La

 Belle  Époque  1870-­‐1914  

 La  Belle Époque  1871  –  1914  
Στο  τέλος  του  19ου  αιώνα  το  Παρίσι  συγκέντρωνε    
την  πνευματική  και  καλλιτεχνική  πρωτοπορία  της  εποχής.  
Αισιοδοξία,  ειρήνη,  νέες  τεχνολογικές  και  επιστημονικές  ανακαλύψεις    

Ηenri  de  Τoulouse-­‐Lautrec    

 La  Belle Époque  1871  –  1914  
(εκτεταμένη  περίοδος  ειρήνης)  

•  “Μεταξύ  των  ετών  1876  και  1915  το  ένα  τέταρτο  περίπου  της  επιφάνειας  της  ξηράς  συον  πλανήτη,  
διανεμήθηκε  ή  αναδιανεμήθηκε  υπό  τη  μορφή  αποικιών  μεταξύ  5-­‐6  κρατών”  Hobsabawm.  Η  εποχή  των  
αυτοκρατοριών,  σελ  98.  
•  “...η  λέξη  ‘ιμπεριαλισμός’  πρωτοεισήχθη  στο  πολιτικό  και  δημοσιογραφικό  λεξιλόγιο  τη  δεκαετία  του  1890  
με  αφορμή  τις  διαμάχες  γύρω  από  τις  αποικιακές  κατακτήσεις”.  Idem.  Σελ.  99.  
•  Μέχρι  το  1870  ο  σιδηρόδρομος  κάλυπτε  παγκόσμια  200.000  χιλιόμετρα.  Μέχρι  το  1914  είχα  καλύψει  
1.000.000  χιλιόμετρα.    
•  “Το  μείζον  χαρακτηριστικό  του  19ου  αιώνα  είναι  η  δημιουργία  μιας  ενιαίας  οικονομίας  σε  πλανητική  
κλίμακα,  που  βαθμιαία  εισχωρεί  και  στα  πιο  απόμακρα  σημείατου  κόσμου”.  Idem.  Σελ.  102.  (Αυτό  εξηγεί  
μερικά  και  το  ενδιαφέρον  του  τότε  ανεπτυγμένου  κόσμου  για  απομακρυσμένα,  ‘εξωτικά’  μέρη.  
Αναπόφευκτα  αυτό  το  ενδιαφέρον  θα  οδηγούσε  και  στην  εξερεύνηση  του  πολιτιστικού  τους  τοπίου).  
“Διότι  αυτός  ο  πολιτισμός  είχε  ανάγκη  τώρα  από  το  εξωτικό  
στοιχείο.  Η  εξέλιξη  της  τεχνολογίας  εξαρτιόταν  από  πρώτες  
ύλες  που...υπήρχαν...σε  απομακρυσμένα  μέρη.  Ο  κινητήρας  
εσωτερικής  καύσης,  αυτό  το  τόσο  χαρακτηριστικό  παιδί  της  
περιόδου  μας,  εξαρτιόταν  από  το  πετρέλαιο  και  το  
καουτσούκ...Στις  ανάγκες  της  νέας  τεχνολογίας  ήρθε  να  
προστεθεί  και  η  ανάπτυξη  της  μαζικής  κατανάλωσης  στις  
χώρες-­‐μητροπόλεις,  η  οποία  δημιούργησε  μια  ταχέως  
εξαπλούμενη  αγορά  για  τρόφιμα...έτσι  δημιουργήθηκαν  οι  
‘δημοκρατίες  της  μπανάνας’”.  Idem.σελ.  106.    
 Αυτή  η  σχέση  εισαγούμενων  τροφίμων  έφτασε  ως  τις  
μέρες  μας  με  τα  ‘εδώδιμα-­‐αποικιακά  (φαγώσιμα-­‐αποικιακά)’.  
•  Η  θεωρία  της  σχετικότητας  του  Αϊνστάιν  φέρνει  μια  αδιαίρετη  σχέση  μεταξύ  χώρου  και  
χρόνου.  Σύφωνα  με  αυτήν  τη  θεωρία,  ταυτόχρονα  γεγονότα  με  αναφορά  σ’  ένα  αδρανές  
σύστημα  αξόνων,  δεν  είναι  ταυτόχρονα  με  αναφορά  σε  ένα  άλλο  αδρανές  πλαίσιο.  Το  
συνολικό  σύστημα  των  σημείων  -­‐  στιγμών  μπορεί  να  κανονιστεί  σε  ένα  τετραδιάστατο  (4-­‐D)  
χωρόχρονο.  

