‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻘﺎﻟﻪ ‪:‬‬

‫) ﻣﺰاﻳﺎ و ﻣﻌﺎﻳﺐ (‬
‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪:‬‬

‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ ﺧﺮاﺳﺎن‬

‫ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن‬

‫اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫‪1‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫اوﻟﻴﻦ وﺳﻴﻠﻪ ي ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ اﻧﺮژي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ DC‬ﺑﻮدﻧﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺰاﻳﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ :‬ﻛﻨﺘﺮل آﺳﺎن و دﻗﻴﻖ ﮔﺸﺘﺎور و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺮﻳﻊ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻋﺖ ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻳﺒﻲ ﻧﻴﺰ‬
‫دارﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻪ داري ﻣﻜﺮر‬

‫‪ .2‬ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺎﻻ‬

‫‪ .3‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﻜﺪر ﻳﺎ ﺗﺎﻛﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﻓﻴﺪﺑﻚ ﺳﺮﻋﺖ‬

‫ﺣﺎل آﻧﻜﻪ اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ AC‬و ‪ IP‬ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ در ﺻﻨﻌﺖ رو ﺑﻪ‬
‫ﻓﺰوﻧﻲ اﺳﺖ ‪ .‬ﻛﻪ داراي ﻣﺰاﻳﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ‪:‬‬

‫‪ .1‬اﻧﺪازه ي ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ‬

‫‪ .2‬ﻗﺪرت ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ DC‬ﻫﻢ ﺳﺎﻳﺰ‬

‫‪ .3‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎده و ﻗﻴﻤﺖ ارزان‬

‫‪ .4‬ﺳﺒﻚ و ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺿﺮﺑﻪ‬

‫از اﻳﻦ رو ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ AC‬در ‪ 70‬ﺗﺎ ‪ 80‬درﺻﺪ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ ، AC‬ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي دراﻳﻮﻫﺎي ‪ AC‬ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻓﺮاواﻧﻲ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻋﺪه اي اﻳﻦ ﺳﺆال ﭘﻴﺶ آﻳﺪ ﻛﻪ دراﻳﻮ ﭼﻴﺴﺖ ؟‬

‫در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ در ﺳﺮﻋﺖ و ﮔﺸﺘﺎور دﻟﺨﻮاﻫﻤﺎن ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ و ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ از دراﻳﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دراﻳﻮﻫﺎي ‪ AC‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ AC‬را‬
‫ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺮده اﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫دراﻳﻮﻫﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ؟‬

‫دراﻳﻮﻫﺎ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﻗﻄﻌﺎت اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ :‬ﺗﺮﻳﺴﺘﻮرﻫﺎ ‪IGBT ،‬ﻫﺎ و ‪ .....‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ ‪ .‬ﻛﻪ از آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل وﻟﺘﺎژ ﻳﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ :‬ﺟﺮﺛﻴﻞ ﻫﺎ ‪ ،‬آﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ و ‪، .....‬‬
‫ﻛﻪ ﻋﺪم وﺟﻮد ﺿﺮﺑﻪ در راه اﻧﺪازي و ﺗﻮﻗﻒ ﻣﻮﺗﻮر از اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ‪ ،‬از دراﻳﻮﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬
‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻛﺎرﺑﺮد دراﻳﻮﻫﺎ در ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ AC‬ﻳﺎ اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي ﻧﻴﺰ ﻣﻴﮕﺮدد ‪.‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺑﺤﺚ اﻧﺮژي از دو دﻳﺪﮔﺎه اﻗﺘﺼﺎدي و زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ داراي اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي‬

‫ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﻬﺘﺮ‬

‫ﻫﻤﺎن ﻛﺎر را وﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﻛﻤﺘﺮ اﻧﺠﺎن داد ‪.‬‬

‫در اﻏﻠﺐ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺮژي در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲ رود ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ي اﺻﻠﻲ اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي‬
‫ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ از اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد ‪ .‬ﺑﺮاي درك ﺑﻬﺘﺮ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي‬
‫ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮرد اﺷﺎره ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ راﻧﺪﻣﺎن ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﻟﻘﺎﺋﻲ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در اروﭘﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ %1‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 1,6‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر در‬
‫ﺳﺎل ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ ‪.‬‬

‫آﻣﺎر ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه از ﺳﻮي وزارت ﻧﻴﺮو ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ در ﺳﺎل ‪ %38,5 ، 1373‬از ﻛﻞ اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه‬
‫در اﻳﺮان ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺗﺎ ‪ %65‬ﻣﻲ رﺳﺪ ‪ .‬و‬
‫ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ﺳﻄﺢ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺷﺪن ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫اﻫﺪاف ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد ‪:‬‬

‫‪ .1‬اﺳﺘﻔﺎده ي ﻣﻨﻄﻔﻲ از اﻧﺮژي‬

‫‪ .2‬ﺣﻔﻆ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژي‬

‫‪ .3‬اﺻﻼح ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ي اﻧﺮژي‬

‫‪ .4‬ﻛﺎﻫﺶ ﮔﺎزﻫﺎي ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ اي و آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﻮا‬

‫‪ .5‬ﻛﺴﺐ ﺑﺮﺗﺮي رﻗﺎﺑﺘﻲ در ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي‬

‫ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮاي ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ در اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻌﻤﻞ آورد ‪،‬‬
‫ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬

‫‪ ‬اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ‬

‫‪ ‬اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ‬

‫اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪:‬‬

‫‪ .1‬اﻗﺪاﻣﺎت روي ﻣﻮﺗﻮر ﻧﻈﻴﺮ ‪ :‬ﺗﻬﻮﻳﻪ ‪ ،‬روﻏﻨﻜﺎري و ﺑﺎرﮔﺬاري‬

‫‪ .2‬اﺳﺘﻔﺎده از دراﻳﻮ ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮر‬

‫در اﻳﻨﺠﺎ اﺑﺘﺪا روش ﻫﺎي ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ را ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ ‪ ،‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد دراﻳﻮﻫﺎ در ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﺗﺄﺛﻴﺮي ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺑﮕﺬارﻧﺪ‬
‫را ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد ‪.‬‬

‫‪ ‬ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﻋﻠﻲ رﻏﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻜـﻲ از ﺑﺰرﮔﺘـﺮﻳﻦ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن اﻧﺮژي اﻟﻜﺘـﺮﻳﻜﻲ در ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻮﺗـﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘـﺮﻳﻜﻲ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ در زﻣﻴﻨﻪ ي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﺒﺪل ﻫﺎي اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﺻﻨﺎﻳﻊ اﻗﺪاﻣﺎت‬
‫ﻋﻤﻠﻲ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﻌﻤﻞ ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﺤﺮك ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻧﺘﻨﻬﺎ از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدي‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي اﻧﺮژي در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﻲ ﻧﻴﺰ داراي اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺻﻨﺎﻳﻊ اﻳﺮان ﺣﻜﺎﻳﺖ از وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫دارد ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻏﻠﺐ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﺑﺰرﮔﺘـﺮ از ﻣﻴـﺰان ﻧﻴﺎز اﻧﺘـﺨﺎب ﺷﺪه و در ﺷﺮاﻳـﻂ ﺑﺪي ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬اﺳﺘﻔﺘﺪه از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ در اﻳﺮان راﻳﺞ ﻧﺒﻮده و ﮔﺰارش ﻣﺆﺛﺮي از اﺳﺘﺎده از دراﻳﻮﻫﺎ ﺟﻬﺖ‬
‫ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ‪.‬ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ در ﺑﺎزدﻫﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ‬
‫ﺗﺮ از ﻣﺪار ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﻳﻜﻲ از ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻛﺸﻮرﻣﺎن در ﻳﻚ ﻣﻮرد ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻮان‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر اﻟﻔﺎﺋﻲ ﺳﻪ ﻓﺎر ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺗﻨﻬﺎ ‪ %28‬ﺗﻮان ﻧﺎﻣﻲ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺑﻮدن‬
‫ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺣﺪ ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﻨﻔﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﺮ ﺑﺎزدﻫﻲ و ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ‪.‬‬

‫‪ ‬ﻣﻮاﻧﻊ در ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺬاري اﻧﺮژي‬

‫در اﻳﺮان ﻣﻮاﻧﻌﻲ ﻛﻪ ﺳﺮ راه ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ وﺟﻮد دارد را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي‬
‫ﻛﺮد ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺳﻴﺎﻳﺖ دوﻟﺖ در ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻮﺑﺴﻴﺪ ﺑﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬

‫‪ .2‬ﻋﺪم آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺪﻳﺮان ﺻﻨﺎﻳﻊ از روش ﻫﺎي ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫‪ .3‬ﺿﻌﻒ داﻧﺶ ﻓﻨﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي‬

‫‪ .4‬ﻧﮕﺮاﻧﻲ از ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن دراﻳﻮﻫﺎ و آﺛﺎر ﻣﻨﻔﻲ آن روي ﺷﺒﻜﻪ و ﻣﻮﺗﻮر‬

‫‪ .5‬ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻳﻚ روﻳﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ در اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ‬

‫‪ ‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ‬

‫ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ ﺳﻪ ﻓﺎز و ﺗﻚ ﻓﺎز ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻨﻮع ﻣﺼﺮف ‪ ،‬در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي زﻳﺎدي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي ﺑﺎر ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺎرﺑﺮد و ﻣﺼﺮف ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻣﻮﺗﻮر در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎر‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ آن را ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ ي ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺎر ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪ ‬ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻣﻮﺗﻮر و ﺑﺎر ‪:‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻣﻮﺗﻮر و ﺑﺎر داراي ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي ﺧﺎص ﺧﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﻴﻦ ﻣﻮﺗﻮر و ﺑﺎر‬
‫اﻧﻄﺒﺎق ﺑﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮر و ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي ﺑﺎر ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﺸﻜﻞ اﺻﻠﻲ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻛﺸﻮر آن اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﻫﺎي ﺑﺎر و ﻣﻮﺗﻮر وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪارد ‪ .‬ﺗﻮان اﻏﻠﺐ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﺑﻴﺶ از ﺑﺎر ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﻮرﺷﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ي ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻮان آن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ ﺗﻮان ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﺎز ﺑﺎر ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ي‬
‫اوﻟﻴﻪ ي ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺎﻳﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ از ﻗﺒﻴﻞ ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ و ﻧﺼﺐ و راه اﻧﺪازي و ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺣﺪ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ در اﻳﻨﺼﻮرت ﻣﻮﺗﻮر در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ و‬
‫ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺎر ﻧﻜﺮده و ﻟﺬا ﺑﺎزدﻫﻲ آن ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻛﺜﺮ آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪ .‬و ﺧﻮد اﻳﻦ اﻣﺮ‬
‫اﺷﻜﺎﻻت ﺟﺪي در ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي اﻳﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ‪.‬‬

‫در ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ ﺳﻪ ﻓﺎز در ﺻﻮرت ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋه ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﻤﺘﺮ از ‪ %80‬ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ در ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد ‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺸﺪه و ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺣﺪ ﻻزم ﺑﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ اوﻟﻴﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ) ﻫﺰﻳﻨﻪ ي اﺗﻼف اﻧﺮژي‬
‫اﺿﺎﻓﻲ ( ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﻤﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺶ از اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ي ﺛﺎﺑﺖ اوﻟﻴﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي درك ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﺜﺎل زﻳﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻳﻚ ﻛﺎر ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ‪ ،‬ﻣﻮﺗﻮر اﻟﻘﺎﺋﻲ ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺎ ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ ‪ 110Kw‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬و ﺑﺠﺎي‬
‫آن ‪ ،‬ﻣﻮﺗﻮري ﺑﺎ ﺗﻮان ‪ 132Kw‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻴﻢ ‪:‬‬

‫‪%94,2‬‬ ‫ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮر در ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ =‬ ‫‪‬‬

‫‪%92,5‬‬ ‫ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮر در ‪ %83,3‬ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ =‬ ‫‪‬‬

‫‪ 15‬ﺳﺎل‬ ‫ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﻣﻮﺗﻮر =‬ ‫‪‬‬

‫‪0,8‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺎرﻛﺮد =‬ ‫‪‬‬

‫ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﻛﻤﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻃﻮل ‪ 15‬ﺳﺎل ﺑﻤﻘﺪار ‪ 937,600‬ﻛﻴﻠﻮوات‬
‫ﺳﺎﻋﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﻮق اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ‬

‫‪6‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫اﻗﺘﺼﺎدي ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﻓﺮاوان ﺑﻮده و ﻟﺬا ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﻴﻦ ﺑﺎر و ﻣﻮﺗﻮر از اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺪﻻﻳﻞ زﻳﺮ ﻏﻴﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر ﻗﻴﻤﺖ آن ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ ي اوﻟﻴﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻧﮕﻪ داري و ﺗﻌﻤﻴﺮات آن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬

‫‪ .3‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﺑﺪﻟﻴﻞ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪن ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺎر ‪ ،‬ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻧﺮژي‬
‫ﺗﻠﻒ ﺷﺪه اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬

‫‪ ‬ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ ‪(Energy Efficient Motors ) :‬‬

‫ﮔﺮﭼﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺳﺖ ‪ ،‬وﻟﻲ در اﻏﻠﺐ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ‬
‫ﻛﺎﻣﻼً اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﻣﺪت زﻣﺎن روﺷﻦ ﺑﻮدن ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻴﺶ از زﻣﺎن ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮدن آن ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﻣﺪت زﻣﺎن روﺷﻦ ﺑﻮدن ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻴﺶ از ‪ 2000‬ﺳﺎﻋﺖ در ﺳﺎل ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪ .3‬ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺎر ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮده و ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﺎر ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺎرﻫﺎﺋﻲ ﭼﻮن ﻣﻴﻜﺴﺮﻫﺎ ‪ ،‬ﻧﻘﺎﻟﻪ ﻫﺎ و ﻓﻴﺪرﻫﺎ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع وﻗﺘﻲ آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﻫﺰﻳﻨﻪ ي اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻳﻚ اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ‬
‫ﻣﻔﻴﺪ آن ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺰﻳﺘﻬﺎي‬
‫دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ دارﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل آﻧﻬﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي را در ﻫﻨﮕﺎم راه اﻧﺪازي ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬و ﺣﺮارت و ﻧﻮﻳﺰ‬
‫ﻛﻤﺘﺮي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 2‬ﺗﺎ ‪ 3‬درﺻﺪ راﻧﺪﻣﺎن را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫اﮔﺮ در اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي آﻧﻬﺎ ﺑﺠﺎي ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﻛﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ‪ ،‬اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ ﻛﺎر ﺑﺎﻻ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫رﻓﺖ ‪ .‬ﺑﺎ روﻳﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮ ﻧﻈﻴﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻪ داري و ﺑﻬﺮه‬
‫ﺑﺮداري ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﺎراﺋﻲ اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻲ ﺑﺮد ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ‬
‫راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ ‪ ،‬ﺑﺠﺎي ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد از راﺑﻄﻪ ي زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫‪7‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫در راﺑﻄﻪ ي ﻓﻮق ‪ hp‬ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﺳﺐ ﺑﺨﺎر ‪ I ،‬ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺎر ) درﺻﺪ از ﺑﺎر ﻛﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺮ ‪hr ، ( 100‬‬
‫راﻧﺪﻣﺎن ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫ﺳﺎﻋﺎت ﻛﺎر در ﻃﻮل ﺳﺎل ‪ c ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻗﻴﻤﺖ اﻧﺮژي ) ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺮ ﻛﻴﻠﻮوات ﺳﺎﻋﺖ اﻧﺮژي ( ‪ηstd ،‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ) ‪ ( %‬و ‪ ηcc‬راﻧﺪﻣﺎن ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ ) ‪ ( %‬اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺮﻳﺪ ﻣﻮﺗﻮر و ﻳﺎ ﺳﻔﺎرش ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ‪ ،‬از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ‬
‫اﺳﺘﻔﺘﺪه ﮔﺮدد ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺠﺎي ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ ﻛﺮدن ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺳﻮﺧﺘﻪ و اﺳﺘﻔﺎده ي‬
‫ﻣﺠﺪد از آﻧﻬﺎ ‪ ،‬از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد ‪ .‬زﻣﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ) ﺑﻪ ﺳﺎل ( در ﺧﺮﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﺳﺎده ﻋﺒﺎرت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد از ‪:‬‬

‫‪ ‬اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر ﻧﻴﺰ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺒﻜﻪ ي ﺑﺮق ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮر و ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻴﺮو ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫‪ ‬ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻮان ‪POWER QUALITY‬‬

‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻮان ﺷﺒﻜﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻠﻴﺪ اﺧﺘﻼﻻت ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺮق ﻣﺜﻞ ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن در وﻟﺘﺎژ ‪ ،‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ‪ ،‬ﭼﺸﻤﻚ زدن ‪،‬‬
‫اﺳﭙﺎﻳﻚ ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ارت ﺑ‪‬ﺪ ‪ ،‬ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ ﻫﺎ و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻮان ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻳﺎدي در اﺗﻼف‬
‫اﻧﺮژي دارد ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺠﺮب وﺿﻌﻴﺖ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺮق ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪ ‬ﺗﺜﺒﻴﺖ وﻟﺘﺎژ ﺷﺒﻜﻪ‬

