Professional Documents
Culture Documents
2 International Conference On Urban, Civil and Architectural Engineering
2 International Conference On Urban, Civil and Architectural Engineering
ارزیابی رفتار دینامیکی دیوارهای مصالح بنایی مقاوم سازی شده با FRPبا دو تکنیک
تسلیح با اتصال خارجی و نصب نزدیک سطح تحت نگاشتهای حوزه نزدیک و دور از گسل
چکیده
با دقت در خرابیهای ایجاد شده در زلزلههای گذشته میتوان دریافت که اغلب سازههای مصالح بنایی خسارت قابل
مالحظهای دیدهاند .این گونه سازهها سهم عمده از ساخت و ساز را در برخی کشورها به خود اختصاص دادهاند .ضعف در
مقاومت و انسجام پایین آسیب پذیر بودن این گونه سازهها را در برابر زلزله سبب میشود .در سالهای اخیر استفاده از
الیاف پلیمری به عنوان یک راهکار مناسب جهت بهبود رفتار سیستم مقاوم جانبی مطرح بوده است .این پژوهش بر روی
نمونه دیوار با مصالح بنایی در سه حالت غیرمسلح و مقاومسازی شده با مصالح FRPبا دو تکنیک تسلیح با اتصال خارجی
و نصب نزدیک سطح در نرم افزار المان محدود ABAQUSبررسی میشود تا به ارزیابی رفتار آن و بررسی اثر زلزلههای
حوزه نزدیک و دور از گسل پرداخته شود بدین منظور با تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی به بررسی اثر دو روش مقاوم
سازی در پارامترهای تغییر مکان جانبی نسبی ،برش پایه و قابلیت جذب انرژی تحت بارهای زلزله میپردازیم .نتایج
تحلیلهای صورت گرفته نشان میدهد که سازههای بنایی غیر مسلح تحت تمامی رکوردهای زلزله یا دچار تغییرشکلهای
زیاد شدهاند و یا انسجام خود را از دست دادهاند مقاومسازی با FRPضمن حفظ انسجام ،سبب شده تغییر شکلها نیز
محدود گردد .براساس آنالیز دینامیکی انجام شده مقاومسازی دیوارهای بنایی به روش نصب نزدیک سطح در حوزه نزدیک
گسل رفتار لرزهای بهتری از خود نشان میدهد در حالی که در حوزه دور از گسل مقاوم سازی به روش تسلیح با اتصال
خارجی دارای پاسخهای بهتری میباشد.
واژگان کلیدی :سازه بنایی ،مقاوم سازی ،FRP ،روش نصب نزدیک سطح ،تسلیح با اتصال خارجی
-5مقدمه
هرچند در حال حاضر احداث ساختمان های دارای اسکلت فوالدی و بتنی رو به افزایش است ،لیکن در بسیاری از مناطق
دنیا به دلیل مشخصههای مطلوب ساختمان های بنایی از جمله هزینه ساخت پایین ،راحت بودن ساخت نسبت به سایر انواع
سازهها و قابلیت دسترسی وسیع جغرافیایی به مصالح اولیه ،این نوع ساخت و ساز هنوز هم مورد توجه قرار دارد و البته بسیاری
از ساختمانهای موجود از نوع بنایی میباشند .در کشور ایران نیز درصد ساختمانهای بنایی (ساختمانهای مسکونی ،اداری،
مدارس ،مساجد ،بیمارستان و )...نسبت به انواع دیگر سازهها قابل توجه است [1] .برای نشان دادن اهمیت موضوع میتوان به
آمار ارائه شده توسط سازمان نوسازی مدارس ایران اشاره کرد.
1
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
نمودار Error! Reference source not found. 1درصد انواع سیستمهای سازهای ساختمانهای مدارس ایران را نشان
میدهد [2] .همانطور که مشاهده میشود حدود 09درصد از اسکلت ساختمانهای مدارس کل کشور (حدود 20999باب
مدرسه) از نوع اسکلت بنایی (آجری) میباشند.
اثر زلزلههای نزدیک گسل بر روی ساختمانها با اثر زلزلههای دور از گسل بسیار متفاوت است .در نگاشتهای نزدیک
1
گسل ،یک یا چند پالس ضربهای با دامنه بزرگ و دوره تناوب زیاد وجود دارد که ناشی از اثرات جهت گیری پیشرونده شکست
(که شکست گسل با سرعتی نزدیک به سرعت موج برشی به آن محل نزدیک میشود ] )[3است .حرکت پالس گونه باعث اعمال
انرژی حجیم (در مدت زمان کوتاه) و ضربه گونه زلزلههای نزدیک گسل بر روی سازه میشود[0] .
بتنی سایر
فوالدی %2 %1
%8
مصالح بنایی
فوالدی
بتنی
سایر
مصالح بنایی
%89
نمودار :5فراوانی انواع اسکلت در مدارس کشور طبق گزارش ملی مقاوم سازی مدارس ایران ][2
در کشور ایران شهرهای زیادی از جمله آستارا ،اردبیل ،بم ،مهاباد و ...بر روی گسل واقع شدهاند و همچنین شهرهایی نظیر
آمل ،بجنورد ،تبریز ،خوی و ...فاصلهای کمتر از 29کیلومتر تا گسل دارند که نزدیک به 09درصد این شهرها سابقه لرزه خیزی
با بزرگی باالتر از 6ریشتر را داشتهاند [5] .تنها با تکیه بر همین مسائل ضرورت تحقیقات در خصوص رفتار سازه در این زمینه
قابل توجیه و پر اهمیت میباشد.
