Dasbodh285 371 PDF

oMekeâ meeleJee : Ûeewoe yeÇÿeebÛee (Ûelego&MeyeÇÿe)
meceeme eflemeje : ÛelegoM& eyeÇÿeefve¤heCe

~~ ßeerjece meceLe& ~~
ßeesleeb JneJeW meeJeOeeve ~ Deeleeb meebielees yeÇÿe%eeve ~ pesCeW nesÙes meceeOeeve ~ meeOekeâeÛeW ~~1~~
ßeeslÙeebveer meleke&âheCes Deelee meebefiele}s peeCeejs yeÇÿe%eeve SskeâeJes. les Ssketâve meeOekeâeÛes meceeOeeve nesF&}. ~~1~~
jlveW meeOeeÙeekeâejCeW ~ ce=efòekeâe }eies ÙeskeâJešCeW ~ Ûeewoe yeÇÿeebÛeer }#eCeW ~ peeefCepes lewmeeR ~~2~~
KeeCeerletve jlve efceUJeeJeÙeeÛes Demes} lej ceeleerÛes {erie GhemeeJes }eieleele. lÙeeØeceeCes yeÇÿeeÛeer Ûeewoe }#eCes meebietve
lÙeeletve Megæ yeÇÿeeÛee efveJee[e keâ¤. ~~2~~
heoeLexefJeCe mebkesâle ~ ÉwleeJesieUe Â°eble ~ hetJe&he#eWefJeCe efmeæeble ~ yees}leebefÛe ve Ùes ~~3~~
Deeflemet#ce Jemlet oeKeJeeJeÙeeÛeer Demes} lej KegCesmee"er ogmejer mLet} Jemlet oeKeJeeJeer }eieles. Â°evleeves mecepetle
hešefJeCÙeemee"er Éwle helkeâjeJesÛe }eieles. efmeæevle he#eeÛÙee efmeæermee"er hetJe&he#e ceeb[eJee }eielees. ~~3~~
DeeOeeR efceLÙee GYeejeJeW ~ ceie leW JeesUKeesve meeb[eJeW ~ heg{W melÙe leW mJeYeeJeW ~ DeblejeR yeeCes ~~4~~
ØeLece efceLÙee Jemletmen melÙe meceesj "sJetve veblej efceLÙee Jemlet JeieUleeÛe melÙeeÛee yegæerle menpeÛe efve§eÙe neslees.
(meejKes efomeCeejs efheleU Je meesves keâme }eJeleeÛe JesieUsheCeeves efomeles.) ~~4~~
cnCeewve Ûeewoe yeÇÿeebÛee mebkesâle ~ yeesef}}e keâUeÙee efmeæeble ~ ÙesLeW ßeesleeR meeJeefÛele ~ #eCe Ùeskeâ DemeeJeW ~~5~~
Ùee GösMeeves yeÇÿe lÙeeÛÙee Ûeewoe ceeefÙekeâ }#eCeebmen meceesj "sJe}s. ßeeslÙeeves meeJeOeheCeeves Lees[e JesU lÙeebÛes eEÛeleve
keâ¤ve efmeæevle peeCeeJee. ~~5~~
heefn}W leW MeyoyeÇÿe ~ ogpeW ceereflekeâe#ejyeÇÿe ~ eflemejW KebyeÇÿe ~ yeesef}}er ßegleer ~~6~~
ÛeewLeW peeCe meJe&yeÇÿe ~ heebÛeJes ÛewlevÙeyeÇÿe ~ meeneJeW meòeeyeÇÿe ~ mee#eyeÇÿe meeleJeW ~~7~~
Dee"JeW meiegCeyeÇÿe ~ veJeW efveieg&CeyeÇÿe ~ oeneJeW JeeÛÙeyeÇÿe ~ peeCeeJeW heQ ~~8~~
DevegYeJe leW De›eâeJeW ~ DeeveboyeÇÿe leW yeejeJeW ~ leoekeâej lesjeJeW ~ ÛeewoeJeW DevegJee&ÛÙe ~~9~~
SsmeeR nW Ûeewoe yeÇÿeW ~ ÙeebÛeer efvejesefhe}er veeceW ~ Deeleeb mJe¤heeÛeeR JeceX ~ mebkesâle oeTb ~~10~~
1) Meyo, 2) ceereflekeâe#ej, 3) KebyeÇÿe, 4) meJe&, 5) ÛewlevÙe, 6) meòee, 7) mee#e, 8) meiegCe, 9) efveieg&Ce,
10) JeeÛÙe, 11) DevegYeJe, 12) Deevebo, 13) leoekeâej, 14) DeefveJee&ÛÙe– DeMeer ner Ûeewoe yeÇÿeebÛeer veeJes Deensle.
Deelee lÙee ØelÙeskeâeÛes mhe°erkeâjCe keâ¤. ~~6 les 10~~
DevegYeJeWefJeCe Yeüce ~ Ùee veebJe MeyoyeÇÿe ~ Deeleeb ceereflekeâe#ejyeÇÿe ~ leW Ùeskeâe#ej ~~11~~
DevegYeJe ve Ùeslee pes kesâJeU MeyoceÙe DemeuÙeeves Yeüce¤he Demeles les MeyoyeÇÿe. `Deesced' ns Skeâe#ej yeÇÿe. (ceerefle = Skeâe
}neve De#ejele meceeefJe° Deme}s}s) ~~11~~
KebMeyoW DeekeâeMeyeÇÿe ~ cenoekeâeMe JÙeehekeâOece& ~ Deeleeb yeesef}}W met#ce ~ meJe&yeÇÿe ~~12~~
Keb yeÇÿe cnCepes DeekeâeMe yeÇÿe. les ceneoekeâeMee}e JÙeehetve jenles. Deelee met#ce Deme}s}s meJe& yeÇÿe meebiet. ~~12~~
hebÛeYetleebÛeW kegâJee[W ~ peW peW lelJe Â°er he[s ~ leW leW yeÇÿeefÛe ÛeesKe[W ~ yeesef}pesle Deens ~~13~~
ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 285 (o. 7 me. 3)
hebÛeceneYetleebÛÙee hebÛeerkeâjCeeves peer peer efJeefJeOe¤hes efomeleele leer leer yeÇÿeÛe Deensle Demes meebieleele. ~~13~~
Ùee veeJe meJe&yeÇÿe ~ ßegefleDeeßeÙeeÛeW Jece& ~ Deeleeb ÛewlevÙe yeÇÿe ~ yeesef}pes} ~~14~~
nsÛe les meJe&yeÇÿe. Deelee ÛewlevÙe yeÇÿe meebiet. nŸee meJe& meebieCÙee}e ßegefleJeekeäÙeebÛee DeeOeej Deens. ~~14~~
hebÛeYetleeefo ceeÙesleW ~ ÛewlevÙe efÛe ÛesleefJeleW ~ cnCeewefve lÙee ÛewlevÙeeleW ~ ÛewlevÙeyeÇÿe yeesef}pes ~~15~~
hebÛeceneYetleelcekeâ ceeÙes}e ÛewlevÙe ØekeâeefMele keâjles eEkeâJee ØeeCeebÛÙee ceeOÙeceeletve meef›eâÙe keâjles cnCetve yeÇÿee}e
ÛewlevÙeyeÇÿe cnCeleele. ~~15~~
ÛewlevÙeeme pÙeeÛeer meòee ~ les meòeeyeÇÿe lelJelee ~ leÙes meòesme peeCelee ~ Ùee veeJe mee#eyeÇÿe ~~16~~
efÛeled · ÛewlevÙe meledÛÙee DeeOeejeves jenles cnCetve meled meòeeyeÇÿe Demetve lÙee meled}e peeCeCeejs les mee#eyeÇÿe. ~~16~~
mee#elJe peÙeeheemegveer ~ leW efn DeekeâefU}W iegCeeR ~ meiegCeyeÇÿe ns JeeCeer ~ leÙeeefme Jeos ~~17~~
pesLes peeCeCes Demeles lesLes peeCeCeeje Demelees Je lees meiegCe Demelees. leesÛe meiegCe yeÇÿe. ~~17~~
pesLeW veeneR iegCeJeelee& ~ leW efveieg&CeyeÇÿe lelJelee ~ JeeÛÙeyeÇÿe leW efn Deeleeb ~ yeesef}pes} ~~18~~
iegCeebÛee pesLes ceeiecetme vemelees les efveieg&CeyeÇÿe. Deelee JeeÛÙeyeÇÿe meebiet. ~~18~~
peW JeeÛeW yees}leeb Dee}W ~ leW JeeÛÙeyeÇÿe yeesef}}W ~ DevegYeJeeefme keâefLe}W ~ ve JeÛes meJe&Lee ~~19~~
`yeÇÿe' Demes JeeCeerves yees}lee Ùesles les JeeÛÙeyeÇÿe. pes DevegYeJe Dee}e lejer cegUerÛe meebielee Ùesle veener– ~~19~~
Ùee veebJe DevegYeJe yeÇÿe ~ DeeveboJe=òeerÛee Oece& ~ hejbleg ÙeeÛeWefn Jece& ~ yeesef}pes} ~~20~~
les DevegYeJe yeÇÿe, JeemleefJekeâ Deevebo Je=òeer}e neslees. heCe lÙeeÛeener G}ie[e heg{s keâ¤. ~~20~~
SsmeW nW yeÇÿe Deevebo ~ leoekeâej leW DeYeso ~ DevegJee&ÛeeR mebJeeo ~ legšesve ies}e ~~21~~
Demes ns DeeveboyeÇÿe. peerJe yeÇÿe¤he Pee}e keâer leoekeâej yeÇÿe Demes lÙee}e veeJe efceUles. DeefveJe&ÛeveerÙelesle yees}Ces Kegšb les. ~~21~~
SsmeeR ns Ûeewoe yeÇÿeW ~ efvejesefhe}eR Deveg›eâceW ~ meeOekeWâ heeneleeb YeüceW ~ yeeefOepesvee ~~22~~
DeMeer ner Ûeewoe yeÇÿes Deveg›eâceeves meebeif ele}er. meeOekeâebveer lÙeebÛee DeYÙeeme kesâ}e lej YeüceeÛeer yeeOee nesCeej veener. ~~22~~
yeÇÿe peeCeeJeW MeeÕele ~ ceeÙee lesefÛe DeMeeÕele ~ Ûeewoe yeÇÿeebÛee efmeæeble ~ nesF&} Deeleeb ~~23~~
yeÇÿe MeeÕele Demetve ceeÙee DeMeeÕele Deens. Deelee Ûeewoe yeÇÿeebÛes DeefOekeâ mhe°erkeâjCe keâ¤. ~~23~~
MeyoyeÇÿe leW Meeefyokeâ ~ DevegYeJeWefJeCe ceeF&keâ ~ MeeÕeleeÛee efJeJeskeâ ~ lesLeW veeneR ~~24~~
Meyoeves yeÇÿe keâU}s keâer les MeyoyeÇÿe. lÙeeÛee DevegYeJe ÙesF&heÙeËleÛee meJe& Kešešeshe ceeefÙekeâ Demelees. kesâJeU Meeefyokeâ
efJeÛeejeves MeeÕele yeÇÿeeÛee Â{ DeheefjJele&veerÙe DevegYeJe Ùesle veener. (cegb[keâ Gheefve<eoele ØelÙe#e JesoebÛee meceeJesMe Deheje
efJeÅesle kesâ}e Deens. (1-1-5) efMeJeeÙe leerÛe ßegleer, Deelcee MeyoceÙe ØeJeÛeveeves eEkeâJee MeyoceÙe ßeJeCeeves DevegYeJee}e Ùesle
veener Demes meebieles. (3-2-3) cnCetve Meyo yeÇÿe ceeefÙekeâ Deens.) ~~24~~
peW #ej vee De#ej ~ lesLeW keQâÛeW ceereflekeâe#ej ~ MeeÕeleeÛee efJeÛeej ~ lesLeWefn ve efomes ~~25~~
pes #ej veener Je De#ejner veener lesLes Skeâe#ej ØeCeJe keâes"tve DeeCeeJee? ÙesLesner MeeÕele DevegYeJeeÛeer meesÙe veener. (`lemÙe
JeeÛekeâ ØeCeJe:' (ye=n. Ghe.) DeeWkeâej ner yeÇÿeeÛeer KetCe Deens. KetCe eEkeâJee mebkesâle jsKeeceÙe De#ejebÛee DemeuÙeeves ceeefÙekeâ
Deens. Deesced ns De#ej yeÇÿeeÛes keâefuhele Mejerj Deens. (cnCetve Skeâe#ej yeÇÿe ceeefÙekeâ Deens.) ~~25~~
KebyeÇÿe SsmeW JeÛeve ~ lejer megvÙeeleW veemeer %eeve ~ MeeÕeleeÛeW DeefOe‰eve ~ lesLesefn ve efomes ~~26~~
(o. 7 me. 3) 286 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

`KebyeÇÿe' nŸee mebkeâuhevesle heeskeâU eEkeâJee MetvÙe¤he DeekeâeMeeÛee mebyebOe Deens. MetvÙeeÛes eEkeâJee DeekeâeMeeÛes ØekeâeMeve
yeÇÿe keâjles. nŸee yeÇÿeelener MeeÕeleeÛeer GCeerJeÛe Deens. (`Deelceve: DeekeâeMe: mebYetle:' nŸee lewefòejerÙe ßegleerle DeelcÙeeheemetve
DeekeâeMe ns meJeeËle met#ce JÙekeäle leòJe GlheVe nesles Demes cnš}s Deens. DeekeâeMee}e `Meyo' ne iegCe Deens. pes iegCeJeeve
Demeles les ceeefÙekeâ Demeles. cnCetve KebyeÇÿe ner mebkeâuhevee ceeefÙekeâ Deens.) ~~26~~
meJe&$eeme Deens Deble ~ meJe&yeÇÿe veeefmeJeble ~ ØeUÙes yeesef}}e efveef§ele ~ JesoebleMeeŒeeR ~~27~~
meJe& nŸee Meyoeves DeesUKe}s peeCeejs ÂMÙe peieled efJeveeMeer Deens. lÙeeÛee Øe}Ùe neslees Demes JesoebleMeeŒe meebieles. cnCetve
meJe& nŸee Meyoemen DeesUKe}s peeCeejs yeÇÿe veeefMeJeble Deens. (`meJeË KeefuJeob yeÇÿe' nŸee ßegleerJej meJe&– yeÇÿe ner keâuhevee
DeeOeej}s}er Deens. `vesn veeveeefmle efkeâÃeve' ner ogmejer ßegleer Yesoeves Yej}s}s ÂMÙe peieled veekeâejles. efMeJeeÙe les peieled
JÙeJenejle: efJeveeMeer Demetve hejceeLe&le: DeOÙemle Deens. cnCetve meJe& yeÇÿe efceLÙee.) ~~27~~
yeÇÿeØeUÙes ceeb[s} pesLeW ~ YetleevJeÙe kewâÛee lesLeW ~ cnCeewefveÙeeb meJe&yeÇÿeeleW ~ veeMe Deens ~~28~~
DeÛeUeefme DeeCeer ÛeUCe ~ efveieg&Ceeme }eefJeleeb iegCe ~ Deekeâejeme efJeÛe#eCe ~ ceeveerlevee ~~29~~
peW efvecee&Ce hebÛeYetle ~ leW ØelÙe#e veeefmeJeble ~ meJe&yeÇÿe ns ceele ~ Ie[s kesâJeer ~~30~~
Demees Deeleeb nW yengle ~ meJe&yeÇÿe veeefmeJeble ~ JesieUsheCeeme Deble ~ heeneCeW kewâÛeW ~~31~~
pesJne yeÇÿeosJeeÛee ØeUÙe neslees lesJne lÙeele DemeCeejer peerJeme=°er keâMeer efškesâ}? cnCetve meJe& yeÇÿee}e veeMe Deens. yeÇÿe
DeÛe} Demeleevee Jemlet¤heeves les n}les, les efveieg&Ce Demeleevee peieeÛes mebyebOeeves meiegCe nesles Je efvejekeâej Demeleevee ¤heJeeve
nesles ns MeneCÙee}e hešCeejs veener. pes hebÛeYetleelcekeâ peie JÙeeJeneefjkeâlesle ØelÙe#e efvecee&Ce nesTve veeMe heeJeles lesLes
meJe&yeÇÿeeÛeer Yee<ee keâMeer efškesâ}? Deelee ns mhe°erkeâjCe hegjs. meJe&yeÇÿe ns efJeveeMeer Demetve yeÇÿeeheemetve efYeVe Deme}suÙee
`meJee&}e' MesJeš Deens. meJee&men yeÇÿe ef$ehegšerÙegkeäle Deens. (heenCes-heenCeeje-heneÙeÛeer Jemlet) ~~28-31~~
Deeleeb peÙeeme ÛesleJeeJeW ~ leWefÛe ceeF&keâ mJeYeeJeW ~ lesLeW ÛewlevÙeeÛÙee veeJeW ~ veeme Dee}e ~~32~~
Deelee `ÛewlevÙeyeÇÿe' nŸee keâuhevesle pÙee}e yeÇÿe ØekeâeefMele keâjles eEkeâJee ieefleceeve keâjles les pe[peerJeelcekeâ peie ceeefÙekeâ
Deens. les efJeveeMeer DemeuÙeecegUs `ÛewlevÙeyeÇÿe' ceeefÙekeâ nesÙe. `meled heo les yeÇÿe, efÛeled heo les ceeÙee' Demes SkeâveeLeer
nefjhee"ele cnš}s Deens. meled yeÇÿe pe[-peerJeele JÙeehetve meeceevÙelJeeves jneles. efÛeled cnCepes %eeve. nesCeejs %eeve yegefæmeehes#e
DemeuÙeeves yegæer efveJe=òe nesleeÛe lesner efveJe=òe nesles. cnCetve les efceLÙee. ~~32~~
heefjJeejWefJeCe meòee ~ les meòee veJns lelJelee ~ heoeLeXefJeCe mee#elee ~ lesefn efceLÙee ~~33~~
neleeKee}er keâece keâjCeejs keâesCeer DemeuÙeeefMeJeeÙe meòee ne MeyoÛe efmeæ nesle veener. ogmeje heoeLe& ØelÙe#eele
DemeuÙeeefMeJeeÙe lÙeeÛes meeef#elJe keâjlee Ùesle veener. cnCetve meòeeyeÇÿe Je mee#eeryeÇÿe ceeefÙekeâ. (ØeeCe ne yeÇÿeeÛÙee heefjJeejeleer}
cegKÙe Ieškeâ Deens. JeeÙegleòJeelcekeâ ØeeCe ne JeeÙetØeceeCesÛe efJeveeMeer DemeuÙeeves lÙeeÛeer meebie[ DeefJeveeMeer yeÇÿeeMeer Iee}lee
Ùesle veener. meeef#elJe ceveeves keâjeJeÙeeÛes Demetve meeef#elJe keâjCÙeemee"er ogmeje heoeLe& DemeeJee }eielees. `DeØeeCees ¢eceve: MegYeües
¢e#ejelhejle: hej: ~' ner cegb[keâ ßegleer (2-1-2) Demes meebieles keâer yeÇÿee}e ØeeCe Je ceve oesvner veenerle. lÙeecegUs meòee Je
mee#e ner yeÇÿes efceLÙee nesle.) ~~33~~
meiegCeeme veeMe Deens ~ ØelÙe#eeme ØeceeCe keâeÙes ~ meiegCeyeÇÿe efve§eÙeW ~ veeefmeJeble ~~34~~
meiegCe heoeLe& veeMe heeJelees ns ØelÙe#eÛe efomeles. les efmeæ keâjCÙeemee"er ØeceeCeeÛeer iejpe veener. cnCetve meiegCe Je yeÇÿe
ns pees[yeÇÿe efJeveeMeer Deens. (DeveeefolJeeefVeiegCe&lJeelhejceelcee:ÓÙeceJÙe: ~~ ieerlee. 13-31~~ hejceelcee meiegCe veener. cetU
ceeÙee-iegCeceeÙee-pe[ceeÙee Demee ne ceeÙesÛee efJemleej iegCe ceeefÙekeâ DemeuÙeeÛes meebielees. cnCetve meiegCeyeÇÿe ceeefÙekeâ.) ~~34~~
efveieg&Ce SsmeW peW veeJe ~ lÙee veeJeeme kewâÛee "eJe ~ iegCeWefJeCe ieewjJe ~ ÙesF&} kewâÛeW ~~35~~
yeÇÿee}e efveieg&Ce Demes pes cnš}s peeles les meiegCeeÛÙee meehes#elesves Deens. meiegCelJeÛe pej ceeefÙekeâ Deens lej leled meehes#e

efveieg&Ce ner GheeOeer efvejLe&keâ veJns keâeÙe? (yeÇÿe keâOeerner ne, ner, ns, nŸee Øekeâejs (Foblee) oMe&efJe}s peele veener. cnCetve
lÙeeÛes keâesCelesÛe JeCe&ve keâjlee Ùesle veener. ßeer. %eeveosJeebveer yeÇÿeeÛÙee efveieg&CelJeeÛeener efvejeme keâjCÙeemee"er `meiegCe efveieg&Ce
iegCeebÛes DeiegCe' (n. hee.) DeMeer MeyoÙeespevee kesâ}er.) ~~35~~
ceeÙee pewmeW ce=iepeU ~ SsmeW yees}leer mekeâU ~ keâeb leW keâuhevesÛeW DeeYeeU ~ veeefLe}WefÛe ~~36~~
ceeÙee ner ce=iepeUeØeceeCes Deens Demes meebieleele. DeekeâeMeeÛee efveUsheCeemegæe keâeuheefvekeâ Deens. les Jemlegle: efveUs veener.
~~36~~
«eecees veeefmle kegâle: meercee ~ pevceWefJeCe peerJeelcee ~ DeÉwleemeer Ghecee ~ ÉwleeÛeer ~~37~~
ieeJeÛe DeefmlelJeele vemes} lej lÙeeÛÙee Ûeej meercee keâMee oeKeJeeJÙeele? Depeele yeÇÿe peerJe¤heeves keâmes pevcee}e
ÙesF&}? DeÉwle yeÇÿee}e ÉwleeÛeer Ghecee keâMeer ÅeeJeer? (meiegCemeehes#e efveieg&Ce keâmes cnCeeJes?) ~~37~~
ceeÙesefJejefnle meòee ~ heoeLeXefJeCe peeCelee ~ DeefJeÅeWefJeCe ÛewlevÙelee ~ keâesCeeme Dee}er ~~38~~
meòee ÛewlevÙelee mee#eer ~ meJe& efn iegCeeÛeheemeeR ~ "eF&ÛeW efveieg&Ce lÙeemeer ~ iegCe keQâÛes ~~39~~
ceeÙesJeeÛetve meòee ieepeefJeCÙeemee"er Je meòee JeehejCÙeemee"er keâeÙe Je keâesCe efceUCeej? yeenŸe heoeLe& DemeuÙeeefMeJeeÙe
`peeCelee' keâmee nesCeej? meòee, ÛewlevÙelJe Je meeef#elJe ns meJe& Oece& meiegCee}e Demeleele. pes cetUÛes efveieg&Ce lÙee}e iegCe keâmes
Demeleer}? (meòee ieepeefJeCÙeemee"er JeeÙet, Deiveer, peerJe FlÙeeoeRÛeer iejpe Deens. meòee JeehejCÙeemee"er Fbõ, Je®Ce,
ÙeceeefokeâebÛeer iejpe Deens. ns meJe& ceeefÙekeâ Deensle.) ~~38-39~~
SsmeW peW iegCejefnle ~ lesLeW veeceeÛee mebkesâle ~ leesefÛe peeCeeJee DeMeeÕele ~ efve§eÙeWmeer ~~40~~
efveieg&Ce yeÇÿeeefme mebkesâleW ~ veeceW "sefJe}eR yengleW ~ leW JeeÛÙeyeÇÿe lÙeeleW ~ veeMe Deens ~~41~~
Demes pes DeiegCe Deens, lÙee}e efo}s}s kesâJeU meebkesâeflekeâ veeJener ceeefÙekeâ Deens ns vekeäkeâer. DeiegCe yeÇÿee}e DeesUKeermee"er
yejerÛe veeJes efo}er, lesÛe JeeÛesves yees}}s peeCeejs JeeÛÙe yeÇÿe nesÙe. lesner efJeveeMeer Deens. (`ÙeÉeÛeeveYÙegefoleb Ùesve JeeieYÙegÅeles'
~~ kesâve. 1-1-4~~ pes JeeCeerves meebielee Ùesle veener heCe JeeCeer pÙeeÛescegUs yees}les les yeÇÿe Demes ßegleer meebieles. lÙeecegUs JeeÛÙe
yeÇÿe efceLÙee Deens. ~~40-41~~
DeeveboeÛee DevegYeJe ~ neefn Je=òeerÛeeefÛe YeeJe ~ leoekeâejeR "eJe ~ Je=òeerme veeneR ~~42~~
`ce}e Deevebo Pee}e' ne DevegYeJe Deble:keâjCe Je=òeer}e Ùeslees. (cetUÛÙee mJemLe Deble:keâjCeele pesJne keâesCelesner %eeve
keâ¤ve osCeeje yeo} neslees lesJne lÙee yeo}e}e Je=òeer Demes cnCeleele.) yeÇÿemJe¤heele Je=òeer}e efMejkeâeJe veener. (DeeveboeJemLee
ner DeeYeemeeÛeer meeleJeer DeJemLee Deens. yeÇÿe DeJemLeeefvejhes#e Deens. hene-efJeÛeej meeiej-lejbie 4.) cnCetve leoekeâej yeÇÿener
efceLÙee "jles. ~~42~~
DevegJee&ÛÙe ÙeekeâejCeW ~ mebkesâle Je=òeerÛÙee iegCeW ~ leÙee mebkesâleeme GCeW ~ efveJe=òeerveW DeeefCe}W ~~43~~
DevegJee&ÛÙe les efveJe=òeer ~ lesefÛe GvceveerÛeer efmLeleer ~ efvejesheeOeer efJeßeebleer ~ ÙeesefieÙeebÛeer ~~44~~
`DeefveJee&ÛÙe yeÇÿe' ner keâuheveemegæe meebkesâeflekeâ DemeuÙeeves lees mebkesâle efveJe=òe nesleeÛe keâuheveener efveJe=òe nesles. Deble:keâjCe
efveJe=òe PeeuÙeeves meJe& yees}Ces LeebyeuÙeeves yeÇÿeeefJe<eÙeer yees}Cesner Leebyeles! (cnCetve les DeefveJee&ÛÙe nesles) nerÛe Gvceveer Demetve
leer efve®heeefOekeâ Deens. (lesLes Deble:keâjCeeÛeer GheeOeer veener.) Ùeesieer lesLes efJeßeebleer Iesleele. ~~43-44~~
Jemleg pes keâeb efvejesheeOeer ~ lesefÛe menpe meceeOeer ~ pesCeW legšs DeeefoJÙeeOeer ~ YeJeogKeeÛeer ~~45~~
efve®heeefOekeâ yeÇÿemJe¤heele }erve DemeCes nsÛe meceeOeerÛes menpe mJe¤he Deens. (`}eJe}s}er' meceeOeer veJns.) lÙee ef"keâeCeer
mebmeejeÛeer yeensjer} og:Kes Je keâeceeoer Deeleer} JÙeLee vemeleele. ~~45~~
pees GheeOeerÛee Deble ~ leesefÛe peeCeeJee efmeæeble ~ efmeæeble DeeCeer Jesoeble ~ Oeeoeble Deelcee ~~46~~
efve®heeefOekeâlee neÛe Debeflece efmeæeble Deens. ne efmeæeble Je JesoebleMeeŒe ÙeebÛÙee DeYÙeemeeves DeelcÙeeÛee Dehejes#e
DevegYeJe Ùeslees. GheeOeeRÛee efvejeme nsÛe meJe& meeOeveebÛes meej Deens. meJe& Jesoeble Ùeemee"er ceeb[}e ies}e Deens. Oeeoeble cnCepes
hetCe& eEkeâJee ØelÙe#e cnCepes Dehejes#e. ~~46~~
Demees Ssmes pes MeeÕele yeÇÿe ~ pesLeW veeneR ceeÙeeYeüce ~ DevegYeJeer peeCes Jece& ~ mJeevegYeJeW ~~47~~
Deelee ns JeCe&ve hegjs. MeeÕele yeÇÿee}e ceeefÙekeâ heoeLeeËÛeer pees[ osCes mebYeJeleÛe veener. mJeevegYeJe Iesle}s}e DevegYeJeer Ùee
yees}CÙeeÛes jnmÙe peeCelees. ~~47~~
Deeheg}sve DevegYeJeW ~ keâuhevesefme cees[eJeW ~ ceie megkeâeUer he[eJeW ~ DevegYeJeeÛes ~~48~~
mJele:ÛÙee eEÛeleveeves meJe& keâuhevee nUt nUt ceeies šekeâerle DeelceevegYeJe IesTve veblej lees ÙeLesÛÚ }gšeJee. ~~48~~
efvee|Jekeâuheeme keâuheeJeW ~ keâuhevee cees[s mJeYeeJeW ~ ceie vemeesefve DemeeJeW ~ keâuhekeâesšer ~~49~~
`yeÇÿe efvee|Jekeâuhe Deens' DeMeer keâuhevee keâjlee keâjlee keâuhevee DeeheesDeehe ieUtve he[les. veblej yeÇÿe pÙeeØeceeCes
keâesšŸeJeOeer keâuheheÙeËle Ùee ÂMÙe peiee}e JÙeehetvener Deef}hle Demeles lemes KegMee} DeeÙeg<ÙeYej jneJes. ~~49~~
keâuhevesÛeW Ùeskeâ yejW ~ ceesnefjleebÛe ceesnjs ~ mJe¤heeR Ieeef}lee Yejs ~ efvee|JekeâuheeR ~~50~~
keâuhevesÛee Skeâ Heâej Ûeebie}e iegCe Deens keâer leer pesJe{er Keg}JeeJeer, Hegâ}JeeJeer lesJe{er Keg}les Je Hegâ}les. lÙeeÛeyejesyej
efvee|Jekeâuhe DeelcemJe¤heele njJetvener peeles! (leer JeehejeJeer leMeer Jeehej}er peeles.) ~~50~~
efvee|Jekeâuheeefme keâefuheleeb ~ keâuhevesefÛe vegjs Jeelee& ~ efve:mebieeme YesšeW peeleeb ~ efve:mebie nesFpes ~~51~~
efvee|JekeâuheeÛeer keâuhevee keâjlee keâjlee keâuhevee }Ùee}e peeles. leer Demebie DeelcÙee}e YesšleeÛe leerner efve:mebie nesles.
mJele:Ûes DeefmlelJe mJele:ÛÙee ØeÛeb[ hemeeNÙeemen efJemejles. ~~51~~
heoeLe&SsmeW yeÇÿe veJns ~ cee leW neleeR Oe¤ve ÅeeJeW ~ Demees nW DevegYeJeeJeW ~ meodieg®cegKeW ~~52~~
neleele hekeâ[tve keâes"s vÙeeJes Demes Flej ÂMÙe heoeLeeËmeejKes yeÇÿe veener. ns cnCeCes DevegYeJeCÙeemee"er ßeerieg¤bÛÙeekeâ[tve
ÙeLeeLe& DeOÙeelce ßeJeCe keâjeJes. ~~52~~
heg{W keâLesÛee DevJeÙes ~ kesâ}eefÛe keâ¤b efve§eÙes ~ pesCeW DevegYeJeeefme Ùes ~ kesâJeUyeÇÿe ~~53~~
Ùeeheg{er} meceemeele DeeleeheÙeËle meebefiele}s}e efJe<eÙe DeefOekeâ mhe° keâ¤. lÙeecegUs kesâJeU yeÇÿeeÛee mee#eelkeâej nesF&}.
`les ceer Deens' Demee DevegYeJe ÙesF&}. ~~53~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘Ûelego&MeyeÇÿeefve¤heCeveece’ meceeme eflemeje

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘Ûelego&MeyeÇÿeefve¤heCe’ veeJeeÛee eflemeje meceeme meceehle

meceeme ÛeJeLee : efJece}yeÇÿeefve¤heCe
yeÇÿe veYeentve efvece&U ~ heeneleeb lewmeWefÛe heeskeâU ~ De¤he DeeCeer efJeMeeU ~ ceÙee&osJesieUW ~~1~~
DeekeâeMee}e Meyo Ùee iegCeeÛee ceU Deens. yeÇÿe lÙeentve efvece&U Deens. lÙee}e leesner veener. lemes heeefn}s lej
DeekeâeMeeØeceeCesÛe yeÇÿeele DeJekeâeMeÛe DeJekeâeMe (heeskeâUer) Demetve lÙeele Deveble keâesšer yeÇÿeeb[s meeceeJeleele. yeÇÿe ¤hejefnle
Je DeceÙee&o JÙeehekeâ Deens. ~~1~~
ÙeskeâefJeme mJeiex mehle heeleeU ~ efceUesve Skeâ yeÇÿeieesU ~ SsmeeR Deveble leW efvece&U ~ JÙeehetve Demes ~~2~~
SkeâJeerme mJeie& Je meele heeleeU Ùee}e yeÇÿeieesU cnCeleele. efvece&U yeÇÿe lÙee meJeeËvee JÙeehetve jenles. ~~2~~
Deveble yeÇÿeeb[ebKee}leW ~ Deveble yeÇÿeeb[ebJe®leW ~ lesCeWefJeCe mLeU efjleW ~ DeCegcee$e veeneR ~~3~~
Deveble yeÇÿeeb[ebÛÙee leLeekeâefLele Kee}er Je Jej yeÇÿeeJeeÛetve DeCegYejner peeiee efjkeâeceer veener. ~~3~~
peUeR mLeUeR keâe‰eR hee<eeCeeR ~ Ssmeer Jeos }eskeâJeeCeer ~ lesCeWefJeCe efjlee ØeeCeer ~ Ùeskeâefn veeneR ~~4~~
yeÇÿe peUer, mLeUer, keâe‰er, hee<eeCeer JÙeehetve Deens Demes }eskeâebÛÙee meeceevÙe Yee<esle meebefiele}s peeles. meJe& peerJeme=°er
lÙeevesÛe JÙeehe}er Deens. lÙeeJeeÛetve keâesCeer veener. ~~4~~
peUÛejebme pewmeW peU ~ yeenŸeeYÙeeblejeR efveKeU ~ lewmeW yeÇÿe nW kesâJeU ~ peerJecee$eebmeer ~~5~~
pe}Ûej ØeeCÙeebvee pemes Deebleyeensj heeCeerÛe Demeles lÙeeØeceeCes meJe& peerJeme=°er}e yeÇÿe Deeleyeensj JÙeehetve Deens.
(Â°ebleele pe}Ûej Kees} heeCÙeele Deens Demes ie=nerle Oej}s Deens.) ~~5~~
peUeJesieUe "eJe Deens ~ yeÇÿeeyeensjer peeleeb veÙes ~ cnCeewefve Ghecee ve meens ~ peUeÛeer leÙee ~~6~~
heCe heeCÙeeÛÙee GoenjCeele GCeerJe Deens. keâejCe heeCeer veme}s}s yejsÛe cees"s peie efMeu}keâ Gjles. peerJeebvee cee$e
yeÇÿeeJeeÛetve Fkeâ[seflekeâ[s keâjCÙeeme peeieeÛe veener. ~~6~~
DeekeâeMeeyeensjer heUeW peeleeb ~ heg{W DeekeâeMeefÛe lelJelee ~ lewmeW leÙee Deveblee ~ DebleefÛe veeneR ~~7~~
DeekeâeMeeÛÙee heeskeâUerhe}erkeâ[s peeT cnš}s lej heg{s heg{s DeekeâeMeÛe Demeles. lÙeeØeceeCes Deveble yeÇÿee}e Deble veener.
~~7~~
hejer pes DeKeb[ Yesš}W ~ meJeeËieeme ef}ieš}W ~ Deefle efvekeâš hejer Ûeesj}W ~ mekeâUebefme peW ~~8~~
meJe& peerJeebvee yeÇÿeeÛeer Deelce¤heeves melele Yesš Deens. (peerJe leòJele: yeÇÿeÛe Deens.) les lÙeebÛÙee DebieØelÙebieebceOÙes JÙeehetve
Deens. les peerJeebÛÙee SJe{s peJeU Demetve (peerJe yeÇÿe Demetve) lÙeebvee les DevegYeJee}e Ùesle veener. (hene-F&Me Ghe.) ~~8~~
leÙeeceOeWefÛe Deefmepes ~ hejer leÙeeme vesefCepes ~ Gcepes Yeeme vegcepes ~ hejyeÇÿe leW ~~9~~
meJe& peerJeme=°er yeÇÿeeleÛe Demetve lÙee}e peeCeerle veener. (DeOÙemle DeefOe‰eveceÙe Demetve keâefuhele Demeles. DeOÙemlee}e
DeefOe‰eve `peeCeCes' mebYeJele veener.) nesCeeNÙee meefJeMes<e%eeveeÛÙee ¤heeves lÙeeÛes DeefmlelJe peeCeJeles. heCe DevegYeJe Ùesle
veener. (ØeefleyeesOeefJeefoleced...kesâve 2-4) ~~9~~
DeekeâeMeeceOeW DeeYeeU ~ lesCeW DeekeâeMe Jeešs [ngU ~ hejer leW efceLÙee efveJeU ~ DeekeâeMeefÛe Demes ~~10~~
DeekeâeMeele {ie pecetve Dee}s keâer DeekeâeMe ceU}s Demes Jeešles. heCe DeekeâeMe ØelÙe#eele keâOeerÛe ceUle veener. les
kesâJeU efvece&U DeekeâeMeÛe Demeles. ~~10~~
vesnej osleeb DeekeâeMeeR ~ Ûe›eWâ efomeleer [esàÙeebmeer ~ lewmeW ÂMÙe %eeefveÙeebmeer ~ efceLÙee¤he ~~11~~
DeekeâeMeekeâ[s efoJemee škeâ }eJetve heeefn}s lej [esàÙeeheg{s jbieeryesjbieer Ûe›esâ Yeemeleele. lÙeeØeceeCes yeÇÿe%eevÙeebÛes Â°erves
ÂMÙe peieled ne Yeeme Deens. efceLÙee Deens. ~~11~~
efceLÙeeefÛe hejer DeeYeemes ~ efveefõmleebme mJehve pewmeW ~ peeiee peeef}Ùeeb DehewmeW ~ yegPeeW }eies ~~12~~
iee{ Peeshesle DeÛeevekeâ mJehve he[}s lej lÙeeleer} ÂMÙes Yeüecekeâ Demetve lÙee JesUer melÙe Jeešleele. heCe peeie ÙesleeÛe
lÙeeÛes efceLÙeelJe }#eele Ùesles. ~~12~~
lewmeW Deeheg}sve DevegYeJeW ~ %eeveW peeie=leerefme ÙeeJeW ~ ceie ceeF&keâ mJeYeeJeW ~ keâUeW }eies ~~13~~
lÙeeØeceeCes mJele: yeÇÿeevegYeJe IesleuÙeeJej cnCepes yeÇÿe%eeveeves DeefJeÅesÛÙee efveõsletve peeie DeeuÙeeJej ÂMÙe peieled ceeefÙekeâ
DemeuÙeeÛes }#eele Ùesles. ~~13~~
Deeleeb Demees nW kegâJee[W ~ pes yeÇÿeeb[ehewef}keâ[s ~ leWefÛe Deelee efveJee[W ~ Gcepeesve oeTb ~~14~~
Deelee ne Øeemebefiekeâ efJe<eÙe hegjs. pes Deveble yeÇÿeeb[ebvee JÙeehetve Dehejbheej Gj}s Deens lÙeeÛes mJe¤he mhe° keâ¤. ~~14~~
yeÇÿe yeÇÿeeb[eR keâe}Je}W ~ heoeLee&meer JÙeehetve "s}W ~ meJeeËceOeW efJemleej}W ~ DebMecee$eW ~~15~~
Deeflemet#ce De¤he yeÇÿe yeÇÿeeb[eceOÙes JÙeehetve Deens. meJe& heoeLeeËvee meled¤heeves JÙeehetve heoeLeeËÛÙee efJemleejeSJe{s les
efJemle=le Deens. ~~15~~
yeÇÿeeceOeW me=°er Yeemes ~ me=°erceOÙeW yeÇÿe Demes ~ DevegYeJe Iesleeb DeeYeemes ~ DebMecee$eW ~~16~~
JÙeehekeâ yeÇÿeeceOÙes keâceer JÙeehe Deme}s}er me=°er Yeemeles. me=°erle yeÇÿe JÙeehetve Deens. les meled ¤heeves meeceevÙelJeeves meJe&
me=°erle Je efJeMes<elJeeves yegæerle Yeemeles Demes met#ce efJeÛeejeves keâUles. (lÙeecegUs meled yeÇÿe Deefmle¤heeves meJeeËvee keâUles. efÛeled
yeÇÿe efÛeoeYeeme¤heeves efJeÛeejJebleebvee keâUles. DeeveboyeÇÿe yeÇÿe%eevÙeebÛÙee DevegYeJeele Demeles.) ~~16~~
DebMecee$eW me=°erYeerlejeR ~ yeensjer ceÙee&oe keâesCe keâjer ~ meieUW yeÇÿe yeÇÿeeb[esojeR ~ ceeF&} kewâmeW ~~17~~
yeÇÿeJemletÛÙee Skeâe DebMeeJej me=°er Yeemeles. (yeÇÿeJemletle DebMe DebMeer YeeJe vemeuÙeeves `yeÇÿe me=°erle DebMecee$e Demeles'
Demes cnCeCes Jesoeble MeeŒeele yemele veener.) yeÇÿeeÛeer me=°eryeensj Deheej JÙeehleer Deens. yeÇÿeeb[eÛÙee Deuhe JÙeehleerle Dehejbheej
yeÇÿe keâmes ceeJes}? ~~17~~
Dece=leerceOeW DeekeâeMe ~ meieUW meeb"Jeleeb ØeÙeeme ~ cnCeewve leÙeeÛee DebMe ~ yeesef}peslees ~~18~~
SKeeÅee }neve Yeeb[Ÿeele meJe& DeekeâeMe mee"JeCes DeMekeäÙe Deens. cnCetve lÙee Yeeb[Ÿeele DeekeâeMeeÛee DebMe Deens Demes
kesâJeU cnCeCÙeehegjlesÛe Demeles. DeekeâeMeeÛes Yeeie he[le veenerle. ~~18~~
yeÇÿe lewmeW keâe}Je}W ~ hejer leW veeneR ne}Je}W ~ meJebe&ceOeW hejer mebÛe}W ~ mebÛe}sheCeW ~~19~~
lÙeeØeceeCes yeÇÿe heebÛeYeeweflekeâ me=°erle JÙeehetve Deme}s lejer ØelÙe#eele les lÙeele efMejles Demes veener. les cetUÛesÛe JÙeehekeâ
Demetve lÙeeJej peieledYeeme Yeemet }eieuÙeeJej les lÙee Yeemeele DeefOe‰eve ¤heeves Demeles. Ùesle-peele veener. ~~19~~
hebÛeYetleeR Demes efceefßele ~ hejbleg leW hebÛeYetleeleerle ~ hebkeâeR DeekeâeMe Deef}hle ~ Demeesefve pewmeW ~~20~~
efÛeKe}eleer} DeekeâeMeeØeceeCes yeÇÿe heebÛeYeeweflekeâ me=°erle JÙeehetve Demetvener DemebielJeeves Demeles. ~~20~~
yeÇÿeeme Â°eble ve Ie[s ~ yegPeeJeÙee osCeW Ie[s ~ hejer Â°ebleer meeefnlÙe he[s ~ efJeÛeeefjleeb DeekeâeMe ~~21~~
SkeâcesJe efÛeledIeve yeÇÿee}e Â°eble osCÙeemee"er ogmejs Je lemes keâener veener. heCe mecepetle hešCÙeemee"er lees ÅeeJee }eielees.
keâefuhele Je DeÛesleve DeekeâeMe nsÛe Skeâ Â°eble osCÙeemeejKes leòJe Deens Demes efJeÛeejevleer "j}s. ~~21~~

KebyeÇÿe Ssmeer ßegleer ~ ieievemeÂMeb ns mce=leer ~ cnCeewefve yeÇÿeeme Â°ebleer ~ DeekeâeMe Ie[s ~~22~~
ßegleer `KebyeÇÿe' cnCeles Je mce=leer ìeieveeshece' cnCeles cnCetve yeÇÿee}e Ghecee osCÙeeÛeer meesÙe Pee}er Deens. ~~22~~
keâeefUcee vemleeb efheleU ~ ceie leW meesveWefÛe kesâJeU ~ megvÙelJe vemleeb efveJeU ~ DeekeâeMe yeÇÿe ~~23~~
pej efheleU keâUkeâ}s veener, lej les meesvesÛe! DeekeâeMe pej Demeled pe[ vemes} lej les yeÇÿeÛe cnCeCes MekeäÙe Deens. ~~23~~
cnCeewefve yeÇÿe pewmeW ieieve ~ DeeefCe ceeÙee pewmee heJeve ~ Dee[Us hejer oMe&ve ~ veJns lÙeeÛeW ~~24~~
cnCetve yeÇÿee}e DeekeâeMeeÛee Je ceeÙes}e JeeÙetÛee Â°eble osTve efvejeYeeme yeÇÿeeJej meeYeeme ceeÙee keâMeer Yeemet }eieles
lÙeeÛÙee mhe°erkeâjCeeÛeer meesÙe Pee}er. (JeeÙet lJeÛes}e keâUlees. heCe [esàÙeeves efomele veener. heeskeâUer keâesCelÙeeÛe %eeveWefõÙeebvee
keâUle veener.) ~~24~~
Meyome=°erÛeer jÛevee ~ nesle peele #eCe#eCee ~ hejbleg les efmLejeJesvee ~ JeeÙegÛe Ssmeer ~~25~~
Meyo ne DeekeâeMeeÛee iegCe Deens. Meyo melele yees}}s peeleele. hejbleg les JeeÙetØeceeCes efmLej vemeleele. (ner DeesJeer yejerÛe
mebefoiOe Deens. efMeJeeÙe ceeieer} heg{er} DeesJÙeebÛee meboYe&ner mhe°heCes }eiele veener. Meyome=°er Je JeeÙet ÙeebÛeer leg}vee kesâ}s}er
efomeles. eEkeâJee Meyome=°er}e JeeÙetÛee Â°eble efouÙeemeejKee efomelees.) Meyo ne iegCe Deme}suÙee DeekeâeMeele Meyo Je mheMe&
ns oesve iegCe Deme}s}e JeeÙet DeÛeevekeâ efvecee&Ce neslees. lÙeeØeceeCes efveieg&Ce yeÇÿeele meiegCe ceeÙee Dekeâmceele Yeemet }eieles. ~~25~~
Demees Ssmeer ceeÙee ceeF&keâ ~ MeeÕele leW yeÇÿe Ùeskeâ ~ heeneW peeleeb Deveskeâ ~ JÙeehetve Deens ~~26~~
SkeâcesJe DeefÉleerÙe Deme}s}s MeeÕele yeÇÿe yengefJeOe Je efJeveeMeer ceeÙes}e JÙeehetve jenles Demes }#eele Ùesles. ~~26~~
he=LJeermeer Yesotve Deens ~ hejer leW yeÇÿe keâ"erCe veJns ~ ogpeer Ghecee ve meens ~ leÙee ce=olJeemeer ~~27~~
yeÇÿe he=LJeerle JÙeehetve Deens cnCetve les he=LJeer}e Heâes[CÙeeFlekesâ keâ"erCe Deens Demes veener. G}š les Flekesâ ce=og (met#ce)
Deens keâer lÙee met#celJeemee"er GoenjCener veener. ~~27~~
he=LJeerntefve ce=o peU ~ peUentefve lees DeveU ~ DeveUentefve keâesceU ~ JeeÙees peeCeeJee ~~28~~
he=LJeerhes#ee heeCeer, heeCÙeentve Deiveer Je Deiveerntve JeeÙet keâesce} cnCepes DeefOekeâeefOekeâ met#ce Deens. ~~28~~
JeeÙeesntve leW ieieve ~ DelÙebleefÛe ce=o peeCe ~ ieieveentve ce=o hetCe& ~ yeÇÿe peeCeeJeW ~~29~~
JeeÙetntve DeekeâeMe DelÙeble met#ce Demetve, DeekeâeMeentve yeÇÿeeceOÙes met#celJeeÛeer heefjmeercee Deens. ~~29~~
Je»eeme Demes Yesefo}W ~ hejer ce=olJe veeneR ies}W ~ Ghecesjefnle mebÛe}W ~ keâef"Ce vee ce=o ~~30~~
FbõeÛÙee Je»eelener les JÙeehetve Deme}s lejer lÙeeÛÙee ce=oglJee}e pejener GCesheCee Ùesle veener. lÙee}e keâ"erCe Jee ce=ot Demes
keâenerÛe cnCelee Ùesle veener. les efve¤hece Deens. ~~30~~
he=LJeerceOeW JÙeehetve DemeW ~ he=LJeer veemes leW ve veemes ~ peU Mees<es leW ve Mees<es ~ peUeR Demeesveer ~~31~~
yeÇÿe he=LJeer Je peUele Demetve he=LJeer ve° Pee}er lejer Je peU Deeš}s lejer les ve° nesle veener. ~~31~~
lespeeR Demes hejer peUsvee ~ heJeveeR Demes hejer ÛeUsvee ~ ieieveeR Demes hejer keâUsvee ~ hejyeÇÿe leW ~~32~~
hejyeÇÿe Deiveerle Demetve peUle veener, JeeÙetle Demetve n}le veener Je DeekeâeMeele Demetve DevegYeJee}e Ùesle veener. ~~32~~
Mesjerj DeJeIeW JÙeehe}W ~ hejer leW veeneR Dee[U}W ~ peJeefUÛe ogjeJe}W ~ veJe} kewâmeW ~~33~~
yeÇÿe meJe& MejerjYej JÙeehetve Demetve les keâes"Ûs e meehe[le veener. Flekesâ peJeU Demetve lÙeeÛeer leešeletš nesles ns veJe}Ûe! ~~33~~
mevcegKeefÛe Ûengbkeâ[s ~ leÙeeceOeW heeneCeW Ie[s ~ yeenŸeeYÙeeblejer jeskeâ[W ~ efmeæefÛe Deens ~~34~~
efpekeâ[s [esUs efHeâjJeeJesle eflekeâ[s les Deens. DeeheCe heenlees les lÙeeÛÙeeletveÛe! Deele Je yeensj les ØelÙe#e Je efvelÙeefmeæ
Deens. ~~34~~

leÙeeceOeWefÛe DeeheCe ~ DeeheCee meyeenŸe leW peeCe ~ ÂMÙeeJesieUer KetCe ~ ieieveemeeefjKeer ~~35~~
DeeheuÙee meJeeËÛee yeÇÿeele meceeJesMe Deens. DeeheuÙee Deeleyeensj les JÙeehetve Demetve DeÂMÙe Deens. DeekeâeMe pemes efomele
veener lemes les efomele veener. DeÂMÙe Deens. (lesovlemÙe meJe&mÙeebF&Me–) ~~35~~
keâebneR veeneRmeW Jeeš}W ~ lesLeWefÛe leW keâeWoeš}W ~ pewmeW ve efomes Deehe}W ~ DeeheCeeefme Oeve ~~36~~
pesLes meJe& efjkeâecesÛe efjkeâeces Jeešles lesLes les Ieveoeš Yej}s}s Demeles. Deehe}sÛe hegj}s}s Oeve DeeheCeeme efomet veÙes
lÙeeØeceeCes. ~~36~~
pees pees heoeLe& Â°er he[s ~ leW lÙee heoeLee& Ssef}keâ[s ~ DevegYeJeW nW kegâJee[W ~ Gkeâ}eJeW ~~37~~
pees pees heoeLe& efomelees lees efomeCÙeeÛÙee DeeOeer lÙee heoeLee&Ûes De}erkeâ[s yeÇÿe Demeles. (hene-F&Me Ghe. 4.) ns
keâes[ŸeemeejKes JeešCeejs yees}Ces DevegYeJeevesÛe mecepeeJetve IÙeeJes. ~~37~~
ceeieW heg{W DeekeâeMe ~ heoeLeXefJeCe pees hewme ~ he=LJeerefJeCe Yekeâeme ~ Ùeskeâ¤he ~~38~~
ØelÙeskeâ heoeLeeËÛÙee ceeies, heg{s (Je Deele) DeekeâeMe Demeles. heoeLe& vemeleevee pees me=°erÛÙee Øe}ÙekeâeUeleer} DelÙeble
efJemleerCe& ceeskeâUe ØeosMe lees yeÇÿeeves Yej}s}e cnCepes yeÇÿe¤he Demelees. ~~38~~
peW peW ¤he DeeCeer veece ~ lees lees veeefLe}eÛe Yeüce ~ veece¤heeleerle Jece& ~ DevegYeJeer peeCes ~~39~~
pesLes pesLes ¤he Demeles Je veece Demeles lesLes efceLÙeelJe Demeles. veece¤heehe}erkeâ[er} DeeOÙeeeflcekeâ leòJe Heâkeäle DevegYeJeer
mebleebvee keâUles. (veece Je ¤he ns oesvner ceeefÙekeâ. DeefmleYeeefleefØeÙe F&Õejer meòesleer}. meled efÛeled Deevebo heejceee|Lekeâ meòesleer}.
®he Demeles · JÙeeJeneefjkeâ meòee ± F&Õejer meòee. DeefmlelJe ns meledJej DeJe}byetve. meled yeÇÿe¤he.) ~~39~~
veYeeR OetceüeÛes [eWiej ~ GÛe}leer Leesj Leesj ~ lewmeW oeJeer Jees[byej ~ ceeÙeeosJeer ~~40~~
DeekeâeMeele {ieebÛeer iebOeJe&veiejs Yeemeleele. lÙeele [eWiejebÛesner Deekeâej Yeemeleele. lÙeeØeceeCes ceeÙee osJeer veece¤heebÛes Yeüce
oeKeefJeles. ~~40~~
Ssmeer ceeÙee DeMeeÕele ~ yeÇÿe peeCeeJeW MeeÕele ~ meJeeË "eFË meoesefole ~ Yej}W Demes ~~41~~
DeMeer ner ceeÙee efJeveeMeMeer} Demetve yeÇÿe MeeÕele Deens. les meJe&$e, meoe Je mecelJeeves JÙeehetve Deens. ~~41~~
heesLeer JeeÛet peeleeb heens ~ ceele=keâebceOeWefÛe Deens ~ ves$eeR efveIeesefve jens ~ ce=oheCeW ~~42~~
heesLeer JeeÛeleevee heneCeejs lesÛe, heesLeerÛÙee ØelÙeskeâ De#ejele lesÛe Je [esàÙeebceOÙes ve Keghelee jenCeejs lesÛe! ~~42~~
ßeJeCeW Meyo Sskeâleeb ~ ceveW efJeÛeej heenleeb ~ cevee meyeenŸe lelJelee ~ hejyeÇÿe leW ~~43~~
keâeveeves Meyo SskeâCeejs, ceveeves ceveve keâjCeejs yeÇÿeÛe cevee}e Deele-yeensj JÙeehetve Demeles. (õ°e, ßeeslee Je cevlee peerJe
Deme}e lejer Ûesleve DeelcÙeeÛÙee meòesJejÛe Ùee ef›eâÙee Ie[leele.) ~~43~~
ÛejCeW Ûee}leeb ceeieeA ~ peW Dee[Us meJeeËieeR ~ keâjW Iesleeb Jemleg}eieeR ~ Dee[JeW yeÇÿe ~~44~~
heeÙe Ûee}t }eie}s cnCepes les heeÙeelener Demeles Je heeÙeeyeens¤vener peCet heeÙee}e mheMe& keâjles. neleeves Jemlet GÛe}leevee
JemletÛÙee DeeOeer yeÇÿe peCet Dee[Jes Ùesles. ~~44~~
Demees FbefõÙeWmecegoeJe ~ leÙeeceOeW Jelex meJe& ~ peeCees peeleeb cees[s nebJe ~ FbefõÙeebÛeer ~~45~~
ne leheMeer} Deelee hegjs. yeÇÿe meJe& FbefõÙeebvee JÙeehetve Deens. lÙeeÛÙee DevegmebOeeveele jeefn}s lej FbefõÙeebÛeer lÙeebÛÙee lÙeebÛÙee
efJe<eÙeekeâ[er} Dees{ Leebyeles. ~~45~~
leW peJeefUÛe Demes ~ heeneW peeleeb ve efomes ~ ve efomeesve Jemes ~ keâebneR Ùeskeâ ~~46~~
yeÇÿe peerJeeÛÙee DelÙeble peJeU Demetve %eeveWefõÙeebvee cee$e keâUle veener. heCe keâU}s veener lejer les Deens ns vekeäkeâer. ~~46~~

peW DevegYeJeWefÛe peeCeeJeW ~ me=°erÛesefve DeYeeJeW ~ Deeheg}sve mJeevegYeJeW ~ heeefJepes yeÇÿe ~~47~~
osn, FbefõÙes Je Denbkeâejeoer me=°erÛee efJeÛeejeves DeYeeJe keâ¤ve (efJeJeskeâ Øe}Ùe) `yeÇÿe ceer Deens' Demee mee#eelkeâej keâ¤ve
IÙeeJee. (FbefõÙes Je Denbkeâej ns me=°erÛes osneleer} Ieškeâ Deensle. eEhe[-yeÇÿeeb[eÛes SskeäÙe meeOekeâeves efJeme¤ veÙes.) ~~47~~
%eeveÂ°erÛeW osKeCeW ~ Ûece&Â°er heeneW vesCes ~ DeblejJe=òeerefÛeÙes KegCes ~ DeblejJe=efòe mee#e ~~48~~
pÙeeves efJeJeskeâ¤he %eeveeÛeer Â°er yeeCe}er Deens lees meeceevÙe vepejsves heent Mekeâle veener. pÙee keâesCee}e %eeveÂ°er
}eYe}er Demes} leer lÙeeÛeer lÙee}eÛe Demeles. (meeceevÙeebvee efleÛeer Heâej lej keâuhevee keâjlee ÙesF&}.) ~~48~~
peeCes yeÇÿe peeCes ceeÙee ~ peeCes DevegYeJeeÛÙee "eÙee ~ les Ùeskeâ peeCeeJeer legÙee& ~ meJe&meeef#eCeer ~~49~~
peerJeebÛÙee pee«eleeoer leerve DeJemLeebmeehes#e legÙee& ner ÛeewLeer DeJemLee Deens. (legjerÙe = ÛeewLeer) lÙee DeJemLesle Devle:keâjCe
Je=òeer Deeletve Deelceekeâej jenles (peeCes yeÇÿe) Je yeensj JÙeJenej peeCeles (peeCes ceeÙee). heCe lÙee JÙeJenejebÛes Deele
Devegketâ}-Øeefleketâ} heefjCeece nesle veenerle. ne DevegYeJe lees IesCeeNÙee}eÛe keâUlees. DeMee Ùee DeJemLes}e meJe& peieled
JÙeJenejeÛeer (osnemen) meeef#eCeer cnCeleele. (heg{er} meceemeele hegvne ne efJe<eÙe Deens.) ~~49~~
mee#elJe Je=òeerÛeW keâejCe ~ Gvceveer les efveJe=efòe peeCe ~ pesLeW efJejs peeCeheCe ~ efJe%eeve leW ~~50~~
Je=òeer peeieer DemesheÙe&vle meeef#elJe nesles. Je=òeer efveJe=òe nesleeÛe Gvceveer DeJemLee Ùesles. lesLes %eeveeÛes efJe%eeve nesTve peeCeerJe
veenerMeer nesles. ~~50~~
pesLeW De%eeve mejs ~ %eeve leWefn vegjs ~ efJe%eeveJe=efòe cegjs ~ hejyeÇÿeeR ~~51~~
lÙee DeJemLesle De%eeve ve° nesles, pÙee %eeveeves les ies}s les %eevener }ghle nesTve efJe%eeveeJemLee cnCepes yeÇÿe¤helee Øeehle
nesles. ~~51~~
SsmeW yeÇÿe MeeÕele ~ pesLeW keâuhevesmeer Deble ~ Ùeesieer pevee Ùeskeâeble ~ DevegYeJeW peeCeeJee ~~52~~
pesLes meJe& keâuhevee cnCepes mebkeâuheefJekeâuhe veenermes nesleele pÙeeÛÙeeMeer SskeäÙe PeeuÙeecegUs ÙeesiÙeebvee SkeâevleeÛeer Meevleer
efceUles DeMee nŸee hejyeÇÿeeÛee ØelÙe#e DevegYeJe IÙeeJee Je Skeâeble YeesieeJee. (Yeesiejefnle Yeesie) ~~52~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘efJece}yeÇÿeefve¤heCeveece’ meceeme ÛeJeLee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘efJece}yeÇÿeefve¤heCe’ veeJeeÛee ÛeJeLee meceeme meceehle

