Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Rizal - Pilipinas Sa Loob NG Sandaang Taon PDF

    Uploaded by

    cyron badoles
    98 views20 pages

    Original Title

    Rizal_Pilipinas-sa-Loob-ng-Sandaang-Taon (1).pdf

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    98 views20 pages

    Rizal - Pilipinas Sa Loob NG Sandaang Taon PDF

    Uploaded by

    cyron badoles

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 20
    teen 8 uhlag'y unasaod Sein an ining inal og ing : Se waka dapat malian og La Petra nahin sia st blag gaming be sng pian aac niga.at aming pag, na ural nye mang hin ie ‘inagi ong neem, “Key leg! tang bamebenagi 2a ming mau Kalan o hase au dala ean! ptatakot a baka an aming was mame y ‘agiyaat Kg ato o hid ang naan a ha oa wing sulin mga ing Mage away Radilaban kam nang antaren.” Sena rae ine Wolang saan og Sob fF Jose Riza, ANG PILIPINAS SA LOOB NG SANDAANG TAON * 1 Sa pagsbaybay se napagkaugalian naming harspang Pasisskay sa mea mabihirap at masesclang bogey na may nalaman sa Hang hind alumang ang anne Kahihinainang sa amy ‘maidudulot ng aming pogtatapat 4 pamamagitan ng, ito ay tutukuyin namin ang Datucungol so karyangKitabulosan pang bisshin ang kepolaran ng mga bayan, ay. ka- ilangang buklatin ang aklat ng: kanyans Kalo; ihanang fyan ng mga bayan, sa. panahon ng pegnapalit ng parsahae ng mga batas, ng mga kaugalian, gawi, relthiyon at , ang Pilipinas ay halos nawalan ng mga mama- ‘ayang naghirap at nébuli sa pagkakasulong, at dahil 22 Paskabigla sa kanyang pag-iba ng anyo, ay nawalan ne, wala sa kanyang nokarwan, aawalsn ng pananalig pelo anyang saute ta ole foomang kag ‘Peg-asa ca darating na mga araw. Toon, ta walengetals naan nine Gating eA Dane fan at sundin ng kanilang mga nasasekupon, na papa aos ‘ila aa pegkaalipin, ay nangalagas a parang’ mge ng isang na ees Fale sat Se an fag ha lean, ay modlingtagpt pangs ntate oom ta Sliced a Tanya amg teen eae teen 6 Serene slate sg lel of hares 2 Ri 9 Ite ho engi an ile wm mamcenahin Rapes at Pina ay gdp ns ees, a ae us. rmarehil_ na maglamo ng Kaunting tubd 9 mgn pangyayar. ¢ Sa gayo'y nagsimula na ang barony panahon sa man Pilipino, Univnting nawela ang. caf milng kausallang Tinana, sig mga sll; nalmot ang keparasnan ag dat filang panunulat, ang mga awit, mga ton, mgn bats, Spang pegarala eeulo ng thang mga aral na hindk naman Ila newawetasan, mga ibang funtunin ng bud, Ybang pou Depabilagn #8 kagandaban, na Hbangiba sa mga ibaa Fanilang tpt ng singew mi kanilang Tapa at ng kanang sorling pondamidam. Nang mogkagayoly nabab sila nob. fang Kanilang anyo sa malas ng kanilang sorling mga rata, Fpinagmakativa ang taagang kana at sring,pembansa, thang hangs at papurhaa ang lahat ng naghubuhat s2 Gayutian at bindl nawawotasan;nanlumo ang kanslang diwo at ea bol'y sumed. Tamipas ea gayon ang mga tain at ma dantaon. Ang Xearangyaan ng relihigon, ang mga paraagal a aongungusap sa.mga mata, ang mga awit, ang mga lw, ong mga Lars ‘Nang nararaintan ng ginto, ang pagsamba sa pamamagitan fg isang kang makivagn, ang men kuwento, mga binalo a ang men pangangaral mula ppt, ay nakabalant sa dora ng bayan na sadyang tapamahiin na, nguns't hind: fin naman nafs nang lsbucen, sa abla i laa gag eaparaanang plnalal pegalapos, at ipinagpatuloy ng we- Tang taros na pagppilt. ‘Nang dumating s gositong kalagayan ong Kasbaan a Dbudhi ng mga mamamayen, ang Panlulupaypay, ane same fg loob sa sar, ay saka inigay ang panghaling dagok na okamamatay, upang mavalang” kabuluban ang gayon Karaming naldlip na mga kalooben at mga katalinuan pang apg mgn tao'y gawing parang mgu bisig na lamang, St'mga hayop na pandhila,alslaon baga'y isang kataulang ‘walang, utak at ‘pass. Se gayo'y nasabtt ipinalagay tha sinang-ayunan ang adbikain, nila ang Tabi ng mga pil\- Bio, tnegang iat Kana ang lahat ag Habuthang Teil’ ang labat ng Katangiang saril ng tao, st hanggsng sa fagkaroon pa ng mga mantnulat at mga pari, na se pag- Znanais na mnaipagpatuloy ang dagok ay nagtaigkang ikait ES wm one pte a mak in ne 1 se mga anck ng lupaing to, bind Tamang ang kakayahan Sabucthany aa, kandi pt nang lige Kasamaan Nang. maghagayon, an, penivalean milang. maging amatayan. ay aang noging atstsan. May mga naghi Hingalo nang ecbubuhay uly salamat a ang kagamtang fiuekas at tabi. Sssming sin ang wmapaw sa pamamagiin 2g me plait at ang nagugulatang tn dws pisanaulan ng bi hay. Ang pagkamaramdamin, na siyang katangiang pinaka- faorpak ne lige, ey nagugnan, a king nagkaroon Man Siya'ng pazpopraya peng mati at maratay’n pasnan fy watewat ng tageibangtupa,ay hind nagkaroonijaon inane eepeonot y pray Maing en ‘ng kanyang pagkamatay ng mga paglait at pag-eliy - Sa gayo'y sinuring unti-unti ang kanyang sarili, at nakilala fre Lanyong lapehamakan, Iyong sign hind! nag-aantay ‘ng ganitong wakas, katulad ng mga mapang-aping pangi- moon, ay nagpalagay na parang isang paglait ang Iabat ng Tsang’ ang lokat ng pasties at an mgs ity Kamatayan fg pincweeg perusn tnangkang luna an dg ang lahat Bi saw ng baguhirap, na anupe' ang gnawa'y mga Dag- Tecbuleng on Falla tg ga poehklang ind dail dito'y naring tun mg da ng bayon ot ieong bogaman ang gayo¥y naling sa ang pb, gayan- fran Duong begat of nakatulapok na Kialat sg ingablab iy, clatat nga pegpapakalabis at mga Ualing pore fralaad ng ang SF ng to upang mopaty ang marang ff dakalang dandamia.* li rn ang neneyeyan kapag ane Tagua nx spay ay dui sa ang damit ang aot at ‘ang pagkaligalig ay siyang lalong nagpapalala at ang bawa't pagaspas, bawa't hampas ay nagiging isang hihip na nagpo- petingas a ao ale Tincl mapapalinianganeng se buong panahong to'y bin nate naghlng a mas psng malaga fags divang marangal siping ekeponayeyer, me sag fangleng lmglaben ang Katrin aang songkataohen fing oh onan Kinulong ng Mga Exaieeeng dahop st ‘tiwag an lpingnapcalrapen ta tosrlong o earuruhgl ng tries Nn noes gy ang ae papaioob oa ngn Knaivesan, af ang stssabnat'y na ‘ukol sa pangkalahatan, a3 m tr Tto ang ihapyaw na silaysay ng kanyang nokeraan. ee eas cal eg pe ee ae er i er i ese gs re ees ee cara tae ee ee Su leteemnyeymeee ‘maging kakampi ng mga bansang kalapit? PS ae Stn we tao oe Ber tee errant vor walang isang katayuang walang hanggan sa katelagahan Talo nang hindi dapat magkaroon ng gayon sa buhay ng mga ieee eee ne eet at See eee ‘ay kailangang magtakda ng isang hanggshang panwhon, at ‘sang-ayon dito'y agawing mabulaan ang mga pangyayaring a 0 ‘Ano kaya ang mangyayari sa Pilipinas sa loob ng san- septal sakop ng Papanya? Loy beaies sai Cn Klong ang Kotanuneane toy ginawa noo akaroang tat- Jong