از سال 1332و به دنبال وقوع زلزله مهیب بم و بروز تلفات جانی و خسارات مالی فراوان موضوع مقاوم سازی ساختمانهای
موجود توسط مسئوالن و متخصصان کشور به طور جدی در دستور کار قرار گرفت [6] .روشهای مختلف مقاوم سازی برای
ساختمانها ی بنایی غیر مسلح ( )2URWپیشنهاد و استفاده شده است که در این خصوص میتوان به روش شاتکریت پیرامون3
] ،[0روش تسلیح مغزه ،[3] 0استفاده از دیوارهای برشی ] [0اشاره داشت.
روشهایی که به آن اشاره شد تا حدودی مقاومت نهایی و انعطاف پذیری دیوار بنایی را بهبود میبخشد ،دارای نقاط ضعفی
همچون تحمیل جرم اضافی به پی و نیاز به نیروی کار ماهر و تجهیزات بسیار و برهم زدن عملکرد عادی ساختمان نام برد .در
سالهای اخیر ،استفاده از مواد کامپوزیت و الیاف پلیمری در صنعت ساختمان مورد توجه قرار گرفته است و دامنه آن تا بهسازی
و مقاوم سازی سازهها در برابر زلزله نیز گسترده شده است .نصب آسان و سریع ،مصونیت در برابر فساد و خوردگی ،استحکام و
مقاومت باال ،وزن و ضخامت کم و ...از جمله مواردی است که موجب استفاده روز افزون از این مواد در صنعت ساختمان و مقاوم
سازی آن میباشد [19] .از سیستمهای مختلفی که تاکنون برای مقاومسازی دیوارهای مصالح بنایی با استفاده از کامپوزیتهای
5FRPمورد استفاده قرار گرفتهاند میتوان به استفاده از نوار یا ورقهای FRPبه روش تسلیح با اتصال خارجی ( )6EBو استفاده
2
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
از میلههای FRPدر قالب روش نصب نزدیک سطح ( )1NSMکه بر اساس ایدهی کار گذاشتن مصالح مقاوم کننده در شیارهای
تعبیه شده در سطح دیوار شکل گرفته است ،اشاره کرد[11] .
این پژوهش سعی دارد ضمن ارزیابی رفتار دینامیکی روشهای مقاوم سازی با FRPتوسط بررسی پارامترهای خروجی این
تحلیل و تعیین رفتار دقیق دیوارهای با مصالح بنایی تحت بارهای زلزله ،به بررسی اثر زلزلههای حوزه دور و نزدیک گسل در
رفتار آنها بپردازد و به این ترتیب بتوان به راهکاری در مورد تعیین روش مقاوم سازی با مصالح FRPبا توجه به دور و یا نزدیک
بودن از گسل دست یافت.
شکل :2مکانیزم شکست نمونه با بار قائم 100 KNپس از اعمال شکل :5مشخصات هندسی نمونه آزمایشگاهی و نحوه اعمال
بار جانبی ][52 بارهای قائم و جانبی ][52
دیوارهای به کار رفته در این آنالیز دارای ابعاد 100×100×20 cmهستند که از بلوکهایی به ابعاد 20×20×10 cmساخته
شدهاند .جهت انتخاب مدل رفتاری مناسب برای بلوکهای بنایی در این مدلسازی از مدل رفتاری دراکر-پراگر 3استفاده شده و
به بررسی تخمین رفتار دیوار با استفاده از این مدل رفتاری پرداخته میشود .مشخصات مصالح استفاده شده در جدولهای زیر
آمده است.
3
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
5
4
3
جدول :22رفتار فشاری بلوک بنایی در حالت پالستیک
2 )Yield Stress (Pa Inelastic Strain
1 7260000 0
در بحث مدلسازی عددی ساختار مصالح بنایی دو رویکرد درشت بینانه (ماکرو )1و ریز بینانه (میکرو )2وجود دارد .در رویکرد
ماکرو تفاوتی بین آجر و مالت در نظر گرفته نمیشود بلکه کل مقطع به صورت یک جسم یکپارچه فرض میگردد .در رویکرد
میکرو بلوکهای بنایی به طور جداگانه مدلسازی می شود در مدلسازی میکرو ،دو دیدگاه در زمینه مدلسازی مالت وجود دارد.
روش اول «میکرو مدل ساده سازی شده» که در آن مالت به صورت جداگانه مدلسازی نشده بلکه خواص اندرکنشی آن با
بلوکهای بنایی اطراف نظیر چسبندگی و ضریب اصطکاک مدل میشود و روش دوم «میکرو مدل با جزییات» که دقیقترین
روش موجود برای مدلسازی اجزای بنایی است .در این روش المانهای جداگانهای برای بلوک آجر یا خشت ،مالت و تماس بین
مالت و آجر تعریف می شود .این روش به دلیل هزینه محاسباتی بسیار باال تا به حال کمتر مورد توجه قرار گرفته است 13] .و
[10به منظور تعیین مواردی از قبیل شروع شکست ،گسترش ترک و لغزش در سطوح مختلف و ،...روش «میکرو مدل ساده
سازی شده» جهت مدلسازی رفتار دیوار مصالح بنایی انتخاب میگردد.
