Mvufx[tubexh

mtufh VeJh, Je rJj, Je rJj... htuf Gþ !

sbolebtk yåËfvKu òuJt suÔþk ftuE Nnuh fGþk ?

Mfqje cåatkjtud vK fne NfNu & vtxldh crjol. yt crjolbtk yr;CÔg yuÔþk ÔþztMxtLd (mkm’)
ntWm Au. nJu vtjtobuLx lJt øjtm ntWmbtk vntua
k e Au.

vK sqlt sbtltlt d{ef M:tvðglt Ntl’th lBËlt suJt vtjtobuLx ntWmbtk fkR ytuAt Bþjtft;eytu
ytJ;t l:e. vtjtobuLx ntWmbtk fzf rm¾âturhxe Au Wkae yuLx[e Ve Au ylu Bþjtft;eytult xtu¤uxtu¤t Au.

yt CÔg Rbth; vh «Jtmeytult ytf»toKLþk fuL÷ clujtu rJhtx øjtm ztub Au. vtka bt¤lt yt ztuble
mtbu btukDe’tx Je.ytE.ve.ytu btxule huMxtuhtk Au.

yt huMxtuhtkbtk Ntne Ctusl v;tJelu JtuNYbbtk sRlu ;bu ~þk rlnt¤tu ? atuÏFuatuÏÏþk fneyu ;tu crjol,
vtjtobuLx, øjtm ztub ylu Jtldeytu BËfelu BË;hzele Jt; Nt btxu ?

Mþ¿t mßsl©eytu ylu mLltheMþ©eytu ltfu y•th bDbD;tu Ybtj ’ctJelu ytd¤ Jtkau... fthK fu
Gþrhljbtk yufJth òugt vAe ytSJl l Fmu yuÔþk ysc ÷~g òuJt béGþk. yubtk Wðmdo«Jtne Íj;t
rmhtrbflt rahvrhra; ytfthlt vtºtbtk yuf jeje lux Au ! Wvh xåËfze mVu’ dtujvtuLx Au.

subtk ’tuheyu x´dtzujtu aKectuhle mtEÍltu ÃjtÂMxf ctuj Íqje hÌttu Au... yuLz mtuhe xw htEx r"m, vK
vuNtcle "th:e yubtk dtuj fhJtltu !

bthe òuzu s WCujt yuf yburhflu vK sbol «òle ytxje n’u vntukauje Vqxctuj DujAt òuRlu ;Bbh
ytJe òg Au ! cnth lef¤u ðgtk s yuf rJhtx Vqxctuj Mxurzgb lshu vzu Au.

vtjtobuLx ntWmlt îthle vtmu s Vqxctuj ytfthle Rbth;le yk’h yuf «’Nol atju Au. rVVt
JÕzofvlt Wìtxl rlrb•tu CÔg htuf BGþrÍfltu sjmtu "K"Ke hÌttu Au. jtuftult xtu¤uxtu¤t Íqbe hÌtt Au.

ylu mtbu s Vqxctuj JÕzo fvlt J"tbKt juðþk ‘btMxhftzo¥ fkvleLþk vtuMxh Au &

Vqxctuj VeJh... «tEmjum !

Vtuh yuJher:kd yuÕm... btMxhftzo !

rVVtlt mtufh WVuo Vqxctuj rJµfv rJNule FtxebeXe bu¤JJt btxu ytslt sbtltbtk fkR sbolele
òºtt fhJtle sYh l:e.
ZdjtbtuZu ’uN-rJ’uNlt buduÍeLmbtk yule MxtuheÍ WChtg Au. xurjrJÍl vh bua jtEJ ’uFtg Au.
RLxhlux vh fezelt vd suxje ÍeKeÍeKe btrn;e ylu nt:elt vd suJe btuxe btuxe ;mJehtu Ajf
Ajf :tg Au.

ytb vK, ckdt¤lu ct’ fh;t Cth;lu Vqxctuj fh;t çËxbtuòkbtk ÍtÍtu hm vzu Au. btxu Vqxctuj JÕzofv
ykdu òKelu vK fgt øþsht;eyu yult CSgtk ;¤Jtlt Au ? ytvKu Nuhcòhbtk hbtulu, bu’tl BËftu
vzðþk !

vK RLxhuÂMxkd Vqxctuj buaeÍ yult ytgtuslle Jt;tu l:e, Jæþ hm«’ Au - ytFt ’uNbtk AJtE
dgujtu mtufh VeJh ! ;tJ bdsbtk vntukau ylu mluvt; Wvzu, yuJe dhbe ytFt sbolebtk Au.

nh ldh, nh dtkJ, nh dje... sntk ’uFtu Jntk Vqxctuj ~Ëxctuj ntg hçct ! frJ fjtvele ybh
halt rhrb¾m fheyu;tu sbolebtk ‘ßgtk ßgtk lsh bthe Xhu, gt’e Che Au Vqxctujle¥ yuÔþk jjfthÔþk vzu
!

