Nie kazde odstepstwo jest istotne Autor wyjasnia, na czym — w Swietle obowigzujacych przepisow — polega istotne i nieistotne odstapienie (zmiana) od zatwierdzonego projektu budowlanego i pozwolenia na budowe, stawa z dnia 7 lipea 1994 r. U Prawo budowlane (tj. Dz.U. x 2003 r. Nr 207, poz. 2016 7 poiti. zm.) wprowadzita do dziatal nosci budowlano-inwestycyjne}_po- igcia: odstepstwo istotne od zatwier dzonego projekt budowlanego é po- zwolenia na budowe oraz odstepstwo nieistotne. Pojgcia te ai do 2003 r. nie byly blizej zdefiniowane. Do tego cza su rozstrzygajgca bya interpretacja wlasciwego organu, ktéry odpowied: nie zmiany, w stosunku do rozwigzai zawartych w projekcie budowlanym, Klasyfikowat jako zmiany istotne lub nieistotne. W ramach nowelizacji ustawy Pra wo budowlane w 2003 r. wprowadzo- no nowa regulacjg, zawarta w art. 36a, doprecyzowujacg, jakie zoriany moga byé traktowane jako istotne. Zmia- ny w tym artykule wprowadzono jeszcze pééniej. Aktualna regulacja (Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118) po dana w art. 36a rozstrzyga, Ze: ust. 1. Istotne odstapienie od zatwier dzonego projektu budowlanego lub in nych warunkéw pozwolenia na budo we jest dopuszczalne jedynie po uzy- skaniu decyzji 0 zmianie pozwolenia na budowe Ust. 5. Nieistotne odstgpienie od za twierdzonego projektu budowlanego lub innych warunkéw pozwolenia na hudowe nie wymaga uzyskania decyzji 0 zmianie pozwolenia na budowe i jest dopuszczalne, o ile nie dotyczy: 1) zakresu objetego projektem zagospo- darowania dziatki lub terenu, 2) charakterystycznych parametrow obiektu budowlanego: kubatury, po- wierzchni zabudowy, wysokosci, dtu- gosci, szerokosci i liceby kondygnacji, 3) (uchylony), 4) (uchylony), 5) zapewnienia warunkéw niezbed- nych do korzystania z tego obiektu przez osoby niepelnosprawne, 6) zmiany zamierzonego sposobu uéyt- kowania obiektu budowlanego tub Jego cae 7) ustaleri miejscowego planu zagospo- darowania preestrzennego lub de- cyzjio warunkach zabudowy i zago- spodarowania terenu oraz nie wymaga uzyskania opi- nii, uzgodnies, pozwoler i innych do- kumentéw wymaganych przepisami szczegolnymi. Ust. 6. Projektant dokonuje kwalifi- kacji zamierzonego odstgpienia oraz jest obowigzany zamiescié w projekcie budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczace odstapienia, o kiérym mowa w ust. 5 Z powyzsze) regulacji wynika, 2e zmiany w stosunku do rozwigzah za- wartych w zatwierdzonym projekcie budowlanym maja charakter istotny, jezeli dotycza jednego z elementow Inzynier budownictwa pazozieRNik 2006 wyszczegélnionych w ust. 5 w art. 36a. Oznacaa to, Slone w tej regulacji ustawodawca uznal za nieistotne. Zmiany nieistot- ne moga byé dopuszczone za zgoda projektanta, autora projektu budowla- nego lub pelnigcego nadzér autorski, 2 warunkiem wniesienia tych zmian w dokumenty projektu budowlanego, Ww sposdb okreslony w ust. 6. Zrtia- ny istotne moga byé dopuszczone tyl- ko po uzyskaniu nowego pozwolenia na budowe. Wymaga to przedloze- nia do wlasciwego organu zamienne- go projektu budowlanego (elementéw zmienianych) % dolaczeniem uzgod- nies i opinii, jezeli zmiana dotyczy cle- mentéw poprzednio uzgodnionych i opiniowanych. Dokumenty, beda- ce zalacznikiem do wniosku 0 zmiang pozwolenia na budowe, powinny spel- niagé wymagania rozporzadzenia Mini- stra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 rw sprawie szczegélowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. Nr 120, poz. 1133). Samowolne wprowadzenie zmian istotnych podlega przepisom karnym zawartym w ustawie — Prawo budow- lane. Z obecnych przepiséw wynika, ze do zmian istotnych zakwalifikowano e inne zmiany niz okre:zmiany, ktére oznaczaja niezgodnosé z rozwiazaniami zawartymi w zatwier- dzonym projekcie budowlanym i warun- kami pozwolenia na budowe. Diatego zaniechanie budowy lub budowa obiek- téwnieujetych w projekcie budowlanym albo zmiana ich usytuowania, a