برای مدلسازی رفتار برشی مالت از ضریب اصطکاک متغییر با فشار تماسی استفاده شد به طوری که میزان ضریب اصطکاک
برای شبیه سازی رفتار برشی مالت به ازای فشار تماسی در جدول 3در نظر گرفته شده است .در ضمن از مقاومت کششی مالت
صرفنظر شده است و بیشتر روی استفاده از مقاومت برشی آن که با ضریب اصطکاک تعیین میگردد ،تمرکز میشود.
جدول :9مدلسازی رفتار برشی مالت
𝑓𝑓𝑒𝑜𝐶 𝑛𝑜𝑖𝑡𝑐𝑖𝑟𝐹 ) 𝐶𝑜𝑛𝑡𝑎𝑐𝑡 𝑃𝑟𝑒𝑠𝑠𝑢𝑟𝑒 (𝑘𝑔⁄𝑐𝑚2
1.504 0.5
0.91 1
0.6116 2
نمونه با سربار قائم 100 KNجهت صحت سنجی انتخاب گردید .برای اعمال بارها از یک تیر بتنی با ابعاد 20×20×100 cm
روی دیوار استفاده شد تا بارهای قائم و جانبی به آن اعمال شوند .بار جانبی به روش کنترل تغییرمکان تا تغییر مکان نهایی
معادل 25 mmبه تیر بتنی وارد شد .تمامی قطعات در این مدل با ابعاد 10 cmمش بندی شدند.
0
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
60
50
)Lateral Load (KN
40
30
20
Experimental
10
FEM - Drucker Prager
0
0 5 10 15 20 25
)Displacement (mm
نمودار :9مقایسه نتایج آزمایشگاهی و تحلیل اجزای محدود شکل :9مدل عددی ساخته شده از مدل آزمایشگاهی الیویرا در
برای نمونه آزمایشگاهی الیویرا نرمافزار ABAQUSو تنشهای ون میسز
الگوی پخش ترک و تغییر شکل دیوار بنایی در شکل 3نشان داده شده و با نمونه آزمایشگاهی قابل مقایسه میباشد ،حرکت
ردیف فوقانی بلوکها به سمت جلو ،ظاهر شدن ترک های قطری و خردشدگی آجرهای گوشه پایین در انتهای ترک قطری که
در مدل اجزای محدود به صورت باالتر رفتن تنش در این بلوکها از تنش فشاری حداکثر بلوک بنایی 6.96 MPa>6.5 MPa
ظاهر شده است ،مشاهده می گردد که هر دو نمونه آزمایشگاهی و اجزای محدود تحت نیروی جانبی دارای مد گسیختگی یکسان
هستند.
از مقایسه نمودار بار -جابهجایی بدست آمده از آزمایش و نمودار بار -جابهجایی حاصل شده از نرمافزار ، ABAQUS
همانطور که در نمودار دیده میشود ،نتایج مدلسازی اجزای محدود برازش خوبی با دادههای ثبت شده در آزمایش دارند و با
توجه به خطاهای آزمایشگاهی و میزان دقت وسایل اندازهگیری ،میتوان نتیجهگیری کرد ،مدل ساخته شده از دقت مناسبی
برخوردار بوده و میتوان مدلسازی انجام گرفته در نرمافزار ABAQUSرا به عنوان یک مدل قابل اعتماد پذیرفت.
از آن جا که قرار است بین دو حالت مقاوم سازی مقایسه انجام گیرد ،لذا بایستی از یک حجم یکسان از مصالح GFRPدر
دو روش مقاوم سازی استفاده گردد .در نمونه GRW-NSMاز 10Φ8جهت مقاوم سازی استفاده گردید ،با توجه به استفاده از 0
نوار GFRPبا ضخامت ، 1 mmعرض نوارها در نمونه GRW-EBبرابر با 12.5 cmخواهد بود.
5
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
میزان سربار قائم تاثیر ز یادی در رفتار دیوار و تعیین مد گسیختگی آن دارد لذا جهت مدلسازی واقع بینانه و دریافت
خروجیهایی نزدیک به رفتار واقعی یک دیوار مصالح بنایی از آن جا که حداکثر بار وارد به یک دیوار با مصالح بنایی از 100 KN
بیشتر نخواهد شد ،این مقدار به عنوان سربار قائم برای نمونهها در نظر گرفته میشود.
-4انتخاب شتاب نگاشتها
شتاب نگاشتها را در دو دسته نزدیک گسل 1و دور از گسل 2انتخاب میکنیم تا بتوانیم رفتار هر یک از مدلها را برای
زلزلههای نزدیک و دور از گسل بررسی کنیم .مرجع انتخاب رکوردهای زلزله وب سایت 3PEERدانشگاه برکلی کالیفرنیا میباشد.
