You are on page 1of 20

jrefrmEdik if v

H w
G v
f yfonfo
h wif;at*sipf D owif;pOf
T h e L i g h t n i n g N e w s l e t t e r
trSwf (99) c&pfEpS ?f 2008 ckEpS ?f atmufwb
dk mv (15) &uf jrefrmouú&mZf (1370) ( 15-1-99 ) &ufaeYwGif pwifwnfaxmifonf/

ppftpk;d &\ pGypf GJajymqkcd surf sm;onf jrefrmh'rD u dk a&pDacgi;f aqmif a':atmifqef;pkMunf\
r[kwrf rSeaf Mumif; twku f cHrsm;bufrjS yefvnfacsy t,lc0
d t H ifcGi&hf &Sad &;twGuf rdom;pka&SaU erSqufvufBuKd ;yrf;
cif&D pGypf aJG jymqkad eonfo h rl sm;rSmvnf; &Sad etdrw f iG f eHeuf (9 ; 15) em&DrpS
,cifutzG@J 0ifa[mif;rsm;omjzpfa=umif; wifum rdepf (30) =um a':atmifqef;
ajymqkcd o hJ nf? xk@d jyif tJet f ,fv'f aD jym pk=unfEiS hf tusKd;awmfaqmifa&S@ae OD;
cGi&hf yk*K~ vd jf zpfonfh OD;^m%f0if;rS tqdyk g =unf0if;wk@d awG@qcHk iG &f &Scd +hJ y;D ,if;t}udrf
owif;pm&Sif;vif;yJGwGifajym=um;oGm; onf wwd,t}urd af jrmufjzpfonf[v k nf;
jcif;rsm;onf pGypf cGJ sut f qifo h m&S+d y;D xif od&onf? Oya'tusK;d aqmifEiS hf awG@qkH
&Sm;onfo h ufaor&Sad =umif;ESihf teft,f cGi&hf &Scd ahJ omfvnf; tcsed u f mvwdak wmif;
'Dtay:wGif zdtm;oufa&mufaponfh vGe;f vSojzifh udp&P yfrsm;udk t+yD;owf
oabmjzpfa=umif;&Siv f if;oGm;onf? aqmif&u G Ef ikd jf cif;r&Scd b
hJ J t,lcaH v#muf
HRDP tzG@J 0ifwOD;jzpfol ODarmif v$mtm; zwf\=_ unfEh idk af p&eftwGuf a':
armifav;rS “usaemfw@kd u vl@tcGit hf atmifqef;pk=unfxo H @kd ay;cJ&h onf[k t
a&;udpyP v J yk w f ,f? rnfonfh wjcm;udprP S rsKd;om;'Drku d a&pDtzJ@G csKyfygwD. ajym
vufcaH qmif&u G jf cif;r&Sb d ;l ? t=urf;zuf cGi&hf yk*K~ v d f OD;^m%f0if;rSajymqdck o hJ nf?
etz&JcsKyf cif&D r_upd aP wG usaemfw@kd u, kd w f ikd v f nf; qef@ ,ckv pufwifbm (11) &ufae@u
ppftpk;d &rS pufwifbmv (7) &uf usifw,f? b,fvt kd =urf;zufrr_ sKd;udrk pwkwt W }udrt f jzpf tcsdef (2) em&Dcef@
ae@u aejynfawmfwiG u f si;f yðyvkycf o hJ nfh qdak qmif&u G w f hJ tzJ@G tpnf;/ tpd;k & t xyfraH wGqcHk +hJ y;D olrtm; w&m;r0ifquf
owif;pm&Si;f vif;yJw G &yfwiG f &JcsKyfcif ukeq f ef@usiw f ,f/ tJ't D ay:rSm usaemfw@kd vufxed ;f odr;f xm;jcif;ESiyhf wfoufI aqG;
&Du wkid ;f jynfwiG ;f jzpfymG ;aeonfh AH;k ayguf u wpHw k &mtm;ay;p&m/ ywfoufp&m aEG;cJah =umif; a&S@aeOD;=unf0if;u ajym
cJrG r_ sm;ESiyhf wfoufI twku d t
f cHrsm;tm; ta=umif;bmrSr&Sb d ;l ”[k ajymqkcd +hJ yD; qkcd o hJ nf?
pGypf aGJ jymqdo k mG ;csurf sm;onf r[kwrf rSef &JcsKyfcif&. D pGypf cJG sufrsm;rSm rSm;,Gi;f use;f rma&;udpEP iS yhf wfoufI +yD;cJh
a=umif; twku d tf cHtiftm;pkrsm;bufrS a=umif;ajymqkcd o hJ nf? onfh pufwifbmv (1) &ufae@ a':atmif
jyefvnfjiif;qkad csyvku d o f nf? xk@d tjyif ppftpk;d &rS 1988 ta&; qef;pk=unfu rdru d sef;rma&;aumif;
owif;pm&Si;f vif;yGw J iG f jrefrmEkid if H tcif;ausmif;om;acgif;aqmifwOD;jzpf a=umif;ESih f uk, d t f av;csed f eJeu
J saea=umif;
&Jwyfz@JGt}u;D tuJjzpfol &JcsKyfcif&rD S tJef ol rd;k oD;ZGet f m; AH;k azmufc&GJ mwGióf u;d pufwifbmv (11) &uf? awG@qcHk iG &hf &eftwGuf tm%mykid w f @dx
k oH @d k omajymqkcd +hJ yD; ,ckw}udrf OD;=unf0if;
t,fv'f t D zG@J 0ifrsm;tygt0if twku d t f cH udik af y;oltjzpf pGypf x GJ m;cJo h nf? ‚ESihf jrefrmtwku d t f cHacgif;aqmif a': vGecf o h J nfv
h (27) &ufae@u wifjyxm;cJh ESiahf wG@qo Hk nft h cgwGif a':atmifqef;pk
trsm;tjym;tm; Ak;H azmufcrJG E_ iS t hf jcm; ywfoufIvnf; rk;d oD;ZGeu f twku d t f cH atmifqef;pk=unfonf rdrt d m; w&m; &m ,ckv (1) &ufae@u tm%mykid w f @dk =unfu rdr. d use;f rma&;udpEP iS yfh wfouf
tzsut f arSmifv h yk if ef;rsm;ESiq hf ufvsO;f I rsm;tm; aomif;use;f ol/ t=urf;zuf p r0ifxed ;f odr;f xm;cJrh t
_ m; Oya'a=umif;vrf; bufrS cGiðhf yvku d o
f nf[o
k &d onf? I rdom;pkq&m0ef a'gufwmwifrsK;d 0if;
zrf;qD;xm;jcif;jzpfonf[k owif;axmuf onfjzifh pGypf aJG jymqkad eaomfvnf; trSef t& t,lcw H ifoiG ;f Ekid af &;twGuf tusK;d pufwifbmv (1) &ufae@u &efuek f rSom xkwaf zmfajym=um;vdrrh f nfjzpfa=umif;
rsm;tm;ajymqkcd o hJ nf? wu,f t=urf;zufaeonft h yk pf rk mS oef; awmfaqmifa&S@aejzpfol OD;=unf0if;ESihf wkid ;f / A[ef;òrd@e,f wuUov kd &f yd o
f mvrf; pmrsuEf mS (17) aumfvH (4) okUd ...
tJet f ,fv'f t D zG@J 0ifrsm;jzpfonfh &ef a&$ppftyk pf o k mjzpfa=umif;ESihf 88 ta&;
a&$/ aZmfaZmfatmifESihf vl@tcGit hf a&; awmfy}kH uD;tm; t=urf;zufòzdciG ;f cJo h jzifh trsK;d om;'Dru
dk a&pDrtzGcUJ sKyf zGpUJ nf;wnfaxmifjcif; ESpf (20) jynft
h crf;tem;usi;f y
umuG,jf ri‡ w hf iforl sm;uGe, f uf (HRDP) &[ef;&Siv f jl ynfol (1) aomif;cef@ao
trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyfzJG@pnf;wnfaxmifcJhonfh ESpf (20) jynfhtcrf;tem;tm; 2008 ckESpf/ pufwifbmv (27) &ufae@u
tzG@J 0ifwOD;vnf;jzpfonhf OD;jrifah t;wk@d qH;k cJ&h +yD; 'Dy, J if;ta&;tcif;wGiv f nf; &efukefòrd@ a&$*Hkwdkifvrf;&SdtzJG@csKyf\Hk;wGif usif;yðyvkyfcJhonf?
onf a&$jynfom&Sd =uH@cidk af &;\k;H tm; Ak;H vlxak cgif;aqmiftm; vky=f uHowfjzwf tqkdyg (20) ESpfjynfhajrmufonfhtcrf;tem;wGif trsKd;om;'Drdkua&pDtzJG@csKyf A[dktvkyftr_aqmiftzJG@rS awmif;qdkcsuf (5) csuf
azmufco JG rl sm;jzpf+yD; azmufcaJG &;ypPn;f &efóu;d yrf;cJah =umif;/ trsK;d om;'Dru kd a&pD yg&So
d nfh txl;a=unmcsufwapmifxw k jf yefc+hJ yD; ,if;a=unmcsufygtcsuf (5) csuftm; ajymcGi&hf yk*K~ v d Of ;D ^m%f0if;rS “usaemfw@kd jynfol
rsm;ESit hf wlzrfq;D &&Scd o hJ nf[k &JcsKyfcif&D tzJ@G csKyf0ifrsm;tm;vnf; vlrqefpmG owf vlxkudkay;xm;wJhuwdu0wfeJ@tnD jynfol@v$wfawmfudk tjrefqHk;ac:,lzJG@pnf;ay;zdk@/ eHygwf (2) tcsuftaeeJ@u tzJG@csKyf&J@'kwd,OuUÏ
u owif;pm&Si;f vif;yGw J iG af jymqkcd o hJ nf? jzwfc=hJ u+yD; e,fpyfa'o&Sd wdik ;f &if;om; OD;wifO;D eJ@taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmifqef;pk=unfw@kd ukd ¹cif;csurf &Sv d w
$ af y;zd@k / eHygwf (3) tcsut
f aeeJ@uawmh zrf;qD;xde;f odr;f xm;jcif;/
jypf'%fcsjcif;cHae=u&wJh q&mawmf/ oHCmawmft&Sio f jl rwfrsm;/ wdik ;f &if;om;acgif;aqmifrsm;/ jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,rf sm;/ 88 rsK;d
tqkyd gazmufcrJG r_ sm;tm; jynfyt vlrsK;d pkrsm;aexdik &f m &yf&mG rsm;ukv d nf;
qufausmif;om;acgif;aqmifrsm;/ 'Drdkua&pDtiftm;pkrsm;/ EdkifiHa&;tusOf;om;tm;vHk; uef@owfjcif;r&SdbJ tjrefqHk;v$wfay;zdk@/ aemuf
ajcpku d f tJet f ,fv'f D (t,fvaf t)/ jrefrmh rD;\_@/d vlowf/ rk'ed ;f usifh ponft h =urf; wcku usaemfw@kd tzJ@G csKyfpnf;\H;k a&;tzJ@G rsm;udk acwWq+kd yD;awmhyw d x
f m;wm tck (5) ESpaf usmyf g+yD? tJ'aD wmh umv=um&Snpf mG csyd yf w d x
f m;jcif;rS
'Dru dk a&pDa&;zk&d rftzG@J (GDB) wk@d rS Ekid f zufrr_ sm;tm;vH;k usL;vGe=f uolrsm;rSm tjrefq;kH zGivhf pS af y;zd@k / awmif;qdck suftrSwf (5) taeeJ@uawmh 1990 jynfEh pS af &G;aumufy0JG ifc+hJ yD; zsuford ;f cH&wJh wdik ;f &if;om;ygwDawGukd
iHjcm;tultnDrsm;&,lvsuf jynfwiG ;f ok@d ppftyk pf o k mjzpfa=umif; ajym=um;cJo h nf? jyefvnfxlaxmifcGifhay;+yD; EdkifiHa&;ygwDtaeeJ@ vGwfvyfpGma[majympnf;\Hk;v_yf&Sm;cGifhay;zdk@jzpfw,f”[k ajymqkdcJhonf?
ay;yk@d um Ak;H azmufcrJG r_ sm;ukv d yk af qmif pufwifbmv (11) &ufae@u yJc;l tcrf;tem;odk@ tzJG@csKyfOuUÏ OD;atmifa&$tygt0if r=umao;cifurS jyefvnfvGwfajrmufvmonfh owif;pmq&m}uD;OD;0if;wif/
apvsu&f o dS nf[v k nf; &JcsKyfcif&u D pGypf JG wkid ;f / ausmuf}uD;AH;k aygufurGJ E_ iS yhf wfouf jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;jzpf=uonfh a'gufwmoef;+idrf;ESifh OD;cifarmifaqGwdk@vnf; wufa&muf=ua=umif;od&Sd&onf?
OuUÏjzpfolOD;atmifa&$rS jyefvnfvGwfajrmufvmonfh OD;0if;wif/ OD;cifarmifaqGESifh a'gufwmoef;+idrf;wdk@tm; rlvmwm0efrsm;wGif
ajymqkcd o hJ nf? Ivnf; Ak;H cGo J nfw h &m;cHrmS autJe, f l jyefvnfxrf;aqmifyg&efzdwfac:cJh&m OD;0if;wifrS ,cifxrf;aqmifcJhonfh A[dktvkyftr_aqmiftzJG@. taxGaxGtwGif;a&;rSL;ae&mwGif
ok@d aomf trsKd;om;'Dru kd a&pDtzG@J rSjzpfonf[k pufwifbmv (16) &ufae@ jyefvnfwm0efxrf;aqmif&eftwGuf oabmwlvufcHcJha=umif;vnf;od&onf?
csKyfrS rdrw d @dk tzG@J tpnf;onf t=urf;r xkwjf refrmhtvif;owif;pmwGif pGypf aGJ zmf tvm;wltrsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf zJ@G pnf;cJo
h nfEh pS f (20) jynft h crf;tem;w&yfukd xdik ;f -jrefrme,fpyf&dS trsK;d om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyf
zufvy_ &f Sm;r_0g'ukd vku d ef maqmif&u G f jyxm;aomfvnf; autJe, f rl S rdrw d @dk r (vGwfajrmufe,fajr) wGifvnf; atmufwdkbmv/ (2) &ufae@uusif;yjyKvkyfcJhonf? tqkdygtcrf;tem;odk@ EkdifiHwum&Sd trsKd;om;'Drkdu
aeonft h zG@J tpnf;w&yfjzpf+y;D ,ck&cJ sKyf [kwaf =umif; jiif;qkad csycJo h nf? Ð a&pDtzG@J csKyf (vGwaf jrmufe,fajr) XmecGrJ sm;/ r[mrdwt f zJ@G tpnf;rsm;ESihf wdik ;f &if;om;tzJ@G tpnf;rsm;rSu,kd pf m;vS,rf sm; wufa&mufc=hJ uonf?
atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0on
0onf
á owif;pOf (2) trSwf (99)

~ ~ jrefrmhtwku
d t
f cH 'Dru dk a&pDacgi;f aqmif a':atmifqef;pkMunf
rif;qd;k udk á ypf+yD
urÇmMh oZmvTr;f rk;d rIt&Sq
d ;Hk trsK;d orD;rsm;wGif tqifh (38) &Sd
=o*kwv f (30)? ,Ekid if H uGe*f &ufygwDOuUÏ qked , D m*ENu D
pD;yGm;a&;ESiahf iGa=u;qkid &f m r*~Zif; eHygwf (21)/ tar&dueftxufvw $ af wmf
nDnw
G rf jI zifh wnfaqmuf&rnf wckjzpfonfh (Forbes) r*~Zif;rS 2008
ckEpS tf wGuf urBmay:wGif =oZmv$r;f rk;d r_
trwf [,fvm&Duvifwefu eHygwf
(28)/ atmufvw $ af wmfOuUÏ 'Dru dk &ufyg
tESpf (20) wkid w f idk f c&D;=urf;}uD;tm;&ifqidk jf zwfoef;cJ&h onfh ,ae@ t&Sq d ;Hk trsK;d orD; (100) .pm&if;tm; wDtrwf eefpyD vkpd u D eHygwf (35)/ zdvpf
vuf&dS jrefrmhEikd if aH &;tajctaeonf txdtcku d f trSm;t,Gi;f rcHEikd o f nfh xkwjf yef&mwGif jrefrmh'rD ku d a&pDacgif; ykid o
f rw tm,k\d u kd eHygwf (41) ESihf
tajctaewcktwGif; oufqif;a&muf&dSae+yDjzpfonfhoumv EkdifihH aqmif a':atmifqef;pk=unfonf tqifh tar&dueforwuawmf avmf&mbk&u fS
uH=urRmtm; ðyjyifajymif;vJEidk &f eftwGuf vufwn JG nD D +rJ+rHonfo h wdjzifh (38) ae&mwGi&f ad S =umif; od&&dS onf? eHygwf (44) jzpfa=umif;od&onf?
vkyaf qmif=u&ef txl;vdt k yfonfu h mvvnf;jzpfonf? ,refEpS u f ,if;r*~Zif;.xkwjf yef tqkyd gpm&if;xJwiG f pD;yGm;a&;vkyf
tqkyd gjzwfoef;cJ&h onfu h mvrsm;wGif Ekid if t H wGi;f rSw D if;aexkid =f u csufwiG f a':atmifqef;pk=unfonf t ief;&Sif (54) OD;ESihf Ekid if aH &;avmurS
onfh vlrsK;d pkwidk ;f &if;om;aygi;f pkt H aejzifv h nf; Ekid v f rdk if;xufðy &ufpuf¶ikd ;f qifh (71) ae&mwGi&f cdS +hJ yD; ,ckEpS x f wk f acgif;aqmiftrsKd;orD; (23) OD;yg&S+d yD;
jyonfh ppftm%m&Siw f @dk . wAkv d u f s wAkv d w f uftyk pf ;dk r_atmufwiG f ESpf jyefcsufppfwrf;t& a':atmifqef;pk pm&if;wGiyf gonfo h rl sm;onf csr;f omºu,f
umvtcsdeftawmf=um 'Drkdua&pD/ vl@tcGifhta&;ESifh tjcm;jcm;aom =unf.=oZmv$r;f rk;d r_onf wk;d wufr&_ dS 0&efrvkt d yfyJ vltrsm;tay: =oZmouf
tcGit hf a&;tESpo f m&rsm; qdwu f , G yf suo f Ok ;f aecJ&h +y;D wkid ;f jynf. ajrmuf vmonf[o k &d onf? a&mufr_&Sdaezkd@twGufomjzpfa=umif;
rsm;vSpmG aom o,HZmwrsm;rSmvnf; zufqpfppftyk pf . k uk, d u f sK;d &Sm 2003 ckEpS rf pS wifum aetdrt f awmfrsm;rsm;ukdvnf; csD;jr‡ifhjcif;cHcJh& vnf ; od & onf ? tqk d y gpm&if ; tm;
pD;yGm;a&;pepfatmufwiG f c|wðf cHus ukev f u k ek cf ifyif? us,fcsKyfcb H 0jzifah exkid af e&onfh jref oljzpfonf? aumufc&H mwGif pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;rS
TuJo h @dk tbufbufrcS sK@d ,iG ;f aeonfu h mvtcsed w f iG f etzppftyk pf k rmh'rD u dk a&pDacgif;aqmif a':atmifqef; (Forbes) r*~Zif;. 2008 ckEpS t f t}u;D tuJrsm;/ tpk;d &ykid ;f t}u;D tuJrsm;
taejzifh Ekid if o H /l Ekid if o H m;wk@d tay: iJn h m‡ axmufxm;jcif;r&Syd J jrefrmjynf pk=unfonf ‚.Ekid if aH &;tjrif/ Ekid if H wGux f wk af 0onfph m&if;wGif *smr%D0ef ESihf tjcm;e,fy,ftoD;oD;&Sd t}uD;tuJ
tm; Ekid if w H umtv,fwiG f w&m;0iftpk;d &tjzpf qufvuftyk pf ;dk cs,f a&;&yfwnfcsuEf iS hf v_y&f mS ;aqmif&u G rf _ }uD;csKyf tJe*f s,v
f mrmacvf;onf eHygwf rsm;. todtrSwðf yav;pm;cH&onft h
vS,cf iG &hf ap&eftwGuf jynfo@l qENtppftrSejf zpfonfh (90) jynfah &G;aumuf rsm;a=umifh Ekid if w H um.todtrSwðf y (1) ae&mwGi&f +dS yD; tar&duefEidk if jH cm; ay:wGif tajccHðypkxm;jcif;jzpfa=umif;
yGt
J m; rsuu f , kG ðf yvspv f sL±_um ‚if;wk@d pdwóf uuf tkypf ;dk cs,v f , S Ef idk rf nfh av;pm;cH&onfyh *k K~ v d w
f OD;jzpf+yD; qkt a&0ef}uD; uGe'f v dk ZD m\ku
d pf u
f (7)/ tENd vnf;od&onf? Ð
xif&mpkdif;tajccHOya'tm; twif;t"rRa&;qGJtaumiftxnfazmf
v#uf Ekid if t H m; ppfu|eðf y&efóu;yrf;tm;xkwv f su&f adS yonf?
Ttm%m&Sipf epfq;dk }uD; trdajrtwGi;f rS aysmufu, G yf suo f Ok ;f a&; a':atmifqef;pkMunftm; 'ef';D vGwaf jrmufa&;qkid &f mqkcs;D jri§ hf
twGuf uk, d pf u D , dk if S tm;oef&m oef&mbufrS enf;vrf;rsK;d pkjH zifh us&m
tcef;u¾rS wku d yf 0JG if&if; ukev f eG cf o hJ nfh ESpaf ygi;f (20) orkid ;f pOfumv
EkdifiHwumtaejzifhvnf; jrefrmjynfolrsm;tm;arhxm;rnfr[kwf
wav#muf jzwfoef;cJ/h awG@ñuHc=hJ u&onfjh zpfpOfrsm;twGi;f rwlujJG ym;jcm; aetdrw f iG f tus,cf sKyfjzifh txdr;f odr;f cH ajrmufa&;qdik &f mqkcsD;jri‡ yhf gw,f? 'Dq[ k m òrd@ uawG@qzkH @kd jiif;y,fw,fqw kd mvnf; ukvor*~
em;onfh tajctaeoabmxm;rsm; &Sad umif;&Scd ahJ omfjim; ,ae@umv ae&onhf jrefrmh'rD u kd a&pDacgi;f aqmif a':atmif awmf&@J wefz;kd xm;wJh qkwqkyg? vlawmfawmf bufuaqmif&u G cf sufawG[m bmrS&v'fxu G f
qef;pk=unftm; +Adwed Ef idk if /H paumhwvefe,f&dS rsm;rsm;udk olwdk@ay;avhr&Sdygbl;? 'ga=umifh rvmbl;vd@k jrifwo hJ abmvd@k xifygw,f? 'gha=umifh
taejzifh tajctaew&yf.awmif;qdkr_rsm;a=umifh wOD;wa,muf/
'ef';D òrd@awmf0efraS eI pufwifbmv (3) &uf 'Dq[ k m *k%, f pl &maumif;ygw,f? a':atmif ukvor*~taeeJ@ jrefrmhta&;qufvufaqmif
wpkwzG@J jzifh &nf&, G cf suyf ef;wkid q f o D @dk av#mufvrS ;f ae=urnft h pm; tjyef ae@u/ Dundee Freedom Award vGwfajrmuf qef;pk=unfe@J ywfoufv@kd vltawmfrsm;rsm;od &Gurf ,fq&kd if tcsed o f wfrwS rf &_ &dS r,f? Edik if aH &;
tvSef todtrSwðf y av;pm;or_jzifh trdEikd if t hH usK;d tm;&nfar#mI f bH&k ef a&;qdik &f mqktm;cs;D jri‡ v hf u
dk +f yD; ‚qktm; jref vmzd@k twGuf tcGit hf vrf;w&yfvnf;jzpfygw,f? tusOf;om;tm;vH;k vGwaf jrmufvmap&r,f?
oltm; tjrpfjywfacsre_ ;f &ef wlnpD mG qH;k jzwfcsucf s&rnft h csed u f mvok@d rmhta&;v_yf&Sm;aeonfh Burma Campaing 'ghtjyif jrefrmEdik if rH mS bmawGjzpfaew,f/ ppft wu,fhudkppfrSefwJhEdkifiHa&;toGif ul;ajymif;
rvGrJ aoGa&muf&v dS m+yDjzpfayonf? UK tzJ@G rS Anna Roberts rSaeI ud, k pf m;vuf pd;k &qdwk m b,fvv kd J pojzifh trsm;od&v dS map r_rsKd;jzpf&r,fqkdwmudk a':atmifqef;pk=unf
Ekid if aH &;t=uyftwnf;ukad jz&Si;f Ekid af p&eftwGuf wckwnf;aomenf; cH&,lcJhonf? qkay;yGJtcrf;tem;okd@ 'ef'D;òrd@ zd@k twGuf tcGit hf vrf;aumif;jzpfygw,f” [k uaxmufjyaeygw,f”[k olru qufvufajym
awmfaumifp0D ifrsm;/ paumhwvefvw $ af wmft ajymqkdcJhonf? qkdoGm;cJhonf?
vrf;jzpfonfh æ rwfrsm;ESihf jrefrmhta&;v_y&f mS ;ae=uolrsm; pkpk “a':atmifqef;pk=unftajctaeeJ@ywf a':atmifqef;pk=unf. owW/d pGr;f aqmif
- a':atmifqef;pk=unfEiS w hf uG Edik if aH &;tusO;f om;tm;vH;k udk ¹cif; aygif; vl (100) ausmfwufa&mufcJh=uonf? oufv@kd usrwd@k t+rw J rf;pd;k &dryf yl ifae&ygw,f? r_e@J ydik ;f jzwfra_ wGtay: urBmw0Sr;f rS *k%ðf yqk
csurf &Sd tjrefq;kH jyefvw $ &f ef? tqkdygqktm;vufcH,lonfh Anna Roberts rS tcktcsdefrSm oltpmiwfcHqENjyaew,fqdkwJh rsm;cs;D jri‡ jhf cif;jzifh todtrSwðf yae=ujcif;jzpf+yD;
- jynfo@l v$waf wmfac:ay;&ef? aeI aus;Zl;wifpum;ajym=um;cJh+yD; vuf&Sd owif;rsK;d / tjcm;ra&r&mowif;rsK;d awG =um; jrefrmEdik if t H wGi;f &Sjd ynforl sm;tm;vnf; urBmh
- Edik if aH &;t& wef;wl&nfwl awG@qHak qG;aEG;tajz&Sm&ef[o l nfh “pk/ jrefrmEkid if w H iG jf zpfay:aeonfh Ekid if aH &;tajct ae&ygw,f? 'gayr,fu h sed ;f aowmwckuawmh todik ;f t0dik ;f rS arhrxm;bJ ‚wd@k EiS t hf wl&adS e
aersm;ESifh a':atmifqef;pk=unf &ifqdkifae& jrefrmEdik if tH ajctaeeJ@ywfoufv@kd ukvor*~u a=umif;ESihf jrefrmEdik if v H w
G af jrmufonftxd t
v$w/f awG@” rl0g'vrf;pOfw&yfukd OD;aqmifygwt D zG@J csKyftaejzifh vufuidk f
onfh vuf&t dS ajctaetcuftcJrsm;tm; wuf aqmif&u G af ewmawGtay: a':atmifqef;pk=unfu wlwuG qufvufv_yf&Sm;aqmif&GufoGm;rnf
xm;+y;D etzppftyk pf t k m; ,ae@tcsed x f wd idk f tpOfwpku d af wmif;qkv d #u&f dS a&mufvmolrsm;ukd &Sif;vif;ajym=um;cJhonf? t&rf;a'goxGufaew,f? pdwfysufaew,fqdk jzpfa=umif; ajym=um;oGm;cJhonf?
ouJo h @dk vuf&t dS m%mpGu J idk xf m;onfph pftyk pf t k aejzifv h nf; Ekid if t H wGi;f xdo k @kdajym=um;&mwGi“f 'ef';D òrd@awmfaumifpD wmuawmh jrifomygw,f? rpPwm*efbm&D jref Ð
ppfreS o f nf'h rD u dk a&pD jzpfaf y:vmap&eftwGuf tjrefq;Hk taumiftxnf uae a':atmifqef;pk=unfukd òrd@awmf&@J vw G f rmEdik if v
H mwke;f u a':atmifqef;pk=unfbuf
azmfaqmif&u G af y;&ef vkt d yfayonf?
rnfo@dk yifjzpfap jynfwiG ;f jynfy&Sd ygw/D tzG@J tpnf;rsm;/ twku d t f cH
tiftm;pkrsm;taejzifv h nf; tqkyd gr0l g'vrf;pOftm; ckid +f rJwn l pD mG vuf
ukid x
f m;&efvt kd yf+yD; æ
tzG@J csKyf &Sio f eftm;aumif;ap&eftwGuf pkaygi;f 0ef;&Hxm;a&;/ jynf
ol@vw $ af wmfw&yf ay:ayguv f mapa&;twGuf 0kid ;f 0ef;yHyh ;dk ay;a&;ESihf vlxk
acgi;f aqmif. acgi;f aqmifra_ tmufwiG f tm;vk;H yg0if yHyh ;dk 0ef;&Hxm; ay;
a&;[lonfh aºu;a=umfoH (3) &yfudk r¾Kdipf u dk x f I l rif;qk;d rif;npfatmufrS
tjrefq;Hk vGwaf jrmuf&ef tjyeftvSeaf v;pm;r_jzifh tcsw d t f qufrrd d twl
vufw0JG ef;&Hwu dk yf 0JG if&ef tcsed =f ua&muf+yDjzpfyga=umif; æ?
Ð Ð Ð

okH;yGifhqkdifaqG;aEG;yJGtm;
... axm uf cH Mu ...
jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0onf atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf
trSwf (99) á owif;pOf (3)
wESpaf usmMf umwdr;f a&Smifaeonfh reDvmode;f zrf;qD;cH&
88 rsK;d qufausmif;om;rsm;rS aMunmcsuw f apmifxw k jf yef
pufwifbm (11) &uf (88) rsKd;qufausmif;om;tzG@J 0if
88 rsK;d qufausmif;om;rsm;tzG@J rS jzpfol reDvmode;f onf ,refESpu f jzpf
reDvmode;f tygt0if ,k=H unfcsuaf =umifh yGm;cJo h nfh avmifpmqDaps;E_e;f usqif; ae@pGJ 14/ 8/ 08
rw&m;zrf;qD;cHxm;&onfh (88) rsKd; a&; vrf;av#mufqENjyyGt J wGi;f ppftm t,f'w D mcsKyf
qufausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESihf ywf %mykid w f @dk .zrf;qD;r_udk wESpaf usmf=um rd;k óu;owif;pOf
oufI pmrSwf 8§2008 (88) tm; puf wdr;f a&Smifyek ;f atmif;aecJ+h yD; +yD;cJo h nfh usaemfOD;wifarmif r,fqdkifòr@rS pma&;ta=umif;=umtyfygonf?
wifbmv (15) &ufae@&ufpjJG zifh xkwf pufwifbmvqef;ykid ;f u &efuek w f idk ;f usaemfrsm; r,fqdkifòr@wGif jrefrmvli,ftrsm;tjym; wmcsDvdwfòr@rSvm
jyefa=unmcJo h nf? &efuif;òrd@e,fwiG f ppfaxmufvrS ;f a&;. a&muf a ps;
,if;a=unmcsuw f iG f (88) rsK;d quf zrf;qD;r_ucdk cH &hJ onf? a&mif;tvkyf
ausmif;om;acgif;aqmifrsm;tm; rw vkyaf zmfuid k zf ufjzpfol ukt
d zh H ,G af usm. f f vkyo f rl sm;jzpf
&m;zrf;qD;xm;aeaomfvnf; rdrw d @dk . rdciftm; use;f rma&;tajctaetm; oGm; =uygonf? r,f
,kH=unfcsufjzpfonfh wkdif;jynf.'Drkdu a&mufowif;ar;jref;&mrS ,ckuo hJ @dk t qd k i f ò r@wG i f
a&pDEiS v hf @l tcGit hf a&;&&Sad &; v_y&f mS ;óu;d 88 rsK;d qufausmif;ol reDvmode;f zrf;tqD;cH&jcif;jzpf+y;D ,cktcgwGif tm jrefrmvl i,f
yrf;aer_rsm;ukd aemufqkwfoGm;rnfr ,ckzrf;qD;xm;onfh reDvmode;f tygt %mykid w f @dk u rnfonfah e&mwGif zrf;qD; rsm;ES i f h y wf
[kwaf =umif;azmfjyxm;onf? rdrw d @kd t 0if twif;t"rRzrf;qD;cHxm;&olrsm; xde;f odr;f xm;onfurdk l rod&&dS ao;ay? oufonfh
aejzift h rsKd;om;nD!w G af &;onf tvGef tm;vk;H tm; n‡i;f yef;ESyd pf ufjcif;rðyvkyf olr.cifyeG ;f onfjzpfol ukad usmfrif;,k rnf onft h zG@J
ta&;}uD;a=umif; axmufjyajymqkx d m; &efEiS hf tu,fI wpkw H &mxdcu dk cf sKd@irhJ _ (c) uk*d sirf rD mS vnf; qENjyyGw J iG yf g0ifvy_ f tpnf;r#r&Syd gojzifh usaemfO;D aqmifI pmapmifrsm;jzef@a0ay;zwfjcif;/ Edik if H
cJ+h yjD zpfonfEiS t hf nD ,if;trsK;d om;nD!w G f rsm;jzpfcyhJ gu ppftpk;d &wGio f m wm0ef &Sm;cJo h nft h wGuf ,cktcgwGif axmif a&;ESifhywfoufonfhowif;rsm;jzef@a0jcif;udk Col, Hkun Okher (General
a&;twGuf awG@qaHk qG;aEG;tajz &Sm &Sad =umif; azmfjyxm;onf? oGi;f tusOf;cscHxm;&onf? Secretary) , National Democratic Front .tultnDjzifh aqmif&u G af ejcif;jzp
jcif;enf;vrf;onfom taumif;qk;H jzpf xk@d tjyif wkid ;f jynftwGi;f wGif rnf reDvmode;f onf 1996 ckEpS f 'DZif yf gonf? acwfòyifEiS {hf &m0wDr*~Zif;rS vnf;pmapmifrsm;ay;yd@k jcif;jzifh tul
onf[k ,k=H unfvsuf&o dS nf? onfw h zufowfvyk af qmifcsufrsm;ukrd S bmvtwGi;f Ekid if aH &;tusOf;om;rsm; tnD&&Sdaeygonf? arvESifh{+yDvxkwf rdk;óu;owif;pOfudk OD;cGefOuUmrS
trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;t rdrw d @dk (88) rsKd;qufausmif;om;rsm; vGwaf jrmufa&;ESihf ynma&;jri‡ w hf ifa&; &&Szd wf¶&_ onft h wGuf tvGet f rif;0rf;ajrmufryd gonf? rd;k óu;owif;pmwGif
wGuf rw&m;zrf;qD;cHxm;&onfh reDvm tzG@J aejzifh vufcrH nfr[kwo f vkd +idrcf H wk@d wiG f yg0ifqENjycJrh a_ =umifh axmif'%f owif;pHv k ifjcif;/ vli,frsm;twGuf tvGet f usK;d &Srd nfxifygojzifh usaemf
ode;f tygt0if (88) rsKd;qufausmif; aernfr[kwaf =umif;/ wkid ;f jynf'rD u dk a&pD (10) ESpu f sccH &hJ onf? ,cktcg zrf;qD; rsm;r,fqdkifòr@odk@jzef@a0ay;yg&ef txl;t=uHðytyfygonf? vdktyfonfht
om;acgif;aqmifrsm;ESihf Ekid if aH &;tusO;f &&Sad &;ESihf trsK;d om;nD!w G af &;twGuf xde;f odr;f cHxm;&onfh ausmif;om;acgif; a=umif;t&mrsm;udk ta=umif;jyefay;yg&ef yef=um;tyfygonf?
om;rsm;ukd csufcsif;v$waf y;um awG@ t=urf;rzuf+idr;f csr;f aomenf;jzifh quf aqmifrsm;tm; ppftpk;d &rS yk'rf trsKd; OD;wifarmif
qkaH qG;aEG;a&;enf;vrf;jzifh wkid ;f jynf. vuf ó ud ; yrf ; aqmif & G u f o G m ;rnf j zpf rsKd;wyfum w&m;pGq J v
dk suf&o dS nf? Mr Tin Maung, 111\4 Ko Sai

tcuftcJudk tajz&Sm&eftcsed jf zpfa=umif; a=umif; a=unmcsuw f iG af zmfjyxm;onf? Ð Moo 7 Mae Sai, Chaing Rai (57130)
Thailand