‫ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ وﻟﺘﺎژ اﻋﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ﻛﺎر ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ‪ %10‬در وﻟﺘﺎژ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ‪ ،‬اﻣﺎ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ اﺗﻼف اﻧﺮژي ﻣﻴﺰان اﻧﺤﺮاف از وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ %5‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫وﻟﺘﺎژ ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺖ ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ‪ ،‬ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴـﺪ ﻣﻮﺗﻮر و راﻧﺪﻣﺎن ﻣﻲ ﮔـﺮدد ‪ .‬ﺷﻜﻞ ﺷﻤﺎره ي ﻳﻚ ﻧﺸـﺎن‬
‫دﻫﻨﺪه ي درﺻﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮﺣﺴﺐ دزﺻﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات وﻟﺘﺎژ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬

‫‪8‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬
‫‪+25‬‬ ‫ﺗﻮرك راه اﻧﺪازي و ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ‬
‫‪+20‬‬
‫ﺟﺮﻳﺎن راه اﻧﺪازي‬
‫درﺻﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻋﻤﻠﻜﺮد‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ : (1‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات وﻟﺘﺎژ‬

‫‪+15‬‬
‫اﻋﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر روي ﺗﻮرك ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن راه‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫‪+10‬‬ ‫اﻧﺪازي ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ ‪،‬راﻧﺪﻣﺎن و‬

‫راﻧﺪﻣﺎن‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ‪.‬‬

‫‪+5‬‬
‫ﻇﺮﻳﺐ ﻗﺪرت‬
‫‪0‬‬
‫درﺻﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻟﺘﺎژ‬
‫‪-15 -10 -5‬‬ ‫‪0 +5 +10 +15‬‬

‫اﮔﺮ وﻟﺘﺎژ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻴﺶ از ‪ %5‬ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ‪ ،‬راﻧﺪﻣﺎن ﺑﻴﻦ ‪ 2‬ﺗﺎ ‪ 4‬درﺻﺪ اﻓﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و دﻣﺎي ﻣﻮﺗﻮر ﺣﺪود ‪15‬‬
‫درﺟﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪ .‬و اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ ﻋﻤﺮ ﻋﺎﻳﻖ ﻣﻮﺗﻮر را ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ داد ‪ .‬ﺷﻜﻞ ﺷﻤﺎره ي دو ﻋﻤﺮ ﻣﻮﺗﻮر‬
‫در دﻣﺎﻫﺎي ﻛﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﺎ ﻛﻼﺳﻬﺎي ﻋﺎﻳﻘﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪١٠٠٠٠‬‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ : (2‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ دﻣﺎي ﻛﻼف‬

‫‪١٠٠٠‬‬ ‫ﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮر روي ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ آن ﺑﺮاي‬
‫ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ ) ﻫﺰار ﺳﺎﻋﺖ (‬

‫‪Class H‬‬
‫ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ ﻛﻼس ﻋﺎﻳﻘﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪.‬‬

‫‪١٠٠‬‬

‫‪Class F‬‬

‫‪١٠‬‬ ‫‪Class B‬‬

‫‪١‬‬

‫‪٩٠ ١٠٠ ١١٠ ١٢٠ ١٣٠ ١۴٠ ١۵٠ ١۶٠ ١٧٠ ١٨٠ ١٩٠‬‬

‫دﻣﺎي ﻛﻼف ﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮر ) درﺟﻪ ي ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد (‬

‫‪9‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ ‬ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن ﻓﺎز ‪:‬‬

‫ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن از ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ %1‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن ﻓﺎز ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﻮﺳﻂ ‪ NEMA‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل اﮔﺮ وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﻓﺎز ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ‪ 462‬و ‪ 463‬و ‪ 755‬وﻟﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ وﻟﺘﺎژ ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 460‬وﻟﺖ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد و درﺻﺪ ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ‪:‬‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﺮﻳﺎن ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ و ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ و اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﺷﺪه و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎر ﻛﻢ در ﺷﻔﺖ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ﺳﻪ‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎي ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ﺑﺮاي ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و رﻧﺞ ﻫﺎي ﺗﻮاﻧﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻮﺿﻮح ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺎر ﻣﻮﺗﻮر ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪١٠٠‬‬
‫‪٩٠‬‬
‫‪٨٠‬‬ ‫ﺷﻜﻞ )‪ : (3‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺿﺮﻳﺐ‬
‫‪٧٠‬‬ ‫ﻗﺪرت ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺑﺎر ﻣﻮﺗﻮر ‪.‬‬
‫– ‪200‬‬
‫‪۶٠‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت‬

‫‪250hp‬‬
‫‪۵٠‬‬
‫‪۴٠‬‬ ‫‪40 - 75hp‬‬
‫‪٣٠‬‬
‫‪٢٠‬‬ ‫‪5 – 10hp‬‬
‫‪١٠‬‬
‫‪٠‬‬

‫‪٣۵‬‬ ‫‪۴۵‬‬ ‫‪۵۵ ۶۵ ٧۵‬‬ ‫‪٨۵ ٩۵ ١٠٠ %‬‬

‫درﺻﺪ از ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ‬

‫‪10‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ ‬روش ﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮر ‪:‬‬

‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻧﺤﻮه ي ﻋﻤﻞ و دﺳﺘﻴﺎﺑـﻲ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﻠـﻮب واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع و اﻧﺪازه ي ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري ‪،‬‬
‫ﻧﺤﻮه ي ﻧﮕﻪ داري و ‪ ......‬ﺑﻮده و ﻟﺬا ﻧﻤﻲ ﺗﻮان دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎء ﺑﺎزدﻫﻲ ﻛﻠﻴﻪ ي ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ اراﺋﻪ‬
‫داد ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺑﺎزدﻫﻲ ‪ ،‬ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد ‪.‬‬
‫دﺳﺘﻪ ي اول ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺖ ‪ .‬دﺳﺘﻪ ي دوم ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺦ اﻗﺪاﻣﺎت ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ در ﺣﺎل ﻛﺎر در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺎده اي ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ راﻧﺪﻣﺎن ﻛﺎر ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻤﻮل ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻲ ﺑﺎري در‬
‫ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ ﺳﻪ ﻓﺎز در ﻣﺤﺪوده ي ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 5‬درﺻﺪ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪ .‬وﻟﻲ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻲ ﺑﺎري ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﻮده و در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﺗﺎ ‪%12‬‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺎﻣﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻲ ﺑﺎري ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻌﻠﺖ ﻋﺪم ﻧﮕﻪ داري ﺻﺤﻴـﺢ از ﻣﻮﺗﻮر‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬در اﻛﺜﺮ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺑﺎر‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﻣﻮﺗـﻮر ‪ ،‬ﺑﺼـﻮرت اﺻﻄﻜﺎك ﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﺪم ﻧﮕﻪ داري ﺻﺤﻴﺢ ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎر اﻋﻤﺎل ﺷﺪه را در ﺟﺮﻳﺎن اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺗﺄ ﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و در واﻗﻊ ﺑﺨﺸﻲ از ﺗﻮان‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ورودي ﺻﺮف ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﺎر و ﻗﺴﻤﺖ دﻳﮕﺮ آن ﺑﺮاي ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ اﺻﻄﻜﺎك ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﺼﺮف ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻮارد زﻳﺮ را در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻠﻔﺎت اﻫﻤﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻴﺎن ﻛﺮد ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺗﻠﻔﺎت اﻫﻤﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺑﻮده و ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﻣﻴﺰان و ﻧﺤﻮه ي ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ .2‬در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﻋﺪم ﻧﮕﻪ داري ﺻﺤﻴﺢ از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﭼﺮﺧﺎن ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻮﻳﮋه ﺑﻠﺒﺮﻳﻨﮓ ﻣﺤﻮر ﻣﻮﺗﻮر ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺟﺐ اﻳﺠﺎد ﺑﺎر ﻣﺠﺎزي ﻧﺎﺷﻲ از اﻓﺰاﻳﺶ اﺻﻄﻜﺎك ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺷﺪه و ﻟﺬا ﺟﺮﻳﺎن ورودي ﻣﻮﺗﻮر در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻲ‬
‫ﺑﺎري و ﺑﺎر از ﺣﺪ ﻣﻄﻠﻮب و اﻋﻼم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ .3‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﺮﻳﺎن ورودي ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﺗﻠﻔﺎت اﻫﻤﻲ و ﺣﺮارت اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ ﺷﺪه و ﻟﺬا‬
‫درﺟﻪ ﺣﺮارت اﻃﺮاف ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ ‪.‬‬
‫از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺎرز ﺗﻠﻔﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻮﺗﻮر دﺷﻮاري ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي ﻣﻴﺰان و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ آن اﺳﺖ ‪ .‬در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻠﻔﺎت‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻮارد زﻳﺮ را اﻇﻬﺎر داﺷﺖ ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻣﻴﺰان ﺗﻠﻔﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﮕﻪ داري ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺑﺎ اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻧﮕﻪ داري ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﻠﻔﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ را ﺑﺴﺎدﮔﻲ در ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻗﻞ ﺧﻮد‬
‫ﻧﮕﻪ داﺷﺖ ‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ .3‬ﺗﻠﻔﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋه در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﭼﺮﺧﺎن ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫دﺳﺘﻮر اﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ‪:‬‬
‫در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ي ﻳﻚ ﺧﻼﺻﻪ اي از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ‬
‫ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﻋﻤﻮﻣﺎً در ﺻﻮرﺗﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎر ﻣﻮﺗﻮر در ﺣﺪود‬
‫ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫‪ 80‬ﺗﺎ ‪ 100‬درﺻﺪ ﺑﺎر ﻧﺎﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬ ‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ي دور ﻣﻮﺗﻮر اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد ‪.‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ‬ ‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺮﻋﺖ در ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫ﺑﺎر ﺛﺎﺑﺖ‬
‫ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ از ﻋﺪم اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎي ﻣﻮﺗﻮر از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز و ﺑﺮﺧﻮرداري از‬
‫ﺗﻬﻮﻳﻪ‬ ‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻋﻤﺎل ﺑﺎر ﻣﺠﺎزي از ﻣﺤﻮر ﻣﻮﺗﻮر ﻧﺎﺷﻲ از اﻓﺰاﻳﺶ اﺻﻄﻜﺎك‬ ‫روﻏﻦ ﻛﺎري‬

‫ﺟﺪول )‪ : (1‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺴﺘـﻘﺮ در ﺻﻨﺎﻳـﻊ و ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ در ﺣﺪ ﻣﻈﻠﻮب ﻗﺮار دارد ‪،‬‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﻮﺗﻮر ) ﺑﻮﻳﮋه ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺰرگ ( اﻗﺪام ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺛﺒﺖ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ‪ ،‬ﺑﺎزدﻫﻲ اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار داد ‪.‬‬

‫‪ .1‬ﻣﻴﺰان ﺑﺎر ) درﺻﺪ از ﻛﻞ ﺑﺎر (‬

‫‪ .2‬ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺎر ) درﺻﺪ از ﻛﻞ ﺑﺎر (‬
‫‪ .3‬ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻋﺖ ) درﺻﺪ از ﺳﺮﻋﺖ ﺳﻨﻜﺮون (‬
‫‪ .4‬ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮات وﻟﺘﺎژ ﺷﺒﻜﻪ ) درﺻﺪ از وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﻣﻲ (‬

‫‪ ‬دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي‬

‫ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺷﺪن ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ي دو ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻈﺎر اﻳﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﺑﺮاي دﺳﺘﻪ اي از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ ﺑﺎ ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ ‪ 2,2‬ﺗﺎ ‪ 30‬ﻛﻴﻠﻮوات ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻴﺰان اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدﻫﻲ ‪%‬‬ ‫ﻧﻮع اﻗﺪام‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ‬

‫‪5 - 15‬‬ ‫ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﻃﺮح‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪0–5‬‬ ‫ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻣﺪرن‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫‪10 – 15‬‬ ‫ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ و ﻗﺎﺑﺖ‬ ‫ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‬
‫‪0–5‬‬ ‫وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‬
‫‪4–6‬‬ ‫ﺗﻬﻮﻳﻪ ي ﻣﻄﻠﻮب‬ ‫ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‬
‫‪5–8‬‬ ‫اﺻﻄﻜﺎك ﻛﻢ‬ ‫ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‬

‫ﺟﺪول )‪ : (2‬اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﺗﻮان ‪ 2,2‬ﺗﺎ ‪ 30‬ﻛﻴﻠﻮوات‬

‫‪13‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻗﺪرت و دراﻳﻮﻫﺎي ‪: AC‬‬

‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻗﺪرت ) ‪ ، ( POWER ELECTRONICS‬ﺑﻬﺮه وري و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ‬

‫ﻣﺪرن را ﺑﻲ وﻗﻔﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ ‪ .‬اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻜﻨﻮﻟـﻮژي اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژي ﻏﻴﺮ آﻻﻳﻨﺪه‬
‫ﺑﺎزﻳﺎﻓﺘﻲ ‪ ، ( RENEWABLE ENERGY ) ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﺑﺎر و ﻓﺘﻮوﻟﺘﺎﺋﻴﻚ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻗﺪرت ﺣﺪود ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 20‬درﺻﺪ اﻣﻜﺎن ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي اﻟﻜﺘـﺮﻳﻜﻲ وﺟﻮد دارد ‪ .‬در‬
‫واﻗﻊ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻲ وﻗﻔﻪ ي ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺎ در ﻋﺮﺻﻪ ي اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻗﺪرت زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮاي ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ‪،‬‬
‫ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﺣﺘﻲ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﺮك ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻤﭗ ﻫﺎ و ﻓﻨﻬﺎ ‪ ،‬ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در دور ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻟﻴﻜﻦ در ﺳﺎل ﻫﺎي‬
‫اﺧﻴﺮ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻗﺪرت ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ ﻗﻔﺲ‬
‫ﺳﻨﺠﺎﺑﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ي دور ﻣﻮﺗﻮر ) ‪ AC DRIVE‬ﺑﺎ اﻳﻨﻮرﺗﺮ ﻳﺎ ﺑﻄﻮر ﺳﺎده دراﻳﻮ ( رو ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬دراﻳﻮﻫﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎﺋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮان ورودي ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ و ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺛﺎﺑﺖ را ﺑﻪ ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ و ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ دور ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ ي آن اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﻳﻚ دراﻳﻮ ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺮق ﺷﺒﻜﻪ را ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ‪ DC‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ آﻧﺮا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ اﻳﻨﻮرﺗﺮ ﻣﺠﺪداً‬
‫ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ‪ AC‬ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ و وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ﭼﻬﺎر ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻳﻚ دراﻳﻮ وﻟﺘﺎژ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬
‫ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺧﺎزﻧﻲ‬
‫ﭼﻚ‪AC‬‬ ‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫اﻳﻨﻮرﺗﺮ‬
‫‪L1‬‬
‫ﻓﻴﻠﺘﺮ‪RFI‬‬

