εργαστήριο 3ο

Aπαιτήσεις οργανισμού σε θρεπτικά

συστατικά

σκοπός εργαστηρίου :
1. Ο υπολογισμός του ΒΜ και του ΜΗ
2. Η χρήση των πινάκων DRI
3. Ο υπολογισμός των θρεπτικών αναγκών ενός ατόμου
4. Ο υπολογισμός Ημερήσιων Ενεργειακών Απαιτήσεων (ΗΕΑ) ενηλίκων

Βασικός Μεταβολισμός ΒΜ (Basal Μεταβολισμός Ηρεμίας ΜΗ (Resting

Metabolic Rate, BMR) ονομάζεται η
ενέργεια που δαπανάται για τη χημική
δραστηριότητα των ιστών νηστικού
οργανισμού, σε κατάσταση ηρεμίας και σε
θερμοκρασία 20–25ο C.
Metabolic Rate RMR) ονομάζεται η
ενέργεια που δαπανάται για τη χημική
δραστηριότητα ιστών νηστικού
οργανισμού σε θερμοκρασία 20-25ο C.

Κυκλοφορούμενο νερό

Σχήμα 3.1:
Τομή Θαλάμου Θερμιδο-
μέτρησης & σπιρομέτρηση
(αριστερά)
Εκπνεούμενος
αέρας

25
 άντρες

•ΒΜ = 66.5 + (13.55 x Β) + (5.003 x Υ) – (6.775 x Η )

•ΜH = (10 x Β) + (6.25 x Υ) – (5 x Η ) + 5

γυναίκες

•ΒΜ = 655.1 + (9.563 x Β) + (1.850 x Υ) – (4.676 x Η )

•ΜH = (10 x Β) + (6.25 x Υ) – (5 x Η ) – 161

Όπου Β = πραγματικό βάρος σε Kg

Y = πραγματικό ύψος σε cm
Πίνακας 3.1: ΒΜ & ΜΗ Η = ηλικία σε έτη

Άσκηση 1η:

a. Υπολογίστε το ΒΜ σας και το ΜΗ. Υπάρχει διαφορά; Πού οφείλεται;

....................……………………………………………...................................................................................
b. Υπολογίστε το ΒΜ άντρα ηλικίας 52 ετών, ύψους 200 cm και βάρους 92Kg
……………….....................................................................................................................................
c. Γυναίκας ηλικίας 32 ετών, ύψους 169 cm, βάρους 59 Kg
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
d. Γυναίκας ηλικίας 32 ετών, ύψους 169 cm, βάρους 94 Kg
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
e. Άντρα ηλικίας 18 ετών, ύψους 200 cm και βάρους 92 Kg
...............................................................................................................................................

26
Πίνακας 3.2: Τιμές αναφοράς πρόσληψης θρεπτικών συστατικών DRI (Dietary References Intakes)

Βιοτίνη
μg/24ωρο
Λειτουργία Συνένζυμο στη σύνθεση λίπους, Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
γλυκογόνου & αμινοξέων. Νεογέννητα Γυναίκες
Τρόφιμα- Συκώτι, φρούτα, κρέας. 0-6 μ 5 ΔΕΠ 9-13 χρ 20 ΔΕΠ
Πηγές 7-12 μ 6 ΔΕΠ 14-18 χρ 25 ΔΕΠ
Ανεπιθύμητες Καμία παρενέργεια σε ανθρώπους ή Παιδιά 19-70 χρ 30 ΔΕΠ
ενέργειες από ζώα. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν 1-3 χρ 8 ΔΕΠ >70 χρ 30 ΔΕΠ
υπερβολική υπάρχει πιθανότητα ανεπιθύμητων 4-6 χρ 12 ΔΕΠ Εγκυμοσύνη
πρόσληψη ενεργειών από υψηλές δόσεις. Τα Άντρες <18 χρ 30 ΔΕΠ
ερευνητικά δεδομένα είναι λίγα, οπότε 9-13 χρ 20 ΔΕΠ 19-50 χρ 30 ΔΕΠ
οφείλουμε να προσέχουμε. 14-18 χρ 25 ΔΕΠ Θηλασμός
Ειδικά Σημεία Κανένα. 19-70 χρ 30 ΔΕΠ <18 χρ 35 ΔΕΠ
>70 χρ 30 ΔΕΠ 19-50 χρ 35 ΔΕΠ

Φολικό οξύ
μg/24ωρο
Λειτουργία Συνένζυμο στο μεταβολισμό νουκλε- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
ϊκών οξέων & αμινοξέων. Βοηθά στην Νεογέννητα Γυναίκες
πρόληψη μεγαλοβλαστικής αναιμίας. 0-6 μ 65 ΔΕΠ 9-13 χρ 300 600
7-12 μ 80 ΔΕΠ 14-18 χρ 400 800
Παιδιά 19-70 χρ 400 1000
Τρόφιμα- Ενισχυμένοι καρποί δημητριακών, 1-3 χρ 150 300 >70 χρ 400 1000
Πηγές σκούρα φυλλώδη λαχανικά, αρτοποι- 4-8 χρ 200 400 Εγκυμοσύνη
ήματα ολικής άλεσης, ενισχυμένα δη- Άντρες <18 χρ 600 800
μητριακά πρωϊνού 9-13 χρ 300 600 19-50 χρ 600 1000
14-18 χρ 400 800 Θηλασμός
19-70 χρ 400 1000 <18 χρ 500 800
>70 χρ 400 1000 19-50 χρ 500 1000
Ανεπιθύμητες Άτομα με έλλειψη εμφανίζουν νευρολογικές επιπλοκές. Καμιά παρενέργεια δε σχετίστηκε με υπερκατανά-
ενέργειες α- λωση φολικού από την τροφή ή συμπληρώματα. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει περίπτωση εμφάνισης
πό υπερβολι- παρενεργειών από υπερκατανάλωση. Επειδή τα ερευνητικά δεδομένα είναι λίγα, πρέπει να προσέχουμε. Τα
κή πρόσληψη UL του φολικού αναφέρονται στη συνθετική μορφή που υπάρχει σε συμπληρώματα και ενισχυμένες τροφές.
Ειδικά Σημεία Λόγω των ευρυμάτων που συνδέουν την πρόσληψη φολικού με διαταρραχές του ΚΝΣ στα έμβρυα, συστήνεται
σε όλες τις γυναίκες να λαμβάνουν 400μg καθημερινά από συμπληρώματα ή ενισχυμένες τροφές εκτός της
πρόσληψης φολικού μέσω της τροφής. Θεωρείται ότι η πρόσληψη αυτή πρέπει να συνεχιστεί & σε περίπτωση
εγκυμοσύνης.

Νιασίνη
mg/24ωρο (1 mg Νιασίνης=1 ΝΕ=60 mg τρυπτοφάνης)
Λειτουργία Συνένζυμο ή συνυπόβαθρο σε βιολο- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
γικές αντιδράσεις, άρα απαραίτητη στο Νεογέννητα Γυναίκες
μεταβολισμό. 0-6 μ 2 ΔΕΠ 9-13 χρ 12 20
Τρόφιμα- Κρέας, ψάρι, πουλερικά, ενισχυμένα & 7-12 μ 4 ΔΕΠ 14-18 χρ 14 30
Πηγές ολικής άλεσης αρτοποιήματα, ενισχυ- Παιδιά 19-70 χρ 14 35
μένα δημητριακά πρωϊνού. 1-3 χρ 6 10 >70 χρ 14 35
Ανεπιθύμητες Δεν υπάρχουν δεδομένα για επιβλαβή 4-8 χρ 8 15 Εγκυμοσύνη
ενέργειες από αποτελέσματα από κατανάλωση φυσι- Άντρες <18 χρ 18 30
υπερβολική κής νιασίνης προερχόμενης από τις 9-13 χρ 12 20 19-50 χρ 18 35
πρόσληψη τροφές. Οι παρενέργειες αφορούν γασ- 14-18 χρ 16 30 Θηλασμός
τρεντερικές διαταρραχές από συμπλη- 19-70 χρ 16 35 <18 χρ 17 30
ρώματα νιασίνης. Τα UL αφορούν στη >70 χρ 16 35 19-50 χρ 17 35
συνθετική μορφή.
Ειδικά Σημεία Επιπλέον νιασίνη απαιτούν τα άτομα που υποβάλλονται σε αιμοδιάλυση ή πάσχουν από σύνδρομο
δυσαπορρόφησης.
1

1ΔΕΠ = Δεν Έχει Προσδιοριστεί λόγω μειωμένων ερευνητικών στοιχείων για το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό, στη συγκεκριμένη 27
ηλικιακή ομάδα.
 Διατροφή Εγκύου & Παιδιού