meceeme heeÛeJee : Éwlekeâuheveeefvejmeve
kesâJeU yeÇÿe peW yeesef}}W ~ leW DevegYeJeeme Dee}W ~ DeeCeer ceeÙesÛeWefn }eie}W ~ DevegmebOeeve ~~1~~
DeeleeheÙeËle meebefieleuÙeeØeceeCes Megæ yeÇÿeevegYeJe Dee}e Je ceeefÙekeâ me=°erner melele peeCeJele jeefn}er lej — ~~1~~
yeÇÿe DeblejeR ØekeâeMes ~ DeeCeer ceeÙeeefn ØelÙe#e efomes ~ Deeleeb nW Éwle efvejmes ~ keâJeCeshejer nes ~~2~~
Deele yeÇÿe%eeve ØekeâeMe}s Je osneoer peiele¤he ceeÙeener ØelÙe#e efomele Demeleevee Ùee ÉwleeÛee efvejeme keâmee keâjeJee? ~~2~~
lejer Deeleeb meeJeOeeve ~ Ùeskeâe«e keâ¤efveÙeeb ceve ~ ceeÙee yeÇÿe nW keâJeCe ~ peeCeleens ~~3~~
ßeerieg¤ meebieleele keâer Deelee meeJeOeevelesves ceve Skeâe«e keâ¤ve ceeÙee Je yeÇÿe keâesCe peeCelees lÙeeÛee efveJee[e Sskeâe. ~~3~~
melÙe yeÇÿeeÛee mebkeâuhe ~ efceLÙee ceeÙesÛee efJekeâuhe ~ SsefmeÙee ÉwleeÛee peuhe ~ ceveefÛe keâjer ~~4~~
`yeÇÿe melÙe Deens' Demee efJeÛeej Je `ceeÙee efceLÙee Deens' ne ogmeje efJeÛeej DeMee yeÇÿeceeÙesÛÙee ÉwleeÛeer ye[ye[ ceveÛe
keâjles eEkeâJee yeÇÿe ns SkeâcesJe Deens Demee mebkeâuhe keâjlee keâjleeÛe ceve ceeÙesÛee efJekeâuhe keâjles. Ùee Éwlee}e ceveÛe peyeeyeoej
Deens. ~~4~~
peeCes yeÇÿe peeCes ceeÙee ~ les Ùeskeâ peeCeeJeer legÙee& ~ meJe& peeCes cnCeesefveÙee ~ meJe&meeef#eCeer ~~5~~
legÙe& veeJeeÛeer DeMeer Skeâ DeJemLee Deens keâer leer yeÇÿener peeCeles Je ceeÙeener peeCeles (hene– ceeieer} meceeme. DeesJeer 49)
leer yeÇÿeceeÙesÛee meJe& hemeeje peeCeles cnCetve efle}eÛe meJe&meeef#eCeer Demes cnCeleele. ~~5~~
Sskeâ legÙexÛeW }#eCe ~ pesLeW meJe& peeCeheCe ~ meJe&efÛe veener keâJeCe ~ peeCes} iee ~~6~~
legÙexÛes Skeâ }#eCe Demes Deens keâer leer meJe&keâener peeCeles. heCe `meJe&' Demes keâener DeefmlelJeeleÛe vemeleevee les keâesCe
peeCes}? (pees ceer legjerÙe meefÛÛeodIeve ~ lÙee ceePÙee "eÙeer DeJemLee iegCe ~ veYeer veerefUcee efceLÙee Yeeve ~ lewmes vemelee peeCe
Yeemeleer ~~ Skeâ Yeeie. 28-272) ~~6~~
mebkeâuheefJekeâuheeÛeer me=°er ~ pee}er ceveeefÛeÙes heesšeR ~ leW ceveefÛe efceLÙee mesJešeR ~ mee#eer keâJeCeg ~~7~~
kesâJeU ceveecegUs mebkeâuheefJekeâuhe nesTve me=°er Yeemeles. les ceveÛe ceeefÙekeâ DemeuÙeeves lÙee ceveeÛeer Ie[}s}er me=°er
mee#eer¤heeves keâesCe keâMeer heener}? ~~7~~
mee#elJe ÛewlevÙelJe meòee ~ ns iegCe yeÇÿeeefÛeÙee ceeLeeb ~ Deejeshe}W peeCe Je=Lee ~ ceeÙeeiegCeW ~~8~~
mee#eerheCe, ÛewlevÙelJe Je meòee ns leerve Oece& kesâJeU ceeÙescegUs yeÇÿemJe¤heeJej DekeâejCe }eo}s peeleele. ~~8~~
Iešce"eÛesefve iegCeW ~ ef$eefJeOee DeekeâeMe yees}CeW ~ ceeÙesÛesefve KejWheCeW ~ iegCe yeÇÿeeR ~~9~~
ce[kesâ Je Iej ÙeebÛÙee DeefmlelJeecegUs ce[keäÙeeleer} DeekeâeMe, Iejeleer} DeekeâeMe Je lÙee yeensjer} cenekeâeMe Demes
DeekeâeMeeÛes keâefuhele Yeso he[leele. lÙeeØeceeCes ceeÙee melÙe ceeve}er lej yeÇÿeeJej OeceeËÛee Deejeshe keâjlee Ùeslees. ~~9~~
peJe KejWheCe ceeÙesmeer ~ leJeefÛe mee#elJe yeÇÿeemeer ~ ceeÙesDeefJeÅesÛes efvejemeeR ~ Éwle kewâÛeW ~~10~~
peesheÙe&vle ceeÙee melÙe ceeve}er peeles leesheÙe&vle yeÇÿe¤he legÙee&}e mee#eer cnCelee Ùesles. ceeÙee Je DeefJeÅesÛee efvejeme
PeeuÙeeJej yeÇÿe Je ceeÙee Demes ÉwleÛe jenle veener. ~~10~~

cnCeesefve meJe&mee#eer ceve ~ leWefÛe peeef}Ùee Gvceve ~ ceie legÙee&¤he %eeve ~ leW ceeJeUesve ies}W ~~11~~
cnCetve ceveeÛes Gvceve PeeuÙeeJej meJe&mee#eer Deme}s}er legÙee& ner DeJemLeener efMeu}keâ jenle veener. ~~11~~
peÙeeme Éwle Yeeme}W ~ les ceve Gvceve pee}W ~ ÉwleeDeÉwleeÛeW legš}W ~ DevegmebOeeve ~~12~~
pÙee Devle:keâjCe Je=òeer}e Éwle¤he ÂMÙe peieleeÛee DevegYeJe Ùeslees leerÛe ceeJeUtve iesuÙeeJej les Éwle Je Éwlemeehes#e DeÉwle
Ùee mebyebOeerÛeer efJeÛeejceeef}keâe legšles. ~~12~~
ÙesJeb Éwle DeeCeer DeÉwle ~ nesÙes Je=òeerÛee mebkesâle ~ Je=efòe peeef}Ùee efveJe=òe ~ Éwle keQâÛeW ~~13~~
SketâCe Éwle Je DeÉwle oesvner Je=efòemeehes#e Demetve Je=òeer efveJe=òe nesleeÛe ÉwleeÛee DevegYeJe keâesCe IesCeej? lees keâmee ÙesCeej?
~~13~~
Je=efòejefnle peW %eeve ~ leWefÛe hetCe& meceeOeeve ~ pesLeW legšs DevegmebOeeve ~ ceeÙeeyeÇÿeerÛeW ~~14~~
Je=òeer}e efÛeoeYeemeeÛÙee meeneÙÙeeves nesCeejs %eeve meefJeMes<e Demetve Je=òeer ceeJeUuÙeeJej efÛeoeYeeme Deelceekeâej neslees
lesJne Megæ eEkeâJee efvee|JeMes<e %eeve jeefnuÙeeves hetCe& meceeOeeveeÛeer efmLeleer Øeehle nesles. ceeÙee Je yeÇÿeeÛes efJeÛeej veenermes nesleele.
~~14~~
ceeÙeeyeÇÿe Ssmee nsle ~ ceveW keâefuhe}e mebkesâle ~ yeÇÿe keâuhevesjefnle ~ peeCeleer %eeveer ~~15~~
meeOekeâeJemLesceOÙes efJeJeskeâemee"er ceeÙee Je yeÇÿe DeMee oesve keâuhevee kesâ}suÙee Demeleele. pÙeebvee yeÇÿeJemletÛee Dehejes#e
DevegYeJe Ùeslees lÙeebvee yeÇÿeeÛeer keâuhevee nesle veener ns keâUles. ~~15~~
peW ceveyegefæDeieesÛej ~ peW keâuhevesntve hej ~ leW DevegYeefJeleeb meeÛeej ~ Éwle keQâÛeW ~~16~~
pes ceve, yegæer Je keâuhevee ÙeebÛÙee meeneÙÙeeves DevegYeJee}e Ùesle veener lÙeeÛee ØelÙe#e DevegYeJe IesleuÙeeJej (yeÇÿe) ÉwleeÛee
Yeeme keâmee efškesâ}? ~~16~~
Éwle heeneleeb yeÇÿe vemes ~ yeÇÿe heeneleeb Éwle veemes ~ ÉwleeÉwle Yeemes ~ keâuhevesmeer ~~17~~
Devle:keâjCe Je=òeer ÉwleeÛÙee ÂMÙe hemeeNÙeele De[keâ}er keâer yeÇÿeeÛes DevegmebOeeve megšles. leer yeÇÿemJe¤heele (Deelcee) }erve
Pee}er keâer ÉwleeÛes DevegmebOeeve megšles. Éwle Je DeÉwle ns oesvner keâuhevesÛes KesU Deensle. ~~17~~
keâuhevee ceeÙee efveJeejer ~ keâuhevee yeÇÿe LeeJejer ~ mebMeÙe Oejer DeeCeer Jeejer ~ lesefn keâuhevee ~~18~~
`ceer ceeÙes}e otj meejerve' Je `ceer DeelcemJe¤heele }erve nesF&ve' ns keâuhevesÛesÛe KesU Deensle. keâuheveeÛe mebMeÙe efvecee&Ce
keâjles Je leerÛe mebMeÙe cees[les. ~~18~~
keâuhevee keâjer yebOeve ~ keâuhevee os meceeOeeve ~ yeÇÿeeR }eJeer DevegmebOeeve ~ lesefn keâuhevee ~~19~~
`ceer yeæ Deens' Je `ceer yebOevecegkeäle PeeuÙeeves meceeOeeveele Deens' ns keâuhevesÛesÛe KesU!' ceer Deelee ceePeer Devle:keâjCe
Je=òeer Deelceekeâej keâjerve' ner megæe Skeâ keâuheveeÛe Deens! ~~19~~
keâuhevee ÉwleeÛeer ceelee ~ keâuhevee %eshleer lelJelee ~ yeælee DeeCeer cegkeälelee ~ keâuheveeiegCeW ~~20~~
keâuhevescegUs Éwle Yeemeles, `Megæ %eeve' ner mebkeâuhevee leÙeej nesles, Je yeæ-cegkeäleeoer DeJemLee ceeveuÙee peeleele. ~~20~~
keâuhevee DeblejeR meyeU ~ vemles oeJeer yeÇÿeieesU ~ #eCee ÙeskeâeleW efvece&U ~ mJe¤he keâuheer ~~21~~
ye}Jeeve keâuheveeÛe ceeefÙekeâ peieleeÛee ØeÛeb[ hemeeje oeKeefJeles Je leer lÙeeÛe yeUeves `ceer yeÇÿe Deens' DeMee efvece&U
mJe¤heevegYeJeele #eCeele peerJee}e vesTve mees[les. ~~21~~
#eCee Ùeskeâe Oeeskeâe Jeens ~ #eCee Ùeskeâe efmLej jens ~ #eCee Ùeskeâe heens ~ efJeefmcele nesGveer ~~22~~
keâuhevee Skeâe #eCeele YeÙeYeerle nesles, ogmeNÙee #eCeer Meeblelee Yeesieles, lej eflemeNÙee #eCeer Dee§eÙe&Ûeefkeâle nesles. ~~22~~

#eCee ÙeskeâeleW Gcepes ~ #eCee ÙeskeâeleW efveyeg&pes ~ veevee efJekeâej keâefjpes ~ les keâuhevee peeCeeJeer ~~23~~
#eCeYej efle}e keâener keâUles, ogmeNÙee #eCeer keâUsveemes nesles Je keâece›eâesOeeoer efJekeâejele meehe[Ceejer keâuheveeÛe Demeles.
~~23~~
keâuhevee pevceeÛeW cetU ~ keâuhevee YekeäleerÛeW HeâU ~ keâuhevee lesefÛe kesâJeU ~ cees#eoeleer ~~24~~
keâuhevescegUW hegvne hegvne pevce nesleele, `ceer Yekeäleer keâ¤ve efleÛes HeâU efceUJeerve' ner keâuheveeÛe Demetve cees#ee}e leerÛe
meeneÙÙe keâjles. ~~24~~
Demees Ssmeer ns keâuhevee ~ meeOeveW os meceeOeevee ~ ÙesjJeer ns helevee ~ cetUÛe keâeR ~~25~~
ns Demes keâuhevesÛes mJe¤he Deens! keâuhevee meeOeves}e pees[}er lej cees#e Je mJewj mees[}er lej heleve DeMeer HeâUs osles.
~~25~~
cnCeewve meJee&ÛeW cetU ~ les ns keâuheveeÛe kesâJeU ~ FÛeW kesâef}Ùeeb efvecet&U ~ yeÇÿeØeehleer ~~26~~
cnCetve Ùee ÂMÙe me=°erÛes Je peerJeeÛÙee yebOeve cees#eeÛes cetU ner keâuhevee Deens. leer mecetU keâe{}er lej yeÇÿeevegYeJe menpeÛe
Demelees. ~~26~~
ßeJeCe DeeCeer ceveve ~ efvepeOÙeemeW meceeOeeve ~ efceLÙee keâuhevesÛeW Yeeve ~ G[esve peeÙes ~~27~~
ÙeLeeLe& mebØeoeÙeÙegkeäle ßeJeCe, MeeŒeevegmeejer ceveve Je ieg®JeekeäÙeeÛes efveefoOÙeemeve ÙeebÛes meeneÙÙeeves keâuhevee mecetU peeTve
cees#e¤he meceeOeeve Øeehle nesles. ~~27~~
Megæ yeÇÿeeÛee efve§eÙees ~ keâjer keâuhevesÛee peÙees ~ efveef§eleeLeX mebMeÙees ~ legšesve ies}e ~~28~~
keâuhevesves Megæ yeÇÿeeÛÙee mJe¤heeÛes ÙeLeeLe& Deekeâ}ve PeeuÙeeJej leer keâuheveeÛe efveJe=òe nesles! `ceer keâesCe Deens' peieleeÛes
mJe¤he keâeÙe Deens, megKe keâMeele Deens F. meJe& mebMeÙe efveIetve peeleele. ~~28~~
efceLÙee keâuhevesÛeW keâes[W ~ kewâmeW jens meeÛeeheg{W ~ pewmeW metÙee&Ûesefve Gpes[W ~ veemes lece ~~29~~
metÙe& GieJeleeÛe pemee DebOeej efškeâle veener lÙeeØeceeCes melÙe yeÇÿeeÛÙee ØekeâeMeele efceLÙee keâuhevesÛes keâewlegkeâ efškeâle veener.
~~29~~
lewmeW %eeveeÛesefve ØekeâeMeW ~ efceLÙee keâuhevee ns veemes ~ ceie nW legšs DehewmeW ~ ÉwleevegmebOeeve ~~30~~
lÙeeØeceeCes yeÇÿe%eeveeÛÙee ØekeâeMeele efceLÙee keâuhevee veenerMeer nesTve ÉwleeÛes DevegmebOeeve DeeheesDeehe megšles. ~~30~~
keâuhevesveW keâuhevee G[s ~ pewmee ce=ieW ce=ie meebhe[s ~ keâeb MejW Mej Deeleg[s ~ DeekeâeMeceeieeA ~~31~~
pÙeeØeceeCes Skeâe heMetÛÙee efMekeâejermee"er ogmeje heMet JeehejeJee eEkeâJee yeeCeevesÛe DeekeâeMeeletve ÙesCeeje ogmeje yeeCe lees[eJee
lÙeeØeceeCes keâuhevesves keâuhevee ve° nesles. ~~31~~
Megæ keâuhevesÛeW yeU ~ peeef}Ùeeb veemes meyeU ~ nWefÛe JeÛeve ØeebpeU ~ meeJeOe Sskeâe ~~32~~
Megæ eEkeâJee mebJeeoer keâuhevesÛÙee yeUeves DeMegæ Jee efJemebJeeoer keâuhevee ÚešeJeer. ns efJeOeeve meeJeOeheCeeves Sskeâe. ~~32~~
Megæ keâuhevesÛeer KetCe ~ mJeÙeW keâefuhepes efveieg&Ce ~ memJe®heeR efJemcejCe ~ he[eWefÛe vesoer ~~33~~
`ceer efveieg&Ce yeÇÿe Deens' ner Megæ eEkeâJee mebJeeoer keâuhevee Demetve leer mJe¤heeÛes efJemcejCe he[t osle veener. ~~33~~
meoe mJe¤heevegmebOeeve ~ keâjer ÉwleeÛeW efveMe&ve ~ DeÉÙeefve§eÙeeÛeW %eeve ~ lesefÛe Megæ keâuhevee ~~34~~
DeelcemJe¤heeÛes DevegmebOeeve efšketâve, ÉwleeÛee efvejeme keâ¤ve `ceer Je yeÇÿe Skeâ Deens' Demee efve§eÙe keâ¤ve osles leer Megæ
keâuhevee nesÙe. ~~34~~
DeÉwle keâuheer les Megæ ~ Éwle keâuheer les DeMegæ ~ DeMegæ lesefÛe Øeefmeæ ~ meyeU peeCeeJeer ~~35~~
DeÉwleeÛÙee DevegmebOeeveele "sJeCeejer keâuhevee Megæ Demetve ÉwleeceOÙes jceCeejer DeMegæ eEkeâJee Meye} nesÙe. ~~35~~
Megæ keâuhevesÛee DeLe& ~ DeÉwleeÛee efveef§eleeLe& ~ DeeCeer meyeU JesLe& ~ Éwle keâuheer ~~36~~
Megæ keâuhevesves DeÉwleevegYeJeeÛes lej Meye} keâuhevesves šekeâeJet ÉwleeÛÙee DevegYeJeeÛes HeâU (DeLe&) efceUles. ~~36~~
DeÉwlekeâuhevee ØekeâeMes ~ lesefÛe #eCeeR Éwle veemes ~ Éwleemeefjmeer efvejmes ~ meyeU keâuhevee ~~37~~
DeÉwle keâuhevesÛee ØekeâeMe he[leeÛe ÉwleeÛee DebOeej ve° neslees. Éwle ceeJeUleeÛe Meye} keâuhevee ve° nesles. ~~37~~
keâuhevesveW keâuhevee mejs ~ Ssmeer peeCeeJeer ÛelegjW ~ meyeU iesef}Ùeeb veblejW ~ Megæ Gj}er ~~38~~
efJeÛeejJevleeves keâuhevesves keâuhevee keâMeer mejles les Demes peeCetve IÙeeJes. Meye} keâuhevee peeleeÛe Megæ keâuhevee Gjles.
~~38~~
Megæ keâuhevesÛeW ¤he ~ leWefÛe peW keâuheer mJe¤he ~ mJe¤he keâefuheleeb leõthe ~ nesÙes DeeheCe ~~39~~
Megæ mJe¤heeÛes DevegmebOeeve nsÛe Megæ keâuhevesÛes ¤he Demetve efleÛÙee ceeOÙeceeletve keâuhevee keâjCeeje mJe¤heekeâej neslees.
~~39~~
keâuhevesmeer efceLÙelJe Dee}W ~ menpeefÛe leõthe pee}W ~ Deelceefve§eÙeW veeefme}W ~ keâuhevesmeer ~~40~~
Megæ keâuheveener efceLÙee Deens Demee efve§eÙe PeeuÙeeJej DeelcÙeeMeer leõthelee Ùesles Je `ceer Deelcee' Ùee efve§eÙeeves keâuhevee
ve° nesles. ~~40~~
pesefÛe #eCeeR efve§eÙes ÛeUs ~ lesefÛe #eCeeR Éwle GHeâeUs ~ pewmee DemleceeveeR ØeyeUs ~ DebOekeâej ~~41~~
Jejer} efve§eÙe pÙee #eCeer cees[lees lÙee #eCeerÛe Éwle GHeâeUtve Ùesles. metÙe& ceeJeUleeÛe DebOeej hemejeJee lÙeeØeceeCes. ~~41~~
lewmeW %eeve nesleeb ceefUCe ~ De%eeve ØeyeUs peeCe ~ ÙeekeâejCeW ßeJeCe ~ DeKeb[ DemeeJeW ~~42~~
lÙeeØeceeCes DeelceevegmebOeeve keâceer nesleeÛe De%eeve¤he Éwle peesjeves Jej Ùesles. cnCetve melele ßeJeCe DemeeJes. (`mJeeOÙeeÙeevceeØeceo:'
lewefòe.11) ~~42~~
Deeleeb Demees nW yees}CeW pee}W ~ DeeMebkeâe Hesâ[t Ùeskeâe yees}W ~ peÙeeme Éwle Yeeme}W ~ leW letb veJnsmeer meJe&Lee
~~43~~
Deelee DeeleeheÙe&vleÛÙee meebieCÙeeÛes leelheÙe& Skeâe JeekeäÙeele meebielees. les Demes keâer, pÙee}e ÉwleeÛee Yeeme Pee}e lees let
veJnsme! (ÉwleYeeve peerJee}e nesles. let yeÇÿe Deensme.) ~~43~~
ceeieer} DeeMebkeâe efHeâš}er ~ Flegkesâve ns keâLee mebhe}er ~ heg{W Je=efòe meeJeOe kesâ}er ~ heeefnpes ßeesleeR ~~44~~
efJeÛeej}suÙee ØeMveeÛes Gòej efouÙeeves ne efJe<eÙe Deelee mebhe}e. heg{er} DeYÙeemeemee"er ßeeslÙeeves meeJeOe JneJes. ~~44~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘Éwlekeâuheveeefvejmeveveece’ meceeme heeÛeJee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘Éwlekeâuheveeefvejmeve’ veeJeeÛee heeÛeJee meceeme meceehle

meceeme meneJee : yeæcegkeäleefve¤heCe
DeÉwle yeÇÿe efvejesefhe}W ~ peW keâuhevesjefnle mebÛe}W ~ #eCeÙeskeâ leoekeâej kesâ}W ~ cepe Ùee efve®heCeW ~~1~~
efMe<Ùe eEkeâJee ßeeslee cnCelees keâer DeeleeÛe kesâ}suÙee DeÉwle yeÇÿeeÛÙee efve¤heCeecegUs meJe& keâuhevee ceeJeU}s}er
DeÉwleefmLeleer ce}e #eCeYej DevegYeJee}e Dee}er. ~~1~~
hejer cÙeeb leoekeâej JneJeW ~ yeÇÿeefÛe nesTve DemeeJeW ~ hegvne mebmeejeme ve ÙeeJeW ~ ÛebÛeUheCeW meJe&Lee ~~2~~
heCe ce}e Demes Jeešles keâer ceer yeÇÿeeMeer melele leõtheÛe nesTve jeneJes. leer mJe¤he efmLeleer cees[tve (ÛebÛeUheCes) Éwle¤he
ØehebÛeeÛee ce}e hegvne DevegYeJe ÙesT veÙes. ~~2~~
keâuheveejefnle peW megKe ~ lesLeW veeneR mebmeejog:Ke ~ cnCeesefve leWefÛe Ùeskeâ ~ nesTve DemeeJeW ~~3~~
keâuheveejefnle DeÉwle yeesOeele Deme}suÙee megKee}e mebmeejog:KeeÛee mheMe&ner veener Demes ceer DevegYeJe}s. cnCetve Ùeeheg{s
lÙeeÛe DeJemLesle jeneJes. ~~3~~
yeÇÿeefÛe nesF&pes ßeJeCeW ~ hegvne Je=òeerJejer }eies ÙesCeW ~ SsmeW meoe ÙesCeW peeCeW ~ Ûegkesâvee keâeR ~~4~~
ßeJeCeeves `ceer yeÇÿe Deens' Demee DevegYeJe Ùeslees ns Kejs. heCe hegvne Devle:keâjCe Je=òeer peeieer nesTve mJe¤he efmLeleer {Ules.
Demes ns %eeve-De%eeveeÛes ÙesCes-peeCes Ûegkeâle veener Demes efomeles. ~~4~~
ceveW Debleefj#e peeJeW ~ #eCeÙeskeâ yeÇÿeefÛe JneJeW ~ hegvne lesLetve keâeWmeUeJeW ~ Je=òeerJejer ceeiegleW ~~5~~
Devle:keâjCe Je=òeerves efÛeoekeâeMeele #eCeYej yeÇÿeeceOÙes }erve JneJes Je hegvne peeies nesTve Jesieeves ceeies ÙeeJes.... ~~5~~
ØelÙeeJe=òeer mewjeJewje ~ efkeâleer keâ¤b ÙesjPeeje ~ heeFË }eGefveÙeeb oesje ~ keâerškeâ pewmee ~~6~~
SKeeÅee keâerškeâeÛÙee heeÙee}e oesje yeebOetve lÙee}e G[t ÅeeJes Je veblej hegvne Kee}er Dees{eJes lÙeeØeceeCes Devle:keâjCe Je=òeer
Deelceekeâej JneJeer Je hegvne mJewjheCes ceeies hejleeJeer DeMeer Ùes-pee efkeâleer keâjerle jeneJes? ~~6~~
GheosMekeâeUeR leoekeâej ~ nesleeb he[s nW Mejerj ~ DeLeJee vesCes Deehehej ~ SsmeW pee}W heeefnpes ~~7~~
GheosMe keâeveer he[tve peerJe yeÇÿe¤he nesleeÛe Mejerje}e cejCe lejer ÙeeJes eEkeâJee JÙeglLeeve PeeuÙeeJej `ceePes Je ogmeNÙeeÛes'
ne De%eeve keâeUeleer} YeeJe lejer ve° Pee}e heeefnpes Demes ce}e Jeešles. ~~7~~
SsmeW vemleeb peW yees}CeW ~ leWefÛe Jeešs }eefpejJeeCeW ~ yeÇÿe nesTve mebmeej keâjCeW ~ nWefn efJehejerle efomes ~~8~~
Demes ØelÙe#eele keâener ve Ie[lee Sskeâ}s}e GheosMe }eefpejJeeCee Deens. efvejLe&keâ Deens. `ceer yeÇÿe Deens' Demee DevegYeJe
IÙeeJeÙeeÛee Je hegvne mebmeej keâjeJeÙeeÛee ns HeâejÛe efJehejerle Jeešles. ~~8~~
pees mJeÙeW yeÇÿeefÛe pee}e ~ lees ceeieglee kewâmee Dee}e ~ SsmeW %eeve ceePeW cepe}e ~ ØeMemle ve Ješs ~~9~~
pees Skeâoe `ceer yeÇÿe' Ùee DeJemLes}e heesnesÛe}e lees hegvne `ceer osn' Ùee DeJemLeskeâ[s ceeies Ùeslees Demes pej Demes} lej
lÙee yeÇÿe%eevee}e keâener DeLe& veener. ~~9~~
yeÇÿeefÛe nesTve peeJeW ~ keâeb leW mebmeejeRÛe DemeeJeW ~ oesneRkeâ[s YejbieUeJeW ~ efkeâleer cnCetveer ~~10~~
Skeâ lej yeÇÿe nesTve jeneJes eEkeâJee mebmeejele lejer DemeeJes. Skeâoe yeÇÿe, Skeâoe mebmeej Demee Ûe{Gleej efkeâleer keâjeJee? ~~10~~
efve¤heCeeR %eeve ØeyeUs ~ G"esve peeleeb leW ceeJeUs ~ ceeieglee keâece›eâesOe KeJeUs ~ yeÇÿe¤heemeer ~~11~~
ßeJeCe nesleevee yeÇÿeevegYeJe Ùeslees Je ßeJeCe LeebyeleeÛe lees DevegYeJe peelees Je keâece›eâesOeebÛee ieeWOeU meg¤ neslees. nŸeeÛee
DeLe& Demee neslees keâer yeÇÿee}eÛe keâece Je ›eâesOe nesleele! ~~11~~
Ssmee kewâmee yeÇÿe pee}e ~ oesneRkeâ[s Deblej}e ~ Jees[iemleheCeWefÛe ies}e ~ mebmeej lÙeeÛee ~~12~~
Demee keâmee ne yeÇÿe%e? SketâCe Demes efomeles keâer Oe[ vee yeÇÿe Je Oe[ vee mebmeej DeMee Dees{eleeCeerleÛe lÙeeÛes
meebmeeefjkeâ peerJeve mebhetve peeles. ~~12~~
Iesleeb yeÇÿemegKeeÛeer iees[er ~ mebmeeefjkeâ ceeieW Jees[er ~ mebmeej keâefjleeb DeeJe[er ~ yeÇÿeeR Ghepes ceeiegleer ~~13~~
yeÇÿemegKe YeesieuÙeeves lÙeeÛeer Dees{ }eieles Je pevceespevceerÛÙee mebmkeâejecegUs ØehebÛener ceeies Dees{lees. DeeJe[erves mebmeej
keâ¤ cnš}s lej yeÇÿemegKeeÛeer hegvne DeeJe[ efvecee&Ce nesles. ~~13~~
yeÇÿemegKe ves}s mebmeejW ~ mebmeej ies}e %eeveÉejW ~ oesveer DehegjeR hegjW ~ Ùeskeâefn veeneR ~~14~~
efJe<eÙemegKeeÛÙee mebmeejeves yeÇÿemegKeeÛee efJemej he[lees Je yeÇÿe%eeveecegUs mebmeej vekeâesmee Jeešlees. Oe[ vee yeÇÿe, Oe[ vee
mebmeej Demes oesvner DeOe&Ješ jenleele. ~~14~~
ÙeekeâejCeW ceePeW efÛeòe ~ ÛebÛeU pee}W og§eerle ~ keâeÙes keâjCeW efve§eerle ~ Ùeskeâefn veeneR ~~15~~
ÙeecegUs ceePes efÛeòe mebYeüefcele nesTve keâes"sÛe les Oe[heCes }eiele veener. SkeâeÛeener efveCe&Ùe nesle vemeuÙeeves keâeÙe keâjeJes
les mecepele veener. ~~15~~
Ssmee ßeeslee keâjer efJeveleer ~ Deeleeb jeneJeW keâesCes jerleeR ~ cnCes DeKeb[ ceePeer celeer ~ yeÇÿeekeâej veeneR ~~16~~
Demes ØeebpeU efveJesove ßeeslÙeeves kesâ}s. lees cnCee}e keâer ceePeer efÛeòeJe=òeer DeKeb[ yeÇÿeekeâej jenle veener. ceer Deelee keâeÙe
keâjeJes? ~~16~~
Deeleeb ÙeeÛeW ØelÙeesòej ~ Jekeälee osF&} megboj ~ ßeesleeR JneJeW efvejesòej ~ #eCe Ùeskeâ Deeleeb ~~17~~
Deelee ceer (Jekeälee) Ùee mecemÙesÛes MeeŒeMegæ Gòej osF&ve. lÙeemee"er ßeeslÙeebveer Deelee Lees[e JesU MeebleefÛeòe JneJes.
~~17~~
yeÇÿeefÛe nesTve pes heef[}s ~ lesefÛe cegkeäleheoeme ies}s ~ Ùesj les keâeÙe yeg[e}s ~ JÙeemeeefokeâ ~~18~~
yeÇÿe¤he PeeuÙeeJej pÙeebÛes Mejerj cejCe heeJe}s lesÛe cegkeäle Pee}s Demes cnCelee ÙesF&} keâeÙe? eEkeâJee Mejerj hee<eeCeemeejKes
nesTve he[eJes keâeÙe? (hene– ÙeeÛe meceemeeleer} meeleJeer DeesJeer) YeieJeeve JÙeemeebmeejKes cen<eea cegkeäle ve nesleeÛe yeg[e}s
keâeÙe? ~~18~~
ßeeslee efJeveleer keâjer heg{leer ~ Megkeâes cegkeälees JeeceosJees Jee ns ßegleer ~ oesIesefÛe cegkeäle DeeefoDebleeR ~ yees}lemes
~~19~~
ÙeeJej ßeeslee veceüheCes cnCelees– Ùee peieeÛÙee Feflenemeele Heâkeäle Megkeâ Je JeeceosJeÛe cegkeäle Pee}s Demes ßegleer meebieles
~~19~~
JesoW yeæ kesâ}s meJe& ~ cegkeäle Megkeâ JeeceosJe ~ JesoJeÛeveeR DeYeeJe ~ kewâmee OejeJee ~~20~~
Megkeâ Je JeeceosJe lesJe{s cegkeäle Je yeekeâer meJe& peie yeæ Demes JesoebÛes meebieCes Keesšs keâmes cnCeeJes? (lÙeecegUW ogmejs
JÙeemeeefokeâ cegkeäle DemeCeW MekeäÙe veener.) ~~20~~
Ssmee ßeeslee JesoeOeejW ~ oslee Pee}e ØelÙeesòejW ~ oesIesefÛe cegkeäle DelÙeeojW ~ ØeefleheeÅe kesâ}s ~~21~~
kesâJeU oesIeebveeÛe Jesoebveer cegkeäle cnš}s Deens Demes ßeeslee JesoebÛÙee DeeOeejs cnCee}e. ~~21~~

Jekeälee yees}s ÙeeGhejer ~ oesIesefÛe cegkeäle me=°erJejer ~ SsmeW yees}leeb Gjer ~ keâesCeeme Deens ~~22~~
ÙeeJej Jekeälee cnCelees– me=°erÛÙee Feflenemeele pej oesIesÛe cegkeäle Pee}s Demeleer} lej efkeâlÙeskeâ ceneve %eeveer, efmeæ Je
ÙeesiÙeebÛeer Jeeš keâeÙe? ~~22~~
yeng $e+ef<e yeng cegveer ~ efmeæ Ùeesieer Deelce%eeveer ~ pee}s heg®<e meceeOeeveer ~ DemebKÙeele ~~23~~
DeepeheÙe&vle Deveskeâ $e+<eer, cegveer, efmeæ, Ùeesieer Je Deelce%eeveer Œeerheg®<e Pee}s Deensle. ~~23~~
M}eskeâ
ØeuneoveejohejeMejhegb[jerkeâJÙeemeebyejer<e MegkeâMeewvekeâYeer<ceoeuYÙeeved ~
®keäceebieoepeg&veJeefme‰efyeYeer<eCeeoerved hegCÙeeefveceevhejceYeeieJeleevmcejeefce ~~1~~
keâefJen&efjjbleefj#e: Øeyegæ: efhehhe}eÙeve: ~ DeeefJenex$eesÓLeõgefce}MÛeceme: keâjYeepeve: ~~2~~
M}eskeâeLe&– Øeuneo, veejo, hejeMej, hegb[jerkeâ, JÙeeme, Debyejer<e, Megkeâ, Meewvekeâ, Yeer<ce, oeuYÙe, ®keäceebieo, Depeg&ve,
Jeefme‰, efyeYeer<eCe F. efMeJeeÙe YeeieJeleele meebefiele}s}s (11-2) keâJeer, nefj, Debleefj#e, Øeyegæ, efhehhe}eÙeve, DeeefJenex$e,
õgefce}, Ûeceme Je keâjYeepeve.
Ùeeefn JesieUs Leesj Leesj ~ yeÇÿeeefJe<CegcensÕej ~ Deeefokeâ¤ve efoiebyej ~ efJeosneefokeâ ~~24~~
efMeJeeÙe yeÇÿeosJe, efJe<Cet, Mebkeâj, oòee$esÙe, efJeosner pevekeâ FlÙeeoer ceneve JÙekeäleer cegkeäle Deensle. ~~24~~
Megkeâ JeeceosJe cegkeäle pee}s ~ Ùesj ns DeJeIesefÛe yeg[e}s ~ Ùee JeÛevee efJeÕeeme}s ~ les he{lecetKe& ~~25~~
MegkeâJeeceosJe cegkeäle Pee}s Je Flej meJe& yeæeJemLesleÛe cejCe heeJe}s Ùee JesoveJeÛeveeJej pees pemeeÛÙee lemee efJeÕeeme
"sJeer} lees he{lecetKe& cnCeeJee }eies}. ~~25~~
lejer Jeso kewâmeW yeesef}}e ~ lees keâeÙes legcneR efceLÙee kesâ}e ~ Sskeâesve Jekeälee oslee pee}e ~ ØelÙeesòej ~~26~~
ßeeslee cnCelees– ceie Jesoebveer Demes keâmes meebefiele}s? les DeeheCe keâmes ÛegkeâerÛes "jefJelee? ÙeeJej Jekeälee cnCee}e– ~~26~~
Jeso yeesef}}e hetJe&he#e ~ cetKe& lesLeWefÛe }eJeer }#e ~ meeOeg DeeCeer efJelheVe o#e ~ lÙeebme nW ve ceves ~~27~~
Jesoebveer hetJe&he#e ceeb[}e Demetve ns ve peeCeCeeje cetKe& hetJe&he#eÛe Keje ceevelees. DeelceevegYeJeer, Jesoevle-MeeŒeheejbiele Je
peeie¤keâ DemeCeejs hetJe&he#e Keje ceeveerle veenerle. ~~27~~
leLeeheer nW pejer ceeve}W ~ lejer JesomeeceLÙe& yeg[e}W ~ JesoebÛesefve Gæefj}W ~ ve JeÛes keâesCee ~~28~~
lejerner MegkeâJeeceosJeemebyebOeerÛes JeÛeve pemes Deens lemes ceeve}s lej lÙeeÛee DeLe& Demee neslees keâer JesoebÛes meeceLÙe& ve° Pee}s
Demetve lÙeebÛÙee DeYÙeemeeves keâesCeerÛe cegkeäle nesCeej veener! ~~28~~
Jesoe Deebieer meeceLÙe& vemes ~ lejer Ùee Jesoeme keâesCe hegmes ~ cnCeewefve JesoeR meeceLÙe& Demes ~ peve GOejeJeÙee ~~29~~
Jesoebvee pej les meeceLÙe& vemes} lej lÙeebvee keâesCe efJeÛeejer}? heCe Demes veener. lÙeebÛes ef"keâeCeer }eskeâebvee cegkeäle keâjCÙeeÛes
meeceLÙe& Deens. ~~29~~
Jesoe#ej Ie[s pÙeemeer ~ lees yeesef}pes hegCÙejemeer ~ cnCeewve JesoeR meeceLÙee&meer ~ keâeÙe GCeW ~~30~~
JesoebÛÙee mebefnlee he"Ce keâjCeeje cenehegCÙe pees[lees. DeMee JesoebheeMeer meeceLÙee&Ûeer keâesCeleerÛe GCeerJe veener. (eEkeâJee
JesoebÛes Skeâ De#ej keâeveer he[}s lejer cees"s hegCÙe efceUles.) ~~30~~
JesoMeeŒehegjeCe ~ YeeiÙeW peeef}Ùeeb ßeJeCe ~ lesCeW nesF&pes heeJeve ~ nW yees}leer meeOeg ~~31~~
Jeso, Oece&MeeŒe Je hegjeCeW ÙeebÛes hetJe&hegCÙeeF&cegUs ßeJeCe Ie[}s lej ßeeslÙeeÛes efÛeòe Megæ nesles Demes meeOegmeble meebieleele. ~~31~~

M}eskeâ DeLeJee M}eskeâeOe& ~ veeneR lejer ë}eskeâheeo ~ ßeJeCe nesleeb Ùeskeâ Meyo ~ veevee oes<e peeleer ~~32~~
Skeâ M}eskeâ, DeOee& M}eskeâ, M}eskeâeÛee ÛejCe eEkeâJee Meyo keâeveer he[}e lejer Deveskeâ heehes ve° nesleele.
(DeLe&Jeeoelcekeâ JeekeäÙe) ~~32~~
JesoMeeŒeeR hegjeCeeR ~ SsMee JeekeäÙeeÛÙee DeeF&Ceer ~ DeieeOe ceefncee JÙeemeJeeCeer ~ Jeoesve ies}er ~~33~~
Jeso, MeeŒes Je hegjeCes Ùeeble DeMee DeLee&Ûeer efkeâlÙeskeâ JeekeäÙes Deensle. Kegö JÙeemeebveer JesoebÛes ceenelcÙe lÙeebÛÙee owJeer
JeeCeerves meebietve "sefJe}s Deens. ~~33~~
Ùeskeâe#ej nesleeb ßeJeCe ~ lelkeâeUefÛe nesF&pes heeJeve ~ SsmeW «ebLeeÛeW ceefnceeve ~ "eFË "eFË yeesef}}W ~~34~~
JesoebÛes Skeâ De#ej Ûegketâve pejer keâeveer he[}s lejer ßeeslee heeJeve neslees Demes JesoebÛes ceenelcÙe peeieespeeieer meebefiele}s Deens.
~~34~~
oesnerJesieUe eflepee vegOejs ~ lejer ceefncee keQâÛee Gjs ~ Demees nW peeefCepes ÛelegjW ~ Ùesjeb ieLeeieesJeer ~~35~~
Megkeâ Je JeeceosJe Ùee oesIeebefMeJeeÙe eflemeje keâesCeerÛe Gæ¤ve ies}e veener Demes ceeve}s lej Ùee JesoceenelcÙee}e keâeÙe DeLe&
Gjlees? cece& peeCeCeeNÙeebveeÛe, ceePes yees}Ces keâUs}. Flej meJe& ieeWOeUele he[leer}. (efmeæevle he#eeÛÙee efmeæermee"er hetJe&he#e
ceeb[eJee }eielees. `ne hetJe&he#e' Demes Meer<e&keâ osTveÛe lees ceeb[}e peelees Demes veener. JeeÛekeâeves lees }#eele IÙeeJee }eielees.)
~~35~~
JesoMeeŒeW hegjeCeW ~ kewâmeeR nesleeR DeØeceeCeW ~ oesIeebJeebÛetve eflemeje keâesCeW ~ GæjeJee ~~36~~
Jeso, MeeŒes Je hegjeCes Ùeebleer} JeekeäÙeebÛes ØeeceeCÙe keâmes ve° nesF&}? les ØeeceeCÙe veekeâej}s lej lÙee oesIeebJeeÛetve
eflemeNÙeeÛee Gæej keâjCÙeemee"er keâesCe Gj}s? ~~36~~
cnCemeer keâe‰eR }eieesve he[}e ~ leesefÛe Ùeskeâ cegkeäle pee}e ~ Megkeâ leesefn DevegJeeo}e ~ veevee efve®heCeW ~~37~~
efkeâlÙeskeâebÛee cees#eemebyebOeer Demee mecepe Deens keâer pees }ekeâ[eØeceeCes ef›eâÙeeMetvÙe nesTve jenlees leesÛe Keje cegkeäle! Kegö
Megkeâeves YeeieJele «ebLeele Deveskeâ DeeOÙeeeflcekeâ efJe<eÙeeÛes mhe°erkeâjCe kesâ}s Deens. lees ef›eâÙeeMetvÙe veJnlee. ~~37~~
Megkeâ cegkeäle SsmeW JeÛeve ~ Jeso yeesef}}e nW ØeceeCe ~ hejer lees veJnlee DeÛesleve ~ yeÇÿeekeâej ~~38~~
Megkeâ cegkeäle Pee}e ns JesoJeÛeve melÙeÛe Deens. heCe lees yeÇÿe¤he PeeuÙeecegUs yeÇÿeeØeceeCes efveef<›eâÙe Pee}e veener.
DeÛesleveeØeceeCes he[tve jeefn}e veener. ~~38~~
DeÛesleve yeÇÿeekeâej ~ Demelee Megkeâ ÙeesiesÕej ~ lejer meejemeejefJeÛeej ~ yees}CeW ve Ie[s ~~39~~
ÙeesiesÕej Megkeâ pej yeÇÿe¤he PeeuÙeeves DeÛesleve }ekeâ[eØeceeCes Pee}e Demelee lej lÙee}e meej Je Demeej ÙeebÛee MeeŒeMegæ
efJeJeskeâ meebielee Dee}e vemelee. ~~39~~
pees yeÇÿeekeâej pee}e ~ lees keâe‰ nesTve heef[}e ~ Megkeâ YeeieJele yeesef}}e ~ hejeref#eleerheg{W ~~40~~
`yeÇÿe¤he Pee}s}e keâe‰eØeceeCes neslees' Demes pej Demeles lej Megkeâe}e YeeieJele «ebLeele hejeref#ele jepee}e leòJe%eeve
meebielee Dee}s vemeles. keâejCe– ~~40~~
efve¤heCe nW meejemeej ~ yeesef}}e heeefnpes efJeÛeej ~ Oeeb[esUeJeW meÛejeÛej ~ Â°ebleekeâejCeW ~~41~~
DeeOÙeeeflcekeâ efve¤heCeele meej Je Demeej ÙeebÛes mhe°erkeâjCe keâjCÙeemee"er Deveskeâ GoenjCes Je ÙegkeälÙee JeehejeJÙee
}eieleele. leer GoenjCes (jppegmehe&, Megkeäleerjpele F.) meJe& me=°erletve JesÛetve DeeCeeJeer }eieleele. (lÙeemee"er me=°erÛes DeeefCe
Ùegkeäleermee"er MeeŒe «ebLeebÛes Yeeve DemeeJes }eieles. keâe‰eØeceeCes he[tve DemeCeeNÙee}e ns keâmes peces}?) ~~41~~

#eCe Ùeskeâ yeÇÿeefÛe JneJeW ~ #eCe Ùeskeâ ÂMÙe Oeeb[esUeJeW ~ veevee Â°ebleeR mebheeoeJeW ~ Jeiele=lJeemeer ~~42~~
MegkeâemeejKes Jekeäles Skeâe #eCeer yeÇÿeekeâej nesTve ogmeNÙee #eCeer Je=òeerJej ÙesTve me=°erle HesâjHeâškeâe ceejleele Je Deveskeâ
Â°evle JesÛetve DeeCetve mJele:Ûes efve¤heCe DeefOekeâ heefjCeecekeâejkeâ keâjleele, ØeYeeJeer keâjleele. ~~42~~
Demees YeeieJeleefve¤heCe ~ Megkeâ yeesef}}e DeeheCe ~ leÙee DeebieeR yeæheCe ~ }eTb veÙes keâeR ~~43~~
YeeieJeleemeejKÙee ceneve «ebLeeceOÙeW MegkeâeÛeeÙeeËÛÙee efve¤heCeeÛee cees"e Jeeše Deens. Ùeemee"er lÙeebÛee cees#e veekeâe¤ve
lÙeebvee yeæ cnCelee ÙesCeej veener. ~~43~~
cnCeesveer yees}leeb Ûee}leeb ~ efveÛesef°le heef[}W vemleeb ~ cegefkeäle }eYes meeÙeespÙelee ~ meodieg®yeesOeW ~~44~~
cnCetve ßeerieg®cegKeeves ceneJeekeäÙe ßeJeCe PeeuÙeeJej pÙee}e meeÙegpÙecegkeäleer }eYe}er Deens lees }ekeâ[eØeceeCes he[tve ve
jenlee yees}lees Je Ûee}lees. meJe& JÙeJenej keâjlees. ~~44~~
Ùeskeâ cegkeäle Ùeskeâ efvelÙecegkeäle ~ Ùeskeâ peeCeeJes peerJevcegkeäle ~ Ùeskeâ Ùeesieer efJeosncegkeäle ~ meceeOeeveer ~~45~~
cegkeäleebÛes efvelÙecegkeäle, peerJevcegkeäle Je Ùeesieeves Øeehle nesCeeNÙee efJeosncegkeäleerle meceeOeeveeves jenCeejs Demes leerve Øekeâej
Deensle. (%eeveosJe, legkeâejece, jeceoemeeoer efvelÙecegkeäle eEkeâJee DeJeleejer. meeceevÙe peerJevcegkeäle Deveskeâ Pee}s Je Deensle.
efvee|Jekeâuhe meceeOeer YeesieCeejs efJeosncegkeäle eEkeâJee osn DemesheÙe&vle peerJevcegkeäle Je lees cejCe heeJeuÙeeJej efJeosn cegkeäle.
peerJevcegkeäleeÛes Mes<eØeejyOe mebheuÙeeJej lÙeeÛee osn hebÛelJeele }erve nesTve efJeosncegkeäleer efceUles.) ~~45~~
meÛesleve les peerJevcegkeäle ~ DeÛesleve les efJeosncegkeäle ~ oesefnJesieUs efvelÙecegkeäle ~ ÙeesiesÕej peeCeeJes ~~46~~
cees#eØeehleerveblej keâeÙe&#ece DemeCeejs peerJevcegkeäle eEkeâJee efpeJevle DemeCeejs les peerJevcegkeäle. Je<ee&vegJe<ex meceeOeerle jenCeejs
eEkeâJee Mejerj šekeâCeejs les efJeosncegkeäle. DelÙeble ßes‰ Ùeesieer Deme}s}s efvelÙecegkeäle Ùee oesvnerntve JesieUsÛe Demeleele. (F&Õejer
Ùeespevesvegmeej les JesUesJesUer DeJeleej IesTve Oece& Je DeOÙeelcee}e veJeÛewlevÙe osCÙeeÛes cenledkeâeÙe& keâjleele.) ~~46~~
mJe¤heyeesOeW mleyOelee ~ les peeCeeJeer leešmlelee ~ leešmlelee DeeefCe mleyOelee ~ ne osnmecebOeg ~~47~~
`ceer yeÇÿe' Demee DevegYeJe DeeuÙeeJej lÙee DevegYeJeele yeg[}suÙee efmLeleerle peer mleyOelee Ùesles efle}eÛe lešmLelee Demes
cnCeleele. heCe Ùee oesvner iees°er osnmeehes#e Deensle. ~~47~~
ÙesLeW DevegYeJeemeer keâejCe ~ Ùesj meJe& efve:keâejCe ~ le=hleer heeJeeJeer DeeheCe ~ DeeheguÙee mJeevegYeJeW ~~48~~
DevegYeJe cegKÙe Demetve lÙeeÛes MejerjeJej efomeCeejs heefjCeece ieewCe Deensle. les efJeÛeejele IesCÙeeÛes keâejCe veener. mJele:
DevegYeJe IesTve le=hle nesCÙeeleÛe meeLe&keâ Deens. ~~48~~
kebâ"ceÙee&o pesefJe}e ~ lÙeeme cnCeleer Yegkesâ}e ~ lesCeW MeyoW peepeeJe}e ~ nW leeW Ie[svee ~~49~~
heesšYej pesJe}suÙee}e pej keâesCeer `ne GheeMeer Deens' Demes cnš}s lej lÙee}e lÙee cnCeCÙeeÛee cegUerÛe $eeme nesle veener!
lÙeeØeceeCes efJehejerle keâuheveebcegUs keâesCeer cegkeälee}e yeæ cnš}s lejer lÙeeÛeer cegkeäleer efyeIe[le veener. ~~49~~
mJe¤heeR veeneR osnes ~ lesLeW keâeF&mee mebosnes ~ yeæ cegkeäle Ssmee YeeJees ~ osneÛekeâ[s ~~50~~
yeÇÿeevegYeJeele osnyegæerÛee mheMe&ner vemelees. eEkeâJee yeÇÿemJe¤heele osne}e DeefmlelJeÛe veener. lÙeecegUs cees#eeÛÙee osnmeehes#e
}#eCeebefJe<eÙeer Mebkeâemegæe IesT veÙes. yebOeve Je yebOevemeehes#e cees#e Ùee oesvner mebkeâuhevee mLet}eoer osnebMeer efveieef[le Deensle.
~~50~~
osnyegefæ Oe¤ve eEÛeleer ~ cegkeäle yeÇÿeeefokeâ veJnsleer ~ lesLeW MegkeâeÛeer keâesCe ieleer ~ cegkeäleheCeeÛeer ~~51~~
ØelÙe#e yeÇÿeosJeeÛeer megæe pej osnyegæer efMeu}keâ Demes} lej lÙee}e cegkeäle cnCelee Ùesle veener. ceie MegkeâeefokeâebÛeer iees°Ûe
keâMee}e! ~~51~~
cegkeäleheCe nWefÛe yeæ ~ cegkeäle yeæ nW Deyeæ ~ memJe¤he mJeleefmeæ ~ yeæ vee cegkeäle ~~52~~
`ceer cegkeäle Deens' Demes JeešCes ns megæe yebOeveÛe Deens. yeælee Je cees#e ÙeemebyebOeer yees}Cesner JeeÙeHeâU Deens! efvelÙeefmeæ
yeÇÿe keâMeevesÛe yeæ nesle vemeuÙeeves keâOeerÛe cegkeäle nesle veener. ~~52~~
cegkeäleheCeeÛeer heesšeR efMeUe ~ yeebOeleeb peeF&pes heeleeUe ~ osnyegæerÛee DeeieUe ~ mJe®heeR ve mebšs ~~53~~
`ceer cegkeäle' ner keâuhevee Ieó Oe¤ve yemeCeeje yebOeveeÛÙee leUeMeer peeTve yemelees! lÙee keâuhevesleer} `ceer'ÛÙee ¤heeves
efMeu}keâ Deme}suÙee osnyegæerÛee keâ}bkeâ efJece} yeÇÿee}e MeesYele veener. ~~53~~
ceerheCeeheemetve megš}e ~ leesefÛe Ùeskeâ cegkeäle pee}e ~ cegkeâe DeLeJee yeesef}}e ~ lejer lees cegkeäle ~~54~~
pÙeeÛee `Denb' yeeefOele neslees lÙee}eÛe cegkeäle cnCelee Ùesles. lees lemes cnCees eEkeâJee ve cnCees lees cegkeäleÛe Demelees. ~~54~~
peÙeeme yeeOeeJeW leW JeeJe ~ lesLeW keQâÛee cegkeäleYeeJe ~ heeneW peeleeb mekeâU JeeJe ~ iegCeJeelee& ~~55~~
cees#eemee"er pÙeeÛee pÙeeÛee yeeOe keâjCÙeeÛeer keâuhevee keâjeJeer les les leòJe ceeefÙekeâ Demeles.(82 leòJes ceeefÙekeâ) ceie yeeOe
kesâuÙeeJej nesCeeje cees#eYeeJe megæe keâeuheefvekeâÛe "jlees. efpekeâ[s heneJes eflekeâ[s ef$eiegCeelcekeâ ceeefÙekeâ hemeeje efomelees. ~~55~~
M}eskeâ– yeæes cegkeäle Fefle JÙeeKÙee iegCelees ces ve Jemlegle: ~
iegCemÙe ceeÙeecet}lJeeVe ces cees#ees ve yebOeveced ~~Ú~~
M}eskeâeLe&– yebOeve Je cees#e ner Yee<ee meòJeeoer iegCemeehes#e Demetve Deelce¤he ceer }e JeemleefJekeâ les oesvner vemeleele. iegCe
ceeÙesheemetve GlheVe nesle DemeuÙeeves ceeÙeeefJejefnle Deelce¤he `ceer' }e yebOe Je cees#e oesvner veenerle.
lelJe%eelee hejceMegæ ~ leÙeemeer veeneR cegkeäle yeæ ~ cegkeäleyeæ ne efJeveeso ~ ceeÙeeiegCeW ~~56~~
yeÇÿeevegYeJeer yeÇÿeÛe nesle DemeuÙeeves DelÙeble Megæ Demelees. yebOe Je cees#e ns oesvner [eie lÙee}e vemeleele. kesâJeU ceeÙesÛÙee
meeceüepÙeele yebOecees#eeÛes KesU Ûee}leele. lÙee keâuheveebvee ceeÙee peyeeyeoej Deens. ~~56~~
pesLeW veece¤he nW mejs ~ lesLeW cegkeäleheCe kewâÛeW Gjs ~ cegkeäle yeæ nW efJemejs ~ efJemej}sheCeWmeeR ~~57~~
pÙee efmLeleerle veece Je ¤heebÛee hemeeje Deesmejlees lÙeele yebOe Je cees#e keâmes Gjleer}?ceer yeæ eEkeâJee ceer cegkeäle Ùee
keâuheveebÛee efJemej he[tve `ce}e lÙeebÛee efJemej he[}e Deens' Ùee peeefCeJesÛeener efJemej he[lees. nerÛe heejceee|Lekeâ menpeeJemLee
nesÙe. ~~57~~
yeæ cegkeäle pee}e keâesCe ~ lees lejer veJns keâeR DeeheCe ~ yeOekeâ peeCeeJeW ceerheCe ~ OelÙee&me yeeOeer ~~58~~
yebOeve keâesCee}e Je cegkeäle keâesCe Pee}e ÙeeÛee efJeÛeej kesâ}e lej Deelce¤he `ceer'Meer lÙeebÛee keâenerÛe mebyebOe veener. pees
peerJe¤he `ceer' }e Ieó hekeâ[tve "sJelees lÙee}eÛe lÙee `ceer'heCee Ûes yebOeve he[les. ~~58~~
SJeb ne DeJeIee Yeüce ~ DenblesÛee pee}e ßece ~ ceeÙeeleerle peeW efJeßeece ~ mesefJe}e veeneR ~~59~~
SketâCe ne meJe& Yeüce¤he DenbkeâejeÛee hemeeje Deens Je lÙeecegUsÛe yebOecees#eeÛee MeerCe neslees. peesheÙe&vle `ceeÙesÛes DeefOe‰eve
yeÇÿe ceer Deens' Demee DevegYeJe IesTve hejeMeevleer }eYele veener leesheÙe&vle MeerCe nesle jenlees. ~~59~~
Demees yeælee DeeCeer cegkeälelee ~ Dee}er keâuhevesÛÙee ceeLeeb ~ les keâuhevee lejer lelJelee ~ meeÛe Deens ~~60~~
lesJne Demes "j}s keâer yebOeve Je cees#e Ùee oesvner kesâJeU keâuhevee Deensle. keâuhevee ner keâOeer lejer melÙe Demeles keâe?
keâuhevee keâuheveeÛe Demeles. ~~60~~
cnCeewefve nW ce=iepeU ~ ceeÙee veeefLe}W DeeYeeU ~ mJehve efceLÙee lelkeâeU ~ peeie=leer nesÙes ~~61~~
cnCetve yebOecees#e ns ceeUpeefceveerJejer} ce=iepeUeØeceeCes, ieieveeÛÙee veer}lesØeceeCes Yeüecekeâ Deensle. peeie ÙesleeÛe pemes
mJehve Yeüecekeâ "jles lÙeeØeceeCes ØelÙe#e yeÇÿeevegYeJe ÙesleeÛe yebOecees#e keâeuheefvekeâ "jleele. ~~61~~
mJehveeR yeæ cegkeäle pee}e ~ lees peeie=leerme veeneR Dee}e ~ keQâÛee keâesCe keâeÙes pee}e ~ keâebneR keâUsvee ~~62~~

