SHPREHJET RACIONALE ALGJEBRIKE

Shprehjet racionale algjebrike janë kombinime numrash, shkronjash dhe simbolesh

matematikore.
P.sh. m+2 ,5 x 3 +2 x −1, m(m+1) ,(3 x +2)∗4

Shprehja p ( x ) =an x n+ an−1 x n−1 +…+ a1 x 1 +a0 , ku a 0 , a1 , … , an, janë numra realë, xnumër real,
quhet polinom.
Nëse a n ≠ 0 , numri n- quhet shkallë e polinomit p(x ).
Simbolikisht shënohet deg p(x )=n .
Në këtë rast themi se polinomi p(x ), është i shkallës së n-të sipas x-it.
Zakonisht polinomet shënohen me: p(x ), q (x) , r (x),nëse ka më shumë ndryshore p(x , y ) .

1. Katrori i binomit (a+ b)2=a2 +2 ab+ b2 dhe ,(a−b)2=a 2−2 ab+b 2

2. Katrori i trinomit (a+ b+c )2=a2 +c 2 +b 2+2 ab+ 2ac +2 bc
3. Kubi i binomit (a+ b)3=a3 +3 a 2 b+ 3 a b2 +b3 dhe ,( a−b)3 =a3−3 a2 b +3 a b2−b3
4. Ndryshimi i katrorëve a 2−b2=(a−b)(a+ b)
5. Shuma e kubit a 3+ b3=(a+b)(a2−ab+ b2 )
6. Ndryshimi i kubit a 3−b3 =(a−b)(a 2+ ab+b 2)

Figure 1. Trekëndëshi i Paskalit

Detyra 1. Sa është shkalla e polinomit p(x )=−x 2−3 x−5

a) −2
b) 2
c) −3
d) 1
Detyra 2. Sa është shkalla e polinomit p(x )=2 x 2 y 3−2 xy+ x y 3−4

a) 4
 b) 5
c) 6
d) 7

Detyra 3. Cila formulë është përdorë për shprehjen ( x +2 y)2=x 2 +4 xy + 4 y 2

a) Shuma e katrorit
b) Katrori i trinomit
c) Ndryshimi i katrorit
d) Katrori i binomit

x 2−a2
Detyra 4. Me cilën shprehje është ekuivalente shprehja ?
a2 x −a x 2
x
a) a
x−a
b) ax
−x−a
c) ax
x+ a
d) ax

Detyrat gjatë orës mësimore

3
Detyra 1. Cila nga shprehjet e mëposhtme paraqet shprehjen , të racionalizuar?
√2−1

a)
√2−1
3

3
b)
√2+1
c) 3 ¿)

d) 3 ¿)
 x 2−25
Detyra 2. Çfarë forme merr shprehja , pas thjeshtimit?
3 x +15
x+5
a) 3
x−5
b) 3
x+5
c) 6
x−5
d) 6

Detyra 3. Sa është vlera numerike e shprehjes (5+2∗(3−8 :2)+ 4)?

a) 3
b) 7
c) −3
d) −7

Detyra 4. Sa është vlera numerike e numrave adhe b, nëse a+ b=28, dhe vlera e numrit a është
40 % e vlerës së numrit b?
a) a=4 , b=24
b) a=9 , b=20
c) a=10 , b=18
d) a=12 ,b=16

Detyra 5. Sa është vlera e a∗b, nëse a 2+b 2=1201, dhe (a−b)2=1?

a) 1201
b) 1101
c) 600
d) 800

Detyra 6. Për çfarë vlere të parametrit p, zgjidhja e ekuacionit ( p−6)∗x= p+5, është e
barabartë me zero.
a) 6
b) 5
c) -5
d) -6
 (N + P)∗Q
Detyra 7. Nëse M = , me sa është e barabartë P?
2
2M
a) P= −N
Q
2M
b) P= +N
Q
MN
c) P= −Q
Q
MN
d) P= +Q
Q

Detyra 8. Cila shprehje korespodon me të dhënat në figurë?

a) S=2 R−3
b) S=2 R+3
c) S=2 R+1
d) S=2 R−1

Detyra 9. Sa është shkalla e polinomit x 2 y 4−3 x 3 y 4 + 3 ?

a) 6
b) 5
c) 8
d) 7
Detyra 10. Cili nga polinomet e dhëna në vazhdim është e barabartë me shprehjen

( 4 x 2−4 ) — (2 x 2−4) ?
a) 8 x2
b) 2 x2 +8
c) 6 x2
d) 2 x2 −8
Detyra 11. Nëset është në mes të numrave −5 dhe 11, atëherë ndërmjet cilëve numra do të
jetë 2 t+3 ?
a) −11 dhe 5
 b) −5 dhe 11
c) −10 dhe 22
d) −7 dhe 25
Detyra 12. Sa zero përmban numri A=0.25∗10 8
a) 6
b) 4
c) 7
d) 5
Detyra 13. Nëse dihet sef (2 x −3)=2 x −1800, atëherë sa ështëf (2019)?
a) 222
b) 422
c) 202
d) 402
1 1 1
Detyra 14. Janë dhënë barazimet 3 a=6 b=9 c, dhe + + =1. Sa është vlera e c?
a b c
a) c=1
b) c=4
c) c=3
d) c=2

Detyra 15. Cili nga numrat e dhënë është numër i thjeshtë?

a) 87
b) 91
c) 107
d) 108