Παντοθενικό οξύ
mg/24ωρο
Λειτουργία Συνένζυμο στο μεταβολισμό των Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
λιπαρών οξέων. Νεογέννητα Γυναίκες
Τρόφιμα- Κοτόπουλο, βοδινό, πατάτες, δημη- 0-6 μ 1.7 ΔΕΠ 9-70 χρ 4 ΔΕΠ
Πηγές τριακά, προϊόντα ντομάτας, συκώτι, 7-12 μ 1.8 ΔΕΠ >70 χρ 5 ΔΕΠ
νεφρά, μαγιά, κρόκος αυγού, μπρό- Παιδιά Εγκυμοσύνη
κολα, καρποί 1-3 χρ 2 ΔΕΠ <18 χρ 6 ΔΕΠ
Ανεπιθύμητες Δεν έχουν αναφερθεί παρενέργειες από 4-6 χρ 3 ΔΕΠ 19-50 χρ 6 ΔΕΠ
ενέργειες από υπερκατανάλωση μέσω συμπλη- Άντρες Θηλασμός
υπερβολική ρωμάτων ή τροφής. Αυτό όμως δε ση- 9-13 χρ 4 ΔΕΠ <18 χρ 7 ΔΕΠ
πρόσληψη μαίνει ότι οι υψηλές προσλήψεις δε 14-70 χρ 5 ΔΕΠ 19-50 χρ 7 ΔΕΠ
μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες. >70 χρ 5 ΔΕΠ
Ειδικά Σημεία Κανένα

Ριβοφλαβίνη (Β2)
mg/24ωρο
Λειτουργία Συνένζυμο σε πολλές αντιδράσεις Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
Νεογέννητα Γυναίκες
0-6 μ 0.3 ΔΕΠ 9-13 χρ 0.9 ΔΕΠ
Τρόφιμα- Οργανικό κρέας, γάλα, αρτοσκευ- 7-12 μ 0.4 ΔΕΠ 14-18 χρ 1.0 ΔΕΠ
Πηγές άσματα, ενισχυμένα δημητριακα Παιδιά 19-70 χρ 1.1 ΔΕΠ
1-3 χρ 0.5 ΔΕΠ <70 χρ 1.1 ΔΕΠ
Ανεπιθύμητες Καμιά ανεπιθύμητη ενέργεια δεν έχει 4-6 χρ 0.6 ΔΕΠ Εγκυμοσύνη
ενέργειες από δηλωθεί σαν αποτέλεσμα υπερκα- Άντρες <18 χρ 1.4 ΔΕΠ
υπερβολική τανάλωσης ριβοφλαβίνης, είτε μέσω 9-13 χρ 0.9 ΔΕΠ 19-50 χρ 1.4 ΔΕΠ
πρόσληψη της τροφής, είτε μέσω συμπληρω- 14-70 χρ 1.3 ΔΕΠ Θηλασμός
μάτων. Επειδή όμως τα δεδομένα είναι >70 χρ 1.3 ΔΕΠ <18 χρ 1.6 ΔΕΠ
λιγοστά, απαιτείται προσοχή. 19-50 χρ 1.6 ΔΕΠ
Ειδικά Σημεία Κανένα

Θιαμίνη (Β1 ή ανευρίνη)

mg/24ωρο
Λειτουργία Συνένζυμο στο μεταβολισμό υδαταν- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
θράκων & αμινοξέων Νεογέννητα Γυναίκες
0-6 μ 0.2 ΔΕΠ 9-13 χρ 0.9 ΔΕΠ
Τρόφιμα- Ενισχυμένα δημητριακά, αρτοσκευ- 7-12 μ 0.3 ΔΕΠ 14-18 χρ 1.0 ΔΕΠ
Πηγές άσματα, δημητριακά πρωϊνού Παιδιά 19-70 χρ 1.1 ΔΕΠ
1-3 χρ 0.5 ΔΕΠ <70 χρ 1.1 ΔΕΠ
Ανεπιθύμητες Καμιά παρενέργεια δεν έχει κατά- 4-6 χρ 0.6 ΔΕΠ Εγκυμοσύνη
ενέργειες από γραφεί από υπερκατανάλωση θιαμίνης Άντρες <18 χρ 1.4 ΔΕΠ
υπερβολική από τροφές ή συμπληρώματα. Αυτό δε 9-13 χρ 0.9 ΔΕΠ 19-50 χρ 1.4 ΔΕΠ
πρόσληψη σημαίνει ότι δεν είναι πιθανή η 14-70 χρ 1.2 ΔΕΠ Θηλασμός
εμφάνιση επιβλαβών συμπτωμάτων. Α- >70 χρ 1.2 ΔΕΠ <18 χρ 1.4 ΔΕΠ
παιτείται προσοχή λόγω έλλειψης δε- 19-50 χρ 1.4 ΔΕΠ
δομένων.
Ειδικά Σημεία Υψηλές απαιτήσεις σε θιαμίνη έχουν τα άτομα που υπόκεινται σε αιμοδιάλυση ή πάσχουν από σύνδρομο
δυσαπορρόφησης

Ο πίνακας αναγράφει τις τιμές RDA (Recommended Dietary Allowances) σε έντονη γραμματοσειρά, τις τιμές επαρκούς πρόσληψης ΑΙ
(Adequate Intake) σε κανονική πλάγια γραμματοσειρά και τα ανώτερα επίπεδα πρόσληψης UL (Upper Level). Οι τιμές RDA και ΑΙ μπορούν
και οι δύο να χρησιμοποιηθούν σαν στόχοι ημερήσιας πρόσληψης. Το RDA καλύπτει το 97-97 % του πληθυσμού στατιστικά. Για τα
νεογέννητα που θηλάζουν οι τιμές ΑΙ αποτελούν τη μέση τιμή πρόσληψης. Οι τιμές ΑΙ των υπόλοιπων ηλικιακών ομάδων πιστε ύεται ότι
καλύπτουν όλο τον πληθυσμό, υπάρχει όμως έλλειψη σε ερευνητικά δεδομένα που δεν επιτρέπει τον ακριβή προσδιορισμό του
πληθυσμού της κάθε ηλικιακής ομάδας που καλύπτεται. Οι τιμές UL αναφέρονται στα κατώτερα επίπεδα πρόσληψης όπου εμφανίζονται
ανεπιθύμητες ενέργειες ή αλλιώς στα ανώτερα ασφαλή επίπεδα.

28
 εργαστήριο 3ο

Β6 (πυριδοξίνη, πυριδοξάλη, πυριδοξαμίνη)

mg/24ωρο
Λειτουργία Συνένζυμο στο μεταβολισμό αμινοξέ- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
ων, γλυκογόνου & σφιγκοειδών βά- Νεογέννητα Γυναίκες
σεων 0-6 μ 0.1 ΔΕΠ 9-13 χρ 1.0 ΔΕΠ
Τρόφιμα- Ενισχυμένα δημητριακά, οργανικό 7-12 μ 0.3 ΔΕΠ 14-18 χρ 1.2 ΔΕΠ
Πηγές κρέας, ενισχυμένα υποκατάστατα από Παιδιά 19-50 χρ 1.3 ΔΕΠ
σόγια 1-3 χρ 0.5 ΔΕΠ 50-70 χρ 1.5 ΔΕΠ
Ανεπιθύμητες Καμιά παρενέργεια δεν έχει κα- 4-8 χρ 0.6 ΔΕΠ >70 χρ 1.5 ΔΕΠ
ενέργειες από ταγραφεί από υπερκατανάλωση βιτα- Άντρες Εγκυμοσύνη
υπερβολική μίνης Β6 από τροφές ή συμπληρώματα. 9-13 χρ 1.0 ΔΕΠ <18 χρ 1.9 ΔΕΠ
πρόσληψη Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι πιθανή 14-50 χρ 1.3 ΔΕΠ 19-50 χρ 1.9 ΔΕΠ
η εμφάνιση επιβλαβών συμπτωμάτων. 50-70 χρ 1.3 ΔΕΠ Θηλασμός
Απαιτείται προσοχή λόγω έλλειψης >70 χρ 1.7 ΔΕΠ <18 χρ 2.0 ΔΕΠ
δεδομένων. 19-50 χρ 2.0 ΔΕΠ
Ειδικά Σημεία Κανένα

