UQI10102/ UWA10102

PENGAJIAN ISLAM
TOPIK 8
MAQASID SYARIAH DAN
UNDANG-UNDANG JENAYAH ISLAM

UQI10102/ UWA10102 Pengajian Islam

SHARIFAH KHADIJAH BINTI SYED ABU BAKAR
 Hasil Pembelajaran
Pada akhir topik, pelajar akan dapat:
• Menerangkan pembahagian Maqasid Syariah
dan Undang-undang Jenayah Islam.
• Menghuraikan matlamat pelaksanaan
Undang-undang Jenayah Islam.
• Mengklasifikan jenis-jenis kesalahan dan
hukum dalam Undang-undang Jenayah Islam.
 PENGENALAN
Daripada perkataan “al-Jinayah” atau “al-Jarimah”
Iaitu perbuatan jahat yang diharamkan syarak sama
JENAYAH ada mengenai nyawa, tubuh badan, harta benda
dan sebagainya
(Paizah Ismail: 1991)

TUJUAN DISYARIAATKAN Bagi memelihara

UNDANG-UNDANG dharuriyat khamsah

Dibincangkan
dalam MAQASID
SYARIAH
 Maqasid Syariah
‫مقاصد الشريعة‬

Dasar yang ditetapkan Islam dalam

memelihara kesucian agama, menjamin
kemuliaan, keharmonian dan kesejahteraan
hidup manusia, di samping mengelak dan
menghindarkan segala bentuk
kemudharatan hidup secara integral dan
global
 Pembahagian

Maqasid
al-Syariah

Dharuriyyat Hajiyat Tahsiniyat

 Dharuriyyat

Perkara yang diperlukan oleh setiap manusia

untuk memenuhi tuntutan agama dan kehidupan
dunia. Sekiranya tidak dipenuhi, pincanglah
kehidupan manusia di dunia dan mendapat
siksaan di akhirat
Dharuriyyat merangkumi memelihara
perkara-perkara berikut:

Agama
Nyawa
Akal
Harta
Maruah/Keturunan
Perlaksanaan dharuriyyat berdasarkan aspek
mewujudkan dan mengekalkan.
 Contoh
Perkara Dharuriyyat Mewujudkan Mengekalkan
Agama Mewajibkan pelaksanaan Mengharamkan Murtad
rukun Islam

Nyawa Menggalakkan perkahwinan Mengharamkan

pembunuhan

Akal Mewajibkan menuntut ilmu Mengharamkan arak

Harta Mewajibkan mencari rezeki Mengharamkan mencuri

Maruah/Keturunan Menggalakkan perkahwinan Mengharamkan zina

 Hajiyyat
Contoh: Diharuskan solat jamak dan qasar
bagi yang bermusafir.

Perkara yang diperlukan manusia untuk

memberi keselesaan dan menolak kesulitan
dalam kehidupan dan ibadah. Ketiadaannya
tidak akan membawa kepada kepincangan
hidup seperti perkara dharuriyat.
 Tahsiniyat
Contoh: Sunnat memperbaharui wuduk setiap kali
hendak solat walaupun wuduk sebelumnya belum batal.

Perkara yang diperlukan manusia bagi menambah

keselesaan hidup. Ketiadaan perkara ini tidak
membawa kepada kepincangan hidup seperti
perkara dharuriyyat atau hajiyyat tetapi
membawa kepada kehidupan yang keji pada
pandangan agama dan manusia.
 Pembahagian Undang-undang
Jenayah Islam
Hudud Takzir
Qisas
Bahasa: Pencegahan Bahasa: tegahan
Istilah: Iaitu keseksaan Bahasa: kesalahan @ Istilah: Hukuman yang
yang bentuknya telah keseksaan dikenakan bagi jenayah
ditetapkan oleh syarak Istilah: Keseksaan yang yang dilakukan
dan dilaksanakan bagi bentuknya telah terhadap hak Allah &
menjaga hak Allah. ditentukan oleh syarak hak individu dan kadar
Kadar hukumannya tidak dan dilaksanakan bagi bagi hukuman tersebut
boleh dipinda, dikurang tujuan menjaga tidak ditetapkan oleh
@ ditambah. kepentingan individu nas-nas al-Quran dan
al-Sunnah.
‫ين‬‫ن‬
‫َ َ‬‫ِ‬ ‫م‬‫َٰ‬ ‫َ‬
‫ث‬ ‫ُمۡ‬
‫ه‬ ‫و‬‫د‬‫ُ‬ ‫ل‬
‫ِ‬ ‫ۡ‬
‫ٱج‬ ‫َ‬
‫ف‬ ‫ء‬ ‫ٓ‬
‫ا‬
‫َ َ‬ ‫د‬‫َ‬ ‫ه‬ ‫ُ‬
‫ش‬ ‫ة‬
‫ِ‬ ‫ع‬ ‫ب‬‫ر‬
‫ِ ََ‬‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫أ‬ ‫ب‬ ‫ْ‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ُ‬
‫ت‬ ‫ۡ‬
‫أ‬ ‫ي‬ ‫مۡ‬
‫َّ َ‬ ‫َ‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ُ‬
‫ث‬ ‫ت‬
‫ِ‬ ‫ن‬‫َ‬ ‫َٰ‬ ‫ُون ۡٱلم ُۡح َ‬
‫ص‬ ‫ين َي ۡرم َ‬ ‫َوٱلَّ ِذ َ‬
‫َٰ‬ ‫ۡ‬ ‫ٓ‬ ‫َٰ‬
‫ون ‪٤‬‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ك ُه ُم ٱلف ِسق َ‬ ‫َج ۡل َد اة َو ََل َت ۡق َبلُو ْا لَهُمۡ َش َٰ َه َد ًة أَ َب اد ۚا َوأ ُ ْول ِئ َ‬
‫َ‬

