Dân Chủ

Phần biên soạn Kim Li

1. Khái niệm
Dân chủ và thực hiện dân chủ là nhu cầu khách quan của con người
Trong ngôn ngữ Hy Lạp cổ đại, khái niệm “ dân chủ “ được hiểu là : việc
“cử ra và phế bỏ người đứng đầu” đó là “quyền và sức lực của nhân dân”.
Như vậy, ngay từ đầu buổi sơ khai của lịch sử nhân loại , dân chủ được biểu
hiện với tư cách là quyền lực của nhân dân.
Khi chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất ra đời, giai cấp và bất
bình đẳng xuất hiện, các hình thức tự quản của xã hội trước đây đã không còn thích
hợp

Trong điều kiện như vậy, một tổ chức đặc biệt đã ra đời, đó là nhà nước.
Trong xã hội chiếm hữu nô lệ, giai cấp chủ nô đã lập ra cơ quan quyền lực nhằm
trước hết bảo vệ lợi ích của mình và sau nữa nhằm đáp ứng nhu cầu ổn định trật tự
xã hỗi. Cơ quan quyền lực chính là nhà nước dân chủ đối với chủ nô.

Nhưng cũng từ đây, nhà nước do giai cấp chủ nô nắm giữ đã quy định dân
bao gồm chủ nô, quý tộc, tăng lữ, thương gia, một số tri thức và người tự do, còn
tuyệt đại đa số nô lệ thì không được coi là dân.

Về thực chất, ngay kể từ ther61 kỷ VIII trước công nguyên, với nhà nước
đầu tiên trong lịch sử, giai cấp tư hữu áp bức bốc lột (gai cấp chủ nô) đã dùng pháp
luật vmay1o65 máy thống trị của mình đẻ chiếm mất quyền lực của đông đảo quần
chúng dân nhân lao động là những người nô lệ.

Sự thành công của cách mạng tháng 10 Nga năm 1917 đã mở ra một thời
đại mới: lần đầu tiên trong lịch sử loài người dân lao động đã giành lại quyền thực
sự của mình.

Từ thực tiễn ra đời và phát triển của dân chủ, chủ nghĩa Mac-Lenin đã nêu ra
những quan điểm cơ bản về dân chủ như sau:
Thứ nhất, dân chủ là sản phẩ tiến hóa của lịch sử, là nhu cầu khách quan
của con người , dân chủ là sự phản ánh những giá trị nhân văn, là kết quả
của cuộc đấu tranh lâu dài của nhân dân văn , là kết quả của cuộc đấu tranh
lâu dài của nhân dân chống lại áp bức bốc lột, bất công.
 Thứ 2, dân chủ với tư cách là một phạm trù chính trị gắn với một kiểu
nhà nước và một giai cấp cầm quyền thì sẽ không có” dân chủ phi giai cấp”,
“ dân chủ chung chung”.
Thứ 3, dân chủ còn được hiểu với tư cách là một hệ giá trị phản ánh trình
độ phát triển cá nhân và cộng đồng xã hội trong quá trình giải phóng xã hội,
chống áp bức bốc lột và nô dịch để tiến tới tự do, bình đẳng . Theo V.I.Lê
nin, dân chủ là bình đẳng
Bước chuyển từ xã hội công xã nguyên thủy sang xã hội chiếm hữu nô lệ
đã đánh dấu bước ngoặc quan trọng của dân chủ.

Dsan6 chủ là quyền lực của nhân dân được thực hiện bởi những tổ chức tự
quản một cách tự nguyện, theo truyền thống đã chuyển sang một hình thức mới
gắn với nhà nước.

Từ đây dân chủ được thể chế hóa bằng chế đô nhà nước, bắng pháp luật
của giai cấp thống trị chủ nô và được thực hiện chủ yếu bằng cưỡng chế.