Β12 (Κοβαλαμίνη)
μg/24ωρο
Λειτουργία Συνένζυμο στο μεταβολισμό νουκλε- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
ϊκών οξέων. Νεογέννητα Γυναίκες
0-6 μ 0.4 ΔΕΠ 9-13 χρ 1.8 ΔΕΠ
Τρόφιμα- Ενισχυμένα δημητριακά, ψάρια, που- 7-12 μ 0.5 ΔΕΠ 14-18 χρ 2.4 ΔΕΠ
Πηγές λερικά, κρέας. Παιδιά 19-50 χρ 2.4 ΔΕΠ
Ανεπιθύμητες Καμιά παρενέργεια δεν έχει κατά- 1-3 χρ 0.9 ΔΕΠ >70 χρ 2.4 ΔΕΠ
ενέργειες από γραφεί από υπερκατανάλωση βιταμί- 4-8 χρ 1.2 ΔΕΠ <18 χρ 2.6 ΔΕΠ
υπερβολική νης Β12 από τροφές ή συμπληρώματα. Άντρες Εγκυμοσύνη
πρόσληψη Αυτό δε σημαίνει ότι δεν είναι πιθανή η 9-13 χρ 1.8 ΔΕΠ 19-50 χρ 2.6 ΔΕΠ
εμφάνιση επιβλαβών συμπτωμάτων. 14-50 χρ 2.4 ΔΕΠ Θηλασμός
Απαιτείται προσοχή λόγω έλλειψης δε- 50-70 χρ 2.4 ΔΕΠ <18 χρ 2.8 ΔΕΠ
δομένων. >70 χρ 2.4 ΔΕΠ 19-50 χρ 2.8 ΔΕΠ
Ειδικά Σημεία Το 10-30% των ηλικιωμένων εμφανίζουν δυσαπορρόφηση της Β12, προτείνεται αυτές οι ηλικίες να καλύπτουν
τις απαιτήσεις τους καταναλώνοντας ενισχυμένα τρόφιμα και συμπληρώματα Β12.

Βιταμίνη C (Ασκορβικό οξύ - δεϋδροασκορβικό οξύ DHA)

mg/24ωρο
Λειτουργία Παράγοντας στις αντιδράσεις που α- Ηλικία RDA/AI UL
Ηλικία RDA/AI UL
παιτούν μειωμένη λειτουργία μεταλ- Νεογέννητα Γυναίκες
λοενζύμων χαλκού ή σιδήρου σαν 0-6 μ 40 ΔΕΠ 9-13 χρ 45 1200
αντιοξειδωτικό 7-12 μ 50 ΔΕΠ 14-18 χρ 65 1800
Τρόφιμα- Εσπεριδοειδή, ντομάτες, ντοματοχυ- Παιδιά 19-30 χρ 75 2000
Πηγές μός, πατάτες, λαχανάκια Βρυξελλών, 1-3 χρ 15 400 31-70 χρ 75 2000
κουνουπίδι, μπρόκολα, φράουλες, 4-8 χρ 25 650 >70 χρ 75 2000
λάχανο, σπανάκι Εγκυμοσύνη
Άντρες <18 χρ 80 1800
Ανεπιθύμητες 9-13 χρ 45 1200 19-50 χρ 85 2000
ενέργειες α- Γαστρεντερικές διαταρραχές, πέτρες 14-18 χρ 75 1800 Θηλασμός
πό υπερβολι- στα νεφρά, μεγάλη απορρόφηση Fe. 19-70 χρ 90 2000 <18 χρ 115 1800
κή πρόσληψη >70 χρ 90 2000 19-50 χρ 120 2000
Ειδικά Σημεία Τα άτομα που καπνίζουν απαιτούν επιπλέον πρόσληψη 35 mg/24ωρο περισσότερο από τους μη καπνίζοντες.
Οι μη καπνιστές που ζουν ή εργάζονται σε περιβάλλον καπνιστών, πρέπει να καλύπτουν τις απαιτήσεις τους
καθημερινά.

ΔΕΠ = Δεν Έχει Προσδιοριστεί λόγω μειωμένων ερευνητικών στοιχείων για το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό, στη συγκεκριμένη
ηλικιακή ομάδα.
Ο πίνακας αναγράφει τις τιμές RDA (Recommended Dietary Allowances) σε έντονη γραμματοσειρά, τις τιμές επαρκούς πρόσληψης ΑΙ
(Adequate Intake) σε κανονική πλάγια γραμματοσειρά και τα ανώτερα επίπεδα πρόσληψης UL (Upper Level). Οι τιμές RDA και ΑΙ μπορούν
και οι δύο να χρησιμοποιηθούν σαν στόχοι ημερήσιας πρόσληψης. Το RDA καλύπτει το 97-97% του πληθυσμού στατιστικά. Για τα
νεογέννητα που θηλάζουν οι τιμές ΑΙ αποτελούν τη μέση τιμή πρόσληψης. Οι τιμές ΑΙ των υπολοίπων ηλικιακών ομάδων πιστεύεται ότι
καλύπτουν όλο τον πληθυσμό, υπάρχει όμως έλλειψη σε ερευνητικά δεδομένα που δεν επιτρέπει τον ακριβή προσδιορισμό του
πληθυσμού της κάθε ηλικιακής ομάδας που καλύπτεται. Οι τιμές UL αναφέρονται στα κατώτερα επίπεδα πρόσληψης όπου εμφανίζονται
ανεπιθύμητες ενέργειες ή αλλιώς στα ανώτερα ασφαλή επίπεδα.

29
 Διατροφή Εγκύου & Παιδιού

Βιταμίνη Α (προβιταμίνη Α & καροτενοειδή)

μg/24ωρο (1 RE = 1 μg ρετινόλης = 12 μg β-καροτενίου=24 μg α-καροτενίου= 24 μg β-κρυπτοξανθίνης=3.33 IU)
Λειτουργία Απαιτείται για την καλή όραση, εξέλιξη Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
των γονιδίων, αναπαραγωγή, εμβρυϊκή Νεογέννητα Γυναίκες
ανάπτυξη, άμυνα. 0-6 μ 400 600 9-13 χρ 600 1700
7-12 μ 500 600 14-18 χρ 700 2800
Παιδιά 19-30 χρ 700 3000
Τρόφιμα- Συκώτι, γαλακτοκομικά, ψάρια. 1-3 χρ 300 600 31-70 χρ 700 3000
Πηγές 4-8 χρ 400 900 >70 χρ 700 3000
Εγκυμοσύνη
Άντρες <18 χρ 750 2800
Ανεπιθύμητες 9-13 χρ 600 1700 19-50 χρ 770 3000
ενέργειες από Τερατογέννεση, τοξικότητα ήπατος. 14-18 χρ 900 2800 Θηλασμός
υπερβολική 19-70 χρ 900 3000 <18 χρ 1200 2800
πρόσληψη >70 χρ 900 3000 19-50 χρ 1300 3000
Τα άτομα νε υψηλή πρόσληψη αλκοόλ, προϋπάρχουσες ασθένειες ήπατος, υπερλιπιδαιμία ή ανεπαρκή
Ειδικά Σημεία πρωτεϊνική πρόσληψη είναι επιρρεπή από υπερκατανάλωση βιταμίνης Α. Τα συμπληρώματα διατροφής β-
καροτενίου συνιστώνται σαν πηγή προβιταμίνης μόνο σε άτομα μεγάλης έλλειψης βιταμίνης Α.

Βιταμίνη D (καλσιφερόλη)
μg/24ωρο (1μg καλσιφερόλης=40 IU βιτD)
Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
Λειτουργία Διατηρεί τα επίπεδα ασβεστίου και Νεογέννητα Γυναίκες
φοσφώρου στον οργανισμό. 0-6 μ 5 25 9-50 χρ 5 50
7-12 μ 5 25 50-70 χρ 10 50
Τρόφιμα- Ιχθυέλαια, φρέσκα ή λιπαρά ψάρια, Παιδιά >70 χρ 15 50
Πηγές συκώτι και λίπος από φώκιες ή πολικές 1-3 χρ 5 50
αρκούδες, αυγά από χήνες που κατά- 4-8 χρ 5 50 Εγκυμοσύνη
νάλωναν βιτD, ενισχυμένα προϊόντα <18 χρ 5 50
γάλακτος και δημητριακά. Άντρες 19-50 χρ 5 50
Ανεπιθύμητες 9-50 χρ 5 50 Θηλασμός
ενέργειες από Υψηλά επίπεδα 25(ΟΗ)D στο πλάσμα 50-70 χρ 10 50 <18 χρ 5 50
υπερβολική οδηγώντας σε υπερκαλιαιμία. >70 χρ 15 50 19-50 χρ 5 50
πρόσληψη
Ειδικά Σημεία Ασθενείς που κάνουν θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή, απαιτούν μεγαλύτερη πρόσληψη.
• Οι τιμές βασίζονται σε έλλειψη ηλιοφάνειας.

