‫ےطل‬

‫رشیعایاسیسنئہلئسم؟اغمےطلیہاغم ے‬
‫اتشمق‬
‫محم ے‬ ‫ڈارٹک ے‬
‫اکیاصِبحملقےتھکلںیہ‪:‬‬
‫اینپاجناچبانرشیعہلئسمےہنکیلارگاسسنئدمدہنرکیتوتآجیھبرکوڑوںولگوھبکاورطحقاکاکشروہےت۔ااسنیناترخیںیمیلہپابرااسننے"‬
‫"وھبکےکاہوھتںرمےنےکوخفےسآزادوہاےہ۔‬
‫اہیںاغمےطلالمہظحےیجیک ے‪:‬‬
‫ایکوایعقااسننوھبکےکاہوھتںرمےنےکوخفےسآزادوہاےہایہیضحمااسفہنےہ؟ھچکںیہنوتورڈلوفڈرپورگامیکوبیاسٹئےسیہڈاٹی‬
‫ااھٹکرکےکدھکیےیجیل۔اسسنئیہیکوہجےسواسلئرپضعباممکلیکااجرہداریےسیکاقمئوہیئےہاورےسیکرکوڑوںااسننانےکاتحمجنبرکے‬
‫رہےئگںیہ‪،‬رہوکیئمشچبِرسدھکیاتکسےہ۔ےلہپوھبکےسرمےنےکوااعقتوہےتےھتاورابیھبوہےتںیہ۔اسسنئہنےلہپاساکلحشیپے‬
‫رکیتکسیھت‪،‬ہنابرکیتکسےہ‪،‬ہنآدنئہرکےکسیگویکہکنالصہلئسمواسلئیکوموجدیگاکںیہن‪،‬ہکلبااسننیکوخدرغیض‪،‬رحص‪،‬دگنسیل‪،‬رفنت‪،‬‬
‫ہنیک‪،‬ضغبا ےوردورسوںرپادتقاریکوہسےسیجارماضاکےہسجاکالعجرشتعیےکاپسیہےہ۔ے‬
‫رھپارگانیکابتامنیھبیلاجےئوتاسےسایکاثتبوہاتےہ؟اسسنئوتضحمآہلےہوجایمیکوی‪،‬رجایمیث‪،‬وجرہیاوراسربئایھتہرےیھبانبیتکسے‬
‫ےہ‪،‬اورانایھتہروںےسااسنونںےکاچبویکدتاریبیھبدےیتکسےہ۔اسےیلوسالہیےہہکاسسنئوکہیہیرکاناچےیہایوہ؟اورہیوسال‬
‫نیعرشیعوسالےہ۔ے‬
‫اصابحنادتقاریکولڈنیریہےہ۔یھبکاسےنابداشوہںاورزہشادوںیک ِ‬
‫وقتابہںیمااضےفاکے‬ ‫ِ‬ ‫ےتلچےتلچونٹرکںیلہکاسسنئہشیمہےس‬
‫اکرانہمرسااجنمدایاھتوتآجہیتنیئناعریگملوابںیئقیلخترکےناکرفہضییھبوخبیبادارکریہےہ۔ے‬
‫آےگرفامےتںیہ‪:‬‬
‫الغومںوکآزادرکاناکیرشیعہلئسمےہنکیلااسننوکاسریغااسنینادارےےساجنتاسوتقیلمبجاسسنئےنںینیشمااجیدرکےکے"‬
‫"الغومںیکرضورتمتخرکدی ے۔‬
‫اہیںیھبویہاغمےطلالمہظحےیجیک‪:‬‬
‫ایکوایعقاسسنئےنااسننوکالغیمےساجنتدےدیےہایاسےنالغیمیکایسیتنیئنوصرںیتقیلختیکںیہنجاکامیضںیموصتریھبنکممے‬
‫ںیہناھت۔اسرپیئکابرےلیصفتےسھکلاکچوہں۔("الغیم‪،‬ےلہپ‪،‬اباورآدنئہ"ےکونعانےسریمیوپسٹسدںیھکی۔)الغیمیکدورسیے‬
‫یم‬
