒÜ«∂=∞à◊`«O„`Õ 19
Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ<ÀáêÜ«∞=ÚÅ∞ 21
=$HΔÍ„t`« Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 22
L^Œ∞O|~° Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 23
P„=∞Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 23
‰õΩâ◊Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 24
Jáê=∂~°æ Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 24
^è•„fÜ«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 25
J~°¯Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 25
âıfi`« QÆ∞O*Ï Ü«∞HΔ̃}© ™ê^è#
Π26
x~°∞æO_ô Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 27
JOHÀÅ Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 27
qq^èŒÜ«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ#Å∞ 28
H©Δ~å~°‚= Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 28
aèH˜Δ}© Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 28
K«O„^•=∞$`« Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 29
Éèí∂`«ã¨∞Ö’K«<å ™ê^èŒ# 30
LzÛ+¨ì Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 31
™êfig∞â◊fis ™ê^èŒ# 31
[#~°O[h ™ê^èŒ# 32
â◊Odh ™ê^èŒ# 33
Å˛Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 34
=∞¿ÇÏO„^Œ ™ê^èŒ# 34
â◊`«Ñ¨„uHÍ ™ê^èŒ# 35
 14

K«O„kHÍ ™ê^èŒ# 35
"Õ∞YÖÏ ™ê^èŒ# 36
Ѷ¨∞O\Ï ™ê^èŒ# 37
qHõÖÏ™ê^èŒ# 37
ǨÏOã‘ ™ê^èŒ# 38
=∞^Œ<å™ê^èŒ# 39
=∂xh ™ê^èŒ# 40
ã¨∞Ö’K«# ™ê^èŒ# 41
â’Éèí<å ™ê^èŒ# 41
=∞ǨÜ«∞H˜Δ}©˜ ™ê^èŒ<ÀáêÜ«∞=Ú 42
Éè’QÆÜ«∞H˜Δ}© „ѨÜ≥∂QÆ=Ú 43
Ü«∞H˜Δ}© ^Õ=`å =∞O„`«=ÚÅ∞ 44
ã¨~åfiHõ~°¬} Ü«∞H˜Δ}© =∞O„`«=Ú 45
J+¨ì=∞Ǩã≤kú Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 45
q^•ºÜ«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 45
J^Œ$â◊ºHõ~°} Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 45
JѨû~°ã¨Å ™ê^èŒ#„Hõ=∞=ÚÅ∞ 46
â◊j^Õq ™ê^èŒ# 47
uÖ’`«Î=∞ ™ê^èŒ# 48
HÍOK«#=∂ÖÏ ™ê^èŒ# 49
‰õΩO_»ÅǨÏi}© JѨû~°ã¨ ™ê^èŒ# 49
~°`«fl=∂ÖÏ JѨû~°ã¨ ™ê^èŒ# 50
~°OÉèÏ ™ê^èŒ# 51
T~°fij, JѨû~°ã¨ ™ê^èŒ# 52
j
„ Éè∂í ëê ™ê^è# Œ 53
â◊√ÉèíHÍ`åºÜ«∞h ™ê^èŒ# 54
K«O_»HÍ`åºÜ«∞h ™ê^èŒ# 56
=∞OA ÃѶ∂ëê ™ê^èŒ# 58
~°∞„^ŒHÍ`åº~Úh ™ê^èŒ# 59
ã¨∞~°HÍ`åº~Úh ™ê^èŒ# 59
 15

=∞<ÀǨÏs ™ê^èŒ# 59
H˜<≥fl~° ™ê^èŒ<ÀáêÜ«∞=ÚÅ∞ 60
ã¨∞~°`«„Ñ≤Ü«∂ H˜<≥fls ™ê^èŒ# 60
qâßÅ<Õ„f ™ê^èŒ# 61
Jâ◊fi=Úv ™ê^èŒ# 62
ã¨~°fiH˜<≥fls ™ê^èŒ<ÀáêÜ«∞=Ú 62
KÕÜ«∞^Œy# =∞O„`«=ÚÅ#∞ `≥eã≤H˘#∞@ 63
1) ã≤^Œú 2) ™ê^茺 64
3) ã¨∞ã≤^úŒ 4) Ji 64
J~°›} Ѷ¨e`« q=~°} 66
Ü«∞H˜Δ}© ^Õ=`«Å ™êHΔÍ`å¯~°O H˘~°‰õΩ
ã¨∞ÅÉèí ™ê^èŒ<ÀáêÜ«∞=ÚÅ∞ 67
Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# q^è•#=Ú 70
„HÀ^èŒ=∞O„`«=Ú 71
P"åǨÏ# =∞O„`«=Ú 71
ѨÙ#~åQÆ=∞# =∞O„`«=Ú 71
Jaè=ÚvHõ~°} =∞O„`«=Ú 72
™êxfl^茺 Hõ~°} =∞O„`«=Ú 72
ǨÏ$^ŒÜ«∞ =∞O„`«=Ú 72
^èŒ∂áê^Œ∞Å#∞ ã¨=∞iÊOK«∞ =∞O„`«=Ú 73
™ê^茉õΩʼnõΩ ã¨ÅǨÅ∞, ã¨∂K«#Å∞ 73
L_ô¤â◊ `«O„`«O q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ
PǨfi#O 75
~å=} L"åK« 78
t= L"åK« 78
â◊`«$=∂~°} Hõ=K«O 81
Hõ=K«O 81
kfifÜ«∞ Ѩ@ÅO 83
[Ѩ=Ú KÕÜ«Ú kâ◊Å∞ 84
 16

Jâ◊fi=∂~°}O 85
=∞`«ûº<åâ◊#O 85
=G <åâ◊#O 85
`≥·Å <åâ◊#O, ‰õÄ~°Å∞ ZO_çáÈ=Ù@‰õΩ 86
H©Δ~°<åâ◊O, =∞^Œº<åâ◊O 86
`«$fÜ«∞ Ѩ@ÅO 87
K«`«∞~°÷ Ѩ@ÅO 88
Jyflã¨ÎOÉèí#, Pã¨# ã¨ÎOÉèí# 89
|∞kú ã¨ÎOÉèí# 90
"Õ∞Ѷ¨∞ ã¨ÎOÉèí#, x„^• ã¨ÎOÉèí#, ѨOK«=∞ Ѩ@ÅO 91
q^Õfi+¨} „ѨÜ≥∂QÆO 91
+¨+¨ªÑ¨@Åó 93
LKåÛ@# „ѨÜ≥∂QÆO 94
ã¨Ñ¨Î=∞ Ѩ@ÅO 96
=jHõ~°} „ѨÜ≥∂QÆO 96
Ü≥∂x ^Œ∞~°æO^èŒ <åâ◊#O 100
Ü≥∂x ã¨OHÀK«#O 100
„ ^ •=}O 101
Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ# 102
Éèí∂uh ™ê^èŒ#, â◊=™ê^èŒ# 104
áê^Œ∞HÍ ã≤kú, q^•º^èŒ~°ã≤kú, WO„^Œ*ÏÅ ã≤kú 105
DQÆÅ x"å~°} 106
ZÅ∞HõÅ x"å~°} 106
#e¡ x"å~°} 106
ã¨~°Ê – =$tÛHõ x"å~°} 107
^À=∞Å x"å~°}, ^è•#º =$kú 107
QÆ~°ƒù^è•~°} 107
QÆ~°ƒù„™ê= ^À+¨x"å~°} 108
ã¨∞Y„Ѩã¨=O 108
ã¨~°fiHÍ~°º ã≤^Œú=∞O„`«O 108
 17

‰õÄ~°‡ K«„HõO
J
Hõ
â◊

NO
FO ǨïO FO
Ѷ\¨ ò
K«
Ü∞«

FO ™êfiǨ FO
H©¡O
@

Ѩ
`«

nxx, ™ê^茉õΩ_»∞ `å#∞ ‰õÄ~°∞Ûx [ѨO KÕ¿ã Pã¨#OÃÑ·,

Z~°∞ѨٖѨã¨∞Ѩٖ`≥Å∞Ѩ٠~°OQÆ∞Å`À edOѨKÕã≤, ^•xÃÑ·
^Œ~åƒùã¨#OQÍx, lOHõ K«~°‡OQÍx "Õã≤ '=∞O„`«[ѨO— KÕã≤#KÀ
=∞O„`«ã≤kú j„Ѷ¨∞=ÚQÍ HõÅ∞QÆ∞#∞.
 18

Ü«∞HΔ̃}©
`«O„`« ~°Ç¨Ï㨺=ÚÅ∞
(J#∞Éèí= Ü«∞H˜Δ}© `«O„`« ™ê^èŒ#Å∞)
 19
Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞

Ü«∞H˜Δ}© `«O„`« ~°Ç¨Ï㨺=ÚÅ∞

Ü«∞H˜}
Δ ,© Ñ„ É
¨ Ïè ==ÚÅ q=~°=ÚÅ∞
Ü«∞H˜}Δ © ^Õ=`«Å#QÍ áê~°fif=∂`« Ü≥ÚHõ¯ J=`å~° qâı+=¨ ÚÅ∞.
Jx =ÚxѨÙOQÆ=ÙÅKÕ `≥Å∞Ѩ|_ç#k.
Ѩ~°=∞t=Ù_Õ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ áê~°fif^ÕqH˜ `≥eÑ≤# q^è•#=Ú
~°∞^
„ Ü
Œ ∂« =∞à◊`O« `
„ Õ
â’¡ II „Ѩ}=∞ºt~° ™êQ“s „áÈ"åK« â◊tMËY~°O,
`å II â◊tâıY~°∞_»∞ J~Ú# Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x K«∂z áê~°fif^Õq
q#„=∞`«`À #=∞㨯iOz `«# =∞#ã¨∞#O^Œ∞#fl „Ѩâ◊fl#∞ D q^èŒ=ÚQÍ
J_çy#k ''ÜÕ∞ HõÅÊ=Ú =Å# ^•i„^Œº=Ú J#∞#k ÖˉõΩO_® áÈ=Ù<À
J\˜ì ^•xx ^ŒÜ«∞`À K≥ѨÊ=Åã≤#k ——.
â’¡ II „â◊√`åfiQ“s=K«ó â◊OÉèí∞ó ã≤‡`«Kå~°∞â◊√ÉèÏ##ó Iâ◊$}∞`«fiO
^Õ=^Õ"Õt ^•i„^Œº 㨺 q<åâ◊HõO IIѨÙ~åqâ◊fiã¨$*Ï„áÈHÍÎ
‰õΩÉË~å Ü«∞=∞Ǩ`«‡<Õq^•º^•i„^Œº ã¨OǨτsÎ Ü«∞H˜Δ}©
áêѨÉèíO[h I "Õ^茙ê`«∞ã¨=∂MϺ`å Ü«∞H˜Δ}©ã¨~°fiã≤kú^•II
20 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
hÅHõO~î°∞_»∞ áê~°fif^Õq „Ѩâ◊fl#∞ qx#O`«<Õ =∞$^Œ∞ =∞O^Œ
Ǩã¨=Ú`À ''^Õg! áêѨ=ÚÅxflO\˜h #tOѨKãÕ ≤ ^•i„^Œº=Ú#∞ ã¨OǨÏ
iOK«∞`«∂ HÀiHõÅxflO\˜x „Ѩ™êkOK«∞#k J~Ú# Ü«∞HΔ̃}© =∞O„`«=Ú
Å#∞ ѨÓ~°fi HÍÅ=Ú# ‰õΩÉË~∞° #‰õΩ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞ q=iOz
<å_»∞——.
â’¡ II `«`Àxkè=~å}ÏO`«∞ <åÜ«∞HÀxtÛ`«O Éèí"Õ`ü I
x~°ú<À"å=∞Ç‘ÏáÈ"å q^•ºO`åO „|Ǩχ}À=ÚMÏ`ü I
„â◊√`åfi‰õΩÉË~°=„ˆHÎ} ã¨Éèí"Õ`«Ê~°"≥∂^èŒh II
`å II Ѩ~°„|ǨχKÕ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl Ü«∞H˜Δ}© q^Œº#∞ ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À
ã≤kOú ѨKãÕ ∞¨ H˘x qkè <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ xÜ«∞q∞OѨ|_ç<å_»∞. P `«~∞° "å`«
HÍÅ=Ú#∞O_ç `å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl Ü«∞H˜Δ}© q^Œº#∞ J<ÕHõ=∞Ok
^•i„^Œº=Ú#O^Œ∞ ^Œ∞ód`«∞Öˇ·# "åiH˜, =∞iÜ«Ú ^èŒ#=O`«∞ʼnõΩ Ãã·`«O
P q^Œº#∞ "åi HÀiHõ "Õ∞~°‰Ωõ `≥eÑ≤ "åix =∞iO`« Sâ◊fi~°º=O`«∞Å∞QÍ
QÍqOz<å_»∞.
â’¡ II `«K«∞Ûù $`åfi yi*Ï^Õg ѨÙ#ó„áêǨÏt=O„Ѩu I
Hõ$áê`Õ q^Œº`Õ HÍO`«`«^•`«fiO =∂O„Ѩɒ^èŒÜ«∞ II
„â◊√`åfiѨÙ#â◊Û áê~°fi`åºó"åHõº"Õ∞=O „ѨǨÏ㨺K« I
â◊OÉèí∞ó „áêǨÏ#*Ï<åã≤ áê~°fi`åº=¸iΈ~=™ê II
''ZÅ¡~°∞‰õΩ#∞ `≥eã≤# Ü«∞H˜Δ}© q^Œº <å‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩ#flk Hõ^•.
<å Z_»Å ^ŒÜ«∞Ü«ÚOz ã¨q=~°=ÚQÍ <å‰õΩ q=iOѨÙ=Ú——. Jx
áê~°fif^Õq HÀ~°QÍ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ z#flQÍ #qfi, ''F ^Õg! Ü«∞H˜Δ}©
J#QÍ h ã¨fi~°∂Ѩ"Õ∞..JO`ÕQÍx "Õˆ~ U ^Õ=`«Ü«Ú#∞ HÍ^Œ∞, h=Ù P
ã¨`«º=Ú#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõ Ü«Ú<åfl=Ù—— Jx ["å|∞ K≥Ñ≤Ê<å_»∞.

1
0
1
0
1
01
0
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 21

â’¡ II Ü«∂O„â◊√`åfiÜ«∂u~°O_ÀÑ≤ Éèí∂áêÅ`«fiO##Oâ◊Ü«∞ó

q^•º^èŒ~°`«fi=∂áÈflu H˜OѨÙ#~°ƒÇ¨ïÉèÏ+≤`≥·ó I
Ü«∂uňHΔâ◊fi ~°`«fiOK« `«fi^ŒƒùHÀÎ ^Õqã¨~°fi^• II
`å II ''F ^Õg! |ÅÇ‘Ï#∞_»∞, J~°›`« J#∞#k ÖËx"å_»∞ ‰õÄ_®
D Ü«∞H˜Δ}© q^Œº#∞ ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ`À, =∞<Àxâ◊ÛÅOÅ`À ã¨q=~°OQÍ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx P =∞O„`« „ѨÉÏè ==ÚÅKÕ nè~À^•`«∞_Î ∞» QÍ, q^•º=O`«∞_»∞QÍ,
Sâ◊fi~°º= O`«∞_çQÍ JQÆ∞K«∞<åfl_À......D ã¨=∞ã¨Î HÀiHõÅxflÜ«Ú h
~°∂Ѩ=Ú#∞ á⁄Ok# Ü«∞H˜Δ}© ^Õ=`«#∞ ÉèílOz, ѨÓlOK«∞@ =Å#<Õ——
Jx áê~° fi f=∂`« ‰ õ Ω Ü« ∞ H˜ Δ } © 㨠fi ~° ∂ Ѩ = Ú#∞ ™êHΔ Í `« ∞ Î P"≥ ∞
J=`å~°qâı+¨=ÚÖË#x =∂#"åoÔHÅ¡~°‰õΩ#∞ `≥eÜ«∞K≥ÃÑÊ#∞.
Ü«∞H˜}
Δ © ™ê^è<Œ ÀáêÜ«∞=ÚÅ∞
`«∞Åã‘ Ü«∞H˜Δ}© =∞O„`«=Ú
^Œ`å΄`ÕÜ«∞ `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO H©¡O H©¡O #=∞ó
â’¡ II `«∞Åã‘=¸Å =∂~°∂_èÀ [¿Ñ^ÕHÍ „QÆ=∂#ã¨ó I
JHõ™ê‡„^•[º=∂áÈflu <å#º^è•â◊OHõ~Àk`«O II
`å II `«∞Åã‘ Ü«∞H˜}Δ © „Ѩ`º« Hõ=Δ ∞QÆ∞@‰õΩ ™ê^艌 Ωõ _»∞ ™êfl#=∂K«iOz
xjkè ã¨=∞Ü«∞=Ú# ã≤÷~°z`«Î=Ú`À, ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ`À UHÍ„QÆ`«`À
`«∞Åã≤K@≥ ∞ì Z^Œ∞~°∞QÍ ‰õÄ~°∞ÛO_ç q_»=‰õΩO_® ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ S^Œ∞"ÕÅ
™ê~°∞¡ [Ñ≤OK« =Öˇ#∞.
22 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞

=$HΔÍ„t`« Ü«∞HΔ̃}© ™ê^èŒ#

=$HõΔ=ÚÅ#∞ P„â◊~ÚOz L#fl Ü«∞H˜Δ}© ^Õ=`«Å ™êHΔÍ`å¯~°=Ú
H˘~°‰õΩ ™ê^茉õΩ_»∞ Láêã≤OK«∞@‰õΩ ã≤^ŒúѨ_»∞#ѨÊ\˜H˜ ѨÓ~°fi=Ú P
™ê^茉õΩ_»∞ PK«iOK«=Åã≤# q^è•#=Ú#∞ D q^èŒ=ÚQÍ K≥ѨÊ|_ç#k.
^Œ`å΄`ÕÜ«∞ `«O„`Õ :
â’¡ II „â◊√}∞â◊√ã≤kúO =∞ǨÜ≥∂y<£ Ü«∞H˜Δ}©`«O„`«™ê^èŒ#O I
Ü«∞㨺™ê^èŒ# =∂„`Õ} #$}ÏO ã¨~°fi=∞<À~°^è•ó II
Pëê_è»Ñ¨Ói‚=∂Ü«∂OK« Hõ$`åfiHΔ“~åk HÍ„H˜Ü«∂ó I
ã≤`Õ[ºÜ≥∂~°=∞ø_èÕº`«∞ ™ê^èŒ ÜÕ∞^ŒºH˜Δ}©O#~°ó II
„ѨuѨkÌ#=∂~°Éèíº „âß=}ËO^Œ∞|ÖÏxfi`Õ I
J#QÍ ™ê^茉õΩ_»∞ QÆ∞~°∞â◊√„‰õΩÅ =¸_è»q∞ H͉õΩO_® Ü«ÚO_»∞
Pëê_è»â◊√^Œú ѨÓi‚=∞ ~ÀA# HΔ“~åkHõ=ÚÅ#∞ ѨÓiÎQÍqOK«∞HÀ"åe.
J#O`«~°=Ú =K«∞Û Pëê_è» |Ǩïà◊ áê_»ºq∞ "≥Ú^ŒÅ∞ „âß=}â◊√Hõ¡
ѨÓi‚=∞ =~°‰õΩ J#QÍ P =∂ã¨=Ú ~ÀAÅ∞ Z@∞=O\˜ J_»¤O‰õΩÅ#∞
^ŒiH˜ KÕ~°h‰õΩO_® *Ï„QÆ`«Î =Ç≤ÏOz „Ѩux`«º=Ú Ñ¨QÆ\˜HÍÅ=∞O^Œ∞
=∂ˆ~_»∞ K≥@∞ì„H˜O^Œ JkÜ«Ú#∞ x~°̊#„Ѩ^Õâ◊=ÚÖ’ L#fl =∂ˆ~_»∞ K≥@∞ì
„H˜O^Œ Pã‘#∞_≥· Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ`À ѨÓlOK«=ÅÜ«Ú#∞.
J#O`«~°=Ú Ü«∞HΔÍk èѨuÜ≥ÿ∞# ‰õΩÉË~°∞x ‰õÄ_® ÉèíH˜Î „ѨѨ`«∞ÎÅ`À
ѨÓlOz „H˜O^Œ =∞O„`«=Ú#∞ 108 Ѩ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=Öˇ#∞.
''Ü«∞HõΔ~å[ #=∞ã¨∞ÎÉèíºO â◊OHõ~° „Ñ≤Ü«∞ÉÏO^èŒ=
UHÍO "Õ∞=â◊QÍO x`«ºO Ü«∞H˜Δ}©O ‰õΩ~°∞`Õ#=∞ó
ÃÑ· q^èŒ=ÚQÍ KÕÜ«ÚK«∞ `«#‰õΩ „Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ# Ü«∞H˜Δ}© ^Õ=`«#∞
ÃÑ· HõÅÊ=ÚÖ’ K≥Ñ≤Ê# q^èŒOQÍ UHÍ„QÆz`«Î=Ú`À, x~°‡Å=∞#ã¨∞û`À
Ü«∞^è•qkèQÍ PK«iOz# P ^Õ=`å Ü«∞H˜}Δ © ã¨∞ÅÉèsí uQÍ ™êHΔÍ`«¯iOK«∞#∞.
1111
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 23

L^Œ∞O|~° Ü«∞H˜}
Δ © ™ê^è#Œ
^Œ`å΄`ÕÜ«∞ `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : „Ç‘ÏO „jO „jO âß~°^• Ü≥ÿ∞#=∞ó I
â’¡ II B^Œ∞O|~° ã¨=∂~°∂_èÀ [¿Ñ^ÕHÍ „QÆ=∂#ã¨ó I
ÅÉèË`«∞Êã¨ÎHõ ã¨Oã≤kúO ã¨~°fiq^•ºâ◊Û `«∞~°Ìâ◊ II
`å II D Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ#‰õΩ ™ê^茉õΩ_»∞ UHÍ„QÆz`«Î=Ú`À, x~°‡Å
=∞#ã¨∞ûQÆÅ"å_≥· LO_ç JuÎK@≥ ∞ì „H˜O^Œ ‰õÄ~°∞Ûx J~°~ú å„u ã¨=∞Ü«∞=Ú#
ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ S^Œ∞"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=Öˇ#∞. D „ѨHÍ~°
=ÚQÍ „Ѩux`«º=Ú PK«iOK«∞`«∂ #ÅÉèˇ·k#=ÚÅ∞ KÕÜ«∞=Öˇ#∞.D
q^èŒ=ÚQÍ KÕã≤# Ü≥∞_»Å L^Œ∞O|~° Ü«∞H˜Δ}© „Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿ "Õ^Œ "Õ^•OQÆ
<åºÜ«∞ g∞=∂O™êk K«`«∞~°Ìâ◊ q^ŒºÅ#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞. D Ü«∞H˜Δ}©
^Õ=`«‰õΩ `Õ<≥, áêÜ«∞ã¨=Ú <≥·"Õ^Œº=ÚQÍ x"ÕkOK«=Öˇ#∞.
P„=∞Ü«∞H˜}
Δ © ™ê^è#Œ
^Œ`å΄`ÕÜ«∞ `«O„`Õ :
FO „ǨO „Ç‘ÏO „Ǩ˙O Ѩل`«O ‰õΩ~°∞ ‰õΩ~°∞ ™êfiǨ
â’¡ II K«∂`«=$HõΔã¨=∂~°∂_À [¿Ñ^ÕHÍ „QÆ=∂#ã¨ó I
PѨل`À ÅÉèí`ÕѨل`«O <å#º^è• â◊OHõ~Àk`«O II
`å III D P„=∞ Ü«∞H˜Δ}© ^Õ=`« ã¨O`å#=Ú#∞ „Ѩ™êkã¨∞ÎOk.
HÍ=Ù# ã¨O`å#O HÀã¨O HÀˆ~ ™ê^艌 Ωõ _»∞ Ü«∞^è•qkèQÍ Jxfl HÍ~°º=ÚÅ∞
x~°fiiÎOz xjkè ã¨=∞Ü«∞=Ú# =∂q∞_ç =$HõΔ=Ú ÃÑ·# ‰õÄ~°∞Ûx
Z@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ XuÎ_»∞ ʼnõΩ Ö’#∞H͉õΩO_® =∞<Àxâ◊ÛÅ`«`À ÃÑ·
=∞O„`«=Ú#∞ ÅHõΔѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=Öˇ#∞.
24 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
P q^èŒ=ÚQÍ #Å∞|k ~ÀAÅáê@∞ JO`«~åÜ«∞=Ú ÖˉõΩO_®
„Ѩux`«º=Ú [Ñ≤Oz# P„=∞Ü«∞H˜Δ}© „Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿ XHõ Ѷ¨Å=Ú#∞
<˘ã¨QÆ∞#∞. P Ѷ¨Å=Ú#∞ ÉèÏ~°º Éèí~°Î e~°∞=Ù~°∞#∞ Éèí∞lOz# Ü≥∞_»Å
j„Ѷ¨∞"Õ∞ ã¨O`å#„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞#∞.
‰õΩâ◊Ü∞« H˜}
Δ © ™ê^è#Œ
^Œ`å΄`ÕÜ«∞ `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO "åV=∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó
Ѷ¨e`«"£∞ : ã¨~°fiHÍ~°º}˜ ã≤^ŒúºxÎ <å#º^è• â◊OHõ~Àk`«O II
`å II HÍ~°ºã≤kú KÕ‰õÄ~°∞Û ‰õΩâ◊Ü«∞H˜Δ}© ™êHΔÍ`å¯~°=Ú H˘~°‰õΩ
™ê^茉õΩ_»∞ ^Œ~°ƒ"≥Ú^Œ@#∞ Pã‘#∞_≥· UHÍ„QÆ`å z`«Î=Ú`À xjkè
~å„uÜ«∞O^Œ∞ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ =~°∞ã¨QÍ S^Œ∞"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ѩ=Ú
KÕ Ü « ∞ =Öˇ # ∞. [Ѩ = ∂K« i OK« ∞ #Ѩ Ù _» ∞ Z@∞=O\˜ J_» ¤ O ‰õ Ω Å∞
HõÅ∞QƉõΩO_® LO_»∞#@∞¡QÆ `«Ñ¨ÊHõ KÕÜ«∞=Öˇ#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ
#Å∞|k k#=ÚÅ∞ „Hõ=∞=Ú `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ™ê^茉õΩ_»∞ PK«iOz#
‰õΩâ◊Ü«∞H˜Δ}˜ „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· J`«xH˜ ™êHΔÍ`«¯iOz HÍ~°ºã≤kú KÕ‰õĈ~ÖÏ
nqOK«∞#∞. D ^Õ=`« Pjã¨∞ûÅ=Å# ZO`«\˜ H˜¡+¨ìHÍ~°º=Ú J~Ú##∞
ã¨∞ÅÉèí=ÚQÍ ã≤kúOK«∞#∞.
Jáê=∂~°æ Ü«∞HΔ̃}© ™ê^è#Œ
^Œ`å΄`ÕÜ«∞ `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO „Ç‘ÏO ÉèÏ~°`≥·º#=∞ó
â’¡ II Jáê=∂~°æã¨=∂~°∂_èÀ [¿Ñ^ÕHÍ„QÆ=∂#ã¨ó I
"åOKåã≤kú~°ƒù "Õ`«û`«ºO <å#º^è•â◊OHõ~Àk`«O II

1
2
1
2
1
21
2
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 25

`å II ™ê^艌 Ωõ _»∞ Ü«∞^è•qkèQÍ JxflHÍ~°º=ÚÅ∞ x~°fiiÎOz L`«~ˆÎ }˜

"≥Ú^Œ@#∞ ‰õÄ~°∞Ûx =∞<Àxâ◊Û`«`À, UHÍ„QÆ`«`À xjkè ã¨=∞Ü«∞=Ú#
ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ q_»∞=‰õΩO_® S^Œ∞"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ѩ=Ú
KÕÜ«∞=Öˇ#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ =¸_»∞ =∂ã¨=ÚÅ∞ „Ѩux`«º=Ú
„Hõ=∞=Ú `«Ñ¨ÊHõ [Ѩ=Ú KÕÜ«Ú@=Å# Jáê=∂~°æ Ü«∞H˜Δ}© „Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿ
"åH˜ûkúx „Ѩ™êkOK«∞#∞.
^è•f
„ Ü«∞HΔ̃}© ™ê^è#Œ
^Œ`å΄`ÕÜ«∞ `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO SO H©¡O #=∞ó
â’¡ II ^è•„f=¸Å ã¨=∂~°∂_èÀ [¿Ñ^ÕHÍ „QÆ=∂#ã¨ó
Jâ◊√ÉèíHõΔÜ«∞ HÍi}Ϻ Ü«∞H˜Δ}Ϻ =∞O„`«=Ú`«Î=∞O
`å II Lã≤iHõ K≥@∞ì„H˜O^Œ Pã‘#∞_≥· =∞<À^è≥·~°º=Ú xâ◊ÛÅ`«#∞
HõeyÜ«ÚO_ç ÅHõÑΔ ~¨ åºÜ«∞=ÚÅ∞ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ [Ѩ=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
D q^èŒ=ÚQÍ 11 ~ÀAÅ áê@∞ „Ѩux`«º=Ú PK«iOz# Jâ◊√Éèí=Ú
Å#∞ `˘ÅyOK«∞ ^è•„fÜ«∞H˜Δ}© ^Õq „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· P ™ê^茉õΩxH˜ „Ѩ`«ºHõΔ
=∞QÆ∞#∞. JO`«@ P ™ê^茉õΩ_»∞ ^Õq`À '' <å Ü«∞O^Œ∞ Jâ◊√Éèí=ÚÅ∞
HõÅ∞QƉõΩO_® LO_»∞#@∞¡ nqOz =~°q∞=fi=Åã≤#k—— Jx HÀi# P
Ü«∞H˜Δ}˜ =~°=Ú<˘ã¨OQÆ∞#∞.
J~°¯Ü«∞H˜}
Δ © ™ê^è#Œ
^Œ`å΄`ÕÜ«∞ `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO SO =∞ǨÜ«∞H˜Δ}ˇÿº ã¨~°fiHÍ~°º™ê^èŒ#O
‰õΩ~°∞‰õΩ~°∞ ™êfiǨ I
26 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
â’¡ II J~°¯=¸Åã¨=∂~°∂_èÀ [¿Ñ^ÕHÍ„QÆ=∂#ã¨óI
Ü«∞H˜Δ}©q[Ü«∂<å=∞ ã¨~°fiHÍ~°ºHõs ã¨^• II
`å II D Ü«∞H˜Δ}˜ ã¨~°fiHÍ~°º=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ [Ü«∞=Ú#∞
„Ѩ™êkOK«∞#∞. ™ê^茉õΩ_»∞ D"≥∞ J#∞„QÆǨÏ=Ú#∞ ã¨O„áêÑ≤ÎOK«∞
H˘#∞@‰õΩ Ü«∞^è•`«^èŒOQÍ JxflO\˜x x~°fiiÎOz `≥Å¡lÖË¡_»∞ "≥Ú^Œ@
UHÍ„QÆ=∞<Àxâ◊ÛÅ`«Å`À Pã‘#∞_≥· J~°ú~å„u ã¨=∞Ü«∞=Ú# S^Œ∞"ÕÅ
Ѩ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ „Hõ=∞=Ú `«Ñʨ Hõ [Ñ≤OK«=Öˇ#∞.D „ѨHÍ~°=ÚQÍ #Å∞|k
~ÀAÅ∞ JO`«~åÜ«∞=Ú ÖˉõΩO_® „Ѩu~ÀA PK«iOz# J~°¯Ü«∞H˜Δ}˜
„Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿ 㨨~°fiHÍ~°º=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ q[Ü«∞=Ú KÕ‰õÄ~°=Öˇ#x
=~°=ÚxK«∞Û#∞.
âıfi`« QÆ∞O*Ï Ü«∞HΔ̃}© ™ê^è#Œ
^Œ`å΄`ÕÜ«∞ `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO [QÆ<凄`Õ#=∞ó
â’¡ II âıfi`«QÆ∞O*Ïã¨=∂~°∂_èÀ [¿Ñ^ÕHÍ „QÆ=∂#ã¨ó I
ã¨O`ÀëêMϺܫ∞H˜Δ}©`«∞^Œ^•u"åOzè`«OѶ¨ÅOII
`å II =∞<À"åOKè«Å#∞ f~°∞Û =~°=ÚÖÁã¨OQÆ∞ D âıfi`« QÆO[
Ü«∞H˜}Δ © ™êHΔÍ`å¯~°=Ú H˘~°HÔ · ™ê^艌 Ωõ _»∞ UHÍ„QÆz`«=Î Ú`À ~å„u Ü«∞O^Œ∞
`≥Å¡QÆ∞~°∞qO^Œ K≥@∞ì "≥Ú^Œ@#∞ Pã‘#∞_≥· ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ S^Œ∞"ÕÅ
™ê~°∞¡ [Ñ≤OK«=Öˇ#∞.
D q^èŒ=ÚQÍ „Ѩux`«º=Ú #Å∞|k ~ÀAÅáê@∞ „Hõ=∞=Ú
`«Ñ¨ÊHõ, xÜ«∞=∞=ÚÅ∞ `«Ñ¨ÊHõ [Ѩ=Ú#∞ ã¨eÊ# âıfi`«QÆ∞O*ÏÜ«∞H˜Δ}©
™êHΔÍ`å¯ ~°=Ú [iy HÀi# =~°=ÚÅ#∞ á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.

1
3
1
3
1
31
3
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 27

x~°∞æO_ô Ü«∞HΔ̃}© ™ê^èŒ#

^Œ`å΄`ÕÜ«∞ `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO ã¨~°ã¨fi`≥·º #=∞ó
â’¡ II x~°∞æO_ô=¸Å=∂~°∂_èÀ [¿Ñ^ÕHÍ „QÆ=∂#ã¨ó I
q^•º„áêÑ≤Î~°ƒù "Õxfl`«ºO <å#º^è•â◊OHõ~Àk`«OII
`å II q^ŒºÅÜ«∞O^Œ∞ Pi`Õ~°∞@‰õΩ D x~°∞æO_ô Ü«∞H˜Δ}© n"≥#
LO_»=ÅÜ«Ú#∞. ™ê^茉õΩ_»∞ "åqe K≥@∞ì „H˜O^Œ Pã‘#∞_≥· UHÍ„QÆ
z`«Î=Ú`À, =∞<Àx|ƒ~°=Ú`À J~°ú~å„u ã¨=∞Ü«∞=Ú# S^Œ∞"ÕÅ
Ѩ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ [Ѩ=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞. D „ѨHÍ~°=Ú#
#Å∞|k ~ÀAÅáê@∞ „Hõ=∞=Ú `«Ñʨ Hõ „|ǨχK«~º° „=`«∞_≥· „Ѩux`«º=Ú
PK«iOz# x~°∞æO_ô Ü«∞H˜Δ}© ™êHΔÍ`å¯~°=Ú J~Ú ã¨=∞ã¨Î q^ŒºÅ#∞
á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.
JOHÀÅ Ü«∞HΔ̃}© ™ê^èŒ#
=∞O„`«=Ú : FO „ǨÏ∫O #=∞ó
â’¡ II JOHÀÅ=$HõΔ=∂~°∂_èÀ [¿Ñ^ÕHÍ„QÆ=∂#ã¨ó I
~å*Ïkè~å*’ Éèí=u <å#º^è•â◊OHõ~Àk`«O II
`å II T_»∞QÆ K≥@∞ì "≥Ú^Œ@#∞ Pã‘#∞_≥· ™ê^茉õΩ_»∞ xj^äŒ
ã¨=∞Ü«∞=Ú# qkèQÍ UHÍ„QÆ=∞#ã¨∞û`À ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ [Ѩ=Ú KÕÜ∞«
=Öˇ#∞.D „ѨHÍ~°=ÚQÍ #Å∞|k ~ÀAÖ áê@∞ „Ѩu x`«º=Ú PK«iOz#
JOHÀÅ Ü«∞H˜Δ}˜ „Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿ ™ê^茉õΩx HÀiHõÃÑ· ~å[ºÑ¨^Œ=ÙÅ#∞
„Ѩ™êkOK«∞#∞.
28 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞

qq^èŒÜ«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ#Å∞
H©~Δ å~°=‚ Ü«∞H˜}
Δ © ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO #"≥∂*ÏfiÖÏ =∂}˜Hõº Éèí∂+¨}ÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó
q^è•#=Ú : x[QÆ$¿ÇÏ^•fi~°"ÕkHÍÜ«∂Oã≤÷`åfi~å„`ÒѨOK«^Œâ◊
â◊`«O[¿Ñ`ü I ^Œâ◊k<åO#O`«ˆ~ „Ѩã¨<åfl
Éèí=u I H©Δ~°Ñ¶¨∞$`«^Œkè Hõ^ŒmѶ¨ÖÏx^Œ^•u.
q=~°} :
D Ü«∞H˜Δ}© ™êHΔÍ`å¯~°=Ú H˘~°‰õΩ ™ê^茉õΩ_»∞ `«# ã¨fiQÆ$ǨÏ=Ú
Ü≥ÚHõ¯ ã≤OǨÏ^•fi~°=Ú =^ŒÌ#∞#fl J~°∞QÆ∞g∞^Œ Ѩ^•‡ã¨#=Ú# Pã‘#∞_≥·
J~°~ú å„uHÍÅ=Ú#∞ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ Ѩk¿ÇÏ#∞ =O^ŒÅ∞ ™ê~°∞¡ [Ѩ=Ú
KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ Ñ¨^ŒH˘O_»∞ ~ÀAÅ áê@∞ „Hõ=∞=Ú `«Ñ¨ÊHõ
„Ѩux`«º=Ú [Ѩ=Ú KÕã≤# H©Δ~å~°‚= Ü«∞H˜Δ}© ™êHΔÍ`«¯iOz áêÅ∞,
<≥~Úº, ÃÑ~°∞QÆ∞, Ѷ¨Å=ÚÅ∞ Ü≥∞šѨC_»∞ "åx QÆ$ǨÏ=Ú#O^Œ∞
LO_»∞#@∞¡QÍ =~°=ÚxK«∞Û#∞.
aèH}
Δ̃ © Ü«∞HΔ̃}© ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú 1 : FO SO =∞Ǩ<å^èÕ aèH˜Δ}©„Ç‘ÏO„Ç‘ÏO ™êfiǨI
=∞O„`«=Ú 2 : FO „Ç‘ÏO =∞Ǩ#O^Õ aèH˜Δ}© „Ç‘ÏOǨ˙O™êfiǨII
q^è•#=Ú 3 : „u Ѩ^Œ™È÷[¿Ñ #‡O„`«OÅHõΔã¨OYºO^ŒâßOâ◊`«ó
Ѷ¨∞$`åHõÎ QÆ∞QÆ∞æÖˇ·~À›"≥∂ aèH˜Δ}© zOu `«Oã¨^•.