88 rsK;d qufausmif;om;rsm;tm; pwif½;Hk xkwt f rIppfaq; Phone 089-6378906

tmPmykid w f rUdk S yk'rf (8) ck? trIaygi;f (20) jzifh w&m;pGJqdk od@k
wm0efct H ,f'w D m (rd;k óu;owif;pOf)
av;pm;pGmjzifh pma&;qufo, G v
f ukd yf gw,f? t+rJwrf;yHrk eS af &muf&adS e
onfh rd;k óu;owif;pOfonf usaemfxo H @kd ra&mufwm=um+yDjzpfonft h wGuf
a=umifh jref
rmEd k i f i H .
vuf&SdEdkifiH
a&;/ pD;yGm;
a&;/ vlra_ &;
ESih f bufaygi;f
pHk tajct
aeowif ;
ppftpk;d &rS trIaygi;f (20) jzifh w&m;pGJqjdk cif;cHae&onfh 88 rsK;d qufausmif;om;rsm; tcsuft
pufwifbmv (12) &uf? vtwGif;u jrefrmEkdifiHESifhywfoufI ausmf=umcJ+h yDjzpfonf? (88) rsKd;quf vufrsm;
ausmif;om;acgif;aqmif rif;ukEd idk f ukvor*~. vkðH cHa&;aumifpw D iG f w\kwf ausmif;om;acgif;aqmifjzpfol ukrd if;ukd ESifhuif;uGmae=u&onfhtwGufa=umifh rdk;óu;owif;pOftm;yHkrSefay;ydk@
tygt0if (88) rsKd;qufausmif;om; ESi\hf &k rS S jrefrmhta&;tm; ADwt dk m%mok;H Ekid t
f m; jynfyowif;rD', D mrsm;wGiyf g&Sd apvdyk gonf?
tzG@J rS (30) ausmu f dk ,ckv pufwifbm y,fcsco h J nft
h ay:wGif a0zefcah J oma=umifh onfh tifwmAsL;ajzqkad jym=um;r_rsm;ukd tpOfav;pm;pGmjzifh
(9) &ufae@u &efuek t f a&S@yidk ;f c\kid f w pGq
J o dk nfyh 'k rf jzpfa=umif;od&onf? oufaotaxmuftxm;jyum wifjypGJ Nyunt Maung #D#4

&m;\kH;taejzifh tif;pdefaxmiftusOf; ,ckzrf;qD;w&m;pGq J x


kd m;onfh (88) qkrd r_ sm;vnf; &Scd o hJ nf[o k &d onf? Klong Prem Prison

axmifwiG f \k;H xkwcf ahJ =umif;od&onf? rsKd;qufausmif;om;tzG@J rS trsm;pkrmS ukrd if;ukEd idk u
f “usaemfw@dk udk axmif 33\2, Ngam Wong Wan Road

ukrd if;ukEd idk t


f ygt0if (88) rsK;d quf ,cifu ppftpk;d &.tusOf;axmifwiG f tESpf waxmifycJ scs? zke;f uG,x f m;vk@d r& Chatuchak, Bangkok, 10900

ausmif;om;tzG@J rS (34) OD;ukd yk'rf 33 (15) ESpaf usmfcef@ jypf'%fcsrSwcf &H +yD; ygbl;? usaemfw@dk taeeJ@ Oya'abmif Thailand

(u)/ 17 (1) wk@d jzifh pGq J \dk ;Hk xkwjf cif;jzpf olrsm;jzpf+y;D ,refEpS f 2007 ckEpS t f wGi;f twGi;f uae qufvuf&ifomG ;rSmjzpfyg
+yD; ppftpk;d &.a=unmcsuf 5§96 t&
trsK;d om;nDvmcHudk aESmif, h u S zf suq
f ;D r_/
jzpfymG ;cJo h nfh avmifpmqDaps;E_e;f usqif;
a&;wGif vrf;av#mufqENjycJo h nft h wGuf
w,f”[k w&m;ol}uD;ukad jymqkcd ahJ =umif;
tr_vu dk yf gaqmif&u G af y;aeonfh a&S@ae
áowif;pOf
okd@
jypfry_ 'k rf 130 (c) t& Ekid if jH cm;wkid ;f a=umifh zrf;qD;cHxm;&olrsm;jzpfonf? OD;nDnv D i_d u
f ajymjycJo h nf? pmrlrsm;/ a0zeft}uðH ypmrsm; qufo,
G af y;yd‹k Eikd o
f nf?
jynfrsm;tm; t=unftnKdysufapr_ p Tqkyd g (88) rsKd;qufausmif;om;rsm; (88) rsK;d qufausmif;om;rsm;tm;
onfw@kd jzifh pGq J xkd m;a=umif;od&onf? tm; ppftpk;d &u yk'rf trsK;d rsK;d jzifah jymif;
t,f'w D mtzGŒJ
yk'rf 130 (c) rSm 2007 ckEpS f Zefe0g&D vJpq JG u dk m zrf;qD;xm;onfrmS (1) ESpf (jrefrmEkdifiHvGwfvyfonfh owif;at*sifpD)
atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0on
0onf
á owif;pOf (4) trSwf (99)
(1) usaemfw@dk &ŒJ tpDtrHawGEiS hf usaemf owfra_ wGatmufuudyk J tESpo f m&uswhJ \krH u atmifyu JG t
kd &,lEikd w G rf r_ sK;d (WLB) &Sw
f hJ nD!w d ,f?
2008 ckEpS rf =umcifuek af wmhr,f? wk@d&ŒJ tcsed af wG[m wcsuq f k d qdo
k avmuf/ pkz@JG ru
_ kd wnfaqmufxm;Edik =f uygw,f? jzpfw,f? jrefrmEdik if H 'Dru kd &ufwpftiftm;pk
2009 xJrmS ppftyk pf k bmawGvyk f w&ufqkd qdo k avmuf c&D;a&mufomG ; - a':atmifqef;pk=unfEiS w hf uG Edik f 'gudk toufozG,f xdr;f odr;f apmifh (FDB) &Sw d ,f?
vmEdkio f vJ? zk@d / a&SŒwqifw h k;d oGm;zk@d tvGeyf t J a&; iHa&;tusO;f om;rsm; ¹cif;csurf &Sd tjref a&Smuf=u&ayvdrrhf ,f? jrefrmEdik if H ausmif;om;vli,frsm;
2010 rSm acsmacsmarmarm atmif }uD;ae+yDv@dk pOf;pm;jzpfygw,f? qk;H jyefvw $ af &;? uGe*f &uf (SYCB) &Sw d ,f?
yGcJ b
H o d w d o f eG ;f Edik af &;twGuf ppftyk pf k bm 'gqdk wOD;csi;f / wzG@J csi;f aqmif&u G f - awG@qakH qG;aEG;tajz&Sma&;? (4) wdik ;f &if;om;vli,frsm;qk&H yf (NY
awGjyifae+yDv?J ae=uwmxuf æ - jynfo@l vw $ af wmfac:ay;a&; qdk tjyifrmS a&m b,fvpkd zk @JG =urvJ? Forum) &Sw d ,f?
ppftkyfpkjyifqifaqmif&Gufaewm wacgif;w^m%f tm;vk;H 0dik ;f 0ef;pOf; wJh ta&;}uD;wJah wmif;qdrk a_ wGatmuf 'DwavmrSm cdik rf mus,fjyef@ww hJ yf wjcm;vlxkvlwef;pm;ta&;awG
ESihf tm;csi;f r#whJ (od@k r[kw)f ppftyk pf x k uf pm;/ 0dki;f 0ef;qk;H jzwf+yD; pkz@JG r&_ &Sd /Sd [ef rSm nD!w G pf mG &yfcw
H ukd yf 0JG ifae=uw,f? aygif;pk}uD;w&yfz@JG pnf;zk@d jyifqifae=u+yD aqmif&u G af e=uwJh vlxt k ajcðytzG@J t
ydrk }kd uD;rm;wJh vk@H vpdu k xf w k rf r_ sK;d ESihf tpD pnf;awG&=dS uw,f?
trHrsK;d awG usaemfw@dk b,fvókd u;d óu;d ukyf 'Dtiftm;pkawGtm;vk;H [m ud, k pf D
ukyf tm;xkwaf e=u+yDv?J ud,
k pf D t&nftcsi;f }uD;olrsm; jzpf=uyg
ud, k u hf , kd u f kd puUe@f wikd ;f rSm ar;cGe;f w,f? vkyEf ikd u f ikd Ef ikd pf rG ;f }u;D olrsm;jzpf=u
xkwaf eoifw h ,f? ygw,f?
puUe@f wikd ;f rSm qef;ppfaeoifw h ,f? 'Dtiftm;pkawGtukev f ;Hk om wnD
tprðy&ao;bl;qd&k if tpðy=u&vdrrh f ,f? w!Gww f nf; pkz@JGpOf;pm;+y;D wnDw!Gwf
rvkaH vmufao;bl;qd&k if vkaH vmufatmif wnf;pkz@J G vufwaJ G qmuf&u G =f ur,fq&kd if
tm;pdu k =f u&vdrrhf ,f? =um;\kEH iS w hf if &efoal =umuf';l wkeo f mG ;
2010 rSm ppftyk pf pk w d x f ifwikd ;f jzpf apEdik wf ,f?
roGm;a&;/ ppftyk pf &k ŒJ =uHpnfpw d u f ;l xm;
wmawG wpruseyf suo f mG ;a&;/ ppftyk pf k (5)
&JŒtajccHOya' 2008 qdw k m}u;D udk b,f tck æ
vdrk S toufoiG ;f twnfðyvd@k urkd &atmif tJ't D iftm;pkawGpzk @JG z@dk vk;H yrf;ae


qef@usifzsuford ;f ypfEikd af &;ESihf 'Dru kd a& =u+yq D w k d m=um;&awmh usaemf tm;wuf
pDacwfopfwpf&yfzefw;D a&;[m usaemf w,f? tvkyw f l yl;aygif;aqmif&u G rf a_ wG
wk@d tm;vk;H &JΠuae@umvvkyif ef;wm0ef pwifvyk af e=u+yDv@dk =um;&awmh usaemf
awGjzpfw,f?
90 ckESpf a&G;aumufyGJ&v'fudk twdik ;f rod 0rf;omw,f?
tvSnt hf ajymif; tcsK;d tauG@qikd &f m todtrSwfjyKwm/ +y;D awmh æ tJ't D iftm;pkawG tm;
vkyif ef;&nfreS ;f csuaf wGjzpfw,fv@kd usaemf vk;H &JŒtoH[m twGi;f u NLD, CRPP,
jrifw,f? taumiftxnfazmfwm UNA wk@d &ŒJ toHEi S hf wxyfwnf;yJqw kd m
ppftkypf k[m ppftm%m&Sipf epfukd w pkw
H &mr&Sb d J od&awmh ta&;awmfy}H ku;D twGuf usaemf
urBmwnfatmifvyk cf siw f ,f? vkyv f nf; auseyfw,f?
vkyaf wmhr,f? 'gudk usaemfw@kd b,fvkd b,fvakd &G;aumufyGJtopfurkd S usaemfjrifwmu æ
wm;qD;=urvJ? vufcHpOf;pm;vdrfhr,f ppftm%m&Sipf epf tuket f pifz,f
2010 [m ol@twGuf aoa&;&Sif &Sm;a&;twGuq f &kd if usaemfw@dkrmS vkypf
a&;udpjP zpfawmh rD;uke, f rf;ukef tm;ukef r[kwfbl;qdkwmrSm &m t"dutm;jzifh (3) ck&w dS ,fv@dk jrif
tifuek f ok;H rSmaocsw,f? 'Dyu JG kd oltysuf nDnGwfaeMuw,f? ygw,f?
rcHEikd b f ;l ? tysufcrH mS r[kwb f ;l ? Edik if aH &;vkyif ef; (vlxv k y_ &f mS ;r_/ vl
'Dyu JG kd taESmuft,Sut f enf;qk;H ESihf 'DnDnGwfrIawG[m xkwu kd yf rJG sm; azmfaqmifa&;tygt0if)
atmifjrifpmG +yD;qk;H oGm;a&;[m ppftyk pf k odyfudktm;&p&m aumif;ygw,f? ppfa&;vkyif ef;ESihf
&JŒtdyrf uf/ ppftyk pf &k ŒJ oEMÏd mefjzpfw,f? oHwrefa&;vkyif ef;?

tkypf u
'guk d usaemfw@d k b,fvu
vdzk su=f urvJ?

(2)
ppftyk pf &k ŒJ t=uHtpnfawGa&m ppf
k ak d &m usaemfw@d k tuket
ypf=u&vdrrhf ,f? tuket
k d mrvJ? b,f

f pifz,f&mS ;
f pifzsuof rd ;f ypf
csun f n

aocsmw,f?

D D 0dik ;f 0ef;v_y&f mS ;aqmif&u
yd+k yD; tm;r&Sad ybl;vm;vk@d wqifw
pOf;pm;jzpfygw,f?
G =f u&if
h ;dk +yD;

jzpfEikd &f if cdik rf mus,jf yef@whJ nD!w G f


rcHb;l ?

qENc,
- etz&JŒtajccHOya'udk vH;k 0vuf

- etz&JΠt"rRv,
H yl &JG v'fqw
k al =unmcJw
kd mudk vH;k 0vufrcHb;l ?
- etz&JΠ2010 a&G;aumufyu
h hJ

J G kd
qdwk t hJ oHawG =um;&w,f?
wnf&adS ewJh ygwDrsm;/ tzG@J tpnf;
rsm;/ wyfaygif;pkrsm;&JŒwefz;dk ESihf tcef;
u¾rsm;udw
}uD;wJ/h ydrk o
k efz;dk xm;&if; ydrk vkd yk Ef ikd pf rG ;f
kd efprG ;f wJ/h uae@tajctae
'D (3) ck[m t"dutusqk;H (3)
ckv@kd jrifygw,f?
'D (3) ckv;H k rSm 'De,fy,f (3) ckv;H k rSm
apmapmu usaemfwifjycJw h hJ tiftm;pk
toD;oD;u pkz@JG r&_ &dS dS vufwaJG qmif&u
=uzk@d jyifqifae=u+y?D t&if vufwv
vufpawGukd t&Sed jf ri‡ zhf @kd jyifqifae=u+yD
G f
JG yk f

=u&vdrrhf ,f? =uHŒcdik w f w hJ yfaygif;pkrsKd;/ twGi;f rSma&m vH;k 0vufrcHb;l qdw k mrSm nD!w G af e=u opfESihf t[wfnw D hJ wyfaygif;pkw&yf qdw k m=um;&vd@k usaemft&rf;udk tm;
'Dupd [ P m omrefupd /P vG,v f ,G u f ul l tjyifrmS a&mzG@J pnf;+y;D 'Dae@umv wdu k yf JG w,f? pkz@JG Eikd af &;udk óu;d pm;ae+yDqw kd hJ toHawG wufryd gw,f?
udpaP wmh vk;H 0r[kwb f ;l qdw
k m Edik if aH &; vdt k yfcsufwikd ;f udk pepfwus OD;aqmif 90 ckEpS f a&G;aumufy&JG v'fukd tod =um;&w,f?
&So
d w l idk ;f od&=dS uygw,f? r_ay;=u&vdrrhf ,f? trSwðf ywm/ taumiftxnfazmfwm w tifrweftm;&p&maumif;wJ/h tif (6)
'gjzifh b,fvv kd yk =f urvJ? vlxk&JŒ wufºuEdk;=um;aewJhpdwf pkw
H &mr&Sb d J b,fvakd &G;aumufyt JG opf rweftm;wufp&maumif;wJt h oHawG jzpf +y;D cJw
h hJ &Spaf v;vk;H ta&;awmfy}Hk u;D
wOD;csi;f / wzG@J csi;f / wyfaygif;pkwpk "mwfukd rSeu f efwahJ cgif;aqmifrE_ iS hf yd+k yD; udrk S vufcpH Of;pm;vdrrhf ,fr[kwb f ;l qdwk m ygw,f? t+yD;owfatmifyJG rcHvu kd Ef ikd w
f m&JΠt
csi;f b,forl qdk 'D&nfreS ;f csuaf wGatmuf xufoefvmap&r,f? rSm nD!w G af e=uw,f? usaemf 'DtoHawGukd óuq d w kd ,f? a=umif;&if;awGxrJ mS æ
rSm tvkyv f yk af eolwikd ;f udk usaemf tav; (3) 'Dn! D w G rf a_ wG[m odyu f tkd m;&p&m usaemfoo d avmuf 'DzufrSm tif ‘acgif;aqmifr_ tm;enf;cJw h ,f’ qdk
tjrwfðyygw,f? b,fvpkd zk @JG =urvJ? aumif;ygw,f? tm;pkawG/ pkz@JGra_ wG toD;oD;&S=d uygw,f? wJt h csuu f awmfawmfyt J "duusw,f
vky&f yfwckpw D ikd ;f twGuf *k%, f yl g jynfwiG ;f rSmpkz@J rG u_ k d vlxu
k Mandate yk*K~ v d af &;t& nD!w G w f mr[kwb f J jynfaxmifpjk refrmEdik if H trsKd;om; vk@d Edik if aH &;u|rf;usio f rl sm; axmufjycJh
w,f? wefz;kd vnf;xm;ygw,f? &ygwDawGu OD;aqmif=uvdrrhf ,f? ur ,k=H unfcsucf si;f nD!w G w
f m/ tawG;tjrif aumifpD (NCUB) &Sw d ,f? =uw,f? vlx&k ŒJ Ed;k ºu\ke;f xr_EiS hf wxyf
usaemf 'Dvpkd Of;pm;rdw,f? uxðy=uvdrrhf ,f? csif; nD!w G w f m/ cH,cl sufcsif; nD!w G f jynfaxmifpjk refrmEdik if H trsKd;om; wnf;jzpfwhJ nD!w G wf ahJ cgif;aqmifrr_ sK;d
'Dae@vkd wdu k yf vJG t kd yfcsuu f tifrwef tckuykd J 'Dupd u P kd tajrm‡ t
f jrif&&dS dS wm/ vkyif ef;pOfEiS hf ar#mv f ifch sufcsif;nD !$e@f aygif;tpd;k & (NCGUB) &Sw d ,f? tJ'u D mvu tqifoifjh zpfr_ rvkaH vmuf
}uD;aewJu h mvrsKd;rSm æ aqmif&u G af e=u+yDv@kd ajymEdik yf gw,f? !Gww f mjzpfygw,f? wdik ;f &if;om;vlrsK;d rsm;aumifpD (jynf cJb
h ;l vk@d axmufjy=uw,f?
tcsdet f uef@towfuvnf; tifr NLD, CRPP, UNA, UNLD pwJh 'Dvn kd ! D wG rf r_ sK;d u usaemfw@kd 'Dae@ axmifpkjrefrmEdkiif )H (ENC) &Sw d ,f?
wef}uD;aewJu h mvrsKd;rSm æ tiftm;pkawG[m ppftkypf k&ŒJ zdEySd u f ef@ usa&mufaewJ&h moD\ikd ;f udk =uHŒ=uHŒcHEikd f trsK;d orD;rsm;tzG@J csKyf (jrefrmEdik if )H pmrsuEf mS (16) aumfvH (5) okUd ...
jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0onf atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf
trSwf (99) á owif;pOf (5)
ppftyk pf \
k qE´c,
H yl t
JG m; todtrSwrf jyK yJc;l wkid ;f ? u0NrKd eU ,f jynfov Yl wT af wmfu, kd pf m;vS,f a'guw
f mrsK;d 0if;\
jrefrmhta&;tm; ,cifxufykdrkdvkyfaqmifoGm;&ef&Sd udk ,f a & ; &m Z 0 if t us Of ; csK yf
cH,yl &GJ v'fuv kd nf; jyifopfEikd if t H aeESihf - 1955 ckESpf/ Zefe0g&D (13) &ufwGif u0òr@ “vSqef;,Of”qefpufydkif&Sif OD;csKd/
todtrSwrf jyKa=umif;/ 2010 wGiu f si;f a':wif!$ef@wdk@rSarG;zGm;cJh+yD; arG;csif;nDtukdarmifESr (3) a,mufteuf ti,fqHk;om;
jzpfonf?
yrnfh a&G;aumufyo JG nfvnf; vGwv f yf+y;D
- u0òrŒ &Gmopftpdk;&rlvwef;ausmif;/ u0òrŒr tpdk;&txufwef;ausmif;/ yJcl;òr@
w&m;r#wr_&o dS nfh a&G;aumufyw GJ &yfjzpf tpdk;&txufwef;ausmif; trSwf (3) (,ciftrsKd;om;ausmif;) wdk@wGif ynmoif=um;cJh+yD;/
ay:vmp&mr&St d a=umif;vnf; xnfo h iG ;f 1981 ckESpfwGif rE Wav;aq;wuUokdvfrS q&m0efbGJ@&&SdcJhonf?
ajym=um;oGm;onf? - tpdk;&0efxrf;q&m0eftvkyfudk av#mufxm;vkyfukdifjcif;r&SdyJ 1982 ckESpfrSpI
qufvufI ukvor*~taejzifh “o&zl”trnfjzifh udk,fydkifaq;cef;zGifhvSpfum ouf}uD;&G,ftdkrsm;/ &[ef;oHCmrsm;ESifh
qif;&Jom;rsm;udk tcrJhukoay;cJhonfrSm 2004 ckESpf xkdif;EkdifiHokd@rxGufcGmrSDtcsdefxdjzpf
vnf; jrefrmEdik if . H awG@qakH aqG;aEG;a&;
onf? uko&if;jzifvnf; wzufraS eI aq;ynmA[koo k rsm;udk rsupf zd iG v
hf rf;jyay;cJo
h nf?
rsm;jzpfvmap&ef qufvufóu;d yrf;aqmif - 1978 wGif q&m}uD;OD;atmif=unf (,cifvlxkynma&;rSL;) ESifh a':tkef;=unfwdk@
&GufaeouJhodk@ jyifopfEdkifiHonfvnf; .orD; a':eDvmatmifESifhvufxufI om;orD; (3) OD; xGef;um;cJhonf?
jyifopfot
H rwfBu;D ,ef;arm&pf ukvor*~.óu;d yrf;aqmif&u G cf sufrsm; - rqvvufxufwGifjzpfyGm;cJhonfh 1988 'Drdkua&pDta&;awmfyHk}uD;wGif wufºu
tm; axmufct H m;ay;vsuf&aSd =umif;/ pGmyg0ifv_yf&Sm;cJh+yD; u0òr@e,f trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfwGif OuUÏtjzpfwm0ef,lcJhum
pufwifbmv (11) &uf? jrefrmppftpdk;&taeESiv hf nf; tajct 1990 a&G;aumufyGJwGif u0òr@e,f/ rJqENe,ftrSwf (1) wGif trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyftm; udk,fpm;ðy0ifa&muf,SOfòyifcJh&m cdkifvHkrJ
jrefrmppftkypf konf ukvor*~. ae/ tcGiv hf rf;aumif;rsm;tm; toHk;cs (22˜774)/ pkpkaygif; rJ&mcdkifE_ef; (67 'or 65) jzifh jynfol@v$wfawmfukd,fpm;vS,ftjzpf a&G;cs,fwifajr‡mufjcif;cHcJh&onf?
- 1998/ pufwifbmv (6) &ufae@wGif/ ppfaxmufvSrf;a&;rS xdef;odrf;a&;pcef; ({nfha*[m) wGif ac:,lxdef;odrf;cHcJh&+yD;/
qHk;jzwfcsufrsm;tm; vdkufemyl;aygif; Ekid vf rd rhf nf[ak r#mv f ifah =umif;tjyif urBm
2001 ckESpf/ Zlvdkifv (6) &ufae@wGif jyefvnfvGwfajrmufvmcJhonf?
aqmif&u G jf cif;r&Sad =umif;udk ukvor*~ rStodtrSwðf yxm;onfh EkAd ,fv+f idr;f csr;f - 2004 ckESpf/ Zlvdkifv (20) &ufae@wGif xdkif; - jrefrme,fpyf vGwfajrmufae&mwae&modk@a&muf&SdcJh+yD; jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH
qdik &f m jyifopfot H rwf}uD; ,ef;arm&pf a&;acgif;aqmif a':atmifqef;pk=unf trsKd;om;aumifpD (NCUB) wGif twGif;a&;rSL;tzGJ@0if/ jynfol@v$wfawmfukd,fpm;vS,frsm;or*~ (MPU) wGif 2005 rS 2006 txd
&pfyghou f jrefrmEdik if t H a&;twGuf o ppftyk pf x k ed ;f csKyfra_ tmufrS vGwaf jrmuf (Standing Committee) 0if/ EkdifiHa&;tHwkr_aumfrwD (PDC) wGif 2005 rS 2006 txdtzGJ@0iftjzpf ESifh EkdifiHa&;wm0efrsm;ukd
wif;pm&Si;f vif;yJw G &yfðyvkypf OfwiG f ajym apa&;twGuf rdrw d @dk taejzifh qufvuf qufvufxrf;aqmifcJh+yD; rif;ra[mfynma&;azmifa';&Sif; (MEF) wGif 'g¶kdufwmtzGJ@0if tjzpfaqmif&GufcJhonf?
=um;oGm;cho J nf? ,if;owif;pm&Si;f vif; óud;yrf;aqmif&GufoGm;rnfjzpfa=umif; - uG,fvGefcsdef 2008 ckESpfwGif touf (54) ESpf&Sd+yDjzpf+yD; ZeD;onf a':eDvmatmifESifhtwl om;orD; (3) OD; usef&pfonf?
ÐÐÐ
yJw
G iG f rpPwm,ef;arm&pfu jyifopfEikd if H ukv d nf; rpPwm,ef;arm&pfrSajymqkcd hJ
onf jrefrmEdik if t hH a&;ESiyhf wfoufI &yf onf? u0NrdKUe,f jynfolUvTwfawmfukd,fpm ;vS,f a'gufwmrsKd;0if;\ psmyetcrf;tem; rSwfwrf;"mwfykH
wnfcsucf ikd rf mvsu&f adS ea=umif;ESihf jyif xk@d tjyif jrefrmhta&;tm; ,ckvuf
opfEkid if t H aejzifh tpOfjywfaqmif&u G f &Sad qmif&u G af eonfxuf ydrk w kd ;kd jri‡ vhf yk f
vmcJhonfh a':atmifqef;pk=unfvGwf aqmifomG ;&ef&nf&, G x f m;+yD; vHðk cHa&;
ajrmufa&;twGuu f vkd nf; ukvor*~ aumifprD v S nf; ydrk x kd ad &mufonfah qmif
taeESih f xyfróHu;d ;yrf;&efuv k d nf; awmif; &Gufr_rsm;udk ðyvkyfoifhonf[kxifjrif
qdv k u kd of nf? a=umif;ESihf xdak qmif&u G rf r_ sm;onf jref
jrefrmppftyk pf o k nf em*pfrek w f ikd ;f rmppftpdk;&taejzifh taumiftxnf
'%fa=umihf twd'u k aQ &mufvsuf&o dS nfh azmf&rnfeh nf;vrf;udk &Si;f &Si;f vif;vif;
jynforl sm;ukd vspv f sL\_um ‚wk@d wzwf em;vnfoabmaygufaprnfh aqmif&u G f
owftaumiftxnfazmfco hJ nfh vlxq k EN r_rsm;jzpfonf[k ajymqko d mG ;cJo h nf? Ð

