‫دوره بیست و هفت‪ ،‬شماره ششم‪ ،‬اسفند ‪98‬‬ ‫مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایالم‬

‫] ‪[ DOI: 10.29252/sjimu.27.6.46‬‬

‫بررسی تاثیر مداخله آموزشی با استفاده از پارک ترافیکی بر‬

‫عبور ایمن از خیابان در دانش آموزان دوره ابتدایی‬

‫‪3‬‬
‫مرضیه تولیده‪ ،1‬عباسعلی دهقان تفتی‪ ،1‬زهره رهایی‪ ،1‬سارا جام برسنگ‪ ،2‬حمید دهقان بنادکی‬

‫‪ )1‬گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سالمت‪ ،‬دانشکده بهداشت‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد‪ ،‬یزد‪ ،‬ایران‬
‫‪ )2‬گروه آمار زیستی‪ ،‬دانشکده بهداشت‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد‪ ،‬یزد‪ ،‬ایران‬
‫‪ )3‬گروه مهندسی حمل و نقل‪ ،‬دانشگاه یزد‪ ،‬یزد‪ ،‬ایران‬
‫‪Downloaded from sjimu.medilam.ac.ir at 21:50 IRDT on Wednesday April 22nd 2020‬‬

‫تاریخ پذیرش‪1398/7/13 :‬‬ ‫تاریخ دریافت‪1398/2/23 :‬‬

‫چکیده‬
‫مقدمه‪ :‬عابرين پياده و به خصوص کودکان يکی از آسيب پذيرترين گروه های فعال در ترافيک را تشکيل می دهند‪ .‬آسيب های عابرين پياده و‬
‫کودکان يکی از داليل مهم مرگ و ناتوانی است و پيشگيری از اين امر نيازمند راهبردهای آموزشی و اجرای مداخالت علمی‪-‬عملی می باشد‪ .‬مطالعه‬
‫حاضر با هدف تعيين ميزان تاثير مداخله آموزشی با استفاده از پارک ترافيکی بر عبور ايمن از خيابان در دانش آموزان انجام گرفت‪.‬‬
‫مواد و روش ها‪ :‬اين پژوهش از نوع مداخله ای و با طرح «پيش آزمون‪-‬پس آزمون» انجام شد‪ .‬نمونه مورد مطالعه شامل ‪ 66‬نفر از دانش‬
‫آموزان دوره ابتدايی(پايه های اول‪ ،‬دوم و سوم) مدارس شهر يزد در سال تحصيلی ‪ 97-98‬بودند که به صورت نمونه گيری تصادفی انتخاب شدند‪.‬‬
‫مداخله شامل آموزش نظری و عملی در محيط پارک ترافيکی بود‪ .‬ابزار گردآوری اطالعات‪ ،‬چک ليستی ارزيابی عبور ايمن از خيابان مشتمل بر ‪12‬‬
‫سوال بود‪ .‬برای تجزيه و تحليل داده ها نيز از شاخص های آمار توصيفی و آزمون تی زوج دونمونه ای استفاده شد‪.‬‬
‫یافته های پژوهش‪ :‬از بين ‪ 66‬دانش آموز مورد مطالعه‪ 50 ،‬درصد پسر با ميانگين سنی ‪ 7/65±1/36‬سال بودند‪ .‬کمترين ميزان رعايت رفتار‬
‫ايمن مربوط به عبور از خط عابر پياده(‪ 62/1‬درصد) و عبور از گذرگاه(پل) عابر پياده(‪ 66/7‬درصد) بود به گونه ای که بيش از ‪ 60‬درصد دانش آموزان اين‬
‫موارد را رعايت نکرده بودند‪ .‬ميانگين و انحراف معيار نمره رعايت رفتار ايمن در عبور از خيابان قبل از آموزش ‪ 9/5±1/75‬و بعد از آموزش ‪9/86±1/41‬‬
‫بود‪ .‬نتايج نشان داد نمره رعايت رفتار ايمن در عبور از خيابان در بين دانش آموزان بعد از آموزش به صورت معنی داری افزايش يافته‬
‫است(‪.)P<0.006‬‬
‫بحث و نتیجه گیری‪ :‬يافته ها نشان داد که مداخله آموزشی با استفاده از پارک ترافيکی بر عبور ايمن از خيابان در دانش آموزان تاثيرگذار بود‬
‫است‪ .‬لذا پيشنهاد می شود از اين مداخله به عنوان چارچوبی در تدوين برنامه های آموزشی به منظور عبور ايمن از خيابان در مدارس استفاده کرد‪.‬‬

‫واژه های کلیدی‪ :‬عابرين پياده‪ ،‬پارک ترافيکی‪ ،‬دانش آموزان‪ ،‬عبور ايمن‬

‫* نویسنده مسئول‪ :‬گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سالمت‪ ،‬دانشکده بهداشت‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد‪ ،‬یزد‪ ،‬ایران‬
‫‪Email: avintolide@yahoo.com‬‬

