PANITIKANG PILIPINO

Ang panitikan ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan, mga damdamin, mga

karanasan, hangarin at diwa ng mga tao. At ito rin ang pinakapayak na paglalarawan lalo na sa
pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula.
Ang salitang panitikan ay nanggaling sa salitang "pang-titik-an" na kung saan ang unlaping
"pang" ay ginamit at hulaping "an". At sa salitang "titik" naman ay
nangunguhulugang literatura (literature), na ang literatura ay galing sa Latin na litterana
nangunguhulugang titik. Nagsasalaysay din ito sa pamahalaan, lipunan at mga pananampatalaya
at mga karanasang may kaugnay ng iba’t ibang uri ng damdamin tulad ng pag-ibig, kaligayahan,
kalungkutan, pag-asa, pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam, sindak at pangamba.

         Mga teoryang pampanitikan

KLASISMO Ito ay ang mga sinulat ng mga dakilang manunulat. Mga

halimbawa nito ay ang MARS CITY, FUSE BOX, POSPORO.

Sa pag-aaral at pagsusuri ng akda sa pananaw ng Humanismo, pinaniniwalaan

na ang tao ang sukatan ng lahat ng bagay kaya’t kailangang ma-ipagkaloob sa
HUMANISMO kanya ang kalayaan sa pagpapahayag sa saloobin sa pagpapasya.
Naniniwala ang mga humanista na sibilisado ang mga taong nakapag-aaral
dahil kinikilala ang kultura.

Naipapahayag ang kalinawan sa mga imaheng biswal, eksaktong paglalarawan

o pagbibigay anyo sa mga ideya
IMAHISMO

Ipinaglalaban ng teoryang realismo ang katotohanan kaysa kagandahan.

Sinumang tao, anumang bagay at lipunan ayon sa mga realista, ay dapat maging
REALISMO makatotohanan ang paglalarawan o paglalahad. Karaniwang nakapokus ito sa
pakgsang sosyo-pulitikal kalayaan, at katarungan para sa mga naapi.

tumutukoy sa mga kwenotng base sa isang kulturang pinaghanguan ng kwento

o tula.
KULTURAL
 ang teoryang ito ay patungkol sa may-akda ng mga akdang pampanitikan, siya
ang nagsusulat o sumusulat ng mga akdang pampanitikan na ating nababasa
magpasahanggang ngayon. Ang teoryang ito ay tumutukoy sa bakgrawnd ng
        BAYOGRAPIKAL
may akda sa kanyang sinulat na akda, makababasa tayo ng ilang mga
pangyayaring nangyari sa tunay na buhay ng may-akda upang masmapaganda
pa nito ang paghubog sa kanyang sinulat na akda. Kakikitaan din ito ng
pilosopiya ng may akda sa dahilang kababasaan ito ng kanyang pananaw
patungkol sa mga bagay na nais niyang ihatid sa mga mambabasa.

ang teoryang ito ay patungkol sa pinagmulan at pag-unlad ng wikang ginamit sa

mga akdang pampanitikan. Kakikitaan ang mga akda ng mga pagbabago sa
paggamit ng mga salitang naaayon sa panahon at sa kultura na may kinalaman
sa mga pagbabagong nagaganap sa ating bayan, kasama rito ang mga
HISTORICAL pagbabagong nagaganap sa ating lipunan, ekonomiya, edukasyon, agrikultura at
higit sa lahat ang ating pananampalataya

inuuwa ang akda batay sa kalagayan ng mga tauhan. Hinahanapan ang akda ng
patunay ng mga naglalabasang lakas sa pagitan ng mahina at malakas, matalino
        MARKSISMO
at mangmang, duwag at matapang, mahirap at mayaman. Dito nakapaloob ang
mga tauhang bida at kontrabida. May suliranin ang bida at ang gumagawa nito
ay ang kontrabida. Sa teoryang ito, di padadaig ang naaping tauhan, babalikwas
ito upang madapi ang nangaaping lakas.