2. Đặc trưng
Phân tích thực tiễn quá trình xuất hiện, tồn tại và phát triển của nền dân chủ
trong lịch sử
Các nhà kinh điên của chủ nghĩa Mác – Le6nin đã khẳng định: đấu tranh
cho dân chủ là quá trình lâu dài và không thể dừng lại ở dân chủ tư sản. Sự
tất yếu diễn ra và thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa cũng là sự tất
yếu ra đời của một nền dân chủ mới – dân chủ xã hội chủ nghĩa.
Sự hình thành dân chủ xã hội chủ nghĩa đánh dấu bước phát triển mới về
chất của dân chủ. Lần đầu tiên trong lịch sử, đã hình thành chế độ dân chủ
cho tuyệt đại, đa số nhân dân
Trong quá trình hình thành và phát triển , dân chủ xã hội chủ nghĩa có những
đặc trưng cơ bản sau đây:
Một là, với tư cách là chế độ nhà nước được sáng tạo quần chúng nhân dân
lao động dưới sự lãnh đạo của đảng cộng sản, dân chủ XHCN bảo đảm mọi
quyền lực đều thuộc về nhân dân.
Nhà nước bảo đảm thỏa mãn ngày càng cao các nhu cầu và lợi ích của nhân
dân trong đó có lợi ích của nhân dân,có lợi ích của giai cấp công nhân ngày
 càng cao các nhu cầu và lợi ích của nhân dân, trong đó có lợi ích của giai
cấp công nhân.Đây chính là đặc trưng bản chất chính trị của dân chủ XHCN
Hai là , nền dân chủ XHCN có cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về những tư
liệu sản xuất chủ yếu của toàn xã hội
Đây là đặc trưng kinh tế của nền dân chủ XHCN
Ba là, trên cơ sở của sự kết hợp hài hòa lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể và lợi
ích của toàn xã hội , nền dân chủ xã hội chủ nghĩa có sức động viên, thu hút
mọi tiềm năng sáng tạo, tính tích cực xã hội nhân dân trong sự nghiệp xây
dựng XHCN.Mọi công dân đều được bầu cử, ứng cử và đề cử vào các cơ
quan nhà nước các cấp
Bốn là,nền dân chủ XHCN cần có và phải có những điều kiện tồn tại với tư
cách là 1 nền dân chủ rộng rãi trong lịch sử nhưng vẫn là nên dân chủ mang
tính giai cấp
Năm là, nền dân chủ XHCN không ngừng được mở rộng cùng với sự phát
triển kinh tế , xã hội; hoàn thiện hệ thống luật pháp, cơ chế hoạt động và
trình độ dân trí
3. Tất yếu
Xây dựng nền dân chủ XHCN là quá trình tất yếu của sự nghiệp xây dựng
CNXH, CNCS.
Theo các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác Lê nin, động lực của quá trình
phát triển xã hội, của quá trình chủ nghĩa xã hội là dân chủ. “ Với việc phát
triển chế độ dân chủ một cách đầy đủ , nghĩa là với việc làm cho toàn thể
quần chúng nhân dân tham gia thực sự bình đẳng và thực sự rộng rãi và mọi
công việc quản lý nhà nước .
Chủ nghĩa xã hội chỉ có thể có được bằng phương pháp thực hành dân chủ
một cách rộng rãi trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.” Chủ nghĩa xã hội không
phải là những kết quả của những sắc lệnh từ trn6 ban xuống... chủ nghĩa xã hội
sinh động, sáng tạo là sự nghiệp của bản thân quần chúng nhân dân”.

Thực hành dân chủ rộng rãi trn6 mọi lĩnh vực đời sống xã hội cũng chính
là quá trình xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, một nền dân chủ mới bảo đảm
cho sự thành công của chủ nghĩa xã hội

Xây dựng nền dân chủ XHCN là quy luật của sự hình thành và tự hoàn thiện
của hệ thống chuyên chính vô sản, hệ thống chính trị XHCN.
 Xây dựng nền dân chủ XHCN cũng là quá trình vận động và thực hành dân
chủ ; là quá trình vận động biến dân chủ từ khả năng thành hiện thực trong
mọi lĩnh vực của đời sống XH; là quá trình đưa các giá trị chuẩn mực
nguyên tắc của dân chủ và thực tiễn xây dựng cuộc sống mới.
Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là cuộc cách mạng thực hiện
chuyển giao quyền lực thật sự về cho nhân dân với mục đích lôi cuốn nhân dân vào
quá trình sáng tạo xã hội mới

Xây dựng nền dân chủ XHCN là quá trình tất yếu diễn ra nhầm xây dựng,
phát triển và hoàn thiện dân chủ , đáp ứng nhu cầu của nhân dân.
Xây dựng nền dân chủ XHCN cũng chính là quá trình thực hiện dân chủ hóa
đời sống xã hội dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân thông qua chính
đảng của nó, ĐCS.
Đây là những nhân tố quan trọng chống lại những biểu hiện của dân chủ
cực đoan, vô chính phủ, ngăn ngừa mọi hành vi coi thường kỉ cương pháp luật.

Tóm lại, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là quá trình tất yếu của
cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, của quá trình vận động biến dân chủ từ khả năng
trở thành hiện thực, để nền dân chủ “ ngày càng hướng tới cơ sở hiện thực của
nó,tới con người hiện thực, nhân dân hiện thực, và được xác định là sự nghiệp của
bản thân nhân dân