‫‪Copyright © 2019 Journal of Ilam University of Medical Science. This is an open-access article distributed‬‬
‫‪under the terms of the Creative Commons Attribution international 4.0 International License‬‬
‫‪(https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits copy and redistribute the material, in any medium or‬‬
‫‪format, provided the original work is properly cited.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫بررسی تاثیر مداخله آموزشی با استفاده از پارک ترافیکی ‪-...‬عباسعلی دهقان تفتی و همکاران‬
‫] ‪[ DOI: 10.29252/sjimu.27.6.46‬‬
‫به تابلوها و چراغ راهنمايی‪ ،‬تبليغــــات ناکافی در‬
‫زمينه های مختلف ايمنی عبور و مرور و هم چنين‬
‫خصوصيات فيزيکی و روانی بعضی از عابرين پياده بوده‬
‫است(‪.)5‬‬
‫آسيب های عابرين پياده مشکالت زيادی از نظر‬
‫اقتصادی اجتماعی به جامعه تحميل نموده و بر‬
‫تنگناهای موجود می افزايد(‪ .)6‬بديهی است که ادامه‬
‫روند فعلی رشد آسيب های ترافيکی منجر به مرگ به‬
‫ويژه در ميان کودکان و عدم اتخاذ تدابير پيش گيرنده‬
‫مناسب می تواند به عنوان تهديدی بالقوه برای حيات‬
‫‪Downloaded from sjimu.medilam.ac.ir at 21:50 IRDT on Wednesday April 22nd 2020‬‬
‫اجتماعی کشور باشد‪ .‬از ســـوی ديگر بهترين و با‬
‫صرفه ترين روش ابزار در کاهش وقوع آسيب های‬
‫ترافيکی به کارگيری راهکارها و برنامه های آموزشی و‬
‫پيشگيرانه است(‪ .)7،8‬بررسی ها و تحقيقات صورت‬
‫گرفته حاکی از اين واقعيت است که ايمنی ترافيک‬
‫کودکان در ميان کشورهای در حال رشد در سطح غير‬
‫قابل قبولی بوده و گروه سنی ‪ 5‬تا ‪ 15‬سال به ويژه در‬
‫گروه عابرين پياده بيشترين ميزان خطرپذيری را دارا‬
‫است و تصادفات به عنوان دومين علل آسيب ها و‬
‫صدمات منجر به مرگ غيرعمدی در ميان کودکان اين‬
‫گروه سنی در سراسر جهان معرفی می شود(‪.)9-11‬‬
‫بنا بر اين يکی از بـــهترين روش های موثر‬
‫آموزش های عملی‪ ،‬احداث و بهره برداری پارک‬
‫ترافيکی است که بر اساس شبيه سازی يک محيط‬
‫ترافيکی طراحی و احداث می شود‪ .‬پارک ترافيک که‬
‫شيوه رايج آموزش ترافيکی در ايران محسوب می شود‬
‫عبارت است از مجموعه آموزشی که با شبيه سازی‬
‫محيط ترافيکی جهت آموزش های متنوع عملی و‬
‫نظری به کودکان و نوجوانان احداث و بهــره برداری‬
‫می شود‪ .‬در واقع پارک ترافيک به کودکان‪ ،‬نوجوانان و‬
‫دانش آموزان آموزش های عملی و نظری در خصوص‬
‫عبور از خيابان‪ ،‬آشنايی با تابلوها و قوانين عبور و مرور‪،‬‬
‫مقررات مربوط به دوچرخه سواری و استفاده از‬
‫خودروهای کوچک داده می شود‪ .‬با اين حال علی رغم‬
‫مطالعاتی که به صورت مداخله ای به بررسی تاثير‬
‫برنامه های آمـــوزشی بر رعايت رفتار ايمن در بين‬
‫دانش آموزان انجام گرفته است‪ ،‬مطالعه ای که‬
‫اثربخشی پارک ترافيکی بر رعايـــت رفتار ايمن در‬
‫‪47‬‬
‫مقدمه‬
‫حوادث ترافيکی به عنوان سومين علت مرگ و مير‬
‫بعد از بيماری های قلبی‪-‬عروقی و سرطان در دنيا به‬
‫شمار می آيند که روزانه حدود ‪ 16‬هزار و ساليانه بيش از‬
‫‪ 5‬ميليون مرگ و مير را سبب می شوند(‪ .)1‬در سال‬
‫‪ 1/5 ،2015‬ميليون نفر در ســراســـر جهان به علت‬
‫آسيب های ناشی از حمل و نقل جان خود را از دست‬
‫داده اند(‪ .)2‬هم چنين پيش بينی می شود با افزايش‬
‫حوادث ترافيکی اين ميزان در سال ‪ 2020‬به ‪ 8‬ميليون‬
‫مرگ در سال افزايش يابد(‪ .)3‬طی سال های ‪ 1384‬تا‬
‫‪ 1394‬در ايران در ارتباط با مهم ترين علل مرگ و مير‬
‫پس از بيماری های ايسميک قلبی و سکته مغزی‪،‬‬
‫تصادفات جاده ای بيشترين تعداد مرگ را به خود‬
‫اختصاص داده اند؛ اين در حالی است که در سال ‪2005‬‬
‫تصادفات در جايگاه دوم قــرار داشتــــه اند‪ .‬از نظر‬
‫سال های عمر نيز به دليل مرگ زودرس‪ ،‬تصادفات‬
‫جاده ای در ايران از سال ‪ 1394‬تا ‪ 1394‬پس از‬
‫بيماری های قلبی در رتبه دوم جای گرفته بودند(‪.)2‬‬
‫با نگاهی به آمار تصادفات عابران پياده مشاهده‬
‫می شود که اغلب حوادثی که برای عابـــران پياده رخ‬
‫می دهد‪ ،‬معموالً با تلفات و يا معلوليت های جسمی‬
‫همراه می شود‪ .‬اين رويه برای کشورهای در حال‬
‫توسعه مانند ايران که بخش عمده ای از آن را قشر‬
‫جوان تشکيل می دهند‪ ،‬از اهميت قابل توجهی‬
‫برخوردار است‪ .‬بر اساس آمار اتحاديه ايمنی حمل و‬
‫نقل اروپا در سال ‪ 2010‬ميالدی‪ ،‬تنها ‪ 13‬درصد از همه‬
‫مرگ و ميرهای ترافيکی اياالت متحده آمريکا به‬
‫عابران پياده مربوط بوده است(‪ .)11‬بر اساس آمار‬
‫پزشکی قانونی ايران در سال ‪ ،1392‬نسبت تلفات عابر‬
‫پياده به کل تلفات جاده ای ‪ 23/2‬درصد بوده که در‬
‫سال ‪ 1393‬به ‪ 22/3‬درصد رسيده است‪ .‬در واقع‬
‫بسياری از قربانيان هرگز ماشينی نداشته اند و بسياری‬
‫از آن ها کودکان هستند(‪ .)4‬نتايج مطالعه ای نشان داد‬
‫از ‪ 42‬درصد قربانيان آسيب های ترافيکی در ايران‪،‬‬
‫نزديک به ‪ 10‬درصد کشته شدگان عابر پياده بوده اند‬
‫که دليل اصلی آن پايين بودن فرهنگ عبور از خيابان‪،‬‬
‫بی توجهی به مقررات راهنمايی و رانندگی نظير عبور از‬
‫عرض خيابان و محل های خط کشی نشده‪ ،‬بی توجهی‬
 ‫دوره بیست و هفت‪ ،‬شماره ششم‪ ،‬اسفند ‪98‬‬
‫] ‪[ DOI: 10.29252/sjimu.27.6.46‬‬
‫شده رضايت نامه آگاهانه داده شـــد تا توسط ولی‬
‫دانش آموز تکميل و امضاء گردد‪ .‬سپس از تـــمام‬
‫دانش آموزان چک ليست تکميل گرديد‪ ،‬به اين صورت‬
‫که در فضای پارک ترافيکی از دانش آموزان خواسته‬
‫شد تا از خيابان شبيه سازی شده عبور کنند‪ .‬در اين‬
‫حين از دانش آموزها نيز خواسته شد که رفتارهای عبور‬
‫از خيابان خود را نيز به پژوهشگر توضيح دهند‪ .‬سپس‬
‫پژوهشگر با مشاهده رفتار و توضيحات دانش آموزان به‬
‫تکميل چک ليست می پرداخت‪.‬‬
‫مداخله‪ :‬آموزش کودکان در پارک ترافيکی توسط‬
‫‪Downloaded from sjimu.medilam.ac.ir at 21:50 IRDT on Wednesday April 22nd 2020‬‬
‫پليس در دو بخش نظری و عملی صورت گرفت‪ .‬بخش‬
‫نظری شامل به نمايش گذاشتن انيميشن هايی در‬
‫سالن آمفی تئاتر مرکز پارک ترافيکی بود که پس از‬
‫پايان هر انيميشن پليس برداشت دانش آمــوزان را از‬
‫آن هــا می پرســــيد و در مــــورد آن بحـــــث‬
‫می کردند(محتوای انيميشن ها شامل آموزش نکاتی در‬
‫خصوص بستن کمربند ايمنی توسط سرنشينان خودرو و‬
‫عبور از پل عابر پياده در خيابان بود)‪.‬‬
‫بخش عملی‪ :‬در اين قسمت دانش آموزان به‬
‫همراه پليس به کنار خيابان های شـــهرک ترافيکی‬
‫می رفتند و پليس ضمن توضيح در خصوص چراغ‬
‫راهنمايی و رانندگی‪ ،‬تفاوت رنگ ها در آن و تفاوت‬
‫چراغ عابر پياده با چراغ راهنـمايی و راننـــــدگی‬
‫دانش آموزان را از خيابان عبور می داد‪ .‬پس از آن‪،‬‬
‫دانش آموزان می بايست از پل عابر پياده که در يک‬
‫خيابان دو طرفه بود عبور می کردند و پليس نيز‬
‫خطرات عبور از خيابان های شلوغ را برای کودکان‬
‫بازگو می کرد‪ .‬در پايان نيز از طرف پليس راهنمايی و‬
‫رانندگی به هر کدام از مدارس يک بازی ترافيکی و به‬
‫هر کدام از دانش آموزان حاضر در پارک ترافيکی نيز‬
‫دفترچه های رنگ آميزی نقاشی هديه داده شد‪.‬‬
‫الزم به ذکر است که زمان آموزشی يک جلسه ‪45‬‬
‫دقيقه ای برای تعداد ‪ 66‬نفر از دانش آموزان بود که‬
‫آموزش دهنده يک پليس راهنمايی و رانندگی بود‪.‬‬
‫ارزشيابی و بررسی رفتار های ايمن عبور از خيابان در‬
‫دانش آموزان در مرحله پس آزمون بعد از آموزش‬
‫صورت گرفت‪ .‬فاصله بين مداخله ‪ 2‬ماه بود‪ .‬ابزار‬
‫ارزشيابی برنامه آموزشی چک ليســــت مورد‬
‫‪48‬‬
‫مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایالم‬
‫دانش آموزان را بررسی نموده باشد‪ ،‬مشاهده نشد‪ .‬بر‬
‫اين اساس مطالعه حاضر با هدف تعيين تاثير مداخله‬
‫آموزشی با استفاده از پارک ترافيکی بر عبور ايمن از‬
‫خيابان در دانش آموزان به انجام رسيد‪.‬‬
‫مواد و روش ها‬
‫مطالعه حاضر از نوع مداخله ای بود‪ .‬جامعه مورد‬
‫مطالعه در اين پژوهـــش دانـــش آمــــوزان دوره‬
‫ابتـــدايی(پايه های اول‪ ،‬دوم و سوم) مدارس شهر يزد‬
‫در سال تحصيلی ‪ 97-98‬بودند‪ .‬نمونه گيری در اين‬
‫پژوهش به صورت تصادفی بود‪ .‬تعداد نمونه ها با‬
‫استفاده از فرمول تعيين حجم نمونه و با اطمينان ‪95‬‬
‫درصد و توان آزمون ‪ 80‬درصد تعداد ‪ 66‬دانش آموز‬
‫محاسبه شد‪ ،‬بدين صورت که از تمامی مدارس دخترانه‬
‫و پسرانه ‪ 2‬مدرسه به تصادف انتخاب شد‪ .‬در هر‬
‫مدرسه از هر يک از سه پايه ‪ 11‬دانش آموز به تصادف‬
‫انتخاب شد‪ .‬به اين ترتيب ‪ 22‬دانش آموز کالس اول‪،‬‬
‫‪ 22‬دانش آموز کالس دوم و ‪ 22‬دانش آموز کالس‬
‫سوم انتخاب گرديد و نهايتاً ‪ 66‬نمونه انتخاب شد‪ .‬معيار‬
‫ورود دانش آموزان شامل سن کودکان(شش تا نه‬
‫سال)‪ ،‬مقطع تحصيلی اول‪ ،‬دوم و سوم ابتدايی‪ ،‬عدم‬
‫استفاده از سرويس مدرسه و عدم شرکت در ساير‬
‫برنامه های هميـــار پليــــس و معيار های خروج‬
‫دانش آموزان عدم رضايت ولی دانش آموزان برای‬
‫شرکت در مطالعه و عدم حضور دانش آموز در تمامی‬
‫جلسات آموزشی بود‪.‬‬
‫در اين پژوهش جهت سنجش رفتار عبور از خيابان‬
‫دانش آموزان‪ ،‬از چک ليست استفاده گرديد‪ ،‬که روايی و‬
‫پايايی آن قبال توسط محققين انجام گرفته بود(‪ .)12‬با‬
‫اين حال در اين مطالعه نيز روايی ابزار به روش تحليل‬
‫محتوا و پايايی آن را روش آلفای کرونباخ(‪)α=0/87‬‬
‫مورد تاييد قرار گرفت‪ .‬چک ليست به کار برده شده‬
‫دارای ‪ 12‬سوال بود که هر کدام توسط محقق‪ ،‬پس از‬
‫مشاهده رفتار دانش آموزان در هنگام عبور از خيابان به‬
‫صورت بلی يا خير تکميل گرديد‪ .‬به پاسخ صحيح عدد‬
‫يک و به پاسخ غلط عدد صفر تعلق گرفت‪ .‬سواالت در‬
‫جدول شماره ‪ 2‬ارائه شده است‪.‬‬
‫انجام تحقيق بدين صورت بود که پس از انتخاب‬
‫نمونه های پژوهش به هر کدام از دانش آموزان انتخاب‬
 ‫بررسی تاثیر مداخله آموزشی با استفاده از پارک ترافیکی ‪-...‬عباسعلی دهقان تفتی و همکاران‬
‫] ‪[ DOI: 10.29252/sjimu.27.6.46‬‬