1
4
1
4
1
41
4
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 29

q=~°} :
™ê^茉õΩ_»∞ ã≤ú~°"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û`À =∞<À^è≥·~°º=Ú#∞ HõeyÜ«ÚO_ç
xj^èŒã¨=∞Ü«∞ =Ú# =¸_»∞ =∂~°æ=ÚÅ∞ HõeÜ«ÚKÀ@ Pã‘#∞_≥· ÃÑ·
=∞O„`«=ÚÅÖ’ U^Õx XHõ =∞O„`«=Ú#∞ [Ѩ=Ú KÕÜ«ÚK«∞, <≥~Úº,
`Õ<≥, ѨOK«^•~°Å`À Hõeã≤# QÆ∞yæÅ=Ú`À Ѩk"ÕÅ∞ Ǩϟ=∞=Ú#∞
KÕÜ«∞=Öˇ#∞. Ǩϟ=∂#O`«~°=Ú aèH˜Δ}© Ü«∞H˜Δ}© ^Õqx ѨÓlOK«=Öˇ#∞.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ 11 ~ÀAÅ áê@∞ x~°fiiÎOz# aèH˜Δ}© Ü«∞H˜Δ}©
„Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿ ™ê^茉õΩ_»∞ HÀi# =~°=ÚÅ#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞.
K«O^
„ •=∞$`« Ü«∞HΔ̃}© ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FOQÆ∞Å∞QÆ∞Å∞K«O„^•=∞$`«=∞~ÚJ=*Ïe`«O
ǨïÅ∞ ǨïÅ∞ K«O„^Œgˆ~ ™êfiǨ II
q^è•#=Ú : QÆ$¿ÇÏ"å~°}˺UHÍH©ÅHõΔ"Õ∞HõO[¿Ñ#‡#∞O
ѨÙ+¨Ê^èŒ∂áêkaèóѨÓ*ÏOx`«ºO‰õΩ~庄`«$Ü«∞`«fl`«ó
ѨOKå=∞$`≥·~°ÌâßO âı# Ǩï"Õ^ÕÌg „Ѩã‘^Œu I
xëê¯<åOã¨Ç¨¢Ãã·ã¨∞Î „Ѩ`åºÇ¨ÏO`À +¨ÜÕ∞^Œ∞ƒ^èŒI
q=~°} :
™ê^茉õΩxH˜ J#∞=ÙQÍ LO_ç# QÆ$ǨÏ=Ú#O^Œ∞QÍx, ÖËHõ
J~°}º=Ú#O^Œ∞QÍx UHÍO`«=ÚQÍ LO_ç =∞<Àxâ◊ÛÅ`« Hõey Pã‘#∞_≥·
ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ ÅHõÑΔ ~¨ åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. [áê#O`«~=° Ú
K«O„^•=∞$`« Ü«∞H˜Δ}˜H˜ ëÈ_»â’ѨKå~° ѨÓ*Å#∞ x~°fiiÎOK«=ÅÜ«Ú#∞.
D q^èŒ=ÚQÍ #Å∞|k ~ÀAÅáê@∞ x~°fiÇ≤ÏOz J#O`«~°=Ú
ѨOKå=∞$`«=ÚÅ`À Ѩk"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ Ǩϟ=∞=Ú KÕÜ∞« =ÅÜ«Ú#∞.
30 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
„|ǨχK«~°º nHõΔ#∞ =Ç≤ÏOz Z@∞=O\˜ P@OHõ=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ
‰õΩO_® *Ï„QÆ`«ÎQÍ x~°fiÇ≤ÏOz# K«O„^•=$`« Ü«∞H˜Δ}© ™êHΔÍ`«¯iOz
„Ѩux`«º=Ú "Õ~Ú |OQÍ~°∞ <å}ˇ=ÚÅ#∞ á⁄O^Œ∞#@∞¡QÍ =~°=Ú#∞
„Ѩ™êkOK«∞#∞.
Éè∂í `«ã∞¨ Ö’K«<å ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú :FO Éèí∂`Õ ã¨∞Ö’K«<Õ ™êfiǨ I
(J~°Û<å) q^è•#=Ú :
â’¡ II ÅHõΔ=Ú`«ÊÅâßHÀ`«÷Ǩï`åfi=∞O„`«=∞=ÚO[¿Ñ`üI
ÅÔHΔÂHÍ^Œâ◊ =∂=~°Îº Ǩï`åfi=∞^èÕºxtQÆ$¿ÇÏI
J^èŒ"å=∂Åf ѨÙÃ+·~°∞›`åfi ÉèÏ#∞ã¨Ç¨Ï„ã¨HõOI
ÉèÏ#∞Éèí∞H˜ÎÉèí"Õ^•º=`«∂Ê~å‚ "≥·ã≤^Œúº`Õ^èŒ$=O
ã¨Ç¨Ï„ã¨O`«∞[¿Ñ^ŒO`Õã¨Ç¨Ï„™êO}Ï`«∞Éè’[#OII
q=~°} :
ã¨fiQÆ$ǨÏ=Ú#O^Œ∞ ÖË^• J^≥Ì QÆ$ǨÏ=Ú #O^Œ∞ UHÍO`«„Ѩ^âÕ =◊ Ú#
Pã‘#∞_≥· UHÍ„QÆz`«Î=Ú`À ÃÑ· =∞O„`«=Ú 11ÅHõΔÅ∞ [Ѩ=Ú QÍqOz,
J#O`« ~ ° = Ú Hõ Å ∞=Ѩ Ù =ÙfiÅ`À ÅHõ Δ Ñ ¨ ~ åºÜ« ∞ =ÚÅ∞ Ǩ Ï Ÿ=∞=Ú
KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. ~å„u Ѩ^ŒH˘O_»∞ÅHõΔÅ∞ [Ѩ=Ú#∞, *ÏlѨÙ=ÙfiÅ`À
ѨO„_≥O_»∞"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ Ǩϟ=∞=Ú KÕã≤ ѨÓ~å‚Çï¨ u KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
D q^èŒOQÍ Z@∞=O\˜ JO`«~åÜ«∞=Ú ÖˉõΩO_® Ѩ^ŒH˘O_»∞
~ÀAÅáê@∞ HÍ~°º„Hõ=∞=Ú x~°fiÇ≤ÏOz# Éèí∂`«ã¨∞Ö’K«# ^Õq
„Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· ™ê^茉õΩxH˜ ™êHΔÍ`«¯iOz "Õ~Ú =∞Ok =∞#∞+¨μʼnõΩ
áÈ+≤OK«∞@‰õΩ ã¨iѨ_» ^è#Œ =Ú#∞ „Ѩux`«º=Ú ™ê^艌 Ωõ #‰õΩ HõÅ∞QÆ∞#@∞ì
=~°=Ú#∞ WK«∞Û#∞.

1
5
1
5
1
51
5
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 31

LzÛ+ì̈ Ü«∞HΔ̃}© ™ê^èŒ#

„áêHõ$`«„QÆO^èÕ :
=∞O„`«=Ú : FO [QÆ„`«ÎÜ«∞=∂`«$ˆH Ѩ^Œ‡xÉèË ™êfiǨ I
q^è•#=Ú : J<Õ# =∞O„`Õ} ã¨~åfi=™êÌÜ«∂O ѨOK«
qOâ◊u ã¨Ç¨Ï„ã¨O„Ѩuk#O[¿Ñ`ü„Ѩã¨<åflÉèí=u
J#fl =¢Ãã·Âó ѨiѨÓ~°‚O Hõ~Àu.
ÃÑ· =∞O„`«=Ú U ã¨=∞Ü«∞=Ú#O^≥·##∞ U q^èŒ=ÚQÍ #∞#fl#∞
x~°fiÇ≤ÏOK«=K«∞Û#∞. ™ê^艌 Ωõ _»∞ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ U ~ÀA#O^Œ~Ú#QÍx
W~°∞=k J~Ú^Œ∞"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. P ~ÀA
"≥Ú^ŒÅ∞H˘x <≥Å~ÀAÅáê@∞ W^Õ „Hõ=∞=Ú#∞ PK«iOK«∞#fl LzÛù+¨ì
Ü«∞H˜Δ}© ™êHΔÍ`«¯iOz ZšѨC_»∞ ^èŒ#^è•#º=ÚÅ∞ ѨiѨÓ~°‚=ÚQÍ
LO_»∞#@∞ì =~°=ÚxK«∞Û#∞.
™êfig∞â◊fis ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO „Ç‘ÏO PQÆK«Ûù ™êfig∞â◊fis ™êfiǨ I
q^è•#=Ú : UHÍ<ÕÎ`«∞â◊√ KÒ^Õâı „uã¨O^茺O„u ã¨Ç¨Ï„ã¨HõOI
=∂ã¨"Õ∞HõO[¿Ñ#‡O„`«O`«`«óѨÓ*ÏOã¨=∂~°ÉèË`üI
ѨÙ+¨Ê^èŒ∂áêk <≥·"Õ^≥·ºó „ѨnÃÑ·~°…$ `«Ñ¨Ói`≥·ó I
~å„`å=Éèíº~°ÛÜÕ∞`«û =∞º‰õΩûã≤ú~°óã¨∞=∞<åã¨∞ûnèó II
J~°ú~å„`ÕQÆ`Õ ^Õg ã¨=∂QÆ`«º „Ѩܫ∞K«Ûùu I
~°ã¨O ~°™êÜ«∞#O k=º=„™êÎÅOHÍ~°Éèí∂+¨}OII
q^è•#=Ú : XHõ ~°Ç¨Ï㨺 „Ѩ^Õâ◊=Ú#∞ ZOK«∞H˘x P „Ѩ^Õâ◊=Ú#∞
â◊√„Éèí=Ú KÕã≤ =ÚQÆ∞æÅ∞ ÃÑ\˜ì ™ê^茉õΩ_»∞ ‰õÄ_® ™êfl<åk HÍ~°º„Hõ=∞=Ú
32 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
ÅxflO\˜x =ÚyOz P ~°Ç¨Ï㨺„Ѩ^Õâ◊=Ú#O^Œ∞ „áê`«óHÍÅ=Ú#,
=∞^蕺ǨÏfl=Ú#, ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú# "≥~ÚºK˘Ñ¨C# ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞
[Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞.D „ѨHÍ~°=ÚQÍ <≥Å~ÀAÅ∞áê@∞ „Hõ=∞=Ú `«Ñʨ Hõ
KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞.
J#O`«~=° Ú 31= ~ÀA# „áê`«óHÍÅ=∞# [Ѩ=∂K«iOz <Õu`À
nѨ=Ú "≥eyOz, ™êfig∞â◊fis Ü«∞H˜Δ}© ^Õqx P"åǨÏ#=Ú KÕã≤
QÆO^èŒÑ¨ÙëêÊHõΔ`«Å`À ѨÓ[Å∞ ã¨eÑ≤, â◊Hõκ#∞™ê~°O <≥·"Õ^Œº=Ú#∞ ÃÑ\˜ì
uiy UHÍ„QÆ`«`À nHõΔQÍ [Ѩ=Ú KÕÜ«ÚK«∞#fl Ü≥∞_»Å ™êfig∞â◊fis
Ü«∞H˜Δ}©^Õq, „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· P ™ê^茉õΩ#‰õΩ ™êHΔÍ`«¯iOK«∞#∞. J`«#∞
HÀiHõ „ѨHÍ~°=ÚQÍ =„["≥_· ∂»è ~åºk PÉè~í }
° =ÚÅ#∞ WzÛ P ™ê^艌 Ωõ x
ã¨O`À+¨Ñ¨~°K«∞#∞.
[#~°O[h ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO H©¡O [#~°O[x ™êfiǨ II
q^è•#=Ú : Hõ^ŒOÉÏ^Ò[¿Ñ#‡O„`«OÅHõΔ^ŒfiÜ«∞OK«™ê^èŒHõó I
Ѷ¨∞$`åHõÎ QÆ∞QÆ∞æÖˇ·~À›=∞O ^Õg ã¨~åfi~°ú ã≤kú^• II
q^è•#=Ú : D ^Õq ™êHΔÍ`å¯~°O H˘~°‰Ωõ ™ê^艌 Ωõ _»∞ XHõ x~°#˚ „Ѩ^âÕ =◊ Ú
#O^Œ∞ Hõ_çq∞ „H˜O^Œ ‰õÄ~°∞Ûx ã≤ú~°z`«Î=Ú`À, ^è≥·~°º=Úg_»‰õΩO_® ÃÑ·
=∞O„`«=Ú#∞ Ô~O_»∞ÖHõΔÅ ™ê~°∞¡ [Ѩ=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
J#O`«~°=Ú <≥~Úº, `Õ<≥, ѨOK«^•~°Å HõeÑ≤# QÆ∞yæÅ=Ú`À
W~°"≥· "ÕÅ∞ Ǩϟ=∞=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. J#O`«~°=Ú [#~°O[h
Ü«∞H˜}Δ ^© qÕ x ѨÓlOK«=ÅÜ«Ú#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ 11 ~ÀAÅ∞ [Ѩ=Ú
ÖÁ#iÛ# [#~°O[h Ü«∞H˜}Δ ^© qÕ „Ѩã#¨ ∞fl~åÖˇ· ™ê^艌 Ωõ xH˜ ™êHΔÍ`«¯iOz
HÀi# =~°=ÚÅ∞ ã¨=∞ã¨Î=ÚÅ#∞ WK«∞Û#∞.

1
6
1
6
1
61
6
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 33

â◊Odh ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú 1 : FO â◊OY^è•i}˜ â◊OMÏÉèí~°}Ë „ǨO „Ç‘ÏO H©¡O
H©¡O „j ó ™êfiǨ II
=∞O„`«=Ú 2 : FO „Ç‘ÏO â◊OY^è•i}˜ â◊OMÏÉèí~°}Ë
„ǨO „Ç‘ÏO H©¡O SO JO ™êfiǨ II
q^è•#=Ú : =∞O„`åÜ«Ú`«O[¿Ñ#‡O„`«O„áê`«óã¨∂~Àº ^ŒÜÕ∞ã¨u
=∂ã¨"Õ∞HõO [¿Ñ^Õ=O ѨÓ*ÏO ‰õΩ~åºkÌ <Õk<Õ II
â◊√^ŒÌ ã¨O`«Ñ¨Î Ѩ>Ëì`«∞ â◊√„ÉèíѨÙÃ+·ÎÊ ã¨ûáêÜ«∞Ãã·ó I
^ŒâßOâ◊O Ǩϟ=∞ÜÕ∞^•*ˇ·ºiO^èŒ<≥·ó Hõ~°g~°ÔH·ó I
^Œ^•uâ◊Odh `«∞ëêì x`«ºO ~°∂ѨºOK« ѨOK«HõO II
q^è•#=Ú : D =∞O„`« [Ѩ=Ú#∞ „áê`«óHÍÅ=Ú#O^Œ∞ „áê~°OaèOK«
=ÅÜ«Ú#∞. =ÚO^Œ∞QÍ XHõ <ÕÅ#∞ Ѩã∞¨ ѨÙ`À JeH˜ ÃÑ#· `≥Å=¡ „ã¨=Î Ú#∞
Ѩ~°z ÃÑ· =∞O„`«=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ XHõ =∞O„`«=Ú#∞ P =„ã¨Î=ÚÃÑ· „"åã≤
P =∞O„`«=Ú#∞ `≥Åx¡ ѨÓ=Ù Å`À ѨÓlOz, <≥~Úº, `Õ<,≥ J~°\ј O¨ _»∞#¡ ∞
x"ÕkOK« =ÅÜ«Ú#∞.J#O`«~°=Ú P =∞O„`«=Ú#∞ Ѩk"ÕÅ ™ê~°∞¡
[Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞.W^Õ „ѨHÍ~°=ÚQÍ 30 ~ÀAÅáê@∞ „Ѩux`«º=Ú
„Hõ=∞=Ú `«Ñ¨ÊHõ [Ѩ=∂K«iOK«ÅÜ«Ú#∞.
J#O`«~=° Ú `≥ÅQ¡ <Æ flÕ ~°∞ ã¨q∞^èÅŒ KÕ Jyflx „Ѩ[fieOѨKãÕ ≤ JO^Œ∞
P[º=Ú`À =ÚѨÊk"ÕÅ∞ Ǩϟ=∞=Ú KÕÜ∞« =ÅÜ«Ú#∞. Ǩϟ=∂#O`«~=° Ú
â◊Odh^Õqx ѨÓlOz ^蕺xOz [Ѩ=∂K«iOK«∞K«∞#fl P ^Õq
„Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· ™ê^茉õΩxH˜ ™êHΔÍ`«¯iOz HÀi# =~°=ÚÅ#∞ WK«∞Û#∞.
34 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞

Å˛Ü«∞H˜}
Δ © ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú 1 : FO „jO „Ç‘ÏO H©¡O =∞ǨÅÔHΔ‡º #=∞ó I
=∞O„`=« Ú 2 : FO SO Å˛O =O „jO Hõ=∞Å
^è•i}˜ ǨÏO㨠ó ™êfiǨII
=∞O„`«=Ú 3 : FO SO Å˛O „jO Hõ=∞Å ^è•i}©O
HõÅǨÏOã‘O ™êfiǨII
q^è•#=Ú : ã¨fiQÆ$ǨÏ=Ú#O^Œ∞ ™ê^艌 Ωõ _»∞ UHÍO`«„Ѩ^âÕ =◊ Ú#O^Œ∞ nHõQΔ Í
Pã‘#∞_≥· UHÍ„QÆ``« À ÃÑ· =∞O„`«=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ÜÕ∞^Õx XHõ =∞O„`«=Ú#∞
ÅHõΔѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. J#O`«~°=Ú Z„~°QÆ<Õfl~°∞
ѨÙ=ÙfiÅ`À Ѩk"ÕÅ∞ Ǩϟ=∞=Ú#∞ KÕÜ∞« =ÅÜ«Ú#∞. `«~∞° "å`« ÅH©‡Δ Ü«∞H˜}Δ ©
^Õqx „áêiúOz ѨÓ*Å∞ ã¨eÑ≤ â◊HºÎõ #∞™ê~°O <≥"· ^Õ ºŒ =ÚÅ#∞ ã¨=∞iÊOK«
=ÅÜ«Ú#∞.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ ™ê^茉õΩ_»∞ PK«iOK«∞K«∞#fl ÅH©ΔÜ«∞H˜Δ}© ^Õq
ã¨O`«ã≤Oz ™ê^茉õΩ#‰õΩ ™êHΔÍ`«¯iOz k=º~°™êÜ«∞#=Ú#∞ "˘ã¨Oy
U q^èŒ=ÚQÍ P ~°™êÜ«∞#=Ú#∞ LѨÜ≥∂yOK«=K«∞Û<À `≥Å∞ѨÙ#∞.
=∞¿ÇÏO„^Œ ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : SO H©¡O SO„k =∞¿ÇÏO„k ‰õΩÅ∞‰õΩÅ∞
K«∞Å∞ K«∞Å∞ ǨÏOã¨ó ™êfiǨ II
q^è•#=Ú : â◊„HõKåáÈ^ŒÜÕ∞ ÅHõΔO x~°∞æO_ô `«Å =∞^茺QÆ ó I
[¿Ñ#‡O„`«O`« `«ã¨∞Îëêì ^Õg áê`åà◊ ã≤kÌ^•
q^è•#=Ú : ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞HÍÅ=Ú#O^Œ∞ UHÍO`«„Ѩ^Õâ◊=Ú#O^Œ∞#fl
"åqeK≥@∞ì "≥Ú^Œ@∞#, WO„^Œ^èŒ#∞ã¨∞û L^Œ~ÚOK«∞ HÍÅ=Ú#O^Œ∞
"åqe K≥@∞ì =^ŒÌ [Ѩ=∂K«iOK«∞K«∞#fl =∞¿ÇÏO„^Œ^Õq „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ·

1
7
1
7
1
71
7
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 35

™ê^茉õΩ#‰õΩ ™êHΔÍ`«¯iOz áê`åà◊Ö’Hõ=Ú#∞O_ç XHõ ã≤kú„^Œ=º=Ú

„Ѩ™êkOK«∞#∞. P „^Œ=º=ÚKÕ ™ê^茉õΩ_»∞ HÀi# HÀÔ~¯ÅxflÜ«Ú
ã≤kúOK«∞#∞.
â◊`Ñ« u
„¨ HÍ ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO „ǨO â◊`«Ñ¨„uˆH „ǨO „Ç‘ÏO „jO ™êfiǨII
q^è•#=Ú : â◊`«Ñ¨„`«=<åO`«™È÷ ÅHõΔã¨OYºO [¿Ñ#‡#∞O I
H©Δ~å[ºO Ǩϟ=∞ÜÕ∞^Œºã¨∞Î~°ã¨ã≤kúOK«Éèí∂xkèOII
q^è•#=Ú : ~å„u HÍÅ=Ú#O^Œ∞ ™ê^茉õΩ_»∞ `å=∞~°Ñ¨Ó=ÙÅ`À
xO_çÜÚ« #fl `«\ÏHõf~°=Ú#O^Œ∞ UHÍO`«=ÚQÍ ‰õÄ~˘Ûx ^è~·≥ º° z`«=Î Ú`À
ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ ÅHõΔѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤Oz áêÅ∞, <≥~Úº HõeÑ≤#
„^Œ=º=Ú`À Ѩk"ÕÅ∞ Ǩϟ=∞=Ú#∞ KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. J#O`«~°=Ú
H˘Å#∞#O^Œe `å=∞~°Å∞ L#fl ã¨úÅ=Ú# â◊`«„ѨuHÍ Ü«∞H˜Δ}© ^Õq
„áêiúOK«=ÅÜ«Ú#∞.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ „Ѩux`«º=Ú KÕÜ«ÚK«∞#fl ^Õq „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ·
™ê^茉õΩxH˜ ™êHΔÍ`«¯iOz ~°ã¨ã≤kú Ѷ¨∞\˜HõÅ#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞. "å\˜
„ѨÉèÏ==ÚKÕ Éèí∂q∞ Ü«∞O^Œ∞#fl xkè xˆHΔѨ=ÚÅ#∞ ã¨∞ÅÉèí=ÚQÍ
„QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û#∞.
K«Ok„ HÍ ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú 1 : FO „Ç‘ÏO K«O„kˆH ǨÏOã¨ó ™êfiǨ II
=∞O„`«=Ú 2 : FO „Ç‘ÏO K«O„kˆH ǨÏOã¨ó ã¨ó H©¡O ™êfiǨII
q^è•#=Ú : D K«O„kHÍ ^Õqx „Ѩã¨#fl=Ú KÕã¨∞H˘#∞@ H˘~°‰õΩ
™ê^茉õΩ_»∞ UHÍO`« „Ѩ^Õâ◊=Ú#∞ ZOK«∞H˘x P ã¨úÅ=Ú#∞ â◊√„ÉèíѨ~°z
36 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
`å#∞#∞ ™êfl#=∂K«iOz â◊√^Œúáê_»ºq∞ ~ÀA# K«O„^À^ŒÜ«∞=Ú#
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì K«O„^Œ∞x gH˜ΔOK«∞K«∞ K«O„^•ã¨Î=∞Ü«∞O =~°‰õΩ ÃÑ·
=∞O„`«=ÚÅÖ’ U^À XHõ =∞O„`«=Ú#∞ `˘q∞‡k ÖHõΔŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞
[Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ â◊√^Œúáê_»ºq∞ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x ѨÓi‚=∞ =~°‰õΩ
H˘#™êyOz# K«O„kHõÜ∞« #∞ Ü«∞H˜}Δ ˜ „Ѩ`º« Hõ"Δ ∞≥ ÿ ™ê^艌 Ωõ xH˜ J=∞$`«=Ú#∞
„Ѩ™êkOK«∞#∞. J#O`«~°=Ú P ™ê^茉õΩ_»∞ P K«O„kHõ Ü«∞H˜Δ}˜H˜
#=∞㨯iOz „`åy# Ü≥∞_»Å n~å…Ü«Ú~åÌÜ«∞=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
"Õ∞YÖÏ ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú 1 :FO „H“O =∞^Œ#"Õ∞YÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó
=∞O„`«=Ú 2 :FO „Ǩ˙O =∞^Œ#"Õ∞YÖÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó ™êfiǨ II
q^è•#=Ú :
â’¡ II K«`«∞~°ÌâßǨÏѨ~°ºO`«O =∞^äŒ∞HÍ^äŒó ã¨÷ÖËâ◊√ÉèË I
„Ѩ[ ¿Ñ^ŒÜ«Ú`«O x`«ºO ã¨Ç¨Ï„ã¨OǨÏ=#OK«ˆ~`üI
=∞^èŒ∂HõѨÙÃÑ·Ê ~°‡^èŒfiÔH·Îã¨Î`å¯ Ã+Âìâ◊Û Ç¨ï`åâ◊<Õ I
ã¨O`«∞Ã+Âì=O Hõ$`Õ^Õg „Ѩܫ∞K«Ûù`«ºO [#Oâ◊√ÉèíO II
q^è•#=Ú : ™ê^艌 Ωõ _»∞ D "Õ∞YÖÏÜ«∞H˜}Δ ˜ J#∞„QÆÇϨ =Ú H˘~°‰Ωõ UHÍO`«
„Ѩ^Õâ◊=Ú#O^Œ∞#fl WѨÊK≥@∞ì "≥Ú^Œ@#∞ ‰õÄ~°∞Ûx xj^èŒ ã¨=∞Ü«∞=Ú#
ÃÑ· =∞O„`«=ÚÅÖ’ U^À XHõ =∞O„`«=Ú#∞ Ѩk"ÕÅ™ê~°∞¡ [Ѩ=Ú#∞
KÕã≤ J#O`«~=° Ú WÑ¨Ê ã¨q∞^èÅŒ `À Jyflx „Ѩ[fieOѨ KÕã≤ ѨÙ+¨Ê=ÚÅ`À
‰õÄ_ç# `Õ<≥`À "≥~Úº Ѩ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ Ǩϟ=∞=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ UHÍ„QÆ``« À 30 ~ÀAÅ∞ PK«iOz J#O`«~=° Ú
#∞Oz „Ѩu k#=Ú '"Õ∞YÖÏ— Ü«∞#∞ Ü«∞H˜Δ}˜ ^Õqx ѨÓlOz

1
8
1
8
1
81
8
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 37

â◊Hõκ#∞™ê~°O [Ñ≤OK«∞ K«∞#fl P ^Õq „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· ™ê^茉õΩ#‰õΩ XHõ

k"åºO[#=Ú „Ѩ™êkOK«∞#∞. P JO[#=Ú#∞ ™ê^茉õΩ_»∞ Hõ#∞flʼnõΩ
ÃÑ@∞ìH˘x# Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞#fl xkè xˆHΔѨ=ÚÅ∞ *Ï_» `≥eÜ«Ú#∞.
Ѷ∞¨ O\Ï ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO SO ѨÙ~°O HΔÀÉèíÜ«∞ HΔÀÉèíÜ«∞ ÉèíQÆ=u
QÆOcè~° ã¨fiˆ~H©ΔO ™êfiǨ II
q^è•#=Ú :
ã¨Ñ¶¨∞O\ÏO "å^ŒÜ«∞#‡O„`«O [¿Ñ#‡O„`åÜ«Ú`«^ŒfiÜ«∞O
`«`«óHΔÀÉèíÜ«∞`Õ Ö’HÍ<£ ^Œ~°≈<å^Õ= ™ê^èŒHõó II
q^è•#=Ú : x~°˚# „Ѩ^Õâ◊=Ú#O^Œ∞ UHÍO`«=ÚQÍ ™ê^茉õΩ_»∞ ‰õÄ~°∞Ûx
XHõ QÆO@#∞ „"≥∂yOK«∞`«∂ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ W~°∞=k "ÕÅ ™ê~°∞¡
[Ñ≤OK«=Öˇ#∞. D „ѨHÍ~°=Ú# Ѩ^ŒH˘O_»∞ ~ÀAÅ∞ [Ѩ=ÚKÕã≤
Ѷ∞¨ O\ÏÜ«∞#∞ Ü«∞H˜}Δ © ^Õqx ^蕺xOz P~°º… áê^Œº=ÚÖÁ#iÛ J#O`«~=° Ú
â◊HºÎõ #∞™ê~°O [Ѩ=Ú KÕÜÚ« K«∞#fl P Ѷ∞¨ O\Ï Ü«∞H˜}Δ © ^Õq „Ѩã#¨ ∞fl~åÖˇ·
™ê^茉õΩ#‰õΩ ^Œ~°≈#q∞zÛ =~°=ÚxK«∞Û#∞.
P ^Õq =~°=ÚKÕ ™ê^茉õΩ_»∞ Ö’Hõ=Ú#∞ gH˜ΔOz#O`«<Õ
Ö’Hõ=ÚÅ#∞ HΔÀaèOѨ KÕÜ«Ú ™ê=∞~°úº=Ú#∞ á⁄O^Œ∞#∞.
qHõÖÏ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú 1 FO qHõÖË SO „Ç‘ÏO ÔH·¡O ™êfiǨ II
=∞O„`«=Ú 2 FO qHõÖË SO „nO „jO H©¡O™êfiǨII
q^è•#=Ú : x[QÆ$¿ÇÏ „u=∂ã¨=∞^èÕº ÅHõΔO[¿Ñ`ü Hõ~°g~°
ѨÙÃ+·Ê ^ŒÌâßOâ◊`À Ǩϟ=∞ó `Õ# ã≤kÌO^èŒ#OK«^Œ^•uII
38 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
q^è•#=Ú : ™ê^艌 Ωõ _»∞ `«# QÆ$ǨÏ=Ú#O^Œ∞ „Ѩu~ÀA ~å„uã¨=∞Ü«∞=Ú#
UHÍO`«„Ѩ^âÕ =◊ ÚÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx ÃÑ· =∞O„`«=ÚÅÖ’ U^À XHõ =∞O„`«=Ú
[Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. „Ѩux`«º=Ú „Hõ=∞=Ú`«Ñ¨ÊHõ [Ѩ=Ú KÕÜ«ÚK«∞
=¸_»∞=∂ã¨=ÚÅÖ’ XHõ ÅHõΔ[Ѩ=Ú#∞ ѨÓiÎKÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞.
J#O`«~=° Ú Z„~°Q<Æ flÕ ~°∞ ѨÓ=ÙÅ`À Ѩk"ÕÅ∞ Ǩϟ=∞=Ú KÕÜ∞« =ÅÜ«Ú#∞.
Ǩ Ï Ÿ=∂#O`« ~ ° = Ú 'qHõ Ö Ï— Ü« ∞ #∞ Ü« ∞ H˜ Δ } © ^Õ q x „áêiú O z
ëÈ_»â’ѨKå~°=ÚÅ∞ QÍqOz <≥·"Õ^Œº=Ú#∞ "˘ã¨OQÆ=ÅÜ«Ú#∞. P
`«~°∞"å`« #∞O_ç „Ñ¨u~ÀA â◊HÍκ#∞™ê~°O ZO`À H˘O`« [Ѩ=Ú#∞
PK«iOK«∞K«∞#fl ^Õq „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· ™ê^茉õΩxH˜ ™êHΔÍ`«¯iOz J`«#∞
HÀi# q^èŒ=ÚQÍ JÃ+·ìâ◊fi~°º=ÚÅ#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞.
ǨÏOã‘ ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : ǨÏO㑠ǨÏO㨠ǨÏO¿ã „Ç‘ÏO ™êfiǨII
q^è•#=Ú : „Ѩ^Õâı x~°˚<Õ ã≤÷`åfiÅHõΔ ã¨OYºO[¿ÑK«∞Ûzó I
Ѩ^Œ‡Ñ¨„`« Ѷ¨∞$`À ¿Ñ`«=∞O`ÕǨϟ=∞O^ŒâßOâ◊`«óII
„Ѩܫ∞K«Ûù ǨÏOã‘`«ºO[#O ÜÕ∞ #=â◊ºu Éèí∂qkèO I
â◊√^ŒúâıÛ `«ÎOK« QÆ$Ǩ‚u #qÃѶ∞ÿfl ó ѨiÉèí∂Ü«∞`ÕII
q^è•#=Ú: ™ê^茉õΩ_»∞ UHÍO`«„Ѩ^Õâ◊=Ú#∞ ~°Ç¨Ï㨺=ÚQÍ LOz
ã≤ú~°z`«Î=Ú`À ‰õÄ~°∞Ûx nHõΔQÍ cèuÖˉõΩO_® ÃÑ· =∞O„`«=Ú XHõ
ÅHõΔѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. J#O`«~°=Ú `å=∞~°Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞,
<≥ ~ Úº, g\˜ ` À Ѩ k "Õ Å ™ê~° ∞ ¡ Ǩ Ï Ÿ=∞=Ú KÕ Ü « ∞ =ÅÜ« Ú #∞.D
HÍ~°º„Hõ=∞=Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú J~Ú# `«~°∞"å`« ǨÏO㨠ܫ∞HΔ̃}˜x ѨÓlOz
â◊HÍκ#∞™ê~°O <≥"· ^Õ ºŒ O ã¨=∞iÊOK«=ÅÜ«Ú#∞. J#O`«~=° Ú „Ѩux`«º=Ú
^Õqx ѨÓlOz â◊Hõκ#∞™ê~°O =∞O„`«=Ú#∞ [Ñ≤OK«∞K«∞#fl Ü«∞H˜Δ}˜

1
9
1
9
1
91
9
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 39

„Ѩ ã ¨ # ∞fl~åÖˇ · ™ê^è Œ ‰ õ Ω #‰õ Ω ™êHΔ Í `« ¯ iOz XHõ JO[#=Ú#∞

„Ѩ™êkOK«∞#∞. P JO[# „ѨÉèÏ==ÚKÕ ™ê^茉õΩ_»∞ Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞#fl
xkèxˆHΔѨ=ÚÅ#∞ QÆ∞iÎOK«QÆÅ_»∞. JO[#=Ú Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# „Ѩ^Õâ◊=Ú
#O^Œ∞Oz# P JO[# „ѨÉèÏ==Ú `˘ÅQƉõΩO_® LO_»∞#∞.
=∞^Œ<å™ê^è#Œ i
=∞O„`«=Ú 1 :
FO =∞^Œ<Õ, =∞^Œ<Õ^Õq, =∂=∂eOQÆÜ«∞ ã¨OQÆO^ÕÇ≤Ï „j ™êfiǨ II
=∞O„`«=Ú 2 :
FO SO=∞^Œ<Õ,=∞^Œ#q„^•=}ËJ#OQÆã¨OQÆ=∞O^ÕÇ≤Ï^ÕÇ≤ÏH©O„H©O™êfiǨII
q^è•#=Ú : ÅHõΔã¨OYºO [¿Ñ#‡O„`«O ~å[^•fiˆ~ â◊√zã¨$û‡`å
ã¨H©Δ~°=∂Åf ѨÙÃ+·Êó Hõ$`ÕǨϟ"Õ∞^ŒâßOâ◊`«ó I
=∞^Œ<åÜ«∞H˜Δ}© ã≤^•úQÆ∞\˜ HÍO`«O „Ѩܫ∞K«Ûùu I
`«Ü«∂=ÚY ã¨÷Ü«∂-^Œ$â◊ºó™êºzÛ~°Oã¨∞ÅÉèíO#~°II
q^è•#=Ú : ™ê^茉õΩ_»∞ â◊√„Éèí=ÚQÍ ™êfl#=∂K«iOz â◊√zÜ≥ÿ∞#
=„ã¨=Î ÚÅ#∞ ^èiŒ Oz ã¨fiQÆ$ǨÏ=Ú#O^Œe ~å[^•fi~°=Ú #O^Œ∞ ‰õÄ~˘Ûx
ÃÑ· =∞O„`«=Ú#O^Œe XHõ =∞O„`«=Ú#∞ XHõ ÅHõΔѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞
[Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. J#O`«~°=Ú áêÅÖ’ =ÚOz# *ÏlѨÓ=ÙÅ`À
Ǩϟ=∞=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. z=~°QÍ '=∞^Œ#— Ü«∞H˜Δ}© ^Õqx „áêiúOz
<≥·"Õ^Œº=Ú ÖÁã¨OQÆ=ÅÜ«Ú#∞.
J#O`«~°=Ú „Ѩux`«º=Ú P ^Õqx ѨÓlOz [Ѩ=Ú#∞
â◊Hõκ#∞™ê~°O [Ñ≤OK«∞K«∞#fl ^Õq „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· ™êHΔÍ`«¯iOK«∞#∞.
™ê^茉õΩ#‰õΩ XHõ ã≤^ŒúQÆ∞\˜Hõ#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞. P ã≤^ŒúQÆ∞\˜Hõ#∞ <À\˜Ö’
LOK«∞H˘x# ™ê^茉õΩ_»∞ J^Œ$â◊√º_»QÆ∞#∞. QÆ∞\˜Hõ#∞ <À\˜#∞O_ç fã≤#
Ü≥∞_»Å ^Œ$â◊√º_»QÆ∞#∞.
40 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞

=∂xh ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO SO =∂xh „Ç‘ÏO U¿ÇϺÇ≤Ï ã¨∞O^Œs
ǨÏã¨Ç¨Ïã¨q∞Ç¨Ï ã¨OQÆ=∞ǨÏó ™êfiǨ II
q^è•#=Ú : K«`«∞+¨Ê^èÕã≤ú`À ÅHõΔO ã¨áê^ŒO „Ѩ[¿Ñ^Œ‡#∞ó I
ã¨~åQƉõΩã¨∞"≥∞ÿó ~°ÔH·Î~À›=∞ÜÕ∞^Œ$…`« q∞„t`≥·ó I
=∂xh *ÏÜ«∞`Õ ã≤^Œúk=ºO Y_»æO „Ѩܫ∞K«ÛùuI
`«„`«$ÉèÏ"Õ#Ö’ˆHã≤‡ #flYO_»~å[º=∂ѨÙflÜ«∂`üI
q^è•#=Ú : D =∂xh^Õq ™ê^è#Œ H˘~°‰Ωõ ™ê^艌 Ωõ _»∞ <åÅ∞QÆ∞‰õÄ_»Å∞Å∞
J#QÍ <åÅ∞QÆ∞~À_»∞¡ ÖË^• g^è∞Œ Å∞ HõeÜ«Ú ™êú#=Ú #O^Œ∞ UHÍ„QÆ``« À
UHÍO`«OQÍ xjkèã=¨ ∞Ü«∞=Ú# ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ XHõ ÅHõ™Δ ê~°∞[¡ Ѩ=Ú
KÕÜ«∞=ÖÜ«Ú#∞.
[Ѩ=∂K«iOz# J#O`«~°=Ú ~°HõÎ Hõ=∞Å=ÚÅ`À Ѷ¨∞$`«=Ú#∞
HõeÑ≤ W~°"≥· J~Ú^Œ∞ "ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ Ǩϟ=∞=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞.
Ǩϟ=∂#O`«~°=Ú Ç¨ÏŸ=∞Éèí㨇=Ú#∞ Éèí„^ŒÑ¨~°K«∞H˘x „Ѩux`«º=Ú
#∞^Œ∞@# ^èiŒ OK«=Öˇ#∞. Ǩϟ=∞=Ú KÕã#≤ J#O`«~=° Ú '=∂xh— ^Õqx
ѨÓlOz <≥·"Õ^Œº=Ú#∞ ÃÑ@ì=Öˇ#∞.
P =∞~°∞ã¨\˜ k#=Ú #∞Oz ^Õqx „Ѩux`«º=Ú „áêiúOK«∞K«∞
â◊Hõκ#∞™ê~°O [Ѩ=Ú, #∞^Œ∞@∞# qÉèí∂k ^èŒiOK«∞K«∞#fl ^Õq
„Ѩã#¨ ∞fl~åÖˇ· ™ê^艌 Ωõ #‰õΩ „Ѩ`º« Hõ"Δ ∞≥ ÿ XHõ k=º Y_»=æ Ú#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞.
P Y_»æ „ѨÉèÏ==ÚKÕ Ö’Hõ=ÚÅ#∞ [~ÚOz ~å*ϺkèHÍ~°=Ú
KÕÑ@¨ =ì K«∞Û#∞. P Y_»=æ Ú#‰õΩ #=∞㨯iOz KÕÑ\¨ #ì˜ U HÍ~°º=∞~Ú##∞
`«fii`«=ÚQÍ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«=∞QÆ∞#∞.