u0NrKd eU ,f jynfov
Yl w
T af wmfu,
dk pf m;vS,f a'guw
f mrsK;d 0if;\ psmyetcrf;tem;
jrefrmEkid if o
H nf rl;,pfaq;0g;wku
d zf surf v
I yk if ef;wGif
vufawGUusus taumifxnfrazmfEkdif[k tar&duefajymqkd
pufwifbmv (18) &uf? ,pfaq;0g;arSmifcu dk ;l r_onf t*wdvu dk f
bkvd ;D AD;,m;/ jrefrmESihf AifeZD v JG m; pm;r_/ t=urf;zufaomif;use;f r_EiS hf pD;yGm;
Ekid if wH @dk onfh vGecf o hJ nfh (12) vwmum a&;wk;d wufrw _ @dk tm; ysupf ;D apr_rsm;jzpf
vtwGi;f Ekid if w H umrl;,pfaq;0g;wku d f apEkid o f nft h wGuf tmz*efepPwef. tem
zsufa&;oabmwlnDcsuftwkdif; vkyf *wftm; +crd ;f ajcmufvsu&f ad S eao;a=umif;
aqmif&rnfw h m0efrsm;ukd vufawG@vyk f ajym=um;cJo h nf?
aqmif&ef ysuu f u G v f #u&f o dS nf[k orw jrefrmEkid if t H m; tmz*efepPwef/ b
tdrjf zLawmfrx S w k jf yefonfh a=unmcsuf &mZD;vf/ ukv d bH , D m/ tdE, dN / vmtk/d a[
wGiaf zmfjycJo h nf? wD/ ruUpu D Edk iS hf ygupPwefEidk if rH sm;uJo h @dk a'guw
f mrsK;d 0if;\psmyetm; vku
d v
f yH aYdk qmifay;cJMh uonfh rdom;pkEiS hf rdwaf qGo*F[rsm;
rl;,pfaq;0g;xkwv f yk rf E_ iS hf arSmifcdk rl;,pfaq;0g; t"du wqifch o H ,f,yl @dk
ukeu f ;l r_wu dk zf suaf &;twGuf Ekid if w H um onfEh idk if /H w&m;r0ifr;l ,pfaq;0g;rsm;
tm;ay;xm;onfu h wdudk jrefrmEkid if t H ae xkwfvkyfonfhEkdifiHtjzpf owfrSwfxm;
0 rf ; e nf ; jc if ; rS wf w rf ;
jzifh ,cktcsed x f w d idk f vufawG@taumift a=umif;vnf; tar&dueforwuajym c&pfouU&mZf 2008 ckEpS /f pufwifbm (29) &ufae@wiG f yJc;l wkid ;f / u0òr@e,f rJqENe,ftrSwf (1) jynfo@l vw $ af wmf
xnfazmf jyoEkid jf cif;r&Sad o;a=umif; t qkcd ohJ nf? pm&if;wGiyf g0ifaeonfh tqkd uk,
d pf m;vS,f a'guw f mrsK;d 0if; touf (54) ESpo f nf Ekid if aH &;wm0efrsm;ukx d rf;aqmif&if; xkid ;f -jrefrme,fpyfwae
ar&dueforwbk&u fS ajymqkcd o hJ nf? ygEkid if rH sm;taejzifh rl;,pfaq;0g;wku d f &mwGif tonf;uifqma&m*gjzifh uG,v f eG t
f edpaP &muf&o dS mG ;cJyh gonf?
+yD;cJo
h nfEh Spt f wGi;f u w&m;r0if zsufrw _ iG f tar&duefEikd if EH Sihf yl;aygif; zdEydS o
f pl pftpk;d &tm; wufºupGmwGe;f vSew f u dk yf 0JG ifco
hJ nfh a'guw f mrsK;d 0if;onf jynfou l a&G;cs,w f ifajrm‡ ufco hJ nfh
bde;f cif;trsm;tjym;ukd tEd, N Ekid if rH zS suf aqmif&u G &f efuv kd nf; ajymqkcd o hJ nf? jynfo@l u, dk pf m;ðytrwfwOD;jzpfonft h jyif rGejf rwfvo S nfh q&m0efwOD;vnf;jzpfonft h wGuf Ekid if tH aejzifh }u;D rm;onfh
qD;cJo h nfudk orwrScs;D usL;cJ+h yD; tdE, dN vGecf o hJ nfv h twGi;f u jrefrmEkid if H epfemqk;H ¶_;H r_w&yf[rk w S ,f yl gojzifh vGepf mG rSyif0rf;enf;zG,jf zpfonf?
Ekid if aH 'otcsKd@&dS w&m;r0ifbed ;f xkwf wGif rl;,pfaq;0g;tr_aygif; (265) r_ jrefrmjynf'rD u dk a&pD&&Sad &;twGuf ay;tyfonfw h m0efrsm;tm; usonfah e&mrS OD;vnfrokex f rf;&Gu&f if; vrf;ck
vkyrf r_ sm;ukd pk;d &dryf yl efrad eao;a=umif; tm;zrf;qD;Ekid cf +hJ y;D w&m;cH (400) ausmf vwfwiG f usq;Hk cJ&h onfh a'guw f mrsK;d 0if;tm; use&f pforl o d m;pk/ rdwaf qGo*F[rsm;ESit hf wl xyfwx l yfrS 0rf;enf;a=uuGJ
ajymqkcd o hJ nf? xk@d tjyif tmz*efepPwef tm; ta&;,lEidk cf o hJ nf[k ppftpk;d &ykid rf 'D D &yga=umif; jrefrmEkid if v H wG vf yfonfh owif;at*sipf rD S rSww f rf;wif*% k ðf ytyfygonf?
Ekid if o H nfvnf; rl;,pfaq;0g;wku d zf suf ,mrsm;wGiaf zmfjyxm;cJo h nf? jrefrmEkid if v
H w
G vf yfonfh owif;at*sipf D
a&;wGif wk;d wufrt _ csK@d &adS omfvnf; rl; Ð t,f'w D mtzG@J
atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0on
0onf
á owif;pOf (6) trSwf (99)
jrefrmEdkiif &H ŒJ udkvked q D efŒusifa&;/ cJ&h +yD;jzpfygw,f? wzufutkypf ;kd ol ppf ppfa&;r[mAsL[ma&;qGx J m;ovkd a&; eJŒ rufv;k H ay; aoG;cGpJ nf;\H;k r_awGuk d awmifh oabmw&m;eJŒvufawG@ tcsKd;nDnD wGJ
zufqpfawmfveS af &;/ trsKd;om;vGwf tpd;k &a&m/ twdu k t
f cH 'Dru kd a&pDtif qGcJ srw
S x f m;+yD;jzpfygw,f? bmjzpfvŒdk vJ rcHEikd af vmufatmif Edik if aH &;/ ynma&; zufvLS yf&mS ;Edik rf o S m tiftm;}uD;rm;o
ajrmufa&; awmfveS af &;ordik ;f jzpfpOfawG tm;pkawGa&m/ jynfov l x
l ak wGyg vuf qdak wmh ppftm%m&Siaf wGu jynfov l xl k tm;enf;olawG/ ud, k u f sK;d pD;yGm;uvG+J yD; avmuf aumufuspfpOf;vJ &ufpufwhJ
rSm tm;enf;csuf/ tm;aumif;csuf/ t awGŒ/ rsufawGŒ ñuHawGŒjzwfoef;cJ&h wm udk olwŒkd udk tmcHqefŒusirf r_ vkyw f t
hJ csed f bmrSr=unfŒol twWA[dðk yorm;awG/ b,f ppftm%m&Siaf wGukd tHw&k ifqikd w f u kd zf suf
rSm;/ trSepf wmawGeŒJ ywfouf+y;D oifcef; yg? ppftm%m&Sit f pd;k &[m b,fvrkd [m rSm aus;u|eaf wGvo kd abmxm;+yD;/ olwŒkd olaoao iawrm+yD;pwrf;vlawG/ jcH Edik yf gvdrrhf ,f?
pmawGxw k , f cl =hJ u/ ðyjyifajymif;vJc=hJ u/ AsL[mawGo;kH / ^m%fe^D m%feufawG/ vuf udk tmcHqefŒusiv f mwJth csed rf mS &efov l kd pnf;\dk;ay:cGxdkifcsifol tacsmiform; oabmw&m;eJŒ vufawGŒeJŒywfouf
topfwx D iG =f uHqcJ=h uovdk nDnw G af &; +yD; awmfvSeaf &;orm;/ Ekid if aH &;orm;
òyducJG =hJ u/ jyefvnfwnfaqmufn! D w G f wdik ;f jynftmPmudk tqufquf &nf!e$ ;f ud, k ;f um;azmfjycJzh ;l
cJ=h uwJjh zpfpOfawGukd xifxif&mS ;&Sm; awGΠvS+yDjzpfwhJ urBmausmf Edik if aH &;tbd"rRm
jrifc}hJ u+y;D jzpfygw,f? ordik ;f acwfukd ud, k f vlxv
k ufu t"r®v, k x l m;wJh rwf (qcf) vDeif0g'&J@ oif=um;ydkŒcsuf
wdik jf zwfoef;cJo h al wG/ ud, k w f ikd rf jzwfoef; [m tcsKd@t,Gi;f r&Sd rSeu f efaeqJjzpfyg
cJ&h ayr,fh avhvmpl;prf;pdw0f ifpm;&if;
ppftpd;k &[m w,f? tJ'gu “oabmw&m;om&Sd+yD;
vGwv f yfa&;&+yD;umvaemufyikd ;f Edik if H b,fvt kd pd;k &rsK;d vJqw kd mudk vufawGŒr&So d [ l m tusKd;eJŒwl+yD; vuf
a&;wdu k yf aJG wG/ awmfveS af &;awG/ vlxk awGŒom&S+d yD; oabmw&m;r&So d u l awmh
tHkºur_awGrSm yg0ifjzwfoef;cJ=h u/ jzwf taotcsm em; vnf tuef;eJŒwlw,f” vdŒk cdik ;f E_id ;f OyrmðycJyh g
oef;ae=uqJoal wG trsm;}u;D &S=d uygw,f? w,f? &Si;f vif;aewJt h csuu f awmh awmf
trSm;awGtrsm;}uD;/ oifcef;pmawGt oabmayguaf vmufatmif vSeaf &;}uD;w&yf tqH;k owfatmifycJG EH ikd f
rsm;}uD;awGŒñuH&&Scd =hJ uovdk ðyjyifwnfh jrefrm Ekid if rH mS zdŒk tusKd;awG/ tuef;awGeŒJ csnf; wdu k f
rwfatmifxed ;f a=umif;/ nDnw G af oG;pnf; yG0J ifvkŒd rjzpfEkid yf gbl;?
r_&cdS =hJ uvdŒk usaemfwŒkd wdik ;f jynf vGwv f yf (62) ckEpS f ppftm%m&Sipf epf awmfveS af &;}uD;
a&;&&Scd w hJ muawmhaocsmygw,f? vGwf qifEw J$ ahJ e&mrSm ordik ;f oifcef;pmawGt
vyfa&;&jy;D jyefawmhvnf; trSm;awG ppftmPmodr;f Ny;D cJw h t hJ csed u
f pNy;D & b,fae&mawGrmS csK@d ,iG ;f tm;enf;ae
wcgxyfusL;vGerf =d u/ usL;vGecf =hJ u&if; ovJ? b,fae&mawG[m vpf[maeovJ
xyfwcgnDnw G af oG;pnf;r_awGòyducJG =hJ u
Edik if aH &;? pD;yGm;a&; qdw k mawGukd rSerf eS u f efuef a0zefo;kH oyf
vdŒk wdik ;f jynfeŒJ jynfov l x l ak wG epfemqH;k vlraI &;jzpfpOfawG? +y;D ðyjyifajymif;vJwx D iG =f uHq vpf[mae
\_;H cJ=h u/ oifcef;pm&,l jyefvnfreS u f ef qJuu G v f yfawGukd tjrefq;kH eJŒtrSeu f ef
wnfŒrwfatmif nDnw G pf nf;vH;k r_&adS tmif zdp;D ESyd pf ufraI wG? qH;k jznfq h nf;ay;Edik =f uzdŒk usaemfwŒkd awG
rvkyef ikd cf v hJ Œkd wdik ;f jynftusK;d xuf ud, k f óu;d pm;tm;xkwzf Œkd vdk tyfygvdrrhf ,f? ud, k hf
usKd;pD;yGm;/ ud, k t hf m%mwnf+rJa&;udyk J
r w&m;rIawG? zufrmS bmuGuv f yfawG&adS evJ? cdik rf mrSef
t"duxm;wJh trsK;d om;opPmazmuf ro tmcHqefu U sirf aI wG? tH<k u uefwahJ wmfveS af &; r[mAsL[mw&yfcs
rmol ppfAv kd cf sKyfqo kd al wG&ŒJ vufatmuf rSwEf ikd rf ˜_ r&Srd _ uGuv f yf/ acgif;aqmifr_
rSm vlcsif;wlwl olcsif;r#r#rae&/ jym; awmfveS rf aI wG trsm;Bu;D tm;enf;wJu h u G v f yf/ jynfov l x l u k kd &J&J
jym;0yfa=umufvefŒylyif=u&/ qif;&JwiG ;f &if&h ifjh ywfjywfom;om; OD;aqmifrr_ ay;
urwufEdkifyJ/ El&m0JpGJæ vJ&molcdk;
jzwfoef;MuKH awGcU &hJ Ny;D jzpfygw,f/ Ekid w f u hJ u G vf yf/ ay:aygufvmwJt h ajct
axmif;jzpfc&hJ wm ckcsed x f yd q J wdk muawmh aeawGay:rSm awmfveS af &;tusK;d pD;yGm;
jrifomxif&mS ;jzpfaeyg+yD? twGuf toH;k cswwfrt _ m;enf;wJu h u G f
wdkif;jynftm%mudk vlxkvufu vyf/ twdu k t f cH'rD u kd a&pDtiftm;pk t
t"rRv, k x l m;wJh ppftpd;k &[m b,fvkd csif;csif; nD!w $ rf t _ m;enf;wJu h u G v f yf/
tpdk;&rsKd;vJqdkwmudk taotcsmem; wdki;f jynfeŒJ jynfolvlxktusKd;xuf rdrd
vnfoabmaygufavmufatmif jrefrm ud, k u f sKd;pD;yGm; tav;xm;vGe;f wJu h u G f
Edik if rH mS (62) ckESpf ppftm%modr;f +yD; vyf/ tajymrsm;+yD; vufawGŒtaumift
cJw h t hJ csdeu f p+yD; Edkiif aH &;/ pD;yGm;a&; xnfazmfaqmif&u G Ef idk rf _ tm;enf;wJu h u G f
vlra_ &;jzpfpOfawG/ zdp;D ESyd pf ufra_ wG/ r vyf/ a&pkeaf r#mvdu k w f wfwu hJ u G v f yf/ Edik f
w&m;r_awG/ tmcHqefŒusifra_ wG/ tHºk u eufawG/ rw&m;r_/ t"rRtEdik u f sirhf a_ wG/ yDyjD yifjyifoabmxm;ygw,f? ajymcsif awG/ bezl;odu k w
f ;l vdo k al wG/ jynfoŒl iHwumulnaD xmufyrhH a_ wGay:rSm trSD
awmfveS rf a_ wG trsm;}u;D jzwfoef;ñuaH wGŒ owfjzwfra_ wG/ zdEySd rf a_ wGukd toH;k ðy+yD; wmuawmh olwŒkd zufu “&ef/ ig” pnf; opPmazmufavmufaumifawG[m ppf tcdðk yvGe;f wJu h u G v f yf/ ulnaD xmufyv hH m
ausmif;om;/ tvkyo f rm;/ twdu k t f cH'rD kd jywfygw,f? tjywftowfErdS ef if;ygw,f? tm%m&Siaf wG&ŒJ aumufuspfpOf;vJwhJ wJah iGa=u;awGukd ud, k u f sK;d pD;yGm;twGuf
ua&pDtiftm;pkawG/ wdik ;f &if;om;vl owfjzwfygw,f? y&d,m,fawGa=umifh ae&mwumrSm &Sd tvGo J ;kH pm;vkyðf zef;wD;ypfwwfwhJ uGuf
wzufu ausmif;om;? enf;pkvlrsKd;pkawGukd acgif;raxmifEkdif wzufu ausmif;om;/ tvkyo f rm; ESi+hf yD;jzpfw,f? wd;k rsm;vmaeqJjzpfw,f vyf/ tawG;tac: azmufjyefysupf ;D vm
atmif tkycf sKyfxm;cJyh govJ? ausmif; v,form;jynfov l x l ek ŒJ twdu k t
f cH'rD kd qdwk mawGukd txl;owdxm;&ygvdrrhf ,f? wJu h u G v f yf/ &&Sv d mwJh ae&mtqift h wef;
tvkyform; v,form; om;/ tvkyo f rm;/ twdu k tf cH'rD u
kd a&pD ua&pDtiftm;pkawG/ wdik ;f &if;om;vl rSeu f efwhJ awmfveS af &;oabmw&m;w eJŒtajctaeay:rSmom,m/ atmufajc
jynfolvlxkeJY twdkuf tiftm;pkawGe@J omreftzdEydS cf jH ynfol enf;pk vlrsK;d pkvufeufuikd t f iftm;pkawG &yfuu kd ikd pf +JG yD; tcdik t f rmcsrSwx f m;wJh vGwf b0ifjrifv h mwwfwu hJ u G v f yfawG
vlxak wGu b,fvekd nf;vrf;awG/ vuf zufua&m ppftm%m&Sit f pd;k &udk b,f awmfveS af &;r[mAsL[meJŒ enf;y&d,m,f udjk refq;kH eJŒtrSeu f efq;kH jznfph u G af y;=u
tcH 'Drdkua&pDtiftm; eufawGoHk;+yD; ppftm%m&Siftpdk;&udk vdkoabmxm;ygovJ? 'Dae&mrSm ouf awGuu kd idk pf +JG yD; awmfveS af &;&JŒ tqifh zdŒk vdyk gw,f? wcgjzpfc+hJ yD;jzpfwhJ csKd@,iG ;f
pkawG/ wdkif;&if;om;vl tmcHqefŒusifawmfveS cf =hJ uygovJ? ESpf qdik &f mvlwef;pm;tv$meJŒ tiftm;pkawG wdik ;f udk rSerf eS u f efuef tuJjzwfEikd zf Œkd vdk tm;enf;csuftrSm;awGtwGuf b,fol
aygif; (50) eD;yg; jrifomxif&Sm;awGŒ &JŒtajctaet& tm;vH;k twGuf bHak wmf tyfygw,f? awmfveS af &;&JŒ b,ftqifh b,forl S tjypfyckH sraeyJ/ ud, k t hf jypf ud, k hf
enf;pk vlrsKd;pkvufeuf ñuH jzwfoef;ch=J u+yD;jzpfygw,f? nDtudk vSeaf &;tuJjzwfcsuef ŒJ awmfveS af &;o rSm b,foal wGeŒJ yl;aygif;vufw&JG r,f? tm;enf;csufawGukd “rdru d , kd u f kd a0zef
rodwodumvrsK;d r[kwyf gbl;? rGe;f wnfh abmw&m;w&yf vdt k yfygvdrrhf ,f? ud, k f b,foal wGukd =um;xm;&r,f? b,fol a&;”enf;eJ@ a0zefo;kH oyfðyjyif+yD; pnf;
ud k i f t if t m;pk a wG z uf aeyljyif;jyif;xJrmS jrifomxif&mS ;yg? ppf &ifqikd af e&wJ&h efou l kd rSerf eS uf efuef t awGukd cGmxkwaf &Smif&mS ;&r,f? b,fol pnf;vH;k vH;k nDn! D w $ ! f w $ ef ŒJ jywfjywfom;
ua&m ppftmPm&Sif t tpd;k &zufuawmh olwŒkd tm%mwnf+rJ uJjzwf+yD; udk,zfh ufuvnf; “&ef/ ig” awGukd z,f&mS ;&Si;f vif;ypf&r,f pojzifh om; ppftm%m&Sit f pd;k &udk qefŒusif
a&;twGuf ausmif;om;/ tvkyo f rm; pnf;jywfzŒkd vdt k yfygvdrrhf ,f? 'Dae&mrSm jywfjywfom;om; pOf;pm;qH;k jzwftaumif awmfveS =f uzdŒk wdu k w f eG ;f csiyf gw,f? wdu k &f J
pdk;&udk b,fvdkoabm v,form;eJŒ jynfov l x l uk tHºk uqefŒ ud,k t fh rsK;d om;csi;f yJav/ Ak'b N momcsi;f txnfazmfaqmif&u G Ef idk zf Œkd ta&;}uD;yg olawGtwGuf atmify[ JG m&Sad eygw,f?
xm;ygovJ ..../ usifvm=u&if b,ftqifrh Sm bmvkyf yJav/ pojzifh \dk;\dk;om;om; &efolppf w,f? yuwdawGŒñuHjzwfoef;vmcJ&h wJh tJ'v D kd ,Hk=unfxm;=u&atmifyg æ?
r,f? b,fvkEd rSd ef if;r,fqkw d hJ r[mAsL tpd;k &udak v#mw h u
G =f uwJh omrefjynfol jzwfoef;ae&wJh tawGŒtñuHtpktyHx k J pk;d aevif;
[menf;AsL[mawGukd ppfy}JG u;D wyGt J wGuf vlxak wG&o dS vdk ppftpd;k &&JŒ tcGit hf a&; uae+yD; aumufcsuq f o JG ifcef;pm,l+yD; Ð
jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0onf atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf
trSwf (99) á owif;pOf (7)
ppftpk;d &\ rD',D mtay:EydS u f Gyrf u
I dk oHCmawmfrsm;tm; vl0wfvaJ pí ½H;k xkwjf cif;tay: a0zefrrI sm;&Sd
Ekid if w
H umrD',
D mrsm;tzGJrU S uefuY Guf jrefrmEdik if aH &SaU ersm;aumifprD S oH;k oyfwifjycsux
f w
k jf yef
jrefrmEkid if w H iG f etzppftpk;d &tkyf ql&ifypfq0l rfEiS hf ukvvl@tcGit hf a&;t ,refESppf ufwifbmvu jzpfymG ;
csKyfaeonfu h mvwav#mufv;Hk owif; xl;uk, d pf m;vS,f rpPwmawmrwftadk *s cJo h nfah &$0ga&mifawmfveS af &;onf jref
ESirhf 'D , D mvGwv f yfciG u hf dk tpOfwpku d f zdEydS f uGiw f m;em;wk@d xo H @dk yl;wGyJ ef=um;cJo h nf? rmjynfot l rsm;cHpm;ae&onfh pD;yGm;a&;
vmcJo h nf? jrefrmowif;pmq&mrsm;/ ,if;a=unmcsut f m; tdref ;D csi;f Ekid if rH sm; tusyftwnf;rsm;udk ajyvnfap&eft
tEkynm&Sirf sm;ESihf twku d t f cHrsm;ukd ESihf Ekid if w
H umtokid ;f t0kid ;f . tm\kpH u dk f wGuf &[ef;oHCmrsm;uOD;aqmifI vrf;
vnf; zdEydS zf rf;qD; axmifoiG ;f tusOf; r_u&dk &Sad p&eftwGuf &nf&, G ðf yvkycf jhJ cif; av#mufqak wmif;arwWmyd@k ocJ=h uonf?
csxm;onfrSm ,ae@xufwikd jf zpfonf? jzpf+yD; ppftpk;d &tm;vnf; t&Su&f ap xdok @kd vrf;av#mufqak wmif;arwWm
+y;D cJoh nfEh pS f pufwifbm a&$0ga&mifawmf &ef&nf&, G af =umif;od&onf? ydk@jcif;tm;OD;aqmifco hJ l jrefrmEdkiif v H k;H
vSeaf &;t+y;D wGif jynfwiG ;f &Srd 'D , D mrsm;ukd “'Da=unmcsufu wu,ft"du qdkif&m oHCmhwyfaygif;pkacgif;aqmif
tm%mykid rf sm;u ykrd w dk if;wif;=uyf=uyf ypfrSwx f m;wmu jrefrmEkid if &H @J tdref ;D t&Si*f EB&D tygt0if zrf;qD;cHxm;&onfh
csKyfuidk v f mcJ+h yD; jynfywGit f ajcpku d o f nfh csif;Ekid if aH wGe@J Ekid if w H umtokid ;f t0kid ;f oHCmrsm;tm;vl0wfvaJ pcJ+h yD; w&m;\H;k
rD', D mrsm;ukv d nf; wku d cf u
dk rf r_ sm;vnf;&Sd ukyd g? ppftpk;d &u ta&xlw,f? wcsK@d u od@k vl0wfEiS yhf ifwufa&mufapjcif;tay:
vmcJo h nf? ol@ukd tusKd;oift h a=umif;oifah jymvk@d rauseyfrr_ sm;jzpfay:ae=uonf 2007 ckEpS f pufwifbmvtwGi;f ujzpfymG ;cJo h nfh oHCmhvyI &f mS ;rI
ta&S@awmiftm&S owif;pmwyf &r,fv@dk xifaxmifxifrmS ;jzpfaewke;f yJ? oHCmtzJ@G tpnf;qdik &f m Oya't xkwjf yefxm;+yD; xdkOya'tm; vdkuef m oHCmawmfrsm;tm; vl0wfvI J \H;k
aygif;pk[k trnf&onfh (Southeast Asian 'gayr,fh Ekid if w H umtokid ;f t0kid ;f eJ@ a'o rSwf 20§90 udyk ,fzsuaf y;&efEiS hf oHCm jcif;r&Syd gu orRKwdoC H mtjzpf &yfwnf xkwjf cif;rðyvky&f ef tusO;f uscaH e&onfh
Press Alliance -SEAPA) tzG@J tygt0if wGi;f tokid ;f t0kid ;f ukv d nf; t&Su&f ap+yD; awmfrsm;udk twif;vl0wfvaJ p+y;D \H;k xkwf cGirhf &Sad p&[k jyXmef;xm;onf? xd@k a=umifh jrefrmEdik if v H ;kH qdik &f m oHCmhwyfaygif;pk
Ekid if wH umvGwv f yfpmG xkwaf zmfajymqkd jrefrmjynfoal wGvw G af jrmufa&;ukd ykv d yk f ppfaq;aejcif;rsm;udk &yfqikd ;f oifah =umif; Oya'ESit hf rde@f rsm;onf oHCmrsm;tm; acgif;aqmif t&Si*f rDB&rS tm%mydik rf sm;
cGizhf vS,af &;tzG@J (International Free- vmapcsifygw,f”[k (SEAPA) tzG@J . rsm;tygt0if Oya'ESit hf nD oH;k oyfwif tm%moH;k I ouFe;f c|wfEikd &f ef jyXmef; xHawmif;qdx k m;jcif;udk w&m;\H;k rSy,fcs
dom of Expression Exchange -IFEX) tr_aqmif'g\ku d wf mjzpfol Roby Alampay jyxm;csufrsm;udk jrefrmEdik if aH &S@aersm; xm;jcif;jzpf+yD; "rR0ed nf;ESiq hf ef@usifae vdu k of nf[k a&S@aeOD;atmifoed ;f rSajymonf?
. tzG@J 0iftzG@J tpnf;rsm;ESihf Ekid if w H um u ajymqkcd o hJ nf? aumifpD (BLC) rSaeI pufwifbmv/ a=umif;rsm;udv k nf; xnfo h iG ;f &Si;f vif; arwWmokw&f w G q
f o kd nfh oHCmawmf
rD', D m tzG@J aygif; (22) zG@J yg0ifonfh jref ‚tjyif 2008 ckESpf arvqef; (2) &ufae@wiG f xkwjf yefvu kd o f nf? xm;onf? rsm;tm; jypfru _ sL;vGeo f nf[k ta&;
rmhta&;v_y&f Sm;r_tzG@J (Burma Action ykid ;f u jrefrmjynftwGi;f 0ifa&mufwu dk f xdkoHk;oyfwifjyxm;csufrsm;wGif tar&duefEikd if H avmhpt f ed *f svpd òf rd@ ,l pGypf aGJ xmifcsI vl0wfvaJ pjcif;onf
Group) rS jrefrmjynftwGi;f axmifoi G ;f cwfomG ;cJo h nfh em*pfqidk u f vke;f rkew f idk ;f 1988 ckEpS rf pS I ,cktcsed x f d jrefrmEdik if H wGio f wif;oH;k aeonfh t&Si*f ek o d &u OyZÆm,fq&mawmfwyg;yg; (od@k r[kw)f
tusO;f csxm;cHae&onfh jrefrmowif;pm obm0ab;tEW&,f'%fccH &hJ onfh 'kuQ wGio f C
H mtyg; (700) ausmu f kd Edik if aH &; “&[ef;[m &[ef;odumQ &Sw d ,f? &[ef; oHCmhem,utzJ@G tpnf;wGif rnfonfh
q&mrsm;/ tEkynm&Sirf sm;ESihf twku d t f cH onfrsm;tm; tultnDrsm;ay;aeonfh t&zrf;qD;cJah =umif;/ oHCmtcsKd@ukd &J odumQ ud, k Yf wnfaeoI &[ef;[m ouFe;f ta=umif;jycsujf zifh xdo k @kd v0l wfvaJ pjcif;
rsm;vGwaf jrmufa&;twGuf jrefrmppft owif;pmq&mjzpfol ukad ZmfoufaxG;ESihf bufpcef;rsm;od@k y@kd I tvky=f urf;rsm;ap qdkwm&S&d r,f? ouFe;f qdkwm &[ef;&J@ udk &Si;f &Si;f vif;vif;=um;em&ef vdt k yf
pk;d &tay: ykrd w dk if;rmonfo h abmxm;w tEkynm&Sif vl&i$ af wmfZm*emwk@d tm; cdik ;f a=umif;ESihf oHCm (19) yg;rSm axmif jrifjh rwfwyhJ &du&Q mwckygyJ? bk&m;ud, k f onf[I l vnf;ajymonf?
&yfudk csrSwu f sifo h ;Hk yg&ef ukvor*~EiS hf zrf;qD;oGm;cJjh cif;ukv d nf; jyefvnfvw $ f wGi;f ESihf &Jbufpcef;wGif ysv H eG o f mG ;=u& wdik o f wfrw S cf w hJ myg? &[ef;udk &[ef;&J@ “oHCmh0denf;eJ@tnD/ oHCmhpnf;
tmqD,t H zG@J }uD;tm; a=unmcsuw f &yf ay;&ef wku d wf eG ;f ajymqkx d m;onf? vl&i$ f a=umif;rsm;udak zmfjyxm;onf? ‚tjyif toH;k taqmifjzpfwhJ ouFe;f y&du&Q meJ@ rsOf;pnf;urf;eJ@tnD vl0wfv&J rSm/ vl
xkwjf yefI wku d w f eG ;f awmif;qkv d udk o f nf? awmfZm*em/ ukad ZmfoufaxG;tygt0if ppftpd;k &vufxuf 1990/ ckEpS u f jy rxkwb f eJ @J &[ef;eJ@ rwefw/hJ roifah vsmf 0wfvw J mu yg&mZduuHajrmufv@k d vl0wf
,if;a=unmcsufudk ukvor*~ t tjcm; twku d t f cH (7) OD;tm; pGq J x dk m; Xmef;xm;cJah om Oya'trSwf 20§90/ wJh vlt0wftpm;eJ@xw k rf ,fq&kd if vH;k 0 vJwmvm;? ol@oabm ol@qENt& vl0wf
axGaxGtwGi;f a&;rSL;csKyf rpPwmbefuD onfh tr_rsm;tm;vk;H y,fzsufay;&efudk yk'rf (4) t& oHCmawmfrSeo f r#onf roifah vsmyf gbl;? omoemawmfxeG ;f um; vJwmudðk yvkyw f mvm;? oHCmhtzJ@G tpnf;
rGe;f / tmqD,t H axGaxGtwGi;f a&;rSL;csKyf vnf; a=unmcsufwiG af zmfjyxm;onf? jynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmf oHCmhtzJ@G wJwh ikd ;f jynfrmS 'Dvkd vH;k 0rvkyo f ifyh gbl;” wpHw k &m&J@q;kH jzwfcsurf &Sb d eJ @J aqmif&u G f
tpnf;wGit f zJ@G 0ifjzpfonf[k jyXmef;xm; [kred @f =um;oGm;onf? xm;wJt h wGuf 'Dw&m;\H;k u tr_qufvuf
onf? xdo k @kd jyXmef;jcif;a=umifh oHCmrsm; vlrsK;d / bmomjcm;em;onfh t*Fvyd f =um;emppfaq;r_ qdik ;f iHx h m;oifw h ,fqkd
vl&iT af wmfZm*emtm; yk'rf (7) ckjzifh w&m;pJGqdk . vGwv f yfpmG vkyu f ikd Ef ikd cf iG rhf sm;tm; xde;f tkycf sKyfra_ tmufwiG f q&mawmfO;D 0dpm wmudk av#mufxm;cJo h nf”[k &efuek òf rd@
rsm;udu k ;l ,lI oufaocHtjzpf xl;xl; csKyfvu kd o f nfOh ya'w&yf jzpfaeonf[k &onf axmiftwGi;f Y &[ef;odumQ ESihf &Sd a&S@ae}uD;OD;atmifoed ;f uajymonf?
jcm;jcm;wifjyxm;onf[k w&m;\H;k csKyf vnf;axmufjyxm;onf? tnD tjynft h 0aecGi&hf &Scd +hJ yD; Ak'b < mom od@k aomfvnf; w&m;ol}uD;onf Edik f
a&S@ae}uD; OD;atmifoed ;f uajymonf? ‚tjyif Oya'yk'rf trSwf 2 (*) [ktrnfcIH urBmod@k a=umfjimaeonfh ppf iHawmfrS w&m;vkðd yvkyIf pJq G o dk nfh r_cif;
xdak r;jref;cef;ESiyhf wfoufI ajz=um; t&vnf; oHCmhtzJ@G tpnf;udk Oya't& tpd;k &taejzifh ,ckuðhJ yvkyjf cif;rSm roifh udpjP zpfonft h wGuf r_cif;udk qdik ;f iHx h m;
xm;onfrsm;onf tpd;k &aqmif&u G af eonfh csKyfuikd &f ef óu;d pm;xm;jcif;jzpfovd/k t av#mo f nfu h pd jP zpfa=umif;udk t&Si*f ek o d & &efrjzpfEikd I f qufvufppfaq;oGm;rnf
jyefvnfxal xmifa&;udprP sm;tm; xdcu kd f rde@f trSwf 6§90 ESihf trde@f trSwf 7§90 rS rde@f =um;awmfrlco hJ nf? jzpfonf[k jyefvnfajym=um;vdu k o f nf?
ap+yD;/ vHðk cHa&;udprP sm;udv k nf; xdcu kd f
onf[k tm%mydik rf sm;rS pGypf aGJ jymqdo k nf? aemufausmzk;H av;pm;vku d ef ma&;”ESihf ukvor*~. wGe;f t=uHðyvku d af =umif;ESihf tav;t
=o*kwv f (21) &uf? “pm&Guaf y:rSm=unf&h if vl&i$ af wmf tJet f ,fv'f D owif;rS ... wku
d w f eG ;f csu/f awmif;qkcd surf sm;jzpfonfh eufpOf;pm;yg&efw@dkudk awmif;qkad =unm
vl&i$ af wmf udZk m*em/ udak Zmfouf Zm*emwd@k bmwd@k qw kd mygw,f? 'Dv&l i$ f eufuidk t f zG@J tpnf;rsm;rS uk, d pf m;vS,f “Ekid if aH wmfz@JG pnf;ykt H ajccHOya'a&;qGJ vkud of nf?
axG;/ udo k ef@ZifatmifEiS hf udck ifarmifat; awmfqw kd phJ um;vH;k u olu&,fp&mjzpf rsm;/ zG@J pnf;ykt H ajccHOya'qkid &f m u|rf; a&;vkyif ef;pOfrsm;ESihf jrefrmEkid if t H oGif xkt d xl;a=unmcsux f w
k jf yefco hJ nfh
wd@k tr_tm; &efuek òf rd@/ tif;pdeaf xmif0ef; atmif/ oifcef;pmjzpfatmif 'Dvykd jJ yuf usifolynm&Sirf sm;jzifh zG@J pnf;ay;&ef? ul;ajymif;a&;vkyif ef;pOfrsm;wGif ouf udpPESifhywfoufI etz&JcsKyfrS tJef
twGi;f &Sd txl;w&m;\H;k Y =o*kwv f (21) vHk;eJ@ðyvky+f yD; oluajymavhajymx&Syd g (3) TaumfrwDu zG@J pnf;ykt H ajccH qkid of t l m;vk;H (all inclusive) yg0ifciG &hf dS t,fv'f . D txl;a=unmcsuo f nf trsm;
&ufae@wiG x f yfrpH pfaq;+yD; tm%mydik f w,f/ 'gtpdk;&udk xdcku d af tmifajymwJh Oya' jyefvnfo;Hk oyfa&;vkyif ef;ukd (6) &rnf”[lonft h csuw f @dk tm; tkycf sKyfol jynfot l m;v_@H aqmfonfo h abmobm0
rsm;rS qJcG suf (7) ckjzifh ta&;,lEikd &f ef pum;vH;k awGv@kd b,fvrkd w S ,f v l @kd &rvJ” vtwGi;f t+y;D aqmif&u G &f efw@dktm; tm tm%mykid w f @kd taejzifh wenf;enf;jzifh rsm;yg0ifae+yD; Oya'ESin hf pd‡ eG ;f aeonfh
óu;d pm;aea=umif;udk ‚wd@k .a&S@ae}uD; [k a&S@ae}uD;OD;atmifoed ;f uajymonf? %mykid w f @dk taejzifh pDraH qmif&u G af y;&ef taumiftxnfazmfay;&ma&mufrnf twGuf jyefvnf\yk o f rd ;f ay;&ef pufwif
OD;atmifoed ;f rSajym=um;onf? ‚tr_tm; &JrLS ;}uD;&J!eG @f rS pJq G kd ukd t=uHðywku d w f eG ;f xm;onf? jzpfa=umif; tqkyd ga=unmcsuw f iG f azmf bm (25) &ufae@u ac:,lowday;cJh
xdak e@u=um;emppfaq;&mwGif vl xm;jcif;jzpf+yD; 505 (c) tpd;k & (od@k r ok@d roS m tm%mykid w f @dk taejzifh rdrd jyxm;onf? a=umif;ESihf tJet f ,fv'f t D aejzifh txl;
&$iaf wmfuZkd m*emtm; jynfyowif;Xme [kw)f Edik if aH wmf+ird 0f yfyjd ym;a&;udk xdcu kd f wk@d u, dk wf idk jf yXmef;xm;onfh Oya'/ xkwf TonfrSm trsKd;om;jyefvnfoifh a=unmcsuyf gtcsut f vuftm;vk;H onf
rsm;jzpfonfh ADt G kdat/ {&m0wDponfh apr_/ 295-omoemn‡K;d EGr;f apr_/ AD'G , D kd jyefxm;onfah =unmcsu/f ajym=um;xm; jrwfa&;/ taxGaxGo[Zmwjzpfa&;wk@d trSefw&m;rsm;omjzpfaeonfhtwGuf
owif;Xmersm;. em*pfavrkew f ikd ;f oifh tufOya'/ tD;ar;vfEiS t hf ifwmeufo;kH onfu h wdpum;rsm;ukd av;pm;vku d ef m ukad &S;\_v#uf pdwaf umif;apwemaumif; rdrwd @dk taejzifh jyefvnfr\kyo f rd ;f ay;Ekid f
a'orsm;&Sd 'kuo Q nfrsm;tm;‚wd@k ulnD pJrG q
_ ikd &f myk'rf / v#ypf pfypPn;f Oya'yk'rf / &ma&mufrnft h jyif ukvor*~taxGaxG jzifh \k;d om;yGiv hf if;pGm jrefrmhEidk if aH &;xGuf bl;[k jiif;qkcd ahJ =umif; tJet f ,fv'f . D
u,fq,fa&;vkyfief;rsm;ESifhywfouf ponfh yk'rf (7) ckjzifh pJq G xkd m;jcif;jzpf nDvmcHtoD;oD;wGif qk;H jzwfcsujf zpfaom ayguftjzpf rdrw d @dk trsKd;om;'Dru dk a&DpD ajymcGi&hf yk*K~ v
d Of ;D ^m%f0if;u ajymqkcd hJ
onft h ar;rsm;tm; ajz=um;xm;onf a=umif;udv k nf; OD;atmifoed ;f rSajymonf? “1990 jynfEh pS f a&G;aumufy&JG v'fudk tzG@J csKyfrS tm%mykid t f pk;d &tm; wku d f onf? Ð
atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0on
0onf
á owif;pOf (8) trSwf (99)
jrefrmEkid if rH mS 'Dru kd a&pD&&ifqw kd hJ buf) udyk g 'Dqef;ppfcsuv f yk +f yD;rS r[m Oyrmajym&&if usraoewfypfwhJ r,fh ud, k u
hf akd jymvm+yDq&kd ifawmh ol@t jynfya&mufvm&ifawmh qENjyyGeJ @J ouf
pum;vH;k udk usrwd@k awGajymavh&=dS uyg AsL[mwckukd csrw S t
f aumiftxnfazmf tcgwdik ;f rSm tm;enf;csufwck&w dS ,f? jrife@J ol@t=uHuv kd nf; xnfo h iG ;f pOf;pm; qdik &f mtpd;k &awGukd lobby vkyw f m/ jref
w,f? txl;ojzifh jynfyrSm Ekid if aH &;vkyf &ygw,f? vlwikd ;f vlwikd ;f [m tm;enf; cvkwn f p‡ v f u kd wf ikd ;f aoewfajymif;u cg oifwh ,f? 'gudk usrqdv k wkd myg? rmyGv J rf;obifawGvyk w f myJ&w dS ,f? awmf
ae&if; arG;&yfajrudv k rG ;f qGw=f uwJt h cg/ csufe@J ruif;Ekid =f uygbl;? b,forl S +yD; oGm;w,f? r+idrb f l;? jzpfoifw h mxuf 'Dawmh tJ'OD yrmav;udk ESv;kH rl+yD;/ vSeaf &;qdw k mr&Sbd ;l ? 'Dtcsu[ f m awmf
arG;&yfajrta=umif; ajymqd=k uwJt h cgrSm jynfph kaH omvl&,fvk@d r&Syd gbl;? 'Dvkyd J ydq
k ;kd wmudak jymwmyg? cgoifw h mxuf cg jynfya&muftwdu k tf cHwa,muftaeeJ@ vSeaf &;&J@ t"duvdt k yfcsufr[kwb f ;l ?
ajymqdak vh&=dS uygw,f? ppftpd;k &a=umifh wa,mufe@J wa,muf tm;omcsufawG awmh ypfrw S v f w JG ,f? target card udk xd jynfya&muftwdu k tf cHawGe@J ywfoufjy;D awmfveS af &;udk axmufurl ay;wmyJ&dS
wdik ;f jynf=uD; &p&mr&Sad tmif ysupf ;D ae uvJ rwljyefygbl;? ol@tm;enf;csufrmS ayr,fh tv,fA[du k rkd xdb;l ? 'Dawmh jrifwmajym=unfrh ,faemf? usrwdk@awG w,f? raxmuful&ifaumjzpfrvm;vdk@
wmawG/ wd;k wufrr_ &Syd J qkw, f w k af ewm ud,
k u f tm;om+y;D complement jzpfomG ; usroli,fcsi;f u tm;enf;csuu f akd xmuf tcsed af wGukd xda&mufwmrSmroH;k yJ/ tv jyefjiif;csifjiif;yg? 'gayr,fh trsm;pku
awGukd awG;rdwt hJ cgwdik ;f a'goawGxu G f &ifawmh atmifjrifr[ _ m txGwt f xdyf jyygw,f? vlqw kd muav twWrsK;d }uD;yJ [o ðzef;ypfae=uw,f? vdktyfwjhJ yif axmufuw l myJvyk af eawmh arSmq f &m vl
rd=u/ tm;r&awGvnf;jzpfae=ueJ@ tawmf ygyJ? 'ga=umifv h J yl;aygif;aqmif&u G rf _ &Si?hf ud,k u hf v kd majymawmh enf;enf;awmh qifra_ wGvnf;rvkyyf J yGv J rf;obifrsm; aoaumiftoufoiG ;f wm ajcaxmuf}u;D
yJ pdwyf ifyef;&ygw,f? wu,fyg? usr yJaxmifaeovdjk zpfaew,f? wud, k vf ;kH
ud, k af wG@rmS qd&k if jrefrmjynfta=umif; u rºuvmbl;? ydq k ;kd wmu 'gawGukd t
awG;rd&if; tdyyf sufc&hJ wJn
blwmausmo
wdik af usmo
usrw
f mG ;wmawG/ bwfpu
f mG ;wmawG/ 0rf;enf;rsu&f nf
d mawG/ pdwq
oD;eJ@ xxd;k rdwmawG/ tdrx
udk aumufaygufrw
rsm;=uD;yg? vufo;D udk uspu
f ;kd rmefq;kd eJ@ eH&u