dantade na ang meamalay ol Legupl ang tga tala: ong alpine ay walang iin tee PoE Male as csng' making abit se porsche, 0 * tagamatt walang fangyer iva fn, 0 Wralng lilangang aging veagagn anna ang agot* Pare Ze bang dveng mang sn mgnalayaan ng Ineng Bayan, ‘isa sa mga di-mapasukong taga-Kagayan, na sa kani- Tang saril’y bumubhoy ng diwa ng mga Magalat, para se Ang ago ae hig niin ni Rial anong “Ano apg manavare ‘pias eb ng esdanng en”, bung an halpangmn Hoy naw ‘row maasanntttlong dann mang mama st Lot ll ok ‘non angparvaar a Hepa ot papal Pipe 19 ‘mga angkang pund og kabayaniban ng mga Gat: Pulintan at Gat Saakab ng lalawigan ng Batangen, ang pagsasarll ay ty na mattamo at ang Kakailangan lan Digkakaunawaan upang makspagbunsod ng isang di apple pilang Inees, Gayunma’y para sa isang nabigo na dab sa Ialulongkot na Karan, na nakikita sx shat agg dak, ng hind! pagkaksayus-ayos at mg kaguluhan, pagkawalang ‘malasakit at katigasan ng Kalawan ng mga taong mababeba ang url, ng panlupaypay at lakulangan ng paghakisa ne ‘ga nakatatags, tanging tsa lamang ang gumigitaw naka sagutan at ilo'y dil tba cundl iabot ang kamcay upeni mae fanikalnan, iyako ang lig pang maatangen ‘ng’ pematok at tanggapin ang pansheng darating taglay ang pakikiayen ng isang may sat na nakamamalae ne pagkealaras ng mga dabon: akagoqaninn! ng ang mba tages mantelang nasisinag sa bunton ng ulap ang mga a Kanyang hukay. “Samakatuwid eng Kewalang-ayos ay si {yang dabilan ng kavealan ng pag-asa: nakaraan and tationg antaéa, ang lig ay-namihasa nw sa pamatuk at ang buat Bagong gain ng taong bsnilang na notatanikalaan, ey nahi fullname lalo at alo wa bagong Kalogayan ng men bosay- i ‘At ngayon, ang Pilipinas ba'y nassrkatayuan pa i atulad noon nakgranng fallout dantaon? nS Sa ganang mga “liberal” na kactila, ang kalagayan ng bayan ay patuloy pa ring gaya ng dai, ang big sabitly hind nagkalkaroon 0 Da long ang mga Tadiyong pilipino; 2 ganang mga part at ng kanilang aga galamay, ang bayen fy natubos na sa buhay na ralahayep, o kaya'y umunlad: sa ganang karanihan ng mgs plipino, ang budhs, ang diva at ksbuithang-asal ay nangabandusay, gaya ng pagkahane asay ng mabubuting kalangian ng lang bayang nahulog ¢2 Kalipnan, sa biglang sab'y umurong. Bayaan natin sa isang dako ang ganitong mga pag-wuri-uri ‘upang hawag tayong mélayS sa ating pakay: ‘at gumawa fayo ng ise maikling paghahambing ng. katayuan oa politika nang panahong iyon at nitong sa. kasalukuyan, ‘upang mapaghilsla kung ang hind! nalsagewa noone Mek Panakong yon, ay maisasagnwea ngayon, o dili kaya'y ang heaqa too ay Hind manasa. nayon, ‘Huyag nating ibilang ang pagkatig na manaring taglayin 2g mga Pilipino sa Espanya; ipelagay natin sandal, yaya ag 160 polagay ng mga manunulat na kastl, na walang naghabash Edslowong labing iyan hand ang peot et parpapanibus- Thuan; tanggapin natin ang mga pelagey na ipinangangalan dlakan 1g maram, Da ang tatlang dantadng:pananakop ay Bee re cea Se poprmahel ots Tachi tong fat ve bk ep ng pagkilala ng. ula ta ob tga atin Rape ong igunin ng Espanya oy ftagtamong palo hindi sa Kapaluan, ‘Nong avaw, ang sumurubay sa watawat ng kastla sa raping es lino yang puts ne ng kewl Tearamihan ay nagsisipangalakcal at nakakalat, hindi lamang = fod sgn Basan Halen, slong ss walang i liga laban sa mga 42 Timop, aban se mgn ingles at mga olandes, at hindi nae tran pinstatahimile mg mga hapéo, nik at ng mangllan- Dellang mga Talawigan 0 fiping nasadakong loob. Noon, ‘ang pakilpagtalastasan sa Méhikd at sa Espanya ay mabagal, sot rp: alas at marcha ang gy Kala ileal aa tgs Toaykapangyarihang namamabela sa Pile [nee te a Ie walang aman, ab yan ng mga mantulupig ay nabibitin sa isang marupok xa sesakcyang pandagat, na nagsadala ng mga kalakal na hula a Tana noom ang mg aragatan.o mgy day a yon ay sinasalot ng mga ‘pa pawang kaway ze lahat ng pangalang kartla, ang hukbong-dagat na pee Danggulen alto ay isang hukbong-dagat ‘oa hindi mabuth ng paglashanda, at Kadalasan ay binubuo Jamang ang image tauhan ng mga bagubang nakikipegsapalaran lamang, ‘eum di man ng mga banyaga at mga kagalit pa, gaya ng ‘nangyart sa hukbong-dagat ni Gomer Perez Dastarian, na bingo at pinigih ng panghiimagsik ng mga tauhang ine, tha slyang pumatay sa kanya at sumira'sa kenyang mga pac Duala at mgs laywnin. At gayuranaa, sa Kabila ng payong Ialulunghet na mya pangyayer, ang watawal ng kata ‘Bakajamaleg! pa in, bang higit sa tatong dantasn, at ang Kanyang kapanaverihan, bagama't nabawasan ng kaunti, 3 apne pon recto Eason a es ang ng Paina, Sa Kabilang dako, ang kasalukuyang katayuan ay parang nasasabugan ng ginfo at rosas, parang ising magindang Tumaga, Kung itufulad sa sinsigwa't maligalig na. gabl ng 151 panahong nakaraan. Ngayon, ay nagtatlo ang lakas: Sangiap nu ginnganis ng nakapangyayaring ge Eee ang bukbong-dagst, kung ilutulod an nakaraan, ay macase- Sine gta bur; may slong Kanaan ang nga ppamahalaang sibil gayundin ang sa hukbo; ang pakikipagta- Tastasan sa Espanya ay lalong mabilis at panateg;ito'y wala yang mga kaaway éa Tabas; ang kanyang katayuan ay ma fatag na, at ang bayang nasasakupan ay tila nabaqvassn ‘ne ‘ng sigla, ng pagmimithi sa pagsasaril, pangalang halos hind aya navawatasan; an ahi ng ay nbebebel, oa bilan Panankop # maperatag os peters =f TAPE Gayunman, at sa ibabaw nig ganitong mga pogpopalogay es lec-baay na nadare ay in a eat wang ling mga pagpepalazay on Tay inal Af Kaasalan na lala pang taal at eh ‘Ang Kalahatan ng mg boyan 2a Sagan, atlas a a ‘nga Malayo, ay mg hayang taraindamit; ang namamsailas baw sa Kanile ay" ang lselanan ng: damdanin. Katt ‘Rayon, su haa ng pakikclinah fa aga beyong Ea ‘ba may mga mithling hind! tule ng au Kani ay makita nating Kinalaya ng oalayong piping ang abate stu Kalayaan, ang eariing kapehanass at Kabetban yo gala, sa dambana ng nang hanenrin,o kayaly ne inet an, maging navel se rlhiven, ax bacistngae 0 anumang ibang i, nguni sa muntingsaltang takaene gat sa kanyang pag-big ta sari, ay sullimos na Lae S04 mga paspapalasakit,ang_pinag-klan ng peyel at Atnatago oh niala at hindi nafilet Laflanman sot gephe, ‘ak a imal nga ane ‘Kaya ang sign Eayan-beyen Pines soataat st loob ag tatlongdantaan, st baigny ane talon, Kelayaan st kaatiian, sont em Kung tasty ee salina, dail sa peg-on sa ipnangakong Lange hoay il sa atuvanng ibinansn ne pa Lipaghathgang ieyane mara at mah gp Sundatang hindi nila nalekilala, na para sa mga diweng Kis a mgkakaroon ng mig Wo Kayaly dbl ska See allan polo, ang tina na tanya ‘30 at moipalalin sx Ranllang kapangyarinans "= a2 Nang malcaposoe na ea Kaptan ang kapensyarihang