2
0
2
0
2
02
0
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 41

ã¨∞Ö’K«# ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO HÍ¡Oã¨∞Ö’K«<å^Õq ™êfiǨ II
â’¡ II #nfˆ~ã≤÷`À =∞O„fÅHõΔ „`«Ü«∞O [¿Ñ#‡#∞O I
Ѷ¨∞$`«Ç¨ÏŸ"Õ∞^ŒâßOâı# Ǩï`Õ^Õg „Ѩã‘^Œu II
^Œ^•uáê^Œ∞ HÍÜ«ÚQƇOÜ«∞^•~°∂_èÀÉèí∞=ã¨÷ÅOI
=∞#ó Ѩ=#"ÕˆQ# Ü«∂uKåÜ«∂u "ÕQÆ"å<£
q^è•#=Ú : ™ê^茉õΩ_»∞ „ѨâßO`«z`«Î=Ú`À UHÍ„QÆ =∞#ã¨∞¯_≥· XHõ
#nf~°=Ú #O^Œ∞ UHÍO`«=ÚQÍ ^蕺#=Ú„^Œ Ü«∞O^Œ∞O_ç, ÃÑ·
=∞O„`«=Ú#∞ =¸_»∞ ÅHõΔŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ѩ=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞.
P ~ÀA =∞^茺~å„u ã¨=∞Ü«∞ =Ú# 'ã¨∞Ö’K«#— Ü«∞H˜Δ}©^Õqx „áêiúOz
<≥·"Õ^Œº=Ú#∞ ÃÑ@ì =ÅÜ«Ú#∞.
P =∞~°∞ã¨\˜ ~ÀA#∞O_ç „Hõ=∞=Ú `«Ñ¨ÊHõ ^Õqx ^蕺xOK«∞K«∞
â◊HºÎõ #∞ ™ê~°O [Ѩ=Ú KÕÜÚ« K«∞#fl ^Õq „Ѩã#¨ ∞fl~åÖˇ· áê^Œ∞HÍÜ«ÚQƇ=Ú
J#QÍ áê=ÙHÀà◊§ [`«#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞. ™ê^茉õΩ_»∞ g\˜x ^èŒiOz#,
QÆ=∞º=Ú#∞ =∞<À"ÕQÆ=Ú`À ã¨iã¨=∞~Ú# "ÕQÆ=Ú`À „Ѩܫ∂}=Ú#∞
ã¨Å∞ѨQÆÅ_»∞.
â’Éè<í å ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO Jâ’HõѨš"å HÍ~°Hõ~°`«Å â’Éèí<Õ^Õq „jO HõΔó ™êfiǨ II
q^è•#=Ú : ~°HõÎ=∂ÖϺO|~À =∞O„f K«`«∞~°Ìâ◊ k#O[¿Ñ`ü
`«`«ã≤ûkú~°ƒù"Õ^ÕÌg â’Éèí<å Éè’QÆ^•~Úh II
q^è•#=Ú : ™ê^茉õΩ_»∞ D =∞O„`«=Ú#∞ UHÍO`«„Ѩ^Õâ◊=ÚÖ’ [Ѩ=Ú
KÕÜ∞« =Öˇ#∞. ™ê^艌 Ωõ _»∞ ~°HQÎõ OÆ ^è=Œ Ú#∞ â◊s~°=Ú#‰õΩ „"åã¨∞H˘x Z„~°x
42 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
=„ã¨Î=ÚÅ∞ ^èŒiOz P#O^Œ=∞#ã¨∞¯_≥· Ü«ÚO_ç, UHÍ„QÆ`«`À ~ÀA‰õΩ
Zxq∞k QÆO@Å∞ K˘Ñ¨C# Ѩ^•è flÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ∞ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ [Ñ≤OK«
=ÅÜ«Ú#∞.
„|ǨχK«~°º=Ú#∞ áê\˜OK«∞`«∂ UHõÉèí∞HõÎO LO_ç xÜ«∞=∞=ÚQÍ
[Ñ≤OK« =ÅÜ«Ú#∞. J#O`«~=° Ú â’Éè<í å ^Õqx ^蕺xOz, â◊HºÎõ #∞™ê~°O
„Ѩu k#=Ú [Ñ≤OK«∞K«∞#fl â’Éèí<å ^Õq P#OkOz ™ê^茉õΩ#‰õΩ
„Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿ HÀi# HÀÔ~¯Å#∞ f~°∞Û#∞.
=∞ǨÜ«∞H˜}
Δ ˜© ™ê^è<Œ ÀáêÜ«∞=Ú
„j^Õ=Ùº"åK« : ^Õq ™êfiq∞x „ѨtflOK«∞`«∞Ok.
â’¡ II ^Õ=^Õ= [QÆ<åfl^èŒ Hõ$Ѩܫ∂=^Œ"Õ∞ qÉè’
#=∞O„`≥ÂÔ~ÂfikÔH·ˆ~Ì"≥·ó Ǩϟ"≥∞ÿ~Àº qnèÜ«∞`Õ
ã¨~°fixó „âıÜ«∞ã¨OÜ«∂=`ü HõÖ∫ g~°ºq=~°ú#"£∞
Ü«∞㨺K«ã¨‡~°}Ïuûkúã¨Î<Õ‡ „|∂Ç≤Ï=∞¿ÇÏâ◊fi~° II
Dâ◊fi~° L"åK« :
â’¡ II â◊$}∞^Õq „Ѩ=HΔͺq∞ QÀѨºO QÀѨº`«~°O =∞ǨÏ`ü I
Ü«∞H˜Δ}©<åO „ѨÜ≥∂QÆOK« =ˆHΔº ™ê^èŒHõ ã≤kú^Œ"£∞ I
J~°ú=Ú U=∞#QÍ áê~°fif^Õq Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x`À D q^èŒ=ÚQÍ
ѨÅ∞‰õΩ`ÀOk ''F hÅHõO~îå! â◊~°}ÏQÆ`« =`«ûÖÏ! =∂Ü«∞O^Œ∞ ^ŒÜ«∞`À
"Õ^Œâß„ã¨Î=Ú ÅO^Œe =∞O„`«~°Ç¨Ï㨺 ã≤kúq^è•#=ÚÅKÕ ™êkèOK«ÖËxq,
`«O„`«âßG =∞O^Œe Ü«∞H˜}Δ ˜© ^Õ=`«Å ™ê^è#Œ KÕã#≤ O^Œ∞=Å# ™ê^艌 Ωõ ʼnõΩ
Ö’HõHõàϺ }=Ú, g~°º=$kú HõÅ∞QÆ∞#@∞=O\˜q HõeÜ«ÚQÆ=Ú#
^Õ=`«Å#∞ 㨇iOz#O`« =∂„`«=Ú#<Õ ã≤kOú K≥_ç ™ê^è#Œ ã¨∞ÅÉè™í ê^è<Œ å
q^è•#=ÚÅ#∞ `≥Å∞ѨHÀ~°∞K«∞<åfl#∞—— Jx „ѨtflOz#k.

2
1
2
1
2
12
1
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 43

P =∂`« „Ѩâfl◊ ʼnõΩ ã¨=∂^è•#=ÚQÍ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ z~°∞#=Ùfi`À

''F ^Õg! Ju~°Ç¨Ï㨺=ÚÖˇ·#q, „ѨÉèÏq`«=ÚÅ∞ J~Ú#q ™ê^茉õΩ_»∞
[Ñ≤Oz #O`«@<Õ ã≤kúOK«∞#@∞=O\˜ Ü«∞H˜Δ}© ™ê^èŒ<ÀáêÜ«∞=ÚÅ#∞
h‰õΩ K≥ÃÑÊ^Œ#∞..... PÅH˜OѨÙ=Ú—— Jx K≥ѨÊ^˘_»OÔQ#∞.
Éè’QÆÜ«∞HΔ̃}© „ѨÜ≥∂QÆ=Ú
=∞O„`«=Ú : FO #"≥∂ JQÆK«Ûù ã¨∞~°ã¨∞O^Œs ™êfiǨ
q^è•#=Ú : ™ê^茉õΩ_»∞ HÍÅHõ$`«º=ÚÅ J#O`«~°=Ú â◊√z=„ã¨Î^è•~°∞_≥·
ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ J~°∞=k "ÕÅ∞™ê~°∞¡ [Ѩ=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞.
ѨOK«MÏ^Œº=Ú Å`À ^ŒâßOâ◊=Ú Ç¨Ï=#"≥Ú#iÛ ^ŒâßOâ◊=Ú
`«~°Ê}"≥Ú#~°Û=ÅÜ«Ú#∞.
D =∞O„`«=Ú PK«iOK«∞ k#=Ú# K«Ñ≤Ê_ç PǨ~°=Ú, =∞ø#
„=`«=Ú#∞ PK«iOK«=ÅÜ«Ú#∞. D q^èŒ=ÚQÍ ™ê^茉õΩ_»∞ ^蕺xOz#
^Õq J`«xH˜ |OQÍ~°=Ú#∞ x`«ºO „Ѩ™êkOK«∞#∞.
=∞O„`«=Ú 2 : FO „Ç‘ÏO „jO H©¡O #=∞ó
q^è•#=Ú : ™ê^茉õΩ_»∞ P~°HõΔ~°=ÚÅ =∞O„`«"≥∞ÿ# D =∞O„`«=Ú
™êfl<å#O`«~=° Ú â◊√z=„ã¨Î ^è•iÜ≥∞ÿ , „ѨâßO`« =∞#ã¨∞û`À ~Ú~°∞=k"ÕÅ
™ê~°∞¡ [Ѩ=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. J#O`«~°=Ú áêÅ∞ áêÜ«∞ã¨=Ú`À
^ŒâßOâ◊=Ú Ç¨Ï=#"≥Ú#~°Û=ÅÜ«Ú#∞.
=∞O„`«[Ѩ=Ú PK«iOK«∞ã¨=∞Ü«∞=Ú#, áêÅ∞ =∞iÜ«Ú
áêÖÏ#fl=Ú =∂„`«=Ú PǨ~°=ÚQÍ fã¨∞H˘#=ÅÜ«Ú#∞. D q^è=Œ ÚQÍ
44 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
™ê^èŒ#=Ú KÕã≤# ™ê^茉õΩx Ü≥∞_»Å ^Õq „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· Éè’QÆ=ÚÅ
xK«∞Û@ÜÕ∞ HÍHõ Éèí∂`« „¿Ñ`«Ñ≤âßK«=ÚÅ#∞ J`«xH˜ =â◊=Ú KÕÜ«Ú#∞.
=∞O„`«=Ú 3 : „ǨO „Ç‘ÏO „Ǩ˙O „ÃÇ·ÏO „ǨÏ∫O „ǨÏó II
q^è•#=Ú : ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ ™ê^茉õΩ_»∞ x~°‡Å =∞#ã¨∞û`À, â◊√zÜ≥ÿ∞
UHÍO`« „Ѩ^âÕ =◊ Ú#O^Œ∞ XHõ ÅHΔÍ~Ú~°∞=k J~Ú^Œ∞"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞
[Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. D ™ê^èŒ#=Ú =Å# ^Õq ™ê^茉õΩxH˜ Éèí∂ÖÏÉèí=Ú,
QÀ ÖÏÉèí=Ú „áêÑ≤ÎOѨKÕÜ«Ú#∞.
=∞O„`«=Ú 4 : <å<åK«~°} Ѩ^•‡=f ™êfiǨ I
q^è•#=Ú : 11 JHõ~Δ =° ÚÅ ã¨=¸Ç¨Ï"≥∞#ÿ D =∞O„`«=Ú#∞ ™ê^艌 Ωõ _»∞
UHÍO`« „Ѩ^Õâ◊=Ú# Z@∞=O\˜ J_»¤O‰õΩÅ∞ HõÅ∞QƉõΩO_® U~åÊ@∞
KÕã¨∞H˘x ѨkÅHõΔÅ∞ ™ê~°∞¡ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. ^ŒâßOâ◊=Ú <Õu`À
=∞iÜ«Ú `≥Å¡QÆ∞ÖÏa ѨÙ=ÙfiÅ`À ǨÏ=#"≥Ú#~°Û=ÅÜ«Ú#∞. D
„ѨHÍ~°=ÚQÍ x~°fiÇ≤ÏOz# ^Õq „Ѩã#¨ ∞fl~åÖˇ· J+¨Éì ’è QÆ=ÚÅ#∞ ™ê^艌 Ωõ xH˜
WK«∞Û#∞.
|O^èŒq"≥∂K«#=Ú#‰õΩ ^蕺xOK«=Åã≤#
Ü«∞HΔ̃}© ^Õ=`å =∞O„`=« ÚÅ∞
=∞O„`«=Ú : FO #"≥∂ ǨÏ>Ëâ◊‰õΩ=∂s ™êfiǨ II
q^è•#=Ú : ™ê^艌 Ωõ _»∞ D =∞O„`«=Ú#∞ „Ѩux`«º=Ú ~Ô O_»∞"ÕÅ K˘Ñ¨C#
U_»∞~ÀAÅ∞ =∞O„`«[Ѩ=ÚÅ#∞ X#~°Û=ÅÜ«Ú#∞. ^ŒâßOâ◊=Ú
áêÅ∞,<≥~ÚºÅ`À ǨÏ=#=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. D q^èŒ=ÚQÍ KÕã≤ XHõ
Hõ#º‰õΩ Ñ¨OK«ÉèíHõΔº=ÚÅ`À Éè’[#=Ú ÃÑ@ì=ÅÜ«Ú#∞. D q^èŒ=ÚQÍ
PK«iOz# ^Õq „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· |O^èŒq"≥∂K«#=Ú#∞ KÕÜ«Ú#∞.

2222
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 45

ã¨~åfiHõ~¬° } Ü«∞H˜}
Δ © =∞O„`=« Ú
=∞O„`«=Ú : FO #"≥∂ ã¨~°fi¢ã‘Î ã¨~°fiѨÙ~°∞+¨ =â◊ºHÍi}˜ „jO „Ç‘ÏO ™êfiǨ
q^è•#=Ú : D =∞O„`«=Ú#∞ ™ê^茉õΩ_»∞ XO@iQÍ LO_ç 72
"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ѩ=Ú KÕã#≤ =∞O„`«ãk≤ ú HõÅ∞QÆ∞#∞. ^ŒâßOâ◊=Ú#
H˘|ƒi HÍÜ«∞Å`À ǨÏ=#"≥Ú#~°Û=ÅÜ«Ú#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ „Hõ=∞
Ѩ^uúŒ `À KÕã#≤ Z=i ¿Ñ~°∞#~Ú`Õ [Ѩ=Ú KÕã<≤ å~À "å~°∞ =â◊º=∞QÆ∞^Œ∞~°∞.
J+ì̈=∞Ǩã≤kú Ü«∞HΔ̃}© ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO H©¡O Ѩ^•‡=f ™êfiǨ II
q^è•#=Ú : ™ê^艌 Ωõ _»∞ D =∞O„`«=Ú x~°#˚ „Ѩ^âÕ =◊ Ú#O^Œ∞ ^è~·≥ º° =Ú`À
LO_ç Z\˜ì J_»¤O‰õΩʼnõΩ, =∞#ã¨∞ =â◊=∞=‰õΩO_»∞#@∞¡ LO_ç Ѩ<≥flO_»∞
ÅHõÅΔ Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=Öˇ#∞. ^ŒâßOâ◊=Ú# ѨOK«MÏ^Œº=ÚÅ`À
ǨÏ=#"≥Ú#~°Û=ÅÜ«Ú#∞. D q^èŒ=ÚQÆ KÕã≤# Ü«∞H˜Δ}© „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ·
J+¨ìã≤^Œ∞úÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«∞#@∞¡ Pj~°fikOK«∞#∞.
q^•ºÜ«∞H˜}
Δ © ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO „Ç‘ÏO "Õ^Œ=∂`«$Éèíºó ™êfiǨ II
q^è•#=Ú : D=∞O„`«=Ú#∞ 20"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ѩ=Ú KÕã≤#
^ŒâßOâ◊=Ú#∞ ѨOK«MÏ^Œº=ÚÅ`À ǨÏ=#"≥Ú#iÛ# ™ê^茉õΩ#‰õΩ
q^•º„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞#∞.
J^Œ$â◊ºHõ~}
° Ü«∞H˜}
Δ © ™ê^è#Œ
=∞O„`«=Ú : FO #"≥∂ ÉèíQÆ=u Hõ~°g~°ˆH ™êfiǨ I
46 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
q^è•#=Ú : D Ü«∞H˜Δ}˜x „Ѩã¨#fl=Ú KÕã¨∞H˘#∞@‰õΩ ™ê^茉õΩ_»∞ Hõ$+¨‚
ѨHõΔ=ÚÖ’ J+¨ìq∞ ~ÀA "≥Ú^ŒÅ∞H˘x J=∂"å㨺 =~°‰õΩ „Ѩu~ÀA#
ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ =¸_»∞ "ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤Oz ^ŒâßOâ◊=Ú#∞
"ÕѨ ã¨q∞^èŒÅ`À ǨÏ=# "≥Ú#~°Û=ÅÜ«Ú#∞. Éèí㨇=Ú#∞ #∞^Œ∞@∞#
^èŒiOz# P ™ê^茉õΩ_»∞ J^Œ$â◊√º _»QÆ∞#∞.
JѨû~°ãÅ
¨ ™ê^è#Œ H„ =õ ∞=ÚÅ∞
Jã¨Å∞ 'JѨû~°ã¨— J#∞ =∂@‰õΩ J~°úO Uq∞\#QÍ, 'J㨺<ÕÎ „áêѨº<ÕÎ
ѨÙ}ºHõ$kƒùi`«ºÑ¨û~°ã¨ó—.........J#QÍ ZO`À ѨÙ}º=Ú KÕã¨∞H˘x#
=∂„`«"Õ∞ P JѨû~°ã¨Å ™êHΔÍ`å¯~°=Ú ™ê^茉õΩ#‰õΩ HõÅ∞QÆ∞#∞ Jx
J~°Oú .
=ÚYºOQÍ JѨû~°ã¨Å∞ Z#=∞O_»∞QÆ∞~°∞. "å~°∞
1) â◊t^Õq
2) uÖ’`«=Î ∞
3) HÍOK«#=∂Å
4) ‰õΩO_»ÅǨÏi}˜
5) ~°`fl« =∂Å
6) ~°OÉèí
7) T~°fit
8) „jÉèí∂+¨.
gix QÆ∂iÛ D q^èŒOQÍ K≥Ñ≤Ê<å~°∞.
â’¡ II q^•º^èŒ~À JѨû#~ÀÜ«∞HõΔ~°HΔÀ QÆO^èŒ~°fi H˜#fl~åó I
Ñ≤âßKÀQÆ∞ǨϺ Hõã≤û^Àú Éèí∂`À g∞^Õ=Ü≥∂#Ü«∞ó II

2
3
2
3
2
32
3
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 47

J#QÍ ^Õ=Ü≥∂#∞ÅQÆ∞K«∞ Hˆ =Å=Ú ^≥"· åOâ◊=Ú QÆÅ HÍ"≥∂Ѩɒè QÆÖÏÅã¨

qÖÏã≤#∞Å∞QÍ #∞<åfl~°∞.
â◊j^Õq ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO „jO â◊t^Õ"åº QÆKåÛùQÆK«Ûù ™êfiǨ I
q^è•#=Ú : Ѩ~°fi`« tY~°=∂~°∞ǨϺ ÅHõΔO [¿Ñ`ü
ã≤^ÀúÉèí=u I áœ~°‚=∂™êºO Ü«∞^è•qÉèí=`«ó I
ѨÓ*ÏOHõ$`åfi I
Ѷ¨∞$`«nѨO „Ѩ*Ïfiź ã¨HõÅ~å„uO [¿Ñ`üI
„ѨÉèÏ`ÕxÜ«∞`« –
=∂QÆK«Ûùu I ã¨fiÜ«∞O ^Õ"≥·º PQÆ`åÜ≥ÿ∞
K«O^Œ<å~À…º^ÕÜ«∞ó "åKåÉèÏ+¨`Õ I
™ê^茈H<≥·=O =HõÎ=ºO =∞=∞ÉèÏ~åºÉèí"Õu I
ã≤kú„^Œ=ºO ~°ã¨~°™êÜ«∞#O ^Œ^•u =~°¬ã¨Ç¨Ï„ã¨O
r=Ü«∞uII
J#QÍ D ^Õq ™ê^èŒ# H˘~°‰õΩ ™ê^茉õΩ_»∞ Ѩ~°fi`« tY~°=ÚʼnõΩ
áÈ~Ú JK«Û@ UHÍO`« „Ѩ^Õâ◊=Ú#O^Œ∞ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ XHõ ÖHõΔ
Ѩ~åºÜ«∞ =ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. P q^èŒ=ÚQÍ KÕÜ«Ú@ =Å#
=∞O„`«ãk≤ ú HõÅ∞QÆ∞#∞. J#O`«~=° Ú =zÛ# áœ~°q‚ ∞ ~ÀA# Ü«∞^è•qkèQÍ
â◊j^Õqx ѨÓlOz, ^蕺xOz P"≥∞#∞ ã¨∞ÎuOz P ^ÕqH˜ <Õu`À
nѨ=Ú#∞ "≥eyOz P ~ÀA ~å„uÜ«∞O`å ^Õqx ^蕺xOz [Ñ≤OK«
=ÅÜ«Ú#∞.
D q^èŒOQÍ KÕã≤# ™ê^茉õΩ#‰õΩ „áê`«óHÍÅ=Ú#O^Œ∞ ^Õq
48 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
™êHΔÍ`å¯~°=Ú ÅaèOK«∞#∞. JO`«@ P â◊j^Õqx ™ê^茉õΩ_»∞ K«O^Œ<åk
P~°…áê^Œº=ÚÅ#∞ ã¨=∞iÊOz# Ü≥∞_»Å ^Õq "åx`À =∂\Ï¡_»∞#∞.
JѨC_»∞ ™ê^艌 Ωõ _»∞ ''=∞=∞ ÉèÏ~åº Éè=í —— Jx ѨeH˜# P ^Õq „Ѩã#¨ ∞fl~åÖˇ·
P ™ê^茉õΩxH˜ ~°™êÜ«∞#=Ú#∞ WK«∞Û#∞.P ~°™êÜ«∞# „ѨÉèÏ==ÚKÕ
™ê^茉õΩ_»∞ "Õ~Ú ã¨O=`«û~°=ÚÅ∞ rqOK«∞#∞.
uÖ’`«=Î ∞ ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO „jO uÖ’`«Î"Õ∞ PQÆKåÛù QÆK«Ûù ™êfiǨ
q^è•#=Ú :
H©Δ~åǨˆ~}ÏÜ«Ú`«O [¿Ñ`ü,k=™êx
ã¨Ñ¨Îk=¿ãã¨Ñ¨Î"Õ∞ LѨKå~°Ñ¨Ó*ÏO Hõ$`åfi â◊√HÍ¡+¨ì=∂ºO
Ѩ~°fi`«=¸iúfl L`åÌÜ«∞ó ã¨HõÅ~å „uHÍÅO „Ѩ[¿Ñ`ü I
„ѨÉÏè `Õ xÜ«∞`«=∂QÆKÛ« uù I D +¨^ãÌŒ `≤ ~« åˆQ} ѨÙ~°`ó« u+¨uª I
JeOQÆ#O K«∞O|#OK« `«Ü«∂ã¨Ç¨Ï Hõ~°Î=ºO
`«∂+‘‚OÉèÏ"Õ# HÍ=∞ÜÕ∞`ü U=O ã≤^•÷Éèí=u I
Ü«∞q∞K«Ûùu HÍ=∞O`«O ^Œ^•u
Ѩ$+¨ª =∂~ÀѨº ã¨fi~°æ =∞Ñ≤ QÆ=∞Ü«∞u ~å[ºO ^Œ^•u II
J#QÍ uÖ’`«=Î ∞^Õq ™êHΔÍ`å¯~°=Ú H˘~°‰Ωõ ™ê^艌 Ωõ _»∞ Ѩ~fi° `«„áêO`«=Ú
#O^Œ∞ UHÍO`«=ÚQÍ#∞O_ç ~ÀA‰õΩ 7"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ K˘Ñ¨C#,
7 k#=ÚÅ∞ ÃÑ=· ∞O„`«=Ú#∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. „Ѩux`«º=Ú áêÅ#∞
=∂„`«"Õ∞ ¿ãqOѨ=ÅÜ«Ú#∞. U_»=~ÀA# [Ѩ=Ú J#O`«~°=Ú
㨠O Ѩ Ó ~° ‚ =ÚQÍ uÖ’`« Î = ∞ ^Õ q H˜ Ѩ Ó [Å∞ 㨠e Ñ≤ P"≥ ∞ #∞
^蕺xOK«=ÅÜ«Ú#∞. J#O`« ~°=Ú =K≥Û_»∞ â◊√Hõ¡Ñ¨HõΔ=Ú#O^Œe

2
4
2
4
2
42
4
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 49

J+¨ìq∞ukè ~ÀA "≥Ú`«Î=Ú ^Õg [Ѩ=Ú#∞ KÕã≤# „áê`«óHÍÅ=Ú#

uÖ’`«Î=∞ ™ê^茉õΩxH˜ „Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿ HÀi# =~°=ÚÅ#∞ "˘ã¨OQÆ∞#∞.
HÍOK«#=∂ÖÏ ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO „jO HÍOK«#=∂ÖË JQÆKåÛùQÆK«Ûù ™êfiǨ I
q^è•#=Ú : #n ã¨OQÆ=∞O QÆ`åfi J+¨ì ã¨Ç¨Ï„ã¨O [¿Ñ`ü II
k=™êx ã¨Ñ¨Îã¨Ñ¨Î"Õ∞k=¿ã L^•~°Ñ¨Ó*ÏO Hõ$`åfiI
QÆ∞QÆ∞æÅ∞ ^èŒ∂ѨO ^Œ`åfiI ã¨HõÖÏO~å„uO [¿Ñ`ü I
„ѨÉÏè `Õx Ü«∞`« =∂QÆKÛ« uù ™êK« ã¨~åfiâßOѨÓ~°Ü∞« uII
J#QÍ ™ê^茉õΩ_»∞ D HÍOK«#=∂ÖÏ ^Õq ™ê^èŒ# H˘~°ÔH· #n
ã¨OQÆ=∞ „Ѩ^Õâ◊=Ú#‰õΩ "≥_»e ~ÀA#‰õΩ Zxq∞k "ÕÅ∞ K˘Ñ¨C# U_»∞
~ÀAÅ∞ ÃÑ· =∞O„`«=Ú [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. PY~°∞ ~À[~Ú# U_»=
k#=Ú# ^ÕqH˜ ^è∂Œ ѨnѨ<"·≥ ^Õ ºŒ =ÚÅ#∞ ã¨=∞iÊOz P ~å„uÜ«∞O`«ÜÚ«
=∞~°Å =∞O„`«=Ú#∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ „Hõ=∞=Ú
`«Ñ¨ÊHõ PK«iOz# ™ê^茉õΩ#‰õΩ ^Õq „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· ™êHΔÍ`«¯iOK«∞#∞.
P"≥∞#∞ „Ѩã¨#fl=Ú KÕã¨∞H˘x HÀÔ~¯Å#∞ HÀi# P ™ê^茉õΩx
Pâ◊Ü«∞=ÚÅxflO\˜x ^Õq fiÛ"ÕÜ«Ú#∞.
‰õΩO_»ÅǨÏi}© JѨû~°ã¨ ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO „Ç‘ÏO „jO ‰õΩO_»ÅǨÏi}˜ PQÆKåÛù QÆK«Ûù™êfiǨ I
q^è•#O II #ukè~°flK« #HõΔ„`«O<ÀѨ"å™Èqkè~°fl`«∞
Ѩ~°fi`«=¸iÌfl QÆ`åfi JÜ«Ú`«O [¿Ñ<å‡ ã¨q∞`«O I
50 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
`«`À -~°÷~å„`Õ xÜ«∞`« =∂QÆK«Ûùu I J~À…º^ÕÜ«∞O I
ÉèÏ~åºÉèí=u k"å
ÅHõΔO „Ѩuk#O ^Œ^•u I Ѩ$+¨ª =∂~ÀѨº ã¨~°fi`À
„ÉèÏ=∞Ü«∞u ~°ã~¨ ™° êÜ«∞#O ã≤^„úŒ ^Œ=ºOK« ^Œ^•u II
q^è•#=Ú : D ‰õΩO_»ÅǨÏi}© JѨû~°ã#¨ ∞ ™êHΔÍ`«¯iOѨ KÕã∞¨ H˘#∞@‰õΩ
xÜ«∞=∞ x|O^è#Œ Å∞, ã¨=∞Ü«∂ã¨=∞Ü«∞=ÚÅ∞, ukè#Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ =O\˜q
UqÜ«Ú ÖË=Ù. ™ê^茉õΩ_»∞ `«#‰õΩ W+¨ì"≥∞ÿ# ~ÀA "≥Ú^ŒÅ∞H˘x XHõ
Ѩ~fi° `«„áêO`«=Ú#O^Œ∞ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ Ѩk"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«
=ÅÜ«Ú#∞.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ <≥Å~ÀAÅáê@∞ =∞O„`«[Ѩ=Ú KÕÜ«∞=Å
Ü«Ú#∞. z=i~ÀA# ~å„u*Ï=Ú ‰õÄ_® ^èŒ∂ѨnѨ<≥·"Õ^Œº=ÚÅ#∞
‰õΩO_»ÅǨÏi}© JѨû~°ã¨‰õΩ ã¨=∞iÊOz ~å„u JO`«Ü«Ú =∞O„`«[Ѩ=Ú
QÍqOz# „áê`«óHÍÅ=Ú# ™ê^茉õΩxH˜ ‰õΩO_»ÅǨÏi}© JѨû~°ã¨
™êHΔÍ`«¯iOK«∞#∞. P"≥∞‰õΩ P~°º… =ÚezÛ# P"≥∞ „Ѩã#¨ ∞fl~åÖˇ· ™ê^艌 Ωõ xH˜
~°ã¨~°™êÜ«∞#=Ú#∞ ã≤kú„^Œ=º=Ú#∞ WK«∞Û#∞. D „^Œ=º„ѨÉèÏ==ÚKÕ
™ê^茉õΩ_»∞ HÀi# „áêO`«=ÚʼnõΩ z\˜ÔHÖ’ KÕ~°∞H˘#QÆÅ_»∞. JO`ÕHÍHõ
~°™êÜ«∞# „ѨÉÏè ==ÚKÕ ™ê^艌 Ωõ _»∞ HÀi# HÀÔ~¯Å∞ JxflÜ«¸ fiáÈ=Ù#∞.
~°`fl« =∂ÖÏ JѨû~°ã¨ ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO Ǩ˙O~°`«fl=∂ÖË JQÆKåÛù QÆK«Û™êfiǨ I
q^è•#O :
^Õ=`åÜ«∞`«#O QÆ`åfi J+¨ª ã¨ÇϨ „ã¨O [¿Ñ <å‡ã¨"∞Õ HõO `«`À
=∂™ê<ÕÎ áœ~°‚=∂™êfiºOѨÓ*ÏOHõ$`åfi ѨÙ#~°˚¿Ñ`ü I `å=[˚

2
5
2
5
2
52
5
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 51

¿Ñ^•º=^Œ~°÷~å„`Õ =∞Ǩ#∂ѨÙ~°â◊ÉËÌ <åQÆK«Ûùu PQÆ`åÜ≥ÿ∞ ѨÙëêÊ

ã¨#O^Œ^•º`ü I ™êfiQÆ`O« ^Õ"åº Wu =Hõ=Î ºO ™êfiq∞<£H=˜ ∂*Ï˝Ñܨ ∞« ã≤
Wu™ê=^Œu–`«^• ™ê^茈H# =HõÎ=ºO =∞=∞ÉèÏ~åº Éèí"Õu I ÉèÏ~åº
Hõ~°‡Hõ~À`Õº=O Éè’[ºO Ü«∞K«Ûùu HÍq∞HõO I áêe`« =~°¬ ã¨Ç¨Ï„™ê}˜
~°`«fl=∂ÖÏ =∞<À~°=∂
J#QÍ ™ê^茉õΩ_»∞ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú#O^Œ∞ „áê`«óHÍÅ=Ú#O^Œ∞
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ Zxq∞k"ÕÖ Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«
=ÅÜ«Ú#∞. D „ѨHÍ~°=Ú# <≥Å~ÀAÅ áê@∞ ™ê^茉õΩ_»∞ „Hõ=∞=Ú
`«Ñ¨ÊHõ =∞O„`«=Ú [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. D J#O`«~°=Ú =K«∞Û áœ~°‚q∞
ukè~ÀA# ~°`fl« =∂ÖÏ JѨû~°ã#¨ ∞ ѨÓlOz P ~ÀA JO`«ÜÚ« =∞O„`«
[Ѩ=Ú KÕÜ«ÚK«∞#fl J~°ú~å„uã¨=∞Ü«∞=Ú# QÆÅ∞¡QÆÅ∞¡=∞<≥_ç QÆ*ˇ˚Å
ã¨=fi_ç`À ~°`«fl=∂ÖÏ JѨû~°ã¨ ™êHΔÍ`«¯iOK«∞#∞.
JO`«@ P"≥∞‰õΩ Ñ¨ÙëêÊã¨#=Ú#∞ ã¨=∞iÊOz ™ê^艌 Ωõ _»∞ ''™êfiQÆ`O«
^Õ"店— Jx ™êfiQÆ`«g∞Ü«∞=Öˇ#∞. JѨC_»∞ P"≥∞ ''™êfiq∞<£H˜=∂*Ï˝
Ѩܫ∞ã≤— Jx J_»∞QÆQÍ ™ê^茉õΩ_»∞ P"≥∞`À ''=∞=∞ ÉèÏ~åºÉèí=—— Jx
ѨÅ∞Hõ=ÅÜ«Ú#∞. JO`Õ P"≥∞ "Õ~Úã¨O=`«û~°=ÚÅ PÜ«Ú+¨μ¬#∞
HõeyOz J`«x Ü«∞O^Œ∞O_ç ã¨HõÅÉÏ^茺`«Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞O_»∞#∞.
~°OÉèÏ ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO ã¨ó ~°OÉèË PQÆKåÛù QÆK«Ûù ™êfiǨ II
q^è•#O :
„Ѩu Ѩ^=Œ ∂~°Éºíè ѨÓ*ÏOHõ$`åfiK«O^Œ<#Õ =∞O_»ÅO Hõ$`åfiI
QÆ∞QÆ∞æÅ∞ ^èŒ∂ѨO ^Œ`åfi - +¨ìã¨Ç¨Ï„ã¨O [¿Ñ „uÎ ã¨O^茺O I `«`«ó
52 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
áœ~°‚=∂™êºO =∞ǨÏfO ѨÓ*ÏO Hõ$`åfi I ã¨HõÖÏO~å„uO [¿Ñ`ü I
„ѨÉèÏ`Õ j„Ѷ¨∞=∂QÆK«Ûùu PQÆ`«º ™êÉèÏ~åºÉèí=u Ü«∞^èÕ+¨ìO
HÍq∞`«"åºI^Œâ◊=~°¬ã¨Ç¨Ï„™ê}˜ r=u I ã¨~åfiâßO ѨÙ~°Ü«∞u I
=∞$`À~å[‰õΩÖË *ÏÜ«∞`ÕI
J#QÍ ™ê^茉õΩ_»∞ ~°OÉèÏ™êHΔÍ`å¯~°=Ú H˘~°‰õΩ =∞O„`«=Ú#∞
áê_»ºq∞ ~ÀA# „áê~°OaèOѨ=ÅÜ«Ú#∞. P ~ÀA# ~°OÉèÏ^ÕqH˜
ѨÓ*KÕã≤ K«O^Œ#=∞O_»Ñ¨=Ú KÕã≤ QÆ∞yæÅ=Ú`À ^èŒ∂Ѩ=Ú ~ÚzÛ
[Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞.D q^èŒ=ÚQÆ áœ~°‚q∞ =~°‰õΩ x~°fiÇ≤ÏOz áœ~°‚q∞
ukè ~ÀA# Ü«∞^è•qkèQÍ ã¨HõÅ=∞~åº^ŒÅ∞ ~°OÉèÏ JѨû~°ã¨‰õΩ QÍqOz
Ü«∞^è•qkèQÍ Ñ¨Ó[QÍqOz ~å„uÜ«∞O`«Ü«Ú ‰õÄ_® ÃÑ· =∞O„`«[Ѩ=Ú
KÕÜ∞« =ÅÜ«Ú#∞. JO`«@ ~°OÉèí „áê`«óHÍÅ=Ú #O^Œ∞ ™êHΔÍ`«¯iOK«∞#∞.
™ê^茉õΩ_»∞ P"≥∞‰õΩ P~°…ºáê^Œº=ÚÅ <˘#iÛ ''=∞=∞ ÉèÏ~åºÉèí=—— Jx
ѨeH˜# P"≥∞ "åx Ü«∞O^Õ LO_ç n~å…Ü«Ú=Ù#∞, ã¨HõÅã¨OѨ^ŒÅ#∞
WzÛ z~°HÍÅ=Ú "åxx ã¨∞dOѨKÕÜ«Ú#∞. J`«_»∞ =∞~°}˜Oz#
`«~°∞"å`« – L`«Î=∞ ~å[=Oâ◊=Ú# [x‡OK«∞#∞.
T~°fij, JѨû~°ã¨ ™ê^è#Œ
Éèí∂`« _®=∞~°`«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO „jO T~°fit PQÆKåÛù QÆK«Ûù ™êfiǨ I
q^è•#O :
„Ѩu Ѩ^Œ=∂~°Éèíº Ñ¨Ó*ÏO Hõ$`åfi I K«O^Œ<Õ#=∞O_»ÅO
Hõ$`åfi QÆ∞QÆ∞æÅ∞ ^èŒ∂ѨO ^Œ`åfi I J+ì̈ã¨Ç¨Ï„ã¨O [¿Ñ`ü„uÎ ã¨O^茺OI
`«`«ó áœ~°‚=∂™êºO =∞ǨÏfOѨÓ*ÏOHõ$`åfiIã¨HõÖÏO~å„uO [¿Ñ`üI
„ѨÉÏè `Õ j „Ѷ∞¨ =∂QÆKÛ« uù ‰õΩã¨∞=∂ã¨#O^Œ^•º`ü ™êfiQÆ`q« ∞u =Hõ=Î ºOI