‫رپیہذرااچاچوگلگےسرامنہیئاحلصرکےکدھکیںیلوتولعمم )‪" (Corporate Slavery‬وصرںیتوھچڑںی‪،‬رصف"صخشاقونینیکالغ ے‬
‫مکحاینےہ‪،‬اسرپایکھچکاھکلاجاکچاوراھکلاجراہےہ۔اوراہں‪،‬ونیشمںیکالغیم‪،‬ومابلئاورپیلاٹپیکے‬
‫وہہکرغمبںیمیہ‪،‬اہجںاسسنئیک ے‬
‫الغیماوراچاچوگلگیکالغیماسرپزتسمادںیہ۔ے‬
‫رھپوس یچےہکالصہلئسمہیےہہکالغیممتخوہیناچےیہایںیہن‪،‬اورہینیعرشیعہلئسمےہ۔اسسنئاسںیمدمدیھبرکیتکسےہاوراسیکراہے‬
‫ںیمراکوںیٹڈالرکالغیمیکیئنوصرںیتیھبدیپارکیتکسےہ۔ے‬
‫زمدیرفامےتںیہ‪:‬‬
 ‫امیبریےسوخدوکاچباناکیرشیعہلئسمےہنکیلاساکالعجاسسنئےناسڑبےامیپےنرپالتشایکےہہکااسننیکاوطسرمعسیتاچسیلاسلے"‬
‫ےسڑبھرکاسھٹ‪،‬رتساورایساسلوہیئگےہ۔ڑبیڑبیایسیامیبرایںوجزہاروںاسلےسااسنونںوکاانپاکشررکریہںیھت‪،‬اسسنئےناناکووجدے‬
‫"داینےساٹمدایےہ ے۔‬
‫یلھچپثحبیکےروینشںیماہیںیھباغمےطلوخبیبواحضںیہنکیلرھپذتریکےکےیلوسالااھٹےتیلںیہہکاسسنئےنزہاروںاسلےسوموجدے‬
‫ںیہ۔وترھپوسالہیےہہکاسسنئوکہیرکانے‬
‫امیبرویںںیمےستہبیسامیبرویںاکالعجدرایتفرکایلوہاگنکیلزہاروںیئنامیبرایںقیلختیھبوتیک ے‬
‫اچےیہایوہ‪،‬اورہینیعرشیعہلئسمےہ۔اسسنئضحمآہلےہےسجویںیھباامعتسلایکاجاتکسےہاورووںیھب ے۔‬
‫اور‬
‫اوراہں‪،‬امیبریےکالعجوکاسسنئاکہلئسمرقاریھبدایاجےئوتہیوسالراتہےہہکالعجرباےالعجاورزدنیگرباےزدنیگےہایالعجاپرک ے‬
‫زدنیگیکدمت ےڑباھرکھچکاوروصقمداحلصرکانےہ۔اھکانانیپاوروہشاینرضورتوپریرکانوتاجونروںاکاکمےہ۔ایکااسننضحماجونرےہ؟اسے‬
‫وسالاکوجاباسسنئےکاپسںیہن۔ہینیعرشیعوسالےہ۔ے‬
‫زمدیرفامےتںیہ‪:‬‬
‫"امنزوںےکاواقتاکنیعتاکیرشیعہلئسمےہنکیلاسسنئیکدمدےسایترےیکوہےئدایمئڈنلیکررہدجسمںیمےکٹلوہےئںیہ۔"‬
‫ّرکمررعضےہہکہیوکیئدلیلیہںیہنےہاوراسےسھچکیھباثتبںیہنوہات۔دایمئڈنلیکرںیہنےھت‪،‬بتیھبامنزںیاباقدعیگےسوتقرپیہ‬
‫ڑپیھاجیتںیھت۔زمدیہیہکاسسنئوتضحمولڈنیےہ۔الہذمبہےکاہھتیگلوتانیکدختمرکےنیگل‪،‬الہداینےکاہھتیگلوتاناکدلے‬