Βιταμίνη Ε (α-τοκοφερόλη)
mg/24ωρο
Λειτουργία H κύρια λειτουργία της είναι η Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
αντιοξειδωτική της δράση. Νεογέννητα Γυναίκες
0-6 μ 4 ΔΕΠ 9-13 χρ 11 600
7-12 μ 5 ΔΕΠ 14-18 χρ 15 800
Τρόφιμα- Φυτικά έλαια, ακατέργαστοι καρποί, Παιδιά 19-70 χρ 15 1000
Πηγές φρούτα, λαχανικά, κρέας 1-3 χρ 6 200 >70 χρ 15 1000
4-8 χρ 7 300
Ανεπιθύμητες Δεν έχουν καταγραφεί ανεπιθύμητες Άντρες Εγκυμοσύνη
ενέργειες από ενέργειες από υπερκατανάλωση μέσω 9-13 χρ 11 600 <18 χρ 15 800
υπερβολική της τροφής. Η υπερκατανάλωση συ- 14-18 χρ 15 800 19-50 χρ 15 1000
πρόσληψη μπληρωμάτων οδηγεί σε αιμορραγική 19-70 χρ 15 1000 Θηλασμός
τοξικότητα. Τα UL αντιστοιχούν σε >70 χρ 15 1000 <18 χρ 19 800
οποιαδήποτε μορφή α-τοκοφερόλης 19-50 χρ 19 1000
προερχόμενης από συμπληρώματα ή
τροφή.
Ειδικά Σημεία Ασθενείς που λαμβάνουν αντιπυρετικά πρέπει να προσέχουν όταν παίρνουν & συμπληρώματα

30
 εργαστήριο 3ο

Βιταμίνη K
μg/24ωρο
Λειτουργία Συνένζυμο στη σύνθεση πολλών πρω- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
τεϊνών, συμμετέχει στην πήξη του αί- Νεογέννητα Γυναίκες
ματος και το μεταβολισμό των οστών. 0-6 μ 2.0 ΔΕΠ 9-13 χρ 60 ΔΕΠ
Τρόφιμα- Πράσινα λαχανικά (κολλίανδρος, σπα- 7-12 μ 2.5 ΔΕΠ 14-18 χρ 75 ΔΕΠ
Πηγές νάκι, πράσινη σαλάτα, μπρόκολα), Παιδιά 19-70 χρ 90 ΔΕΠ
λαχανάκια βρυξελλών, λάχανο, φυτικά 1-3 χρ 30 ΔΕΠ >70 χρ 90 ΔΕΠ
έλαια, μαργαρίνη. 4-8 χρ 55 ΔΕΠ
Ανεπιθύμητες Καμία παρενέργεια δεν έχει κατά- Εγκυμοσύνη
ενέργειες από γραφεί από υπερκατανάλωση βιτα- Άντρες <18 χρ 75 ΔΕΠ
υπερβολική μίνης Κ από τροφές ή συμπληρώματα. 9-13 χρ 60 ΔΕΠ 19-50 χρ 90 ΔΕΠ
πρόσληψη Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι πιθανή 14-18 χρ 75 ΔΕΠ Θηλασμός
η εμφάνιση επιβλαβών συμπτωμάτων. 19-70 χρ 120 ΔΕΠ <18 χρ 75 ΔΕΠ
Απαιτείται προσοχή λόγω έλλειψης >70 χρ 120 ΔΕΠ 19-50 χρ 90 ΔΕΠ
δεδομένων.
Ειδικά Σημεία Ασθενείς που λαμβάνουν αντιπυρετικά πρέπει να προσέχουν όταν λαμβάνουν και συμπληρώματα.

Χολίνη
mg/24ωρο
Λειτουργία Πρόδρομος της ακετυλχολίνης, φω- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
σφολιπιδίων & μπεταΐνης Νεογέννητα Γυναίκες
0-6 μ 125 ΔΕΠ 9-13 χρ 375 2000
7-12 μ 150 ΔΕΠ 14-18 χρ 400 3000
Τρόφιμα- Παιδιά 19-70 χρ 425 3500
Πηγές Γάλα, συκώτι, αυγά, φυστίκια. 1-3 χρ 200 1000 >70 χρ 425 3500
4-8 χρ 250 1000
Εγκυμοσύνη
Άντρες <18 χρ 450 3000
Ανεπιθύμητες Σωματική μυρωδιά σα ψάρι, εφί- 9-13 χρ 375 2000 19-50 χρ 450 3500
ενέργειες από δρωση, έκκριση σάλιου, υπόταση, ηπα- 14-18 χρ 550 3000 Θηλασμός
υπερβολική τοτοξύτητα. 19-70 χρ 550 3500 <18 χρ 550 3000
πρόσληψη >70 χρ 550 3500 19-50 χρ 550 3500
Ειδικά Σημεία Άτομα με τριμεθυλαλβουμίνη, νεφρικές παθήσεις, ηπατικές παθήσεις, κατάθλιψη και Πάρκινσον, κινδυνεύουν
από υπερκατανάλωση χολίνης. Ενώ υπάρχουν τιμές ΑΙ, υπάρχουν λίγα δεδομένα για το αν η χολίνη είναι
απαραίτητη σε όλα τα στάδια της ζωής. Πιστεύεται ότι σε κάποια στάδια της ζωής η χολίνη συντίθεται στον
οργανισμό.

Ασβέστιο Ca
mg/24ωρο
Λειτουργία Απαραίτητο στην πήξη του αίματος, Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
σύσπαση μυών, μεταφορά νεύρου και Νεογέννητα Γυναίκες
στο σχηματισμό και οστών. 0-6 μ 210 ΔΕΠ 9-13 χρ 1300 2500
7-12 μ 270 ΔΕΠ 14-18 χρ 1000 2500
Τρόφιμα- Παιδιά 19-70 χρ 1200 2500
Πηγές Γάλα, τυρί, γιαούρτι, τορτίγια καλα- 1-3 χρ 500 2500 >70 χρ 1200 2500
μποκιού, κόκκινο λάχανο, μπρόλοκα. 4-8 χρ 800 2500 Εγκυμοσύνη
Άντρες <18 χρ 1300 2500
19-50 χρ 1000 2500
Ανεπιθύμητες 9-13 χρ 1300 2500 Θηλασμός
ενέργειες από Πέτρες στα νεφρά, υπερασβεσταιμία, 19-50 χρ 1000 2500 <18 χρ 1300 2500
υπερβολική νεφρική ανεπάρκεια. 51-70 χρ 1200 2500 19-50 χρ 1000 2500
πρόσληψη >70 χρ 1200 2500
Ειδικά Σημεία Οι αμμηνορριακές γυναίκες (συμπεριλαμβανόμενων των αθλούμενων και των ανορεκτικών) έχουν χαμηλή
απορρόφηση Ca. Δεν υπάρχουν συγκρκριμένα δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η υψηλή πρόσληψη
πρωτεΐνης αυξάνει τις απαιτήσεις σε Ca.

31
 Διατροφή Εγκύου & Παιδιού

Σίδηρος Fe
mg/24ωρο
Λειτουργία Συστατικό της αιμογλοβίνης και πολ- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
λών ενζύμων. Αποτρέπει την εμφάνιση Νεογέννητα Γυναίκες
μικροκυτταρικής υποχρωμικής αναιμί- 0-6 μ 0.27 40 9-18 χρ 8 45
ας. 7-12 μ 11 40 19-30 χρ 15 45
Τρόφιμα- Φρούτα, λαχανικά, ενισχυμένα αρτο- Παιδιά 31-50 χρ 18 45
Πηγές ποιήματα & καρποί (όπως δημητρι- 1-3 χρ 7 40 51-70 χρ 8 45
ακά), κρέας & πουλερικά (αιμικός). 4-8 χρ 10 40 >70 χρ 8 45
Ανεπιθύμητες
ενέργειες από Γαστρεντερικές διαταρραχές. Άντρες Εγκυμοσύνη
υπερβολική 9-13 χρ 8 40 <18 χρ 27 45
πρόσληψη 14-18 χρ 11 45 19-50 χρ 27 45
Ειδικά Σημεία Η απορρόφηση του μη αιμικού Fe είναι 19-70 χρ 8 45
χαμηλότερη στις χορτοφαγικές δίαιτες, >70 χρ 8 45 Θηλασμός
Γι’αυτό οι χορτοφάγοι οφείλουν να κα- <18 χρ 10 45
ταναλώνουν διπλάσια ποσότητα Fe. Οι 19-50 χρ 9 45
προσλήψεις πρέπει να περιλαμβάνουν
κατά 75% αιμικό Fe.