] [15باکر 0در سال ،2990روشی جهت تشخیص کمی نگاشتهای نزدیک گسل حاوی اثرات جهتگیری انتشار شکست ارائه
کرد ] .[16با بکارگیری این روش بر روی تمام مولفههای عمود بر گسل کلیه نگاشتهای موجود در منبع 5NGAکه زلزلههای
مسبب آنها بزرگایی بیش از 5.5داشتهاند 01 ،نگاشت به عنوان نگاشتهای نزدیک گسل که اثرات جهتگیری انتشار شکست را
در خود دارند ،شناسایی گردید .در این پژوهش نیز نگاشتهای منتخب جهت بررسی نمونهها در حوضه نزدیک گسل از این
مرجع انتخاب گردید( .جدول )5
جدول :1نگاشتهای مورد استفاده جهت تحلیل مدلهای سازهای در حوضه دور و نزدیک گسل
Distance PGA
No. Earthquake Year Station Magnitude
)(km )(g
6
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
-6تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی غیرخطی 5تحت رکوردهای زلزله و بررسی پارامترهای خروجی
طبیعیترین روش تحلیل سازگار با رفتار فیزیکی سازهها حین زمین لرزه تحلیل غیرخطی تاریخچه زمانی میباشد .در این
روش تحلیل دینامیکی سازه با اثر دادن شتاب زمین ،به صورت تابعی از زمان در تراز پایه ساختمان انجام میشود [12] .بازتاب
نهایی سازه در هر لحظه زمانی برابر با میانگین بازتابهای بدست آمده از تحلیل با 0زوج شتاب نگاشت مورد نظر میباشد.
دیوارهای بنایی غیر مسلح ( )URWتحت تمامی رکوردهای زلزله یا دچار تغییرشکلهای زیاد میشوند و یا انسجام خود را
به طور کامل از دست میدهند .مقاوم سازی به هر دو روش تسلیح با اتصال خارجی و نصب نزدیک سطح سبب میشود ضمن
حفظ انسجام ،تغییر شکلها نیز محدود گردند.
0
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
3
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
2 2
1.8 1.8
1.6 1.6
Far-Northridge
)Height (m
)Height (m
1.2 1.2
Far-Fault Far-Tabas
)(Average
1 1 Near-Chi-Chi
Near-Fault
)(Average Near-Kobe
0.8 0.8
Near-Landers
0.6 0.6
Near-Loma Prieta
0.4 0.4
0.2 0.2
0 5 10 15 20 0 10 20 30
)Maximum Block Masonry Drift (% )Maximum Block Masonry Drift (%
نمودار :6مقایسه اثر رکوردهای حوزه نزدیک و دور از گسل بر نمودار :1توزیع تغییر مکان نسبی بلوکهای بنایی در ارتفاع
نمونه URW دیوار برای نمونه URW
مطابق نمودار 0الی نمودار ،19مقاوم سازی با مصالح FRPموجب میگردد تغییر مکانهای نسبی بلوکها در مقایسه با
دیوار غیر مسلح بسیار محدود شود .در دیوارهای مقاوم شده با تکنیک نصب نزدیک سطح ( )NSMتغییر مکانهای نسبی ماکزیمم
در پایین و میانه دیوار روی میدهد( .نمودار )19بررسی تغییر مکانهای نسبی ماکزیمم در دیوارهای بنایی مقاوم سازی شده با
میلگردهای GFRPبا تکنیک نصب نزدیک سطح تحت اثر نگاشتهای حوزه نزدیک و دور از گسل نشان میدهد رکوردهای
نزدیک گسل سبب مقداری افزایش در تغییر مکان نسبی در پایین دیوار در مقایسه با رکوردهای دور از گسل میشود ،به طور
متوسط رکوردهای حوزه نزدیک فقط موجب 1.8برابر شدن تغییرمکان نسبی ( %00افزایش) در پای دیوار میشوند و بر خالف
روش تسلیح با اتصال خارجی هیچ گونه افزایشی نسبت به رکوردهای دور از گسل در باالی دیوار از خود نشان ندادند .رکوردهای
دور از گسل نیز باعث افزایش تغییر مکان نسبی در ارتفاع میانه دیوار میشوند در صورتی که این اثر در رکوردهای نزدیک گسل
دیده نشد .از ارتفاع میانه دیوار به سمت باال رفتار دیوار تحت رکوردهای دور و نزدیک مشابه و نزدیک به هم است.
