UZDUŽNI PROFIL –

korištenje nomograma
 Koristeći prethodno navedene upute za odabir padova,
za pojedine dionice kanala padovi se pretpostavljaju.
Korištenje nomograma:
proticaj + pad = profil + brzina (V0)
NAPOMENA: usvajamo prvi veći profil
Za usvojeni profil ø (prvi veći); ekstrapoliramo brizinu za
puni profil (V0) i očitamo (Q0) (tj.proticaj za puni profil)
Ukoliko očitane brzine (V0 i Vp – maks i min) sa
nomograma i grafikona nisu u dozvoljenim granicama
pretpostavljene padove treba korigovati!!!

23

N
4.brzina V0
O
3.profil
M
5.proticaj Q0

1proticaj
O
G
R
A
M

24

2.pad

1
2
 4.brzina V0

3.profil
NOMOGRAM
5.proticaj Q0

1proticaj 1. Q= 70 l/s
2. J =0.00142
3. ø = 400 mm
4. V0 = 0,7 m/s
5. Q0 = 85 l/s

2.pad 25

UZDUŽNI PROFIL
- dimenzije cjevovoda
Korištenje nomograma: proticaj + pad = profil + brzina

Ukoliko sračunati proticaj ne zahtijeva veći promjer, to se

kao najmanji promjer u kanalizacijskoj mreži dozvoljava:

 kod kućnih priključaka............................125-150 mm

 kanala za upotrebljene vode ................. 250 (200) mm
 oborinskih kanala .................................. 250 mm
 mješovite kanalizacije............................ 250 mm

Ømin = 200 mm (za manja naselja)

Ømin = 250 - 300 mm (za veća naselja)

Primjer: najmanji profil ulične kanalizacije za Sarajevo je

300mm, prema Generalnom urbanističkom planu.

26

3
Hidraul. proračun pri suhom vremenu

.... Kompletiranje tabele hidrauličkog

proračuna ...

18. i 21. kolona - Qp: Količina

potrošne/upotrebljene/fekalne vode

Prepisati 11. kolonu !

27

Hidraul. proračun pri suhom vremenu

.... Kompletiranje tabele hidrauličkog

proračuna ...

19. i 22. kolona - Vp: stvarna brzina/

brzina tečenja za računski proticaj
(sep.sistem) ili brzina tečenja pri suhom
vremenu (mješoviti sistem)

Za djelimično ispunjene profile, brzinu

(V) i visinu punjenja (H) određujemo
koristeći Grafikon linija “Q “ i “ V “
28

4
 Hidraul. proračun pri suhom vremenu

.... Kompletiranje tabele hidrauličkog

proračuna ...

20. i 23. kolona - H: visina punjenja za

računski proticaj (sep.sistem) ili visina
punjenja pri suhom vremenu (mješoviti
sistem)

Za djelimično ispunjene profile, brzinu

(V) i visinu punjenja (H) određujemo
koristeći Grafikon linija “Q “ i “ V “
29

0.

NAČIN PRIMJENE GRAFIKA Q-V

5. %V 4.
1. (Qp / Q0 ) x 100 = %Q

2. Presjek sa linijom "Q "

3. Očitanje %H
(ponoću ovog podataka
1.%Q 2. izračunamo visinu punjenja
cijevi - H)
%H = H / Ø

4. Presjek sa linijom "V“

5. Očitanje %V
(ponoću ovog podataka
izračunamo brzinu tečenja
u djelimično ispunjenom
profilu cijevi - Vp)
%V = Vp / V0

3.%H

31

5
6
 ANALIZA GRAFIKA Q - V
Pažljivim posmatranjem grafika, za visine
punjenja od 80 do 100 %, vidi se:
 da je veličina proticaja najveća kod cca
91%H(Ø), te da iznosi cca 8% više od
količine protoka u punom profilu;
 da je brzina u profilu najveća kod cca
83%H, te da iznosi cca 17% više od brzine
u punom profilu.

32

ANALIZA GRAFIKA Q - V
Mogući razlozi:
 uticaj zraka kod djelimičnog punjenja;
 veličina hidrauličkog radijusa (R=A/O);
 koeficijent hrapavosti (k – apsolutna
hrapavost, k/d – relativna hrapavost);
 koeficijent trenja λ = f(Re, k/d),
 linijski i lokalni otpori ...

33

7
OGRANIČENJA VISINE PUNJENJA H

• Tečenje vode u kanalizacionim

kolektorima je tečenje sa slobodnim
vodnim licem,
• Tečenje sa slobodnim vodnim licem je
neophodno, kako bi se osiguralo:
 ispravno priključenje kućnih priključaka,
 odnošenje plivajućih materijala,
 ventilacija / ozračenje kolektora i sl.
• Da bi se osigurale sve ove funkcije,
ograničava se punjenje i to ovisno o
veličini kolektora.
34

OGRANIČENJA VISINE PUNJENJA H

Preporučene visine punjenja –

kao funkcija veličine profila (okrugle cijevi)
Ø (mm) Hpunj
< 300 ........................................... 0,60 Ø
300 – 450...................................... 0,70 Ø
450 – 900...................................... 0,75 Ø
> 900 ......................................0,80 Ø

Hmin = 3 – 4 cm
35