•  Η  ΕΙΔΙΚΗ  ΘΕΩΡΙΑ  ΤΗΣ  ΣΧΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ  απέδειξε  ότι  ο  χρόνος  δε  ρέει  ανεξέρτητα  από  την  
κίνηση  του  παρατηρητή.  Ούτε,  ο  χρόνος,  παραμένει  αδιάφορος  στο  χώρο  και  στις  τρεις  του  
διαστάσεις.  Αποτελεί,  αντίθετα,  την  τέταρτή  του  διάσταση.    

•  Η  κίνηση  λοιπόν  επηρεάζει  σαφώς  τις  μετρήσεις  του  χώρου  και  του  χρόνου.  Ο    Αϊνστάιν  
απέδειξε  ότι  ο  χρόνος  είναι  μέγεθος  που  μεταβάλλεται  με  την  κίνηση.  
ΙΜΠΡΕΣΣΙΟΝΙΣΜΟΣ:  ο  όρος  δόθηκε  αρχικά  ως  ειρωνικό  σχόλιο  ενός  κριτικού  για  τον  πίνακα  του  Μονέ  με  τίτλο  
Impression,  soleil  levant.  
Οι  ιμπρεσσιονιστές  προκάλεσαν  αντιδράσεις  στην  ‘επίσημη’  κριτική  και  το  κοινό  
Café  Guerbois,  Avenue  de  Clichy  Παρίσι.  
Bohèmes  vs  Bourgeois  
•  Υστερος  ρομαντισμός  
•  Ιμπρεσιονισμός  
•  Εξπρεσιονισμός  
•  Νεο-­‐ιμπρεσιονισμός  
•  συμβολισμός  
•  Πουαντιλλισμός    
•  Ντιβισιονισμός    
•  Φοβισμός  
•  Φουτουρισμός  
•  Συμβολισμός  
•  Κυβισμός  
•  Βιομηχανοποίηση  -­‐  Αστικοποίηση  
•  Η  θεωρία  της  σχετικότητας  του  Αϊνστάιν    
•  Τεχνολογία  
•  φωτογραφία  
•  Μαθηματικά,  βιολογία  και  επιστήμες  
•  Ψυχανάλυση.  Freud.  Η  ερμηνεία  των  ονείρων.  1899.  
•  αποικιοκρατία  
Édouard Manet (1832 – 1883) - Le déjeuner sur l'herbe (1863)

Σαλόν  των  Απορριφθέντων  1863  

Παραλογισμός  εικαστικού  προγράμματος    
Επιδίωξη:  να  συμβαδίσει  με  την  εποχή  του,  να  ζωγραφίσει  αυτό  που  φαίνεται.  Αλλά  αυτό  δεν  σημαίνει  
«απεικόνιση»  του  κόσμου.  
•  29  Ιουνίου  1888.  Ηχογράφηση  σε  κύλινδρο  κεριού  του  έργου  
«Ισραήλ  εν  Αιγύπτω»  του  Handel  στο  Crystal  Palace  του  Λονδίνου.  
Η  πρώτη  ηχογράφηση  έργου.  
•  1890.  The  New  York  Phonograph  Company  εγκαινίασε  το  πρώτο  
studio  ηχογράφησης.  
•  1907.  Ο  Ferruccio  Busoni  (1866-­‐1924)    δημοσίευσε  το  κείμενο  
“Πρόταση  για  μια  νέα  αισθητική  της  μουσικής”  όπου  προβλέπει  
την  έλευση  της  μουσικής  μικροδιαστημάτων  και  της  ‘ηλεκτρονικής  
μουσικής’.  Ο  Busoni  υποστήριξε  ότι  το  υπάρχον  μουσικό  σύστημα  
ήταν  περιοριστικό  και  η  οργανική  μουσική  νεκρή.  Η  πραγματεία  
του  για  την  αισθητική  συζητούσε  το  μέλλον  της  μουσικής.    
•  1910.  Πρώτη  ραδιοφωνική  αναμετάδοση  στη  Ν.  Υόρκη.  Πρώτος  
ραδιοφωνικός  σταθμός  στη  Ν.  Υόρκη  το  1920.    
A  Παγκόσμιος  Πόλεμος  (τέλος  Belle  Epoque)  
θόρυβος  
 Φουτουρισμός  –  Τέχνη  των  Θορύβων  (Intonarumori)  