laste oy maging rtatag sila, slam sa pagkag ng man tayan-bayan, dak din sa prgkalani-alie mg mea io. at dahil oa hangsang ca mga araw na iyon, ang maramdaming Bethe sean pn hind p aorta, Sake arpoon ng bayan na ung Kanyang mga anak fy’ es3- tmtctone ne tonaulin sa buko, ang karan mgs pond 0 bakrin ay nakikidigma sa piling ng mga bayuni ng Eopanyn, akichat! se kanilang tagumpoy, om tind! la pinnae: fein tg iarangalan, ni mga papari at mga katangian; oon, ang katapatan st paskatia an Espanya, eng pers ibig {2 Tnung bayan ay ipigiing “eveomendero™ o katfwela at Hanggend ipinegging Heneral ng indiyo, gaya noong ium- sab ng ga ingles: oon ay hind! pe nallalang ane Maa ansnlang ekasaba at nakshihiya, ma giant pagkatapos pang sitaane-pur ang Inlong magawain at mahihirep a tngfulin ag'mga pinunong tagurit noon ay hindl pa 2 ging Kaugalian ang pagmura at paglalt sa pomamagitan ng Malafking tile ng mes pahayagan, ng maa aklat na may ke iutan ng mga maykapangyarihan sa simbahar, ‘a bayang bumybuwis, nakikidiama at nagbububo ng dazo ‘slong-alang sa Espanya, ni hindi linuturing na karangalan 1 isang bagay na nakatutuwa ang pag-abé sa isang buong lipi, na pinagbabowalang sumagot 6 magtanggol sa sail ‘at Kung aa mga Klaustro man ay may maga prayleng tiagka- ‘oon ng ilang himatayin, na sa kavolan nig magagawa ay ‘ba sumulat laben sa bayan, gaya ng agustinong Si Gaspar de San Agustin at ng heswitang si Velarde, ang Kanilang mapanghamak na sinulat ay hindi inihahayay kal, lanman, ni hindi sls binibigyam, dahil doon, ng mga “mitra” 6 itinataas sa Katungkalan. Tuto ngang ang mex indiyo eon ay hind tulad atin nenvon: ng tetlong caning ‘kitungo sa ating parang hayop at nasa-karimlan, ry acre sea ekg poe sang lalong rg Diyos, kapas, sumakamoy ngilong manggagawa, ay maaaring maging isang tau-tauban 0 katatawanan. ‘aANEBEL prac noon, dahil nals na nal ang ani ing kapangyariban sa bayan, ay lumalapit dito at kasamang, ‘bumubio ng isang kilusan laban ga mga katiwalang mapang- ‘pi. Mangyari pa, nakikita ng bayan na ang mga prayle ay may higit na pinog-aralan at karangalan, kaya sila ang pi- 183 kan ng pagtitiwala, ang kanilang payo ay simasanod octet oe ne ey snd Rig Sey Sonesta Email piensa ccariane ea rn Sn sl nee ae ie iste dete aps ae ke a ae Na thar ae na Aor are ad eee al eA ee RS a babes a en ate ee SP eee eta ogee kas diy getter be Steerer Me bathe heen hhatang pag-ayop na tkimulapol sa buong lip, Ang bayan meee Meu x borg ake tes ioetunet Tityege tae ney ager Pena kare ae een gata anfeet antec pesos a Spend teeing ess oda A eee SU einer erst lan may ee fg bata, upang magpatuloy siya sa pagsahod ng kan- Gore a itaie eran Deel ae he. SS aang eae fer aa en rte aba eg iene pmyene paglaki, at sa anumang bahagyang pagtutol ng ata ay napepoot sa kanva ang sishwa! Ang dating pagkes ie ira eccentric ete ea mren seed a eae nanunungkulan ay inalis, Nagsimula na ang kabagabagan iy ed toca int od eee Bele ee ras Seam mae pono ng a Tosa adi ne nc ae a6 a ag Gn, tre erat eee ct eee pea oe eet ee er etagy ens eee a Be ae eee lin, ang mga buwis at ang mga abuloy ay nararagdagan, at LSLRP rales sie Orr nt Lares ape cae een ee =e eae = ae ee ees eee en etal et eeeton ee epi Napanee geen eat aa ‘mang makapangahas na sila'y pag-usigin! ees Seerircees eee ‘katuturan ng lahat ng kodigo sa daigdig, kung dahil lamang: ena cee arorst ee ee pect ones Seem siyasat, nang walang anumang paglilitis ang sinumang ‘marangal na mamamayan? Ano ang kabuluhan ng Kodigo ee ee Se eeeeer eer ore een ais eee ee ee eke tng eee eases eee ee eet ‘Kung magpapatuloy ang ganitong ayos ng mga bagny- ‘bagay ay ano kaya ang mangyayari sa Pilipinas sa loob ng eee: ‘Ang lalagyan ay napupanong untiwuntl, at kung hindi palalabasin ng Kahinahunan ng Pamahalaan ang mga karai- hhgang nalipon, masaring belang araw ay tumilamsiie ang ‘itis, Hind ito ang pagkakatson upang magsolita tungkol sa 155, rmaaaring tbunga ng isang sigal6t na napakasawi; ito'y nae Dabatay sa kapalaran, sa mga sandata at sa angew-angaw ‘ba pengyayaring hindi mapangangslagean ng tao; ngunl't ‘kahit na nasa-Pamahalaan man ang lahat ng kalamangany, at dahil dito'y maar. niyang ipagtagumpay, ang llabas ay gaya lamang ng pananegumpay ni Pierro, at ang. sayon ‘ay hindi dapat nasain ng isang ‘Kung ang mga umuugit sa kapalaran ng Puipinas ay mage ‘mamatigns, at sa halip na magkaloob ng mga pagbabago ay Iagtatangka pang paurangin ang katayuan ng Baya, page Hhayuhin ang’ mgnkhigtan at ang mg pengaie = ‘gn nagsisipegtiis at naguisip, ang mapapala nila ay ang iagay 1 pakikipagsapalaran ang mga iyon at ang poxtats- aga sa kanile ss mga karalitaan ng isang bubay na oali- salig, pund ng mga kagabulan at mga kapaitan, sa po fang makepagtatamo ng isang bagay na hind. natitiyale, Ano ang mawawala sa kanila na pakskipay-tunguall? Halos ang buhay nig napakaraming wel ng mga taong hindi Mae faring tangkain nila ang isang pegpapatiwakal, datapawa't pagkstapos? Hind kaya matwan ang isang bats ng dugo sa Pagitan ng mea nagtagumpay at ng mga natal, at ang mes ‘Mo naman kaya'y hind! maaaring maipantay, s8 hinabakabs fg panahon at sa kanilang pinagdanasan, ang. kanvlang Taas sa Kalaban, yamang sia'y nakararami, 2a bilang, sa ‘anilang mga manlulupig? Sino ang magsasabing hind ‘Ang Tahat ng mabilit na. panghihimagsike na nangyarh Pilipinas ay isinagawa lamang ng slang taong panatiko 0 Say bake = penmnemcnletae, men hel nica, aga milter, na, pang mi 1g Kanilang pakay ay mangailangang manlinlang at dumoya 0 kumasangispan an pagsunod ng kanilang;nasassicupan. Sa gayo'y lumagpak ang lahat. Walang panghihimagsi na nagkaroon ng ka- ‘angiang panghihimagaik ng bayan, walang Tbinatay sa Pangangailangan. ng Duong labi, walang nakipaghamok alangeslang sa Karapetan ng sangkatauhan ni slang-alang fa katarungan; dahil dit'y hindi nakapag-iwan ng alsalang hindi makatkat sa bayan, at ang nangyari pa nga'y nang ‘makita ng mya taong sila'y dinaya lamang matapes maghi- Jom ang mea sugat nila, ay pi an pa nga ang pag Tagpale ng mga bumalahaw ng kapayapaan nilat Nene 156 Jeung ang kilusan ay magmumula sa bayan na rin at ang kis lenin, dabilan ay ang mga kaabean nila? + ‘Kaya nga, kung ang maingat at paham na mga pagbabago ing ating mga ministro ay hindi makakasumpoag ng mga has tuo ag fob a ngcgpahalgan 8 gs hala sa kabilang ibayo ng dagat at mg mga tapat na {gaparpatloy no, dahil on madals na pagoabegu-ingo ne Taka ng politka, ay nasalangang maghawaks ng mazelang tuingkuling yaon; Kung sa mea hinaing at mga pange- fgailangan_ng bayang pilipine'y walang laging masiging Kensagutan kundi ang walang