Professional Documents
Culture Documents
Rangkuman Persiapan UTS
Rangkuman Persiapan UTS
1. Kegiatan Belajar 1
a. Definisi :
Jika F(x) adalah fungsi yang bersifat F’(x) = f(x), maka F(x) merupakan antiturunan atau
integral dari f(x). atau dengan kata lain ntegral merupakan operasi balikan (invers) dari
diffrensial.
a. Defnisi
Teorema 1
Contoh 1.1
1. 5 dx 5 x C
2. 2 dx 2x C
3. dx x C
Teorema 2
1 n 1
Jika n merupakan bilangan rasional dan n 0, maka x dx x C ,
n
n 1
dimana C = Konstanta
4
Contoh 1.2:
1 51 1
x dx x C x6 C
5
1.
5 1 6
x dx x dx
4 3 4
2.
3
1 4 1
x C
3
4 1
7
1 4 4 3
7
x C
4
x. x C
4 7
4
x 1
3. 3
x4
dx x 3
dx
1
x 3
dx
1
1 1
x 3
C
3 1
1
2
1
1
2
x C
3
33 2
x C
2
Teorema 3
Jika f (x) adalah suatu fungsi yang terintegralkan dan k adalah konstanta maka
k. f ( x) dx k f ( x)
Contoh 1.3 :
1. 3t 3 dt 3 t 3 dt
1 3 1
3 t C
3 1
3
t4 C
4
5
3
5 3 5
2. x dx x 2 dx
2 2
5 1 2 1
3
3 x C
2 2 1
52
5
x 2 C
25
x2 x C
Teorema 4
f ( x) g ( x)dx f ( x) dx g ( x) dx
Contoh 1.4:
x 2 x 1dx x 2 dx 2 x dx dx
2
1.
1 3 2
x c1 x 2 c 2 x c3
3 2
1
x 3 x 2 x C; c1 c 2 c3 C
3
x 1 x 1 x 1
2. x 2
dx 2 2 dx 2 dx 2 dx
x x x x
3
x dx x 2 dx
2
3
1 1 1
3 x 2 x 21 C
2 1 2 1
1
2 x 2
x 1 C
2 1
C
x x
Teorema 5
maka u x .nu ' ( x)dx ux r 1 C dimana C adalah konstanta dan r - 1.
r n
r 1
Contoh 1.5 :
6 x x
8
1. 2 3
4 dx
Misalkan :
u x x 3 4
du
3x 2
dx
du 3 x 2 dx
2du 6 x 2 dx
maka
8
6 x x 4 dx x 4 6 x dx
2 3 3 8 2
u 8 .2du 2 u 8 du
1
2 u 9 C
9
2
9
x3 4 C
9
x 1x
2
2. 2
2 x 9 dx
Misalkan :
u ( x) x 2 2 x 9
du
2x 2
dx
du (2 x 2)dx
1
du ( x 1)dx
2
7
maka
x 1x 1
2 x 9 dx u 2
2 2
du
2
1 2
2
u du
11
u3 C
23
1
u3 C
6
1
3
x 2 2x 9 C
6
3
1 12
1
3. x 2
3
dx
x x 2 dx
