A D A S TA C H O W S K A

PLASTIK
SKĄD WZIĘŁA SIĘ NAZWA PLASTIK?

Słowo plastik wywodzi się z greckiego słowa πλαστικός (plastikos)

oznaczającego „zdolny do bycia ukształtowanym lub uformowanym”, a z
πλαστός (plastos) oznaczającego „uformowany”.
STRUKTURA
PLASTIKU
• Większość tworzyw sztucznych (plastiku) zawiera Plastik PET
polimery organiczne. Zdecydowana większość tych
polimerów jest utworzona z łańcuchów atomów węgla
„czystych” lub z dodatkiem: tlenu, azotu lub siarki.
Łańcuchy zawierają wiele powtarzających się jednostek,
utworzonych z monomerów. Każdy łańcuch polimeru
będzie miał kilka tysięcy powtarzających się jednostek.

• Szkielet jest częścią łańcucha, który znajduje się na

„głównej ścieżce”, łącząc dużą liczbę powtarzających
się jednostek.

• Aby dostosować właściwości tworzywa sztucznego,

różne grupy molekularne „zwisają” z tego kręgosłupa.
Te boczne jednostki są zwykle „zawieszone” na
monomerach, zanim same monomery zostaną
połączone ze sobą, tworząc łańcuch polimeru. To
właśnie struktura tych łańcuchów bocznych wpływa na
właściwości polimeru.