‫اطالعات شخصی آن ها از جمله مالحظات اخالقی‬
‫مطالعه بود‪.‬‬
‫یافته های پژوهش‬
‫در مجموع ‪ 66‬دانش آموز مورد مطالعه قرار گرفتند‬
‫که ‪ 50‬درصد دختر و ‪ 50‬درصد پسر بودند‪ .‬تحصيالت‬
‫اکثريت پدر و مادر دانش آموزان سيکل تا ديپلم به‬
‫ترتيب با درصد های ‪ 71/2‬و ‪ 62/1‬بود‪ .‬شغل اکثريت‬
‫پدر دانش آموزان آزاد(‪ 57/6‬درصد) و شغل اکثريت مادر‬
‫دانش آموزان خانه دار(‪ 93/9‬درصد) بود(جدول شماره‬
‫‪.)1‬‬
‫‪Downloaded from sjimu.medilam.ac.ir at 21:50 IRDT on Wednesday April 22nd 2020‬‬
‫اســــتفاده در مرحله پيش آزمون بود‪ .‬پس از انجام‬
‫پس آزمون اطالعات نيز به وسيله نرم افزار ‪SPSS‬‬
‫‪ vol.21‬تجزيه و تحليل گرديد‪ .‬مقايسه نتايج بر اساس‬
‫آزمون تی زوج دو نمونه ای انجام گرفت‪ .‬اخذ مجوز از‬
‫کميته اخالق دانشــــکده بهداشت دانشگاه علوم‬
‫پزشـــــکی شهــــيد صدوقی يزد به شمــــاره‬
‫‪ IR.SSU.SPH.REC.1397.055‬جــــهت انــجام‬
‫پژوهش‪ ،‬اخذ رضايت نامه کتبی از والدين نمونه ها قبل‬
‫از شرکت در مـــطالعه و دادن اطـــميــــنان به‬
‫شرکت کنندگان و والدين آن ها در مورد محرمانه بودن‬