Skeâ keâesCeer yeæ mJehveele cegkeäle Pee}e Demes lÙee}e Jeeš}s heCe lees Peeshesletve peeiee Pee}eÛe veener, lej lÙee yebOe
cees#ee}e keâeÙe DeLe& Gjlees? meJe& mJehveÛe! ~~62~~
cnCeesefve cegkeäle efJeÕepeve ~ peÙeeme pee}W Deelce%eeve ~ Megæ%eeveW cegkeäleheCe ~ mecetU JeeJe ~~63~~
cnCetve pees cegkeäle Demelees lÙee}e meJe& peerJeme=°er cegkeäleÛe efomeles. lÙeeÛÙee Megæ%eeveecegUs `cees#e' ner mebkeâuheveeÛe Gjle
veener. ~~63~~
yeæ cegkeäle ne mebosnes ~ Oejer keâuhevesÛee osnes ~ meeOeg meoe efve:mebosnes ~ osneleerle Jemleg ~~64~~
yebOe Je cees#e Ùee efJe<eÙeerÛes yees}Ces keâuheves}e Ieó Oe¤ve "sJeuÙeevesÛe MekeäÙe nesles. osneleerle yeÇÿeevegYeJe Iesle}s}e meeOet
efve:Mebkeâ Demetve mJele:ÛÙee yebOecees#eeefJe<eÙeer keâenerÛe yees}le veener. ~~64~~
Deeleeb Demees nW heg{leer ~ heg{W jeneJeW keâesCes efjleeR ~ leWefÛe efve¤heCe ßeesleeR ~ meeJeOe heefjmeeJeW ~~65~~
Deelee ne efJe<eÙe DeeJejlee IesT. Ùee DevegYeJeemee"er mewæeefvlekeâ efJeÛeejeÛeer efoMee keâMeer DemeeJeer les ßeeslÙeebveer meeJeOeheCes
SskeâeJes. meeOevee SskeâeJeer. ~~65~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘yeæcegkeäleefve¤heCe’ veece meceeme meneJee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘yeæcegkeäleefve¤heCe’ veeJeeÛee meneJee meceeme meceehle

meceeme meeleJee : meeOeveØeefle‰eefve¤heCe
Jemletefme pejer keâuheeJeW ~ lejer les efvee|Jekeâuhe mJeYeeJeW ~ lesLeW keâuhevesÛÙee veeJeW ~ megvÙeekeâej ~~1~~
yeÇÿeevegYeJeemee"er yeÇÿeeefJe<eÙeer keâuhevee keâ¤ve lÙeele Devle:keâjCeJe=òeer De[keâJetve "sJeeJeer Demee pej keâesCeer meeOekeâ
efJeÛeej keâjer} lej les MekeäÙe veener. keâejCe les mJe¤heevesÛe mJemebJesÅe Deens. keâesCelÙeeÛe %eeveWefõÙeeves eEkeâJee lekeâe&ves lÙeeÛes %eeve
nesle vemeuÙeeves lÙeeÛes efJe<eÙeer keâesCeleerÛe keâuhevee keâjlee ÙesCes keâesCee}e keâOeerner MekeäÙe veener. (JÙeJenejele `ce}e
heefjefmLeleerÛeer hetCe& keâuhevee Dee}er' Demes pesJne cnš}s peeles lesJne lÙee heefjefmLeleerÛee hetCe& leheMeer} }#eele Dee}s}e
Demelees. Demes yeÇÿeeefJe<eÙeer nesT Mekeâle veener) ~~1~~
leLeeefhe keâuhet peeleeb ~ ve Ùes keâuhevesÛÙee neleeb ~ JeesUKeer "eF& ve he[s efÛeòee ~ YeübMe he[s ~~2~~
Demes Demetvener yeÇÿeeÛeer keâuhevee keâjCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}eÛe lej les keâuhevesÛÙee DeeJeekeäÙeele Ùesle veener. `ns yeÇÿe' DeMeer
lÙeeÛeer DeesUKe ve PeeuÙeeves ceve IeesšeàÙeele he[les. DeesUKeerÛÙee Flej veece¤heelcekeâ heoeLee&ØeceeCes lÙeeÛeer DeesUKe ve
hešuÙeeves mebYeüce neslees. ~~2~~
keâebner Â°ermeefÛe ve efomes ~ ceveeme leWefn ve Yeemes ~ ve Yeemes ve efomes kewâmeW ~ JeesUKeeJeW ~~3~~
[esàÙeemeceesj keâener kesâuÙee lÙeeÛes ¤he DeeCelee Ùesle veener. ceveeves lÙeeÛeer keâuhevee keâ¤ cnš}s lej lesner pecele veener.
pes efomele veener Je Yeemele veener les keâmes DeesUKeeJes? ~~3~~
heeneW peeleeb efvejekeâej ~ ceveeefme he[s megvÙeekeâej ~ keâuhetb peeleeb DebOekeâej ~ Yej}e Jeešs ~~4~~
yeÇÿe De¤he cnCetve efvejekeâej Deens. [esàÙeeÛee ¤he ne efJe<eÙe Deens. cnCepes [esàÙee}e kesâJeU ¤heeÛes %eeve nesles.
cnCetve yeÇÿe [esàÙeeves efomele Je keâUle veener. pes kesâJneblejer heeÛe %eevesefõÙeebÛÙee meeneÙÙeeves keâU}s}s Demeles, lÙeeefJe<eÙeerÛe
ceve mebkeâuhe keâ¤ Mekeâles. yeÇÿe Demes keâOeerÛe keâU}s}s vemeuÙeeves yeÇÿeeÛee efJeÛeej keâ¤ ies}s lej les MetvÙe nesTve peeles!
meJe&$e DebOeej hemejuÙeemeejKes Jeešles! ~~4~~
keâuhetb peeleeb Jeešs keâeUW ~ yeÇÿe keâeUW vee efheJeUW ~ Deejkeäle efveUW vee OeJeUW ~ JeCe&jefnle ~~5~~
yeÇÿeeÛeer keâuhevee keâ¤ ies}s lej les keâeUs Jeešles. Jemlegle: De¤he yeÇÿe keâeUs, efheJeUs, }e}, efveUs, heeb{js, F. JeCeeËÛes
veener. ([esUs efcešuÙeeJej keâeUsheCee Ye¤ve peelees) ~~5~~
peÙee JeCe&Jeskeäleer vemes ~ Yeemeentve DeveeefjmeW ~ ¤heefÛe veeneR kewâmeW ~ JeesUKeeJeW ~~6~~
pÙee}e keâesCeleener jbie veener, pes cevee}e Yeemele veener Je pÙee}e ¤he veener les DeesUKeeJes keâmes? ~~6~~
ve efomeleeb JeesUKeCe ~ efkeâleer OejeJeer DeeheCe ~ nW leeW ßeceemeerÛe keâejCe ~ neslemes ~~7~~
pes keâOeerÛe heentve keâU}s}s veener les efÛeòeeves hekeâ[tve "sJeCÙeeÛee efkeâleerner ØeÙelve kesâ}e lejer keâ°eefMeJeeÙe keâenerÛe
JeešŸee}e Ùesle veener. ~~7~~
pees efveieg&Ce iegCeeleerle ~ pees DeÂMÙe DeJesòeâ ~ pees DeeEÛelÙe eEÛeleveeleerle ~ hejce heg®<e ~~8~~
pÙee yeÇÿee}e hejceheg®<e cnš}s peeles les DeiegCe DemeuÙeeves efveieg&Ce, DeJÙekeäle DemeuÙeeves DeÂMÙe Je DeeEÛelÙe DemeuÙeeves

eEÛeleveele ve ÙesCeejs Deens. ~~8~~
M}eskeâ– DeeEÛelÙeeJÙekeäle¤heeÙe efveieg&CeeÙe iegCeelceves ~
mecemlepeieoeOeej cetle&Ùes yeÇÿeCes vece: ~~
M}eskeâeLe&– DeeEÛelÙe, DeJÙekeäle, efveieg&Ce (mJe¤he }#eCes) iegCeelcekeâ, peieoeOeej Je cetle& (lešmLe }#eCes) DeMee yeÇÿee}e
vecemkeâej Demees.
DeeEÛelÙe leWefÛe eEÛeleeJeW ~ DeJÙekeäleeme Dee"JeeJeW ~ efveieg&Ceeme JeesUKeeJeW ~ keâesCeshejer ~~9~~
pes eEÛeleveeleerle lÙeeÛes eEÛeleve, DeJÙekeäleeÛes mcejCe Je efveieg&CeeÛee heefjÛeÙe keâmee keâ¤ve IÙeeJee? ~~9~~
peW Â°ermeefÛe ve he[s ~ peW ceveemeefn veeleg[s ~ leÙee kewâmeW heeneCeW Ie[s ~ efveieg&Ceemeer ~~10~~
DeiegCe yeÇÿe [esàÙeebvee efomele veener, cevee}e keâUle veener. lÙee}e keâmes heneJes? ~~10~~
DemebieeÛee mebie OejCeW ~ efvejeJe}byeer Jeeme keâjCeW ~ efveMeyoemeer DevegJeeoCeW ~ keâesCeshejeR ~~11~~
SkeâcesJe Demebie yeÇÿeeÛeer mebiele, heeÙee Je Úhhej veme}suÙee yeÇÿeele Deefvekesâle jenCes Je MeyoeleerleeÛes JeCe&ve keâjCes keâmes
MekeäÙe Deens? ~~11~~
DeeEÛelÙeemeer eEÛeletb peeleeb ~ efvee|Jekeâuheemeer keâefuheleeb ~ DeÉwleeÛeW OÙeeve keâefjleeb ~ ÉwleefÛe G"s ~~12~~
`ceer DeeEÛelÙeeÛes eEÛeleve keâjlees', `ceer efvee|JekeâuheeÛeer keâuhevee keâjlees' Je `ceer DeÉwleyeÇÿeeÛes OÙeeve keâjlees' F. Øekeâejs ÉwleÛe
HeâesHeâeJeles! ~~12~~
Deeleeb OÙeeveefÛe mees[eJeW ~ DevegmebOeeve leW cees[eJeW ~ lejer ceeiegleW he[eJeW ~ ceeneb mebMeFË ~~13~~
Demes nesles cnCetve OÙeeveÛe keâ¤ veÙes Je DevegmebOeeve mees[eJes lej mJe¤heeefJe<eÙeerÛes ienve mebMeÙe DeefOekeâÛe Jee{le peeleele.
efve§eÙe nesle veener. ~~13~~
ÉwleeÛÙee YesCeW Deblejer ~ Jemleg ve heeefnpes lejer ~ lesCeW meceeOeevee Gjer ~ keâoe DemesefÛevee ~~14~~
Éwle HeâesHeâeJeCÙeeÛÙee Yeerleerves DeelceevegYeJe Iesle}eÛe veener, lej DeelceevegYeJeeÛes meceeOeeve keâOeerÛe nesle veener. ~~14~~
meJes }eefJeleeb meJes he[s ~ meJes he[leeb Jemleg Deeleg[s ~ efvelÙeeefvelÙeefJeÛeejW Ie[s ~ meceeOeeve ~~15~~
les meceeOeeve nJes Demes} lej Deelceeveelce, #eje#ej, melÙeefceLÙee F. Øekeâejs efJeJeskeâeÛeer meJeÙe }eJetve IÙeeJeer. }eJetve
Iesle}er keâer meJeÙe }eieles Je DeelceevegYeJe Ùeslees. ~~15~~
Jemleg eEÛeefleleeb Éwle Ghepes ~ mees[er keâefjleeb keâebneRÛe vegcepes ~ megvÙelJemebosneR heef[pes ~ efJeJeskeWâefJeCe ~~16~~
DeelceefJeÛeej keâjeJee lej Éwle Je lees mees[tve ÅeeJee lej MetvÙe¤he DebOeej neslees. efvelÙeefvelÙeeoer efJeJeskeâ vemes} lej mebMeÙe
mejle veener. ~~16~~
cnCeesefve efJeJeskeâ OejeJee ~ %eeveW ØehebÛe meejeJee ~ DenbYeeJe JeesmejeJee ~ hejer lees Jeesmejsvee ~~17~~
cnCetve melele efJeJeskeâeÛÙee DevegmebOeeveeves Deveelce, DeefvelÙe Je Demeej ØehebÛeeletve Devle:keâjCe keâe{tve IesTve DenbkeâejeÛee
lÙeeie keâjeJee. heCe Denbkeâej Demee menpeemenpeer peeCeeje veJns! ~~17~~
hejyeÇÿe leW DeÉwle ~ keâefuheleebÛe G"s Éwle ~ lesLeW nsle DeeCeer Â°eble ~ keâebnerÛe ve Ûe}s ~~18~~
hejyeÇÿe DeKeb[ Je YesoMetvÙe Deens. lÙeeÛeer keâuhevee keâ¤ }eieleeÛe yeÇÿe Je keâuhevee keâjCeeje Demes lÙeeÛes oesve Keb[
eEkeâJee Yeeie he[leele Je DeÉwle cees[les. vÙeeÙeMeeŒeeves lekeâe&Ûes heeÛe DeJeÙeJe meebefiele}s Deensle. Øeefle%ee, nslet, GoenjCe,
GheveÙe Je efveieceve. heCe Demee leke&â ceeb[tvener yeÇÿeevegYeJe Ùesle veener. yeÇÿe ne lekeâe&Ûee efJe<eÙeÛe veener. ~~18~~
leW Dee"eEJelee efJemeefjpes ~ keâeb leW efJemejesefve Dee"efJepes ~ peeCeesefveÙeeb vesefCepes ~ hejyeÇÿe leW ~~19~~

yeÇÿeeÛeer Dee"JeCe keâ¤ ies}s lej les njJeles! les njJe}s Demelee peCet DevegYeJee}e Ùesles. `ceer yeÇÿe peeCele veener' Demes
pees peeCelees lÙeeves les peeCe}s}s Demeles!! (nŸee iet{ DeesJeerÛÙee mhe°erkeâjCeemee"er kesâve.Ghe. 2/2 Je 3 Ùee ceb$eeJejer}
DeeÛeeÙe&Yee<Ùe mecepeeJetve IÙeeJes) ~~19~~
lÙeeme ve Yesšleeb nesÙes Yesšer ~ YesšeW peeleeb he[s legšer ~ Ssmeer ns veJe} iees°er ~ cegkesâheCeeÛeer ~20~~
Éwle cees[tve DeÉwle meeOe}s lej leerÛe yeÇÿeeÛeer Kejer Yesš! JÙeeJeneefjkeâ Yesšerle Éwle Demeles. DeMee Yesšerves yeÇÿe Yesšle
veener. (%eeveosJe nŸee menpeYesšer}e èfmeæYesš' cnCeleele– Ûeebie. heeme°er) DeMeer ner veJe}eF&Ûeer Meyojefnle Yesš Deens.
~~20~~
leW meeOetb peeleeb meeOeJesvee ~ veelejer meesef[leeb megšsvee ~ }eie}e mecebOe legšsvee ~ efvejblej ~~21~~
`ceer DeelcÙeeÛeer Yesš IesF&ve' Demes cnCetve leer Ieslee Ùesle veener. Je `ceer DeelcÙee}e YesšCeej veener' Demes cnCetve Deme}s}er
Yesš megšCeej veener. Deveeefo efvelÙemebyebOe keâOeerÛe megšle veener. (peerJe cet}le: yeÇÿeÛe Deens.) ~~21~~
leW DemeleefÛe meoeb Demes ~ veelejer heeneleeb ogjemes ~ ve heeneleeb ØekeâeMes ~ pesLeW lesLeW ~~22~~
yeÇÿe mJe¤heeves Deveeefo, efvelÙe, melÙe Deens. peerJeYeeJe helkeâ¤ve lÙeekeâ[s heent }eie}s lej lÙeeÛes DeÉwle cees[uÙeeves les
peCet ogjeJeles. ns Éwleeleer} heneCes mees[tve efo}s lej les mJeÙebØekeâeMelJeeves meJe&$e JÙeehetve Deens. ~~22~~
pesLeW GheeÙes leesefÛe DeheeÙes ~ DeeCeer DeheeÙes leesefÛe GheeÙes ~ nW DevegYeJeWefJeCe keâeÙes ~ Gcepees peeCeW ~~23~~
Megæ hejceeLee&ceOÙes yeÇÿeØeehleerÛee ØelÙeskeâ GheeÙe les efvelÙeØeehle DemeuÙeeves DeheÙeMe oslees. heCe heneCeeje, heneCÙeeÛeer
Jemlet Je heenCes Ùee ef$ehegšer}e DeheeÙe kesâ}e lej leesÛe yeÇÿeevegYeJeeÛee GheeÙe Gjlees. DevegYeJeevesÛe Ùee cnCeCÙeeÛes Jece& }#eele
ÙesF&}. ~~23~~
leW vegcepeleebÛe Gcepes ~ Gcepeesve keâebneRÛe vegcepes ~ leW Je=òeerefJeCe heeefJepes ~ efveJe=efòeheo ~~24~~
pes yeÇÿe Je=òeer}e keâU}s Demes Jeešles les yeÇÿe vemeles. Je=efòe%eeveeefMeJeeÙe pees yeÇÿeevegYeJe Ùeslees lesÛe Kejs yeÇÿe%eeve. efvelÙe
yeÇÿeeÛee DevegYeJe DeefvelÙe Je=òeer efveJe=òe PeeuÙeeJej Ùeslees. efveJe=òeer nsÛe yeÇÿe peeCeeJes. ~~24~~
leW OÙeeveer Oeefjleeb veÙes ~ eEÛeleveeR eEÛeleeJeW leW keâeÙes ~ ceveeceOeW ve meceeÙes ~ hejyeÇÿe leW ~~25~~
De¤he Je De}#Ùe yeÇÿeeÛes OÙeeve keâjlee Ùesle veener. efÛeòeJe=òeer}e les Oejlee Ùesle veener. yeÇÿeÛe Devle:keâjCe Je=òeerÛes
ØekeâeMekeâ DemeuÙeeves les efleÛÙee DeeJeekeäÙeele Ùesle veener. ~~25~~
lÙeeme Gheces ÅeeJeW peU ~ lejer leW efvece&U efve§eU ~ efJeÕe yeg[e}W mekeâU ~ lejer leW keâesj[WefÛe Demes ~~26~~
yeÇÿee}e heeCÙeeÛeer Ghecee ÅeeJeer lej yeÇÿe ce}jefnle Je DeÛe} Deens. heeCÙeele keâÛeje Demelees Je lÙeeJej lejbie G"leele.
meJe& efJeÕe peCet yeÇÿeeceOÙes yeg[e}s}s Demetvener yeÇÿe keâesj[s cnCepes Deef}hle Deens. ~~26~~
veJns ØekeâeMeemeeefjKeW ~ DeLeJee veJns keâeUesKeW ~ Deeleeb leW keâemeÙeemeeefjKeW ~ meebieeJeW nes ~~27~~
lÙee}e ØekeâeMeeÛeer eEkeâJee DebOeejeÛeer Ghecee oslee Ùesle veener. ØekeâeMe ØekeâeMekeâCeÙegkeäle (Photones) Demelees. yeÇÿe
efvejJeÙeJe Deens. lÙeecegUs les keâesCeemeejKes Deens les keâmes meebieeJes? ØekeâeMe Je DebOeejeÛes yeÇÿe ØekeâeMekeâ Deens. ~~27~~
Ssmes yeÇÿe efvejbpeve ~ keâoe veJns ÂMÙeceeve ~ }eJeeJeW leW DevegmebOeeve ~ keâesCeshejer ~~28~~
Demes ns ¤hejefnle yeÇÿe keâesCee}ener keâOeerÛe [esàÙeeves efomele veener. lÙeecegUs les efÛeòeeves keâmes hekeâ[tve "sJeeJes? ~~28~~
DevegmebOeeve }eTb peeleeb ~ keâebneR veeneR Jeešs Deeleeb ~ lesCeW ceveeefÛeÙee ceeLeeb ~ mebosn Jeepes ~~29~~
Demes Demeleeveener efÛeòeeves lÙeeÛes DeJeOeejCe keâjCÙeeÛee Ùelve kesâ}eÛe lej DeJeOeejCe keâjCÙeemeejKes keâenerÛe veener Demee
DevegYeJe Ùeslees. lÙeecegUs ceveeÛes lÙeemebyebOeerÛes efJekeâuhe Jee{leele. ~~29~~
}efškeWâefÛe keâeÙes heeneJeW ~ keâes"W peeTve jeneJeW ~ DeYeeJe Iesle}e peerJes ~ melÙe mJe¤heeÛee ~~30~~
heenCÙeeÛee JÙeLe& ØeÙelve keâeÙe GheÙeesie? keâesCelÙee leerLe&#es$eele Jee ce"ele jentve les efomes}? DeMee efJeÛeejecegUs
ef$ekeâe}eyeeefOele yeÇÿe veenerÛe Demes Jeešt }eieles! ~~30~~
DeYeeJeefÛe cnCeeW melÙe ~ lejer JesoMeeŒe kewâmeW efceLÙe ~ DeeCeer JÙeemeeefokeâebÛeW ke=âlÙe ~ JeeGieW veJns ~~31~~
`veenerheCee' nsÛe yeÇÿeeÛes mJe¤he ceeve}s lej yeÇÿe `meled' Deens ns JesoevleeÛes meebieCes Keesšs ceeveeJes }eies}. efMeJeeÙe
JÙeemeeoer cen<eeAveer ieerlesmeejKes «ebLe meebieCÙeeÛes keâ° GieerÛeÛe kesâ}s Demes cnCeeJes }eies}. ~~31~~
cnCeesefve efceLÙee cnCeleeb veÙes ~ yengle %eeveeÛes GheeÙes ~ yengleeR efvee|ce}W leW keâeÙes ~ efceLÙee cnCeeJeW ~~32~~
cnCetve ieerleeoer MeeŒeele meebefiele}s}s melÙe yeÇÿe veekeâejCes MekeäÙe veener. yeÇÿeevegYeJeeÛeer Deveskeâ MeeŒes Deveskeâebveer
meebefiele}er leer JÙeLe& veenerle. leer DeMeer– ~~32~~
DeÉwle%eeveeÛee GheosMe ~ ieg®ieerlee lees censMe ~ meebielee nesÙes heeJe&leerMe ~ heeJe&leerØeleer ~~33~~
DeJeOetleieerlee kesâ}er ~ ieesj#eerme efvejesefhe}er ~ les DeJeOetleieerlee yeesef}}er ~ %eeveceeie& ~~34~~
efJe<Ceg nesTve jepenbme ~ efJeOeerme kesâ}e GheosMe ~ les nbmeieerlee peieoerMe ~ yeesef}}e mJecegKeW ~~35~~
yeÇÿee veejoe GheosefMele ~ ÛelegM}eskeâer YeeieJele ~ heg{W JÙeemecegKeW yengle ~ efJemleej}W ~~36~~
Jeefme‰meej Jeefme‰$e+<eer ~ meebielee pee}e jIegveeLeemeer ~ ke=â<Ce meebies Depeg&veemeer ~ mehleM}eskeâer ieerlee ~~37~~
heeJe&leerheleer censMeeves ieg®ieerlesle heeJe&leerme DeÉwleeÛee GheosMe kesâ}e. lÙeevesÛe DeJeOetle ieerlesceOÙes ieesj#eveeLee}e %eeveceeie&
meebefiele}e. ßeer efJe<Cetves nbme¤heeves yeÇÿeosJee}e mJecegKeeves pees GheosMe kesâ}e leerÛe nbme ieerlee. yeÇÿeosJeeves veejoe}e
ÛelegM}eskeâer YeeieJeleele lesÛe leòJe meebefiele}s. heg{s JÙeemeebkeâ[tve lÙeeÛee cees"e efJemleej Pee}e. Jeefme‰ cegveeRveer Ùeesie
Jeeefme‰ele ßeerjecee}e meej¤he efmeæevle meebefiele}e. ßeerke=â<Ceeves Depeg&vee}e mehleM}eskeâer ieerlee meebefiele}er. ~~33-37~~
SsmeW meebieeJeW leW efkeâleer ~ yengle $e+<eer yeesef}}s yengleeR ~ DeÉwle %eeve DeeefoDebleeR ~ melÙeefÛe Demes ~~38~~
DeeleeheÙe&vle Deveskeâ $e+<eeRveer Deveskeâebvee yeÇÿe%eeve meebefiele}s Deens. lÙeebÛeer mebKÙee efkeâleer meebieeJeer? Deveeefo keâe}eheemetve
DeeleeheÙe&vle les DeÉwle leòJe%eeve melÙe Je GheÙegkeäle Deens. JÙeLe& veener. ~~38~~
cnCeesefve efceLÙee Deelce%eeve ~ cnCeleeb heeefJepes heleve ~ Øe%esjefnle pes peve ~ leÙeebmeer nW keâUsvee ~~39~~
cnCetve Deelce%eeve ne kesâJeU keâuheveeefJe}eme Deens Demes ceeve}s lej Deelceesæej nesCeej veener. hetJe&megke=âleeves efceUe}s}er
meòJeØeOeeve yegæer vemes} lej Deelce%eeveeJej ßeæe yemele veener. ~~39~~
peWLes Mes<eeÛeer Øe%ee cebo}er ~ ßegleerme ceewvÙecegõe heef[}er ~ peeCeheCeW ve JeÛes Jeo}er ~ mJe¤heefmLeleer ~~40~~
npeej efpeYee Deme}suÙee Mes<ee}e DeelcemJe¤he meebiet cnš}s lej yeesye[er JeUles! ØelÙe#e Gheefve<eos megæe DeelceevegYeJeeÛes
JeCe&ve keâjleevee mleyOe nesleele. `ceer yeÇÿe peeCe}s' DeMee Øekeâejs les keâesCee}ener keâOeerner peeCelee Ùesle veener. (hene
DeesJeer 19.) ~~40~~
DeeheCeeme vegcepes yejJeW ~ cnCeesefve efceLÙee kewâmeW keâjeJeW ~ veelejer meÂ{ OejeJeW ~ meodieg®cegKes ~~41~~
mJele:}e mecepele veener cnCetve yeÇÿeleòJe veenerÛe Demes cnCeCes ÙeesiÙe Deens keâeÙe? cnCetve ßeer ieg¤bÛÙee DeeßeÙeeves les
peeCetve IÙeeJes Je lÙeeefJe<eÙeer ÙeLeeLe& efve§eÙe keâ¤ve IÙeeJee. ~~41~~
efceLÙe leWefÛe melÙe pee}W ~ melÙe Demeesve efceLÙe kesâ}W ~ mebosnmeeiejer yeg[e}W ~ Dekeâmceele ceve ~~42~~
ÂMÙe peieled efceLÙee Demetve melÙe Jeešles. yeÇÿe melÙe Demetve efceLÙee Jeešles. jpelece ØeOeeve Deme}s}s ceve ceOetveceOetve
Dekeâmceele DeMee mebMeÙemecegõele yeg[le jenles. ~~42~~
ceveeme keâuheeÙeeÛeer meJes ~ ceveW keâefuhe}s leW veJns ~ lesCes iegCeW mebosn OeeJes ~ ceerheCeeÛesefve hebLes ~~43~~

mebkeâuheefJekeâuheelcekeâ efJeÛeej keâjCeW ne ceveeÛee mJeYeeJeÛe Deens. heCe lÙeeves kesâ}suÙee keâesCelÙeener efJeÛeejeves
efJeÛeejkeâeUer yeÇÿeevegYeJe Ùesle veener. lÙeecegUs yeÇÿemJe¤heeefJe<eÙeer JeešCeeNÙee mebMeÙeecegUs menpe Deme}s}er Denblee peeieer
nesTve efleÛee efvelÙeeÛee ceer megKeer, ceer og:Keer, ceer Demee, ceer lemee FlÙeeoer Øekeâejs ØeJeen meg¤ neslees. ~~43~~
lejer lees heLeefÛe cees[eJee ~ ceie hejceelcee pees[eJee ~ mecetU mebosn lees[eJee ~ meeOegÛesefve mebieleeR ~~44~~
cnCetve ne ØeJeenÛe DeešJetve šekeâeJee Je yeÇÿeevegYeJe IÙeeJee. mebleebÛÙee DeeßeÙeeves mebMeÙeeÛes cetU Deme}s}e mebkeâuhe-
efJekeâuheelcekeâ efJeÛeej LeebyeJeeJee. ~~44~~
ceerheCe MeŒeW legšsvee ~ ceerheCe Heâesef[leeb Hegâšsvee ~ ceerheCe meesef[leeb megšsvee ~ keâebneR kesâuÙeeb ~~45~~
Denblee MeŒeeves legšle veener, IeCe Iee}tve Hegâšle veener Je keâesCelÙeener mJeyegæerves kesâ}suÙee efJeÛeejeves leer mees[lee Ùesle
veener. ~~45~~
ceerheCeW Jemleg veekeâUs ~ ceerheCeW Yeefòeâ ceeJeUs ~ ceerheCeW Meefòeâ ieUs ~ JewjeiÙeeÛeer ~~46~~
DenbkeâejeÛes DeefOe‰eve Deme}s}s yeÇÿe Denb peeiee DemesheÙeËle DevegYeJee}e Ùesle veener. Denbkeâej MejCeeieleer}e efJejesOeer
DemeuÙeeves Gheemeveener meeLe&keâer }eiele veener. Denbkeâej leceesiegCeeÛee DemeuÙeeves meòJeiegCeeÛes JewjeiÙe }eYele veener. ~~46~~
ceerheCeW ØehebÛe ve Ie[s ~ ceerheCeW hejceeLe& yeg[s ~ ceerheCeW mekeâUefn G[s ~ ÙesMekeâere|leØeleehe ~~47~~
Denbkeâejer ØeehebefÛekeâ ØehebÛe efyeIe[Jelees Je og:Ke¤he keâjlees. ØeyeU Denblee peerJe Je yeÇÿe nŸeebÛes SskeäÙe meeOet osle veener.
efceUe}s}s ÙeMe, keâerleea Je heje›eâce Denbkeâejeves Hegâkeâš peeleele. ~~47~~
ceerheCeW ceer$eer legšs ~ ceerheCeW Øeerefle Deešs ~ ceerheCeW ef}iešs ~ DeefYeceeve Deebieer ~~48~~
pees[}s}s efce$e DenbkeâejecegUs legšleele. Deme}s}s Øesce ve° nesles Je ohee&cegUW Flej legÛÚ Jeešt }eieleele. ~~48~~
ceerheCeW efJekeâuhe G"s ~ ceerheCeW keâUn megšs ~ ceerheCeW mebceesn Hegâšs ~ SskeäÙelesÛee ~~49~~
`ce}e hešle veener' nŸee Øekeâejs DenbkeâejecegUs efJekeâuhe efvecee&Ce nesleele Je Yeeb[CeeÛeer JÙeehleer Jee{le peeles. cetUÛes
Deme}s}s peerJe DeeefCe yeÇÿe nŸeebÛes SskeäÙe ‘Denb’ peeiee PeeuÙeeves cees[les. ~~49~~
ceerheCe keâesCeeefmeÛe ve meens ~ leW YeieJebleer kewâmesevf e meens ~ cnCeewevf e ceerheCe meeb[vt e jens ~ leeseÛf e meceeOeeveer ~~50~~
Denbkeâejer ceeCetme keâesCee}ener vekeâesmee Jeešlees. ceie lees osJee}e keâmee DeeJe[s}? cnCetve `Denb' mees[Ceeje meJe& Øekeâejs
meceeOeeveele jenlees. ~~50~~
ceerheCe kewâmeW lÙeeieeJeW ~ yeÇÿe kewâmeW DevegYeJeeJeW ~ meceeOeeve keQâmes heeJeeJeW ~ keâesCee ØekeâejW ~~51~~
Demee ØeMve efvecee&Ce neslees keâer ne `ceer' heCee keâmee mees[eJee? yeÇÿeevegYeJe IesTve les meceeOeeve efceUCÙeeÛes meeOeve
keâesCeles? Gòej —– ~~51~~
ceerheCe peeCeesefve lÙeeieeJeW ~ yeÇÿe nesTve DevegYeJeeJeW ~ meceeOeeve leW heeJeeJeW ~ efve:mebieheCes ~~52~~
DenbkeâejeÛes mJe¤he ßeerieg¤bkeâ[tve mecepeeJetve IesTve lÙeeØeceeCeW lees DeesUKetve lÙeebÛÙeeÛe GheosMeevegmeej mees[eJee.
peerJe¤he ceer yeÇÿe¤he keâ¤ve yeÇÿeevegYeJe IÙeeJee. efve:mebieheCes peieCÙeeÛeer meJeÙe }eJetve IesTve Øeehle heefjefmLeleerle mJemLe
jeneJes. ~~52~~
DeeCeerkeâ Ùeskeâ meceeOeeve ~ ceerheCeWefJeCe meeOeve ~ keâ¤b peeCes leesefÛe OevÙe ~ meceeOeeveer ~~53~~
Meceeoer mene meeOeveebleer} meceeOeeveehes#ee DeeCeKeer ßes‰ meceeOeeveebmee"er meeOekeâeves meeOevekeâeUer `ceer meeOekeâ Demetve
meeOevee keâjerle Deens' ne YeeJe mees[tve meeOevee keâjeJeer! Demes meeOeve keâjCeeje OevÙe nesÙe. meeOeves}e yemeleeÛe `Denb'Ûes
efJemepe&ve keâjeJes. ~~53~~
ceer leeW yeÇÿeefÛe pee}eW mJelee ~ meeOeve keâesCe keâjer} Deeleeb ~ SsmeW ceveeR keâuhetb peeleeb ~ keâuheveeefÛe G"s ~~54~~
lemes efJemepe&ve kesâ}s veener lej `ceer Deelee yeÇÿe¤he PeeuÙeeves meeOevee keâjCÙeemee"er keâesCeer Gj}s veener' neÛe Skeâ veJee
mebkeâuhe GlheVe neslees! Skeâ keâuhevee G"}er keâer lÙeebÛeer jebie }eieles. ~~54~~
yeÇÿeeR keâuhevee ve meens ~ lesefÛe lesLeW GYeer jens ~ leÙesefme MeesOetve heens ~ leesefÛe meeOeg ~~55~~
met#ceeeflemet#ce Devle:keâjCeJe=òeer nener yeÇÿeevegYeJee}e ØeefleyebOe neslees. meeOeve keâjleevee leer npej Demeles! leer }#eele
IesTve efleÛesner efvejekeâejCe keâjCeeje meeOekeâ efmeæ neslees. meeOet neslees. ~~55~~
efvee|Jekeâuheemeer keâuheeJeW ~ hejer keâefuheles DeeheCe ve JneJeW ~ ceerheCeeefme lÙeeieeJeW ~ ÙesCeW efjleeR ~~56~~
`ceer yeÇÿe Deens' FlÙeeoer Øekeâejs efvee|JekeâuheeefJe<eÙeer keâuhevee keâjlee keâjlee keâuhevee keâjCeeNÙeeves (`ceer'ves) pÙeeÛeer `ceer'
DeMeer keâuhevee keâjeJeÙeeÛeer (yeÇÿee) lÙeeheemetve JesieUs G¤ veÙes. `ceer'heCeeÛee lÙeeie keâjCÙeeÛeer ner jerle Deens. ~~56~~
Ùee yeÇÿeefJeÅesÛÙee }heCeer ~ keâebneRÛe vemeeJeW Demeesveer ~ o#e DeeCeer meceeOeeveer ~ leesefÛe nW peeCes ~~57~~
Ùee yeÇÿeefJeÅesÛes jnmÙe Demes Deens keâer leerve osnebÛes Je ÂMÙe peieleeÛes JÙeeJeneefjkeâ DeefmlelJe Demetvener les peCet ceeJeUtve
peeJesle. meeOevekeâeUer meeJeOeheCeeves meceeOeeveele jenCeeje (DeesJeer 53) Ùee yees}CÙeeleer} iet{ Gkeâ}t Mekeâlees. (hene– 5-
3-32) ~~57~~
peÙeemeer DeeheCe keâuheeJeW ~ leWefÛe DeeheCe mJeYeeJeW ~ ÙesLeW keâuhevesÛÙee veeJeW ~ megvÙe Dee}W ~~58~~
pÙeeÛeer `ceer' cnCetve keâuhevee Â{ keâjeJeÙeeÛeer les yeÇÿe mJe¤heeves heefnuÙeeheemetve ceerÛe DemeuÙeeves keâuheves}e hetCe&efJejece
efceUlees. ~~58~~
heoerntve ÛeUeW veÙes ~ keâjeJeW meeOeve GheeÙes ~ lejerÛe meebhe[s meesÙes ~ Deef}hleheCeeÛeer ~~59~~
Skeâoe DeÉwleyeesOeeJej Dee¤{ PeeuÙeeJej hegvne Éwleele ve ÙesCÙeeÛee Deešeskeâeš Ùelve keâjeJee. meeOeve Demes DemeeJes.
lÙeevesÛe DemebielJeeves menpeheCes jenCes meeOeles. ~~59~~
jepee jepeheoeR Demeleeb ~ GieerÛe Ûee}s meJe& meòee ~ meeOÙeefÛe nesTve lelJeleeb ~ meeOeve keâjeJeW ~~60~~
jepee jepÙeheoeJej Deme}e keâer keâener ve keâjlee lÙeeÛeer meòee Ûee}les. lÙeeØeceeCes yeÇÿe¤he nesTve lÙeeÛÙeeÛe DeefOe‰eveeJej
peCet meeOevee keâjeJeer! DeOÙemle meeOevee DeefOe‰eve yeÇÿeecegUs Ûee}les! ~~60~~
meeOeve Dee}W osneÛÙee ceeLeeb ~ DeeheCe osn veJns meJe&Lee ~ Ssmee keâ¤efve Dekeâlee& ~ menpeefÛe pee}e ~~61~~
Deelce¤he ceer Ûee osneMeer pejener mebyebOe veener. (Deelcee Demebie). meeOeveebÛes meJe& Øekeâej mLet} met#ce Mejerjeves keâjeJeÙeeÛes
Demeleele. lÙeecegUs `ceer' menpeÛe Demebie Je Dekeâlee& "jlees. ~~61~~
osn DeeheCe SsmeW keâuheeJeW ~ lejerÛe meeOeve lÙeeieeJeW ~ osneleerle Demleeb mJeYeeJeW ~ osn kewâÛeeb ~~62~~
`ceer meeOevesÛee lÙeeie keâjerve' DeMeer keâuhevee `ceer osn Deens' Ùee DeefJeÅeeceÙe Yeüceele GlejuÙeeefMeJeeÙe keâjleeÛe Ùesle veener.
`ceer' pej osneleerle Deens lej osnmeehes#e meeOevesÛee lÙeeie keâmee keâjCeej? osn GjleesÛe keâes"s? ~~62~~
vee leW meeOeve vee leW osn ~ Deehe}e DeeheCe efve:mebosn ~ osnerÛe Demeesve efJeosn ~ efmLeefle Ssmeer ~~63~~
ceer osn vemeuÙeecegUs meeOevener MekeäÙe veener. `ceer' mebosnjefnle mJe¤heefmLeleerle Deens. osnele Demetve efJeosner Deens. (58
les 63 heÙe&vleÛee efJe<eÙe kesâJeU mewæeefvlekeâ Â<šŸee yejesyej Deme}e lejer MeyoheeleUerJejer} meeOekeâemee"er Ieelekeâ Deens Demes
Ùeeheg{s meceLe& meebieleele) ~~63~~
meeOeveWefJeCe yeÇÿe nesleeb ~ }eieeW heens osncecelee ~ DeeUme ØeyeUs lelJelee ~ yeÇÿe%eeveefcemeW ~~64~~
ØelÙe#e meeOevee ve keâjlee kesâJeU yeÇÿeefJeÅee Øeehle PeeuÙeeves osneJejer} Øesce DelÙeble Jee{les. DeeheCe yeÇÿe%e Deenesle Ùee
keâuhevescegUs meeOevee keâjCÙeeÛee cees"eÛe DeeUme Ùeslees. ~~64~~
hejceeLe&efcemeW DeLe& peeies ~ OÙeeveefcemeW efveõe }eies ~ cegefkeäleefcemeW oes<e Yeesies ~ Deveie&Ulee ~~65~~
hejceeLee&ÛÙee ceeOÙeceeletve peceerve, hewmee, ce" F. efceUCÙeeÛeer FÛÚe nesles. efveõe nerÛe OÙeeve yeveles! DeeheCe cegkeäle
Deenesle Ùee YeeJesvesves DeMeesYeveerÙe Jele&ve Ie[les. ~~65~~
efve¤heCeefcemeW eEveoe Ie[s ~ mebJeeoefcemeW JesJeeo he[s ~ GheeOeerefcemeW ÙesTve pe[s ~ DeefYeceeve DeebieeR ~~66~~
ØeJeÛeve-keâerle&veeletve ogmeNÙeebÛÙee eEveosÛeer newme YeeieefJe}er peeles. keâesCeer mebJeeoemee"er Dee}s lej DeefYeceeveecegUs lÙeeÛÙeeMeer
Yeeb[Ce nesles. cenejepe, ieg¤, Jesoevleer F. GheeOeer efÛekeâštve DeefYeceeve Jee{le jenlees. ~~66~~
lewmee yeÇÿe%eeveefcemeW ~ DeeUme DeblejeR ØeJesMes ~ cnCes meeOeveeÛeW efhemeW ~ keâeÙes keâjeJeW ~~67~~
ØemLeeve$eÙeermeejKÙee «ebLeebÛÙee DeYÙeemeecegUW yeÇÿe%eeve PeeuÙeeÛee Yeeme nesTve meeOevesÛee Glmeen mebhetCe&heCes ceeJeUlees.
`DeeheCe Deelee meeOevesÛee Jes[sheCee keâe keâjeJee' Demes Jeešt }eieles. ~~67~~
M}eskeâ– eEkeâ keâjesefce keäJe ieÛÚeefce eEkeâ ie=Cneefce lÙepeeefce efkeâced ~
Deelcevee hetefjleb meJeË cenekeâuheebyegvee ÙeLee ~~
M}eskeâeLe&– `ceer Deelee keâeÙe keâjeJes? keâes"s peeJes? keâeÙe IÙeeJes? keâeÙe šekeâeJes? keâejCe peUØe}ÙekeâeUer pemes meJe&$e
heeCeerÛe heeCeer Yej}s}s Demeles lÙeeØeceeCes DeelceeÛe meJe&$e JÙeehetve Deens.
JeÛeve DeeOeejeR }eefJe}W ~ pewmeW MeŒe efHeâjeefJe}W ~ mJelee neCeesve Iesle}W ~ peÙeehejer ~~68~~
ÙeemeejKeer JeÛeves meebietve ne leLeekeâefLele peerJevcegkeäle peCet DeeheCe DeeheuÙeeJejÛe MeŒe Ûee}Jetve mJele:Ûee Ieele keâjlees.
~~68~~
lewmee GheeÙeeÛee DeheeÙes ~ efJehejerleheCeW mJeefnle peeÙes ~ meeOeve meesef[leeb nesÙes ~ cegkeäleheCeW yeæ ~~69~~
DeMee Øekeâejs JesoevleMeeŒe ns cegkeäleerÛee GheeÙe Demetvener lesÛe DeheeÙekeâejkeâ "jles. efJehejerle efJeÛeejeves mJeefnlee}e cegkeâlees.
`ceer cegkeäle' Ùee keâuhevesves meeOevee mees[uÙeecegUs yeebOe}e peelees. ~~69~~
meeOeve keâefjleeb Ûe efmeæheCe ~ neleeRÛeW peeF&} efveIeesve ~ lesCeW iegCeW meeOeve ~ keâ¤bÛe veeJe[s ~~70~~
DeeheCe meeOeve kesâ}s lej DeeheuÙee Yeüecekeâ peerJevecegkeäleerÛÙee }ewefkeâkeâe}e Oekeäkeâe }eies} Ùee YeÙeeves lÙee}e meeOeve
keâjeJesmes Jeešle veener. ~~70~~
}eskeâ cnCeleer ne meeOekeâ ~ nsefÛe }pÙee Jeešs Ùeskeâ ~ meeOeve keâefjleer yeÇÿeeefokeâ ~ nW "eGkeWâ veeneR ~~71~~
`ceer meeOeve keâ¤ }eie}es lej }eskeâ ce}e meeOekeâ mecepeleer} Je lÙeecegUW ceePeer peerJevcegkeäleer les ceevÙe keâjCeej veenerle!'
cnCetve lees meeOevee keâjCÙeeme }epelees. ØelÙe#e yeÇÿeosJeeoer megæe melele meeOevee keâjleele ns lÙee}e "eTkeâÛe vemeles. ~~71~~
Deeleeb Demees ns DeefJeÅee ~ DeYÙeememeejCeer efJeÅee ~ DeYÙeemeW heeefJepes DeÅee ~ hetCe& yeÇÿe ~~72~~
Deelee ne efJeÛeej hegjs. Jesoevle efÛevlevehetJe&keâ meeOevee kesâuÙeeves }eYeCeejer efJeÅee nUtnUt DeefJeÅesÛee efvejeme keâjles. Ùee
DeYÙeemeeves DeeÅe, Deveeefo, efvelÙe yeÇÿe `ceer' Deens Demee DevegYeJe Ùeslees. ~~72~~
DeYÙeeme keâjeJee keâJeCe ~ Ssmee ßeeslee keâjer ØeMve ~ hejceeLee&ÛeW meeOeve ~ yeesef}}W heeefnpes ~~73~~
ÙeeJej ßeeslee efJeÛeejlees– DeYÙeeme keâesCelee Je keâmee keâjeJee? cees#eemee"er DeeJeMÙekeâ leer meeOevee meebieeJeer DeMeer efJevebleer
Deens. ~~73~~
ÙeeÛeW Gòej ßeesleÙeebmeer ~ efoOe}s hegef{}s meceemeeR ~ efvejesefhe}W meeOeveemeer ~ hejceeLee&ÛÙee ~~74~~
heg{er} meceemeele ßeeslÙeeÛÙee Ùee ØeMveeÛes Gòej osCÙeemee"er cees#emeeOevee meebiet. ~~74~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘meeOeveeØeefle‰eveece’ meceeme meeleJee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘meeOeveØeefle‰e’ veeJeeÛee meeleJee meceeme meceehle

meceeme Dee"Jee : ßeJeCeefve¤heCe
Sskeâe hejceeLee&ÛeW meeOeve ~ pesCeW nesÙes meceeOeeve ~ leW letb peeCe iee ßeJeCe ~ efve§eÙeWmeer ~~1~~
Deelee peerJeyeÇÿewkeäÙe¤he hejceeLe& meeOeCÙeeÛes Je lÙeecegUs DeKeb[ efvejhes#e meceeOeeve Øeehle nesCÙeeÛes megefveef§ele meeOeve
Sskeâe. ßeJeCe ns les meeOeve nesÙe. eEkeâJee ßeeslÙeebÛes meceeOeeve nesF&} DeMee Øekeâejs cees#emeeOeve meebiet. (hetJeexòejhe#e efJeÛeejhetJe&keâ
JesoevleeÛÙee leelheÙee&Ûee efve§eÙe keâjCes cnCepes ßeJeCe. Ùeele ceveveeÛeener meceeJesMe neslees. Oece&MeeŒe, hegjeCes, <e[doMe&ves,
ØemLeeve$eÙeer F. SskeâCes, JeeÛeCes Je meebieCes Ùeebveener meeceevÙelJeeves ßeJeCe cnš}s peeles.) ~~1~~
ßeJeCeW Deeleg[s Yeòeâer ~ ßeJeCeW GÆJes efJejòeâer ~ ßeJeCeW legšs Deemekeäleer ~ efJe<eÙeebÛeer ~~2~~
lÙee lÙee efJe<eÙeeleer} DeefOekeâeNÙeeÛÙee cegKeeletve ÙeLeeLe& ßeJeCe Ie[}s lej GheemevesÛeer Jecex mecepetve YekeäleerÛes mJe¤he keâUles.
JewjeiÙeeÛes }#eCe Je cenòJe keâUtve lÙeeÛee }eYe neslees. lÙeecegUs Meyoeoer efJe<eÙeebÛeer Deemekeäleer keâceer nesle peeles. ~~2~~
ßeJeCeW Ie[s efÛeòeMegæer ~ ßeJeCeW nesÙes Â{yegæer ~ ßeJeCeW legšs GheeOeer ~ DeefYeceeveeÛeer ~~3~~
JesoefJeefnle efve<keâece keâcee&cegUs efÛeòe Megæ nesles. hejceeLee&ÛÙee meJe& mebkeâuhevee mhe° nesTve leòJe%eeve Je meeOevesefJe<eÙeer Â{
yegæer nesles. Denbkeâej}ÙeeÛes cenòJe keâUtve lees nUtnUt ieUtve he[lees. ns meJe& ßeJeCeeves Ie[les. ~~3~~
ßeJeCeW efve§eÙees Ie[s ~ ßeJeCeW cecelee cees[s ~ ßeJeCeW DeblejeR pe[s ~ meceeOeeve ~~4~~
cees#e nsÛe ceeveJeer peerJeveeÛes meeOÙe Deens Demee efve§eÙe neslees. pÙee}e `ceePes' cnš}s peeles les peieeleer} Demetve peie
ceeefÙekeâ DemeuÙeeves lesner ceeefÙekeâ "juÙeeves `ceePes' efJejU nesles Je meceeOeeve efškeâles. ~~4~~
ßeJeCeW DeeMebkeâe efHeâšs ~ ßeJeCeW mebMeÙe legšs ~ ßeJeCe nesleeb hee}šs ~ hetJe&iegCe Deeheg}e ~~5~~
meJe& mebMeÙe Je Mebkeâe efHeâštve Deehe}s keâeceeoer menpe iegCe DeeJej}s peeleele. ~~5~~
ßeJeCeW DeeJejs ceve ~ ßeJeCeW Ie[s meceeOeeve ~ ßeJeCeW legšs yebOeve ~ osnyegæerÛeW ~~6~~
mJeYeeJele: ÛebÛe} Deme}s}s ceve DeeJej}s heeefnpes ns keâUtve les DeeJejlee Ùesles Je meceeOeeve efyeIe[le veener. `ceer osn
Deens' Ùee Deveble pevceebÛÙee Yeüecekeâ mebmkeâejeÛes yebOeve legšles. ~~6~~
ßeJeCeW ceerheCe peeÙes ~ ßeJeCeW Oeeskeâe ve Ùes ~ ßeJeCeW veevee DeheeÙes ~ Yemce nesleer ~~7~~
ceer keâlee&, ceer Yeeskeälee F. Yeüce ßeJeCeeves otj nesleele. meeJeOeheCee ÙesTve mebYeeJÙe Oeeskesâ šeUlee Ùesleele meeOevesleer}
ÙesCeeNÙee De[ÛeCeeRÛes efveJeejCe nesles. ~~7~~
ßeJeCeW nesÙes keâeÙe&efmeæer ~ ßeJeCeW }eies meceeOeer ~ ßeJeCeW Ie[s meJe& efmeæer ~ meceeOeeveemeer ~~8~~
keâesCelesner keâeÙe& efmeæer}e vesCÙeemee"er DeeJeMÙekeâ leer ceeefnleer DemeuÙeeves les ÙeMemJeer nesles. ÙeLeeLe& ßeJeCe nesleeveeÛe
ßeeslee leu}erve neslees. meJe& Øekeâejs meceeOeeve Øeehle nesles. ~~8~~
melmebieeJejer ßeJeCe ~ lesCeW keâUs efve¤heCe ~ ßeJeCeW nesF&pes DeeheCe ~ leoekeâej ~~9~~
melmebieeÛÙee pees[er}e MeeŒeMegæ ßeJeCeeÛee }eYe Pee}e lej ßeJeCeeÛee efJe<eÙe DeefOekeâeefOekeâ keâUt }eielees. veblej
Deehe}e DeYÙeeme Je ßeJeCe ÙeebÛes ceer}ve nesleeÛe Je=òeer ßeJeCeele jbieles eEkeâJee leer DeelcemJe¤heele njJetve peeles. ~~9~~

ßeJeCeW ØeyeesOe Jee{s ~ ßeJeCeW Øe%ee Ûe{s ~ ßeJeCeW efJe<eÙeebÛes Jees{s ~ legšesve peeleer ~~10~~
Deekeâ}ve Mekeäleerle Yej he[tve yegæer}e Oeej Ùesles. efJe<eÙeebkeâ[er} Dees{ keâceer nesles. ~~10~~
ßeJeCeW efJeÛeej keâUs ~ ßeJeCeW %eeve nW ØeyeUs ~ ßeJeCeW Jemleg efveJeUs ~ meeOekeâemeer ~~11~~
keâesCelÙeener efJeÛeejeÛes meej keâUtve %eeveele Yej he[les. meeOekeâe}e yeÇÿe ner mebkeâuhevee mhe°heCes keâUles. ~~11~~
ßeJeCeW meodyegefæ }eies ~ ßeJeCeW efJeJeskeâ peeies ~ ßeJeCeW ceve ns ceeies ~ YeieJebleemeer ~~12~~
meôÏæer}e Ûee}vee efceUtve efJeJeskeâ melele peeiee jenlees. Skeâe YeieJeodoMe&veeÛeerÛe DeefOekeâeefOekeâ Dees{ }eieles. ~~12~~
ßeJeCeW kegâmebie legšs ~ ßeJeCeW keâece Jeesnšs ~ ßeJeCeW Oeeskeâe Deešs ~ Ùeskeâmejeb ~~13~~
og° eEkeâJee n}keäÙee }eskeâebÛeer mebiele DeeheesDeehe megšles. keâeceefJekeâej #eerCe nesTve nesCeejer DeOeesieleer šUles. ~~13~~
ßeJeCeW ceesn veemes ~ ßeJeCeW mHetâe|le ØekeâeMes ~ ßeJeCeW meodJemleg Yeemes ~ efve§eÙeelcekeâ ~~14~~
ceesneÛes mJe¤he Je keâejCeW keâUtve lees veenermee neslees. keâeJÙejÛeveeoer mHegâ¤ }eieleele. yeÇÿemJe¤heeÛee yeewefækeâ efve§eÙe
neslees. ~~14~~
ßeJeCeW nesÙe Gòece ieleer ~ ßeJeCeW Deeleg[s Meebleer ~ ßeJeCeW heeefJepes efveJe=òeer ~ DeÛeU heo ~~15~~
cees#e¤he meodieleerÛee }eYe nesTve hejeMeebleer efceUles. efvelÙe efveJe=òe De{U heoeÛeer Øeehleer nesles. ~~15~~
ßeJeCee SsmeW meej veeneR ~ ßeJeCeW Ie[s meJe& keâebneR ~ YeJeveoerÛee ØeJeeneR ~ lejCeesheeJe ßeJeCeW ~~16~~
Deveskeâ MeeŒeebÛes meej DeveeÙeemes efceUles. JÙeJenej, Oece&, keâ}e, ÛeelegÙe&, hejceeLe& FlÙeeoer peerJeveebieebmee"er ceeie&oMe&ve
}eYetve mebmeej veoerletve he}erkeâ[s peeCes MekeäÙe nesles eEkeâJee cegkeäleermee"er pe¤j les meJe& ceeie&oMe&ve nesles. ~~16~~
ßeJeCe YepeveeÛee DeejbYe ~ ßeJeCe meJeeA meJee&jbYe ~ ßeJeCeW nesÙes mJeÙebYe ~ meJe& keâebneR ~~17~~
veJeefJeOee Yekeäleerleer} ßeJeCe ner heefn}er Yekeäleer Deens. peerJeveeÛÙee ØelÙeskeâ DebieeÛeer meg®Jeele ßeJeCeeves nesles. ØelÙeskeâ iees°
pÙeeÛeer lÙee}e Gcepet }eieles. ~~17~~
ØeJe=òeer DeLeJee efveJe=òeer ~ ßeJeCeWefJeCe ve Ie[s Øeehleer ~ ns leeW mekeâUebme ØeefÛeleer ~ ØelÙe#e Deens ~~18~~
JÙeeJeneefjkeâ peerJeve Je DeeOÙeeeflcekeâ peerJeve Ùee oesvneRÛes ßeJeCeeefMeJeeÙe Yeeiele veener Demee meJeeËveeÛe DevegYeJe Deens. ~~18~~
SsefkeâuÙeeefJeCe keâUsvee ~ nW "eGkeWâ Deens pevee ~ ÙeekeâejCeW cetU Øeslvee ~ ßeJeCe DeeOeeR ~~19~~
keâesCelÙeener efJe<eÙeeÛes ßeJeCeeefMeJeeÙe %eeve nesle veener ns meJe& }eskeâebvee "eTkeâ Deens. cnCetve keâesCelÙeener ØeÙelveehetJeea
lÙeemebyebOeerÛes ßeJeCe keâjeJesÛe }eieles. ~~19~~
peW pevceeR Ssefkeâ}W efÛe veeneR ~ lesLeW heef[pes mebosneR ~ cnCeesefveÙeeb ogpeW keâebneR ~ meecÙelee ve Ie[s ~~20~~
DeeÙeg<Ùeele pÙeeefJe<eÙeer keâener Sskeâ}sÛe veener lÙeeÛes %eeve nesCÙeemee"er ßeJeCeemeejKee ogmeje GheeÙe veener. ~~20~~
yengle meeOeveW heeneleeb ~ ßeJeCeeme ve Ie[s meecÙelee ~ ßeJeCeWefJeCe lelJelee ~ keâeÙe& ve Ûe}s ~~21~~
%eeveeÛÙee Deveskeâ meeOeveebÛee efJeÛeej keâjlee ßeJeCeemeejKes DevÙe meeOeve veener. lÙeeefMeJeeÙe keâesCelesÛe keâeÙe& nesle veener.
~~21~~
ve osKeleeb efovekeâj ~ he[s DeJeIee DebOekeâej ~ ßeJeCeWefJeCe Øekeâej ~ lewmee nesÙes ~~22~~
metÙe& ceeJeU}s}e Demeleevee pemee meJe&$e DebOeej Demelees lÙeeØeceeCes ßeJeCe vemes} lej De%eeveeÛes meeceüepÙe Demeles. ~~22~~

kewâmeer veJeefJeOee Yekeäleer ~ kewâmeer Ûelege|JeOee cegkeäleer ~ kewâmeer Deens menpeefmLeleer ~ nW ßeJeCeWefJeCe ve keâUs ~~23~~
YekeäleerÛes veT šhhes, Ûeej ØekeâejÛÙee cegkeäleer, menpeeJemLee FlÙeeoer ßeJeCeeJeeÛetve keâUle veenerle. ~~23~~
ve keâUs Me[keâcee&ÛejCe ~ ve keâUs kewâmeW hegj§ejCe ~ ve keâUs kewâmeW Gheemeve ~ efJeefOeÙegkeäle ~~24~~
Ùepeve-Ùeepeveeoer yeÇeÿeCeJeCee&Ûeer mene keâcex, hegj§ejCes, Deveskeâ ØekeâejÛÙee GheemeveebÛes efJeOeer ßeJeCeeefMeJeeÙe keâUle
veenerle. ~~24~~
veevee JeÇleW veevee oeveW ~ veevee leheW veevee meeOeveW ~ veevee Ùeesie leerLee&šCeW ~ ßeJeCeWefJeCe ve keâUleer ~~25~~
Devebleeoer JeÇles, ieesoeveemeejKeer oeves, keâeefÙekeâeoer lehes, veeceeoer meeOeves, De°ebie Ùeesie Je leerLe&#es$eebÛes ceenelcÙe
ßeJeCeeJeeÛetve keâUle veener. ~~25~~
veevee efJeÅee eEhe[%eeve ~ veevee leòJeebÛes MeesOeve ~ veevee keâUe yeÇÿe%eeve ~ ßeJeCeWefJeCe ve keâUs ~~26~~
Ûeewoe efJeÅee, MejerjMeeŒe, yeÇÿeeb[eleer} yÙeeSWMeer leòJes, Ûeewme° keâ}e, yeÇÿe%eeve F. ßeJeCeeefMeJeeÙe keâUle veenerle. ~~26~~
Dee"jeYeej Jevemheleer ~ Ùeskeâe peUW ØeyeUleer ~ Ùeskeâe jmeW Glheòeer ~ mekeâU peerJeebÛeer ~~27~~
ient, meeU, letj F. De"je OeevÙes hesj}er Demelee heeCÙeecegUsÛe Jee{er}e }eieleele. `jmees Jew me:' ner ßegleer yeÇÿee}e jme
cnCeles. lÙeeheemetveÛe meJe& peerJeme=°er GlheVe Pee}er. ~~27~~
mekeâU peerJeeb Ùeskeâ he=LJeer ~ mekeâU peerJeeb Ùeskeâ jJeer ~ mekeâU peerJeeb Jele&Jeer ~ Ùeskeâ JeeÙees ~~28~~
he=LJeer, metÙe& Je ØeeCe ÙeebÛÙee DeeOeejeves meJe& peerJeme=°er peieles. ~~28~~
mekeâU peerJeeb Ùeskeâ hewme ~ peÙeeme yeesef}pes DeekeâeMe ~ mekeâU peerJeebÛee Jeeme ~ Ùeskeâe hejyeÇÿeeR ~~29~~
DeekeâeMe¤he heeskeâUerle peerJeebÛes meJe& JÙeJenej Ûee}leele. meJe& peerJe leòJele: yeÇÿe¤heÛe Deensle. ~~29~~
lewmeW mekeâU peerJeebme efceUesve ~ meej ÙeskeâefÛe meeOeve ~ leW nW peeCe ßeJeCe ~ ØeeCeercee$eebmeer ~~30~~
lÙeeØeceeCeW meJe& peerJeebÛÙee keâuÙeeCeemee"er ßeJeCe ns SkeâcesJe meeOeve Deens. meJe& meeOeveebÛes les meej Deens. ~~30~~
veevee osMe Yee<ee celeW ~ Yetceb[Uer DemebKÙeeleW ~ meJeeËme ßeJeCeehejleW ~ meeOeve efÛe veeneR ~~31~~
peieeleer} osMe, ØeosMe, Yee<ee, celeceleeblejs ÙeebÛeer efJeefJeOelee cees"er Deens. lÙeebÛÙee %eeveemee"er ßeJeCeemeejKes meeOeve
veener. ~~31~~
ßeJeCeW Ie[s Ghejleer ~ yeæeÛes cegceg#e nesleer ~ cegceg#eeÛes meeOekeâ Deleer ~ vesceWeEme Ûee}leer ~~32~~
ßeJeCeecegUs ielepeerJeveeleer} efJeHeâ}lesÛee Devegleehe neslees. yeæeÛes cegceg#et Je cegceg#etÛes meeOekeâ nesTve les efveÙeefcele meeOevee
keâjleele. ~~32~~
meeOekeâeÛes nesleer efmeæ ~ DeebieeR yeeCeleeb ØeyeesOe ~ nW leeW Deens Øeefmeæ ~ mekeâUebme "eGkeWâ ~~33~~
`ceer yeÇÿe Deens' Demee DevegYeJe ÙesleeÛe meeOekeâebÛes efmeæ nesleele Demes meJe& MeeŒes meebieleele Je les meJeeËveeÛe "eTkeâ Deens.
~~33~~
"eFËÛes KeU Ûeeb[eU ~ lesefÛe nesleer hegCÙeefmeU ~ Ssmee iegCe lelkeâeU ~ ßeJeCeeÛee ~~34~~
pes pevcele:Ûe og° Je heeheer ØeJe=òeerÛes Demeleele les ÙeLeeLe& ßeJeCeeves hegCÙeke=âlÙes keâ¤ }eieleele. ns ßeJeCeeÛes ceenelcÙe
Deens. ~~34~~
pees ogyeg&efæ ogjelcee ~ leesefÛe nesÙes hegCÙeelcee ~ DeieeOe ßeJeCeeÛee ceefncee ~ yeesef}}e ve JeÛes ~~35~~
ßeJeCeeÛes Deheej ceenelcÙe Meyoeves meebieCes keâ"erCe Deens. og° yegæer Je ieef}ÛÚ ceveeÛeer JÙekeäleer ßeJeCeeves hegCÙeMeer}
nesles. ~~35~~