katapusang “hindi maaari” 0 tind! mangyayeri” Kasagutang siyang iminumungkshi hiyaong mea nabubuhay se pagkspahull ne mga nasasaku- pon; kung hind: Mingunin ang mga makatwizang karaingan, St ipalalagay na ang mga yao'y gawa lamang ng hilig se paghihimagste, ong tkakait ca bayan ang plagkakaroon mg Kinatawan sa mga batesah ng Bepanya at ang ting na may Npapgorn upgaaatol slat ws nome alah na makati a agusutan ng mea ato Jung ipagpapatuloy, sa katapusan, ang na puspos ng mga pangyayaring nakapagoapailap sa kalocban zhg mga tubo sa Pilipinas, at gigisingin ang kanilang mapag- ‘walang bahkalang diva, sa pamamagitan ng mga paglait at Pagkawolang-toring, ay mattiyak naming sa loob ng ilang aon, ang kavalukuyang, ketayuan ng mga bagay-begay ay maiba na nang lubusan;* ngunit ito'y hind maiiwasan. [Ngnyon ay may isang sangkap na wala noong ara; nagising toa ang diwang pagkabanes, a isang kasawian a isang pas Kadulori ang nekapagbukiod su mga mamamayan sa Kap Tuan. Marami nang kabilang sq uri mg mga taong tina- Aawog, na mulat at bibasa sa loob at labas ng Kapuluan, wring nlliha at rang Ialo at lalo-sa lahat ng pagkakatson, gawa ng kahangalan ng lang namamahala tha sivang nakapipiit sa mga mamamayan na nandayuhor. sa ibang lupain, na mag-aral sa bang bans, at nabubuhay ft lumalaban, salamat sa maraming Kaligaligan at sa paraan g-pagmamanmang ginagawe, Ang uring ito ng mBa tao, na ang bilang ay param nang param, ay laging nakikipag- {mayan sa ibang mamamayan sa Kapcluan, at kung ngayo'y binubuo lamang ng pinakeutake ng bayan; ta loob pa ng “Nomis mal Ri noon. za ang peshihinas ng buon sae ‘ayunam neha. at gn pag besa a lang taon ay siya nang makabubuo ng kanyang buong ka tawan at pandamdam at ipahahayag ang kanyang pagans SS alnanng lat ag hang ls ata jgayon, upang badlangan ang daan sa pegkakas beng Uayan, ang pullthe ay may ibe lay kapersatane ang pagpapaging makshayop ng mga tao ea pamamagitan tng isang tanging Uping kakampl ng Pamaholaan, lpn mar Aamcharikang katulad ng sa mga nesssakop ng Olena, © fiping makaparing. gaya ng sa Pilipinas; ang ipagdaraita zig bayan; ang pagpalay na unt-antl 44 mya mamamayan at ang pagpapelago ng mga alitan ng ist Seung lah Ang bagpapaging makahayop ng mgu malayons pilipino ay naipalilala nang hind! magari Sa Kabila ng watticn na filet na mga prayle na siyang humabawak 3g) pagtuture so Kabatoang pinag-sakseya nila nang walang kaprarakan, ing maramingtaon sa mga paaralan, st lumalabas ditong es ‘tahahapo at hawawalan ng pagdbig oa mge aklat; sa kabila ng mga pagsusuring (cengura) ang tina- tangka ay ang eee in Seas ‘ng daang patungo s2 pag- Kskamulong; sa kabla ng lahat ng mga pulptiong pangaralan ‘ng mga pare, pangumpisalan, mga abla. mga pagsniyam na ragtatare ng isa Taha ng kasiamen, bind lamang ‘tungkol sa agham, kundi pati na sa wilang kastila; ea kabila fag Tohat ng kaparaanang yang isinaayos, pinapagbutl at Seiagawe nang buong Symp ‘igaong may nagranals na luan ay. mamolagi at hang ‘na Kae hhangalan”, ay lumilitaw vin ang mga mammula, ang mga ‘ay molayang poskukuro, ang mga sumusulat ng Kosny- ‘sayan, mya pllosopo, kiko, mga manguagamet, mn alsin, ‘ga mananenggol at iba pa. Ang papkalcemulat ay lumala: dganap, at ang pag-uusig na tinieis ay siyang Tslong naka Farah tang tobi a maka vu a asp ay hind! mapaparam a bye ie pino, at sa anumang paraa'y talagang. magniningning at Dakikilala. Hindi maaaring gawing parang hayop ang mga Taamamayan sa Plipinas* Manari ‘kayang pigilin ng karalitaan ang kanyang pag- ‘Baka sakali, nguni’t iya'y isang keparasnang lubhang ‘mapanganib, ‘Ang ‘ang. nogpapallaia sa atin {Maleate sor ms cli btn, pom tyan heen Hots bap, 158 lahat ng dako, at Ialo na s4 Pilipinas, ang mgs laong Targa sy svg ala Tathgn a Eeosetaer mrusan,sepegtat la ang nabubuhay ne Sabee 4 ld i tla og aig sa mga kaligaligan "sa aalay nS tabi ‘egkamalngat; =a sok gi Tungo sa paikipageepelaran, ng raga hangaring maps- sepsccs bagaybagay na bind gaangng nabubuhos wa cob buhay et iba pa. SiMachinvelo® na rin ay may Scfueay a muyguigen ag ganitong Kaparaanan ng pags Png bayan, fapages' ag paskarwala, anya, ng mabuting ay 0 int ng along mastsugid ma mga Kant ages padkawala ng easing bubsy. angi sa rts, Jeapag.-may wt kasaganaan ay kakaunti ang coal nectsyabamn, umirunti ang mga daing, at ang Pamo- falsan naman, né lalong sayaman, ay nakalataapo ng pte mnarnmiag Kaperaanan tpeng meting mataiag. St Taibo dao, sa isang bayang maralita, ang nangyayan’y fut din'ng nangyayen sa sang bahay na walang he Shang, magegrwang unapayy ab seks, ano ang ageing Eeraran urn Exons, ne hen bya ao m8 - Tattapaypay’ at onaraita? ‘Hindl vin aman Maaaring lipoling unti-unti ang_mga mamamayen "Ang mga lahing pilipino, gaya ng lahat 2g ian malayo, ay hind! sumusuko sa harep ng banyogs, na ‘diya ng mga tage-Australiva, ng mga tage-Poinesiya ot om Bo Rhinatndigo ng Begone Kontinente. Se abla ng ns- ae eee digmansg pinabibarapan no, sa kabila ng ga Biot ns ta paserpenahion ay dumadalaw sa konila, ang bi- ae aia ag naglatongiboyo na sa dams, atulad ng mga algo ta Habe et sa Molukas.Tinatanggep ne. plipine he Labihasan of namumubay at nagpspatuley sa pakiki- ‘Elona se Tabet ng bayan #¢ 8 kapallgran ng anumang Ginguwr ng ponaion. | Ang ‘aguardiente”, ang lasong iyang cae puntepusa sa mga toon tub) <3 mga puldpald ne Phu ay walang kapangyerthaa se Pilipinas; ang mang- evar! pa nga ay tla ang mga pilpino'y maging malayo sa pong maipensnolane ang poche ma tank Bayar. Michiel ne Whochstawanga ne kesbang “sin mo Sew ny ragatanasy 189 peglelosing, kung itatuled ang kanilang kntayaan sa ncalu- eayan, sakatayuang inilarewan sa atin ng mga nang ‘matanaysay. Ang malihit na digmaan laban sm mga ma matiayan sa dakong Timog, ay walang pioupuksa kundi ang aga Kawa mga taong, dahil sa kanllang ktapatan sx wate swat ng Kastle, mga taodg sa halip na maging isang panganib, ay siya pa ngsng nagiging isa sa kanilang matitiay na tagapagtangeol ‘Nalalabi ang tungkol sa paelali-ng mea alitan ng men Jalawigan oe am mong aang nda ett g pak lastasatt ng mga pulé sa kapawa rabtrap at ‘ihira, nootig wala pang mga bapor ni pabatitang-kawad, ‘pang ang mga pangkat ng mga hukbo ay sang-ayon a bo fang ll, namie ay an, 0 pa fan ng pugkoksloob ng mga biyaya at mga karangalan at ‘pinagmamasakit ng ilanlaben sa bangimalalskas. Ngun't ‘ngayon, na nawala na ang mga pagiatangl-tangt, na dahil fa kawalan ng tiwala ay pinag-isa na ang mga pangkat nz jukbo, na ang mga mamamayan ay nakapaglalekbay ni sa iba't ibang pul, alalaong baga'y ang mga paraan ng pakthi- Pxialastesan at ang pagpapalitan ng mga palapalagay