‫جدول شماره ‪ .1‬فراوانی و درصد متغیرهای زمینه ای دانش آموزان مورد مطالعه‬
‫درصد‬ ‫فراوانی‬ ‫نوع‬ ‫متغير‬
‫‪50‬‬ ‫‪33‬‬ ‫دختر‬
‫جنسيت‬
‫‪50‬‬ ‫‪33‬‬ ‫پسر‬
‫‪22/7‬‬ ‫‪15‬‬ ‫بی سواد تا ابتدايی‬
‫‪71/2‬‬ ‫‪47‬‬ ‫سيکل تا ديپلم‬ ‫تحصيالت پدر‬
‫‪6/1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫فوق ديپلم و باالتر‬
‫‪28/8‬‬ ‫‪19‬‬ ‫بی سواد تا ابتدايی‬
‫‪62/1‬‬ ‫‪41‬‬ ‫سيکل تا ديپلم‬ ‫تحصيالت مادر‬
‫‪9/1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫فوق ديپلم و باالتر‬
‫‪9/1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫کارمند‬
‫‪33/3‬‬ ‫‪22‬‬ ‫کارگر‬ ‫شغل پدر‬
‫‪57/6‬‬ ‫‪38‬‬ ‫آزاد‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫کارمند‬
‫‪6/1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫آزاد‬ ‫شغل مادر‬
‫‪93/9‬‬ ‫‪62‬‬ ‫خانه دار‬