• Strukturę molekularną powtarzającej się jednostki

można precyzyjnie dostosować, aby wpływać na
określone właściwości polimeru.
KLASYFIKACJA, PODZIAŁ TWORZYW
SZTUCZNYCH
T W O R Z Y W A P O L I M E R O W E M O G Ą B Y Ć K L A S Y F I K O W A N E N A W I E L E S P O S O B Ó W.
Z E W Z G L Ę D U N A P O C H O D Z E N I E P O D S TA W O W E G O S K Ł A D N I K A
• T W O R Z Y W A S Z T U C Z N E P O C H O D Z E N I A N AT U R A L N E G O – N P. G A L A L I T, K T Ó R Y R O B I S I Ę Z K A Z E I N Y P O C H O D Z Ą C E J Z M L E K A ,
CZY CELULOID, KTÓRY ROBI SIĘ Z CELULOZY POCHODZĄCEJ Z DREWNA
• S Y N T E T Y C Z N E T W O R Z Y W A S Z T U C Z N E – W K T Ó R Y C H P O D S TA W O W Y S K Ł A D N I K J E S T S U B S TA N C J Ą O T R Z Y M A N Ą N A D R O D Z E
SYNTEZY ORGANICZNEJ
ZE WZGLĘDU NA FIZYKOCHEMICZNE WŁAŚCIWOŚCI PRZETWÓRCZE[EDYTUJ | EDYTUJ KOD]
1. T W O R Z Y W A T E R M O P L A S T Y C Z N E – U P L A S T Y C Z N I A J Ą C E ( „ T O P I Ą C E ” ) S I Ę P O D W P Ł Y W E M T E M P E R AT U R Y N P. P O L I E T Y L E N ,
P O L I P R O P Y L E N , P O L I ( C H L O R E K W I N Y L U ) I T P.
2. T W O R Z Y W A R E A K T Y W N E – U L E G A J Ą C E R E A K C J I C H E M I C Z N E J S I E C I O W A N I A N P. Ż Y W I C E E P O K S Y D O W E , Ż Y W I C E
POLIESTROWE, KAUCZUK
ZE WZGLĘDU NA ZASTOSOWANIE[
• KONSTRUKCYJNE,
• ELASTOPLASTYCZNE,
• P O R O W AT E ,
• POWŁOKOTWÓRCZE,
• ADHEZYJNE,
• WŁÓKNOTWÓRCZE,
• SPECJALNE (WYMIENIACZE JONOWE, POLIMERY BIOMEDYCZNE ITP).
ZE WZGLĘDU NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE[
• P L A S T O M E R Y – P O L I M E R Y, K T Ó R E P O D W P Ł Y W E M N A P R Ę Ż E Ń W Y K A Z U J Ą B A R D Z O M A Ł E O D K S Z TA Ł C E N I A ( M N I E J S Z E N I Ż 1 % ) .
D O P L A S T O M E R Ó W Z A L I C Z A S I Ę T E R M O P L A S T Y I D U R O P L A S T Y [5].
• E L A S T O M E R Y – T W O R Z Y W A , K T Ó R E P R Z Y M A Ł Y C H N A P R Ę Ż E N I A C H W Y K A Z U J Ą D U Ż E O D K S Z TA Ł C E N I E ( D O 1 0 0 0 % ) , M O Ż N A J E
R O Z C I Ą G A Ć I Ś C I S K A Ć , W W Y N I K U C Z E G O Z M I E N I A J Ą Z N A C Z N I E S W Ó J K S Z TA Ł T, A L E P O O D J Ę C I U S I Ł Y W R A C A J Ą D O P O P R Z E D N I C H
K S Z TA Ł T Ó W. E L A S T O M E R Y Z A S TĄ P I Ł Y P R A W I E C A Ł K O W I C I E K A U C Z U K N AT U R A L N Y, A L E Z N A L A Z Ł Y T E Ż S Z E R E G N O W Y C H Z A S T O S O W A Ń ,
N I E D O S T Ę P N Y C H D L A Z W Y K Ł E G O K A U C Z U K U [5].
ZE WZGLĘDÓW EKOLOGICZNYCH TRWAJĄ PRACE NAD BIOLOGICZNIE ROZKŁADAJĄCYMI SIĘ TWORZYWAMI SZTUCZNYMI,
PRODUKOWANYMI NA BAZIE ROŚLINNEJ CZY ZWIERZĘCEJ.
Z E W Z G L Ę D U N A D O D AT K I , K T Ó R E W Y S T Ę P U J Ą W T W O R Z Y W I E [ E D Y T U J | E D Y T U J K O D ]
W S K Ł A D T W O R Z Y W S Z T U C Z N Y C H O P R Ó C Z P O L I M E R Ó W W C H O D Z Ą R Ó Ż N E G O R O D Z A J U D O D AT K I N A D A J Ą C E I M O K R E Ś L O N E
WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE. MOGĄ TO BYĆ:
1. NAPEŁNIACZE;
2. P L A S T Y F I K AT O R Y;
3. S TA B I L I Z AT O R Y;
1. A N T Y O K S Y D A N T Y;
2. D O D AT K I Z M N I E J S Z A J Ą C E PA L N O Ś Ć ;
4. A N T Y S TAT Y K I ;
5. BARWNIKI;
6. D O D AT K I P R Z E C I W Ś C I E R N E .
ZALETY PLASTIKU
Z tworzyw sztucznych możemy wykonać naprawde wiele, są łatwe do przetworzenia a koszty
produkcji małe. Najważniejszą zaletą tworzyw sztucznych są olbrzymie możliwości
wykorzystania, co jest wynikiem fizycznych właściwości takich materiałów. Tworzywa
polimerowe charakteryzuje niewielka gęstość, doskonała odporność na korozję, a także
duża plastyczność, a co za tym idzie nieporównywalna do innych tworzyw łatwość
przetwórstwa.W zależności od rodzaju tworzywa, możemy spodziewać się różnej
wytrzymałości. Obecnie jesteśmy wstanie wykonać komponenty z wiekszą wytrzymałością
podczas rozciągania niż stal. Tworzywa sztuczne stanowią również świetną izolację
elektryczną, można je barwić na różne sposoby i wykańczać powierzchnie w różnej fakturze.
WADY PLASTIKU
Wśród wad tworzyw sztucznych należy wymienić stosunkowo małą odporność na wysokie
temperatury, a w stosunku do metali i ceramiki stosunkowo słabsze właściwości mechaniczne.
Jedna z największych wad tworzyw polimerowych jest bardzo długi czas rozkładu, jeśli
człowiek dokonuje zaśmiecania nimi środowiska naturalnego, czy też podczas składowania ich
na składowiskach odpadów. Od początku ich masowej produkcji 9% zostało poddane
recyklingowi, 12% spalono, a 79% zostało wyrzuconych na składowiska odpadów[1].
Równocześnie tworzywa polimerowe stanowią doskonałe materiały wtórne do ponownego
przerobu w technologiach recyklingu, gdzie na samym końcu powinny one kończyć „swoje
życie” jako materiał opałowy, ze względu na wysoką wartość opałową, często porównywalną
do węgla. Pomimo zaawansowanych technologii w spalarniach odpadów, które eliminują
emisję szkodliwych związków do środowiska, wciąż obserwuje się wysoki opór społeczny
podczas wyboru lokalizacji spalarni odpadów.
RECYKLING
Zasadą działania recyklingu jest maksymalizacja ponownego wykorzystania materiałów odpadowych,
z uwzględnieniem minimalizacji nakładów na ich przetworzenie, przez co chronione są surowce
naturalne, które służą do ich wytworzenia oraz surowce służące do ich późniejszego przetworzenia.
W celu uproszczenia recyklingu tworzyw sztucznych został wprowadzony przez Society of the Plastics
Industry Inc (USA)' w 1988 kod oznaczania tych tworzyw. Pierwotnie został on zaprojektowany dla
tworzyw stosowanych w naczyniach i opakowaniach stosowanych w gospodarstwach domowych.
Później jednak został rozszerzony na inne tworzywa, a także na metale. Symbole te ułatwiają ich
sortowanie w sortowniach odpadków. Dodatkowo informują też konsumentów z jakim tworzywem
mają do czynienia. Kody zawierają trzy strzałki, tworzące trójkąt, z grotami skierowanymi zgodnie z
ruchem wskazówek zegara. Wewnątrz trójkąta znajduje się liczba oznaczająca kod tworzywa, a pod
trójkątem umieszczany jest skrót literowy, pochodzący z angielskiej nazwy głównego polimeru
wchodzącego w skład oznakowanego tworzywa. Kod ten bywa też stosowany do metali kolorowych i
aluminium.Ich proces biodegradacji jest bardzo powolny, w zależności od tworzywa trwa on nawet
kilkaset lat.