ay fadaragdagon, at dabul sa pagkokamalas ng lahat na sil'y aasusubo s8 isang uri ng panganib at nasusugatan sa isang, damdamin, sila'y nagkakamay at nagkakaisa.Toloo ngxng aoe peekakaa'y hind pa genap, nguyen a inutango if Mya kapareanan ng mabuting pamamabala, ng paglatapo sa ibang lupain, ng pegduhaging tinitis ng mga mamamayan $4 kanilang sarling bayan, ng pagpapalipat-lipat ng. mga Kawani, ng kakulangan ng’ mga bahay-paaralan na sivang ‘magiging sanhi upang ang mga kabataan sa lahat ng puld ay magtipun-tipen at matatong magkelilalansn, Ang Saga Jaglalayag na patungong Europa ay nakatutulong din naman ‘bang di kalsauntt sa ipayiging matalike ng paglikilalang ito, ang sa ibang lupa, ay pinagtitibay ang damdaming maka: yan ng mga mamamayan sa lalawigang lalong malalayo, ula sa mga marino hanggang sa lalong mayayyamang. ra: Ingangalakal at sa pagkakamalas sa mg makabegong kala- syaan at pagkakagunita a mga lacawian ng sailing tahanan, ‘ay nasyayakap-yakap sila at nagialawagang magkakapatid, ‘Sa kabuuan ng, ang pagkakasulong at pas-unlad ne dam~ Adamin ng Pilipinas ay hindi maliwasan,iya'y hinds mabohad- Tangon. 160 Kapulum ay hind) makapegpapatuloy aa” ganjang stag, nang hindi nakapagtatino = Hepanya nl’ Iigit na inga Kaluwagan,-Muats, mutandis, guhin ang erat gsi.” Sang ag uae a bons Hanyu sama, lipunan Tbiging ang mpu pilipina'y magpatuloy na nakalampin, ay issng tonay a pageuuyole pa ang ipinelalagay a sanggol ay lumaban sa kanyang siswa et tumakaa na i punitin ang mga iumang barshang sa innya'y ibinabalot og ny src, ann lee: as papatuloy.n pany, nguni't may higit na mga ke ‘at mga fnlowagan, 0 kaya'y matpapahayag ng xpos, namagbube ng dug. at ralay na magiging masama para sa lahat, ay siying fanging nararapstituring na huling Ioatuwid ss kalagayang talons walang posse ay ssrin natin Ieung sa paanong paraan mg mapayapang pagbabagumg- fango maaaring makspagpatuloy ang Kapaluan sa ilalim ng ‘watawat ng Expanya, mang bind! masasaktan bahagya man ‘ang mga karapatan, ni ang mgn kapakanan, ni ang karanga- Tan ng teat isa" ut ‘Ang Pilipinas, ung megpapatuloy sa ialim ne kapang- = nya, ay sapilitang mangangailangan ng pachebago hinge sa politika, sapagka't to ang hinibing| 2g lakad ng kanyang Kesapsayan, gayundin ng rege pangi- imailangan ng kanyang mga Mamamayan.” Toy napatoto- thanan ta namin s4 nakaranng lathala. ‘Sinabi no rin namin na sng pagbabageng it'y sapllang magiging marahes at kahambel-ambal, kung magmumala ‘Sinan eg mga mamamayan; nguni't mapavapa at mam Delinabang ang Kalalabesen kung magmumula sa mga uring akatataas Aor Une Siow mt Paginas ng brane tine ay inane 8 ultwel i Anios Hui sag hat mA 186, pgm zaman se tong prin ee bling “Dany ipa Ria nee amen an i'M a sym nav ake ss men aelngy pin Rare 2 pamnahaa = Rapa 101 aul gyms mamas ng aap at dala ng karlangposkamalabayan ay notaenghang magpai at ‘mga pagbabagong kinak Renn t'g Soto ies et See er firey intent, neg ope ee eae ‘halaan at maging ng bayan, at hanggang nakapinsala pa sa. pereesbeee st wine Pagbabagong walang ipi- ito'y siksik kundi Bee Perris oe Suter ti lh nan Leta egg a ce Pergo pPockins ae eae Sa aie eb pana nla a anaes yo an pshlgmg om a = Se pte pron pega crm apa il eile ane ot Sor Kiar ape te mappa maa grip oe meas alien e wlae Sy es cbr "hea i at ng mga pagbabago ng ating mga ministrong maibi- fine tna gaunt Ese ee inet GL Sonn exon, bonnes seg ne gil eto aeiane Ect nn kagten Ae Near sg et main as wp a Bloom intr sg Rt pln Sr? pinagan ng pagkain ay humahadlang ang maliit na ungknd Benne a's See ne a Huwag iyan!, at iniuurong ang pinggan ng pagkain, kaya’t si Sancy guigng he gt ater" ah wag Reka ty mays a meta se bmyung ghana a eae Cervantes ang mga.iyon upang ipatungkol sa mga IE ete ree ae Stoop reitee ae aan sa ayone-dagat (Ultram). “Hind po maaan, Man re Ceadat sch songagon an agamitan ot kx eSnips kapeluany, mayroong qbernadar Ships peat naLalbta ng marsing Kopitar anak egeabe ane in ey sopatka't maint, hg ibe oy sapegkat eee s oe bet oa hong. asain. oy Tob nan Hosted ng as Pecks Reno we kablang nyo te dagat = Putts seem Koregata “Sump tng ebulbaog Signet kat Soncho ne sing fm Dagan hanyang ai “final sa naing baven. ang mga pagbabago'y mathabaln= tale St ga pong nabs ag Pina ang yank fiiakatboneh st angst oe mangeagmot ny Eauad Bee eg aebeing ties waned oy Send Basle apg peony, ua ara ie making Se Ss laeiaeong a Schoo karay og Hipaees oy winekanaptley Dg du niyang baleyean ae pat ia Waa ne pambalons at a Laapuen'y nag Tima aly abon'st kangang naka mangas Gayundin. naman, hanggang ang Palipions ay walang ralayang pahayegan,” walang nig sa mga Kapulunean Bayan upang yralam 2a Pamahelain at 38 buns Beton feng nangatupad hind! ng kanyang aga pasa. rumg napakikinabangan o hind\ ng smngkspultuan, ang lah ha tage Kakayaha’t Kasanayan 1 Minietrona pang-lbayon- “Tage ay matatulad! lamang a naging kapalaran ng maa gan ng pagialn sa Kapulven ng Borataiya. ‘Kayo na ang Ministrong magnas na ang Ranyang mu paghabegoly maging tunay na paghabage, ay dat mogpa- Simla sa pagpapabayag ng malayang,pabayagan sa Fl pinay, puyudin sa paglalazay ng mgn Kinalawang Pilipino ‘Depa llagda ang malayang Pahsyagan sa Papinas, s2- pag ang mge karaingan don ay binrang makrating #3 Eopenya, sa katunaya’y nnpakabihirang raakarating, at kong dlumating ma'y lubba nang natatakpan at balot na balt fia nig Rivas, sa walang pahayaging takapangahas ne ipl nivaon, ot skalingHlathala ul sto'ytutbong nababa- iam, ali ma at masoma pa inna fypoie we Il © Nn amar tag pmo seta na) Dope 108 ‘Ang isang Pamahalaang navgangasica sa sang bansa mule 4 napakalayong pool ay siyang lalong nangangailangan ng fsong pahayagang molaya, pangengaitangang Ialo't hight Kayse pongangeilangan ng ‘sang. namamahala sa Bepany, kung sng ninanais ay. magampanan yaon sa lalong matuwid at matinong kaparasnan. Ang Pemahaleang namamatnigot fs saving bensa ay masart pang hind umalumana ea pabae ‘yaqan (kong ang gayo'y magagawa niya), eapagka't nast- foob ng lupain, sapapka't may mga maia at tings, at sepagka't namainasdan niya sa malapit ang Konyang pine fmamahaloan at pinangangisivaan. Ngunit ang Pamahs sang namamahala mula sa yoaleyo, ay, anahigpst na angangatngan sa ang kattchanan ‘af ang sp Yyayarl ay uimabot sa kanyang kaalaman sa pamamogitan ig That ng Kaparaanang maasring. gasein, pang sass at mabigyan ng nararapat na pegpapahalig at ste pagans ilangang Ho ay nagiging lalong mahigpst, kung ang pins Uusapan ay isang bayang Katulad ng Pilipinas, na ang mga mamomayan ay naysosaliia at dumaraing sa pamamagitsn ng sang wikang hinth