‫عبور از گــــذرگاه(پل) عابر پــــياده بود به گونه ای‬ ‫بر اساس نتايج در بين ‪ 12‬سوال مورد بررسی در‬
‫که بيـــــش از ‪ 60‬درصد دانش آمــــوزان اين موارد‬ ‫خصوص رعايت رفتار عبور از خـــيابان در بيـــن‬
‫را رعايت نـــــکرده بــــودند(جـــــدول شمـــاره‬ ‫دانش آموزان مورد تحقيق‪ ،‬کمترين مــــيزان رعايت‬
‫‪.)2‬‬ ‫رفتار ايمن مربــــوط به عبور از خط عـــــابر پياده و‬
‫جدول شماره ‪ .2‬فراوانی و درصد نمرات دانش آموزان در وضعیت رفتار عبور از خیابان قبل و بعد از مداخله‬
‫زمان‬
‫بعد‬ ‫قبل‬ ‫سواالت‬
‫جمع نمرات‬ ‫بله‬ ‫خير‬ ‫جمع نمرات‬ ‫بله‬ ‫خير‬
‫‪66‬‬ ‫‪)100( 66‬‬ ‫‪)0( 0‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪)100( 66‬‬ ‫‪)0( 0‬‬ ‫ايستادن در کنار خيابان‬
‫‪59‬‬ ‫‪)89/4( 59‬‬ ‫‪)10/6( 7‬‬ ‫‪57‬‬ ‫‪)86/4( 57‬‬ ‫‪)13/6( 9‬‬ ‫گوش دادن به صدای وسايل نقليه در خيابان‬
‫‪62‬‬ ‫‪)93/9(62‬‬ ‫‪)6/1( 4‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪)97( 64‬‬ ‫‪)3( 2‬‬ ‫نگاه کردن به سمت چپ‬
‫‪61‬‬ ‫‪)92/4( 61‬‬ ‫‪)7/6( 5‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪)93/9( 62‬‬ ‫‪)6/1( 4‬‬ ‫نگاه کردن به سمت راست‬
‫‪59‬‬ ‫‪)89/4( 59‬‬ ‫‪)10/6( 7‬‬ ‫‪57‬‬ ‫‪)86/4( 57‬‬ ‫‪)13/6( 9‬‬ ‫نگاه دوباره به سمت چپ‬
‫‪25‬‬ ‫‪)37/9(25‬‬ ‫‪)62/1( 41‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪)25/8(17‬‬ ‫‪)74/2( 49‬‬ ‫عبور از خط عابر پياده‬
‫‪56‬‬ ‫‪)84/8( 56‬‬ ‫‪)15/2( 10‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪)78/8( 52‬‬ ‫‪)21/2( 14‬‬ ‫ايستادن در وسط خيابان‬
‫‪56‬‬ ‫‪)84/8( 56‬‬ ‫‪)15/2( 10‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪)83/3( 55‬‬ ‫‪)16/7( 11‬‬ ‫نگاه به سمت راست‬
‫‪56‬‬ ‫‪)84/8( 56‬‬ ‫‪)15/2( 10‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪)74/2( 49‬‬ ‫‪)25/8(17‬‬ ‫عبور از پياده رو‬
‫‪22‬‬ ‫‪)33/3( 22‬‬ ‫‪)66/7( 44‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪)43/9( 29‬‬ ‫‪)65/1( 37‬‬ ‫عبور از گذرگاه(پل)عابر پياده‬
‫‪63‬‬ ‫‪)95/5(63‬‬ ‫‪)4/5( 3‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪)84/8( 56‬‬ ‫‪)15/2(10‬‬ ‫پرهيز از دويدن در خيابان‬
‫‪66‬‬ ‫‪)100( 66‬‬ ‫‪)0( 0‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪)95.5( 63‬‬ ‫‪)4/5( 3‬‬ ‫پرهيز از عبور مورب از عرض خيابان‬