2
6
2
6
2
62
6
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 53

Éè’ Éè’ ™ê^èŒHõH˜=∂*Ï˝Ñ¨Ü«∞ã≤, `« ^ • ™ê^è Œ ˆ H # =Hõ Î = ºO,

=∞=∞ÉèÏ~åº Éèí"Õu,~°ã¨~°™êÜ«∞#ã≤kú ^Œ"åº}˜ ^Œ^•u, Ѩ~°
¢ã≤ÎÜ«∂aèQÆ=∞#O# Hõ~°Î=ºO ѨOK«=~°¬ ã¨Ç¨Ï„™ê}˜ r=u II
D JѨû~°ã¨ ™ê^èŒ# H˘~°‰õΩ ‰õÄ_® ™ê^茉õΩ_»∞ áê_»ºq∞
~ÀA#∞O_ç "≥Ú^ŒÅ∞ H˘x ѨÓi‚=∞=~°‰õΩ [Ѩ=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
áê_»ºq∞~ÀA# T~°fitx ѨÓlOz K«O^Œ#=∞O_»Ñ¨=Ú#∞ xi‡Oz
QÆ∞yæÅ=Ú`À ^è∂Œ Ѩ=Ú "Õã≤ P „áêO`«=Ú#<Õ ‰õÄ~°∞ÛO_ç ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞
=¸_»∞ã¨O^躌 ÅÜ«∞O^Œ∞ Zxq∞k"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ „Ѩu x`«º=Ú áœ~°‚q∞ =K«∞Û=~°‰õΩ q^è•#=Ú
x~°fiÇ≤ÏOK«=ÅÜ«Ú#∞. áœ~°‚q∞ ~ÀA# Ü«∞^è•qkèQÍ =∞ǨѨÓ[#∞
x~°fiÇ≤ÏOz =∞O„`«[Ѩ=Ú#∞ P ~å„u JO`«Ü«Ú ‰õÄ_® ã¨ÅÊ=Öˇ#∞.
JO`«@ T~°fij „áê`«óHÍÅ=Ú#O^Œ∞ „Ѩ`«ºHõΔ=∞=Ù#∞.
JO`«@ P"≥∞#∞ ѨÙ+¨Ê=ÚÅ`À, K«O^Œ#=ÚÅ`À ѨÓlOz P~°º…
áê^Œº=ÚÅ#∞ ã¨=∞iÊOz P"≥∞‰õΩ ™êfiQÆ`«=ÚhÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. P
™êfiQÆ`«=Ú#‰õΩ P"≥∞ ã¨O`«ã≤Oz ''Éè’ Éè’ ™ê^èŒHõ H˜=∂*Ï˝Ñ¨Ü«∞ã≤?——
Jx „ѨtflOK«∞#∞. JѨÙ_»∞ ™ê^艌 Ωõ _»∞ ''=∞=∞ ÉèÏ~åºÉè=í —— Jx ["åazÛ#
P"≥∞ J`«x Ü«∞O^Œ∞ „Ñ‘u Hõey ã¨`üÉèÏ==Ú`À ~°ã¨~°™êÜ«∞#
ã≤kú„^Œ=º=ÚÅ#∞, n~å…Ü«Ú=Ù#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞. =ÚYº=ÚQÍ T~°fij
™ê^èŒ# ã¨=∞Ü«∞=Ú# ™ê^茉õΩ_»∞ ÉèÏ~°º#∞ ‰õÄ_® =∞kÜ«∞O^Œ∞
`«ÅK«‰Äõ _»^∞Œ . P q^è=Œ ÚQÍ `«ÅOz# J`«_xç =∞~°}=Ú P„â◊~ÚOK«∞#∞
JkÜ«Ú#∞ T~°fit P„QÆǨÏ=Ú =Å#<Õ.
j
„ Éè∂í ëê ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~°`«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO "åó „jO "åó „j Éèí∂ëê PQÆKåÛù QÆK«Ûù ™êfiǨ I
54 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
q^è•#O : ‰õΩO‰õΩ"Õ∞# Éè∂í ~°Ñ˚ „¨ `Õ „j Éè∂í +¨}„© Ѩu =∂OeYº ~å„`Ò
"ÕHÍH©â◊√zó „Ѩu k#=∞+¨ì ã¨Ç¨Ï„ã¨O [¿Ñ<å‡ã¨"Õ∞HõO Ü«∂=`ü I
=∂™êO`Õ L^•~°Ñ¨Ó*ÏO Hõ$`åfi I `å=[˚¿Ñ`ü Ü«∂=^Œ~°÷~å„`«O
xÜ«∞`«=∂QÆK«Ûùu PQÆ`å™êj„Ѷ¨∞O HÍq∞`«"åº I `«∞ëêìÉèí=u I
ã¨∞=~°‚=Ú HÍÎnx^Œ^•u k<Õk<Õ HÍ=ÚHõ Éè’[#O ^Œ^•u
~°ã¨~°™êÜ«∞#O^Œ^•u
J#QÍ „jÉèí∂+¨}© ™ê^èŒ# H˘~°‰õΩ ™ê^茉õΩ_»∞ ‰õΩO‰õΩ=∞
ѨÙ=Ùfi`À Éè∂í ~°Ñ˚ „¨ `«=Ú#O^Œ∞ „jÉè∂í +¨}© „Ѩu=∞#∞ wã≤, P „Ѩu=∞‰õΩ
~å„u HÍÅ=Ú# x~°˚#„Ѩ^Õâ◊=Ú#∞ XO@iQÍ LO_ç ѨÓ[Å∞ KÕã≤
ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ Zxq∞k"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞.
D „ѨHÍ~°=ÚQÍ XHõ =∂ã¨=Ú ~ÀAÅ∞ PK«iOѨ=ÅÜ«Ú#∞.
z=i ~ÀA# Ü«∞^è•`«^OŒè QÍ „j Éè∂í +¨}© „Ѩu=∞‰õΩ ^è∂Œ ѨnѨ <≥"· ^Õ ºŒ =Ú
Å#∞ ã¨=∞iÊOz J~°ú~å„u =~°‰õΩ [Ѩ=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. J~°ú~å„u
^•@∞ `«∞O_»QÍ „jÉè∂í +¨}© ™ê^艌 Ωõ #‰õΩ ™êHΔÍ`«¯iOK«∞#∞. J#O`«~=° Ú
P"≥∞‰õΩ Ñ¨Ó[Å∞ ã¨eÊ# P"≥∞ ã¨O`«ãO≤ z ~°ã~¨ ™° êÜ«∞#=Ú#∞ ™ê^艌 Ωõ #‰õΩ
ã¨=∞iÊOK«∞#∞. JO`ÕHÍHõ P"≥∞ J`«x Ü«∞O^Œ∞ LO_ç ZÅ¡"Õà◊ÖÏ
HÍáê_»∞K«∞O_»∞#∞.
qq^èŒ HÍ`åº~Úh „ѨÉèÏ==ÚÅ∞
â◊√ÉèHí Í`åºÜ«∞h ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú :
FO ã¨∞~°`«„Ñ≤ÜÕ∞ k=ºÖ’K«<ÕHÍ"Õ∞â◊fii[QÆ<À‡Ç¨Ï<Õã¨∞Éèí̂Q HÍOK«#=∂ÖÏ
qÉèí∂+¨}#∂=Ù~°â◊ÉËÌ qâßqâ◊ѨÓ~°Ü«∞ #^èŒ#O „Ñ≤Ü«∞O ™êfiǨ II

2
7
2
7
2
72
7
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 55

q^è•#=Ú :
~å„`Ò~å[QÆ$¿ÇÏ QÆ`åfi-+¨ì ã¨Ç¨Ï„ã¨O[¿Ñ`ü I Hõ~°g~° HÍÃ+ª~°yflO
„Ѩ*Ïfiź =∂Å`À~ÚѨÙÃ+Âìó ^Œk =∞^èŒ∞Ѷ¨∞$`å ÔH·Î~°+¨ì â◊`«O
AǨ˙Ü«∂`ü I `«^•Ñ¨OK«k<åO#O`«~ˆ =∞ǨÉè∂í `Õâfi◊ s Éè∂í `«~år˝
=∞ǨHÍ`åºÜ«∞h ѨOK«â`◊ « Ѩi"åˆ~} =∞Ǩ#∂ѨÙ~°âÉ◊ ÌË <åQÆKÛ« uù I
PQÆ`åÜ≥ÿ∞ ‰õΩã¨∞"Õ∞ <å~°…º ^Œ`åfi =HõÎ=ºO =∂`åÉèíyh ÉèÏ~åºÉèí"ÕuI
Ü«∞k=∂`å Éèí=u#z`«ÎO^Œ∂+≤`«=ºOk=ºHÍ=ÚHõ Éè’[#O^•u
ã¨∞=~å‚ÅOHÍ~°O "å^Œ^•uI Ü«∞kÉèíyhÉèí=u `«^• ~å[ºO^Œ^•u
Ü≥∂[#â◊`å^ŒÑ≤ ã‘fiÜ«∞ =∂hÜ«∞ ^Œ^•uI Ü«∞k ÉèÏ~åºÉèí=u
`«^• k=º „ã‘Î ã¨OÉè’QÆO ^Œ^•u I ã¨~åfió ѨiѨÓ~°Ü«∞uI â◊`«=~°¬
ã¨Ç¨Ï„™ê}˜ r=u =∞$`À ~å[‰õΩÖË *ÏÜ«∞`Õ I
J#QÍ ™ê^艌 Ωõ _»∞ UHÍO`«=ÚQÍ U^Œ~Ú<å ~å[QÆ$ǨÏ=Ú#O^Œ∞
xj^è㌠=¨ ∞Ü«∞=ÚÖ’ "≥_e» ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ Zxq∞k "ÕÅ™ê~°∞¡ [Ѩ=Ú
KÕÜ∞« =Öˇ#∞. *áê#O`«~=° Ú Z„~°Q<Æ flÕ ~°∞ HÍ+¨=ª ÚÅ`À Jyflx „Ѩ[fieOѨ
KÕã≤ ÃÑ~°∞QÆ∞, `Õ<≥, <≥~Úº Å`À HõeÑ≤ *ÏAÅ`À Zxq∞k=O^ŒÅ
Ǩϟ=∞=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ S^Œ∞~ÀAÅ∞ q_»∞=Hõ
x~°fiÇ≤ÏOz# =∞ǨÉè∂í `Õâfi◊ i, Éè∂í `«~ål˝ÜÚ« J~Ú# â◊√Éèí HÍ`åº~Úh
Ѩi "å~° ã¨"Õ∞`«OQÍ ™ê^茉õΩxH˜ ™êHΔÍ`å¯~°=∞QÆ∞#∞.
P"≥∞#∞ K«∂z ÉèíÜ«∞Ѩ_»Hõ QÆO^èŒÑ¨Ù+¨Ê=ÚÅ`À ѨÓlOz
P~°…ºáê^Œº=ÚÅxzÛ ''=∂`åÉèíyh "åÉèÏ~åº"åÉèí=—— Jx ѨeH˜ P"≥∞H˜
`«e¡QÍ QÍx, ÉèÏ~°ºQÍQÍx, ™È^ŒiQÍ QÍx U^À XHõ ~°∂Ѩ=Ú#
HÍ=ÅÜ«Ú#x HÀi `«Q∞Æ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ#∞ ã‘fiHõiOK«=ÅÜ«Ú#∞. ™ê^艌 Ωõ xH˜
P"≥∞ JÃ+·ìâ◊fi~°º=ÚÅ`À áê@∞ ~å[ºÉè’QÆ=ÚÅ#∞ HõeÊOK«∞#∞.
56 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞

K«O_»HÍ`åºÜ«∞h ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO SO HõO ~°∞„^ŒÉèíÜ«∞OHõi J\Ïì@ìǨã≤x ™ê^èŒHõ„Ñ≤ÜÕ∞
=∞Ǩqz„`«~°∂¿Ñ ~°`åflHõiã¨∞=~°‚ ǨϿãÎÜ«∞=∞x Hõ$O`«x, ã¨~°fi ^Œ∞óY
„Ѩâ◊=∞x TO LO LO DO Ǩ˙O Ǩ˙O Ǩ˙O j„Ѷ¨∞O ã≤kúO „Ѩܫ∞K«Ûù
„Ç‘ÏO [ó ™êfiǨ II
q^è•#=Ú
~å„`å"ÕHõeOˆQ QÆ`åfi ã¨Ç¨Ï„ã¨O [¿Ñ^ÕHõ ã≤‡<£ k=¿ã #∂ѨÙ~° â◊|Ìó
„â◊¥Ü«∞`Õ kfifÜÕ∞k=¿ãk=º „ã‘ΠѨÙ~°ó u+¨ªu #^Œ∂+≤Ü«∞u
#ÉèÏ+¨Ü«∞u I `«$fÜ«∞ k=¿ãK« ÉèÏ+¨`Õ Éè’™êû^èŒHõ H˜=∂*Ï˝Ñ¨Ü«∞ã≤
™ê^è Œ ˆ H #=Hõ Î = ºO Éè ’ ^Õ q LѨ ™ êú Ñ ≤ H ÍÉè í " Õ u Ü« ∂ =r˚ = u
`å=^Œ∞Ѩ™êú#O Hõ~Àu Ѩ$+¨ª=∂~ÀѨº "Õ∞~°∞™êQÆ ~ån#flÜ«∞u"≥·
„â◊=}QÆ$¿ÇÏ QÆO^è„Œ ^Œ=º=∂hÜ«∞^Œ^•u [O|∂nfiѨ áê^Œ̂H L`«=Î ∞
Hõ<åº ~°∂Ѩ=∂hÜ«∞^Œ^•u r=u =~°¬ â◊`åx ѨâßÛ#‡$`«ó
™ê=∞O`«‰õΩÖË+¨μ*ÏÜ«∞`Õ II
J#QÍ, XˆH t=eOQÆ=Ú#fl „Ѩ^Õâ◊=ÚÖ’ UHÍO`«=ÚQÍ LO_ç
~å„uã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞ P eOQÆ=Ú# Z^Œ∞~°∞QÍ Pã‘#∞_≥· ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞
"Õ~Ú Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ѩ=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞. D q^è=Œ ÚQÍ KÕÜÚ« #ѨÙ_»∞
#∂ѨÙ~° â◊|Ì=Ú q#Ѩ_»∞#∞. J^Õ „ѨHÍ~°=ÚQÍ Ô~O_»=~ÀA
x~°fiÇ≤ÏOz# k=º„ã‘Î~°∂Ѩ=Ú`À K«O_»HÍ`åºÜ«∞h =zÛ Z^Œ∞~°∞QÍ
‰õÄ~°∞ÛO@∞Ok HÍx ѨÅ∞Hõ^Œ∞.
=¸_»=~ÀA =∞~°Å J^Õ „ѨHÍ~°=ÚQÍ [Ѩ=Ú x~°fiÇ≤ÏOz#
P"≥∞ ѨÅ∞‰õΩ`«∞Ok. JO`«@ P"≥∞ 'Éè’™ê^èŒHõI H˜=∂*Ï˝Ñ¨Ü«∞ã≤— J#QÍ

2
8
2
8
2
82
8
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 57

Uq∞ h HÀiHõ? Jx J_çy# 'F K«O_» HÍ`åºÜ«∞h ILѨ™êúÑ≤`«"≥·

Ü«ÚO_»∞=Ú— Jx ã¨=∂^è•#q∞zÛ# P"≥∞ ZšѨC_»∞ ™ê^茉õΩxH˜
LѨ™êúÑ`≤ "« ∞≥ ÿ Ü«ÚO_»∞#∞. J`«_∞» HÀi#ѨÙ_»∞ 'Éè’^Õq I K«O_»HÍ`åºÜ«∞x
PQÆKåÛùQKÆ Û« —ù — Jx Ñ≤ez# P"≥∞ =zÛ P`«_∞» HÀi# HÀÔ~¯Å#∞ f~°∞Û#∞.
=∞OA ÃÑ∂¶ ëê ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO „jO =∞OA ÃѶ∂¿+ PQÆKåÛùQÆK«Ûù ™êfiǨ II
J㨺q^è•#O :
„Ѩu Ѩ^Œ=∂~°ÉèíºÑ¨Ó*ÏO Hõ$`åfi K«O^Œ<Õ# =∞O_»ÅO Hõ$`åfi
QÆ∞QÆ∞æÅ∞^èŒ∂ѨO ^Œ`åfi+¨ì ã¨Ç¨Ï„ã¨O [¿Ñ„uÎã¨O^䌺O I `«`«ó ѨÓ~°‚
=∂™êºO =∞ǨÏfO ѨÓ*ÏO Hõ$`åfi ã¨HÖõ ÏO~å„uO [¿Ñ`ü I „ѨÉÏè `Õ
j„Ѷ¨∞ =∂K«Ûùu ‰õΩã¨∞=∂㨠#O,^Œ^•º`ü ™êfiQÆ`«O =HõÎ=ºO I Éè’Éè’
™ê^èŒHõ H˜=∂*Ï˝Ñ¨Ü«∞ã≤ Wu`«^• ™ê^茈H# =HõÎ=ºO ÉèÏ~åºÉèí"Õu I
`«^•~°ã¨~°™êÜ«∞#„^Œ"åº}˜^Œ^•uѨ~°¢ã‘Îã¨OQÆ=∞O #Hõ~°Î=ºO
ѨOK«ã¨Ç¨Ï„ã¨=~å‚}˜r=u II
J#QÍ áê_»ºq∞ ~ÀA#∞Oz =∞OAÃѶ∂+¨Ü«∞#∞ H˜<≥fl~°x
K«O^Œ#ѨÙ+¨Ê=ÚÅ`À ^蕺xOz XHõ =∞O_»Ñ¨=Ú xi‡Oz QÆ∞yæÅ=Ú
^èŒ∂Ѩ=Ú KÕã≤ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ Zxq∞k "ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞
[Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. P ~ÀA #∞Oz „Ѩux`«º=Ú W^Õ „ѨHÍ~°=ÚQÍ
x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∂ ѨÓi‚=∞ =~°‰Ωõ KÕã≤ P ~ÀA# P H˜<fl≥ ~°‰Ωõ =∞ǨѨÓ[,
=∞Ǩ<≥·"Õ^Œº=ÚÅ#∞ x"ÕkOz P ~ÀA ~å„u*Ï=∞O`«Ü«Ú ‰õÄ_®
=∞O„`«[Ѩ=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞. JO`«@ „áê`«óHÍÅ=Ú# '=∞OAÃѶ∂+¨—
„Ѩ`«ºHõΔ=∞~Ú ''Éè’Éè’ ™ê^èŒHõ H˜=∂*Ï˝Ñ¨Ü«∞ã≤—— Jx J_çy# ™ê^茉õΩ_»∞
58 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
''=∞=∞ ÉèÏ~åºÉèí=—— Jx ["å|∞hÜ«∞=Öˇ#∞. J#O`«~°=Ú P"≥∞ P
™ê^茉õΩxH˜ ã≤^Œú„^Œ=º=ÚÅ#∞ WzÛ n~å…Ü«Ú=Ù#∞ „Ѩ™êkOz P`«x
HÀÔ~¯Å#∞ f~°∞Û`«∞Ok.
~°∞^
„ HŒ Í`åº~Úh ™ê^è#Œ
Éèí∂`« _®=∞~°`«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO „Ç‘ÏO „Ç‘ÏO Ǩ˙O Ǩ˙O ¿ÇÏ ¿ÇÏ Ñ¶¨\ò ™êfiǨ II
q^è•#O :
â◊‡âß<ÕQÆ`åfi, ã¨Ç¨Ï„ã¨O [¿ÑkÌ=™êx „f}˜ I `«^è• ã¨~°fiÉèí∂ux
~°∞„^Œ HÍ`åºÜ«∞h j„Ѷ¨∞=∂QÆK«Ûùu I PQÆ`åÜ«∂ó HõáêÖË HõOˆ~îK«
K«∂~°‚O ^ÕÜ«∞O `«∞ëêìÉèí=u I =^Œu K«H˜O =∞Ü«∂Hõ~°Î=ºq∞u I
™ê^茈H# =HõÎ=ºO =∂`Õ= Éèí"Õu I =∂`«$=„`«Êu áêÅÜ«∞u
~å[ºO^Œ^•u ã¨~åfiâßO ѨÓ~°Ü∞« u =∞Ǩ^è#Œ Ѩu ~°ƒ=ù u ѨOK«=~°¬
â◊`åx r=u=∞$`À ~å[‰õΩÖË*Ï Ü«∞`Õ I
J#QÍ ™ê^艌 Ωõ _»∞ UHÍO`«=ÚQÍ ~å„uã¨=∞Ü«∞=Ú# â◊‡âß#=Ú#
~ÀAH˜ "≥~Úº Ѩ~åºÜ«∞=ÚÅ K˘Ñ¨C# =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ =∞O„`«[Ѩ=Ú
KÕÜ«∞=Öˇ#∞. D q^èŒOQÍ KÕã≤# ~°∞„^ŒHÍ`åº~Úh ™êHΔÍ`å¯~°=Ú
ÅaèOK«∞#∞. P"≥∞‰õΩ HõáêÅ=∞O^Œ∞, HõO~î°=∞O^Œ∞, K«∂~°‚=Ú <˘ã¨Oy#
P"≥∞ `«$Ñ≤ÎK≥Ok 'H˜O =∞Ü«∂Hõ~°Î=ºO— Jx `å#∞ Uq∞ KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú<À
`≥Å∞ѨÙ=∞#∞#∞.
JO`«@ ™ê^艌 Ωõ _»∞ ''=∂`åÉè=í —— Jx HÀ~°∞H˘x# ~°∞„^ŒHÍ`åºÜ«∞h
ã¨~Ú`«O „Ѩã¨#∞fl~åÖˇ· P`«xH˜ `«e¡QÍ LO_ç J`«_»∞ HÀi# HÀÔ~¯Å#∞
fiÛ ~å[ºÉè’QÆ=ÚÅ#∞ ã¨O„áêѨÎ=∞QÆ∞#@∞¡ KÕÜ«ÚK«∞O_»∞#∞.

2
9
2
9
2
92
9
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 59

ã¨∞~°HÍ`åº~Úh ™ê^è#Œ
Éèí∂`« _®=∞~°`«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO „Éèí∂O „Ǩ˙O Ѷ¨\ò II
q^è•#O :
â◊¥<Õº^Õ"åÅÜÕ∞QÆ `åfi+¨ì ã¨Ç¨Ï„ã¨O [¿Ñ`ü, `«^•ã¨fiÜ«∞"Õ∞=
ã¨∞~°HÍ`åºÜ«∞h =∞Ǩ@ìǨã¨O Hõ$`åfi - +¨ìâ◊`« Ѩi"åˆ~}
xÜ«∞`«=∂QÆK«Ûùu I PQÆ`åÜ≥ÿ∞K«O^Œ <À^ŒˆH# P~À…º^ÕÜ«∞ó I
`« ∞ ëêì É è í = u ~° ã ¨ ~ ° ™ êÜ« ∞ #O„Ѩ Ü « ∞ K« Û ù ` « º +¨ ì â◊ ` « Ñ ¨ i "å~° ã ¨ º
=„™êÎÅOHÍ~° Éè’[<ånx ^Œ^•uI ѨOK«=~°¬ ã¨ÇϨ „™ê}˜ r=u =∞$`À
~å[‰õΩÖË *ÏÜ«∞`Õ II
J#QÍ ~å„u ã¨=∞Ü«∞=Ú# â◊¥#º^Õ"åÅÜ«∞=Ú#‰õΩ XO@iQÍ "≥o§ ÃÑ·
=∞O„`«=Ú Zxq∞k "ÕÅ∞ [Ѩ=Ú KÕÜ«∞=Öˇ#∞. D „ѨHÍ~°=Ú „Ѩux`«º=Ú
x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞#fl ã¨∞~°HÍ`åºÜ«∞h ™êHΔÍ`å¯~°O ÅaèOK«∞#∞.
P"≥∞#∞ K«O^Œ# ѨÙ+¨Ê=ÚÅ`À ѨÓlOz ѨOK«, ÉèíHõΔº=ÚÅ#∞ x"ÕkOz# P"≥∞
ã¨O`«ã¨=Ú K≥Ok, ™ê^茉õΩxH˜ ~°ã¨~°™êÜ«∞#=Ú#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞. n~å…Ü«Ú=Ù#∞
WzÛ ~å[Éè’QÆ=ÚÅ#∞ „Ѩ™êkOK«∞#∞.
=∞<ÀǨÏs ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO =∞<ÀǨÏÔ~·º ™êfiǨ II
J㨺q^è•#O :
Ѩ~fi° `« =¸iúfl ã¨=∂~°∂_èÀ - +¨ì ã¨ÇϨ „ã¨O[¿Ñ¢uãÎ O¨ ^躌 "Õ∞Hõ=∂ã¨OI
U=O [¿Ñã¨=∂¿ÑÎ =∞ǨÏfO ѨÓ*ÏO Hõ$`åfi=∂Oã¨O x"Õ^ºŒ QÆ∞QÆ∞Åæ ∞
<å^èŒ∂ áÈ^ÕÜ«∞ó`å=[˚¿Ñ^•º=^Œ~°÷~å„`«O=∞<ÀǨÏs xÜ«∞`«
=∂QÆKÛ« uù `«™êº# Éè`Ë =« ºO Éè’ Éè’™ê^èHŒ õ I H˜=∂*Ï˝ÑÜ
¨ ∞« ã≤ ™ê^èHˆŒ #
60 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
=Hõ=Î ºOÉè„í ^Õ - 㨇^•ƒù~åº Éè"í uÕ ã¨¯O^Õ P~ÀѨº^Õ= Ö’Hõ=∞Ñ≤#Ü«∞u
`«ã¨º HÍq∞Hõ Éè’[#O ^Œ^•u"åO zè`«OK« II
J#QÍ ™ê^茉õΩ_»∞ Ѩ~°fi`«tY~°=Ú#‰õΩ "≥_»e xÜ«∞=∞=ÚÅ`À
LO_ç Pã‘#∞_≥· =¸_»∞ ã¨O^茺ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ ÃÑ· =∞O„`«=Ú Zxq∞k
"ÕÅ∞™ê~°∞¡ [Ѩ=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ KÕã≤ =∞<ÀǨÏs
H˜<≥fl~°^ÕqH˜, ѨÓ[Å∞ x~°fiÇ≤ÏOz =∂Oã¨=Ú#∞ <≥·"Õ^Œº=ÚQÍ ÃÑ\˜ì,
QÆ∞yæÅ=Ú`À ^èŒ∂Ѩ=Ú "Õã≤ P"≥∞#∞ ã¨O`«$Ñ≤ΠѨ~°K«=ÅÜ«Ú#∞.
J#O`«~°=Ú uiy Ü«∞^蕄ѨHÍ~°=ÚQÍ =∞O„`«[Ѩ=Ú#∞
x~° fi Ç≤ Ï OK« ∞ K« ∞ #fl =∞<ÀǨ Ï i H˜ < ≥ fl ~° 㨠O `« ã ≤ O z ™ê^è Œ ‰ õ Ω xH˜
™êHΔÍ`«¯iOK«∞#∞. ™ê^茉õΩxH˜ ''Éè’ Éè’ ™ê^èŒHõ H˜=∂*Ï˝Ñ¨Ü«∞ã≤—— Jx
„ѨtflOK«∞#∞. P"≥∞ „Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#OQÍ ™ê^茉õΩ_»∞ P"≥∞`À ''Éèí„^Õ
- 㨇 ^•ƒù~åºÉèí=— Jx ѨeH˜# Ü≥∞_»Å P"≥∞ ã¨O`«ã≤Oz J`«x
HÀÔ~¯Å#∞ fiÛ J`«xH˜ n~å…Ü«Ú=Ù#∞, JÃ+Âìâ◊fi~°º=ÚÅ#∞ WK«∞Û#∞.
H˜<≥fl~° ™ê^èŒ<ÀáêÜ«∞=ÚÅ∞
ã¨∞~°`Ñ„« Ü
≤ ∂« H˜<fl≥ s ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO ã¨∞~°`« „Ñ≤ÜÕ∞ ™êfiǨ I
J㨺q^è•#O :
~å„`Ò#nã¨OQÆ=∞O QÆ`åfi - +¨ì ã¨Ç¨Ï„ã¨O [¿Ñ`ü, =∂™êO`Õ
xÜ«∞`«=∂QÆK«Ûùu „Ѩ^èŒ=∞k=¿ã ^Œ~°≈#O ^Œ^•u, kfifÜ«∞ k=¿ã
ѨÙ~°`«ã≤Î+¨ªu, "åKåÉèÏ+¨`Õ `«$fÜ«∞ k=¿ã HÍ=∞~Ú`«"åºx
Ü«∞`«Ou+¨ªu. ÉèÏ~åº Éèí=uã¨~°fi Hõ~å‡}˜ Hõ~Àu, Jëœìn<å~å<£
=„ã¨ÎÜ«ÚQÆà◊O K«^Œ^•u.

3
0
3
0
3
03
0
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 61

J#QÍ ~å„u*Ï=Ú# #nã¨OQÆ=∞=Ú#‰õΩ "≥_e» ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞

Zxq∞k "ÕÅ∞™ê~°∞¡ [Ѩ=Ú KÕÜ∞« =ÅÜ«Ú#∞. "≥Ú^Œ\˜ ~ÀA [áêO`«~°
=Ú# P ^Õq ^Œ~°≈#q∞K«∞Û#∞. Ô~O_»=~ÀA =∞O„`« [áêO`«~°=Ú#
P"≥∞ ^Œ~°≈#=Ú`À áê@∞ =∂@ÖÏ_»∞#∞. =¸_»= ~ÀA# =∞O„`«
[áêO`«~°=Ú# P"≥∞ J`«x HÀÔ~¯Å#∞ `≥Å∞ѨÙ=∞x ѨeH˜ JxflO\˜x
fiÛ ™ê^茉õΩx ã¨O`À+¨ÃÑ@∞ì#∞.
qâßÅ<Õf
„ ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : FO qâßÅ <Õ„`Õ ™êfiǨ II
q^è•#=Ú :
#n‰õÄÖË QÆ`åfi--Ü«Ú`«O [¿Ñ`ü IѨÙ#~凙êO`Õã¨HõÖÏO
~å„uO[¿Ñ`ü I „ѨÉÏè `å xÜ«∞`«=∂QÆKÛ« uù I PQÆ`å™êÉèÏ~åº Éè=í uI
k<Õ k<ÕѨOK«n <å~å<£ ^Œ^•uII
J#QÍ ™ê^茉õΩ_»∞ #nf~°=Ú#‰õΩ "≥o§ XO@iQÍ LO_ç xjkè
ã¨=∞Ü«∞=Ú# qâßÅ<Õ„`«Ü∞« #∞ H˜<fl≥ ~° â◊HxΘ ^蕺xOz K«O^Œ# ѨÙ+¨Ê=Ú
Ö`À ѨÓlOz QÆ∞yæÅ=Ú`À ^èŒ∂Ѩ=Ú "Õã≤ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ Ѩk"ÕÅ
Ѩ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. D „ѨHÍ~°=ÚQÍ <≥Å~ÀAÅáê@∞
x~°fiÇ≤ÏOz =∂™êO`«=Ú# qâßÅ<Õ„f â◊H˜ÎH˜ "≥·Éèí"À¿Ñ`«OQÍ Ñ¨Ó[Å∞
x~°fiÇ≤ÏOz uiy =∞O„`«[Ѩ=Ú#∞ P ~ÀA JO`«Ü«Ú x~°fiÇ≤ÏOz#,
P ™ê^茉õΩxH˜ â◊H˜Î „áê`«óHÍÅ=Ú#O^Œ∞ ™êHΔÍ`«¯iOK«∞#∞.
P"≥∞‰õΩ P~°…ºáê^Œº=ÚÖÁ#iÛ ã¨O`À+¨Ñ¨~°z ™ê^茉õΩ_»∞ ''=∞=∞
ÉèÏ~åº Éèí=—— Jx HÀi#, P"≥∞ J`«_»∞ HÀi# „ѨHÍ~°=Ú LO_ç P`«_ç
HÀÔ~¯ÅxflO\˜x fiÛ JÃ+·ìâ◊fi~°º=ÚÅ#∞ ã≤kúOѨKÕÜ«Ú#∞.
62 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞

Jâ◊fi=Úv ™ê^è#Œ
Éèí∂`«_®=∞~° `«O„`Õ :
=∞O„`«=Ú : ''FO Jâ◊fi=Úv ™êfiǨ II
q^è•#=Ú :
Ѩ~°fi`« =¸~°úx QÆ`åfi - Ü«Ú`«O [¿Ñ`ü II `«^•j„Ѷ¨∞ =∂QÆK«Ûùu,
~°ã¨ ~°∂¿Ñ} ѨÙ~°`«óu+¨ªuPeOQƺK«∞O|u u+‘‚O ÉèÏ"Õ# HÍq∞`«
"åºÉèÏ~åºÉè=í uI Jëœìn<å~å<£ „ѨÜ∞« K«Ûuù k=º HÍ=ÚHõ Éè’[#O^Œ
^•u.
J#QÍ ™ê^茉õΩ_»∞ UHÍO`«=ÚQÍ Ñ¨~°fi`« tY~°=ÚʼnõΩ "≥o§
xÜ«∞=∞x+¨ªÅ`À Ü«ÚO_ç ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ Ѩk"ÕŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞
[Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. D q^èŒ=ÚQÍ Ñ¨^ŒH˘O_»∞ ~ÀAÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz#
Jâ◊fi=Úv^Õq ™êHΔÍ`å¯~°O ÅaèOK«∞`«∞Ok. P"≥∞#∞ ^蕺xOz ѨÓ[Å∞
x~°fiÇ≤ÏOz# ã¨O`À+≤Oz P ™ê^茉õΩ_ç HÀÔ~¯Å#∞ f~°∞Û`«∞Ok.
ã¨~fi° H˜<fl≥ s ™ê^è<Œ ÀáêÜ«∞=Ú
`«^• „HÀ^èŒ ã¨Ç≤Ï`« : „HÀ^èŒ =∞O„`«O [¿Ñ`ü II
„HÀ^èŒ=∞O„`À Ü«∞^è• : FO „Ç‘ÏO PHõ@ìó Hõ@ì!
ã¨ó Ѷ¨\ò J㨺[Ѩ=∂„`Õ} t~°óã¨∞Êù@u
â◊`«YO_»Oqj~°ºu`«^•QÆK«ÛùuII
ÃÑ·# `≥eÑ≤# H˜<≥fl~°Å ™ê^èŒ# q^èŒ=ÚÅ#∞ Ü«∞^è•qkèQÍ
x~°fiÇ≤ÏOz##∞ H˜<≥fl~°Å ã≤kú ÅaèOK«x Ü≥∞_»Å „HÀ^èŒ=Ú`À ÃÑ· „HÀ^èŒ
=∞O„`«=Ú#∞ [Ѩ=Ú KÕã≤# j„Ѷ¨∞=ÚQÍ "å~°∞ ™êHΔÍ`«¯iOK≥^Œ~°∞.