‫اھبلےنیگل۔وخدیہدھکیےیجیلہکاسسنئےنامنزیکراہںیمینتکراکوںیٹڈالدیںیہ۔ںیموکرواناکذرکںیہنرکوںاگ۔ومابلئاورارٹنٹینیکے‬
‫ںیہ۔‬
‫رصموتیفیکوہجےستہبےسولوگںےکےیلوتقرپابامجتعامنزیکادایگیئانتکڑباہلئسمنبیئگےہ۔اثمںیلاوریھبانتنگوموجد ے‬
‫زمدیرفامےتںیہ‪:‬‬
‫"ااسنناکایعمرزدنیگدنلبرکانرشیعہلئسمےہنکیلاےسیلمعلکشدانیاسسنئیکدبوتلنکمموہاےہ ے۔"‬
‫اہیںاکیوتہیونٹرکںیلہکااسنناکایعمرزدنیگدنلبرکانرشیعہلئسمںیہنےہ۔رشیعہلئسمہیےہہکااسنناہللیکرمیضےکاطمقبزدنیگ‬
‫ےسیکویںرسبرکےہکاسیکآرختونسراجےئاوروہواہںیکاناکیمےسچباجےئ۔اسوکششںیمارگ"ایعمرِزدنیگ"دنلبوہاتےہ‪،‬وتوہاکی‬
‫ینمضافدئہےہ‪،‬الصوصقمدںیہنےہ۔ے‬
‫اسےکدعبرکمرونٹرکںیلہکاسسنئےنایعمرِزدنیگامتمااسنونںاکںیہنہکلبدینچہااسنونںوکدنلبایکےہاورتہبےسولوگںیکزدنیگاسے‬
‫ےناریجنرکدیےہ۔ے‬
‫اورےتلچےتلچہیپیٹاکدنبرھپالمہظحےیجیکہکارگاسسنئےنااسیایکیھبوہوتایکوہا؟وہآہلیہوتےہانااسننےکاہھتںیم‪،‬اوروہااسننہیآہلویںے‬
‫اامعتسلرکےایووں‪،‬ہینیعرشیعہلئسمےہ۔ے‬
‫آےگرفامےتںیہ‪:‬‬
‫اسسنئںیمرتیقیکےہ ے۔"‬
‫"رغتبںیمیمکاکیرشیعہلئسمےہنکیلآجرصفایساعمرشےںیمرغوبیںیکدعتادمکوہیئےہسجےن ے‬
‫اسےلمجرپویہابںیتدوابرہڑپھےیجیلوجرشوعںیمطحقاسیلےکاخےمتےکدوعےےکقلعتمرعضرکاکچوہں۔ے‬
 ‫زمدیرفامےتںیہ‪:‬‬
‫اچدندانھکیاکیرشیعہلئسمےہنکیلیتفمبینمارلامحنکنیعیھباگلےتںیہ‪،‬دورںینیبیھباامعتسلرکےتںیہ‪،‬ومابلئوفنرپکلمےکفلتخم"‬
‫ان‬
‫وصحںےساچدنیکاہشدںیتیھبوموصلرکےتںیہاورہمکحمومایمستواولںےسدمدیھباحلصرکےتںیہ۔۔اسےکدعبوپرےکلمںیم ے‬
‫اکاالعنیھبیٹویاورومابلئےکذرےعیاتلیھپےہ۔۔ٰیتحہکرنجلااختفریھباسسنئیکدبوتلااجیدوہےنواےلومابلئوفنرپاںیہنروتیے‬
‫"الہلیکوگایہدےتیںیہ۔‬
‫امہریثحبیکروینشںیماہیںاکررفاماغموطلںیکتقیقحوخبیبواحضےہ۔اسسنئولڈنیےہ‪،‬دختمرکریہےہ۔سکیکرکریہےہ‪،‬اسےس‬
‫لربرقارراتہےہہکرشیعاوصولںیکروینشںیمبکروزہرانھکوابجوہاتےہاوربکدیعیکامنزوابجوہیتے‬
‫اےسرغضںیہنےہ۔الصوسا ے‬