d mawGjzpfc&hJ wm t
h awG/ &xm;

f u

f spq
f m;rSwf

H v
J ypPn;f awG

f w
kd uf

k +f yD;/

ta&;Bu;D qH;k ajratmufuvyf pnf;tpktzGJaU wGukd eufeuf½idI ;f ½Iid ;f
taumiftxnfrazmfEidk af wmhb;l / ajray: vdik ;f td*k srD mS yJ tm;vH;k pkyu

ud;k q,f&mcdik Ef eI ;f avmufu jynfytajcpdu


q,fEh pS v
kH ek w
f ,f/
'DtxJrmS vJ
k Nf y;D
f &moD r½d;k Ekid af omyGJrsm;jzpfwJh
vky}f uD;wcktaeeJ@ Ekid if w H umzdtm;qdk
wm}u;D udyk J vH;k 0tm;ud;k +y;D / 'gurS jrefrm
jynftwGuf Ekid if aH &;vkyaf ewm/ awmf
vSeaf &;vkyaf ewmvd@k vGrJ mS ;pGmxifvmwJh
tcsuyf ?J wu,fwrf;usawmh awmfveS f
a&;wck&@J ta&;}uD;wJh pillar awGjzpfwhJ
political pillar, social-economic pillar,
0rf;enf;a=uuGrJ a_ wGukd emusn;f r_ceG t f m; cultural- spiritual pillar, military pillar
taeeJ@ ajymif;jzpfc&hJ wJt h =udraf wGvnf;
vGwv
f yfa&;yGJ? awmfveS af &;aeYqE´jyyGJ? oMuFeyf GJ? a':pak rG;aeYyGJ? &Spaf v;vH;k qE´jyyGJ? awGrmS vH;k 0tm;enf;oGm;w,f? tm;vH;k
ra&wGuEf idk af tmifyg? 'gayr,fh usrwd@k pufwifbm tmPmodr;f ESpyf wfvnfyGJ? 'DZifbmvlt U cGit hf a&;eJY u international pillar udyk J tm\Hpk u kd v f m
awG 'Dvjkd zpfae\Hek @J 'Dyu JG +yD;oGm;rSmvm;? qE´jyyGJawGvyk af ewmeJyY J tvky½f yI af e Muw,f/ =uw,f? ta&;}u;D qH;k ajratmufuvyf
tajzu&Si;f ygw,f? r[kwyf gbl;? pnf;tpktzG@J awGukd eufeuf\id_ ;f \_id ;f t
usrwd@k awG vkyEf idk w f mvky&f if;/ jyifqif aumiftxnfrazmfEidk af wmhb;l ? ajray:
p&m&Sw d mawGujkd yifqif&if;/ tem*wf'rD kd vdik ;f td*k srD mS yJ tm;vH;k pkyu kH ek wf ,f? 'DtxJ
ua&pDEidk if aH wmfopftwGuf ar#mv f ifch suf rSmvJ ud;k q,f&mcdik Ef e_ ;f avmufu jynfy
tjynfhxm;=u&rSmyg? wu,fwrf;us tajcpdu k +f y;D q,fEh pS v f &moD r\d;k Ekid af om
awmh 'Drku d a&pD&&ifqkw d phJ um;vHk;udk yGrJ sm;jzpfwhJ vGwv f yfa&;yG/J awmfveS af &;
usrwd@k tvG,w f ulajymwwf=uayr,fh ae@qENjyyG/J o}uFeyf /JG a':pkarG;ae@y/JG &Spf
usrwdk@tck ppftm%m&Sipf epfukd ðzwf av;vH;k qENjyyG/J pufwifbm tm%modr;f
cs+yD; 'Dru kd a&pDEidk if v H @kd a=unmvdu k \f ekH @J ESpyf wfvnfy/JG 'DZifbmvl@tcGit hf a&;eJ@
'Drku d a&pDtjynft h 0&Sw d EhJ ikd if H csufcsif; qENjyyGaJ wGvkyaf ewmeJ@yJ tvky\f y_ af e
jzpfvmrSmr[kwyf gbl;? 'g[m ueOD;'Drkd =uw,f? tpnf;ta0;awGrmS vJ Ekid if aH &;
ua&pDtoGiu f ;l ajymif;r_ (Initial Demo- vrf;pOfw&yfuk d csjy=u/ aqG;aEG;=u/ awmf
cratization) yJ &Sy d gao;w,f? usrwd@k &@J vSeaf &;t&Sed jf rifv h matmif b,fvv kd yk f
aemifawmfrsKd;qufawG toufay;+yD; rvJ tajz&Sm=uwmr[kwyf J b,fyrJG Sm
awmif;qdck =hJ uwJh 'Dru kd a&pDqw kd phJ epf=uD; b,fou l tcrf;tem;rSL;vkyrf ,f? pum;
a&&Snw f nfwzh H @kdtwGuf Democratic Con- wufajymr,f? xkwjf yefa=unmcsuaf wG
solidation qdw k thJ qif=h uD; atmifjrifvm xkwrf ,fqw kd mawGe@J yJ +yD;oGm;=uwmrsm;
atmifuykd g qufvufvyk u f ikd =f uzd@k usr cif w,f? 'Dxkwjf yefa=unmcsufawGqkw d m
wd@k rmS ordik ;f ay;wm0ef&ydS gw,f? “rke@f
qDa=umfu b,faerSe;f rod? E_wcf rf;emeJ@ r uvJ [dt
tpnf;uxkwv
k zG@J tpnf;uxkwv
f u
f u kd /f 'DtzG@J
kd ef @J jyefðcH=unf&h ifvJ 'g
wnfyh ghrvm;”qd+k yD; vkyaf ew,fv@kd usr
udk qdkcsifvq J kd=uyg? 'gayr,fh aemuf
r awGygyJ? wESpv f 'J gyJ? aemufwESpv
yJ? template oabmxm;+yD; &ufpaJG v;
f J 'g

wae@wmtcsdeZ
+yD;rS ntdyaf vh&w
f ,m;udk óuw
Sd u hJ sr/ av;ig;ESprf Sm
d ifjyifqif rsK;d awGajymif;wmyJ&w
qyfvu kd &f wJt
dS ,f? 'gawGvyk zf @kd ay;
h csdeaf wG/ tiftm;awGae
ajzoifw h phJ mar;yGu J v kd nf; tckuwnf;u &mrSm wjcm;ydrk x kd ad &mufwhJ vky&f yfawG
óuw d ifa&G;cs,favh&w Sd u hJ sr/ rvGeq f ef qdw k mu vdt k yfwmyg? ,H=k unfcsufw/l pdwx f u J oduatmifjh zpfom;? 'gayr,fh pGmeJ@ [dak e&mpkp/k 'Dae&mpkpk tcsed u f ek af e jzpfjzpf/ jrefrmjynftem*wftwGuf óud
Ekid af omuH=urRmqd;k wpHw k &ma=umifh cs vrf;a=umif;wlwt hJ zG@J tpnf;awGqkd&if [kwaf eawmhvJ vufc&H wmaygh? 'gudk =uw,f? 'Dvu kd srajymr,f? usrudk vm wifjyifqifra_ wGjzpfjzpfvyk &f if tiftm;
xm;wJph rD u H ed ;f vGaJ csmo f mG ;&if vkyo f ifw h hJ yl;aygif;aqmif&u G rf &_ rdS vS J yd+k yD;xda&muf b,fvv kd yk Ef idk rf vJ qufar;&w,f? usr rjiif;cifrmS uk, d b
hf momud,k f [kwv f m;/ ðyef;wD;r_jzpfaewmawG avsmo h mG ;rvm;
Back up plan eJ@ ud, k o f mG ;r,fv h rf;a=umif; r_qw kd m jzpfapEkid yf gw,f? 'Dvykd ;l aygif; &J@t"du Goal u ypfrw S Af [du k x kd zd @kd av? r[kwv f m; t&ifjyefar;=unfyh gaemf? r yJ? 'D=um;xJ rnD!w G rf a_ wGe@J qENjyyGu J kd
ay: ra&mufa&mufatmif wpdkurf wf aqmif&u G rf q_ w kd mudrk a&mufcif vlwidk ;f olighukd 'Dvakd jymw,fq+kd y;D ole@J omG ;jiif;zd@k / [kwb f ;l qd&k ifawmh tcsuftvuftcdik f awmif [dw k zG@J u wem&D/ 'DwzG@J u ESpef m
rwfe@J jyefwufavh&w dS hJ usrtwGuaf wmh vlwikd ;f / tzG@J tpnf;wdik ;f [m ud, k t hf m; &efjzpfzk@d r[kwb f l;udk? rSeo f nfjzpfap/ trmeJ@ jyefvmajymyg? usr'Dtjrifukd &Dv@kv d yk af e=uwm aocsmawG;=unf&h if &Suf
=udKwifjyifqifrq _ w kd mudk tav;teuf enf;csuu f kd ud, k b hf momodaezd@k vJ vdt k yf tjrifrmS ;+yD;ajymwmjzpfap/ ol'v D akd jym \kyof rd ;f ay;yghr,f? zd@k tvGeaf umif;wJu h pd ?P jrefrmhta=umif;
tvGet f rif;xm;wwfwm tusifjh zpfae ygw,f? 'gudk axmufjyajymqdw k mudv k J vm+yDq&kd ifawmh ta=umif;wckc&k v dS @kd yJ yxrqH;k taeeJ@ vkyif ef;taumift udk urBmvSnhf azmfusL;jyae=uovdyk ?J
vd@k 'Dy@kd paf v;udak &;jzpfwmyg? [kwrf eS w f ,fq&kd if trSet f wdik ;f vufcðH y jzpfw,f? tJ't D a=umif;&if;udo k m t&if xnfazmfa&;ta=umif;udk pajym=u& wyfaygif;pkwckom&S&d if Pubic Re-
ppfr[mAsL[mavhvma&;rSma&m/ jyifwwfEidk zf @kd vdt k yfygw,f? rSe&f ifccH uf aqG;aEG;oifw h ,fr[kwv f m;? 'Dvykd aJ jym atmif? jynfya&muftwdu k t f cHtrsm; lati-ons XmetaeeJ@ xkwjf yefa=unmcsuf
pD;yGm;a&;AsL[mrSma&m/ aps;uGuAf sL[m jzpfwwfw,fqakd yr,f/h ZGwrf w dS +f yD; igwd@k =u&if;/ t=uH^m%fawmif;&if;eJ@ ypfrw S f pku ud, k b
hf momudk awmfveS af &;orm; wckuykd J acgif;pnf;wcke@J xw k v f u kd /f vkyf
rSma&m tvGeyf t J a&;=u;D wJh qef;ppfcsuf udkrapmfum;eJ@vk@d xdkiaf jymaewmxuf/ csed w
f thJ cgrSm yHrk eS x f uf eJeaJ v;jri‡ chf sed zf @kd vd@k pdw}f uD;0ifaewwf=uw,f? wu,f ief;azmfaqmifa&;XmetaeeJ@ oufqikd f
wck&ySd gw,f? SWOT analysis vd@k twdk olajym&atmif igwd@k ujzpfaeovm;qdk olut=uHay;vmw,f? usrvky=f unfh vkyEf idk wf musawmh campaign yJjzpfw,f? &mEkid if u H , kd pf rD mS yGaJ wGusif;yvdu k f vkyf
aumufac:avh&Sdygw,f? Strengths, wm t&ifqef;ppfz@kd vt kd yfygw,f? ud, k hf w,f? xdw,f? tv,fA[dw k w d yd ?J ol awmfveS af &;eJ@uifyed ;f udk ruGjJ ym;=ubl;? vdu k w f meJ@wif tckvw l aomif;avmuf
Weaknesses, Opportunities, Threats yg? tm;enf;csuu f kd ud, k rf od&ifawmh ypfrw S f ajymwmrSm;+yD; ypfrSwu f kyd g vHk;0rxd jrefrmjynf&@J awmfveS af &;[m jrefrmjynf
udk,b hf ufukad &m/ &efolbuf (,SOòf ydif udxk zd @kd rvG,yf gbl;? awmhwmvJ jzpfcsifjzpfEidk w f maygh? 'gay wGi;f eJ@ jrefrmhajrxJu awmxJrmS yJ&w dS ,f? wzufpmrsuEf mS (9) okUd ...

jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0onf atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf
trSwf (99) á owif;pOf (9)
pmrsuEf mS (8) rS tquf ... csucf si;f vufiif; wdu k af y:a&mufomG ;rSm oif=h ubl;vm;? b,fvt kd ajctaersK;d rSm usrwd@k jrefrmEkid if [ H m v,f,mpdu k f cifAsm;u pmtky}f u;D yJ? pmtkyaf wGyJ tm;
r[kwb f ;l ? 'gawGjzpfz@kd ESpaf ygif;rsm;pGm b,fvakd y:vpDawGcsvu kd w f ,f/ b,fay: ysK;d a&;Ekid if jH zpfw,f? 'DvEkd idk if rH sK;d twGuf ud;k raeeJ?h pmtkyef @J vufawG@rwlwm
vkyaf ewJt h vkyaf wGu vlw&mavmuf wdik ;f jynfuw dk nfaqmuf=u&r,f? 'gay vpDawGu b,fvt kd cgrsK;d rSm failure jzpf Land Reform vkyo f ifrh vkyo f if/h Agricult- trsm;}u;D vd@k ajymcsiv f aJ jymyg? trSeyf gyJ?
vkyw f meJ@wif +yD;udk+yD;w,f? oufqkid f r,fh 'Dru kd a&pDpepf&adS ejcif;tm;jzifh tm wwfw,fqw kd mawGukd óuw d ifox d m;jcif; ural Exports awGukd enlarge vkyEf ikd rf ,fh 'gayr,fh 'Dot D k&d aD wGukd vufawG@rSm
&mEkid if u H t=uD;tuJawG ae&muvJ pOf; %m[m jynfo&l @J vufxrJ mS &Sw d ,f? wdik ;f [m tem*wf'rD u kd a&pDEidk if t H wGuf t enf;vrf;awG/ Agriculture Price Policy apply vky& f wJh e,fy,fawGtrsm;}uD;yg?
pm;=unfyh g? tapmifapmifwufvmaewJh jynfw;kd wufa&; rvkyaf y;Ekid w f t hJ pd;k &/ usKd;jzpfxeG ;f Ekid w
f ,f r[kwb f ;l vm;? awGukd usrwd@k awG óuw d ifavhvmrxm; txl;ojzifh pD;yGm;a&;eJ@ vlra_ &;ay:vpD
xkwjf yefcsufawGukd wu,fa&m zGizhf wf vlwOD;csif;pD&@J *k%o f u d mQ udk rav;pm; oifb h ;l vm;? wcg pufrv _ ,f,mudk pepf awGrSmyg? enviorment policy, regional