0
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
2 2
1.8 1.8
1.6 1.6
Far-Northridge
)Height (m
)Height (m
1.2 1.2
Far-Fault Far-Tabas
)(Average
1 1 Near-Chi-Chi
Near-Fault
0.8 )(Average 0.8 Near-Kobe
Near-Landers
0.6 0.6
Near-Loma Prieta
0.4 0.4
0.2 0.2
0 0.1 0.2 0.3 0 0.1 0.2 0.3 0.4
)Maximum Block Masonry Drift (% )Maximum Block Masonry Drift (%
نمودار :8مقایسه اثر رکوردهای حوزه نزدیک و دور از گسل بر نمودار :7توزیع تغییر مکان نسبی بلوکهای بنایی در ارتفاع
نمونه GRW-EB دیوار برای نمونه GRW-EB
2 2
1.8 1.8
1.6 1.6
Far-Northridge
)Height (m
)Height (m
1.2 1.2
Far-Fault Far-Tabas
)(Average
1 1 Near-Chi-Chi
Near-Fault
0.8 )(Average 0.8 Near-Kobe
Near-Landers
0.6 0.6
Near-Loma Prieta
0.4 0.4
0.2 0.2
0 0.05 0.1 0.15 0.2 0 0.1 0.2 0.3 0.4
)Maximum Block Masonry Drift (% )Maximum Block Masonry Drift (%
نمودار :50مقایسه اثر رکوردهای حوزه نزدیک و دور از گسل بر نمودار :3توزیع تغییر مکان نسبی بلوکهای بنایی در ارتفاع
نمونه GRW-NSM دیوار برای نمونه GRW-NSM
نمودار 11به مقایسه تغییر مکان نسبی ردیفهای بلوکهای بنایی در ارتفاع دیوار در نمونههای مقاوم شده یعنی نمونههای
GRW-EBو GRW-NSMمیپردازد .لغزش پای دیوار در سیستم EBاندکی کمتر است که به مقدار %10در مقایسه با سیستم
1
NSMکاهش دارد .لغزش بین بلوک در باالی دیوار در سیستم NSMبه مقدار رسیده است که در واقع ضعف سیستم EBدر
5
این خصوص در سیستم NSMوجود ندارد .سیستم NSMدارای تغییر مکانهای نسبی بیشتری در بخش میانه دیوار است.
بیشترین تغییرمکان نسبی در میانه دیوار در سیستم 2.8 ، NSMبرابر مقدار آن در سیستم EBمیباشد .بزرگترین لغزش روی
داده در ردیف بلوکها در سیستم EBکه در باالی دیوار در ارتفاع 2 mروی داده 2 ،برابر مقدار آن در سیستم NSMکه در میانه
دیوار در ارتفاع 1.2 mروی داده میباشد.
19
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
)Height (m
)Height (m
1.2 1.2 1.2
نمودار :59مقایسه تغییر مکان نسبی نمودار :52مقایسه تغییر مکان نسبی نمودار :55مقایسه تغییر مکان نسبی
بلوکها در حوزه نزدیک گسل در دو بلوکها در حوزه دور از گسل در دو بلوکهای بنایی در دو سیستم EBو
سیستم EBو NSM سیستم EBو NSM NSM
در حوزه دور از گسل تغییر مکان نسبی زیاد باالی دیوار GRW-EBبه میانه دیوار GRW-NSMدر ارتفاع 𝑚 1.2منتقل
شده است .تغییر مکانهای میانه و پایین دیوار GRW-NSMبیشتر است لذا توزیع تغییر مکانهای نسبی در مقابل رکوردهای
دور از گسل در سیستم EBمناسبتر است( .نمودار )12
در حوزه نزدیک گسل تغییر مکانهای نسبی بلوکها در میانه و پای دیوار در دو سیستم نزدیک به هم میباشد ولی تغییر
مکان باالی دیوار به مقدار قابل توجهی در سیستم GRW-NSMکاهش یافته و ضعف سیستم EBرا به خوبی جبران کرده است
لذا توزیع تغییرمکانهای نسبی در مقابل رکوردهای نزدیک گسل در سیستم NSMمناسبتر است ،زیرا مشکل تغییرمکانهای
نسبی زیاد در باالی دیوار در این سیستم وجود ندارد( .نمودار )13
11
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
بیشتر است .به طور متوسط رکوردهای نزدیک گسل در سیستم EBحدوداً باعث 0برابر شدن تغییرمکانهای دیوار شد ،در
صورتی که در سیستم NSMرکوردهای نزدیک گسل تنها باعث افزایش %00در تغییر مکان دیوار گردید.
3
جدول :6مقادیر بزرگترین تغییر مکان ایجاد شده در
0.5 GRW-NSM
Northridge 47.387 0.220 1.875
0
Tabas, Iran 2.406 0.292 0.724
Chi-Chi, Taiwan 67.654 1.631 2.870
Near Fault
پایه5 -9-6برش
مقاوم سازی سبب کاهش مقادیر برش پایه تحت تمامی رکوردها نسبت به دیوار غیر مسلح شدند .در مقایسه با دیوار غیر
مسلح سیستم EBسبب %25کاهش در مقادیر برش پایه و سیستم NSMتوانسته سبب %39کاهش در مقادیر برش پایه گردد.
برش پایه ایجاد شده توسط رکوردهای نزدیک گسل بیشتر از رکوردهای دور از گسل است .این افزایش در مورد سیستمهای
مقاوم سازی شده به روش NSMکمتر است .افزایش برش پایه تحت رکوردهای نزدیک گسل برای دیوار غیر مسلح ،مقاوم شده
به روش اتصال خارجی و نصب نزدیک سطح به ترتیب 52 ،30و 15درصد است .مقاوم سازی با استفاده از تکنیک نصب نزدیک
سطح سبب کاهش بیشتر مقادیر برش پایه تحت رکوردهای نزدیک گسل در مقایسه با نمونههای دیگر شده است.
