ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢

ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢

ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ
Γ΄ΛΤΚΕΙΟΤ ΕΠΑΛ

Blog: https://papageorgiouxristoforos.blogspot.gr
Email : xristoforospapageorgiou@gmail.com
 Τάμε Γ΄ Λπθείνπ ΕΠΑ.Λ

Μαζεκαηηθά θαη ζηνηρεία ζηαηηζηηθήο - Θεσξία

Έθδνζε 1ε

Η ζπιινγή απηή δηαλέκεηαη δσξεάλ ζε ςεθηαθή κνξθή κέζσ δηαδηθηύνπ

πξννξίδεηαη γηα νπνηαδήπνηε εθπαηδεπηηθή ρξήζε

θαη είλαη ειεύζεξε γηα αμηνπνίεζε αξθεί λα κελ αιιάμεη ε κνξθή ηεο

Παπαγεσξγίνπ Χξηζηόθνξνο

Μαζεκαηηθόο

Πξέβεδα 2017

blog: https://papageorgiouxristoforos.blogspot.gr

email: xrtistoforospapageorgiou@gmail.com
 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

1ν ΚΕΦΑΛΑΙΟ - ΢ΤΝΑΡΣΗ΢ΕΙ΢

1. Ση νλνκάδνπκε ζπλάξηεζε ;

Απάντηση :
΢πλάξηεζε νλνκάδνπκε κηα δηαδηθαζία κε ηελ νπνία θάζε ζηνηρείν ελόο ζπλόινπ αληηζηνηρίδεηαη
ζε έλα αθξηβώο ζηνηρείν θάπνηνπ άιινπ ζπλόινπ .

2. Να νξίζεηε ηελ δηαθνξά , ην άζξνηζκα , ην γηλόκελν θαη ην πειίθν ζπλαξηήζεσλ .

Απάντηση :
Αλ δπν ζπλαξηήζεηο νξίδνληαη θαη νη δπν ζε έλα ζύλνιν , ηόηε νξίδνληαη θαη νη ζπλαξηήζεηο

 Σν άζξνηζκα , κε ( ) ( ) ( )
 Η δηαθνξά , κε ( ) ( ) ( )
 Σν γηλόκελν , κε ( ) ( ) ( )
( )
 Σν πειίθν , κε ( ) , όπνπ θαη ( )
( )

3. Ση νλνκάδνπκε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο , κε πεδίν νξηζκνύ ην ζύλνιν Α;

Απάντηση :
Έζησ κηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ έλα ζύλνιν νλνκάδνπκε γξαθηθή παξάζηαζε ή
θακπύιε ηεο f ζε έλα θαξηεζηαλό ζύζηεκα ζπληεηαγκέλσλ ην ζύλνιν ησλ ζεκείσλ ( )
γηα όια ηα

4. Να ζρεδηάζεηε ηηο ζπλαξηήζεηο : , ,

Απάντηση :

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 1

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

5. Πόηε κηα ζπλάξηεζε ιέγεηαη γλεζίσο αύμνπζα ζε έλα δηάζηεκα ;

Απάντηση :
Μηα ζπλάξηεζε ιέγεηαη γλεζίσο αύμνπζα ζε έλα δηάζηεκα Δ ηνπ πεδίνπ νξηζκνύ ηεο ,όηαλ γηα
νπνηαδήπνηε ζεκεία κε ηζρύεη ( ) ( )

6. Πόηε κηα ζπλάξηεζε ιέγεηαη γλεζίσο θζίλνπζα ζε έλα δηάζηεκα ;

Απάντηση :
Μηα ζπλάξηεζε ιέγεηαη γλεζίσο θζίλνπζα ζε έλα δηάζηεκα Δ ηνπ πεδίνπ νξηζκνύ ηεο ,όηαλ γηα
νπνηαδήπνηε ζεκεία κε ηζρύεη ( ) ( )

*΢ρόιηα :

 Μηα ζπλάξηεζε πνπ είλαη γλεζίσο αύμνπζα ή γλεζίσο θζίλνπζα νλνκάδεηαη γλεζίσο κνλόηνλε

7. Πόηε ιέκε όηη κηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ παξνπζηάδεη ηνπηθό ειάρηζην ;

Απάντηση :
Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηνπηθό ειάρηζην ζην , όηαλ
( ) ( ) , γηα θάζε ζε κηα πεξηνρή ηνπ

8. Πόηε ιέκε όηη κηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ παξνπζηάδεη ηνπηθό κέγηζην ;

Απάντηση :
Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηνπηθό κέγηζην ζην , όηαλ
( ) ( ) , γηα θάζε ζε κηα πεξηνρή ηνπ

*΢ρόιηα :

 Σα κέγηζηα θαη ηα ειάρηζηα κηαο ζπλάξηεζεο , ηνπηθά ή νιηθά αθξόηαηα ηεο ζπλάξηεζεο .