2
x
Misalkan :
1
u x x 2 2
1
du 1 2
x
dx 2
1
1
du x 2 dx
2
1
2du x dx 2
maka :
3
1 12
1
x 2
3
dx
x x 2 dx
2
x
u 3 2du
2 u 3 du
1
2 u 2 C
2
2
1
x 2 2 C
1
C
x 2
2
8
10 4 x 10 4 x 10 4 x
4. x 2x 3 dx x
dx dx
x
1
3 3 2
5x 6 2
5x 6 3
Misalkan :
u x x 2 5 x 6
du
2x 5
dx
2du (4 x 10)dx
maka :
10 4 x
dx
x 5 x 6
1
2 3
2du
1
u3
1
2 u du 3
3 23
2 u C
2
3x 2 5 x 6 3 C
2
3 3 x 2 5 x 6 C
2
Teorema 6a
u dv uv v du
Contoh 1.6a :
x
1. 5x 7
dx
9
Misalkan :
ux
du
1 du dx
dx
dv 5 x 7 2 dx
1
v dv
v 5 x 7
1
2 dx
1 1
5 x 7 2 1 C
1
1
5 2 1
1
25 x 7 2 C
1
5
5 x 7 2 C
2 1
maka :
x
5x 7
dx udv uv v du
2 2
x 5 x 7 2 c1 5 x 7 2 dx
1 1
5 5
2x
5 x 7 2 c1 2 1 2 5 x 7 2 c2
1 3
5 553
2x
5 x 7 2 c1 4 5 x 7 2 c2
1 3
5 75
5 x 7 x 5 x 7 C ; c1 c 2 C
2 2
5 15
2 10 x 14
5x 7 x C
5 15
2 15 x 10 x 14
5x 7 C
5 15
2
5 x 14 5 x 7 C
75
10
2. x 7 x 8 dx
Misalkan :
ux
du dx
dv 7 x 8 2 dx
1
v 7 x 8 2 dx
1
12
7 x 8 2 C
3
73
7 x 8 2 C
2 3
21
maka :
x 7 x 8 dx udv uv vdu
2 2
x 7 x 8 2 c1 7 x 8 2 dx
3 3
21 21
2x
7 x 8 2 c1 2 1 2 7 x 8 2 c2
3 5
21 21 7 5
2
7 x 8 2
x 35 7 x 8 C ; c1 c 2 C
2
3
21
3 35 x 14 x 16
7 x 8 2
2
21 35 C
2
7 x 8 2 21x 16 C
3
735
3. 2x 5 5x 2 dx
Misalkan :
u 2x 5
du 2dx
dv 5 x 2 2 dx
1
v 5 x 2 2 dx
1
12
5 x 2 2 c
3
53
5 x 2 2 c
2 3
15
11
15 15
4 12
2 x 55 x 2 2 c1 5 x 2 2 c 2
2 3 5
15 15 5 5
2
5 x 2 2 2 x 5 2 5 x 2 C
3
15 25
2
5 x 2 2 50 x 125 10 x 4 C
3
15 25
2
40 x 1215 x 2 2 C
3
375
Teorema 6b
Contoh 1.6b
x2 x 1 2 dx udv
xdx 1
1.
2x 1
Misalkan :
ux
dv 2 x 1 2 dx
1
x
2 x 1 2 dx
1
(didifrensialkan)
(diintegralkan)
1 2 x 1 c +
0
1
2 x 1 2 x 1 c –
3
12
xdx
x 2x 1
1
2 x 1 2 x 1 C
2x 1 3
2 x 1 x 2 x 1 C
1
3
x 1 2 x 1 C
1
3
x 6 3x 5dx udv
2
2.