‫‪U‬‬
‫‪L2‬‬
‫‪V‬‬
‫‪L3‬‬ ‫‪W‬‬

‫ﻳﻜﺴﻮﺳﺎز‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 4‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻳﻚ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ي دور ﻣﻮﺗﻮر ) ﻓﻘﻂ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻗﺪرت ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ( ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻗﺴﻤﺖ اﻳﻨﻮﺗﺮ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺳﻮﺋﻴﭻ ﻫﺎي ﻗﺪرﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎل ﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬
‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮزﻳﻚ زﻳﺎدي ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﻧﺪ ‪ .‬در واﻗﻊ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺳﻮﺋﻴﭻ ﻫﺎي ﻗﺪرﺗﻲ ﭼﻮن ‪ IGBT‬ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺎي رو ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ‪،‬‬
‫زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮاي ﻋﺮﺿﻪ ي دراﻳﻮﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪14‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﺷﻜﻞ ﻣﻮج ﺧﺮوﺟﻲ دراﻳﻮ ‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﭘﺎﻟﺲ ﻫﺎي ‪ DC‬ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ي ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﺮوﺟﻲ دراﻳﻮ ﻣﻨﺸـﺄ اﺧﺘﻼﻻﺗﻲ در ﻛﺎر ﻣﻮﺗﻮر ﺷـﻮد ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﺷﻜﻞ ﻣﻮج ﺧﺮوﺟﻲ دراﻳﻮ‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ اﺗﻼف ﺣﺮارﺗﻲ اﺿﺎﻓﻲ ‪ ،‬ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻜﻲ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻ در ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺪه و ﻳﺎ ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﮔﺸﺘﺎور ‪ TORQUE PULSATION‬در ﻣﻮﺗﻮر ﮔﺮدد ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل دراﻳﻮﻫﺎي اﻣﺮوزي ﺑﺪﻟﻴﻞ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺳﻮﺋﻴﭻ ﻫﺎي ﻗﺪرت ﺳﺮﻳﻊ ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺸﻜﻼت را ﻋﻤﻼً ﺣﺬف ﻛﺮده اﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪ ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ادوات ﭘﻴﭽﻴﺪه اي ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ ،‬وﻟﻲ ﭼﻮن در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﻧﻬﺎ از‬
‫ﻣﺪارات اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻗﺪرت اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻓﺎﻗﺪ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺘﺤﺮك ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬از ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﻻﺋﻲ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ دﻳﮕﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ آﻧﻬﺎ در ﻋﻮدت دادن اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ در‬
‫ﺗﺮﻣﺰﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در ﭼﻨﻴـﻦ ﺷﺮاﻳـﻄﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﺪرن ﻣﻲ ﺗﻮان از اﺗﻼف اﻳﻦ ﻧﻮع اﻧﺮژي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮد ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ ﻗﻴﻤﺖ اﻧﺮژي‬
‫ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪه از اﻳﻦ ﻃﺮﻳـﻖ ‪ ،‬در ﻛﻤﺘـﺮ از ﻳـﻚ ﺳﺎل ﻣﻌﺎدل ﻫﺰﻳﻨـﻪ ي ﺳﺮﻣﺎﻳـﻪ ﮔﺬاري ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎزﻳﺎﻓـﺖ اﻧﺮژي‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ) ‪( DRIVE’S‬‬
‫در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ در ﻣﻮرد ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر در ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺻﺤﺒﺖ ﺧﻮاﻫﻴﻢ‬
‫ﻛﺮد ‪ .‬ﺳﻌﻲ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻌﺪادي ﻣﺜﺎل اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع را ﻧﺸﺎن دﻫﻴﻢ ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ‬
‫زﻳﺎدي ‪ ،‬ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اي ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺘﺪه از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه دور ﻣﻮﺗﻮر در ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺑﻤﺮاﺗﺐ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻗﺪاﻣﺎت ﺑﺮﺷﻤﺮده در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬اﻣﻜﺎن اﻋﻤﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻻزم را در ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮﺗﻮر ﻓﻦ و‬
‫ﻳﺎ ﭘﻤﭗ را ﺑﻄﻮر داﺋﻢ ﻓﺮاﻫﻢ آورده و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از اﺗﻼف اﻧﺮژي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه‬
‫در ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮد ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دراﻳﻮ ‪ ،‬ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻪ ﺑﺎر ﺗﻄﺒﻴﻖ داده ﺷﺪه و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺎز‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻣﻮش و روﺷﻦ ﻛﺮدن ﻣﻮﺗﻮر و ﻳﺎ ادوات ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﺷﻴﺮ ﻳﺎ دﻣﭙﺮ ﺣﺬف ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺳﺮﻋﺖ دﻗﻴﻖ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن ‪ ،‬ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪارات اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ‪،‬‬
‫اﺳﺘﻬﻼك ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه در ﺣﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪ .‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي در ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ي دور ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ دارد ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ي اوﻟﻴﻪ ي اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ‬
‫) ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ( ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ روش ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎﻻ‬
‫ﺑﻮدن ﺑﺎزدﻫﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺼﻮرت ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ي راﻫﺒﺮي ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬اذا اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل‬

‫‪15‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻛﻨﻨﺪه ي دور در ﻃﻮل زﻣﺎن ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮد ‪ ،‬زﻣﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﺗﺎ ﺳﻪ ﺳﺎل ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﺮك ﻗﻴﻤﺖ اوﻟﻴﻪ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي‬
‫ﻛﻤﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ي اوﻟﻴﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ آن ﻫﺰﻳﻨﻪ ي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺻﺮف‬
‫اﻧﺮژي ﺗﻠﻒ ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻪ داري ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫در ﺷﻜﻞ ﭘﻨﺞ ﻣﻴﺰان اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﺰان اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻫﺎي دور ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪75.0%‬‬
‫‪54.8%‬‬

‫‪56.7%‬‬
‫‪100‬‬
‫‪49.7%‬‬

‫‪52.2%‬‬

‫‪54.5%‬‬
‫‪48.3%‬‬
‫‪45.1%‬‬
‫‪44.7%‬‬

‫‪80‬‬
‫‪28.9%‬‬

‫‪60‬‬

‫‪68.9‬‬
‫‪40‬‬

‫‪52.8‬‬
‫‪51.6‬‬
‫‪50.3‬‬
‫‪43.6‬‬
‫‪41.6‬‬

‫‪45‬‬
‫‪34.2‬‬
‫‪32.3‬‬

‫‪20‬‬
‫‪16.7‬‬

‫‪0‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل‬ ‫ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ ﺳﺮوو ﮐﻨﺮﻟﺮ ‪ DC‬ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ اﺳﺘﭗ ﺳﺮوو ‪ AC‬ﮐﻨﺘﺮﻟﺮ ‪ DC‬ﺳﺮوو ﺑﺎ‬ ‫ﮐﻨﺘﺮﻟﺮهﺎﯼ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر ‪ DC‬ﺑﺮدارﯼ ﺑﺪون ﺑﺮدارﯼ ﺷﺎر ﻣﻮﺗﻮرهﺎﯼ‬ ‫ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫ﻣﻮﺗﻮر ‪AC‬‬
‫ﺳﻨﺴﻮر ﺑﺮاﯼ ﺑﺮاﯼ ﻣﻮﺗﻮر ‪ AC‬ﺑﺎ روش‬ ‫ﺑﺪون‬ ‫روش‬ ‫ﮐﻨﻮرﺗﻮر‬ ‫‪DC‬‬ ‫ﺑﺎ روش ﺣﻠﻘﻪ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬ ‫‪AC‬‬ ‫ﺟﺎروﺑﮏ ﻣﻮﺗﻮر ‪AC‬‬ ‫‪PWM‬‬ ‫ﺟﺎروﺑﮑﺪار ﺗﻴﺮﻳﺴﺘﻮرﯼ‬ ‫ﺑﺎز )‪V/F‬‬
‫ﺗﻮرﮎ‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ(‬
‫)‪(DTC‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 5‬ﻛﺎرﺑﺮد ﻓﻌﻠﻲ و آﻳﻨﺪه ) ‪ 18‬ﻣﺎه آﻳﻨﺪه ( ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎي دور ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ دارﻧﺪ ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻗﺎدرﻧﺪ اﻧﻮاع ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ AC‬و ‪ DC‬را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺳﺎده ﺗﺮﻳﻦ روش ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ AC‬روش ﺗﺜﺒﻴﺖ وﻟﺘﺎژ ﺑﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ) ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل ‪ V/F‬ﺛﺎﺑﺖ ( ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ از ﻧﻮع اﺳﻜﺎﻟﺮ‬
‫ﺑﻮده و ﺑﺼﻮرت ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺎز ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﻮب ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻣﺰﻳﺖ اﻳﻦ روش ‪ ،‬ﺳﺎدﮔﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ آن‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي ﺳﺮﻳﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪16‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ ‬روش ﻛﻨﺘﺮل اﺳﻜﺎﻟﺮ‬

‫ﺷﻤﺎي ﻛﻠﻲ روش ﻛﻨﺘﺮل اﺳﻜﺎﻟﺮ در ﺷﻜﻞ ﺷﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪FREQUENCY CONTROL :‬‬

‫‪FREQUENCY‬‬ ‫‪V/F‬‬ ‫‪M‬‬

‫‪MODULATOR‬‬
‫‪REF‬‬ ‫‪RATIO‬‬ ‫~‪3‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 6‬روش ﻛﻨﺘﺮل اﺳﻜﺎﻟﺮ‬

‫اﻳﻦ روش را در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎ ﻋﻨﺎوﻳﻨﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺪوﻻﺳﻴﻮن ﻋﺮض ﭘﺎﻟﺲ ) ‪ ، ( PWM‬ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ V/F ،‬ﻳﺎ‬
‫‪ VVVF‬ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ‪ .‬ﺷﻜﻞ ﻫﻔﺖ ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺪار ﻗﺪرت دراﻳﻮ ‪ AC‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﺗﻐﺬﻳﻪ ي‬ ‫ﭘﻞ‬ ‫ﺗﻐﺬﻳﻪ ي‬

‫آرﻣﻴﭽﺮ‬ ‫ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫ﻣﻴﺪان‬

‫ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫ﻣﺒﺪل ﻣﻴﺪان‬

‫ﭘﻞ‬
‫ﻣﺜﺒﺖ‬

‫ﻣﺒﺪل آرﻣﻴﭙﺮ‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 7‬ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺪار ﻗﺪرت دراﻳﻮ ‪AC‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﻔﺖ ﻧﺨﺴﺖ وﻟﺘﺎژ ‪ AC‬ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ‪ DC‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ي ﻣﺪوﻻﺗﻮر ‪ ،‬دﻧﺒﺎﻟﻪ ي‬
‫ﭘﺎﻟﺴﻲ از وﻟﺘﺎژ ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬در اﻳﻦ روش ﻣﻘﺪار ‪ V/F‬ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ وﻟﺘﺎژ ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ روي ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻮﺗﻮر وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻣﺘﻐﻴﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ وﻟﺘﺎژ‬
‫و ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻮﺗﻮر را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻴﺪﺑﻚ ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‬
‫روي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻳﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺷﻔﺖ ﻣﻮﺗﻮر ﻧﺪارﻳﻢ ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪوﻻﺗﻮر ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺗﺄﺧﻴﺮ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬
‫ﮔﺸﺘﺎور ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪17‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ ‬روش ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮداري ﺷﺎر‬

‫ﺷﻤﺎي ﻛﻠﻲ روش ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮداري ﺷﺎر در ﺷﻜﻞ ﻫﺸﺖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪FLUX VECTOR CONTROL :‬‬

‫‪SPEED‬‬ ‫‪TORQUE‬‬ ‫‪M‬‬

‫‪MODULATOR‬‬
‫‪CONTROL‬‬ ‫‪CONTROL‬‬ ‫~‪3‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 8‬روش ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮداري ﺷﺎر‬

‫ﺑﺮاي ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ اﻟﮕﻮﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ دراﻳﻮﻫﺎي ‪ ، DC‬ﻣﺘﻐﻴﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ در ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬
‫در روش اﺳﻜﺎﻟﺮ ‪ ،‬ﻣﺘﻐﻴﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻏﻴﺮ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ روش ﺳﻌﻲ ﺷﺪه ﺗﺎ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮﻫﺎي‬
‫ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻮﺗﻮر ) ﺷﺎر و ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻮﺗﻮر ( ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮدار ﺷﺎر و ﮔﺸﺘﺎور روﺗﻮر ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن روﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ روي ﺟﺮﻳﺎن روﺗﻮر وﺟﻮد ﻧﺪارد ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ ﺟﺮﻳﺎن روﺗﻮر ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺘﺎﺗﻮر اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت رﻳﺎﺿﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎن روﺗﻮر و ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺘﺎﺗﻮر ‪ ،‬ﺷﺎر و‬
‫ﮔﺸﺘﺎور روﺗﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻴﺪﺑـﻚ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮﺗﻮر را ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻛﺮد ‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد دﻗﺖ در ﺳﺮﻋﺖ و ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﮔﺸﺘﺎور ‪ ،‬اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻓﻴﺪﺑﻚ و ﻣﺪوﻻﺗﻮر از ﻋﻤﺪه ﻣﻌﺎﻳﺐ اﻳﻦ‬
‫دراﻳﻮﻫﺎ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫روﺑﻮﺗﻬﺎ و ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎي اﺑﺰار ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ از ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﺎي ﺑﺎ دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺑﺎﻻ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ روش ﻫﺎي‬
‫ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﺮداري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬در اﻳﻦ روش ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺘﺎﺗﻮر ﺑﻪ دو ﻣﺆﻟﻔﻪ ي‬
‫ﺗﻮرك ﺳﺎز و ﻓﻠﻮﺳﺎز ‪ ،‬و ﻛﻨﺘﺮل آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رﮔﻮﻻﺗﻮرﻫﺎي ‪ ، PI‬ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ داده ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮر‪ AC‬ﻧﻈﻴﺮ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ‪ DC‬ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد ‪ .‬و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻤﺎم ﻣﺰاﻳﺎي ﻣﻮﺗﻮر ‪ DC‬از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﺸﺘﺎور ﺳﺮﻳﻊ آﻧﻬﺎ در ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‬
‫‪ AC‬ﻧﻴﺰ در دﺳﺘﺮس ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﭘﺎﺳﺦ ﮔﺸﺘﺎور در روﺷﻬﺎي ﺑﺮداري ﺣﺪود ‪ 10-20 ms‬و در روﺷﻬﺎي‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﺸﺘﺎور ) ‪ ( DIRECT TORQUE CONTROL‬اﻳﻦ زﻣﺎن ﺣﺪود ‪ 5 ms‬اﺳﺖ ‪ .‬در ﻫﺮ‬
‫ﺣﺎل ﻧﻮع ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﻣﻄﻠﻮب ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻛﺎرﺑﺮد اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ﻧﻪ ﺧﻼﺻﻪ اي از روﺷﻬﺎي ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ Ac‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪18‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫روش ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺳﻨﻜﺮون و اﻟﻘﺎﺋﻲ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل اﺳﻜﺎﻟﺮ‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮداري‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ) ‪( DTC‬‬

‫ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺎز‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 9‬ﺧﻼﺻﻪ اي از اﻧﻮاع روش ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪AC‬‬

‫‪ ‬روش ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﺸﺘﺎور ‪:‬‬

‫ﺷﻤﺎي ﻛﻨﺘﺮل روش ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﺸﺘﺎور در ﺷﻜﻞ ‪ 10‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫‪DIRECT TORQUE CONTROL DTC :‬‬

‫‪SPEED‬‬ ‫‪TORQUE‬‬ ‫‪M‬‬

‫‪CONTROL‬‬ ‫‪CONTROL‬‬ ‫~‪3‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 10‬روش ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﺸﺘﺎور‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﺸﺘﺎور ﻳﺎ ‪ ، DTC‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ‪ AC‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ‪ ABB‬اراﺋﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ روﺷﻬﺎي ﻣﺘﺪاول ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ :‬روش اﺳﻜﺎﻟﺮ و ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮداري ﺷﺎر در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺎز‬
‫و ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬اﺳﺎس ﻛﺎر ‪ DTC‬ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ﺗﺌﻮري ﻛﻨﺘﺮل ﺟﻬﺖ ﻣﻴﺪان ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ ﺑﻨﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫‪.‬‬
‫ﺷﺎر اﺳﺘﺎﺗﻮر و ﮔﺸﺘﺎور ‪ ،‬ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ‪ DTC‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﮕﻨﺎل‬
‫ﭘﺮوﺳﺴﻮر دﻳﺠﻴﺘﺎل ) ‪ ( DSP‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت در ﻣﺪل ﻧﺮم اﻓﺰاري ﻣﻮﺗﻮر ﭼﻬﻞ‬
‫ﻫﺰار ﺑﺎر در ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ واﻗﻌﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺮﺟﻊ ‪،‬‬
‫ﻫﺮ ﻋﻤﻞ ﺳﻮﺋﻴﭽﻴﻨﮓ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻐﻴﻴﺮات دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎرﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻗﻄﻊ ﺑﺮق ﻋﻤﻞ‬
‫ﺳﻮﺋﻴﭽﻴﻨﮓ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪19‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﭼﺮا ‪ DTC‬؟‬
‫در اﻳﻦ روش ﻋﻼوه ﺑﺮاﻳﻨﻜﻪ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬ﭘﺮدازش ﻧﺮم اﻓﺰاري ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺮﻳﻊ و ﻋﺪم ﻧﻴﺎز‬
‫ﺑﻪ اﻧﻜﺪر و ﻣﺪوﻻﺗﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎ ‪ ،‬دراﻳﻮي ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﺸﺘﺎور ﺳﺮﻳﻊ ) ﺣﺪود ‪ 10‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ از‬
‫ﺳﺎﻳﺮ دراﻳﻮﻫﺎي ‪ ( AC‬ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ ‪.‬‬
‫دﻗﺖ ﺳﺮﻋﺖ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ در اﻳﻦ دراﻳﻮﻫﺎ ‪ 8‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻬﺘﺮ از ﻳﻚ دراﻳﻮ ‪ ، AC‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ دراﻳﻮ ‪ DC‬ﺑﺎ‬
‫ﻓﻴﺪﺑﻚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻮك ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﺸﺘﺎور ‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻠﻮك دﻳﺎﮔﺮام ﺷﻜﻞ دوازده ‪ DTC ،‬از دو ﺑﻠﻮك ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺸﺘﺎور و ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻠﻮك ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺶ‬
‫‪SPEED‬‬

‫‪Normal‬‬
‫‪Flux‬‬

‫‪20‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺗﺎور را ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲ دﻫﻴﻢ ‪:‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 11‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻋﺖ‬

‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ زﻣﺎن‬

‫‪TIME‬‬
‫ش‬
‫‪DTC Core‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﮔﺸﺘﺎور‬
‫ﺗﻮان ورودي‬ ‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 12‬‬
‫ﻣﺮﺟﻊ ﮔﺸﺘﺎور‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻨﺪه‬ ‫ﺑﻠﻮك ﻛﻨﺘﺮل‬
‫داﺧﻠﻲ‬ ‫ﮔﺸﺘﺎور‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮ ﭘﺎﻟﺲ‬ ‫ﺳﻮﺋﻴﭻ ﻫﺎي‬ ‫ﻳﻜﺴﻮﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﺳﻴﮕﻨﺎل‬
‫ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﺑﻬﻴﻨﻪ‬ ‫دﺳﺘﻮري‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﮔﺸﺘﺎور‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬
‫ﺑﺎس‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﺷﺎر‬ ‫‪DC‬‬