leerLeeË JeÇleebÛeer HeâUßegleer ~ heg{W nesCeej meebieleer ~ lewmeW veJns neleerÛee neleeR ~ meØeefÛele ßeJeCe ~~36~~
leerLe&Ùee$ee Je JeÇleJewkeâuÙes kesâ}er Demelee efceUCeejer HeâUs veblej kesâJne lejer efceUleele Demes cnCeleele. heCe ßeJeCeeves cee$e
lesLeuÙee lesLes HeâU efceUles Demee DevegYeJe Ùeslees. ~~36~~
veevee jesie veevee JÙeeOeer ~ lelkeâeU leesef[pes Deew<eOeer ~ lewmeer Deens ßeJeCeefmeæer ~ DevegYeJeer peeCeleer ~~37~~
SKeeoer efmeæ Deew<eOeer Deveskeâ jesie Je JÙeeOeeRvee leelkeâeU ve° keâjles. lÙeeØeceeCes ßeJeCe ner Skeâ efmeæerÛe Deens Demes
DevegYeJeer peeCeleele. ~~37~~
ßeJeCeeÛee efJeÛeej keâUs ~ lejerÛe YeeiÙeßeer Øeiešs yeUW ~ cegKÙe hejceelceeÛe DeekeâUs ~ mJeevegYeJeemeer ~~38~~
ßeJeCeeÛÙee efJe<eÙeebÛeer Jecex keâUle ies}er lej YeeiÙe DeveeJejheCes GoÙee}e Ùesles Je yeÇÿeevegYeJe ns cegKÙe HeâU efceUles. ~~38~~
Ùee veeJe peeCeeJeW ceveve ~ DeLee&}eieeR meeJeOeeve ~ efvepeOÙeemeW meceeOeeve ~ nesle Demes ~~39~~
Jecex peeCeCÙeemee"er ceveve keâjerle Demelee JeeÛÙeeLe&, }#ÙeeLe& F. DeLee&efJe<eÙeer meeJeOe DemeeJes. Jece& keâUuÙeeveblej lÙeeÛÙee
efveefoOÙeemeeves meceeOeeve nesles.(ßeJeCe, ceveve Je efveefoOÙeemeve Demee meeOevee›eâce Deens.) ~~39~~
yeesef}uÙeeÛee DeLe& keâUs ~ lejerÛe meceeOeeve efveJeUs ~ Dekeâmceele DeblejeR JeesUs ~ efve:mebosnlee ~~40~~
ßeJeCekeâeUer pes meebefiele}s peeles lÙeeÛes hetCe& Deekeâ}ve Pee}s lejÛe meJe& Mebkeâe Je iegblee DeÛeevekeâ mebhetve meceeOeeve efceUles.
~~40~~
mebosn pevceeÛeW cetU ~ leW ßeJeCeW nesÙes efvecet&U ~ heg{W menpeefÛe ØeebpeU ~ meceeOeeve ~41~~
`ceer keâesCe Deens' ÙeeefJe<eÙeer mebMeÙe jentve ies}e lej hegvne pevcee}e ÙeeJes }eieles. ßeJeCeeves `ceer yeÇÿe Deens' Demee efve§eÙe
PeeuÙeeves cetU mebMeÙeÛe ve° neslees. lÙeecegUs megKe¤helJeeÛes meceeOeeve efceUeuÙeeÛes GIe[ GIe[ keâUles. ~~41~~
pesLeW veeneR ßeJeCe ceveve ~ lesLeW kewâÛeW meceeOeeve ~ cegòeâheCeeÛeW yebOeve ~ pe[}W heeFË ~~42~~
pesJne MeeŒeMegæ ßeJeCe Je ceveve nesle veener lesJne `ceer cegkeäle' ns veJes yebOeve ÙesTve he[les! (hene– 7-7-56) ~~42~~
cegceg#e meeOekeâ DeLeJee efmeæ ~ ßeJeCeWefJeCe lees Deyeæ ~ ßeJeCeceveveW Megæ ~ efÛeòeJe=efòe nesÙes ~~43~~
cegceg#et, meeOekeâ eEkeâJee efmeæ Ùeebhewkeâer keâesCeerner Demees lÙeeÛeer yegæer ßeJeCeeJeeÛetve efJemkeâUerle eEkeâJee mebYeüefcele jenles. ßeJeCe
Je ceveveeves efÛeòeJe=òeer Megæ nesles. meJe& heejceee|Lekeâ mebkeâuhevee mhe° nesleele. (5-10-9 Je 12,13,. Ùee DeesJÙeebÛee efJeÛeej
keâjlee Ûee}t DeesJeerleer} efmeæeÛeer yegæer megæe Deyeæ Demet Mekeâles ne efJeÛeej KeškeâCeeje Deens. ÙeeÛes mhe°erkeâjCe Demes Demet
Mekeâles– efmeæeJemLesle JÙeeJeneefjkeâ yebOeves ieUtve he[leele. heCe lÙeevesner `ceeiee&Oeejs Jelee&Jes ~ efJeÕe ns ceesnesjs }eJeeJes' ns %eeveosJeebÛÙee
DeeosMeeÛes ßeJeCe kesâ}s vemes} lej lÙeeÛes Jele&ve Deyeæ eEkeâJee DeceÙee&o nesT Mekesâ}.) ~~43~~
pesLeW veeneR efvelÙe ßeJeCe ~ leW peeCeeJeW efJe}#eCe ~ lesLeW meeOekeWâ Ùeskeâ #eCe ~ ›eâcetb veÙes meJe&Lee ~~44~~
pÙee Deeßeceele, ce"ele eEkeâJee JÙekeäleerheeMeer melele MeeŒeMegæ ßeJeCeeÛeer JÙeJemLee vemeles lesJne les meeOekeâeÛÙee Â°erves
Ieelekeâ Demeles. meeOekeâeves keâener Pee}s lejer #eCeYej megæe lesLes Leebyet veÙes. (Debieejs, ieb[soesjs, DeejlÙee, DevegYeJe keâLeve,
G"metš heeÙeeJej [eskesâ "sJeCes F. òjyeejer' Øekeâej meceLeeËvee efkeâleer ceevÙe nesles ÙeeÛee efJeÛeej keâjeJee.) ~~44~~
pesLeW veeneR ßeJeCemJeeLe& ~ lesLeW kewâÛee nes hejceeLe& ~ ceeieW kesâ}W eflelegkeWâ JesLe& ~ ßeJeCeWefJeCe nesÙes ~~45~~
hejceeLee&mee"er DeeJeMÙekeâ lees ßeJeCemJeeLe& pesLes meeOele veener lesLes meeOekeâeÛee efmeæ keâmee nesCeej? kesâ}s}er meJe& meeOevee
ßeJeCeeJeeÛetve Hegâkeâš peeles. ~~45~~
lemceeled ßeJeCe keâjeJeW ~ meeOeve ceveer OejeJeW ~ efvelÙevesceW lejeJeW ~ mebmeejmeeiejeR ~~46~~
cnCetve ßeJeCe keâjerle keâjerle meeOevesJej Dee¤{ jeneJes Je lÙee}e efvelÙevesceebÛeer (SkeâeoMeer F.) pees[ osle mebmeejmeeiej
le¤ve peeJeW. ~~46~~
mesefJe}WÛe mesJeeJeW DeVe ~ Iesle}WefÛe IÙeeJeW peerJeve ~ lewmeW ßeJeCeceveve ~ kesâ}WefÛe keâjeJeW ~~47~~
Mejerjhees<eCeemee"er pemes lesÛe DeVe Je heeCeer jespe efveÙeceeves IÙeeJes }eieles lÙeeØeceeCes lÙeeÛe lÙeeÛe efJe<eÙeebÛes ßeJeCe
ceveve keâjerle lesÛe meeOeve Ûee}JeeJes. ~~47~~
ßeJeCeeÛee Deveeoj ~ DeeUmeW keâjer pees vej ~ lÙeeÛee nesÙe Dehenej ~ mJeefnleefJe<eFË ~~48~~
pees meeOekeâ ßeJeCeeÛee kebâšeUe keâjlees, lÙeeÛes cees#e¤he efnle lÙeeÛesheemetve efnjeJetve Iesle}s peeles. ~~48~~
DeeUmeeÛeW mebj#eCe ~ hejceeLee&Ûeer yeg[JeCe ~ ÙeekeâejCeW ßeJeCe ~ kesâ}WefÛe heeefnpes ~~49~~
pesLes DeeUmee}e Øeefle‰e Demeles lesLes hejceeLe& yeg[lees cnCetve kebâšeUe Je šeUešeU ve keâjlee ßeJeCe kesâ}sÛe heeefnpes.
~~49~~
Deeleeb ßeJeCe kewâmeW keâjeJeW ~ keâesCÙee hebLeeme heeneJeW ~ hegef{}W meceemeeR DeeIeJeW ~ meebefiepes} ~~50~~
Deelee Ùeeheg{er} meceemeele ßeJeCe keâmes keâjeJes, keâesCelÙee «ebLeebÛes keâjeJes les meJe& meebiet. ~~50~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘ßeJeCeefve¤heCeveece’ meceeme Dee"Jee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘ßeJeCeefve¤heCe’ veeJeeÛee Dee"Jee meceeme meceehle

meceeme veJeJee : ßeJeCeefve¤heCe (heg{s Ûee}t)
Deeleeb ßeJeCe kewâmeW keâjeJeW ~ leWefn meebefiepes} DeIeJeW ~ ßeesleeb DeJeOeeve ÅeeJeW ~ ÙeskeâefÛeòeW ~~1~~
Deelee ßeJeCe keâmes keâjeJes lÙeeÛes meefJemlej JeCe&ve keâ¤. ßeeslÙeebveer SkeâefÛeòe nesTve }#ehetJe&keâ SskeâeJes. ~~1~~
Ùeskeâ Jeiele=lJe ßeJeCeeR he[s ~ lesCeW pee}W meceeOeeve cees[s ~ kesâ}e efve§eÙe efJeIe[s ~ Dekeâmceele ~~2~~
(ßeJeCeemee"er Jekeälee keâmee efveJe[eJee les meebieleele–) keâesCeer Jekeälee Demes yees}lees keâer lÙeecegUs DeeOeer kesâ}suÙee ÙeLeeLe&
ßeJeCeeves efceUe}s}s meceeOeeve Je yegæerÛes Pee}s}s efve§eÙe SkeâeSkeâer efyeIe[leele. ~~2~~
leW Jeiele=lJe lÙeeieeJeW ~ peW ceeF&keâ mJeYeeJeW ~ pesLeW efve§eÙeeÛee veeJeW ~ megvÙeekeâej ~~3~~
DeMeer efoMeeYet} keâjCeeNÙee, GLeU Je MeyoebÛeer GOeUCe keâ¤ve efoheJetve šekeâCeeNÙee JekeälÙeeÛee }iesÛe lÙeeie keâjeJee. ~~3~~
ÙeskeäÙee «ebLeW efve§eÙe kesâ}e ~ lees ogpeÙeeveW G[efJe}e ~ lesCeW mebMeÙeesefÛe Jee{}e ~ pevceJejer ~~4~~
Skeâe «ebLeeÛÙee ßeJeCeeves mJe¤he Je meeOevesmebyebOeer Pee}s}s efve§eÙe pej ogmeNÙee «ebLeeÛes ßeJeCe GOeUtve }eJeerle Demes}
lej DeeÙeg<Ùe mebMeÙeeleÛe efveIetve peeF&}. (mebØeoeÙeebÛes Gob[ heerkeâ DemeCeeNÙee Ûee}t keâeUele lej ne efJeÛeej HeâejÛe cenòJeeÛee
Deens.) ~~4~~
pesLeW mebMeÙe legšleer ~ nesÙes DeeMebkeâeefveJe=òeer ~ DeÉwle «ebLe hejceeLeea ~ ßeJeCe keâjeJes ~~5~~
cnCetve pÙeebÛÙee ßeJeCeeves meJe& MebkeâebÛee efvejeme nesTve yegæer mebMeÙejefnle nesles lÙee DeÉwle Øeefleheeove keâjCeeNÙee «ebLeebÛes
cees#eemee"er ßeJeCe keâjeJes. (DeÉwle– Meebkeâj DeÉwle Jesoevle) ~~5~~
pees cees#eeÛee DeefOekeâejer ~ lees hejceeLe&hebLe Oejer ~ Øeerefle }eie}er DeblejeR ~ DeÉwle«ebLeeÛeer ~~6~~
pees cees#eeÛee Keje DeefOekeâejer Demelees lees hejceeLe&MeeŒeeÛee DeYÙeeme keâjleevee DeÉwle Jesoevle meebieCeeNÙee «ebLeebÛee
Øesceeojeves mJeerkeâej keâjlees, lÙeebÛeer lÙee}e Dees{ }eieles. ~~6~~
pesCeW meebef[}e Fn}eskeâ ~ pees hej}eskeâeRÛee meeOekeâ ~ lesCeW heeneJee efJeJeskeâ ~ DeÉwleMeeŒeeR ~~7~~
pÙeeves ÂMÙepeieleeÛeer Deemekeäleer mees[}er Deens lÙeeves cees#eemee"er DeeJeMÙekeâ lÙee efJeJeskeâemee"er DeÉwle Jesoevle «ebLeebÛes
ßeJeCe keâjeJes. ~~7~~
peÙeeme heeefnpes DeÉwle ~ leÙeeheg{W "sefJeleeb Éwle ~ lesCeW #eesYe}W G"s efÛeòe ~ leÙee ßeesleÙeeÛeW ~~8~~
pÙee}e DeÉwleeÛeer DelÙeble iees[er }eie}er Deens lÙeeÛes heg{s Éwleer «ebLe "sJeleeÛe lÙeeÛes efÛeòe #egyOe nesles. ~~8~~
DeeJe[ermeeefjKeW efceUs ~ lesCeW megKeefÛe GÛebyeUs ~ veeneR lejer kebâšeUs ~ ceeveme Sskeâleeb ~~9~~
DeeheuÙee DeeJe[ervegmeej ßeJeCe Ie[}s lejÛe megKeeÛÙee }eše ceveele G"leele. DevÙeLee kebâšeUe Ùeslees. ~~9~~
pÙeeÛeer Gheemevee pewmeer ~ lÙeemeer Øeerefle Jeešs lewmeer ~ lesLeW Jee|Celeeb ogpeÙeemeer ~ ØeMemle ve Ješs ~~10~~
pÙeeÛeer peMeer Gheemevee Demes} lÙee}e lÙee ßeJeCeeÛeer iees[er Jeešles. ogmejs ßeJeCe ÙeesiÙe Jeešle veener. ~~10~~
ØeerleerÛeW }#eCe SsmeW ~ DeblejeR G"s DeveeÙeemeW ~ heeCeer heeCeJeešW pewmeW ~ DeeheCe efÛe OeebJes ~~11~~

heeCeer pemes Gleejekeâ[s menpeÛe Jeneles (heeCeJeeš) lÙeeØeceeCes lÙee lÙee efJe<eÙeekeâ[er} Dees{ eflekeâ[s vesles. ØesceeÛes ns
menpe }#eCe Deens. ~~11~~
lewmee pees Deelce%eeveer vej ~ leÙeeme veeJe[s Flej ~ lesLeW heeefnpes meejemeej ~ efJeÛeejCee les ~~12~~
lÙeeØeceeCes Deelce%eeveeÛeer Dees{ }eie}suÙee meeOekeâe}e meej Je Demeej efJeJeskeâ meebieCeejs DeÉwleMeeŒe nJes Demeles. Flej
keâener vekeâes Demeles. ~~12~~
pesLeW kegâUosJÙee YeieJeleer ~ lesLeW heeefnpes mehleMeleer ~ Flej osJeebÛeer mlegleer ~ keâecee veÙes meJe&Lee ~~13~~
Iesleeb DevebleeÛÙee JeÇlee ~ lesLeW ve}ies YeieJeodieerlee ~ meeOegpeveemeer Jeelee& ~ HeâUeMesÛeer veeneR ~~14~~
JeerjkebâkeâCe Ieeef}leeb veekeâeR ~ hejeR leW MeesYee heeJesvee keâeR ~ pesLeer} lesLeW DeeefCekeâeR ~ keâecee ve Ùes meJe&Lee
~~15~~
veevee cenelceW yeesef}}eR ~ pesLeer} lesLeW JebÅe pee}eR ~ efJehejerle keâ¤ve JeeefÛe}eR ~ lejer leW efJe}#eCe ~~16~~
ce}ejceenelce Éejkesâmeer ~ Éejkeâeceenelce ves}W keâemeeR ~ keâemeerceenelce JeWkeâšmeeR ~ MeesYee ve heJes ~~17~~
SsmeW meebieleeb Demes Jee[ ~ hejer pesLeer} lesLeWefÛe iees[ ~ lewmeer %eeveerÙeebme Ûee[ ~ DeÉwle «ebLeeÛeer ~~18~~
ÙeesefieÙeebheg{W jeneCe ~ hejer#eJebleebheg{W hee<eeCe ~hebef[leebheg{W [HeâieeCe ~ MeesYee ve heJes ~~19~~
Jeso%eeheg{W peleer ~ efvemhe=neheg{W HeâUßegleer ~ %eeveerÙeebheg{W heesLeer ~ keâeskeâMeeŒeeÛeer ~~20~~
yeÇÿeÛeÙee&heg{s veeÛeCeer ~ jeme›eâer[e efve¤heCeeR ~ jepenbmeeheg{W heeCeer ~ "sefJe}W pewmeW ~~21~~
lewmeW Deblee|ve‰ebheg{W ~ "sefJe}W ße=bIeeefjkeâ efšhe[W ~ lesCeW lÙeeÛeW kewâmeW Ie[s ~ meceeOeeve ~~22~~
jeÙeeme jbkeâeÛeer DeeMee ~ le›eâ meebieCeW heerÙeg<ee ~ mebvÙeeMeemeer JeesJemee ~ GefÛe° Ûeeb[eUer ~~23~~
keâce&efve‰eb JeMeerkeâCe& ~ hebÛee#ejer efve¤heCe ~ lesLeW Yebies Deble:keâCe& ~ menpeefÛe lÙeeÛeW ~~24~~
lewmes hejceee|Lekeâ peve ~ leÙeebme vemleeb Deelce%eeve ~ «ebLe JeeefÛeleeb meceeOeeve ~ nesCeej veeneR ~~25~~
Deeleeb Demees nW yees}CeW ~ peÙeeefme mJeefnle keâjCeW ~ lesCeW meoe efJeÛejCeW ~ DeÉwle«ebLeeR ~~26~~
kegâUosJeerÛeer Gheemevee keâjleevee mehleMeleerÛee hee" keâjeJee }eielees. Flej osJeleebÛeer mlees$es cegUerÛe GheÙeesieer vemeleele.
~~13~~ DevebleeÛes JeÇle keâjerle Demelee YeieJeledieerlesÛes JeeÛeve keâ¤ veÙes. les JeÇle mekeâece Deens. ieerlesle efve<keâece Gheemevee
meebefiele}er Deens. meeOetbvee HeâUeÛeer DeeMee vemeuÙeeves les ieerlee JeeÛeleele. ~~14~~ ceveiešele Iee}eJeÙeeÛes JeerjkebâkeâCe veekeâele
Ieele}s lej lÙeeÛes cenòJe Gjle veener. peer leer iees° pesLeer} lesLesÛe nJeer. ~~15~~ meJe& leerLeeËÛeer ceenelcÙes Jee|Ce}er Deensle.
Skeâe leerLee&Ûes ceenelcÙe ogmeNÙee leerLee&le meebieCes efJehejerle Jeešles. ~~16~~ ceunejer ceeleË[eÛes ceenelcÙe Éejkesâle, ÉejkeâeceenelcÙe
keâeMeerle Je keâeMeerceenelcÙe efle®heleer}e JeeÛe}s lej MeesYele veener. ~~17~~ Demes yejsÛe meebielee ÙesF&}. pesLes pes ÙeesiÙe lesLesÛe
les DemeeJes. lÙeeØeceeCes Deelce%eeveemee"er DeÉwle «ebLeÛe nJee. ~~18~~ ÙeesiÙeeheg{s ÛesšgkeâefJeÅee, jlveheejKÙeeheg{s ieejieesšer,
hebef[leeheg{s je$eYej Ûee}Ceejer Yesefokeâ ieeCeer "sJeCes MeesYele veener. ~~19~~ keâce&"eheg{s mebvÙeemeer, efJejkeäleeheg{s SKeeÅee
efJeOeerÛeer Heâ}ßegleer eEkeâJee DeOÙeelceefJeÅesÛÙee DeYÙeemekeâeheg{s keâeceMeeŒe "sJet veÙes. ~~20~~ yeÇÿeÛeeNÙeebmeceesj veeÛeieeCes,
JesoevleeÛee hee" Ûee}t Demelee jeme›eâer[sÛes JeCe&ve, jepenbmeemeceesj vegmelesÛe heeCeer Demet veÙes. ~~21~~ Deblee|ve‰ meeOekeâe}e
Me=bieejØeOeeve leceeMee SskeâJeuÙeeves lÙeeÛes keâeÙe meceeOeeve nesCeej? ~~22~~ jepee}e oeefjõŸeeÛes ceveesjLe vemeleele. Dece=leeheg{s
leekeâeÛeer cenleer meebiet veÙes. mebvÙeeMee}e Ûeeb[eUerÛÙee G<šŸeeÛeer efYe#ee ceeieCÙeeÛes JeÇle meebiet veÙes. ~~23~~ keâce&"e}e
JeMeerkeâjCeeÛee ceb$e Je Yetle-efheMeeÛÛes keâe{CeeNÙee ceebef$ekeâe}e Jesoevle meebefiele}e lej lees DelÙeble veejepe neslees. ~~24~~
cnCetve heejceee|Lekeâ meeOekeâebvee DeOÙeelceefJeÅesleer} DeÉwle leòJe%eeve veme}s}s «ebLe meceeOeeve osCes MekeäÙe veener. ~~25~~
Deelee meebieeJeÙeeÛes les meebietve Pee}s. pÙee}e cees#e¤he Deelceefnle meeOeeJeÙeeÛes Deens lÙeeves DeÉwle meebieCeeNÙee «ebLeebÛee
DeYÙeeme keâjeJee. ~~26~~
Deelce%eeveer ÙeskeâefÛeòe ~ lesCeW heeneCeW DeÉwle ~ Ùeskeâeble mLeUeR efveJeeble ~ meceeOeeve ~~27~~
`ceer yeÇÿe Deens' nŸee DeÉwle yeesOeemee"er meeOekeâeves ieoea-ie[ye[ veme}suÙee ef"keâeCeer Skeâe«e efÛeòeeves DeÉwle
JesoevleMeeŒeeÛee DeYÙeeme keâ¤ve meceeOeeve efceUJeeJes. ~~27~~
yengle ØekeâejW heeneleeb ~ «ebLe veeneR DeÉwleehejlee ~ hejceeLee&me leòJelee ~ lee¤bÛe keâeR ~~28~~
DeOÙeelceeMeer mebyebefOele meJe& oMe&veebÛee DeYÙeeme kesâ}e Demelee Demee efveCe&Ùe neslees keâer cees#e¤he mecegõ le¤ve
peeCÙeemee"er DeÉwle Jesoevle oMe&ve¤he veewkesâmeejKes ogmejs oMe&ve eEkeâJee meeOeve veeneR. ~~28~~
Flej pes ØehebefÛekeâ ~ nemÙe efJeveeso veJejefmekeâ ~ efnle veJns leW hegmlekeâ ~ hejceeLee&meer ~~29~~
nemÙeeoer veJejmeebveer Yej}s}s ØeehebefÛekeâebvee DeeJe[Ceejs meeefnlÙeeÛes hegmlekeâ heejceee|Lekeâ meeOekeâebÛÙee efnleeÛes veener. ~~29~~
pesCeW hejceeLe& Jee{s ~ DeebieeR Devegleehe Ûe{s ~ YeòeâermeeOeve DeeJe[s ~ lÙee veeJe «ebLe ~~30~~
pÙee «ebLeeÛÙee (hegmlekeâeÛÙee veJns!) DeYÙeemeeves JewjeiÙe efmLej nesTve YeefkeälemeeOevesÛeer DeeJe[ efvecee&Ce nesles Je heejceee|Lekeâ
DeefOekeâej Jee{er}e }eielees lÙee}eÛe «ebLe cnCeeJes. ~~30~~
pees SskeâleebÛe ieJe& ieUs ~ keâeb les YeüebleerÛe ceeJeUs ~ veelejer ÙeskeâmejW JeesUs ~ ceve YeieJebleer ~~31~~
lÙee «ebLeeÛÙee ßeJeCeeves Denbkeâej ieUtve he[lees. peieled melÙelJeeoer Yeüce ve° nesleele Je Deble:keâjCeJe=òeer YeieJebleeceOÙes
jceles. ~~31~~
pesCeW nesÙes Ghejleer ~ DeJeiegCe hee}šleer ~ pesCeW Ûegkesâ DeOeesieleer ~ lÙee veeJe «ebLe ~~32~~
pÙee «ebLeeÛÙee DeYÙeemeeves ielepeerJeveeleer} ÛegkeâebÛee he§eeòeehe neslees, (hene-cegceg#eg}#eCe) lÙeebvee peyeeyeoej Deme}s}s
ogieg&Ce megštve lÙeebÛeer peeiee meodieÏCe Iesleele Je lÙeecegUs mebYeeJÙe DeOeesieleer šUles, (DeOeesieleer = yeæeJemLee leMeerÛe jentve
pevcecejCe ve ÛegkeâCes) lÙee}eÛe «ebLe cnCeeJes. ~~32~~
pesCeW Oeeefj° Ûe{s ~ pesCeW hejeshekeâej Ie[s ~ pesCeW efJe<eÙeJeemevee cees[s ~ lÙee veebJe «ebLe ~~33~~
pÙee «ebLeebÛÙee DeYÙeemeeves meeOekeâeÛes JewjeiÙeemee"er Je meeOevesmee"er DeeJeMÙekeâ les OewÙe& Jee{les, hejeshekeâejeÛeer FÛÚe Jee{les
Je efJe<eÙe megKeYeesieeÛeer FÛÚe ve° nesles, leesÛe Keje «ebLe. ~~33~~
pesCeW hej$emeeOeve ~ pesCeW «ebLeW nesÙes %eeve ~ pesCeW nesF&pes heeJeve ~ Ùee veeJe «ebLe ~~34~~
cees#eemee"er DeeJeMÙekeâ lÙee meeOeveeceeiee&Ûes %eeve nesTve efÛeòeMegæer Jee{er}e }eieCÙeeÛes meeceLÙe& DemeCeeje leesÛe Keje
«ebLe. ~~34~~
«ebLe yengle Demeleer ~ veevee efJeOeeveW HeâUßegleer ~ pesLeW veghepes efJejòeâer Yeòeâer ~ lees «ebLeefÛe veJns ~~35~~
lemes heeefn}s lej «ebLeebvee keâener leesše veener. lÙeeble Deveskeâ Deveg‰eves Je lÙeebÛeer HeâUs meebefiele}s}er Demeleele. heCe
lÙeecegUs JewjeiÙe eEkeâJee Yekeäleer cegUerÛe Jee{le veener. les Kejs «ebLeÛe veJnsle. ~~35~~
cees#eWefJeCe HeâUßegleer ~ les ogjeMesÛeer heesLeer ~ Sskeâleeb Sskeâleeb heg{leer ~ ogjeMeeefÛe Jee{s ~~36~~
cees#e ns SkeâÛe MeeÕele HeâU Deens. lÙeeJeeÛetve pes «ebLe }esYeeÛeerÛe DeefveJeej Jee{ keâjCeejer HeâUs meebieleele lÙeebÛÙee
ßeJeCeeves DeeMeeÛe DeefOekeâeefOekeâ Jee{les. ~~36~~
ßeJeCeeR }esYe Ghepes} pesLeW ~ efJeJeskeâ keQâÛee Demes} lesLeW ~ yewme}eR ogjeMesÛeeR YetleW ~ leÙee DeOeesieleer ~~37~~
pÙee «ebLeeÛÙee ßeJeCeeves }esYe efvecee&Ce neslees lÙeele efvelÙeeefvelÙeefJeJeskeâ keâmee Demes}? lÙeele ye}Jeeve DeeMesÛÙee n[Uer
yeme}suÙee Demeleele. lÙeecegUs DeOeesieleerÛe nesles. ~~37~~
SskeâesefveÛe HeâUßegleer ~ heg{W lejer heeJeesve cnCeleer ~ leÙeeb pevce DeOeesieleer ~ menpeefÛe pee}er ~~38~~

«ebLeebÛÙee MesJešer meebefiele}s}er Heâ}ßegleer JeeÛetve nŸee pevceer veener, lej heg{er} pevceer lejer les HeâU efceUCÙeeÛeer DeeMee
OejCeeje JeeÛekeâ menpeÛe heg{er} pevceØeehleerÛÙee DeOeesieleer}e peelees! ~~38~~
veevee HeâUW he#eer Keeleer ~ lesCeWefÛe leÙeeb nesÙes le=efhle ~ hejer lÙee ÛekeâesjeÛes efÛeòeeR ~ Dece=le Jemes ~~39~~
yengleskeâ meJe& he#eer Je=#ee}e }eie}s}er HeâUs KeeTve le=hle nesleele heCe Ûekeâesje}e cee$e Dece=leÛe nJes Demeles. ~~39~~
lewmeW mebmeejer ceveg<Ùe ~ heens mebmeejeÛeer Jeeme ~ hejer les YeieJebleeÛes DebMe ~ YeieJebleefÛe FefÚleer ~~40~~
lÙeeØeceeCes ØehebÛeemekeäleebvee mebmeejmegKe osCeejer HeâUs nJeer Demeleele. heCe hetJe&megke=âleecegUs YeieJebleeefJe<eÙeer Øesce DemeCeeNÙeebvee
YeieJebleÛe nJee Demelees. ~~40~~
%eeefveÙeeme heeefnpes %eeve ~ Yepekeâeme heeefnpes Yepeve ~ meeOekeâeme heeefnpes meeOeve ~ FÛÚsmeeefjKeW ~~41~~
yeÇÿeefJeÅesÛee DeefOekeâejer JesoevleeÛeer Dehes#ee keâjlees, meiegCe Yepeve DeeJe[Ceeje Yepeveele jcelees, meeOekeâe}e DeeJe[erÛes
meeOeve nJes Demeles. ~~41~~
hejceeLÙee&me hejceeLe& ~ mJeeLÙee&me heeefnpes mJeeLe& ~ ke=âheCeeme heeefnpes DeLe& ~ ceveeheemegveer ~~42~~
ÙeesefieÙeebme heeefnpes Ùeesie ~ YeesefieÙeebme heeefnpes Yeesie ~ jesefieÙeebme heeefnpes jesie- ~ ne|le cee$ee ~~43~~
keâJeerme heeefnpes Øeyebo ~ leee|keâkeâeme leke&âJeeo ~ YeeefJekeâebme mebJeeo ~ iees[ Jeešs ~~44~~
hebef[leeme heeefnpes efJelheòeer ~ efJeÉebmeeme DeOesveØeerleer ~ keâUeJeblee DeeJe[leer ~ veevee keâUe ~~45~~
nefjoemee DeeJe[s keâerle&ve ~ megefÛemcebleeb mebOÙeemveeve ~ keâce&efve‰eb efJeefOeefJeOeeve ~ heeefnpes leW ~~46~~
ØesceUeme heeefnpes keâ®Cee ~ o#elee heeefnpes efJeÛe#eCee ~ ÛeelegÙe& heens MeeneCee ~ DeeojWmeeR ~~47~~
Yekeäle heens cete|leOÙeeve ~ mebieerle heens leeU%eeve ~ jeie%eeveer leeveceeve ~ cetÚ&vee heens ~~48~~
ÙeesieeYÙeemeer eEhe[%eeve ~ lelJe%eeefme lelJe%eeve ~ veeef[%eeveer cee$ee%eeve ~ heenelegmes ~~49~~
keâeefcekeâ heens keâeskeâMeeŒe ~ Ûesškeâer heens Ûesškeâceb$e ~ Ùeb$eer heens veevee Ùeb$e ~ DeeojWmeeR ~~50~~
šJeeUeb DeeJe[s efJeveeso ~ Gvceòeeme veevee Úbo ~ leecemeeme DeØeceeo ~ iees[ Jeešs ~~51~~
cetKe& nesÙes veeo}gyOeer ~ eEveokeâ heens GCeer mebOeer ~ heeheer heens heeheyegefæ ~ }eTve DeebieeR ~~52~~
Ùeskeâeb heeefnpes jmeeU ~ Ùeskeâeb heeefnpes heeuneU ~ Ùeskeâeb heeefnpes kesâJeU ~ meeye[er Yeòeâer ~~53~~
Deeieceer heens Deeiece ~ Metj heens meb«eece ~ Ùeskeâ heeneleer veevee Oece& ~ FÚsmeeefjKes ~~54~~
cegkeäle heens cegkeäle}erUe ~ meJe& heens meJe& keâUe ~ peesefle<eer YeefJe<Ùe eEheieUe ~ JeCetË heens ~~55~~
cees#eeÛeer FÛÚe keâjCeeNÙee}e hejceeLe&, mJeeLeea JÙekeäleer}e mJeeLee&Ûee efJe<eÙe, kebâpet<ee}e hewmes, ÙeesiÙeebvee heelebpe} oMe&ve,
Yeesieemekeälee}e efJe<eÙe, jesiÙee}e Deew<eOe, keâJeer}e cenekeâeJÙe, leee|keâkeâe}e leke&âØeOeeve Jeeo, YeeefJekeâe}e YekeäleebceOÙes
Ûee}Ceejs YeieJebleeÛÙee ceenelcÙeeÛes mebJeeo, hebef[lee}e JÙeglheòeerMeeŒe, Ùeeef%ekeâe}e Ùe%emeece«eer, keâ}ekeâeje}e Deveskeâ keâ}e,
nefjoemee}e nefjkeâerle&ve, MegefÛeYet&lee}e mveevemebOÙee, keâce&"e}e hetJe&ceerceebmesleer} Oece&efJeOeer, ØesceUe}e keâ®Cejme, Ûelegje}e
meeJeOeheCee, MeneCÙee}e ÛeelegÙe&, Yekeälee}e cetleeaÛes megboj OÙeeve, peeCekeâej mebieerleØesceer}e lee}, cee}kebâmeeoer jeieebÛÙee
peeCelÙee}e leeve, Dee}eheer, ÙeesieeYÙeemeer}e eEhe[eleer} leòJeebÛes %eeve, JesoevlÙee}e leòJe%eeve, vee[erhejer#ee DemeCeeNÙee}e
Deew<eOeerÛÙee cee$ee, keâecegkeâe}e keâeskeâMeeŒe, hebÛee#eNÙee}e yeštkeâ ceb$e, ßeerÙeb$eemeejKÙee Ùeb$eesheemekeâebvee efvejefvejeUer Ùeb$es,
šJeeUKeesjebvee heebÛeš efJeveeso, cemleJee}e}e pegieejemeejKes Úbo, leceesiegCÙee}e efveef<eæ Jele&ve, cetKee&}e keâenerlejer ÛeeUe,
eEveokeâe}e ogmeNÙeeÛÙee GefCeJee keâe{CÙeeÛeer mebOeer, heehÙee}e heehekeâcee&Ûes efJeÛeej, keâesCee Yekeälee}e veJeefJeOe jmeebveer Yej}s}er
Gheemevee, ogmeNÙee}e hegjeCeebÛes heeuneU lej eflemeNÙee}e YeesUe YeeJe, Jewefokeâe}e Jesoeleer} DeeieceYeeie, Metje}e }{eF&,
keâesCee}e cevee}e ÙesF&} lÙee OeceeËÛee DeYÙeeme, cegkeälee}e efmLeleØe%e }#eCes, meJe& peerJeveele jme DemeCeeNÙee}e mebieerleeoer

meJe& keâ}e, lej pÙeesefle<Ùee}e èEheieUe cnCelees' Demes meebietve YeefJe<Ùe meebieCes DeeJe[les. ~~42-55~~
SsmeW meebieeJeW leW efkeâleer ~ DeeJe[ermeeefjKeW Sskeâleer ~ veevee hegmlekeWâ JeeefÛeleer ~ meJe&keâeU ~~56~~
Demes efkeâleer cnCetve meebieeJes? pees lees DeeheuÙee DeeJe[ervegmeej JeeÛelees Je Sskeâlees. lÙeeleÛe JesU Iee}efJelees. ~~56~~
hejer hej$e meeOeveWefJeCe ~ cnCeeW veÙes leW ßeJeCe ~ pesLeW veeneR Deelce%eeve ~ leÙee veeJe keâce&Cee ~~57~~
hejbleg pÙeele cees#eemebyebOeer ceeie&oMe&ve veener lÙee}e `ßeJeCe' ne Meyoner Jeehe¤ veÙes. pÙeele DeOÙeelceefJeÅee veener lesLes
kesâJeU ßeJeCeeÛes keâce& kesâuÙeemeejKes nesles. JesU JÙeLe& peelees. ~~57~~
iees[erefJeCe iees[heCe ~ veekeWâefJeCe meg}#eCe ~ %eeveWefJeCe efve¤heCe ~ yees}eWefÛe veÙes ~~58~~
iees[er veme}suÙee heoeLee&}e iees[ cnCeCes, yemekeäÙee veekeâeÛee Ûesnje megboj cnCeCes pemes efvejLe&keâ Demeles lÙeeØeceeCes DeÉwle
Jesoevle veme}s}s ßeJeCe `ßeJeCe' cnCeCÙeeme }eÙekeâ veener. ~~58~~
Deeleeb Demees nW yengle ~ SskeâeJee hejceeLe&«ebLe ~ hejceeLe&«ebLesefJeCe JesLe& ~ ieLeeieesJeer ~~59~~
DeeleeheÙeËle KetheÛe efJemleej Pee}e. leelheÙe& Demes keâer hejceeLe&MeeŒeeÛee «ebLe JeeÛeeJee. lÙeeJeeÛetve Heâkeäle ieeWOeUÛe ieeWOeU
G[lees. ~~59~~
cnCeesefve efvelÙeeefvelÙeefJeÛeej ~ pesLeW yeesef}}e meejemeej ~ leesefÛe «ebLe hew}heej ~ heeJeJeer efJeJeskeWâ ~~60~~
efvelÙe Je DeefvelÙe, meej Je Demeej F. Øekeâejs efJeJeskeâ meebieCeejs «ebLeÛe meeOekeâe}e YeJeveoerÛÙee he}erkeâ[s vesTve mees[leele.
~~60~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘ßeJeCeefve¤heCeveece’ meceeme veJeJee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘ßeJeCeefve¤heCe’ veeJeeÛee veJeJee meceeme meceehle

meceeme oneJee : osnevleefve¤heCe
efceLÙee leWefÛe pee}W melÙe ~ melÙe lesefÛe pee}W DemelÙe ~ ceeÙeeefJeYeüceeÛeW ke=âlÙe ~ SsmeW Demes heeneleeb ~~1~~
meled Demeled efJe}#eCe ceeefÙekeâ peieled melÙe Jeešles. Øeekedâ, ØeOJebme, DevÙeesvÙe Je DelÙeble Demes Ûeej DeYeeJe veme}s}s,
ef$ekeâe}eyeeefOele melÙe yeÇÿe DemelÙe Jeešles. Demes keâe nesles?lej `ceeÙesÛÙee heefjCeecemJe¤he Yeüceeves' Demes lÙeeÛes Gòej Deens.
~~1~~
melÙe keâUeÙee keâejCeW ~ yeesef}}eR veevee efve¤heCeW ~ lejer G"svee OejCeW ~ DemelÙeeÛeW ~~2~~
melÙemJe¤he mecepeeJes cnCetve ØemLeeve$eÙeermeejKeer MeeŒes meebefiele}er peeleele. heCe ceveele yeme}s}s DemelÙeeÛes "eCes G"le
veener. lÙeeÛÙee ØeYeeJeeKee}erÛe peerJe jnelees. ~~2~~
DemelÙe DeblejeR eEyeye}W ~ ve meebieleeb leW Â{ pee}W ~ melÙe Demeesve nejhe}W ~ pesLeer} lesLeW ~~3~~
DemelÙeeÛee keâesCeerÛe GheosMe keâjerle veener. lejer Deble:keâjCeele lÙeeÛeeÛe efve§eÙe nesTve lesÛe "metve jneles. melÙe¤he
Deelcee eEkeâJee yeÇÿe efvelÙe Demetve peCet peeieÛÙee peeieer efJe¤ve peeles! ~~3~~
JesoMeeŒeW hegjeCeW meebieleer ~ melÙeeÛee efve§eÙe keâefjleer ~ lejer veÙes DeelceØeefÛeleer ~ melÙemJe¤he ~~4~~
Jeso, JesoevleMeeŒes Je hegjeCes melÙeyeÇÿeeÛee efve§eÙe keâ¤ve osleele. lejerner `melÙemJe¤he yeÇÿe ceer Deens' Demee DevegYeJe cee$e
Ùesle veener. ~~4~~
melÙe Demeesve DeeÚÙeeo}W ~ efceLÙee vemeesve melÙe pee}W ~ SsmeW efJehejerle Jele&}W ~ osKele osKeleeb ~~5~~
yeÇÿe melÙe Demetve lÙeeJej ceeÙesÛes DeeJejCe he[}s. peieled efceLÙee Demetve lÙee}e melÙelJe efceUe}s. ne efJehejerle DevegYeJe
meJeeËÛÙee heefjÛeÙeeÛee Deens. peCet lees osKele osKele HeâmeJelees. ~~5~~
Ssmeer ceeÙesÛeer keâjCeer ~ keâUeW Dee}er lel#eCeeR ~ meblemebieW efve¤heCeeR ~ efJeÛeej Iesleeb ~~6~~
mebleebÛÙee mebieleerle lÙeebÛÙee cegKeeletve, ßeJeCe Ie[uÙeeJejner, HeâmeJeCetkeâ ceeÙescegUs nesles Demes keâUles. Yeücee}e leer
peyeeyeoej Deens. ~~6~~
ceeieeb pee}W efve¤heCe ~ osefKe}W DeeheCeeefme DeeheCe ~ lesCeW yeeCe}er KetCe ~ hejceeLee&Ûeer ~~7~~
ceeies (5-6-1) `heneJes DeeheCeemeer DeeheCe' Ùee heæleerves `%eeve' mecepeeJetve IesleuÙeeves hejceeLee&Ûes Jece& }#eele
Dee}s}sÛe Deens. ~~7~~
lesCeW meceeOeeve pee}W ~ efÛeòe ÛewlebveeR efceUe}W ~ efvepemJe¤heW JeesUefKe}W ~ efvepeJemlegmeer ~~8~~
leer Øeef›eâÙee hetCe& nesleeÛe efÛeòeeleer} efÛeoeYeeme DeelcÙee}e efceUlees Je lees efÛeoeYeeme `Deelcee nsÛe ceePes cetUÛes mJe¤he
Deens' Demes peeCelees. (hene– %eevesÕejer De. 6, Dees. 366) efkebâJee ‘heeneJes DeeheCeemeer DeeheCe’ ~~8~~
ØeejyOeeR šeefkeâ}e osnes ~ yeesOeW efHeâš}e mebosnes ~ DeeleebefÛe he[es DeLeJee jenes ~ efceLÙee keâUerJej ~~9~~
Deelce%eeve Pee}s}e peerJevcegkeäle lÙeeÛes Mejerj DeefveJeej ØeejyOeeJej mees[lees. ceer Je osn, osn Je peie, peie Je F&Õej,
F&Õej Je ceeÙee, ceeÙee Je yeÇÿe ÙeebÛÙee mebyebOeeefJe<eÙeer meJe& mebMeÙe efHeâš}s}s Demeleele. lÙeecegUs DeÛesleve heebÛeYeeweflekeâ Mejerj,

}iesÛe cejCe heeJe}s eEkeâJee oerIee&Ùeg<eer Pee}s lejer lÙee}e lÙeeÛes keâenerÛe Jeešle veener. ~~9~~
%eeefveÙeebÛeW peW Mesjerj ~ leW efceLÙelJeW efvee|Jekeâej ~ pesLeW he[s lesefÛe meej ~ hegCÙe Yetceer ~~10~~
peerJevcegkeäleeÛes Mejerj efceLÙee cnCepes ceeefÙekeâ eEkeâJee keâefuhele Demeles. lÙeecegUs Deefmle, peeÙeles F. MejerjeÛes efJekeâejner
keâefuheleÛe "jleele. Goe. ce=iepeU mJeÛÚ, DemJeÛÚ, n}kesâ, pe[, ÙecegvesmeejKes keâeUmej, Leb[, G<Ce F. keâenerÛe vemeles!
Demes lÙeeÛes Mejerj pesLes he[les lÙee ef"keâeCee}e leerLe&#es$eeÛes mJe¤he Ùesles. (osnt, DeeUboer, meppeveie[) ~~10~~
meeOegoMe&veW heeJeve leerLe& ~ hegjleer lÙeebÛes ceveesjLe ~ meeOeg ve Ùesleeb efpeCeW JesLe& ~ leÙeeb hegCÙe#es$eebÛes ~~11~~
DeMee leerLeeËvee mebleebÛes ÛejCe }eiele jeefn}s lejÛe lÙeebÛes heeefJe$Ùe efšketâve lÙee leerLeeËÛeer `Deehe}s heeefJe$Ùe efšketâve jneJes'
ner FÛÚe hetCe& nesles. meeOegmebleebveer leerLe&Ùee$ee kesâuÙee veenerle (%eeveosJe-veeceosJeebÛeer keâeMeerÙee$ee) lej leer #es$es ØeYeeJeMetvÙe
yeveleele. ~~11~~
hegCÙeveoerÛeW peW leerj ~ lesLeW he[eJeW Mejerj ~ ne Flej peveeÛee efJeÛeej ~ meeOeg efvelÙecegkeäle ~~12~~
iebiesmeejKÙee heefJe$e veoerkeâe"er cejCe ÙeeJes ne meeceevÙeebÛee meeceevÙe efJeÛeej nesÙe. cees#eemeeb"er meeOetbvee DeMeer FÛÚe OejeJeer
}eiele veener. keâejCe les efpeJevleheCeerÛe cegkeäle Demeleele. ~~12~~
GòejeÙesCe leW Gòece ~ o#eCeeÙesCe leW DeOece ~ ne mebosneR Jemes Yeüce ~ meeOeg lees efve:mebosn ~~13~~
Megkeä}he#e GòejeÙesCe ~ ie=neR oerhe efoJee cejCe ~ DebleeR jeneJeW mcejCe ~ ieleerkeâejCeW ~~14~~
GòejeÙeCe, Megkeä}he#e Je efoJeme Demeleevee Dee}s}s cejCe Ûeebie}s. oef#eCeeÙeve, ke=â<Cehe#e Je je$eer Dee}s}s cejCe JeeF&š.
cejCeeÛes #eCeeR meodieleermee"er osJeeÛes mcejCe JneJeW F. efJekeâuheebÛes Yeüce, Yeücejefnle peerJevcegkeälee}e vemeleele. ~~13-14~~
FlegkeWâ ve}ies ÙeesefieÙeebmeer ~ lees peerle efÛe cegkeäle hegCÙejemeer ~ efleUebpegUer heehehegCÙeemeer ~ efoOe}er lesCeW ~~15~~
peerJevcegkeälee}e Ùeeleer} keâMeeÛeerÛe iejpe vemeles. lees MegæhegCÙeJeeve efpeJevleheCeerÛe cegkeäle Demelees. Flej hegCÙeheehes lÙeeves
kesâJneÛe OegTve šekeâ}s}er Demeleele. (`me efJeÉeve hegCÙeheehes efJeOetÙe'– cegb[keâ) ~~15~~
osneÛee Deble yeje Dee}e ~ osn megKe¤he ies}e ~ lÙeemeer cnCeleer OevÙe pee}e ~ De%eeve peve ~~16~~
(13-14 ceOÙes cnšuÙeeØeceeCeW–) osne}e Ûeebie}s cejCe Dee}s Je meJe& ieCeieesleebveer efvejeshe efo}e keâer cejCeeje OevÙe
Pee}e Demes meeceevÙe }eskeâebvee Jeešles. les De%eeveerÛe Demeleele. ~~16~~
peveeÛeW efJehejerle cele ~ DebleeR Yesšlees YeieJeble ~ SsmeW keâuhetve Ieele ~ keâefjleer Deeheg}e mJeÙeW ~~17~~
cejCekeâeUer YeieJeble Yesšs} Demee DelÙeble efJehejerle efJeÛeej keâ¤ve meeceevÙe De%eeveer peve Deehe}e DeeheCe Ieele keâ¤ve
Iesleele. ~~17~~
efpeleeb meeLe&keâ veeneR kesâ}W ~ JesLe& DeeÙeg<Ùe efveIeesve ies}W ~ cegUeR OeevÙeseÛf e veeneR hesejf }W ~ leW GieJes} kewâÛeW ~~18~~
efpeJevle Demeleevee `ceer yeÇÿe Deens' Demee DevegYeJe ve Ieslee lÙeebveer peerJeve Hegâkeâš Iee}efJe}s}s Demeles. ve hesj}suÙee
OeevÙee}e Debkegâj keâmee Hegâšs}? meeOevesJeeÛetve meeOÙe keâmes efmeæ nesF&}? ~~18~~
pejer kesâ}W F&ÕejYepeve ~ lejerÛe nesF&pes heeJeve ~ pewmeW JesJneefjleeb Oeve ~ jeefme ceeLeeb }eYes ~~19~~
mebheòeerÛeer Gòece iegbleJeCetkeâ kesâ}er lej OeveeÛÙee jeMeer efceUleele. lÙeeØeceeCeW efpeJevleheCeer F&ÕejeÛes Yepeve DeKeb[ kesâ}s
lejÛe meodieleer efceUles. ~~19~~
efoOeuÙeeefJeCe heeefJepesvee ~ hesjuÙeeefJeCe GieJesvee ~ SsmeW nW JeekeäÙe pevee ~ "eGkeWâefÛe Deens ~~20~~
efouÙeeefMeJeeÙe efceUle veener, hesjuÙeeJeeÛetve GieJele veener F. cnCeer meJeeËveeÛe leeW[hee" Demeleele. ~~20~~
ve keâefjleeb mesJesÛÙee JÙeeheeje ~ mJeeceerme cnCes keâes"W cegMeeje ~ lewmeW DebleeR DeYekeäle vejeb ~ mJeefnle ve Ie[s ~~21~~
cee}keâeÛes keâece ve keâjlee veeskeâje}e pemee heieej ceeielee Ùesle veener lÙeeØeceeCes YeieJevleeÛeer Yekeäleer ve keâjleeÛe meodieleerÛes
HeâU efceUle veener. cees#e¤he efnle meeOele veener. ~~21~~
efpeleeb veeneR YeieJeÆkeäleer ~ cesuÙeeb keQâÛeer nesF&} cegkeäleer ~ Demees pes pes pewmeW keâefjleer ~ les les heeJeleer lewmeW ~~22~~
efpeJevle Demeleevee YeieJeÆpeve ve keâjlee cesuÙeeJej cegkeäleer efceUle veener. ÛegkeâerÛÙee keâuhevee GjeMeer yeeUieCeeNÙee}e
lemesÛe HeâU efceUles. pemes keâce& lemes HeâU ne F&Meme=°erÛee efveÙeceÛe Deens. ~~22~~
SJeb ve keâefjleeb YeieJeÆpeve ~ DebleeR veJnerpes heeJeve ~ pejer Dee}W yejW cejCe ~ lejer YekeäleerefJeCe DeOeesieefle
~~23~~
SketâCe DeeÙeg<ÙeYej YeieJeÆpeve kesâ}s veener, lej cejCeesòej cegkeäleer efceUle veener. meeceevÙeebÛÙee keâuhevesØeceeCeW `Ûeebie}s
cejCe' Dee}s lejer Yekeäleer efmeæ Pee}er vemes} lej pevcecejCeebÛee Hesâje Ûegkeâle veener ~~23~~
cnCeewve meeOetveW Deehe}W ~ peerle DemleeÛe meeLe&keâ kesâ}W ~ Mejerj keâejCeeR }eie}W ~ OevÙe lÙeeÛeW ~~24~~
hejbleg meeOet cee$e efpeJevleheCeerÛe cegkeäle neslees. lÙeeves lÙeeÛÙee MejerjeÛee ÙeLeeÙeesiÙe GheÙeesie keâ¤ve lÙeeÛes meeLe&keâ kesâ}s}s
Demeles. ~~24~~
pes keâeb peerJevcegkeäle %eeveer ~ lÙeebÛeW Mejerj he[es jeveeR ~ DeLeJee he[es mceMeeveeR ~ lejer OevÙe pee}W ~~25~~
yeÇÿe%eeveer peerJevcegkeäleeÛee osn pebie}ele he[tve kegâpe}e eEkeâJee mceMeeveeleÛe cejCe Dee}s lejer lÙeeÛes meeLe&keâ Pee}s}s
Demeles. ~~25~~
meeOetÛee osn efKelehe}e ~ DeLeJee ÕeeveeefokeâeR Yeef#e}e ~ nW ØeMemle ve Ješs pevee}e ~ ceboyegæermleJe ~~26~~
keâesCeer meeOet Deepeejeves efKelehele he[}e eEkeâJee lÙeeÛes ce=le Mejerj kegâ$ÙeekeâesunŸeebveer Heâe[tve Keeu}s lej meeceevÙe ceeCetme
les DeMegYe mecepelees. keâejCe lÙeebÛÙee yegæer}e melÙeeÛes Deekeâ}ve nesle veener. ~~26~~
Deble yeje veJnsefÛe cnCeesve ~ keâ°er nesleer Flej peve ~ hejer yeeheg[s De%eeve ~ vesCeleer Jece& ~~27~~
lÙee}e Ûeebie}s cejCe Dee}s veener Ùee Kebleerves meeceevÙe }eskeâ nUnUleele. heCe lÙee efyeÛeeNÙee De%eevÙeebvee Jece& keâUle
veener. ~~27~~
pees pevce}eÛe veeneR "eF&Ûee ~ lÙeeme ce=lÙe ÙesF&} keQâÛee ~ efJeJeskeâyeUW pevcece=lÙeeÛee ~ Ieesš Yeefj}e pesCeW
~~28~~
cetUÛee yeÇÿe¤he Deme}s}e lees cegkeäle, yeÇÿe `Depe' DemeuÙeeves, pevcee}e ÙesCes MekeäÙeÛe veener. ceie lees cejCeej keâmee?
lÙeeves efpeJevle DemeleeveeÛe efJeJeskeâeves pevcecejCeeÛee efvejeme kesâ}s}e Demelees. ~~28~~
mJe¤heevegmebOeeveyeUW ~ meieUer ceeÙeeÛe vee[Us ~ leÙeeÛee heej ve keâUs ~ yeÇÿeeefokeâemeer ~~29~~
Devle:keâjCeJe=òeer DeKeb[ mJe¤heevegmebOeeveele jeefnuÙeeves ceeÙesÛee ceeiecetmener jnele veener. ØelÙe#e yeÇÿeosJee}ener lÙeeÛÙee
Ùee efmLeleerÛes Deekeâ}ve nesle veener. ~~29~~
lees peerleefÛe Demeleeb ces}e ~ cejCeeme cee¤ve pÙee}e ~ pevcece=lÙe ve mcejs lÙee}e ~ efJeJeskeâyeUW ~~30~~
lÙeeves DeeheuÙee MejerjeÛee efpeJebleheCeerÛe yeeOe kesâ}s}e Demelees. lÙeeves peCet cejCee}e ceej}s}s Demeles Je mJele: cee$e
efpeJeble jnelees! ceer yeÇÿe Deens Je osn efceLÙee Deens Ùee efJeJeskeâecegUW lees pevcecejCe efJeme¤ve jenlees. ~~30~~
pees peveeR efomelees hejer JesieUe ~ Jele&leeb Yeemes efvejeUe ~ ÂMÙe heoeLe& lÙee efvece&Ue ~ mheMe&}eefÛe veeneR ~~31~~
lees Ûeej }eskeâeble JeeJejle Deme}e lejer Deef}hle Demelees, lÙeeÛÙee menJeemeele lÙeeÛÙee JeeieCÙeeÛes JesieUsheCe keâUtve Ùesles.
lÙee efJece} yeÇÿe¤he Pee}suÙee}e veece¤heelcekeâ peieleeÛee mheMe&ner nesle veener. ~~31~~
Demees Ssmes meeOegpeve ~ lÙeebÛeW Ie[ef}Ùeeb Yepeve ~ lesCeW YepeveW heeJeve ~ Flej peve nesleer ~~32~~