takze zmiana polegajaca na zwiekszeniu pa- rametréw obiektéw, jak: kubatura, po- wierzchnia zabudowy, wysokosé, dtu- gost, szerokosé, liczba kondygnaqji-be- dzie kwalifikowana jako zmiana istotna. W dyskusji na komisjach sejmo- wych prébowano sparametryzowaé dopuszczalny zakres zmian, wyrazony w metrach lub procentowo wzgledem parametrow wynikajacych 2 prz s6w. Nie udalo sig w tej sprawie osigg- naé porozumienia, W efekcie ustawo- awa wznal, Ze przepisy dotyczgce sy- tuowania obiektéw budowlanych s3 po to, aby byly przestrzegane i toleran- Gjiw ustawie Prawo budowlane nie za- warl, Natomiast zauwazyé naledy, ze w rozporzadzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001 r. w sprawie geode- zyine} ewidencji sieci uzbrojenia te- renu oraz zespoléw uzgadniania do- kumentacji projektowej (Dz.U. Nr 38, poz. 455) w § 14 ust. 2 zawarto dyspo- aycig, Ze pray realizacit sieci uzbrojenia terenu dopuszczalne jest odstgpstwo od uzgodnionego projektu nieprzekracza~ jace 0,30 m dla gruntéw zabudowa- nych lub 0,5 m dla grunt6w rolnych i lesnych, pray zachowaniu przepis6w regulujgcych odleglosei migdzy po- czegilnymi obiektami budowlanymi Niestety, takiej regulacji braku- je w przepisach o sytuowaniu budyn- kw. W ocenie autora, w tej sytuacji nalezy bezwaglednie spelniaé wyma- gania przepiséw dotyczace odleglosei budynku od granicy sqsiednie} dzial- ki. Jednak byloby korzystnie, gdyby ustawodawea zlagodzit rygory i do- puscit niewielkie zmiany w usytuowa- niu, w stosunku do projektu zagospo- darowania, jezeli te zmiany nie naru- szajq wymaganych odlegtosci miedzy budynkami i innymi obiektami ze wagledéw ppod., naswietlenia itd. Ale z obecnych przepiséw taka intencja nie wynika. ‘Obecne przepisy sa réwniez bardzo rygorystycane w odniesieniu do kuba- tury, powierzchni zabudowy, wysoko- Sci, dlugosci, szerokosci i liceby kon- dygnag)i. Zmian tych parametrow nie powinno sig dopuszczaé, Natomiast w ramach nowelizaeji ustawy ~ Prawo budowlane w 2005 . skreslono odpo- wiednie zapisy w art. 36a ust. 5, w kon- sekwencji czego zmiany ,w elewacji, geometrii dachu (kat nachylenia, wy- sokosci kalenicy i uklad postaci dacho- ‘wej) oraz w elementach wyposazenia budowlano-inwestycyjnego, zapew- niajacych uytkowanie obiektu zgod- nie z przeznaczeniem” — zostaly za- kwalifikowane do zmian nieistotnych ‘Oznacza to, #e takie zmiany moga byé wprowadzane w trakcie budowy, jezeli projektant i nadzér inwestora dopusz- ‘cza taka zmiang, ezyli zmiany dotycza- ce wyposazenia funkejonalno-uzytko- wego i w urzadzeniach instalacyjnych oraz. technicanych, a takze w rodza- jach materialow wykoriczeniowych i innych sq dopuszczalne i moga byé wprowadzane, jezeli te zmiany nie na- ruszajg warunk6w uzgodnieh ppoz., sanepidu i bhp lub innych. Wicle dyskusji w komisjach sej- mowych budzily zmiany w konsteuk- cji obiektu budowlanego. Ostatecz- nie ustawodawca nie wymienil zmian w konstrukeji obiektu w katalogu przestanek podanych w art. 36a, czy- li w katalogu zimian istotnych. Uznano, e o dopuszezeniu zmian w konstruk- ¢ji obiektu budowlanego nie powi- nien decydowaé praedstawiciel urze- du, ktéry na tych sprawach nie musi sig znaé. Jedyng osobg, ktéra ma wie- zg i powinna decydowaé 0 dopusz- czeniu zmian w konstrukeji obiektu lub 0 odmowie wprowadzenia wnio- skowanych zmian, jest projektant kon- strukeji. W obiektach stanu istniejace- go powinna to byé osoba legitymujgca sig odpowiednimi uprawnieniami bu- dowlanymi. Nastepstwo zmian w kon- struke}i obiektu moze byé bardzo po- wazne. Wskazuja na to katastrofy konstrukeyjne w Szczecinie i w Kato- wicach. Do wnioskéw w sprawie zmian w konstrukeji obiektu nalezy podcho- dzi€ 2 duzg ostroznoscig. Szezegélnie istotne jest, aby o zmianach w kor strukeji obiektu decydowala osoba po- siadajaca wlasciwe kwalifikacje, a nie dowolny inzynier (brandysta), np. bio-racy udzial w nadzorze autorskim, czy- li do zmian w konstrukcji obiektu na- lezy