تاثیر زلزلههای حوزه نزدیک در افزایش تغییر مکان و برش پایه بر سیستم EBبیشتر از اثر آن بر سیستم NSMمیباشد.
بنابراین اثر زلزلههای حوزه نزدیک بر رفتار سازه بنایی مقاوم شده به روش نصب نزدیک سطح کمتر است.
30
25
)Max Base Shear (KN
20
15
URW
10 GRW-EB
GRW-NSM
5
0
12
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
در این بخش توزیع انرژی جذب شده توسط بلوکهای بنایی در ارتفاع دیوار مورد بررسی قرار گرفته است .این نمودار بیانگر
توزیع خسارت در ارتفاع دیوار می باشد .هر چه انرژی جذب شده توسط دیوار بیشتر باشد یعنی آن دیوار توانسته انرژی ناشی از
زلزله را به صورت تخریب و خرد شدگی بیشتر در بلوکهای بنایی قبل از فرو ریختن کامل در خود مهار کند .در مقابل رفتار
دیواری که قادر به جذب انرژی اندکی است به صورت لغزش و جابجایی بلوکها بر روی هم و سپس فرویختن کامل دیوار خواهد
بود .روش کار به این صورت است که ابتدا تاریخچه انرژی جذب شده توسط هر ردیف از بلوکهای دیوار بدست آمده ،از آنجا که
خروجی نمودارهای تاریخچه انرژی در نرم افزار ABAQUSبه صورت تجمعی میباشد ،نقطه آخر در نمودار تاریخچه انرژی جذب
شده همان کل انرژی جذب شده توسط آن ردیف در طی زلزله میباشد .سپس نمودار این نقاط برای بلوکهای بنایی هر ردیف
در ارتفاع نمونهها در نمودار 16الی نمودار 22ترسیم شده تا بررسی کنیم کدام نقطه در ارتفاع دیوار جذب انرژی بیشتری داشته
است .این نقطه بیانگر محل وقوع بیشترین خرابی یا آسیب در دیوار است.
2 2
1.8 1.8
1.6 1.6
1.4 1.4
Far-Kobe
1.2 1.2 Far-Northridge
)Height (m
)Height (m
0.2 0.2
0 0
0 100 200 300 0 100 200 300 400
)Total Strain Energy (J )Total Strain Energy (J
نمودار :57مقایسه اثر رکوردهای حوزه نزدیک و دور از گسل بر نمودار :56توزیع انرژی جذب شده توسط بلوکهای بنایی در
جذب انرژی نمونه URW ارتفاع دیوار URW
همان گونه که در نمودار 10مشاهده میشود رکوردهای نزدیک گسل سبب افزایش جذب انرژی در نمونه URWخصوصاً
در نیمه پایین دیوار شدهاند .نکته مهمی که در این نمودار مشاهده میشود شناسایی محل وقوع بیشترین خسارت است که در
این نق طه بیشترین انرژی توسط دیوار جذب شده و پیدا کردن محل این نقطه از آن جهت اهمیت دارد که محل تمرکز خسارت
در دیوار میباشد و خرابی در بلوک های آن ردیف ممکن است به از بین رفتن انسجام کل سازه بیانجامد ،در نمونه ، URWاین
نقطه متعلق به رکوردهای نزدیک گسل و در ارتفاع 0.6 mدیوار یا ردیف ششم بلوکها روی داده است .در رکوردهای دور از
گسل نمودار توزیع انرژی شکلی یکنواختتر دارد یعنی بحث تمرکز خسارت در رکوردهای دور از گسل مطرح نمیباشد.
در نمودار 10الگوی جذب انرژی نشان میدهد که تمرکز خسارت در پای دیوار و باالی دیوار میباشد .لذا با توجه به توزیع
یکنواخت انرژی در میانه دیوار تقویت دیوار در پایین و باالی دیوار میتواند تاثیر مناسبی در بهبود رفتار دیوار داشته باشد.
رکوردهای نزدیک گسل نیز سبب مقداری افزایش در جذب انرژی بدون تغییر در الگوی توزیع شده است.
مطابق نمودار 21تمرکز خسارت در نمونه GRW-NSMدر ردیف پنجم از بلوکهای بنایی روی داده است .رکوردهای
نزدیک گسل سبب افزایش خسارت در این نقطه شدهاند.
13
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
نتایج بدست آمده حاکی از آن است که تحت زمین لرزههای نزدیک گسل ،تمرکز انرژی در نقاط مشخص از ارتفاع دیوار،
بیشتر از رکوردهای دور از گسل بوده که این تجمع انرژی ،تجمع خسارت را در پی خواهد داشت و همچنین علی رغم توزیع
یکنواخت مقاومت در ارتفاع دیوار ،توزیع انرژی در ارتفاع دیوار نامنظمتر و غیر یکنواخت انجام گرفته است.