‫ےہ۔‬
‫اہتبلاہیں"کنیع"رپذرازمدیواضتحالمہظحرفامےیئ۔یئکولوگںےنہی"دلیل"دیےہہککنیعےکذرےعیروتیاقِلبوبقلےہوتیلیٹوکسپے‬
‫ےکذرےعیویکںںیہن؟ایکوہوایعقاسرفقوکںیہنھجمساپرےہہکسجصخشیکرظنزمکوروہ‪،‬کنیعےکذرےعیاسیکرظناکیاعمااسننےکے‬
‫اجاتکس‬
‫درےجکتآاجیتےہ‪،‬ہکبجیلیٹوکسپااسننوکوہھچکداھکیتےہوجوہرصفآھکنےسدھکییہںیہناتکس۔دوونںوکےاسکیںےسیکرفضایک ے‬
‫ےہ؟‬
‫اہیںکتوخبیبولعمموہاہکامہرےذموکرہاصِبحملقیکرحتریںیموساےاحصایفہناغموطلںےکوکیئوایعقاقِلباانتعدلیلوموجدںیہنےہ۔ے‬
‫آےگاوھنںےنان"داللئ"رپانبرکےتوہےئھچکاتنجئاکنےلںیہ۔انرپرصبتہرضوریےہ۔ے‬
‫انچہچنرفامےتںیہ‪:‬‬
‫اسیسنئاعمالمتںیمزربدیتسذمبہوکاشلمرکےنےسہناسسنئاکاصقننوہاگاورہنیہذمبہاکالھبوہاگ۔املعےئرکامیکزعتاوراتیمہ"‬
‫رضوردحمودوہیتاجےئیگاورانارفادیکامحتیڑبےھیگوجذمبہوکرسےےسامےتنیہںیہن۔ڈیمایےناسلمعوکزیتاوروسلشڈیمایےنے‬
‫"زیترترکدایےہ ے۔‬
‫وسالہیےہہکاسیسنئاعمالمتںیمزربدیتسذمبہوکاشلمایکیہسکےنےہ؟اہیںوتاخصلرشیعاسملئںیمزربدیتساسسنئوکڑیسھگےنیکے‬
‫چ‬
‫وکششیکاجریہےہ۔اسےےیلوجایسیوکششرکرےہںیہ‪،‬انےسوپ ھیےہکہیآپاسسنئاکالھبرکر ے‬
‫ےہںیہایربا؟ابیقراہڈیمایاوروسلش‬
‫ڈیمایاکرکدار‪،‬وترہمسقاکڈیمایاکہشیمہےسرکداراطیشنےکاوعانوااصنریہاکراہےہ‪،‬االاماشءاہلل۔اسےیلاسابرےںیمرکفدنموہےنیکے‬
‫رچاغوفطصمیےسرشا ِروبیہلزیتسہاکرراہےہ۔امہرےےیلرکفیکابتہیںیہنہکڈیمایومشبلوسلشے‬
‫رضورتںیہنےہ۔ازلےساتارموز ِ‬
‫ڈیمایاکرکدارایکےہ‪،‬ہکلبہیےہہکاسشکمشکںیممہسکرطفڑھکےںیہ‪،‬اورہیوسالیھبنیعرشیعوسالےہسجاکوجابرشتعیےسیہے‬
‫اتکس ے‬
‫ےہ۔‬ ‫احلصایکاج ے‬
‫زمدیرفامےتںیہ‪:‬‬
‫ذمبہوکاسسنئرپوفتیقدےنییکوکوششںاکاکیڑبااصقننہیےہہکاعمرشےںیماسسنئیکرطفراحجنمکوہاگسجےکےجیتنںیمے"‬
‫"املسمناعمرشےاناممکلےستہبےھچیپرہاجںیئےگاہجںاسسنئوکزعتاوراتیمہدیاجیتےہ۔‬
‫اکیدہعفرھپرعضےہہکےلئسمیکصیخشتطلغیکاجریہےہ۔ہلئسمذمبہوکاسسنئرپوفتیقدےنیاکںیہن‪،‬ہکلبذمبہاوراسسنئےکرکداریکے‬