‫‪HUDUD‬‬
‫َّار َق ُة َف ۡٱق َطع ُٓو ْا أَ ۡي ِد َي ُه َما َج َز ٓا َۢ َء ِب َما َك َس َبا َن َٰ َك اٗل م َِّن َّ ِۗ ِ‬
‫ٱّلل‬ ‫َّار ُق َوٱلس ِ‬
‫َوٱلس ِ‬
‫َو َّ‬
‫ٱّلل ُ َع ِزي ٌز َح ِك ‪ٞ‬يم ‪٣٨‬‬
‫صلِحُو ْا َب ۡي َن ُه َم ۖا َفإِ َۢن َب َغ ۡت إِ ۡحدَ َٰى ُه َما َعلَى‬ ‫ان ِم َن ۡٱلم ُۡؤ ِم ِن َ‬
‫ين ۡٱق َت َتلُو ْا َفأ َ ۡ‬ ‫َوإِن َطا ٓ ِئ َف َت ِ‬
‫ٱّلل َفإِن َفآ َء ۡت َفأ َ ۡ‬
‫صلِحُ و ْا َب ۡي َن ُه َما‬ ‫ۡٱۡل ُ ۡخ َر َٰى َف َٰ َق ِتلُو ْا ٱلَّ ِتي َت ۡب ِغي َح َّت َٰى َت ِف ٓي َء إِلَ َٰ ٓى أَ ۡم ِر َّ ِۚ‬
‫ٱّلل ُيحِبُّ ۡٱلم ُۡق ِس ِط َ‬
‫ين‬ ‫ط ٓو ۖ ْا إِنَّ ََّ‬
‫ِب ۡٱل َع ۡد ِل َوأَ ۡق ِس ُ‬
 Jenis-jenis Kesalahan Hudud
Bil Kesalahan Hukuman
1. Berzina • Sebatan
• Rejam
2. Qazaf • Sebatan
3. Minum Arak • Sebatan
4. Mencuri • Potong tangan
5. Merompak • Buang daerah
• Potong tangan dan kaki bersilang
• Bunuh dan salib
6. Memberontak • Buang daerah
• Bunuh
7. Murtad • Bunuh
1 persetubuhan antara lelaki &
perempuan dengan sengaja tanpa
Syarat-syarat dikenakan ikatan perkahwinan
hukuman Hukuman Zina

1. Baligh Bujang (Ghairu Muhsan) Berkahwin (Muhsan)

• Sebat 100 kali • Rejam sampai mati
2. Berakal • Dibuang Daerah 1
3. Rela tahun

4. Manusia

5. Tanpa Kesamaran Cara pensabitan

6. Tahu Haram Keterangan 4 Pengakuan Qarinah atau
orang saksi tertuduh bukti
7. hidup/bukan mayat
2
QAZAF
Melemparkan Hukuman Qazaf
tuduhan zina tanpa
bukti dan saksi
Sebatan 80 kali
kepada orang yang
baik atau membuat Cara pensabitan
tuduhan yang Keterangan 2 Pengakuan Sumpah
bertujuan untuk orang saksi tertuduh

menafikan keturunan
seseorang.
3 MINUM
meminuman sesuatu cecair yang
ARAK memabukkan, sama ada mabuk
Syarat-syarat dikenakan atau tidak, sedikit atau banyak
hukuman
Hukuman Minum Arak
1. Islam

2. Berakal
Sebatan 80 kali
3. Baligh

4. Tidak dipaksa

5. Tidak darurat Cara pensabitan

6. Tahu haram Keterangan 2 Pengakuan Qarinah atau
orang saksi tertuduh bukti
4 Mencuri
Hukuman Mencuri
Mengambil harta Potongan tangan
benda orang lain
dengan cara senyap
Cara pensabitan
atau sembunyi
Keterangan 2 Pengakuan Sumpah
orang saksi tertuduh
Syarat-syarat dikenakan
hukuman
1. Cukup nizab (kadar)
¼ Dinar @ 3 Dirham 1 Dinar = 4.25 gm emas
2. Berakal ¼ Dinar = 1.0625 gm emas

