171

Εἰκὸς ἔσταιἂν εἴη, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἐὰν πᾶσαν τὴν δύναμιν ἐπὶ τῷ Φιλίππῳτὸν Φίλιππον
ἀποστείλητε. Ἐὰν μὲν τοῦτο μὴ ποιῆσαι βούλησθετε, νομίζω γὰρ τὸ ἀποδημεῖν ἐπαχθέστατον ὑμῖν
εἶναι, προστίθεσθέ γε ἱκανοὺς Ἀθηναίους τοῖς ὅσοις μισθοφόροις οἷς ἂν νομίζητε ἅλις εἶναι τὸ
πολεμεῖν, καὶ ἐᾶτε ὅλην τὴν στρατιὰν διαγαγεῖν τὸ θέρος καὶ τὸν χειμῶώμα ἔγγυς τῆς παραλίας τῆς
Μακεδονίας, ἵνα παρασκευάζηται βοηθεῖν ἐπειδὰν ὁ Φίλιππος ὁρμᾷ. Ἀλλὰ πρὸς τὸ πάρον
ἀποβάλετε ταῦτα, καὶ ἐᾶτέ με, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, διαλέξασθαι ὑμῖν ῥήματα ἐν τούτῳ τῷ καιρῷ
δυσχερῆ μέν, ἐπιτηδειότατα δέ. Ὑμεῖς δὴ πολλάκις δηλοῦτε ἐπὶ τοῖς τῶν πατέρων ὑμῶν πράγμασι
μάλα σεμνύνεσθαι: ὅταν γάὰρ τιίς περὶ αὐτῶν λέγῃ, καὶ διὰ βραχέων, οὕτως κρούετε ὡς καὶ οἱ
ναῦται οἱ ἐν τῷ Πειραιεῖ τὸν θόρυβον ἀκούουωσιν. Ἀλλ᾽ἐνθυμεῖσθε καὶ ἀλλήλους ἐρωτᾶτε ὅπως
ἔγενετο ὅτι οἱ πατέρες ὑμῶν ἐπιφανεῖς ἦσαν ἐν πάσῃ τῇ γῇ: ἐποίουν πάντα ἃ ὑμεῖς οὐ ποιοῦσιν.
Αὐτοὶ μὲν καὶ τὰς οἰκίας παρεβάλοντο τῆς Ἑλλάδος ἕνεκα: ὑμεῖς δὲ τὸ θεωρεῖν παραβάλλεσθαι
οὐδὲ ἐθέήλετε. Αὐτοὶ μὲν πρὸς τὰ ἔσχατα τῆς γῆς ἐπορεύσαντο: ὑμεῖς δὲ οἴκοι ῥᾳθυμεῖτε, καὶ
βάλλετε στέλλετε βαρβάρους μισθουμένους ἵνα τὸν ὑμῶν πόνον τελευτῶσιν. Φεῦ τοῦὸ βάθους τῆς
αίσχύνης τῆς τοῦ Θεμιστοκλέους πόλεως!

172

Τότε δῆλον ὀλίγου ὀλίγου ἐγεγόνει ὅτι ἡ πόλις προσβολῇ οὐκ αἱρητέα ἦνἂν ἀρεθείην. ‘Εβουλεύθη
οὖν λαβεῖν αὐτὴν λιμῷ. Ὅμως δ᾽ὴ ἡ στρατία ἔξω τῶν τείχων μεγάληα οὖσα οὕτως ἔπασχον ὡς οἱ
ἔνδον τῆς πολέως. Πολλοὶ τῶν στρατιωτῶν ἀπέθανον διὰ τὸ δεινὸν ψῦχον καὶ τὸν ὀλίγον σῖτον.
Ὥσπερ πολλάκις συμβαίνει τοῖς πολιορκοῦσινυμένοις, αὐτὴ ἡ φθορὰ ἀνθρώπων πολὺ πλέων ἦν τῆς
ὑπὸ τῶν πολεμίων ἐπιβαλλομένης. Οἱ ἔνδον τῆς πολέως καθ᾽ἡμέραν ἔπασχον δεχόμενοι μόνον τὴν
ἀναγκαῖαον τρόφην παρέχειν. Τοῦ ἔαρος ἀφικνουμένου κίνδυνοςν ἐγένετο ἦν ὅτι τὰ ἐπιτήδεια
ἀποκόπτοιτοἀποκόπτεσθαι: καὶ μόλις ἐλπὶς ἤλπιζον ἦν ὅτι ὁτὸν στρατηγὸνς ναυτικόν τιινα
παρασκεύσεσθαιεῦσαι δύναιτο πρὶν ἡ πόλις αἱρεοῖτο.