Φώσφορος (Ρ)
mg/24ωρο
Λειτουργία Διατήρηση pΗ, αποθήκευση & μεταφο- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
ρά ενέργειας και νουκλεοτιδική σύν- Νεογέννητα Γυναίκες
θεση.
0-6 μ 100 ΔΕΠ 9-18 χρ 1250 4000
Τρόφιμα- Γάλα, γιαούρτι, παγωτά, κάποια δημη- 7-12 μ 275 ΔΕΠ 19-70 χρ 700 4000
Πηγές τριακά & αρτοποιήματα. Παιδιά <70 χρ 700 3000
1-3 χρ 460 3000
Ανεπιθύμητες Μεταστατική ασβεστοποίηση, αλληλε- 4-6 χρ 500 3000 Εγκυμοσύνη
ενέργειες από πίδραση με απορρόφηση Ca, διαταρ- <18 χρ 1250 3500
υπερβολική ραχές στην πυκνότητα των οστών. Άντρες 19-50 χρ 700 3500
πρόσληψη 9-18 χρ 1250 4000
Ειδικά Σημεία Αθλητές & άτομα με μεγάλη ενεργει- 19-70 χρ 700 4000 Θηλασμός
ακή κατανάλωση συχνά καταναλώνουν >70 χρ 700 3000 <18 χρ 1250 4000
ποσότητες μεγαλύτερες των UL χωρίς 19-50 χρ 700 4000
πρόβλημα.

Μαγνήσιο (Mg)
mg/24ωρο
Λειτουργία Παράγοντας σε ενζυμικά συστήματα. Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
Νεογέννητα Γυναίκες
Τρόφιμα- Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, καρποί, 0-6 μ 30 ΔΕΠ 9-18 χρ 240 350
Πηγές κρέας, γάλα, αμυλώδη. 7-12 μ 75 ΔΕΠ 19-30 χρ 360 350
Παιδιά 30-70 χρ 310 350
1-3 χρ 80 65 <70 χρ 320 359
Ανεπιθύμητες Δεν υπάρχουν ενδείξεις για ανεπι- 4-6 χρ 130 110 Εγκυμοσύνη
ενέργειες από θύμητες ενέργειες από υπερκατανά- Άντρες <18 χρ 400 350
υπερβολική λωση Mg από τροφές. Η υπερκατανά- 9-13 χρ 240 350 19-30 χρ 350 350
πρόσληψη λωση συμπληρωμάτων οδηγεί σε 14-18 χρ 410 350 30-50 χρ 360 350
οσμωτική διάρροια. Τα UL αναφέρο- 19-30 χρ 400 350 Θηλασμός
νται μόνο σε συμπληρώματα & όχι σε 31-70 χρ 420 350 <18 χρ 360 350
Mg από τροφές ή νερό. >70 χρ 420 350 19-30 χρ 360 350
31-50 χρ 360 350
Ειδικά Σημεία Κανένα

32
 εργαστήριο 3ο

Μαγγάνιο (Mn)
μg/24ωρο
Λειτουργία Συμμετέχει στο σχηματισμό οστών & σε Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
ένζυμα του μεταβολισμού αμινοξέων, Νεογέννητα Γυναίκες
χοληστερόλης & υδατανθράκων. 0-6 μ 100 ΔΕΠ 9-18 χρ 1250 4000
Τρόφιμα- Καρποί, όσπρια, τσάϊ. 7-12 μ 275 ΔΕΠ 19-70 χρ 700 4000
Πηγές

Ανεπιθύμητες Υψηλά επίπεδα αίματος & νευροτο- Παιδιά <70 χρ 700 3000
ενέργειες από ξικότητα. 1-3 χρ 460 3000
υπερβολική 4-6 χρ 500 3000 Εγκυμοσύνη
πρόσληψη <18 χρ 1250 3500
Ειδικά Σημεία Επειδή το Mn των συμπληρωμάτων & Άντρες 19-50 χρ 700 3500
του νερού είναι πιο ευαπορρόφητο από 9-18 χρ 1250 4000
των τροφών, χρειάζεται προσοχή στην 19-70 χρ 700 4000 Θηλασμός
επιπλέον χορήγηση συμπληρωμά-των, >70 χρ 700 3000 <18 χρ 1250 4000
ιδιαίτερα σε άτομα που κατανα-λώνουν 19-50 χρ 700 4000
δίαιτες με φυτικές τροφές. Επι-πλέον,
άτομα με ηπατικές ασθένειες κι-
νδυνεύουν πιο πολύ από υπερκατα-
νάλωση Mn.

Ιώδιο (Ι)
μg/24ωρο
Λειτουργία Συστατικό των θυροειδικών ορμονών, Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
εμποδίζει την εμφάνιση κρετινισμού & Νεογέννητα Γυναίκες
βρογχοκήλης. 0-6 μ 110 ΔΕΠ 9-13 χρ 120 600
Τρόφιμα- Θαλάσσια τρόφιμα, ιωδιωμένο αλάτι. 7-12 μ 130 ΔΕΠ 13-18 χρ 150 900
Πηγές Παιδιά 19-70 χρ 150 1100
1-3 χρ 90 200 <70 χρ 150 1100
Ανεπιθύμητες Αυξημένα επίπεδα της θυροειδούς 4-8 χρ 90 300 Εγκυμοσύνη
ενέργειες από ορμόνης TSH. Άντρες <18 χρ 220 900
υπερβολική 9-13 χρ 120 600 19-50 χρ 220 1100
πρόσληψη 14-18 χρ 150 900 Θηλασμός
Ειδικά Σημεία Άτομα που πάσχουν από θυροειδή ή 19-70 χρ 150 1100 <18 χρ 290 900
πρώην ανεπάρκεια ή βρογχοκήλη, είναι >70 χρ 150 1100 19-50 χρ 290 1000
ευαίσθητα στην υπερκατανάλωση.

Σελήνιο (Se)
μg/24ωρο
Λειτουργία Αμύνεται κατά του οξειδωτικού στρες, Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
συμμετέχει στο σχηματισμό της θυρο- Νεογέννητα Γυναίκες 40 280
ειδούς ορμόνης & στη μείωση των επι- 0-6 μ 15 45 9-13 χρ 55 400
πέδων οξείδωσης της βιτC και άλλων 7-12 μ 20 60 14-70 χρ 55 400
μορίων. Παιδιά <70 χρ
Τρόφιμα- Οργανικά κρέατα, Θαλασσινά, φυτικές 1-3 χρ 20 90 Εγκυμοσύνη
Πηγές τροφές. 4-8 χρ 30 150 <18 χρ 60 400
Ανεπιθύμητες Εύθραυστα μαλλιά και νύχια, τριχό- Άντρες 19-50 χρ 60 400
ενέργειες από πτωση. 9-13 χρ 40 280 Θηλασμός
υπερβολική 14-70 χρ 55 400 <18 χρ 70 400
πρόσληψη >70 χρ 55 400 19-50 χρ 70 400
Ειδικά Σημεία Κανένα

ΔΕΠ = Δεν Έχει Προσδιοριστεί λόγω μειωμένων ερευνητικών στοιχείων για το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό, στη συγκεκριμένη
ηλικιακή ομάδα.
Ο πίνακας αναγράφει τις τιμές RDA (Recommended Dietary Allowances) σε έντονη γραμματοσειρά, τις τιμές επαρκούς πρόσληψης ΑΙ
(Adequate Intake) σε κανονική πλάγια γραμματοσειρά και τα ανώτερα επίπεδα πρόσληψης UL (Upper Level). Οι τιμές RDA και ΑΙ μπορούν
και οι δύο να χρησιμοποιηθούν σαν στόχοι ημερήσιας πρόσληψης. Το RDA καλύπτει το 97-97% του πληθυσμού στατιστικά. Για τα
νεογέννητα που θηλάζουν οι τιμές ΑΙ αποτελούν τη μέση τιμή πρόσληψης. Οι τιμές ΑΙ των υπολοίπων ηλικιακών ομάδων πιστεύεται ότι
καλύπτουν όλο τον πληθυσμό, υπάρχει όμως έλλειψη σε ερευνητικά δεδομένα που δεν επιτρέπει τον ακριβή προσδιορισμό του
πληθυσμού της κάθε ηλικιακής ομάδας που καλύπτεται. Οι τιμές UL αναφέρονται στα κατώτερα επίπεδα πρόσληψης όπου εμφανίζονται
ανεπιθύμητες ενέργειες ή αλλιώς στα ανώτερα ασφαλή επίπεδα.