Demees. DeMee meeOetÛeer pej mesJee Ie[}er eEkeâJee lÙeeÛes melele mcejCe Ie[}s lej lÙeecegUs les mesJee Je mcejCe keâjCeejs
heeJeve nesleele. ~~32~~
meodieg¤Ûee pees Debefkeâle meeOekeâ ~ lesCeW kesâ}eefÛe keâjeJee efJeJeskeâ ~ efJeJeskeâ kesâef}Ùeeb leke&â ~ Hegâšs efve¤heCeeR
~~33~~
pees meeOekeâ Demetve meodieÏ¤Ûee mesJekeâ neslees, lÙeeves melele efJeJeskeâ meebYeeUeJee. leesÛe leesÛe efJeJeskeâ hegvne hegvne keâjeJee.
lÙeecegUs lees efve¤heCe keâ¤ }eie}e keâer ßegleer}e Devegketâ} lekeâeËÛÙee ceeb[Ceer}e yenj Ùeslees. ~~33~~
nWefÛe meeOekeâemeer efvejJeCeW ~ DeÉwle ØeebpeU efve¤heCeW ~ legceÛeWefn meceeOeeve yeeCes ~ meeOetÛe SsmeW ~~34~~
meeOekeâebvee nerÛe Øescee«eneÛeer metÛevee Deens keâer lÙeebveer DeÉwle JesoevleeÛes MeeŒeMegæ DemKeef}le efve¤heCe keâjeJes.
lÙeecegUs peerJevcegkeälee}e pes meceeOeeve efceUles les lÙeebveener efceUs}. ~~34~~
pees mebleebme MejCe ies}e ~ lees mebleefÛe nesTve "s}e ~ Flej peveeme Ghesiee Dee}e ~ ke=âheeUtheCeW ~~35~~
pees mebleebvee MejCe jentve efJeJeskeâ meebYeeUtve DeÉwle meebielees lees mJele:Ûe mevle neslees. lÙeeÛÙee menpe ke=âheeUt mJeYeeJeecegUW
lees Flejebveener ceeie&oMe&ve keâjlees. ~~35~~
SsmeW mebleebÛes ceefnceeve ~ meblemebieW nesleW %eeve ~ melmebieehejleW meeOeve ~ DeeCeerkeâ veeneR ~~36~~
Demes ns mebleebÛes ceenelcÙe Deens. lÙeebÛÙee mebieleerle Deelce%eeve nesles. Deelce%eeveemee"er melmebieemeejKes ogmejs meeOeve veener.
~~36~~
ieg®YepeveeÛeWefve DeeOeejW ~ efve¤heCeeÛesefve efJeÛeejW ~ ef›eâÙeeMegæ efveOee&jW ~ heeefJepes heo ~~37~~
Jesoeves meebefieleuÙeeØeceeCes efve<keâece keâcee&Ûes efveOee&jhetJe&keâ DeeÛejCe, ØeefCeheele Je mesJeehetJe&keâ ßeerieg¤bÛee menJeeme Je lÙeebveer
kesâ}suÙee ceneJeekeäÙeeoer GheosMeeÛes ceveve DeeefCe eEÛeleve ner DeelceheoeÛÙee ØeehleerÛeer meeOeves Deensle. ~~ ~37~~
hejceeLee&ÛeW pevcemLeeve ~ leWefÛe meodieg¤ÛeW Yepeve ~ meodieg®YepeveW meceeOeeve ~ Dekeâmceele yeeCes ~~38~~
meodieÏ¤bvee mesJeehetJe&keâ kesâ}s}s heefjØeMve Je lÙee ØeMveebÛeer lÙeebÛÙeekeâ[tve efceUe}s}er Gòejs nsÛe hejce DeLee&Ûes cnCepes
cees#eeÛes meeOeve Deens. lÙeecegUs DeÛeevekeâ yeÇÿeevegYeJeeÛes meceeOeeve Øeehle nesles. ~~38~~
osn efceLÙee peeCeesefve peerJeW ~ ÙeeÛeW meeLe&keâefÛe keâjeJeW ~ YepeveYeeJeW lees<eJeeJeW ~ efÛeòe meodieg¤ÛeW ~~39~~
mJele:Ûes Mejerj ceeefÙekeâ Deens Demee meeOekeâ¤he peerJeeves melele efve§eÙe keâjerle DemeeJes. lÙee peerJeeves `ceer yeÇÿe Deens' Ùee
DevegYeJeeves osn meeLe&keâer }eJeeJee, Je lÙeemee"er leve, ceve Je Oeveeves ßeerieg®mesJee keâ¤ve lÙeebÛes efÛeòe Øemevve keâjeJes. ~~39~~
MejCeebieleebÛeer Jeens eEÛelee ~ lees Ùeskeâ meodieg¤ oelee ~ pewmeW yeeUkeâ Jee{Jeer ceelee ~ veevee ÙeslveW keâ¤veer ~~40~~
pes ßeerieg¤bvee, ÙeeØeceeCes DevevÙeMejCe jenleele, lÙeebvee ßeerieg¤ peerJe-yeÇÿe SskeäÙeeÛes oeve osleele. les nesF&heÙeËle
lÙeebÛÙeeceeies GYes jenleele. DeeF& efleÛÙee yeeUe}e meJe& ØeÙelveeves Jee{efJeles lÙeeØeceeCes. ~~40~~
cnCeewve meodieg¤ÛeW Yepeve ~ peÙeeefme Ie[s leesefÛe OevÙe ~ meodieg®efJeCe meceeOeeve ~ DeeCeerkeâ veeneR ~~41~~
DeMeer meodieÏ¤mesJee pÙeebvee Ie[les les ceneYeeiÙeJeeve Demeleele. keâejCe lÙeeefMeJeeÙe meceeOeeveeÛee ogmeje ceeie& veener. ~~41~~
mej}er MeyoeÛeer Kešheš ~ Dee}e «ebLeeÛee mesJeš ~ ÙesLeW meebefiele}W he° ~ meodieg®Yepeve ~~42~~
Meyoebveer pesJe{s meebieeJeÙeeÛes les meebietve PeeuÙeeves leer Kešheš Deelee LeebyeJeCÙeeÛeer JesU Dee}er Deens. «ebLeeÛee ØeefleheeÅe
efJe<eÙener meebietve Pee}e Deens. Ùee vescekeäÙee Øemebieer ßeerieg®mesJesÛes cenòJe mhe°heCeW meebefiele}s Deens. ~~42~~
meodieg®YepeveehejleW keâebneR ~ cees#eoeÙeskeâ ogmejW veener ~ peÙeeme ve ceves leWneR ~ DeJe}eskeâeJeer ieg®ieerlee ~~43~~

ßeerieg¤bÛÙee mesJesmeejKes ogmejs keâesCelesÛe cees#eoeÙekeâ meeOeve veener. pÙee}e ns hešle veener lÙeeves ieg®ieerlesÛee DeYÙeeme
keâjeJee. ~~43~~
lesLeW efvejesefhe}W yejJeW ~ heeJe&leerØeefle meoeefMeJeW ~ ÙeekeâejCeW meÆeJeW ~ meodieÏ®ÛejCe mesJeeJes ~~44~~
ieg®ieerlesceOÙes YeieJeeve meoeefMeJeebveer ceeleeheeJe&leer}e ßeerieg®mesJesÛes ceenelcÙe Heâej ÛeebieuÙee heæleerves meebefiele}s Deens.
cnCetve meodieÏ¤bÛeer lÙeebÛes ef"keâeCeer yeÇÿeYeeJe "sJetve mesJee keâjeJeer. ~~44~~
pees Ùes «ebLeeRÛee efJeJeskeâ ~ efJeJebÛetefve heens meeOekeâ ~ leÙeeme meebhe[s Ùeskeâ ~ efve§eÙe %eeveeÛee ~~45~~
pees meeOekeâeJemLesletve Ùee «ebLeele meebefiele}suÙee efvelÙe DeefvelÙeeoer efJeJeskeâeÛee eEhepetve eEhepetve DeYÙeeme keâjer} lÙee}e
ßeer-oemeyeesOeeceOÙeW yeÇÿe%eeveeÛee ØeecegKÙeeves efJeÛeej kesâ}e DemeuÙeeÛes }#eele ÙesF&}. ~~45~~
peW «ebLeeR yeesef}}W DeÉwle ~ lees cnCeeW veÙes Øeeke=âle ~ melÙe peeCeeJee Jesoeble ~ DeLe&efJe<eFË ~~46~~
ne «ebLe ceje"er Yee<esle Deme}e lejer lÙeeble DeÉwle JesoevleeÛeer Yekeäkeâce ceeb[Ceer kesâ}er Deens. Megæ Jesoevle pÙeele
meebefiele}e Deens leesÛe Keje «ebLe mecepeeJee. ~~46~~
Øeeke=âleW Jesoeble keâUs ~ mekeâU MeeŒeeR heeneleeb efceUs ~ DeeCeer meceeOeeve efveJeUs ~ DebleÙee&ceeR ~~47~~
meeceevÙe ceeCemee}e ceje"erle meebefiele}s}e Jesoevle DeefOekeâ Ûeebie}e keâUlees. leesÛe Jesoevle meJe& mebmke=âle MeeŒe«ebLeele
meebefiele}s}e Demelees. (lÙeeble DeefOekeâ keâener vemeles) lÙeecegUs JeeÛekeâ meceeOeeveeves mebleg° neslees. ~~47~~
leW Øeeke=âle cnCeeW veÙes ~ pesLeW %eeveeÛes GheeÙes ~ cetKee&efme nW keâUs keâeÙes ~ ceke&âše veeefjkesâU pewmeW ~~48~~
keâjJebšer heneCeeNÙee ceekeâ[e}e veejUeleer} ce}F& Je iees[ heeCeer efomele veener, lÙeeØeceeCes kesâJeU Yee<esÛee efJeÛeej keâjCeeNÙee}e
ceje"erleer} DeOÙeelceefJeÅee ceveeme Ùesle veener. YeeJele veener. Ùee DeOÙeelceefJeÅes}e Yee<escegUs keâceer mecepet veÙes. ~~48~~
Deeleeb Demees nW yees}CeW ~ DeefOekeâejhejlJeW IesCeW ~ eEMeheerceOeer} cegkeäle GCeW ~ cnCeeW veÙes ~~49~~
Demees. yegæer peMeer keâceer-peemle Demes} lÙeeØeceeCes leMeer mecepetle nesCes mJeeYeeefJekeâ Deens, heCe eEMehe}erleer} ceeslÙeeÛeer
eEkeâcele eEMehe}ercegUs keâceer nesle veener! ~~49~~
pesLes vesefle vesefle ßegleer ~ lesLeW ve Ûe}s Yee<eeefJelheòeer ~ hejyeÇÿe DeeefoDebleeR ~ DevegJee&ÛÙe ~~50~~
ØelÙe#e F&Õejer Jesomegæe yeÇÿeJemletefJe<eÙeer yees}leevee `ns yeÇÿe veeneR,' `ns yeÇÿe veener' Demes cnCelee cnCelee Lekeâ}s!Demes
pes hejyeÇÿe DeYÙeemeeÛÙee meg®Jeeleerheemetve DevegYeJeeÛÙee MesJešeheÙeËle DeefveJee&ÛÙe eEkeâJee mJemebJesÅe Deens, lÙeeÛÙee JeCe&veemee"er
keâesCeleerner Yee<ee efkeâleerMeer keâecee}e ÙesF&}? mebmke=âle Je ceje"er oesvner Yee<ee meejKÙeeÛe! ~~50~~
Ùee meceemeeÛÙee MesJešer MesJešer «ebLeeÛee efJe<eÙe mebheuÙeeÛee mebkesâle meceLeeËveer efo}e Deens. lÙeebÛÙee `peerJeeRÛeer DeeJe[er' hetCe&
Pee}er. `DeefOekeâejemeeefjKes IesCes' `leÙeeme }eYe lewmee' F. heefnuÙee meceemeeleer} Yee<ee ÙesLesner Deens. ceje"er DeOÙeelce«ebLeeÛee
És<e keâjCeeNÙeebÛee meceeÛeej heefnuÙee oMekeâeleer} heefnuÙee meceemeeØeceeCes ÙesLesner ceekeâ[eÛee Â°evle osTve Iesle}e Deens.
ÙesLesner «ebLemeceehleerÛee mebkesâle efceUlees. lÙeebÛÙee keâeUeleer} je°^, ceneje°^ Je meceepeeÛeer DeeefCe Oece& Je DeOÙeelceeÛeer DelÙeble
DeJevele heefjefmLeleer }#eele IesTve mJele:Ûeer DeeJe[ otj "sJetve meceLeeËveer heg{er} oemeyeesOeele meceepe Je jepekeâejCeeÛee yejeÛe
efJeÛeej kesâ}e Deens.
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘osnevleefve¤heCeveece’ meceeme oneJee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘osnevleefve¤heCe’ veeJeeÛee oneJee meceeme meceehle
–oMekeâ meeleJee meceehle–
Q
oMekeâ Dee"Jee : ceeÙeesÆJe DeLeJee %eeveoMekeâ
meceeme heefn}e : osJeoMe&ve
ßeesleeR JneJeW meeJeOe ~ efJeceU %eeve yeeUyeesOe ~ ieg®efMe<ÙeebÛee mebJeeo ~ Deefle megiece heefjÙesmee ~~1~~
Deeleeb ßeeslÙeebveer meeJeOe nesTve ieg®efMe<Ùe mebJeeoeÛÙee ceeOÙeceeletve meebefiele}s peeCeejs, Deefle meeshÙee Yee<esleer} Megæ
%eeve SskeâeJes. ~~1~~
veevee MeeŒeW Oeeb[esefUleeb ~ DeeÙeg<Ùe hegjsvee meJe&Lee ~ DeblejeR mebMeÙeeÛeer JesLee ~ Jee{eWefÛe }eies ~~2~~
MeeŒe«ebLe SJe{s Deensle keâer DeeÙeg<ÙeYej lÙeebÛee DeYÙeeme keâ¤vener les mebheCeej veenerle. efoJemeevegefoJeme mebMeÙe Jee{leÛe
peeleele. ~~2~~
veevee leerLeX LeesjLeesjW ~ me=°erceOÙeW DeheejW ~ megieceW ogie&ceW og<keâjW ~ hegCÙeoeÙekeWâ ~~3~~
Ùee peieele Deheej ceenelcÙe meebefiele}er peeCeejer efkeâlÙeskeâ leerLe&#es$es Deensle. lÙeebleer} keâener menpe peeCÙeemeejKeer
(heb{jhetj), keâener peeCÙeeme Deeflekeâ"erCe (ceeve mejesJej), keâeneRÛes ef"keâeCeer meebefiele}s peeCeejs MeeŒeefJeOeer keâjCes Deefle
efpeefkeâjerÛes (ieÙee) lej keâener efveYexU hegCÙeoeÙekeâ (efMeJeLej IeU) Demeleele. ~~3~~
Ssmeer leerLeX meJe&efn keâjer ~ Ssmee keâesCe js mebmeejer ~ efHeâjeW peeleeb pevceJejer ~ DeeÙeg<Ùe hegjsvee ~~4~~
DeMee Ùee meJe& leerLe&#es$eebÛÙee Ùee$ee keâjCÙeemee"er Ùee peieele keâesCe yejs meceLe& Deens? meJe& DeeÙeg<Ùe lÙeemee"er hegjCeej
veener. ~~4~~
veevee leheW veevee oeveW ~ veevee Ùeesie veevee meeOeveW ~ nW meJe&efn osJeekeâejCeW ~ keâefjpesle Deens ~~5~~
meJe& keâeefÙekeâeoer lehes, DeVeoeveeoer oeves, De°ebieeoer Ùeesie, veeceeoer meeOeves ner meJe& osJeeÛÙee ØeehleeRmee"er kesâ}er peeleele.
heeJeeJeÙee osJeeefOeosJee ~ yengefJeOe ßece keâjeJee ~ lesCeW osJe "eFË hee[eJee ~ nW meJe&cele ~~6~~
osJeebÛÙeener osJeeÛÙee (yeÇÿe) DevegYeJeemeeb"er veevee Øekeâejs meeÙeeme kesâuÙeeJej lees DevegYeJe Ùeslees ns meJe& meeOekeâebvee ceevÙe
Demeles. ~~6~~
heeJeeJeÙee YeieJebleeleW ~ veevee hebLe veevee celeW ~ leÙee osJeebÛes mJe¤he leW ~ kewâmeW heens ~~7~~
pÙee osJeeÛÙee DevegYeJeemee"er Deveskeâ celes Je oMe&ves Deeheehe}s leòJe%eeve ceeb[leele, lÙee osJeeÛes mJe¤he keâeÙe Deens? ~~7~~
yengle osJe me=°erJejer ~ lÙeeÛeer ieCeCee keâesCe keâjer ~ Ùeskeâ osJe keâesCeshejer ~ "eFË he[svee ~~8~~
efMeJeeÙe Ùee me=°erle DemebKÙe osJe Deensle. òsJe Demee Deens' DeMee jerleerves Skeâner osJe meJe&ceevÙe nesle veener. ~~8~~
yengefJeOe Gheemevee ~ pÙeeÛeer pesLeW hegjs keâecevee ~ lees lesLeWefÛe jeefn}e cevee ~ meÂ{ keâ¤efve ~~9~~
GheemeveebÛes efkeâlÙeskeâ Øekeâej Deensle. pÙee GheemevescegUs DeeheuÙee ceveemeejKes nesles, leer Gheemevee lees Ieó Oe¤ve yemelees.
~~9~~
yeng osJe yeng Yekeäle ~ FÚŸee pee}s Deemekeäle ~ yeng $e+<eer yeng cele ~ JesieUe}W ~~10~~
Deveskeâ owJeleebÛes mekeâece Yekeäle DeeheuÙee keâeceveehetleeamee"er lÙeebÛÙee owJeleebvee DevevÙeMejCe jneleele. efMeJeeÙe Deveskeâ
$e+<eeRveer lÙeebÛeer lÙeebÛeer JesieUer celes ceeb[}s}er DeensleÛe. (helebpe}er– ÙeesieoMe&ve. JÙeeme– DeÉwleoMe&ve F.) ~~10~~
yeng efveJeef[leeb efveJe[svee ~ Ùeskeâ efve§eÙe Ie[svee ~ MeeŒeW Yeeb[leer he[svee ~ efve§eÙe "eFË ~~11~~
SJe{Ÿee meieàÙeeletve KeNÙee osJeeÛeer efveJe[ keâjCeW Je `neÛe osJe' Demee efve§eÙe keâjCes cenekeâ"erCe Deens. keâejCe Éwleer,
Megæ DeÉwleer, efJeefMe° DeÉwleer, #eefCekeâ efJe%eeveJeeoer F. MeeŒeeble leerJeÇ celeYeso Deensle. ~~11~~
yengle MeeŒeeR yengle Yeso ~ celeebceleebme efJejesOe ~ Ssmee keâefjleeb JesJeeo ~ yengle ies}s ~~12~~
DeMee Deveskeâ MeeŒeebÛes òsJe' Ùee leòJeeefJe<eÙeerÛes Jeeo Je efJejesOe Ûee}le Dee}s}s Deensle. Demes efkeâlÙeskeâ MeeŒekeâej Je
oMe&vekeâej nesTve ies}s. ~~12~~
menœeeceOeW keâesCeer Ùeskeâ ~ heens osJeeÛee efJeJeskeâ ~ hejer lÙee osJeeÛeW keâewlegkeâ ~ "eFË ve he[s ~~13~~
DeeOeerÛe `ceveg<ÙeeCeeb menœes<eg' Ùee ieerleeJeÛeveevegmeej osJe MeesOeCÙeeÛee ØeÙelve npeejeble SKeeoe keâjlees. heCe lÙee}e
mJeyegæerves osJeeÛes mJe¤he mecepele veener. ~~13~~
"eFË ve he[s kewâmeW cnCeleeb ~ lesLeW }eie}er Denblee ~ osJe jeefn}e hejlee ~ DenbleeiegCeW ~~14~~
`ce}e osJeeÛes Kejs mJe¤he mecepele veener Demes cnCeCeejs legcner keâesCe?' Demee ØeMve efJeÛeejCeeNÙee}e Denbkeâejeves
heÚe[}s Deens Demes mecepeeJeW! lÙee DenbkeâejecegUsÛe lÙee}e Keje osJe mecepele veener. lees Keje osJe DeesUKele veener. ~~14~~
Deeleeb DemeeW ns yees}CeW ~ veevee Ùeesie pÙeekeâejCeW ~ lees osJe keâesCÙee iegCeW ~ "eFË he[s ~~15~~
Demees. keâcee&oer Ùeesie pÙeeÛÙee ØeehleerÛeer meeOeves cnCetve meebefiele}er peeleele, lÙee osJeeÛes mJe¤he keâeÙe Deens Jee les keâmes
keâUs} ÙeeÛee efJeÛeej keâ¤. ~~15~~
osJe keâesCeemeer cnCeeJeW ~ kewâmeW leÙeemeer peeCeeJeW ~ leWefÛe yees}Ces mJeYeeJeW ~ yeesef}pes} ~~16~~
osJe cnCepes vescekesâ keâeÙe, lÙeeÛee DevegYeJe keâmee IÙeeJee ns pes meebieCes DeeJeMÙekeâ Deens les Deelee meebiet. ~~16~~
pesCes kesâ}W ÛejeÛej ~ kesâ}s me=<šŸeeefo JÙeeheej ~ meJe&keâlee& efvejblej ~ veece pÙeeÛeW ~~17~~
(osJeeÛes lešmLe }#eCe—) pÙeeves ner Ûej DeÛej me=°er efvecee&Ce kesâ}er, me=°erÛÙee me=peveeÛes keâce& kesâ}s Je pees melele Ùee
me=°erleer} Ûesleve Je DeÛesleveebÛee efveÙeecekeâ Demelees leesÛe osJe. (lešmLe }#eCe– ef›eâÙesmen, mJe¤he }#eCe– De›eâerÙe) ~~17~~
lesCeW kesâuÙee cesIeceeUe ~ ÛebõeEyeyeeR Dece=lekeâUe ~ lespe efoOe}W jefJeceb[Ue ~ peÙee osJeW ~~18~~
{ie efvecee&Ce JneJesle, ÛebõeÛÙee ÛeeboCÙeele Dece=le DemeeJes, metÙe& lespemJeer DemeeJee ner meJe& osJeeÛeerÛe Ùeespevee Deens. ~~18~~
pÙeeÛeer ceÙee&oe meeieje ~ pesCeW mLeeefhe}W HeâefCeJeje ~ peÙeeÛesefve iegCeW leeje ~ Debleefj#e ~~19~~
lÙeeÛÙee efveÙeceveecegUs mecegõ ceÙee&oe Dees}eb[le veener, he=LJeer Mes<eeÛÙee DeeOeejeves efmLej jneles Je ÛeeboCÙee DeekeâeMeele
YeüceCe keâjleele. ~~19~~
ÛÙeejer KeeCeer ÛÙeejer JeeCeer ~ ÛeewNÙeeefme }#e peerJeÙeesveer ~ pesCeW efvee|ce}s }eskeâ efleveer ~ leÙee veeJe osJe ~~20~~
hejeoer Ûeej JeeCeer, peejpeeoer Ûeej ØeeCeer, ceeveJeeoer ÛeewNÙeebMeer }#e Ùeesveer Je mJeiee&oer leerve }eskeâ osJeevesÛe Glhevve
kesâ}s. ~~20~~
yeÇÿee efJe<Ceg DeeCeer nj ~ ns peÙeeÛes DeJeleej ~ leesefÛe osJe ne efveOee&j ~ efve§eÙeWmeeR ~~21~~
pÙee F&ÕejeÛes yeÇÿeosJe, efJe<Cet Je Mebkeâj ns DeJeleej Demeleele, leesÛe ne osJe Demes efveef§ele mecepeeJes. ~~21~~
osJnejeÛee G"esefve osJe ~ keâ¤b vesCes meJe& peerJe ~ leÙeeÛesefve yeÇÿekeâšeJe ~ efvee|ce}e ve JeÛes ~~22~~
hetpesleer} osJeeÛeer cetleea yeensj ÙesTve meJe& peerJeme=°er Je heebÛeYeeweflekeâ peie efvecee&Ce keâjCes MekeäÙe veener. ~~22~~
"eFË "eFË osJe Demeleer ~ leseEn kesâ}er veeneR ef#eleer ~ Ûebõ metÙe& leeje peercetleer ~ leÙeebÛesefve veJns ~~23~~
osJeebÛÙee }nevecees"Ÿee cetleea peeieespeeieer Demeleele. lÙee peie efvecee&Ce keâ¤ Mekeâle veenerle. (cetleeaÛe peieeÛÙee DeeOeejeves

jenleele!) metÙe&, Ûebõ, leejs Je {ie efvecee&Ce keâjCÙeeÛes meeceLÙe& lÙeebvee cegUerÛe veener. ~~23~~
meJe&keâlee& leesefÛe osJe ~ heeneW peeleeb efvejeJesJe ~ pÙeeÛeer keâUe }erUe }eIeJe ~ vesCeleer yeÇÿeeefokeâ ~~24~~
F&Õej meiegCe, efvejekeâej Je efvejJeÙeJe Demetve leesÛe meJe& efvecee&Ce keâjlees. lÙeeÛes met#celJe yeÇÿeosJeeefokeâebveener keâUle veener.
lÙeeÛes keâleg&ce Dekeâleg&ceeefo meeceLÙe& Je kesâJeU mebkeâuheeves me=°er Glhevve keâjCÙeeÛes keâewMeuÙe }#eele Ùesle veener. ~~24~~
ÙesLeW DeeMebkeâe Gef"}er ~ les heg{er}erÙes meceemeeR efHeâš}er ~ Deeleeb Je=òeer meeJeOe kesâ}er ~ heeefnpes ßeesleeR ~~25~~
èfvejekeâejeheemetve meekeâej peie keâmes efvecee&Ce nesF&}?' DeMeer Mebkeâe ÙesLes Ùesles. lÙeeÛes Gòej heg{er} meceemeele osT. peieled
efvee|celeerÛee leheMeer} Deelee Sskeâe. ~~25~~
hewme DeJekeâeMe DeekeâeMe ~ keâebneRÛe veeneR peW Yekeâeme ~ leÙes efvece&UeR JeeÙeesme ~ pevce pee}e ~~26~~
ØeLece DeefleMeÙe JÙeehekeâ, heeskeâUerÛesÛe leÙeej Pee}s}s Je lÙeele ogmejs keâener veme}s}s (Yekeâeme) Demes efvece&U DeekeâeMe
nesles. lÙeele DeÛeevekeâ JeeÙet leÙeej Pee}e. ~~26~~
JeeÙeesheemetve pee}e Jevner ~ Jevnerheemegveer pee}W heeCeer ~ Ssmeer peÙeeÛeer keâjCeer ~ DeIeefšle Ie[}er ~~27~~
JeeÙetheemetve Deiveer Je Deiveerheemetve heeCeer leÙeej nesCÙeeÛeer DeMekeäÙe Deme}s}er Iešvee Ie[}er. Demee lees meJe&meeceLÙe&mebhevve
Deens. ~~27~~
Gokeâeheemetve me=ef° pee}er ~ mlebYeWefJeCe GYeej}er ~ Ssmeer efJeefÛe$e keâUe kesâ}er ~ lÙee veeJe osJe ~~28~~
heeCÙeeheemetve he=LJeer leÙeej nesTve leer keâesCelÙeener DeeOeejeJeeÛetve Debleefj#eele efHeâ¤ }eie}er. Demes DelekeäÙe& meeceLÙe&
Demeles, leesÛe osJe. ~~28~~
osJeW efvee|ce}er ns ef#eleer ~ efleÛes heesšeR hee<eeCe nesleer ~ leÙeemeefÛe osJe cnCeleer ~ efJeJeskeânerve ~~29~~
osJeeves efvecee&Ce kesâ}suÙee he=LJeerJej DeieefCele oie[ Demeleele. lÙeeleer}Ûe Skeâe}e Deekeâej osTve DeefJeJeskeâer }eskeâ
lÙee}eÛe osJe cnCeleele! ~~29~~
pees me=ef°efvecee&Cekeâlee& ~ lees Ùes me=°erhetJeeA neslee ~ ceie ns leÙeeÛeer meòee ~ efvecee&Ce pee}er ~~30~~
pÙeeves ner Deveble me=°er efvecee&Ce kesâ}er lees leer efvecee&Ce keâjCÙeeÛÙee DeeOeerheemetve neslee. veblej lees efleÛee efveÙeecekeâ Pee}e.
efveÙeceve¤he meòee DeefmlelJeele Dee}er. ~~30~~
kegâu}eU hee$eehetJeeA Deens ~ hee$eW keâebneR kegâu}eU veJns ~ lewmee osJe hetJeeAÛe Deens ~ hee<eeCe veJns meJe&Lee ~~31~~
ce[kesâ leÙeej keâjCÙeeDeeOeer kegbâYeej Demelees, heCe ce[keäÙeebÛee kegbâYeej leÙeej nesle veener! (oie[eÛee osJe keâjleele
lÙeeØeceeCes) lemee osJe me=°erhetJeeaÛeeÛe Deens. hee<eeCe me=°erhetJeea vemelees. ~~31~~
ce=efòekesâÛeW MewvÙe kesâ}W ~ keâlex JesieUs jeefn}s ~ keâeÙe&keâejCe Ùeskeâ kesâ}W ~ lejer nesCeej veeneR ~~32~~
ceeleerÛes mewefvekeâ leÙeej kesâ}s lej les keâjCeeje cete|lekeâej (Ûesleve) ceeleerheemetve Je mewefvekeâebheemetve (DeÛesleve) JesieUeÛe
Demelees. cnCetve ceeleerÛes mewefvekeâ (keâeÙe&) Je les keâjCeeje Ûesleve cete|lekeâej (keâejCe) keâOeerÛe Skeâ Demet Mekeâle veenerle.
(lÙeeØeceeCes DeÛesleve oie[eÛee Ûesleve osJe nesT Mekeâle veener. ÙesLes meceLe& keâlÙee&}e efveefceòe keâejCe Je ke=âleer}e keâeÙe&
cnCeleele.) ~~32~~
leLeeefhe nesF&} hebÛeYeteflekeâ ~ efveieg&Ce veJns keâebneR Ùeskeâ ~ keâeÙee&keâejCeeÛee efJeJeskeâ ~ Yetleebhejlee veeneR ~~33~~
yeÇÿe– cetUceeÙee– iegCeceeÙee– pe[ceeÙee Ùee me=°erÛÙee efJekeâeme›eâceele pe[ceeÙee, cnCepesÛe hebÛeceneYetles nesle. lÙee
hebÛeceneYetleebceOÙes DeekeâeMe ns keâejCe lej JeeÙet ns keâeÙe&, JeeÙet ns keâejCe lej Deiveer ns keâeÙe& F. Øekeâejs keâeÙe&keâejCe YeeJe Demet
Mekeâlees. heCe yeÇÿe Ùee efveieg&Ce mJe¤heele lees DemeCes MekeäÙe veener. keâejCe yeÇÿe DeJeÙeJeMetvÙe, DeKeb[ Je YesoMetvÙe Deens.
lÙeeble Skeâ keâejCe Je lÙeeÛes ogmejs keâeÙe& Demee Yeso mebYeJele veener. cnCetve keâeÙe& Je keâejCeebÛeer Yee<ee kesâJeU heebÛeYeweflekeâ

me=°erle mebYeJeles. ~~33~~
DeJeIeer me=ef° pees keâlee& ~ lees les me=°erntefve helee& ~ lesLeW mebMeÙeeÛeer Jeelee& ~ keâe{tbefÛe veÙes ~~34~~
pees meJe& me=°er efvecee&Ce keâjlees lees lÙee me=°erntve JesieUe Demelees. Ùee mejU mejU keâUCeeNÙee iees°eryeö} Mebkeâemegæe
IesT veÙes. ~~34~~
Keebyemet$eeRÛeer yeeng}er ~ pesCeW heg®<eW veeÛeefJe}er ~ leesefÛe yeeng}er ns yees}er ~ Ie[s kesâJeer ~~35~~
pees keâUmet$eer yeenguÙee oesNÙeebveer veeÛeJelees leesÛe lÙee yeenguÙeener Demelees Demes Ie[Ces keâOeerlejer MekeäÙe Deens keâeÙe? ~~35~~
ÚeÙeeceb[heerÛeer mesvee ~ me=°ermeeefjKeerÛe jÛevee ~ met$eW ÛeeUer hejer lees veevee ~ Jesefkeäle veJns ~~36~~
efPejefPejerle he[Åeeceeies cees"e efoJee "sJetve lÙee efoJÙeeÛÙee heeMJe&YetceerJej keâeieoer Deeke=âleeRÛÙee meeJeuÙee veeÛeefJeCÙeeÛee
KesU keâjleele. neÛe ÚeÙee ceb[he. lÙee keâeieoer Deeke=âlÙee me=°erleer} efJeefJeOe Deeke=âlÙeebØeceeCes mecepeeJÙeele. pejer lÙee
veeÛeefJeCeeNÙeeves keâeieoer mewefvekeâebÛÙee Deeke=âleer leÙeej keâ¤ve lÙeebÛÙee meeJeuÙee veeÛeJeuÙee lejer, Je mewefvekeâ Deveskeâ Deme}s
lejer, lees cee$e SkeâšeÛe Demelees. ~~36~~
lewmee me=ef°keâlee& osJe ~ hejer lees veJns me=ef°YeeJe ~ pesCeW kesâ}s veevee peerJe ~ lees peerJe kewâmesveer ~~37~~
lÙeeØeceeCeW me=°er Je me=°erleer} DeypeeJeOeer peerJe ÙeebÛee F&Õej efvecee&lee DemeuÙeeves leesÛe me=°er eEkeâJee peerJe DemeCes keâmes
MekeäÙe Deens? ~~37~~
peW peW peÙee keâjCeW he[s ~ leW leW lees nW kewâmeW Ie[s ~ cnCeesefve JeeÙeebefÛe yeeheg[s ~ mebosneR he[leer ~~38~~
pÙee}e pes efvecee&Ce keâjeJeÙeeÛes leesÛe les Demelees ns DeMekeäÙe Deens. ns }#eele ve IesCeejs De%eeveer }eskeâ DekeâejCe mebMeÙeele
meehe[leele. ~~38~~
me=ef° SsmeWefÛe mJeYeeJeW ~ ieeshegj efvee|ce}W yejJeW ~ hejer lees ieeshegj keâlee& veJns ~ efve§eÙeWmeeR ~~39~~
ner me=°er peCet osJeUeJejer} megboj ieeshegjemeejKeer Deens. heCe ieeshegj yeebOeCeeje mJele: ieeshegj Demet Mekeâle veener. ~~39~~
lewmeW peie efvee|ce}W pesCeW ~ lees JesieUe hetCe&heCeW ~ Ùeskeâ cnCeleer cetKe&heCeW ~ peie leesefÛe peieoerMe ~~40~~
pees peie efvecee&Ce keâjlees lees peieentve meJe&mJeer JesieUe Demelees. efveJJeU cetKe& DemeCeejs peie Je F&Õej Skeâ¤he mecepeleele.
(ns cnCeCes ceeÙeeJeeoeÛes Deens.) ~~40~~
SJeb peieoerMe lees JesieUe ~ peie efvecee&Ce lÙeeÛeer keâUe ~ lees meJeeËceOeW hejer efvejeUe ~ Demeesve meJeeA ~~41~~
Demee F&Õej peie efvecee&Ce keâ¤ve, meJe&JÙeeheer Demetve, meJee&ntve Deef}hle Demelees. ns lÙeeÛes DeÆgle keâewMeuÙe eEkeâJee }er}e
Deens. (hene ieerlee De.9. SsÕeÙe&Ùeesie.) ~~41~~
cnCeesefve YetleebÛee keâo&ceg ~ Ùeemeer Deef}hle Deelceejeceg ~ DeefJeÅeeiegCeW ceeÙeeYeüceg ~ melÙeefÛe Jeešs ~~42~~
hebÛeYetleebÛes Skeâ$eerkeâjCe nesTve leÙeej Pee}s}e ceeefÙekeâ ØehebÛe DeefJeÅesÛÙee ØeYeeJeecegUs melÙe Jeešlees. F&Õej lÙeeble Demetve
Deef}hle Demelees. ~~42~~
ceeÙeesheeOeer peie[byej ~ Deens meJe&efn meeÛeej ~ Ssmee ne efJehejerle efJeÛeej ~ keâes"WefÛe veeneR ~~43~~
ÂMÙe peieled ner yeÇÿeeÛeer ceeefÙekeâ GheeOeer Deens. leer GheeOeermegæe yeÇÿeeØeceeCeW melÙe Deens. Demee efJehejerle efJeÛeej
DeÉwleMeeŒeele keâes"sÛe veener. ~~43~~
cnCeesefve peie efceLÙee meeÛe Deelcee ~ meJeeËhej pees hejceelcee ~ Debleyee&nŸe Deblejelcee ~ JÙeehetefve Demes ~~44~~
cnCetve – 1) osn Je peieled efceLÙee. 2) Deelcee melÙe. 3) peerJe Je F&Õejentve met#ce yeÇÿe. 4) F&Õej Debleyee&nŸe JÙeehetve
efveÙeecekeâ (meJeeËhej = yeÇÿe; Deblejelcee = F&Õej). ~~44~~

leÙeeme cnCeeJeW osJe ~ Ùesj nW DeJeIeWefÛe JeeJe ~ Ssmee Deens DebleYee&Je ~ JesoebleerÛee ~~45~~
lÙee yeÇÿeJemlet}eÛe osJe cnCeeJes. Flej meJe& DeOÙemle, ceeefÙekeâ, keâefuhele Je efceLÙee mecepeeJes. JesoevleMeeŒeeÛes ns Jece&
Deens. (DeefJeÅee GheeOeer = peerJe, ceeÙee GheeOeer = F&Õej, efve®heeefOekeâ = yeÇÿe. DeefJeÅee GheeOeer osnele. ceeÙee GheeOeer peieele.
yeÇÿeele oesvner GheeOeer veenerle.) ~~45~~
heoeLe&Jemleg veeefmeJeble ~ nW leeW DevegYeJeeme Ùesle ~ ÙeekeâejCeW YeieJeble ~ heoeLee&JesieUe ~~46~~
heebÛeYeeweflekeâ heoeLe& eEkeâJee Jemlet veeMe heeJeleele ns lej meJeeËÛÙeeÛe DevegYeJee}e Ùesles. yeÇÿe DeefJeveeMeer DemeuÙeeves les nŸee
heoeLeeËheemetve JesieUs Demeles. ~~46~~
osJe efJeceU DeeCeer DeÛeU ~ MeeŒeW yees}leer mekeâU ~ leÙee efve§eUeme ÛebÛeU ~ cnCeeW veÙes meJe&Lee ~~47~~
yeÇÿe efJece} Je efve§eU Deens Demes JesoevleMeeŒe meebieles : lÙee efve§eUe}e ÛebÛe} cnCepes Glheòeer Je veeMe Deme}s}s
keâOeerÛe ceevet veÙes ~~47~~
osJe Dee}e osJe ies}e ~ osJe Ghepe}e osJe ces}e ~ SsmeW yees}leeb ogefjlee}e ~ keâeÙes GCeW ~~48~~
JÙeehekeâ yeÇÿe Dee}s eEkeâJee ies}s, Depe Je Decej Deme}s}s yeÇÿe pevcee}e Dee}s Je ces}s Demes cnCeCeeNÙee}e heeheeÛee
mee"e keâceer he[s} keâeÙe? (heehe = De%eeve.) ~~48~~
pevcecejCeeÛeer Jeelee& ~ osJeeme }eiesvee meJe&Lee ~ osJe Decej pÙeeÛeer meòee ~ lÙeemeer ce=lÙe kewâmesveer ~~49~~
Fbõeoer osJeebvee Decej cnCeleele. lÙeebÛes meehes#e DecejlJe yeÇÿeeÛÙee efvejhes#e DecejlJeeJej efveYe&j Deens. DeMee lÙee yeÇÿee}e
pevcecejCe mheMe&ner keâjerle veenerle. lÙee}e cejCe keâmes ÙesF&}? ~~49~~
GhepeCeW DeeCeer cejCeW ~ ÙesCeW peeCeW og:Ke YeesieCeW ~ nW lÙee osJeeÛeW keâjCeW ~ lees keâejCe JesieUe ~~50~~
pevcee}e ÙesCes, ce¤ve peeCes, megKeog:Keeoer ÉbÉ YeesieCes F. F&ÕejeÛÙee efveÙeceveevegmeej nesleele. efveÙeecekeâ F&Õej lÙeentve
JesieUe Demelees. (yeÇÿe Deef}hle Demeles.) ~~50~~
Deble:keâjCe hebÛeØeeCe ~ yenglelJeeR heW[%eeve ~ Ùeeb meJeeËme Deens ÛeUCe ~ cnCeesefve osJe veJnsleer ~~51~~
ceveeoer Devle:keâjCe, ØeeCeeheeveeoer hebÛeØeeCe, eEhe[eÛeer yÙeeSWMeer leòJes IÙee meJeeËvee Glheòeer, efmLeleer Je }Ùe DemeuÙeeves
les osJe veJnsle. ~~51~~
ÙesJeb keâuhevesjefnle ~ leÙee veeJe YeieJeble ~ osJeheCeeÛeer ceele ~ lesLeW veeneR ~~52~~
cnCetve yeÇÿe mJemebJesÅe Demetve Fbõeoer osJe eEkeâJee F&Õej Ùeebvee Kejs osJeheCe veener. ~~52~~
leJe efMe<ÙeW Dee#esefhe}W ~ lejer kewâmeW yeÇÿeeb[ kesâ}W ~ keâlexheCeW keâejCe heef[}W ~ keâeÙee&ceOeW ~~53~~
ÙeeJej efMe<Ùe efJeÛeejlees– efvejekeâej yeÇÿeeves, meekeâej yeÇÿeeb[ keâmes leÙeej kesâ}s? peieele Demes efomeles keâer keâejCe pesJne
keâlee& nesles lesJne les menpeÛe keâeÙe&¤he nesles. Goe.– ~~53~~
õ°sheCeW õ°e ÂMÙeeR ~ pewmee he[s DeveeÙeebmeeR ~ keâlexheCeW efveieg&Ceemeer ~ iegCe lewmes ~~54~~
heenCeeje pesJne heent }eielees, lesJne ,menpeÛe lees pes henelees lÙeeÛÙee DeekeâejeÛee neslees. (efÛeoeYeeme Iešekeâej neslees–
hene efJeÛeejmeeiej.) lÙeeØeceeCes efveieg&Ceeves yeÇÿeeb[eÛes keâle=&lJe mJeerkeâej}s lej les meiegCe¤he nesles. ~~54~~
yeÇÿeeb[keâlee& keâJeCe ~ kewâmeer lÙeeÛeer JeesUKeCe ~ osJe meiegCe eEkeâ efveieg&Ce ~ cepe efvejesheeJee ~~55~~
cnCetve yeÇÿeeb[ efvecee&Ce keâjCeeje osJe keâesCelee? lÙeeÛes mJe¤he keâeÙe? lees meiegCe keâer efveieg&Ce les ce}e mhe° keâ¤ve
meebieeJes. ~~55~~
Ùeskeâ cnCeleer lÙee yeÇÿeeleW ~ FÚŸeecee$eW me=ef°keâlex ~ me=ef°keâlex lÙeeheleX ~ keâesCe Deens ~~56~~

keâesCeer Demes cnCeleele keâer yeÇÿe mJe¤hee}e kesâJeU mebkeâuhe PeeuÙeeves me=°er efvecee&Ce Pee}er, cnCetve ogmeje me=ef°keâlee&
keâes"tve DeeCeeJee? ~~56~~
Deeleeb Demees ns yeng yees}er ~ mekeâU ceeÙee keâes"tve pee}er ~ les ns Deeleeb efvejesefhe}er ~ heeefnpes mJeeceer ~~57~~
Deelee ceePes yees}Ces vekeâes. ner ceeÙee Je ceeefÙekeâ me=°er keâes"tve Dee}er? keâMeer Dee}er? les Deelee ce}e mecepeeJetve meebiee.
~~57~~
SsmeW Sskeâesefve JeÛeve ~ Jekeälee cnCes meeJeOeeve ~ hegef{}s meceemeeR efve¤heCe ~ meebefiepes} ~~58~~
Ùee ØeMveeÛes Gòej osleevee Jekeälee cnCelees– Deelee meeJeOeheCes Sskeâe. ÙeeÛes Gòej heg{er} meceemeele meebiet. ~~58~~
yeÇÿeeR ceeÙee kewâmeer pee}er ~ heg{W Demes efvejesefhe}er ~ ßeesleeR Je=efòe meeJeOe kesâ}er ~ heeefnpes Deeleeb ~~59~~
yeÇÿe¤he DeefOe‰eveeJej DeOÙemle, ceeÙee keâes"tve Dee}er? leer heg{er} meceemeele meebiet. ßeeslÙeebveer meeJeOe nesTve SskeâeJes
~~59~~
heg{W nWefÛe efve¤heCe ~ efJeMeo kesâ}W ßeJeCe ~ pesCeW nesÙes meceeOeeve ~ meeOekeâebÛeW ~~60~~
heg{er} meceemeele neÛe efJe<eÙe mhe° keâ¤ve meebefiele}e Deens. lÙeeves meeOekeâebÛes meceeOeeve nesF&}. ~~60~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘osJeoMe&veveece’ meceeme heefn}e

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘osJeoMe&ve’ veeJeeÛee heefn}e meceeme meceehle

meceeme ogmeje : met#ceDeeMebkeâe
ceeieeb ßeesleeR Dee#esefhe}W ~ leW heeefnpes efvejesefhe}W ~ efvejeJesJeeR kewâmeW pee}W ~ ÛejeÛej ~~1~~
ßeeslÙeeves Demee ØeMve efJeÛeej}e neslee keâer DeJeÙeJejefnle Je cnCetve efvejekeâej yeÇÿeeheemetve meekeâej me=°er keâMeer efvecee&Ce
Pee}er? lÙee ceeieer} ØeMveeÛes Deelee Gòej osT. ~~1~~
ÙeeÛeW SsmeW ØeefleJeÛeve ~ yeÇÿe peW keâeb meveeleve ~ lesLeW ceeÙee efceLÙeeYeeve ~ efJeJele&¤he Yeemes ~~2~~
lÙeeÛes Gòej Demes– Deveeefo efvelÙe yeÇÿeeJej efJeJele& PeeuÙeeves ceeÙesÛes meled Demeled efJe}#eCe Deme}s}s Yeeve nesles.
(efJeJele&– DeefOe‰eveehes#ee efJehejerle Je DevÙeLee¤he DemeCes. Goe. Pee[eÛÙee Kees[eJej je#emeeÛee efJeJele& neslees. Pee[eÛes Kees[
JÙeeJeneefjkeâ lej je#eme lÙeentve efJehejerle cnCepes keâeuheefvekeâ Demelees. JÙeeJeneefjkeâ Kees[ DeÛesleve lej keâeuheefvekeâ je#eme
Ûesleve cnCepes DevÙeLee¤he eEkeâJee JesieUe Demelees.) ~~2~~
Deeefo Ùeskeâ hejyeÇÿe ~ efvelÙecegkeäle Deef›eâÙe hejce ~ lesLeW DeJÙeeke=âle met#ce ~ pee}er cetUceeÙee ~~3~~
cegUele hejyeÇÿe melele cegkeäle, ef›eâÙeeMetvÙe Je JÙeehekeâ Demetve lÙeele ØeiešerkeâjCee}e meg®Jeele ve Pee}s}er, Deefle met#ce
Deme}s}er cetUceeÙee Glhevve Pee}er. (DeJÙeeke=âle– kesâJeU mHegâjCe ¤he.) ~~3~~
M}eskeâ
DeeÅeceskebâ hejyeÇÿe efvelÙecegkeäleceefJeef›eâÙeced ~ lemÙe ceeÙee meceeJesMees peerJeceJÙeeke=âleelcekeâced ~~Ú~~
M}eskeâeLe&– ØeLece SkeâcesJe, melelecegkeäle Je efJekeâejjefnle yeÇÿeÛe nesles. lÙeeÛÙee, ØeiešerkeâjCee}e meg®Jeele ve Pee}suÙee
cetUceeÙesle, peerJeYeeJeeÛee meceeJesMe Pee}e. (eflemeNÙee Je ÛeewLÙee DeesJeer}e ØeceeCe cnCetve ne M}eskeâ efo}e Deens.)
DeeMebkeâe ~~ Ùeskeâ yeÇÿe efvejekeâej ~ cegkeäle Deef›eâÙes efvee|Jekeâej ~ lesLeW ceeÙee Jees[byej ~ keâes"tve pee}er ~~4~~
Mebkeâe– yeÇÿe efvelÙecegkeäle, ef›eâÙeeMetvÙe, efvee|Jekeâej, SkeâcesJe Je efvejekeâej Demeleevee lesLes ceeÙesÛee Yet}Yeg}ÙÙee keâes"tve
Dee}e? ~~4~~
yeÇÿe DeKeb[ efveieg&Ce ~ lesLeW FÛÚe Oejer keâesCe ~ efveieg&CeeR meiegCesefJeCe ~ FÚe veeneR ~~5~~
yeÇÿee}e `ceer Skeâ Deens, yeng JneJes' Demee mebkeâuhe Pee}e Demes ßegleer meebieles. yeÇÿe lej DeKeb[ Je efveieg&Ce Deens.
meiegCee}e FÛÚe nesCes MekeäÙe Deens. efveieg&Cee}e veener. ceie `Deceve' (cegb[keâ Ghe.) yeÇÿee}e FÛÚe keâjCeeje, FÛÚsÛee efJe<eÙe
Je FÛÚe Demes Keb[ DemeCeejer FÛÚe keâMeer nesCeej? yeÇÿe DeKeb[ Deens. ~~5~~
cegUeR DemesefÛevee meiegCe ~ ÿeCeesefve veeceW efveieg&Ce ~ lesLeW pee}W meiegCe ~ keâesCeshejer ~~6~~
`yeÇÿe efveieg&Ce Deens' ÙeeÛee DeLe&Ûe Demee keâer lÙeele meiegCee}e cegUele JeeJeÛe veener. les meiegCe DemeCesÛe MekeäÙe veener.
ceie les Dee}s keâes"tve? ~~6~~
efveieg&CeefÛe iegCee Dee}W ~ SsmeW pejer DevegJeeo}W ~ }eieeW heens ÙesCeW yees}W ~ cetKe&heCe ~~7~~
efveieg&CeeÛesÛe meiegCeeble ¤heeblej Pee}s Demes pej keâesCeer mhe°erkeâjCe keâjer} lej lÙee}e cetKe&Ûe cnCeeJes }eies}! ~~7~~
Ùeskeâ cnCeleer efvejeJesJe ~ keâ¤ve Dekeâlee& lees osJe ~ lÙeeÛeer }erUe yeeheg[s peerJe ~ keâeÙes peeCeleer ~~8~~
keâesCeer cnCeleele keâer efvejJeÙeJe osJe me=°er efvecee&Ce keâ¤vener Dekeâlee&Ûe jenlees. lÙeeÛeer ner }er}e efyeÛeeNÙee De%eeveer
peerJee}e keâMeer keâUCeej! ns keâmes MekeäÙe Deens les lÙeeÛee leesÛe (osJe) peeCes. ~~8~~
Ùeskeâ cnCeleer lees hejceelcee ~ keâesCe peeCes lÙeeÛee ceefncee ~ ØeeCeer yeeheg[e peerJeelcee ~ keâeÙes peeCes ~~9~~
keâesCeer cnCeleele keâer hejceelcÙeeÛee ceefncee DeieeOe Deens. efyeÛeeNÙee peerJeelcÙee}e lees keâmee keâUCeej? ~~9~~
GieeÛe ceefncee meebieleer ~ MeeŒeeLe& DeJeIee }esefheleer ~ yeUWefÛe efveieg&Ceeme cnCeleer ~ keâ¤efve Dekeâlee& ~~10~~
Demes ns osJeeÛes veme}s}s, keâeuheefvekeâ ceenelcÙe meebietve les JesoevleMeeŒee}e njleeU Heâemeleele. efveieg&Cee}e yeUpeyejer
keâ¤ve Dekeâlee& cnCeleele. ~~10~~
cegUeR veeneR keâle&JÙelee ~ keâesCe keâ¤ve Dekeâlee& ~ keâlee& Dekeâlee& ns Jeelee& ~ mecetU efceLÙee ~~11~~
pÙee}e cegUele keâesCeleerÛe ef›eâÙee vemeles lees keâjCeej keâeÙe Je les keâ¤ve Dekeâlee& nesCeej keâmee? keâlee& Je Dekeâlee& Ùee
MeyoebveeÛe cegUele lesLes keâener DeLe& veener. leMeer Yee<eeÛe yees}t veÙes. ~~11~~
pes "eFËÛes efveieg&Ce ~ lesLeW kewâÛeW keâlexheCe ~ lejer les FÚe Oejer keâesCe ~ me=ef°jÛeeJÙeeÛeer ~~12~~
pes mJe¤heevesÛe meòJeeoer iegCejefnle Deens, lÙee}e keâlexheCee ÙesF&}Ûe keâmee? ceie `DeeheCe me=°er efvecee&Ce keâjeJeer' ner
FÛÚe keâesCee}e nesles? ~~12~~
FÚe hejcesÕejeÛeer ~ Ssmeer Ùegkeäleer yengleskeâebÛeer ~ hejer lÙee efveieg&Ceeme FÚe keQâÛeer ~ nW keâUsvee ~~13~~
leer FÛÚe hejcesÕeje}e (yeÇÿe) nesles, Demes mhe°erkeâjCe yeNÙeeÛe ef"keâeCeer efo}s Deens. heCe efveieg&Cee}e FÛÚe keâMeer nesles
ne ØeMve Devegòeefjle jenlees. ~~13~~
lejer nW FlegkeWâ keâesCeW kesâ}W ~ eEkeâJee DeeheCeefÛe pee}W ~ osJeWefJeCe GYeej}W ~ keâesCeshejer ~~14~~
ceie ns mhe° efomeCeejs peie keâesCeer kesâ}s? les Deehe}s DeeheCeÛe leÙeej Pee}s keâe? osJeeJeeÛetve lÙeeÛeer GYeejCeer keâMeer
Pee}er? ~~14~~
osJeWefJeCe pee}W meJe& ~ ceie osJeeme keQâÛee "eJe ~ ÙesLeW osJeeÛee DeYeeJe ~ efomeesve Dee}e ~~15~~
osJeeJeeÛetveÛe me=°er Glhevve nesles Demes ceeve}s lej osJe Ùee leòJeeÛeer iejpeÛe keâeÙe? lÙeeÛes DeefmlelJe keâe ceeveeJes? osJe
veenerÛe Demes "jles. ~~15~~
osJe cnCeeW me=ef°keâlee& ~ lejeR ÙesJeb heens meiegCelee ~ efveieg&CeheCeeÛeer Jeelee& ~ osJeeÛeer yeg[e}er ~~16~~
osJe me=°er efvecee&Ce keâjlees lej lees meiegCe ceeve}e heeefnpes. Demes DeeleebheÙeËle (SJeb) "j}s Deens. ceie `yeÇÿe efveieg&Ce Deens'
ns MeeŒe Keesšs "jles. ~~16~~
osJe "eFËÛee efveieg&Ce ~ lejer me=ef°keâlee& keâesCe ~ keâlexheCeeÛeW meiegCe ~ veeefmeJeble ~~17~~
yeÇÿe mJe¤heeves efveieg&Ce DemeuÙeeves me=°erÛee keâlee& keâesCee}e cnCeeJes? pÙee}e keâlexheCee Demelees les meiegCe menpeÛe
efJeveeMeer Demeles! ~~17~~
ÙesLeW heef[}s efJeÛeej ~ kewâmeW pee}W meÛejeÛej ~ ceeÙee cnCeeW mJeleblej ~ lejer nWefn efJehejerle efomes ~~18~~
ÙesLes ns Â<Ùe peie keâmes Pee}s Ùee efJeÛeejeÛee iegblee megšle veener. ceeÙee mJeleb$eheCes ns peie efvecee&Ce keâjles Demes cnCeeJes
lej lesner MeeŒee}e efJejesOeer Deens. ~~18~~
ceeÙee keâesCeeR veeneR kesâ}er ~ ns DeeheCeefÛe efJemleej}er ~ SsmeW yees}leeb yeg[e}er ~ osJeeÛeer Jeelee& ~~19~~
ceeÙee keâesCeer efvecee&Ce kesâ}er vemetve efleÛeer leer efvecee&Ce nesTve meJe&$e JÙeehetve jneles, Demes cnCeeJes lej osJeeÛes DeefmlelJe
veekeâejeJes }eieles eEkeâJee les efvejLe&keâ "jles. ~~19~~

osJe efveieg&Ce mJeleefmeæ ~ lÙeemeer ceeÙesefme keâeÙes mecebOe ~ SsmeW yees}leeb efJe®æ ~ efomeesve Dee}W ~~20~~
yeÇÿe efveieg&Ce Je mJeÙebefmeæ Demetve lÙeeÛee ceeÙesMeer keâenerÛe mebyebOe veener Demes cnCeeJes lej `yeÇÿe DeefOe‰eve Je ceeÙee
DeOÙemle' nŸee JesoevleMeeŒee}e efJejesOe Ùeslees. ~~20~~
mekeâU keâebneR keâle&JÙelee ~ Dee}er ceeÙesÛÙeeefÛe ceeLeeb ~ lejer Yeòeâebme Gæefjlee ~ osJe veeneR keâeR ~~21~~
meJe& keâle=&lJe ceeÙesÛes Deens Demes cnCetve efleÛes ceenelcÙe meebieeJes lej ceie YekeäleebÛee Gæej keâjCeeje osJe veenerÛe Demes
cnCeeJes }eieles. ~~21~~
osJeWefJeCe vegmleer ceeÙee ~ keâesCe vesF&} efJe}Ùee ~ Deecneb Yeòeâeb meebYeeUeÙee ~ keâesCeerÛe veeneR ~~22~~
ceeÙesJej osJeeÛes efveÙeb$eCe vemes} lej efleÛes ns ÂMÙe peie keâesCe ve° keâjer}? Deecneb YekeäleebÛee ke=âheeUtheCeW meebYeeU
keâjCÙeemee"er keâesCeerÛe DemeCeej veener. ~~22~~
cnCeesefve ceeÙee mJeleblej ~ Ssmee ve Ie[s keâeR efJeÛeej ~ ceeÙesme efvee|celee meJexÕej ~ lees ÙeskeâefÛe Deens ~~23~~
cnCetve ceeÙee mJeleb$e Deens Demes cnCeCes keâOeerÛe MekeäÙe veener. yeÇÿe nsÛe ceeÙee efvecee&Ce keâjles Demes cnCeeJes }eieles. ~~23~~
lejer lees kewâmee Deens F&Õej ~ ceeÙesÛee kewâmee efJeÛeej ~ lejer nW Deeleeb meefJemlej ~ yeesef}}W heeefnpes ~~24~~
ßeesleeb JneJeW meeJeOeeve ~ Ùeskeâe«e keâ¤efveÙeeb ceve ~ Deeleeb keâLeevegmebOeeve ~ meeJeOe Sskeâe ~~25~~
Deelee F&Õej Je ceeÙee nŸeebÛes mJe¤he meefJemlej meebefiele}s heeefnpes. ßeeslÙeebveer Skeâe«e efÛeòeeves meeJeOe nesTve les SskeâeJes.
~~24-25~~
Ùeskesâ DeeMebkesâÛee YeeJe ~ peveeR JesieUe}s DevegYeJe ~ lesefn yeesef}pesleer meJe& ~ ÙesLeeveg›eâceW ~~26~~
JesieJesieàÙee }eskeâebÛee YeeJe, DevegYeJe Je celes JesieUer Demeleele. lÙee meJeeËÛee Deelee hejeceMe& IesT. ~~26~~
Ùeskeâ cnCeleer osJeW kesâ}er ~ cnCeesefve ns efJemleej}er ~ osJeeme FÚŸee vemleer pee}er ~ lejer ns ceeÙee keQâÛeer ~~27~~
Skeâ cele Demes Deens keâer ceeÙee ner osJeeÛeer efvee|celeer Demetve lÙeeÛÙee FÛÚsvegmeej efleÛee efJemleej Pee}e. osJee}e mebkeâuhe
Pee}eÛe vemelee lej ceeÙee keâMeer efvecee&Ce Pee}er Demeleer? ~~27~~
Ùeskeâ cnCeleer osJe efveieg&Ce ~ lesLeW FÚe keâjer keâesCe ~ ceeÙee efceLÙee ns DeeheCe ~ pee}erÛe veeneR ~~28~~
heCe yeÇÿe efveieg&Ce Demeleevee lÙee}e FÛÚe keâMeer Pee}er? ceeÙee mJe¤heeves keâefuhele DemeuÙeeves efle}e DeefmlelJeÛe
veener. ~~28~~
Ùeskeâ cnCeleer ØelÙe#e efomes ~ leÙesmeer veeneR cnCeleeb kewâmeW ~ ceeÙee ns Deveeefo Demes ~ Mekeäleer F&ÕejeÛeer ~~29~~
heCe peieleeÛÙee ¤heeves ceeÙee ØelÙe#e efomele Demeleevee efleÛes DeefmlelJe veekeâejCeej keâmes? ceeÙee ner F&ÕejeÛeer Deveeefo
Mekeäleer Deens Demes MeeŒe meebieles. ~~29~~
Ùeskeâ cnCeleer meeÛe Demes ~ lejer ns %eeveW kewâmeer efvejmes ~ meeÛeemeeefjKeerÛe efomes ~ hejer ns efceLÙee ~~30~~
keâesCeer cnCeleele keâer ceeÙee ef$ekeâe}eyeeefOele melÙe Deens. heCe meble meebieleele keâer %eeveeves efleÛee efvejeme neslees. ceie leer
melÙe keâMeer? leer melÙe Jeešles heCe DeefveJe&ÛeveerÙe Demeles. ~~30~~
Ùeskeâ cnCeleer efceLÙee mJeYeeJeW ~ lejer meeOeve keâemeÙee keâjeJeW ~ YeefòeâmeeOeve yeesef}}W osJeW ~ ceeÙeelÙeeieekeâejCeW
~~31~~
keâesCeer cnCeleele keâer ceeÙee mJe¤heeves efceLÙee Demes} lej efleÛesÛe ¤he Deme}suÙee De%eeve Je DeefJeÅesÛÙee efveJe=òeermee"er

meeOevee keâe keâjeJeer? osJe lej meebieleele keâer Yekeäleer nŸee meeOeveeves lÙeebÛee efvejeme neslees. (hene ieerlee– 7-14. òwJeer
nŸes<ee iegCeceÙeer'–) ~~31~~
Ùeskeâ cnCeleer efceLÙee efomeleW ~ YeÙeW De%eevemevÙesheeleW ~ meeOeve Deew<eOener IesF&pesleW ~ hejer leW ÂMÙe efceLÙee
~~32~~
cebo ØekeâeMeele pÙeeØeceeCeW YeÙeecegUW oesjerSsJepeer meehe melÙelJeeves efomelees lÙeeØeceeCeW De%eeveeÛee pJej Ûe{uÙeecegUW
yeÇÿeeSsJepeer peieled melÙelJeeves efomeles. lÙee pJejemee"er meeOevee ns Deew<eOe IÙeeJes }eieles. lejerner ÂMÙe peieled cee$e
DeefveJe&ÛeveerÙe Deens. (meled efJe}#eCe Demetve Yeemeles cnCetve meeOevee keâjeJeer.) ~~32~~
Deveble meeOeveW yeesef}}eR ~ veevee celeW YeebyeeJe}eR ~ lejer ceeÙee veJeÛes lÙeeefie}eR ~ efceLÙee kewâmeer cnCeeJeer ~~33~~
DeOÙeelce MeeŒeeleer} Deveskeâ celeceleeblejevegmeej JesieàÙee JesieàÙee meeOevee keâ¤vener leer celes Je meeOevee ieeWOeU}s}erÛe
Demeleele. lÙee meJeeËveerner ceeÙee efveJe=òe nesle veener! DeMeer ceeÙee Yeüce¤he Deens Demes keâmes cnCeeJes? ~~33~~
efceLÙee yees}s ÙeesieJeeCeer ~ efceLÙee JesoMeeŒeeR hegjeCeeR ~ efceLÙee veevee efve¤heCeeR ~ yeesef}}er ceeÙee ~~34~~
ÙeesieMeeŒe, JesoevleMeeŒe Je hegjeCeW ceeÙee Yeüce¤he Deens Demes meebieleele. Deveskeâ Yee<Ùe«evLeelener lemesÛe meebefiele}s Deens.
~~34~~
ceeÙee efceLÙee cnCeleeb ies}er ~ ns Jeelee& veeneR Ssefkeâ}er ~ efceLÙee cnCeleebÛe }eie}er ~ meceeieceW ~~35~~
`ceeÙee Yeüce¤he Deens' Demes vegmeles cnCetve ceeÙee efveJe=òe PeeuÙeeÛes SsefkeâJeele veener! `leer efceLÙee Deens' nŸee JeekeäÙeeleÛe
efleÛes DeefmlelJe efmeæ nesles. ~~35~~
peÙeeÛes DeblejeR De%eeve ~ veeneR JeesUefKe}s meppeve ~ leÙeeme ceeÙeeefceLÙeeYeeve ~ melÙeefÛe Jeešs ~~36~~
pÙee}e `ceer Deelcee' Demes %eeve veener Je meble DeesUKetve lÙeebÛeer mesJee kesâ}er veener, lÙeebvee ceeÙesves efomeCeeje peieled
Yeüce melÙe Jeešlees. ~~36~~
pesCeW pewmee efve§eÙes kesâ}e ~ leÙeemeer lewmeeefÛe HeâU}e ~ heens leesefÛe efomes eEyeye}e ~ lewmeer ceeÙee ~~37~~
pÙeeves pemee efve§eÙe keâjeJee lemee lees neslees. lÙee}e lemee DevegYeJe Ùeslees. pes yeIeeJes lesÛe efomeles. `ceeÙee' Deens
cnCeCeeNÙee}e leer Deens. ~~37~~
Ùeskeâ cnCeleer ceeÙee keQâÛeer ~ Deens leW meJe& yeÇÿeefÛe ~ efLepeuÙee efJeIegjuÙee Ie=leeÛeer ~ SskeäÙelee ve cees[s ~~38~~
keâesCeer cnCeleele keâer ceeÙee DeensÛe keâes"s? meJe& yeÇÿeÛe yeÇÿe Deens. Megæ yeÇÿe ns heeleU legheeØeceeCeW Demetve ÂMÙe peieled
efLepe}suÙee legheeØeceeCeW Deens. ~~38~~
efLepe}W DeeCeer efJeIegj}W ~ nW mJe¤heeR veeneR yeesef}}W ~ meeefnlÙe Yebie}W ÙesCeW yees}W ~ cnCeleer Ùeskeâ ~~39~~
efvee|Jekeâej yeÇÿe mJe¤heeÛes yeeyeleerle heeleUheCee Je efLepe}sheCee ns Â°evleehegjlesmegæe mebYeJele veenerle. DeMee yees}CÙeevesmegæe
JesoevleMeeŒe (meeefnlÙe) peCetb cees[les. lÙeeÛeer cees[lees[ nesles. ~~39~~
Ùeskeâ cnCeleer meJe& yeÇÿe ~ nW ve keâUs peÙeeme Jece& ~ leÙeeÛes DeblejeRÛee Yeüce ~ ies}eÛe veeneR ~~40~~
`meJeË KeefuJeob yeÇÿe' nŸee ßegleerÛes Jece& pÙee}e keâU}s veener lÙeeÛÙee Devle:keâjCeeleer} De%eeveeÛee Yeüce Jee ieeWOeU
ies}s}e vemelees. ~~40~~
Ùeskeâ cnCeleer ÙeskeâefÛe osJe ~ lesLeW keQâÛeW DeeefCe}W meJe& ~ meJe& yeÇÿe nW DehetJe& ~ Deeef§eÙe& Jeešs ~~41~~
nŸeeJej keâesCeer Dee#eshe Iesleele keâer kesâJeU yeÇÿeÛe Demeleevee `meJe&' nŸee veeJeeves pes `Fob'Ûee efJe<eÙe nesCeejs peieled les legcner