Luigi  Russolo:  Serenata,  Corale  per  intonarumori  e  strumen˜    

h™ps://www.youtube.com/watch?v=8GpN5FHO60c  
 Lev Termen
Theremin (1924)  
•  Το Theremin παρήγαγε ένα µεγάλο εύρος τονικών υψών αυξοµειώνοντας τη συχνότητα ενός ταλαντωτή.

Ακρόαση: P. Tchaikovsky, Valse Sentimentale. Clara Rockmore (1911-98.)

The Art of the Theremin (Delos CD 1014)

from the Cartoon Network show I  Am  Weasel, episode "I Are Music Man." Story: Micheal
Ryan, Richard Pursel, Storyboard: Nora Johnson, Animation Director: Bob Jacques,
Directed by: David Feiss, I Am Weasel created by: David Feiss
 Maurice Martenot
Ondes Martenot (1928)  
•  Όργανο µε εξελιγµένο έλεγχο τονικού ύψους και µεγάλη ποικιλία ηχοχρωµάτων σε σχέση µε το Theremin.
Τα Ondes Martenot χρησιµοποιούν κλαβιέ, µία λωρίδα και ένα δαχτυλίδι για την αλλαγή των τόνων.  

Ακρόαση:  Oraison  (1937),  O.  Messian  (1908-­‐1992).  

Ensemble  d’Ondes  Martenot.  
Το  πρώτο  έργο  με  ήχους    
αποκλειστικά  από  χρήση  ηλεκτρισμού.  

                     O.  Messian  4°  Feuillet  Inédit    

                     h™ps://www.youtube.com/watch?v=u06qSJ5F-­‐1s  

                     Radiohead  h™ps://www.youtube.com/watch?
v=-­‐4hZt-­‐-­‐0Yno  
 John  Cage  
απροσδιοριστία-­‐τυχαίο-­‐ζεν  (Suzuki)-­‐I  Ching    
Imaginary  Landscape  no  4  (12  ραδιοφωνα,  24  εκτελεστές)  
Για  πιάνο,  κινέζικο  ταμ,  turntables,  γεννήτρια  ημιτονοειδών  
h™ps://www.youtube.com/watch?v=aQhNJn92PHY  

-­‐  μη  ιεραρχία,  ο  συνθέτης  δεν  αποφασίζει  ιεραρχικά  αλλά  αποδέχεται  

-­‐   Concerto  for  prepared  piano  and  chamber  orchestra  

                     h™ps://www.youtube.com/watch?v=olIPcZIVPIU  
 Pierre  Schaeffer    
musique  concrete  –  συγκεκριμένη  μουσική  –    
GRM  (Groupe  de  Recherches  Musicales)  -­‐  Παρίσι  
 Την  5η  Οκτώβρη  1948,  το  Γαλλικό  Ραδιόφωνο  (Paris-­‐Inter)  εκπέμπει  το  πρώτο  έργο  Συγκεκριμένης  
Μουσικής,  τις  5  Σπουδές  Θορύβου  (5  études  de  bruit)  του  Pierre  Schaeffer.  Στις  5  Οκτωβρίου  1948,  στις  
9μμ,  για  πρώτη  φορά  ο  Pierre  Schaeffer  παρουσίασε  μια  συναυλία  ‘θορύβου’  που  περιείχε  5  σπουδές  και  
που  μεταδόθηκε  από  έναν  σταθμό  με  μεγάλη  ακροαματικότητα  στη  Γαλλία.  Ηταν  μια  εμπειρία  
πρωτάκουστη  και  φυσικά  πολύ  αβέβαιη  ως  προς  την  έκβασή  της.  