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 2

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

9. Να αλαθέξεηε ηηο ηδηόηεηεο ησλ νξίσλ

Απάντηση :
Αλ νη ζπλαξηήζεηο θαη έρνπλ ζην όξηα πξαγκαηηθνύο αξηζκνύο , δειαδή αλ

( ) ( )

 ( ( ) ( ))

 ( ( ))

 ( ( ) ( ))
 ( )
( )
( )
 ( ( ))
 √ ( ) √

10. Πόηε κηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ Α νλνκάδεηαη ζπλερήο ;

Απάντηση :
Μηα ζπλάξηεζε f κε πεδίν νξηζκνύ Α νλνκάδεηαη ζπλερήο , αλ γηα θάζε ηζρύεη

( ) ( )

*΢ρόιηα :

 Απνδεηθλύεηαη όηη νη γλσζηέο καο ζπλαξηήζεηο , πνιπσλπκηθέο , ηξηγσλνκεηξηθέο θαη όζεο

πξνθύπηνπλ από πξάμεηο κεηαμύ απηώλ είλαη ζπλερείο ζπλαξηήζεηο .

11. Πόηε ιέκε όηη ε είλαη παξαγσγίζηκε ζην ζεκείν ηνπ πεδίν νξηζκνύ ηεο ;

Απάντηση :
Η ζπλάξηεζε είλαη παξαγσγίζηκε ζην ζεκείν ηνπ πεδίν νξηζκνύ ηεο αλ ππάξρεη ην όξην

( ) ( )

θαη είλαη πξαγκαηηθόο αξηζκόο .Σν όξην απηό νλνκάδεηαη παξάγσγνο ηεο ζην θαη
ζπκβνιίδεηαη κε ( ) . Έρνπκε ινηπόλ :

( ) ( )
( )

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 3

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

*΢ρόιηα :

 Τπάξρνπλ θαη ζπλαξηήζεηο νη νπνίεο δελ έρνπλ παξάγσγν ζε έλα ζεκείν . Όπσο είλαη γηα
παξάδεηγκα ε ζπλάξηεζε ( ) | | ζην . Δηόηη όηαλ έρνπκε :
( ) ( )

Ελώ όηαλ ην ,έρνπκε :

( ) ( )

Πνπ ζεκαίλεη όηη δελ ππάξρεη ην

( ) ( )

12. Ση νλνκάδεηαη ξπζκόο κεηαβνιήο ηνπ ( );

Απάντηση :
Η παξάγσγνο ηεο ζην εθθξάδεη ην ξπζκό κεηαβνιήο ηνπ ( ) σο πξνο ην όηαλ ην

13. Να απνδείμεηε όηη ε παξάγσγνο ηεο ζηαζεξήο ζπλάξηεζεο ( ) είλαη ( )

Απόδειξη :
Έρνπκε ( ) ( )

θαη γηα

( ) ( ) ( ) ( )

Άξα ( )

14. Να απνδείμεηε όηη ε παξάγσγνο ηεο ηαπηνηηθήο ζπλάξηεζεο ( ) είλαη ( )

Απόδειξη :
Έρνπκε ( ) ( ) ( ) ,

θαη γηα

( ) ( )

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 4

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

Επνκέλσο

( ) ( )

Άξα ( )

15. Να απνδείμεηε όηη ε παξάγσγνο ηεο ζπλάξηεζεο ( ) είλαη ( )

Απόδειξη :
Έζησ ε ζπλάξηεζε ( ) . Έρνπκε :

( ) ( ) ( ) ( )

θαη γηα

( ) ( ) ( )

Επνκέλσο :

( ) ( )
( )

Άξα ( )

16. Να απνδείμεηε όηη ε παξάγσγνο ηεο ζπλάξηεζεο ( ) είλαη ( )

Απόδειξη :
Έζησ ε ζπλάξηεζε ( ) ( ) . Έρνπκε :

( ) ( ) ( ) ( ) ( ( ) ( ))

Καη γηα

( ) ( ) ( ( ) ( )) ( ) ( )

Επνκέλσο :

( ) ( ) ( ) ( )
* + ( )

Άξα ( ( )) ( )

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 5

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

17. Να απνδείμεηε όηη ε παξάγσγνο ηεο ζπλάξηεζεο ( ) ( ) είλαη ( ) ( )

Απόδειξη :
Έζησ ε ζπλάξηεζε ( ) ( ) ( ) . Έρνπκε :

( ) ( ) ( ( ) ( )) ( ( ) ( ))