=uyghrvm;vdk@ awG;=unf=h uyg? ajymr wJt h pd;k &rsdK;udk jynfou l ðzwfcsydik cf iG &hf dS wusajymif;wJt h cg Rural to Urban mi- and urban policy, income distribution
aumif;vd@k om rajym=uwm? jrefrmawG w,f? 'Dawmh vlawG[m ud, k u hf =H urRmudk gra-tion jzpfr,f? 'DtwGuf industrializa- policy, ta»ation policy, public
b,fvjkdzpfaevJqw kd m olw@kdu odr˜S odjzpf ud, k zf efw;D ydik cf iG &hf w dS ,f? 'Dawmh olrsm; tion jzpfaezd@k vr kd ,f? 'Dawmh Industriali- expenditure policy, monetary policy,
ae+yD? awG wdik ;f jynftyk cf sKyfwmraumif;wJt h EkdifiHwEkdifiH zGUH NzdK;wdk; zation via import substitution vkyfoifh fiscal policy, macroeconomic reform,
aemufwcku y\dkykq d mudp?P Ekid if H a=umif;awGukd +rdeaf &,Suaf & xdik af jym rvkyo f ifq h kw d mudkaum usrwdk@awG r
a&;wifr[kwb f ;l ? vlom;csif;pmemr_e@J xdik q f aJ e=uwJh usrwd@k 'Dro k d rm;awG/ ud, k f wufrIt wGuf aqG;aEG;oif=h ubl;vm;?
competition policy, microeconomic
reform pwmawGrmS tajccHot D &kd rD ygyJ
zG@H òzd;wd;k wufa&;vkyw f t hJ zG@J awGrmS awmif ,H=k unfwhJ 'Drpkd epfazmfaqmif&if;eJ@ wdik ;f uJ æ usrwd@k awGu etzppftoH;k ajymcsif&majym+yD; vkycf sif&mvky=f unfh
leaking bucket qdw k hJ oabmw&m;&Sw d ,f? jynfw;kd wufatmifrvkyEf idk v f @kd Democratic
t&rf;udk p&dw}f uD;wmudkyJ xdkiaf jymae=uw,f? =uygvm;uG,\f @kd ? tckjrefrmjynfrmS vuf
twdq k &kd &ifawmh ay;wJo h al wGqu D ae consolidation rjzpfyJ reverse democrati- ta&;BuD;wJhae&mawG 'Dru kd a&pDEidk if u H s&if tckwyfrmS &Sad ewJh awG@jzpfaewmawGu oufaoyJr[kwf
vufco H al wGqrD a&mufcif=um;rSm taxG zation jzpfomG ;vdk@uawmh usrwdk@ óu;d manpower udk civilian production wuf vm;? ,lauu Government Economic
axGukeu f sp&dwaf wGaygh? 'DtxJrSm 0ef qGcJ sowfaozd@k yJ aumif;vdrrhf ,f? vlqkd twGufudkawmif vmatmif b,fvkd conversion vkyrf vJ? Department wd@k / Government Actuary
xrf;p&dwu f t}u;D qH;k ? 'ga=umifv h J wcsK@d wm ud, k v f yk cf w hJ thJ vkyu f kd wm0efc&H r,f? b,fvkd Retooling vkyrf vJqw kd m óuad vh Department wd@k rmS tenf;qH;k r[mbG@J
vkyif ef;}uD;awGrSm downsizing vkyv f m wm0ef,&l r,fav? 'Dawmh usrwd@k awG uRrf;usifatmif vmxm;wm raumif;bl;vm;? wcg um &xm;olawGrS tvkyaf v#mufv@kd &wm t
=uwmyg? +yD;awmh vkyrf ,ft h vkyu f kd xd yGóJ uu d af rmif/ yGóJ uu d rf ,fawGjzpfaewm uG,af &;toH;k p&dwaf v#mrh ,fq&kd if b,f vum;owfrw S x f m;wm [kwEf idk yf ghrvm;?
a&mufrj_ zpfzkd@&mrSmvJ tvkycf aJG 0r_qkd wifr[kwyf J wvSr;f wd;k +yD; pepfwus óud
avhvm xm;olawG u¾awGrmS ydw k ;kd rvJ/ ydak vsmrh vJ ponf jrefrmjynfxrJ mS ynm&Siaf wGr&Sb d ;l
wm&S&d w,f? bufaygif;pHkrSm vky=f u&
r,f? tckusrwd@k awGu y\dyk q kd mwif+yD;
wifjyifqif=uzd@k aum rvdt k yfb;l vm;? usr wdYk jzifh public expenditure policy awGukd Ekid f vd@k rqdck sifyg? od@k ayr,fh todynm&Sif
Ekid if w H kid ;f / Ekid if w H kid ;f &J@ 0ef}uD;tzG@J iHwckcsi;f pDtvdu k f E_id ;f ,SOo f ad eolawG&dS awGxufpm&if twwfynm&Siaf wGjzpfwhJ
usvm&if vky=f uwmawGu [dt k zG@J uvJ awGrSm/ tpdk;&Xmeqdki&f mawGrSm ouf b,favmuf&adS evdv Yk /J ae&if raumif;bl;vm;? Domestic re- q&m0ef/ tif*sife, D m/ uGejf yLwmynm
'gyJ? 'DtzG@J uvJ'gyJ? Project planning qdki&f mu¾tvdkuf u|rf;usifolawGukd sources awGukd b,fvkd mobilize vky=f u &Sirf sm;u ydrk sm;aeygw,f? jynfyrSm y
Xmewckxm;+y;D vdt k yfwu hJ ¾awGukd cGaJ 0 ay:vpDawGa&;qGzJ @kd / oH;k oyfz@kd axmife@J trsm;pku rvJ? vl@prG ;f tm;t&if;tjrpfz@HG òzd;r_jzpf nmeJ@toufarG;olrsm;rSmvJ olw@kd awGyJ
csay;r_vyk v f u kd &f if wzG@J u civil society csD/ aomif;eJ@csD+yD; cef@xm;=uwm? tar atmif a&&Sn/f a&wdpk rD u H ed ;f awG b,fvkd rsm;ygw,f? jrefrmjynfrmS uawmh ynm
twGuv f yk /f wzG@J u 'Dru kd a&pDynmay; &duefEidk if rH mS qdk ay:vpDrajymeJ@? wjcm;
ajymvdu k &f if a':pu k ykd J csoif=huovJq+kyd ;D pOf;pm;wmuvnf; etz a&;tqift h wef;udk ESrd chf sxm;vd@k xm;
a&;vky/f wzG@J u uifyed ;f vky/f wzG@J u EkdifiHtpdk;&tzGJ@0ifawG/ EkdifiHa&;acgif; vufnK§ ;d xd;k aeMuw,f/ awG cd;k ae=uwmyJ? ynma&;vJpw k jf ywf ygawmh? jynfya&mufae+yDqkv d #iaf wmh
rSww f rf;ðypka&;vkyef @J ydk+yD;ae&mrus aqmifawGe@J ajymqdyk /kH vkyu f ikd yf /kH qH;k jzwf ae+yDq+kd yD; xdik af jymaewmxuf ydt k usK;d twwfynm&Sirf sm;omru jrefrmtod
Ekid b f ;l vm;? overlapping jzpfwhJ {&d,m csufcsyHkawGukyd g tao;pdwaf vhvmwJh tpdk;&tzGJYqdkwm &Sw d ,f? Ekid if w H umrSm bmawGjzpfc=hJ u ynm&Sirf sm;vJ tifEiS t hf m;ESihf ay:xGe;f
awGukd av#mch sEidk w f maygh? aemuf+yD; c&D; ynm&Siaf wG pDtikd af trSmcef@xm;wm? 'D ovJ? b,fvv kd yk cf =hJ uovJord S aumif;wJh oif=h u+yD? oufqikd &f me,fy,fwckcsi;f qD
oGm;ukeu f sp&dwaf wG? 'gvkyzf @kd uykd J [dt k zG@J awmhrv S J oHwrefa&;&mqufqrH a_ wGrmS wa,mufwnf; erlemawGo;kH Ekid af wmhrmS aygh? rSm u|rf;usifoltkypf krsm;vnf; cdkicf kid f
utJ'aD e&mwcgoGm;/ 'DtzG@J u wcgxyf aqmif&ef/ a&Smif&efawGukd qHk;jzwfEikd f 'Dvykd J foreign resources awGukd b,f rmrm&So d if=h u+yD? jrefrmhta&;u|rf;usif
oGm;eJ@? [dkvlu wcgoGm;/ 'Dvlu wcg wmaygh? 'gawG&Szd kd@aeaeomom? Ekid if H wwfae? vdk mobilize vkyrf vJ? International trade olqw kd mESihf &So d r#e,fy,ftm;vH;k u|rf;
oGm;eJ@? ol@ae&meJ@ol a'oqdki&f m in- wEkid if H zG@H òzd;wd;k wufrt _ wGuf t&rf;udk rSm tmqD,eH @J ukeo f , G rf q _ kid &f mawG/ usifonf[k rnfolr#rqdkEikd ?f rnfonfh
charge awGxm;vdu k &f if tqifrajybl; ta&;}uD;wJah e&mawGtwGuu f kad wmif
odaevd&Yk wmr[kwb f ;l / w\kw/f tdE, dN wdk@e@J upm;&r,fh trade wuUodkvf0ufqdk'fudkrqdk zGifh=unfhyg?
vm;? tJvq kd &kd ifvJ ukvm;xdik v f ak e=u u|rf;usifatmifavhvmxm;olawG usr Ny;D awmh tJ't D csed rf mS game qdkiw f mawGukd óu+d yD;avhvmxm; ygarmuQtrnfrsm; &Sm=unfyh g? ab;rSm
rSmaygh? ud, k jhf refrmta=umif;rodb;l vm; wdk@ b,favmuf&aSd evdk@v?J trsm;pku &ifa&m tmqD,u H etzudu k n l aD ew,f? Research Interests qdw k m t+rJygygw,f?
vdk@awmh usrudkrajymygeJ@? 'gawGvkyf ajymvdu k &f if a':pkuykd J vufnK‡ ;d xd;k ae=u wufvmr,fh tpdk;& w\kwu f ulnaD ew,f? olw@kd ukd rulnD olpw d 0f ifpm;aom/ u|rf;usifaom e,f
aevdk@ tusKd;rSr&Sw d m? usqHk;oGm;wJh w,f? tpd;k &tzG@J qw kd m wa,mufwnf; atmif uifyed ;f vky&f r,fajymaewmxuf y,frsm;om ud, k pf o D ;D oef@&=dS uygw,f?
&JabmfawG/ axmifxu J &JabmfawG rsuEf mS wwfae/ odaevdk@&wmr[kwb f l;? +yD; tzGJU0if ydt
k usK;d &Syd gvdrrhf ,f? olw@kd u lobby vkyf b,folrS &So d r#ae&mpHkru|rf;usifEikd ?f
axmuf+yD; 'Davmufawmh oabmxm; awmh tJ't D csderf Smwufvmr,fh tpdk;& vdk@uawmh aemifrsKd;qufajcmufq,f ynm&yfwckwnf;rSmyJ ud, k o f ak woe
}uD;oifw h ,f xifwmyJ? 'Dvykd J [dw k rsdK;/ tzG@J 0if 0ef}uD;awGe@J wif +yD;oGm;wmr
0efBuD;awGeJYwif avmuftxd xl;rjcm;em;ygyJ? r,Hk&if vkyaf eaome,fy,fuo kd m u|rf;usif=u
'DwrsdK;eJ@ yGpmusJaevd@k uawmh b,fvkd
vky+f yD; united force ud&k rSmvJ? vl@bv D ;l
[kwb f ;l ? 'Dupd rP sK;d awGukd wa,mufwnf; Ny;D oGm;wmr [kwb f ;l / yHjk yifrw S yf gawmh? prf;csi&f ifvJ qufom wmyg? bG@J qkw d mu ynm&yfqkid &f mudk
vky&f wm r[kwb f ;l ? Think Tank awG prf;=uyg? vkyaf eolrsm;udk a0zefvjkd cif; a,bk,sojd cif;omjzpf+yD;/ r[mbG@J qw kd m
}uD;udk ajcaxmufomG ;ukyv f kdu/f vuf trsm;}uD;vdt k yfw,f? 'DudpörsKd;awGudk tvsOf;r&Syd ga=umif;? 'Drko d rm;yDopGm u tenf;i,fyko d v d mjcif;yg? yg&*lb@JG
oGm;ykwv f u kd /f uvdomG ;xd;k vdu k f yHpk rH sKd; ay:vpDa&;&musruajymawmh w vGwv f yfpmG ajymqdEk idk af om tcGit hf a&; qdkwmusawmh ynm&yfqkid &f myifv,f
jzpfaerSmaygh? tm;vH;k u tm;eJ@rmefe@J a,mufuajymbl;w,f? cifAsm;u 0ef}u;D wa,mufwnf; udo k m toH;k csjcif;jzpfygw,f? xJu a&tdik if ,fwckta=umif;udk tao;
wòydiw f nf;wGe;f vS+J yD; wufzo d wfrS &rSm \l;˜\l;aewmvm;wJ?h 'Dupd P wufvmwJh +yD;awmh wcg tm%m&SiEf idk if u H ae pdwaf vhvmrdjcif;om&,fyg? wu,fozd @kd
ud;k ? ygwDuyJajym&rSm? cifAsm;ajymp&m rvdk
vky&f wm r[kwb f ;l .../ 'DrkEd ikd if aH jymif;xm;wJEh ikd if w H kid ;f rSm civil- &efrmS vnf; b0wav#mufv;k H qufvufavh
uJ æ 'gawGuxm;ygawmh? jrefrm bl;wJ?h 'Dpum;rsKd;udkom=um;&if tck military relationship udk yHr k eS jf yefjzpfatmif vm=u&wm? vkyif ef;cGix f 0J ifwmqd&k if
jynfrwd;k wufv@kd usrwd@k awG ,lñuH;r& ,lauu Government Economic De- tawmfyJ vky, f ól u;d pm;=u&ygw,f? 'D vnf; ud, k v f yk &f wJt h awGtñurH sm;tay:
pdwq f ;kd ae=u&wm r[kwv f m;? 'Dawmh partment rSm economic analyst awG/ twGuv f J wwfoed m;vnfol rsm;pGmvdk tajccH+y;D rSom u|r;f usirf q _ w kd m jzpfvm
ppftm%m&Siðf ywfus+yD; 'Dru kd a&pDpepf senior economic adviser awGvy k af e=uwJh tyfygw,f? Ekid if w H ck&@J zG@J pnf;yHak &;&m Ekid w
f myg? Ekid if o H m;qdik &f m uef@owfcsuf
taumiftxnfazmfwt hJ cg jrefrmjynfw;kd usroli,fcsi;f awG/ q&mrawG owfrsm; awGeJ@ywfoufvdk@a&m usrwdk@'DrdkawG rsm;a=umifh tpd;k &tzG@J rsm;twGi;f od@k 0if
wufatmifvyk zf @kduakd um usrwd@k bmawG aooGm;=urvm;yJ? 'Dru kd a&pD&&Sad &;qdk Administrative law udk py,f&, S v f pf b,f a&mufrvkyu f ikd Ef idk v
f #ix f m;/ Knowledge
jyifqifxm;jy;D jyv D ?J 'Dru kd a&pDqw kd mu wJph um;vH;k &,f/ etzvlowfw,f/ etz olawG vkyx f m;=uygovJ? usrwd@k t}urd f awmh&&dS ygr,f? jynfya&muf0ef}uD;rsm;
OHKzG - wdik ;f jynfw;kd wufapownf; vkyf raumif;bl;qdw k phJ um;awG&,fwifruyJ aygif;rsm;pGma&&Gwaf ewJh vl@tcGit hf a&; uvnf; Human Resources Development
ay;Ekid w f hJ rEWerf [kwb f ;l aemf? 'Dru kd a& 'Dru kd a&pDpepfukd wu,ftaumiftxnf eJ@qikd &f mawGrmS aum ynm&Siaf wG vuf twGuf ygvDrefrsm;/ oufqkid &f mu|rf;
pDpepfqw kd meJ@ csucf si;f *s'D yD w D ufvmrSm azmfcsifolawGtaeeJ@ vuf&'Sd rD ku d a&pD csKd;a&wGuv f @kd awmif &ygao;&J@vm;? usirf e_ ,fy,fXmersm;wGif Internship rsm;
r[kwb f ;l ? rD;rvif;wJw h ikd ;f jynf csucf si;f Ekid if aH wG&@J tpd;k &,EW&m;awG b,fvv kd nf wjcm;e,fy,fawGuvJ trsm;}u;D yJ?
rD;vif;vmrSmr[kwb f l;? wJxu J vlawG ywfaevJqw kd mudk óuw d ifravhvmxm; qufajymae&if 'Dykpd u hf +yD;rSmr[kwyf g? pmrsuEf mS (10) aumfvH (1) okYd ...
atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0on
0onf
á owif;pOf (10) trSwf (99)
pmrsuEf mS (10) wmudk *&kpu kd v f @kd awmhr[kwyf g? usrt \du
k w f if=uwmuaum jynfyuvlawGod Ekid if jH cm;om;c&D;onfrsm; vma&mufreI nf;yg;onft
h wGuf
cifrrrsK;d aqmif;yg;rS .. ar&J@ ud, k u f siw hf &m;udk usr,H=k unfwm &awmh bmtusKd;ydkxl;oGm;ovJ? od&
vkyEf idk zf @kd w&m;0ifawmif;qdrk r_ sm; vkyf rdk@ &,fae\Hky&J w Sd myg? usrudk vm&rf; oavmuf pufwifbmawmfveS af &;a=umifh jrefrmhausmufrsu&f wemaps;uGuu
f sqif;
oif=h uygw,f? Ekid if aH wmfvðHk cHa&;wd@k / t aevd@k vJ tusK;d r&Sad =umif;udo k m ajymcsif qd+k yD; jynfwiG ;f rSmwdu k yf 0JG ifz@kd jyef0ifomG ;
rsK;d om;axmufvrS ;f a&;Xmewd@k r[kw&f if wmyg? tcktESpf ESpq f ,ftwGi;f rSm 'g wJh jynfya&mufjrefrm b,folrSr&Syd g? =o*kwv f (29) &uf?
awmh tjcm;Xmersm;twGuf tultnD awGvyk &f if;yJ tcsed u f ek cf =hJ uw,fr[kwf tvGeq f ;kH oH\;kH a&S@omG ;wmavmufyJ &Sd ,cktcgwGi;f jrefrmEkid if o H @kd Ekid if H
ay;=uygvdrrhf ,f? vm;? etzqJvu kd /f ud, k t hf csif;csif;qJ wmyg? oH\;kH a&S@uawmh wa,mufomG ; jcm;om;c&D;oGm;{nfo h nfrsm; vma&muf
jrefrmrsm; ud, k ahf jcaxmufay: ud, k f vdu k /f olbmaumifvJ – igbmaumifvJ oGm;/ ESpaf ,mufomG ;oGm;? qENjyyGjJ zpf r_enf;yg;vmojzifh jrefrmhausmufrsuf
&yfEidk &f eftwGuf óuw d ifjyifqifxm;oifh ajymvdu k /f oH;k a,mufavmuf&&dS if wzG@J cJG onfqkv d #ijf y;D wmyJ? 'DtwGuef @J jynf &wemta&mif;t0,frsm;vnf; usqif;
onfjrifygw,f? wcsKd@u ajym=uw,f? axmifvu kd /f ukvm;xdik v f v k u kd /f tcsif; wGi;f u tzdk;wefwhJ udk,u hf vyfpnf;udk vsu&f adS =umif; &efuek t f ajcpku d f ausmuf
cifAsm; bmrSajymraeeJ@? 'Dru kd a&pD&&if csi;f awG@&if olubmvkycf w hJ m? igub,f paw;vdu k pf &mwJv h m;? jynfwiG ;f rSm yl; rsu&f wema&mif;0,fa&;vkyif ef; vkyu f idk f
Ekid if wH umuynm&Siaf wGukd iSm;oHk;rSm avmufay;qyfc&hJ wmajymvdu k /f aemuf aygif;vmEkid zf , G &f w dS hJ wyfrawmft&m&Sd aeolrsm;tokid ;f t0kid ;f rS od&&Sd onf?
ayghw?hJ jrwfpmG bk&m;? 'Dru kd a&pD&vdu k f uG,fuae [dkvlraumif;bl;/ 'Dvlr awGuv kd J emrnfwyf+yD;udk nominate vkyf Sun & Moon ausmufrsuf&wem
wmeJ@yJ Ekid if &H @J o;kH pGEJ idk pf rG ;f tm;awG rd;k ay: aumif;bl;qd+k yD; twif;tkyv f u kd /f yGaJ wG p&mwJv h m;? acgif;jyLvmwJv h yd f txJ a&mif;0,fa&;qkid yf idk &f iS u f ,ckEpS w f iG f
uusvmrSmrdk@vm;? Ekid if w H umu acs; vkyv f u kd /f wd@k ta&;oGm;vkyv f u kd /f ñuH&m jyef0ifomG ;rSmaygh? 'Dvu kd pd rP sK;d qdw k m jzpf {nfonfhrsm;vma&mufr_enf;yg;vm+yD;
aiGawG,&l OD;rSm? wode;f avmufacs;+yD; usyef;tvkyv f yk v f u kd /f pkz@JG +yD; pm;vdu k /f oGm;+yD;rS vlocd &H wm? 'gawmif atmif ausmufrsu&f wemrsm;tm; Ekid if jH cm;om;
&Spaf omif;avmufukd jynfyynm&Siaf wG aomufvu kd /f jiif;ckev f ukd /f yGv J ef@&if c% jrifr?S ratmifjrifao;vJ quf+y;D twGi;f rsm;uko d m t"duxm;a&mif;csae&onfh 0wfqif&eftoifjh zpfaeonfh &wemwcsKUd
iSm;&rf;oH;k zd@k rsm; oH;k =uawmhrvd@k vm;? zsmcif;vdu k /f y\dyk q kd mav;wifvu kd /f w pnf;rSm uvyfpnf;jrK‡ yfay;xm;wmu ydrk twGuf c&D;oGm;vkyif ef;usqif;v#if rdrd
ud, k b hf momud, k ef @J yJ ,SO+f yD;awG;=unf=h u pdu k rf wfrwfvrf;pOfrcsyJ [dck ek v f u kd /f 'Du;l aumif;bl;vm;? wk@d .pD;yGm;a&;vnf; usonfo h abm&Sd ,ckuo hJ @kd ausmufrsuf&wemrsm;
yg? jrefrmjzpfwhJ ud, k w f ikd af wmif &aewJh vdu k Ef iS hf tcsdeu f ek cf =hJ uwmu trsm;t usrujrifonft h jrifukd trSet f wdik ;f onf[k ajymjycJo h nf? wifoiG ;f r_udk ydwq f @dkxm;aomfvnf; etz
wv a':vmajcmufaxmifavmufupkd eG @f jym;? wuUov kd w f ckxrJ mS uGezf &ifv h @kd t ajymjcif;yg? wu,fawmh usrwdk@awG c&D;oGm;vkyif ef;rsm;tqkt d & 2007 ppftpk;d &rS ESpw f ESp. f ESpvf nfyikd ;f jyyGJ
+yD; 'Dru kd a&pDjrefrmEkid if o H pfrmS wvoH;k }uD;tus,facgif;pOfwyf+yD;vmolrsm;udk tm;vH;k u wdu k yf jJGzpf&m ppfajrjyifuckd mG +y;D ckEpS f pufwifbma&$0ga&mifawmfveS af &; tjzpf ausmufrsu&f wemjyyGu J dk vmrnfh
&mavmufe@J oGm;vkyEf idk yf ghrvm;qdw k m? aumfrwD in - charge a&G;cdik ;f &if; wae@ yg;pyfaoewfypfae=uw,fqw kd m ud, k rhf aemufyidk ;f wGif c&D;oGm;{nfo h nfrsm; jref atmufwb dk m (4) &ufae@rS (16) &uf
ol@uikd mS ;&ifawmh ay;wefoavmufay; v,fvk;H ukeo f mG ;onfvnf; ñuHzl;yg&J@? odpw d x f rJ mS ud, k o f ad e=uygw,f? tcGit hf rmEkdifiHokd@vma&mufr_enf;yg;vmcJh+yD;/ ae@txd &efuek òf r@durBmat;vrf;&Sd ausmuf
&awmhrmS aygh? qifz;kd xuf c|ef;zd;k }uD;ae zd&k rfv@kd acgif;pOfwyfaqG;aEG;=u+y;D csrw S f a&;orm;r[kwb f ;l qd&k ifaygh? 'gudk [ef ausmufrsufvyk if ef;rsm;rSmvnf; em*pf rsu&f wemjywku d w f iG f ðyvkyuf si;f yoGm;
&if rcufygyaumvm;? vdu k af omvrf;pOfrsm; ESpaf ygif;rsm;pGm=um ud, k zhf @kd [efa&;jyjy;D wcsed u f atmifjrifr_ qkid uf vke;f rkew f idk ;f wku d cf wf+y;D onfah emuf rnfjzpfonf? Ekid if w H um&Sd jrefrmoH\;kH
wcsK@d usawmh wrsK;d ? urBmb h %fw@kd / onftxd bmrSjzpfvmwmr&So d nfuv k d nf; twdik ;f twm&cJw h hJ &Spaf v;vH;k tdyrf uf wGif ta&mif;t0,fyg;um tajctaet toD;oD;ok@d vnf; today;zdwpf mrsm;yk@d
tdik t f rftufzw f @kd qrD mS ay:vpDawG yuf awG@z;l yg&J@? xJuEdk;rxGuEf ikd yf J txnf}uD;ysufawG awmfq;dk &Gm;vmcJo h nf[k od&onf? um ausmufrsuf&wemukeo f nfrsm;.
uufvu kd yf gvmrSmyJ? olw@kd 0ifvmwmeJ@ vkyaf ewJh wdu k yf 0JG ifvrf;a=umif;rSm csrf;omcJw h thJ csdeu f kd jyefajymaeovdrk sKd; vGecf o
hJ nfh Zlvidk v f (22) &ufae@u ukr% R rD sm;ukd ta=umif;=um;ckid ;f cJah =umif;
tm;vH;k +yD;a&mwJ?h trav;? vG,v f ukd f uvJ ay:vpfAsL\drk &S?d wa,mufwaygu?f wooeJ@ txnf}uD;ysuEf idk if aH &;udk vkyf tar&dueftxufv$wfawmfrS jrefrmh vnf;od&onf?
=uwm? olw@kdqu D ya&m*suaf wGcsay;zd@k wifcsifwv hJ ikd ;f aumufwifae=uwmyJ ae=uwmyg? ydk+yD;jzpfoifw h mu usqHk; ausmufrsu&f wemwifoiG ;f r_yw d yf ifonfh jrefrmhausmufrsuf&wemjyyGJtm;
ya&m*sufprD cH sufawG wif&ygw,f&iS ?hf awG@ae&ygw,f? tem*wftwGufus oGm;olawGukad xmufxm;+yD;/ b,fvkt d Oya'rl=urf;ukd uef@uu G rf rJ &Syd J wnD wESpyf wfv;Hk wGif (3) }udru f si;f yavh&+dS y;D
tcsdeef @J tnDvJ ay:vpDqef;ppfcsufawG awmhvJ [dek m;wa,mufp/ 'Dem;wa,muf csderf mS vrf;pOfawGcscJo h vJ/ b,fvkd tri- w!$ww f nf;twnfðycJ+h yD; jrefrmhtzk;d ,ckusif;yðyvkyfrnfh ESpfvnfausmuf
wif&ygw,f? 'gawGu uifyed ;f av;vkyzf @kd prSvI JG ynm&yfqikd &f me,fy,fwikd ;f wGif ggering event awGjzpfcv hJ /J vlxkpnf;\Hk; wefausmufprd ;f ESihf ywWjrm;rsm;ukd tar&d rsu&f wemjyyGw J iG f ausmufrsu/f ausmuf
y\dyk q kd mav;a&;wmawGe@J wif r&bl; zG@J pnf;xm;aomtkypf rk sm;r&S?d ,l*seD nf; a&;udk b,fvv kd yk cf =hJ uvJ/ bmtrSm;awG uefEidk if oH @dk wku
d \f u dk jf zpfap/ wjcm;Ekid if H pdr;f / ykvpJ onfrsm;yg0if+yD; ausmufrsuf
&Si?hf uJ æ project planning vkyzf @kd / fore- udu k sjyefawmhvnf; pepfwustaumif vkycf =hJ uvJqw kd mawGukd jyefvnfo;kH oyf rsm;rSwqifh oG,0f u dk I f jzpfap wifoiG ;f &wemxJwiG f (eDvm/ ywWjrm;) rsm;vnf;
casting vkyz f @kd / Development policy ana- txnfazmfjcif;r&S?d owif;OD;ajymcsif oifcef;pm,l+yD; atmifyu JG kOd ;D wnfr,fh jcif;ukd ydwyf ifco hJ nf? yg0ifum jyornfjzpfa=umif;od&onf?
lysis vkyz f k@d tajccHuswJh econometrics aZmESihf tòydit f qdkif udk,v hf luk, d jf yef ajcvSr;f awGuo kd m vSr;f oif=h uwmyg? [ef
ydik ;f rSm avhusio
rSmvJ? modeling vkyzf @kd actuary awG?
hf if=um;xm;olawG/ b,f owfae=uwmraumif;yg? olw@kd u w
u,fwu kd yf 0JG ifae&wmyg? ppfajrjyifrmS yg?
a&;jyzdk@ tcsdev
ud, k v f rd af e=uzd@k tcsed v
f rJ [kwo f vdk/ udk,u
f J r[kw=f uawmhyg?
hf kd &efuek Nf rKd w
U Gif 0wfaumif;pm;vSjzifh
+y;D awmh 'DyufuufawGaemufrmS political
string awGu trsm;}uD;? vufwiftar
usrwd@k u ta0;uae vufeuf}uD;ypf
ulay;wmavmufyv J yk Ef idk w f myg? 'D*&Dt
bma=umif/h nma=umifh qifajcawGay;
ae&r,ft h csed v f J r[kwyf g? pmar;yGaJ wGe@J
ykpH aH jymif;vJawmif;&rf;olrsm;vm
&duwd@k / tmz&duwd@k rmS jzpfaewJh Oyrm wGurf Sm;+yD; tajrmufqefu udk,w hf yf ywfouf+yD; usrjrifwt =o*kwv f (28) &uf?
hJ jrifwckuawmh tdrjf yefp&mr&Sv d @kd um;cav;ay;ygOD;?
awGuv kd nf; avhvm=unf=h uygOD;? World ay:ud, k jhf yefuswmrsK;d uawmh rjzpfoifh atmifjcif;/ \_;H jcif;[m ta=umif;r[kw?f ppftpk;d &tkycf sKyfra_ tmufwiG f atmuf &efuek w f ufvmwm cg;yku d Ef u
d_ cf &H vk@d / t
Social Forum wd@k / European Social Forum yg? owif;XmetcsKd@uvnf; awmfveS f ud, k w f u,f óu;d pm;jyifqifvyk u ajcvlxv k w l ef;pm;wk@d . wjznf;jznf;edrhf
f ikd cf jhJ cif; vdrcf &H vk@d ? 'ga=umifeh ,fjyefz@dk c&D;pm;&dwf
wdk@awGukd ESppf Of vloef;aygif;rsm;pGm a&;vdk v#K@d 0u S o f ifw h mv#K@d 0u S /f azmfoifh uom ta=umif;jzpfw,fv@kd yjJ rifygw,f? qif;vmonfh pD;yGm;a&;tusyftwnf; ay;ygOD;? tJv h edk nf;awGe@J vdrv f nfawmif;
wuf+yD; bma=umifu h sif;yae=uovJqkd wmazmfrvky=f uyg? 'Dru kd a&pD&+yD;om; uJ æusrar;ygOD;r,f? tcktESpf rsm;a=umifh ,cktcgwGif &efuek òf rd@ ae&m pm;olawGrsm;vmwm”[k ajymjycJo h nf?
wmudv k J oGm;=unf=h uygOD;? World Trade Ekid if rH sm;rSmusio hf ;kH onfh rD', D myHpk u H kd ppf ESpfq,fawmfvSefa&;c&D;wav#mufrSm tawmfrsm;rsm;wGif awmif;&rf;olrsm; tcsKd@rmS e,fbufrsm;rS &efuek o f @dk
Organization eJ@ywfoufwhJ implic-ations tm%m&Sipf epfwiG ;f wGif ydwrf ad eonfh usrwd@k awG vkyo ykrd rdk sm;jym;vma=umif; a'ocHw@dk . ajym
f ifw h mawG wu,fvyk f vma&muf aq;ukoa=umif;ESihf q&m0ef
awGuv kd J avhvm=unf=h uygOD;? tm;vH;k jynfwiG ;f vlrsm;twGuf oGm;oH;k ae=uwm cJ=h u+yD;+yDvm;? jyifqifoifw qkcd sufrsm;t&od&&dS onf? h mawG w !$e=f um;onfah q;zk;d rwwfEidk o f nft h
txif0ikd ;f =uD;ae=uwJh tar&duefEidk if u H awG@jrifae&ygw,f? pufwifbmawmf u,fjyifqifc=hJ u+yD;+yDvm;? 'Dvkad r;vdk@ ,cifu &efuek òf rd@tygt0if jrefrm wGuf aq;zk;d enf;enf;ay;&ef awmif;qkd
rufqu D ek d @J b,fvk d trade game awG upm; vSeaf &;wke;f u rpkpak EG; tckvn S ;f wef; 'Dvdkajymvdk@ cifAsm;ubmvJ/ bmudpP jynfòrd@rsm;wGif awmif;&rf;pm;aomuf wwfa=umif;/ wcgwav ouFe;f 0wfrsm;
oGm;ovJqkw d mvJ avhvm=uygOD;? 'Drkd udo k mG ;ae+y[ D k rD', D mwckua=unmvdu k f q&mvmvkyaf ewmvJq&kd ifawmhvJ trSef olrsm;pGm&Sad omfvnf; ,cktcg ppftpk;d jzifh aetdrw f udk cf ef;rsm;txdvma&mufI
ua&pDEidk if }H uD;jzpfwhJ tdE, dN Ekid if }H uD; bm &awmh tH=h ovd@k rqH;k ? tJ'v D kd prominent twdik ;f yifajzygr,f? usrvJ bmrSr[kwf &rS ,if;awmif;&rf;pm;aomufolrsm; pmoifom;rsm;jzpfonft h wGuf pmtkyzf ;dk
a=umifh poverty oHo&mu rxGuEf idk af o; leader rsK;d qdw k m \kww f &uf bGm;ueJay: yg? jrefrmjynfukd wd;k wufapcsifw/hJ jref tm; zrf;qD;ta&;,lrr_ sm;&Sv d maeonfh rsm;ay;vSLapa=umif; ponfjzifh awmif;
wmvJqw kd t hJ a=umif;awGuv kd J &Sm=uyg oGm;vdu k o f nfu ydrk aumif;bl;vm;? tck rmhawmfveS af &;udk atmify&JG apvdw twGuf olawmif;pm;ykpH rH [kwaf wmhyJ
k /hJ jref cHae=uonf[k uk, d af wG@ñu&H olw@dk. ajym
OD;? ud, k Ehf idk if &H @J u=H urRmudrk sm; 'Dvykd J Ekid f awmh bmrSawmif rp&ao;? toifv h m rmjynfrmS usaeaomrsu&f nfpufawGukd 0wfaumif;pm;vSrsm;jzifh ykpH aH jymif;vJum qkcd sufrsm;t&od&onf?
iHjcm;om;awG iSm;oH;k +y;D / olw@kd vufxu J ykd J apmifu h kew f meJ@ ajy;&yga&mvm;? +yD; cef;ajcmufapvdkwJh/ usrjrefrmygqdkwJh wOD;jcif; csO;f uyfawmif;&rf;r_rsm;&Sv d m vma&mufawmif;&rf;olrsm;onf
0uGut f yfvu kd =f uawmhrvd@k vm;? awmh owif;yd@k/ owif;,lpepf? tckawmif pum;udk urBmrSm *k%, onf[k od&onf?
f pl mG vufraxmif tajcrJtaerJrsm;r[kwb f J pD;yGm;a&;
'Dawmh wcsK@d tcsK@d upd rP sm;u xdik f tay:xyfu jrifae&ygw,fv@kd wdu k \f u kd f ajymcsiw f hJ vli,fwOD;omjzpfyga=umif;? &efuek òf rd@cwH OD;u “tJ'v D al wGu usqif;r_a=umifh ykpH rH sK;d pkjH zifh aiG&atmif
ajymae\H/k qJae\Hek @J tusK;d rxl;yg? ol@y ajymwmrsK;d u owif;b,favmufcdkifrm olawmif;pm;awGvkd EGrf;EGrf;zwfzwf =uHpnfvmjcif;jzpfa=umif;ESihf ,cktcgwiG f
axG;awGukd umuG,af y;aew,fq+kd yD; w,fqw kd modomayr,fh etzaxmuf cifrrrsKd; r[kwb f ;l ? oyfoyf&yf&yf0wfpm;xm;+yD; &efuek òf rd@wiG f &mZ0wfrr_ sm;ESihf jynfw h ef
rSwcf sux f rJ mS usrudx k yfjy;D vmajymrae vSr;f a&;awGtwGuf vl&mS &wm ydrk vG,f (30/ 6/ 2008) vufzuf&nfqidk af wG/ um;*dwaf wG/ qkid f qmrsm;vnf; ykrd rdk sm;jym;vma=umif; &ef
=uzd@k vJ óuw d ifawmif;yefygw,f? ajymae ulomG ;bl;vm;? teD;uyf"mwfyakH wGukd http://khinmamamyo.blogspot.com awGrm S uk, d thf em;ukud yfvmr,f? +yD;&if ukeòf rd@crH sm;u ajymqkv d suf&o Sd nf? Ð
jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0onf atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf
trSwf (99) áowif;pOf (11)
(u) at;tzrf;cH&onf? axmifrv S w
G cf +hJ yD; txdr;f trSwaf e@jzpfaeonf? txdr;f t wkud t f cHrsm;wGiv f nf; pifòydijf zpfEidk af jc armifp;l prf; “OD;aESmufukd tqG”
usaemf OD;csr;f at;tm; 1989 ckEpS f aemuf olonf Ekid if aH &;tzG@Jtpnf;twGi;f rSwaf e@jzpfaomfvnf; aqmif;yg;u *k%f vrf;r&S?d ydw+f yD? TtwGuf jzpfEikd af jc vGeo f mG ;onfESiw hf l.?
wGif vlcsif; pwifawG@z;l cJ. h ? ESp}f udrrf # v_y&f mS ;aqmif&u G jf cif;r&Sad wmh? pmrsm; ðyaqmif;yg;r[kw?f oabmxm;tjrif wu,fvufawG@&o dS nfh ppftyk pf .
k ac:&m armifp;l prf;aqmif;yg;Y “topf”
om? 1990 ckEpS f ygwDpt kH axGaxGa&G; om zdIa&;awmhonf? wv - wvvSsif rsm; uGv J \GJ y_ af xG;aprnfah qmif;yg;jzpf omvku d =f uawmh? óuu d o
f nfjzpfap/ r awGrsm;vGe;f onf? zG@J pnf;yHt k opf/ tcif;
aumufyaJG tmifEidk af &; pnf;\k;H a&;c&D; aqmif;yg;yk'af & (30) cef@a&;.? armif aeonf? óuu d o f nfjzpfap vufc=H u&rnf?” tusif;opf/ Ekid if aH &;topf? TtwGuf
pOfrsm;twGi;f jzpfonf? xkpd Ofu olonf pl;prf;/ q&mcsrf;/ OD;csrf;at;uavmif ta=umif;t&myg tESpt f &omu vufnK‡ ;d wacsmif;axmif+yD; wefc;kd zG@J pnf;yHt k opfryS if pygrnf? ar-10 zG@J
tJet f ,fv'f . D A[dt k vkyrf LS aqmiftzG@J trsKd;rsKd;ESiahf &;onf? Edik if aH &;/ pD;yGm; Tod@k jzpfonf? &Siu f o hJ @kd Ekid if aH &;Asm'dwaf wmfcs.? Tr# pnf;yHt k & tcsKyftjcmtm%monf vlxk
0ifwOD;jzpf+yD;/ rGejf ynfe,f jynfe,fpnf; xHrS qif;oufonfr[kw?f umuG,af &;
\k;H a&;wm0efcv H nf;jzpfonf? usaemfu OD;pD;csKyfxrH S qif;oufxm;jcif;omjzpf
rGejf ynfe,ftwGi;f &Sd òrd@e,fav;wckrS vl onf? \dik zf ,faoewfajymif;0rSxu G af om
i,ftzG@J 0ifwOD;? olEiS u hf saemfw@dk òrd@e,f tcsKyftjcmtm%myif? Ttm%mqif;
av;twGi;f &Sd aus;&Gmrsm;od@k pufb;D rsm; oufro _ ¾mefu jrefrmhv@l tzG@J tpnf;wGif
ESio hf mG ;I vlxEk iS ahf wG@=u.? a&G;aumufyJG 1962 rSpI ,ae@wikd f rajymif;rvJ &Sd
atmifEidk af &;w&m;rsm;/ 'Dru kd a&pDw&m; ae.? ykyo f ;kd Iyifae+yD? TtwGuf ppf
rsm;a[m=u.? vlxrk aS r;or#tm;vnf; tkypf . k zG@J pnf;yHt k m; rnfo@kd jzifh topf[k
ajz=u.? OD;csrf;at;u tajzaumif; qkrd nfenf;? tESpo f m&t& ropfqef;?
oljzpf.? armifpl;prf;.aqmif;yg;wGiyf gaom p
OD;csrf;at;ESihf vlcsif;rqHrk u SD yif um;vH;k tm; jyef,I l oH;k &ygrl?
armifp;l prf;ESiu hf m; &if;ES;D cJ+h yD;jzpfonf? zG@J pnf;yHt k opf[o l nfu “crf;em;
Armhp;D yGm;a&;ppfwrf;/ qefjy±em/ abm }uD;us,pf mG tvSwefqmqifjcif;omjzpf
*aA'vufa&G;pif/ abm*aA' (u) (c) onf? tESpo f m&r&S”d
ponf æ ponfjzifh æ? trSw&f rdao;onf? 1989 ckEpS f
a&G;aumufyGJatmifEkdifa&;c&D;pOfwck
(c) wGijf zpfonf? xkpd Ofu bD;vif;òrde,f
usaemfw@dk òrd@e,fteJ t f ,fv'f \D ;Hk od@k awmifpeG ;f aus;&GmY vlxt k m; (wpn)
A[dt k vkyrf a_ qmiftzG@J 0if OD;vGe;f wifEiS hf ESihf (rqv) twlwjl zpfyu Hk kd Oyrmay;I
OD;csrf;at;vmrnft h a=umif; A[drk t S OD;csr;f at;&Si;f jycJo h nf? usaemfw@kd vnf;
a=umif;=um;.? a&mufrnfah e@wiG f us oabmusonf? vlxu k vnf; acgif;w
aemfw@kd rD;&xm;blwm\ko H @kd qif;I óu=d u ndwn f w d Ef iS ?fh
onf? usaemfw@kd u (2) a,mufv;kH tm; “wpnygw[ D m wu,fawmh topf
rjrifawG@z;l =u? "mwfyx Hk YJ yif rjrifawG@ r[kwyf gbl;? omauwrSm jynfw h efqm
zl;? òrd@i,fav;.blwm\kjH zpfI c&D;onf vkypf m;aewJh rjzL? =unfjh rifwidk u f akd jymif;
tqif;twuf odyrf &S?d tcuftcJr&SEd idk f +yD; topfygvdk@ajymovkyd gyJ”
[kxif=uonf? rD;&xm;ay:rSqif;vm=u armifpl;prf;taeeJ@ ppftkypf k&@J zG@J
onfch &D;onfrsm;xJrS ucsifyq k ;dk / wku d f pnf;yHu k kd topfav;vd@k ,q l +yD; aygif;
yHtk usF ED iS hf toufcEk pS q f ,f0ef;usicf ef@&dS zufr,fq&dk ifawmh rSmyg&ap “tazmf”
yk*Kd~ vfwOD;tm;awG@.? OD;vGe;f wif? &Sm& aqmifxm;ygvdk@?
onfrmS rcufc?J
od@k aomf blwmav;twGi;f c&D;onf (C)
rsm;&Si;f oGm;onftxd usaemfw@dk OD;csr;f jrefrmhEikd if aH &;orm;rsm;teuf jy
at;tm; &SmIrawG@? rwwfEidk ?f \k;H od@k
jyefc=hJ uawmhonf? r=um \k;H twGi;f od@k
toufajcmufq,f0ef;usifcef@&o dS nfo h l
ar-10 zGJpU nf;yHt

