You are on page 1of 2

W latach 1932�1933 Tansman odby� artystyczne tourn�e dooko�a �wiata, podczas

kt�rego honorowany by� osobi�cie, m.in. przez Mahatm� Gandhiego (Dosz�o tam do
niezwyk�ego spotkania � z Mahatm� Gandhim, z kt�rym rozmawia� o jego filozofii
spo�ecznej i etycznej,
a na pami�tk� tej rozmowy Gandhi podarowa� Tansmanowi pochodz�cy z XVI wieku
o�tarzyk Buddy), przyaznil ie z charlim chaplinem, rael - opiekun, przyjazn (autor
biografi!1) stawinskiego
czy cesarza Japonii Hirohito, kt�ry nadal mu medal Jiji Shimpo �w uznaniu wybitnego
wk�adu do sztuki �wiatowej�. W�wczas Tansmanowi przyznano r�wnie� godno��
honorowego samuraja, w dow�d czego otrzyma� miecz i do�ywotnie prawo do pogrzebu na
koszt pa�stwa japo�skiego

kompozytor ale pianista i dyrygent


W styczniu 1919 roku Tansman wygra� pierwszy w niepodleg�ej Polsce konkurs
kompozytorski

Od jesieni 1919 do �mierci mieszka� na sta�e w Pary�u.


Obok Karola Szymanowskiego, Tansman by� �w istocie pierwszym k ompozytorem, kt�ry
zwi�za� polsk� muzyk� z nowym,
dwudziestowiecznym j�zykiem kompozytorskim. Ju� w 1915 roku stosowa� technik�
politonaln� (Album polski na fortepian)
przyazn ze stawinskim i ravelem (on mu pomogl po przyjezdzie do paryza)

Nie wierz� w rewolucj� w muzyce, tylko w ewolucj�. Tradycja w sztuce jest jak
drzewo � ga��zie suche same odpadaj�, wyrywanie ca�ego drzewa jest niebezpieczne.
Korze� musi zosta�
. Janusz Cegie��a w biografii Tansmana ("Dziecko szcz�cia. Aleksander Tansman i
jego czasy", Wydawnictwo 86 Press, ��d� 1996) napisa� o nim:

"Uczyni� wi�cej ni� ktokolwiek inny w jego czasach dla propagandy sztuki polskiej w
�wiecie. Jego utwory rozbrzmiewa�y na najtrudniej dost�pnych scenach i estradach,
wykonywane przez najlepsze orkiestry i najs�awniejszych wirtuoz�w, dyrygowane przez
mistrz�w batuty, kt�rych nazwiska sta�y si� ju� legend�.
Wsz�dzie pisano o nim 'kompozytor polski Aleksander Tansman'."

Kiedy jednak w roku 1983 Janusz Cegie��a wydawa� I tom swojej ksi��ki o Tansmanie,
kompozytor napisa� do niej przes�anie:

"Drodzy Czytelnicy, bardzo jestem rad, �e za po�rednictwem tej ksi��ki dotrze do


Was wie�� o mnie, moim �yciu i mojej tw�rczo�ci.
Wprawdzie od 1919 roku przebywam stale za granic�, ale - jak przecie� z tych s��w
moj� r�k� pisanych wynika
- nie zapomnia�em j�zyka ojczystego i nadal swobodnie nim si� pos�uguj�.
Oczywi�cie wiele zawdzi�czam Francji,
ale nikt, kto kiedykolwiek s�ysza� moje utwory, nie mo�e mie� w�tpliwo�ci, �e
by�em, jestem i na zawsze pozostan� kompozytorem Polskim.
Ostatnio spotyka mnie coraz wi�cej dowod�w sympatii ze strony Polak�w. Ogromnie
mnie wzrusza to zainteresowanie. S
zczerze m�wi�c, troch� ju� zd��y�em od niego odwykn��, tak �e ka�dy nowy jego
przejaw urasta do radosnej niespodzianki.
Ksi��ka Janusza Cegie��y, kt�r� zechcecie Pa�stwo wzi�� do r�ki, jest wiern�
relacj� pierwszego okresu mojego �ycia, a� do momentu,
w kt�rym przyj��em obywatelstwo francuskie. By� mo�e zrozumiej� Pa�stwo motywy,
kt�rymi kierowa�em si� w 1938 roku, zmieniaj�c paszport.
M�j �wczesny, nieco demonstracyjny protest sta� si� ju� dzi� histori�, ale moje
przywi�zanie do Polski pozostaje wci�� niezmienne.
Nadal �yj� na co dzie� problemami moich Rodak�w, bolej� nad ich trudno�ciami,
ciesz� si� z ich osi�gni��."
nieiele utworow w stylu modalno - archaizujacym
pantonalnosc w formach w formach klasycznych i barokowych
dawne wzorce + modern harmonika + politonalnosc + nawi�zania do fokloru
klarowno�ci logika - cechy from barokowych i klasycznych + fprma montazowa
(kontrasyujace segemnty i ich powroty)
charakterystyczne czysto akordowe odcinki, dur moll, klastery, nieschematyczne ,
nawet 13 dzwiekowe -> tzw. "wiezowce tansmana"
konstrukcje politonalne z wyraznym centrum tonalnym
czesto rytmika i motywika polskie muzyki ludowej
faktura - czerpie (nawert rownoczensnieE) z formy sontaowej, aba, techniki
wariacyjnejm "mosty" zachowujac liryzm i bogacgtwo harmoniczne
montywy w stylu polskei muzyki ludowej - ii koncert fortepianowy, ii symfonia a
moll, cykle mazurkow (nawiazuje barziej o styklizaji chpoinowskiej niz muzkyi
ludowej)
elementy muz hebrajskiej "prorok izajasz" "kol nidrei" opera "zabbatai zevi"
wplyw gr szesciu - inspracja muz rozrywkowa i jazzem, np, sonatina
transsatlantycka, "trzy preludia w formie bluesa"
polaczenie iiomow nroowych z niweralnymi cehami hezyka, polaczenie lycznej
subiektywnej wyrazowosci z klasyzna jasnoscia i precyzja konstrukcji

cz biograficzna
cechy jezyka myzcznego +przyklady, prorok izajasz, transatlantyk mov 3, tryptique
mov 1 (politonalno��), mazurek,
przyklady z literatury gitarowej obrazjace jego jezyk muz/ew ciekawe utwory
Pieces breves - Burlesque, (sarabanda - motywika lufowa), mazurek ballada hommage a
chopin - fascynacja chopinem, polonez z simp

in fact, with the exception of the Pezzo in modo antico, written for Angelo
Gilardino, and the Hommage a Lech Walesa, written for Corazon Otero,
all Tansman�s works for guitar were dedicated to Andres Segovia who continued to
perform them for the whole of his career.

The Concertino, premiered in Danzig in April 1995 by the performer of this CD, is,
of all the concertos written for guitar and orchestra and dedicated to Segovia,
unique; it is, in fact, the only one which does not make use of the hispanic-
american style which seemed, at that time, the only possible idiom for guitar
compositions.

You might also like