‫اﻳﻨﻮرﺗﺮ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺷﺎر‬ ‫‪A‬‬
‫‪4‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎور واﻗﻌﻲ‬ ‫ﺳﻮﺋﻴﭻ‬ ‫وﻟﺘﺎژ ﺑﺎس‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬ ‫‪AMC‬‬ ‫‪DC‬‬
‫ﺷﺎر واﻗﻌﻲ‬
‫ﻣﺪل اﻧﻄﺒﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر‬

‫ﻣﺮﺟﻊ ﺷﺎر‬
‫داﺧﻠﻲ‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ﻣﻮﺗﻮر‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ ‬ﺑﻠﻮك ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺸﺘﺎور ‪:‬‬
‫˜‪3‬‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ي اول اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺟﺮﻳﺎن و وﻟﺘﺎژ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪.‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﺑﻌﺪ اﻳﻦ وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪ ﺑﻠﻮك ﻣﺪل اﻧﻄﺒﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر داده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﻠﻮك ﻣﺪار ﻣﻌﺎدﻟﻲ ﺑﺮاي ﻣﻮﺗﻮر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻠﻮك ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ از‬
‫روي ﻣﻘﺎدﻳﺮ وﻟﺘﺎژ ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﻮﺋﻴﭻ ﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺷﺎر و ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻮﺗﻮر را ﺑﺪﺳﺖ آورد ‪ .‬ﻧﻴﺎز‬
‫ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ذاﺗﻲ ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺳﺘﺎﺗﻮر ‪ ،‬ﺿﺮﻳﺐ اﺷﺒﺎع و اﻧﺪوﻛﺘﺎﻧﺲ اﻟﻘﺎﺋﻲ دارد ﻛﻪ در اﺑﺘﺪاي ﻛﺎر و‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻤﻞ ‪ AUTO-TUNING‬اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﮔﺸﺘـﺎور و ﺷﺎر ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﺑﻠﻮك ﻣﺪل ﻣﻮﺗـﻮر ‪ ،‬ﻫﺮ ‪ 25‬ﻣﻴﻜﺮوﺛﺎﻧـﻴﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﻮﺋﻴﭻ ﻫﺎي ﻗﺪرت اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ روش ﻣﺪوﻻﺗﻮر‬

‫‪21‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫اﻟﮕﻮي از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اي وﺟﻮد ﻧﺪارد ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روش ﻫﺎي ‪ %30 ، VECTOR‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎي ﺳﻮﺋﻴﭻ‬
‫ﻫﺎ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻠﻔﺎت ﻛﻤﺘﺮي روي ‪ IGBT‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺑﺪون اﻧﻜﺪر ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﮔﺸﺘﺎوري ﻣﻌﺎدل ‪ 2‬ﻣﻴﻠﻲ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ رﺳﻴﺪ ‪.‬‬

‫‪ ‬ﺑﻠﻮك ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ ‪:‬‬

‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﭘﻨﺠﻢ ‪ ،‬ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻠﻮك ﺳﺮﻋﺖ ‪ ،‬از ﻳﻚ ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﻋﺒﻮر ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ ‪ .‬ورودي اﻳﻦ ﻣﺤـﺪود ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از ﻳﻚ ﻣﺮﺟﻊ ﺧﺎرﺟﻲ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﻮد ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﺷﺸﻢ ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮﻟﺮ ﺳﺮﻋﺖ ) ﺷﺎﻣﻞ ‪ PID‬و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ي ﺳﺮﻋﺖ ( ﺳﺮﻋﺖ واﻗﻌﻲ را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪22‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﺰاﻳﺎي ‪: DTC‬‬
‫‪ .1‬ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﮔﺸﺘﺎور ‪:‬‬
‫در ﻟﺤﻈﺎت ﮔﺬراي ﺑﺎر ‪ ،‬زﻣﺎن اﻓﺖ ﺳﺮﻋﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﺮوﺳﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺸﺘﺎور در ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺰﻳﺖ ﺑﺨﺼﻮص در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﻫﺎ و آﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ ﻛﻪ ‪ ،‬ﺑﺎر ﺑﻪ راه اﻧﺪازي و ﺗﻮﻗﻒ ﻣﻨﻈﻢ و ﻧﺮم‬
‫ﻧﻴﺎز دارد ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻳﻚ ‪ WINDER‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺸﺶ از ﺳﺮﻋﺖ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ‬
‫ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ ‪.‬‬

‫‪ .3‬ﮔﺸﺘﺎور ﺧﻄﻲ ‪:‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺼﻮرت ﺧﻄﻲ در ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن ‪ WINDER‬ﺿﺮوري اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ .4‬دﻗﺖ ﺳﺮﻋﺖ دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ‪:‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎر ‪ ،‬ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎز ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫‪DTC‬‬ ‫‪PWM‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎور‬

‫ﮔﺸﺘﺎور‬

‫زﻣﺎن‬ ‫زﻣﺎن‬
‫ﺳﺮﻋﺖ‬

‫ﺳﺮﻋﺖ‬

‫زﻣﺎن‬ ‫زﻣﺎن‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 13‬‬

‫‪23‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﺮﺟﻊ ﮔﺸﺘﺎور‬
‫‪۵‬‬
‫‪۶‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﮔﺸﺘﺎور‪/‬ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺮﻋﺖ ‪ /‬ﮔﺸﺘﺎور‬

‫ﻣﺮﺟﻊ ﺳﺮﻋﺖ‬

‫ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎز ﺷﺎر‬

‫ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎز ﺷﺎر‪ON/OFF‬‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‬

‫ﺳﺮﻋﺖ واﻗﻌﻲ‬
‫ﺗﺮﻣﺰ ‪ON/OFF‬‬
‫‪٧‬‬

‫ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮر ‪:‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪( 14‬‬
‫ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﻫﻢ در ﺑﻬﺒﻮد ﺑﻬﺮه وري ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻫﻢ در ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ ﻣﺼﺮف‬
‫اﻧﺮژي در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ‪ :‬ﻓﻨﻬﺎ ‪ ،‬ﭘﻤﭗ ﻫﺎ ‪ ،‬ﻛﻤﭙﺮوﺳﻮرﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻣﺤﺮﻛﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ‪ ،‬در ﺳﺎﻟﻬﺎي‬
‫اﺧﻴﺮ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ﻗﺎدرﻧﺪ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي ﺑﺎر را ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎي‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻄﺒﻴﻖ دﻫﻨﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎ ﺗﻮان راﻛﺘﻴﻮ ﻧﺎﭼﻴﺰي از ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲ ﻛﺸﻨﺪ و ﻟﺬا ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي اﺻﻼح‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺎر ﻧﺪارﻧﺪ ‪ .‬در زﻳﺮ ﺑﻪ ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ي دور ﻣﻮﺗﻮر اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪ .1‬در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺠﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﺮﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ‪ ،‬در ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﺳﻴﺎﻻت ﺑﻄﻮر ﻣﺆﺛﺮي در ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬اﻳﻦ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي آن ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ آﻻﻳﻨﺪه ﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ .2‬اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ﻛﻪ ﻗﺎدرﻧﺪ ﻣﻮﺗﻮر را ﻧﺮم راه اﻧﺪازي ﻛﻨﻨﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻋﻼوه‬
‫ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ روي ﺷﺒﻜﻪ ‪ ،‬از ﺷﻮﻛﻬﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺷﻮﻛﻬﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ اﺳﺘﻬﻼك ﺳﺮﻳﻊ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ‪ ،‬ﺑﻠﺒﺮﻳﻨﮓ ﻫﺎ و ﻛﻮﭘﻠﻴﻨﮓ ﻫﺎ ‪،‬‬
‫ﮔﻴﺮﺑﻜﺲ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﻳﻲ از ﺑﺎر ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬راه اﻧﺪازي ﻧﺮم ‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻧﮕﻪ داري را ﻛﺎﻫﺶ داده و ﺑﻪ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﻣﺤﺮك ﻫﺎ و ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي دوار ﻣﻨﺠﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪24‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ .3‬ﺟﺮﻳﺎن ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه از ﺷﺒﻜﻪ در ﻫﻨﮕﺎم راه اﻧﺪازي ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دراﻳﻮ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ %10‬ﺟﺮﻳﺎن اﺳﻤﻲ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي اﺻﻼح ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ﻧﺪارﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪ .5‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﺎر اﻳﺠﺎب ﻛﻨﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ي دور ‪ ،‬ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺳﺮﻋﺖ ﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ ‪ .‬ﻛﺎر در ﺳﺮﻋﺖ ﻫﺎي ﻛﻢ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻪ داري ادواﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ ‪:‬‬
‫ﺑﻴﺮﻳﻨﮓ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه و دﻣﭙﺮﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﻳﻚ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ي دور ﻗﺎدر اﺳﺖ رﻧﺞ ﺗﻐﻴﻴﺮات دور را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ روش ﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ دور ‪،‬‬
‫ﺑﻤﻴﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن از ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﭼﻮن ﻟﺮزش و ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ .7‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﺪرن اﻣﺮوزي ﺑﺎ ﻣﻘﺪورات ﻧﺮم اﻓﺰاري ﻗﻮي ﺧﻮد ‪ ،‬ﻗﺎدرﻧﺪ راه ﺣﻞ ﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻨﻌﺘﻲ اراﺋﻪ دﻫﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪25‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي و ﻧﻘﺶ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ‪:‬‬
‫اﻣﺮوزه در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻟﺰاﻣﺎت زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ از ﻳﻜﺴﻮ و رﻗﺎﺑﺖ ﺑﻨﮕﺎﻫﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‬
‫ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي اﻧﺮژي را ﺑﺼﻮرت ﻳﻚ اﻣﺮ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب در آورده اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ‬
‫اﻧﺮژي در ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ‪ :‬ﻣﻮاردي ﭼﻮن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‬
‫ﺑﺎ ﺑﺎزدﻫﻲ ﺑﺎﻻ ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺗﻼف اﻧﺮژي در آﻧﻬﺎ زﻳﺎد اﺳﺖ ‪،‬‬
‫ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ اﻧﺮژي از ﭘﺮوﺳﻪ ﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ و ﻧﻈﺎﻳﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻋﻤﺎل ﭼﻨﻴﻦ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ در ﻣﻮارد‬
‫زﻳﺎدي ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص در ﻣﻜﺎن ﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ از ﻓﻦ ﻫﺎ ‪ ،‬ﭘﻤﭗ ﻫﺎ و ﻛﻤﭙﺮوﺳﻮرﻫﺎ در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺑﻜﺎر‬
‫ﮔﻴﺮي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻤﻮدن ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ در ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد زﻣﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﺗﺎ ﺳﻪ ﺳﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻛﻤﺘﺮ از‬
‫‪ %10‬ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ دراﻳﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ %25‬آﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دراﻳﻮ ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻴﺢ اﻗﺘﺼﺎدي دارد ‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﺗﺤﺎدﻳﻪ ي اروﭘﺎ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 2005‬ﻣﻴﻼدي ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ‬
‫‪ 63.5 The‬در ﺻﻨﺎﻳﻊ اﻧﺮژي ﺗﻨﻬﺎ در ﺳﺎﻳﻪ ي اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ و دراﻳﻮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪ .‬ﻛﻪ‬
‫ﺳﻬﻢ دراﻳﻮ در ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ داراي ﺗﻮﺟﻴﺢ اﻗﺘﺼﺎدي ﺣﺪود ‪ %63‬اﺳﺖ ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ را ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ در‬
‫ﺟﺪول ﺳﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ ‪.‬‬

‫‪VSD + EEM‬‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه دور‬ ‫ﻣﻮﺗﻮر راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ‬

‫‪VSD‬‬ ‫‪EEM‬‬
‫‪46,2‬‬ ‫‪35,5‬‬ ‫‪12,0‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ‬
‫‪17,3‬‬ ‫‪12,3‬‬ ‫‪5,7‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻓﻨﻲ‬
‫‪63,5‬‬ ‫‪47,8‬‬ ‫‪17,8‬‬ ‫ﺟﻤﻊ ) ‪( TWh‬‬
‫‪33,6‬‬ ‫‪22,4‬‬ ‫‪12,0‬‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ‬
‫‪11,1‬‬ ‫‪5,7‬‬ ‫‪5,7‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي‬
‫‪44,7‬‬ ‫‪28,1‬‬ ‫‪17,8‬‬ ‫ﺟﻤﻊ ) ‪( TWh‬‬

‫ﺟﺪول ) ‪ : ( 3‬ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻓﻨﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ ) ‪ ( EEM‬و ﻛﻨﺘﺮل دور‬
‫) ‪ ( VSD‬در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻋﻀﻮ اﺗﺤﺎدﻳﻪ ي اروﭘﺎ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪2005‬‬

‫‪26‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ي ﻓﻮق ﺑﺎ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺑﺎر ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ اﻗﺘﺼﺎدي ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي را ﻧﻴﺰ در اﺗﺤﺎدﻳﻪ ي اروﭘﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‬
‫‪ .‬ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آن را در ﺷﻜﻞ ﭘﺎﻧﺰده ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪TWh‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 15‬ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻗﺘﺼﺎدي در ﻛﺸﻮرﻫﺎي اﺗﺤﺎدﻳﻪ ي اروﭘﺎ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻧﻮع ﺑﺎر‬

‫ﺗﺮﻣﺰ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ‪:‬‬

‫ﻫﺪف اﻳﻦ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي اراﺋﻪ ي راه ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ اﻧﺮژي ﺗﻠﻒ ﺷﺪه در ﻋﻤﻞ ﺗﺮﻣﺰ ﮔﻴﺮي و ﺑﺮﮔﺸﺖ اﻳﻦ‬
‫اﻧﺮژي ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ي ﺳﺮﻋﺖ و ﮔﺸﺘﺎور ‪:‬‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد دراﻳﻮ ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﺮﻋﺖ و ﮔﺸﺘﺎور ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ي اﺻﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫)‪۴‬‬
‫‪(١‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬

‫ﺷﺘﺎب ﻣﻌﻜﻮس‬ ‫ﺷﺘﺎب‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪( 16‬‬
‫ﺷﺘﺎب‬ ‫ﺷﺘﺎب ﻣﻌﻜﻮس‬
‫)‪٣‬‬ ‫‪(٢‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬

‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬

‫‪27‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺸﺘﺮك دراﻳﻮﻫﺎي ‪ AC‬در ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ‪ 1‬و ‪ 3‬اﺳﺖ ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺮﻋﺖ و ﮔﺸﺘﺎور ﻫﻢ ﺟﻬﺖ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ ،‬و ﺟﻬﺖ ﺗﻮان از دراﻳﻮ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻓﻦ و ﭘﻤﭗ ﭼﻨﻴﻦ اﻟﮕﻮﺋﻲ دارﻧﺪ ‪ .‬ﻛﺎرﺑﺮد دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ‬
‫اﻛﺴﺘﺮودر و ﻧﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺸﺘﺎور ﺛﺎﺑﺖ و ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﻻزم دارﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ‪ ، 2‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺟﻬﺖ ﺗﻮان از دراﻳﻮ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﻳﺎ ﺑﺮﻋﻜﺲ اﺳﺖ ‪ .‬در ﺻﻨﺎﻳﻊ زﻳﺎدي ﺑﺮاي ﺗﻮﻗﻒ‬
‫اﺿﻄﺮاري ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺎرﺑﺮد دارد ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ‪ : 4‬آﺳﺎﻧﺴﻮر ‪ ،‬ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ و ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ دﺳﺘﻲ ) وﻳﻨﭻ ( از اﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎي‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮش ‪ ،‬ﺧﻢ ‪ ،‬ﭘﻴﭽﺶ و دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺴﺖ ﻣﻮﺗﻮر ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻜﺮار ﺳﺮﻋﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮔﺸﺘﺎور دارﻧﺪ ‪ ،‬از‬
‫اﻳﻦ دﺳﺘﻪ اﻧﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻧﻴﺰ ﺟﻬﺖ ﺗﻮان از دراﻳﻮ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﻳﺎ ﺑﺮﻋﻜﺲ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ ‬راه ﻛﺎرﻫﺎي ﺗﺮﻣﺰ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ دراﻳﻮ ‪:‬‬
‫دراﻳﻮﻫﺎي ‪ AC‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻜﺴﻮﺳﺎز ﺧﻂ ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ وﻟﺘﺎژ ‪ AC‬ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ‪ DC‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻳﻨﻮرﺗﺮ ‪،‬‬
‫وﻟﺘﺎژ ‪ DC‬را ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ‪ AC‬ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ دﻟﺨﻮاه ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﻳﻪ ي ﻣﻮﺗﻮر ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﺮﻣﺰ ﺷﺎر ) ‪( MOTOR FLUX BRAKING‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ي ﺗﻠﻔﺎت ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻨﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺮﻣﺰﮔﻴﺮي ‪ ،‬ﺷﺎر ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻛﻨﻨﺪه ي ﻣﻮﺗﻮر اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮﻣﺰ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻮﺗـﻮري ﺑﺎز‬
‫ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻠﻔﺎت ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬و ﻫﺮﭼﻪ اﻧﺮزي ﺗﺮﻣﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺗﻠﻔﺎت‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪BRAKING CHOPPER AND BRAKING‬‬ ‫‪ ‬ﺗﺮﻣﺰ ﭼﺎﭘﺮ و ﺗﺮﻣﺰﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ )‬
‫‪( RESISTOR‬‬
‫دراﻳﻮﻫﺎي ‪ AC‬از ﻳﻜﺴﻮﺳﺎز ‪ 6،12‬ﻳﺎ ‪ 18‬ﭘﺎﻟﺲ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﺗﻮان از ﺷﺒﻜﻪ ي ‪ AC‬ﺑﻪ ﺑﺎس ‪ DC‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬اﮔﺮ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ي ‪ 2‬و ‪ 4‬ﺟﻬﺖ ﺗﻮان از ﻣﻮﺗـﻮر ﺑﻪ دراﻳـﻮ ﺑﺎﺷـﺪ ‪ ،‬ﺧﺎزن ‪ DC‬ﺷﺎرژ ﺷـﺪه ‪ ،‬وﻟﺘـﺎژ ﺑﺎس ‪DC‬‬
‫اﻓﺰاﻳـﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻓﺰاﻳﺶ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎس ‪ DC‬دو راه وﺟﻮد دارد ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻛﻨﺘﺮل اﻓﺰاﻳﺶ وﻟﺘﺎژ ‪:‬‬
‫در اﻳﻦ رش ﮔﺸﺘﺎور ﺗﺮﻣﺰﮔﻴﺮي ﻣﺤﺪود ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺳﻄﺢ وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺗﺮﻣﺰ ﭼﺎﭘﺮ ) ‪: ( BRAKING CHOPPER‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ روش اﻧﺮژي ﺗﺮﻣﺰ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ RD‬داده ﺷﺪه و ﺑﺼﻮرت ﮔﺮﻣﺎ ﺣﺪر ﻣﻲ رود ‪.‬‬