3
1
3
1
3
13
1
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 63

KÕÜ∞« ^Œy# =∞O„`=« ÚÅ#∞ `≥eã≤H˘#∞@

PHÍâ◊O "åÜ«Ú=Ù, Jyfl, [Å=Ú, Éèí∂q∞...D J~Ú^Œ∞ ѨOK«
Éèí∂`«=ÚÅ ã¨"Õ∞‡à◊#"Õ∞ ã¨$+≤ì. =∞O„`«=ÚÅ∞, "å\˜ Ѷ¨e`«=ÚÅ∞ Jhfl
U =∞O„`«=Ú#∞ [Ñ≤Oz`Õ P =∞O„`«O Ѷ¨Å=Ú =∂„`«=Ú ™ê^茉õΩxH˜
ã≤kúã¨∞ÎOk. =∞O„`«O J#∞#k ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ ã¨O|OkèOz#k. ã¨$+≤ì
J#QÍ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. J@∞=O\˜ ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ ã¨O|Okè`« =∞O„`åxfl
[Ñ≤Oz# P =∞O„`«=Ú#‰õΩ ã¨O|OkèOz#^Õ Ñ¶¨e`«O LO@∞Ok.
HÍx =∞~˘Hõ\˜ W=fi*ÏÅ=Ù. XHÀ¯Hõ¯=∞x+≤H˜ XH˘¯Hõ¯ =∞O„`«O
[Ѩ=Ú Ñ¶¨e`åxflã¨∞ÎOk. =∞iH˘O^ŒiH˜ P =∞O„`«O W=fi^Œ∞. "Õ~˘Hõ
=∞O„`«O W=fi=K«∞Û.
HÍ=Ù# U =∞O„`«=Ú U =ºH˜ÎH˜ ÖË^• ™ê^茉õΩ#‰õΩ J#∞‰õÄÅ"≥∂
`≥Å∞ã¨∞H˘<≥_ç q^è•#"Õ∞ J~°fi} K«∂K«∞@ Jx JO\Ï~°∞. =∞O„`«=Ú
Ü≥ÚHõ¯ „áê~°OÉèí JHõΔ~°=Ú#‰õΩ, ™ê^茉õΩx ¿Ñ~°∞Ö’ QÆÅ "≥Ú^Œ\˜
JHõΔ~°=Ú#‰õΩ ã¨O|O^èŒO LO_®e. J\˜ì á⁄O`«# ÖË^• ã¨O|O^èŒO
‰õΩ^Œ~°‰õΩO_® KÕÃã_ç =∞O„`«[Ѩ=Ú =Å# J<ÕHÍ<ÕHõ Hõ+¨ì=ÚÅ∞
ã¨OÉèíqOѨ=K«∞Û#∞. D q^è•#=Ú<Õ J~°Ê} K«∂K«∞@ JO\Ï~°∞.
HÍ=Ù# U HÀiHõ ` À<≥ · # #∞ ™ê^è Œ ‰ õ Ω _» ∞ =∞O„`« = Ú#∞
„áê~°OaèOK«=Öˇ##fl J~°›} K«∂z J#∞‰õÄÅOQÍ LO>Ë<Õ =∞O„`«[Ѩ=Ú
KÕ Ü « Ú @‰õ Ω ã≤ ^ Œ ú Ñ ¨ _ » = Öˇ # ∞. P =∞O„`« O J~° › } 㨠i QÍ
J#∞‰õÄeOK«Háõ È~Ú# "Õ~˘Hõ J#∞‰õÄÅ =∞O„`«O J~°›}O K«∂ã¨∞H˘x
„áê~°OaèOKåe. D J~°›} K«∂_»_»O U q^èŒ=ÚQÍ<À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O.
=ÚO^Œ∞QÍ „H˜Ok q^èŒOQÍ wã¨∞HÀ"åe.
64 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞

1) ã≤^Œú 2) ™ê^茺
ã≤^Œú (1) ™ê^茺 (2) ã≤^Œú (1) ™ê^茺 (2)
J–Hõ–^Œ L–[–Ѩ PY^Œ T K« Ѷ¨
ã¨∞ã≤^Œú (3) Ji (4) ã¨∞ã≤^Œú (3) Ji (4)
V–=∞ X–_»–= &–Ü«∞ B–_è»–â◊
3) ã¨∞ã≤^Œú 4) Ji
ã≤^Œú (1) ™ê^茺 (2) ã≤^Œú (1) ™ê^茺 (2)
W–QÆ–^äŒ |∞∞–K«–| D–Ѷ¨∞–# |∞∂–Ѷ¨∞–Éèí
ã¨∞ã≤^Œú (3) Ji (4) ã¨∞ã≤^Œú (3) Ji (4)
U–@–~° JO–}–+¨ S–~î°–Å Jó–`«–㨖Ǩϖà◊
ÃÑ·# L#fl K«„HõOÖ’ 16 QÆà◊§#∞ <åÅ∞QÆ∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOz
<å=Ú. g\˜Ö’ <åÅ∞QÆ∞ ÉèÏQÍÅ∞ L<åfl~Ú. Jq "≥Ú^Œ\˜k J#QÍ '1—
J#∞#k ã≤^Œú, '2— J#∞#k ™ê^茺, '3— J#∞#k ã¨∞ã≤^Œú '4— J#∞#k
Ji. 4 ÉèÏQÍʼnõΩ <åÅ∞QÆ∞ ã¨OYºÅ#∞ ÃÑ\˜ì "å\˜H˜ ¿Ñ~°¡#∞ WKåÛ~°∞.
„Ѩ u Éè Ï QÍxH˜ JHõ Δ ~ ° = ÚÅ#∞ WKåÛ~° ∞ . HÍ=Ù# =∞O„`« O
[Ñ≤OKåÅ#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ "åi ¿Ñ~°∞ #O^Œe "≥Ú^Œ\˜ JHõΔ~°=Ú U
ÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞ L#fl^À "åiH˜ P ÉèÏQÆO ã≤kúÉèÏQÆO J=Ù`«∞Ok. JHõ¯_»
#∞Oz ã¨=º „Hõ=∞OÖ’ q∞ye# ÉèÏQÍÅ∞ ™ê^茺, ã¨∞ã≤^Œú, Ji ÉèÏQÍÅ∞
LO\Ï~Ú. ™ê^茉õΩx ¿Ñ~°∞#O^Œe "≥Ú^Œ\˜ JHõΔ~°O QÆÅ ÉèÏQÆO #∞Oz
=∞O„`«O „áê~°OÉèí=Ú #O^Œ∞#fl JHõΔ~°O U ÉèÏQÆOÖ’ U QÆ_çÖ’ LO^À
*Ï„QÆ`«ÎQÍ K«∂ã¨∞HÀ"åe. ã≤^Œú, ™ê^茺, ã¨∞ã≤^Œú ÉèÏQÆ=ÚÅ∞ JO^Œ∞#fl
QÆ_»∞Å∞ L`«Î=∞"≥∞ÿ#q.

3
2
3
2
3
23
2
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 65

Ji ÉèÏQÆ=Ú #O^Œe QÆ_»∞ÅÜ«∞O^Œ∞#fl JHõΔ~°=ÚÅ∞ =∞O„`«O

"≥Ú^Œ@ LO_ç# „Ѩ=∂^ŒH~õ O° . nx `«~∞° "å`« ã≤^•úk <åÅ∞QÆ∞ ÉèÏQÍÅÖ’
ã≤^Œú, ™ê^茺, ã¨∞ã≤^Œú, Ji J#∞ LѨÉèÏQÆ=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® QÆ=∞xOz
=∞O„`«=Ú#∞ ZOK«∞HÀ"åe.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ :
HÍ"Õ∞â◊fi~°~å=Ù J#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ "åxÖ’x "≥Ú^Œ\˜ JHõΔ~°=Ú 'Hõ—
‰õΩ ã¨O|OkèOz#k. D JHõΔ~°=Ú <≥O1 ã≤^Œú ÉèÏQÆOÖ’ "≥Ú^Œ\˜kÜ≥ÿ∞#
ã≤^QúŒ _Æ Ü
ç ∞« O^Œ∞#flk. QÆ}Ѩu =∞O„`«O fã¨∞‰õΩ#fl D =∞O„`«O Ü«∞O^Œe
"≥Ú^Œ\˜ JHõ~Δ O° QÆO. D JHõ~Δ O° 3 <≥O'ã¨∞ã≤^—úŒ ÉèÏQÆOÖ’ "≥Ú^Œ\k˜ Ü≥∞ÿ #
'ã≤^Œú— QÆ_çÜ«∞O^Œ∞#flk. HÍ=Ù# D =∞O„`«=Ú ''ã¨∞ã≤^Œúã≤^Œú=Ú—— J#QÍ
=∞Oz Ѷ¨e`«=ÚÅ xK«∞Û#k. J#QÍ ™ê^茉õΩ_»∞ `«# ¿Ñ~°∞`À
J#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ D J~°=} q^è•#=Ú#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x =∞O„`«[Ѩ=Ú#∞
ZOK«∞HÀ"åe.
WOH˘Hõ L^•Ç¨Ï~°}#∞ fã¨∞‰õΩO^•O :
â◊OHõ~ü ‰õΩ=∂~ü J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ =ºH˜Î. "≥Ú^Œ\˜ JHõΔ~°O â◊.....D JHõΔ~°O
=~°∞㨠<≥O.2 ™ê^茺 ÉèÏQÆOÖ’ 4=^ŒQÆ∞ JiQÆ_çÖ’ L#flk. HÍx D
ÉèÏQÆO â◊, ¿Ñ~°∞Ö’ "≥Ú^Œ\˜ JHõΔ~°=ÚQÍ QÆÅ"åiH˜ (=∞iÜ«Ú PY^Œ T
K«Ñ.¨¶ B_èâ» ,◊ & Ü«∞Å∞ "≥Ú^Œ\˜ JHõ~Δ =° ÚQÍ QÆÅ"åiH˜) ™ê^躌 ÉèÏQÆ=ÚQÍ<Õ
ѨiQÆ}˜OKåe. giH˜ XHõ =∞O„`«=Ú#O^Œe "≥Ú^Œ\˜ JHõΔ~°=Ú '~°≠O—
<≥O.4 'Ji— ÉèÏQÆ=∞O^Œe 3=^ŒQÆ∞ 'ã¨∞ã≤^Œú— QÆ_çÜ«∞O^Œ∞#flk. J#QÍ
D =∞O„`«=Ú 'Jiã¨∞ã≤^Œú =∞O„`«=Ú— J#QÍ gi ¿Ñ~°∞‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ
q~°∞^Œú=∞~Ú #k.D „ѨHÍ~°=ÚQÍ `«=∞‰õΩ =∞O„`«=Ú =∞Oz^À,
q~°∞^úŒ"≥∞ÿ#^À `≥Å∞ã¨∞H˘x ™ê^èŒ# „áê~°OaèOz# ã¨`«Êùe`åÅ#∞
á⁄O^ŒQÅÆ ~°∞.
66 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞

J~°›} Ѷe¨ `« q=~°}

1= ÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞#fl J~°›} Ѷ¨e`«=ÚÅ∞
1. ã≤^Œú–ã≤^Œú=Ú :
q^è•#=Ú#∞ Ü«∞^è•qkèQÍ x~°fiÇ≤ÏOz# Ѷ¨Å=Ú ™ê^茺Ѩ_»∞#∞.
2. ã≤^Œú–™ê^茺=Ú :
`≥eÜ«∞K≥Ñ≤Ê# ^•xHõO>Ë Ô~O_çO`«Å∞ ™ê^èŒ# KÕã≤# Ѷ¨e`«=Ú
ã≤kúOK«∞#∞.
3. ã≤^Œú–ã¨∞ã≤^Œú=Ú :
D „ѨHÍ~°=Ú# ™ê^èŒ# KÕÜ«ÚK«∞O_»QÆ<Õ Ñ¶¨e`«=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
4. ã≤^Œú–Ji :
`«# =Oâ◊=Ú#O^Œe "å~°∞ K≥_»∞ Ѷ¨e`«=ÚÅ∞ á⁄O^ŒQÆÅ~°∞.
2= ÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞#fl J~°›} Ѷ¨e`«=ÚÅ∞
1. ™ê^茺–ã≤^Œú=Ú :
D q^è•#=Ú# ™ê^èŒ# JkèHõOQÍ KÕã≤# Ѷ¨e`«O ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok.
2. ™ê^茺–™ê^茺=Ú :
ѨÅ∞ „Ѩܫ∞`«fl=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú@=Å# Ѷ¨e`«O á⁄O^ŒQÆÅ~°∞.
3. ™ê^茺–ã¨∞ã≤^Œú=Ú :
j„Ѷ¨∞ Ѷ¨e`«O á⁄O^ŒQÆÅ~°∞.
4. ™ê^茺–Ji :
„Ѩuq+¨Ü«∞OÖ’ Z^Œ∞~°∞^≥|ƒ `«QÆ∞Å∞`«∞Ok.
3= ÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞#fl J~°›} Ѷ¨e`«=ÚÅ∞
1. ã¨∞ã≤^Œú – ã≤^Œú=Ú :
™ê^èŒ# „áê~°OÉèí=Ú#O^ÕѶ¨e`«=ÚHõ#Ѩ_»∞`«∞Ok.

3333
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 67

2. ã¨∞ã≤^Œú – ™ê^茺=Ú :
Ǩϟ=∂kHÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ∞ =O\˜q [iÑ≤#, Ѷ¨e`«O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
3. ã¨∞ã≤^Œú=Ú – ã¨∞ã≤^Œú=Ú :
™ê^èŒ# ѨÓ~°Î~Ú# `«HõΔ}î"Õ∞ ã≤kú HõÅ∞QÆ∞#∞.
4. ã¨∞ã≤^Œú – Ji :
=Oâ◊Ǩx HõÅ∞QÆ∞#∞.
4= ÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞#fl J~°fi} Ѷ¨e`«=ÚÅ∞
1.Ji – ã≤^Œú=Ú :
‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ Ç¨x, „áê}#+¨ì=Ú HõÅ∞QÆ=K«∞Û.
2. Ji – ™ê^茺=Ú :
ѨلuHõ‰õΩ Ç¨x, „áê}#+¨ì=Ú HõÅ∞QÆ=K«∞Û.
3.Ji – ã¨∞ã≤^Œú=Ú :
ÉèÏ~°º‰õΩ Ç¨x, „áê}#+¨ì=Ú.
4.Ji – Ji :
™ê^茉õΩxˆH Ji+¨ì=Ú ã¨OÉèíqOK«∞#∞.
Ü«∞HΔ̃}© ^Õ=`«Å ™êHΔÍ`å¯~°O H˘~°‰Ωõ
ã¨∞ÅÉèí ™ê^è<Œ ÀáêÜ«∞=ÚÅ∞
~°∞„^ŒÜ«∂=∞à◊`«O„`Õ :
â’¡ II ^Õ=Ùº"åK«–^Õq „ѨtflOK≥#∞.
Hõ$`«OK« ™ê^èŒ#O ã¨~°fiO Ü«∞H˜Δ}©<åO ã¨∞Y„Ѩ^ŒOI
Hõã≤‡<£HÍÖË „Ѩ=~°Î=ºO qkè<å ˆH#"å„ѨÉè’ II
J„`åkèHÍi}ó ˆH"åã¨=∂¿ã #"å=^Œã¨fi"Õ∞ I
68 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
`åII F „ѨÉ∂íè I F Ѩ~=° ∞t"å ! â◊√Éè„í Ѩ^=Œ ÚÅ∞, ã¨∞Y„Ѩ^=Œ ÚÅ∞
J~Ú# qq^èŒ Ü«∞H˜} Δ © ^Õ=`«Å ™ê^è<Œ å q^è=Œ ÚÅ∞ g∞KÕ `≥Å∞Ѩ|_ç#q.
JxflO\˜x J=QÆ`«=Ú KÕã¨∞H˘x Ü«ÚO_ç# QÍx P Ü«∞H˜Δ}© ^Õ=`«Å
ã¨∞ÅÉèí ™ê^èŒ<À áêÜ«∞=ÚÅ H˘~°‰õΩ U HÍÅ=∞O^Œ∞, U q^èŒ=Ú
áê\˜OK«=ÅÜ«Ú<À, WO`«\˜ |$ǨÏ`«Î~°"≥∞ÿ# HÍ~°º=Ú#∞ Láêã≤OK«∞@
Z\˜ì"å~°Å∞ JkèHÍ~°∞ÅQÆ∞^Œ∞~À ^ŒÜ«∞`ÀK≥ѨÊ=Åã≤#kQÍ `«# <å^èŒ∞x
HÀi#k áê~°fif =∂`«.
Dâ◊fi~° L"åK« ^Õq „Ѩâ◊flʼnõΩ Dâ◊fi~°∞_»∞ `≥Å∞ѨÙK«∞<åfl_»∞.
â’¡ II =ã¨O`Õ ™ê^èŒÜÕ∞n÷=∂<£ ǨÏqëêºj l`ÕO„kÜ«∞ó I
ã¨^• ^蕺#Ѩ~À Éèí∂`åfi`«^ŒÌ~°≈# =∞Ǩϟ`«û=ó II
x~°˚<Õ tYˆ~"åÑ≤ HÍ=∞~°∂¿Ñ qâı+¨`«ó I
™ê÷<Õ¿+fiHõ`« =∞O„áêѨº ™ê^èŒÜÕ∞`«∞û ã¨=∂Ç≤Ï`«ó II
J<Õ#qkè<å ™êHΔÍ^Œƒù=`Õº= #ã¨Oâ◊Ü«∞ó I
„j ^Õ=Ùºáê㨠HÍã¨ûˆ~fi ã¨~°fiOK≥·"åkè HÍi}ó II
JyflǨϟ„`« qâı¿+} ™ê^èŒÜÕ∞^Œº H˜Δ}©ó â◊√ÉèÏó II
ã¨~°fi™êO Ü«∞H˜Δ}© <åO`«∞ ^蕺#O ‰õΩ~åº`«û=∂Ç≤Ï`«ó II
Éèíyh =∂`«$Ѩلf ¢ã‘Î ~°∂Ѩ`«∞ÖϺܫ∞ ^èÕÑ≤û`åó II
q^è•#=Ú :
|∞kú‰õΩâ◊Å∞_»∞, *Ï˝#=Ú Hõey# ™ê^茉õΩ_»∞ ™ê^è•~°}=ÚQÍ
=ã¨O`« |∞∞`«∞=Ù #O^Œ∞ Ü«∞H˜}Δ © ^Õ=`«Å#∞ [Ñ≤Oz "åi J#∞„QÆÇϨ =Ú#∞
™êkèOѨ=ÅÜ«Ú#∞, J^Õ q^èŒ=ÚQÍ ™ê^茉õΩ_»∞ l`ÕO„kÜ«Ú_≥· Ü«∞H˜Δ}©
^Õ=`«Å#∞ ™êkèOѨ=ÅÜ«Ú#∞. ™ê^茉õΩ_»∞ ™ê^èŒ# ã¨=∞Ü«∞=Ú#
aÜ«∞º=Ú, <≥~Úº HõeÑ≤ =O_»|_ç# ǨÏqã¨∞û#∞ PǨ~°=ÚQÍ fã¨∞H˘#
=ÅÜ«Ú#∞.

3
4
3
4
3
43
4
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 69

=∞#ã¨∞û#∞ U=∂„`«O x~åâ◊‰Ωõ QÆ∞iKÕÜ∞« ‰õΩO_® Ü«∞H˜}Δ © ^Õ=`«

™êHΔÍ`å¯~°=Ú J=Ù`«∞O^Œ<≥_ç ã¨O`À+¨O`À #=∞‡HõO`À P ^Õ=`«#∞
^蕺xã¨∂Î =∞O„`«[Ѩ=Ú KÕÜ«ÚK«∞O_»=ÅÜ«Ú#∞.
UHÍO`«„Ѩ^Õâ◊=Ú#O^Œ∞ J#QÍ x~°̊#=ÚQÍ L#fl „áêO`«=Ú,
J~°}º„áêO`«=Ú#O^Œ∞, HÍ=∞~°∂Ѩ ˆHΔ„`«=Ú #O^Œ∞ (Q“ǨÏu) ^è≥·~°º
=∞<À|Å =∞#ã¨∞¯_≥· [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞. D q^èŒ"≥∞ÿ# [Ѩ=Ú =Å#
Ü«∞H˜Δ}© ^Õ=`«Å ™êHΔÍ`å¯~°=Ú `«fii`«QÆu# ÅaèOK«∞#∞. D Ü«∞H˜Δ}©
^Õ=`«Å ™ê^èŒ#H˘~°‰õΩ ÉèíH˜Î `«`«Ê~°∞Å~Ú# ^Õg ¿ã=‰õΩÅ∞ JkèHÍ~°∞
ÅQÆ∞K«∞<åfl~°∞.
`å~°Hõ „|Ǩχ=Ú#‰õΩ Éèí$`«∞ºÅ∞QÍ L#fl "å~°Å‰õΩ =∂„`«=Ú
D ^Õ=`«Å#∞ ™êkèOK«∞ JkèHÍ~°=Ú ÖË^∞Œ . q∞ye# "å~°Å‰õΩ =∂„`«=Ú
Ü«∞H˜}Δ © ^Õ=`«Å ™ê^è#Œ ‰õΩ JkèHÍ~°=Ú HõÅ^Œ∞. WOHõ#∞ x`åºyflǨϟ„`«=Ú
QÆey# Ü«∞H˜Δ}©^Õ=`«Å#∞ ™êkèOK«∞@‰õΩ qâı+¨ JkèHÍ~°=Ú Hõey
Ü«Ú<åfl~°∞.
U ™ê^茉õΩ_»~Ú<å ã¨~°fiÜ«∞H˜Δ}© ^Õ=`«Å#∞ =∂`«$~°∂Ѩ=ÚQÆ
QÍx, ™È^Œs ~°∂Ѩ=ÚQÆQÍx, ѨلuHÍ ~°∂Ѩ=ÚQÆQÍx, ÉèÏ~°º~°∂Ѩ=Ú#
QÍx `«# Wëêì#∞™ê~°=ÚQÍ QÍx ÉèÏqOz ^蕺xOK«=ÅÜ«Ú#∞.
â’¡ II =∂`å™êº^Œºk™ê ^Õg Ѩل`«=`åÊÅÜÕ∞#∞‡^•I
ã≤kú„^Œ=ºO =∞<ÀÉèÏ=O ^Œ^•uÇ≤Ïk<Õk<Õ I
Jf`å <åQÆ`åO"å~åÎO ã¨~°fiO *Ï<åu™ê^èŒHõI
ÉèÏ~庙êº^Œº k™ê^Õg ^Œ^•uqѨÙÅO^èŒ#O I
J<åfl^≥º~°∞ѨǨÔ~·â◊Û ^Œ^•u HÍ=∞Éè’[#O I
70 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
ã¨^•ã¨fi~°‚â◊`«O `«Ãã·‡ ™ê^Œ^•u Ѷ¨ÅO„Ñ≤ÜÕ∞ I
Ü«∞^Œº^•fiOKè«u ã¨~°fiOK« ^Œ^•u K« # ã¨Oâ◊Ü«∞ó II
q^è•#=Ú : ™ê^茉õΩ_»∞ Ü«∞H˜Δ}©^Õ=`«#∞ ÉèÏqOz#, `«ÅOz#
q^è•#=Ú#∞ |\˜ì ™ê^茉õΩxH˜ P ^Õ=`« Pjã¨∞û ÅaèOK«∞#∞. =∂`«$
ÉèÏ=#`À Ü«∞H˜Δ}©^Õ=`«#∞ H˘Åz# ™ê^茉õΩxH˜ P ^Õq ‰õΩ=∂~°∞x=Öˇ
ÉèÏqOz `«# ‰õΩ=∂~°∞x Éèíq+¨º`«∞Î#∞ |OQÍ~°∞ ÉÏ@QÍ KÕÜ«Ú#∞.
P`«xH˜ ã≤kú„^Œ=º=Ú#∞ WzÛ Éèí∂`«Éèíq+¨º =~°Î=∂#=ÚÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞
H˘<≥_ç â◊H˜Îx „Ѩ™êkOK«∞#∞.
™ê^艌 Ωõ _»∞ P ^Õqx ÉèÏ~åº ÉèÏ==Ú`À ^蕺xOz# JÃ+âì· fi◊ ~°º=Ú
Å#∞ ã≤kúOѨKÕÜ«Ú@ÜÕ∞ HÍHõ ѨOK«ÉèíHõΔº=ÚÅ`À #∞#fl HÍ=∞Éè’[#
=Ú#∞ „Ѩuk#=Ú ã¨O„áêѨÎ=∞QÆ∞#@∞¡ nqOK«∞#∞.
â’¡ II ã¨fi™ê^Œ^•u q`«ÎOK« k=ºO =ã¨∞Î`«^è≥·=K« I
k=ºHõ<åºOã¨=∂hÜ«∞ <åQÆ HÍ<åº k<Õk<Õ I
„ÉèÏ`«$=`åÊÅÜÕ∞Ö’¡ˆH <å=∞aèã¨∞Î=∞<ÀQÆ`≥·ó II
WOHõ#∞ ™ê^茉õΩ_»∞ Ü«∞H˜Δ}©^Õqx ™È^ŒsÉèÏ==Ú`À `«ÅOz
[Ñ≤Oz# J`«x =∞<À"åOKè«Å#xflO\˜x ^Õq ã≤kúOѨKÕÜ«Ú#∞.
Ü«∞H˜}
Δ © ™ê^è#Œ q^è•#=Ú
Ü«∞k Ü«∞H˜Δ}© ã¨=∞ÜÕ∞# u+¨ªu `«^•„HÀ^èŒ
=∞O„`«OѨiî`åfi„HÀ^èŒ=Ú^ŒÜ«∂-Hõ~°‚ÜÕ∞`üII
`«^è•j„Ѷ¨∞=∂QÆK«ÛùuI Ü«∞k<åQÆK«Ûùu I
Ü«∞H˜Δ}©=¸iúfl"åã¨∞Êù@uI
`«`«Δ}Ï„x‡Ü«∞`Õ =∞Ǩ#~°ˆHѨ`«u II

3
5
3
5
3
53
5
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 71

H„ À^è=Œ ∞O„`=« Ú
FO EO Hõ@ì Hõ@ì J=ÚHõ Ü«∞H˜Δ}©
„Ç‘ÏO Ü«∞ó Ü«∞ó Ǩ˙O Ѷ¨\ò II
J<Õ# „HÀ^èŒ=∞O„`«O ã¨Ç¨Ï„ã¨"Õ∞HõO [¿Ñ`ü II
J~°ú=Ú U=∞#QÍ ™ê^茉õΩ_»∞ ™ê^èŒ# =∞O„`«=Ú#∞ ™ê^èŒ#
„Ѩ„H˜Ü∞« Ö’ `≥eÑ≤# q^è=Œ ÚQÍ PK«iOz<å Ü«∞H˜} Δ ^© qÕ ™êHΔÍ`«¯iOK«x
Ü≥∞_»Å „HÀ^è=Œ Ú„^Œ`À PHõ~¬° }KÕã≤ ÃÑ#· `≥eÑ≤# „HÀ^è=Œ ∞O„`«=Ú#∞ "≥~Úº
Ѩ~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤Oz# Ü≥∞_»Å `«Ñ¨ÊHõ „Ѩ`«ºHõΔ=∞QÆ∞#∞.
„HÀ^èŒ=Ú„^• ÅHõΔ}O`«∞ :
=Ú+≤ìOHõ$`åfiHõx+¨ª ^ŒfiÜ«∞O"Õ+¨ìÜÕ∞`ü `«~°˚hO„Ѩã¨~åºO‰õΩ~åº`ü I
Uëê -„ѨuǨÏ`« „HÀ^è•O‰õΩâ◊=Ú„^•Hõ}Δ #Ë „`≥ÖÎ ’Hõº =∞áêºHõ~¬° Ü∞Õ `üI
2 Ñ≤_çH˜à◊√¡ ayOz 2 z\˜ÔH#"Õà◊√¡ Ѩ~°ã¨Ê~°O eO‰õΩ"Õã≤ –
K«∂ѨÙ_»∞"Õà◊√¡ =ÚO^Œ∞‰õΩ KåÑ≤`Õ „HÀ^èŒ=Ú„^Œ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
P"åǨÏ# =∞O„`=« Ú
=∞O„`«=Ú : FO „Ç‘ÏO JQÆK«Ûù J=ÚHõ Ü«∞H˜Δ}© ™êfiǨ I
Ü«∞HΔ̃}© ^Õq Ü≥ÚHõ¯ P"åǨÏ#=Ú#‰õΩ D =∞O„`«=Ú#∞ ѨiîOK«
=ÅÜ«Ú#∞.
ѨÙ#~åQÆ=∞# =∞O„`=« Ú
J™êºu==Ú„^•Ü«∂ "å=∂OQÆ∞+¨ªO qã¨~°˚ÜÕ∞`ü II
=∞O„`«=Ú : FO „Ç‘ÏO QÆKåÛù=ÚHõ Ü«∞H˜Δ}© j„Ѷ¨∞O
ѨÙ#~åQÆ=∞<åÜ«∞ ™êfiǨ I
72 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
J#QÍ ™ê^茉õΩ_»∞ `«#H˜ ™êHΔÍ`«¯iOz# ^Õqx =∞~°Å ™êHΔÍ
`«¯iOѨ KÕã¨∞H˘#∞@‰õΩ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ ѨiîOK«=ÅÜ«Ú#∞.
Jaè=ÚvHõ~}
° =∞O„`=« Ú
=Ú+≤ìO `«~°˚hO =∞^茺 =∂OQÆ∞oO „Ѩ™ê~°ÜÕ∞`ü I
ã¨~°fiÜ«∞H˜Δ}ºaè =ÚvH˜~°}=Ú„^•.
=∞O„`«=Ú : FO =∞ǨÜ«∞H˜Δ}© "≥∞ÿ^èŒ∞# „Ñ≤ÜÕ∞™êfiǨ I
`åII Ü«∞H˜}Δ ^© qÕ x Jaè=ÚYOQÍ KÕã∞¨ H˘#∞@‰õΩ D =∞O„`«=Ú#
ѨiîOK« =ÅÜ«Ú#∞.
™êxfl^躌 Hõ~}
° =∞O„`=« Ú
™êxfl^茺 Hõ~°} =Ú„^•
=∞O„`«=Ú : FO HÍ"Õ∞â◊fis ™êfiǨII
=Ú+≤ìOHõ$`åfi „Ѩ™ê~åº ‰õΩOK«ÜÕ∞`ü I ã¨~°fiÜ«∞H˜Δ}©
™êxfl^茺Hõ~°}=Ú„^•
Ü«∞H˜}Δ ^© qÕ ™êxfl^躌 O H˘~°‰Ωõ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ [Ñ≤OK«=ÅÜ«Ú#∞.
ǨÏ$^ŒÜ∞« =∞O„`=« Ú
=∞O„`«=Ú : „Ç‘ÏO
ǨÏã¨ÎOѶ¨∞\ÏH͈~} ã¨O™êúѨº Ü«∞H˜Δ}© ǨÏ$^ŒÜ«∞ =Ú„^•
J#QÍ KÕux ‰õΩO_» PHÍ~°=ÚÖ’ #∞Oz ǨÏ$^ŒÜ∞« =∞O„`«=Ú#∞
=∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ Ñ¨iîOK«=ÅÜ«Ú#∞.

3
6
3
6
3
63
6
 Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞ 73

^è∂Œ áê^Œ∞Å#∞ ã¨=∞iÊOK«∞ =∞O„`=« Ú

=∞O„`«=Ú : FO ã¨~°fi=∞<ÀǨi}© ™êfiǨ II
=Ú„^Œ : =Ú+≤ìO Hõ$`åfi `«~°˚hO =∞^茺=∂O
„Ѩ™ê~°ÜÕ∞`ü I ã¨~°fi
Ü«∞H˜Δ}© QÆO^èŒ Ñ¨Ù+¨Ê ^èŒ∂Ѩ nѨ=Ú„^•
J#QÍ ÃÑ· =∞O„`«=Ú#∞ ѨiOî K«∞`«∂ ^Œ∂Ѩ nѨ =Ú„^Œ`À Ü«∞H˜}Δ ©
^ÕqH˜ QÆO^èŒÑ¨Ù+¨Ê ^èŒ∂ѨnѨ=Ú Å#∞ ã¨=∞iÊOK«=ÅÜ«Ú#∞. HÍ=Ù#
™ê^è#Œ ÃÑ#· `≥eÑ≤# q+¨Ü∞« =ÚÅ #xflO\˜x „QÆÇÏ≤ Oz Ü«∞H˜}Δ © ^Õ=`«Å#∞
ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ`À ™êkèOK«=ÅÜ«Ú#∞.
™ê^艌 Ωõ ʼnõΩ ã¨ÅǨÅ∞, ã¨∂K«#Å∞
„áêp#"≥∞ÿ# H˘xfl =∞O„`«=ÚÅ∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ^•fi~å =∂„`«"Õ∞
LѨ^âÕ =◊ Ú á⁄O^Œ=Öˇ#∞. D<å\˜H© "å\˜ ~°ÇϨ 㨺O `≥eÜ«∞ÖË^∞Œ . H˘xfl
=∞O„`«=ÚʼnõΩ WO`«=~°‰õΩ `≥eÑ≤# Ü«∞H˜Δ}© q^Œº Å∞, JѨû~°ã¨Å∞,
ã¨∞O^ŒsÅ∞, HÍ`åº~ÚhÅ ™ê^è<Œ ÀáêÜ«∞=ÚÅ`À ™êkèOK«`Å« z# "å~°∞
âßOu, =â◊º=Ú, PHõ~°¬}, q^Õfi+¨}, ã¨ÎOÉèí#, =∂~°}Ïk +¨\òHõ~°‡Å
ã¨fi~°∂Ѩ=ÚÅ#∞, "åx Jkè^≥·==Ú Å#∞, ÅHõΔ} x|O^èŒ=ÚÅ =O\˜
"å\˜#xflO\˜x ѨÓiÎQÍ J=QÆ`«=Ú KÕã≤H˘x JO^Œe Ü≥∂Qƺ"≥∞ÿ#
q^è•#=ÚÅ#∞ J#∞ã¨iOz Ü«∞H˜Δ}© ^Õ=`«Å#∞ ѨÓlOz ^蕺xOz,
âß„ã¨=Î Ú `≥eÑ≤# „ѨHÍ~°=ÚQÍ ™ê^è#Œ KÕã#≤ Ü«∞H˜}Δ Ïº^Œ∞Å∞ ã¨∞ÅÉè=í ÚQÍ
ã≤kOú K«∞#∞. Z@∞=O\˜ K«ÑŨ z`«=Î ÚʼnõΩ Ö’#~Ú##∂ Ü«∞H˜}Δ © ^Õ=`«Å
™êHΔÍ`å¯~°=Ú ^Œ∞~°¡Éèí=Ú, „áê}ã¨OHõ@=Ú ‰õÄ_®.
O
 74

Ü«∞H˜}Δ `© O« „`« ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞

L_ô¤â◊ `«O„`«O
(~å=}„|Ǩχ‰õΩ t=Ù_»∞Ѩ^tÕ Oz# +¨@¯~°‡ `«O`„ =« ÚÅ∞)

3
7
3
7
3
73
7
 75

PǨfi#O
`«O„`«™ê^èŒ#Ö’ [Ѩ=Ú#‰õΩ „Ѩ=ÚY ™ê÷#=Ú#flk. ã¨~°fiA˝_≥·#
Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ ã¨HÅõ `«O„`«=ÚʼnõΩ LѨ^+Õ ì¨ D ''L_ô⤠◊ `«O„`«O——
~å=} „|Ǩχ‰õΩ LѨ^tÕ Oz#@∞¡QÍ K≥Ñʨ |_çOk. `«O„`«™ê^艌 Ωõ Å∞
=ÚO^Œ∞QÍ `åO„uHõ t=QÍÜ«∞„u =∞O„`«=Ú#∞ 24ÅHõÅΔ ∞ [Ñ≤Oz
ѨÙ~°â◊Û~°} KÕÜ«∂e. SÇ≤ÏHõ"≥∞ÿ# Jaè=$kú HÀ~°∞"å~°∞ LáêOâ◊√
[Ѩ=Ú KÕÜ∂« e. Hˆ =ÅO "≥∂Hõ=Δ Ú#∞ HÀ~°∞"å~°∞ =∂#ã≤Hõ [ѨO
KÕÜ∂« e. Wk QÆ∞~°∞Ѩ~O° QÍ `≥Å∞ã¨∞H˘x J#∞Éè=í OÖ’ K≥|∞`«∞#fl
âßG=K«#O.
ѨOKåHõΔi =∞O„`«O 1 x=Ú+¨=Ú#‰õΩ 100™ê~°∞¡
[Ѩ=∞QÆ∞#∞. 1 QÆO@‰õΩ 6 "ÕÅQÆ∞#∞. 84 QÆO@Å∞ KÕã≤#KÀ 5
ÅHõΔÅ [Ѩ=∞QÆ∞#∞. ~ÀE „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® >ˇÿ=Ú K«∂ã¨∞H˘x
3 QÆOIIÅ∞QÍx 4 QÆOIIÅ∞ QÍx [ѨO KÕã≤, XHõ ѨÙã¨ÎHõ=ÚÖ’
„"åã¨∞H˘#=Öˇ#∞. D q^èŒ=ÚQÍ [Ѩ=Ú [iy# QÆO@Å∞ <À\ò
KÕã¨∞H˘x 100QÆO@Å∞ ѨÓ~°Î~Ú# `«~°∞"å`« ѨÙ~°â◊Û~°}
KÕÜ«∞=Öˇ#∞. ''[Ѩ`À <åã≤Î áê`«HõO—— [ѨO=Å¡<Õ áêѨ=ÚÅ∞
#tOK« ∞ #∞. Ѩ Ù }º=Ú Hõ Å ∞QÆ ∞ #∞. [Ѩ ™ ê^è Œ ‰ õ Ω _» ∞ H˘xfl
xÜ«∞=∞=ÚÅ∞ áê\˜OK« =Öˇ#∞. „HÀ^èŒ=Ú =Ç≤ÏOK«~å^Œ∞. x`«º
ã¨O`À+¨=ÚQÍ #∞O_»=Öˇ#∞.
XHõ ã¨O=`«û~°=Ú ™ê^èŒ# KÕã≤# "åH˜ûkú ÅaèOK«∞#∞. ™ê^茉õΩx
=∂@Å∞ JO^Œ~°∂ t~°™ê=Ç≤ÏO`«∞~°∞. =jHõ~°}â◊HÎ̃ ÅaèOK«∞#∞.
ѨÓ~°fi[#‡ Hõ~°‡ ##∞ã¨iOz H˘O^ŒiH˜ PÅ㨺=∞QÆ∞#∞. x~åâ◊
K≥O^Œ~å^Œ∞.
 76

=∞O„`«[Ѩ=Ú Ñ¨~fi° `«tY~°=ÚÅO^Œ∞, ã≤^HˆúŒ „Δ `«=ÚÅÖ’ #nf~°=Ú

ÅO^Œ∞, =@=$HõΔ `«Å=ÚÖ’, *’ºui¡OQÆ t"åÅÜ«∞=ÚÖ’, â◊H˜ÎÑ‘~î°
^Õ"åÅÜ«∞=ÚÖ’ ÉèíQÆfl t"åÅÜ«∞=ÚÖ’, UHÍO`«=ÚÖ’, [Åáê`«
ã¨xflkèÖ’, x~°˚# ã¨÷Å=ÚÖ’ KÕã≤#KÀ j„Ѷ¨∞=ÚQÍ Ñ¶¨eOK«∞#∞.
"åˆQæÜ«∞HÍ~°∞_≥·# `åºQÆÜ«∞º‰õΩ 96HÀ@¡ ''~å=∞——<å=∞ [ѨOKÕ`«
N~å=∞ ^Œ~≈° #O ÅaèOzOk. JѨÙ_Õ ''ÉÏÅ Hõ#Hõ=∞Ü«∞KÕÅ ã¨∞[#
ѨiáêÅ—— J<Õ H©~°Î# Pâ◊√=ÙQÍ áê_®~°∞. q^•º~°}º ™êfiq∞ 13
=∞ǨѨÙ~°â◊Û~°}Å∞ KÕã≤ [#‡[#‡Å áêáêÅ∞ áÈQ˘@∞ìH˘x
J=∞‡"åi ^Œ~°≈#O á⁄O^•~°∞.
t=ѨOKåHõiΔ ~ÀE 4 QÆOIIÅ∞, [ѨO KÕã#≤ KÀ 4,200 ~ÀAÅÖ’,
J#QÍ 11 ã¨O=`«û~°=ÚÅ 6 <≥ÅÅ 20 ~ÀAÅÖ’, 1 HÀ\˜
[Ѩ=∞QÆ∞#∞ ZO`À qÅ∞"≥·# HÍÅO =$^è• KÕÜ«∞HõO_ç. g∞ â◊H˜Î
™ê=∞~°÷º=ÚÅ ##∞ã¨iOz, ™ê^èŒ# „áê~°OaèOz# „Hõ"Õ∞}Ï J^Õ
Jaè=$kú K≥O^Œ∞`«∞Ok. =∞O„`«–`«O„`«=ÚÅ#∞ P`«‡„âıÜ«∞ã¨∞û‰õΩ,
Ѩ~ÀѨHÍ~å xH˜, ^Œ∞óYx=$uÎH˜ LѨÜ≥∂yOKåe. ^Œ∞+¨¯~°‡Å‰õΩ,
ѨQÆ–„ѨfHÍ~°=ÚʼnõΩ qxÜ≥∂yOz# ^•x Ѷ¨e`«O ‰õÄ_®
Hõ~°‡~°∂¿Ñ} „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. SÇ≤ÏHõ „âıÜ«∞ã¨∞ûÔH· ã¨`«¯~°‡ [Ѩ™ê^èŒ#ÖË
~å[=∂~°æ=ÚÅ∞.
„áêp#=ÚÖˇ · # `« O „`« â ßG Ѩ ٠㨠ΠH õ = ÚÅxflÜ« Ú
ã¨O㨯$`«=Ú#∞O_ç `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^Œ=Ú`À „ѨK∞« iOK« ^ŒÅz<å=Ú.
=∞Ǩt=~å„u `«O„`«l*Ï˝ã¨∞=Ù
1999 "Õ∞_»=~°Ñ¨Ù ã¨OѨ`ü ‰õΩ=∂~ü
 77