( ( ) ( )) ( ( ) ( ))

θαη γηα

( ) ( ) ( ( ) ( )) ( ( ) ( ))

Επνκέλσο :

( ) ( ) ( ( ) ( )) ( ( ) ( ))
( ) ( )

Άξα ( ( ) ( )) ( ) ( )

18. Να αλαθέξεηε ηνπο θαλόλεο παξαγώγηζεο ηνπ γηλνκέλνπ θαη ηνπ πειίθνπ

Απάντηση :
Γηα ην γηλόκελν θαη ην πειίθν ζπλαξηήζεσλ απνδεηθλύεηαη όηη ηζρύνπλ νη παξαθάησ θαλόλεο
παξαγώγηζεο

( ( ) ( )) ( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( )
( ) ( ( ))

19. Να αλαθέξεηε ηνλ ηύπν ηεο παξαγώγνπ κηαο ζύλζεηεο ζπλάξηεζεο θαη πσο ηελ
παξαγσγίδνπκε

Απάντηση :
Απνδεηθλύεηαη όηη γηα ηελ παξάγσγν κηαο ζύλζεηεο ζπλάξηεζεο ηζρύεη :

( ( ( ))) ( ( )) ( )

Γηα λα παξαγσγίζνπκε ηελ ζπλάξηεζε ( ( )) , ζε πξώηε θάζε παξαγσγίδνπκε ηελ ζαλ λα έρεη
αλεμάξηεηε κεηαβιεηή ηελ ( ) θαη ζηελ ζπλέρεηα πνιιαπιαζηάδνπκε κε ηελ παξάγσγν ηεο .

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 6

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

20. Να γξάςεηε ηνπο βαζηθνύο ηύπνπο θαη θαλόλεο παξαγώγηζεο

Απάντηση :

 ( )  ( ( )) ( )

 ( )  ( ( ) ( )) ( ) ( )

 ( )  ( ( ) ( )) ( ) ( ) ( ) ( )

  ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
(√ ) ( )
√ ( ) ( ( ))

 ( )  ( ( ( ))) ( ( )) ( )

 ( )

21. Πόηε κηα ζπλάξηεζε παξαγσγίζηκε ζε έλα δηάζηεκα είλαη γλεζίσο αύμνπζα ζην ;

Απάντηση :
Αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη παξαγσγίζηκε ζε έλα δηάζηεκα θαη ηζρπεη ( ) , γηα θάζε
εζσηεξηθό ζεκείν ηνπ , ηόηε ε είλαη γλεζίσο αύμνπζα ζην .

22. Πόηε κηα ζπλάξηεζε παξαγσγίζηκε ζε έλα δηάζηεκα είλαη γλεζίσο θζίλνπζα ζην ;

Απάντηση :
Αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη παξαγσγίζηκε ζε έλα δηάζηεκα θαη ηζρπεη ( ) , γηα θάζε
εζσηεξηθό ζεκείν ηνπ , ηόηε ε είλαη γλεζίσο θζίλνπζα ζην .

23. Δηαηππώζηε ην θξηηήξην ηεο 1εο παξαγώγνπ γηα ην ηνπηθό κέγηζην ζην δηάζηεκα ( )

Απάντηση :
Αλ γηα κηα ζπλάξηεζε ηζρύνπλ ( ) γηα ( ), ( ) ζην ( ) θαη ( )
ζην ( ) , ηόηε ε παξνπζηάδεη ζην δηάζηεκα ( ) γηα κέγηζην .

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 7

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

24. Δηαηππώζηε ην θξηηήξην ηεο 1εο παξαγώγνπ γηα ην ηνπηθό ειάρηζην ζην δηάζηεκα ( )

Απάντηση :
Αλ γηα κηα ζπλάξηεζε ηζρύνπλ ( ) γηα ( ), ( ) ζην ( ) θαη ( )
ζην ( ) , ηόηε ε παξνπζηάδεη ζην δηάζηεκα ( ) γηα ειάρηζην .

*΢ρόιηα :

 Αλ γηα ηελ ζπλάξηεζε ηζρύεη ( ) γηα ( ) θαη ε παξάγσγνο ηεο δηαηεξεί

πξόζεκν εθαηέξσζελ ηνπ , ηόηε ε είλαη γλεζίσο κνλόηνλε ζην ( ) θαη δελ παξνπζηάδεη
αθξόηαηα ζην δηάζηεκα απηό .

2Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ - ΢ΣΑΣΙ΢ΣΙΚΗ

25. Ση νλνκάδνπκε ζηαηηζηηθή ;

Απάντηση :
΢ηαηηζηηθή είλαη έλα ζύλνιν αξρώλ θαη κεζνδνινγηώλ γηα :

 ην ζρεδηαζκό ηεο δηαδηθαζίαο ζπιινγήο δεδνκέλσλ

 ηε ζπλνπηηθή θαη απνηειεζκαηηθή παξνπζίαζε ηνπο
 ηελ αλάιπζε θαη εμαγσγή αληίζηνηρσλ ζπκπεξαζκάησλ

26. Ση νλνκάδνπκε πιεζπζκό ;

Απάντηση :
Πιεζπζκό νλνκάδνπκε έλα ζύλνιν πνπ καο ελδηαθέξεη λα εμεηάζνπκε ηα ζηνηρεία ηνπ σο πξνο έλα
ή πεξηζζόηεξα ραξαθηεξηζηηθά .

27. Ση νλνκάδνπκε κεηαβιεηέο ; θαη ηη ηηκέο κεηαβιεηήο ;

Απάντηση :
Σα ραξαθηεξηζηηθά σο πξνο ηα νπνία εμεηάδνπκε έλα πιεζπζκό ιέγνληαη κεηαβιεηέο θαη ηηο
ζπκβνιίδνπκε ζπλήζσο κε θεθαιαία γξάκκαηα

Οη δπλαηέο ηηκέο πνπ κπνξεί λα πάξεη κηα κεηαβιεηή ιέγνληαη ηηκέο ηεο κεηαβιεηήο

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 8

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

28. ΢ε πνηεο θαηεγνξίεο ρσξίδνληαη νη κεηαβιεηέο ; θαη ζε πνηεο νη πνζνηηθέο κεηαβιεηέο ;

Απάντηση :
Οη κεηαβιεηέο ρσξίδνληαη ζηηο εμήο θαηεγνξίεο :

1) ΢ε πνηνηηθέο ή θαηεγνξηθέο κεηαβιεηέο ησλ νπνίσλ νη ηηκέο ηνπο δελ είλαη αξηζκνί .
2) ΢ε πνζνηηθέο κεηαβιεηέο , ησλ νπνίσλ νη ηηκέο είλαη αξηζκνί θαη δηαθξίλνληαη :
i. ΢ε δηαθξηηέο κεηαβιεηέο , πνπ παίξλνπλ κόλν « κεκνλσκέλεο» ηηκέο
ii. ΢ε ζπλερείο κεηαβιεηέο , πνπ κπνξνύλ λα πάξνπλ νπνηαδήπνηε ηηκή ελόο δηαζηήκαηνο
πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ( )

29. Ση νλνκάδνπκε δείγκα ;

Απάντηση :
Δείγκα νλνκάδνπκε κηα κηθξή νκάδα ή έλα ππνζύλνιν ην πιεζπζκνύ από όπνπ ν εξεπλεηήο
ζπιιέγεη πιεξνθνξίεο όηαλ ε απνγξαθή είλαη δύζθνιε . Κάλεη ηηο παξαηεξήζεηο ηνπ ζην δείγκα
απηό θαη κεηά γεληθεύεη ηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ γηα νιόθιεξν ηνλ πιεζπζκό .

30. Ση νλνκάδνπκε ζπρλόηεηα ;

Απάντηση :
΢πρλόηεηα νλνκάδεηε ν θπζηθόο αξηζκόο πνπ δείρλεη πόζεο θνξέο εκθαλίδεηαη ε ηηκή ηεο
εμεηαδόκελεο κεηαβιεηήο ζην ζύλνιν ησλ παξαηεξήζεσλ .

Είλαη θαλεξό όηη ην άζξνηζκα όισλ ησλ ζπρλνηήησλ είλαη ίζν κε ην κέγεζνο ηνπ δείγκαηνο ,
δειαδή :

31. Ση νλνκάδνπκε ζρεηηθή ζπρλόηεηα ;

Απάντηση :
΢ρεηηθή ζπρλόηεηα νλνκάδνπκε ην πειίθν ηεο ζπρλόηεηαο κε ην κέγεζνο ηνπ δείγκαηνο
ζπκβνιίδεηαη κε θαη δίλεηαη από ηνλ ηύπν :

32. Να απνδείμεηε όηη

Απόδειξη :
Έρνπκε όηη ηζρύεη δηαηξνπκε κε θαη πξνθύπηεη όηη :

Επνκέλσο :

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 9

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

33. Να απνδείμεηε όηη

Απόδειξη :
Έρνπκε :

34. Ση νλνκάδνπκε ξαβδόγξακκα ζπρλνηήησλ θαη ηη ζρεηηθώλ ζπρλνηήησλ θαη γηα πνηέο
κεηαβιεηέο ρξεζηκνπνηείηαη ;