33
 Διατροφή Εγκύου & Παιδιού

Ψευδάργυρος (Zn)
mg/24ωρο
Λειτουργία Συστατικό πολλών ενζύμων & πρωτε- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
ϊνών. Συμμετέχει στη γονιδιακή διατύ- Νεογέννητα Γυναίκες
πωση. 0-6 μ 2 4 9-13 χρ 8 23
Τρόφιμα- Ενισχυμένα δημητριακά, κόκκινο κρέ- 7-12 μ 3 5 14-18 χρ 9 34
Πηγές ας, συγκεκριμένα θαλασσινά. Παιδιά 19-70 χρ 8 40
Ανεπιθύμητες Χαμηλά επίπεδα χαλκού. 1-3 χρ 3 7 <70 χρ 8 40
ενέργειες από 4-8 χρ 5 12
υπερβολική Εγκυμοσύνη
πρόσληψη Άντρες <18 χρ 12 34
Ειδικά Σημεία Η απορρόφηση είναι μικρότερη στις 9-13 χρ 8 23 19-50 χρ 11 40
χορτοφαγικές δίαιτες. Γι’ αυτό συστεί- 14-18 χρ 11 23 Θηλασμός
νεται στους χορτοφάγους να αυξάνουν 19-70 χρ 11 40 <18 χρ 13 34
την πρόσληψή τους, στο διπλάσιο. >70 χρ 11 40 19-50 χρ 12 40

Φθόριο (Ph)
mg/24ωρο
Λειτουργία Εμποδίζει την εκκίνηση και ανάπτυξη Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
τερηδόνας, ενισχύει το σχηματισμό των Νεογέννητα Γυναίκες
οστών. 0-6 μ 0.01 0.7 9-13 χρ 2 10
Τρόφιμα- Φθοριωμένο νερό, τσάι, ψάρια θαλάσ- 7-12 μ 0.5 0.9 14-70 χρ 3 10
Πηγές σης, φθοριωμένα προϊόντα δοντιών. Παιδιά <70 χρ 3 10
1-3 χρ 0.7 1.3
Ανεπιθύμητες 4-8 χρ 1 2.2 Εγκυμοσύνη
ενέργειες από Αδαμαντοποίηση και φθορίωση του Άντρες <18 χρ 3 10
υπερβολική σκελετού. 9-13 χρ 2 10 19-50 χρ 3 10
πρόσληψη 14-18 χρ 3 10 Θηλασμός
Ειδικά Σημεία Κανένα 19-70 χρ 4 10 <18 χρ 3 10
>70 χρ 4 10 19-50 χρ 3 10

Χαλκός (Cu)
μg/24ωρο
Λειτουργία Συστατικό ενζύμων του μεταβολι- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
σμού του Fe. Νεογέννητα Γυναίκες
Τρόφιμα- Οργανικό κρέας, θαλασσινά, προϊ- 0-6 μ 200 ΔΕΠ 9-13 χρ 700 5000
Πηγές όντα ολικής άλεσης, προϊόντα κα- 7-12 μ 220 ΔΕΠ 14-18 χρ 890 8000
κάο. Παιδιά 19-70 χρ 900 10000
1-3 χρ 340 1000 >70 χρ 900 10000
Ανεπιθύμητες Γαστρεντερικές διαταρραχές, κατά- 4-8 χρ 440 3000 Εγκυμοσύνη
ενέργειες από στροφή ήπατος. Άντρες <18 χρ 1000 8000
υπερβολική 9-13 χρ 700 5000 19-50 χρ 1000 10000
πρόσληψη 14-18 χρ 890 8000 Θηλασμός
Ειδικά Σημεία Κανένα. 19-70 χρ 900 10000 <18 χρ 1300 8000
>70 χρ 900 10000 19-50 χρ 1300 10000

Χρώμιο (Cr)
μg/24ωρο
Λειτουργία Βοηθά στη διατήρηση των επι- Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
πέδων γλυκόζης στο αίμα. Νεογέννητα Γυναίκες
Τρόφιμα- Κάποια δημητριακά, κρέας, πουλε- 0-6 μ 0.2 ΔΕΠ 9-13 χρ 21 ΔΕΠ
Πηγές ρικά, ψάρια, μπύρα. 7-12 μ 5.5 ΔΕΠ 14-18 χρ 24 ΔΕΠ
Ανεπιθύμητες Παιδιά 19-50 χρ 25 ΔΕΠ
ενέργειες από Χρόνια νεφρική ρήξη. 1-3 χρ 11 ΔΕΠ 51-70 χρ 20 ΔΕΠ
υπερβολική 4-8 χρ 15 ΔΕΠ >70 χρ 20 ΔΕΠ
πρόσληψη Εγκυμοσύνη
Ασθενείς που πάσχουν από την Άντρες <18 χρ 29 ΔΕΠ
Ειδικά Σημεία ασθένεια Wilson, κίρρωση Ινδικής 9-13 χρ 25 ΔΕΠ 19-50 χρ 30 ΔΕΠ
παιδικής ηλικίας ή ιδιοπαθητική το- 14-50 χρ 35 ΔΕΠ Θηλασμός
ξικότητα χαλκού, είναι πιο ευάλωτα 51-70 χρ 30 ΔΕΠ <18 χρ 44 ΔΕΠ
στην υπερκατανάλωση Cr. >70 χρ 30 ΔΕΠ 19-50 χρ 45 ΔΕΠ

34
 εργαστήριο 3ο

Αρσενικό (Αr)
Λειτουργία Δεν έχει προσδιοριστεί η βιολογική Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
του δράση στους ανθρώπους, ενώ Νεογέννητα Γυναίκες
στα ζώα υπάρχουν αποδείξεις α- 0-12 μ ΔΕΠ ΔΕΠ 51-70 χρ ΔΕΠ ΔΕΠ
παιτήσεων. >70 χρ ΔΕΠ ΔΕΠ
Τρόφιμα- Γαλακτοκομικά προϊόντα, πουλε- Παιδιά
Πηγές ρικά, ψάρια, κρέας, καρποί και δη- 1-8 χρ ΔΕΠ ΔΕΠ
μητριακά.
Δεν υπάρχουν δεδομένα ανεπι- Άντρες Εγκυμοσύνη
Ανεπιθύμητες θύμητων ενεργειών από υπερκα- 9-70 χρ ΔΕΠ ΔΕΠ <18 χρ ΔΕΠ ΔΕΠ
ενέργειες από τανάλωση οργανικού Ar από τις >70 χρ ΔΕΠ ΔΕΠ 19-50 χρ ΔΕΠ ΔΕΠ
υπερβολική τροφές. Το ανόργανο Ar είναι γνω-
πρόσληψη στή τοξική ουσία. Ενώ δεν έχουν Θηλασμός
προσδιοριστεί τα UL του Αr, δεν <18 χρ ΔΕΠ ΔΕΠ
υπάρχουν δεδομένα για την ενίσ- 19-50 χρ ΔΕΠ ΔΕΠ
χυση τροφών με Ar.
Ειδικά Σημεία Κανένα.

Μόλυβδος (Mb)
μg/24ωρο
Λειτουργία Αποτελεί παράγοντα στα ένζυμα Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
καταβολισμού θειϊκών αμινοξέων Νεογέννητα Γυναίκες
και πουρινών. 0-6 μ 2 ΔΕΠ 9-13 χρ 34 1100
Τρόφιμα- 7-12 μ 3 ΔΕΠ 14-18 χρ 43 1700
Πηγές Όσπρια, καρποί. Παιδιά 19-70 χρ 45 2000
1-3 χρ 17 300 >70 χρ 45 2000
Ανεπιθύμητες 4-8 χρ 22 600 Εγκυμοσύνη
ενέργειες από Με βάση πειράματα σε ζώα, Άντρες <18 χρ 50 1700
υπερβολική επιδράσεις στην αναπαραγωγή. 9-13 χρ 34 1100 19-50 χρ 50 2000
πρόσληψη 14-50 χρ 43 1700 Θηλασμός
Άτομα που εμφανίζουν έλλειψη Cu 51-70 χρ 45 2000 <18 χρ 50 1700
Ειδικά Σημεία ή κάποια δυσλειτουργία στο >70 χρ 45 2000 19-50 χρ 50 2000
μεταβολισμό του Cu που οδηγεί σε
έλλειψη Cu, είναι επιρρεπή στην
τοξικότητα από Μb.