DeeCe}sÛe keâes"tve? `meJe& yeÇÿe' ne MeyoØeÙeesie DemebYeJe Demetve lees legcner keâjlee nŸeeÛes Dee§eÙe& Jeešles. ~~41~~
Ùeskeâ cnCeleer ÙeskeâefÛe KejW ~ Deevegefn veeneR ogmejW ~ meJe& yeÇÿe ÙesCeW ØekeâejW ~ menpeefÛe pee}W ~~42~~
lÙeeJej Gòej osleele keâer Skeâe yeÇÿeeefMeJeeÙe ogmejs keâener DeCegcee$ener melÙe veener. lÙeecegUW ogmejs keâeneR Yeemele Demes}
lej lÙee}e yeÇÿeÛe cnCeeJes }eieles. cnCetve `meJe& yeÇÿe' ner MeyoÙeespevee mebYeJeles. ~~42~~
meJe& efceLÙee ÙeskeâmejW ~ Gj}W leWefÛe yeÇÿe KejW ~ SsmeeR JeekeäÙeW MeeŒeeOeejW ~ yees}leer Ùeskeâ ~~43~~
keâesCeer MeeŒeeÛee DeeOeej IesTve Demes cnCeleele keâer pes pes yegæer}e keâUles les les meJe& efceLÙee Demetve les yeepet}e
meejuÙeeJej pes Gjles les yeÇÿeÛe Heâkeäle melÙe Deens. (meJe& = yegæer}e keâUCeejs. peieeleer} meJe& heoeLe&, mJele:Ûes megKe, og:Ke,
›eâesOeeefo Je `Denb' nsner yegæer}e keâUleele.) ~~43~~
DeeUbkeâej DeeCeer megJeCe& ~ lesLeW veeneR efYeVeheCe ~ DeešeDeešer JesLe& meerCe ~ cnCeleer Ùeskeâ ~~44~~
keâesCeer cnCeleele keâer meesves Je lÙeeÛes De}*keâej Ùeeble pejener Yeso veener. GieerÛe JewÛeeefjkeâ keâes}ebšŸee cee¤ve Hegâkeâš
MeerCe keâe keâjeJee? (heCe meesvÙeeÛee oeefievee keâesCeer kesâ}e? keâmee Pee}e? keâer `ØeLeceheemetve' meesves Je oeefievee oesvner
Deensle?) ~~44~~
nerve Ghecee Ùeskeâosmeer ~ kewâmeer meens} Jemletmeer ~ JeCe&Jeskeäleer DeJÙekeäleemeer ~ meecÙelee ve Ie[s ~~45~~
keâesCeer cnCeleele keâer meesves Je oeefievÙeeÛeer yeÇÿe Je peielee}e efo}s}er Ghecee Skeâebieer Deens. leer yeÇÿee}e pegUle veener.
yeÇÿe Decetle& Deens Je meesves cetle& Deens. oesvnerle Ghecee osCÙeehegjlesner meecÙe veener. ~~45~~
megJeCeeA Â°er Ieeef}leeb ~ cegUeRÛe Deens Jeskeälelee ~ DeeUbkeâej meesves heeneleeb ~ meesveWefÛe Demes ~~46~~
meesvÙeeJej Â°er efmLej kesâ}er lejer les cegUeleÛe ¤heJeeve, cetle& eEkeâJee JÙekeäle Deens. meesvÙeeJejer} Â°er keâe{tve
De}*keâejeÛÙee JesieàÙee ¤heeJej efmLej kesâ}er lejer les meesvesÛe Demeles. ~~46~~
cegUeR meesveWefÛe nW Jeskeäle ~ pe[ Ùeskeâosmeer heerle ~ hetCee&me DehetCee&Ûee Â°eble ~ kesâJeeR Ie[s ~~47~~
cegUele meesvesÛe JÙekeäle, DeÛesleve Je efheJeàÙee jbieeÛes Demeles. (yeÇÿe DeJÙekeäle, Ûesleve Je DeJeCe& Deens.) hetCe& yeÇÿee}e
DehetCe& meesvÙeeÛee Â°evle keâmee oslee ÙesF&}? (pÙee}e ¤he- JeCee&oer efJeMes<e Demeleele les DehetCe& Demeles. efvee|JeMes<e yeÇÿe hetCe&
Deens.) ~~47~~
Â°eble eflelegkeâe Ùeskeâosmeer ~ osCeW Ie[s keâUeÙeemeer ~ eEmeOeg DeeCeer }njermeer ~ efYeVelJe keQâÛeW ~~48~~
nŸeeÛes Gòej Demes osleele– Â°evle vesnceerÛe SkeâosMeer Demelees Demes MeeŒeÛe meebieles. mecepetle heš}er keâer Â°evleeÛes keâece
mebheles. mecegõeÛes heeCeer Je lÙeeJejer} lej*ie eEkeâJee }eše nŸeeble JesieUsheCee Demelees keâe? ~~48~~
Gòece ceOesce keâefve‰ ~ Ùeskeâe Â°ebleW keâUs he° ~ Ùeskeâe Â°ebleW ve° ~ mebosn Jee{s ~~49~~
Â°evleeÛes Gòece, ceOÙece Je keâefve‰ Demes leerve Øekeâej Demeleele. Gòece Je ceOÙece Â°evleeves efmeæevle keâUlees. keâefve‰
Â°evleeves G}š ieeWOeUÛe Jee{lees. ~~49~~
keQâÛee eEmeOeg keQâÛeer }njer ~ DeÛeUeme ÛeUeÛeer mejer ~ meeÛeeSsmeer Jees[byejer ~ ceevetbÛe veÙes ~~50~~
mecegõ Je }ešebÛee lejer Â°evle yeÇÿe Je ÂMÙe peielee}e keâmee pegUs}? yeÇÿe efve§eU Demeles lej mecegõ ÛebÛeU! peeot
keâOeer Kejer ceevet veÙes. ~~50~~
Jees[byejer ns keâuhevee ~ veevee Yeeme oeKeJeer pevee ~ ÙesjJeer ns peeCee ~ yeÇÿeefÛe Demes ~~51~~
keâesCeer cnCeleele– peeot ner Skeâ Øekeâejs HeâmeJeCetkeâÛe Demetve lÙeele Deveskeâ efJeefÛe$e ÂMÙes oeKeJeleele. leMeer ceeÙee
peieoeYeemeeÛeer ÂMÙes oeKeJeles. leòJeÂ°erves heeefn}s lej ns meJe& yeÇÿeÛe Deens. ~~51~~
Ssmee Jeeo Ùeskeâceskeâeb ~ }eieleeb jeefn}er DeeMebkeâe ~ lesefÛe Deeleeb heg{W Sskeâe ~ meeJeOe nesGefve ~~52~~
Demes SkeâceskeâebJej keâ[er keâ¤ heneCeejs Jeeo Heâej hetJeeaheemetve Ûee}le Dee}s}s Deensle. heCe ÙeLeeLe& Gòej cee$e
efceUe}s}s veener. les Deelee heg{er} meceemeele meeJeOe nesTve Sskeâe. ~~52~~
ceeÙee efceLÙee keâUeW Dee}er ~ hejer les yeÇÿeeR keQâmeer pee}er ~ cnCeeJeer les efveiegC& eW kesâ}er ~ lejer les cegUeRÛe efceLÙee ~~53~~
ceeÙee Yeüce¤he Deens ns Kejs, heCe leer yeÇÿemJe¤heeJej keâMeer Yeemet }eie}er? leer efveieg&Ce yeÇÿeeves GlheVe kesâ}er Demes
cnCeeJes, lej `Yeüce¤he GlheVe Pee}s' Demes cnCeeJes }eies}! ~~53~~
efceLÙee MeyoeR keâeneRÛe veeneR ~ lesLeW kesâ}W keâesCeW keâeF& ~ keâjCeW efveieg&CeeÛee "eFË ~ nWefn DeIeefšle ~~54~~
efceLÙee cnCepes `keâenerÛe veener' Demee DeLe& Deens Demes Jeešles. lesLes keâesCe, keâeÙe, keâmes Je kesâJne keâjCeej? efveieg&Ceeves
keâener kesâ}s cnCeeJes lej les kesâJeU DeMekeäÙe Deens. ~~54~~
keâlee& "eFËÛee De¤he ~ kesâ}W leWefn efceLÙee¤he ~ leLeeheer Hesâ[tb Dee#eshe ~ ßeesleÙeebÛee ~~55~~
yeÇÿe mJe¤heevesÛe De¤he Je efvejekeâej Deens. pes peieled lÙeeves kesâ}s Demes cnCeleele lesner DeefveJe&ÛeveerÙe efceLÙee Deens. heCe
ßeeslÙeebvee nŸee MebkesâÛes mhe° Gòej osT. ~~55~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘met#ceDeeMebkeâeefve¤heCe’ meceeme ogmeje

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘met#ceDeeMebkeâe’ veeJeeÛee ogmeje meceeme meceehle

meceeme eflemeje : met#ceDeeMebkeâeefve¤heCe
Dejs pes pee}WefÛe veeneR ~ lÙeeÛeer Jeelee& hegmemeer keâeF& ~ leLeeefhe meebieeW pesCeW keâebneR ~ mebMeÙe vegjs ~~1~~
peieled, me=°er, yeÇÿeeb[ F. veeJeeves DeesUKe}s peeCeejs Jemlegle: GlheVe Pee}s}sÛe veener! lÙeemebyebOeer efJeÛeej keâjCÙeeÛes
keâejCeÛe keâeÙe? heCe leg}e efJeÛeej keâjeJeemee Jeešlees cnCetve keâener efJeÛeej meebielees. lÙeecegUW legPÙee ceveeleer} Mebkeâe efveIetve
peeF&}. (DepeeleJeeo ner meceLeeËÛeer cegKÙe Yetefcekeâe Deens. (hene– 12-6-20) ~~1~~
oesjerkeâefjleeb Yegpebie ~ peUekeâefjleeb lejbie ~ ceeleË[ekeâefjleeb Ûeebie ~ ce=iepeU Jeens ~~2~~
cebo ØekeâeMeele oesjer he[}s}er Demeles cnCetve efleÛÙeeJej YeÙeecegUW mehe& Yeemelees. heeCÙeeÛee mee"e Demelees cnCetve lÙeeJej
JeeNÙeecegUs lejbie efvecee&Ce neslees. DeekeâeMeele Yej ogheejer metÙe& leUhelees cnCetve ceeU peefceveerJej YeüceecegUW heeCeer mhe°heCes
Yeemeles. ~~2~~
keâuheveskeâefjleeb mJehve efomes ~ eEmeheerkeâefjleeb ¤heW Yeemes ~ peUekeâefjleeb ieej Jemes ~ efveefce<Ùe Ùeskeâ ~~3~~
DeOe&Ješ Peeshesle keâuhevee meg¤ PeeuÙeeves mJehve efomeles. Yej Gvnele mecegõkeâe"er eEMeheer Ûekeâeketâve ÛeeboerÛee Yeeme neslees.
cetU heeCeer Demeles cnCetve Deefle Leb[ercegUs heeCÙeeÛeer ieej leÙeej nesTve leer Lees[e JesU ieej nŸee mJe¤heele jneles. ~~3~~
ceeleerkeâefjleeb eEYeleer pee}er ~ eEmeOegkeâefjleeb }njer Dee}er ~ efleUekeâefjleeb hegleUer ~ efomeeW }eies ~~4~~
ceeleer Deens cnCetve efleÛeer eEYele (efJešebÛeer) nesles. mecegõ Deens cnCetve }eš efomeles. MejerjeJejer} cees"Ÿee ÛeeceefKeUer}e
(Jeebie) yeeng}ermeejKee Deekeâej Yeemelees. ~~4~~
meesvÙeekeâefjleeb DeeUbkeâej ~ leblegkeâefjleeb pee}W Ûeerj ~ keâemeJeekeâefjleeb efJemleej ~ neleeheeÙeebÛee ~~5~~
meesves Deens cnCetve De}bkeâej efomeleele. GYes-Dee[Jes Oeeies Demeleele cnCetve JeŒe efomeles. keâemeJeeÛes DeJeÙeJe ne lÙeeÛÙee
MejerjeÛeeÛe efJemleej Demelees. ~~5~~
lethe nesleW lejer efLepe}W ~ lejerkeâefjleeb ceer" pee}W ~ eEyeyeekeâefjleeb eEyeye}W ~ ØeefleeEyeye ~~6~~
lethe Demeles cnCetve les efLepeles. mecegõeÛeer Kee[er Demeles cnCetve Keejš ceer" leÙeej nesles. eEyeye Demeles cnCetve eEyeyemeehes#e
ØeefleeEyeye efomeles. ~~6~~
he=LJeerkeâefjleeb pee}W Pee[ ~ Pee[ekeâefjleeb ÚŸeeÙee Jee[ ~ Oeelegkeâefjleeb heJee[ ~ GbÛe veerÛe JeCee&Ûee ~~7~~
peceerve DemeuÙeecegUW efleÛÙeeletve Je=#e pevcee}e Ùeslees. Je=#eecegUs lÙeeÛeer cees"er meeJe}er efomeles. cetU Oeelet (Metal)
Demelees cnCetve megJeCe& jbieeÛes ceewuÙeJeeve meesves Je keâeàÙee jbieeÛes keâceer efkeâceleerÛes }esKeb[ Demee Yeso he[lees. ~~7~~
Deeleeb Demees ne Â°eble ~ DeÉwleeme keQâÛes Éwle ~ ÉwleWefJeCe DeÉwle ~ yees}leebÛe ve Ùes ~~8~~
Deelee ner Â°evleebÛeer GOeUCe hegjs Pee}er. DeÉwle ns heejceee|Lekeâ JeemleJe Deens. lÙeele Kejs lej Éwle keâes"tve DeeCeeJes?
heCe Éwle helkeâjuÙeeefMeJeeÙe DeÉwle hešJetve meebieleeÛe Ùesle veener. (Éwle helkeâjCes = DeOÙeejeshe. DeÉwle = DeheJeeo,
`DeOÙeejeshe DeheJeeoeYÙeeb efve<ØehebÛeb ØehebÛÙeles'– Ye. MebkeâjeÛeeÙe&. meceLeeËveer nŸee meJe& Â°evleele ceeÙeeJeeo, heefjCeeceJeeo,
DeejbYeJeeo, meJe&yeÇÿe Jeeo FlÙeeoer meJe& JeeoebÛes Â°evle meebefiele}s Deensle. meceLeeËÛee DepeeleJeeo Deens. lÙeeÛee Â°evle
mebYeJele veener.) ~~8~~

Yeemeekeâefjleeb Yeeme Yeemes ~ ÂMÙeekeâefjleeb DeÂMÙe efomes ~ DeÂMÙeeme Ghecee vemes ~ cnCeesefve efvejeshece ~~9~~
YeemeCÙeemeejKes keâener lejer Demeles cnCetve Yeeme neslees. efomeCÙeemeejKes keâener Demeles cnCetve les efomeles. pes De¤he,
efvejekeâej, DeJÙekeäle Demeles lÙee}e Ghecee oslee Ùesle veener. (yeÇÿee}e DeekeâeMe nŸee MeyoiegCe Deme}suÙee ceneYetleeÛee Â°evle
osCÙeeÛeer heæle Deens. leesÛe yeÇÿee}e Â°evleemee"er meJeeËle peJeUÛee heoeLe& Deens.) ~~9~~
keâuhevesefJejefnle nsle ~ ÂMÙeeJesieUe Â°eble ~ ÉwleeJesieUW Éwle ~ keQâmeW pee}W ~~10~~
heJe&leeJej Deiveer Deens = Øeefle%ee. Oetj efomelees lÙeeJe¤ve = nslet. nŸee lekeâe&ÛÙee ceeb[Ceerle nslet ceeb[leevee keâuhevee
keâjeJeer }eieles. mJeÙebheekeâIejele Òetj lesLes Deiveer' DeMeer JÙeehleer efomeles cnCetve DeMeer keâuhevee keâjCes MekeäÙe Deens. heCe
yeÇÿeeefJe<eÙeer DeMeer keâuhevee keâjlee Ùesle veener. keâesCeleener Â°evle ÂMÙe heoeLee&leer}Ûe IÙeeJee }eielees. lÙeentve JesieUe Â°evle
DeeCeCeej keâes"tve? DeÉwle Éwleentve efYeVe Deens. DeÉwle Decetle&, Éwle cetle& Deens. cetlee&Ûee Â°evle Decetlee&}e keâmee JeehejCeej?
~~10~~
efJeefÛe$e YeieJebleeÛeer keâjCeer ~ JeCe&Jesvee menœeHeâCeer ~lesCeW kesâ}er GYeJeCeer ~ Deveble yeÇÿeeb[eÛeer ~~11~~
(meeceevÙe YeeefJekeâeÛÙee mecepegleermee"er efo}s}s Gòej–) ceeÙeeJeer F&ÕejeÛeer keâjCeer Deveekeâ}veerÙe Demeles. lÙeeÛÙee
meeceLÙee&efJe<eÙeer keâuheveener keâjlee Ùesle veener. ØelÙe#e npeej efpeYee Deme}suÙee Mes<ee}ener lÙeeÛes JeCe&ve keâjlee Ùesle veener.
Deveble yeÇÿeeb[ebÛeer jÛevee lÙee F&ÕejeÛeer Deens. ~~11~~
hejceelcee hejcesÕe® ~ meJe&keâlee& pees F&Õe® ~ leÙeeheemetefve efJemlee® ~ mekeâU pee}e ~~12~~
hejyeÇÿe¤he hejceelcee eEkeâJee hejcesÕejeves ceeÙee ner GheeOeer OeejCe kesâ}er keâer lÙee}e meJe&keâlee& F&Õej cnCeleele. lÙeeheemetve
ne peieeÛee DeHeâeš efJemleej Pee}e. ~~12~~
SsmeeR Deveble veeceW Oejer ~ Deveble Mekeäleer efvecee&Ce keâjer ~ leesefÛe peeCeeJee ÛelegjeR ~ cetUheg®<e ~~13~~
lÙee F&Õeje}e yeÇÿeosJeeoer veeJes Demetve leesÛe Deveskeâ ØekeâejÛÙee Mekeäleer GlheVe keâjlees. (hene– ßeer Ùeb$e.) cnCetve F&ÕejÛe
nŸee meJe& ÂMÙe me=°erÛee cetU heg®<e Deens Demee MeneCÙeeves efveCe&Ùe keâjeJee. ~~13~~
lÙee cetUheg®<eeÛeer JeesUKeCe ~ les cetUceeÙeeefÛe DeeheCe ~ mekeâU keâebneR keâlexheCe ~ lesLeWefÛe Dee}W ~~14~~
cetUmHegâjCe¤he cetUceeÙee nsÛe F&ÕejeÛes mewæeefvlekeâ mJe¤he Deens. meJe& keâle=&lJe lÙeeÛes Demeles. (mekeâU keâjCes
peieoerMeeÛes) ~~14~~
M}eskeâ
keâeÙe&keâejCekeâle=&lJes nsleg: Øeke=âefle®ÛÙeles ~~Ú~~
M}eskeâeLe&– keâeÙe&, keâejCe Je keâle=&lJe nŸeebÛes Øeke=âleer (cetUceeÙee) ns cetU Deens.
ns GIe[ yees}leeb ve Ùes ~ cees[eW heenelees GheeÙes ~ ÙesjJeeR nW heeneleeb keâeÙe ~ meeÛe Deens ~~15~~
ns GIe[heCes yees}Cesner keâ"erCe Deens. keâejCe meJe& meeOeves peerJe, Devle:keâjCe, osJe Je peie ie=nerle Oe¤ve yemeefJe}s}er
Demeleele. meJee&}e keâejCe Øeke=âleer Deens, Demes cnš}s lej meeOeves cees[tve peeleer}. (osJe¤he F&Õej, Devle:keâjCe, peerJe Je
peie ns meJe& Øeke=âefleceÙe Deensle. efceLÙee Deensle.) lemes heeefn}s lej nŸeebleer} Skeâ lejer melÙe Deens keâeÙe? ~~15~~
osJeeheemetve mekeâU pee}W ~ nW meJeeËme ceeve}W ~ hejer lÙee osJeeme JeesUefKe}W ~ heeefnpes keâeR ~~16~~
ns meJe& peie F&Õejeves GlheVe kesâ}s ns meJe&Ûe YeeefJekeâebvee ceevÙe Demeles. heCe lÙeeÛes Kejs mJe¤he peeCe}sÛe heeefnpes. ~~16~~
efmeæebÛes peW efve¤heCe ~ leW meeOekeâebme ve ceves peeCe ~ hekeäJe veeneR Deble:keâCe& ~ cnCeesefveÙeeb ~~17~~
`ceer yeÇÿe Deens' nŸee DevegYeJeeves pÙeebÛes peerJeyeÇÿewkeäÙe efmeæer}e ies}s Deens lÙeebÛes DevegYeJeeletve Dee}s}s yees}Ces melÙe

Deme}s lejer meeceevÙe YeeefJekeâebvee les hešle veener. mecepele veener. DeeJe[le veener. keâejCe lÙeebÛeer yegæer les «enCe
keâjCÙeeFlekeâer heefjhekeäJe Pee}s}er vemeles. (leer keâcee&ves Megæ, Gheemevesves Meevle, JewjeiÙeeves Deveemekeäle Je ieg®JeekeäÙe-ßeJeCeeves
meeOeveesvcegKe Pee}s}er vemeles.) ~~17~~
DeefJeÅeeiegCeW yeesef}pes peerJe ~ ceeÙeeiegCeW yeesef}pes efMeJe ~ cetUceeÙeeiegCeW osJe ~ yeesef}peslees ~~18~~
yeÇÿee}e DeefJeÅesÛÙee GheeOeercegUs peerJe cnCeleele, ceeÙee GheeOeercegUs efMeJe cnCeleele, cetU ceeÙee GheeOeercegUs osJe
cnCeleele. ~~18~~
cnCeewefve keâejCe cetUceeÙee ~ Deveble Mekeäleer OejeJeÙee ~ lesLeerÛee DeLe& peeCeeJeÙee ~ DevegYeJeer heeefnpes ~~19~~
cnCetve veevee ØekeâejÛÙee Mekeäleer OeejCe keâjCeejer cetUceeÙee Demeles, nŸee meJee&Ûes jnmÙe peeCeCeeje yeÇÿeevegYeJeerÛe nJee.
(ceeÙes}e Mekeäleer ns ogmejs veeJe Deens. ceeefÙekeâ peie melÙe Jeešles leesheÙe&vle les peie JÙeJeefmLele Ûee}CÙeemee"er Deveskeâ
ØekeâejÛÙee MekeäleeRÛeer iejpe Demeles ns ceevÙe keâjeJes }eieles Je leMee Mekeäleer DemeuÙeeÛee DevegYeJener Ùeslees. heCe peieeÛes
efceLÙelJe DevegYeJee}e ÙesleeÛe Mekeäleer DeeheesDeeheÛe efceLÙee "jles.) ~~19~~
cetUceeÙee leesefÛe cetUheg®<e ~ leesefÛe meJeeËÛee F&Me ~ Devebleveeceer peieoerMe ~ leÙeemeerefÛe yeesef}pes ~~20~~
cetU ceeÙes}eÛe cetU heg®<e cnCeleele. leesÛe meJe&efveÙeecekeâ F&Õej Demetve lÙee}eÛe peieoerMeeoer Deveskeâ veeJes Deensle. ~~20~~
DeJeIeer ceeÙee efJemleej}er ~ hejer ns efJeMes<e veeefLe}er ~ SsefmeÙee JeÛeveeÛeer Kees}er ~ efJe®Ue peeCes ~~21~~
ÂMÙe ØehebÛeeÛee meJe& hemeeje ne cetUceeÙesÛee efJemleej Demetve leer ceeÙee mecetU Yeüce¤he Deens. efle}e melÙelJeeves
DeefmlelJeÛe veener. ns iet{ efmeæevle peeCeCeejer keäJeefÛele keâesCeer JÙekeäleer Demeles. ~~21~~
SsmeW DevegJee&ÛÙe yeesef}pes ~ hejer nW mJeevegYeJeW peeefCepes ~ meblemebieWefJeCe vegcepes ~ keâebneR kesâuÙeeb ~~22~~
ns yees}Ces Kejs lej yees}CÙeemeejKes veener. lÙeeÛes jnmÙe DevegYeJe}s heeefnpes. ne DevegYeJe keâmee IÙeeJee les ßeerieg¤bÛÙee
mebieleerle nesCeeNÙee ceeie&oMe&veeves keâUles. ~~22~~
ceeÙee leesefÛe cetUheg®<e ~ meeOekeâeb ve ceves nW efveMes<e ~ hejer Devebleveeceer peieoerMe ~ keâesCeeme cnCeeJeW ~~23~~
cetU ceeÙes}e cetUheg®<e eEkeâJee F&Õej cnCeeJes ns MeeŒemebmkeâej veme}suÙee YeeefJekeâe}e cegUerÛe ceevÙe nesle veener. heCe
Deveskeâ veeJes Deme}s}e peieoerMe ns keâesCelÙee leòJeeÛes ¤he mecepeeJes? keâesCee}e peieoerMe cnCeeJes? ~~23~~
veece¤he ceeÙes }eie}W ~ lejer nW yees}CeW veeršefÛe pee}W ~ ÙesLeW ßeesleeR Devegceeefve}W ~ keâemeÙeemeer ~~24~~
`pÙee}e veece Je ¤he Demeles les meJe& ceeefÙekeâ Demeles,' ns Skeâoe mJeerkeâej}s keâer Deveskeâ ¤heebveer Je veeceebveer DeesUKe}e
peeCeeje F&Õej ceeefÙekeâ Demelees ns mejU mejU keâUles. nŸee ef"keâeCeer meeceevÙe YeeefJekeâeves leke&â Ûee}efJeCÙeeÛeer iejpeÛe
keâeÙe? ~~24~~
Deelee Demees ns mekeâU yees}er ~ ceeieer} DeeMebkeâe jeefn}er ~ efvejekeâejeR kewâmeer pee}er ~ cetUceeÙee ~~25~~
Deelee ne efJe<eÙe hegjs. efvejekeâej yeÇÿeeheemetve meekeâej ceeÙee keâMeer GlheVe Pee}er ne ØeMve Depetve lemeeÛe jeefn}e Deens.
(8-2-4) ~~25~~
Â°eryebOeve efceLÙee mekeâU ~ hejer lees kewâmee pee}e KesU ~ nWefÛe Deeleeb DeJeIeW efveJeU ~ keâ¤ve oeTb ~~26~~
peeotieejeves šekeâ}s}s ceesnpee} hetCe&heCeW Yeüecekeâ Demeles lÙeeØeceeCes ns peie efceLÙee Deens. heCe ne me=ef°Yeüce oeKeefJeCÙeeÛee
KesU keâmee neslees les Deelee mhe° keâ¤ve meebiet. ~~26~~
DeekeâeMe Demeleeb efve§eU ~ ceOeW JeeÙees pee}e ÛebÛeU ~ lewmeer peeCeeJeer kesâJeU ~ cetUceeÙee ~~27~~
cetU DeekeâeMe eEkeâJee DeJekeâeMe DelÙeble Meeble Demeles. lÙeele keâesCeleerÛe ne}Ûee} vemeles. lÙeele DeÛeevekeâheCes JeneCeeje
JeeÙet efvecee&Ce neslees. lÙeeØeceeCeW Meeble yeÇÿeeceOÙes mHegâjCe¤he cetUceeÙee efvecee&Ce Pee}er. ~~27~~

¤he JeeÙeesÛeW pee}W ~ lesCeW DeekeâeMe Yebie}W ~ SsmeW nW melÙe ceeve}W ~ veJeÛes eEkeâ keâoe ~~28~~
JeeÙet}e ¤he Deme}s lejer lÙeecegUs DeekeâeMe Kebef[le Pee}s Demes keâesCeer cnš}s lej les keâesCeer Kejs ceeveCes keâOeerÛe MekeäÙe
veener. (keâejCe JeeÙetceOÙesner DeekeâeMe Demeles. JeneCeeje JeeÙet ies}e lejer lees Deeleer} DeekeâeMe yejesyej vesle veener! lees
DeekeâeMeeletveÛe Jeenlees.) ~~28~~
lewmeer cetUceeÙee pee}er ~ DeeCeer efveieg&Celee mebÛe}er ~ ÙesCeW Â°ebleW legš}er ~ ceeieer} DeeMebkeâe ~~29~~
lÙeeØeceeCeW cetUceeÙee DeÛeevekeâ GlheVe Pee}er lejer yeÇÿeeÛes efveieg&CelJe DeyeeefOele jeefn}s. nŸee Â°evleeves ceeies Iesle}suÙee
MebkesâÛes efvejmeve Pee}s.(8-2-53) ~~29~~
JeeÙeg veJnlee hegjeleve ~ lewmeer cetUceeÙee peeCe ~ meeÛe cnCelee hegvne }erve ~ neslemes ~~30~~
DeekeâeMeele DeÛeevekeâ JeeÙet efvecee&Ce Pee}e. lees DeeOeerheemetve veJnlee. cetU ceeÙesÛÙee yeeyeleerle nsÛe mecepeeJes. leer melÙe
ceeveeJeer lej %eeveer cenelcÙeebÛÙee Â°erves leer vemeles. eEkeâJee keâuheevleer }erve nesles. ~~30~~
JeeÙees ¤heW kewâmee Deens ~ lewmeer cetUceeÙee heenW ~ Yeemes hejer leW ve }ens ~ ¤he leÙesÛeW ~~31~~
JeeÙet kesâJeU mheMee&ves Demhe°heCes keâUlees. lÙeeØeceeCes cetUceeÙee lekeâe&ves ceeveeJeer }eieles. iegCe Je pe[ ceeÙesÛÙee ¤heeves
leer efomeles. heCe efleÛes cetU mJe¤he ØelÙe#e oeKeefJelee Ùesle veener. ~~31~~
JeeÙees melÙe cnCeeW peeleeb ~ hejer lees ve Ùes oeKeefJeleeb ~ leÙeekeâ[s heeneW peeleeb ~ OegUerÛe efomes ~~32~~
`JeeÙet melÙe Deens' Demes cnš}s lej lees [esàÙeebveer efomele veener. lees heneCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e lej lÙeeÛesyejesyej G[Ceejer
OetUÛe efomeles! ~~32~~
lewmeer cetUceeÙee Yeemes ~ Yeemes hejer les ve efomes ~ heg{W efJemleej}er Demes ~ ceeÙee DeefJeÅee ~~33~~
lÙeeØeceeCeW cetU ceeÙee lekeâe&ves eEkeâJee ßegefleØeceeCeeves keâUles, heCe leer efomele veener. efleÛee DeefJeÅee¤heeves Pee}s}e efJemleej
(OetU) efomelees. ~~33~~
pewmeW JeeÙeesÛesefve ÙeesieW ~ ÂMÙe G[s ieieveceeiex ~ cetUceeÙesÛÙee mebÙeesieW ~ lewmeW peie ~~34~~
pÙeeØeceeCeW JeeNÙeeyejesyej (JeeÙet) OetU, {ie, ieJele, Oetj F. ÂMÙe heoeLe& DeekeâeMeele G[leele lÙeeØeceeCes cetUceeÙesÛes
efJeefJeOeleehetCe& peie yeÇÿemJe¤heele efomet }eieles. ~~34~~
ieieveeR DeYeeU veeefLe}W ~ Dekeâmceele GÆJe}W ~ ceeÙesÛesefve iegCeW pee}W ~ lewmeW peie ~~35~~
DeekeâeMeele cetUÛes vemeleevee DeÛeevekeâheCes DeefveJe&ÛeveerÙe {ie peceleele lÙeeØeceeCes ceeÙesÛÙee ØeYeeJeecegUs yeÇÿe mJe¤heele
DeÛeevekeâ peie Yeemet }eieles. (veeefLe}s = DeefveJe&ÛeveerÙe. {ie hetJeea veJnles. veblej vemeleele, ceOesÛe efomeleele.) ~~35~~
veeefLe}WefÛe ieieve veJnleW ~ Dekeâmceele Dee}W lesLeW ~ lewmeW ÂMÙe pee}W ÙesLeW ~ lewefmeÙeehejer ~~36~~
DeefveJe&ÛeveerÙe {ie ØeLece veJnles. Dekeâmceele pecee Pee}s. lÙeeØeceeCeW ÂMÙe peieled hetJeea veJnles. SkeâeSkeâer GlheVe Pee}s.
~~36~~
hejer lÙee DeeYeeUekeâefjleeb ~ ieieveeÛeer ies}er efve§eUlee ~ Jeešs hejer les lelJelee ~ lewmeerÛe Deens ~~37~~
heCe lÙee {ieebcegUW Meeble DeekeâeMeele ne}Ûee} meg¤ Pee}er. lÙeeÛee MeebleheCee peCet cees[}e. heCe met#ce efvejer#eCe kesâ}s
lej les MeebleÛe Demeles. ~~37~~
lewmeW ceeÙeskeâefjleeb efveieg&Ce ~ Jeešs pee}W meiegCe ~ hejer leW heenleeb mebhetCe& ~ pewmeW lewmeW ~~38~~
lÙeeØeceeCeW ceeÙescegUW efveieg&Cee}e meiegCelee DeeuÙeeÛee Yeeme neslees. heCe %eeve Â°erves heeefn}s Demelee lÙeeÛÙee efveieg&CelJee}e
pejener Oekeäkeâe }eiele veener. ~~38~~
DeeYeeU Dee}W DeeefCe ies}W ~ lejer ieieve leW mebÛe}W ~ lewmeW iegCee veeneR Dee}W ~ efveieg&Ce yeÇÿe ~~39~~
{ie pecee Pee}s Je efJe¤ve ies}s lejer DeekeâeMe MeebleÛe Demeles. lemes efveieg&Ce yeÇÿe ØelÙe#eele meiegCe keâOeerÛe nesle veener.
~~39~~
veYe ceeLeeb }eie}W efomes ~ hejer leW pewmeW lewmeW Demes ~ lewmeW peeCeeJeW efJeÕeemeW ~ efveieg&Ce yeÇÿe ~~40~~
DeekeâeMe IegcešeØeceeCes Jejleer Deens Demes Jeeš}s lejer les efvejekeâej DemeuÙeeves Jej, Kee}er, yeepet}e F. Øekeâejs vemeles.
DemeeÙeÛes lemesÛe Demeles. efveieg&Ce yeÇÿe lemesÛe meJe&JÙeehekeâ Deens. ~~40~~
TOe& heeneleeb DeekeâeMe ~ efveefUcee efomes meeJekeâeme ~ hejer lees peeefCepes efceLÙee Yeeme ~ Yeeme}emes ~~41~~
Jej DeekeâeMeekeâ[s heeefn}s lej les efveUsÛe efveUs efomeles. hejbleg lÙeeÛeer ner efveUeF& kesâJeU Yeeme Deens. les Kejs efveUs veener.
~~41~~
DeekeâeMe hee}LeW Ieele}W ~ Ûentbkeâ[s Deešeshe}W ~ Jeešs efJeÕeeme keâeWef[}W ~ hejer leW ceeskeâUWefÛe Demes ~~42~~
DeekeâeMe pej keâuhevesves G}šs kesâ}s Je peCet efJeÕee}e PeekeâCÙeemee"er Ûentkeâ[tve PeekeâCeeØeceeCes Ieó yemeefJe}s lejer
ØelÙe#eele les efvejekeâej Je DeJekeâeMe¤he eEkeâJee heeskeâUÛe Demeles. ~~42~~
heJe&leeR efveUe jbie efomes ~ hejer lees leÙee }eie}e vemes ~ Deef}hle peeCeeJeW lewmeW ~ efveieg&Ce yeÇÿe ~~43~~
og¤ve heeefn}s lej [eWiej efveUs efomeleele. heCe lees efveUsheCee lÙee [eWiejebvee efÛekeâš}s}e vemelees. lees lÙeebÛee vemelees.
efveieg&Ce yeÇÿe lÙee efveUeF&ØeceeCes Deef}hle peeCeeJes. ~~43~~
jLe OeeJeleeb he=LJeer ÛebÛeU ~ Jeešs hejer les Demes efve§eU ~ lewmeW hejyeÇÿe kesâJeU ~ efveieg&Ce peeCeeJeW ~~44~~
Jeenve Jesieeves OeeJet }eie}s keâer peefceveer}e G}še Jesie DeeuÙeeÛee Yeeme neslees. peceerve pejener ne}le veener. lemes efveieg&Ce
yeÇÿe mecepeeJes. ~~44~~
DeYeeUekeâefjleeb ceÙebkeâ ~ Jeešs OeeJelees efveMebkeâ ~ hejer leW DeJeIeW ceeF&keâ ~ DeYeeU ÛeUs ~~45~~
efmLej Deme}s}e Ûebõ {ieebcegUs heUlees Demes Jeešles. heCe les heUCes ne Yeüce Deens. {ie heUleele. ~~45~~
PeUs DeLeJee DeefivepJeeU ~ lesCeW kebâefhele efomes Deb$eeU ~ Jeešs hejer leW efve§eU ~ pewmeW lewmeW ~~46~~
Oe[e[}suÙee DeiveerÛÙee pJeeUe Leje¤ }eieuÙee keâer DeekeâeMe LejLejuÙeemeejKes Jeešles, heCe DeekeâeMe MeebleÛe Demeles.
~~46~~
lewmeW mJe®he nW mebÛe}W ~ Demeleeb Jeešs iegCee Dee}W ~ SsmeW keâuhevesefme iece}W ~ hejer leW efceLÙee ~~47~~
lÙee DeekeâeMeeØeceeCeW efveieg&Ce yeÇÿe meJe&$e JÙeehetve Demelee meiegCe PeeuÙeemeejKes (peieled ¤heeves) Jeešles. heCe ne Yeüce
nesÙe. ~~47~~
Âef°yebOeveeÛee KesU ~ lewmeer ceeÙee ns ÛebÛeU ~ Jemleg MeeÕele efve§eU ~ pewmeer lewmeer ~~48~~
vepejyeboerÛee ØeÙeesie pemee Yeüecekeâ Demelees lÙeeØeceeCeW ceeÙee Yeüce¤he Demetve yeÇÿe efvelÙe, melÙe, Deveeoer Demeles. ~~48~~
Ssmeer Jemleg efvejeJesJe ~ ceeÙee oeKeJeer DeJesJe ~ F&Ûee SsmeeÛe mJeYeeJe ~ veeefLe}erÛe ns ~~49~~
yeÇÿe DeJeÙeJejefnle DeKeb[ Demetve ceeÙescegUW les DeJeÙeJeebÛes Je Kebef[le Jeešles. cegUele efceLÙee Deme}suÙee ceeÙesÛee ne
Keeme mJeYeeJe Deens. ~~49~~
ceeÙee heenelee cegUeRÛe vemes ~ hejer ns meeÛeeSsmeer Yeemes ~ GÆJes DeeefCe efvejmes ~ DeYeeU pewmeW ~~50~~
pemes {ie pecee nesleele Je efJe¤ve peeleele lÙeeØeceeCeW DeefveJe&ÛeveerÙe ceeÙee peieled¤heeves melÙe DemeuÙeeØeceeCeW Yeemeles. ~~50~~
Ssmeer ceeÙee GÆJe}er ~ Jemleg efveieg&Ce mebÛe}er ~ Denb Ssmeer mHetâe|le pee}er ~ lesefÛe ceeÙee ~~51~~
cetU efveieg&Ce yeÇÿemJe¤heeÛes ef"keâeCeer `SkeâesÓnb' Demes mHegâjCe DeÛeevekeâ Pee}s. ns mHegâjCe cnCepesÛe ceeÙee. ceeÙee DeMee
Øekeâejs efvecee&Ce Pee}er. ~~51~~
iegCeceeÙesÛes heJee[s ~ efveieg&CeeR nW keâeneRÛe ve Ie[s ~ hejer nW Ie[s DeeCeer cees[s ~ memJe®heeR ~~52~~
ne meJe& KesU iegCeceeÙesÛee Deens. efveieg&Ce `De›eâer[' Demeles. heCe DeOÙemleeÛee KesU DeefOe‰eve yeÇÿeeJej Yeemelees.
~~52~~
pewmeer Â°er lejU}er ~ lesCeW mesveeÛe Yeeme}er ~ heeneleeb DeekeâeMeeRÛe pee}er ~ hejer les efceLÙee ~~53~~
Â°er}e Yeüce PeeuÙeeveblej efle}e mewvÙe meceesj DemeuÙeemeejKes Yeeme nesleele. ne mewvÙeeÛee Yeeme DeekeâeMeeÛÙee
heeskeâUerleÛe neslees, heCe lees Yeüecekeâ Demelees. ~~53~~
efceLÙee ceeÙesÛee KesU ~ GÆJe yeesef}}e mekeâU ~ veevee leòJeebÛee heeuneU ~ meeb[tefveÙeeb ~~54~~
yÙeeSWMeer leòJeebÛÙee leheefMe}eÛee hemeeje mees[tve osTve efceLÙee ceeÙesÛÙee KesUeleer} peieleeÛeer efvee|celeer cetUceeÙesle
DemeuÙeeÛes MeeŒekeâej meebieleele. ~~54~~
leòJeW cegUeRÛe Deensleer ~ JeeWkeâej JeeÙeesÛeer ieleer ~ lesLeerÛee DeLe& peeCeleer ~ o#e %eeveer ~~55~~
yÙeeSWMeer leòJes cetU ceeÙesleÛe yeerpe¤heeves Demeleele. De, G, ce FlÙeeoeRveer leÙeej Pee}s}e ØeCeJe Glheòeer, efmLeleer, }Ùe
FlÙeeoeRÛÙee Øeleerkeâ ¤heeves JeeÙeg¤he F&ÕejeMeer efveieef[le Deens. (ØeLecemHegâjCe = cetUceeÙee = F&Õej = JeeÙet. DeMeer meceLeeËÛeer
ceeb[Ceer Deens.) nŸeeÛes jnmÙe JesoevleMeeŒeele heejbiele Deme}s}s yeÇÿeJesòes peeCeleele. ~~55~~
cetUceeÙesÛeW ÛeUCe ~ leWefÛe JeeÙeesÛeW }#eCe ~ met#ce leòJeW leWefÛe peeCe ~ pe[lJee heeJe}eR ~~56~~
cetUceeÙee keâeÙeexvcegKe Pee}er keâer efle}eÛe JeeÙet cnCeleele. cetUÛÙee meghle Je met#ce leòJeebveeÛe mLet}lee efceUe}er. leer
JÙekeäleoMes}e Dee}er. ~~56~~
SsmeeR hebÛeceenebYetleW ~ hetJeea nesleeR DeJeskeäleW ~ heg{W pee}eR JeskeäleW ~ me=ef°jÛevesmeer ~~57~~
heg{s mhe° Je mLet} Pee}s}er hebÛeceneYetles DeeOeer meghle Je met#ce nesleer. veblej me=°erÛeer jÛevee nesleevee leer JÙekeäle Pee}er.
~~57~~
cetUceeÙesÛeW }#eCe ~ leWefÛe hebÛeYeteflekeâ peeCe ~ lÙeeÛes heenW JeesUKeCe ~ met#ceÂ°eR ~~58~~
met#ce, meghle Je hebÛeerkeâjCe ve Pee}s}er hebÛeceneYetles nŸeebÛeerÛe cetUceeÙee Ie[}s}er Demeles. Deelee lÙeebÛee met#ce
leheefMe}emen efJeÛeej keâ¤. ~~58~~
DeekeâeMe JeeÙeesefJeCe ~ FÚŸeeMeyo keâjer keâesCe ~ FÛÚeMeefòeâ lesefÛe peeCe ~ lespemJe®he ~~59~~
Meyo ne DeekeâeMeeÛee iegCe Deens. JeeÙetefMeJeeÙe ne Meyo keâmee GcešCeej? `SkeâesÓnb' ne mebkeâuhe¤he Meyo yeÇÿeeÛes
ef"keâeCeer Gceš}e. nŸee mebkeâuheMekeäleer}eÛe lespe cnCeleele. ~~59~~
ce=oheCe leWefÛe peU ~ pe[lJe he=LJeer kesâJeU ~ Ssmeer cetUceeÙee mekeâU ~ hebÛeYeteflekeâ peeCeeJeer ~~60~~
keâes"sner Deme}s}e ceTheCee heeCeer Ùee ceneYetleeÛee Demelees. keâesCelÙeener keâ"erCeheCeeceOÙes he=LJeer Demeles. DeMeer ner
heebÛeYeeweflekeâ cetUceeÙee peeCetve IÙeeJeer. ~~60~~
Ùeskeâ Ùeskeâ YetleebheesšeR ~ hebÛeYetleebÛeer jenešer ~ meJe& keâUs met#ceÂ°er ~ Iee}tve heeneleeb ~~61~~
ØelÙeskeâ ceneYetleeceOÙes Flej Ûeej ceneYetleebÛee efJeefMe° ØeceeCeele meceeJesMe Demelees. met#ceÂ°erves heeefn}s lej ns keâUles.
~~61~~
heg{W pe[lJeeme Dee}eR ~ lejer DemeleeR keâe}Je}eR ~ Ssmeer ceeÙee efJemleej}er ~ hebÛeYeteflekeâ ~~62~~

met#ce ceneYetles peieleefvee|celeerÛes JesUer DeefOekeâeefOekeâ mhe° nesle ies}er lesJne lÙeebÛes hebÛeerkeâjCe Pee}s}s nesles. Demee ne
hebÛeceneYetleebÛee efJemleej Pee}e. ~~62~~
cetUceeÙee heeneleeb cegUer ~ DeLeJee DeefJeÅee Yetceb[UeR ~ mJeie& ce=lÙe heeleeUeR ~ heebÛeefÛe YetleW ~~63~~
heefnuÙee cetUceeÙesceOÙes eEkeâJee DeefJeÅeeceÙe me=°erceOÙes Je mJeie&, ce=lÙet Je heeleeUele kesâJeU hebÛeceneYetlesÛe Demeleele. ~~63~~
M}eskeâ
mJeiex ce=lÙeew heelee}s Jee ÙeeElkeâefÛelmeÛejeÛejb ~
meJeË hebÛeYetlekebâ jece <e‰b eEkeâefÛeVe ÂMÙeles ~~Ú~~
M}eskeâeLe&– ns jecee, mJeie&, ce=lÙet Je heeleeU eEkeâJee meJe& Ûej Je DeÛej me=°erle pes keâener Deens les meJe& heeÛe ceneYetleebÛes
Deens. meneJes keâenerÛe veener.
melÙe mJe¤he DeeefoDebleer ~ ceOÙeW hebÛeYetleW Jele&leer ~ hebÛeYeteflekeâ peeefCepes ßeesleeR ~ cetUceeÙee ~~64~~
me=°erhetJeea Je me=°erveblej meefÛÛeoevebo yeÇÿeÛe Heâkeäle Demeles. nŸee ojcÙeeve heebÛe ceneYetleebÛeer me=°er Demeles. leer ceneYetles
cetUceeÙesle Demeleele. ~~64~~
ÙesLeW Gef"}er DeeMebkeâe ~ meeJeOe nesTve Sskeâe ~ hebÛeYetleW pee}eR Ùeskeâe ~ leceesiegCeeheemegveer ~~65~~
ÙesLes Skeâ Mebkeâe GÆJeles. leer Mebkeâe Deelee meeJeOeheCes Sskeâe. me=°erÛeer Glheòeer ne leceesiegCeeÛee heefjCeece Deens Demes MeeŒe
meebieles Je lÙeeheemetve hebÛeceneYetles GlheVe Pee}er. ~~65~~
cetUceeÙee iegCeehejleer ~ lesLeW YetleW keQâÛeeR nesleer ~ Ssmeer DeeMebkeâe ns ßeesleeR ~ Iesle}er ceeieeb ~~66~~
cetU ceeÙee meòJeeoer iegCejefnle Demeles. ceie lÙeeheemetve ceneYetles keâMeer efvecee&Ce nesleele? DeMeer Mebkeâe DeeleeÛe Iesle}er
Deens. ~~66~~
SsmeW ßeesleeR Dee#esefhe}W ~ mebMeÙeeme GYeW kesâ}W ~ ÙeeÛeW Gòej efoOe}W ~ hegef{}s meceemeeR ~~67~~
ner peer Mebkeâe ßeeslÙeebveer Iesle}er lÙeeÛes Gòej heg{er} meceemeele efo}s Deens. ~~67~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘met#ceDeeMebkeâeveece’ meceeme eflemeje

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘met#ceDeeMebkeâe’ veeJeeÛee eflemeje meceeme meceehle

meceeme ÛeJeLee : met#cehebÛeYetles
ceeieer} DeeMebkesâÛeW cetU ~ Deeleeb nesF&} ØeebpeU ~ Je=efòe keâjeJeer efveJeU ~ efveefce<Ùe Ùeskeâ ~~1~~
ceeies efJeÛeej}suÙee ØeMveeÛes DeefOekeâ mhe° Gòej Deelee osT. keâener JesU Deble:keâjCeJe=òeer Skeâe«e keâjeJeer. ~~1~~
yeÇÿeeR cetUceeÙee pee}er ~ efleÛÙee heesše ceeÙee Dee}er ~ ceie les iegCee ØemeJe}er ~ cnCeewefve iegCe#eesefYeCeer ~~2~~
yeÇÿeeÛes ef"keâeCeer cetUceeÙee efvecee&Ce Pee}er. efleÛÙeeheemetve ceeÙee pevcee}e ÙesTve efleves ef$eiegCeebvee pevce efo}e. cnCetve
nŸee ceeÙes}e iegCe#eesefYeCeer cnCeleele. (iegCeebvee pevce osCÙeemee"er efleÛee #eesYe Pee}e.) ~~2~~
heg{W eflepeheemeeJe keâesCe ~ melJejpeleceesiegCe ~ leceesiegCeeheemetve efvecee&Ce ~ pee}eR hebÛeYetleW ~~3~~
heg{s nŸee iegCe#eesefYeCeerheemetve meòJe, jpe Je lece ns iegCe GlheVe nesTve nŸeeleer} leceesiegCeeheemetve hebÛeYetles Pee}er. ~~3~~
SsmeeR YetleW GÆJe}eR ~ heg{W lelJeW efJemleej}eR ~ SJeb leceesiegCeeheemetve pee}eR ~ hebÛeceenebYetleW ~~4~~
YetleebÛeer DeMeer efvee|celeer PeeuÙeeveblej lÙeebÛee heg{s efJemleej Pee}e. (met#ceYetles-hebÛeerkeâjCe-mLet} Yetles) ~~4~~
cetUceeÙee iegCeehejleer ~ lesLeW YetleW keQâÛeeR nesleeR ~ Ssmeer DeeMebkeâe ns ßeesleeR ~ Iesle}er ceeieeb ~~5~~
cetU ceeÙesle ef$eiegCe vemeleevee lÙeeleer} leceeheemetve Yetles GlheVe keâMeer nesleer} DeMeer Mebkeâe ceeies Iesle}er nesleer. (8-2-6) ~~5~~
DeeCeerkeâ Ùeskeâ Ùeskesâ YetleeR ~ hebÛeYetleW DemeleeR ~ lesefn Deeleeb kewâmeer efmLeleer ~ ØeebpeU keâ¤ ~~6~~
efMeJeeÙe ØelÙeskeâ ceneYetleele Gj}s}er Ûeej ceneYetles "jeefJekeâ ØeceeCeele Demeleele. lÙeeefJe<eÙeerner Deelee leheMeer} meebiet.
~~6~~
met#ceÂ°erÛeW keâewlegkeâ ~ cetUceeÙee hebÛeYeteflekeâ ~ ßeesleeR efJeceU efJeJeskeâ ~ kesâ}e heeefnpes ~~7~~
cetUceeÙesceOÙes met#ce ceneYetles meceeefJe° Demeleele ner veJe}eF& keâUCÙeemee"er Â°er met#ce keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens.
lÙeemee"er met#ce efJeÛeej keâjeJee }eielees. mJeÛÚ ceveeves efJeJeskeâ keâjeJee }eielees. ~~7~~
DeeOeeR YetleW leeR peeCeeJeeR ~ ®heW kewâmeeR JeesUKeeJeeR ~ ceie les MeesOetve heeneJeeR ~ met#ceÂ°eR ~~8~~
DeeOeer lÙee ceneYetleebÛes iegCe peeCetve IÙeeJesle. lÙeeveblej met#ce efJeÛeejeves lÙeebÛee cetUceeÙesle MeesOe IÙeeJee. ~~8~~
JeesUKeer veeneR DeblejeR ~ les JeesUKeeJeer keâesCeshejer ~ cnCeesefve YetleebÛeer JeesUKeer ÛelegjeR ~ veeJeskeâ heefjmeeJeer
~~9~~
ceneYetleebÛÙee iegCeebÛes %eeve vemeuÙeeves lÙeebÛeer DeesUKe hešCÙeemee"er Ûelegj meeOekeâeves les %eeve hegjsmee JesU osTve
efceUJeeJes. ~~9~~
peW peW pe[ DeeCeer keâef"Ce ~ leW leW he=LJeerÛeW }#eCe ~ ce=o DeeCeer Jees}sheCe ~ eflelegkeWâ Deehe ~~10~~
peW peW G<Ce DeeCeer melespe ~ leW leW peeCeeJeW heQ lespe ~ Deeleeb JeeÙeesefn menpe ~ efvejesefhepes} ~~11~~
ÛewlevÙe DeeCeer ÛebÛeU ~ lees ne JeeÙeesefÛe kesâJeU ~ megvÙe DeekeâeMe efve§eU ~ DeekeâeMe peeCeeJeW ~~12~~
ceneYetle }#eCe
1) he=LJeer – Jepeve Je šCekeâheCee
2) Deehe – ceTheCee Je Dees}sheCee
3) lespe – G<Celee Je ÛecekeâoejheCee
4) JeeÙet – ne}Ûee} Je DeefmLejlee
5) DeekeâeMe – heeskeâU Je Meeble
(10-11-12)
SsmeeR hebÛeceenebYetleW ~ JeesUKeer OejeJeer mebkesâleW ~ Deeleeb ÙeskeâeR heebÛe YetleW ~ meeJeOe Sskeâe ~~13~~
nŸeeØeceeCes hebÛeceneYetleebÛeer cegKÙe }#eCes }#eele IesTve lÙeebÛes hejmhejebleer} efceßeCe keâmes Demeles les Skeâe«elesves
Sskeâe. ~~13~~
peW ef$eiegCeentefve hej ~ lÙeeÛee met#ce efJeÛeej ~ Ùee}eieeR Deefle lelhej ~ nesTve Sskeâe ~~14~~
hebÛeerkeâjCe ef$eiegCeebÛÙee efvee|celeerhetJeea Pee}s DemeuÙeeves lÙeeÛee efJeÛeej Heâej met#celesves keâjeJee }eielees. lees Deeflelelhejlesves
Sskeâe. ~~14~~
met#ce DeekeâeMeeR kewâmeer he=LJeer ~ lesefÛe DeeOeeR efvejesheeJeer ~ ÙesLeW OeejCee OejeJeer ~ ßeeslespeveeR ~~15~~
ßeeslee– met#ce DeekeâeMeele he=LJeer keâMee Øekeâejs Demeles les ØeLece meebiee.
Jekeälee– ßeeslÙeebveer lÙeemebyebOeer ceveeheemetve SskeâeJes. ~~15~~
DeekeâeMeeleer} Gj}s}er Ûeej Yetles—
DeekeâeMe cnCepes DeJekeâeMe megvÙe ~ megvÙe cnefCepes leW De%eeve ~ De%eeve cnefCepes pe[lJe peeCe ~ lesefÛe he=LJeer
~~16~~
DeekeâeMe mJeÙeW Deens ce=o ~ leWefÛe Deehe mJeleefmeæ ~ Deeleeb lespe leWefn efJeMeo ~ keâ¤ve oeTb ~~17~~
De%eeveW Yeeme}e Yeeme ~ leesefÛe lespeeÛee ØekeâeMe ~ Deeleeb JeeÙees meeJekeâeMe ~ meekeâuÙe meebieeW ~~18~~
JeeÙeg DeekeâeMee veeneR Yeso ~ DeekeâeMeeFlegkeâe Demes mleyOe ~ leLeeheer DeekeâeMeeR pees efvejesOe ~ leesefÛe JeeÙees
~~19~~
DeekeâeMeeR DeekeâeMe efcemeU}W ~ nW leeW ve}ies eEkeâ yeesef}}W ~ ÙesCeW ØekeâejW efvejesefhe}W ~ DeekeâeMe hebÛeYetle
~~20~~
DeekeâeMeeÛes iegCe ceneYetleebÛes iegCe ceneYetle.

heeskeâUer, MetvÙe De%eeve, pe[lJe he=LJeerÛes.

ceTheCee ce=oglee DeeheeÛeer.

efveUeF& YeemeCes DeiveerÛes.