nawunawasn ng mga may kapangyar. ‘Ang pamamahdla sa tbang kaparaanan ay matatawag ‘amang pamakalaan, yayamang kailangang mangelancn fag kahit poano, ngun't tio ang tinatawag na masamang pamamahaia. Ho¥y ketuled ng paghatol na walang aiming Jeandl ang isa sa mga nag-nusap; ia'y isang pamamatnhay 0 eang sosckyang pandagat, nang hind! isinasaalangealang fang katayoan ng saskyan, ang kalagayan ng dagat, ang mga Anangakalubog na batong maaaring Kabangean, ang mga d- Hong mababow ang tao hag ang Taga, 1 ba. "Iya'y isang pangangasiwa if pamamahay nang Walang inlisip kandi pagmamakisig at pagmamagandang Hikes, nang hind! inanlam kung ano ang ‘ase-taguas ny Akuyits, hind isinasaalong-alang ang mga. tagapaslinglod at ang mga Kean. Neunt't ang kinagavian ay isang bis 0 dahilig na sigang nilalakaran ng maraming Pamabalaat, at ang kinagewan “ay nagsatabing ang Kalayaan ng pahayagan ay Isang pares nib, ‘Tingnan natin kung ano ang sinasabi ng Kasayssysn ‘Ang mga pogbebengon ab ang raga pagbsiaagse ay arani- ‘ang nangyayari sa mga bayang sins, doon san pail aang puso ng tao ay piniplit ma inisn 164 Kung hindi lamang sinil ng dakilang Napoleon ang payaygn, maralul ay natbabslanito sa kanya ang kapanga fibeng kanyang kinsausuungen, at marahil ay neipaunawa fe kanya na ang mga bayan ay’ pagod na at ang lupain ay Dangangilaogan 1g kapayapeao} marahil, sa halip na. go- fal ag Kanan ean Sogn sapling finipon sa kanyang sari, ay hastkap sana miyang mapapas- tay ang Ksuyang lakas at sena'y tumibay” nga. Maging 1 Kasaynoyan ay falong maraming paghihimagsik na pang- ‘yayari nang ang pahayagan ay lagyantne basal. ling bayang akop, na may” pahavagang malaya, at nageatomase ng mga Tealayaan. ang alapagsart? Alin ang dapat mabutiin, ‘ng maalinla nang ng-aapuhap o marnahala ang may Wastong kaalaman sa mga nangvayari? May sasagot sa amin at ikakatwirang oa men bayang pacarakupan na may melayang pahayagan, ay manganganib ang malakt ang kapurdhan ng mga namoamabsla, ang hal fing ivan ng mga duping pamahalasa, » Sasaguiin namin ha lala higit na dapat pibin ang kapurihan ng banse kaysa Kepurtan ng lang tao. Ang ang bansa'y Txinagalang, ‘suhindh pageang-ayon ni pagiatakip sa mga pagmamalabis, und se poapaperusst hindi pagsangayon sa ma ion. ‘Atcaka, ang nangystari sa kapurihang igen ay yaong sinabi ni Napoleon tungkol sa-mga’dakilang tao at sa konlany aga Kawaksi sa slid. Kami, na nangagtitie at nakasalam fg lahat ng mga Kagagawan at mga Pagduhagi ng mga sagkuktunwang dios na iyi, ay hind! kam nangangala- ‘gan ng alayang pahavagan upang makilala ane mga iyo alawat nang panshong slay nawalan ng pur. Ang Pa Iahalaan ay slyang nangangalangan ng malayang pahe- Yaga, ang’ Pamabslaang patuloy’ pa sa patanaginip = Hite og ng ep ‘Ko vin. ang aming sinasabi tungkol sa mga Kkinatawang Pilg "Anon mga kapengentban ag nats kann rng Pamahlaan? Isa sa tatlong bagay: o sila'y llabas na mapanggulo © mepaglangis 9 kayay Islabas a gaya ng atarapst Tpagpalagay nang kami'y nahulog sa lelong belighong pogkarmapagevafang pag-esa at tanggapin namin ang paglsit Tet Ho ogy Attn pine a ag tanga Baers 6 sata part Pcs she ah prs aye gna eaten al pi fuabilig sa paghiwalay ng Pilipinas sa Espanya at sa lahat ng Eat nly ey at eapenepeee pede fess maicayer Catena erin ne fess rh “ST Pha ee ae nn oe hae Gee eee ae vara bn es sane oe ents eee Bea A agama an Te ey aa amen te giana Se ps a caging ates Le ln Ros age ma ang a may 00 Bevo at fat ny vee ee 2 aoe aot oo ale an acer 2 Berea oy ng pasar in raiment og tlianeng tee urs peg cance rns orange ems ae ee eremetlag ot fey semtg ng Fie eee, ad Sead Palme he 7 screlg a Becton ate eS Thate ae meh ecu ta Cicetight tc oo Poe ey apace nee ng 2 ee can oe me ee Bie . e gitna ng mga Kapulungan ng ecdee Eee uses ea, Da op entaher a ezaemas ee azn, tory har mind ony Renan sae rere rae ae eee iy ol poy Encng en ny Pen? Ee Eiaaa he naa eee a ee Kung ang mga kinatawan nama'y maging gaya ng-narae Saperecom Bier minh teeta 2 Bee rues oe ee minsabay sant ocr oe See ene eae ktinatawan ng bansa, vinhaiad ae ee 166 Nesyon, kung ang tunay na saguwil ng mgs Kinatawang pilipine ay nabebaiay sa sinasabing pagkeamoy wurot nila fia al aagpatahimik an gitna ng Sonado, aa magilas no freneral na G. Salamanca, at sa G. Simsbsldon de Mas, na hakkita nang malapitan sa mga igurot at nagnais na ma- asim nila, ay siyang makapagpapatunay na ang ‘muging pinalamacame nilang amo ay hindi ns bababo pa aa pulbura a hind! mapeg-aatinlanganang si G foong Salamanca ay hind) natatakot sa gayons ammay. At Jeane wala namong bang dahilan und to lamang, ane mga lipo, nasa kanlang bayan ay may! ugaling. maligo irawantar, kung moging mga Kinsiawan ow ay Masai igbage tg. gayong napakaruming kaugalian sa panahon an lamang mg paghabatas, upang hiwag ‘gaksgambala ahi sa amoy ‘ng popkakapaligo sx macsland pang-amoy zg mga Salamanca Sayang lamang na saguiin pa ang tang aalabid na dina. duality ng lang makisig na manunulat tungkel sa bolat, no ‘ng kul, rumigit kumulang, ay kayumanga, a mga uk hang, bumigit kumalang, ay may matulis na tong. Tug) sx mga sulin ng kagandahap, awa" lai ay may han Kanyang sariling sukatan, and Kainsikan, halimbawa, na tay 414 nin angaw oa mammayas, at may kabibasnan Dapakatanda, ay may palagsy a parang pangit ang ll fi twgn-Huropa, a ung tawagin nila'y Fan-Ku, kayay ‘mga dimoryong pula’ Mahigit na 100 angaw’ ang. men esang-ayon ng kapilang pantntunan tungkol sa kagandahan Jeaysa paruntunan ng mga taga-Europa. At sak, kung io ang pag-ausapan, ay kailangan nating ‘inggapin ‘ng Keababaan ng. uring mga “latino, lalo pang maa kasi ‘Rung itutulad sa mga "sahon", ne siyang, long mapuput ‘At habang hindi sinasabing ang Kepulungang Bayan ng amga Kastila ay binubuo ng mga Adonis, Antonio, may Tkawa-wiling amulha na mga bata at iba’ pang mukhans angiel nn hatulad ‘ila; samantalang doo'y napatutinge ‘upang gumayra ng bates st hindi upang magsapilosopon Kenulad mt Socrates 9 magpalikwad-ikwad sa dalgdi’ ng sruniguni lamang, inaskala natsing ang Pardahalaan ay hind Alapat mog-arong-sulong sa harap ng mga pasubaling ganyan {ABE Korat y walng bao ang Karan elas Hindi nga kami makakita ng anurnang mabigat na dahilan upang ang Plipinas ay bind! maglaroon ng mga kinatawan, ‘ung magkakaroon ay matatahimik na ang maraniing hide hasisiyahan, at sa halip na ibuhat ng bayan ang. mga Trasamoan niya sa Pamahslaan, gaya ng nangyayart ngayon, fy st ang abut spake pon peo may haaarisiyang makaraing. at spagka't Kung may mga andl siyang kama ng mga mambabatas, pati naman sya, kahit ppoono, ay magkakapanagutan oa kanilang mga gawain Hindi natnin malaman kung nakapaglingkod kaming fabuti sa tunay na kapakanan ng aming bayan sa paghing, fg mga kivawwwon,. Nelalarsan’ naming kakulangan 6 Akabihasnan, ang pegkakimi, ang tabging pagtingin sa sri fg muraming Kebebayan narain, t ang kepangshusa, ang Festacuhan af ang mga kaparaanong malapangyariban ng Yoga nagnanais ha Imamalag! toon ag Karla, sng bate Hhabagong, ito ay maar! nilang gaoving ieang makamandng ‘na Kasongkapan.” Nyunit ihig naming maging: tapal. ot Pamahalsan at itinuturo naimia a kanya ang daang. 