L_ô⤠◊ `«O`„ O«
â’¡II ÔH·ÖÏã¨tYˆ~ ~°"Õ∞º <å<å~°`ÀflѨâ’aè`Õ I
<å<å„^Œ∞=∞Å`åH©ˆ~‚ <å<åѨH˜Δ~°"≥·~°∞º`Õ II
ã¨~°fi~°∞Î ‰õΩã¨∞=∂"≥∂^Œ "≥∂k`Õ ã¨∞=∞<ÀǨψ~
â‹·`«º™œQÆO^茺 =∞O^•_èÕº~°‡~°∞kƒù~°∞Ѩgl`Õ II
JѨû~ÀQÆ} ã¨Ow`« HõÅ^èŒfix–x<åk`Õ
ã≤÷~°KåÛùÜ«∞ „^Œ∞=∞KåÛùÜ«∂k `Õã≤flQÆú=∞OAÖË II
=∞`«ÎHÀH˜Å ã¨O^ÀÇ¨Ï ã¨OѶ¨Ú+¨ì qÑ≤<åO`«ˆ~
ã¨~°fi^• ã¨fiQÆ}ˇÿó ™ê~°úO |∞∞`«∞~å[x¿+q`Õ II
ã≤^ŒúKå~°} QÆO^èŒÔ~·fió QÍ}Ѩ`«ºQÆ}ˇÿó=$`Õ I
`«„`« =∞ø#^èŒ~°O ^Õ=O K«~åK«~° [QÆ^Œ∞æ~°∞"£∞ II
`åII JO^Œ"≥∞ÿ# ÔH·ÖÏ㨠tY~°Og∞^Œ áê~°fif Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞Å∞
‰õÄ~°∞Ûx Ü«Ú<åfl~°∞. J<ÕHõ~°Hõ=ÚŠѨÙ+¨ÊÅ`«Å∞ qq^èŒ Ñ¨H˜ΔQÆ}=ÚÅ
=∞^èŒ∞~° HõÅHõÅ ^èŒfix, K«Å¡QÍ gKÕ ã¨∞QÆO^èŒ Ñ¨i=∞àÏÅ∞, JѨû~°ã¨Å
㨠O w`åÖÏѨ # . ÃÑ^Œ Ì Ã Ñ^Œ Ì =∞Ǩ  =$HΔ Í Å ^Œ @ ì " ≥ ∞ ÿ # h_» ` À
Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂~°}ϺÅ∞ =∞<ÀǨÏ~°OQÍ L<åfl~Ú. ã≤^Œ∞úÅ∞, QÆO^èŒ~°∞fiÅ∞,
Kå~°}∞Å∞, QÍ}ÏѨ`«∞Å∞ KÕi, [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù, [QÆuÊ`« J~Ú#
Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x Ѩi"Õ+≤ìOz Ü«Ú<åfl~°∞. t=Ù_»∞ =∞ø#OÖ’ L<åfl_»∞.
â’¡II ã¨^•t=O ã¨^•#O^ŒO Hõ~°∞}Ï=∞$`« ™êQÆ~°O
Hõ~°∂Ê~°‰õΩO^Œ ^èŒ=à◊O â◊√^ŒúO ã¨`«fiQÆ∞}O qÉèí∞O II
kQÆO|~°O n#<å^èŒO Ü≥∂wO„^ŒO Ü≥∂y=Å¡ÉèíO
QÆOQÍjHõ~° ã¨Oã≤HõÎO [\Ï=∞O_»Å =∞O_ç`«O II
78 L_ô⤠◊ `«O„`O«
qÉèí∂u Éèí∂+≤`«O âßO`«O "åºÅ=∂ÅO Hõáêe#O
„uÖ’K«#O „uÖ’ˆHâ◊O „uâ◊¥Å =~°^è•i}O II
Pâ◊√`À+¨O *Ï˝#=∞Ü«∞O ÔH·=ź Ѷ¨Å^•Ü«∞HõO
x~å`«OHõO xifiHõÅÊO xifiâı+¨O x~°O[#O II
㨈~fiëêO Ç≤Ï`«Hõ~åÎ~°O ^Õ= ^Õ=O x~å=∞Ü«∞O
J~°úK«O„^À [˚fiÅ^•ƒùÅO ѨOK«=„HõÎO ã¨∞ÉèÏ+≤`«O II
„Ѩã¨#fl =^Œ#O gHõΔºÖ’HÍ<åO Ç≤Ï`«HÍ=∞ºÜ«∂
q#ÜÕ∞# ã¨=∂Ü«ÚHÀÎ ~å=}ó t==∞„|g`ü I
`åII Hõ~°∂Ê~°=Ú=Öˇ `≥Å¡<≥·#"å_»∞, â◊√^Œúã¨`«fiQÆ∞} ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞,
kQÆO|~°∞_»∞, n#<å^èŒ∞_»∞, QÆOQÍ#n „Ѩ"åǨÏ`«∞ëê~° aO^Œ∞=ÙÅKÕ`«
`«_çã≤# ѨOK«=ÚY∞_»∞, qÉèí∂u^è•i, *Ï˝#ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞, Ü≥∂y, [\Ï
E@^è•i, „uâ◊¥Å, ã¨~Ê° =∂ÖÏ HõáêÅ^è•i, Pâ◊√`À+¨μ_»∞ (j„Ѷ∞¨ =ÚQÍ
ã¨O`À+≤OK«∞ "å_»∞) J~Ú# t=Ùx, Ö’HõÇÏ≤ `«OHÀi ÅOHÍѨu J~Ú#
~å=}„|Ǩχ q#Ü«∞=ÚQÍ D q^èŒ=ÚQÍ „ѨtflOKå_»∞.
~å=} L"åK«
â’¡II #=∞¿ãÎ ^Õ"Õâ◊ ã¨^•t= [QÆ^Œ∞æ~À
`«O„`«q^•ºO HõΔ}Oã≤kúO Hõ^èŒÜ«∞ã¨fi =∞=∞„ѨÉè’ II
t= L"åK«
â’¡II ™ê^èŒ∞Ѩ$+¨ìO `«fiÜ«∂`«ûÖ’HÍ<åOÇ≤Ï`« HÍ=∞ºÜ«∂
L_ô¤âßYº q∞^ŒO`«O„`«O Hõ^èŒÜ«∂q∞`«"å„QÆ`«ó II
„Ѩã¨ÎˆHed`åq^•º <≥·=ã≤kú „Ѩ^•#$}ÏO
QÆ∞~°∞Oq <åÇ≤Ïâß„¿ãÎã≤‡<£ <åkèHÍ~°ó Hõ^èŒOK«# II
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 79

J^ä•aè^蕿㺠âß„¿ãÎã≤‡<£ ã¨=∞ºH± +¨@¯~°‡ÅHõΔ}O

`«#‡O„`å#∞™êˆ~} „ѨÜ≥∂QÆ Ñ¶¨Åã≤kú^ŒO II
`åII ã¨^•t=! Hõ}Δ HÍÅ=ÚÖ’ ã≤kOú K«∞ `«O„`«q^Œº#∞ LѨ^tÕ OK«∞
™êfig∞, Jx ~å=}„|Ǩχ Ѩ~°=∞t=Ùx „áêiúOK«QÍ t=Ù_»∞ ÉèíHÍÎ#∞
„QÆǨÏ=ÚKÕ`« L_ô¤â◊ `«O„`«=Ú#∞ É’kèOK≥#∞. Wk QÆ∞~°∞=ÙÖËx^Õ
ã≤kúOK«^Œ∞. ѨÙã¨ÎHõ=Ú K«∂ã≤ PK«iOz#KÀ Ѷ¨e`«=ÚO_»^Œ∞.
â’¡II âßOu=â◊ºã¨ÎOÉèí<åx q^ÕfiëÈKåÛ@<Õ `«^è•
=∂~°}ÏO`åx â◊Oã¨Ou +¨\òHõ~å‡}˜ =∞h+≤}ó II
`åII `«O„`«âßG=ÚÖ’ +¨\òH~õ ‡° Å∞#flq 1) âßOu 2) =jHõ~}° O,
3) ã¨ÎOÉèí#O, 4) q^Õfi+¨}O, 5) LKåÛ@#O, 6) =∂~°}O g\˜
ÅHõΔ}=ÚÅ∞ K≥ѨCK«∞<åfl#∞.
â’¡II ~ÀQÆHõ$`åº „QÆǨn<åO x~åã¨ó âßOusi`å I
=â◊ºO [<å<åO 㨈~fiëêO q^èÕÜ«∞`«fi=Úni`«O
„Ѩ=$uÎ~À^èŒó 㨈~fiëêO ã¨ÎOÉèí#O ã¨=Ú^•Ç¨Ï$`«O
ã≤flQÍ÷<åO ^Õfi+¨[##O q∞^äÀ q^Õfi+¨}O =∞`«O II
LKåÛ@#O ã¨fi^Õâß^Õó „ÉèíOâ◊#O ѨiH©iÎ`«O
„áê}˜<åO „áê}ǨÏ~°}O =∂~°}O ã¨=Ú^•Ç¨Ï$`«O II
`åII ~ÀQÆ=ÚÅ#∞ – „QÆǨÏÉÏ^èŒÅ#∞ – W`«~°∞Å∞ KÕã≤#
„Ѩ Ü ≥ ∂ QÆ = ÚÅ#∞ `˘ÅyOK« ∞ #k âßOuHõ ~ ° ‡ [#∞Å#∞ `« # ‰õ Ω
q^èÜÕ Ú« Å∞QÍ KÕÜÚ« #k =jHõ~}° O. Z^Œ∞\˜"åi „Ѩ=$uÎx J_»y¤ OK«∞#k
ã¨ÎOÉèí#O ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍx Ѩ~°ã¨Ê~°O ZO`À „¿Ñ=∞`À L#fl"å~°∞
^Õfi+≤OK«∞HÀ=_»O q^Õfi+¨}O, L#fl T~°∞=^Œe "≥o§áÈ=_»O LKåÛ@#O,
„áê}ǨÏ~°}O =∂~°}O. WqÜÕ∞ +¨@¯~°‡ ÅHõΔ}=ÚÅ∞.
80 L_ô⤠◊ `«O„`O«
â’¡II J<åº#Ñ≤ „ѨÜ≥∂QÍOâ◊Û |Ǩ˙<£ â◊$}fiã¨∞~åkèѨ
B+¨^èŒO K«`«^è• QÆ∞ѨÎO HÍ~°ºO=HΔͺq∞ Ü«∞`«fl`«ó I
L_ô¤â◊O Ü≥∂ #*Ï#Ou ã¨~°∞+¨ìó H˜OHõi+¨ºu
"Õ∞~°∞O KåÅÜ«∞`Õ ™ê÷<å`ü ™êQƈ~áê¡=ÜÕ∞#‡Ç‘ÏO I
"≥∂Ç≤Ï`«ó â◊OH˜`«âßÛÑ≤ xO^ŒHõâ◊Û qâı+¨`«ó
JÉèíHÍÎÜ«∞ #^•`«=ºO `«O„`«âßG=∞#∞ `«Î=∞O I
`«^èÕ`≥·ó ã¨Ç¨Ïã¨OÜ≥∂ˆQ HÍ~°ºO <À_ô¤â◊H© ^èŒ$=O
Ü«∞k~°ˆHΔ`ü ã≤kú"Õ∞`åO P`å‡#O`«∞ `«^ä≥·=K«
^Õ=`åQÆ∞~°∞ ÉèíHÍÎ<åO ^•`«=ºO ã¨[˚<åÜ«∞ K« II
`åII F ~å=}Ï! D L_ô¤â◊`«O„`«=∞O^Œ∞ J<ÕHõ „ѨÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞,
q^ŒºÅ∞, B+¨^èŒ=ÚÅ∞ L#flq. ™ê=^è•#∞_»"≥· q#∞=Ú. D `«O„`«=Ú
`≥eÜ«∞x"å~°∞ ZO`« HÀѨyOz##∂ Ug∞ KÕÜ«∞ÖË~°∞. D `«O„`«=Ú
`≥eã≤#"å~°∞ "Õ∞~°∞Ѩ~°fi`«=Ú Hõ^ŒeOK«QÆÅ~°∞. Éèí∂q∞x ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’
`ÕÅÛQÆÅ~°∞. nxx #=∞‡Hõ=Ú ÖËx"åiH˜, ^Œ∂+≤OK«∞"åiH˜, ÉèHí ÖΘ xË "åiH˜
LѨ^ÕtOK«~å^Œ∞. giH˜ D q^Œº ã≤kúOK«^Œ∞. nxx P`«‡~°HõΔ}‰õΩ
„ѨÜ≥∂yOK«=ÅÜ«Ú#∞. ^Õ=, QÆ∞~°∞, Éèí‰õΩÎʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ LѨ^ÕtOK«
=ÅÜ«Ú#∞.
â’¡II #ukè~°fl K« #HõΔ„`«O xÜ«∞"≥∂<åã≤Î"åã¨~°ó
#„=`«O xÜ«∞"≥∂ Ǩϟ=∞ó HÍÅ"ÕàÏ q=i˚`«O II
ˆH=ÅO `«O„`«=∂„`Õ} F+¨nè ã≤kú~°∂Ñ≤}©
Ü«∞㨺™ê^èŒ# =∂„`Õ} HõΔ}Ïuûkúâ◊Û*ÏÜ«∞`Õ II
â◊tÇ‘Ï<å Ü«∞^ä•~å„uó ~°qÇ‘Ï#O Ü«∞^è•k#O
#$ѨǑÏ#O Ü«∞^è•~å[ºO QÆ∞~°∞Ç‘Ï#O K«=∞O„`«HõO
JѨHÍi+¨μ ^Œ∞¿+ì+¨μ áêÑ≤¿+ª+¨μ [<Õ+¨μ K«
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 81

„ѨÜ≥∂ÔQ·~°›#º=∂<Õ+¨μ ^ÀëÈ<≥·= „Ѩ*ÏÜ«∞`Õ

Ü≥∂[ÜÕ∞ ^Œxq∞`«ÎOÜ«∞ó P`«‡Ñ¶¨∂f #ã¨Oâ◊Ü«∞ó
`åII D `«O„`«âßG „ѨÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ ukè – "å~° – #HõΔ„`«
xÜ«∞=∞=ÚÅ∞ ÖË=Ù. „=`«ÇϨ Ÿ=∞=ÚÅ∞ J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . Hˆ =ÅO ã≤^Òú+k¨ è
=Å#<Õ HÀiHõÅ∞ <≥~"° ~Õ ∞° #∞. ã¨∂~°º K«O„^Œ∞Å∞ ÖËx ѨQÅÆ ∞ – ~å„`«∞Å∞,
~åAÖËx ~å[ºO Z@∞ =O\˜"À QÆ∞~°∞=ÙÖËx =∞O„`«q^Œº Ü≥∂yOK«^Œ∞
JѨHÍ~°=Ú KÕã#≤ ^Œ∞+¨μÅì Ü«∞O^Œ∞, áêѨÙÅÜ«∞O^Œ∞ JaèKå~°=Ú KÕã#≤ #∂
^À+¨=Ú ÖË^Œ∞. HÍ~°}=Ú ÖËx^Õ KÕã≤#KÀ P`«‡Ç¨Ï`åº ã¨^Œ$â◊=∞QÆ∞#∞.
â◊`$« =∂~°} Hõ=K«O
FO J㨺N HÍoHÍ Hõ=K«ã¨º Éèˇ·~°= |∞∞+≤ó II
QÍÜ«∞„f Kè«O^Œó NHÍm^Õ=`å II ã¨^Œºó â◊`«$
ǨÏ#<åˆ~÷ [¿ÑqxÜ≥∂QÆó
^蕺#O
^蕺`åfiHÍmO =∞Ǩ=∂Ü«∂O „u<Õ„`åO |Ǩï~°∂Ñ≤}©O
K«`«∞~°∞ƒù*ÏO Ö’ÅlǨfi ѨÓ~°‚ K«O„^Œ xÉèÏ#<åO I hÖ’`«ÊÅ
^Œà◊âߺ=∂O â◊`«$ã¨OѶ¨∞ q^•i}©O II #~°=ÚO_»O `«^è•Y_»æO
Hõ=∞ÅO=~°^ŒO `«^è• II a„ÉèÏ}ÏO ~°HõÎ=ã¨<åO Ѷ¨∞’~°^ŒO„ëêì
ã¨fi~°∂Ñ≤}O© II J\Ïì@Çì ¨ 㨠x~°`åO ã¨~fi° ^• K«kQÆO|~åO II â◊"åã¨#
ã≤`÷ åO ^ÕgO =ÚO_»=∂ÖÏ qÉè∂í +≤`åO II
Hõ=K«O
â’¡II FO HÍoHÍ Ñ¶¨∞Á~°~°∂áê_论 ã¨~°fiHÍ=∞„Ѩ^•â◊√ÉèÏ
ã¨~°fi^Õ=ã¨∞Î`å^Õg â◊`«$<åâ◊O Hõ~À`«∞"Õ∞
82 L_ô⤠◊ `«O„`O«
„Ç‘ÏO„Ç‘ÏO ã¨fi~°∂Ñ≤}©K≥·= „Ç‘ÏO„Ç‘ÏOã¨OǨÏOyh`«^è•
„Ç‘ÏO„Ç‘ÏO HΔ“OHΔ“O ã¨fi~°∂áê™ê ã¨~°fi^• â◊„`«∞<åth I
NO „Ç‘ÏO SO ~°∂Ñ≤}˜^Õg Éèí=|O^èŒ q"≥∂K«h
Ü«∞^è•â◊√OÉè’ Ç¨Ï`À^≥·`Àº xâ◊√OÉèíâ◊Û=∞Ǩã¨∞~°ó
"≥·i<åâßÜ«∞ =O^Õ`åO HÍoHÍO â◊OHõ~°„Ñ≤Ü«∂O
„ÉÏǑχ⋷g "≥·+¨‚gK« "å~åÇ‘Ï <å~°ã≤OÇ≤ÏHÍ
H“=∂s „jâ◊ÛKå=ÚO_® MÏ^ŒÜ«∞O`«∞=∞=∞kfiëê<£
ã¨∞ˆ~â◊fis Ѷ¨∞’~°~°∂áê K«O_»=ÚO_» q<åth
=ÚO_»=∂ÖÏ =$`åOwK« ã¨~°fi`«óáê`«∞=∂O ã¨^•
„Ç‘ÏO „Ç‘ÏO HÍoˆH Ѷ¨∞’~°^ŒO„¿+ìK« ~°∞kè~°„Ñ≤ÜÕ∞
=∞O„`«O
~°∞kè~°Ñ¨Ó~°‚=¢ˆHÎK« ~°∞kè~åq`«ã≤Îx =∞=∞ â◊„`«∂<£ MÏ^ŒÜ«∞
MÏ^ŒÜ∞« =∂~°Ü∞« =∂~°Ü∞« zèOk zèOkè zèOkè zèOkè LKåÛ@ù Ü«∞ LKåÛ@ù
Ü«∞ „^•=Ü«∞ „^•=Ü«∞ â’+¨Ü«∞ â’+¨Ü«∞ Ü«∂`«∞^ä•xˆH Kå=ÚO_Õ „Ç‘ÏO
„Ç‘ÏO "åO gO HÍoHÍÜ≥ÿ∞ ã¨~°fiâ◊„`«∂<£ ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ ™êfiǨ II FO
[Ç≤Ï[Ç≤Ï H˜\˜H˜\˜ H˜iH˜i Hõ@∞Hõ@∞ =∞~°ÌÜ«∞ =∞~°ÌÜ«∞ "≥∂ǨÏÜ«∞ ǨÏ~°
ǨÏ~° =∞=∞iѨÓ<£ ^èfiŒ Oã¨Ü∞« ^èfiŒ Oã¨Ü∞« ÉèHí Ü
Δõ ∞« ÉèHí Ü
Δõ ∞« `„ À@Ü«∞ `„ À@Ü«∞
Ü«∂`«∞^è•xHÍ Kå=ÚO_® ã¨~°fi[<å<£ ~å[ѨÙ~°∞ëê<£ ~å[„tÜ«∞O
^ÕÇ≤Ï^ÕÇ≤Ï #∂`«#O #∂`«#O ^è•#ºO [HõΔÜ«∞ [HõΔÜ«∞ HΔÍO H©ΔO ‰õΔÄO ˆHΔO
ˆHΔÂO HΔ“O ™êfiǨ II
â’¡II W`Õº`«`ü HõѨK«O k=ºO Hõkè`«O`«= ~å=}
ÜÕ∞Ѩ~î°Ou ã¨^•ÉèíHÍκ `ÕëêO#â◊ºOu â◊„`«=ó I
"≥·i}ó „Ѩà◊Ü«∞OÜ«∂Ou "åºkè`åâ◊Û Éèí=OuÇ≤Ï
ã¨Ç¨Ï„ã¨Ñ¨~î°<å`ü ã≤kúó Hõ=K«ã¨ºÉèí"Õ`«Î^•
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 83

„ѨÉèÏ`« ã¨=∞ÜÕ∞K≥·= ѨÓ*ÏHÍÖË „Ѩܫ∞`«fl`«ó

™êÜ«∞OHÍÖË `«^è•áê~îå`ü ã¨~°fiã≤kú~°ƒù"Õ^Œú $=O
`åII F ~å=}Ï! D Hõ=K«O k=º"≥∞#ÿ k. nxx ÉèHí `Θ À ѨiOî z#
â◊„`«∞=ÙÅ∞ |∞∞}–~ÀQÆ ÉÏ^èŒÅ∞ á⁄O^≥^Œ~°∞. 1000™ê~°∞¡ [Ñ≤Oz#
ã≤kúOK«∞#∞. L^ŒÜ«∞–™êÜ«∞O ã¨O^茺ÅO^Œ∞ [Ñ≤Oz#KÀ ã¨~°fiã≤^Œ∞úÅ∞
HõÅ∞QÆ∞#∞.
kfifÜ«∞ Ѩ@ÅO
„Ѩ"åà◊ =„[=∞}˜aèó =â◊ºáœ+≤ìHõ Ü≥∂~°˚¿Ñ`ü
=∞`ÕÎÉèí ^ŒO`«=∞}˜aèó [¿Ñ^•Hõ$+¨ì Hõ~°‡}˜ II
`åII ѨÙ+≤–ì âßOuHõ~‡° ÅÜ«∞O^Œ∞ ѨQ_Æ =» ÚÅ [Ѩ=∂Å, =„[=∂Å
LѨÜ≥∂yOKåe. PHõ~°¬} Hõ~°‡ÅÜ«∞O^Œ∞ QÆ[^ŒO`«=∂Å, q^Õfi+¨}
LKåÛ@# Hõ~°‡ÅÜ«∞O^Œ∞, â◊„`«∞ˆHâ◊=ÚÅ`À „QÆ∞zÛ# Jâ◊fi^ŒO`«=∂Å
LѨÜ≥∂yOKåe.
=∞$`«ã¨º Ü«Ú^Œúâ◊¥#ºã¨º ^Œâ◊<≥·~°æ~°ÌÉèí㨺 K«
Hõ$`åfiHõΔ=∂ÖÏO [ѨÎ=ºO â◊„`À~°‡}q∞K«Ûù`å
„H˜Ü«∞`Õ â◊OY=∂ÖÏaè~°÷~°‡ HÍ=∂~°ú ã≤^ŒúÜÕ∞
Ѩ^•‡ˆHΔÂó „Ѩ[¿Ñ#‡O„`«O ã¨~°fiHÍ=∂~°ú ã≤^ŒúÜÕ∞ II
~°∞„^•HõΔ=∂ÅÜ«∂ [áÈÎ =∞O„`«ó ã¨~°fiѶ¨Å„Ѩ^Œó
PHõ$+¨μìºKåÛ@Ü≥∂ó "ålѨÙK«Ûù"åÅ ã¨=Ú^Œƒù"å II
`åII =∞~°}˜Oz# ÖË^• Ü«Ú^Œú=∞$`«∞x ^ŒO`«=ÚÅ`À =∂Å
=∂~°}Hõ~‡° ‰õΩ „Ѩâã◊ OΨ . ^è~Œ ‡° HÍ=∂~°ú ã≤kHú ˜ â◊OY=∂Å, ã¨~fi° HÍ=∞=ÚʼnõΩ
Ѩ^Œ‡=∂Å (`å=∞~° ѨÓã¨Å∞) Jxfl ã≤^Œ∞úʼnõΩ ''~°∞„^•HõΔ=∂Å—— „âı+¨ª=Ú.
84 L_ô⤠◊ `«O„`O«
ã¨Ê\ù H˜ ,õ =Ú`«º=ÚÅ =∂Å q^•ºaè=$kúH,˜ QÆ∞„~°O`ÀHõ`À QÆ∞zÛ# =∂Å
PHõ~°¬} – LKåÛ@#ʼnõΩ „Ѩâ◊ã¨Î=Ú.
â’¡II #~°™êflÜ«Ú qâ∫^èÕ`«∞ =∂~°}ˇ~°A˚~°∞`«Î=∂
J<庙êO KåHõΔ=∂ÖÏ<åO ~°A˚ó HÍ~åÊã¨H©=∞`å
ã¨Ñ¨ÎqOâ◊u ã¨OMϺÔH·ó =∂ÖÏã≤kúO „Ѩܫ∞K«Ûùu
JÔHΔÂã¨∞ΠѨOK«^Œâ◊aèó JaèKå~° Ѷ¨Å„Ѩ^•
JëÈì`«Î~°â◊`Õ<≥·= ã¨~°fiHõ~°‡ã¨∞ ѨÓl`å I
`åII =∂~°}Hõ~°‡Ö’ =∂#= #~°=ÚÅ`À =∂Å „QÆ∞zÛ#KÀ
„Ѩâ◊ã¨ÎO. W`«~° JaèKå~° Hõ~°‡ÅÖ’ ѨuÎ^•~°O =∞Ozk. =∂ÅÖ’
ѨÓã¨Åã¨OYº 27 LO_»=ÅÜ«Ú#∞. 50 ѨÓ[Å∞ JaèKå~° Hõ~°‡‰õΩ
LѨÜ≥∂yOKåe. 108 ѨÓã¨Å∞ Jxfl Hõ~°‡Å‰õÄ „Ѩâ◊ã¨ÎO.
[Ѩ=Ú KÕÜ«Ú kâ◊Å∞
â’¡II [¿Ñ`ü ѨÓ~°fi=ÚYO =âıº^ŒH˜Δ}O KåaèKåiˆH I
ѨtÛ"Õ∞^èŒ#^ŒO q^•º^Œ∞`«Î~°O âßOuHõO Éèí"Õ`ü
PÜ«Ú+¨º~°HΔÍ âßOuOK« ѨÙ+≤ìO"åÑ≤ Hõi+¨ºu II
`åII =jHõ~}° Hõ~‡° ÅÜ«∞O^Œ∞ `«∂~°∞Ê=ÚY=ÚQÍ [ѨO KÕÜ∂« e.
JaèKå~° Hõ~°‡ÅÖ’ ^ŒH˜Δ}=ÚYO, ^èŒ#=$kúH˜ ѨtÛ=∞=ÚYO, PÜ«Ú+π,
âßOuHõ~°‡Å‰õΩ L`«Î~° =ÚYOQÍ [ѨO KÕÜ«∂e.
â’¡II Ѩ~åaèKåˆ~ H˜Å"åzHõó ™êº^Œ∞áêOâ◊√~°∞HÀÎ =º^èŒ âßOuѨÙëÈìºó I
"≥∂Hˆ ãΔ ∞¨ *ÏѨó H˜Å=∂#™êYºó „u^è•[Ѩó áêѨ#∞^Õ `«^Àè HõóÎ II
`åII â◊„`«∞=ÙQÆ∂iÛ KÕÜÚ« JaèKå~° Hõ~‡° ÅÖ’ aQÆ~æ Q° Í LK«ÛiO K«∞K«∂
"åzHõ[ѨO KÕÜ∂« e. âßOuHõ~‡° ÅÖ’ LáêOâ◊√[ѨO (Z=iH© q#|_»Hõ
ÃÑ^Œ=ÙÅ Hõ^ŒeHõ`À KÕ¿ãk) "≥∂HõΔ„áêÑ≤ÎH˜ =∂#㨠[ѨO KÕÜ«∂e.
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 85

â’¡II Hõ$+¨‚r~°Hõ K«∂ˆ~‚# JOl`åH©Δ #Ѩâ◊ºu

`«„ˆH} HΔÍÅÜÕ∞K«‰õΔΩó ã¨∞™ÈúÉèí=u Ѷ¨∞’@Hõó II
`åII #Å¡rÅHõ„~° K«∂~°‚=Ú QÆ∞„~°OHõà◊§‰õΩ HÍ@∞Hõ ÃÑ\˜ì#KÀ,
Jk QÆ∞_ç¤^ŒQÆ∞#∞. =∞l˚QÆ`À Hõ#∞Å∞ Hõ_çy#KÀ uiy Hõ#|_»∞#∞.
Jâ◊fi=∂~°}O
â’¡II Jâßfiã≤÷H©Å=∞tfi<åºO ‰õΩ~åº`«ûáêÎOQÆ∞à◊O ѨÙ#ó
xY<Õ^Œâ◊fiâßÖÏÜ«∂O =∂~°Ü«∞ `Õº=Ѷ¨∞’@HÍ<£ I
`åII 7 JOQÆ∞à◊=ÚÅ∞ HõÅ QÆ∞„~°O Z=ÚHõ#∞, Jtfih #HõΔ„`«O
~ÀA# 108™ê~°∞¡ FO Jâ◊fiO ѨKÑ« K¨ « ™êfiǨ—— (10"ÕÅ∞ ã≤k)ú [Ñ≤Oz,
QÆ∞„~°OâßÅÖ’ áêu#KÀ, Jq =∞$u K≥O^ŒQÆÅ=Ù.
=∞`«ûº<åâ◊#O
â’¡II ã¨O„QÍǨϺ ѨÓ~°fiѶ¨Å∞æ<åºO |^ŒsHÍ+¨ª H©ÅHõO
^•ã¨QÆ$¿ÇÏ-ëêªOQÆ∞à◊OK« xY<Õ#‡`«ûº<åâ◊HõO II
`åII ѨÙÉσ #HõΔ„`«O~ÀA ˆ~QÆ∞ѨÙÅ¡ 8 JOQÆ∞à◊=ÚÅ∞ fã¨∞H˘x
– FO [ÖË Ñ¨OK«Ñ¨K« ™êfiǨ (10"ÕÅ∞ ã≤kú) =∞O„`«=Ú`À 108™ê~°∞¡
=∞O„uOz, *ÏÅi WO„\’¡ áêu#KÀ =∞`«ûº<åâ◊#=∞QÆ∞#∞.
=G <åâ◊#O
â’¡II QÆ$Ç‘Ï`åfi ѨÓ~°fiѶ¨Å∞æ<åºO *ÏfHÍ+¨ªã¨º H©ÅHõO
JëêìOQÆ∞à◊ „Ѩ=∂}O`«∞ xY"庄^Œ[ˆH QÆ$¿ÇÏ II
`åII ѨÙÉσ #HõΔ„`«O~ÀA# 8 JOQÆ∞à◊=ÚÅ *ÏlѨÙÅ¡ ''FO
‰õΩOÉèíO ™êfiǨ—— J#∞ =∞O„`«=Ú`À 108™ê~°∞¡ =∞O„uOz ~°[‰õΩx
WO\’¡ áêu#KÀ =G<åâ◊#O.
86 L_ô⤠◊ `«O„`O«

`≥Å
· <åâ◊#O
â’¡II =∞^èŒ∞HÍ+¨ªã¨º H©ÅO`«∞ z„`åÜ«∂O K«`«∞~°OQÆ∞à◊O
xd<Õ`≥·ÅâßÖÏÜ«∂O `≥·ÅO`«„`«q#â◊ºu II
`åII z`åÎ #Hõ„Δ `«O~ÀA# 4 JOQÆ∞à◊=ÚÅ WѨÊѨÙÅ¡ FO ^ŒÇϨ ^ŒÇϨ
™êfiǨI ("≥~Úº [Ѩãk≤ )ú J#∞ =∞O„`«=Ú`À 108™ê~°∞¡ Jaè=∞O„uOz,
#∂<≥ L#flKÀ@ áêu#KÀ `≥·Å <åâ◊#=∞QÆ∞#∞.
‰õÄ~°Å∞ ZO_çáÈ=Ù@‰õΩ
â’¡II QÆO^èŒHõO K«∂i‚`«O `«„`« xˆHΔ¿Ñ[˚Å q∞„t`«O
#â◊ºOu ã¨~°fiâßHÍx âıëê}ºÅÊ |ÖÏxK« II
`åIIQÆO^èŒHõá⁄_ç hà◊§Ö’HõeÑ≤, ‰õÄ~°Å`À@Ü«∞O^Œ∞ [e¡#KÀ,
"≥ÚHõ¯Å∞ ZO_çáÈ=Ù#∞. Wk =∞O„`«O ÖËx `«O„`«O.
H©~Δ <° åâ◊O
â’¡II xH˜Δ¿Ñ ^Œ#∞~å^è•Ü«∂O [O|∂HÍ+¨ªã¨º H©ÅHõO
JëêìOQÆ∞à◊O QÀѨˆQ¿ÇÏ QÀ^Œ∞QÆúO Ѩi#â◊ºu II
`åII J#∂~å^è• #HõΔ„`«O~ÀA# 8 JOQÆ∞à◊=ÚÅ <Õˆ~_»∞ѨÙÅ¡
áê_çÜ«Ú#fl KÀ@ áêu# H©Δ~°<åâ◊#O.
=∞^Œº<åâ◊O
â’¡II ëÈ_»âßOQÆ∞à◊HõO H©ÅO Hõ$uÎHÍÜ«∂O ã≤`å~°¯[O
â∫O_çHõ㨺 QÆ$¿ÇÏH˜ΔѨÎO =∞k~åO <åâ◊Ü«∞`«ºÅO II
`åII Hõ$uÎHÍ #Hõ„Δ `«O~ÀA# 16 JOQÆ∞à◊=ÚÅ `≥Ål¡ ÖË_¡ ∞» Hõ„~°`z≥ Û
=∞^Œºáê#ã¨÷ÅOÖ’ LOz#, J`«_»∞ #+¨ì=Ú á⁄O^Œ∞#∞.
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 87

`«$fÜ«∞ Ѩ@ÅO
â’¡II J^è•„ˆQ Hõ^èŒ~Úëêºq∞ „ѨÜ≥∂QÆO "≥∂ǨÏ<åaè^ŒO
ã¨^Œºóã≤kúHõ~°O „#∂}ÏO â◊$}∞ ~å=} Ü«∞`«fl`«ó II
ã≤O^èŒ∂~°O ‰õΩO‰õΩ=∞OK≥·= QÀ~ÀK«# ã¨=∞xfi`«O
â’¡II ^è•„f~°¿ã# ã¨OÑ≤ëêìfi uÅHõOÖ’Hõ "≥∂ǨÏ#O II
ã¨Ç¨Ï^Õ"åº ~°¿ã<≥·= `«∞Åã‘c[ K«∂~°‚HõO
~°"ÒÜ«∞ã≤ÎÅHõO ‰õΩ~åº`ü "≥∂ǨÏÜÕ∞`ü ã¨HõÅO[QÆ`ü
=∞#t≈ÖÏOK« Hõ~°∂Ê~°O ¿Ñ+¨ÜÕ∞`«¯^Œm~°Ãã·ó
ǨÏi`åà◊O Kåâ◊fiQÆO^è•O ¿Ñ+¨ÜÕ∞`«¯^Œm~°Ãã·ó
QÀ~ÀK«<Õ# ã¨OÜ«ÚHõÎO uÅHõOÖ’Hõ "≥∂ǨÏ#O II
`åII ~å=}Ï! "≥O@<Õ ã≤kOú K«∞ "≥∂ǨÏ# „ѨÜ∂≥ QÆ=ÚÅ#∞ q#∞.
1) ã≤O^è∂Œ ~°O, ‰õΩO‰õΩ=∞, QÀ~ÀK«#O g\˜x Lã≤~å‰õΩ ~°ã=¨ Ú`À =∞iÌOz
uÅHõO ^èŒiOz# Ö’Hõ=∞O`å "≥∂ǨÏ#=∞QÆ∞#∞. 2) `«∞Åã‘c[=ÚÅ∞,
ã¨ÇϨ ^Õg ~°ã=¨ Ú`À =∞iÌOz Pk"å~°O uÅHõO ^èiŒ Oz# Ö’Hõ"∂≥ ǨÏ#O.
3) =∞#t≈Å, Hõ~°∂Ê~°O, J~°\˜~°ã¨O`À =∞iÌOz uÅHõO ^èŒiOK«=K«∞Û.
4) ǨÏi`åà◊O, Jâ◊fiQÆO^äŒ (ÃÑ<Õfl~°∞). QÀ~ÀK«#O`À ^èiŒ ¿ãÎ Ö’Hõ"∂≥ ǨÏ#O.
â’¡II `åO|∂Å=¸Å uÅHõO Ö’Hõ"≥∂ǨÏ#O HÍ~°HõO
ã≤O^Œ∂~°OK« =Kåâıfi`«O `åO|∂Å ~°ã¨¿Ñ+≤`«O II
Jáê=∂~Àæ Éèí$OQÆ~å*’ ÖÏ*ÏK« ã¨Ç¨Ï^ÕqHÍ
Uaèã¨∞Î uÅHõOHõ$`åfi „`≥·Ö’HõºO "≥∂ǨÏÜÕ∞#fl~°ó
âıfi`«^Œ∂~åfi QÆ$Ç‘Ï`åfi`«∞ǨÏ~° `åà◊OK«¿Ñ+¨ÜÕ∞`ü
aÅfiѨ„`«O QÆ$Ç‘Ï`åfi`«∞ KèåÜ«∂â◊√+¨¯O`«∞ HÍ~°ÜÕ∞`ü
HõÑ≤ÖÏ Ñ¨Ü«∞™êÜ«ÚHõÎO Ѩ\©OHõ$`åfi`«∞ QÀÅHõO
88 L_ô⤠◊ `«O„`O«
`å. FO L_®¤=∞ˆ~â◊fi~åÜ«∞ ã¨~°fi[QÆ<À‡Ç¨Ï<åÜ«∞ JO PO WO
DO LO TO |∞∞O |∞∂O Ѷ¨\ò ™êfiǨ.
D =∞O„`«O 1ÅHõΔ [Ñ≤¿ãÎ ã≤kúã¨∞ÎOk. J#O`«~°O `åO|∂Å
fQÆ"~Õ ∞° =∞O„uOz ^•x QÆO^èOŒ ^èiŒ ¿ãÎ Ö’Hõ"∂≥ ǨÏ#O 6) ã≤O^è∂Œ ~°O,
=K« `«=∞Åáê‰õΩ ~°ã¨O`À =∞i÷Oz uÅHõO ^èŒiOKåe 7) `≥Å¡QÆiHõ,
ǨÏi`åà◊O`À =∞iÌOz uÅHõO ^èŒiOKåe. 8) =∂ˆ~_»∞ ^Œà◊=ÚÅ∞
h_»Ö’ ZO_çOz, HõÑÅ≤ QÀ=Ù áêÅ`À #∂i LO_»KãÕ ≤ ^•xx uÅHõOQÍ
^èŒi¿ãÎ Ö’Hõ"≥∂ǨÏ#O. "≥∂ǨÏ# =∞O„`«O =ÚO^Œ∞QÍ ã≤kúOKåe.
K«`«∞~°÷ Ѩ@ÅO
â’¡II `«„`å^Ò Hõ^äŒ~Úëêºq∞ [Åã¨ÎOÉèí#=Ú`«Î=∞O
‰õΩm~°<Õ„`« ^ŒO„ëêìâ◊Û ~°∞kè~°O =∂Oã¨"Õ∞=K« II
ǨÏ$^ŒÜ«∞O HõK«ÛùѨÃãº= tâ◊√=∂~°=™ê `«`«ó
qcè`«Hõ㨺`≥·ÖË# ã¨~åfi}˺Hõ„`« ã≤^ŒúÜÕ∞`ü I
Uaèó „ѨÖËѨ#O ‰õΩ~åº[˚ ÖËu¿+ì ^Œº^ä•ã¨∞YO
L~°QÆ㨺=™ê„QÍǨº #„Hõ㨺# ‰õΩÅ㨺 K«
LO_»∞Éèí㨺 t~À„QÍǨϺO ã¨~åfi}˺Hõ„`« HÍ~°ÜÕ∞`ü II
`≥·ÅO ѨHÍÎfiÜ«∞¿ãáê„`Ò Hõ$ëêì+¨ì=∂ºO ã¨=∂Ç≤Ï`«ó
â◊OHõ~°™êº~°Û#OHõ$`åfi =¸i÷flHõ$`åfi „Ѩ^ŒH˜Δ}ÏO
JëêìkäHõ ã¨Ç¨Ï„¿ã} Kå[ºÇ¨ÏŸ=∞O `«`«â◊Ûˆ~`ü
ÖËѨOHõ$`åfi^èŒ =∞O„`Õ} `«`«ó ã≤kúO„Ѩ*ÏÜ«∞`Õ
`åII ~å=}! =ÚO^Œ∞QÍ [Åã¨÷OÉèí# „ѨÜ≥∂QÆ=Ú q#∞.
`ÕÅ∞Hõ#∞fl, Ѩ#∞fl, ~°HOÎõ . `åÉËÅ∞Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞O_≥ÜÚ≥ Hõ¯ =ã¨, r_ç#∂<≥`À
=O_®e, ^•xx â◊s~°=Ú#‰õΩ Ñ¨Óã¨∞H˘x, [Å=ÚÃÑ· ‰õÄ~˘Û#=K«∞Û.
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 89