JeeÙetMeer DeYeso efvejesOe JeeÙetÛee

DeekeâeMe DeekeâeMeele DemelesÛe DeekeâeMe

(efvejesOe– DeekeâeMeele G[Je}suÙee heoeLee&Ûeer ieleer "jeefJekeâ GbÛeerJej efve®æ nesles. ns JeeÙetÛÙee meeceLÙee&cegUs Ie[les
DeMeer lÙee keâeUÛeer mecepetle.) ~~16 les 20~~
JeeÙetleer} Gj}s}er ÛeejYetles–
JeeÙeesceOÙeW hebÛeYetleW ~ leseEn Sskeâe ÙeskeâefÛeòeW ~ yeesef}pesleer les mecemleW ~ ÙesLeevJeÙeW ~~21~~
nUg Hetâ} lejer pe[ ~ nUg Jeeje lejer efveefye[ ~ JeeÙees }eieleeb keâ[e[ ~ cees[leer Pee[W ~~22~~
lees}WefJeCe Pee[ cees[s ~ SsmeW nW keâneRÛe ve Ie[s ~ lees} leesefÛe leÙes pe[s ~ he=LJeerÛee DebMe ~~23~~
ÙesLeW ßeesles DeeMebkeâe Iesleer ~ lesLeW keQâÛeeR Pee[W nesleeR ~ Pee[W veJnleeR lejer Mekeäleer ~ keâef"Ce¤he Deens ~~24~~
JevnermHegâeE}ie }eneve ~ keâebneR leNner Demes G<Ce ~ lewmeW met#ceeR pe[heCe ~ met#ce¤heW ~~25~~
ce=oheCe leWefÛe Deehe ~ Yeeme lespeeÛeW mJe¤he ~ JeeÙees lesLeW ÛebÛeU¤he ~ menpeefÛe Deens ~~26~~
mekeâUebme efceUesve DeekeâeMe ~ menpeefÛe Deens DeJekeâeMe ~ hebÛeYetleebÛes DebMe ~ JeeÙeesceOeW efvejesefhe}s ~~27~~
JeeÙetÛes iegCe ceneYetleebÛes iegCe ceneYetle.

Jepeve (met#ce) keâ"erCelee (Mekeäleer) he=LJeerÛeer

nUgJeejheCee ce=oglee DeeheeÛeer

DeefmlelJe keâUCes Yeeme lespeeÛee

JeeÙetle JeeÙet menpeÛe Demelees JeeÙet

JeeÙet}e meJe&JÙeehekeâ DeekeâeMe JÙeehetve jenles DeekeâeMe. ~~21 les 27~~
Deiveerleer} Gj}s}er Ûeej Yetles–
Deeleeb lespeeÛeW }#eCe ~ Yeeme}WheCe leW keâef"Ce ~ lespeeR Ssmeer JeesUKeCe ~ he=LJeerÙesÛeer ~~28~~
Yeeme}e Yeeme Jeešs ce=o ~ lespeeR Deehe lesefÛe Øeefmeæ ~ lespeeR lespe mJeleefmeæ ~ meebieCeWefÛe ve}ies ~~29~~
lespeeR JeeÙees les ÛebÛeU ~ lespeeR DeekeâeMe efve§eU ~ lespeer hebÛeYetleW mekeâU ~ efvejesefhe}eR ~~30~~
lespeeÛes iegCe. ceneYetleebÛes iegCe. ceneYetle

Yeeme Yeemeeceeieer} DeefmlelJehe=LJeerÛes.

YeemeeÛee nUgJeejheCee ce=oglee DeeheeÛeer.

lespeele lespe menpeÛe Demeles lespe

pJee}ebÛes ÛeebÛeuÙe ÛebÛe}lee JeeÙetÛeer

DeekeâeMe Flej meJeeËvee menpeÛe JÙeehetve jenles DeekeâeMe. ~~28 les 30~~

peUeleer} Gj}s}er Ûeej Yetles –
Deeleeb DeeheeÛeW }#eCe ~ Deehe leWefÛe peW ce=oheCe ~ ce=oheCe leW keâef"Ce ~ lesefÛe he=LJeer ~~31~~
DeeheeR Deehe menpeefÛe Demes ~ lespe ce=oheCeW Yeemes ~ JeeÙees mleyOeheCeW efomes ~ ce=olJeeDeebieer ~~32~~
DeekeâeMe ve}ies meebieeJeW ~ leW JÙeehekeâefÛe mJeYeeJeW ~ DeeheeR hebÛeYetleebÛeer veebJeW ~ met#ce efvejesefhe}eR ~~33~~
DeeheeÛes iegCe ceneYetleebÛes iegCe ceneYetle.

ce=oglesceeieer} DeefmleòJe keâ"erCelee he=LJeerÛeer

DeeheleòJeele Deehe (peU) menpeÛe Demeles Deehe.

ce=oglee keâUles Yeeme lespeeÛee

ce=oglJe mleyOe Demeles keâOeerlejer mleyOelee JeeÙetÛeer.
(mleyOe = efmLej)
DeekeâeMe Ûeejer Yetleebvee menpeÛe JÙeehetve Demeles DeekeâeMe ~~31 les 33~~
he=LJeerleer} Gj}s}er Ûeej Yetles–
Deeleeb he=LJeerÛeW }#eCe ~ keâef"Ce he=LJeerÛes DeeheCe ~ keâef"CelJeeR ce=oheCe ~ leWefÛe Deehe ~~34~~
keâef"CelJeeÛee pees Yeeme ~ leesefÛe lespeeÛee ØekeâeMe ~ keâef"CelJeeR efvejesOeebMe ~ leesefÛe JeeÙees ~~35~~
DeekeâeMe mekeâUebme JÙeehekeâ ~ ne lees ØeiešefÛe efJeJeskeâ ~ DeekeâeMeeRÛe keâebneR Ùeskeâ ~ Yeeme Yeemes ~~36~~
he=LJeerÛes iegCe YetleebÛes iegCe ceneYetle.

he=LJeerle efleÛÙee keâ"erCelesmen he=LJeer menpeÛe Demeles he=LJeer.

ceTmheMe& ce=oglee DeeheeÛeer

keâ"erCelJe keâUles Yeeme lespeeÛee

keâ"erCelesle keâes"slejer GCeerJe efvejesOe JeeÙetÛee

DeekeâeMe Gj}suÙee Ûeejer ceneYetleebvee JÙeeheles DeekeâeMe ~~34 les 36~~
DeekeâeMe leesef[leeb legšsvee ~ DeekeâeMe Heâesef[leeb Hegâšsvee ~ DeekeâeMe hejleW nesÙesvee ~ efleUcee$e ~~37~~
efkeâleerner ØeÙelve kesâ}e lejer DeekeâeMe lees[lee eEkeâJee Heâes[lee Ùesle veener. lÙee}e pejener Fkeâ[s eflekeâ[s {keâ}lee Ùesle veener.
~~37~~
Demees Deeleeb he=LJeerDeble ~ oeefJe}e YetleebÛee mebkesâle ~ Ùeskeâ YetleeR hebÛeYetle ~ leWefn efvejesefhe}W ~~38~~
DeeleeheÙeËle DeekeâeMeeheemetve he=LJeerheÙeËle hebÛeYetleebÛes hebÛeerkeâjCe meebietve ØelÙeskeâ mLet} ceneYetleele Gj}s}er met#ce ceneYetles
Demeleele lesner meebefiele}W. (DeekeâeMeele 1/2 DeekeâeMe. Gj}s}s ØelÙeskeâer 1/8) ~~38~~

hejer nW DeeneÛe heeneleeb veeleg[s ~ yeUWefÛe heesšeR mebosn he[s ~ Yeüebefle¤heW Denblee Ûe{s ~ Dekeâmceele ~~39~~
ns hebÛeerkeâjCe JejJej GLeU Â°erves heeefn}s lej }#eele Ùesle veener. ve keâUleeÛe heneCÙeeÛee ØeÙelve kesâ}e lej efkeâlÙeskeâ
Mebkeâe Ùesleele Je Yeüce PeeuÙeeves `ns meJe& Keesšs Deens' Demee Denbkeâejer efveCe&Ùe nesTve peelees! ~~39~~
met#ceÂ°erveW heeneleeb ~ JeeÙeesefÛe Jeešs lelJeleeb ~ met#ce JeeÙees MeesOetb peeleeb ~ hebÛeYetleW efomeleer ~~40~~
met#ce Â°erves heeefn}s lej he=LJeerheemetve JeeÙetheÙeËle mLet} ceneYetles veerš keâUtve JeeÙetÛeer met#celee yegæerle "meles. leer met#celee
keâUuÙeeJej DevÙe ceneYetleebÛeer met#celee keâUt }eieles. ~~40~~
SJeb hebÛeYeteflekeâ heJeve ~ lesefÛe cetUceeÙee peeCe ~ ceeÙee DeeCeer met#ce ef$eiegCe ~ lesefn hebÛeYeteflekeâ ~~41~~
DeMee jerleerves met#ce ceneYetleebÛes hebÛeerkeâjCe Pee}s}e JeeÙet cnCepesÛe cetUceeÙee. JÙekeäle ceeÙee Je leerve met#ce iegCe nsner
cet}le: hebÛeYeeweflekeâÛe Deensle. (hene 8-4-2) ~~41~~
YetleW iegCe cesUefJepes ~ lÙeemeer De°Oee yeesef}pes ~ hebÛeYeteflekeâ peeefCepes ~ De°Oee Øeke=âleer ~~42~~
heeÛe ceneYetles Je leerve iegCe efceUtve Dee" IeškeâebÛeer Øeke=âleer (efvemeie&) leÙeej nesles. ner Øeke=âleer cet}le: hebÛeYeeweflekeâ Deens.
~~42~~
MeesOetve heeefnuÙeeJeerCe ~ mebosn OejCeW cetKe&heCe ~ ÙeeÛeer heeneJeer JeesUKeCe ~ met#ceÂ°eR ~~43~~
mJele:ÛÙee Â°er}e met#celJe osTve ne efJe<eÙe mecepeeJetve ve Ieslee mebMeÙe Iesle jenCes ne cetKe&heCee Deens. met#ce Â°ervesÛe
hebÛeerkeâjCe mecepeeJetve IÙeeJes }eieles. ~~43~~
iegCeeheemegveer YetleW ~ heeJe}eR he° oMesleW ~ pe[lJee ÙesTve mecemleW ~ leòJeW pee}eR ~~44~~
leceesiegCeeheemetve hebÛeceneYetles JÙekeäle nesTve mhe° Pee}er. (hene 8-4-3) ner meJe& JÙekeäle Deensle, Deveelce Je DeefvelÙe
Deensle. ~~44~~
heg{W lelJeefJeJebÛevee ~ eEhe[yeÇÿeeb[ lelJejÛevee ~ yeesef}}er Demes les pevee ~ ØeiešefÛe Deens ~~45~~
nŸeeheg{s nŸee Dee" leòJeebÛes efJeJesÛeve kesâ}s Demetve lÙeebÛÙeeheemetve leÙeej Pee}s}er eEhe[eÛeer Je yeÇÿeeb[eÛeer jÛevee
meJeeËveeÛe efomeles. ~~45~~
ne Yetlekeâo&ce yeesef}}e ~ met#ce mebkesâleW oeefJe}e ~ yeÇÿeieesUe GYeej}e ~ lelhetJeeA ~~46~~
hebÛeYetleebÛes Pee}s}s efceßeCe met#ceÂ°erves keâmes heneJes les meebietve Pee}s. mLet} yeÇÿeeb[ leÙeej nesCÙeehetJeea met#ce efceßeCe Pee}s. ~~46~~
Ùee yeÇÿeeb[ehewef}keâef[} iees°er ~ peQ pee}er veJnleer me=°er ~ cetUceeÙee met#ceÂ°eR ~ JeesUKeeJeer ~~47~~
ns DeJee{JÙe yeÇÿeeb[ efvecee&Ce nesCÙeehetJeea pesJne me=ef°jÛevee Pee}er veJnleer lesJne Deme}s}er cetUceeÙee met#ceefJeÛeejeves
peeCeeJeer. ~~47~~
mehlekebâÛegkeâ ØeÛeb[ ~ pee}W veJnleW yeÇÿeeb[ ~ ceeÙesDeefJeÅesÛeW yeb[ ~ Ssef}keâ[s ~~48~~
yeÇÿee efJe<Ceg censÕej ~ ne Ssef}keâef[} efJeÛeej ~ he=LJeer ces® mehle meeiej ~ Ssef}keâ[s ~~49~~
veevee }eskeâ veevee mLeeveW ~ Ûebõ metÙe& leejebieCeW ~ mehle ÉerheW Ûeewoe YegJeveW ~ Ssef}keâ[s ~~50~~
Mes<e ketâce& mehle heeleeU ~ ÙeskeâefJeme mJeiex De° efoiheeU ~ lesefleme keâesšer osJe mekeâU ~ Ssef}keâ[s ~~51~~
yeeje DeeefolÙe De›eâe ®õ ~ veJe veeie mehle $e+<esÕej ~ veevee osJeebÛes DeJeleej ~ Ssef}keâ[s ~~52~~
(heg{er} JÙekeäle ceneYetleebÛee leheMeer} cetUceeÙee JÙekeäle PeeuÙeeveblejÛee Deens. he}erkeâ[s cetUceeÙee. De}erkeâ[s JÙekeäle
ceeÙee.) meele kebâÛegkeâebveer leÙeej Pee}s}s ØeÛeb[ yeÇÿeeb[, ceeÙee Je DeefJeÅesÛee KesU, yeÇÿeosJe, efJe<Cet, Mebkeâj, Deveskeâ }eskeâ
Je mLeeves, Ûebõ, metÙe&, leejkeâemecetn, meele yesšs, Ûeewoe YegJeves, Mes<e, ketâce&, meeleheeleeU, SkeâJeerme mJeie&, Dee" efoMeeheleer,
lesnsleerme keâesšer osJe, yeeje DeeefolÙe, Dekeâje ®õ, veT veeie, meele $e+<eer, Deveskeâ osJeebÛes DeJeleej. ~~48–52~~

1. mehlekebâÛegkeâ– hebÛeceneYetles, Denbkeâej Je cenòelJe DeMee meeleebÛee efceUtve Pee}s}e yeÇÿeeb[emeejKee cees"e iees}.
2. mehleÉerhes : pebyeg, h}#e, Meeuce}er, kegâMe, ›eâeQÛe, Meekeâ Je heg<keâj ner meele yesšs.
3. Ûeewoe YegJeves : Yet:, YetJe:, mJe:, cen: peve:, lehe: Je melÙe ns meele mJeie& Je Dele}, efJele}, megle}, jmeele},
cenele}, le}ele} Je heelee} ner meele heeleeUs.
4. SkeâJeerme mJeie& : pÙeesefle, efmele, efJece}, DeefYeDeeiele, ØekeâeMe, jcÙe, menpe, efmeæ, veeo, efoJÙe, Skeâeble, efmLej,
le=hleer, efvece&U, ØesceU, efvepe, }Ùe, Deveble, efvelÙe, Deleerle Je meefÛÛeoevebo efceUtve SkeâJeerme mJeie&.
5. De° efokeäheeU : Fbõ (hetJe&), Deiveer (DeeivesÙe), Ùece (oef#eCe), efve$e+&leer (vew$e+&lÙe), Je®Ce (heef§ece), JeeÙet
(JeeÙeJÙe), meesce (Gòej), F&Õej (FMeevÙe) Demes Dee" efoMeebÛes DeefOeheleer.
6. lesnleerme keâesšer osJe, Dee" Jemet, yeeje DeeefolÙe, Dekeâje ®õ, Øepeeheleer Je Je<ešdkeâej efceUtve osJeebÛes lesnleerme Øekeâej.
(SslejsÙe yeÇeÿeCe 1–10)
7. yeeje DeeefolÙe : Oeeleg, efce$e, DeÙe&cee, ®õ, Je®Ce, metÙe&, Yeie, efJeJemJeled, het<eved, meefJele=, lJe°e Je efJe<Ceg ner
metÙee&Ûeer yeeje ceefnvÙeebleer} yeeje ¤hes.
8. Dekeâje ®õ : jwJele, Depe, Yeerce, YeJe, Jeece, Je=<eekeâefhe, Depewkeâheeo, G«e, Deefnyeg&OvÙe, yeng¤he, ceneve ner ®õeÛeer
Dekeâje veeJes.
9. veJeveeie : Deveble, Jeemegkeâer, Mes<e, he©eveeYe, kebâye}, MebKehee}, Oe=leje°^, le#ekeâ Je keâeef}Ùee DeMee veeieebÛÙee veT
peeleer.
10. mehle$e+<eer : keâMÙehe, Deef$e, YejÉepe, efJeÕeeefce$e, ieewlece, peceoefive Je Jeefme‰.
cesIe ceveg Ûe›eâJeleea ~ veevee peerJeebÛeer Glheòeer ~ Deeleeb Demees meebieeW efkeâleer ~ efJemleej ne ~~53~~
{ie, metÙe&, ceveg, Ûe›eâJeleea jepes, }#eeJeOeer peerJe F. meJe& efJemleej cetU ceeÙesveblejÛee Deens. lees efkeâleer meebieeJee?
~~53~~
mekeâU efJemleejeÛeW cetU ~ les cetUceeÙeeÛe kesâJeU ~ ceeieeb efvejesefhe}er mekeâU ~ hebÛeYeteflekeâ ~~54~~
meJe& Â<Ùe peieeÛee ØeÛeb[ hemeeje cetUceeÙesheemetve efvecee&Ce Pee}e. leer heebÛeYeeweflekeâ DemeuÙeeÛes DeeOeer meebefiele}s Deens.
~~54~~
met#ceYetleW pes yeesef}}eR ~ lesefÛe heg{W pe[lJee Dee}eR ~ les mekeâUefn yeesef}}eR ~ hegef{}s meceemeer ~~55~~
cetUÛeer met#ce Deme}s}er hebÛeceneYetles heg{s JÙekeäle Pee}er. lÙeebÛee leheMeer} heg{er} meceemeele Deens. ~~55~~
hebÛeYetleW he=LekeâekeâejW ~ heg{W efvejesefhe}er efJemleejW ~ JeesUKeerkeâejCeW DelÙeeojW ~ ßeesleeR ßeJeCe keâjeJeeR ~~56~~
JesieàÙee JesieàÙee Øekeâejs JÙekeäle Pee}s}er ceneYetles heg{er} meceemeele meefJemlej meebefiele}er Deensle. lÙeebÛes %eeve
nesCÙeemee"er ßeeslÙeebveer leer DeielÙehetJe&keâ SskeâeJeerle. ~~56~~
hebÛeYeteflekeâ yeÇÿeieesU ~ pesCeW keâUs ne ØeebpeU ~ ÂMÙe meeb[tve kesâJeU ~ JemlegÛe heeefJepes ~~57~~
pÙee yeÇÿeeÛÙee DeefOe‰eveeJej ne yeÇÿeeb[eÛee efJemleej mhe° efomelees (keâUlees) lees efJemleej efJeJeskeâÙegkeäle efJeÛeejeves otj
mee¤ve `les yeÇÿe ceer Deens' Demee DevegYeJe IÙeeJee. ~~57~~
ceeneÉej Jees}eb[eJeW ~ ceie osJeoMe&ve IÙeeJeW ~ lewmeW ÂMÙe nW meeb[eJeW ~ peeCeesefveÙeeb ~~58~~
osJeUele ØeJesMe keâjCÙeehetJeea ceneÉej Demeles. les Dees}eb[tve osJeeÛes oMe&ve IÙeeJes }eieles. lÙeeØeceeCes ÂMÙe peieled ceeies
mee¤ve mJemebJesÅe yeÇÿeeÛee DevegYeJe IÙeeJee. lÙee ÂMÙe peieleeÛes heebÛeYeeweflekeâ efceLÙeelJe }#eele IesTve melÙeyeÇÿe
heneJes. ~~58~~

cnCeesefve ÂMÙeeÛee heesšeR ~ DeenW hebÛeYetleebÛeer oešer ~ ÙeskeâheCeW heef[}er efce"er ~ ÂMÙe hebÛeYetleeb ~~59~~
ns meJe& ÂMÙe peieled hebÛeceneYetleebveerÛe JÙeehe}s Deens. mLet} hebÛeceneYetles yescee}tceheCes Skeâ$e ÙesTve yeÇÿeeb[e}e efce"er
Iee}tve yeme}er Deensle. ~~59~~
SJeb hebÛeYetleebÛeWefÛe ÂMÙe ~ me=°er jÛe}er meeJekeâeme ~ ßeesleer keâ¤ve DeJekeâeMe ~ ßeJeCe keâjeJeW ~~60~~
DeMee jerleerves JÙekeäle Pee}suÙee hebÛeceneYetleebveer nŸee ÂMÙe me=°erÛeer ›eâceeves jÛevee Pee}er Deens. ßeeslÙeebveer leer
SskeâCÙeemee"er hegjsmee JesU ÅeeJee. ~~60~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘met#cehebÛeYetleefve®heCeveece’ meceeme ÛeJeLee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘met#cehebÛeYetles’ veeJeeÛee ÛeJeLee meceeme meceehle

meceeme heeÛeJee : mLetUhebÛeceneYetlesmJe¤heekeâeMeYesoesveece
kesâJeU cetKe& leW vesCes ~ ÿeCeewve Ie[}W meebieCeW ~ hebÛeYetleebÛeeR }#eCeW ~ efJeMeo keâ¤efve ~~1~~
DeieoerÛe De[eCÙee}e hebÛeceneYetleebÛee mebiece }#eele Ùesle veener cnCetve lÙeeÛes SJe{s mhe°erkeâjCe keâjeJes }eiele Deens!
~~1~~
hebÛeYetleebÛee keâo&ce pee}e ~ Deeleeb veJeÛes JesieUe kesâ}e ~ hejbleg keâebneR Ùeskeâ JesieUe}e ~ keâ¤ve oeTb ~~2~~
pes hebÛeerkeâjCe Skeâoe Pee}s les Deelee JesieUs keâjCes MekeäÙe veener. lejerner ØelÙeskeâ ceneYetleeÛes ØeeOeevÙe Deme}s}s heoeLe&
JesieUs keâ¤ve oeKeJet. ~~2~~
heJe&le hee<eeCe efMeUe efMeKejW ~ veevee JeCeX }eneve LeesjW ~ Ke[s iegb[s yeng ØekeâejW ~ peeefCepes he=LJeer ~~3~~
veevee jbieebÛeer ce=efòekeâe ~ veevee mLeUesmLeUeR pes keâeb ~ JeeUgkeWâ JeeUg Deveskeâe ~ efceUesve he=LJeer ~~4~~
hegjW heóCeW ceveesnjW ~ veevee cebefojW oeceesojW ~ veevee osJeeUÙeW efMeKejW ~ efceUesve he=LJeer ~~5~~
mehle ÉerheeJeleer he=LJeer ~ keâeÙes ÿeCeesefve meebieeJeer ~ veJe Keb[W efceUesve peeCeeJeer ~ JemegbOeje ~~6~~
veevee osJe veevee ve=heleer ~ veevee Yee<ee veevee efjleer ~ }#e ÛeewNÙeemeer Glheòeer ~ efceUesve he=LJeer ~~7~~
veevee GÉmeW peW JeveW ~ veevee le®JejebÛeeR yeveW ~ efiejerkebâojW veevee mLeeveW ~ efceUesve he=LJeer ~~8~~
veevee jÛevee kesâ}er osJeeR ~ pes pes efvee|ce}er ceeveJeeR ~ mekeâU efceUesve he=LJeer ~ peeefCepes ßeesleer ~~9~~
veevee Oeeleg megJeCee&efokeâ ~ veevee jlveW pes Deveskeâ ~ veevee keâe‰Je=#eeefokeâ ~ efceUesve he=LJeer ~~10~~
heJe&le, helLej, efMeUe, megUkesâ, Deveskeâ jbieebÛes Je DeekeâejebÛes Ke[s, oie[, peeieespeeieer Deme}s}er Deveskeâ jbieebÛeer ceeleer,
veevee ØekeâejÛeer JeeUt, megboj Kes[er, Menjs, cees"cees"er cebefojs, osJeUs Je lÙeebÛeer efMeKejs, meele yesšebÛeer he=LJeer eEkeâJee veT
Keb[ebÛeer he=LJeer, Deveskeâ osJe, jepes, Yee<ee, jerefleefjJeepe, ÛeewNÙeebMeer }#e Ùeesveer, Ieveoeš pebie}s, Je=#eebveer Yej}s}er GheJeves,
iet{ iegne, F&MejefÛele Je peerJejefÛele me=°er, megJeCee&oer Deveskeâ Oeelet Je jlves, }ekeâ[s Je Pee[s ns meJe& heoeLe& he=LJeerleòJeeÛes
DeeefOekeäÙe Deme}s}s Deensle. ~~3 les 10~~
Deeleeb Demees nW yengJeme ~ pe[ebMe DeeCeer keâef"CeebMe ~ mekeâU he=LJeer ne efJeÕeeme ~ ceeefve}e heeefnpes ~~11~~
Deeleeb ne leheMeer} hegjs. pesLes Jepeve Je šCekeâheCee Demelees lees he=LJeerÛee Demelees Demee efve§eÙe keâjeJee. ~~11~~
yeesef}}W he=LJeerÛeW ¤he ~ Deeleeb meebefiepes} Deehe ~ ßeesleeR JeesUKeeJeW ¤he ~ meeJeOe nesTveer ~~12~~
he=LJeerÛes heoeLe& meebietve Pee}s. Deelee peUleòJeeÛes meebiet. les meeJeOe nesTve SskeâeJesle. ~~12~~
Jeeheer ketâhe mejesJej ~ veevee meefjleebÛeW peW veerj ~ cesIe DeeCeer mehle meeiej ~ efceUesve Deehe ~~13~~
yeejJe, efJenerj, mejesJej Je veÅeebÛes heeCeer, {ie Je meele mecegõ ns meJe& DeeheleòJeeÛes Deensle. ~~13~~
M}eskeâeOe&– #eej#eerjmegjemee|heo&efOe F#egpe&}b leLee ~~Ú~~
M}eskeâeLe&– `mecegõ, otOe, ceÅe, lethe, oner Je F#egjme.'
#eejmecegõ efomeleens ~ mekeâU peve Â°erme heens ~ pesLeW }JeCe nesleens ~ leesefÛe #eejeEmeOeg ~~14~~
Ùeskeâ ogOeeÛee meeiej ~ lÙee veeJe #eerjmeeiej ~ osJeW efoOe}e efvejblej ~ GhecevÙeemeer ~~15~~
Ùeskeâ mecegõ ceÅeeÛee ~ Ùeskeâ peeCeeJee Ie=leeÛee ~ Ùeskeâ efveKeU onŸeeÛee ~ mecegõ Demes ~~16~~
Ùeskeâ GmeeÛÙee jmeeÛee ~ Ùeskeâ lees Megæ peUeÛee ~ Ssmee meeleeb mecegõebÛee ~ Jes{e he=LJeerÙesmeer ~~17~~
SJeb Yetceb[UerÛeW peU ~ veevee mLeUeRÛeW mekeâU ~ efceUesve DeJeIeW kesâJeU ~ Deehe peeCeeJeW ~~18~~
he=LJeerieYeea efkeâleerÙeskeâ ~ he=LJeeRleUeR DeeJeCeexokeâ ~ efleneR }eskeâeRÛeW Gokeâ ~ efceUesve Deehe ~~19~~
veevee Jeu}er yengJeme ~ veevee le®JejebÛes jme ~ ceOe heeje Dece=le efJe<e ~ efceUesve Deehe ~~20~~
veevee jme mvesneefokeâ ~ Ùeeefn JesieUs Deveskeâ ~ peUeJesieUW DeJeMÙekeâ ~ Deehe yeesef}pes ~~21~~
meejõ DeeCeer meerleU ~ peUemeeefjKeW heeleU ~ Megkeä}erle ßeesCeerle cet$e }eU ~ Deehe yeesef}pes ~~22~~
Deehe mebkesâleW peeCeeJeW ~ heeleU Jees}s JeesUKeeJeW ~ ce=o meerleU mJeYeeJeW ~ Deehe yeesef}pes ~~23~~
pee}e DeeheeÛee mebkesâle ~ heeleU ce=o iegUiegefUle ~ mJeso M}s<cee Deßeg mecemle ~ Deehe peeCeeJeW ~~24~~
meJeeËvee efomeCeeje Keejš heeCÙeeÛee mecegõ, osJeebveer GhecevÙet}e efo}s}e ogOeeÛee mecegõ, ceÅe, lethe, oner, GmeeÛee jme,
iees[ heeCeer nŸee meele mecegõebÛee he=LJeer}e Jes{e Deens. he=LJeerJej pesJe{s `heeCeer' pesLes Deens les meJe& Deehe nesÙe. he=LJeerÛÙee
heesšele, he=LJeerYeesJeleerÛÙee JeeleeJejCeele, mJeiee&oer eflevner }eskeâeleer} heeCeer Deehe nesÙe. Jes}er Je Je=#eebÛes jme, ceOe, heeje,
Dece=le, efJe<e, HeâUeefokeâebÛes jme, letheles}, Deehe¤he nesle. pe}emeejKes ve efomeCeejs heCe peU¤he DemeCeejs Dees}mej Leb[,
Je õJe heoeLe& DeeheÛe nesle. Goe– jsle, jkeäle, cet$e, }eU F. DeMee jerleerves MewlÙe, heeleUheCee Je Dees}sheCee efome}e keâer
lees DeeheeÛee ceeveeJee. heeleU, ceT, iegUieUerle Deme}s}s Ieece, yes[keâe, Deßet ns meJe& DeeheceÙe nesle. ~~14–24~~
lespe Sskeâe meeJeOeheCeW ~ Ûebõ metÙe& leejebieCeW ~ efoJÙe osn melespeheCeW ~ lespe yeesef}pes ~~25~~
Jevner cesIeeR efJeÅeguÙelee ~ Jevner me=°er mebJneefjlee ~ Jevner meeieje peeefUlee ~ Je[JeeveUg ~~26~~
Jevner MebkeâjeÛes ves$eeRÛee ~ Jevner keâeUeÛes #egOesÛee ~ Jevner hejerIe YetieesUeÛee ~ lespe yeesef}pes ~~27~~
peW peW ØekeâeMe¤he ~ leW leW lespeeÛeW mJe¤he ~ Mees<ekeâ G<Ceeefo Deejeshe ~ lespe peeCeeJeW ~~28~~
Ûebõ, metÙe&, leejkeâemecetn, Fbõeoer lespemJeer efoJÙe osn, Deiveer, {ieele ÛecekeâCeejer Jeerpe, ØeUÙeeiveer, Je[Jeeve},
MebkeâjebÛÙee ves$eeletve yeensj he[}s}e ›eâesOeeiveer, pe"jeiveer, he=LJeerÛÙee JeeleeJejCeele Heâekeâ}s}e ØekeâeMe ner meJe& lespeeÛeer ¤hes
nesle. pes pes ØekeâeMe¤he Mees<eCe keâjCeejs Je G<Ce Demeles les meJe& lespeeÛes Demeles. ~~25 - 28~~
JeeÙees peeCeeJee ÛebÛeU ~ ÛewlevÙe ÛesleJeer kesâJeU ~ yees}CeW Ûee}CeW mekeâU ~ JeeÙeescegUW ~~29~~
JeeÙet ÛebÛe} Demetve keâesCeleerner ne}Ûee} lÙeeÛescegUsÛe nesles. yees}Ces, Ûee}Ces F. ef›eâÙee ØeeCe¤he JeeÙetcegUs nesleele.
~~29~~
ne}s [es}s eflelegkeâe heJeve ~ keâebneR ve Ûe}s heJeveWefJeCe ~ me=°er ÛeeUeÙee keâejCe ~ cetU lees JeeÙees ~~30~~
pes ne}Ceejs, [es}Ceejs Demeles les JeeÙetcegUs ne}les, [es}les. JeeÙetefMeJeeÙe pejener Ûe}veJe}ve nesle veener. me=°erÛÙee Je
me=°erleer} meJe& ieleer JeeÙetcegUs nesleele. ~~30~~
ÛeUCe JeUCe DeeCeer ØeemeejCe ~ efvejesOe DeeefCe DekeâesÛeve ~ mekeâU peeCeeJee heJeve ~ ÛebÛeU¤heer ~~31~~
ne}Ces, JeUCes, HegâieCes eEkeâJee Jee{CeW, Dee[JeCes, mebkeâesÛe F. meJe& ef›eâÙee ÛebÛe} JeeÙetÛÙee Demeleele. ~~31~~
ØeeCe Deheeve DeeCeer JÙeeve ~ ÛeewLee Goeve DeeCeer meceeve ~ veeie ketâce& keâke&âMe peeCe ~ osJeoòe OevebpeÙes ~~32~~

ØeeCe, Deheeve, JÙeeve, Goeve Je meceeve ns cegKÙe ØeeCe Je veeie, ketâce&, ke=âkeâ}, osJeoòe Je OevebpeÙe ns GheØeeCe
JeeÙegleòJeeÛes Deensle. ~~32~~
efpelegkeWâ keâebneR nesleW ÛeUCe ~ eflelegkeWâ JeeÙeesÛes }#eCe ~ Ûebõ metÙe& leejebieCe ~ JeeÙeesefÛe Oelee& ~~33~~
pesLes ne}Ûee} lesLes JeeÙet. Ûebõ, metÙe& Je leejkeâemecetn DeeheeheuÙee keâ#esle Je mJele:YeesJeleer efHeâjleele les JeeÙetÛÙee
meeceLÙee&cegUsÛe. (lÙee keâeUÛeer keâuhevee. Gravitational force) ~~33~~
DeekeâeMe peeCeeJeW heeskeâU ~ efvece&U DeeCeer efve§eU ~ DeJekeâeMe¤he mekeâU ~ DeekeâeMe peeCeeJeW ~~34~~
heeskeâUer nsÛe mJe¤he DemeCeejs, mJeÛÚ, Meeble Je meJe& heoeLeeËvee DeJekeâeMe hegjefJeCeejs ceneYetle DeekeâeMe Deens. ~~34~~
DeekeâeMe mekeâUebme JÙeehekeâ ~ DeekeâeMe DeveskeâeR Ùeskeâ ~ DeekeâeMeeceOÙeW keâewlegkeâ ~ Ûentb YetleebÛeW ~~35~~
DeekeâeMe meJe& yeÇÿeeb[ JÙeehetve jenles. heoeLe& Deveskeâ Deme}s lejer lÙeeleer} DeekeâeMe lesÛe Demetve Flej Ûeej ceneYetleebÛes
meJe& JÙeeheej DeekeâeMeele Ûee}leele. ~~35~~
DeekeâeMeeSsmeW veeneR meej ~ DeekeâeMe mekeâUebntve Leesj ~ heeneleeb DeekeâeMeeÛee efJeÛeej ~ mJe¤heemeeefjKee
~~36~~
DeekeâeMeemeejKeer Deeflemet#ce Jemlet meJe& me=°erle veener. les meJee&ntve JÙeehekeâ Deens. peJeUpeJeU yeÇÿeemeejKes Deens. ~~36~~
leJe efMe<ÙeW kesâ}e Dee#eshe ~ oesnerÛeW meejKeWefÛe ¤he ~ lejer DeekeâeMeefÛe mJe¤he ~ keâeb cnCeeW veÙes ~~37~~
efMe<Ùe– pej DeekeâeMe peJeUpeJeU yeÇÿeemeejKesÛe Demes} lej lÙee}e yeÇÿeÛe keâe cnCet veÙes? ~~37~~
DeekeâeMe mJe¤hee keâesCe Yeso ~ heeneleeb efomeleer DeYeso ~ DeekeâeMe JemlegÛe mJeleefmeæ ~ keâeb ve cnCeeJeer ~~38~~
DeekeâeMe Je yeÇÿe nŸeebleer} Yeso heent ies}s lej lÙeele DeYesoÛe efomelees. ceie DeekeâeMee}e mJeÙebYet yeÇÿe keâe cnCet veÙes?
~~38~~
Jemleg DeÛeU De{U ~ Jemleg efvece&U efve§eU ~ lewmeWefÛe DeekeâeMe kesâJeU ~ JemlegmeeefjKeW ~~39~~
yeÇÿe ve ÛeUCeejer, ve {UCeejer, efJece} Je Meeble Jemlet Deens. DeekeâeMener lemesÛe Deens. ~~39~~
Sskeâesefve Jekeälee yees}s JeÛeve ~ Jemleg efveieg&Ce hegjeleve ~ DeekeâeMeeDeebieeR mehle iegCe ~ MeeŒeeR efvejesefhe}s ~~40~~
JekeälÙeeÛes Gòej– yeÇÿe ef$eiegCejefnle, DeeÅe Je Deveeefo Deens. DeekeâeMeele cee$e o[}s}s meele iegCe Demeleele Demes MeeŒe
meebieles. ~~40~~
keâece ›eâesOe Meeskeâ ceesnes ~ YeÙe De%eeve megvÙelJe heenes ~ Ssmee mehleefJeOe mJeYeeJe ~ DeekeâeMeeÛee ~~41~~
keâece, ›eâesOe, Meeskeâ, ceesn, YeÙe, De%eeve Je MetvÙelJe Demes DeekeâeMeeÛes meele iegCe MeeŒe meebieles. (efMeJeeÙe Meyo ne
DeekeâeMeeÛee iegCe MeeŒeele meebefiele}e Deens) ~~41~~
SsmeW MeeŒeekeâejW yeesef}}W ~ ÿeCeewefve DeekeâeMe Yetle pee}W ~ mJe¤he efvee|Jekeâej mebÛe}W ~ Ghecesjefnle ~~42~~
MeeŒe meebieles cnCetve DeekeâeMe ns ceneYetle Deens. yeÇÿe SkeâcesJe Demetve lÙee}e Kejs lej DeekeâeMeeÛeener Â°evle oslee Ùesle
veener. ~~42~~
keâeÛeyebefo DeeCeer peU ~ meeefjKeWÛe Jeešs mekeâU ~ hejer Ùeskeâ keâeÛe Ùeskeâ peU ~ MeeneCes peeCeleer ~~43~~
keâeÛesÛeer HeâjMeer Je heeCeer meejKeerÛe efomeleele (ceneYeejleeleer} ceÙemeYee) heCe MeneCes lÙeeleer} Heâjkeâ peeCeleele. ~~43~~

®JeeceOÙeW mHeâefškeâ heef[}e ~ }eskeâeR leõthe osefKe}e ~ lesCeW keâheeUcees#e pee}e ~ keâehegme ve keâjer ~~44~~
keâehemeeÛÙee ef{ieele mHeâefškeâ he[}e lej DeesUKet Ùesle veener. heCe mHeâefškeâeves peKece nesles. keâehemeeves veener. ~~44~~
lebog}eceOeW Õesle Ke[s ~ lebog}emeeefjKesÛe Jeebkegâ[s ~ ÛeeTb peeleeb oeble he[s ~ lesJneb keâUs ~~45~~
leeboUele efcemeU}s}s lÙeeÛe DeekeâejeÛes heeb{js Ke[s Demeleele. pesJeleevee Ke[Ÿeeves oele he[lees lesJneb les keâUles. ~~45~~
ef$eYeeieeceOeW Ke[e Demes ~ ef$eYeeieemeeefjKeeÛe Yeemes ~ MeesOetb peeleeb JesieUe efomes ~ keâef"CeheCeW ~~46~~
Ûegvee, keâele Je megheejer nŸeebÛÙee yeejerkeâ kesâ}suÙee efceßeCeele lÙeemeejKee efomeCeeje Ke[e Demelees. veerš heeefn}s lej
lees šCekeâ DemeuÙeeves JesieUe keâe{lee Ùeslees. ~~46~~
iegUemeeefjKee iegUoie[ ~ hejer lees keâef"Ce efveÛee[ ~ veeiekeâeb[er DeeCeer JesKeb[ ~ Ùeskeâ cnCeeW veÙes ~~47~~
iegUeceOÙeW iegUeÛÙee jbieeÛee Ke[e Demelees. heCe lees hekeäkeâe šCekeâ Demelees. ietU ceT Demelees. veeieemeejKeer efomeCeejer
Jeekeâ[er keâeškeâer Je lemesÛe efomeCeejs JesKeb[ nŸeeble Heâej Heâjkeâ Deens. ~~47~~
meesveW DeeCeer meesveefheleU ~ ÙeskeâefÛe Jeešleer kesâJeU ~ hejer efheleUsmeer efceUleeb pJeeU ~ keâeefUcee Ûe{s ~~48~~
meesves Je efheJeUs efomeCeejs efheleU Deieoer meejKeer efomeleele. heCe efheleU Deiveerle Ieele}s lej keâeUs he[les. meesves veener.
~~48~~
Demees ns nerve Â°eble ~ DeekeâeMe cnefCepes kesâJeU Yetle ~ leW Yetle DeeefCe Deveble ~ Ùeskeâ kewâmes ~~49~~
Demes efkeâleer Â°evle efo}s lejer les keâceerÛe he[leele. DeekeâeMe ns kesâJeU Skeâ Yetle Deens. yeÇÿe Je Yetle Skeâ keâmes
Demeleer}? ~~49~~
Jemlegmeer JeCe&efÛe vemes ~ DeekeâeMe MeeceJeCe& Demes ~ oesneRme meecÙelee kewâmes ~ keâefjleer efJeÛe#eCe ~~50~~
yeÇÿe JeCe&jefnle Demetve DeekeâeMe efveàÙee JeCee&Ûes Deens. efJeÉeve lÙee oesvnerle meecÙe keâmes heneleer}? ~~50~~
ßeesles cnCeleer kewâÛeW ¤he ~ DeekeâeMe "eFËÛeW De¤he ~ DeekeâeMe JemlegÛe leõthe ~ Yeso veeneR ~~51~~
ßeesles– DeekeâeMee}e ¤he veener. lÙeecegUs jbie DemeCes MekeäÙe veener. cnCetve yeÇÿe Je DeekeâeMe nŸeeble Yeso veener. ~~51~~
Ûentb Yetleebme veeMe Deens ~ DeekeâeMe kewâmeW veemeleens ~ DeekeâeMeeme ve meens ~ JeCe& Jeskeäleer efJekeâej ~~52~~
DeekeâeMe mees[tve Flej Ûeej Yetleebvee veeMe Deens ns Kejs, heCe DeekeâeMeeÛee veeMe keâmee nesCeej? lÙee}e ¤he veener, jbie
veener Je cnCetve les efJekeâejner veenerle. ~~52~~
DeekeâeMe DeÛeU efomeleW ~ lÙeeÛeW keâeÙe veemeeW heeneleW ~ heeneleeb DeecegÛesefve celeW ~ DeekeâeMe MeeÕele ~~53~~
ve {UCeeNÙee Meeble Je Megæ DeekeâeMeele veeMe nesCeejs DeensÛe keâeÙe? lÙeecegUs DeeceÛÙee celeW DeekeâeMe melÙe Deens. ~~53~~
SsmeW Sskeâesve JeÛeve ~ Jekeälee yees}s ØeefleJeÛeve ~ Sskeâe Deeleeb }#eCe ~ DeekeâeMeeÛeW ~~54~~
DeekeâeMe leceeheemetve pee}W ~ cnCeewve keâece ›eâesOeW Jesef°}W ~ De%eeve megvÙelJe yeesef}}W ~ veece leÙeeÛeW ~~55~~
nŸeeJej Gòej osleevee Jekeälee cnCelees– Deelee DeekeâeMeeÛeer }#eCes Sskeâe. DeekeâeMeeÛeer Glheòeer leceesiegCeeheemetve Pee}er Deens.
keâece, ›eâesOe, De%eeve Je MetvÙelJe ner leceeÛeer }#eCes DemeuÙeeves leer menpeÛe DeekeâeMeeÛeer }#eCes "jleele. ~~(54-55) ~~
De%eeveW keâece›eâesOeeefokeâ ~ ceesnes YeÙes DeeCeer Meeskeâ ~ ne De%eeveeÛee efJeJeskeâ ~ DeekeâeMeeiegCeW ~~56~~
De%eeveecegUs keâece, ›eâesOe, YeÙe, ceesn Je Meeskeâ nesleele. ns De%eeve DeekeâeMeeÛes (cegUs) Demeles. ~~56~~
veeefmlekeâ vekeâejJeÛeve ~ leWefÛe megvÙeeÛeW }#eCe ~ leÙeeme cnCeleer ÜoÙemegvÙe ~ De%eeve ØeeCeer ~~57~~

pes Jesoebvee ØeceeCe ceeveerle veenerle lÙeebÛee vekeâej nsÛe MetvÙeeÛes }#eCe Deens (MetvÙeJeeoer pewvecele). lÙeebvee Jesoevleer
De%eeveer Je ùoÙeMetvÙe cnCeleele! ~~57~~
DeekeâeMe mleyOeheCeW megvÙe ~ megvÙe cnefCepes leW De%eeve ~ De%eeve cnefCepes keâef"Ce ~ ¤he leÙeeÛeW ~~58~~
DeekeâeMe mleyOe DemeuÙeeves MetvÙe Demetve MetvÙe cnCepesÛe De%eeve. De%eeveeÛes ¤he keâ"erCe Demeles. (DeekeâeMeemen peie
leceesiegCeeÛes. leceesiegCe he=LJeerÛee. he=LJeer keâ"erCe. leer DeekeâeMeele Demeles. (hene. 8-4-16 les 20). ~~58~~
keâef"Ce megvÙe efJekeâejJeble ~ leÙeeme kewâmeW cnCeeJeW meble ~ ceveeme Jeešs nW leÉle ~ DeeneÛe Â°eR ~~59~~
MetvÙe keâ"erCe DemeuÙeeves efJekeâejer Deens. (Deefmle, peeÙeles F.) les melÙe keâmes Demes}? kesâJeU GLeU efJeÛeejecegUsÛe les
melÙe JeešCes MekeäÙe Deens. ~~59~~
De%eeve keâe}Je}W DeekeâeMeeR ~ leÙee keâo&cee %eeve veemeer ~ cnCeesefveÙeeb DeekeâeMeemeer ~ veeMe Deens ~~60~~
DeekeâeMeele De%eeveeÛee meceeJesMe Deens. nŸee ÙegleerÛee %eeveeves veeMe neslees. cnCetve DeekeâeMe efJeveeMeer Deens. ~~60~~
lewmeW DeekeâeMe DeeefCe mJe¤he ~ heeneleeb Jeešleer Ùeskeâ¤he ~ hejer oesneRceOÙes efJe#eshe ~ megvÙelJeeÛee ~~61~~
DeMee Øekeâejs DeekeâeMe Je yeÇÿe Skeâ¤he Yeemeleele. heCe DeekeâeMeeÛÙee MetvÙelJe nŸee iegCeecegUs oesvnerle Heâej cees"er
leHeâeJele he[les. lÙeebÛes leLeekeâefLele SskeäÙe cees[les. ~~61~~
DeeneÛe heeneleeb keâuhevesmeer ~ meeefjKeWÛe Jeešs efve§eÙeWmeeR ~ hejer DeekeâeMe mJe¤heemeer ~ Yeso Deens ~~62~~
GLeUheCes Je IeeF&ves efJeÛeej kesâ}e lej oesvner meejKeer Jeešleele ns Kejs. heCe met#ce efJeÛeejeves lÙeebleer} Yeso }#eele Ùeslees.
~~62~~
Gvceveer DeeefCe meg<egefhle DeJemlee ~ meeefjKesÛe Jeešs lelJelee ~ hejer efJeJebÛetve heeneW peeleeb ~ Yeso Deens ~~63~~
Gvceveer Je meg<eghleer nŸee oesve DeJemLeener meejKÙeeÛe Jeešleele. heCe MeeŒeMegæ efJeÛeejeves lÙeeleer} Yeso keâUlees.
(OÙeevekeâeUer legÙexveblej Gvceveer Ùesles. meg<eghleer meJe& peerJeebvee menpe Deens.–Ssmes MeeŒeeOeejs yeesef}}s). ~~63~~
KeesšW KeNÙeemeeefjKeW YeeefJeleer ~ hejer hejer#eJeble efveJeef[leer ~ keâeb kegâjbieW osKeesve Yeg}leer ~ ce=iepeUemeer ~~64~~
ÌKeesšs efkeâleerner KeNÙeemeejKes efome}s lejer hejer#ee keâjCeejs lÙeeleer} Kejs yejesyej efveJe[leele. nefjCes ce=iepeUe}e Kejs
heeCeer mecepetve lÙeeceeies OeeJeleele. ~~64~~
Deeleeb Demees ne Â°eble ~ yeesef}}e keâUeÙee mebkesâle ~ cnCeewefve Yetle DeeefCe Deveble ~ Ùeskeâ veJnsleer ~~65~~
ns SkeâÛe GoenjCe hegjs. JemlegefmLeleer }#eele ÙeeJeer cnCetve les meebefiele}s. cnCetve ceneYetle (DeekeâeMe) Je yeÇÿe Skeâ
veenerle. ~~65~~
DeekeâeMe JesieUsheCeW heeneJeW ~ mJe¤heeR mJe¤heefÛe JneJeW ~ JemlegÛeW heeneCeW mJeYeeJeW ~ Ssmes Demes ~~66~~
DeekeâeMeeÛÙee iegCeevegmeej les DeelcÙeentve JesieUs peeCeeJes. Devle:keâjCe Je=òeerleer} efÛeoeYeeme Deelceekeâej keâjeJee.
Deelce%eeveeÛes nsÛe mJeeYeeefJekeâ Jece& Deens. ~~66~~
ÙesLeW DeeMebkeâe efHeâš}er ~ mebosnJe=òeer ceeJeU}er ~ efYeVeheCeW veJeÛes DevegYeJe}er ~ mJe¤heefmLeleer ~~67~~
Demes ns MebkesâÛes Gòej efo}s. mebMeÙe veenermes Pee}s. cee$e DeelcemJe¤heeheemetve JesieUsheCee keâeÙece "sJetve peerJee}e
mJe¤heevegYeJe Ùesle veener ns hekeäkesâ }#eele "sJeeJes. ~~67~~
DeekeâeMe DevegYeJee ÙesleW ~ mJe¤he DevegYeJeehejleW ~ cnCeesefveÙee DeekeâeMeeleW ~ meecÙelee ve Ie[s ~~68~~
`ns DeekeâeMe' DeMee jerleerves DeekeâeMeeÛee JesieUsheCeeves DevegYeJe Ùeslees. Demes mJe¤heeÛÙee yeeyeleerle nesle veener. cnCetve
DeekeâeMe Je yeÇÿe meejKeer eEkeâJee Skeâ vemeleele. ~~68~~

ogiOeemeeefjKee peUebMe ~ efveJe[tb peeCeleer jepenbme ~ lewmeW mJe¤he DeeCeer DeekeâeMe ~ meble peeCeleer ~~69~~
ogOeele efcemeU}s}s heeCeer Heâkeäle jepenbme efveJe[t Mekeâleele. lÙeeØeceeCeW DeekeâeMe Je yeÇÿe nŸeeleer} Heâjkeâ meble
peeCeleele. ~~69~~
mekeâU ceeÙee ieLeeieesJeer ~ meblemebies ns GieJeeJeer ~ heeefJepes cees#eeÛeer heoJeer ~ melmeceeieceW ~~70~~
DeeleeheÙe&vle kesâ}s}s meJe& efJeJesÛeve peerJeeJej ceeÙesÛÙee Deme}suÙee peyej heie[ŸeecegUs keâjeJes }eie}s. nŸee ceeÙesÛee
meblemebieleerle efvejeme keâjeJee. lÙeebÛÙee mebieleerle cees#e ner ceneve heoJeer efceUJeeJeer. ~~70~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘mLetUhebÛeceneYetleWmJe¤heekeâeMeYesoesveece’ meceeme heeÛeJee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘mLetUhebÛeYetlesmJe¤heekeâeMeYeso’ veeJeeÛee heeÛeJee meceeme
meceehle

meceeme meneJee : ogMÛeerleefve¤heCe
~~ ßeerjecemeceLe& ~~
ßeeslee efJeveJeer JekeäleÙeemeer ~ melmebieeÛeer ceefncee kewâmeer ~ cees#e }eYes efkeâleeb efoJemeeR ~ nW cepe efvejesheeJeW ~~1~~
ceeieer} meceemeeleer} MesJešer Dee}suÙee `cees#e' nŸee mebkeâuhevesÛee Oeeiee hekeâ[tve ßeeslee veceüleehetJe&keâ ØeMve efJeÛeejlees–
meblemebieleerÛee ceefncee keâmee Demelees? keâeÙe Demelees? cees#e efkeâleer cegoleerle efceUt Mekeâlees? ns ce}e meebieeJes. ~~1~~
Oeefjleeb meeOetÛeer mebieleer ~ efkeâleeb efoJemeeb nesles cegòeâer ~ ne efve§eÙe ke=âheecetleea ~ cepe oerveeme keâjeJee ~~2~~
DeeheCe meebielee lÙeeØeceeCes mebleebÛÙee mebieleerle jeefn}s lej cees#eemee"er efkeâleer keâeU }eielees? ceer DeeheCeebme MejCe Dee}es
Deens. ce}e nŸee ØeMveeÛes efve§eÙeelcekeâ Gòej ÅeeJes. ~~2~~
cegòeâer }eYes lel#eCeeR ~ efJeÕeemeleeb efve¤heCeeR ~ og§eerleheCeW neveer ~ neslemes ~~3~~
Gòej– ßeerieg®cegKeeletve ÙesCeeNÙee `leòJeceefme'meejKÙee ceneJeekeäÙeeJej efveleevle ßeæe "sJetve `meesÓnb'Jej Dee¤{ nesCÙeeÛee
DeefOekeâej efMe<Ùeeves keâceeefJe}s}e Demes} lej lees lÙeeÛe #eCeer cegkeäle neslees! heCe DeefOekeâej vemeuÙeecegUs Devle:keâjCeJe=òeer
ÛebÛe} Pee}er lej cees#e }eYele veener. (keâeveeJeÛeveeefÛeÙes Yesšer ~ meefjmeeefÛe hew efkeâefjšer ~ Jemleg nesTefve G"er ~ keâJeCeg Skeâ
pees ~~ %eevesÕejer. 18-989. Demee efJejUe Demelees.) ~~3~~
megefÛeleheCeW og§eerle ~ ceve nesleW Dekeâmceele ~ lÙeeme keâjeJeW efveJeeble ~ keâesCes hejeR ~~4~~
ÛebÛe}lescegUW Skeâe«e ceve DeÛeevekeâ heebieles. lÙee}e keâmes DeeJe¤ve IÙeeJes les Deelee Sskeâ. ~~4~~
ceveeÛÙee lees[tve Jees{er ~ ßeJeCeeR yewmeeJeW DeeJe[eR ~ meeJeOeheCeW Ie[erveW Ie[er ~ keâeU meeLe&keâ keâjeJee ~~5~~
ceveeÛes mebkeâuheefJekeâuhe JewjeiÙeeÛÙee ceoleerves LeebyeJetve DelÙeble DeeJe[erves meblemebieleerle ßeJeCee}e yemeeJes. efceUe}s}s
DeeÙeg<Ùe meeJeOeheCeeves Jeehe¤ve ßeJeCeeÛee Oeeiee megšt ve oslee ÙesCeeje ØelÙeskeâ efoJeme meeLe&keâer }eJeeJee. ~~5~~
DeLe&ØecesÙe «ebLeeblejeR ~ MeesOetve IÙeeJeW DeYÙeeblejeR ~ og§eerleheCe Dee}W lejer ~ hegvneb ßeJeCe keâjeJeW ~~6~~
ßeerieg¤bÛÙee cegKeeletve ÙesCeeNÙee MeyoebÛes DeLe& Je lÙeeleer} JesoevleMeeŒeeÛeer ØecesÙes eEkeâJee efmeæevle Deveskeâ MeeŒe«ebLeebletve
MeesOeeJesle Je yegæerle "meJetve IÙeeJesle. ceve heebie}s lej lÙee}e hegve:hegvne DeeJejeJes Je hegvne DeYÙeeme keâjeJee. ~~6~~
DeLeeËlej heeefnuÙeeJeerCe ~ GieWefÛe keâjer pees ßeJeCe ~ lees ßeeslee veJns hee<eeCe ~ ceveg<ÙeJes<eW ~~7~~
Jej Jej keâUCeeje DeLe& Øemebieer yeepet}e "sJetve }#ÙeeLe&, OJevÙeLe&, eflejkeâme DeLe& F. }#eele IesleuÙeeefMeJeeÙe pees GieerÛeÛe
Sskeâle yemelees lÙee}e ßeeslee ve cnCelee ceveg<Ùe¤heeleer} OeeW[e cnCeeJes. ~~7~~
ÙesLeW ßeesles ceeefveleer} meerCe ~ Deecnebme kesâ}W hee<eeCe ~ lejer hee<eeCeeÛeW }#eCe ~ meeJeOe Sskeâe ~~8~~
legcner ßeesles cnCee} keâer ceer legcne}e OeeW[e cnš}s. lÙeeÛes legcne}e og:Kener nesF&}. heCe Deelee OeeW[ŸeeÛee Skeâ meodieÏCe
Sskeâe! ~~8~~
Jeebkegâ[e eflekeâ[e Heâesef[}e ~ hee<eeCe Ie[tve veerš kesâ}e ~ ogmejs JesUsmeer heeefn}e ~ lejer lees lewmeeefÛe Demes ~~9~~
Deesye[Oeesye[ OeeW[Ÿee}e pej JÙeJeefmLele Heâes[tve cetleea F. Deekeâej efo}e lej keâener keâeUeveblejner lees Deekeâej lemeeÛe
jnelees. ~~9~~