2 ‘Pilagey namin ay sivany pinakamabuth, upang ang mgs ppegsiaikep tiya'y huwog mawalangsaysay, af upang mawala 0g mgn bind! nasslyahen, Kung matapoe alate an “ganitong, lubos na makatarungan at kallangang kaparasna, “ang bayang Pllpino'y maging isamg hangal ot duwag Pengtatakall xi aya na ring selling kapabanen. kuig tag ay Tumagpak sa kanya ang lait ng kapatagitan at is he lahat ng kahihinatnan. Ang bowa't beyan ay Deeg Favalarang mn kanyay ararapi at nase re'Pam halaang siya’y nakatupad na sa kanyang tungkulin, Ang mga ito ang dalawang pagbahagong lalong mahalaga, fa king mopakekshuluganany abut at magagamit ‘uorng aaa ng mx lp makapecatiby pee tamahal sa Fspanya, at mkapagpapabunga. sa Iba. pang Inahulnli. To ang mga peghabagong kung tavayin ase Quibus non—na & masating ibati Teang kamusmusan ang pagkataket, na, dahil sa ganyan ‘nga pasdabogo ay dumating ang pagsasaih. Ang malayang “Pabayatan ay sivang magpapulilala sa Pamabalaan, ng mga bok ng damdaming bayan, at ang mgn Kinatawan, kung slyang pinakamabubuti sa mga anak ng Pilipinas, hagey. na Aiyang hararopot mangyar, ay siya na ing mig pinsk 168 sania, Kung walang dabilan og pagkawolang Kasiyahan, Sno ang engumiting pampagalt sa tga. mamamayan’ ‘ina sim ntatanssap ong deeabagayang sinasbi lan, unghol et kakulbngat i pockamolat mg karen 28 79 shaun pH! naan Sera le, oe a ay walang katuwiran kapurlpur, pang ty isang mangong a walang mackandll (dail ska aril 9 ng tba), ay pogkaitan ng Kinatawang. ma Jaomuinalaseits anda wpang huwou syang lpastens Biya pa nanan ang along nanganallangan 2 jon, Walang situmang mahuhubdan ng pagkatao; walang sinumang ma- Wwalalan ng kerepatan sa kebuhasan, dahil lamang sa hi Inigit-kumulang ay hind! siya-nagearal, at yamang tplnala- layay na ang pinto ay isang momamayang may kskayahan Keapag. siye'y hinting ng buwis at mg dugo upang fpagtamegol ang inang yun, anot tkakait sa kanya an Keakayahong ian kapog ang’ pag-uusapan na'y ang. pag Katto anya it Rarepatan? At oka, aot Syaty popananagutia dabsl sa kanyang_ Kamangmangan, fayong moan ng labat, kabigan at aalit man, a ang anyrang presasumakit na makapag-aral ay totoong malaks, tha Bago dumaling ang mga Rasta slang lahat ay maranong hang bumsaca st sumulst a age ng nalekita natin ngayon, ay ffumusuong ea maraming pagpapakasakit ang angkang pina Kracahol sa kabuhagen upang ang karilang anak ay makapag- ral nang kawnt, hanggang sa sla'y napaaalila upang mato ieahit man lamang ng wikang Kastla? Paanong mabihintsy tha matito ang bayan sa kaslukuyang kalayuan, gayons fatikta nating anumang otas ng Pamahalaan upang paon= tevin ang. pagtuturo, ay naiidsod su aga Part Iezions umipieil sa tkatutuped ng gayon, sapagha’tnase-kanilang Enmay ang tinslawag ma paytutiro? ‘Kung ang Pilipino ga ay sapat na matlino upang makspagbayad ng, bus, ay dapat na maging matalino vin naman upsng” maghalal Af magkaroon ng Isang Magmamalasakit sa Kamya ats ikanyang mga kapokanan, na ang mga bunga ng mga ito cy ipinagllingked ‘miya. sa pamahalaan ng kanyang_bansa. ‘ang mangangatuwiran nang maiiba pa ea ilo, ay moppa sa tnatawag na pangangatawirang pabalisumsong. ‘Keng tatanuran ang mga batas at ang mga gawain ng mga mnay kapangyarihan, ang saliteng katarungan ay maaa- ring magsimila sa di na pagiging isang pang-uyam sa mga 09 Trang nassanupan. Ang Inlong ipinagging kagslang- falang ng mga ingles na ma bayeng raseghega ele oy fg Mahlept at medsling Paggsgawed mg Katrina, ot Gai ry inisloga np mee oman ane toot gaan ag hho, "Ane pecan fe wa sing tape egg waaey iar Tehing naghabakknglabibasnan, Natarag re knatenen fag ‘eas bansang lalony mallopie and Cots a Bakapegnapatimagsik sa long tating An poekalaloab ng mga hatunghalan at mgnaswain ay ape Msn sn pagsuult a ang magn guoee ate ang oem panipa. ty oaarapatlathalanage mclaren ok pas at bag sala np ied ayaa ny anito ang gegnrin at ag indy 0 hind! mappa ing kauyang puswavwalany-tuhala at katamaran ay bin ae Makekiktbo habit na matitang ang lane ng mgs once i ongntpenan magn ees: Tpinalalagay naming hid ang mga Kastil ang mstatalot fa surong. at gutfong lebanon st guyong, parse opatutuncyon ang ligt slang Katassen ta parorngg fe hist na Katana nicantang ling At Capra iaglaugalin sa apanya, ay dapat aga sa mgt Bayang nasssalnpan, gamang Kinkallngang hana ag ay va laparhan tn pesamagies We ge ee ag tout, spagkat ang’ mga mananskop. ay dapat’ na ‘Basing men tang makskatrungsn, feline at etape @ kaye'y magksnws men lamang ta gare gen, pat Panmevaring ang iong too oy tocrmretales oy EOS Epa naiitange sa gu hia abla Bog ax als a funckuling natamo su gavong paraan ay Hindi mn fori sult ne eked abt og woh Wan st mgs tagapamaaling may godjant kekeeates 3 nakakiaa ng Sanilang hnshawskane esd feo neg Gognpanan ng ga Tay sa hap paren ng apangyariban nf Espanya, ay sya a png aging suhay niyaan, spas’ ano ang ageing dakag fg pathshangad rang mapalitan ang nang ingen an tye Gt palgian, lan sa nd yak ot monary ney se Filo, ang Incyo ag mabign Lapanatogan al inns a ing tout asalukyang walang ding Kays any Ringing na Kiabuksean* Magwaia thong forsee Beige te laskere ane eats oe, 370 pinapasukan: sila ang pinakatahimik na tagapagpamalagi dng mga bagay na natatalag na. ‘May ibang mga paybabagong maidaragdag kari tungkol sa ‘pangangalakal, pagsasaka, kapanatagan ng tao, ng mga ari- Erian, pampagralon at iba pa; ngunit ang mg ite'y mga Suliranng nunuymayin naman nang bukod sa ibang lathalain. Neaon, ay masisivahan na kami sa mga pinakabalangkas, at aks pa masabi ng sinuman na malabis naman ang aming hinthingt Hind! mawawalan ng ilang taong magpapalagay na kami'y mga utopico © mapangarapin: ngoni't ano ba ang wtopia? ‘Ang Utepia ay isang bayang pinangarap lamang ni Thomas Mote, isang bayang labat ng mamamayan ay may karapo- tang makapaghalal, may paggogalangan sa fatt tbang rel Hivos, halos walang parusang karatayan at iba pa. Nang ilathata ang Tmaigsing kasaysayang ito, ay ipinalagay na fang mga bagay na nasabi'y parang bungang-talog lamang fa hindi mangyayari, alalaong baga'y nauukol sa xtopia