‫‪49‬‬
 ‫دوره بیست و هفت‪ ،‬شماره ششم‪ ،‬اسفند ‪98‬‬
‫] ‪[ DOI: 10.29252/sjimu.27.6.46‬‬
‫معنی درای افزايش يافته است(‪()P<0.05‬جدول شماره‬
‫‪.)3‬‬
‫جدول شماره ‪ .3‬مقایسه نمرات رعایت رفتار ایمن در عبور از خیابان قبل و بعد از مداخله‬
‫سطح معنی داری‬
‫‪0/006‬‬
‫آموزشی که در آن کودکان احساسی واقعی و عينی را‬
‫تجربه کنند به مراتب تاثيرگذارتر است و در درک خطر‬
‫‪Downloaded from sjimu.medilam.ac.ir at 21:50 IRDT on Wednesday April 22nd 2020‬‬
‫کمک بيشتری می کند(‪ .)19‬با توجه به اين که آموزش‬
‫فرآيندی است که افـــراد جامــــعه به ويژه کودکان‬
‫می توانند از طريق آن نقش ها‪ ،‬انتظارات‪ ،‬قواعد و‬
‫روابط و به طورکلی فرهنگ جامعه را برای بقا و دوام‬
‫فراگيرند‪ ،‬اين شيوه می تواند برای کاهش خطرات‬
‫ترافيکی در کودکان و دانش آموزان موثر واقع گردد‪.‬‬
‫بر اساس نتايج در بين ‪ 12‬سوال مورد بررسی در‬
‫خصـــوص رعــــايت رفتار عبور از خيابان در بين‬
‫دانش آموزان مورد تحقيق‪ ،‬کمترين ميزان رعايت رفتار‬
‫ايمن مربوط به عبور از خط عابر پياده و عبور از گذرگاه‬
‫(پل) عابر پياده بود به گونه ای که بيش از ‪ 60‬درصد‬
‫دانش آموزان اين موارد را رعايت نکرده بودند‪ .‬نتايج‬
‫ساير مطالعات در اين حوزه نيز بيانگر عدم رعايت رفتار‬
‫ايمن عبور از خط عابر پياده و پل عابر پياده داللت دارد‪.‬‬
‫برای شناسايی عوامل مؤثر بر عدم استقبال مناسب از‬
‫گذرگاه های غير هم سطح عابران پياده‪ ،‬مطالعات‬
‫مختلفی در دهه های اخير انجام شده است‪ .‬در تعدادی‬
‫از مطالعات‪ ،‬صرفه جويی در وقت به عنوان يکی از‬
‫داليل عدم استقبال عابران پياده از پل های روگذر عابر‬
‫پياده گزارش شده است(‪ .)20‬در تعداد ديگری از‬
‫مطالعات‪ ،‬عدم امنيت‪ ،‬وجود اشکاالت و عدم سهولت‬
‫استفاده از پل های روگذر به ويژه برای کودکان به‬
‫عنوان يکی از داليل عدم استقبال از آن ها عنوان شده‬
‫است‪ .‬ميزان درک عابران از ميزان خطری که موقع‬
‫عبور از محل هايی غير از گذرگاه های رسمی عابران‬
‫متقبل می شوند نيز به عنوان يکی از عوامل مهم در‬
‫استفاده و يا عدم استفاده از پل های عابر پياده شناسايی‬
‫شده است‪ .‬الوالت و همکاران(‪ )2009‬در پژوهش های‬
‫خود گزارش کردند که اگر عابران پياده از تلفات‬
‫مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایالم‬
‫نتايج نشان داد نمره رعايت رفتار ايمن در عبور از‬
‫خيابان در بين دانش آموزان بعد از آموزش به صورت‬
‫اختالف ميانگين‬ ‫ميانگين و انحراف معيار‬ ‫زمان‬
‫‪9/5±1/75‬‬ ‫قبل‬
‫‪0/36‬‬
‫‪9/86±1/41‬‬ ‫بعد‬
‫بحث و نتیجه گیری‬
‫نتايج پژوهش نشان داد ميانگين و انحراف معيار‬
‫رفتار ايمن ترافيکی بعد از آموزش به طور معناداری‬
‫بهبود يافته است‪ .‬نتايج مطالعات صورت گرفته در اين‬
‫حوزه نيز همسو با نتايج مطالعه حاضر بود‪ .‬به عنوان‬
‫نمونه ابراهيمی و همکاران(‪ )1396‬در مطالعه خود با‬
‫عنوان تدوين بسته آموزشی رفتار ترافيکی و تعيين‬
‫اثربخشی آن بر يادگيری کودکان پايه اول ابتدايی نشان‬
‫دادند ميانگين و انحراف معيار رفتار ايمن ترافيکی‬
‫پسران و دختران گروه آزمايش در پس آزمون به طور‬
‫معناداری بهبود يافته است‪ .‬يافته های مطالعه‬
‫رمضانخانی و همکاران(‪ )1392‬بر روی ‪ 160‬نفر از‬
‫دانش آموز چهارم ابتدايی مدارس منطقه چهار تهران‬
‫نشان داد مداخله آموزشی بر مــبنای نظــــريه رفتار‬
‫برنامه ريزی شده می تواند سبب ارتقا رفتارهای ايمن‬
‫عبور از خيابان دانش آموزان گردد(‪.)13‬‬
‫نتايج مطالعات انجام گرفته در خارج از کشور نيز‬
‫بيانگر تاثير مثبت آموزش های در صحنه بر بهبود‬
‫رفتارهای ايمن در دانش آموزان است‪ .‬بارت و همکاران‬
‫در سال ‪ ،)14( 2008‬پورسل و همکاران در سال ‪2007‬‬
‫(‪ ،)15‬سچيبل و همکاران در سال ‪ )16( 2016‬و مير و‬
‫همکاران در سال ‪ )17( 2015‬در مطالعات خود بر نقش‬
‫آموزش های عملی بر افزايش رعايت رفتارهای ايمن‬
‫در کودکان تاکيد دارند و تاثير آن را مثبت ارزيابی‬
‫نموده اند‪ .‬نتايج تحقيقی بلند مدت نيز نشان داد طی ‪8‬‬
‫سال مداوم بهره گيری از شيوه های آموزشی حضوری‬
‫که با شرکت ‪ 2000‬مدرسه مجاور راه ها صورت گرفته‪،‬‬
‫کاهش قابل مالحظه ای در آمار تصادفات و تلفات‬
‫حاصل شده است(‪ .)18‬هم چنين پژوهش ها حاکی از‬
‫اين است که شيوه های آموزشی به کار رفته در بازدهی‬
‫آموزش نقش به سزايی دارد‪ .‬به اعتقاد پژوهشگران‪،‬‬
‫‪50‬‬
 ‫بررسی تاثیر مداخله آموزشی با استفاده از پارک ترافیکی ‪-...‬عباسعلی دهقان تفتی و همکاران‬
‫] ‪[ DOI: 10.29252/sjimu.27.6.46‬‬
‫پيشنهاد می شود از اين مداخله به عنوان چارچوبی در‬
‫تدوين برنامه های آموزشی به منظور عبور ايمن از‬
‫خيابان در مدارس استفاده کرد‪ .‬هم چنين تدوين پکيج‬
‫آموزشی با سرفصل های آموزشی ترافيکی متناسب با‬
‫سن دانش آموزان‪ ،‬گنجاندن مولفه ها و سرفصل های‬
‫آموزشی ترافيــکی به عنوان فعاليت های پرورشی‬
‫دانش آموزان و آموزش اين مطالب توسط معلمان‬
‫پرورشی و بهداشت پيشنهاد می شود‪ .‬برای انجام‬
‫مطالعات آتی نيز پيشنهاد می شود اين گونه مطالعات‬
‫در دانش آموزان ساير مقاطع و با طيف گسترده تر و با‬
‫‪Downloaded from sjimu.medilam.ac.ir at 21:50 IRDT on Wednesday April 22nd 2020‬‬
‫الگوگيری از کشور های پيشتاز در زمينه ترافيکی انجام‬
‫گيرد‪.‬‬
‫سپاسگزاری‬
‫اين مطالعه حاصل پايان نامه کارشناسی ارشد در‬
‫رشته آموزشی بهــــداشت از دانشگاه علوم پزشکی‬
‫شهيد صدوقی يزد می باشـــد‪ .‬بدين وسيله نويسندگان‬
‫از همکاری مرکز پارک ترافيــــکی شهر يزد کمال‬
‫تشکر و قدردانی به عمل می آورند‪ .‬پايـــان نامه در‬
‫سال ‪ 1398‬با کد ‪ 5243‬مورد تاييد و تصويب قرار‬
‫گرفت‪.‬‬
‫‪References‬‬
‫‪1.Chandran A, Hyder AA, Peekasa C. The‬‬
‫‪global burden of unintentional injuries and‬‬
‫‪an agenda for progress. Epidemiol rev‬‬
‫‪2010;32:110-20.‬‬ ‫‪doi:‬‬
‫‪10.1093/epirev/mxq009.‬‬
‫‪2.Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber‬‬