‫‪28‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ ‬ﺗﺮﻣﺰ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ‪:‬‬

‫‪AC‬‬ ‫‪DC‬‬

‫ﻓﻴﻠﺘﺮ‬ ‫ﻓﻴﻠﺘﺮ‬ ‫‪M‬‬

‫‪DC‬‬ ‫‪AC‬‬

‫ﻣﻌﻜﻮس ﻛﻨﻨﺪه ي‬
‫ﻳﻜﺴﻮﺳﺎز‬
‫ﻓﻴﻠﺘﺮ ‪LCL‬‬ ‫ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ﺷﻜﻞ ) ‪( 17‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻞ ﺗﺮﻣﺰﮔﻴﺮي ﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد ‪ ،‬ﻣﻮﺗﻮر در ﺣﺎﻟﺖ ژﻧﺮاﺗﻮري ﻋﻤﻞ ﻛﺮده و اﻧﺮژي در ﺟﻬﺖ ﻋﻜﺲ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻲ اﻓﺘﺪ ‪ .‬در روش ﻫﺎي ﻓﻮق اﻳﻦ اﻧﺮژي ﺑﺼﻮرت ﮔﺮﻣﺎ ﺣﺪر ﻣﻲ رود ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺗﺮﻣﺰ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪ ،‬اﻧﺮژي ﻣﻌﻜﻮس ﻧﺨﺴﺖ از ‪ AC‬ﺑﻪ ‪ ، DC‬ﺳﭙﺲ از ‪ DC‬ﺑﻪ ‪ AC‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻓﻴﻠﺘﺮ ‪ LCL‬ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻫﻤﻔﺎز ﺑﻪ ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮﻣﻲ ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫ﺳﺎزﮔﺎري اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ‪EMC ( ELECTROMAGNETIC COMPATIBILITY ) :‬‬

‫ﺗﻤﺎم ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﺮد ﺧﻮد ‪ ،‬ﺗﺸﻌﺸﻌﺎت اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻ ﻳﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﭘﺎﺋﻴـﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ EMC .‬ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﺑﻨﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺸﻌﺸﻌﺎت از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺧﻮد ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ‬
‫زﻳﺮ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺸﻌﺸﻌﺎت دو ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ و ﻣﻴﺰان ﺗﺸﻌﺸﻊ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫اﻋﻮﺟﺎج ﺳﻄﺤﻲ‬

‫ﺳﻄﺢ اﻳﻤﻨﻲ‬

‫ﻣﺤﺪوده ي اﻳﻤﻨﻲ‬
‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ي اﻧﻄﺒﺎق‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫ﻣﺤﺪوده ي اﻧﺘﺸﺎر‬

‫ﺳﻄﺢ اﻧﺘﺸﺎر‬

‫ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺜﻼٌ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 18‬‬

‫‪29‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ EMC‬رﻧﺞ ‪ 0‬ﺗﺎ ‪ 400 GHz‬را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻻي ‪ ) 2GHz‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻ ( و زﻳﺮ ‪) 2GHz‬‬
‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﻣﻨﻊ اﻧﺘﺸﺎر اﻣﻮاج ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻ ‪ ،‬ﻣﺒﺪل ﻫﺎي ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻗﺪرت ﺑﺎ‬
‫ﺳﻮﺋﻴﭽﻴﻨﮓ ﺳﺮﻳﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ ) ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ ( IGBT‬و ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺘﺸﺎر اﻣﻮاج ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ‪ ،‬ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ ﻫﺎي وﻟﺘﺎژ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﺗﺸﻌﺸﻌﺎت ﺑﺎﻻي ‪ 2GHz‬ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﻣﻀﺮﻧﺪ و ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ آﺳﻴﺐ ﻣﻲ رﺳﺎﻧﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ ) ‪: ( EMMUNITY‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻي ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﻳﻦ‬
‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﺸﻌﺸﻊ ) ‪( EMISSION‬‬
‫ﺣﺪ ﻧﺸﺮ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻫﺎي ﺑﺎﻻ ) ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻮﺋﻴﭽﻴﻨﮓ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻗﺪرت ( ﺑﺮاي ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪ ي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ روي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻳﺎدي ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫راه ﻛﺎرﻫﺎي ‪: EMC‬‬

‫ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل دراﻳﻮﻫﺎ از ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه از ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫داﺧﻠﻲ دراﻳﻮ ﺑﺮ روي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي دراﻳﻮ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﮕﺬارﻧﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آﻧﭽﻪ در‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ و ﻛﺎرﺑﺮد دراﻳﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ‪ ،‬ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﻧﺸﺮ اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ) ‪( EMISSION‬‬
‫اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ ‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻧﺸﺮ ‪: ( CONDUCTIV EMISSION ) CONDUCTIV‬‬

‫‪ .1‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻴﻠﺘﺮﻳﻨﮓ ‪ RFI‬ﺑﺮاي ﺗﺪاﺧﻞ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻ‬

‫‪ .2‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺮﻗﻪ ﮔﻴﺮ در رﻟﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ و ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﺟﺮﻗﻪ ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻮﺋﻴﭽﻴﻨﮓ‬
‫‪ .3‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻳﺖ در ﻧﻘﺎط اﺗﺼﺎل ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎي ﻗﺪرت‬
‫ﺣﻠﻘﻪ ي ﻓﺮﻳﺖ‬ ‫‪ 3‬ﺣﻠﻘﻪ ) ﻳﻜﻲ‬

‫‪U‬‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه (‬
‫ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪V‬‬ ‫‪To‬‬
‫دور‬
‫‪W‬‬ ‫‪MOTO‬‬

‫‪E‬‬ ‫‪E‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪( 19‬‬
‫‪30‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬
 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ ‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻧﺸﺮ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺸﻌﺸﻊ ) ‪: ( RADIATED EMISSION‬‬

‫‪ .1‬ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻣﺤﻔﻈﻪ ي ﻓﻠﺰي رﻧﮓ ﻧﺸﺪه و ﺑﺪون ﺧﻮردﮔﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺻﻔﺤﺎت آن ﺑﻪ زﻣﻴﻦ وﺻﻞ ﺷﺪه و ﺑﻄﻮر‬
‫ﻛﺎﻣﻞ درزﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ .2‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ و ﺳﻴﻢ ﻫﺎي ﺷﻴﻠﺪدار و ﺑﻜﺎر ﺑﺮدن روش ﻫﺎي ﺳﻴﻢ ﻛﺸﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از‬
‫ﺗﺪاﺧﻞ ‪.‬‬
‫‪ .3‬اﻧﺘﺨﺎب و ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻓﺮﻋﻲ ‪ ،‬روش ﻫﺎي ﺻﺤﻴﺢ ﺳﻴﻢ ﻛﺸﻲ داﺧﻠﻲ ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ زﻳﺎد ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ارﺗﻴﻨﮓ و‬
‫ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ دﻗﺖ در راﻫﻨﻤﺎي ﻫﻤﺮاه و دراﻳﻮ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ آن ‪.‬‬

‫ﺷﻴﻠﺪ ﺑﺪون اﻧﺘﺸﺎر‬

‫ﻓﻴﻠﺘﺮ‪RF‬‬

‫ﻛﺎﺑﻞ ﺷﻴﻠﺪ دار‬

‫ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ در ﻃﻮل ﺷﻴﻠﺪ‬

‫ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ ﭼﺮﺧﺸﻲ در ﻓﻴﻠﺘﺮ‬
‫ﺧﻂ ﺗﻐﺬﻳﻪ ي ﻗﺪرت ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺤﺪود‬
‫ﺟﺮﻳﺎن زﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻘﺪار‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪( 20‬‬
‫ﭘﻤﭗ ﻫﺎ و ﻓﻦ ﻫﺎ ‪:‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﺣﺪود ‪ %40‬اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ در ﭘﻤﭗ ﻫﺎ و ﻓﻦ ﻫﺎ ﻣﺼﺮف ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ‪ :‬در‬
‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻧﺮژي در ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ و ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﻧﻘﺎﻟﻪ‬
‫‪16%‬‬ ‫‪8%‬‬ ‫ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر هﻮا‬
‫‪8%‬‬

‫ﺳﺎﻳﺮ ﮐﻤﭙﺮﺳﻮرهﺎ‬
‫‪8%‬‬

‫ﭘﻤﭗ‬
‫‪31%‬‬
‫ﻓﻦ‬
‫‪23%‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 21‬ﻣﻴﺰان اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‬

‫‪31‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬
‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫اﻏﻠﺐ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﻠﺌﻲ ﺑﺎ روور ﻗﻔﺲ ﺳﻨﺠﺎﺑﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﻮﺳﻂ ادواﺗﻲ ﭼﻮن ‪،‬‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه و دﻣﭙﺮﻫﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻣﻘﺎدﻳـﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ اﻧﺮژي ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﻓـﻦ ﻫﺎ و‬
‫ﭘﻤﭗ ﻫﺎ ﺗﻠﻒ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ در اﻏﻠﺐ اﻳﻦ ادوات از ﻣﻘﺪار ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﻮده و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه ي ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎﻻت در آﻧﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻠﻔﺎﺗﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻪ داري ﻧﻴﺰ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺧﺮﻳﺪ ﭘﻤﭗ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻛﻤﺘﺮ از ‪ %5‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي‬
‫ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري آن در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻤﭗ اﺳﺖ ‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﺘﺮي در ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﭘﻤﭗ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲ رود ‪.‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﭘﻤﭗ ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﺑﻲ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﻏﻠﺐ اوﻗﺎت ﻫﺮﮔﺰ ﻓﻠﻮي‬
‫ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮد ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺰرگ ﺷﺪن ﭘﻤﭗ ﻫﺎ ﺷﺪه و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻘﺪﻣﺎت ﻛﺎر‬
‫ﺑﺮاي اﺗﻼف اﻧﺮژي و اﺳﺘﻬﻼك ﻫﺮﭘﻪ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﭘﻤﭗ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬اﮔﺮ ﻳﻚ ﭘﻤﭗ در دور ﻧﺎﻣﻲ ﺧﻮد‬
‫ﻛﺎر ﻛﻨﺪ و دﺑﻴﺨﺮوﺟﻲ ﭘﻤﭗ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺑﺮﺳﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ در راﻧﺪﻣﺎن ﻣﻄﻠﻮب ﺧﻮد ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ‪%50‬‬
‫دﺑﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺗﻮر در دور ﻧﺎﻣﻲ ﺧﻮد ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و ﺗﻮان‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺿﺎﻓﻲ وﺳﻂ ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻠﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل دﺑﻲ ﺧﺮوﺟﻲ ﻻزم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد از ادوات‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﺷﻴﺮﺧﻔﻪ ﻛﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺗﻮان ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎﻻت‬
‫در ﭘﻤﭗ ﻫﺎ را ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮ دور ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﻮد ‪ .‬اﻣﺮوزه اﻳﻦ روش ﺑﺪﻟﻴﻞ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮي و ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻗﺘﺼﺎدي‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ روش ﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ زاوﻳﻪ ي ﭘﺮه ﻫﺎي ﻓﻦ ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه ي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و دﻣﭙﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ﺑﻴﺴﺖ و دو ﺗﻔﺎوت دو روش در ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف‬
‫اﻧﺮژي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮ ﺧﻔﻪ ﻛﻦ‬ ‫‪١٠٠‬‬
‫‪٩٠‬‬
‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 22‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻧﺮژي‬
‫‪٨٠‬‬
‫‪٧٠‬‬ ‫ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻓﻠﻮ ﺑﺎ ﺷﻴﺮ و‬
‫‪۶٠‬‬ ‫ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي‬ ‫دراﻳﻮ‬
‫‪۵٠‬‬
‫‪۴٠‬‬
‫‪٣٠‬‬
‫‪٢٠‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﭘﻤﭗ‬
‫‪١٠‬‬
‫‪٠‬‬
‫درﺻﺪ دﺑﻲ ﺧﺮوﺟﻲ ﭘﻤﭗ‬
‫‪٠‬‬

‫‪١٠‬‬
‫‪٢٠‬‬
‫‪٣٠‬‬
‫‪۴٠‬‬
‫‪۵٠‬‬

‫‪۶٠‬‬
‫‪٧٠‬‬
‫‪٨٠‬‬
‫‪٩٠‬‬

‫‪١٠٠‬‬
‫‪%‬‬

‫‪32‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻓﻴﻨﻴﺘﻲ در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﭘﻤﭗ و ﻓﻦ ‪:‬‬

‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻓﻴﻨﻴﺘﻲ در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﭘﻤﭗ و ﻓﻦ ﻫﺎي ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﭘﺎﻳﻪ ي ﻧﻈﺮي ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دراﻳﻮ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و در ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ﻳﺎ ﻓﻦ ﺳﺎﺗﺮﻳﻔﻮژ ‪ ،‬رواﺑﻂ زﻳﺮ ﺣﺎﻛﻢ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫‪Q˜N‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ‪ N :‬ﻓﻠﻮ ﻳﺎ ﺣﺠﻢ ‪Q :‬‬

‫‪H˜N‬‬ ‫ﻫﺪ ﻳﺎ ﻓﺸﺎر ‪H :‬‬ ‫‪P˜N‬‬ ‫ﺗﻮان ورودي ‪P :‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻪ ﻓﻠﻮ ‪ /‬وﻟﻮم ﺑﺼﻮرت ﺧﻄﻲ ﺑﺎ دور ﭘﻤﭗ ‪ /‬ﻓﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل اﮔﺮ دور ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ﻧﺼﻒ ﺷﻮد ﻓﻠﻮ ﻧﻴﺰ ﻧﺼﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ وﺳﻂ ﻓﺸﺎر ﻳﺎ ﻫﺪ ‪ ،‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺮﺑﻊ دور‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﮔﺮ دور ﻣﻮﺗﻮر ﻧﺼﻒ ﺷﻮد ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻳﺎ ﻫﺪ ﺟﻬﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﺑﻪ ‪%25‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ ‪ .‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ دور ﻣﻮﺗﻮر ﻧﺼﻒ ﺷﻮد ﻣﺼﺮف ﺗﻮان ‪ 8‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﺮده و ﺑﻪ ‪ %12,5‬ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪%PRESSURE/HEAD‬‬