podchodzié z wyobradnia, prawie analogicznie jak do zmian istotnych, mimo iz zmiany te formalnie zostaly zaliczone do zmian nieistotnych. Do przestanek kwalifikujacych do zmian istotnych zaliczono rownie zmiany w zapewnieniu warunkéw do korzystania z obiektu przez osoby nie- pelnosprawne lub sposobu uzytkowa- nia obiektu. Oznacza to, ze w trakcie wykonywania robét budowlanych nie powinno sie rezygnowaé z budowy wind, pomieszczest sanitarnych dla in- walidéw, podjazd6w dla wézk6w inwa- lidzkich itd. albo w budynku mieszkal- nym urzadzié zakladu produkcyjnego lub garazu samochodowego zamienié na stacje obstugi samochodéw itp. Do zmian istotnych ustawodawea zaliczyl réwniet zmiany ustalest mie)- scowego planu zagospodarowania, zawarte w wypisie i wyrysie z tego planu lub w deeyzji 0 warunkach za- budowy albo decyzji o lokalizacji celu publicznego. Oznacza to obowigzek spetnienia w projektowaniu i realiz, Gji inwestycji budowlane} warunkéw i wymagan zawartych w tych doku- mentach, Wolg ustawodawey do zmian istot- nych zaliczone zostaly takze zmiany ustaleit zawartych w opiniach, wzgod- nieniach, pozwoleniach i innych do: kumentach wymaganych przepisami szczegélnymi, Jezeli zmiany takie pla nuje sig wprowadzié, to powstaje obo- 126} Inzynier budownictwa_padozieRnik 2006 wigzek ponownego uzyskania uzgod- nieti, ktorych ustalenia zostaly w ra- mach zmiany naruszone Ozywiong dyskusig w komisji sej- mowe) budzila sprawa wskazania 080- by, ktora bylaby najbardziej wlasci- wa do kwalifikowania zamierzonych zmian. Ostatecznie ustawodawea (art. 36a ust. 6) rozstrzygnal, 2 ,projek- tant dokonuje kwalifikacji zamierzone- go odstapienia oraz jest on obowia- zany zamiescié w projekcie budowla: nym odpowiednie informacje (rysunek dotyczace odstapienia’ ~ oczy- wiseie w aspekcie przestanek zapisa- nych w art. 36a ust. 5. ‘Ta regulacja rozstrzyga, 2e to projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstapienia i jest zobowiazany to udokumentowaé. Kwalifikacji tej projektant powinien dokonaé, biorac pod uwage przestan- ki zawarte w art. 36a, ust. 5. Jego roz~ strzygniecia nie moga naruszaé dys- pozycji ogélne) ust. 5. Jedeli projek- tant ma watpliwosci co do kwalifikacji zamierzonego odstapienia, moze za- daé pytanie organowi, powolujac sie na k.p.a., a organ ma obowigzek takie) odpowiedzi udzielié. W ocenie autora, na mocy zapi- su w ust. 6, projektant otrzymat duze uprawnienie, ale i odpowiedzialnose. W odniesieniu do odstepstw (zmian w stosunku do zatwierdzonego pro- jektu budowlanego lub pozwolenia na budowg) projektant powinien dzialaé 2 wyobraznig, aby nie zlamaé ustalen ustawy — Prawo budowlane i nie po- niegé znacznych kar przewidzianych za dopuszczenie zmian istotnych i re- alizacje robot bez nowego pozwolenia na budowe. Problematyka odstepstw (zmian) od zatwierdzonego projektu budowla- nego lub innych warunkéw pozwole- nia na budowe jest szczegélnie istotna w4wietle regulacji zawartych wart. 59a ustawy ~ Prawo budowlane, dotyczace) obowigzkowej kontroli organu nadzo- ru budowlanego przed wydaniem po- zwolenia na uzytkowanie. Z regulacji zawarte) w art. 59a ust. 2 wynika, ze przedmiotem obowigzkowej kontroli organu nadzoru budowlanego w zasa- dzie sa te same zagadnienia, ktére wy- mieniono w art. 36a ust. 5 jako prze- stanki odstepstwa istotnego. Stowo ow zasadzie” ma swoje uzasadnienie w fakcie, ae w zakresie obowigzkowe} kontroli utrzymano pierwotna redak- je z 2003 r. Wykrycie w trakcie kontroli przez organ nadzoru budowlanego od- stepstw o charakterze istotnym skut- kuje wymierzeniem kary, obliczanej odrebnie za kaida stwierdzong niepra- widlowosé. Kare stanowi iloczyn staw- ki oplaty (500 zl), wspélczynnika ka- tegorii obiektu oraz wielkosci obiek- tu. Praktycznie kary te sq bardzo duze. Stad potrzeba wyjatkowo staranne- go dzialania przy wyrazaniu zgody na zmiany 0 charakterze istotnym. dr ALEKSANDER KRUPA Izba Projektowania Budowlanego