Απάντηση :
Σν ξαβδόγξακκα απνηειείηαη από νξζνγώληεο ζηήιεο πνπ νη βάζεηο ηνπο βξίζθνληαη πάλσ ζηνλ
νξηδόληην ή θαηαθόξπθν άμνλα . ΢ε θάζε ηηκή ηεο κεηαβιεηήο Υ αληηζηνηρεί κηα νξζνγώληα ζηήιε
ηεο νπνίαο ην ύςνο είλαη ίζν κε ηελ αληίζηνηρε ζπρλόηεηα ή ζρεηηθή ζπρλόηεηα . Έηζη έρνπκε
αληίζηνηρα ην ξαβδόγξακκα ζπρλνηήησλ θαη ην ξαβδόγξακκα ζρεηηθώλ ζπρλνηήησλ .

Σν ξαβδόγξακκα ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ γξαθηθή παξάζηαζε ησλ ηηκώλ κηαο πνηνηηθήο
κεηαβιεηήο .

*Παξάδεηγκα :

Ραβδόγξακκα

΢πρλνηήησλ ΢ρεηηθώλ ΢πρλνηήησλ

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 10

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

35. Ση νλνκάδνπκε δηάγξακκα ζπρλνηήησλ ή ζρεηηθώλ ζπρλνηήησλ ; θαη ζε πνηεο κεηαβιεηέο

ην ρξεζηκνπνηνύκε ;

Απάντηση :
Σν δηάγξακκα ζπρλνηήησλ είλαη παξόκνην κε ην ξαβδόγξακκα ζπρλνηήησλ ή ζρεηηθώλ ζπρλνηήησλ
κε ηελ κόλε δηαθνξά όηη αληί λα ρξεζηκνπνηνύκε ζπκπαγή νξζνγώληα πςώλνπκε ζε θάζε κηα
θάζεηε γξακκή κε κήθνο ίζν πξνο ηελ αληίζηνηρε ζπρλόηεηα .

Σν δηάγξακκα ζπρλνηήησλ ή ζρεηηθώλ ζπρλνηήησλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ γξαθηθή παξάζηαζε

ησλ ηηκώλ κηαο πνζνηηθήο κεηαβιεηήο .

*Παξάδεηγκα :

Δηάγξακκα

΢πρλνηήησλ ΢ρεηηθώλ ΢πρλνηήησλ

36. Ση νλνκάδνπκε πνιύγσλν ζπρλνηήησλ ή πνιύγσλν ζρεηηθώλ ζπρλνηήησλ ;

Απάντηση :
Αλ ελώζνπκε ηηο θνξπθέο ησλ ησλ επζύγξακκσλ ηκεκάησλ ελόο δηαγξάκκαηνο ζπρλνηήησλ ή
δηαγξάκκαηνο ζρεηηθώλ ζπρλνηήησλ ζα έρνπκε αληίζηνηρα ην πνιύγσλν ζπρλνηήησλ ή ην
πνιύγσλν ζρεηηθώλ ζπρλνηήησλ .

*Παξάδεηγκα :

Πνιύγσλν
΢πρλνηήησλ ΢ρεηηθώλ ΢πρλνηήησλ

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 11

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

37. Ση νλνκάδνπκε θπθιηθό δηάγξακκα θαη ζε ηη κεηαβιεηέο ην ρξεζηκνπνηνύκε ;

Απάντηση :
Σν θπθιηθό δηάγξακκα είλαη έλαο θπθιηθόο δίζθνο ρσξηζκέλνο ζε θπθιηθνύο ηνκείο , ηα εκβαδά ή ,
ηζνδύλακα ηα ηόμα ησλ νπνίσλ είλαη αλάινγα πξνο ηηο αληίζηνηρεο ζπρλόηεηεο ή ηηο ζρεηηθέο
ζπρλόηεηεο ησλ ηηκώλ ηεο κεηαβιεηήο .

Αλ ζπκβνιίζνπκε κε ην αληίζηνηρν ηόμν ελόο θπθιηθνύ ηκήκαηνο ζην θπθιηθό δηάγξακκα

ζπρλνηήησλ , ηόηε :

Σν θπθιηθό δηάγξακκα ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ γξαθηθή παξάζηαζε ηόζν ησλ πνηνηηθώλ όζν θαη
ησλ πνζνηηθώλ δεδνκέλσλ

*Παξάδεηγκα :

38. Ση νλνκάδνπκε ζεκεηόγξακκα θαη ζε πνηεο κεηαβιεηέο ην ρξεζηκνπνηνύκε ;

Απάντηση :
Σν ζεκεηόγξακκα απνηειείηαη από έλαλ νξηδόληην άμνλα ζηνλ νπνίν παξηζηάλνληαη νη ηηκέο ηεο
κεηαβιεηήο θαη πάλσ από θάζε κεηαβιεηή ηνπνζεηνύκε κηα ηειεία , ζεκείν , ην πιήζνο ησλ νπνίσλ
δίλεη ηελ ζπρλόηεηα ηεο εθάζηνπ κεηαβιεηήο .