ang teoryang pampanitikang umusbong sa Europe noong ikalawang hati ng

ikalabingwalong dantaon. Kasalungat ng romantisismo ang klasismo sapagkat
ang higit na pinahahalagahan ng romantisismo ay ang damdamin at guniguni.
Nagpapamalas ang romantisismo ng pag-ibig sa kalikasan, pagmamahal sa
kalayaan ay sa lupang sinilangan, paniniwala sa taglay na kabutihan ng tao,
ROMANTISISMO paghahangad ng espiritwalidad at hindi mga bagay na materyal, pagpapahalaga
sa dignidad hindi sa mga karangyaan at paimbabaw na kasiyahan at kahandaan
magmahal sa babae/lalakeng nag-aangkin ng kapuri-puri at magagandang
katangian, inspirasyon at kagandahan.

ito ay teoryang pangpanitikan na pwede mong baguhin ang katapusan at pwede

ka ding mag dagdag nga mga tauhan ngunit hindi mo pwedeng buhain ang mga
DEKONSTRAKSYON namatay na sa akda!
 hinahanapan ng katibayan ang kahalagahan ng personalidad ng tao at
binibigyan halaga ang kapangyarihan ng kapasyahan laban sa katwiran
EKSESTINSYALISMO

Ang teorayng sosyolohikal ay may paksang nagbibigay ng kaapihang dinanas

ng tauhan sa kwento. ang akda rin sy nsgiging salamin sa mga tunay na
   SOSYOLOHIKAL nangyayari sa lipunan. Sa kuwentong “TATA SELO” ni Rogelio Sikat ay
masasalamin ang aktwal na pangyayari sa lipunan. ang pang aapi sa mga
mahihirap at pagturing dito na mababang uri.

ang pagpapaliwanag sa anyo ng akda ang tanging layunin ng pagsusuri;

samakatwid, ang pisikal na katangian ng akda ang pinakabuod ng teoryang
         FORMALISM
formalismo. ang tunguhin ng teoryang ito ay matukoy ang: nilalaman,
kaanyuan, o kayarian, paraan ng pagkakasulat ng akda..

ang Feminismoay tumutukoy sa kalaksan at sa kakayahan ng tauhang babae sa

isang kuwento o akda.
         FEMINISMO

Teoryang Arkitaypalv Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga

mahahalagang bahagi ng akda sa pamamagitan ng mga simbolo. Ngunit hindi
        ARKITAYP
basta-basta masusuri ang mga simbolismo sa akda. Pinakamainam…
 PANITIKANG PILIPINO
Ang panitikan ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan, mga damdamin, mga
karanasan, hangarin at diwa ng mga tao. At ito rin ang pinakapayak na paglalarawan lalo na sa
pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula.
Ang salitang panitikan ay nanggaling sa salitang "pang-titik-an" na kung saan ang unlaping
"pang" ay ginamit at hulaping "an". At sa salitang "titik" naman ay
nangunguhulugang literatura (literature), na ang literatura ay galing sa Latin na litterana
nangunguhulugang titik. Nagsasalaysay din ito sa pamahalaan, lipunan at mga pananampatalaya
at mga karanasang may kaugnay ng iba’t ibang uri ng damdamin tulad ng pag-ibig, kaligayahan,
kalungkutan, pag-asa, pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam, sindak at pangamba.

Dalawang Uri ang Panitikan

1.   Patula – Ito ay nabubuo sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng maaanyong salita sa mga
taludtod na may sukat o bilang ng mga pantig at pagtutugma ng mga salita sa hulihan ng
mga taludtod sa bawat saknong.  Kabilang ditto ang mga sumusunod: tulang liriko,
tulang pasalaysay, tulang pangtanghalan, at patnigan.
2.   Tuluyan o Prosa – Ito ay nabubuo sa pamamagitan ng malayang pagsasama-sama ng
mga salita sa mga pangungusap.  Hindi limitado o pigil ang paggamit ng mga
pangungusap ng may-akda.  Kabilang ditto ang mga sumusunod: maikling kwento,
nobela, dula, alamat, pabula, talambuhay, sanaysay, balita  ateditoryal.