2 2
1.8 1.8
1.6 1.6
1.4 1.4
Far-Kobe
1.2 1.2 Far-Northridge
)Height (m
)Height (m
1 1 Far-Tabas
)Far (Average
Near-Chi-Chi
0.8 )Near (Average 0.8
Near-Kobe
0.6 0.6
Near-Landers
0.2 0.2
0 0
0 200 400 600 0 200 400 600
)Total Strain Energy (J )Total Strain Energy (J
نمودار :53مقایسه اثر رکوردهای حوزه نزدیک و دور از گسل بر نمودار :58توزیع انرژی جذب شده توسط بلوکهای بنایی در
جذب انرژی نمونه GRW-EB ارتفاع دیوار GRW-EB
2 2
1.8 1.8
1.6 1.6
1.4 1.4
Far-Kobe
1.2 1.2 Far-Northridge
)Height (m
)Height (m
0.2 0.2
0 0
0 200 400 600 0 200 400 600 800
)Total Strain Energy (J )Total Strain Energy (J
نمودار :25مقایسه اثر رکوردهای حوزه نزدیک و دور از گسل بر نمودار :20توزیع انرژی جذب شده توسط بلوکهای بنایی در
جذب انرژی نمونه GRW-NSM ارتفاع دیوار GRW-NSM
نمودار 22به خوبی نشان میدهد که تفاوت دو روش مقاوم سازی EBو NSMمربوط به محل وقوع بیشترین خسارت
است .در سیستم EBتمرکز خسارت در پای دیوار و باالی دیوار میباشد در صورتی که در سیستم NSMدر نیمه پایینی دیوار
و در ارتفاع یک چهارم دیوار روی میدهد .تمرکز خسارت در پای دیوار میتواند با فرو ریختن یکباره دیوار و قرار گرفتن این
10
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
NSM نقطه در باالی دیوار میتواند سبب آسیب به سقفی که بر روی دیوار قرار دارد شود لذا الگوی توزیع انرژی در روش
مناسبتر میباشد.
2
1.8
1.6
1.4
1.2
)Height (m
1
)GRW-EB (Average
0.8 )GRW-NSM (Average
0.6
0.4
0.2
0
0 200 400 600
)Total Strain Energy (J
نمودار :22مقایسه توزیع انرژی جذب شده توسط بلوکهای بنایی در ارتفاع در دو سیستم GRW-EBو GRW-NSM
6
)Total Strain Energy (KJ
5
4
URW
3
GRW-EB
2
GRW-NSM
1
0
رکوردهای نزدیک گسل سبب افزایش جذب انرژی در نمونهها شدند .که بررسی تاثیر زلزلههای نزدیک گسل در افزایش
میزان جذب انرژی نمونهها بدین صورت گزارش میشود :در دیوار بنایی غیر مسلح رکوردهای نزدیک گسل سبب ، %30در دیوار
مقاوم شده به روش تسلیح با اتصال خارجی %22و در دیوار مقاوم شده به روش نصب نزدیک سطح %32افزایش در مقادیر جذب
15
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
انرژی نسبت به رکوردهای دور از گسل مشاهده میشود .مقاوم سازی با استفاده از تکنیک نصب نزدیک سطح توانایی بیشتری
در جذب انرژی بخصوص تحت زلزلههای حوزه نزدیک نسبت به دیگر روش مقاوم سازی دارد.
-7نتیجهگیری
براساس آنالیز دینامیکی صورت گرفته روی نمونهها و پارامترهای خروجی که مورد بررسی قرار گرفت ،در جدول 3سیستم
مقاوم سازی که برای پارامتر مورد بررسی رفتار بهتری در حوزه نزدیک و دور از گسل از خود نشان داد ،مشخص میشود تا
سیستمی که بهترین رفتار لرزهای را دارد ،انتخاب گردد.
جدول :8گزینش سیستم مقاوم سازی برتر در حوزه نزدیک و دور از گسل
حوزه نزدیک گسل حوزه دور از گسل پارامترهای تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی
NSM EB تغییر مکان نسبی بلوکها
EB EB تغییر مکان کلی
NSM EB برش پایه
NSM NSM تمرکز خسارت
NSM EB & NSM قابلیت جذب انرژی
در حوزه دور از گسل سیستم EBدارای توزیع تغییر مکانهای نسبی مناسبتر بلوکها ،تغییر مکانهای کلی کمتر و برش
پایه کمتر میباشد .در حوزه نزدیک گسل سیستم ، NSMدارای توزیع تغییر مکانهای نسبی مناسبتر بین بلوکها ،مقادیر
برش پایه کمتر ،توانایی جذب انرژی بیشتر می باشد .با توجه به نتایج عنوان شده مقاوم سازی دیوارهای بنایی به روش نصب
نزدیک سطح در حوزه نزدیک گسل رفتار لرزهای بهتری از خود نشان میدهد در حالی که در حوزه دور از گسل مقاوم سازی به
روش تسلیح با اتصال خارجی دارای پاسخهای بهتری میباشد.
با توجه به این که در دیوار بنایی مقاوم شده با نوارهای GFRPبه روش تسلیح با اتصال خارجی بیشترین تغییر مکان نسبی
در قسمت باالی دیوار اتفاق میافتد .همچنین تمرکز خسارت در پای دیوار و باالی دیوار میباشد .لذا با توجه به توزیع یکنواخت
انرژی در میانه دیوار تقویت دیوار در پایین و باالی دیوار میتواند تاثیر مناسبی در بهبود رفتار دیوار داشته باشد .استفاده از
نوارهای افقی GFRPدر قسمت پایین و باالی دیوار میتواند سبب بهبود قابل توجه رفتار دیوار گردد .تمرکز خسارت در دیوار
16
دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی ،عمران و معماری
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
اسفند 5931
1
دیوار روی میدهد لذا بنایی مقاوم شده با میلگردهای GFRPبه روش نصب نزدیک سطح در نیمه پایینی دیوار و در ارتفاع
4
تقویت در این محل میتواند سبب بهبود رفتار و یکنواخت شدن توزیع انرژی در دیوار شود.