Νικέλιο (Νi)
mg/24ωρο
Λειτουργία Δεν υπάρχει ξεκάθαρη βιολογική Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
λειτουργία στον άνθρωπο. Πιθανόν Νεογέννητα Γυναίκες
λειτουργεί σα συμπαράγοντας των 0-12 μ ΔΕΠ ΔΕΠ 9-13 χρ ΔΕΠ 0.6
μεταλλοενζύμων και ρυθμίζει την Παιδιά 14-70 χρ ΔΕΠ 1
απορρόφηση και το μεταβολισμό 1-3 χρ ΔΕΠ 0.2 >70 χρ ΔΕΠ 1
του Fe στους μικροοργανισμούς. 4-8 χρ ΔΕΠ 0.3
Τρόφιμα- Όσπρια, καρποί, δημητριακά, γλυ-
Πηγές καντικά, σκόνη σοκολάτας γάλα- Εγκυμοσύνη
κτος. Άντρες <18 χρ ΔΕΠ 1
Ανεπιθύμητες Μειωμένη αύξηση σωματικού βά- 9-13 χρ ΔΕΠ 0.6 19-50 χρ ΔΕΠ 1
ενέργειες από ρους, όπως φάνηκε από πειράματα 14-70 χρ ΔΕΠ 1 Θηλασμός
υπερβολική σε ζώα. >70 χρ ΔΕΠ 1 <18 χρ ΔΕΠ 1
πρόσληψη 19-50 χρ ΔΕΠ 1
Ειδικά Σημεία Άτομα με προϋπάρχουσα ευαισθησία στο Ni (λόγω δερματικής υπερέκθεσης) ή δυσλειτουργία νεφρών, είναι
επιρρεπή στην υπερκατανάλωση του Ni.

35
 Διατροφή Εγκύου & Παιδιού

Νάτριο (Νa)
g/24ωρο
Λειτουργία Διατηρεί τον όγκων υγρών έξω από Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
τα κύτταρα βοηθώντας τη σωστή
κυτταρική λειτουργία. Νεογέννητα Γυναίκες
Τρόφιμα- Οι επεξεργασμένες τροφές που έ- 0-6 μ 0.12 ΔΕΠ 9-13 χρ 1.5 2.2
Πηγές χουν χλωριούχο νάτριο (αλάτι), τα 7-12 μ 0.27 ΔΕΠ 14-50 χρ 1.5 2.3
αλατισμένα κρέατα, οι ξηροί καρ- 51-70 χρ 1.3 2.3
ποί, τα αλλαντικά, η μαργαρίνη, το Παιδιά >70 χρ 1.2 2.3
βούτυρο, το αλάτι που χρησιμοποι- 1-3 χρ 1.0 1.5
είται κατά το μαγείρεμα ή την κατά- 4-8 χρ 1.2 1.9 Εγκυμοσύνη
νάλωση των τροφών. Το αλάτι περι- <18 χρ 1.5 2.3
έχει νάτριο κατά 40%κβ. Άντρες 19-50 χρ 1.5 2.3
Ανεπιθύμητες Υπέρταση, αυξημένος κίνδυνος 9-13 χρ 1.5 2.2
ενέργειες από καρδιαγγειακών παθήσεων και 14-50 χρ 1.5 2.3 Θηλασμός
υπερβολική εμφράγματος. 51-70 χρ 1.3 2.3 <18 χρ 1.5 2.3
πρόσληψη >70 χρ 1.2 2.3 19-50 χρ 1.5 2.3
Ειδικά Σημεία Άτομα με αυξημένη φυσική δραστηριότητα και άτομα που κατοικούν σε κλίματα με υγρασία, χρειάζονται
περισσότερο Na από τις τιμές ΑΙ. Τα UL αναφέρονται σε υγιή, μη-υπερτασικά άτομα.

Κάλιο (Κ)
g/24ωρο
Λειτουργία Συμμετέχει στην ισορροπία υγρών Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
μέσα και έξω από το κύτταρο. Στα-
ματά την αύξηση της αρτηριακής Νεογέννητα Γυναίκες
πίεσης που προκλήθηκε από υπερ- 0-6 μ 0.4 - 9-13 χρ 1.5 -
κατανάλωση Na. 7-12 μ 0.7 - 14-50 χρ 1.5 -
Τρόφιμα- Φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκο- Παιδιά 51-70 χρ 1.3 -
Πηγές μικά, κρέας και ξηροί καρποί. 1-3 χρ 3.0 - >70 χρ 1.2 -
Ανεπιθύμητες Καμία παρενέργεια δεν έχει κατά- 4-8 χρ 3.8 -
ενέργειες από γραφεί από υπερκατανάλωση τρο- Εγκυμοσύνη
υπερβολική φής. Συμπληρώματα όμως μπορεί Άντρες <18 χρ 1.5 -
πρόσληψη να οδηγήσουν σε υπερκαλιαιμία και 9-13 χρ 4.5 - 19-50 χρ 1.5 -
πιθανό ξαφνικό θάνατο αν γίνει από 14-50 χρ 4.7 - Θηλασμός
άτομα με χρονία νεφρική 51-70 χρ 4.7 - <18 χρ 1.5 -
ανεπάρκεια ή διαβήτη. >70 χρ 4.7 - 19-50 χρ 1.5 -
Ειδικά Σημεία Άτομα που καταναλώνουν φάρμακα για καρδιαγγειακές παθήσεις ή διουρητικά, οφείλουν να καταναλώνουν
ποσότητες Κ μικρότερες από τις τιμές ΑΙ και να αποφεύγουν τα συμπληρώματα Κ.

Ω3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (πχ λινολενικό)

g/24ωρο
Λειτουργία Συμμετέχει στην ισορροπία υγρών Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
μέσα και έξω από το κύτταρο. Στα-
ματά την αύξηση της αρτηριακής Νεογέννητα Γυναίκες
πίεσης που προκλήθηκε από υπερ- 0-6 μ 0.4 - 9-13 χρ 1.5 -
κατανάλωση Na. 7-12 μ 0.7 - 14-50 χρ 1.5 -
Τρόφιμα- Φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκο- Παιδιά 51-70 χρ 1.3 -
Πηγές μικά, κρέας και ξηροί καρποί. 1-3 χρ 3.0 - >70 χρ 1.2 -
Ανεπιθύμητες Καμία παρενέργεια δεν έχει κατά- 4-8 χρ 3.8 -
ενέργειες από γραφεί από υπερκατανάλωση τρο- Εγκυμοσύνη
υπερβολική φής. Συμπληρώματα όμως μπορεί Άντρες <18 χρ 1.5 -
πρόσληψη να οδηγήσουν σε υπερκαλιαιμία και 9-13 χρ 4.5 - 19-50 χρ 1.5 -
πιθανό ξαφνικό θάνατο αν γίνει από 14-50 χρ 4.7 - Θηλασμός
άτομα με χρονία νεφρική 51-70 χρ 4.7 - <18 χρ 1.5 -
ανεπάρκεια ή διαβήτη. >70 χρ 4.7 - 19-50 χρ 1.5 -
Ειδικά Σημεία Άτομα που καταναλώνουν φάρμακα για καρδιαγγειακές παθήσεις ή διουρητικά, οφείλουν να καταναλώνουν
ποσότητες Κ μικρότερες από τις τιμές ΑΙ και να αποφεύγουν τα συμπληρώματα Κ.

36
 εργαστήριο 3ο

Φυτική ίνα
g/24ωρο
Λειτουργία Συμμετέχει στην πέψη και αποβολή Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
αποβλήτων τροφών, μειώνει τον
κίνδυνο καρδιοπάθειας, βοηθά στη Νεογέννητα Γυναίκες
διατήρηση χαμηλών επιπέδων γλυ- 0-6 μ ΔΕΠ - 9-18 χρ 26 -
κόζης αίματος. 7-12 μ ΔΕΠ - 19-50 χρ 25 -
Τρόφιμα- Διαιτητική ίνα: Καρποί (βρώμη, σι- 51-70 χρ 21 -
Πηγές τάρι, ακατέργαστο ρύζι) Παιδιά >70 χρ 21 -
Λειτουργική ίνα: συντίθεται ή από- 1-3 χρ 19 -
μονώνεται από φυτά ή ζώα. 4-8 χρ 25 -
Ανεπιθύμητες Επειδή η φυτική ίνα έχει πολλές Άντρες Εγκυμοσύνη
ενέργειες από διαφορετικές συνθέσεις, είναι δύ- 9-13 χρ 31 - <18 χρ 28 -
υπερβολική σκολο να συσχετιστεί μια πηγή φυ- 14-50 χρ 18 - 19-50 χρ 28 -
πρόσληψη τικών ινών με κάποια παρενέργεια. 51-70 χρ 30 -
Όμως, σα μέρος μιας υγιούς δια- >70 χρ 30 - Θηλασμός
τροφής υγιών ατόμων, η κατάνα- <18 χρ 29 -
λωση πολλών φυτικών ινών δε θα 19-50 χρ 29 -
οδηγήσει σε παρενέργειες. Γαστρε-
ντερικές διαταραχές έχουν συσχε-
τισθεί μόνο με την κατανάλωση
συνθετικής φυτικής ίνας. Λόγω της
ικανότητας της φυτικής ίνας να αυ-
ξάνει σε όγκο, η υπερκατανάλωση
περιορίζεται από μόνη της. Για το
λόγο αυτό δεν έχουν οριστεί UL.