šebkeâerveW Kehe}er Heâesef[}er ~ les ceeiegleer veeneR pe[}er ~ ceveg<ÙeeÛeer kegâyegefæ Peeef[}er ~ lejer les hegvne }eies
~~10~~
nelees[er efÚVeerves (šebkeâer) OeeW[ŸeeÛee legkeâ[e keâe{}e lej lees legkeâ[e hegvne OeeW[Ÿee}e peeTve efÛekeâšle veener. heCe
ceeCemeeÛÙee JeeF&š meJeÙeer keâe{tve šekeâuÙee lejer hegvne lÙee pe[leele! ~~10~~
meebieleeb DeJeiegCe ies}e ~ hegvne ceeieglee pe[}e ~ ÙeekeâejCeW ceenebYe}e ~ hee<eeCeieesše ~~11~~
keâesCeeÛÙee GheosMeecegUW DeJeiegCe mees[}e lejer lees hegvne pe[lees. cnCetve ceeCemeehes#ee OeeW[e Heâej Heâej Ûeebie}e! ~~11~~
pÙeeÛee DeJeiegCe Pe[svee ~ lees hee<eeCeentve GCee ~ hee<eeCe DeeieUe peeCee ~ keâesefšiegCeW ~~12~~
pÙee}e Deehe}e DeJeiegCe mees[lee Ùesle veener lees oie[ehes#ee nerve mecepeeJee. oie[ lÙeehes#ee keâesšerhešerves ßes‰ mecepeeJee.
~~12~~
keâesefšiegCeW kewâmee hee<eeCe ~ lÙeeÛeWefn Sskeâe }#eCe ~ ßeesleeR keâjeJeW ßeJeCe ~ meeJeOe nesGveer ~~13~~
keâebner oie[ eEkeâJee Ke[s keâesšerhešerves keâmes ßes‰ Demeleele lesner Deelee veerš }#e osJetve Sskeâe. ~~13~~
ceeCeerkeâ ceesleeR ØeJeeU ~ heeefÛe Jew[tÙe& Je»eveerU ~ ieescesoceCeer heefjme kesâJeU ~ hee<eeCe yeesef}pes ~~14~~
ceeefCekeâ, ceesleer, ØeJeeU, Jew[gÙe&, efveUmej efnje, ieesceso, hejerme ns meJe& oie[ eEkeâJee Ke[sÛe Demeleele. ~~14~~
Ùeeefn JesieUs yengle ~ metÙe&keâeble meescekeâeble ~ veevee ceesnjs meØeefÛele ~ Deew<eOeekeâejCeW ~~15~~
nŸeebÛesefMeJeeÙe efkeâlÙeskeâ metÙe&keâeble, Ûebõkeâevle nŸee veeJeeÛeer jlves Demeleele. Deew<eOeemee"er GheÙeesieer ceCeerner Demeleele. ~~15~~
Ùeeefn JesieUs hee<eeCe Ye}s ~ veevee leerLeeA pes }eie}s ~ Jeeheer ketâhe mesKeeR pee}s ~ nefjnjcetleea ~~16~~
leerLe&#es$eele meehe[Ceejs megboj ieesšsner Deekeâ<e&keâ Demeleele. keâener oie[ebÛÙee efJeefnjer, yeejJe Je osJeebÛÙee cetleeaner yeveleele.
~~16~~
ÙeeÛee heeneleeb efJeÛeej ~ hee<eeCeeSsmeW veeneR meej ~ ceveg<Ùe leW keâeÙes heecej ~ hee<eeCeeheg{W ~~17~~
DeMee Øekeâejs efJeÛeej kesâ}e lej oie[emeejKes ceewuÙeJeeve keâenerÛe veener. lÙeebÛes heg{s #egu}keâ ceeCemeeÛeer keâeÙe eEkeâcele!
~~17~~
lejer lees Ssmee veJns hee<eeCe ~ pees DeheefJe$e efve:keâejCe ~ leÙeemeeefjKee osn peeCe ~ og§eerle DeYekeäleebÛee
~~18~~
heCe pees oie[ Jejer}hewkeâer keâMee}eÛe GheÙeesieer ve he[CÙeemeejKee kegâpekeâe Je šekeâeJet Demelees lees Je ÛebÛe} ceveeÛes
DeYekeäle nŸeebÛeer ÙeesiÙelee meejKeerÛe mecepeeJeer. ~~18~~
Deeleeb Demees nW yees}CeW ~ Ieele neslees og§eerleheCeW ~ og§eerleheCeeÛesefve iegCeW ~ ØehebÛe vee hejceeLe& ~~19~~
Deelee ns OeeW[ehegjeCe hegjs. ceveeÛÙee ÛebÛe}lescegUW meJe&veeMe neslees. efÛeòe LeeNÙeeJej vemeCeeNÙeeÛee ØehebÛe eEkeâJee hejceeLe&
nŸeeleer} keâenerÛe meeOele veener. ~~19~~
og§eerleheCeW keâeÙe& veemes ~ og§eerleheCeW eEÛelee Jemes ~ og§eerleheCeW mcejCe vemes ~ #eCe Ùeskeâ heenleeb ~~20~~
og§eerleheCeW Me$egefpeCeW ~ og§eerleheCeW pevcecejCeW ~ og§eerleheCeeÛesefve iegCeW ~ neveer nesÙes ~~21~~
og§eerleheCeW veJns meeOeve ~ og§eerleheCeW ve Ie[s Yepeve ~ og§eerleheCeW veJns %eeve ~ meeOekeâebmeer ~~22~~
og§eerleheCeW veJns efve§eÙees ~ og§eerleheCeW ve Ie[s peÙees ~ og§eerleheCeW nesÙes #eÙees ~ DeeheguÙee mJeefnleeÛee ~~23~~
og§eerleheCeW ve Ie[s ßeJeCe ~ og§eerleheCeW ve Ie[s efJeJejCe ~ og§eerleheCeW efve¤heCe ~ neleerÛeW peeÙes ~~24~~
keâes"sÛe ceveeÛeer Skeâe«elee nesle vemes} lej neleer Iesle}s}s keâece efyeIe[tve peeles, keâeUpÙee efvecee&Ce nesleele. #eCeele
efJemcejCe nesles, Me$etkeâ[tve hejeYeJe neslees, pevcecejCeeÛes Ûe›eâ ve megšuÙeeves neveer nesles, meeOevee Je Yepeve Ie[le veener,
DeOÙeelceefJeÅee Deelcemeele nesle veener, kesâ}s}e efve§eÙe efškeâle veener, ÙeMe Ùesle veener, efnle ogjeJeles, Oe[ ßeJeCe nesle veener,
veerš efJeJejCe keâjlee Ùesle veener. Ûee}t Pee}s}s efve¤heCe efJemkeâefUle nesTve lÙeeJejer} hekeâ[ megšles. ~~20-24~~
og§eerle yewme}eefÛe efomes ~ hejer lees DemeleefÛe vemes ~ ÛebÛeU Ûe›eâeR heef[}W Demes ~ ceeveme leÙeeÛeW ~~25~~
}#e veme}s}e ßeeslee Mejerjeves ßeJeCee}e yemeuÙeemeejKee efome}e lejer efÛeòeeves lees lesLes vemelees. lÙeeÛes ceve
ÛebÛeUlesÛÙee Ûe›eâeJej yemetve iejeiej efHeâjle Demeles. ~~25~~
Jes[W efheMeeÛÙe efvejblej ~ DebOe cegkesâ DeeCeer yeefOej ~ lewmee peeCeeJee mebmeej ~ og§eerle ØeeCeerÙeebÛee ~~26~~
Jes[e, ceeLesefHeâ¤, DeebOeUe, cegkeâe Je yeefnje nŸeebvee pemee lÙeebÛÙee peerJeveeÛee GheÙeesie keâ¤ve Ieslee Ùesle veener
lÙeeÛeØeceeCes ÛebÛe} ceeCemeeÛesner peerJeve JÙeLe& peeles. ~~26~~
meeJeOe Demeesve Gcepesvee ~ ßeJeCe Demeesve Sskesâvee ~ %eeve Demeesve keâUsvee ~ meejemeejefJeÛeej ~~27~~
ßeJeCee}e yemeCÙeeefJe<eÙeer meeJeOe Demetvener og}&#e nesle DemeuÙeeves keâener keâUle veener. Meyo keâeveeJej he[le Demetvener
keâenerÛe mJeerkeâej}s peele veener. DeOÙeelceefJeÅee meebefiele}er peele Demetvener meej yeÇÿe Je Demeej peieled nŸeebÛee efve§eÙe nesle
veener. ~~27~~
Ssmee pees og§eerle DeeUmeer ~ hej}eskeâ keQâÛee lÙeemeer ~ peÙeeÛes efpeJeeR Deefne|veMeeR ~ DeeUme Jemes ~~28~~
ÛeebÛeuÙeeÛÙee pees[er}e DeeUme Demes} lej lÙee}e cees#e keâmee efceUs}? ÛeesJeerme leeme DeeUme Demes} lej ogmejs keâeÙe
nesCeej? ~~28~~
og§eerleheCeeheemegefve megš}e ~ lejer lees meJeWÛe DeeUme Dee}e ~ DeeUmeeneleeR ØeeCeerÙeeb}e ~ GmebleefÛe veeneR
~~29~~
keâoeefÛele ÛeebÛeuÙe Leebyetve DeeUmeeÛÙee keâÛeešŸeele meehe[}e lej DeeUMeerheCeele iegbleuÙeeves lÙee}e meJe[Ûe efceUle
veener! ~~29~~
DeeUmeW jeefn}e efJeÛeej ~ DeeUmeW yeg[e}e DeeÛeej ~ DeeUmeW veJns hee"eblej ~ keâebneR kesâuÙeeb ~~30~~
DeeUmeW Ie[svee ßeJeCe ~ DeeUmeW veJns efve¤heCe ~ DeeUmeW hejceeLee&Ûeer KetCe ~ ceefUCe pee}er ~~31~~
DeeUmeW efvelÙevesce jeefn}e ~ DeeUmeW DeYÙeeme yeg[e}e ~ DeeUmeW DeeUme Jee{}e ~ DemebYeeJÙe ~~32~~
DeeUmeW ies}er OeejCee Oe=leer ~ DeeUmeW ceefUCe pee}er Je=òeer ~ DeeUmeW efJeJeskeâeÛeer ieleer ~ cebo pee}er ~~33~~
DeeUmeW efveõe Jee{}er ~ DeeUmeW Jeemevee efJemleej}er ~ DeeUmeW megvÙeekeâej pee}er ~ meodyegefæ efve§eÙeeÛeer
~~34~~
DeeUmeecegUs efJeÛeej megÛele veener, efvelÙe vewefceefòekeâ keâcex nesle veenerle, hee"eblej, ßeJeCe, keâerle&ve keâenerÛe Ie[le veener.
DeOÙeelceefJeÅee keâesheNÙeele he[les. efvelÙevesce Je DeYÙeeme ve neslee DeeUmeÛe DeceÙee&o Jee{lees. mcejCeMekeäleer Je OewÙe& ve°
nesTve Devle:keâjCeele leceesiegCe Ye¤ve jnelees. efJeJeskeâeÛee efJeÛeej ceboeJele peeTve Peeshe Jee{les. Je leerÛe Jeemevee Jee{les.
ÛeebieuÙee efJeÛeejeyeeyele Pee}s}e yegæerÛee efve§eÙe ve°ØeeÙe neslees. ~~30-34~~
og§eerleheCeemeJeW DeeUme ~ DeeUmeW efveõeefJeUeme ~ efveõeefJeUemeW kesâJeU veeme ~ DeeÙeg<ÙeeÛee ~~35~~
ÛebÛe}lesyejesyej DeeUme, DeeUmeeves melele Peeshe Je Peeshesves DeeÙeg<ÙeeÛee veeMe neslees. ~~35~~
efveõe DeeUme og§eerleheCe ~ nWefÛe cetKee&ÛeW }#eCe ~ ÙesCeWkeâefjleeb efve¤heCe ~ GcepesefÛevee ~~36~~
Peeshe, DeeUme Je ÛeebÛeuÙe ner cetKee&Ûeer cegKÙe }#eCes Deensle. lÙeecegUs efve¤heCeeoer ßeJeCe Ie[le veener. ~~36~~

nW eflevneR }#eCeW pesLeW ~ efJeJeskeâ kewâÛee Demes} lesLeW ~ De%eeveeme ÙeehejleW ~ megKeefÛe veeneR ~~37~~
Jejer} leervener }#eCes pesLes Demeleer} lesLes efJeJeskeâe}e Leeje keâmee efceUs}? De%eevee}e lÙeeÛÙee megKeemee"er lÙeebÛee
cees"e DeeOeej Deens! (lÙeecegUs De%eeve lemesÛe jenles). ~~37~~
#egOee }eieleebÛe pesefJe}e ~ pesTve G"leeb DeeUme Dee}e ~ DeeUme Ùesleeb efvepes}e ~ meeJekeâeme ~~38~~
Yetkeâ }eie}er keâer KeeÙeÛes, heesš Yej}s keâer DeeUme ÅeeÙeÛes Je DeeUme oslee oslee nUtnUt PeesheeÙeÛes! ~~38~~
efvepeesve G"leebÛe og§eerle ~ keâoe veeneR meeJeefÛele ~ lesLeW kewâÛeW Deelceefnle ~ efve¤heCeeR ~~39~~
Peeshetve G"leeÛe Je=òeer ÛebÛe} jentve efmLejheCes meeJeOe nesleÛe veener. lÙee}e efve¤heCeeves }eYeCeejs Deelceefnle keâmes
meeOes}? ~~39~~
ceke&âšeheemeeR efounW jlve ~ efheMeeÛÙeeneleeR efveOeeve ~ og§eerleeheg{W efve¤heCe ~ leÙeehejer nesÙes ~~40~~
pÙeeØeceeCes ceekeâ[eÛÙee neleele jlve ÅeeJes eEkeâJee ceeLesefHeâ¤keâ[s Oeve meebYeeUCÙeeme ÅeeJes lÙeeØeceeCes ÛebÛe} efÛeòeeÛÙee
ßeeslÙee}e ßeJeCeeÛee GheÙeesie nesle veener. ~~40~~
Deeleeb Demees ns Gheheòeer ~ DeeMebkesâÛeer keâesCe ieleer ~ efkeâleeb efoJemeeb nesles cegkeäleer ~ meppeveeÛesefve mebieW ~~41~~
efveõe, DeeUme Je ÛeebÛeuÙe nŸeebÛes Øeemebefiekeâ JeCe&ve hegjs. meblemebieleerle jenCeeNÙee}e efkeâleer efoJemeele cees#e efceUlees nŸee
ØeMveeÛes Deelee Gòej osT. ~~41~~
Sskeâe ÙeeÛeW ØelÙeesòej ~ keâLesefme JneJeW efvejesòej ~ meblemebieeÛee efJeÛeej ~ Ssmee Demes ~~42~~
Deelee nŸee ØeMveeÛes Gòej peeCetve IesTve ßeeslÙeebveer les veeršheCes mecepeeJetve IÙeeJes. meblemebieleerÛes ceenelcÙeÛe lemes Deens.
~~42~~
}esnes hejermesmeer }eie}e ~ LeWyegše meeiejeR efceUe}e ~ iebies meefjles mebiece pee}e ~ lel#eCeeR ~~43~~
meeJeOe mee#eheer DeeCeer o#e ~ leÙeeme lelkeâeUefÛe cees#e ~ Flejebme leW De}#e ~ }ef#e}W veJeÛes ~~44~~
Megæ }esKeb[e}e heefjmeeÛee mheMe& neslee#eCeer lÙeeÛes meesves nesles. mecegõeletveÛe G[e}s}e heeCÙeeÛee LeWye hegvne mecegõele
he[leeÛe mecegõeSJe{e neslees. Dees{e cees"Ÿee veoer}e efceUeuÙeeyejesyej veoerÛe yevelees! lÙeeØeceeCes ßeerieg¤bveer efo}suÙee
meeOeveeefJe<eÙeer meeJeOe, melele ØeÙelveMeer} Je MeceoceeefokeâebÛee DeYÙeeme cees[t veÙes cnCetve o#e DemeCeeje lJejsves cegkeäle neslees.
Flejebvee mJemebJesÅe yeÇÿeeÛee DevegYeJe Ieslee Ùesle veener. ~~43-44~~
ÙesLeW efMe<ÙeØe%eeÛe kesâJeU ~ Øe%eeJebleeb ve}ies JesU ~ DevevÙeeme lelkeâeU ~ cees#e }eYes ~~45~~
DeMee leelkeâeU cees#eemee"er efMe<ÙeepeJeU meeOeve Ûeleg°ÙehetJe&keâ keâceeefJe}s}er meebKÙeyegæerÛe DeeJeMÙekeâ Demeles. (ieerlee.
De. 2) DeMeer yegæer Demes} lej cees#ee}e JesU }eiele veener. pees ßeerieg¤ Je meeOevee nŸeebÛÙeeMeer efve‰e "sJelees lÙee}e
leelkeâeU cees#e }eYelees. ~~45~~
Øe%eeJeble DeeCeer DevevÙe ~ leÙeeme ve}ies Ùeskeâ #eCe ~ DevevÙe YeeJeeLeXefJeCe ~ Øe%ee Keesšer ~~46~~
yegæerÛÙee pees[er}e efve‰e Demes} lej cees#e otj veener. efve‰sefMeJeeÙe Deme}s}er yegæer cees#ee}e efve®heÙeesieer Deens. ~~46~~
Øe%esefJeCe DeLe& ve keâUs ~ efJeÕeemeWefJeCe Jemleg vee keâUs ~ Øe%eeefJeÕeemeW ieUs ~ osneefYeceeve ~~47 ~
yegæerefMeJeeÙe DeOÙeelceefJeÅee keâUle veener. ßeæe Je efve‰sefMeJeeÙe DeOÙeelceefJeÅesves mecepe}suÙee yeÇÿeeÛee DevegYeJe Ùesle
veener. yegæer Je ßeæe nŸeebÛÙee mebÙeesieeves `ceer osn' ne pevceespevceerÛee efve§eÙe ieUtve he[lees. ~~47~~
osneefYeceeveeÛes DebleeR ~ menpeefÛe JemlegØeehleer ~ melmebieW meodieleer ~ efJe}byeefÛe veeneR ~~48~~
ne efve§eÙe ieUtve he[CeW nsÛe yeÇÿeevegYeJeeÛes mJe¤he Deens. meblemebieleerle DeMeer meodieleer lJejsves efceUles. ~~48~~

meeJeOe mee#eheer efJeMes<e ~ Øe%eeJeble DeeCeer efJeÕeeme ~ leÙeeme meeOeveeR meeÙeeme ~ keâjCeWefÛe ve}ies ~~49~~
meeJeOe, efJeMes<e ØeÙelveMeer}, yegefæceeve Je ßeæeJevleeÛes meeOeve keâ°ceÙe nesle veener. ~~49~~
Flej YeeefJekeâ meeye[s ~ leÙeebmeefn meeOeveW cees#e pees[s ~ meeOegmebieW lelkeâeU, G[s– ~ efJeJeskeâÂ°er ~~50~~
Flej pes meeceevÙe yegæerÛes, YeesUs YeeefJekeâ Demeleele lÙeebvee cee$e cees#eemee"er meeOevee keâjeJeer }eieles. mebleebÛÙee mebieleerle
lÙeebveener meeOÙee mejU Yee<esletve efJeJeskeâeÛeer vepej }eYeles. ~~50~~
hejer leW meeOeve cees[tb veÙes ~ efve¤heCeeÛee GheeÙes ~ efve¤heCeW }eies meesÙe ~ meJe&$eebmeer ~~51~~
heCe meeOevesÛeer iejpe vemeCeeNÙeevesner meeOevee mees[t veÙes. Flejebmee"er DeeoMe& meceesj "sJetve DeOÙeelceefJeÅee meebiele jneJeer.
lÙeeÛee meJeeËveeÛe }eYe neslees. ~~51~~
Deeleeb cees#e Deens kewâmee ~ kewâmeer mJe¤heeÛeer oMee ~ lÙeeÛes ØeehleerÛee YeJe&mee ~ melmebieW kesâJeer ~~52~~
cees#e cnCepes vescekesâ keâeÙe? leer DeJemLee keâMeer Demeles? meblemebieleerle cees#eeÛeer nceer keâMeer efceUles? ~~52~~
SsmeW efve¤heCe ØeebpeU ~ heg{W yeesef}}W Demes mekeâU ~ ßeesleeR nesTefveÙeeb efve§eU ~ DeJeOeeve ÅeeJeW ~~53~~
FlÙeeoer ØeMveebÛeer megmhe° Gòejs heg{er} meceemeele meebiet. ßeeslÙeebveer meeJeOeheCeW leer SskeâeJeerle. ~~53~~
DeJeiegCe lÙeeieeJeÙeekeâejCeW ~ vÙeeÙeefve‰Ïj }eies yees}CeW ~ ßeesleeR keâeshe ve OejCeW ~ SsefmeÙee JeÛeveeÛee ~~54~~
meeOekeâebÛes DeJeiegCe peeJesle nŸeemee"er Øemebieer MeeŒeMegæ Je keâ"esj yees}eJes }eieles. ceePÙee yees}CÙeeleer} DeMee YeeieeÛee
ßeeslÙeebveer jeie ceevet veÙes. ~~54~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘ogMÛeerleefve¤heCeveece’ meceeme meneJee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘ogMÛeerleefve¤heCe’ veeJeeÛee meneJee meceeme meceehle

oMekeâ Dee"Jee : ceeÙeesÆJe DeLeJee %eeve}#eCe
meceeme meeleJee : cees#e}#eCe
~~ ßeerjecemeceLe& ~~
ceeieeb ßeesleÙeebÛee he#e ~ efkeâleeb efoJemeeb neslees cees#e ~ lesefÛe keâLee ßeesles o#e ~ nesTve Sskeâe ~~1~~
èfkeâleer cegoleerle cees#e efceUlees' Demee ØeMve ßeeslÙeeves efJeÛeej}e Deens. lÙeeÛes Gòej Deelee }#e osTve Sskeâe. ~~1~~
cees#eeme kewâmeW peeCeeJeW ~ cees#e keâesCeeme ÿeCeeJeW ~ meblemebieW heeJeeJeW ~ cees#eeme kewâmeW ~~2~~
cees#e cnCepes vescekesâ keâeÙe? cees#eeÛeer }#eCes keâesCeleer? mebleebÛes mebieleerle lees keâmee efceUJeeJee? ~~2~~
lejer yeæ cnefCepes yeebOe}e ~ DeeCeer cees#e cnefCepes ceeskeâUe pee}e ~ lees meblemebieW kewâmee }eOe}e ~ leWefn Sskeâe
~~3~~
ÙeeÛes Lees[keäÙeele Gòej Demes keâer pees yeebOe}e ies}e Deens lees yeæ Je ceeskeâUe Pee}e lees cegkeäle. meble menJeemeeves cees#e
keâmee }eYelees les Deelee Sskeâe. ~~3~~
ØeeCeer mebkeâuheW yeebOe}e ~ peerJeheCeW yeæ pee}e ~ lees efJeJeskeWâ cegkeäle kesâ}e ~ meeOegpeveeR ~~4~~
`ceer peerJe Deens' DeMee menpe efve§eÙeeves yeebOe}e ies}suÙee}e `ceer yeÇÿe Deens' Ùee efJeJeskeâeÛÙee efMekeâJeCeerves meble cegkeäle
keâjleele. ~~4~~
ceer peerJe Ssmee mebkeâuhe ~ Â{ Oeefjleeb ies}s keâuhe ~ lesCeW ØeeCeer pee}e Deuhe ~ osnyegæerÛee ~~5 ~
`ceer peerJe Deens' DeMee yegæerÛÙee menpe efve§eÙeele Deveskeâ keâuhe, Deveskeâ Ùeesveerle pevcee}e ÙesTve lees peerJe lÙeeÛÙee
osneSJe{e (heefjefÛÚVe, SkeâosMeer) yevetve peielees. ~~5~~
ceer peerJe cepe yebOeve ~ cepe Deens pevcecejCe ~ kesâuÙee keâcee&ÛeW HeâU DeeheCe ~ Yeesieerve Deeleeb ~~6~~
lees osnOeejer peerJe Demee efJeÛeej keâjlees keâer ce}e pevcecejCeebÛes Ûe›eâ YeesieCÙeeÛes Je kesâ}suÙee keâceeËÛeer HeâUs YeesieCÙeeÛes
DeefveJeej yebOeve Deens. leer ce}e YeesieeJeerÛe }eieleer}. ~~6~~
heeheeÛeW HeâU leW ogKe ~ DeeCeer hegCÙeeÛeW HeâU leW megKe ~ heehehegCÙe DeJeMÙekeâ ~ YeesieCes }eies ~~7~~
heehekeâcee&ves og:Ke Je hegCÙekeâcee&ves megKe DeMeer JÙeJemLee DemeuÙeeves heehehegCÙeeÛeer leer leer HeâUs YeesieCes Yeeie Deens. ~~7~~
heehehegCÙeYeesie megšsvee ~ DeeefCe ieYe&Jeemeefn legšsvee ~ Ssmeer peÙeeÛeer keâuhevee ~ Â{ pee}er ~~8~~
heehehegCÙeeÛeer megKeog:Kes Je DeKeb[ ieYe&JeemeeÛes Ûe›eâ DešU Deensle Demee lÙeeÛee hekeäkeâe efve§eÙe Pee}s}e Demelees. ~~8~~
leÙee veeJe yeebOe}e ~ peerJeheCeW yeæ pee}e ~ pewmee mJeÙeW yeebOeesve keâesme}e ~ ce=lÙe heeJes ~~9~~
DeMee `ceer peerJe' Ùee efve§eÙeeves yeebOe}e ies}suÙee}e yeæ cnCeleele. Goe. jsMeceeÛee efkeâ[e mJele:YeesJeleer keâesMe leÙeej
keâ¤ve lÙeeleÛe iegoce¤ve cejlees. ~~9~~
lewmee ØeeCeer lees De%eeve ~ vesCeW YeieJebleeÛeW %eeve ~ ÿeCeW ceePeW pevcecejCe ~ megšsefÛevee ~~10~~
lÙee efkeâ[ŸeeØeceeCes YeieJebleeÛÙee (mJe®he) De%eeveele iegjHeâštve IesTve lees peerJe pevcecejCe DešU DemeuÙeeÛÙee keâuhevesle
jenlees. ~~10~~

Deeleeb keâebneR oeve keâ¤b ~ hegef{uÙee pevceeme DeeOee® ~ lesCeW megKe¤he mebmee® ~ nesF&} ceePee ~~11~~
(DešU pevcecejCe megKeeÛes DemeeJesle Ùee keâuhevesves lees leLeekeâefLele hegCÙes keâjlees–) Deelee Lees[e oeveOece& kesâ}e lej
les hegCÙe heg{er} pevceele megKe osF&} Je ceePee lees mebmeej megKeeÛee nesF&}. ~~11~~
hetJeeA oeve veeneR kesâ}W ~ ÿeCeesve oefjõ Øeehle pee}W ~ Deeleeb lejer keâebneR kesâ}W ~ heeefnpes keâeR ~~12~~
ceeieer} pevceele oeveOece& ve kesâuÙeeves Ùee pevceele oeefjõŸe Dee}s. Deelee Lees[e oeveOece& kesâ}e heeefnpes. ~~12~~
cnCeewefve efo}W JeŒe pegveW ~ DeeCeer Ùeskeâ leebyeÇ veeCeW ~ cnCes Deeleeb keâesefšiegCeW ~ heeJesve heg{W ~~13~~
Demee efJeÛeej keâ¤ve Skeâ pegvee keâhe[e Je Skeâ leebyÙeeÛes veeCeW oeve keâ¤ve heg{er} pevceer lÙeeÛes keâesšerheš HeâU efceUs}
Demee efJeÕeeme Oe¤ve jenlees. ~~13~~
kegâMeeJeleeA kegâ®#es$eeR ~ ceefncee Sskeâesve oeve keâjer ~ DeeMee Oeefj}er DeYÙeeblejeR ~ keâesefšiegCeebÛeer ~~14~~
kegâMeeJele& ($ÙebyekesâÕej) Je kegâ®#es$e Ùee #es$eeceOÙes oeveeÛes ceenelcÙe Heâej cees"s DemeuÙeeÛes Ssketâve lesLes oeve keâjlees Je
keâesšerheš hejleerÛeer ceveele Dehes#ee "sJelees. ~~14~~
®keâe Dee[keâe oeve kesâ}e ~ Deefleleeme šgkeâ[e Ieele}e ~ ÿeCes ceePee {erie pee}e ~ keâesefš šgkeâ[ŸeebÛee ~~15~~
hew hewmee oeve keâjlees, efYekeâeNÙee}e YeekeâjerÛee legkeâ[e Iee}lees Je Deelee keâesšerheš legkeâ[s ce}e efceUeuÙeemeejKesÛe Deensle
Demee efve§eÙe keâjlees. ~~15~~
lees ceer KeeF&ve hegef{ef}Ùes pevceeR ~ SsmeW keâuheer DebleÙee&ceeR ~ Jeemevee iegble}er pevcekeâceeA ~ ØeeCeerÙeebÛeer ~~16~~
ne meJe& mee"e ce}e heg{er} pevceer GheÙeesieer he[s} DeMeer Jeemevee OejuÙeeves leerÛe Jeemevee heg{er} pevceeÛes yeerpe yeveles.
~~16~~
Deeleeb ceer peW osF&ve ~ leW hegef{}s pevceeR heeJesve ~ SsmeW keâuheer lees De%eeve ~ yeæ peeCeeJee ~~17~~
Deelee pÙee ØeceeCeele ceer oeveOece& keâjerve lÙeeÛÙee Deveble hešerves ce}e heg{er} pevceele efceUs} DeMeer keâuhevee keâjCeeje
De%eeveer Je yeæ Deens Demes mecepeeJes. ~~17~~
yengleeb pevceebÛes DebleeR ~ nesÙes vejosneÛeer Øeehleer ~ ÙesLeW ve nesleeb %eeveW meodieleer ~ ieYe&Jeeme Ûegkesâvee ~~18~~
Deveble JesUe Deveble osneble pevce efceUeuÙeeJej DeÛeevekeâ ceveg<ÙeMejerjeÛee }eYe neslees. lÙeele yeÇÿe%eeve nesTve cees#e
efceUe}e veener, lej pevcecejCeeÛes Hesâjs Ûegkeâle veenerle. ~~18~~
ieYe&Jeeme vejosneR Ie[s ~ SsmeW nW meJe&Lee ve Ie[s ~ Dekeâmceele YeesieCeW he[W ~ hegvne veerÛe Ùeesveer ~~19~~
ns pevcecejCe melele ceveg<ÙeMejerjele nesleer} Demes cegUerÛe veener. Dekeâmceele ke=âefce-keâerškeâeoer Mejerjs efceUleele. ~~19~~
Ssmee efve§eÙees MeeŒeeblejeR ~ yengleeR kesâ}e yengleebhejeR ~ vejosn mebmeejeR ~ hejce ogu}Ye Demes ~~20~~
Deveskeâ MeeŒe«ebLeebletve ne efveCe&Ùe Deveskeâ Øekeâejs meebefiele}e ies}e Deens. heCe ceveg<ÙeMejerjeÛee }eYe Deefleog}&Ye Deens Demes
meJe&Ûe meebieleele. ~~20~~
heehehegCÙe mecelee Ie[s ~ lejerÛe vejosn pees[s ~ ÙesjJeeR ne pevce ve Ie[s ~ nW JÙeemeJeÛeve YeeieJeleeR ~~21~~
Deveble pevcecejCeebÛÙee ØeJeemeele heehe Je hegCÙe ÙeebÛes yeU DeÛeevekeâ meceeve Pee}s keâer vejosn efceUlees Demes YeieJeeve JÙeeme
YeeieJeleele meebieleele. ~~21~~
M}eskeâ
vejosnceeÅeb meg}Yeb megog}&Yeb ~ h}Jeb megkeâuheb ieg®keâCe&Oeejb ~
ceÙeevegketâ}sve veYemJelesefjleb ~ hegceevYeJeeeEyOe ve lejslme Deelcene ~~Ú~~
(DevJeÙe) DeeÅeb vejosnb megog}&Yece ~ YeJeeeEyOe veYemJeled F&efjleced ~
hegceeved me Deelcene ve lejsled ~ ceÙeevegkegâ}sve h}Je megkeâuheb ieg®keâCe& Oeejb meg}Yeced ~
M}eskeâeLe&– cetU vejosn Øeehle nesCes Heâej og<ØeehÙe Deens. lÙeele ne mebmeejmecegõ oeš OegkeäÙeeves Peekeâ}e ies}e Deens
Demes cnš}s peeles. lees mJeyeUeves le¤ heenCeeje DeelceIeelekeâer "jlees. heCe ceePÙee megowJeeves, efve<Ceele Demes efpeÛes keâCe&Oeej
Deensle DeMeer veewkeâe ce}e efceUe}er DemeuÙeeves ne YeJemeeiej le¤ve peeCes meeshes nesF&}. ßeerieg¤¤he veewkeâe efceUeuÙeeme, lees
lejCes meeshes nesles.
vejosn ogu}Ye ~ Deuhe mebkeâuheeÛee }eYe ~ ieg® keâCe&Oeejer mJeÙebYe ~ megKe heeJeJeer ~~22~~
vejosn efceUCes Heâej oge|ceU Deens. heCe ßeerieg¤bÛÙee Dee%esle jenCeeNÙeebmee"er lÙeebvee Pee}s}e `ÙeeÛes keâuÙeeCe JneJes'
ne #eefCekeâ mebkeâuhemegæe DeelcemegKeeÛee }eYe keâ¤ve oslees. ~~22~~
osJe DevegketâU veJns peÙee ~ mJeÙeW heeheer lees ØeeCeerÙee ~ YeJeeyOeer ve lejJes leÙee ~ DeelcenlÙeeje yeesef}pes ~~23~~
heeheceÙe peerJeve peieCeeNÙee}e F&Õejke=âhee }eYele veener. lees, YeJemecegõ le¤ve ve peeCeeje DeelceIeelekeâer "jlees.
~~23~~
%eeveWeJf eCe ØeeCeerÙeebmeer ~ pevcece=lÙe }#e ÛeewNÙeemeer ~ eflelegkeäÙee DeelcenlÙee lÙeemeer ~ ÿeCeewve DeelcenlÙeeje ~~24~~
pÙee}e Deelce%eeve nesle veener lÙee}e ÛeewNÙeebMeer }#e JesUe pevcee}e ÙesTve cejeJes }eieles. cnCetve lees DeelceIeelekeâer
cnš}e peelees. ~~24~~
vejosneR %eeveWefJeCe ~ keâoe ve Ûegkesâ pevcecejCe ~ YeesieCeW }eieleer oe®Ce ~ veevee veerÛe Ùeesveer ~~25~~
ceveg<Ùepevceele pej %eeve Pee}s veener lej pevcecejCe Ûegkeâle veenerle. Deveskeâ ØekeâejÛÙee veerÛe Ùeesveerleer} peerJeveebÛes ne}
meesmeeJes }eieleele. ~~25~~
jerme ceke&âš Õeeve metkeâj ~ DeÕe Je=<eYe ÿewmee Kej ~ keâekeâ kegâkeg&âš pebyegkeâ ceepe&j ~ mej[ yes[gkeâ ceef#ekeâe
~~26~~
DemJe}, ceekeâ[, kegâ$ee, [gkeäkeâj, Iees[e, yew}, cnwme, iee{Je, keâeJeUe, keâeWye[e, keâesune, ceebpej, mej[e, yes[tkeâ,
ceeMeer. ~~26~~
FlÙeeefokeâ veerÛe Ùeesveer ~ %eeve vemleeb YeesieCeW peveeR ~ DeeMee Oejer cetKe& ØeeCeer ~ hegef{ef}Ùee pevceeÛeer ~~27~~
Deelce%eeve ve PeeuÙeecegUW DeMee veerÛe Ùeesveerle pevce IÙeeJes }eieleele. lejerner cetKe& ceeCetme heg{er} pevce mJeerkeâejCÙeeÛee
mebkeâuhe keâjlees. ~~27~~
ne vejosn he[leeb ~ leesefÛe heeefJepes ceeiegleeb ~ Ssmee efJeÕeeme Oeefjleeb ~ }epe veeneR ~~28~~
Deepe Deme}suÙee ceveg<ÙeMejerje}e cejCe DeeuÙeeJej hegvne ceveg<Ùe Mejerj efceUs} DeMeer Kee$eer yeeUieCeeje}e }epe
Jeeš}er heeefnpes. ~~28~~
keâesCe hegCÙeeÛee meb«enes ~ pes hegvneb heeefJepes vejosnes ~ ogjeMee Oeefj}er heenes ~ hegef{ef}Ùee pevceeÛeer ~~29~~
DeMeer keâesCeleer DeieeOe hegCÙeeF& pees[}er Deens keâer lÙeecegUs hegvne ceveg<Ùepevce efceUeJee? Je lÙee YejJeMeeJej lÙeeÛeer leerJeÇ
FÛÚe OejeJeer? ~~29~~
Ssmes cetKe& De%eeve peve ~ kesâ}W mebkeâuheW yebOeve ~ Me$et DeeheCeeefme DeeheCe ~ nesTve "s}e ~~30~~
Demes De%eeveer cetKe& mJele:ÛÙeeÛe mebkeâuheeÛÙee yebOeveele meehe[leele Je mJele:Ûe mJele:Ûes Jewjer yeveleele. ~~30~~

M}eskeâ
DeelcewJe nŸeelcevees yebOegjelcewJe efjhegjelceve: ~~Ú~~
M}eskeâeLe&– DeeheCeÛe Deehe}s efnlekeâlex Demelees Je DeeheCeÛe Deehe}s efnleMe$et Demelees.
SsmeW mebkeâuheeÛes yebOeve ~ meblemebies legšs peeCe ~ Sskeâ leÙeeÛeW }#eCe ~ meebefiepes} ~~31~~
Demes ns mebkeâuheeÛes yebOeve mebleebÛÙee mebieleerle megšles. les keâmes les Deelee Sskeâe. ~~31~~
heebÛee YetleebÛes Mejerj ~ efvecee&Ce pee}W meÛejeÛej ~ Øeke=âeflemJeYeeJeW peieoekeâej ~ Jeleex }eies ~~32~~
hebÛeceneYetleebveer Ie[}s}er Ûej-DeÛej me=°er (yeÇÿeeb[ · F&ÕejeÛes Mejerj) efvecee&Ce nesTve Øeke=âleer eEkeâJee ceeÙesÛÙee
mJeYeeJeevegmeej ieefleMeer} Pee}er. (peie · ieleer) ~~32~~
osn DeJemlee DeefYeceeve ~ mLeeveW Yeesie cee$ee iegCe ~ Mekeäleer Deeefokeâ¤ve }#eCe ~ Ûeewhegšer lelJeebÛeW ~~33~~
peeie=leer, mJehve, meg<eghleer Ùee peerJeeÛÙee DeJemLee, efJeÕe, lewpeme, Øee%e, ns peerJeeÛes DeefYeceeve, efJeÕeeÛes peeieefjle ns
mLeeve, lewpemeeÛes mJehve ns mLeeve, Øee%eeÛes meg<eghle ns mLeeve, lÙeeÛes mLet}, met#ce Je ØeefJeefJekeäle ns Yeesie, heeo ÙeeÛe cee$ee
Je peeie=leerÛee jpeesiegCe, mJehveeÛee melJeiegCe Je efveõsÛee leceesiegCe; FÛÚeMekeäleer, ef›eâÙeeMekeäleer, %eeveMekeäleer, õJÙeMekeäleer (hene
ceeb[gkeäÙe 1-3, 4, 5, 6) DeMeer eEhe[eÛeer jÛevee Deens. ~~33~~
Ssmeer eEhe[yeÇÿeeb[jÛevee ~ efJemleejW Jee{}er keâuhevee ~ efveOee&efjleeb lelJe%eevee ~ celeW YeebyeeJe}eR ~~34~~
DeMeer ner eEhe[eÛeer Je yeÇÿeeb[eÛeer jÛevee `SkeâesÓnb' Ùee mebkeâuheeletve efJemleej}er. Ùee leòJeebÛee efveCe&Ùe keâ¤ve lees peeCeleevee
Deveskeâ celeJeeoer YeebyeeJetve ies}s. lÙeebÛes Skeâcele nesF&vee. ~~34~~
veevee celeeR veevee Yeso ~ YesoW Jee{leer JesJeeo ~ hejer lees SskeäÙelesÛee mebJeeo ~ meeOeg peeCeleer ~~35~~
pesJe{er celes lesJe{er efJeefJeOelee Je efJeefJeOelesletve Jeeo Jee{leele. cee$e Ùee meJe& efJeefJeOeles}e keâes"s hetCe&efJejece efceUlees lÙeeÛee
efveCe&Ùe mebleebveer kesâ}s}e Demelees! ~~35~~
leÙee mebJeeoeÛeW }#eCe ~ hebÛeYeteflekeâ osn peeCe ~ lÙee osneceOÙeW keâejCe ~ Deelcee JeesUKeeJee ~~36~~
osn heebÛeYeeweflekeâ Demetve lÙeeÛes DeefOe‰eve Deelcee Deens Ùee efveCe&Ùeele meJe& Jeeoebvee hetCe&efJejece efceUlees. lees Deelcee ceer
Deens Demee DevegYeJe IÙeeJee. ~~36~~
osn Debleer veemeesve peeÙes ~ lÙeeme Deelcee ÿeCeeW veÙes ~ veeveeb lelJeebÛee mecegoeÙe ~ osneceOÙeW Dee}e ~~37~~
yÙeeSWMeer leòJeebÛÙee mecegoeÙeemen Deme}s}e osn DeeÙeg<Ùe mebhe}s keâer ve° neslees, lÙee osne}eÛe Deelcee mecepet veÙes. ~~37~~
Deble:keâCe& ØeeCeeefokeâ ~ efJe<eÙes FbefõÙeW oMekeâ ~ ne met#ceeÛee efJeJeskeâ ~ yeesef}}e MeeŒeeR ~~38~~
Ieslee met#ceeÛeer Megæer ~ efYeVe Deble:keâjCe ceve yegæer ~ veevee lelJeebÛes GheeOeer– ~ JesieUe Deelcee ~~39~~
mLetU met#ce keâejCe ~ ceenekeâejCe efJeješ efnjCÙe ~ DeJÙeeke=âle cetUØeke=âefle peeCe ~ Ssmes De°osn ~~40~~
ÛÙeejer eEhe[er ÛÙeejer yeÇÿeeb[eR ~ Ssmeer De°osneÛeer Øeew{er ~ Øeke=âefleheg®<eebÛeer Jee{er ~ oMeosn yeesef}pes ~~41~~
ceve, yegæer, efÛeòe, Denbkeâej, Je Devle:keâjCe (Deble:keâjCe hebÛekeâ)
ØeeCe, JÙeeve, Deheeve, meceeve Je Goeve (ØeeCehebÛekeâ)
Meyo, mheMe&, ¤he, jme, iebOe ns efJe<eÙe (efJe<eÙehebÛekeâ)
keâeve, lJeÛee, ves$e, peerYe, veekeâ ner %eeveWefõÙes (hebÛe%eeveWefõÙes)
JeeCeer, nele, heeÙe, peveveWefõÙe, iegoÉej ner heeÛe (keâceXefõÙes)
DeMee hebÛeJeerme leòJeebÛÙee mecegoeÙee}e MeeŒeele met#ce osn cnš}s Deens. met#ce osneÛee met#ce efJeÛeej kesâ}e lej Demes
efomeles keâer ceve-yegodOÙeeoer Devle:keâjCe Je Flej leòJes Ùeentve Deelcee efYeVe Je Deef}hle Deens.
mLet}, met#ce, keâejCe, cenekeâejCe ns eEhe[eÛes osn.
efJeješ, efnjCÙeieYe&, DeJÙeeke=âle, Je cetUØeke=âleer ns yeÇÿeeb[eÛes osn.
Demes eEhe[eÛes Ûeej Je yeÇÿeeb[eÛes Ûeej, Demes Dee" osn cnš}s peeleele. lÙeele Øeke=âleer Je heg®<e ns efceUJe}s lej osnebÛeer
mebKÙee one Yejles. ~~39-41~~
SsmeW lelJeebÛeW }#eCe ~ Deelcee mee#eer efJe}#eCe ~ keâeÙe& keâlee& keâejCe ~ ÂMÙe leÙeeÛeW ~~42~~
Demee ne leòJe efJeÛeej Deens. leer leòJes DeÛesleve Demetve Deelcee lÙeentve JesieàÙee }#eCeeÛee cnCepes Ûesleve Demetve mee#eer
Deens. efveefceòe keâejCe Je keâlee& F&Õej, GheeoevekeâejCe Øeke=âleer Je peieled ns keâeÙe& F. Â<ÙeeÛee lees õ°e Deens. ~~42~~
peerJeefMeJe eEhe[yeÇÿeeb[ ~ ceeÙesDeefJeÅesÛeW yeb[ ~ nW meebieleeb Demes Gob[ ~ hejer Deelcee lees JesieUe ~~43~~
peerJe, efMeJe, eEhe[, yeÇÿeeb[, ceeÙee, DeefJeÅee F. ÂMÙeeÛee hemeeje meebiet cnš}s lej lees Heâej cees"e Deens. heCe Deelcee
lÙee meJee&ntve efYeVe Je Deef}hle Deens. ~~43~~
heeneW peeleeb Deelces ÛÙeejer ~ lÙeebÛeW }#eCe DeJeOeejer ~ nW peeCeesefve DeYÙeeblejeR ~ meÂ{ OejeJeW ~~44~~
SketâCe Ûeej DeelcÙeebÛeer keâuhevee keâjlee Ùesles. lÙeebÛeer }#eCes Deelee Sskeâ. leer peeCetve Ûeebie}er }#eele "sJeeJeerle. ~~44~~
Ùeskeâ peerJeelcee ogmeje efMeJeelcee ~ eflemeje hejceelcee pees efJeÕeelcee ~ ÛeewLee peeefCepes efvece&Uelcee ~ Ssmes ÛÙeejer
Deelces ~~45~~
Yeso GbÛe veerÛe Yeemeleer ~ hejer ÛÙeejer ÙeskeâefÛe Demeleer ~ ÙesefJe<eeR Â°eblemebceleer ~ meeJeOe Sskeâe ~~46~~
Skeâ peerJeelcee, ogmeje efMeJeelcee, eflemeje hejceelcee, Ùee}eÛe efJeÕeelcee cnCeleele DeeefCe ÛeewLee efvece&}elcee nesÙe. Demes
Ûeej Deelces Deensle. GÛÛe-veerÛe, eEkeâJee ßes‰-keâefve‰ Demes Yeso DemeuÙeeÛee Ùee Ûeej DeelcÙeeceOÙes Yeeme nesle Deme}e lejer
cegUele Ûeejner Deelces SkeâÛe Deensle ÙeemebyebOeerÛee Â°eble meeJeOe nesTve Sskeâe. ~~45-46~~
IešekeâeMe ce"ekeâeMe ~ cenoekeâeMe efÛeoekeâeMe ~ DeJeIes efceUesve DeekeâeMe ~ ÙeskeâefÛe Demes ~~47~~
lewmee peerJeelcee DeeCeer efMeJeelcee ~ hejceelcee DeeCeer efvece&Uelcee ~ DeJeIee efceUesve Deelcee ~ ÙeskeâefÛe Demes
~~48~~
IešeR JÙeehekeâ peW DeekeâeMe ~ leÙee veebJe IešekeâeMe ~ eEhe[eR JÙeehekeâ yeÇÿeebMe ~ lÙeeme peerJeelcee yeesef}pes ~~49~~
ce"eR JÙeehekeâ pes DeekeâeMe ~ leÙee veebJe ce"ekeâeMe ~ lewmee yeÇÿeeb[er pees yeÇÿeebMe ~ lÙeeme efMeJeelcee yeesef}pes
~~50~~
ce"eyeensjer} DeekeâeMe ~ leÙee veebJe cenoekeâeMe ~ yeÇÿeeb[eyeensjer} yeÇÿeebMe ~ lÙeeme hejceelcee yeese} f pes ~~51~~
GheeOeerJesieUW DeekeâeMe ~ leÙee veebJe efÛeoekeâeMe ~ lewmee efvece&Uelcee hejsMe ~ lees GheeOeerJesieUe ~~52~~
DeekeâeMe Ûeej ØekeâejÛes Deens. Ieše}e JÙeehetve DemeCeejs IešekeâeMe, ce"e}e JÙeehetve DemeCeejs ce"ekeâeMe, ce"eyeensjer}
cenoekeâeMe DeeefCe GheeOeerefJejefnle DeekeâeMe cnCepes efÛeoekeâeMe nesÙe. DeekeâeMeeÛes ns Ûeej Øekeâej efome}s lejer cetU DeekeâeMe
Skeâ Deens. lemesÛe Ûeej Deelcee efceUtve SkeâÛe Deelcee Deens ns Kee}er} lekeälÙeeJe¤ve }#eele ÙesF&}.

DeekeâeMe GheeOeer veeJe
1. IešekeâeMe Ieš peerJe-peerJeÛewlevÙe
2. ce"ekeâeMe ce" (Iej) efMeJe-ketâšmLe ÛewlevÙe
3. cenoekeâeMe efJeÕe hejceelcee–F&Õej ÛewlevÙe
4. efÛeoekeâeMe GheeOeer veener efvece&Uelcee-yeÇÿeÛewlevÙe.
(peer Deehe}s Oece& GheefnleeJej ve Iee}lee JesieUer jenles leer GheeOeer. Goe. DeekeâeMe · Gheefnle. Ieš · GheeOeer. Ieš
Ùee GheeOeer}e IešeÛÙee DeekeâejeÛes ¤he Deens. heCe lees Deekeâej ne IešeÛee Oece& DeekeâeMeeJej Ieele}e peele veener. DeekeâeMe
Iešekeâej PeeuÙeemeejKes Jeeš}s lejer efvejekeâejÛe Demeles. Deelcee osnekeâej Jeeš}e lejer efvejekeâej Demelees.) ~~47-52)
GheeOeerÙeesies Jeešs efYeVe ~ hejer leW DeekeâeMe DeefYeVe ~ lewmee Deelcee mJeeveboIeve ~ ÙeskeâefÛe Demes ~~53~~
leerve JesieàÙee GheeOeeRcegUs DeekeâeMe leerve ØekeâejÛes PeeuÙeemeejKes Jeeš}s lejer les SkeâÛe Demeles. lÙeeØeceeCes meledefÛeoeveboIeve
Deelcee SkeâÛe Demelees. ~~53~~
ÂMÙeemeyeenŸe DeblejeR ~ met#ceelcee efvejblejeR ~ lÙeeÛeer JeCee&JeÙee Leesjer ~ Mes<e meceLe& veJns ~~54~~
ÂMÙe me=°erÛÙee Deele Je yeensj met#ce Deelcee melele JÙeehetve Demelees. lÙee DeelcÙeeÛes ns SsÕeÙe& JeCe&ve keâjCes Jesoebveener
MekeäÙe nesle veener. ~~54~~
SsmeW DeelcÙeeÛeW }#eCe ~ peeCeleeb veeneR peerJeheCe ~ GheeOeer MeesefOeleeb, DeefYeVe– ~ cegUeRÛe Deens ~~55~~
Demes ns DeelcÙeeÛes }#eCe Deens (efve®heeefOekeâ). les peeCe}s keâer peerJeoMee jenle veener. GheeOeer Ùee mebkeâuhevesÛee veerš
efJeÛeej kesâ}e lej Deelcee cetUÛee efve®heeefOekeâ DemeuÙeeves SkeâÛe Deens Demes }#eele Ùesles. ~~55~~
peerJeheCeW Ùeskeâosmeer ~ DenbkeâejW pevce meesmeer ~ efJeJeskeâ heenleeb ØeeCeerÙeebmeer ~ pevce keQâÛee ~~56~~
`ceer peerJe Deens' Ùee Yeüceeves cetUÛee JÙeehekeâ Deme}s}e lees ceÙee&efole eEkeâJee mebkegâefÛele yevelees Je `ceer GheeOeer' Ùee
DenbkeâejecegUs pevcecejCe Yeesiele jenlees. efJeJeskeâ Debieer yeeCeuÙeeJej peerJee}e leLeekeâefLele pevce Je cejCe keâmes Demes}?
~~56~~
pevcece=lÙeeheemetve megš}e ~ Ùee veeJe peeefCepes cees#e pee}e ~ lelJeW MeesefOeleeb heeJe}e ~ lelJeleeb Jemleg ~~57~~
pees pevcecejCeeÛÙee Ûe›eâeletve megš}e leesÛe cegkeäle. ÛeewNÙeebMeer leòJes Deveelce Deensle Demee efveCe&Ùe leer leòJes leheemeleevee
neslees Je ‘leòJeentve Deef}hle Deelcee ceer Deens’ DeMeer DeelceYesš nesles. ~~57~~
lesefÛe Jemleg les DeeheCe ~ nW ceeneJeekeäÙeeÛeW }#eCe ~ meeOeg keâefjleer efve¤heCe ~ Deeheg}sve cegKeW ~~58~~
`leled lJeced Deefme' ns ceneJeekeäÙe Demetve (ÚeboesiÙe) `leer DeelceJemlet ceer Deens' Demee lÙeeÛee DeLe& meodieÏ¤ hejeshejerves
mecepeeefJeleele. ~~58~~
pesefÛe #eCeeR Deveg«en kesâ}e ~ lesefÛe #eCeeR cees#e pee}e ~ yebOeve keâebneR DeelceÙee}e ~ yees}eWefÛe veÙes ~~59~~
meoddieg¤ pesJne DeMeer ke=âhee keâjleele, lÙee #eCeer cees#e efceUlees. keâejCe yeÇÿe eEkeâJee Deelcee Jemlegle: keâOeerÛe yebOeveele
vemelees. yebOeve keâefuhele Demeles. les Kejs JeešCes nerÛe DeefJeÅee. leer DeefJeÅee ceneJeekeäÙeeÛÙee ceveveeves efveJe=òe nesles. ~~59~~
Deeleeb DeeMebkeâe efHeâš}er ~ mebosnJe=òeer ceeJeU}er ~ meblemebieW lelkeâeU pee}er ~ cees#eheoJeer ~~60~~
Deelee ßeeslÙeeves efJeÛeej}suÙee MebkesâÛes Gòej efceUe}s. lÙeeÛÙee ceveeleer} mebMeÙe ies}e. meblemebieleerle leelkeâeU cees#e
efceUlees. ~~60~~
mJehveeceOeW pees yeebOe}e ~ lees peeie=leerveW ceeskeâUe kesâ}e ~ %eeveefJeJeskeWâ ØeeCeerÙee}e ~ cees#eØeehleer ~~61~~

mJehveele `ceer yebOeveele Deens' Demee DevegYeJe IesCeeje peeiee nesleeÛe lÙeeletve megšlees. lemee Deelce%eeveeves peeiee Pee}s}e
cegkeäle neslees. ~~61~~
De%eeveefvemeerÛee DebleeR ~ mebkeâuheog:KeW veemeleer ~ lesCeW iegCeW nesÙes Øeehleer ~ lelkeâeU cees#eeÛeer ~~62~~
De%eeveeÛeer je$e mebheleeÛe `ceer osn', peieled melÙe F. mebkeâuhepevÙe og:Kes ve° nesleele Je lÙeecegUs lesLeuÙee lesLes cees#e
}eYelees.~~62~~
lees[eJeÙee mJehveyebOeve ~ ve}ies DeeCeerkeâ meeOeve ~ leÙeeme Øeslve peeie=leerJeerCe ~ yees}eWefÛe veÙes ~~63~~
mJehveeceOÙes Yeeme}s}s yebOeve lees[CÙeemee"er Flej keâesCelÙeeÛe meeOeveeÛeer iejpe veener. `peeie ÙesCes' ÙeeefMeJeeÙe DevÙe
meeOeve DemetÛe Mekeâle veener. ~~63~~
lewmee mebkeâuheW yeebOe}e peerJe ~ lÙeeme DeeCeerkeâ veeneR GheeJe ~ efJeJeskeâ heeneleeb JeeJe ~ yebOeve nesÙes ~~64~~
`SkeâesÓ nb' Ùee cetU mebkeâuheecegUs òsnesÓnb' Demee mebkeâuhe peerJee}e Pee}e. lÙeevesÛe lees yeebOe}e ies}e. (cetU DeefJeÅee.)
lÙeeletve megšCÙeemee"er `ceer yeÇÿe' ne efJeJeskeâÛe GheÙeesieer Deens. Flej ØeÙelve JÙeLe& peeleele. ~~64~~
efJeJeskeâ heeefnuÙeeefJeCe ~ pees pees GheeJe lees lees meerCe ~ efJeJeskeâ heeneleeb DeeheCe ~ DeelceeÛe Demes ~~65~~
efJeJeskeâeJeeÛetve kesâ}s}er keâesCeleerner cees#emeeOevee kesâJeU MeerCe osles. efJeJeskeâ Demes meebielees keâer ceer osneoer vemetve Deelcee
Deens. yÙeeSWMeer leòJes ceer veener. ceer yeÇÿe Deens. ~~65~~
DeelceÙeeÛee "eFË keâebneR ~ yeæ cees#e oesveer veeneR ~ pevcece=lÙe nW meJe&efn ~ DeelcelJeeR ve Ie[s ~~66~~
efvelÙecegkeäle DeelcÙee}e yebOeve Je cees#e oesvner vemeleele. lÙee}e pevce Je cejCe oesvner vemeleele. leer peerJee}e Demeleele.
~~66~~
Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘cees#e}#eCeveece’ meceeme meeleJee

ieg®efMe<ÙemebJeeoelcekeâ ßeeroemeyeesOe Ùee «ebLeeleer} ‘cees#e}#eCe’ veeJeeÛee meeleJee meceeme meceehle.

Dasbodh285 371 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dasbodh285 371 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

oMekeâ meeleJee : Ûeewoe yeÇÿeebÛee (Ûelego&MeyeÇÿe)

meceeme eflemeje : ÛelegoM& eyeÇÿeefve¤heCe

(o. 7 me. 3) 286 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 287 (o. 7 me. 3)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘Ûelego&MeyeÇÿeefve¤heCeveece’ meceeme eflemeje

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 289 (o. 7 me. 3)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 291 (o. 7 me. 4)

(o. 7 me. 4) 292 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 293 (o. 7 me. 4)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘efJece}yeÇÿeefve¤heCeveece’ meceeme ÛeJeLee

(o. 7 me. 4) 294 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 295 (o. 7 me. 5)

(o. 7 me. 5) 296 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘Éwlekeâuheveeefvejmeveveece’ meceeme heeÛeJee

(o. 7 me. 5) 298 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

(o. 7 me. 6) 300 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 301 (o. 7 me. 6)

(o. 7 me. 6) 302 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

(o. 7 me. 6) 304 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘yeæcegkeäleefve¤heCe’ veece meceeme meneJee

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 305 (o. 7 me. 6)

(o. 7 me. 7) 306 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 307 (o. 7 me. 7)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 309 (o. 7 me. 7)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘meeOeveeØeefle‰eveece’ meceeme meeleJee

(o. 7 me. 7) 312 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 313 (o. 7 me. 8)

(o. 7 me. 8) 314 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 315 (o. 7 me. 8)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘ßeJeCeefve¤heCeveece’ meceeme Dee"Jee

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 317 (o. 7 me. 8)

(o. 7 me. 9) 318 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

(o. 7 me. 9) 320 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 321 (o. 7 me. 9)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘ßeJeCeefve¤heCeveece’ meceeme veJeJee

(o. 7 me. 9) 322 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 323 (o. 7 me. 10)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 325 (o. 7 me. 10)

(o. 7 me. 10) 326 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘osnevleefve¤heCeveece’ meceeme oneJee

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 329 (o. 8 me. 1)

(o. 8 me. 1) 330 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 331 (o. 8 me. 1)

(o. 8 me. 1) 332 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘osJeoMe&veveece’ meceeme heefn}e

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 333 (o. 8 me. 1)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 335 (o. 8 me. 2)

(o. 8 me. 2) 336 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 337 (o. 8 me. 2)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘met#ceDeeMebkeâeefve¤heCe’ meceeme ogmeje

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 339 (o. 8 me. 2)

(o. 8 me. 3) 340 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 341 (o. 8 me. 3)

(o. 8 me. 3) 342 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 345 (o. 8 me. 3)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘met#ceDeeMebkeâeveece’ meceeme eflemeje

(o. 8 me. 3) 346 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

(o. 8 me. 4) 348 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 349 (o. 8 me. 4)

(o. 8 me. 4) 350 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

ßeer oemeyeesOe (meeLe&) 351 (o. 8 me. 4)

(o. 8 me. 4) 352 ßeer oemeyeesOe (meeLe&)

Fefle ßeeroemeyeesOes ieg®efMe<ÙemebJeeos ‘met#cehebÛeYetleefve®heCeveece’ meceeme ÛeJeLee