k & tcsKyt f jcmtmPmonf
vlxx k rH S
±emtrsm;qHk;EkdifiHa&;orm;rsm;tm;
a&G;cs,yf gqdv k #if OD;ode;f azjrifEh iS hf OD;csr;f
at;tm; a&G;cs,f=uvdrrhf nf?
yxptpd;k &acwfY “OD;csrf;at;
wOD;0ifvm.? yavuyfvckH snf tjym qif;oufonfr[kw?f umuG,af &; OD;pD;csKyx f rH S ppfwrf;”[lI pmwrf;wapmifxu G v
f m
qif/ pyd@k &yS t f ifust
D !dak &mif rk;d umtusõ
tjzLESi?hf tjzLa&mifr;dk umtusu õ zm;O qif;oufxm;jcif;omjzpfonf/ ½dik zf ,faoewfajymif;0rSxGuaf om onf? “vufeufESi'hf rD ku d a&pD”vJrnf
rsm;pGI J rJnpfnpf? [lIjzpfonf? awmfveS af &;tiftm;pkrsm;
“usaemf csrf;at;yg æ” tcsKyftjcmtmPmyif/ twGi;f &Sd oabmxm;uGv J rJG r_ sm; jzpfap
usaemfw@dk tHt h m;oiho f mG ;=u.? us cJ.
h ? tcsK@d u axmufc. H ? tcsK@d u jyif;
þtmPmqif;oufro I ‹mefu jrefrmhvt Ul zGt
JU pnf;wGif jyif;xefxefuef@uu G =f u.? tcsKd@u a0
aemfw@kd awG@&aom OD;csr;f at;.\kyyf v Hk m$
u usaemfw@dk pw d w f iG rf eS ;f qxm;cJo h nfh 1962 rSpí ,aeYwikd f rajymif;rvJ&adS e\/ a00g;0g;ESiahf wGa0aecJ=h u.? r=um csr;f
&efuek rf v S maom A[dak cgif;aqmifwOD; at;0g'Dw@kd (yxp) tpd;k &xHwiG f 'Dru kd
. \kyo f ¾mefrsK;d r[kw?f TtwGuf blwm ykwo f ;kd íyifaeNy?D a&pDEiS v fh ufeufv&J efomG ;=u.? tpkvu kd /f
av;twGi;f usaemfw@d k OD;csr;f at;tm; &Sm
IrawG@cjh cJ if;jzpfrnf? usaemfw@dt
csr;f at;u b0ae[ef\;dk ukyo
k a&S@rS OD;
a&;/ Ekid if w
f nfh ypPn;f
þtwGuf ppftyk pf \
H uma&;&m/ '±e ta=umif;
k zGJpU nf;yHt
k m; rnfojYkd zifh topf[q k rdk nfenf;/
“ppftyk pf .
k vrf;jyajryHt
k & 2010 ESirhf +yD;ao;? “Ekid if aH &;orm;/ Ekid if aH &;
” tðyHvu kd ?f rGew
wOD;wnf;omusecf .
vufeufEiS 'hf rD u
f yfO;D qdkv#if Ekid af &$usif
hJ ? (yxp) tpk;d &u
kd a&pD vJ&efvm=uolrsm;
rJo
h al wmfpifwOD;. toGit t&mpHo k nf? armifp;l prf;u =oZm&So
f qifEiS ?hf jzwf d nfh wGif a&G;aumufyðJG yvkyrf nf? zG@J pnf;ykH qkwd m pdwZW jzpf&onft h &mr[kw?f pdwZW tm; tcrf;tem;rsm;ESióhf uq d . dk ? tcrf;
ueJpw d w f iG f &Jabmfcsr;f at;[lI tawG; uavmifwacsmif;[kq&dk rnf? topfEiS hf tcif;tusi;f topfjzpfI Ekid if H jzpfae&efrvdk[k qdkjyefonf?” tem;wGif (yxp) tpd;k &u 'Dru kd a&pD
a&muf.? xdak e@utpnf;ta0;wGif OD; 2008 ckEpS /f =o*kwv f (8) &ufae@ a&;topf[q k &dk rnf?” tJetf ,fv'f ED iS uhf v k or*~rS tqdðk y vJ&efvmonfo h rl sm;tm; “azmhO;D xky”f
csrf;at;onf tJet f ,fv'f . xkw“f armf'ef”owif;*sme,fwiG f “Ekid if H
D rl0g'ydik ;f Todk@ ppftkypf k. zG@J pnf;yHktajccH awmif;qkad eonfh “awG@qakH qG;aEG;a&;” wvH;k pDay;.? 'Dru kd a&pDuawmhr&?
qkid &f mrsm;tm; aqG;aEG;oGm;cJ. a&;opfjcif; zsuu
h ? f eJ,OS =f unf”h [lonfh Oya'/ 2010a&G;aumufyEJG iS hf Ekid if aH &; vkyif ef;pOftay:vnf; a0zefxm;jyef.? orkid ;f onf ra0;ao; æ? ?
aqmif;yg;wyk't f m; armifp;l prf;trnf tcif;tusif;tm; teufziG . hf ? +yD;v#if “awG@qakH qG;aEG;a&;[lonf tvS
(*) ESiahf &;.? wku d q
f u kd o
f nfu &Spaf v;vH;k “vlxt k aeESihf ppftyk pf .
k vrf;jyajryHrk S wefqmqifjcif;omjzpfonf? tESpo f m& rif;aqGopf
(90) a&G;aumufy+JG y;D aemuf OD;csr;f ta&;awmfy}kH uD;. ESp-f ESpq f ,fjynfoh nfh vGIJ tjcm;a&G;cs,pf &ma&G;vrf;r&S?d t r[kw[ f qk o
kd nf” Ð
atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0on
0onf
á owif;pOf (12) trSwf (99)

wOD;aumif;? wzGaUJ umif;vky[


f efjzifh wku
d yf t
JG m;a&Sq
U uf&efrjzpf?
awmfvSefa&;tiftm;pkrsm; pkpnf;nDnGwfrIjzifhom
ppftmPm&Sifpepftm; tjrpfjywfwGef;vSefEkdifrnf
ckid rf mus,jf yefo
Y nfh wyfaygi;f pkBu;D w&yfjzpfay:vma&;ESiyhf wfoufí
jynfaxmifpjk refrmEkid if t
H rsK;d om;aumifpD (tJepf ,
D b
l )D \ wGJbuftaxGaxGtwGi;f a&;rSL; (2) OD;rsK;d 0if;ESihf
jrefrmEkid if v
H Gwvf yfonfo h wif;at*sipf \ D qufoG,af r;jref;csuf


twdkuftcHtiftm;pkrsm;tm;vHk;
pkpnf;EdkifzdkY
tm;xkwf&rSmjzpfovdk?
azazmf0g&DvrSpwif+yD; r[mAsL[mn‡d
E_id ;f a&;udk jyefvnf+yD;pwifaqmif&u
Ekid cf w
hJ ,f? aemufq;kH 'ort}udraf jrmuf
r[mAsL[mn‡Ed id_ ;f aqG;aEG;yGu
ckEpS /f Zlvikd v f twGi;f usif;yEkid cf w
J kd 2008
G f

hJ ,f?
wckjzpfvmapzk@d twGuf n‡Ed id_ ;f r_awGu
vnf;vky&f OD;r,fqadk wmh tJ'h u
vG,w f ule@J &Ekid yf ghrvm;?

'Dae@umvwdu
ajz ? ? NCUB taeeJ@uawmh
k yf &JG @J vtdk yfcsuu
D pd u P t

f kd \d;k om;
“ouU&mZf 2008 ckEpS /f Zlvikd v
(18 - 20) &ufrsm;wGiu
(10) }udraf jrmuf Strategic Consultation
Meeting (SCM) tpnf;ta0;rS tiftm;
pktm;vH;k oabmwltwnfðycJ@onfh bHo
f sif;ycJ@onfh
f

k
r[mAsL[mn‡Ed id_ ;f qufpyfa&;aumfrwD yGiv hf if;r_tajccHe@J óu;d yrf;yHak zmfomG ;rSm abmxm;pkpnf;csufrsm;/ 2010 a&G;
jynfwGif;rSmvnf; (SCC) udv k nf; pkz@JG wm0efay;tyfxm; jzpfygw,f? pkpnf;Edik zf @kd twGuv f nf; tif aumufyEJG iS yhf wfoufI bHo k abmxm;pk
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyfOD;aqmifwJh? EdkifcJhovkd r[mAsL[mn‡dE_dif;tpnf;t tm;pkrsm;twGi;f rSm vrf;pOf/ rlEiS hf vkyf pnf;csuf r[mAsL[mvkyif ef;pOf &nfreS ;f
a0;rScsrSwx f m;aom bHv k yk if ef;pOfrsm; ief;pOfrsm;qdik &f mrsm;rSm tajccHoabm csu/f r[mAsL[mvkyif ef;pOfrsm;ESihf vuf
'grSr[kwf udk tjyeftvSeq f ufpyfr&_ &Sd Sd yl;wGaJ zmf wlnrD r_ sm; &Sad e+y;D jzpfwt hJ wGuf us,jf ye@f awGŒvkyaf qmif&rnfv h yk if ef;pOfrsm;/ ar#mf
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyfudk aqmifEikd af &;twGuv f nf; vkyif ef;e,f wJh wyfaygif;pk}uD;w&yftjzpf pkpnf;Ekid f rSe;f csuEf iS hf OD;wnfcsurf sm;ponfh tpnf;
y,fo;kH ck (jynfwiG ;f vkyif ef;/ ckcaH &;ppf/ vdrrhf ,fvk@d ar#mv f ifx h m;ygw,f? ouf ta0;qH;k jzwfcsurf sm;udk cdik rf mus,jf yef@
0ef;&Hay;Ekdifr,fh Ekid if w H uma&;&m) wdk@rSm Focal Point qdik &f m wyfaygif;pk/ tzG@J tpnf;toD;oD; onfh wyfaygif;pk}uD;w&yfqikd &f m tajccH
trsKd;om;EkdifiHa&;wyfaygif;pkBuD; rsm;udkxm;&Sd+yD;awmh yl;wGJaqmif&Guf &J@ yl;aygif;yg0ifr&_ &Szd @kd twGuv f nf; n‡d Edik if aH &;&mrl0g'tjzpfc, H o l nf?”vd@k cs
Edik zf @kd tm;xkwaf eygw,f? tm;enf;csuf E_id ;f aqmif&u G rf a_ wGukd us,u f s,jf yef@jyef@ rSwx f m;ygw,f? t"duqdv k w kd muawmh
azmfaqmifEkdifa&;twGufudkvnf; rsm;&Sad eao;aomfvnf; tiftm;pktoD; aqmif&u G o f mG ;zd@k &Syd gw,f? 'Dae@umv Edik if aH &;tiftm;pkrsm;twGi;f &&Sx d m;
tm;xkwfoifhygw,f/ oD;taeeJ@ wlnaD omEkid if aH &;tjrifrsm;/ tiftm;pktm;vH;k tay:rSm wnf&adS ewJh +y;D jzpfwhJ Edik if aH &;t&/ vkyif ef;pOfrsm;t&
oabmxm;rsm;eJ@ bHv k yk if ef;pOfrsm;udk pdeaf c:r_awGuvnf; wzG@J aumif;/ wOD; qHck suu f kd pkpnf;wifjyxm;wmjzpfygw,f?
wkdif;&if;om; jynfolw&yfvHk;&JU csrw S u f m [efcsun f n D D vufwaJ G qmif&u G f aumif;vky[ f efe@J omG ;vd@k r&bl;awmhyg 'Dvb kd o kH abmawG &&Sx d m;+yD;+yDqkd
cg;oD;vSwJh twd'u k a© wGukd oGm;&ef oabmxm;rsm;wnf&+dS yD;jzpfae bl;? tiftm;pktm;vH;k pkpnf;Ekid rf /S tedrhf &if usaemfwk@d qufvuf&SmazG&rSmu
ygw,f? qH;k tjyeftvSeq f ufpyfr&_ &dS dS [efcsun f D awmh pkz@JG rq _ ikd &f menf;vrf;yJ jzpfygvdrhf
tav;teufxm;NyD;awmh vufawG@rmS vnf; vkyif ef;e,fy,f nDaqmif&u G Ef idk rf S 'Davmufq;kd &Gm;wJh zuf r,f? tiftm;pktm;vH;k udk wyfaygif;pk}u;D
oabmxm;BuD;BuD;eJY tvdu k f vkyif ef;azmfaqmifrr_ sm;udk [ef qpfppftm%m&Sipf epfukd z,f&mS ;Ekid v f rd hf w&yftjzpf b,fvpkd pk nf;oGm;rvJ/ pkz@JG
csufnpD mG vufwaJG zmfaqmifEikd af &;t r,fv@kd ar#mv f ifyh gw,f? 'DrmS &Sw d hJ twdu k f oGm;rvJqw kd mudk tav;xm;+yD; us,f
yl;aygif;aqmif&GufMuvdrfh r,fvdkYvnf; wGuf tm;xkwaf eygonf? NCUB/ ENC/ tcHtiftm;pkrsm;tm;vH;k pkpnf;Edik zf @kd tm; us,jf yef@jyef@nEd‡ id_ ;f oGm;zd@k vdyk gw,f? 'Dvkd
NCGUB/ FDB/ WLB/ SYCB/ NY-Forum xkw&f rSmjzpfovd/k jynfwiG ;f rSmvnf; t aqmif&u G w f t h J cgrmS NCUB taeeJ@ yHak o
,HMk unfxm;ygw,f ..../ pwJh tiftm;pkrsm;twGi;f rSm Coordi- rsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfO;D aqmifw/hJ 'g owfrw S x f m;csurf &Sb d ;l ? tm;vH;k eJ@ n‡Ed id_ ;f
ar; ? ? ckid rf mus,jf yef@whJ wyfaygif; w,f? NCUB uspv f pfcikd rf ma&;udv k nf;
nation and Cooperation udk vufawG@t rSr[kwf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfukd aqmif&u G o f mG ;r,f? rwlujJG ym;wJh tjrif
pk}uD;rSm ppftyk pf q k ef@usiaf &;tiftm;pk wòydiw f nf; tm;xkwaf ew,fqw kd mudk
ajctaersm;ESit h f nD tqifq h ifah zmfaqmif 0ef;&Hay;Ekid rf ,fh trsK;d om;Ekid if aH &;wyf awGtm;vH;k udk pkpnf;oGm;r,f? rwluJG
tm;vk;H yg0ifEidk rf ,fqadk wmh tm;vk;H u awmh OD;pGmwifjyvdyk gw,f? v#u&f adS eonfukd awG@&&dS rSmjzpfygonf? aygif;pk}uD;azmfaqmifEkid af &;twGuu f kd jym;r_awG[mvnf; nDnw G af &;twGuf
ppftyk pf q k ef@usiaf &;ay:rSm tajccHxm; 'Dvkcd , H lrr_ sm;eJ@tnD rdrw d k@d &@J &nf
'g[m us,jf yef@aomwyfaygif;pk}uD;w&yf vnf; tm;xkwo f ifyh gw,f? wkid ;f &if;om; tm;jzpfap&r,fv@kd wifjyxm;wmjzpfyg
wmjzpfwt hJ wGuf b,fvrdk sK;d tzG@J tpnf; rSe;f csujf zpfwhJ ydrk u kd s,jf yef@whJ wyfaygif;jzpfay:vmapa&;twGuf aumif;rGew f hJ jynfow l &yfv;kH &J@ cg;oD;vSwhJ twd'u k Q w,f? 'Dvkd ydkru kd s,fjyef@ww hJ yfaygif;pk
awG t"duyg0ifrmS ygvJcifAs? 'grSr[kwf }u;D w&yftjzpf pkpnf;Ekid af &;twGuf rwl tajccHtcsut f vufawGtjzpf cH,x l m;yg awGukd tav;teufxm;+y;D awmh oabm w&yf azmfaqmifEikd af &;wm0efukd tif
r[mrdwt f zG@J tpnf;awGyv J m;qkw d m odyg uGjJ ym;pGm pkz@JG jzpfwnfaer_rsm;udk tod w,f? 'Dtiftm;pkawGtjyif tjcm;yg0if xm;}uD;}uD;eJ@ yl;aygif;aqmif&u G =f uvdrhf tm;pktm;vH;k &J@ bkv H yk if ef;pOfw&yftjzpf
&ap? trSwðf y+yD;awmh tiftm;pktm;vH;k vdu k f
oifhaomtiftm;pkrsm;eJ@vnf; pkpnf; r,fv@kdvnf; ,H=k unfxm;ygw,f? b,fvkd tm;vH;k ucH,+l y;D awmh vufwaJG qmif&u G f
ajz ? ? jynfaxmifpjk refrmEdik if t H ygaqmif&u G Ef idk rf ,fh Ekid if aH &;t& pkpnf;
aqmif&u G o f mG ;zdk@jzpfygw,f? 'DtajccH pkpnf;Edkirf vJ/ pkz@JG Eikd rf vJqkw d mudkawmh oGm;=uzd@k wGe;f tm;ay;vdw k mvnf; ygyg
rsK;d om;aumifpD (NCUB) taeeJ@ 'Dae@ r_rsKd;jzpfz@kd vdt k yfygw,f? us,fjyef@ru _ kd
cdik rf mr_rw S qifh ydrk u kd s,fjyef@vmapa&; n‡Ed id_ ;f aqG;aEG;r_&v'ftay:rSm rlwnfyg w,f?
umv Edik if aH &;jzpfxeG ;f r_tajctae/ wdu k f t"duxm;ovdk uspv f pfcikd rf mr_uv kd nf;
udak wmh vufawG@tajctaersm;ESit hf nD vdrrhf ,f?
yG&J @J vkt
d yfcsufrsm;eJ@tnD rdrw d k@d &@J tif tav;teufxm;wJ/h wlnaD omvrf;pOf/ wjznf;jznf; wd;k cs@J aqmif&u G o f mG ;rSmjzpf ar;? ? ckid rf mus,jf yef@onhw f yfaygif;
tm;pkrsm;twGi;f jzpfwnfaeonfh rwl rlrsm;ESihf Ekid if aH &;t& pkpnf;Edik w f /hJ vkyf
ygw,f? Edkiif aH &;wyfaygif;pkrsm;/ ygwD ar; ? ? óuwd ifpnf;urf;owfrw S f pk}u;D jzpfay:vm+y;D wJah emufrmS ppftyk pf u k dk
uGjJ ym;r_rsm;udk tjyeftvSet f odtrSwðf y [eft&vnf; nD!w G w f hJ us,fjyef@onfh
tzG@J tpnf;rsm;/ vlxt k ajcðytzG@J tpnf; csuf (Precondition) eJ@ óuwd ifreS ;f qxm; qef@usiw f u
dk cf u
dk of mG ;zk@d twGuf bkv
H rf;pOf
a&;tay:rSmtajccH+y;D awmh “cdik rf mus,f wyfaygif;pk}uD;w&yftjzpf pkpnf;Ekid af &; rsm;tygt0if ppftyk pf q k ef@usiaf &; tif onfhoabmxm;rsm; (Preconceived idea) w&yftaeeJ@ oD;oef@csrw S x
f m;wma&m
jyef@whJ wyfaygif;pk}uD;w&yfjzpfay:vm udk vuf&jdS zpfwnfaeaom yuwdtajc tm;pktm;vH;k udk pkpnf;Edik zf @kd twGuf t rxm;&Syd J taumiftxnfazmfaqmif&u G f &Syd govm;cifAs? &S&d ifvnf; b,fvrdk sK;d
a&;”udk óu;d yrf;aqmif&u G &f u G o f mG ;zdk@ taersm;ESit hf nD yHak zmfomG ;zd@k jzpfygw,f? qifq h ifh tm;xkwo f mG ;rSmjzpfygw,f? r,fqw dk m b,fv&dk nf&,G cf suaf =umifv h J qkw d mukd &Si;f jyay;apcsifygw,f?
,ae@umv&J@ Edik if aH &;tajctaersm;u vuf&t dS ajctaerSmawmh NCUB qkw
d m vlxek m;vnfatmif &Si;f jyay;ap ajz? ? usaemftxufu wifjycJo h
tylwjyif;awmif;qdv k su&f w dS hJ ordik ;f a&; (NDF/ DAB/ MPU/ NLD-LA)/ ENC/ ar; ? ? bk&H efojl zpfwhJ ppftyk pf u
k dk csiyf gw,f? vdkbJ usaemfwk@d rSm 'ort}udraf jrmuf
qdik &f m trsK;d om;Edik if aH &;wm0efjzpfw,f NCGUB/ FDB/ WLB/ SYCB/ NY-Forum qef@usiz f @dk &m tjyeftvSeaf v;pm;tod ajz ? ? usaemfwk@d NCUB taeeJ@
vd@k tav;teufc, H +l yD;awmh óuyd rf;ae pwJh tiftm;pkrsm;twGi;f 2006 ckEpS f trSwfðy+yD; pkpnf;uspfvpfwJhtzGJ@}uD; uawmh æ pmrsuEf mS (13) aumfvH (4) okYd ...
jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0onf atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf
trSwf (99) áowif;pOf (13)
ukvor*¾wGif jrefrmppftyk pf t
k m; tpd;k &uk,
d pf m;jzpf&adS erIudk a':atmifqef;pkMunf\ vuf&t
dS ajctaetay:
todtrSwrf jyKap&ef jrefrmtwku d tf cHtiftm;pkrsm;BuKd ;yrf; tJepf , D b
l rD S oabmxm;xkwjf yefcsuf
jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHtrsKd;om; tcJrsm;&Sad eonft h ay: rdrw d @dk . pk;d &drf
=o*kwv f (29)? 'ga=umihf 'Dvzkd Ed ydS v f mrSmudjk rifwt hJ wGuf aumifpD (tJepf , D b l )D rS =o*kwv f (27) pdwu f dk ykrd w
dk ;dk yGm;vmcJah pa=umif;ukv d nf;
jrefrmppftpd;k &onf tpd;k &w&yf. óu+d yD;wifxm;wmjzpfygw,f? tJ'v D w kd if &uf 2008 &ufpjJG zifh aetdrt f us,cf sKyf azmfjyxm;onf?
t*Fg&yfrsm;ESirhf nD!w G o f nft
h wGuf ukv xm;wJt h wGuf 'D[mu tifrwefcufcaJ y uscHae&onfh trsKd;om;'Dru dk a&pDtzG@J wkid ;f jynf. tem*wfta&;/ 'Drkd
or*~taeESihf jrefrmEdik if t H m; ud,k pf m;ðy r,fv h nf; r=umcifumvrSmjzpfawmhr,fh csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmif ua&pDa&;ESihf a':atmifqef;pk=unf.
cGirhf ay;&ef v_y&f mS ;r_awmif;qdck suw f &yf wu,ft h cuftcJ}uD;rSm vlxek @J tpd;k & qef;pk=unf.usef;rma&;tajctae tajctaet&yf&yfw@dkonf wqufwpyf
udk ukvor*~twGi;f a&;rSL;csKyfxo H @kd puf =um; qef@usib f uftaetxm;awG ay: txl;pk;d &draf e&onfo h wif;rsm; ay:xGuf wnf;&So d nf[k ,k=H unfonft h avsmuf
wifbmvqef;ykid ;f twGi;f ay;yk@d omG ;rnf aygufvmrSmjzpftygw,f? tJ'v D t kd aet aeonft h ay:wGif rdrw d @dk taejzifh rsm;pGm a':atmifqef;pk=unfESifhywfoufonfh
[k jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHtrsKd;om; xm;awGa&muf&if vlx&k @J u, kd pf m; t&ef pk;d &drrf uif;jzpfryd ga=umif; oabmxm; udpt P &yf&yfonf rw&m;Oya'rJch sKyf
aumifpD (tJepf , D b
l )D rS ajym=um;oGm; oifjh zpfaezd@k twGuf wifjyxm;wmjzpfyg xkwjf yefcsufwapmifxw k jf yefco hJ nf? aESmifxm;onfh etzppftyk pf t k ay:wGif
cJo
h nf? w,f? 'ga=umihf 'DEpS w f ifjywm[m etz xGufay:aeonfhowif;rsm;t& t"duwm0ef&+dS yD; tu,fI a':atmif
tJepf , D bl . D wGb J uftaxGaxGt udk yxrqH;k t}udrf yGiyhf iG v hf if;vif;eJ@ a':atmifqef;pk=unftaejzifh ,cifyHk qef;pk=unfwpkw H &mjzpfcyhJ gu ppftyk pf k
wGi;f a&;rSL; (2) jzpfol OD;rsK;d 0if;u “us pdeaf c:wJw h kud yf yGJ jJ zpfygw,f? tJ'w D ku d f rSev f ufcaH eusjzpfonfh tpm;taomuf tay:wGio f mwm0ef&o dS nf[k tJepf , D b l D
aemfw@dk 'Dvy_ &f mS ;r_updk cJw h m tawmf=um yJ[
G m vlxt k &Sed jf rifv h mwmeJ@tr# atmif rsm;ukd vufc&H efjiif;y,frr_ sm;&Sad ejcif;ESihf . oabmxm;ukad zmfjyxm;cJo h nf?
=umuwnf;uyg? ukvor*~tzG@J 0ifEidk if H axmufxm;jcif;uif;onhf ppftpd;k &tm; jrifrmS jzpfygw,f? 'ga=umifh 'Dwu k d yf aG J tmif ,if;rSwqifh tpmiwfcq H ENjywku d yf 0JG if ,ae@tcgwGif ,ckvuf&jSd zpfay:
awGe@J 'Dupd u P adk qGaEG;aeygw,f”[k ajym ukvor*~wiG f qufvufae&may;&ef jrifz@kd / ratmifjrifz@kd qw kd m txJrmS &Sw d v hJ l Ekid o f nft h qifo h @kd a&muf&ESd ikd af =umif;ESihf aeonfh a':atmifqef;pk=unfESifhywf
qkcd o hJ nf? roifah wmha=umif;udk jynfo@l vw $ af wmf xk&@J wu kd yf tGJ &Sed f b,favmufxjd rifrh vJ usef;rma&;tajctaeESihf tjcm;aom oufonft h ajctaerSerf sm; rnfo@dk &o dS nf
,ckvy_ &f mS ;r_tm; vGecf o hJ nfEh pS u
f ud,k pf m;vS,rf sm;tzJ@G . twGi;f a&;rSL; qdwk t hJ ay:rSm rlwnfwmjzpfygw,f?”[k tajctaet&yf&yfrsm;twGuf rsm;pGmpk;d udkvnf; urBmuod&aSd p&ef w&m;0if
wnf; a=unmxm;cJah omfvnf; w&m; OD;ode;f OD;rSaeI “ppftpd;k &[m vlxu k ODoed ;f OD;rS qufvufajymqkcd o hJ nf? &drzf , G &f mjzpfonf[k tqkyd ga=unmcsuf azmfxw k &f iS ;f vif;&ef etzppftpk;d &wGif
0ifjzpfrq _ odk nfjh y±emukd ppftpk;d &tm; a&G;cs,x f m;wJh tpd;k &r[kwb
f ;l ? aemuf ‚tjyif xkid ;f Ekid if t H ajcpku d f trsK;d wGif azmfjyxm;onf? wm0ef&adS =umif;ESihf jrefrmh'rD u dk a&pDa&;
xk@d jyif ukvor*~taxGaxGtwGi;f ESihf wkid ;f &if;om;rsm;ta&;rsm;twGuf
a&;rSL;.uk, d pf m;vS,jf zpfol rpPwm*rf wkud yf 0GJ ifaeonfh tzJ@G tpnf;rsm;taejzifh
bm&Duv dk nf; vufcaH wG@q&Hk efjiif;y,f vnf; a':atmifqef;pk=unf. vuf&dS
cJjh cif;/ trsKd;om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyf. tajctaetrSef ay:xGuv f mEkid af &;t
wm0ef&adS cgif;aqmifrsm;uk, d w f idk vf nf; wGuf wwfprG ;f oI 0kid ;f 0ef;vkyaf qmif=u
tqkyd gxGuaf y:aeonfo h wifrsm;ESiyhf wf yg&ef tav;teufwu dk w
f eG ;f yga=umif
oufI twnfðyajymqk&d ef tcuftcJ xkwjf yefcsufwiG af zmfjyxm;onf? Ð
pmrsuEf mS (12) tifwmAsL;rS .... tajccHxm;+yD;awmh 2010 ausmfveG cf hJ
r[mAsL[mn‡Ed id_ ;f tpnf;ta0;uae cs &ifa&m tJ'h OD ;D wnfcsu&f nfreS ;f csuaf wG
rSwx f m;wJh Ekid if aH &;&yfwnfcsuo u ajymif;vJomG ;Ekid yf govm;? qufvnf
f abm
xm;awGe@J bHv k yk if ef;pOfawG[m us,jf yef@a&m wnf&adS erSmvm;qkw d modyg&ap?
+idrf;csrf;pGmaqG;aEG;n‡dE_dif;onfhenf;jzifh wcku vlxu k a&G;cs,fxm;wJu h , kd pf m; orD;tzG@J csKyf (WLB) rSvnf; jrefrmppf wJh wyfaygif;pk}u;D jzpfay:vma&;twGuf ajz ? ? 'ort}udraf jrmuf r[m
ajz&Si;f vko d nft h wGuf apmifq h idk ;f aejcif; vS,af wGukd tm%mvJa$ jymif;jcif;r&Sb d J tpk;d &onf vlxu k a&G;aumufwifajrm‡ uf taxmuftuljzpfvrd rhf ,fvk@d ar#mv f ifh
AsL[mn‡Ed id_ ;f tpnf;ta0;uae csrSwf
jzpfa=umif;/ ok@d aomfvnf; ppftpk&d onf vlx&k @J tm%mudk twif;t"rR,x l m;wJh xm;onft h pk;d &r[kwo f nft
h wGuf ukv xm;ovdk/ pkz@JG Eikd cf &hJ ifvnf; 'DtajccH xm;wJh 2010 a&G;aumufyeJG @J ywfoufwhJ
xda&mufonfh Ekid if aH &;awG@qakH qG;aEG; tpd;k &jzpfw,f? vlxek @J ywfoufwv hJ yk f or*~wiG &f &Sx d m;onfah e&mESihf rxku d f pkpnf;xm;r_awG[m wyfaygif;pk}uD;&J@ oabmxm;udk pkpnf;+yD;wifjyxm;wm
r_rsm;ukd taumifxnfazmfaqmif&ef ysuf ief;awGrmS Oyrm-em*pfavrkew f ikd ;f '%f wefaoma=umifh ,ckvy_ &f mS ;r_tm; axmuf vwfwavm bHv k yk if ef;pOftaeeJ@ azmf
yg? ydrk u kd s,jf yef@whJ wyfaygif;pk}u;D w&yfukd
uGucf +hJ yD; ‚wk@d pw d óf uud t f pk;d &jzpfay: cH&wJv h x l ak wGe@J ywfoufv@k d vkyu f ik d af qmif cHoabmwla=umif;ajymqkcd o hJ nf? aqmifomG ;oifyh gw,f? vufawG@jzpfxeG ;f pkz@JG Eidk zf @kd twGuf aqG;aEG;n‡Ed id_ ;f aewJt h
a&;twGuf tqifh (7) qifyh g vrf;jy &Guaf y;&r,hu f pd aP wGrmS jynfyEdik if aH wGu trsKd;om;'Dru dk a&pD (vGwaf jrmuf vmEkid rf ,fh Ekid if aH &;tajctaersm;eJ@tnD qifrh mS yJ&ydS gao;w,f? vufawG@taumif
ajryku H kd qufvuftaumiftxnfazmf tultnDay;r,fu h pd aP wGukd vlxkqrD e,fajr) Ekid if jH cm;a&;wm0efcjH zpfol OD; nSEd id_ ;f csrSwo
f mG ;zd@k vdt k yfygvdrrhf ,f?
txnf razmf&ao;ygbl;? jzpfxeG ;f r_t
aqmif&u G af eonft h wGuf ,ckvy_ &f mS ;r_ a&mufatmif wmqD;aewJu h pd rP sKd;awG/ nKdtek ;f jrifu h vnf; ,ckvy_ &f mS ;r_tm; ajctaetopfrsm;udak wmh vdt k yfcsuef @J
tm; pwif&jcif;jzpfa=umif;od&onf? 'ga=umihf vlx&k @J ppfreS w f u hJ , kd pf m;vS,f vkyaf qmifvu kd jf cif;jzifh ppftpk;d &tm; ar; ? ? wyfaygif;pk}uD;u 2010 tnD jynfov l xl u k kd pOfqufrjywfwifjy
ppftpk;d &ESihf a'owGi;f Ekid if rH sm;t r[kww f hJ ppftpd;k &udk ukvor*~rmS ae tumuG,af y;aeonfh a'owGi;f Ekid if H a&G;aumufyeJG @J ywfoufwhJ r[mAsL[m ay;aeyghr,f?
aejzifv h nf; Tv_y&f mS ;r_tm; wk@H jyef&ef &mray;oifb h ;l ? &Sx d m;wJah e&muae z,f rsm;wGif tusKd;oufa&mufr&_ v Sd mrnf ajrmuf&nfreS ;f csu/f ar#mrf eS ;f csu/f OD;wnf
ysuu f u G cf yhJ gu tJepf , D bl t D aejzifh tzG@J &Smay;zd@k qw kd u hJ pd u P kd twdu k t f cHrsm;buf jzpf+yD; Ekid if w H umtokid ;f t0kid ;f taejzifh csufawGukd tajccHEikd if aH &;rl0g'tjzpf ar; ? ? tzG@J }uD;taumiftxnf
0ifEidk if rH sm;jzifh vufwaJG qmif&u G +f y;D ,ck u 'DEpS f ukvor*~rmS wifoiG ;f +yD; aqmif vnf; rdrw d @dk twku d t f cHtiftm;pkrsm;jzifh azmfaqmif&u G vf yk u f idk w f meJ@ywfouf+yD;
v_y&f mS ;r_tm; qufvufaqmif&u
rnfjzpfa=umif;vnf;od&onf?
tqkyd gvSyk &f mS ;r_tm; jynfaxmifpk
jrefrmEdik if n H eG @f aygif;tpd;k & (tJepf *D s,
ESihf jynfya&mufjrefrm jynfo@l vw
G o