΢πλήζσο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ γξαθηθή παξάζηαζε ησλ ηηκώλ κηαο κεηαβιεηήο όηαλ έρνπκε
ιίγεο παξαηεξήζεηο .

*Παξάδεηγκα :

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 12

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

39. Ση νλνκάδνπκε ρξνλόγξακκα θαη ζε πνηεο κεηαβιεηέο ην ρξεζηκνπνηνύκε ;

Απάντηση :
Σν ρξνλόγξακκα απνηειείηαη από έλαλ νξηδόληην άμνλα ν νπνίνο ρξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο σο
άμνλαο κέηξεζεο ηνπ ρξόλνπ θαη από έλαλ θάζεην άμνλα σο άμνλαο κέηξεζεο ηεο εμεηαδόκελεο
κεηαβιεηήο

Σν ρξνλόγξακκα ή ρξνλνινγηθό δηάγξακκα ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ γξαθηθή απεηθόληζε ηεο

δηαρξνληθήο εμέιημεο ελόο νηθνλνκηθνύ , δεκνγξαθηθνύ ή άιινπ κεγέζνπο .

*Παξάδεηγκα :

40. Ση νλνκάδνπκε ηζηόγξακκα ζπρλνηήησλ ; θαη πσο θαηαζθεπάδνπκε ην πνιύγσλν

ζπρλνηήησλ ;

Απάντηση :
Ιζηόγξακκα ζπρλνηήησλ νλνκάδνπκε ηε γξαθηθή παξάζηαζε ελόο πίλαθα ζπρλνηήησλ κε
νκαδνπνηεκέλα δεδνκέλα. ΢ηνλ νξηδόληην άμνλα ελόο ζπζηήκαηνο νξζνγσλίσλ αμόλσλ ,
ζεκεηώλνπκε κε θαηάιιειε θιίκαθα , ηα όξηα ησλ θιάζεσλ .΢ηε ζπλέρεηα θαηαζθεπάδνπκε
δηαδνρηθά νξζνγώληα ,από θαζέλα από ηα νπνία έρεη βάζε ίζε κε ην πιάηνο ηεο θιάζεο θαη ύςνο
ηέηνην , ώζηε ην εκβαδόλ ηνπ νξζνγσλίνπ λα ηζνύηαη κε ηελ ζπρλόηεηα ηεο θιάζεο απηήο .

Αλ ζην ηζηόγξακκα ζπρλνηήησλ ππνζέζνπκε 2 αθόκε ππνζεηηθέο θιάζεηο ζηελ αξρή θαη ζην ηέινο
κε ζπρλόηεηα κεδέλ θαη ζηε ζπλέρεηα ελώζνπκε ηα κέζα ησλ άλσ βάζεσλ ζρεκαηίδεηαη ην
πνιύγσλν ζπρλνηήησλ

Οκνίσο έρνπκε θαη ην ηζηόγξακκα ζρεηηθώλ ζπρλνηήησλ θαη ην πνιύγσλν ζρεηηθώλ ζπρλνηήησλ

Ιζηόγξακκα & Πνιύγσλν

΢πρλνηήησλ ΢ρεηηθώλ ΢πρλνηήησλ

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 13

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

41. Πσο θαηαζθεπάδνπκε ην ηζηόγξακκα αζξνηζηηθώλ ζπρλνηήησλ & πσο ην αληίζηνηρν

πνιύγσλν ;

Απάντηση :
Σν ηζηόγξακκα αζξνηζηηθώλ ζπρλνηήησλ θαηαζθεπάδεηαη αθξηβώο κε ηνλ ίδην ηξόπν κε ην
ηζηόγξακκα ζπρλνηήησλ κόλν πνπ ζηε ζέζε ησλ ζπρλνηήησλ βάδνπκε ηηο αζξνηζηηθέο ζπρλόηεηεο

Γηα λα θαηαζθεπάζνπκε ην πνιύγσλν αζξνηζηηθώλ ζπρλνηήησλ ελώλνπκε ηα δεμηά άθξα (όρη

κέζα ) ησλ άλσ βάζεσλ ησλ νξζνγσλίσλ θαη ζρεκαηίδεηαη ην πνιύγσλν αζξνηζηηθώλ
ζπρλνηήησλ

Ιζηόγξακκα & Πνιύγσλν

Αζξνηζηηθώλ ΢πρλνηήησλ

42. Ση νλνκάδεηαη θακπύιε ζπρλνηήησλ ;

Απάντηση :
Εάλ ππνζέζνπκε όηη ν αξηζκόο ησλ θιάζεσλ γηα κηα ζπλερή κεηαβιεηή είλαη αξθεηά κεγάινο θαη
όηη ην πιάηνο ησλ θιάζεσλ είλαη αξθεηά κηθξό , ηόηε ε πνιπγσληθή γξακκή ηείλεη λα πάξεη ηε
κνξθή κηαο νκαιήο θακπύιεο , ε νπνία νλνκάδεηαη θακπύιε ζπρλνηήησλ .