‫صیخشتاکےہ۔الھبیئوربایئ‪،‬وفزانورسخان‪،‬اکایمیبواناکیم‪،‬ایکںیہ‪،‬ہینیعتمرکانذمبہاکاکمےہ۔الھبیئوہایربایئ‪،‬وفزانوہایرسخان‪،‬اکایمیبے‬
 ‫وہاناکیم‪،‬اسسنئانںیمےسیسکیھبراےتسوکےننچںیمدمددےیتکسےہ‪،‬نکیلراہاننچآپیہاکاکموہاگ!اسےیلرکفرکینےہوتاسابتیکے‬
‫ےہ۔‬
‫رکںیہکںیہکآرختںیمتہبےسولوگںےسےھچیپہنرہاجںیئویکہکنواہںوتزعتاوراتیمہاامیناورلمعاصحلوکدیاجیت ے‬
‫ہییھبونٹرکںیلہکاعمرشےںیماسسنئیکرطفراحجنمکوہےنیکذہمداریذمبہایاملعرپںیہن‪،‬ہکلباسسنئےکانماہنددیکیھٹاروںرپے‬
‫وجاسسنئیکے‬
‫اعدئوہیتےہاورآپاچںیہوتاندیکیھٹاروںےکامؤھتسیپ‪،‬ینعیوموجدہوافیقوزریاسسنئوانکیٹولیج‪،‬وکرسرہفتسرھکےتکسںیہ‪ ،‬ے‬
‫ادجبےسانواتیفقےکابووجداسدہعےرپافزئوہرکداینواعتبقدوونںرخابرکرےہںیہ۔اہللاںیھندہاتیبیصنرکے۔ے‬
‫آرخںیمرفامےتںیہ‪:‬‬

‫املعےئرکامقطنمیکالقابزویںاوراینپاسفدالیھپےنیکالصتیحیکدبوتلروتیالہلےکےبعشوکاھبنسےلوہےئںیہ۔ریمےآاقﷺاکے"‬
‫"رفامنےہہکااسنونںںیمدبرتنیوہےہسجےکرشیکوہجےسولگاسیکزعترکںی۔‬
‫ہیےہذمبہےسوہانواتیفقوجااسننوکذمبہےکقلعتمتہبڑبےدوعےرکےنیکاسجرتدےدیتیےہ۔اصِبحملقاہیںسکدڑھےل‬
‫ےسدحثیروسلﷺوکاملعےرکامرپالوگرکرےہںیہاحالہکنرہصخشاجاتنےہہکنکولوگںےکرشےسےنچبےکےیلولگیسکیکزعتے‬
‫اویانادتقارےکاجروبشکودیصقہونسییہںیہ۔اہجں‬
‫اصابحنادتقارا ےور ِ‬
‫ِ‬ ‫رکےتںیہاوررہصخشہییھباجاتنےہہکانولوگںںیمرسرہفتس‬
‫کتاملعےرکاماکقلعتےہوتروِتیالہلاکہبعشوہ‪،‬دجسماکااظتنموارصناموہ‪،‬رقآنودحثییکروینشںیمولوگںوکدینیرامنہیئرفامہرکےنے‬
‫اسرےاکماملعےرکاماینپتیہلل‪،‬ولخص‪،‬وقتیاوریملعروسخیکانبرپے‬
‫ےکےیلااتفءاوروظعواراشداکہلسلسوہ‪،‬ہیاوراسرطحےکدرگی ے‬
‫رسااجنمدےرےہںیہاورایسانبرپانوکوعامںیموبقتیلاعہماحلصےہ۔ارشاہیفےکےیلذمبہاکاقِلبوبقلامڈلشیپرکےنیکوکششے‬
‫رکےنواےلداوشنروںیکالصفیلکتیہیےہہکانیکرسوتڑوکوششںےکابووجدوعامایھبکتویکںاملعےرکامیہیکاابتعرکرےہںیہ۔ے‬

‫)متخشے(‬