‫‪RM, Bhutta ZA, Carter A, et al. Global‬‬
‫‪regional and national life expectancy all‬‬
‫‪cause mortality and cause specific mortality‬‬
‫‪for 249 causes of death 1980-2015 a‬‬
‫‪systematic analysis for the global burden of‬‬
‫‪disease study. lancet 2016;388:1459-544.‬‬
‫‪doi: 10.1016/S0140-6736(16)31012-1.‬‬
‫‪3.Ansarimoghaddam A, Martiniuk AL,‬‬
‫‪Mohammadi M, Rad M, Sargazi F,‬‬
‫‪Sheykhzadeh K, et al. The pattern of injury‬‬
‫‪and poisoning in South East Iran. BMC int‬‬
‫‪Health Hum Right2012;12:17. doi:‬‬
‫‪10.1186/1472-698X-12-17.‬‬
‫‪4.Nantulya VM, Reich MR. The neglected‬‬
‫‪epidemic: road traffic injuries in developing‬‬
‫‪countries. BMJ 2002;324:1139-41. doi‬‬
‫‪:10.1136/bmj.324.7346.1139‬‬
‫‪junior high school children while‬‬
‫‪51‬‬
‫ترافيکی يا ديگر موارد مرتبط با ايمنی شخصی خود‬
‫درک وسيعی داشته باشند‪ ،‬بر رفتار چگونگی استفاده از‬
‫جاده تاثير خواهد گذاشت‪ .‬هم چنين مطالعات رفتاری‬
‫انجام شده نشان داده است که اگر عابران از عواقب‬
‫خطرکردن آگاه شوند و يا يک سانحه رانندگی را‬
‫مشاهده يا تجربه نمايند‪ ،‬در هنگام عبور از خيابان بيشتر‬
‫احتياط خواهند کرد‪ .‬طبيعتاً درک کودکان از عوامل‬
‫خطر نسبت به بزرگساالن کمتر بوده و لذا تمايل‬
‫کمتری به عبور از مسيرهای ايمن دارند(‪.)21‬‬
‫عدم همکاری برخی دانش آموزان در طول آموزش‪،‬‬
‫عبور از خيابان در مکان پارک ترافيکی‪ ،‬معطوف شدن‬
‫توجه دانش آموزان به محيط پارک‪ ،‬کاهش توجه آن ها‬
‫به آموزش و عدم رعايت برخی از اصول تدريس‬
‫استراتژی های آموزشی در پارک ترافيکی از جمله‬
‫محدوديت های مطالعه بود که پيشنهاد می شود از‬
‫مدرسين مدارس استفاده گردد‪.‬‬
‫نتايج مطالعه نشان داد مداخله آموزشی رايج با‬
‫استفاده از پارک ترافيکی بر عبور ايمن از خيابان در‬
‫دانش آموزان دوره اول ابتدايی موثر بوده و عبور ايمن‬
‫از خيابان در دانش آموزان را افزايش داده اســــت‪ .‬لذا‬
‫‪5.Mohammadfam A. [Traffic accidents and‬‬
‫‪children threat against tomorrows]. J Pyam‬‬
‫)‪Farad 2007; 3: 29-23. (Persian‬‬
‫‪6.Bayray A, Cherie A. Assessment of road‬‬
‫‪traffic accidents among children in Addis‬‬
‫‪ababa city Ethiopia a retrospective record‬‬
‫‪review. Res Rev J Med Sci Technol‬‬
‫‪2019;3:25-36.‬‬
‫‪7.Holakoee K, Moradi A. [Knowledge‬‬
‫‪attitude and performance pedestrians on‬‬
‫‪traffic regulations in the area through the‬‬
‫;‪main intersection in Tehran]. Payesh J2007‬‬
‫)‪6: 35-37. (Persian‬‬
‫‪8.Gupta M. Safety and security concerns‬‬
‫‪for primary school children. Home Sc‬‬
‫‪2019;2:1-8.‬‬
‫‪9.Zhuang X, Wu C. Pedestrians crossing‬‬
‫‪behaviors and safety at unmarked roadway‬‬
‫‪in China. Acc Ana Preve2011;43:1927-36.‬‬
‫‪doi: 10.1016/j.aap.2011.05.005‬‬
‫‪10.Inada H, Tomio J, Ichikawa M,‬‬
‫‪Nakahara S. Regional disparities in road‬‬
‫‪traffic injury rates involving elementary and‬‬
 98 ‫ اسفند‬،‫ شماره ششم‬،‫دوره بیست و هفت‬
[ DOI: 10.29252/sjimu.27.6.46 ]
commuting among Japans 47 prefectures
between 2004 and 2013. Acc Ana Preve
2019;125:79-84.
doi : 10.1016/j.aap.2019.01.028
11.Anjuman T, Hasanat S, Siddiqui CKA,
Hoque MM. editors. Road traffic accident a
leading cause of the global burden of public
health injuries and fatalities. Proc Int Con
Mech Eng Dhaka Bangladesh 2020;2:123-
09.
12.Zare H. [Effect of parental involvement
in children education for safe street
crossing skills]. Tarbiat Modares Uni
J2017;4:32-09. (Persian) doi:
Downloaded from sjimu.medilam.ac.ir at 21:50 IRDT on Wednesday April 22nd 2020
10.1016/j.trf.2018.10.021
13.Ramezankhani A, Khalafenilsaz M,
Dehdari T, Soori H, Tavasoli E, Khezli M.
Effects of an educational intervention based
on planned behavior theory in promoting
safe behaviors crossing the street in
students. J Health Syst Res2014;1:2000-10.
14.Bart O, Katz N, Weiss PL, Josman N.
Street crossing by typically developed
children in real and virtual environments.
Occup Part Health 2008;28:89-96.
doi: 10.3928/15394492-20080301-01
15.Purcell C, Wilmut K, Wann JP. The use
of visually guided behaviour in children
with developmental coordination disorder
52
‫مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایالم‬
when crossing a virtual road. Hum Move
Sci 2017;53:37-44. doi:
10.1016/j.humov.2016.11.007
16.Schwebel DC, Shen J, McClure LA.
How do children learn to cross the street?
Traff Injur Preve2016;17:573-9.
doi: 10.1080/15389588.2015.1125478
17.Meir A, Orongilad T, Parmet Y. Are
child pedestrians able to identify hazardous
traffic situations? Safe Sci 2015;80:33-
40.doi: 10.1016/j.ssci.2015.07.007.
18.Lerner JS, Keltner D. Fear anger and
risk. J Personal social Psychol 2001;81:146.
doi: 10.1037/0022-3514.81.1.146
19.Zeedyk MS, Kelly L. Behavioural
observations of adult child pairs at
pedestrian crossings. Acc Ana
Preve2003;35:771-6. doi: 10.1016/S0001-
4575(02)00086-6
20.Pasha MM, Rifaat SM, Hasnat A,
Rahman I. Pedestrians behaviour on road
crossing facilities. Jurnal Teknol
2015;73:41-06.
21.Lavalette BC, Tijus C, Poitrenaud S,
Leproux C, Bergeron J, Thouez J-P.
Pedestrian crossing decision-making: A
situational and behavioral approach. Safe
Sci 2009;47:1248-53. doi:
10.1016/j.ssci.2009.03.016
 ‫عباسعلی دهقان تفتی و همکاران‬-... ‫بررسی تاثیر مداخله آموزشی با استفاده از پارک ترافیکی‬
[ DOI: 10.29252/sjimu.27.6.46 ]