مراجع
[ ]1دوستی ،ل ،.قدرتی امیری ،غ .و رازاقی ،ح ،1303 ،.ارائه منحنیهای شکنندگی تحلیلی برای ساختمانهای بنایی ،هشتمین کنگره ملی
مهندسی عمران ،دانشکده مهندسی عمران ،بابل
[2] Mahdizadeh, A. (2011). “Report on Retrofit Procedure of School Buildings in Islamic Republic of Iran”,
Ministry of Education, State Organization of Schools Renovation.
[3] Singh, J. (1985). “Earthquake ground motions: implications for designing structures and reconciling structural
damage”, Journal of Earthquake Spectra, Vol. 1, pp. 239-270.
[ ]0قلهکی ،م .و ا صغری تکدام ،ه ،1309 ،.بررس رفتار سی ستم دیوار بر شی فوالدی با ورق نازک با ا ستفاده از مدل اندرکن شی تحت
طیفهای دور و نزدیک گسل و مقایسه با طیف استاندارد 2399زلزله ایران ،ششمین کنگره ملی مهندسی عمران ،دانشگاه سمنان.
[ ]5عبداله زاده ،غ ،.آل هاشممم ،ا .مقایسممه رفتار دینامیکی غیر خطی قابهای فوالدی مهاربندی درون محور تحت زلزلههای دور و نزدیک
گسل ،پنجمین کنگره ملی مهندسی عمران ،مشهد.1330 ،
[ ]6رئیسی دهکردی ،م ،.اقبالی ،م ،.یکرنگ نیا ،م .و مهدیزاده ساری ،ع ،1303 ،.ارزیابی روشهای کاربردی در مقاوم سازی ساختمانهای
با مصالح بنایی ،هشتمین کنگره ملی مهندسی عمران ،دانشکده مهندسی عمران ،بابل
[ ]0مهدیزاده ،ع .و برزویی ،ج ،1330 ،.بهسممازی نسممبی سمماختمانهای بنایی یک طبقه به روش شمماتکریت پیرامونی ،واحد مقاوم سممازی
سازمان نوسازی مدارس کشور.
[ ]3مهدیزاده ،ع .و برزویی ،ج ، 1330 ،.گزارش امکانسنجی اجرای طرح تسلیح مغزه ،واحد مقاوم سازی سازمان نوسازی مدارس کشور.
[ ]0د ستورالعمل م شخ صات فنی و جزئیات تیپ اجرایی به سازی لرزهای مدارس ک شور به روش دیوار بر شی ،وزارت آموزش و پرورش،
سازمان نوسازی توسعه و تجهیز مدارس کشور
[ ]19کریمی ،م .و لکی روحانی ،ع ،1309 ،.مقاوم سازی برشی داخل صفحه دیوارهای بنایی بوسیله میلههای ،FRPششمین کنگره ملی
مهندسی عمران ،دانشگاه سمنان
[11] Tumialan, J. and Nanni, A. (2001), “In-Plane and Out-of-Plane Behavior of Masonry Walls Strengthened
with FRP Systems”, Department of Civil Engineering, University of Missouri – Rolla.
[12] Oliveira, Daniel V. (2003), “Experimental and numerical analysis of blocky masonry structures under cyclic
loading”, Thesis submitted for the degree of doctor of philosophy in civil engineering, Minho university.
[ ]13کاکولوند ،ح .و معتمدی ،م .و یکرنگ نیا ،م ،1302 ،.ارزیابی تاثیر سممربار قائم بر رفتار درون صممفحهای دیوارهای بنایی بدون و با
باز شوهای مختلف تحت آنالیز غیرخطی به روش المان محدود ،هفتمین کنگره ملی مهند سی عمران ،دان شکده مهند سی شهید نیکبخت
زاهدان.
[ ]10داودی ،م ،.فالح نژاد ،ح ،.عبادی ،م .و نبویان ،ر ،1303 ،.مطالعه عددی اثر الیاف CFRPبر رفتار دیوارهای بنایی تحت بار زلزله،
هشتمین کنگره ملی مهندسی عمران ،دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل.
[15] PEER Ground Motion Database, NGA-West2 databases, Pacific Earthquake Engineering Research Center,
)(http://ngawest2.berkeley.edu
10
عمران و معماری،دومین کنفرانس بین المللی مهندسی شهرسازی
2nd International Conference on urban, Civil and Architectural Engineering
5931 اسفند
[16] Baker, J.W., (2007), “Quantitative Classification of Near-Fault Ground Motions Using Wavelet Analysis”,
Bulletin of Seismological Society of America, Vol. 97, No. 5, pp. 1486–1501.
. ویرایش چهارم، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن،)2399-30 ] آییننامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله (استاندارد10[
13