‫‪%PRESSURE/HEAD‬‬
‫‪%FLOW/VOLUME‬‬

‫‪١٠‬‬ ‫‪١٠‬‬ ‫‪١٠‬‬

‫‪٨‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪٨‬‬

‫‪۶‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪۶‬‬

‫‪۴‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۴‬‬

‫‪٢‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪٢‬‬

‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬

‫‪٠‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٠‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٠‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٠‬‬
‫‪%RPM‬‬ ‫‪%RPM‬‬ ‫‪%RPM‬‬
‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 23‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺗﺼﻮﻳﺮي ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻓﻴﻨﻴﺘﻲ در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﭘﻤﭗ و ﻓﻦ ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﻬﺎ ‪ %15‬دور ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ %40‬در ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺻﺮﻓﻪ‬
‫ﺟﻮﺋﻲ ﻛﺮد ‪ .‬ﺷﻜﻞ ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ ﭘﻤﭗ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ‪ .‬ﻫﺪ اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‬
‫اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع ﭘﻤﭗ و ﺗﺎﻧﻚ ﻣﻘﺼﺪ ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ارﺗﻔﺎع ﻏﻠﺒﻪ ﻛﻨﺪ دﺑﻲ ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫ﺻﻔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪ .‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ي دوم ﻫﺪ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ اﺳﺖ ‪ ،‬ﻛﻪ در واﻗﻊ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺗﻮان ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﺗﻠﻔﺎت ﻧﺎﺷﻲ‬
‫از ﻋﺒﻮر ﺳﻴﺎل از ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎ ‪ ،‬زاﻧﻮﻫﺎ و دﻳﮕﺮ اﺟﺰاء ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻟﻮﻟﻪ ﻛﺸﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﻳﻦ اﺗﻼف ﻛﻼً واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر‬
‫ﺳﻴﺎل ﺑﻮده و ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن دو ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬
‫در ﺷﻜﻞ ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺞ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﻣﻨﺤﻨﻲ ﭘﻤﭗ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ ي ﻛﺎر ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ‪ ،‬ﻣﺤﻞ‬
‫ﺗﻼﻗﻲ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﭘﻤﭗ و ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎ روﺷﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﻓﻠﻮ در اﻳﻦ‬

‫‪33‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ 800‬ﻟﻴﺘﺮ در ﺛﺎﻧﻴﻪ و ﻫﺮ ‪ 60‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﺎﻫﻴﻢ ﻧﻘﻄﻪ ي ﻛﺎر را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺪﻫﻴﻢ ﻻزم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪ .‬ﻳﻚ روش ﻣﺘﺪاول ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮﺧﻔﻪ ﻛﻦ اﺳﺖ ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ﺑﻴﺴﺖ و ﺷﺶ ﺗﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻴﺮﺧﻔﻪ ﻛﻦ در ﻧﻘﻄﻪ ي ﻛﺎر ﭘﻤﭗ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ ‪ .‬در واﻗﻊ ﺷﻴﺮ اﺻﻄﻜﺎك ﻣﺴﻴﺮ ﺳﻴﺎل را اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫داده و ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺖ ﻓﻠﻮ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺷﻴﺮ ﻓﻠﻮ ﺑﻪ ‪ 600‬ﻟﻴﺘﺮ در ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده وﻟﻲ در‬
‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺳﻴﺴﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺤﺴﻮﺳﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﭘﻤﭗ‬
‫‪١٠‬‬ ‫‪١٠‬‬ ‫‪١٠٠‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪٠‬‬ ‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﭘﻤﭗ‬
‫‪٨٠‬‬
‫‪٨٠‬‬ ‫‪٨٠‬‬ ‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻫﺪ )ﻣﺘﺮ(‬

‫‪۶٠‬‬
‫ﻫﺪ )ﻣﺘﺮ(‬

‫ﻫﺪ )ﻣﺘﺮ(‬
‫‪۶٠‬‬ ‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫‪۶٠‬‬
‫‪۴٠‬‬
‫‪۴٠‬‬ ‫‪۴٠‬‬
‫‪٢٠‬‬
‫‪٢٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪٠‬‬ ‫ﻫﺪ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫‪٠ ٢٠٠ ۴٠٠ ۶٠٠ ٨٠٠ ١٠٠٠‬‬ ‫‪٠ ٢٠٠ ۴٠٠ ۶٠٠ ٨٠٠ ١٠٠٠‬‬
‫‪٢٠٠ ۴٠٠ ۶٠٠ ٨٠٠ ١٠٠٠‬‬
‫ﻓﻠﻮ )ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫ﻓﻠﻮ )ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫ﻓﻠﻮ )ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 26‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻴﺮ ﺧﻔﻪ ﻛﻦ‬ ‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 25‬ﻧﻘﻄﻪ ي ﻛﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻤﭗ‬ ‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 24‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻤﭗ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 27‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻓﻠﻮي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از دو روش ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ي ﺷﻴﺮ‬
‫و ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ي دراﻳﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬در روش ﻛﻨﺘﺮل ﻓﻠﻮ ﺑﺎ ﺷﻴﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ‪ %0,875‬و در‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻓﻠﻮ ﺑﺎ دراﻳﻮ ‪ %0,42‬ﺗﻮان ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل اﮔﺮ ﺗﻮان ﻧﺎﻣﻲ ﭘﻤﭗ ‪ 100 Kw‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺗﻔﺎوت ﺗﻮان‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ دو روش ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪H Q =٧0%‬‬

‫د‬
‫ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪Q =100%‬‬
‫‪١،٢۵‬‬
‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 27‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ي ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻤ د‬
‫ﭗ در‬
‫‪١،٠٠‬‬
‫دو ﺣﺎﻟﺖ ‪ :‬اﻟﻒ( ﻛﻨﺘﺮل ﻓﻠﻮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮ ﺧﻔﻪ ﻛﻦ ) ﺷﻜﻞ‬
‫روﺑﺮو ( ب( ﻛﻨﺘﺮل ﻓﻠﻮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دراﻳﻮ ) ﺷﻜﻞ ﺻﻔﺤﻪ ي‬
‫‪٠،۶٠‬‬ ‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﭘﻤﭗ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﻓﻠﻮ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل دور ‪:‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ( ‪.‬‬

‫‪٠،۵٠‬‬
‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ي ﻧﺎﻣﻲ‬

‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ در ‪Q=70%‬‬

‫‪٠‬‬ ‫‪٠،۵٠‬‬ ‫‪٠،٧٠‬‬ ‫‪١،٠٠‬‬ ‫‪Q‬‬

‫‪34‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬
 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫‪H‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻓﻠﻮ ﺑﺎ ﺷﻴﺮ ‪:‬‬
‫‪١،٠٠‬‬
‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ي ﻧﺎﻣﻲ‬
‫ﻣﻨﺤﻨﯽ ﭘﻤﭗ ‪Q =70%‬‬
‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ﭘﻤﭗ در‬
‫‪٠،۶٠‬‬
‫‪Q =100%‬‬
‫‪٠،۵٠‬‬
‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ در ‪Q=70%‬‬

‫‪٠،۵٠‬‬ ‫‪٠،٧٠‬‬ ‫‪١،٠٠‬‬ ‫‪Q‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 28‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻳﻚ ﭘﻤﭗ در ﭘﻨﺞ ﺣﺎﻟﺖ ‪ :‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮ ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮ ﺧﻔﻪ‬
‫ﻛﻦ ‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﭘﻤﭗ ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻮﭘﻠﻴﻨﮓ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ي دور ﻣﻮﺗﻮر را ﻧﺸﺎن‬
‫ﺗﻮان ‪P‬‬ ‫ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬‬
‫‪١٠٠‬‬
‫ﺷﻴﺮ ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 28‬ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي در ﻳﻚ ﭘﻤﭗ‬
‫ﺷﻴﺮ‬
‫‪٨٠‬‬ ‫در ﭘﻨﺞ ﺣﺎﻟﺖ ‪ :‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮ ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﺮ ﺧﻔﻪ ﻛﻦ ‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﭘﻤﭗ ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫‪۶٠‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻮﭘﻠﻴﻨﮓ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻗﻄﻊ ‪ /‬وﺻﻞ‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ي دور ﻣﻮﺗﻮر ‪.‬‬
‫‪۴٠‬‬

‫ﻛﻮﭘﻠﻴﻨﮓ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ‬
‫‪٢٠‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ‬

‫‪٠‬‬
‫‪Q%‬‬
‫‪٠‬‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫‪۴٠‬‬ ‫‪۶٠‬‬ ‫‪٨٠‬‬ ‫‪١٠٠‬‬ ‫ﻓﻠ‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻫﺪ اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺑﺎﻻﺋﻲ دارﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ دور ‪ ،‬راﻧﺪﻣﺎن ﭘﻤﭗ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان زﻳﺎدي ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﺰاﻳﺎي دﻳﮕﺮ دراﻳﻮ اﺳﺘﻔﺎده از آن را ﺑﺨﻮﺑﻲ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﻴﺰان ﻓﺸﺎر ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ وارد‬
‫ﺷﺪه ﺑﻪ ﭘﺮه ﻫﺎي ﭘﻤﭗ ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﺑﺎ ﻣﺠﺬور ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﻠﺒﺮﻳﻨﮓ ﻫﺎي ﭘﻤﭗ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه‬
‫و ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ آﻧﻬﺎ را ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ داد ‪ .‬ﺧﺎﻃﺮﻧﺸﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﻴﺮﻳﻨﮕﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺎ ﺗﻮان ﻫﻔﺘﻢ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ دور ‪ ،‬ﻧﻮﻳﺰ و ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬

‫‪35‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺑﺎﻻ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر در ﻛﺎﻫﺶ اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روش ﻫﺎ ‪،‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬در روش ﺷﻴﺮ ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻴﺎز ﻣﻘﺪاري از دﺑﻲ ﺧﺮوﺟﻲ ﭘﻤﭗ ﺑﻪ ورودي آن ﻋﻮدت داده‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ دﺑﻲ ﺧﺮوﺟﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫اﻣﺮوزه در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﻳﻚ ﺑﺮﺧﻮرد اوﻟﻴﻪ در ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮﻳﻊ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ‪ ،‬ﻣﺠﻬﺰ ﻧﻤﻮدن اﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫ﻓﻨﻬﺎ و ﭘﻤﭗ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﻪ دراﻳﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﭘﻤﭗ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫‪ ‬ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﺑﺰرگ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻜﻨﻴﺪ ‪ .‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻳﺪ ‪ .‬ﻣﻄﻠﻮب آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪاً‬
‫ﻛﻨﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮﺟﻮد ‪ ،‬ﭘﻤﭗ ﺑﻴﺸﺘﺮي اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺧﺮﻳﺪ ﭘﻤﭗ در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اﻧﺮژي آن در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﭘﻤﭗ ﻧﺎﭼﻴﺰ‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬ﭘﺲ ﭘﻤﭗ ﻫﺎي ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎﻻ را اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪ ‬از دراﻳﻮ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻓﻠﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪ ‬ﺑﺠﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ﺑﺰرگ از ﺗﻌﺪادي ﭘﻤﭗ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺠﻤﻮع آﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲ ﺗﻮان در ﺻﻮرت ﻋﺪم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ اﺿﺎﻓﻲ آن را از ﻣﺪار‬
‫ﺧﺎرج ﻛﺮد ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺷﺪن ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده از دراﻳﻮ در ﻛﺎرﺑﺮد ﻓﻦ ﺑﻪ ﻣﺜﺎل زﻳﺮ اﺷﺎره ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﺎﻛﻢ‬
‫ﺑﺮ ﻓﻦ ﻛﻪ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻓﻴﻨﻴﺘﻲ ) ‪ ( AFFINITY LAWS‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ ‪:‬‬
‫‪Eq.1 : ( N1 / N2 ) = Q1 / Q2‬‬ ‫‪Eq.2 : ( N1 / N2 )² = P1 / P2‬‬
‫‪Eq.3 : ( N1 / N2 )² = T1 / T2‬‬ ‫‪Eq.4 : ( N1 / N2 )³ = HP1 / HP2‬‬
‫در ﻣﻌﺎدﻻت ﻓﻮق ‪ N‬ﻣﻌﺮف ﺳﺎﻋﺖ ‪ Q ،‬ﻣﻌﺮف ﻧﻴﺰان ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ‪ T ،‬ﻣﻌﺮف ﮔﺸﺘﺎور ‪ HP ،‬ﻣﻌﺮف ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ و‬
‫‪ P‬ﻣﻌﺮف ﻓﺸﺎر اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪36‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺣﺎل ﻓﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻳﻚ ﻓﻦ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر ‪ 250hp‬ﺑﺎ راﻧﺪﻣﺎن ‪ %95‬ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ‪ .‬و ﺳﻴﻜﻞ ﻛﺎر آن را در ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ‬
‫ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ ‪:‬‬
‫ﺳﺎﻋﺎت ﻛﺎر‬ ‫ﺑﺎر‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ‬
‫‪40‬‬ ‫‪%100‬‬ ‫‪%100‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪%42‬‬ ‫‪%75‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪%13‬‬ ‫‪%50‬‬
‫ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺪه از دراﻳﻮ ﻣﻴﺰان اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دراﻳﻮ ‪ ،‬ﻣﻴﺰان اﻧﺮژي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻣﻴﺰان ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ اﻧﺮژي در ﺳﺎل ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫و اﮔﺮ ارزش ﻫﺮ ﻛﻴﻠﻮوات ﺳﺎﻋﺖ اﻧﺮژي را ‪ 4‬ﺳﻨﺖ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ارزش اﻧﺮژي ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋـﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪37‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر ‪:‬‬

‫دراﻳﻮﻫﺎي ﻣﺪرن اﻣﺮوزي ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻣﺪوﻻﺗﻮر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻫﻢ در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺳﺨﺖ‬
‫اﻓﺰاري و ﻫﻢ در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻧﺮم اﻓﺰاري دراﻳﻮ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬اﻏﻠﺐ اﻳﻦ دراﻳﻮﻫﺎ از ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮداري‬
‫ﺑﻬﺮه ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪ .‬اﻳﻦ روش ﻛﻨﺘﺮل ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺗﻮر را ﺑﺎ دﻗﺖ و دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ زﻳﺎد ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورد ‪ .‬ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ اﻳﻦ‬
‫دراﻳﻮﻫﺎ اﻳﻨﻚ ﻗﺎدرﻧﺪ درﺳﺖ ﻧﻈﻴﺮ دراﻳﻮﻫﺎي ‪ DC‬رﻓﺘﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ‪ .‬آﻧﻬﺎ را ﻣﻲ ﺗﻮان در ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ و‬
‫ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺴﻬﻮﻟﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد ‪ .‬ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﺳﺎدﮔﻲ و اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﺋﻲ در ﻛﻨﺎر اﻳﻦ‬
‫دراﻳﻮﻫﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي ﻣﻄﻤﺌﻦ و ﻛﺎرا از آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺳﺎزد ‪.‬‬
‫دراﻳﻮﻫﺎي ﻣﺪرن اﻣﺮوزه در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﻴﺪﺑﻚ و ﺳﺮو ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻬﻮﻟﺖ ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﺲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺪوﻻر آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﮕﻮﻧﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﺘﻨﺎﺳﺖ ﺑﺎ ﻛﺎرﺑﺮد از ﻛﺎرت ﻫﺎي اﺧﺘﻴﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎرﺗﻬﺎ اﻣﻜﺎن ﺗﻄﺒﻴﻖ‬
‫دراﻳﻮ ﺑﺎ ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺸﺘﺮي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ آورﻧﺪ ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده ﺑﻮده و ﻛﺎرﺑﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ي دﻟﺨﻮاه ﺧﻮد را اﻧﺘﺨﺎب و در داﺧﻞ دراﻳﻮ ﻗﺮار دﻫﺪ ‪ .‬دراﻳﻮﻫﺎي اﻣﺮوزي ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس‬
‫ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد را ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬اﻣﺮوزه ﭘﺮوﻓﻲ ﺑﺎس ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺪﺑﺎس ﺑﺎز ) ‪ ، ( Open‬در ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﺘﺪاول ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن دراﻳﻮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮوﻓﻴﻞ ‪ Profi Drive‬ﺑﺴﻬﻮﻟﺖ ﺳﺎزﮔﺎري‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺎ ﭘﺮوﻓﻲ ﺑﺎس ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﺎي دراﻳﻮ ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺎﻣﻞ اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮر در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺿﺎﻓﻪ ﺟﺮﻳﺎن و ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت وﻟﺘﺎژ ‪.‬‬
‫‪ .2‬اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮي در ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺮوﺳﻪ ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي ﻣﻮﺗﻮر ‪.‬‬

‫‪ ‬ﻧﺮم اﻓﺰار ﻛﺎرﺑﺮدي ﻛﻨﺘﺮل ﭘﻤﭗ و ﻓﻦ ‪:‬‬

‫اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ي ﻛﺎرﺑﺮدي ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻓﻦ ﻳﺎ ﭘﻤﭗ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﻄﻮر اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺑﺎ ﻓﻠﻮي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﭘﻤﭗ را روﺷﻦ ﻛﺮده و ﻓﻠﻮ را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻄﻮر اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺗﻤﺎم ﭘﻤﭗ ﻫﺎ‬
‫را در ﭘﺮﻳﻮد زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻧﺮم اﻓﺰار ﻛﺎرﺑﺮدي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻛﺎرﺑﺮدي ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل دﻗﻴﻖ ﺳﻄﺢ ﺳﻴﺎل در ﻣﺨﺎزن ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻧﻴﺰ ﺑﻄﻮر اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ‬
‫ﺗﻌﺪادي ﭘﻤﭗ را ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪38‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ ‬ﻧﺮم اﻓﺰار ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ‪: MASTER FOLLOWER‬‬