x 2
6 3x 5 dx
2
3x 5 2 c
3
2x
9
4
3x 5 2 c
5
2
135
8
3x 5 2 c
7
0
2835
x
x 6 3x 5 2 3x 5 2 16 3x 5 2 C
2 2 3 8x 5 7
2
6 3x 5dx
9 135 2835
3x 5 2 x 2 6
2
4x
3x 5 8 9 x 2 30 x 25 C
3
9 15 315
3
3x 5 2 315 x 1890 252 x 420 x 72 x 240 x 200 C
2 2 2
2
9 315
2
135 x 2 432 x 2090 3x 5 2 C
3
2835
13
Teorema 7
1 n 1
9. sin n x dx sin n 1 x. cos x sin n 2 x dx
n n
1 n 1
10. cos n x dx cos n 1 x.sin x
n
cos n 2 x dx
. n
Contoh 1.7 :
x
1. sin dx
6 6
1 x
1 cos C
6 6 6
x
6 cos C
6 6
cos
2
2. xdx
cos 2 x 1 sin 2 x ..........*)
cos 2 x 1 2 sin 2 x 2 sin 2 x cos 2 x 1
1 1
sin 2 x
cos 2 x. ...... * *)
2 2
dari persamaan * dan * * maka :
1 1
cos 2 x 1 cos 2 x
2 2
1 1
cos 2 x
2 2
14
Maka
1 1
cos xdx cos 2 x dx
2
2 2
1 1 1
x . sin 2 x C
2 2 2
2 x sin 2 x
C
4
3. sin 5 x cos x dx
Misalkan:
u sin x
du cos x dx
sin x cos x dx u 5 du
5
1
u6 C
6
1
sin 6 x C
6
sin x. cos x
4. 1 sin x 2 2
dx
Misalkan :
u 1 sin 2 x
du 2 sin x cos x dx
1
du sin x. cos x dx
2
1
sin x. cos x du 1
1 sin 2 x
2
dx
2
u 2
u 2 du
2
1
1 u 1 C
2
1
C
2 1 sin 2 x
5. sin 3 x dx
sin
3
x dx sin 2 x sin x 1 cos 2 x sin x
15
Misalkan :
u cos x
du sin x dx
du sin x dx
sin
3
x dx sin 2 x sin x 1 cos 2 x sin x
1 u 2 du
1
u u 3 C
3
1
cos 3 x cos x C
3
sin x
6. x
dx
Misalkan :
u x
1 12 du du
du x dx 1
dx dx
2 1
2
1
2 x
2 x
dx 2du x dx 2u.du
sin x sin u
x dx u 2udu
2 sin u du
2 cos u C
2 cos x C
Integral Tentu
Definisi :
b
Integral tentu : f ( x)dx F (b) F (a)
a
Teorema yang digunakan untuk menghitung integral tentu sama teorema yang pada
Contoh 1.8 :
5
1. 3dx
1
3x 1
5
3(5) 3(1)
18
3x 3 2 x 4
4 4
2. 3
dx (3 2 x 2 4 x 3 )dx
1 x 1
4
2 2
3x 2
x x 1
2 2
3(4) 31 2 2
4 16
1 1
12 3
2 8
72 4 1
8
75 3
9
8 8
2 x 4x
2
3
3. 2
4 x 8 dx
1
Misalkan :
u x 2 4x 8
du (2 x 4)dx
maka
2 2
2 x 4 x 2
4 x 8
3
dx u 3 du
1 1
2
1
4
x2 4x 8
4 1
1
4 8 84 1 1 4 84
4 4
81
64
4
256 81
4
175 3
43
4 4
17
2
2 sin x
3
4. cos x dx
0
Misalkan:
u 2 sin x
du cos x dx
du cos x dx
2 2
2 sin x cos x dx u du
3 3
0 0
42
2 sin x
1
4 0
1
2 14 1 2 04
4 4
15
4
5. x cos x dx
0
x cos x dx
1 Sinx
0 – cos x
Rangkuman 1
1. Teorema pengintegralan
a. fungsi konstan k dx kx C , k dan C adalah konstan
1 n 1
x
x C , n bilangan rasional dan n 1
dx
n
b. pangkat
n 1
c. Perkalian konstan dengan fungsi k. f x dx k f x
d. penjumlahan dua fungsi f x g x dx f x dx g x dx
e. pengurangan dua fungsi f x g x dx f x dx g x dx
n 1
g. Teknik integral parsial u dv u.v v du
h. cos x dx sin x c
i. sin x dx cos x c
b
2. Integral tentu dari fungsi f(x) pada interval a, b adalah f x dx
a
Tugas 1
2
1
a. x 3 dx f. x 1 x
3
dx
5x dx x 4 x 1 dx
4
b. g.
4 x 6 3x 5 8
c. dx h. x
2
1 x dx
x5
x 4
3
x sinx 1 dx
2
d. dx i.
x
2
1 1 sin x
e. 2 1 dx j. dx
x x 1 cos x