áê=Ú–"≥Úã¨e–=ÚOy㨠g\˜ÜÚ≥ Hõ¯ =ã¨, H˘O_»zÅ∞= t~°ã∞¨ û g\˜x

r_ç`≥·ÅO`À=O_ç XHõ W#∞Ѩ áê„`«Ö’ LOKåe. `«~°∞"å`« |Ǩïà◊
J+¨ìq∞~ÀA# ''t=ѨÓ[——KÕã≤, ã¨ÎOÉèí# =∞O„`«O 1008™ê~°∞¡ P[º
Ǩϟ=∞O KÕã≤, P#∂x â◊s~°=Ú#‰õΩ ~åã¨∞H˘x [ńѨ"Õâ◊=Ú KÕã≤#
[Åã¨ÎOÉèí#=∞QÆ∞#∞. [Å ã¨ÎOÉèí#=∞O„`«O FO #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ [ÅO
ã¨ÎOÉèíÜ«∞ ã¨ÎOÉèíÜ«∞ ǨïO Ѷ¨\ò ™êfiǨ II nxx 1 ÅHõΔ [Ñ≤Oz#
ã≤kúOK«∞#∞.
Jyflã¨ÎOÉèí#
â’¡II =∞O_»∂Hõ㨺 =™ê„QÍǨº Hõ~°∂ʈ~}ˇÿ= ã¨OÜ«Ú`å
ÖËѨ=∂„`å`ü â◊s~å}ÏÜ«∞yfl ã¨ÎOÉèíO „Ѩ*ÏÜ«∞`Õ II
`åII HõѨÊ=㨠Hõ~°∂Ê~°=Ú`À HõeÑ≤ â◊s~°=Ú#‰õΩ ~åã¨∞H˘x#
Jyfl ^ŒÇ≤ÏOK«^Œ∞.
â’¡II ‰õΩ=∂s ~°ã¨ÖË¿Ñ# H˜Oz`ü =ã¨∞Î# ^ŒÇ¨Ïº`Õ
Jyfl ã¨ÎOÉèí# Ü«∂QÀÜ«∞O <å#º^ä• =∞=∞^è•+≤`«O II
`åII Leq∞i ~°ãÖ¨ ÑË =¨ Ú=Å¡ U =ã¨∞=Î Ó Jyfl^•Ç¨Ï=Ú á⁄O^Œ^∞Œ .
Wk XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# Jyflã¨ÎOÉèí# Ü≥∂QÆO.
Pã¨# ã¨ÎOÉèí#
â’¡II âıfi`« QÆ∞O*ÏѶ¨ÅO H˜ΔáêÎfi #$Hõ$áêÖË`«∞ =∞$uÎHÍO
|eO^Œ`åfi`«∞ ^Œ∞QÆú㨺 `«ã¨º=$HΔÀ Éèí"Õ^Œº^è• II
`«ã¨ºâßMÏ Å`å„QÍǨº Ü«∞™êº„ˆQ `åOqxH˜Δ¿Ñ`ü
`«ã¨º™ê÷<Õ Éèí"Õ`ü ã¨ÎOÉèíó ã≤^ŒúÜ≥∂QÆ L^•Ç¨Ï$`«ó
`åII FO #"≥∂ kQÆO|~åÜ«∞ J=ÚHõ㺨 Pã¨#ã¨OÎ Éè#í O ‰õΩ~°∞‰õΩ~°∞
™êfiǨII Wk 10"ÕÅ∞ [Ñ≤¿ãÎ ã≤kãú ∞¨ OÎ k. J#O`«~O° 1 "≥~Úº [Ñ≤OKåe.
90 L_ô⤠◊ `«O„`O«
=∂#= HõáêÅOÖ’ =∞\˜ì"Õã≤ `≥Å¡QÆ∞iqO^Œ q`«Î#O "Õã≤ ~ÀE
P=ÙáêÅ∞áÈã≤ "≥ÚHõ¯QÍ ÃÑOKåe. J#O`«~O° ^•x fQÆQÍx, ~Ô =∞‡QÍx,
Z=i=ÚO^Œ∞ Ѩ_"» ¿Õ ãÎ "åiH˜ Pã¨# ã¨OÎ Éè#í [iy ZHõ¯_çH© HõÅ^ŒÅÖË~∞° .
Wk ã≤^ŒúÜ≥∂QÆO.
|∞kúã¨ÎOÉèí#
â’¡II LÅ∂Hõ㨺 Hõ¿Ñ~åfiÑ≤ `åO|∂ÖËÜ«∞㨺^•Ñ¨ÜÕ∞`ü
qëêªO „Ѩܫ∞`«flã¨Î㨺 |∞kú ã¨ÎOÉèíó „Ѩ*ÏÜ«∞`Õ I
ѨÙë꺈~¯Ç≤ÏflO ã¨=∂^•Ü«∞ Y~°=∞O[i =¸ÅHõO
Ñ≤ëêìfie¿ÑK«Ûsˆ~+¨μ â◊Gã¨ÎOÉèíó „Ѩ*ÏÜ«∞`Õ II
Y~°∂˚s =ÚY=∞^茺™ê÷ Hõ\˜|^•úK« ˆH`«H©
Éèí∞[^ŒO_» ã≤÷ `ÕKåˆ~¯ ã¨~°fiâ◊G x"å~°}O II
QÆ$Ç‘Ï`åfi ~°q"åˆ~`«∞ aÅfiѨ„`«OK« HÀ=∞ÅO
ÖËѨ#O â◊Gã¨ÎOÉèíO™êº`ü Ñ≤™êìfix tã¨=∞O`«^è• II
`åII QÆ∞_»¡QÆ∂| ÖË^• HÀuÜ≥ÚHõ¯ =∞ÅO, `åO|∂ÅOÖ’ HõeÑ≤
WzÛ#KÀ ^•xx ¿ãqOz#=ºH˜ÎH˜ |∞kúã¨ÎOÉèí=∞QÆ∞#∞. ѨÙëêº~°¯
Ü≥∂QÆOÖ’ Y~°=∞O[i (QÍ_ç^ŒQÆ_»áê‰õΩ) "Õ~°∞ `≥zÛ ^•xx =∞iÌOz
â◊s~°=Ú#‰õΩ ~åã¨∞H˘x# â◊Gã¨ÎOÉèí# [~°∞QÆ∞#∞. Y~°∂˚~°O <À\˜Ö’#∞,
"≥ÚQÆeˆ~‰õΩ "≥ÚʼnõΩ, Éèí∞[=Ú#‰õΩ lÖË¡_»∞"Õ~°∞ ^èŒiOz# â◊Gã¨ÎOÉèí#
JQÆ∞#∞.
FO #"≥∂ JѶ¨∞’~°~°∂áêÜ«∞ â◊Gã¨ÎOÉèí#O ‰õΩ~°∞ ‰õΩ~°∞™êfiǨ II
D =∞O„`«O 10"ÕÅ∞ [Ñ≤¿ãÎ ã≤k.ú Pk"å~°O ÖË`=« ∂ˆ~_»∞ P‰õΩÅ∞, ÖË`«
`å=∞~°`«∂_»∞Å`À =∞iÌOz ÖËѨ#O KÕ¿ãÎ â◊Gã¨ÎOÉèí#.
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 91

"Õ∞Ѷ¨∞ ã¨ÎOÉèí#
â’¡II W+¨ìHÍ ^ŒfiÜ«∞=∂^•Ü«∞ ã¨OѨÙ@O HÍ~°ÜÕ∞#fl~°ó
z`åOQ͈~} ã¨OÖËYº Éèí∂ã¨Oã¨÷OÉèí# "Õ∞Ѷ¨∞HõO I
`åII Ô~O_»∞ W@∞HõÅ∞ HõeÑ≤, z`åÉèí㨇O`À ''"Õ∞Ѷ¨∞ ã¨ÎOÉèí#O
‰õΩ~°∞‰õΩ~°∞ ™êfiǨ J#∞ =∞O„`«=Ú„"åã≤, Éèí∂q∞Ö’ áêu#KÀ "Õ∞Ѷ¨∞
ã¨ÎOÉèí# [~°∞QÆ∞#∞.
x„^• ã¨ÎOÉèí#
â’¡II =¸ÅO „QÆÇ‘Ï`åfi =∞^èŒ∞HõOÑ≤ëêìfi #â◊ºO ã¨=∂K«ˆ~`ü
L„+¨ì™êºã≤÷ K«`«∞i÷‰õΔΩ xd<Õ ^Œ∂ƒù`«ÖË ^èŒ$=O
QÀ=∞Ç≤ÏëêºkHõ ã¨ÎOÉèíó ã≤^ŒúÜ≥∂QÆ L^•Ç¨Ï$`«ó II
ǨÏi`åà◊ ~°¿ã<≥·= ~°qѨ„`«O ã¨=∂eMË`ü
Ü«∞㨺<å"≥∂^•º#=∞^èÕº Dâß<Õº ™êúѨÜÕ∞`«Î`«ó II
=ÚYã¨ÎOÉèí#HõO`«ã¨º <å#º^ä• =∞=∞ÉèÏ+≤`«O II
`åII =∞^è∞Œ Hõ"~Õ ∞° „QÆÇÏ≤ Oz á⁄_çQÍKÕã≤ #â◊ºOQÍ Ñ‘eÛ#KÀ x„^•
ã¨ÎOÉèí# [~°∞QÆ∞#∞. |$ǨÏf"Õ~°∞ `Õ<≥Ö’ =∞iúOz Hõ#∞ʼnõΩ HÍ@∞Hõ
ÃÑ\˜ì#KÀ x„^•ã¨ÎOÉèí#. XO>ˇ Z=ÚHõÅ∞ 4 k‰õΩ¯ÖÏ áêu#KÀ QÀ–
=∞Ç≤Ï+¨ãOΨ Éè#í [~°∞QÆ∞#∞. lÖË_¡ ∞» P‰õΩg∞^Œ ǨÏi`åà◊ ~°ãO¨ `Àâ◊`$« <å=∞O
„"åã≤ `À@Ö’ Dâß#º ÉèÏQÆOÖ’ áêu#KÀ =ÚYã¨ÎOÉèí# [~°∞QÆ∞#∞.
ѨOK«=∞ Ѩ@ÅO
q^Õfi+¨} „ѨÜ≥∂QÆO
t=L"åK« –
â’¡II QÆ[^ŒO`«O QÆ$Ç‘Ï`åfiK« ã≤OǨÏ^ŒO`«O`«^ä≥· =K«
¿Ñ+¨ÜÕ∞#fl=h`Õ# uÅHõO ^Õfi+¨HÍ~°HõO I
92 L_ô⤠◊ `«O„`O«
UHõǨϿãÎHÍHõ ѨHõΔ=ÚÅ∂Hõ㨺 Hõˆ~Ѩˆ~
=∞O„`«~Ú`åfi "Õ∞Å~Ú`åfi Hõ$+¨‚ã¨∂„`Õ} "Õ+¨ìÜÕ∞`ü II
PO*ÖËK« [ÖËK≥·= `«~°ÊÜÕ∞`ü ǨÏã¨ÎѨHõΔHõó
U=O ã¨Ñ¨Îk#O ‰õΩ~åº^ŒëÈì`«Î~° â◊`«O*ËѨ`ü II
QÆ$Ç‘Ï`åfi QÆ[ˆHâ◊OK« ã≤OǨψHâ◊O `«^è≥·= K«
QÆ$Ç‘Ï`åfi áê^ŒáêOâ◊√OK« ѨÙ`«ÎbO xY<Õ^Œ∞ƒùq
Jyflã¨Î™Èº Ѩi™ê÷Ѩºó =∂Åf ‰õΩã¨∞=∞O Ǩï<Õ`ü
q^Õfi+¨O ‰õΩ~°∞ `Õ#∂#O <å#º^è•K« =∞Ü≥∂k`«O II
`åII U#∞QÆ∞ – ã≤OǨÏO g\˜ ^ŒO`«=ÚÅ∞ "≥#fl`À =∞iÌOz
uÅHõO ^èiŒ ¿ãÎ q^Õfi+¨O Hõeyã¨∞OÎ k. XHõ KÕu`À HÍH˜ DHõ, =∞~˘HõK`Õ ÀÎ
QÆ∞_»¡QÆ∂|DHõ =∞O„uOz #Å¡^•~°O`À Hõ\˜ì h\˜Ö’ xÅ|_ç q^Õfi+¨}
=∞O„`«O`À 108™ê~°∞¡ `«~Ê° }O 7~ÀAÅ∞ *Ëã#≤ â◊„`«∞=ÙʼnõΩ q^Õfi+¨}O
HõÅ∞QÆ∞#∞. U#∞QÆ∞–ã≤OǨÏO g\˜ "≥O„@∞HõÅ∞, â◊`«$áê^Œ^èŒ∂o HõeÑ≤
=∞\˜ìÉÁ=∞‡KÕã≤ Éèí∂q∞Ö’áêu ÃÑ·# Jyfl ™ê÷Ñ≤Oz =∂Åf ѨÓÅ`À
Ǩϟ=∞O KÕã≤# q^Õfi+¨} ã≤kúOK«∞#∞.
â’¡II „|Ǩχ^ŒO_ç ã¨=¸ÅOK« HÍHõ[OѶ¨∂ ã¨=∞xfi`å
*ÏfѨÙ+¨Ê ~°Ãã·~åƒù"åº ã¨Ñ¨Î~å„`«O ѨÙ#ó ѨÙ#ó I
`«`À=∂~å˚~° =¸„`Õ} ã¨áêÎǨÏO ÉèÏ=ÜÕ∞`«∞Ê#ó
U+¨^èŒ∂Ѩó „Ѩ^•`«"Àº â◊`«$QÀ„`«ã¨º =∞^茺`«ó II
Ü«∞^è•QÆO^èŒO ã¨=∂„Ѷ¨∂u `«^è•ã¨Ô~·fió ã¨=∞OHõeó
`«`À q^Õfi+¨}O Ü«∂u ã¨∞ǨÏ$kƒù~åƒùO^èŒ"≥·ã¨ûǨÏ
QÆ$Ç‘Ï`åfi =∞Ç≤Ï+‘ ˆHâ◊O Kåâ◊fiˆHâı# ¿Ñ+¨ÜÕ∞`ü
ã¨ÉèÏÜ«∂O nÜ«∞`Õ ^äŒ∂Ѩó q^ÕfiëÈ*ÏÜ«∞`Õ HõΔ}Ï`ü
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 93

`åII „|Ǩχ^ŒO_ç"Õ~°∞ HÍH˜ DHõ`À HõeÑ≤ *ÏlѨÓÅ ~°ã¨O`À 7

~å„`«∞Å∞ =∞iúOz â◊$`«$[#=∞^茺֒ ^èŒ∂ѨO "Õã≤#KÀ "åiH˜ Ѩ~°ã¨Ê~°
q^Õfi+¨} HõÅ∞QÆ∞#∞. ˆQ^≥–QÆ∞„~°O "≥O„@∞HõÅ∞ HõeÑ≤ ^èŒ∂ѨO "Õã≤##∂
q^Õfi+¨} HõÅ∞QÆ∞#∞.
=∂~å˚~åº =¸+≤HÍÜ«∂â◊Û qëêì=∂^•Ü«∞ Ü«∞`«fl`«ó
[¿Ñ#‡O„`« â◊`«O‰õΩ~åº#fl~°Ñ¨Ù`«Îe HÍOâ◊√ÉèÏO
hÅ=„¿ãÎ} ã¨O"Õ+¨ìº `«^Œæ$ ¿ÇÏ xY<Õ^Œºk
q^ÕfiëÈ *ÏÜ«∞`Õ j„Ѷ¨∞O|O^èŒ∂<åOÑ≤`«$ Ѩل`«Ü≥∂ II
`åII Ñ≤e¡. ZÅ∞Hõ =∞ÅO, â◊`«$áê^Œ^èŒ∂o`À HõeÑ≤ ÉÁ=∞‡KÕã≤,
he~°OQÆ∞ |@ìK«∞\˜ì, =∞O„`«â◊`«O [Ñ≤Oz, â◊`«$QÆ$ǨÏOÖ’ áêu#KÀ,
"≥O@<Õ |O^èŒ∞=ÙÅ`À ã¨Ç¨ q^Õfi+¨} HõÅ∞QÆ∞#∞.
â’¡II UHõǨϿãÎHÍHõ ѨHõΔ=¸Å∂Hõ㨺 Hõˆ~Ѩˆ~
=∞O„`«~Ú`åfi "Õ∞Å~Ú`åfi Hõ$+¨‚ã¨∂„`Õ} "Õ+¨ìÜÕ∞`ü
Ü«∞^£QÆ$¿ÇÏ xY<Õ^Œ∂ƒù=∞ø q^Õfi+¨ã¨Î 㨺*ÏÜ«∞`Õ
ѨÙ#â◊Û ã¨ã‘úHõ~°}OѶ¨∞$`«QÆQÆ∞æÅ ^äŒ∂Ѩ`«ó I
`åII HÍH˜DHõ – QÆ∞_»¡QÆ∂|DHõ HõeÑ≤ =∞O„uOz #Å¡^•~°O
Hõ\,ì˜ â◊`$« QÆ$ǨÏOÖ’ áêu#KÀ q^Õfi+¨} HõÅ∞QÆ∞#∞. QÆ∞yæÅ^è∂Œ ѨO "Õã#≤
LѨã¨OǨ~° =∞QÆ∞#∞.
+¨+Ñ
ª¨ @
¨ Åó
LKåÛ@# „ѨÜ≥∂QÆO
t= L"åK«
â’¡II ÜÕ∞# ǨÏ$`«O QÆ$ǨÏOˆHΔ„`«O Hõà◊„`«O ^èŒ#Ѩل`«HõO
LKåÛ@#O =^èŒO‰õΩ~åº`ü â◊$}∞ ~å=}Ü«∞`«fl`«ó II
94 L_ô⤠◊ `«O„`O«
âıfi`«ÖÏOQÆe HÍ=¸ÅO ™ê÷ѨÜÕ∞^Œºã¨º"Õâ◊‡x
xY<Õ`«∞Î Éèí"Õ`«Î㨺 ã¨^ŒºLKåÛ@#O ^èŒ$=O II
„|Ǩχ^ŒO_ç z`åÉèí㨇 t=eOˆQ „ѨÖËѨÜÕ∞`ü
ã≤^•úˆ~÷# ã¨OÜ«ÚHõÎO â◊x"åˆ~ H˜Δ¿Ñ`ü QÆ$¿ÇÏ
LKåÛ@#O Éèí"Õ`«Î㨺 *ÏÜ«∞`Õ =∞~°}ÏOuHõO II
q<å=∞O„`Õ} ã≤kúâ◊Û ã≤kúÜ≥∂QÆ L^•Ç¨Ï$`«ó II
`åII `«#Ü≥ÚHõ¯ QÆ$ǨÏO – ˆHΔ„`«O – ^èŒ#O – Hõà◊„`«O ǨÏiOz#
â◊„`«∞=ÙÅÃÑ· LKåÛ@# „ѨÜ∂≥ yOKåe. `≥Å`¡ i« Q˘„~° "Õ~∞° â◊`$« QÆ$ǨÏOÖ’
áêu#KÀ J`«_»∞ T~°∞ =^ŒeáÈ=Ù#∞. „|Ǩχ^ŒO_ç – z`åÉèí㨇O –
P‰õΩѨK«Û P"åÅ∞ t=eOQÍxH˜ ÖËѨ=Ú KÕã≤ Jk â◊x"å~°O<å_»∞
â◊`«$QÆ$ǨÏOÖ’ "Õã≤#KÀ LKåÛ@# HõÅ∞QÆ∞#∞. Wk =∞O„`«=ÚÖËx
ã≤^ŒúÜ≥∂QÆO.
â’¡II QÆ$Ç‘Ï`Àfi^Œ∞O|~°O H©ÅO=∞O„`Õ}K«`«∞~°OQÆà◊O
xY<Õ^Œºã¨º â◊Ü«∞<Õ `«™ÈºKåÛ@#HõO Éèí"Õ`ü II
HÍHÀÅ∂Hõ㨺 ѨHΔÍ}˜ Ü«∞^£QÆ$¿ÇÏ xY<Õ„^Œ"Ò
Ü«∞<åfl=∂fl =∞O„`«Ü≥∂ˆQ# ã¨=∞™ÈÎKå@#OÉèí"Õ`ü
#~åã≤÷ H©ÅHõOÉè∫"Õ∞ xY<ÕK«Û`«∞~°OQÆ∞à◊O
`«„`«ã¨∂„`«O ã¨fiÜ«∞O ‰õΩ~åº`«Î™ÈºKåÛ@#HõO^èŒ$=O
ã≤^•ú~°÷O t=x~å‡ÅºO xY<Õ^Àº QÆ$¿ÇÏ[ÅO
LKåÛ@#O Éèí"Õ`«Î㨺 L^Œú$`ÕK« ѨÙ#ã¨∞ûv II
`åII 4 JOQÆ∞à◊=ÚÅ "Õ∞_çHõ„~° ã¨=∞O„`«HõOQÍ â◊`«$â◊Ü«∞#
QÆ$ǨÏOÖ’ áêu#KÀ J`«xH˜ LKåÛ@# =∞QÆ∞#∞. Pk"å~°O<å_»∞
HÍH˜–QÆ∞_»Q¡ ∂Æ | DHõÅ∞ â◊`$« QÆ$ǨÏOÖ’ =∞O„uOz áêu#KÀ LKåÛ@#
JQÆ∞#∞. =∞OQÆà◊"å~°O<å_»∞ 4 JOQÆ∞à◊=ÚÅ #~°∞x "≥<≥fl=ÚHõ
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 95

Jaè=∞O„uOz ã¨∂„`«OHõ\˜ì â◊`«$QÆ$ǨÏOÖ’ áêu# LKåÛ@#=∞QÆ∞#∞.

t=x~å‡Åº [ÅO`À `≥ÅP¡ "åÅ∞ HõeÑ≤ â◊`$« QÆ$ǨÏOÖ’ áêu# LKåÛ@#
JQÆ∞#∞. fã≤ "Õã≤#KÀ ã¨fiã¨∞÷_»QÆ∞#∞.
â’¡II =∞^蕺¿ÇÏflÅ∞O~î°`Õ Éèí∂=∞ø QÆ~°úÉè’Ü«∞„`«^èŒ∂oHÍO
L^ŒOQÆ∞‡Yó „ѨfKåºO`«∞ QÆ$Ç‘Ï`åfi"å=∞áê}˜<å
Ü«∞^£QÆ$¿ÇÏ H˜ΔѨº `Õ^èŒ∂o `«™ÈºKåÛ@#HõO Éèí"Õ`ü II
`åII =∞^蕺ǨÏfl HÍÅ=∞O^Œ∞ ^èŒ∂oÖ’ ^˘~°∞¡`«∞#fl QÍ_ç^Œ
â◊s~°OH˜Ok =∞\˜„ì QÆÇÏ≤ Oz, Z_»=∞KÕ`ÀÎ L`«~Î =° ÚYOQÍ â◊`$« QÆ$ǨÏOÖ’
[e¡#KÀ LKåÛ@# [~°∞QÆ∞#∞. D q^èŒOQÍ 7 ~ÀAÅ∞ KÕÜ«∂e.
â◊`«$ LKåÛ@# =∞O„`«O – FO #"≥∂ cè=∂™êºÜ«∞ J=ÚHõQÆ$¿ÇÏ
LKåÛ@#O ‰õΩ~°∞ ‰õΩ~°∞ ™êfiǨ II
ã¨Ñ¨Î=∞ Ѩ@ÅO
=jHõ~°} „ѨÜ≥∂QÆO
Dâ◊fi~° L"åK« :–
â’¡II J^è•„ˆQ Hõ^èŒ~Úëêºq∞ =jHõ~°} =Ú`«Î=∞O
~å*τѨ*Ï Ñ¨â◊¥<åOK« â◊$}∞ ~å=} Ü«∞`«fl`«ó II
„Ñ≤Ü«∞OQÆ∞ `«QÆ~°O‰õΩ+¨ªO K«O^Œ#O <åQƈHâ◊~°O
^èŒ`«∂Î~°ã¨º ѨOKåOQÆO ã¨=∞ÉèÏQÆO `«∞HÍ~°ÜÕ∞`ü II
KèåÜ«∂Ü«∂O=\˜HÍ HÍ~庄Ѩ^ÕÜ«∂ MÏ^Œºáê#Ü≥∂ó
ѨÙ~°∞ëÈ<å^èŒ <åsK« Ü«∂=r˚=O =â◊O#ÜÕ∞`ü
ã¨áêÎǨÏO =∞O„u`«OHõ$`åfi =∞O„`Õ}Ï<Õ# =∞O„`«q`ü II
UHõz`«Îã≤÷`À =∞O„f [¿Ñ#‡O„`« =∞`«O„k`«ó
„uOâ◊`ü ã¨Ç¨Ï„㨠ã¨OMϺHõO ã¨~°fiÖ’Hõ =â◊OHõ~°O I
96 L_ô⤠◊ `«O„`O«
`åII ~å[– „Ѩ*Ï– „ã‘Î=jHõ~°} q^è•#=ÚÅ∞ K≥|∞`å#∞ q#∞.
„Ñ≤Ü«∞OQÆ∞ („¿ÑOHõ}O) `«QÆ~°O – ‰õΩ+¨ªO – K«O^Œ#O – <åQƈHã¨~°O,
L"≥∞‡`«Î ѨOKåOQÆ=ÚÅ∞ (ɡ~°_»∞ – "Õ~°∞ – HÍ_» – P‰õΩ – ѨÙ=Ùfi)
㨠= ∞Éè Ï QÆ = ÚÅ∞ „QÆ Ç ≤ Ï Oz, h_» Ö ’ ZO_» É ˇ \ ˜ ì QÆ ∞ \˜ H õ Q ÍKÕ ã ≤ ,
`åO|∂Å=∞O^Œ∞QÍx, u#∞|O_®~°=ÚÖ’ QÍx ÃÑ\˜ì uxÑ≤Oz#KÀ
Ü«∂=r˚==Ú =â◊√ÅQÆ∞^Œ∞~°∞ Wk 7 ~ÀAÅ∞ KÕÜ«∂e.
=∞O„`«O – FO #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ L_®¤=∞ˆ~â◊fi~åÜ«∞
"≥∂ǨÏÜ«∞ "≥∂ǨÏÜ«∞ q∞e q∞e~î°ó~î°ó ™êfiǨ II
D =∞O„`«O 30"ÕÅ∞ [Ñ≤¿ãÎ ã≤kúOK«∞#∞.
â’¡II aÅfiѨ„`å}˜ ã¨OQÆ$ǨϺ =∂`«∞Å∞OQÆO `«^ä≥·=K«
J*Ï^Œ∞ˆQú# ã¨OÑ≤ëêìfi uÅHõO Ö’Hõ=â◊ºHõ$`ü I
‰õΩ=∂s HõO^Œ=∂^•Ü«∞ q[Ü«∂c[ ã¨OÜ«Ú`«O
=∞ã¨ÎˆH uÅHõO ‰õΩ~åº`ü =jHõ~°} =Ú`«Î=∞O
QÀ~ÀK«#O =Oâ◊<Õ„`«O =∞`«ûºÑ≤Î `«ÎOK« ‰õΩO‰õΩ=∞O
K«O^Œ#O HÍHõ[OѶ¨∂K« =¸ÅOÉèÏQÆã¨=∞O #ÜÕ∞`ü
"åáêºkHõ [ÖË<≥·= "Õ+¨~Ú`åfi ‰õΩ=∂iHÍ
ǨϿãÎ# QÆ∞\˜HÍOHõ$`åfi KèåÜ«∂Ü«∂OK« qâ’+¨ÜÕ∞`ü
ÅÖÏ>Ë uÅHõO ‰õΩ~åº`ü Ü«∞ó Ѩâ◊ºu ã¨=jÉèí"Õ`ü
~å[^•fiˆ~ <åºÜ«∞Ü«Ú^Õú ã¨~°fi„`« q[~¸Éèí"Õ`ü I
`åII =∂ˆ~_®‰õΩÅ∞, =∂nѶ¨ÅO "Õ∞HõáêÅ`À =∞iúOz uÅHõOQÍ
^èŒi¿ãÎ Ö’Hõ=jHõ~°}O, Leq∞iK≥@∞ì ^Œ∞OѨQÆO*Ï~Ú q`«Î#=ÚÅ`À
#∂i uÅHõOQÍ ^èŒi¿ãÎ [#=jHõ~°}O. QÀ~ÀK«#O– "≥^Œ∞~°∞QÆ∞A˚,
KÕÑѨ `≤ åÎâÜ
◊ ∞« =Ú – ‰õΩO‰õΩ=∞ – K«O^Œ#O HÍHõ[OѶ∞¨ ã¨=∞OQÍ „QÆÇÏ≤ Oz
– #∂uh\˜`À #∂i Hõ#º KÕu`À QÆ∞\˜Hõ KÕ~ÚOz h_»Ö’ ZO_»Éˇ\˜ì
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 97

– ^•x QÆO^èŒO uÅHõOQÍ ^èŒi¿ãÎ ã¨~°fi=jHõ~°}O – L#fl`åkèHÍ~°∞Å

=^ŒÌ – <åºÜ«∞Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞ [Ü«∞=Ú ÅaèOK«∞#∞.
‰õΩO‰õΩ=∞O K«O^Œ#O K≥·= ~ÀK«#O â◊tq∞„t`«O
QÆ"åOH©Δ ˆ~} uÅHõO ~å[=â◊ºHõ~°O Ѩ~°O II
K«OѨHõ㨺 `«∞ =O^•HõO Hõˆ~|^è•fi „Ѩܫ∞`«fl`«ó
ã¨OQÆ$ǨϺ`«∞ Éèí~°}ºˆ~¯ ѨÙëꯈ~¯"å q^è•#`«ó
~å*Ï<åO `«HõΔ}Ï^Õ= =∞#∞ë⁄º =â◊=∂#ÜÕ∞`ü II
`åII FO „Ç‘ÏO ã¨ó J=ÚHõO "Õ∞ =â◊=∂#Ü«∞ – P#Ü«∞ ™êfiǨ——
Wk =jHõ~°} =∞O„`«O. K«O^Œ#O – ‰õΩO‰õΩ=∞ – QÀ~ÀK«#O –
Hõ~∂° Ê~°O P=ÙÅáêÅ`À #∂i uHõÅO ^èiŒ ¿ãÎ JkèHÍ~°∞Å∞ =â◊=∞ø`å~°∞.
ѨÙëê¯~°¯ Ü≥∂QÆOÖ’QÍx Éè~í }° ˜ #Hõ„Δ `«O Pk"å~°O<å_»∞ QÍx, ã¨OÃÑOQÆ
|^ŒxHõ, âßG „ѨHÍ~°O fã¨∞‰õΩ=zÛ KÕuH˜ ^èŒiOz# L#fl`åkèHÍ~°∞Å∞
=â◊=∞QÆ∞^Œ∞~°∞.
â’¡II Lj~°O K«O^Œ#OK≥·= =∞^èŒ∞<åã¨Ç¨Ïã¨O Ü«Ú`«O
QÆà◊ǨÏã¨Î„ѨÜ≥∂QÀÜ«∞O ã¨~°fi<ås „Ѩ™ê^èŒHõó I
z`åÉèí㨇O =Kå‰õΩ+¨ªO ‰õΩO‰õΩ=∞O~ÀK«#O ã¨=∞O
K«∂~°‚O „ã‘Ît~°ã≤ H˜ΔѨÎO =jHõ~°}=∞^Œ∞ƒù`«O II
Hõ$ëÈ‚`«ÊÅO =∞^èŒ∞Hõ~°ã¨º ѨHõΔÜ«ÚQƇO
=¸ÅO`«^è• `«QÆ~°[Oã≤`« HÍHõ[OѶ¨∂O
Ü«∞㨺t~ÀQÆ`«q∞^ŒO qÇ≤Ï`«O qK«∂~°‚O
^•ã‘Éèí"Õ […\˜u ™ê`«~°∞}© qz„`«O II
`åII =\˜"ì ~Õ ∞° , K«O^Œ#O – `Õ<`≥ ÀHõeÑ≤, „ã‘Î HõO~îåxH˜ ѨÓã≤#KÀ
P „ã‘Î =â◊=∞QÆ∞#∞. z`åÉèí㨇O – =K« – ‰õΩ+¨ªO – ‰õΩO‰õΩ=∞ –
QÀ~ÀK«#O ã¨=∞áêà◊§Ö’ HõeÑ≤ P á⁄_çx „ã‘Î `«ÅÃÑ· K«e#¡ KÀ =â◊=∞QÆ∞#∞.
98 L_ô⤠◊ `«O„`O«
#Å¡HÅõ ∞= – `«∞"≥∞‡^Œ ~Ô Hõ¯Å∞, `≥Å¡ HÍHõ[OѶ∞¨ "Õ~∞° – `«Q~Æ O° ã¨=∞áêà◊§Ö’
K«∂~°‚OKÕã≤ – „ã‘Î t~°ã¨∞ûÃÑ· K«e¡#KÀ "≥O@<Õ =â◊=∞QÆ∞#∞.
â’¡II #"Õº# áê}˜Hõ=∞ÖË# ~°`å=™ê<Õ
Ü≥∂ ˆ~`«™ê x[Éèí"Õ# qÖÏã≤h<åO I
"å=∞O qeO ѨuѨ^ŒO ã¨Ç¨ÏÃã·= Ü«∞™êº
=âıº= ™êÉèí=u <å„`«qHõÅÊÉèÏ=ó II
ã≤O^èŒ∞ã¨÷=∂H©ΔHõ HõáÈ`«=∂ÖÏO K«Ñ≤ëêìfi
eOQÆO qeѨº `«~°∞}©O~°=∞`Õ #"À_è®O
™È#ºO #Ü«∂u ѨÙ~°∞+¨O =∞#™êÑ≤ #∂#O
^•ã‘ Éèí"Õku =∞<ÀǨÏ~° k=º=¸iÎó II
`åII ã¨∞~°`å#O`«~O° "≥O@<Õ, ã¨eö `«"∞≥ #ÿ g~°ºO ‰õΩ_çK`Õ ÀÎ ÉèÏ~°º
Z_»=∞ JiHÍeH˜ Éèí~°Î ѨÓã≤#@¡~Ú`Õ, P"≥∞ Éèí~°Î‰õΩ =jÉèí∂`«∞~åÖˇ·
J#∞‰õÄÅOQÍ Ü«ÚO@∞Ok. ÃãO· ^è=Œ Å=}O – `Õ<≥ – áê=Ù~å~Ú=∞ÅO
HõeÑ≤#∂i, ѨÙ~°∞ëêOQÆ=Ú#‰õΩ Ñ¨Óã≤ #"À_è» J~Ú# „ã‘`Î À ~°q∞Oz#KÀ
P „ã‘Î =∞~˘Hõx HÀ~°^Œ∞. ^•ã¨∞~åÖˇ· Ü«ÚO_»∞#∞.
QÀ~ÀK«<å tt~°nkèu â◊OÉèí∞gÔ~·ºó I
HÍj‡~° K«O^Œ#Ü«Ú`≥·ó Hõ#Hõ„^Œ"≥·â◊Û II
`åII QÀ~ÀK«#O – Hõ~∂° Ê~°O – áê^Œ~ã° O¨ – K«O^Œ#O L"≥∞‡`åΉΩõ
~°Oã¨Ö’ #∂i ѨÙ~°∞ëêOQÆ=Ú#‰õΩ ÖËÑ#¨ O KÕã≤ ~°q∞Oz#, P"≥∞ =â◊√º~å
Å=Ù`«∞Ok.
â’¡II ã¨Ö’„^èŒ HÍj‡~° `«∞~°OQÆ QÆO^è• =∂`«OQÆ QÆO^ä• Ñ¨iáêz`Õ#I
`≥Ö· #Ë =$kúO YÅ∞Ü«∂u eOQÆO =~åOQÆ<å Ö’Hõ=∞<ÀǨÏ~°O `«`ü II
=~åǨÏ=ã¨Ü«∂eOQÆO =∞^èŒ∞<åã¨Ç¨Ï ÖËѨÜÕ∞`ü
ã¨∂÷ÅO ^Œ$_è»OK« n~°…OK« =∂™ê`ü eOQÆO „Ѩ*ÏÜ«∞`Õ II
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 99