‘rVVt¥ fvle Jt;tu ytvKlu VeVtk FtkzJt suJe, jtdu vK xurlm ylu Vqxctuj ’wrlgtlt mti:e Jæþ
’uNtubtk hbt;e hb;tu Au. yubtk g Vqxctuj rJµfv sd;le mJtor"f jtufr«g Mvtuxo RJuLx Au !

yt hb;btk vK r¢fuxle btVf s RjuJl Au, vK yubtk ylufd½þk J"thu yufNl Au. rc{xllt WbhtJult
at¤u azelu Cth; suJt btuxt Ctdlt rc{rxNhts leault ’uNtubtk Vujtguje r¢fuxle xuMx buaeÍ ;tu
dtuf¤dtg suJe dtuÕV:e vK jtkce vtka r’Jm atju Au. Jl-zu vK ytFtu r’Jm atju ylu ftuRf
"zcztxe ctujtJu ;tu s òbu ! vK 90 rbrlxle mtufh duRbbtk rbrlxu rbrlx aerjkd :{erjkd hnu Au.

vtujuLz mtbu sbolele rlKtogf bua òuJt btxu Mxurzgbbtk atLmujh (Jzt«"tl) yuLsujt btfuoj ylu
«urmzuLx ntuMxo ftunjh vK btusq’ hnelu raragtheytu vtz;t n;t ! ylu btkz btkz yu bua sbole SðGþk
vAe ddlCu’e rJsglt’ mt:u he;u Mxurzgbbtk su he;u sbol r;hkdtu (ft¤t, fumhe, jtj hkdltu
ht»x[æJs) jnuhtgt, yu gt’dth ÷~g òugt vAe r’Jt¤elt ’eJt fu r¢Mbmle yt;NctS vK rV¬e
jtdu !

sbole ytÏþk Vqxctujltu dhctu ‘hu jtuj¥ dtElu Íeje hÌtwk Au. ltlfzt dtbztytubtk "btfu’th BGþrÍf
mt:u atufbtk Atufht-Atufheytu Vqxctuj hb;t hnu Au. rJµfvle buatult xeJe«mthK Jem-ºtem nòhle
Jmr; "htJ;t dtbztytult huMxtuhtkbtk vK ònuhbtk JtEzM¢el vh c;tJtg Au ylu cu nòh btKmtu
ceyh, JtEl ylu ntzo rjfhlt VwJtht Wztz;t bua swyu Au.

m’lmecu Vwxctujbtk ytudmo l:e ntu;e, yuxju atÕþ buau ònuht;tu vK l:e ntu;e !

nt, òuh’th Rltbe Mv"toytu ntug Au.

vK sbolebtk Vqxctuj fkR Vqxctuj d{tWLz ÃËh;tu s AJtgujtu l:e.

sbolele xeb fkR fv S;Jt ntux VuJrhx l:e. yu btxu Ïþ’ sboltu c{trÍj vh ’tJ jdtzu Au. vK
ÔneMfe fu xfejt Z´aelu su «òlu lNtu l:e az;tu, yulu Vqxctujltu fuV ÃþhuÃþhtu azâtu Au.
su fkR Jðþo¤tfth ’uFtg yubtk sboltu Vwxctujlt »txftuK atufXtk ae;helu nhFtg Au. crjollt
sdrJÏgt; xeJe xtJh vh skde Vqxctuj ae;htE dgtu Au.

fub, xe-Nxo, ctujvul suJt aejtatÕþ mtuJuolgmole ;tu Jt; s lrn fhJtle ! dtj vh Vqxctuj
rJµfvlt Íkzt ae;hJtleJt; vK ytWxzuxuz Au.

yn´ ;tu Vqxctujlt Rghrhkøm b¤u Au. Atufheytu ntuX ylu ltrC J´"tJelu ðgtk xåþfztu a¤f;tu Vqxctuj
vnuhu Au !

veX vh Vqxctujlt xuxqltu sçch ¢uÍ Vtxâtu Au. Vqxctujlt ytfthle atufjuxTm vK æËb Juatg Au. ;btb
ònuh M:¤tuyu vtuMxh, cÕËl fu Vwødt:e Vqxctuj Íqje hÌttu Au.

Vqxctuj Mvu~gj vhVTGþBm yuLz ftuMburx¾m, Vqxctuj Mvu~gj Vqz, Vqxctuj muRvlt bftltu, Vqxctuj
ytEM¢eb !

xtglumtuxm hu¾m ztgltumtuh mtEÍlt mtufhlt Fujtzeytult nturzOd ftuftuftujt, ;tuNect, yurzztm,
ÌtwLztE, rnxtae, mtule suJe sd;Chle fkvleytu jnuhtJe hne Au.

sboltuLþk atju ;tu ytkFle fefebtk vK Vqxctuj ae;hu, ylu ak÷ vh sRlu zcÕGþyub 2006 jFe ytJu !
ctg " Ju, åþM;vKu ykd{uSlu c’ju sbol Ct»ttlu s zdju lu vdju bn•J ytv;t sboltu ‘rVVt¥ JÕzo
fv yuÔþk ÇËj:e vK ctuj;t l:e.

sbol yFcthtu fu xeJe vh vK ‘zcÕGþyub (WM)2006¥ s jFtguÕþk òuJt b¤u Au. ÃËAtu fub ? yu
yuK fu, zcÕGË yub, JuRÕz btEM; NtVTx Nç’Lþk xqfwk Yv Au. gtlu fu VqxctujLþk rJµ fv !

cud:e jElu c{t Mþ"e c"u s ‘Vqxctuj fx¥ Rl r:kd Au.