Κακπύιε ΢πρλνηήησλ

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 14

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

43. Να αλαθέξεηε κεξηθέο ραξαθηεξηζηηθέο θακπύιεο ζπρλνηήησλ

Απάντηση :
 Οκνηόκνξθε θαηαλνκή : όηαλ νη παξαηεξήζεηο θαηαλέκνληαη νκνηόκνξθα ζε έλα δηάζηεκα

 Καλνληθή θαηαλνκή : νη πεξηζζόηεξεο παξαηεξήζεηο είλαη γύξσ από ην θέληξν θαη νη ππόινηπεο
θαηαλέκνληαη ζπκκεηξηθά εθαηέξσζελ ηνπ θέληξνπ
 Αζύκκεηξε θαηαλνκή κε αξλεηηθή αζπκκεηξία : νη πεξηζζόηεξεο παξαηεξήζεηο βξίζθνληαη
δεμηά ηνπ θέληξνπ
 Αζύκκεηξε θαηαλνκή κε ζεηηθή αζπκκεηξία : νη πεξηζζόηεξεο παξαηεξήζεηο βξίζθνληαη
αξηζηεξά ηνπ θέληξνπ

Κακπύιεο ΢πρλνηήησλ

Οκνηόκνξθε Καλνληθή Αξλεηηθή Θεηηθή

θαηαλνκή θαηαλνκή αζπκκεηξία αζπκκεηξία

44. Ση νλνκάδνπκε κέηξα ζέζεο θαη πνηα είλαη ;

Απάντηση :
Μέηξα ζέζεο είλαη ηα κέηξα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα καο δίλνπλ ηελ ζέζε ηνπ «θέληξνπ» ησλ
παξαηεξήζεσλ ζηνλ νξηδόληην άμνλα .

Σέηνηα είλαη ε κέζε ηηκή , ν ζηαζκηθόο κέζνο , ε δηάκεζνο

45. Πσο ππνινγίδνπκε ηελ κέζε ηηκή ;

Απάντηση :
 Όηαλ ζε έλα δείγκα κεγέζνπο νη παξαηεξήζεηο κηαο κεηαβιεηήο είλαη , ηόηε ε
κέζε ηηκή ζπκβνιίδεηαη κε ̅ θαη δίλεηαη από ηελ ζρέζε :
∑
̅ ∑

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 15

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

 ΢ε κηα θαηαλνκή ζπρλνηήησλ , αλ , είλαη νη ηηκέο ηεο κεηαβιεηήο , κε ζπρλόηεηεο

αληίζηνηρα , ε κέζε ηηκή δίλεηαη από ηελ ζρέζε :
∑
̅ ∑
∑
Ελώ ε παξαπάλσ ζρέζε ηζνδύλακα γξάθεηαη :

̅ ∑ ∑

46. Ση νλνκάδνπκε ζηαζκηθό κέζν θαη πνηνο ν ηύπνο ηνπ ;

Απάντηση :
΢ε πεξηπηώζεηο πνπ δίλεηαη δηαθνξεηηθή βαξύηεηα ζηηο ηηκέο , ελόο ζπλόινπ
δεδνκέλσλ ηόηε αληί ηνπ αξηζκεηηθνύ κέζνπ ρξεζηκνπνηνύκε ηνλ ζηαζκηθό κέζν θαη ζε θάζε ηηκή
αληηζηνηρεί δηαθνξεηηθή βαξύηεηα πνπ εθθξάδεηαη κε ηνπο ζπληειεζηέο βαξύηεηαο
θαη δίλεηαη από ηνλ ηύπν :

∑
̅
∑

47. Ση νλνκάδνπκε δηάκεζν ;

Απάντηση :
Δηάκεζν ( ) ελόο δείγκαηνο παξαηεξήζεσλ νη νπνίεο έρνπλ δηαηαρζεί ζε αύμνπζα ζεηξά νξίδεηαη
σο ε κεζαία παξαηήξεζε , όηαλ ην είλαη πεξηηηόο αξηζκόο ή ν κέζνο όξνο (εκηάζξνηζκα) ησλ
κεζαίσλ παξαηεξήζεσλ όηαλ ην είλαη άξηηνο .