Najczęściej do recyklingu trafiają

takie produkty jak: butelki, skrzynie,
rożnego rodzaju pojemniki, folie.
PRZEBIEG RECYKLINGU
1.bez zmiany chemicznej struktury produktu – jest to nic innego jak recykling mechaniczny, polega on na
rozdrobnieniu produktu poprzez specjalistyczne maszyny, aż do utrzymania regranulatu. Najcześciej trafiają
do tego typu utylizacji butelki oraz folie.

2. ze zmiana chemiczną struktury – jest to recykling surowcowy, który polega na degradacji tworzywa, aż do
uzyskania związków wyjściowych lub niskocząsteczkowych. Recykling ten przebiega poprzez proces:

A) metanolizy, glikolizy, hydrolizy – wykorzystywane są tutaj rozpuszczalniki chemiczne

B) pirolizy (jest to rozkład termiczny bez użycia tlenu)

C) zagazowania (rozkład do produktów gazowych)

D) hydrokrakingu (rozkład w obecności wodoru)

Podczas w/w recyklingu zostają uwolnione ciekłe i gazowe węglowodory, które znajdują zastosowanie jako
paliwo w przemyśle energetycznym i wapienno-cementowym, a także jako surowiec do produkcji kolejnych
wyrobów.
 
ZANIECZYSZCZENIE PLASTIKIEM I
JEGO WIELKIE ZAGROŻENIE
Ogromny sukces plastiku, jego ofiarą stała się nasza planeta i jej ekosystemy. Ale nie tylko ziemi to zaszkodziło, również nam ludziom,
twórcą tego materiału który stał się ogromnym problemem. Około 79% zużytych tworzyw sztucznych nie trafia do recyklingu, lecz na
wysypiska śmieci i do środowiska naturalnego, w tym do oceanów. Tylko niewielki procent, jak pokazuje wykres zostanie przetworzonych
do ponownego użycia.