Gaynnman, ang bayan ng Utopia ay intwan mang napakalaki nng kabihasnany; ang keloohan at ang budhi ng tno ay naka- awn ng lalong malalaking himala, inalis ang pang-ealipin ft ang halol na kamatayan laban sa pakikiagulo, (mga bagay Hong hindi mangvayeri kahit na sa Utopia na rin! ‘Ang mga bayeng sekop ng Pransiya ay may Kanilang mga inalawam. Sa mga kapulungang batasan ng Inglatera ay ‘ismbalake na pagkalooban din ng mga kinatawan ang mgn Dayang salop na nasieilalim ng Korona, yamang ang mg thang bayang sakop nila ay nagtatamasa na ng bahogya paysasarlt; ang pahavagan doon ay malaya rin. Tanging so Espanya lamang, na noong dantaong XVI ay siyang ban- ‘sang liran tungkol sa pananakop, ay may pagkakalbul ‘Ang Kaba at ang Puerto Rico, na ang bllang ng mga mama- ‘mayan ay hindi man lamang umasbot sa ikatlong bahagi ns, ‘ba Pilipinas, at hind) nakagawa olang-alang sa Espanya ng ga pespapskasakit na ginawa ng Pilipinas, ay maraming Kinatawan. Ang Pinas ay nagkaroon din naman noong ‘ge unang araw, ng kanyang mga Kinatawan, na siyang hhakikipag-alam sa maa hari at so Papa hinggil sa mga panga- hngailangaa ng banst; nagkaroon nga ng mga kinatawan noon mga sandaling mapanganib para sa Espanya, noong ito'y humihibik sa slalim ng pamatole ni Napoleon, at hind: sinasamantala ng mga Kingtawang yon ong kasaveian ng am Fxpanyang nakasasakop sa kanilo, na gaya ng ginawa ng sbang bayn sakop, baekus pa nga'y lalo nang pinakahigpit fang buklod na su kanlla'y hag-uugnay sa Espanya, at sa (ganite'y nakapagpamalas ng katunayan ng Kanilang kata Patan; nagpatuloy sila sa gayong Kalagayan sa loob ng ara pang aon. ‘Anan rabigat npg a Hagawa ng Kapuluan pang sa gayo'y alisan siya ng mi earapoian’™ a Sa kabuuan: ang Kapuluang Pilipinas ay magpspatuloy nna sakop ng mga Kasil, kung sija’y mapapasok sx dain ing Kabuhayang napapalocb sa mga bafas at may kabibssnan, Ikan igugalang ang mga korapatan ng kanyang mga mama mayan, kung aa kanila'y igagawad ang iba pang karapatane Anararapat #8 kanils, kung ang maluyang parmamalskad jahalaan ny magoganap nang walang salabid st mga dhiran, walang mg pallalim na kagagawan at wala rng Doimbabaw at hidwang pagapakabulugan. Sa kabilang dako, kung ang ibig makita so Kapuluang Pilipinas oy isang kayamanang mapagsasamartalahan, isan nan upang muabigyang ‘kasiyahan ang mga mapag- Imbert, upang mailigtas sa mga buwis ang Espanya, mapapas- dumaii ang “inahing manok na nangingitog ng ginto,” at Jpinid ang pandinig sa labat ng sigaw ng katwiran: kung ‘Magkakagayon, magpakalak-laki man ng kutapatan ng mgs ay hindl mapipigll ang pagkstupad nig mga maks- "fangyatihang butas ng Kasaysayan. Ang mga bayeng sina Gakop pang kavangkapanin. oa layuning pulithko osu fenoengioal a bansang naan ay peng nat ‘tapos sa pagensarili, ang let, at bago pa sina ni ‘Bachelet ang ganito ay nasabi na ng lahat ng bayang sinakop ‘ng mga penisiyo, kartago, griyego, romano, ingles, portuges fa Katia. Walang atiniangang makigpit ang ating pagkakabukiod sa Fapeny; hind! msbububay na laging magkssar ang dalawang bayan sa loch ng tatlong dantaon, magkapisan ‘a fsang kapalaran, nagbububo ng dugo sa lisang larangan, hhonaztalig sa lisang pananampalataya, sumasamba sa isan Diyos, naglatalastasan sa isang Kaisipan, nang hind! man Jamang tutubo sa kanila ang buklod na lalo pang mabixpit “Rayna ipinipilit ng mga sandata o ng pagkataket; ang pag apakosakit at pakilioubang ng ise i ay siyang nakaga wang pogmamahalan. Siv Machiavelo, ang dakilang 2 nokakikilola ng puso ng tao ay nagsabing: “la yatura degli Iromini, e cos obligarate per le benefit che ext fanno, come per quelli che ersirecevono” (knugalian na ng ta9 ang mag Kuklud-bukiod, maging dabil sa mga pokinabang na gin ‘gawa, at maging so mga pakinabang na tinatanggap); ang Tabet’ nang ito at higit pa sa rito ay tutoo; ngun't ito'y bunge lamang ng taal nn pagkamaramdamin sapagka't sa ‘mapat na larangan ng politike, ang mahigpit na pangangn' langan at ang mga kapakanan ang siyang nakapangyayari. GGoano man kalski ng wang ng mga Pilipino sa Espanya hind: mabithing? a kanilang takwil ang kanilang Katubusan, na ang mga makakalayaan at mga mula’ ay megpagala-galang, parang itinapon se kanilang sariling bayan, na bayaang ma- {tino ga kanilaysriling kapaligian ng lalong magagaspang no hangarin na ang mapayapang mamamayan ay mabuhay = aging pangangamba, at ang kapalaran ng mga bayan ay ‘mabitin s2.anumang makakumalingan ng iisang tao: hindi masaring langkain ng Espanya, of aa ngalan man ng Diyos, ‘na ang anim na angaw na mga tao'y mamubay na parang hayop, na sike’y pagsamantalahan at aplepihin, pasiaitan ng tiwanog at ng mga karapatang kalutubo as isang 190, ff pagkaraan ay kulapulan sila ng pag-alipusta at paglait; hind, walang pagkilala ng ulang na loob na masabangkalan, walang sapat na pulbura sa daigdig na, makapagbibigay Imatuvvid sa mga pegtatangka Taben sa Kalayaan ng (20, Inn so abla ng than, aban satay aban 3 apayapaan at sa karangalan, mga pagtatangka itong ginawa TeeoSESLE ng lla ata nating cesar at at i'ng lalong mahal nating damdamin, ng page popakasakit ng ating angkan, ng mg Kalapastanganan at mga panggagahasang ginagaw niyaong mga lag nang 0s Jaballsyiny sa inhi aoa fgsian ng Diver: walang sinumon smakalshings a bayang pilpino ng isang bagay na di-mang ‘yayari ang marangal na bayaing kata, na tutoong mairugin fa kanyang mga kalayaan at mga karopatan ay hind! malea- Puusasabi sa Kenyang talikdan na ang ganangsariling Ealayaan at karapatan; ang bayang nalulugod sa mga kale walhatian ‘ng Kanyang kabapon ay hindi makahihing\ sn ibang hinubog-niya na tangeapin nito ang Kaalipustaan at keasirnang-punt ng Kanyang pangalan! Kming nakikipaglaban ngayon sa larangang napapaloob sa hatas at mapayapang pakikipagtalo, ay nakalatatap ng aa sayon, at angkin ang kurong nakapalo sn aming mga mithiin, ay hind futugot sa pagtatangyel sa aming-wsapin, nang dl Keilongang Tumabas' sa banggehang Winslade, yy bata Iguni't kung bogo ito mangyari ay. patahimikin aml Ag Takes 0 kasamaang-pslad sy malig: Cosgry 8s Rae faring mangyar, sapagke't kam'y may kamatnyen), kang Imapkagayon sy hind namin alact un anong.lendasit And tating tareng sping na musnod Sanit tna may katas na ilong mabub, at magsisisugid peng tag sibalili sa katayuang iniwan namin, oe Keung ang ninanasa nam'y hind! mangyasi Sa harap og kasamaaog-palad na masaring mangyart, ane Jailanga'y huwag tayong umurong dahil sa takot at sa hall don magpikit ng mata, ay pamubhaang barapin atin ang fmaaaring idulot ng darsting na panahon. At sa ganiong Haars ol sg tng barge inihahanvog

    You might also like