Effect of Educational Intervention Using Children's

Traffic Park on Safe Crossing from the Street
among School Children
Tolide M1, Dehghanitaftiti S1*, Rahaei Z1, Jambarsang S2, dehghanbanadaki H3

(Received: May 13, 2019 Accepted: October 5, 2019)

Abstract
Introduction: Pedestrians, especially Findings: In total, 50% of the students were
children, are among the most vulnerable male with a mean age of 7.65±1.36 years.
active groups in traffic. One of the major The minimum level of respecting safe
Downloaded from sjimu.medilam.ac.ir at 21:50 IRDT on Wednesday April 22nd 2020

causes of death and disability is pedestrian
and children injuries. Therefore, it is
important to prevent these injuries, which
requires educational strategies and
implementation of scientific-practical
interventions. This study aimed to
investigate the effect of educational
intervention on safe crossing along the
street among students using Children's
Traffic Park in Yazd, Iran.
Materials & Methods: This interventional
study was conducted with a pretest-posttest
design. This study included 66 elementary
students (1st, 2nd, and 3rd grades) who were
selected by random sampling from schools
in Yazd, Iran, during the academic year of
2018-19. The intervention consisted of
theoretical and practical training in the
Children's Traffic Park. The data were
collected using a 12-item checklist
assessing the safe crossing of the street.
Moreover, the data were analyzed through
descriptive statistics and a paired two-
sample Student's t-Test. Ethics code:
IR.SSU.SPH.REC.1397.055
behaviors was related to passing through
the crosswalks (62.1%) and pedestrian
overpasses (66.7%). Therefore, it was
revealed that more than 60% of the students
did not comply with these safety behaviors.
The mean±SD scores of respecting safe
behaviors when crossing the street were
9.5±1.75 and 9.86±1.41 before and after the
intervention, respectively. The results also
showed a significant increase in the scores
of respecting safe behavior when crossing
the street among students after the
intervention (P<0.006).
Discussion & Conclusions: According to
the obtained results, educational
intervention using children's traffic park
had effects on the safe crossing of the
students from the street. Therefore, it is
suggested that this intervention be
implemented as a framework for
developing educational programs to train
schoolchildren regarding crossing the street
safely.
Keywords: Children's Traffic Park,
Pedestrians, Safe Crossing, Students

1. Dept of Health Education, Faculty of Health, Yazd Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran
2. Dept of Biostatistics, Faculty of Health, Yazd Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran
3. Dept of Transportation Engineering, Faculty of Engineering, University of Yazd, Yazd, Iran

Scientific Journal of Ilam University of Medical Sciences

53