Jâ◊fiQÆO^è•=sO ‰õΩ+¨ªO =∂ã‘O ã≤OÇ‘ÏѨÖÏxfi`«O

K«`«∞~°∞æ}Ë #^Œ∞ˆQú# uÅ`≥·ÅO qáêK«ÜÕ∞`ü
ã¨Î#eOQÆ Hõ~°‚áê}˜ =~°ú#O ÉèíHõΔ}Ïk`«ó II
Ñ≤ѨÊb Å=}H©Δ~° ã≤`åÖ’¿ÑÑ≤ n~°…Hõ$`ü II
`åII Ö’„^èŒ – ˆHã¨~°O – Jâ◊fiQÆO^èŒ – QÆ[Ñ≤ѨÊe, #∂<≥Ö’
=∞~°yOz – ѨÙ~°∞ëêOQÆ=Ú#‰õΩ =∂eâò KÕã≤#KÀ ÖÏ=ÙQÍ – á⁄_»∞QÍæ
JQÆ∞#∞. ѨOk=㨠`Õ<≥`À HõeÑ≤ 1 <≥Å ÖËѨ#O KÕã≤# ^Œ$_è»=∞QÆ∞#∞.
Jâ◊fiQÆO^èŒ – Ñ≤Å¡Ñ‘K«~° – ‰õΩ+¨ªO – [\Ï=∂Oã≤ – ã≤OÇ‘ÏѶ¨ÅO g\˜H˜
4 Ô~@∞¡ áêÅ`À 4Ô~@∞¡ #∂<≥`À=O_ç ÉèíH˜ΔOz#, ã¨Î#=ÚÅ∞,
=∞~å‡=Ü«∞==ÚÅ∞ =$kú á⁄O^Œ∞#∞.
â’¡II U~°O_»`Å·≥ O |‰õΩÅ㨺 `≥Å· O `«^•ä K« aÅfiã¨fi~°ãO¨ QÆ$Ç‘Ï`åfi II
ã¨=∞~°úÜÕ∞^Œ∂~°úfiQÆ Ç¨Ïã¨ÎˆH# `«^•ã¨Î#O <ÀѨu`ÒHõ^•Ñ≤
N Ѩs‚~°ã¨ Hõ~å¯ÉèϺO `≥·ÅOã≤^Œú `«Ö’^Œƒù=O II
`åII P=Ú^ŒO #∂<≥ – =‰õΩà◊`≥·ÅO – =∂ˆ~_»∞~°ã¨O HõeÑ≤
KÕu`À ã¨Î#=ÚÅ#∞ ÃÑ·H˜ =∞iÌOz#KÀ ã¨Î#=ÚÅ∞ QÆ\˜ìQÍ Z`«∞ÎQÍ
#∞O_»∞#∞. *ÏiáÈ=Ù =∂ˆ~_»∞~°ã¨O – ~°ã¨Hõ~°∂Ê~°O – uÅ`≥·ÅOÖ’
=∞iyOz ã¨Î#=ÚʼnõΩ =∞~°Ì#O KÕã≤# HÍiî#º=Ú á⁄O^Œ∞#∞.
â’¡II „ѨHΔÍÅÜÕ∞`ü xO|HõëêÜ«∞`ÀÜ≥ÿ∞ó
xâß[ºHõ$ëê‚QÆ~°∞ QÆ∞QÆ∞æÖÏ<åO
^èŒ∂¿Ñ# Ü≥∂xO xt ^äŒ∂Ѩ~Ú`åfi
<ås „Ѩ"≥∂^ŒO q^Œ^è•u Éèí~°∞Îó II
`åII x=∞‡HõëêÜ«∞=Ú`À „ã‘Ü Î ∂≥ xx Hõ_yç , #Å¡ JQÆ~∞° – QÆ∞yæÅO
^èŒ∂ѨO "Õã≤#KÀ P „ã‘Î Éèí~°Î‰õΩ Jq∞`« ã¨∞Y=ÚÅ xK«∞Û#∞.
100 L_ô⤠◊ `«O„`O«

Ü≥∂x ^Œ∞~°Oæ ^èŒ <åâ◊#O

â’¡II „ѨHΔÍà◊º xO|㨺 *ÖË# Éèí∂Ü«∞ó
`«Ãã·º= HõÖ˯# qÖËѨÜÕ∞K«Û II
`«º*ËÜ«Ú~°`åºtÛ~° HÍ^Œ∞ƒù`«OK«
QÆO^èŒO =~åOQÆ㨺 #ã¨Oâ◊Ü≥∂„`« II
ѨÖÏâ◊Éèí㨇 Ç≤ÏO`åà◊K«∂ˆ~‚ ~°OÉèÏO|∞q∞„â‹·~°∞ѨeѨº
Éè∂í Ü«∞ó II HõO^Œ~Ê° Qˆ ¿ÇÏ =∞$QÆÖ’K«h<åO ~À=∂}˜~ÀǨÏOu
Hõ^•Ñ≤<≥·= II UHõó „Ѩ^ÕÜ≥∂ ǨÏ~°`åà◊ÉèÏQÆó ѨOK«„Ѩ^ÕÜ≥∂
[Å[fiÉèÏQÍó ã¨ã¨fiã¨Î~À Éèí㨇# U= ѨOK«„áÈHõÎâ◊Û ÉèÏQÆó
Hõ^Œm[ÖÏ„~°Ìó I
`åII x=∞‡h\˜`À Ü≥∂xxHõ_çy, x=∞‡HõůO Ü≥∂xH˜ ѨÓã≤#KÀ
Ü≥∂x ^Œ∞~°æO^èŒ=Ú áÈ=Ù#∞. "≥∂^Œ∞QÆ P‰õΩÅÉèí㨇O, ǨÏi`åà◊ K«∂~°‚O,
J~° \ ˜ h \˜ ` À #∂i, Ü≥ ∂ x ™ê÷ # =ÚÃÑ· Ѩ Ó ã≤ # KÀ JK« Û \˜
~À=∞=ÚÅxflÜ«¸ áÈ=Ù#∞. uiy L^ŒƒùqOK«=Ù. 1=O`«∞ ǨÏi`åà◊
Éèãí ‡¨ O, 5ÉèÏQÆ=ÚÅ∞ â◊OYÉèãí ‡¨ O, 5 ÉèÏQÆ=ÚÅ∞ Jâ◊fiQÆO^äŒ Éèãí ‡¨ O J~°\˜
[ÅOÖ’ HõeÑ≤ Ü≥∂x™ê÷#=ÚÃÑ· ѨÓã≤#KÀ ~À=∞=Ú ÅxflÜ«Ú
~åeáÈ=Ù#∞.
Ü≥∂x ã¨OHÀK«#O
â’¡II xâß^ŒfiÜ«∞O ѨOHõ[Hˆ ã¨~O° K« x+‘Ê_»º^Õ= „^Œ∞=∞`«∞źÉèÏQÆO II
J<Õ#eѨOÎ =∞^Œ<å`«Ñ„¨ `«O „ѨÜ∂« u ã¨OHÀK« ѶŨ OÜ«Ú=`åºó II
WOn~°"庄Ѷ∞‘ = KÀ+¨}Ï<åO ѨÙ~O° QÆ =∂~åã¨# Ü«∂q∞h<åO II
ã¨OHÀK«Ü«∞`åºâ◊√ Ǩψ~# ~°O„^èŒOII
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 101

`åII Ô~O_»∞ ~°Hõ=ÚŠѨã¨∞ѨÙ, Hõ=∞Å ˆHã¨~°=ÚÅ∞, ^Õ=^•~°∞ ѨÙÅ¡Å∞,

ã¨=∞ÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÍ h\˜`À #∂i, Ü≥∂x ÖËѨ#OKÕ¿ãÎ Ü≥∂x ã¨OHÀ
zOK«∞#∞. #Å¡HõÅ∞= q`«Î#=ÚÅ∞, =K«, HõKÀÛ~°O, #Å¡q∞iÜ«∂Å∞,
QÆ<Õfl~°∞Ѩ@ì, Ѩã¨∞Ѩ٠ã¨=∞OQÍ „QÆÇ≤ÏOz h\˜`À #∂i Ü≥∂x ÖËѨ#O
KÕã≤# aQÆ∞`«∞QÍ JQÆ∞#∞.
^
„ •=}O
â’¡II ã≤O^äŒ∂~° zOKåѶ¨Å =∂H˜ΔHÍx
`«∞ÖϺxÜ«∞™êº =∞^Œ<å`«Ñ¨„`Õ II
„ѨeѨºÜ«∞™êºó ѨÙ~°∞+¨ „Ѩã¨OQÍ`ü
„áêˆQ= g~°ºO K«∞ºu=∂`«<Àu II
"Àº+¨O ~°[ó HΔ“„^Œã¨=∞xfi`«O"å
H˜ΔѨÎO Ü«∞k™êº`ü 㨇~°Ü«∞O„`«ˆQ¿ÇÏ II
„^Œ∞`«OÉèí"Õ`ü ™êã¨Ç¨ÏÃã·= <ås
^Œ$+¨ìó ã¨^•Ü«∞O H˜Å Ü≥∂QÆ ~å[ó II
Ñ≤ѨÊb K«O^Œ#OK≥·= |$ǨÏf ѨHõfiuO„u}˜
UëêOeOˆQ „ѨÖËѨ# „^Œ"Õ<åfls#ã¨Oâ◊Ü«∞ó II
JQÆã¨ÎºÑ¨„`«„^Œ= ã¨OÜ«Ú`Õ# =∞^è•fi[º ã¨Oq∞„t`«@OHõ}Ë# I
eáêÎ^fiŒè [O Ü≥∂~°=∞`ÕOQÆ <å<åO ã¨â√◊ „Hõ =∂Hõ~¬° u j„Ѷ∞¨ "Õ∞=II
`åII „^•=} =∞O„`« O –FO #"≥ ∂ Éè í Q Æ = `Õ ~° ∞ „^•Ü« ∞
L_®¤=∞ˆ~â◊fi~åÜ«∞ „ã‘Î}ÏO =∞^ŒO„^•Ñ¨Ü«∞ „^•=Ü«∞ ~î°ó~î°ó ™êfiǨ II
D =∞O„`«O 108 ™ê~°∞¡ KÕ¿ãÎ ã≤kú. ã≤O^èŒ∂~°O – zO`«Ñ¨O_»∞ –
`Õ<≥`À #∂i Ü≥∂x ^•fi~°=Ú=^ŒÌ ~åã≤ ~°u„H©_» QÍqOz# „ã‘ÎH˜
j„Ѷ∞¨ =ÚQÍ „^ŒqOK«∞#∞. „uѶ֨ Ï K«∂~°=‚ Ú. `Õ<`≥ À HõeÑ≤ Ü≥∂xÖËÑ#¨ O
KÕã≤##∂ „^ŒqOK«∞#∞. Ñ≤ѨÊà◊√§ – K«O^Œ#O zO`«Ñ¨O_»∞ #∂i
102 L_ô⤠◊ `«O„`O«
ѨÙ~°∞ëêOQÆ=Ú#‰õΩ ÖËѨ#O KÕã≤ „ã‘Î`À ~°q∞Oz# „ã‘ÎH˜ j„Ѷ¨∞„^•=}
=∞QÆ∞#∞. JQÆã≤Î P‰õΩ~°ã¨=Ú, @OHõ}Éèí㨇O `Õ<≥Ö’ <Õu`À HõeÑ≤,
eOQÆ=Ú#‰õΩ Ñ¨Óã≤ "≥∞ÿ^èŒ∞#=Ú KÕã≤# „ã‘ÎH˜ j„Ѷ¨∞ã¨öÅ#=∞QÆ∞#∞.
Ü«∞H˜}
Δ © ™ê^è#Œ
â’¡II ã¨~åfi™êO Ü«∞H˜Δ}©<åO`«∞ ^蕺#O‰õΩ~åº`«û=∂Ç≤Ï`«ó II
Éèíyh=∂`«$Ѩلf „ã‘Î~°∂ѨO `«∞źO Ü«∞^èÕÑ≤û`«"£∞ I
Éè’[ºO x~åq∞+¨OKå#fl =~°˚ºO`åO|∂Å ÉèíHõΔ}O
LѨqâ◊º [áê^ÒK« „áê`«ó™êfl`åfi#HõO ã¨Ê$âı`ü II
x`«ºHõ$`«ºO K«Hõ$`åfi`«∞ ™ê÷<Õ x~°˚#ˆH [¿Ñ`ü
Ü«∂=`ü „Ѩ`«ºHõΔ`åO Ü«∂OuÜ«∞H˜Δ}˘º "åOzè`« „Ѩ^•ó
`åII Ü«∞H˜}Δ ˜ ™ê^è#Œ Ö’ UHÍ„QÆ`Q« ÅÆ =∞#ã¨∞`À ^蕺#O KÕÜ∂« e.
`«e,¡ ™È^Œi, ‰õΩ=∂Ô~,Î „ã‘~Î ∂° ѨOQÍ, `«#‰õΩ #zÛ# suÖ’ ÉèÏqOK«=K«∞Û.
™ê^艌 Ωõ _»∞ =∂O™êǨ~°O =Ú@ì~å^Œ∞. `åO|∂Å "Õã∞¨ H˘#~å^Œ∞. „áê`«ó
HÍÅOÖ’ x`«º Hõ$`«º=ÚÅ∞ f~°∞ÛH˘x ™êfl<å#O`«~O° Z=ih `åHõ~å^Œ∞.
x~°˚#„Ѩ^Õâ◊OÖ’ [ѨO KÕÜ«∂e. Ü«∞H˜Δ}∞Å∞ „Ѩ`«ºHõΔOQÍ<Õ =~°=Ú
eK≥Û^Œ~°∞.
=∞ǨÜ«∞H˜Δ}© =∞O„`«O – FO H©¡O H©¡O „Ç‘ÏO SO FO NO
=∞ǨÜ«∞H˜Δ}ˇÿº ã¨Ô~·fiâ◊fi~°º „Ѩ^•„`≥·º #=∞ó D =∞O„`«O l`ÕO„kÜ«Ú_≥·
=∂ˆ~_»∞K≥@∞ìg∞^Œ ‰õÄ~˘Ûx 1 <≥Å~ÀAÅ∞ ~ÀE "≥~Úº™ê~°∞¡ [ѨO
KÕÜ«∂e. â◊√^Œú|e W"åfie. Ü«∞H˜Δ}˜ J<ÕHõ~°∂Ѩ=ÚÅ∞ ^èŒiOz,
™ê^艌 Ωõ x=^Œ‰Ì Ωõ =K«∞Û#∞. K«∂z ÉèÜ í ∞« =Ú K≥O^Œ~å^Œ∞. ^è#Œ O =jHõ~}° O,
PÉèí~°}=ÚÅ∞ HÀi#q WK«∞Û#∞.
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 103

â’¡II Pã¨HõÎã¨∞Îkfi*ˇ·ó ‰õΩ~庄`«ÊÜ≥∂QÆO ã¨∞~°Ñ¨Ól`«O

ã¨Ç¨Ü«∂#^èŒ"åQÆ$ǨϺ „ÉÏǨχ}Ï<£ ™ê^äŒÜÕ∞`ü „=`«O II
„`«Ü«∞ó ‰õΩ=∂iHÍó Éè’*Ϻó Ѩ~°=∂<Õfl# x`«ºâ◊ó
ã≤^Õú^èŒ<åkˆH K≥·= ã¨^•ã¨`«¯~°‡ PK«ˆ~`ü
‰õΩHõ~°‡}˜ =ºÜ«∞ âıÛ`ü ™êº`ü ã≤kú~°æK«ÛùuKå#º^è• II
`åII ã¨=º=∂~°æ=ÚÖ’ ‰õÄ_® Ü«∞H˜Δ}˜ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞=K«∞Û.
^Õ=`«Å#∞ ѨÓlOz „ÉÏǨχ}∞Å∞ ã¨Ç¨Ü«∞=Ú`À nHõΔ=Ç≤ÏOz ~ÀE
3 Hõ#ºÅ‰õΩ Ñ¨~°=∂#flO`À Éè’[#O ÃÑ\˜ì ™ê^èŒ# KÕÜ«∂e. =∞O„`«O
ã≤kúOK«QÍ<Õ ^èŒ#Åa÷, =$kú HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ^•xx ã¨`«¯~°‡Å‰õΩ
qxÜ≥∂yOKåe, áêѨHõ~°‡Å‰õΩ Y~°∞Û KÕã≤#KÀ ã≤kú áê_»QÆ∞#∞.
2) ^èŒ#^•Ü«∞H©Δ}˜ =∞O„`«O –
FO SO „Ç‘ÏO NO ^èŒ#O =∞=∞ ^ÕÇ≤Ï^ÕÇ≤Ï ™êfiǨ II
D =∞O„`«O ~åqK≥@∞ì #kè~ÀÇ≤ÏOz UHÍ„QÆ=∞#ã¨∞¯_≥· [Ñ≤OKåe.
3) Ѩل`«„Ѩ^Œ Ü«∞H©Δ}© =∞O„`«O –
FO „Ç‘ÏO „Ç‘ÏO „Ǩ˙O ~°O ‰õΩ~°∞ ‰õΩ~°∞ ™êfiǨ II
Wk =∂q∞_çK≥@∞ì #kè~ÀÇ≤ÏOz [Ñ≤OKåe.
4) ^èŒ#„Ѩ^Œ Ü«∞H˜Δ}© =∞O„`«O –
FO „Ç‘ÏO H©¡O =∞Ǩ ÅÔH‡Δ #=∞ó I
Wk =∞„iK≥@∞ì #kè~ÀÇ≤ÏOz [Ñ≤OKåe.
5) [Ü«∞ Ü«∞H©Δ}© =∞O„`«O –
FO SO [Ü«∂Ü«∞H©Δ}ˇÂº ã¨~°fiHÍ~°º ™ê^èŒ#O ‰õΩ~°∞‰õΩ~°∞ ™êfiǨ.
Wk lÖË¡_»∞ #kè~ÀÇ≤ÏOz [Ñ≤OKåe.
104 L_ô⤠◊ `«O„`O«

Éè∂í uh ™ê^è#Œ
â’¡II ™êÉèí∂uh ‰õΩO_»Å ^è•i}©K«
ã≤O^èŒ∂i}˜ KåѨº^èŒ Ç¨i}©K«
#\©`«^è• Kåu#\© K« KÕ\©
HÍ"Õ∞â◊fis KåÑ≤‰õΩ=∂iHÍ K« II
`åII Éèí∂uh J<Õ Ü«∞H˜Δ}˜ ‰õΩO_»Å=ÚÅ∞ ^èŒiOz<˘ã¨@
ã≤O^è∂Œ ~°=Ú ^èiŒ Oz Ü«ÚO_»∞#∞. #\˜=Öˇ, Ü«∞ø=#=u=Öˇ, ‰õΩ=∂iHõ
=Öˇ ~°∂Ѩ^è•~°} KÕÜ«Ú#∞. FO „ǨO „‰õÄO „‰õÄO „HõO Hõ@∞Hõ@∞
J=ÚH©^Õg =~°^•ã≤kú^•K«JO Éèíó II Wk ã¨OÃÑOQÆ K≥@∞ì„H˜O^Œ 8"ÕÅ∞
[Ñ≤OKåe. ѨÓ*Ï#O`«~°O QÆ∞yæÅ ^èŒ∂ѨO "ÕÜ«∂e.
4) ^èŒ#„Ѩ^Œ Ü«∞H˜Δ}© =∞O„`«O – FO „Ç‘ÏO H©¡O =∞Ǩ ÅÔHΔ‡º #=∞ó I
Wk =∞„iK≥@∞ì #kè~ÀÇ≤ÏOz [Ñ≤OKåe.
5) [Ü«∞ Ü«∞H©Δ}˜ =∞O„`«O – FO SO [Ü«∂Ü«∞H˜Δ}ˇÂº ã¨~°fiHÍ~°º
™ê^èŒ#O ‰õΩ~°∞‰õΩ~°∞ ™êfiǨ, Wk lÖË¡_»∞ #kè~ÀÇ≤ÏOz [Ñ≤OKåe.
â◊=™ê^è#Œ
â’¡II â◊‡âß<åÅÜ«∞ =∂QÆ`«º LѨ"å™È l`ÕO„kÜ«∞ó
J=∂Ü«∂O Éè∫=∞"åˆ~K« â◊"ÀѨi ã¨=∂~°∞¿ÇÏ`ü I
JÜ«Ú`«O „Ѩ[¿Ñ#‡O„`«O =∞øh x~°ƒùÜ«∞~°∂Ѩ`«ó
â◊=™ê^èŒ# "Õ∞`«`«∞Î ã≤^䌺`«º„`« #ã¨Oâ◊Ü«∞ó II
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 105

áê^Œ∞HÍ ã≤kú
â’¡II HÍHÍ[OѶ¨∂ ã≤`å„QÍǨº QÆ$„^äŒã¨ºK« =™ê`«^è•
Jâ◊fiQÆO^è• ã¨=∂Ü«ÚHÍΠǨﺄ+≤ìH©Δ ˆ~K«¿Ñ+¨ÜÕ∞`ü
J<Õ# eѨÎáê^Õ`«∞ Ü≥∂[<å<åO ukè~°fiº*Ë`ü II
`åII `≥Å¡ HÍHõ[OѶ¨∞, („QÆ^ŒÌ=ã¨, Jâ◊fiQÆO^èŒ D =¸_»∞ ã¨=∂#
ÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÍ fã¨∞H˘x XO>ˇáêÅ`À ѨÓi JiHÍeH˜ „"åã¨∞H˘x
ã¨∞=∂~°∞ 76–100 H˜Ö’g∞@~°∞¡ ^Œ∂~°O #_»=QÆÅ_»∞. áê^Œ∞HÍã≤kú
=∞O„`«O – FO #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ ~°∞„^•Ü«∞ Éèí∂`«ÉèË`åà◊ „`åã¨<åÜ«∞
â◊OYK«„Hõ QÆ^•^è~Œ åÜ«∞ ǨÏ# ǨÏ# =∞ǨÏ`Õ K«O„^•Ü«Ú`åÜ«∞ ǨïOѶ\¨ ò
™êfiǨ II
q^•º^è~Œ ã° k≤ ú
FO „Ç‘ÏO Q“~ÀæÑ`¨ Ü
« ∞Õ #=∞ó I Ѩq„`«=ÚQÍ D =∞O„`«O ~ÀE
J~°~ú å„uÜ«∞O^Œ∞ 3"ÕÅ∞ [Ñ≤Oz# ã≤kOú K«∞#∞. *Ï˝#=Ú, ã¨`û« O`å#=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
WO„^*
Œ ÏÅ ã≤kú
Éè∂í `«=Ú =keOK«∞ =∞O„`«O – FO #"≥∂ ÉèQí =Æ `Õ L_®¤=∞ˆ~â◊fi
~åÜ«∞ ‰õΩǨïh ‰õΩ~°ƒbù ™êfiǨ II Wk 108 ™ê~°∞¡ ѨiOî K«∞K«∂ =\˜"ì ~Õ ∞°
– K«O^Œ#O, HõKÀÛ~°O HõeÑ≤ ÖËÑ=¨ Ú#∞ â◊s~°=Ú#‰õΩ Ñ¨Óã≤#KÀ Éè∂í `«=Ú
=^ŒÅ∞#∞.
â’¡II QÆ∞yæÅO Åâ◊√#Oã¨iÊó HõOK«∞HõO HõÑ≤~À=∞K«
td‰õΩ‰õΩ¯@ Ü≥∂ifiëêª=∞Åó áê~å=`«ã¨ºK«
106 L_ô⤠◊ `«O„`O«
U`«^Œ∂Ìáê„^ŒæǨó „‰õÄ~åó Ñ≤âßKåÉèí∂`« ѨÓ`«<åó
_è®H˜<≥·ºÇ≤ÏHõ [fi~åâ◊Û~“„^• #â◊ºOuã¨~°≈`«ó II
`åII QÆ∞yæÅO, "≥Å∞¡e¡, <≥~Úº, áê=Ú‰õΩ|∞ã¨O, HÀu ~À=∞=Ú,
<≥=∞e–HÀ_ç, áê=Ù~å~Ú =∞Å=ÚÅ∞ HõeÑ≤ ^èŒ∂ѨO "Õã≤#KÀ
„QÆǨÏÉÏ^èŒÅ∞, Ñ≤âßK«=ÚÅ∞, SÇ≤ÏHõ [fi~°=ÚÅ∞ „ѨÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞
#tOK«∞#∞.
H =∂~°} „ѨÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞, „"åÜ«Ú@ÖË^Œ∞.

DQÆÅ x"å~°}
â’¡II `«„HõÑ≤¿+ª# `åÖË# ÖËѨÜÕ∞`ü ѨلuHÍHõ$uO
`å=∂^•Ü«∞ QÆ$Ǩ^•ºu=∞H˜ΔHÍ <å„`«ã¨Oâ◊Ü«∞ó II
`åII =∞l˚QÖÆ ’ ǨÏi`åà◊O#∂i, U^≥<· å XHõ ÉÁ=∞‡‰õΩ Ñ¨Óã≤#KÀ DQÆÅ∞
^Œ∂~°=ÚQÍ áÈ=Ù#∞.
ZÅ∞HõÅ x"å~°}
â’¡II âıfi`å~°¯ ^Œ∞QÆúO ‰õΩÖÏúâ◊Û uÅK«∂~°‚O `«^ä≥·=K« I
J~°¯Ñ¨„`Õ`«∞ #º™êÎx =¸+¨HÍO`« Hõ~å}˜"≥· II
`åII LÅ=Å∞, #∞=ÙfiÅá⁄_ç, `≥Å¡lÖË¡_»∞ áêÅ`À HõeÑ≤, lÖË¡_»∞ P‰õΩÃÑ·
LOz#KÀ, Jk ux ZÅ∞HõÅ∞ #tOK«∞#∞.
#e¡ x"å~°}
â’¡II J~°¯`«∂Å =∞~¸=iÎ ÉèÏ=ÜÕ∞`ü Ü«∂= ˆH#K«
nѨO `«`«¯@∞ `≥· ÖË# xóH“ëêÜ«∂Ou=∞`«∞¯}Ïó II
`åII lÖË¡_»∞ =`«∞ÎÅ∞, Ü«∂=Hõ ~°ã¨OÖ’ <åɡ\˜ì P=#∂<≥Ö’ nѨO
"≥eyOz# #Å∞¡Å∞ áÈ=Ù#∞.
 L_ô⤠◊ `«O„`O« 107

ã¨~Ê° – =$tÛHõ x"å~°}

â’¡II QÆ∞_»N"å㨠ÉèíÖÏ¡`«O q_»OQÆ „uѶ¨ÖÏÜ«Ú`«O I
ÖÏHΔÍ~°¯Ñ¨Ù+¨Ê „ѨܫÚ`«â◊Û^èŒ∂áÈ=$tÛHõã¨~°ÊǨÏ$`ü II
`åII ɡÅO¡ –K«O^Œ#O–r_ç–"åÜ«Úq_»OQÆO–„uѶŨ =ÚÅ∞. ÖÏHõΔ
– lÖË_¡ ∞» ѨÓÅ∞ HõeÑ≤ ^ä∂Œ ѨO "Õã#≤ KÀ, áê=ÚÅ∞, `Õà√◊ § áêiáÈ=Ù#∞.
^À=∞Å x"å~°}
â’¡II ÉèíÖÏ¡`«Hõ q_»OQÍx qâ◊fiHõO ѨÙ+¨¯~°O `«^è• I
[O|∞Ö’=∞â◊HõO ǨÏOu ^èŒ∂áê^•fiQÆ$Ç¨Ï =∞^茺`«ó II
`åII r_ç–"åÜ«Úq_»OQÆO, ™⁄Oiî–ã¨=∞ÉèÏQÆ=ÚÅ∞ „QÆÇ≤ÏOz
K«∂~°‚O KÕã≤ ^èŒ∂ѨO "Õã≤#KÀ ^À=∞Å∞ áêiáÈ=Ù#∞.
^è•#º =$kú
â’¡II ѨÓ~åfiëê_è®Yº |∞∞ˆHΔ`«∞ =O^•O cè`«Hõ=$HõΔ*ÏO I
ã¨ã¨º=∞^èÕº H˜Δ¿Ñ`ÕÎ# ã¨Ñ¨º=$kú~°ƒù "Õ^Œú$=O II
`åII FO #"≥∂ ã¨∞ˆ~Éèíºó [Å[ó LѨi Ѩiq∞e ™êfiǨ II D
=∞O„`«O 10 "ÕÅ∞ [Ñ≤Oz, ѨÓ~åfiëê_è» #HõΔ„`«O~ÀA# r_ç=∂q∞_ç
|^ŒxHõ `≥zÛ =∞O„uOz á⁄Å=ÚÖ’ áêu#KÀ Z‰õΩ¯= ѨO@ ѨO_»∞#∞.
QÆ~ƒ° ^
ù •è ~°}
â’¡II ã¨=¸Å Ѩ„`åO ã¨~åÊH©ΔO ~°q"åˆ~ ã¨=Ú^Œ÷ˆ~`ü
UHõ=~°‚ QÆ"åOH©Δˆ~ Hõ<åºÇ¨Ï¿ãÎ# ¿Ñ+¨ÜÕ∞`ü II
|∞∞`«∞HÍÖËÑ≤ÉË^ŒfiO^䕺 |ÖÏ~°÷O `«kÌ<Õk<Õ II
`åII ã¨~åÊH˜Δ "≥ÚHõ¯ ã¨=¸ÅOQÍ, Pk"å~°O `≥zÛ XˆH ~°OQÆ∞
L#fl P=ÙáêÅ`À, Hõ#ºKÕ`« #∂iOz „ã‘Î |∞∞`«∞HÍÅ=ÚÖ’ 7 ~ÀAÅ∞
`åyOz#KÀ ^À+¨=ÚáÈ~Ú QÆ~°ƒù=Ú ^èŒiOK«∞#∞.
108 L_ô⤠◊ `«O„`O«

QÆ~ƒ° ™„ù ê= ^À+¨x"å~°}

â’¡II ‰õΩ=ÅÜ«∞O ã¨uÅO Ñ‘`åfiH©Δˆ~} =∞^èŒ∞ã≤`åÜ«Ú`«O I
QÆ∞~°∞`«~°^ÀÃ+·â◊Ûe`«O QÆ~°ƒùO ™ê÷ѨÜÕ∞^•â◊√ II
`åII Hõ=∞O "Õ~°∞ – uÅÅ∞, áêÅ`À #∂i `Õ<≥"À ¿ãqOz
QÆ~°ƒù^À+¨=ÚÅ∞ `˘Åy QÆ~°ƒù=Ú xÅ∞K«∞#∞.
ã¨∞Y„Ñ㨠=¨ O
â’¡II âıfi`«O ѨÙ#~°fl"å=¸ÅO K«∂~°‚OÜ≥∂<Ò „Ѩ"Õâ◊ÜÕ∞`ü I
HõΔ}Ï`ü„Ѩã¨∂Ü«∞`Õ<ås Qƈ~ƒù}Ïu„Ѩё_ç`å II
`åII „Ѩã¨="Õ^Œ# á⁄O^Œ∞ „ã‘ÎÜ≥∂xÖ’, `≥Å¡QÆe*Ë~°∞ "Õ~°∞
K«∂~°‚=Ú#∞ ~åã≤#KÀ, "Õ^Œ#`«yæ "≥O@<Õ ã¨∞Y„Ѩã¨==∞QÆ∞#∞.
U`«`ÕÎHõkè`«O =`«û =∞O„`«=Ú_ô¤â◊ =Ú`«Î=∞O
Ü«∞Ãã‡HõÃã·‡ #^•`«=ºO ~°HõΔ}©Ü«∞O „Ѩܫ∞`«fl`«ó II
`åII F ~å=}Ï! h‰õΩ K≥ÑÊ≤ # D L_ô⤠◊ `«O„`«=Ú JÜ≥∂QÆ∞ºÅ‰õΩ
LѨ^ÕtOK«~å^Œ∞. *Ï„QÆ`«ÎQÍ Ñ¨i~°H˜ΔOK«∞=Ú.
t"å~°Ê}=∞ã¨∞Î
ã¨~fi° HÍ~°º ã≤^=úŒ ∞O„`O«
ã¨~°ã¨ ™ê=~°‚ ã≤O^èŒ∞~°ã‘=∞O`« ã¨∞=~°‚ ã¨∂K«Hõ¿ãK«# Ãã·O^èŒ=
™ÈǨÏOÉèÏq`« ™œ=ˆ~‚ ã¨O`«`« ã¨OѨ`«ûO`À+¨O ^ÕÇ≤Ï ã¨ó ã¨ó ™êfiǨ II
D =∞O„`«O ~ÀE 11™ê~°∞¡ ѨiOî z WO\˜#∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi#
ã¨=∞ã¨Î HÍ~°º=ÚÅ∞ ã≤kúOK«∞#∞.
O
 „|ǨχN "Õ∞_»=~°Ñ¨Ù ã¨OѨ`ü ‰õΩ=∂~ü
J#∞"å^Œ=ÚÅ∞ – ~°K«#Å∞
`«fi~°Ö’
1. "å=∂Kå~°O 18. =∞ǨHÍÅ`«O„`«O
2. "å=∞ˆHâ◊fi~° `«O„`«O 19. Ç≤Ï~°}º `«O„`«O
3. HÍ=∞~°`«fl `«O„`«O 20. `«O„`«=∞Ü«¸~°O
4. `«O„`«ã¨OÇ≤Ï`« 21. `«O„`«ã¨~°fiã¨fiO
5. Nâ‹·Å `«O„`«O 22. PHÍâ◊Éèˇ·~°= `«O„`«O
6. |^ŒxHÍ `«O„`«O 23. qâßfiq∞„`« `«O„`«O
7. +¨@¯~°‡ `«O„`«O 24. `«O„`«™êÇ≤Ïu
8. `«O„`« ëê_»=O 25. `«O„`« H“=Úk
9. Éèˇ·~°= `«O„`«O 26. `«O„`« =∞~°‡O
10. HÍm `«O„`«O 27. `«O„`«=∞Ol+¨ª
11. ã¨OMϺ `«O„`«O 28. `«O„`«™ê~°OQÆO
12. QÆ[Hõ~°‚ `«O„`«O 29. `«O„`«™ê~°OQÆO
13. `«O„`« =∂~åÎO_»O 30. Hõ~°‚Ñ≤âßzh `«O„`«O
14. `«O„`« HõÅÊ„=∞O 31. `«O„`« ™ê~°}˜
15. Ü«∂=∞à◊ `«O„`«O 32. `«O„`« tYi}˜
16. 㨯O^Œ`O« „`«O 33. `«O„`«âßã¨#O
17. ѨÙ~°â◊Û~°} `«O„`«O 34. `«O„`«‰õΩO[~°O
"Õ∞_»=~°ÑÙ¨ ã¨OѨ`ü ‰õΩ=∂~ü
4–399 qâßfiq∞„`« ae¤OQ∑û
`å~°Hõ~å=∞#QÆ~ü, #~°ã≤OǨ~À_£
HÍH˜<å_» – 2
 ~°∞„^Ñ
Π~
‘ "
°î ∞£
Wk ~°∞„^ŒÑ‘~î° Ü«∞O„`«=Ú. Wk 㨯O^ŒÑ¨Ù~å}=Ú #O^Œ∞#flk t=Ù_»∞
ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ `å<Õ nxx q=iOK≥#∞. nxx ~åyˆ~‰õΩÃÑ· âß„™ÈÎHõÎ=ÚQÍ
edOz, ã¨O™ê¯~°–„áê}„Ѩu+¨ª–r=HõàÏk<åºã¨=ÚÅ∞ KÕã≤, P=~°}Ï~°Û#
KÕã≤#KÀ, ã¨HõÅ HÍ~°º=ÚÅ∞ ã≤kúOK«∞#∞. ã¨=∞ã¨Î ã¨OѨ^ŒÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
~åy Ü«∞O„`«=Ú#‰õΩ „áê}„Ѩu+¨ª KÕã≤#KÀ Ѩ@=Ú Hõ\˜ìOK«~å^Œ∞. D
Ü«∞O„`«=Ú#∞ W^Õ suQÍ J@ìÃÑ· JuH˜Oz ѨÅ∞=Ú Hõ\˜ìOz, ^蕺# –
™È΄`«=ÚÅ∞ KÕã≤##∂ W+¨ìHÍ=∞º=ÚÅ∞ ã≤kúOK«∞#∞. Wk J#∞Éèí= ã≤^ŒúO.
J㨺N ^ŒâßHõ~Δ ° ~°∞„^Œ =∞Ǩ=∞O„`«ãº¨ , É∫^•úÜ∞« # |∞∞+≤ó I ѨOH˜KÎ Û« Où ^Œó
~°∞„^À^Õ=`å I ǨÏO c[O–#O â◊HóΘ –=∞O H©ÅHõO I L^•`«ãÎ fi¨ ~°ó I âıfi`«=~°O‚ I
ã¨~°fiã¨OѨ`ü ã¨=∞$^Œúºˆ~Ì, ã¨HõÖÏcè+¨ì ã≤^Œúºˆ~Ì [¿Ñ qxÜ≥∂QÆó I
^蕺#"£∞
PH©~°‚O k=ºÉè’ÔQ·~°=∞~°ku ã¨∞`≥·~°iÛ`«O â‹·ÅHõ<åº
^ÕǨ~°÷O^è•~°Ü«∞O`«O ã¨Êù\˜Hõ=∞}˜ xÉèíO "庄Ѷ¨∞ K«~À‡`«ÎsÜ«∞O I
^≥ÂfiÑ‘OHõ$uÎO =™ê#O Ç≤Ï=∞H˜~°}HõàÏ âıY~°O hÅHõO~î°O
ǨÏ$+¨ìO "åºÑ¨ÎO HõÖÏaè~°ú$`« HõÑ≤Å [@O ÉèÏ=ÜÕ∞ ~°∞„^Œ=¸iÎ"£∞ II
=∞O„`«"£∞ II FO #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ ~°∞„^•Ü«∞
|∞∞}–~ÀQÆ–â◊„`«∞ÉÏ^èŒÅ x"å~°}‰õΩ
g∞ *Ï`«Hõ=Ú`À ã¨O„ѨkOK«O_ç
„|ǨχN "Õ∞_»=~°Ñ¨Ù ã¨OѨ`ü ‰õΩ=∂~ü
4–399 `å~°Hõ~å=∞#QÆ~ü, [QÆ<åfl^èŒÑ¨Ù~°O
#~°ã≤OǨÏ~À_£ HÍH˜<å_» – 2
& 0884–2341878 98493–54393
2016@ . .