Cinq  études  de  bruits  1948  

-­‐ etude  aux  chemins  de  fer  

h™ps://www.youtube.com/watch?
v=N9pOq8u6-­‐bA  

-­‐ Etude  Pathe˜que  
h™ps://www.youtube.com/watch?v=t-­‐-­‐
K9kpEwY0    

-­‐  Pierre  Henry  Le  voile  d’Orphee  

 Karlheinz  Stockhausen  –    
Elektronische  Musik  –  Κολωνία  (νέα  μουσική  μετά  τον  πόλεμο)  

Elektronische  Studie  II  1954  

h™ps://www.youtube.com/watch?
v=_qi4hgT_d0o  

Gesang  der  Junglinge    

h™ps://www.youtube.com/watch?
v=xgkwOrUuMnc  
 Forbidden  Planet  1956  

H  πρώτη  ηλεκτρονική  μουσική  για  ταινία  

Louis  &  Bebe  Barron  
h™ps://www.youtube.com/watch?v=8y4crGU7dkg  
 Edgard  Varese  

The  Philips  Pavilion  –  Expo  1958  Βρυξέλλες  

Poeme  Electronique  
Virtual  reconstruc˜on  
1.  h™ps://www.youtube.com/watch?
v=YVJgOtZT-­‐b8  (από  2:33)  
2.  h™ps://www.youtube.com/watch?
v=fVhdDEYIqdo  
                               ή  
h™ps://www.youtube.com/watch?
v=WQKyYmU2tPg  

Xenakis  
Concret  PH  
h™ps://www.youtube.com/watch?v=XsOyxFybxPY  
 Musique  Acousmayque-­‐Ακουσματική  μουσική  
Francois  Bayle    
-­‐  Μουσική  που  δημιουργείται  στο  στούντιο,  για  ένα  μέσο  (μαγνητοταινία,  σκληρός  δίσκος  κ.ά.)  και  εκτελείται  
από  μια  ορχήστρα  ηχείων  
-­‐  Acousmonium  (ορχήστρα  ηχείων)  

L'oiseau  chanteur  1963    

h™ps://www.youtube.com/watch?v=XgGPuu4-­‐gA8  
Abstract  expressionism  –  Αφηρημένοι  εξπρεσιονιστές  
δεκαετία  1950  
Gorky  The  Liver  

\  

Pollock  Lavender  Mist  1950  

Newman  Onement_1  1948  
Kooning  Woman  V  1952  
Kline  Pain˜ng  no2  1954  

Rothko  Four  Darks  In  Red  1958  

John  Cage:  Williams  Mix  1952-­‐1953  
h™ps://www.youtube.com/watch?v=9ql4Ophbt7k  
I  Ching      

Lejaren  Hiller  and  Leonard  Isaacson  –  Illiac  Suite  1956  

h™ps://www.youtube.com/watch?v=pEhAiTenigU  

Max  Mathews  Daisy  Bell  1961    

h™ps://www.youtube.com/watch?v=41U78QP8nBk  

Horacio  Vaggione  -­‐  Consort  for  Convolved  Violins  2011    

h™ps://www.youtube.com/watch?v=F20kvxuXuE0  

Robert  Normandeau  –  Spleen,  Baobabs  

Stephane  Roy  –  Crystal  Music  

 Χορός  /  Installayon  

Laeterna  Machina  (από  28:00)  

Todor  Todoroff  
h™ps://vimeo.com/61113451  

Theodoros  Lo˜s  
h™ps://vimeo.com/55157403  
 Performance  
Volkmar  Klien  
h™ps://vimeo.com/48730793  
Προς  ανάγνωση:  
1. E.  J.  Hobsbawm.  Η  εποχή  των  αυτοκρατοριών.  
ΜΙΕΤ  2002.    Κεφάλαιο  Θ:  “Οι  τέχνες  
μεταμορφώνονται”  σελ.  339-­‐374.  
3. Τζούλιο  Κάρλο  Αργκάν.  Η  μοντέρνα  τέχνη.  
ΠΕΚ.  2012.  Κεφάλαιο  2ο  «Η  πραγματικότητα  
και  η  συνείδηση».  Σελ.  82-­‐93    
4. Eric  Salzman.  Εισαγωγή  στη  μουσική  του  
εικοστού  αιώνα.  Νεφέλη.  1983.  
5. Paul  Griffiths.  Μοντέρνα  Μουσική.  
Ζαχαρόπουλος.  1993.