RLxhlux vh mxtmx JuatE dguje rxrfxtu vK jtuxhe:e JukaJe vze n;e. ytsu 160 Gþhtule mtht
dKt;t buale vtA¤le nhtu¤le rxrfx 500-700 Gþhtult r«rbgbCtJu bu¤JJt btxu vK
Je.ytE.ve.ytule jtdJd jdtJe vzu Au.

sbolele xeblu vK sbole suJt ykd{uS Nç’lu c’ju ztuENjuLz suJt sbol Nç’:e s ytu¤F;e yt
«òlt ytctjÔ\æ"lu jtunebtk mtufh JtEhm ÎËme dgt Au. mtufhLþk ltb ftlu vz;t s mt; Jhmlt
ct¤f:e jElu mðgtNe J»tolt ztuNebt vK he;mh çËbchtzt mt:u fq’ft bthJt jtdu Au.

’huf bua xeJe vh rlnt¤;e JF;u vK ytdjt vtka-mt; rJµfvlt Mftuhctuzo htFelu jtuftu cumu Au.

GþrlJrmoxe fuBvmle ’eJtjtu vh Vqxctujle d{trVxe Au. sbolebtk :gujt W•tbtu•tb Ji¿ttrlf
ytrJ»fthtule WsJKe fhJt yuJt ògLx mtEÍlt «;eftu vtxldh crjolbtk ‘Jtuf ytuV ytErzgtÍ¥
ltb:e jdtzJtbtk ytÔgt Au. sub fu, vnuje yuMvurhl xuçjux yn´ Ntu"tE ntuElu sBcu mtEÍle
yuMvurhl vtfobtk jdtze ntug !
Vqxctuj JÕzo fvu ’huf budt Mvtuxo RJuLxle sub btfuorxkdlt òufu ’uNlt y:o;kºtbtk øÕþftuÍlt ctxjt
aztÔgt Au. JÕzofvlt btMftuxlu c’ju Vwxctuj s ntEyuMx murjkd rmBctuj cle dgtu Au. yult btxu
Ftm de;tu hatg Au. yhu, mM;t bltuhksl btxu ltdtÃËkdt rx[vj yu¾m vtulo rJrzgtu c;tJ;e auljtu
vK btuzuj Atufheytulu Vqxctuj z[umbtk d{tWLz vh WCt htFelu ‘ÂMx[vrxÍ¥ fhtJu Au.

hujJu MxuNltu BGþrÍgbtu, aatuo, Mxebhtu... c"tLþk ht»x[Ôgtve rhltuJuNl :R dGþk Au. mD¤wk lÔþkl¬tuh
ylu afarf; Au. c"u s rff ytWxle æËb Au.

Vqxctujlt yturNft, vz’t ylu ÃË;¤tytult btntujbtk hÌtt vAe ;bu Sk’de ytFe mtufhlu r"¬th;t
ntu, ;tu vK yult ò’qbtk rdhV;th :R òJ ! mt:u cumelu mtufhaato fh;t :R òJ.

***

yuf hb; «ðgultu «òltu jdtJ ylu btfuorxkd rdrb¾mltu «CtJ fuJe he;u rnÂMxrhgt vu’t fhe Nfu,
yultu yt yt’No lBËltu Au. btKm ytb vK rJµChbtk xuLNlbtk ;hctu¤ Au. Sk’de lJe vuZe btxu
cturhkd cl;e òg Au. yuJtbtk rJµfv yuf rJmtbtu Au. çËÍt;e s;e hkd;le ßgtu;btk ylu òKu fÃËh
clelu Mþdkr"; ͤn¤tx VujtJu Au. Yrxl :guje Sk’delt aeb¤tgujt ’ztbtk òuN, Wðmtn, :ldltx
ylu ytlk’ltu ytu¾msl ÃËh;t yu VqjtElu Vqxctuj clu Au !

ceò rJµGþæ" (1939-1945) ylu crjol Jtujlt v;l (1989) vAe VheJth ’wrlgt ytFeLþk
ægtl sbole CKe FukatGþk Au. vK yt ;tJ W;gto vAe ;tsde lrn ytJu. yt ’uN yuxje n’u
rJµfvbg cle dgtu Au fu yu ÃËhtu :gt vAe ~ËLgtJftN yulu yf¤tJelu :tuzt r’Jm ÃËh;tu rz«uNlbtk
"fuje ’uNu. Atuztu yu Jt; yðgthu ;tu... ExTm dtuj ! "uxm
T ytuj !

VtMx VtuhJzo

‘nuLze btuctEj Vtul ;tu yt sbtltle Jurzkd rhkd (jølle J´xe) Au !¥ (ytæþrlf sbol fnuJ;)