Νερό
L/24ωρο
Λειτουργία Διατηρεί την ομοιόσταση στο σώμα Ηλικία RDA/AI UL Ηλικία RDA/AI UL
και επιτρέπει τη μεταφορά των Νεογέννητα Γυναίκες
θρεπτικών συστατικών στα κύτταρα 0-6 μ 0.7 - 9-13 χρ 2.1 -
και την αποβολή των αποβλήτων 7-12μ 0.8 - 14-18 χρ 2.3 -
των μεταβολισμού. 19-70 χρ 2.7 -
Τρόφιμα- Όλα τα ποτά, συμπεριλαμβανομέ- Παιδιά >70 χρ 2.7 -
Πηγές νου και του νερού, καθώς και η υγ- 1-3 χρ 1.3 -
ρασία στα τρόφιμα. Τρόφιμα με υ- 4-8 χρ 1.7 - Εγκυμοσύνη
ψηλή υγρασία είναι τα καρπούζια, <18 χρ 3.0 -
το κρέας, οι σούπες κλπ. Άντρες 19-50 χρ 3.0 -
Ανεπιθύμητες Δεν υπάρχουν UL αφού οι νεφροί 9-13 χρ 2.4 -
ενέργειες από είναι ικανοί να χειριστούν >0.7L 14-18 χρ 3.3 - Θηλασμός
υπερβολική υγρών/ώρα. Σύμπτωμα υπερκατα- 19-70 χρ 3.7 - <18 χρ 3.8 -
πρόσληψη νάλωσης αποτελεί η υπονατριαιμία >70 χρ 3.7 - 19-50 χρ 3.8 -
που μπορεί να οδηγήσει σε καρδια-
κή ανεπάρκεια και ραβδομυώλυση.
Ειδικά Σημεία Οι προτινόμενες προσλήψεις βασίζονται στη μέση κατανάλωση υγιών πλυθησμών, που είναι επαρκώς
ενυδατωμένοι. Μεμονωμένα άτομα μπορεί να είναι επαρκώς ενυδατωμένα και σε επίπεδα μικρότερα ή
μεγαλύτερα των τιμών ΑΙ. Οι τιμές ΑΙ αναφέρονται σε ήπια κλίματα. Όλα τα τρόφιμα μπορούν να
συνεισφέρουν στην πρόσληψη νερού (αφεψήματα, χυμοί, νερό), καθώς και η υγρασία των τροφίμων. Η
τελευταία αναλογεί περίπου στο 20% της ολικής πρόσληψης νερού. Το αίσθημα της δίψας και η κατανάλωση
ποτών στα γεύματα είναι συνήθως ικανά να διατηρήσουν την ενυδάτωση.

Βιβλιογραφία:
Τιμές αναφοράς πρόσληψης θρεπτικών συστατικών για Ca, P, Mn & Ph, 1997
Τιμές αναφοράς πρόσληψης θρεπτικών συστατικών για θιαμίνη, ριβοφλαβίνη, νιασίνη, Β6, φολικό, παντοθενικό,
βιοτίνη, χολίνη, Β12, 1998
Τιμές αναφοράς πρόσληψης θρεπτικών συστατικών για βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, σελήνιο, καροτενοειδή, 2000
Τιμές αναφοράς πρόσληψης θρεπτικών συστατικών για βιταμίνη Α, βιταμίνη Κ, Ar, Co, Cr, I, Mg, Mb, Zn, 2001

37
 Διατροφή Εγκύου & Παιδιού

Πίνακας 3.3: Εξισώσεις υπολογισμού Ημερήσιων Ενεργειακών Απαιτήσεων (ΗΕΑ) φυσιολογικών ενηλίκων
(Kcal/24ωρο)
ΗΕΑ =662–(9.53 xΗΛΙΚΙΑ [έτη])+ΦΔ x{(15.91 xΒΑΡΟΣ [Κg])+(539.6xΥΨΟΣ [m])}

Όπου ΦΔ ο δυντελεστής Φυσικής δραστηριότητας, ίσος με:

= 1.00 σε ελάχιστη ΦΔ
= 1.11 σε ελαφριά ΦΔ
= 1.25 σε μέτρια ΦΔ
= 1.48 σε έντονη ΦΔ

ΗΕΑ = 354 – (6.91 xΗΛΙΚΙΑ [έτη]) + ΦΔ x{(9.36xΒΑΡΟΣ [Κg])+(726xΥΨΟΣ [m])}

Όπου ΦΔ ο δυντελεστής Φυσικής δραστηριότητας, ίσος με:

= 1.00 σε ελάχιστη ΦΔ
= 1.12 σε ελαφριά ΦΔ
= 1.27 σε μέτρια ΦΔ
= 1.45 σε έντονη ΦΔ

Άσκηση 2η:

Α. Ο Γρηγόρης είναι 45 ετών και είναι φαινομενικά υγιής (δεν έχει διαγνωσθεί με καμιά νόσο). Βρείτε τις
ημερήσιες απαιτήσεις του σε ενέργεια και βιταμίνες:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Β. Ποιες είναι οι απαιτήσεις σας σε ενέργεια και Fe;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Γ. H Ελένη έφαγε σήμερα μόνο 5 κομμάτια σπανακόπιτα, από 180g το καθένα. Υπολογίστε πόσο Fe πήρε,
χρησιμοποιώντας τους πίνακες σύνθεσης τροφίμων. Στη συνέχεια να συγκρίνετε την πρόσληψη Fe της Ελένης
με τις απαιτήσεις του οργανισμού της για Fe. Η Ελένη είναι 23 ετών. Καλύπτει τις ανάγκες της σε Fe; Σε τι
ποσοστό του DRI; Σχεδιάστε το ποσοστό κάλυψης Fe και ενέργειας σε διάγραμμα.

..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................

38
 εργαστήριο 3ο

Άσκηση 3η:

Α. Άντρας 42 ετών, κατανάλωσε σε ημερήσιο διαιτολόγιό του τα εξής θρεπτικά συστατικά: Βιοτίνη 40 μg,
Νιασίνη 12 mg, Φολικό 400 mg, ΒιτΑ 700 μg, Βιτ D 5 μg, Ca 1300mg, Fe 15mg. Σε τι ποσοστό κάλυψε τις
απαιτήσεις του DRI για τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά; Σχεδιάστε ένα διάγραμμα κάλυψης των τιμών DRI
για τα θρεπτικά συστατικά που γνωρίζετε την πρόσληψη.
Οφείλει να προσέξει κάτι; Με ποια τρόφιμα μπορεί να ενισχύσει πιθανές μειωμένες προσλήψεις θρεπτικών
συστατικών;
………………………………………………………………………………………………………………..............................................................
.………………………………………………………………………………………………………………..............................................................
.……………………………………………………………………………………………………………….............................................................
..……………………………………………………………………………………………………………….............................................................
..……………………………………………………………………………………………………………….............................................................
..……………………………………………………………………………………………………………….............................................................
..………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...Β. Έφηβη γυναίκα σε περίοδο γαλουχίας κατανάλωσε σε ημερήσιο διαιτολόγιό της τα εξής θρεπτικά
συστατικά: P 700 mg, I 290 μg, Φολικό 400 mg, Βιτ Α 1000 μg, Βιτ D 3 μg, Ca 1000 mg και Fe 8 mg. Σε τι ποσοστό
κάλυψε τις απαιτήσεις της μα βάση τις τιμές DRI; Σχεδιάστε το ποσοστό κάλυψης. Με ποια τρόφιμα μπορεί να
ενισχύσει πιθανές μειωμένες προσλήψεις θρεπτικών συστατικών;
………………………………………………………………………………………………………………...............................................................
………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...………………………………………………………………………………………………………………............................................................
...

39
 Διατροφή Εγκύου & Παιδιού

40