D b
f mG ;

l )D
$ af wmf
&Gufr,fhtaetxm;rsKd;&Sdygw,f? 'g
a=umifh 'Dvv
wJu
awmfu,
udkiaf qmif&u
kd yk jf cif;[m tifrwefreS u
h pd jP zpfw,f? 'ga=umihf jynfol@vw
kd pf m;vS,rf sm;tzJ@G u tJ'v
G w f mrSeo f r#ukd axmufcH
D v
f ef
$ f
kd yk f
aqG;aEG;vm&vdrrhf nfjzpfa=umif; ajym
qkcd o hJ nf? xk@d jyif ,ckvy_ &f mS ;r_tm; vkyf
aqmifjcif;onf jrefrmEkid if t
onfEh ikd if aH &; vrf;a=umif;ay:wGi&f adS p
csifonfhtwGuf[kvnf; wqufwnf;
H m; rSeu f ef “nDnw G af &;twGuv
tjyeftvSet
f nf;
f od
wjcm;jznfph u

}uD; tj
G af jym=um;csiw
ajz? ? ydkrku
z pf pkp nf ;
d s,fjyef@ww
Eki
d z
f @
k
nDra_ wG/ tcuftcJawG &SEd ikd yf gw,f? us
trSwjf yKr?I aemfw@kd NCUB taeeJ@ \d;k om;yGivhf if;r_
d óu ;
d
f mrsm;&S&d if?

yrf
hJ yfaygif;pk
; &mrSm rwl

ud, k pf m;vS,f (30) ausmEf iS zhf @GJ pnf;xm; wJt h a=umif; a=unmcsux f w k w f mjzpfyg ajymqkcd o hJ nf? tjyeftvSeaf v;pm;rI tajccHe@J 'Dae@umv wkud yf &JG @J awmif;
onfh jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,rf sm; w,f?”[k ajymqkcd o hJ nf? vkðH cHa&;aumifp. D t+rw J rf;tzG@J 0if
tzJ@G w@kd rv S nf; óuq d adk xmufcv H udk o f nf? xk@d tjyif “2010 a&G;aumufyu G J kd (5) Ekid if t H ygt0if ukvor*~tzG@J 0if
oabmxm;awGeJY qdudarkk usmf r_ sm;udk jznfq h nf;Ekid zf @kd / pdraf c:r_rsm;
vm$ ;Ekid zf @kd trsKd;om;a&;wm0ef
ppftyk pf o k nf tm%mudk t"rRord ;f vnf; olw@kd óu+d yD;awmhac:xm;yg+yD? ac: Ekid if rH sm;taejzifv h nf; uk, d pf m;vS,jf zpf tiftm;pktm;vH;k w&yftaeeJ@ tm;xkwof mG ;rSmjzpfygw,f?
ydu
k , f il ifxm;+yD; jynfov l x l w k &yfv;kH rS xm;wJt h wGuf 'Da&G;aumufyu GJ vnf; r_ped af c:r_aumfrwD (Credential Chall- vufwJG nDnwG af &;twGuvf nf; tjyeftvSetf od
a&G;cs,w f ifajrm‡ ufxm;onfh jynfo@l vw $ f wenf;tm;jzifh vlxu k kd twif;t=uyfzd enge Committee) wGif ADwt dk m%mok;H ykid f trSwðf yr_/ tjyeftvSeaf v;pm;r_ oabm
awmfu, kd pf m;vS,rf sm;tm;vnf; tm%m ESyd +f yD; olwk@d vkcd sifwyhJ kpH v H kyo f mG ;rSmjzpf cGirhf &So d nft h wGuf Tv_y&f mS ;r_onf jref aqmif&GuMf uzdu Yk v kd nf; xm;awGeJ@ tiftm;pktm;vHk; vufwGJ
vJa$ jymif;ay;&ef ysufuu G cf o hJ nft h jyif ygw,f? vlxu k uef@uu G w f u hJ pd rP eS o f r# rmppftpk;d &tm; zdtm;ay;Ekid v f rd rhf nf wduk w f eG ;f vdyk g w,f? aqmif&uG =f uzd@k uvkd nf; wduk wf eG ;f vdyk g
jynfojl ynfom;rsm;tay:wGiv f nf; pmem udv k nf; twif;t=uyfzEd ydS rf mS jzpfygw,f/ jzpfa=umif;ajymqkcd o hJ nf? Ð w,f? Ð
atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0on
0onf
á owif;pOf (14) trSwf (99)

ppftyk pf \k a&G;aumufy&JG v'ftm; todtrSwjf yKrnfr[kw[


f k jynfov
Yl w
T af wmfu,
kd pf m;jyKaumfrwD (pDtm&fyyD )D \
tD;tJefpDyOörtBudrfnDvmcHwGif xkwfjyefaMunm (10) ESpaf jrmuftcrf;tem; xkid ;f -jrefrme,fpyfwae&mwGiu
f si;f y
trsKd;om;nDvmcHuvnf; w&m;r0if pufwifbmv (16) &uf? oGm;cJo h nf? [k jynfo@l vw $ af wmfu,dk pf m;ðyaumfrwD
bl;vk@d usaemfw@dk jrifw,f? wu,fyh g0if 2008 ckEpS /f pufwifbmv (16) jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtrsKd;om; ay:aygufvm&jcif;ta=umif;ukd OD;vSO;D rS
oifh yg0ifxu dk w f hJ 1990 a&G;aumufyrJG mS &ufae@wiG u f sa&mufco hJ nf jynfo@l vw $ f aumifpo D bmywdtzJ@G 0ifwOD;jzpfol OD; ajymqko d mG ;onf?
tEkid &f &Sx d m;wJh jynfo@l vw $ af wmfu, dk pf m; awmfu, k d pf m;ðyaumfrwD (CRPP) . (10) cdik pf ;dk Edik af tmifu jynfwiG ;f wGiv f yk u
f ikd f jynfol@v$wfawmfudk,fpm;ðyaumf
vS,af wGrygbl;? wkid ;f &if;om;uk, d pf m; ESpaf jrmuftcrf;tem;w&yftm; xdik ;f - aqmif&u G af e&onfh pDtm&fyyD t D aeESihf rwD ay:aygufvmap&ef oufqikd &f mygwD
vS,af wGvnf;rygbl;? trsK;d om;nDvmcH jrefrme,fpyfwae&m&Sd z'drk ef;&Smvm;zef; tuef@towfrsm;=um;rS \ke;f uefvy_ &f mS ; tzJ@G tpnf;toD;oD;rS jynfo@l vw $ af wmf
&J@&&Scd sufay:rSma&;qGx J m;wJh zG@J pnf;ykH cef;raqmifwiG f usif;yðyvkycf o hJ nf? ae&jcif;jzpfaoma=umifh jyifywGizf @GJ pnf; ud, k pf m;vS,rf sm;.vufrw S rf sm;udk v#K@d
tajccHOya'uvnf; ppftm%m&Sipf epf tqkyd gtcrf;tem;ok@d jynfya&muf xm;onfh jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,f 0Supf mG aumufc+H yD; ygwDOuUÏrsm;xHok@d
uko d mumuG,jf yÏmef;r,fh zG@J pnf;ykt H ajc v$waf wmfu, dk pf m;vS,w f csKd@/ r[mrdwf rsm;tzJ@G (MPU) rS ud, k pf m;ðyaumfrwD tyfESHjcif;rSpwifcJha=umif;/ trsKd;om;
cHOya'jzpfwt hJ wGuf vufrcHb;l ? tJ'h zD @JG tzG@J toD;oD;rS acgif;aqmifwcsKd@EiS hf o ud, k pf m; taumiftxnfazmfaqmif&u G f 'Dru kd a&pDtzJ@G csKyfonf rJtrsm;qH;k jzifh
pnf;ykt H ajccHOya'ukd vlxq k ENc, H yl eJG @J wif;rD', D mXmetoD;oD;wk@d rS wufa&muf &efuv kd nf; wdu k wf eG ;f ajym=um;oGm;onf? tEkid &f &Scd +hJy;D a':atmifqef;pk=unf acgif;
usi;f yaewJt h csed rf mS vnf;yJ rw&m;r_awG cJ=h u+y;D / wufa&mufvm=uonfh r[mrdwf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf (vGwf aqmifI v$waf wmfac:Edik &f ef awmif;qdk
trsm;}uD;&Sw d ,f? w&m;enf;vrf;rus tzG@J toD;oD;rSacgif;aqmifrsm;ESihf jynfo@l ajrmufe,fajr) OuUÏjzpfol OD;wifatmif vduk o f nft h csed rf pS wifum v$waf wmfu, kd f
bl;?”[lI ppftpk;d &a&;qGo J nfh zG@J pnf; v$waf wmfu, dk pf m;vS,w f @dk rS pDtm&fyyD D u jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;ðyaumfrwD pm;vS,rf sm;tm; ppftpd;k &u pwifzrf;
a'guw
f m qvkid ;f vserf eI ;f qmacgi;f ykHESifhywfoufI okH;oyfajymqkdcJhonf?
xk@d jyif vmrnfh 2010 wGiu f si;f yrnfjzpf
=o*kwv f (29) &uf? onfah &G;aumufyrJG S xGuaf y:vmrnft h pk;d
wkid ;f &if;om;rsm;t=um; pnf;vk;H nD &ukv d nf; rdrw d @dk vckd sifonft h pk;d & rjzpf
!Gwrf E_ iS hf yl;aygif;aqmif&u G rf r_ sm;wk;d jri‡ hf vmEkid o f nft h wGuf vufrcHEidk af =umif;
vmapa&;tm;&nf&, G If rwfv 2004 ukv d nf; wqufwnf;ajymqkcd o hJ nf?
ckEpS f wkid ;f &if;om;vlrsK;d pkrsm;jzifh zG@J pnf; etzppftpk;d &taejzifv h nf; jrefrm
cJo
h nfh wkid ;f &if;om;vlrsKd;rsm;aumifpD Ekid if .H w&m;0ifonft h pk;d &w&yf trSew f
(jynfaxmifpjk refrmEkid if )H . yOPrt}udrf u,fay:aygufjzpfxeG ;f vmapa&;twGuf
nDvmcHudk xkid ;f Ekid if w H ae&mwGif =o*kwf a':atmifqef;pk=unftygt0if wkid ;f &if;
v (24) &ufrS (28) &ufae@txdusi;f om;vlrsK;d acgif;aqmifrsm;yg0ifonfh Ekid if H
ycJ+h y;D tD;tJepf t D r_aqmifopfrsm;ukv d nf; a&;awG@qHk aqG;aEG;yGw J &yfuv dk nf; OD;
a&G;cs,fwifajrm‡ ufcahJ =umif; od&onf? wnfaqG;aEG;onfah =umif; a=unmcsuf
u&ifet D rsKd;om;wk;d wufa&;ygwD wGifazmfjyxm;onf? 1990 ckESpfa&G;
OuUÏ clxb J ;l zJtm; OuUÏ/ csi;f trsK;d om; aumufyw JG iG t f Ekid &f &Scd o hJ nfh Ekid if aH &;ygwD jynfov Ul w T af wmfu, dk pf m;jyKaumfrwD\ (10) ESpjf ynft h crf;tem;tm; xkid ;f -jrefrme,fpyfwae&mwGiu f si;f ypOf
aumifprD S a'gufwmqvkid ;f vsefre_ ;f qm rsm;taejzifv h nf; ppftpk;d &usif;yrnfh zGJ@pnf;wnfaxmifcJh&onfh&nf&G,fcsuf (CRPP) . (10) ESpw f mumv jzwfoef; qD;cJjh cif;jzpfonf[k pDtm&fyyD pD wifz@JGpnf;
acgif;rS 'kOuUÏ/ u&iftrsK;d om;tpnf; 2010 a&G;aumufyo JG nf ‚wk@d pw d óf uu d f ESihf (10) ESpw f mtwGi;f vkyaf qmifco hJ nfh cJ&h r_ordik ;f onf cufc=J urf;wrf;a=umif;udk onft h csed w f iG f uk, d w f idk u
f , kd u f syg0ifco hJ nfh
t\k;H taxGaxGtwGi;f a&;rSL; Akv d rf LS ;wl; a&;qGx J m;onfv h rf;jyajrykt H m; taumif vkyif ef;wm0efrsm;ukd &Si;f vif;ajym=um; “1990 ckEpS f a&G;aumufy&G J v'fukd tajc &ckid 'f rD u dk a&pDtzG@J csKyfrS OD;xGe;f 0if;u
wl;av;rS 'kOuUÏ/ ucsit f rsK;d om;uGe*f txnfazmfaqmifaejcif;omjzpfonft h oGm;cJo h nf? ðy+yD;awmhrS tJ'&D v'f&@J ref;'dwf (Man- ajymjycJo h nf?
&ufrS rckcd eG q f mu taxGaxGtwGi;f a&; wGuf qufvufqef@usifuef@uu G =f uyg jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,w f OD; gate) udyk t kH yf+y;D awmhrS usaemfw@kd pt D m&f xk@d jyif tzrf;tqD;cHxm;&onfh &Sr;f
rSL;/ u&iftrsKd;om;tpnf;t\k;H rS A'kd &efuv dk nf; tqkyd ga=unmcsuw f iG f azmfjy jzpfonfh OD;vSO;D u pDtm&fyyD o D nftcuf yDyq D kwd m jynfol@vw $ af wmfuk, d pf m;ðy trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf/ &cdik 'f rD u kd
apma';ApfaxmrS wJzG uftaxGaxGtwGi;f xm;onf? tcJrsK;d pk=H um;wGif \ke;f uefaqmif&u G af e aumfrwDz@GJ pnf;&jcif;jzpfw,f? 'Dae@ tJ'D a&pDtzJ@G csKyf/ rGe'f rD u kd a&pDtzJ@G csKyf/ Zdrk ;D
a&;rSL;/ csi;f trsK;d om;wyfO;D rS a'gufwm ,ae@tcsdew f iG f jrefrmEkid if t H wGi;f &onft h wGuf rdrw d @kd jynfol@vw G af wmf vdzk @GJ pnf;cJo h vdyk J jynfo@l vw $ af wmfu, kd f trsK;d om;uGe*f &uftzJ@G w@kd rS jynfo@l vw $ f
a&$cg;u wGzJ uftaxGaxGtwGi;f a&;rSL; jzpfay:v#u&f o dS nfh t=uyftwnf;jy± uk, d pf m;vS,rf sm;or*~ (MPU) rS ulnD pm;ðyaumfrwD&@J (10) ESpw f mumvo awmfu, kd pf m;vS,rf sm;u ‚wd@k .ud, k f
tjzpf toD;oD;a&G;cs,w f ifajrm‡ ufcah J =umif; emaygif;pku H v dk nf; urBmu h v k or*~. }uD; jznfq h nf;ay;ae&+yD; tjcm;tzG@J tpnf; rdki;f udk jyefok;H oyf=unf&h if tifrwefrS pm;vS,t f jzpf OD;at;omatmiftm; a&G;
od&onf? =uyfra_ tmufwiG f tdref ;D csif;Ekid if rH sm;rS toD;oD;taejzifv h nf; twlwuGy;l aygif; =urf;wrf;cufxefwJh ca&mif;vrf;udk cs,v f ukd +f y;D trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf
tqkyd gnv D mcHwiG f ppftpk;d &rS wzuf etzppfptpk;d &tm; awG@qaHk qG;aEG;a&; yg0if=uyg&ef zdw=f um;ajymqkcd o hJ nf? av#mufvrS ;f vmcJ&h wJh acgif;aqmifrsm; rSu, kd pf m;vS,f (9) OD;/ pkpak ygif; (10)
owfa&;qGcJ +hJ yD; twif;t"rRtwnfðy vrf;a=umif;ay:ok@d a&muf&adS tmif pGr;f qufvuf+y;D “usaemfw@kd OD;xdyx f m; jzpfw,fv@kd usaemfajymcsifygw,f? bm OD;jzifh jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;ðyaumf
xm;cJo h nfzh @JGpnf;ykEH iS hf vmrnfh 2010 wGif aqmifoifah =umif; tqkyd gnDvmcH}uD;rS wJh jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;ðyaumfrwD a=umifv h nf;qd&k if 'Dae@xad tmifawmif rwD jzpfay:vm&jcif;jzpfa=umif;ukv d nf;
ppftpkd;&rSusif;ynfh a&G;aumufyGJESifh awmif;qkcd o hJ nf? [m txJxrJ mS tusOf;tusyfe@J / csKyf jynfol@vw $ af wmfuk, d pf m;vS,f (400) OD;xGe;f 0if;u wqufwnf;ajymqdck o hJ nf?
,if;a&G;aumufyrJG S xGuaf y:vmrnf&h v'f ,if;nDvmcHo@dk tD;tJepf . D tajccH aESmifra_ ygif;pH/k usyw f nf;r_aygif;pH/k ESyd u f yG f ausm&f @J ref;'dwf (Mangate) udk pDtm&fyyD D tqkyd gtcrf;tem;ok@d jynfo@l vw $ f
tm; todtrSwrf ðya=umif; xkwjf yefa=u tzG@J tpnf;rsm;jzpfonfh wkid ;f &if;om;jynf r_aygif;pHek @J rv_yEf ikd rf &Sm;Edik w f uhJ mvrSm/ rSmvkyaf eayr,fv h @kd etz&J@todtrSwðf y awmfu, dk pf m;vS,rf sm;tzG@J / jynfaxmifpk
nmcJo h nf? (7) ck. Ekid if aH &;tzG@J tpnf;rsm;rS trsK;d jynfyrSm&Sad ewJh jynfo@l vw $ af wmfrsm;udk r_ukd 'Dae@txdr&&Scd yhJ gbl;? tJ'v D rkd &Sw d /hJ jrefrmEkid if t H rsK;d om;aumifp/D jrefrmjynf
tD;tJepf . D 'kOuUÏopfjzpfol a'guf orD;rsm;/ vli,frsm;ESihf vlxt k ajcðytzG@J ud, k pf m;ðyEdik af om tpktpnf;w&yfjzpfwhJ zdEydS af ewJ=h um;rSm pDtm&fyyD [ D m olvyk f 'Dru dk &ufwpfr[mrdwt f zG@J csKyf (r'rc)
wmqvkdif;vsefr_ef;qmacgif;u“\kwf tpnf;rsm;rS uk, d pf m;vS,rf sm; pkpak ygif; jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,rf sm;or*~ &r,fv h yk if ef;udk wpdu k rf wfrwfvyk cf w hJ m wk@d rS oabmxm;a=unmcsufrsm;xkwf
rwftwkid ;f vky+f yD;awmh usif;yoGm;wJh (55) OD;wufa&mufcahJ =umif;od&onf? taeeJ@ usaemfw@kd u vdt k yfcsufrsm;udk usaemfw@kd awG@&ygw,f?” jyefay;yk@d c+hJ y;D tqkyd gxkwjf yefa=unmcsuf
jznhpf u G +f yD;awmh/ uGuv f yfuav;awGukd 1995 ckEpS rf pS wifI a':atmifqef; rsm;tm; tJepf , D b l . D wGb J uftaxGaxG
jznfah y;aejcif;jzpfw,fv@kd usaemfw@kd t pk=unfEiS t hf wl wdik ;f &if;om;acgif;aqmif twGi;f a&;rSL; (1) OD;jrifo h % d ;f / jynfo@l

ppfuReftjzpff aeeJ@ wifjyaejcif;jzpfygw,f”


“usaemfw@kd &@J ordik ;f a=umif;t&rSm ckEpS x
usaemfw@kd zufu xif[yfvmwJah e@rsm;udk v_y&f mS ;aqmif&u
rsm;. tðrawpOf;pm;awG;ac:r_rS 1998 v$waf wmfu,
f d (3) ESpw f mumvtwGi;f óu;d yrf; v_id /f vl@abmifopfygwD. taxGaxGt
G &f mrS jynfo@l vw
dk pf m;vS,w

$ af wmf wGi;f a&;rSL;jzpfol ukad iGvif;wk@d rS toD;


f OD;jzpfol OD;0if;

... EGH e pf r cH...


tm;vH;k óu;d yrf;aqmif&u G of mG ;rSmjzpfyg ud, k pf m;ðyaumfrwDtjzpf cufcufccJ aJ y: oD;zwf=um;cJ+h yD; qdyu f rf;òrd@e,f jynfo@l
w,f? twwfEikd q f ;kH usaemfw@kd e@J twl aygufvm&jcif;jzpf+yD; ordik ;f a=umif;. v$waf wmfu, dk pf m;v,fjzpfonfh a':pef;
tm;vH;k aomtzJ@G tpnf;awGu vdt k yf apcdik ;f r_/ ordik ;f a=umif;.vdt k yfcsu/f Edik if H pef;rS aus;Zl;wifpum;ajym=um;um t
csufrsm;udk yl;aygif;jznfph u G yf g0ifulnD a&;vkyu f kid af qmif&u G af ecsdew f iG f jznfh crf;em;tm; \kyo f rd ;f cJo h nf?
aqmif&u G af y;apcsiyf gw,f”[k ajymqkd qnf;r_t& ay:aygufvm&jcif;jzpfonf Ð
jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0onf atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf
trSwf (99) áowif;pOf (15)
=o*kwv f (8) &ufae@rmS xkwaf 0 at;udzk rf;rdvu dk yf gw,f? 1957 ckEpS rf mS opfjyXmef;+yD;jzpfonf? Oya'opft& aqmif;yg;udk ed*;Hk csKyfjyygw,f? rSm;ae+yDvm;?
vku d w f hJ armf'efowif;*sme,frmS armif csr;f at;ppfwrf; xGuaf y:vmygw,f? t a&G;aumufyo JG pfay:vmrnf? xk@d a=umifh txufrmS aumufEw _ af zmfjyvdu
k w
f hJ 4? trsKd;om;aoG;pnf;a&;OD;wnf
pl;prf; (OD;csr;f at;) &J@aqmif;yg;wyk'f azmf zrf;cH&+yD; OD;csrf;at;a&S@rmS vrf; (2) vuf&w dS yfrawmftpd;k &onf tdraf pmihf armifp;l prf;&J@ pmyd'k af wGt&/ twnfðy csufxm;&Sw d phJ m;yGw J idk ;f aqG;aEG;yGaJ wG
jyxm;ygw,f? “Ekid if aH &;opfjcif; jzwf oG,&f adS eygw,f? (1) Ekid if aH wmfyek uf ek rf _ tpdk;&oabmjzpfomG ;onf? tdraf pmihf vdu k wf zhJ @JG pnf;yHo
k pfukd Edik if aH &;ygwDwikd ;f usif;y=uzk@d awmif;qkcd suf[m acwfr&Sd
ueJ,OS =f unfq h w dk ”hJ aqmif;yg;jzpfygw,f? Oya'yk'rf (127) t& w&m;pGcJ rH vm;? tpd;k &qko d nfrmS 'kid v f }l uD;jzpfonf? odrw S ðf y&r,f? 90 ckEpS f a&G;aumufyJG awmhb;l vm;? wenf;ajym&&if tm%m
xkid ;f Ekid if EH iS hf jrefrmEkid if w H @dk &@J Ekid f iHa&; 'grSr[kwf (2) ygwD&@J vrf;pOfuq kd ef@usihf yav,mtopfawG uGi;f opfY 'kid v f l &v'fukd pGe@f vw G yf pf&r,f? 'dik , f mavmhcf &Sipf epfrS 'Dru dk a&pDpepfqu D ;l ajymif;&m
jzpf&yfawGukd E_id ;f ,SOjf yjcif;jzpfygw,f? +yD; vufeufcstnHch rH vm;qkw d m jzpfyg }u;D jzihf upm;&rnfo h abmuyif Ekid if aH &; udak wmif;qdak ezd@k rvdk 2010 a&G;aumufyJ G rSm +ird ;f csr;f wJeh nf;uku d sio hf ;Hk rvm;? r+ird ;f
qdv k w kd mu a&G;aumufyeJG @J wufvmwJh “p w,f? csr;f at;ppfwrf;qkw d m vufeuf opfjzpfz@d&k o d S nf? TEkid if aH &;opfonf xkid ;f udk jrefjrefusi;f yEkid af tmif 0dik ;f 0ef;axmuf csrf;wJeh nf;udk usifo h ;Hk =urvm;? toGif
rwftpd;k &”ukd E_wx f u G af y;zd@k awmif;qdk cstnHch jH cif;jzpfygw,f? pmwrf;&J@ qkv d dk Ekid if aH &;opfEiS hf jcm;em;ygvdrrfh nf? jrefrm cH&r,f? 'ga=umifh ypPujQ refrmhEikd if aH &; ul;ajymif;umvwku d yf JG ykpH H (2) rsKd;ukd
wJq h ENjyyGaJ wGukd rSm;,Gi;f w,fq+kd yD; jypf csuu f (55) vrf;pOfukd a0zefwu dk cf u
dk f Ekid if aH &;opfY b,fvydk av,mopfawG rSm (Speed) jrefEe_ ;f u t"duvd@k oluqdk qkv d ydk gw,f?