Naukowcy ostrzegają, że to co się dzieje z plastikiem i w ogóle z tworzywami sztucznymi, to „niekontrolowanym eksperymentem na skalę
globalną”. Do 2050 roku na śmietnik i do środowiska trafi kolejne 12 mld ton tworzyw sztucznych.
EFEKTY ZANIECZYSZCZONEGO
ŚRODOWISKA
• Co roku do mórz i oceanów
trafia 8 milionów ton plastikowych odpadów, z
czego 236 tysięcy ton stanowi mikroplastik.
• Obecnie na powierzchni
oceanów znajduje się pięć “wysp” utworzonych
z plastikowych odpadów. Jedna z nich wielkością
dorównuje powierzchni Francji.
• Co minutę do morza trafia taka
ilość plastiku, jaka znajduje się w jednej
śmieciarce.
• Do 2020 roku ilość plastików w
morzach i oceanach zwiększy się 10-krotnie.
• W 2014 roku stosunek masowy
ilości plastików w morzach do ryb wynosił 1:5.
• W przeliczeniu na masę do 2050
roku w morzach i oceanach będzie więcej
plastiku niż ryb.
• Tworzywa sztuczne są dosłownie
wszędzie, bo zostały znalezione nawet na
głębokości 11 km (
• W Europie około 40% produkcji
• Wiele organizmów morskich nie
tworzyw sztucznych to opakowania, 22% to
jest w stanie odróżnić plastikowych śmieci od
różnego rodzaju sprzęty domowe, a 20%
pożywienia. Te, które je zjedzą umierają z głodu,
stanowią materiały budowlane i konstrukcyjne.
bo nie mogą strawić plastiku.
• Cząstki mikroplastiku są obecne
• Ryzyko chorób raf koralowych
praktycznie we wszystkich systemach wodnych
wzrasta z 4% do 89% po kontakcie z plastikiem
na świecie, czyli potokach, rzekach, jeziorach i
znajdującym się w morskich wodach.
morzach.
• W okolicach Wielkiej Pacyficznej
• 83% testowanej wody kranowej
Plamy Śmieci organizmy morskie jedzą więcej
z różnych światowych metropolii było
plastiku niż swojego naturalnego pożywienia.
zanieczyszczone cząsteczkami plastiku.
• Wiele gatunków ryb, które
• Z kolei aż 93% badanych wód
spożywamy, zawiera w sobie niestrawione resztki
butelkowanych produkowanych przez 11
mikroplastików.
największych firm z tego sektora zawierało
cząstki plastiku.
• Mikroplastik znaleziono także w
odchodach człowieka
• Podczas jednego prania bluzy
wykonanej z polaru (czyli przetworzonego PET)
• 90% zanieczyszczenia mórz
do ścieków trafia nawet 250 tysięcy cząstek
plastikiem pochodzi jedynie z 10 rzek, z czego aż
mikroplastiku.
8 to rzeki azjatyckie.
• Szacuje się, że przez bliższy lub
• W sumie na świecie
dalszy kontakt z plastikiem na całym świecie
wyprodukowano już ponad 8,3 miliardów ton
może umierać nawet 2 miliony zwierząt rocznie.
(sic!) różnego rodzaju plastików, z czego aż 6,3
miliarda ton to obecnie plastikowe odpady.
DZIĘKUJE ZA UWAGĘ
W I E L K A D RY F U J Ą C A G Ó R A Ś M I E C I W
O C E A N I E P Ó Ł N O C N O PA C Y F I C Z N Y M
Doskonały przykład na to jak bardzo ocean jest zanieczyszczony jest niedawno odkryta wyspa śmieci, dryfującą po Południowym Pacyfiku.
Pływające składowisko znajduje się w okolicach Chile i Wyspy Wielkanocnej. Odkrycia dokonał oceanograf, kapitan Charles Moore,
 założyciel fundacji Algalita Research, która od lat zajmuje się rozwiązywaniem problemu zanieczyszczenia morskich akwenów wodnych
tworzywami sztucznymi. W 1997 roku, ten sam badacz, odkrył podobną dryfującą hałdę śmieci w północnej części Pacyfiku, między
Hawajami, a Stanami Zjednoczonymi.

Już wcześniej istniało podejrzenie istnienia olbrzymiej plamy odpadów, jednak dopiero po trwającym pół roku projekcie i zebraniu próbek
wody Charles Moore nabrał pewności, co do istnienia tego niebezpiecznego zjawiska. „Odkryliśmy ogromne ilości tworzyw sztucznych”.
Zdaniem oceanografa odkryta plama może mieć nawet milion kilometrów kwadratowych i być wielkości Meksyku!

Pływająca po Oceanie masa, powstaje na skutek działania silnych prądów morskich. To one najpierw wypychają znajdujące się w portach,
na plażach, w rzekach, czy statkach śmieci w głąb akwenu, a następnie poprzez ruchy cyrkulacyjne wody, które łączą się i rozgałęziają
tworząc specyficzne wiry, kumulują śmieci w jednym miejscu.