48. Ση νλνκάδνπκε κέηξα δηαζπνξάο θαη πνηα είλαη ;

Απάντηση :
Μέηξα δηαζπνξάο νλνκάδνπκε ηα κέηξα πνπ εθθξάδνπλ ηηο απνθιίζεηο ησλ ηηκώλ κηαο κεηαβιεηήο
γύξσ από ηα κέηξα θεληξηθήο ηάζεο .

Σα ζπνπδαηόηεξα κέηξα δηαζπνξάο είλαη : ην εύξνο , ε δηαθύκαλζε θαη ε ηππηθή απόθιηζε .

49. Ση νλνκάδνπκε εύξνο ;

Απάντηση :
Σν εύξνο νξίδεηαη σο ε δηαθνξά ηεο κεγαιύηεξεο παξαηήξεζεο από ηελ κηθξόηεξε παξαηήξεζε θαη
ζπκβνιίδεηαη κε ην

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 16

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

50. Να απνδείμεηε όηη ν αξηζκεηηθόο κέζνο ησλ δηαθνξώλ ̅ είλαη ίζνο κε ην κεδέλ

Απόδειξη :
Έζησ νη κεηαβιεηέο κηαο πνζνηηθήο κεηαβιεηήο ελόο δείγκαηνο κεγέζνπο κε
κέζε ηηκή ̅ . Θα απνδείμνπκε όηη ν αξηζκεηηθόο κέζνο ησλ δηαθνξώλ απηώλ , δειαδή

( ̅) ( ̅) ( ̅) ∑( ̅)

Είλαη ίζνο κε κεδέλ .

Έρνπκε :

( ̅) ( ̅) ( ̅) ̅
̅ ̅

51. Πσο ππνινγίδνπκε ηελ δηαθύκαλζε ;

Απάντηση :
 Σύπνο δηαθύκαλζεο :

∑( ̅)

 Όηαλ ε κέζε ηηκή δελ είλαη αθέξαηνο αξηζκόο ηόηε παίξλνπκε ηνλ ηύπν :

(∑ )
{∑ }

 Όηαλ έρνπκε πίλαθα ζπρλνηήησλ ε νκαδνπνηεκέλα δεδνκέλα παίξλνπκε ηνλ ηύπν :

∑( ̅)

ή κε ηελ ηζνδύλακε κνξθή :

(∑ )
{∑ }

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 17

 ΘΕΩΡΙΑ – Γ΄ ΛΤΚΕΙΟΤ - ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΕΠΑΛ
ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ -

52. Πσο νξίδεηαη ν ζπληειεζηήο κεηαβνιήο ή ζπληειεζηήο κεηαβιεηόηεηαο ;

Απάντηση :
Ο ζπληειεζηήο κεηαβνιήο νξίδεηαη από ηνλ ιόγν :

Ο ζπληειεζηήο κεηαβνιήο καο βνεζά ζηε ζύγθξηζε νκάδσλ ηηκώλ , πνπ είηε εθθξάδνληαη ζε
δηαθνξεηηθέο κνλάδεο κέηξεζεο , αιιά έρνπλ ζεκαληηθά δηαθνξεηηθέο κέζεο ηηκέο .

 Αλ ̅ , ηόηε αληί ηεο ̅ , ρξεζηκνπνηνύκε ηελ | ̅ |

 Αλ ν ζπληειεζηήο κεηαβνιήο είλαη κηθξόηεξνο ή ίζνο από 10% ηόηε ην δείγκα είλαη
νκνηνγελέο , ελώ αληίζηνηρα αλ είλαη κεγαιύηεξν από 10% είλαη αλνκνηνγελέο .

53. Να αλαθέξεηε ηα πνζνζηά ησλ παξαηεξήζεσλ , όηαλ έρνπκε κηα θαλνληθή ή πεξίπνπ
θαλνληθή θαηαλνκή

Απάντηση :

54. Ση αιιάδεη ζε κέζε ηηκή θαη ηππηθή απόθιηζε αλ έρνπκε :

Απάντηση :
Έζησ παξαηεξήζεηο κε κέζε ηηκή ̅ θαη ηππηθή απόθιηζε

Αλ νη παξαηεξήζεηο πνπ πξνθύπηνπλ από ηνπο ηύπνπο :

 ̅ ̅
 ̅ ̅
 ̅ ̅ | |

ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΟ΢ - ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΤ ΥΡΙ΢ΣΟΦΟΡΟ΢ –email: xristoforospapageorgiou@gmail.com ΣΕΛΙΔΑ 18