‫اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺗﻮرگ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎر را در ﺗﻌﺪادي ﻣﻮﺗﻮر ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﻣﺘﻔﻘﺎً ﻳﻚ ﺑﺎر را دراﻳﻮ‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ دﻗﻴﻖ آﻧﻬﺎ در ﺗﺄﻣﻴﻦ ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎر اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ دراﻳﻮﻫﺎي دور ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورﻧﺪ ‪:‬‬

‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ دراﻳﻮﻫﺎ ﻣﺰاﻳﺎي زﻳﺎدي دارﻧﺪ وﻟﻲ در اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻌﻤﻞ آﻳﺪ ‪ .‬ﺧﺼﻮﺻﺎً اﮔﺮ‬
‫دراﻳﻮﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ‪ ،‬ﺗﻮان ﺑﺎﻻﺋﻲ داﺷﺘﻪ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﻛﺎﻣﻼض ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫دراﻳﻮﻫﺎي وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻮﺳﻂ ) ‪ ( Medium Voltage Drives‬از ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺳﺎﺧﺖ ﭘﻴﭽﻴﺪه اي ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻض ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻗﺪرت ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ‪ ،‬ﻣﻴﻜﺮوﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎ ‪ ،‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ و ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ ارزﻳﺎﺑﻲ اﻳﻦ اﺟﺰاء و اﻧﺘﺨﺎب دراﻳﻮ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻣﺮي دﺷﻮار و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ زﻣﺎن و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن‬
‫ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﺘﻦ ﺣﺎل ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﺳﺎده ي زﻳﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺮﻳﺪاران دراﻳﻮ را در ارزﻳﺎﺑﻲ و اﻧﺘﺨﺎب دراﻳﻮ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﺷﺎن ﻳﺎري دﻫﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻫﺎي داﺧﻠﻲ دراﻳﻮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮد ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺳﻐﻲ‬
‫ﺷﺪه از آﺛﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ دراﻳﻮ و ﻋﻤﻠﻜﺮد آن ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار داد ‪.‬‬

‫ﺷﺒﻜﻪ ي ﺑﺮق‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ي دور ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫ﻛﻮﭘﻠﻴﻨﮓ و ﺑﺎر‬

‫‪VSD‬‬

‫ﻣﻼك اول‬ ‫ﻣﻼك ﭼﻬﺎرم‬ ‫ﻣﻼك دوم‬ ‫ﻣﻼك ﺳﻮم‬

‫ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دراﻳﻮ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ اﻋﻮﺟﺎج و اﺧﺘﻼل‬
‫را در ﺷﺒﻜﻪ ي ﺑﺮق ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ‬
‫اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‬
‫دراﻳﻮ ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺒﻜﻪ ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ را اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ ‪.‬‬
‫دراﻳﻮ ﺑﺎﻳﺪ راﻧﺪﻣﺎن و ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن و وﻟﺘﺎژ ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫دراﻳﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت‬
‫ﺑﺎﻻﺋﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬ ‫در دورﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﮔﺸﺘﺎور ) ‪(Torque Pulsation‬‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ و‬ ‫را روي ﺑﺎر اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ .‬دراﻳﻮ‬
‫ﻣﻼك ﭘﻨﺠﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻮرگ را در ﺗﻤﺎم رﻧﺞ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪه ي دراﻳﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ روش ﻫﺎي‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات دور ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺘﺒﺮ د ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪ : ( 29‬ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ دراﻳﻮﻫﺎي وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﺛﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ آﻧﻬﺎ‬

‫‪39‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﻼك اول ‪:‬‬

‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪ ي ﺑﺮق ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد دراﻳﻮ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع وﻗﺘﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﭘﻴـﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮان دراﻳـﻮﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ زﻳﺎد ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﻋﻮﺟﺎح ﻫﺎي ﻧﺎﺷـﻲ از ﻋﻤﻠﻜﺮد دراﻳﻮ روي ﺷﺒـﻜﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻳﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺣﺴﺎس ﻛﻨﺘﺮل را ﻣﺨﺘﻞ ﺳﺎزد ‪ ،‬ﺗﺪاﺧﻞ در ﺧﻄﻮط ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ اﻳﺠﺎد‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ،‬و ﻳﺎ ﺗﻮان راﻛﺘﻴﻮ از ﺷﺒﻜﻪ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ اي از روش ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎرﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ و از ﺟﻤﻠﻪ دراﻳﻮ‬
‫در ﺟﺪول ﭼﻬﺎر آﻣﺪه اﺳﺖ ‪:‬‬
‫ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﺎت‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮ روي‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺗﺄﺛﻴﺮ‬
‫‪IEEE519‬‬ ‫ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ ﻫﺎ‬ ‫روي ‪THID‬‬
‫ﺧﻴﺮ‬ ‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻗﻴﻤﺖ ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫‪29% -‬‬ ‫راﻛﺘﻮر ‪ AC‬ﻳﺎ ‪DC‬‬
‫راﻛﺘﻮرﻫﺎي ‪ AC‬ﺣﺎﻻت ﮔﺬراي ورودي را‬ ‫‪‬‬ ‫‪45%‬‬
‫ﻣﺤﺪوود ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ي اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ روي ﭼﻚ ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺧﻴﺮ‬ ‫ﻛﻢ ﻗﻴﻤﺖ ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪45%‬‬ ‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر اﻳﺰوﻟﻪ‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬ ‫‪20%‬‬ ‫‪Trap‬‬ ‫ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎي‬
‫ﻛﺎﺳﺘﻦ از آﺳﺘﺎﻧﻪ ي ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Tuned‬‬ ‫ﻏﻴﺮﻓﻌﺎل‬
‫ﺑﻠﻪ ﺑﺼﻮرت‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﮔﺮان ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬ ‫‪5%‬‬ ‫‪Broad‬‬
‫ﻣﺤﺪود‬ ‫ﻛﺎﺳﺘﻦ از آﺳﺘﺎﻧﻪ ي ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Band‬‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Low Pass‬‬
‫ﺑﻠﻪ‬ ‫ﮔﺮان ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫‪ VFD‬ﺑﺎ‬ ‫دﻳﻮاﻳﺲ اﻛﺘﻴﻮ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ورودي اﻛﺘﻴﻮ‬
‫از ‪ IGBT‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﻠﻪ‬ ‫ﮔﺮان ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫ﻓﻴﻠﺘﺮ اﻛﺘﻴﻮ‬
‫‪ MTBF‬ﻛﻢ ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻪ ي ﺑﺎﻻ ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪%24‬‬ ‫‪ 12‬ﭘﺎﻟﺴﻪ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﭼﻨﺪ‬
‫ﺧﻴﺮ‬ ‫ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن ﺟﺮﻳﺎن ‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﭘﺎﻟﺴﻪ ‪12،18،24 :‬‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ‪. MTBF‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪<%۵‬‬ ‫‪ 18‬ﭘﺎﻟﺴﻪ‬
‫ﺑﻠﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﮔﺬرا ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن ﺟﺮﻳﺎن ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺟﺪول ) ‪ : ( 4‬روش ﻫﺎي ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ ﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي دور ﻣﻮﺗﻮر‬

‫‪40‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ IEEE519‬در دراﻳﻮﻫﺎي وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻳﺎ ‪Medium Voltage Drives‬‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﺰم ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺗﺎل ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ وﻟﺘﺎژ در ﺷﺒﻜﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ %5‬و ﺗﻮﺗﺎل‬
‫ﻫﺎروﻧﻴﻚ ﺟﺮﻳﺎن ﻛﻤﺘﺮ از ‪ %3‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت دراﻳﻮ در ﺗﻤﺎم رﻧﺞ ﺗﻐﻴﻴﺮات دور ﺑﺎﻻي ‪%95‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻣﻼك دوم ‪:‬‬

‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮق ﺧﺮوﺟﻲ از دراﻳﻮ ﺗﻨﺸﻬﺎي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن اﺿﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ‪ .‬ﺗﻨﺸﻬﺎي‬
‫وﻟﺘﺎژ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﺎﻳﻖ ﻣﻮﺗﻮر را ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دﻫﺪ ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻜﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﮔﺸﺘﺎور در ﻣﻮﺗﻮر و ﺑﺎر ﺑﺸﻮﻧﺪ ‪ .‬اﻋﻮﺟﺎج در وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻟﻘﺎي ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺮب‬
‫در ﺑﻴﺮﻳﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮر ﺷﺪه و ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ ﺳﺮﻳﻊ آن را ﺑﺪﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻣﻀﺎﻓﺎً اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻜﻲ در‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺣﺮارت اﺿﺎﻓﻲ در ﻣﻮﺗﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎر ﺧﻮب ﺑﺮاي ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ دراﻳﻮ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻃﻮل ﻛﺎﺑﻞ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻪ دراﻳﻮ ﻗﺮار داد ‪ .‬اﻏﻠﺐ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن دراﻳﻮ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي زﻳﺎدي در ﻃﻮل ﻛﺎﺑﻞ دراﻳﻮ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ اﮔﺮ ﻃﻮل‬
‫ﻛﺎﺑﻞ ﻣﺜﻼً از ‪ 100‬ﻣﺘﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻻزم اﺳﺖ از ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺮاي ﺳﺎزﮔﺎري دراﻳﻮ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺑﺮاي‬
‫ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ دراﻳﻮ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻣﻌﻴﺎر زﻳﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﻃﻮل ﻛﺎﺑﻞ ﺧﺮوﺟﻲ از دراﻳﻮ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺳﻮي ﺳﺎزﻧﺪه ي دراﻳﻮ ﻣﺤﺪود ﮔﺮدد ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن در ﺧﺮوﺟﻲ دراﻳﻮ ﺿﺮورﺗﻲ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ .3‬دراﻳﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮده و ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ دراﻳﻮ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ﻧﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻣﻼك ﺳﻮم ‪:‬‬

‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ دراﻳﻮ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮ را روي ﺑﺎر و ﻛﻮﭘﻠﻴﻨﮓ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺎﻋﺚ اﺳﺘﻬﻼك‬
‫ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﺑﺎر و ﻛﻮﭘﻠﻴﻨﮓ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﮔﺸﺘﺎور ﻳﺎ ‪ Torque Pulsation‬در ﺧﺮوﺟﻲ دراﻳﻮ ﻛﻤﺘﺮ‬
‫از ‪ %0,5‬در رﻧﺞ ﺗﻐﻴﻴﺮات دور ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪41‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻣﻼك ﭼﻬﺎرم ‪:‬‬

‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ دراﻳﻮ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ي ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺎر ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ و ﺧﻮد ﻋﺎﻣﻠﻲ ﺑﺮاي وﻗﻔﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﮕﺮدد ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دراﻳﻮ ‪ ،‬ﻓﺎﻧﻜﺸﻦ ﻫﺎي ﺳﺎده اي داﺷﺘﻪ و ﺑﺴﻬﻮﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﺎﺷﺪ و از ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻓﻨﻲ ﻣﻄﻨﺌﻦ و ﺳﺮﻳﻊ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﻼك ﭘﻨﺠﻢ ‪:‬‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از اﻳﻦ ﻟﺤﺎظ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل آن را ﺑﺪﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن دﻳﮕﺮي ﻛﻪ از دراﻳﻮ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪ ،‬در اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي دراﻳﻮﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻛﺎﻓﻲ ﻛﺮده اﻧﺪ ‪.‬‬

‫دراﻳﻮﻫﺎي وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪: PERFECT HARMONY‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1994‬ﺷﺮﻛﺖ ‪ ASIROBICON‬ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ دراﻳﻮﻫﺎي وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪Perfect Harmony‬‬
‫ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺮﺷﻤﺮده در ﺑﺎﻻ را ﺣﻞ ﻧﻤﻮد ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ دراﻳﻮﻫﺎي ‪ Perfect Harmony‬ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻫﺎي ﺻﻨﺎﻳﻊ از‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع دراﻳﻮﻫﺎ ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻮان ﺑﺘﺪرﻳﺞ ﺑﺮﻃﺮف ﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ اﻳﻨﻚ‬
‫ﺑﻴﺶ از ‪ 3000‬دﺳﺘﮕﺎه از اﻳﻦ ﻧﻮع دراﻳﻮﻫﺎ در ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬در ﺟﺪول ﭘﻨﺞ‬
‫ﺧﻼﺻﻪ اي از وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮد اﻳﻦ دراﻳﻮﻫﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻣﻼﺣﻈﺎت‬ ‫ﻣﻘﺪار‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ‬

‫اﻟﺰاﻣﺎت ‪ IEEE519‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ‪ %5‬اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫‪%1,2‬‬ ‫ﺗﻮﺗﺎل ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ وﻟﺘﺎژ ورودي‬
‫اﻟﺰاﻣﺎت ‪ IEEE519‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ‪ %3‬اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫‪%0,8‬‬ ‫ﺗﻮﺗﺎل ﻫﺎرﻣﻮﻧﻴﻚ ﺟﺮﻳﺎن ورودي‬
‫‪%0,1‬‬ ‫ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﮔﺸﺘﺎور ) ‪Torque‬‬
‫‪( Pulsation‬‬
‫ﻣﻮردﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺎ ﻃﻮل ﻛﺎﺑﻞ ‪ 25‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ وﺟﻮد دارد ‪.‬‬ ‫ﺧﻴﺮ‬ ‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ در ﻃﻮل ﻛﺎﺑﻞ ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫ﺑﻴﺶ از ‪%95‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت در ﺗﻤﺎم رﻧﺞ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺑﻴﺶ از ‪%98‬‬ ‫راﻧﺪﻣﺎن دراﻳﻮ‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ‪Power Cell Bypass Option‬‬ ‫‪ 70،000‬ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎن ﻗﺒﻞ از ورود ﺧﻄﺎ ) ‪( MTBF‬‬

‫ﺟﺪول ) ‪ : ( 5‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ي دراﻳﻮﻫﺎي ‪Perfect‬‬

‫‪42‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻮﺗﻮر و دراﻳﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر ‪:‬‬

‫ﺗﻮان ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ را ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺳﺮﻋﺖ و ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد ‪:‬‬

‫ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﻏﻠﺐ ﺗﻮان ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ Kw‬و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ ) RPM‬دور ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ (‬
‫داده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪:‬‬

‫ﺗﻮان ورودي ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫‪V‬‬

‫و راﻧﺪﻣﺎن ﻣﻮﺗﻮر از ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺗﻮان ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻪ ﺗﻮان ورودي ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪:‬‬

‫‪ ‬ﺣﺮﻛﺖ دوراﻧﻲ ‪:‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺎر ﻛﻞ از اﺻﻄﻜﺎك و اﻳﻨﺮﺳﻲ و ﺧﻮد ﺑﺎر ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬ ‫ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺎر ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ‬

‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪ .‬ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻮﺗﻮر‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻮﺗﻮر ﻧﻴﺰ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازه ي‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ از ﮔﺸﺘﺎور دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ و ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺎر ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﺳﺮﻋﺖ و ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﮔﺸﺘﺎور دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﮔﺸﺘﺎور دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻫـﺶ ﺳﺮﻋﺖ در ﻳـﻚ ﻣﻤﺎن اﻳـﻨﺮﺳﻲ ﺛﺎﺑـﺖ ‪ ،‬از راﺑﻄـﻪ ي زﻳﺮ ﻣﺤـﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫‪43‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫و ﮔﺸﺘﺎور دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ در ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ از راﺑﻄﻪ ي زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪:‬‬

‫‪ ‬اﺛﺮ ﭼﺮخ دﻧﺪه ‪:‬‬

‫ﻣﻲ ﭼﺮﺧﺎﻧﺪ ‪ ،‬ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻳﻚ ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪه ‪ ،‬ﺑﺎري را ﺑﺎ ﻣﻤﺎن‬ ‫ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎ ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ‬
‫داده اﺳﺖ ‪ .‬اﮔﺮ ﺿﺮﻳﺐ ﭼﺮخ دﻧﺪه ‪ K‬ﺑﺎﺷﺪ راﺑﻄﻪ ي ﺑﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ زاوﻳﻪ اي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 30‬‬
‫‪MOTOR‬‬ ‫‪LOAD‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ آن ﻏﺎﻟﺐ ﺷﻮد ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪ ‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي ﺗﻮان در ﭘﻤﭗ و ﻓﻦ ‪:‬‬

‫در ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل درون ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ ﻳﺎ ﻣﺠﺮا ‪ ،‬ﭼﻬﺎر ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺸﺎر‬
‫‪ .2‬ﻣﻮاﻧﻊ ﺷﻜﻠﻲ ﻟﻮﻟﻪ ﻳﺎ ﻣﺠﺮا‬
‫‪ .3‬وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ي ﺳﻴﺎل‬
‫‪ .4‬ﻧﻮع ﺟﺮﻳﺎن‬

‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ﺳﻲ و ﻳﻚ ‪ ،‬ﻳﻚ ﻓﻦ ﻫﻮا ﻳﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﻌﻴﻦ را از راه ورودي ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و آن را از ﻣﻴﺎن ﻳﻚ ‪Heat-‬‬
‫‪ Exchanger‬ﻣﻲ ﮔﺬراﻧﺪ و در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺮوﺟﻲ ﻫﻮاي ﮔﺮم ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ را ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬‬

‫‪44‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 31‬‬
‫‪Airflow‬‬

‫‪FA‬‬ ‫‪Matri‬‬
‫اﮔﺮ ‪ P‬ﻣﻘﺪار ﻓﺸﺎر ﻫﻮاي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي ﻓﻦ ‪ ،‬ﺑﻪ ازاي ‪ ) δ‬دﺑﻲ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮا ( ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر از راﺑﻄﻪ ي‬
‫زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬

‫در ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺎﻳﻊ را ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع ‪ h‬ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺑﺮد ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﺑﻴﻦ‬
‫ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ h‬و ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻣﺎﻳﻊ ‪ ρ‬ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ‪.‬‬

‫‪h‬‬
‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 32‬‬

‫‪Direction of flow‬‬

‫‪Pump‬‬

‫و ﺑﺮاي ﻧﺮخ ﺟﺮﻳﺎن ‪ δ‬اوان ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﭘﻤﭗ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ارﺗﻔﺎع ﻛﻞ ) ‪: ( H‬‬

‫ارﺗﻔﺎع ﻛﻞ ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ‪ ، H‬ﻣﻘﺪار ﻗﺪرت ﻣﻔﻴﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺎل ﺑﻪ واﺣﺪ وزن ﺳﻴﺎل ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ارﺗﻔﺎع‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪي ﭘﻤﭗ ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻞ از وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺳﻴﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪45‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﺳﻴﺎل در‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﺳﻴﺎل در دﻫﺎﻧﻪ ي ورودي ‪،‬‬ ‫ﻓﺸﺎر در دﻫﺎﻧﻪ ي ﺧﺮوﺟﻲ ‪،‬‬ ‫ﻓﺸﺎر در ورودي ‪،‬‬
‫ارﺗﻔﺎع در دﻫﺎﻧﻪ ي ﺧﺮوﺟﻲ ‪.‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع در دﻫﺎﻧﻪ ي ورودي و‬ ‫دﻫﺎﻧﻪ ي ﺧﺮوﺟﻲ ‪،‬‬

‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ و ﺗﻮان ﻣﻔﻴﺪ ﭘﻤﭗ ‪:‬‬

‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻳﺎ ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻪ ﭘﻤﭗ ﻣﻲ دﻫﺪ ‪:‬‬

‫راﻧﺪﻣﺎن ﻛﻞ ﭘﻤﭗ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫دﺑﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ و‬

‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺗﻮان ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬ ‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ‬

‫ﺗﻮان ﻣﻔﻴﺪ ﭘﻤﭗ ‪:‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﺗﻮاﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻤﭗ ﺑﻪ ﺳﻴﺎل ﻣﻲ دﻫﺪ ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ارﺗﻔﺎع ﻣﻔﻴﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪي در وزن ﺳﻴﺎل ﻣﻨﺘﻘﻞ‬
‫ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻤﭗ ‪:‬‬

‫راﻧﺪﻣﺎن ﻛﻞ ﭘﻤﭗ ‪:‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻮان ﻣﻔﻴﺪ ﺑﻪ ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫‪ ‬اﻧﻮاع ﺑﺎرﻫﺎ ‪:‬‬

‫ﻳﻚ ﺑﺎر ﮔﺸﺘﺎور ﺛﺎﺑﺖ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار و درﺟﻪ ي ﺑﺎر ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪.‬‬

‫‪46‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻛﻤﭙﺮﺳﻮر ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ و ‪ Feeder‬و ﻧﻘﺎﻟﻪ ﻫﺎ از اﻧﻮاع ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﮔﺸﺘﺎور ﺛﺎﺑﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬ﮔﺸﺘﺎور ﺛﺎﺑﺖ و‬
‫ﺗﻮان ﺑﺼﻮرت ﺧﻄﻲ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬
‫‪P‬‬

‫‪T‬‬
‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 33‬‬

‫)‪N (rpm‬‬

‫واﺑﺴﺘﮕﻲ درﺟﻪ دوم ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎرﻫﺎ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﭘﻤﭗ و ﻓﻦ اﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫ﮔﺸﺘﺎور وﺟﻮد دارد ‪ .‬ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺎ درﺟﻪ ي ‪ 2‬و ﺗﻮان ﻧﻴﺰ ﺑﺎ درﺟﻪ ي ‪ 3‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬

‫‪P‬‬ ‫‪T‬‬

‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 34‬‬

‫)‪N (rpm‬‬

‫ﺗﻮان ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻً در رول ﻛﺮدن ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﻄﺮ آﻧﻬﺎ در ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ اﺳﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪ .‬ﺗﻮان ﺛﺎﺑﺖ و ﮔﺸﺘﺎور ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻜﻮس ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬

‫‪P‬‬

‫‪T‬‬
‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 35‬‬
‫)‪N (rpm‬‬

‫‪47‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻛﺎﻏﺬ و ﻓﻮﻻد وﺟﻮد دارد ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﺗﻮان ﺛﺎﺑﺖ و ﮔﺸﺘﺎور ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪P‬‬

‫‪T‬‬
‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 36‬‬

‫)‪n(rpm‬‬

‫در ﺑﻌﻀﻲ از ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺎﻻ در ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ در‬
‫اﻛﺴﺘﺮودرﻫﺎ و ‪ Screw Pump‬ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪( 37 ) :‬‬
‫‪T‬‬

‫)‪n(rpm‬‬

‫‪ ‬ﭼﻨﺪ ﻧﻜﺘﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻤﭗ و ﻓﻦ ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺑﺎزه ي ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻋﺖ را ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﻮان را ﺑﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺮوع ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺗﻌﺪاد ﻗﻄﺐ ﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﻣﺒﺪل ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﻳﻚ ﭘﻤﭗ در ﺳﺮﻋﺖ ‪ 150 kw ، 2000 rpm‬ﺗﻮان ﻣﺼﺮف ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺎﻻﺋﻲ در‬
‫ﺷﺮوع ﻧﺪارد ‪.‬‬

‫‪48‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﻧﻤﻮدار ﺑﺎر ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي دوﻗﻄﺐ و ﭼﻬﺎر ﻗﻄﺐ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮد ﭘﻤﭗ و ﻓﻦ ‪:‬‬
‫‪T/Th‬‬ ‫‪120%‬‬

‫‪110%‬‬
‫ﺷﻜﻞ ) ‪: ( 38‬‬
‫‪100%‬‬

‫‪90%‬‬

‫‪80%‬‬
‫)‪1‬‬
‫‪70%‬‬

‫‪60%‬‬
‫)‪2‬‬
‫‪50%‬‬

‫‪40%‬‬

‫‪30%‬‬

‫‪20%‬‬

‫‪10%‬‬

‫‪0%‬‬ ‫)‪F(Hz‬‬
‫‪0‬‬

‫‪10‬‬

‫‪20‬‬

‫‪30‬‬

‫‪40‬‬

‫‪50‬‬

‫‪60‬‬

‫‪70‬‬

‫‪80‬‬

‫‪90‬‬

‫‪100‬‬

‫‪rpm‬‬
‫‪300‬‬

‫‪0‬‬

‫‪360‬‬

‫‪0‬‬

‫‪420‬‬

‫‪0‬‬

‫‪480‬‬

‫‪0‬‬

‫‪540‬‬

‫‪0‬‬

‫‪600‬‬

‫‪rpm‬‬
‫‪150‬‬

‫‪0‬‬

‫‪180‬‬

‫‪0‬‬

‫‪210‬‬

‫‪0‬‬

‫‪240‬‬

‫‪0‬‬

‫‪270‬‬

‫‪0‬‬

‫‪300‬‬

‫‪rpm‬‬
‫‪100‬‬

‫‪0‬‬

‫‪120‬‬

‫‪0‬‬

‫‪140‬‬

‫‪0‬‬

‫‪160‬‬

‫‪0‬‬

‫‪180‬‬

‫‪0‬‬

‫‪200‬‬

‫‪ .1‬ﻣﻮﺗﻮر دو ﻗﻄﺐ ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر دو ﻗﻄﺐ ﻣﻘﺪار ﺑﺎر در دور ‪ 2000 rpm‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدار ‪ ،‬ﺣﺪوداً ﺑﺮاﺑﺮ ‪ %95‬ﺑﺎر ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪود زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬

‫و ﺗﻮان ﻧﺎﻣﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ‪ 250 kw‬ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت » ‪ « 0.87P.F , 2975rpm , 431A , 50Hz , 400v‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ‬
‫ﻛﻨﻴﻢ ‪ ،‬ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪49‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻮﺗﻮر در دور ‪ ) 2000 rpm‬ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﻠﻮي ﺛﺎﺑﺖ ( ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺮاي ﻣﺒﺪل ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 384A‬اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﻣﻮﺗﻮر ‪ 4‬ﻗﻄﺐ ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻮﺗﻮر ‪ 4‬ﻗﻄﺐ ﺑﺎر در دور ‪ %75 ، 2000 rpm‬ﺑﺎر ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر ‪ 4‬ﻗﻄﺐ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ‪ « 0.81P.F , 1480rpm , 305A , 50Hz , 400v » 160 kw‬ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﺟﺮﻳﺎن در دور ‪ ( 66.7 Hz ) 2000 rpm‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮر ‪ 4‬ﻗﻄﺐ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺟﺮﻳﺎن ﻛﻤﺘﺮ ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﺮي اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪50‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ ‬ﭼﻨﺪ ﻧﻜﺘﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺸﺘﺎور ﺛﺎﺑﺖ ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺑﺎزه ي ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻋﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﮔﺸﺘﺎور ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﭼﻚ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ .3‬اﻣﻜﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد ‪ .‬اﮔﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ .4‬ﻣﻘﺪار ﮔﺸﺘﺎور در ﺷﺮوع ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﻣﻮﺗﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ آن زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺎر ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر در‬
‫وﺳﻂ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﻣﺒﺪل ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﻳﻚ اﻛﺴﺘﺮودر ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺘﺶ ﺑﻴﻦ ‪ 300-1200 rpm‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ‪ .‬ﺑﺎر در ‪1200‬‬
‫‪ rpm‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 48 Kw‬اﺳﺖ ‪ ،‬ﮔﺸﺘﺎور ﺷﺮوع ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ‪ 12 N.m‬اﺳﺖ ‪.‬‬

‫زﻣﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 10 ، 1200 rpm‬ﺛﺎﻧﻴﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫راه ﺣﻞ ‪:‬‬

‫ﮔﺸﺘﺎور ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ‪ 4‬ﻗﻄﺐ ﻳﺎ ‪ 6‬ﻗﻄﺐ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ .1‬ﻣﻮﺗﻮر ‪ 4‬ﻗﻄﺐ‬

‫در ﺳﺮﻋﺖ ‪ 300 rpm‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدار ﻣﻘﺪار ﺑﺎر ﺣﺪود ‪ %80‬ﺑﺎر ﻧﺎﻣﻲ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﻮان ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪51‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

 ‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪T/Th‬‬ ‫‪120%‬‬

‫‪110%‬‬
‫ﺷﮑﻞ ) ‪: ( ٣٩‬‬
‫‪100%‬‬

‫‪90%‬‬
‫)‪2‬‬
‫‪80%‬‬
‫)‪1‬‬
‫‪70%‬‬

‫‪60%‬‬

‫‪50%‬‬

‫‪40%‬‬

‫‪30%‬‬

‫‪20%‬‬

‫‪10%‬‬

‫‪0%‬‬ ‫)‪F(Hz‬‬
‫‪0‬‬

‫‪10‬‬

‫‪20‬‬

‫‪30‬‬

‫‪40‬‬

‫‪50‬‬

‫‪60‬‬

‫‪70‬‬

‫‪80‬‬

‫‪90‬‬

‫‪100‬‬

‫‪rpm‬‬
‫‪300‬‬

‫‪0‬‬

‫‪360‬‬

‫‪0‬‬

‫‪420‬‬

‫‪0‬‬

‫‪480‬‬

‫‪0‬‬

‫‪540‬‬

‫‪0‬‬

‫‪600‬‬

‫‪rpm‬‬
‫‪150‬‬

‫‪0‬‬

‫‪180‬‬

‫‪0‬‬

‫‪210‬‬

‫‪0‬‬

‫‪240‬‬

‫‪0‬‬

‫‪270‬‬

‫‪0‬‬

‫‪300‬‬

‫‪rpm‬‬
‫‪100‬‬

‫‪0‬‬

‫‪120‬‬

‫‪0‬‬

‫‪140‬‬

‫‪0‬‬

‫‪160‬‬

‫‪0‬‬

‫‪180‬‬

‫‪0‬‬

‫‪200‬‬

‫ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ‪ 75Kw‬اﺳﺖ ‪, 1473rpm , 146A , 50Hz , 400v » .‬‬
‫‪ « 0.82P.F‬ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ي ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺒﺪل ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ ﺗﻮان اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد ‪ .‬ﺑﺮاي ﮔﺸﺘﺎور ﺛﺎﺑﺖ ‪،‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎور ﺷﺮوع ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ) ‪ ( 200 N.m‬ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻮﺟﻮد ﻧﻤﻲ آورد ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﮔﺸﺘﺎور دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ در اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪52‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﮔﺸﺘﺎور ﻣﺠﻤﻮع ﻫﻨﮕﺎم اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 391N.m‬و اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﻣﻮﺗﻮر ‪ 6‬ﻗﻄﺐ ‪:‬‬

‫در ﺳﺮﻋﺖ ‪ 300 rpm‬و ‪ 1200 rpm‬ﻣﻘﺪار ﺑﺎر ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ 84%‬ﺑﺎر ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاي ﻣﻮﺗﻮر ‪ 6‬ﻗﻄﺐ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﻮان ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ‪, 984rpm , 110A , 50Hz , 400v » 55 Kw‬‬
‫‪ « 0.82P.F‬اﺳﺖ ‪ .‬ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 1200 rpm‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺎﻣﻲ ﻣﺒﺪل ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 96A‬ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﮔﺸﺘﺎور ﺷﺮوع ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1.2kgm²‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﮔﺸﺘﺎور دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ در اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﮔﺸﺘﺎور ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز در ﻫﻨﮕﺎم اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 397N.m‬اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪53‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎ ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻮﺗﻮر و دراﻳﻮﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ‪.‬‬

‫ﭼﻨﺪ ﻧﻜﺘﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺗﻮان ﺛﺎﺑﺖ ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺑﺎزه ي ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻋﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﺗﻮان ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻣﻮﺗﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ي ﻳﻚ ﻣﺒﺪل ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ روي ﺳﻄﺢ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ 12m/s‬و ﻛﺸﺶ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ . 5700N‬ﻗﻄﺮ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ ) 630mm‬ﺑﺮاي ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ‬
‫و راﻧﺪﻣﺎن ‪ 0,98‬وﺟﻮد‬ ‫ﺧﺎﻟﻲ ( و ‪) 1250mm‬ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ ﭘﺮ ( ‪ .‬ﻳﻚ ﭼﺮخ دﻧﺪه ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫دارد ‪.‬‬

‫ﻫﺪف اﺻﻠﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻄﻲ و ﻛﺸﺶ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻄﺮ ‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪P=FV‬‬

‫‪P=Tω‬‬

‫ﺗﻮان ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺧﻄﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪P=FV‬‬
‫ﺗﻮان ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ دوراﻧﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪P=Tω‬‬

‫راﺑﻄﻪ ي ﺑﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻄﻲ و دوراﻧﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪54‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫ﮔﺸﺘﺎور ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪T=F.r‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮل ﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻮﺗﻮر را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد ‪.‬‬

‫اﺛﺮ ﭼﺮخ دﻧﺪه ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪55‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬

‫ﻛﻨﺘﺮل دور ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي‪AC‬‬

‫‪ .1‬ﻣﻮﺗﻮر ‪ 2‬ﻗﻄﺐ ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﻮﺗﻮر ‪ 2‬ﻗﻄﺐ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻴﻢ ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺑﺎر ﺗﺤﺖ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 1305 rpm‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ %88‬ﻣﻘﺪار ﺑﺎر ﻧﺎﻣﻲ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ‪:‬‬

‫ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ‪ 200 Kw‬را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ‪« 0.86P.F , 2975rpm , 353A , 50Hz , 400v » .‬‬

‫ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﺟﺮﻳﺎن را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺸﺘﺎور ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ‪:‬‬

‫‪ .2‬ﻣﻮﺗﻮر ‪ 4‬ﻗﻄﺐ ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﻮﺗﻮر ‪ 4‬ﻗﻄﺐ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺑﺎر آن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ در ﺳﺮﻋﺖ ‪ 1305 rpm‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ %95‬ﺑﺎر ﻧﺎﻣﻲ‬
‫ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺗﻮان ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ‪ 90 Kw‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ » ‪« 0.83P.F , 1473rpm , 172A , 50Hz , 400v‬‬

‫ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻮﺗﻮر در دور ‪ 1305 rpm‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫ﻟﺬا ﻣﻮﺗﻮر ‪ 4‬ﻗﻄﺐ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮد اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪56‬‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻮﺳﻮﻳﺎن ‪ ،‬اﺣﺴﺎن ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻣﻘﺪم‬