3. Baligh
5 MEROMPAK
Hukuman Merompak
• Menakut-nakutkan @ • Buang daerah
keluarnya secara mengganggu
ketenteraman awam
seorangan atau
• Merompak sahaja • Potong tangan
kumpulan dengan secara bersilang
tujuan untuk • Membunuh dan • Balas bunuh dan
merompak disalib
mengambil harta
• Membunuh tanpa • Balas bunuh
dengan kekerasan, merompak
ancaman, ugutan
Cara pensabitan
Mengambil harta /
membunuh / mengugut Keterangan 2 Pengakuan
orang saksi tertuduh
dengan menggunakan
senjata.
 6 MEMBERONTAK
Segolongan rakyat negara Islam yang menentang
atau menderhaka pemerintah yang adil dalam
sebuah negara Islam dengan menggunakan
kekuatan senjata

Syarat-syarat dikenakan hukuman Hukuman

1. Niat jahat Memberontak
2. Menderhaka
• Menghalang
3. Menggunakan kekuatan atau
kekerasan • Membunuh
 7 MURTAD
Kembali atau keluar atau meninggalkan agama Islam

Syarat-syarat dikenakan hukuman

1. Berakal
2. Pilihan sendiri
Hukuman Murtad

• Bunuh (hukum asal)

 ‫‪QISAS‬‬
‫نف‬ ‫س َو ۡٱل َع ۡي َن ِب ۡٱل َع ۡي ِن َو ۡٱۡلَ َ‬
‫ِ‬ ‫ف‬‫ۡ‬ ‫َّ‬
‫ن‬ ‫ٱل‬‫ب‬‫ِ‬ ‫س‬
‫َ‬ ‫ف‬‫ۡ‬ ‫َّ‬
‫ن‬ ‫ٱل‬ ‫نَّ‬‫َ‬ ‫َو َك َت ۡب َنا َعلَ ۡي ِهمۡ ِفي َهآ أ‬
‫اص َف َمن‬ ‫ص ‪ۚٞ‬‬‫نف َو ۡٱۡل ُ ُذ َن ِب ۡٱۡل ُ ُذ ِن َوٱلسِّنَّ ِبٱلسِّنِّ َو ۡٱل ُج ُرو َح ِق َ‬ ‫ِب ۡٱۡلَ ِ‬
‫َّ َ ُ َٰ َٓ‬ ‫ار ‪ٞ‬ة لَّ ُهۥۚ َو َمن لَّمۡ َي ۡح ُكم ِب َمآ أَ َ‬
‫نز َل ٱّللُ فأ ْول ِئ َ‬
‫ك‬ ‫ص َّد َق ِب ِهۦ َفه َُو َك َّف َ‬ ‫َت َ‬
‫َّ‬ ‫َٰ‬
‫ُون‬
‫ُه ُم ٱلظلِم َ‬
 PEMBAHAGIAN QISAS
a. Membunuh
Jenis niat alat hukuman
Sengaja √ √ Bunuh
Menyerupai sengaja √ X Diyat
Tidak sengaja X √ Diyat

b. Mencederakan
Jenis hukuman
Mencederakan tubuh badan Hukum balas sama
dengan sengaja seperti kecederaan yang
dilakukan
 Pembahagian Takzir
1. Takzir atas perbuatan maksiat
Contoh: khurafat, bid’ah, ajaran sesat, tinggalkan yang wajib

2. Takzir untuk kepentingan awam

Contoh: Menggugat hak asasi manusia, rasuah, merosakkan harta awam

3. Takzir atas kesalahan kecil

Contoh: Melanggar peraturan
 Jenis-jenis Hukuman Takzir
Jenis-jenis
1 Nasihat 6 Pemulauan
2 Teguran 7 Sebat
3 Cemuhan 8 Penjara
4 Denda 9 Buang Daerah
5 Ancaman 10 Bunuh
 Aktiviti
1. Terangkan pembahagian Maqasid Syariah
dan undang-undang Jenayah Islam.
2. Huraikan matlamat pelaksanaan Undang-
undang jenayah Islam.
3. Bincangkan jenis-jenis kesalahan dan
hukumannya menurut undang-undang
Jenayah Islam.
 Rujukan
1. Abdur Rahman I.Doi (1995), Undang-undang Syariah,
terjemahan Rohani Abdul Rahamn, Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka
2. Haron Din (1990), Manusia dan Islam, Cet. 1, Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka
3. Mahfoz Mohamed (1993),Undang-undang Jenayah
Islam Mengenai Jenayah Qisas Bunuh, Kuala Lumpur:
Persatuan Ulama Malaysia
4. Mahmood Zuhdi Abd. Majid (1992), Undang-undang
Jenayah Islam: Konsep dan Asas-asas
Perlaksanaannya, Kuala Lumpur: Bahagian Hal Ehwal
Islam
5. Paizah Haji Islamil (1991), Undang-undang Jenayah
Islam, Kuala Lumpur: Dewan Pustakan Islam
 SEKIAN
TERIMA KASIH

UQI10102/ UWA10102 Pengajian Islam

khadijah@uthm.edu.my