wif\w _ cf swahJ qmif;yg;jzpfygw,f? wenf; 5? (3) yGiq hf idk af qG;aEG;yGaJ wmif;qkd
ajym&&if twdu k cf EH ikd if aH &;orm;awGudk csufrmS ;ovm;?
qef@usix f m;wJh a&;om;csujf zpfygw,f?
jrefrmjynfoal wG&UJ 6? vlrsK;d pkawG&@J wef;wla&;eJ@ ud, k f
ol@aqmif;yg;rSm 'Dvkq d kx d m;ygw,f? r[mAsL[m&nfreS ;f csuu f ydik jf yXmef;cGiu hf kd odrw S ðf y˜ rðyqkw d m trsK;d
“Edik if aH &;topftrnfcIH twdu k cf H om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk OD;wnfwm
wd@k u tpd;k &tzG@J tm; t,Ht k =unfr&Sd ppftmPm&Sit f pd;k &udjk zKwcf sNy;D r[kwaf ybl;vm;?
tqdw k ifoiG ;f onf? 0ef}uD;csKyfEiS hf 0ef}uD; 'Dru kd a&pDtpd;k & 7? ESpaf ygif; (60) &Sn=f umcJ+h yD;jzpf
tzGJ t h m; trsKd;trsKd;a0zef\w _ cf sonf? wJhjynfwGif;ppfyGJudk tqkH;owfoifh+yDr
tpd;k &bufrv S nf; jyefvnfcck aH csyonf? xlaxmifzkd jh zpfygw,f.../ [kwyf gvm;? q&m}u;D ocifu, kd af wmfrid_ ;f
armifp;l prf;u xdik ;f Edik if t H wGi;f vlxv k y_ f &J@qENreG rf [kwb f ;l vm;? ('Dae@acwf jref
&Sm;r_rsm;udk rSm;,Gi;f a=umif;azmfjyvd&k if;
armifp;l prf;[m rmhEkdifiHa&;r[mAsL[mjy±emawGvdk
jzpfygw,f? wenf;ajym&&if a&G;aumuf jrefrmjynfoal wG twGi;f rSm ,lqygw,f?
yGeJ @J wufvmwJt h pd;k &udk uef@uu G q f ENawG (88) ckESpf tm%modr;f pOfu ppf
udrk mS ;,Gi;f a=umif;azmfjyjcif;jzpfygonf? ½Iyaf xG;rIawGjzpfay:atmif aumifpu D aps;uGupf ;D yGm;a&;pepf/ ygwD
ol@&@J a&;om;csuaf wGuk d oH;k oyf=unfh ppf0g'aD wGtvku d s pk'H rD udk a&pDpepfw@dkudk azmfaqmifay;w,f
&if xdik ;f jynfoal wG&@J 'Dru kd a&pDvw G v f yf vk@d urBmxda=unmay;cJw h ,f? 'Duae h
r_awGukd 0efcx H m;ygw,f? prwftpk;d &udk olaU qmif;yg;a&;om;jcif; txd olw@dk [m pD;yGm;a&;t&/ Ekid if aH &;
axmufcv H u kd w f ahJ &;om;csujf zpfygw,f? t& ðyjyifajymif;vJra_ wG bmwckr# t
“prwf”tpd;k &&J@ tusifyh sufr/_ jc
jzpfygw,f .../ aumiftxnfazmfjcif;r&Syd g? 'ga=umihf
pm;r_awGuq kd ef@usiw f Jh v_y&f mS ;r_awGjzpf &[ef;oHCmawG/ Ekid if aH &;orm;awG/ jynf
ygw,f? jrefrmEkid if aH &;u xdik ;f Ekid if aH &; olawG[m tm%m&Sipf epfukd acsrSLef;
eJ@v;kH 0rwlyg? ppftm%m&Sipf epf tkypf ;kd okwo f if+yD;/ 'Dru kd a&pDpepfazmfaqmif
aewJh Ekid if jH zpfygw,f? jynfoal wGu 'Drkd a&;twGuf toufaoG;awGe@J &if;ES;D wku d f
ua&pepfazmfaqmifa&;twGuf vHyk rf; yG0J ifaejcif;jzpfygw,f? OD;csrf;at;rod
wdkuyf 0JG ifaecsdejf zpfygw,f? 'ga=umifrh @kd wm vk;H 0rjzpfEikd yf g?
xdik Ef idk if eH @J ,SOòf ydio f ;kH oyfr,fq&kd if vH;k 0 aqmif;yg;&Si[ f m 1991 - 92 um
rSm;,Gi;f ygw,f? vawGrmS tif;pdef e&odrpf cef;rSm ole@J
jrefrmjynfoal wG&@J r[mAsL[m&nfreS ;f twlaexkid cf zhJ ;l ygw,f? yk*Kd~ vfa&;tm
csufu ppftm%m&Sit f pd;k &udðk zwfcs+yD; Cmw vH;k 0rxm;&Syd g?
'Dru kd a&pDtpd;k &xlaxmifzkd hjzpfygw,f? OD;csrf;at;[m jynfoal wGudk Ekid if H
armifpl;prf;[m jrefrmjynfolawG a&;r_id ;f vk;H awGwu dk af u|;+y;D ppf0g'DawGukd
twGi;f rSm \_yaf xG;r_awGjzpfay:atmif ppf tvScsufay;aewmukad wmh vk;H 0&yfpJ
0g'DawGtvku d s ol@aqmif;yg;a&;om;jcif; oif+h yDv@dk wku d w f eG ;f vku d yf gw,f?
jzpfygw,f? 2010 a&G;aumufyjJ Gzpfz@k d et tar&duefo\H ;Hk uxkwaf 0ay;vku d f
ztpd;k &txdik &f zd@k taxmuftulðyjcif; wJh OD;csrf;at;&J@bmomjyefpmtkyaf wG
jzpfygw,f? Edik if aH &;t& &efou l kd r_erf mS ; +yD; uGejf rLepfygwDukt d nHch H Oya'wGi;f ay:xGuv f mrnfrod? a&G;aumufyq J G idk &f m ygw,f? vmr,fah &G;aumufyrJ G mS yav,m twGuf a':vmaomif;ode;f cs&D cJ+h y;D vJjzpf
oGm;atmifóu;d yrf;csufvnf;jzpfygonf? 0ifa&mufa&;jzpfygw,f? tJ'h t D csed u
f òrd@ Oya'opfay:urSom cef@reS ;f Ekid yf gvrd rh f nf? opfawG (trwfavmif;) 0ifa&mufupm; ygw,f? jrefrmEkid if aH &;rSm 0ifa&mufrid_ ;f
'gjzif&h if vGecf w hJ EhJ pS af ygif; (50) t ay:rSm tiftm;}u;D rm;wJh Armjynftvkyf vuf&t dS ajctaeY jrefrmEkid if . H Ekid f =uzd@k wdu k w f eG ;f vduk w
f thJ "dyg` ,fjzpfygw,f? wku d rf /_ ppf0g'DawGtóuu d af &;om;csuf
wGi;f jrefrmhEikd if aH &;rSm trSm;awGb,f orm;ygwDu vlppfwrf;udk jyif;xefpmG xk;d iHa&;jzpfxeG ;f r_onf (Speed) jrefEe_ ;f jy± tu,fIom'kid , f mavmh (pum;0kid ;f aqG; awGukd &yfem;oifyh g+yD? wuUov kd jf rwfo/l
ESp}f udru f sL;vGeyf govJ? ESuw f u dk cf udk cf w
hJ ,f? “csr;f at;” ppfwrf; emjzpfonf? pOfòydit f pDtpOf wjcm;a&G; aEG;yG)J udk w&m;aoukid pf x JG m;cJ&h if rku
d f aygufp/ yckuLU wifa&$/ ausmjf rifch idk w f @dk e@J
qef;ppf=unf&h atmif æ a0zefcsufpmwrf;jzpfygw,f? vuFsmt cs,pf &mtpDtpOfEiS hf zd&k rfw@kd onf jzpfEikd f rJrv _ @dk qkv d u dk jf yefygw,f? vrf;cG&J yfwnfjyzk@d t=uHðyvku d yf gw,f?
1995 ckESprf Sm uGejf rLepfygwD&@J acsmif0g'vrf;pOftjzpf jypfwif\@H_ cscJyh g acsr&S?d (xd@k a=umif)h jzpfEikd af cs wu,f touf (80) ausmt f &G,af &mufae 1962 ckESp/f Akv d cf sKyfae0if;/ Akv d f
wdik ;f aumfrwDtqifeh @J wm0efay;csut f & w,f? 'gu yxrt}udrt f rSm;yg/ &Sad eonft h pDtpOfukd jrefjrefjzpfatmif +y;D jzpfwhJ armifp;l prf; (ac:) OD;csr;f at; csKyfatmif}uD;wkd@ tm%modrf;pOfu
&efuek af ejynfawmfa&mufvmcJw h ,f? 'kw, d t}udrt f rSm;uawmh 1965 wdu k wf eG ;f zd@k jzpfonf? xd@k a=umifh (Speed) [m wwd,t}urd Ef idk if aH &;trSm;udk usL; axmufcyH ;l aygif;cJ=h uwJh Akv d rf LS ;zk;d uGe;f
ol[m“ae;&Si;f ” owif;pm t,f'D ckEpS af wmfveS af &;aumifpD tm%modr;f jrefEe_ ;f onf t"dujy±emjzpfonf? T vGeo f jlzpfygw,f? ppf0g'aD wG&@J aemufvu dk f xGe;f / ae@pOf OD;xGe;f az/ q&m}uD; yJc;l
wmcsKyf “OD;avm\k;H ”eJ@ awG@q+Hk yD; (55) pOfujzpfygw,f? jrefrmhq&dk , S v f pfvrf; ae&mY tvSwefqmqifrE_ iS hf tESpo f m& vufuik d 'f w k t f jzpf cH,v l ud k jfcif;jzpfygw,f? OD;om'if OD;atmifoef; OD;ode;f azjrif/h
vrf;pOfudk aqG;aEG;&Si;f jycJw h ,f? tJ'h pD m pOfuakd xmufc+H yD; b¾ma&;eJ@tcGeaf wmf wd@k jcm;em;yHw k @kd ukd owd&t dS yfayonf? 'dik f 'Dae@acwfjrefrmhEidk if aH &;rSm tajccH 0d'&l ocifcspfarmifw@dk &@J ordik ;f a&;&m
wrf;udv k nf; owif;pmrSm tjynft h pkH 0ef}u;D XmerSm t=uaH y;t&m&St d jzpf wm ,mavmhcf (pm;yG0J kid ;f aqG;aEG;yG)J onf tusq;H k jy±emwcsK@dud k wifjyvku d yf gw,f? trSm;awGukd jyefajymif;owd&zk@d vydk gw,f?
azmfjyay;zk@d arwWm&yfcw hJ ,f? t,f'w D m 0ef,cl yhJ gw,f? aemufyidk ;f rSm tkid pf t D uf tvSwefqmqifjcif;jzpfI tESpo f m&r 1? twnfðyvku d w f hJ zG@J pnf;ykOH ya' orkid ;f wauG@rmS Ekid if aH &;trSm;usL;
csKyfuvnf; uwdtwkid ;f pmwrf;udak zmfjy OD;b+ird ;f eJ@O;D csr;f at;wkd h pD;yGm;a&;rl0g' [kwaf y? tvSwefqmqifru _ kd pGrJ ufveG ;f udk uef@uu G rf vm;? axmufcrH vm;? vGerf cd &hJ if orkid ;f w&m;cHpm&if;ygoGm;
cJw
h ,f/ “zqv”tpk;d &twGi;f t}uD;t oabmxm;uGv J cJG w
hJ ma=umifh &mxl;u v#if (w&m;aoqkyu f ikd x
f m;v#i)f acsmif 2? 90 ckEpS f a&G;aumufy&JG v'fukd wwfw,fqw dk m 0g&ifu h avmif&iS }f uD;
us,f *,uf\u dk o f mG ;ygw,f? jynfxaJ &; xkwyf ,fc&H vku d yf gw,f? ydwrf ad e+yD; xGuv f rf;r&SEd kid af y? tvS qkwu f ikd xf m;rvm;? pGe@f vw $ rf vm;? owd&adS pvkyd gw,f?
0ef}u;D u ol@uzdk rf;rda&; vk;H yrf;tm;xkwf rk'd gefowif;*sme,frmS OD;csrf;at; wefqmqifru _ kd w&m;aoudik pf v JG #if rdu k f 3? Ekid if aH &;tusO;f om;tm;vk;H ¹cif; pdeaf usmf0if;
ygw,f? 1956 ckEpS t f wGi;f rSmbJ OD;csr;f u “jrefrmhEikd if aH &; ,ckz@JG pnf;ykOH ya' rJrj_ zpfvrd rhf nf”vd@k armifp;l prf;[m ol@ csufr&Sd v$waf y;a&;awmif;qkcd suf[m 10/ 10/ 2008? Ð
atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0on
0onf
á owif;pOf (16) trSwf (99)
tu,fI atmif ukvor*~taeeJ@ óu;d yrf;oihyf g awGr[kwyf gbl;? ESpzf ufpum; pajymae rpPwm&mZmvD&J@aqmif;yg;xJrSm rsuEf mS zk;H owif;rS
apmiho f ifw
h thJ csdeu
f kd apmifEh kid +f yD; w,f? 'Dupd eP @J ywfoufv@kd a':atmifqef; =uwmyg? wd;k wufrw _ csKd@&ydS gw,f? 'g ppftpd;k &bufu vlawGe@J awG@&if wHwm; ukvd nf; ajymqkcd o hJ nf[o k &d onf?
tJ't D wGuv f nf; rarmryrf;aeEdik f pk=unf&@J 2007 Edk0ifbm a=unmcsuf ayr,fh qufvyk pf &mawGtrsm;}uD; (t b,fEpS pf if;/ vrf;awG b,favmufwnf a':atmifqef;pk=unfonf vGecf o hJ nf=h o
r,fq&kd if æ xJrmS Edik if &H @J tusKd;pD;yGm;tusKd;twGuf rsm;}uD;) useaf eygao;w,f” vd@k vlxk aqmuf+yD;wJt h a=umif; ude;f *%mef;awG *kwv f v,fyidk ;f rSpwifI wveD;yg;cef@ rnfonfh
(Rudyard Kipling &J@ If uAsm? a': ppftpd;k &eJ@ yl;aygif;aqmif&u G rf ,fth
udk &Si;f jyzl;ygw,f? csjyw,fv@kd a&;xm;+y;D jrefrmjy±em[m tpm;taomufay;yk@d jcif;ukrd S vufrcHco hJ nfudk
atmifqef;pk=unfbmomjyef) a=umif; w&m;0ifxw k jf yefxm;+yD;jzpfyg ukvor*~ txl;oHwreftjzpfuae ude;f *%ef;awGxuf odraf rG@euf\id_ ;f wJh olr tpmiwfcq H ENjyaeonf[k trsm;rSxifjrif
w,f? (“ ... In the interest of the nation, tem;,lomG ;wJh rpPwm&mZmvDuvnf; ta=umif;udk olem;vnfw,fv@kd a&;om; vsuf&SdcJhonf? tqkdygudpPESifhywfoufI a':
rESpEf 0kd ifbmu ukvor*~&@J =um; I stand ready to cooperate with the aqmif;yg;wyk'r f mS / aqG;aEG;yGaJ wGrmS / wef; xm;ygao;w,f? 'gayr,fh rpPwm&m atmifqef;pk=unfrS ajymqkad jz=um;jcif;r&Scd [ hJ k
0ifaqmif&u G af y;r_uókduq d adk =umif; w&m; Government in order to make this wl&nfwl aqG;aEG;cGir fh &wJt h a=umif;eJ@ ZmvDuq kd ufcw H hJ rpPwm*rfbm&Duawmh od&onf? tzG@J csKyfajymcGi&hf yk*K~ v d f OD;^m%f0if;
u ,ckuJhokd@ tpm;taomufrsm;ukdvufrcHyJ
0ifa=unmcsux f w k jf yefc+hJ yD;aemuf (10) process of dialogue a success…” ) AdkvfcsKyfrSL;}uD;oef;a&$wufa&mufwJh ppftpd;k &&J@ued ;f *%mef;awGxrJ mS vH;k csm
jiif;qefaecJjh cif;onf olr.awmif;qkcd sufrsm;
vt=umrSm ukvor*~ow H refukd vufcH 'gayr,fh t"dyg` ,fe@J tcsdeZ f ,m;&Sw d hJ npmpm;yGrJ mS vnf; Adv k cf sKyfoef;a&$wOD; vduk of mG ;yH&k ygw,f?
ukd ppftpk;d &rS vku d af vsmvmap&eftwGuf qEN
awG@qzkH @kd a':atmifqef;pk=unfu jiif; awG@qak H qG;aEG;a&; (Meaningful and Time- wnf;u 'kid cf aH jymoGm;wJt h a=umif; a': rpPwm*rfbm&D&@J aemufq;kH c&D;pOf jyaecJjh cif;omjzpfonf[k ajymqko d mG ;cJo h nf? ,ck
qefvu dk yf gw,f? bound Dialogue) vdk@ a':atmifqef;pk atmifqef;pk=unfu ol@ua kd jymjywmudk ratmifjrifb;l vd@k jynfwiG ;f jynfy a0zef tcgwGif olr.awmif;qkcd sufwpdww f ykid ;f tm;
wu,fawmh ukvor*~ow H ref&@J wJt h cgrSm 'g[m vkyif ef;pOf (Process) ppftpkd;&bufrSvkdufavsmcJhojzifh tpm;tpm
+yD;cJwh rhJ wfvc&D;pOfuwnf;u “ukv wckjzpfw,fv@kd ukvor*~u ta=umif; rsm;ukd pufwifbm (17) &ufae@wiG f jyefvnf
or*~ æ b,fvv kd ”J qdw k m ar;p&m jyygw,f? jrefrmjynf&@J 'Drkdua&pDjzpf vufcHcJhonf?
ar;cGe;f jzpfaeyg+yD? tck =o*kwv f c&D;pOf pOf[m (Process) jzpfwmrSeyf gw,f? 'gay ppftpk;d &bufu olr.rdom;pkxrH S ay;yk@d
rSmawmh tajzxkwf+yD;om;jzpfoGm;yg r,fh jrefrmjynfoal wGtwGuf rSeu f efwhJ onfph mrsm; vufccH iG Ehf iS hf Ekid if jH cm;r*~Zif;rsm; zwf
w,f? jrefrmjynfupd rP mS rpPwm*rfbm&Dukd Process jzpfz@kd awmh vdy k gw,f? avmavm \_ciG whf @dk ucdk iG ðhf yvku d +f yD; olrtm;ulnaD pmifah &Smuf
a&m/ ukvor*~&@J vuf&cdS sO;f uyfre_ nf; q,f ukvor*~uoGm;aewJv h rf;a=umif; ay;aeonfh a':cifcif0if;ESihf orD;jzpfol r0if;
a[mif;udyk g ajymif;vJypf&awmhr,fqw dk hJ [m ppftpd;k &ucsrSwx f m;wJh Edik if aH &; rrwkd@.oGm;vmv_y&f mS ;r_tay:wGiv f nf; uef@
owfxm;r_rsm;ukd avsmch say;cJo h nf[o k &d onf?
tajzyg? vrf;jyajryHk (Roadmap) udk tpmoGyzf @kd
t,lcv H m$ udpEP iS yhf wfoufI ,cktcgwGif
rpPwm*rfbm&Dae&mrSm bmvd@k t óu;d pm;r_awGyjJ zpfaewmudk awG@ygw,f?
a':atmifqef;pk=unfEiS hf a&S@aeOD;=unf0if;wk@d .
pm;xd;k oifv h ?J rpPwm*rfbm&D&@J oHwref wu,fv@kd awG@qrHk o _ nf (5) }urd af jrmuf&cdS +hJ y;D tqkyd gt,l
a&;csO;f uyfra_ wG[m rnufanmvd@k jzpf wdak wmif;vSwhJ rypfy,fEikd w f hJ cHvm$ tm; aejynfawmfo@dk wifoiG ;f cJ&h m ppftpk;d
ygw,f? olu, dk w f idk u f nHzh sif;oGm;wm wrdepftwGi;f rSm &bufrS vufc&H ,lxm;&S+d yD;jzpfa=umif;ESihf t
vm;/ ppftyk pf u k yJ acsmufcsvu kd w f mvm; t"dyg̀,&f w d S ph J uUe@f ajcmufq,ftjzpf ,lcHv$mygtcsuftvufrsm;tm; twdtus
raocsmayr,fh a':atmifqef;pk=unfjcH toH;k csEdik rf ,fq&dk if ajymqkjd cif;r&Scd ahJ omfvnf; jynfph rHk &_ o dS nft h wGuf
0if;a&S@uae avmfpyDumeJ@omG ;atmfwhJ (Rudyard Kipling &J@ If uAsm? a': auseyfr&_ adS =umif; a&S@aeOD;=unf0if;xHrS od&cdS hJ
vky&f yf[m ukvor*~ow H refwOD;&J@t atmifqef;pk=unfbmomjyef) &onf? Ð
qihu f kd =u@H zw G t f zG@J 0iftqifah vmuf av#mh
pmrsuEf mS (4) ZGerf idI ;f aqmif;yg;rS ...
usomG ;ygw,f? =um;0ifaphpyfow l OD;t a&$0ga&mifawmfveS af &;[m tckpuf
aeeJ@ ESpzf uf&@J ,=kH unfr&_ atmif/ yk*Kd~ vf wifbmqdk&if wESpw f if;wif;jynfyh g+yD? usaemf oabmwlygw,f?
'Dae@ usaemfw@dk 'Doifcef;pmudk ,lEikd =f uzk@d
a&; &ifE;DS r_&atmifrvkyEf idk &f if yDyjD yif 'D=um;xJrmS etzu zG@J pnf;yHt k ajccHOy
vdkw,f?
jyif tvkyq f ufvyk v f @kdr&Edik yf gb;l ? 'Dtajc a'udk wzufouftwnfðycJo h vdk 2010 'Doifcef;pmudk ususee,l+yD; jyifqifr_
cH[m tm&S/ Oa&my/ tmz&du b,fae rSm a&G;aumufyu JG sif;yzd@k a=unmxm; jynfph o Hk nfxufjynfph aHk tmif tiftm;pkwikd ;f u t
&mrSmjzpfjzpf twlwyl gyJ? aemufwcsuu f yg+yD? 'gayr,fh a&$0ga&mifawmfveS af &; &Sed jf ri‡ v hf y_ &f mS ;ae=u+yDv@kd vnf; ,k=H unfygw,f?
ormorwf&rSd u _ pd jP zpfygw,f? +yD;cJw h hJ &J@&v'fwckjzpfwhJ awG@qakH qG;aEG;a&;udk nD!w G af &;udw k nfaqmuf=uwJah e&mrSm
rwfvc&D;pOfrmS uwnf;u rpPwm*rf
bm&DtaeeJ@ ol&@J ratmifjrifwóhJ u;d yrf;
csuaf wGukd zH;k uG,zf @kd óu;d pm;cJw
vHðk cHa&;aumifpu D w
pmxJrmS awG@Eidk yf gw,f? tck =o*kwv
c&D;rSm a':atmifqef;pk=unfu rpPwm
*rfbm&Dukd vufcrH awG@qw
h mawGukd
kd ifwhJ ol&@J tpD&ifcH

kH m[m tJ'D
f

1990 a&G;aumufyGJeJY
2010 Mum;
wck wnf;aomtajz[m awGUqHkaqG;aEG;a&;
jzpfygw,f/ rpöwm*rfbm&Du awGUqHkaqG;
Zmwfarsm}uD;tjzpf ypfxm;cJyh gw,f?
wESpq

wJt
f w kd t

h csed v
hJ csed [
f m rSerf eS u
f efueftoH;k cs
r,fq&k d if rajymif;tvJtwGuf vHak vmuf
f @kd 2002 ckEpS f awG@qakH qG;aEG;
a&;umvu a':atmifqef;pk=unfu
ajymzl;ygw,f? ( “… certainly change
is not going come within days and I don’t
tjyeftvSeaf v;pm;zk@d / tjyeftvSew

tusKd;xuf wwdki;f jynfv;kH tusKd;/ wrsKd;om;


vk;H tusK;d udrk suEf mS rlz@dk / wpdyw
wpkHvkH;tusKd;/ wckvkH;tusKd;udka&SŒ\_zkd@ txl;
vdt k yfw,fqw
wdik ;f pdwx
pdwfxm;awGjzpfygw,f?
kd t
hJ csuaf wGu nD!w
f /J ESv;Hk xJrmS t+rJpx
f efz;dk xm;
zk@d / \d;k om;ajzmifrh wfz@dk / wOD;csi;f tusK;d / wckcsi;f

f ydik ;f tusK;d xuf

G af &;orm;
JG m;&r,fh tajccH

'Dpw d xf m;awGukd rdr&d ŒJ rsufv;Hk tdro f zG,/f


tpD&ifcpH m&J@tusKd;qufv@kd awmif xif aEG;a&;uvGJvdkY wjcm;enf;vrf;udk think it’s going to come within weeks rdrd&JŒtoufozG,fxm;=ur,fqdk&if æ
p&m&Syd gw,f? yk+d y;D ta&;}uD;wJt h csuu f either. But I think we could always work usaemfwkd@ tvkyfoabmaqmifwJh pkzGJ@r_
awmh ukvor*~&@J oabmxm;jzpfygw,f?
olYtaeeJYrjrifrwd thJ aMumif; rMumcifu awmif hard to try to make the change come rsK;d awGukd rkcs&mS azGawG@&=dS uvdrrhf ,fv@dk usaemf
rpPwm*rfbm&Dwa,muf jrefrmjynfvm ajymzl;ygao;w,f/ 'Dtwkdif; taotcsm within month ...”) ,kH=unfw,f?
“\d;k om;pGmvky/f aumufusppf mG rvkyef @J ”
+y;D ol@oabmeJ@ol ajymcsi&f majymaew,f a':atmifqef;pk=unftaeeJ@ t&if
vd@k r,lqoihyf gbl;? Oyrm 2010 a&G; ,HkMunfw,fqkd&if 2010 rwkdifcifrSm uajymzl;wJt h wkid ;f jrefrmjynftajymif;
“pnf;vk;H a&;vky/f aoG;uGaJ &; rvkyef @J ”
“'Drdkua&pDenf;ESifhvkyf/ tm%m&Sifenf;
aumufyrJG mS ukvor*~taeeJ@ ulnyD g& awGYqHkaqG;aEG;a&;eJYMum;tajzwck&vmatmif tvJtwGuf apmif&h r,ft h csed [
f m vydik ;f yJ eJ@rvkyef @J ”qdw k hJ pnf;\k;H a&;vrf;!$eaf wGukd us
apvd@k ajymaewm[m olwa,mufwnf; vdw k ,fv@kd tcktcsed rf mS ,H=k unfaeao; aemfzwfzl;/ =um;zl;cJhwm=um+yD?
&J@oabmxm;r[kww f m aocsmygw,f? ukvor*¾taeeJY BudK;yrf;oihfygw,f/ w,fq&dk if a&$0g&miftvGef awG@qakH qG; tck usaemfw@dk tiftm;pkawGtm;vk;H u 'D
'gjzif&h if b,f[mu ormorwf aEG;a&;Zmwfarsm}uD;twGuf apmihaf y;cJh pnf;\k;H a&;vrf;!$eaf wGukd vufawG@usifo h ;Hk ae
=u+yq D w k d m=um;&awmh =um;&\kEH iS w h f if ta&;awmf
uswJeh nf;vrf;vJv@kd ar;p&m&Syd gw,f? =unfuoH;k E_e;f wmudk awG@&ygw,f? zGicfh sz;l ygw,f? rpPwm&mZmvD[m tJ'D wJt h csed [f m olrtwGuf vHak vmufomG ;+yD
yk}H uD;wckv;Hk twGuf usaemf om"kac:csiw f ,f?
1990 a&G;aumufyeJG @J 2010 =um; wck r=umcifuyJ ppftpd;k &jyef=um;a&; wke;f u awG@qakH qG;aEG;a&;awGjzpfatmif vd@k ajym&rSmjzpfygw,f? 'g[m ukvor*~ wae@+yD;oGm;wdkif; a&S@udkwvSrf;wdk;oGm;
wnf;aomtajz[m awG@qakH qG;aEG;a&; 0ef}uD;u “Edik if aH wmft}uD;tuJO;D aqmif =um;u aqmif&u G af y;cJo
h jl zpfygw,f? & oHwrefwa,mufukd bma=umifh vufcrH Edkif=uygapvdk@vnf; qENðyygw,f?
jzpfygw,f? rpPwm*rfbm&Du awG@qak H qG; wJt
h zG@J u av;}udr/f 0ef}uD;rsm; yg0ifwhJ v'ftjzpf apmapmu Adv k cf sKyfausmq
f ef; awG@q&kH ovJqw dk t
hJ ajz&J@ wpdww f ydik ;f 2008 ukefawmhr,f?
aEG;a&;uvGv J @kd wjcm;enf;vrf;udk ol@t tzG@J ut}udrf (20) wkid w f idk af qG;aEG;cJh ajymwJh aqG;aEG;yGt J a&twGut f wkid ;f jzpfEkid yf gw,f? xufjrufwhJ vlxkacgif; usaemfw@dk tm;vk;H \k;d om;pGm/ tajrm‡ t f jrif
aeeJ@rjrifrw d t h J a=umif; r=umcifu awmif w,f” vd@k xkwaf zmfajymqdw k m awG@vu kd f jzpfajrmufcyhJ gw,f? 'gayr,fh 'DawG@qkH aqmifwa,muftaeeJ@ 'Dxufru pOf; &Spd mG / ZGeJ yJ}uD;pGm tpGr;f ukeóf u;d pm;&if; atmif
yGt J a&muf vufwcJG sDwuf=uygpd@k v@kd tiftm;pk
ajymzl;ygao;w,f? 'Dtwkid ;f taotcsm &ygw,f? 2001§2002 umvu &Scd zhJ ;l aqG;aEG;yGaJ wG[m 2003 'Dy, J if;vky=f uH pm;aumif;pOf;pm;aeEdik yf gao;w,f? toD;oD;udk yef=um;awmif;qdv k u kd yf g&ap? ?
,H=k unfw,fq&d k if 2010 rwkid cf ifrmS awG@ wJh tJ'aD qG;aEG;yGaJ wGe@J ywfoufv@kd a': r_}uD;rSm tqH;k owfomG ;+yD; ude;f *%mef; aeoGif ZGefr_dif;
qHak qG;aEG;a&;eJ@ =um;tajzwck&vm atmifqef;pk=unfu “v#K@d 0u S af qG;aEG;yGJ awGom tzwfwifcyhJ gw,f? (=o*kwf 31/ 2008) Ð pufwifbm 25/ 2008?
jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0onf atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf
trSwf (99) áowif;pOf (17)
usaemf[m (Commanding Officer) CO vd@k ac: tqdyt f awmufyrm a=umuf&@HG aecJ&h yg+yD? ae@pOfxrf;aqmifaeuswm0eft& vdrn f mr_awGom vS,af eyga&mvm;? 'Dt&dyrf aJ tmufrmS usaemfvnf;
wJh Armppfwyfuwyf&if;rSL;wOD;yg? (Lieutenat wyf&if;rSL;jzpfwu hJ saemf[m ud, k w hf yf&if;udk jzpfygw,f? yg0ifreG ;f =uyfv@kd / \k;d om;ol wdik ;f &if;om;jynfow l &yf
Colonel) 'kAv k d rf LS ;}u;D tqifah ygAh sm? wyfr (77) vuf ppfaq;r_awG pwifðyvkycf yhJ gw,f? r0a&pmpm;ae 'Dvekd @J usaemf[m yk*K~ v d wf pkuu kd , kd pf m;ðywJ/h vH;k [mvnf; tòydòydtvJveJ @J avmui&Jtwd/ 'Dvkd
atmufcH ajcjrefwyf&if;w&if;rSm wm0efxrf;aqmif =u&wJh atmufajct&m&Spd pfonfawG&@J csK;H csK;H us rw&m;wJ/h bufpckH |w, f iG ;f r_awGe@J jynfah ewJ/h vdrn f m jynfoal wGuEkd ydS pf ufaewJt h &dyrf }J uD;[m usaemfw@kd
aeygw,f? 'Dtqift h xdumvtwGi;f usaemf[m aewJh pdw"f mwfa&;&mtajctae/ tcsderf eS v f yk f r_rsK;d pHek @J cspm;aewJh Armppfwyf}uD;rSm qufvufwm udk xm;&mae/ ap&moGm;/ cdik ;f wmvkyaf y;ae&wJh
wyfr (4) rSm ajymif;a&G@wm0efxrf;aqmifc&h J ygw,f? tm;ay;awGatmufu eif;jym;&Jabmfro d m;pkrsm; 0efxrf;aqmifvpkd w d yf g uif;rJah e+yjD zpfygw,f? usaemf wdu k yf 0JG ifaus;u|e}f u;D awGtwGuv f nf; tcsed rf a&G;ðy
wdik ;f &if;om;awGtcsi;f csi;f jyefwu kd &f wJh wdu k yf JG (10) &J@'uk aQ wGe@J / wyfajy;&JabmfawG eJ@/ w0ufomom&Sw d hJ awmif 'Davmuft=uyfqu k d af e&if usaemfv h ufatmuf pm;'kuaQ y;Edik w f hJ tnKdru trJruswhJ t&dy}f u;D ygyJ?
yGaJ vmufrmS Armppfwyfu, kd pf m;ðy wdu k yf 0JG ifco hJ wl OD; ppfonftiftm;eJ@ tem*wfwu kd yf aJG wGtwGuf &if u ppfonfawG&@J pw d "f mwfa&;&mqd&k ifawmh usaemf usaemfv@kd aumifrsKd;vnf; 'Dt&dyrf u J kd wefjyefapmf
vnf;jzpfygw,f? u&ifjynfe,feJ@ &Srf;jynfe,f av;&wJh pdwyf supf &mtajctaersK;d pHu k okd m awG@jrif rawG;&Jawmh? olw@kd uv kd nf; usaemfu, kd cf si;f pmemrd um;zd@k rpOf;pm;aveJ@ olw@kd &@J tvdak wmfrjynf\h eHk @J wif
(awmifyikd ;f ) awGrmS xd;k ppfqif=uawmh usaemfw@kd cJ&h ygw,f? r=umcifrmS ppfqifa&;xGu=f u&r,f? ayr,fh ESpo f rd phf &menf;vrf;vnf; r&Sad wmhygbl;? 'kuaQ y;Edik w f rhJ pd >mrsK;d awG/ u,forl b hJ 0eJ@ usaemf&@J
tEdki&f &Scd w hJ ,fvkd@xif&wmygyJ? bmha=umifv h q J kd wyf&if;tqifh pkz@JG avhusirhf a_ wGvyk yf g? rdrw d yftajc 'Dvekd @J usaemfbmqufvyk o f ifo
h vJqw kd mudk \k;H ydwf &JrufawG&@J y&kH yd u f vnf; oem;pzG,x f if[yfvmjyef
awmh wdik ;f &if;om;awmfveS af &;tzG@J awG olw@kd pcef; taetm; txufXmersm;od@k ae@pOfowif;ay;yd@k &uf&@J wckaomwe*FaEGrSm tdrw f cH g;udkyw d f “r ygw,f? olw@kd[m usaemft h ay: 'kurQ sK;d pHck +H y;D opPm&Sd
awGukd pGe@f cmG ay;&w,fav? olzufu, kd zh f uf usq;kH \_;H wifjyygqdw k hJ ppfwikd ;f &J@wcsuv f w $ tf rde@f awGuvnf; aESmuf,u S &f ”pmwrf;csdw+f yD; tdy, f mxJ0if ezl; ae=uygw,f? olw@kd &@J &ifxrJ mS uawmh olw@kd b0udk
r_awGawmh&=dS uwmaygh? pmemay;Edik o f l usaemft h ay: opPmapmifo h rd /_ Edik if H
0efc=H upwrf;qd&k if usaemfw@kd Armppfom;awG awmfumuG,af &;wm0efukd xrf;aqmifra_ wGygyJ?
awmf=uvdk@r[kwfygbl;? wdkif;&if;om;tzGJ@awG&J@ olw@kd rmS 'Dvpkd w d rf sKd;awGued ;f atmifaeatmifvnf;
tcdik t f rmpcef;awGukd vufeuftiftm;/ vltiftm; txufuay;wJw h m0eft& tcsed , f +l yD; usaemfu, kd f
eJ@ aumufuspw f ehJ nf;emawGo;kH +y;D wdu k cf =hJ uwmud;k ? wdik f \ku d o f iG ;f ay;cJw h myg?
aumufuspw f ,fv@kd ajym&if em;0ifrcsKad wmh ppfy&d trSew f u,fawmh usaemf&h ifxrJ mS usaemftyg
,m,fo;kH w,fv@kd yJ ppfonfawGut kd oday;=u&w,f? t0if usaemf&h aJ bmfawG[m t&dyrf }J u;D &J@ocifwpkukd
a&S@rwd;k &J@whJ ppfonfawGukd +cdr;f ajcmufv@kd wrsKd;/ tvkyaf u|;ðyae&wmjzpfa=umif; olw@kd ukd oif=um;
ajrm‡ ufyifv h @kd wzH/k rufv;kH ay;wJt h cgay;/ emVm*D&d jyoay;csiw f myg/ tckvkd qENe@J b0 o[Zmwuif;
qifuakd o&nfwu kd o f vdk Army Rum eJ@ &Jaq;wif+y;D rJph mG eJ@ =um&Snpf mG awmifw h Edik af wmhrmS r[kwaf =umif;
twif;0ifa&mufp;D eif;cdik ;f cJ&h wmyg? rpD;eif;cif usaemfu h , kd u f saemfoad e&ygw,f? usaemf&h @J opPm&Sd
uvnf; owW0geJ@vufeufrr#whJ tajrm‡ ufvufeuf &JabmfawGukd usaemf&h ifxu J trSew f &m;awG zk;H r
}uD;awGe@J wdki;f &if;om;awGacgif;razmfEkid af tmif Edik zf rd & zGit hf cH sjyrdc&hJ ifæ qdw k mawG usaemfawG;
ypfual y;=uygw,f? aocsmatmif avwyftul rdwikd ;f &ifqikd &f r,fh t&dyrf &J @J trsufa'goudk jrif
tnDawmif;/ ava=umif;ypfual y;=uwJw h u kd yf aJG wG a,mif=uufo;D xcJ&h ygw,f?
vnf; &Scd yhJ gw,f? pcef;odr;f +yD;wJt h csed rf sK;d rSmawmh 'gqd&k if 'kurQ sK;d pH=k um;u wdik ;f &if;om;awG&&dS m
ud, k ahf jr/ ud, k ahf &twGuf toufay;qyfcw hJ hJ wdik ;f t&yfqu D kd wud, k w
f nf;ajy;+yD; at;twlyt l r#ae
&if;om;tcsKd@&@J jzpftifukd rsuf0g;xifxifawG@&wJh xdik &f if; wwfprG ;f or# ulnaD z;rcGi&hf &if aumif;av
usaemf[m &ifxrJ mS rcsad tmifcpH m;cJ&h ygw,f? wdik ;f rvm;? tJ'gvnf; rjzpfEikd af o;ygbl;? 'gqdk usaemf
&if;om;wd@k &@J w&m;aomppfyt JG wGuf toufay; cspcf ifoaH ,mZOf&&dS m ppfonfawGuakd um 'Dv'kd u k ZQ kH
ckcw H t hJ mZmenfpw d "f mwfukd usaemh&f ifxrJ mS usdwf xJrSm OyuQmðycJ&h ayrSmaygh? rjzpfEkid af o;ygbl;?
+yD; csD;usL;*k%ðf yrdc&hJ ovdk/ rw&m;wJh rr#wwJh usaemfoaH ,mZOf&&dS m olw@kd &@J 'u k aQ wGukd ulnaD jz
ppfyaJG wGukd ud, k w f ikd yf g0ifwu kd cf u kd af y;ae&wJh usaemfh &Si;f ay;&if; 'kurQ sKd;pHu k u kd saemfyg cHpm;vdu k cf sifyg
&J@b0udk &G&H Smpufqkyv f mcJ&h ygw,f? jzpfEkid &f if w,f? 'Dvekd @J quf+yD; tawG;e,fcsJ@crhJ yd gw,f?
wdik ;f &if;om;tm;vH;k &J@a&S@rmS etzud, k pf m; trSm; 'Draumif;qd;k 0g;t&dyrf }J uD;vGw&f majr 'd@k jynf
awGu0kd efc+H yD; ay;vmr,ft h jypfawGuo kd m cH,cl sif wGi;f rSm &Sad vrvm;aygh? 'Draumif;qd;k 0g;}u;D vGw&f m
pdwaf y:aygufvmcJ&h ygw,f? 'ga=umifh w&m;r#wr_ ajr 'd@k jynfwiG ;f rSm wae&mom&Scd /hJ usaemfw h o l m;
r&Sw d hJ wdu k yf aJG wG/ aoewfoaH wG/ ,rf;aiG@awG/ qlyl &JabmfawG csw D uf+yD;odr;f ydu k cf siv f u kd yf g&J@? +yD;awmh
atmf[pfo/H ido

ar#mv f ifah ecJrh yd gw,f?

om;awGtwGuv
'Dwu

zd@k vm;/ 'grSr[kwf b,fo@l twGuf wdu


vJqw kd t hJ awG;awG usaemfAv
k aH wG=um;uajy;xGu+f yD; wdik ;f jynf
wck&@J at;csrf;om,mwJ+h idr;f csrf;a&;udk awmifw

kd yf aJG wG[m usaemfw@kdtwGuv


f m;/ jrefrmjynf}uD;wckv;kH +ird ;f csr;f

kd }f uD;b0rSmuwnf;u
f m;/ wdik ;f &if;

k af y;ae&wm
h

t&dyrf JBu;D &Jo


trSew
f u,fawmh usaemf&h ifxJrmS
usaemftyg t0if
usaemfh&JabmfawG[m
U cifwpkukd tvkyaf uR;jyKae&wmjzpfaMumif; olwu Ukd kd
“ tJ'aD jrrSm +idr;f r_&@J t&omudk tjynft
vdu k rf ,fv@kd =uH=uHzefzefpOf;pm;jrifa,mifrcd yhJ gw,f?
r&S?d vHk;0r&S?d t&dyrf v J w
wae&mrSr&S?d 'Dawmh 'gvJrjzpfEikd af o;bl;vd@k awG;
rd+yD; 0rf;enf;cJ&h jyefygw,f? 'gqdk 'DurBmrSm ighw@kd &@J
'kuaQ wGukd u,fwifay;Edik rf ,fo
vm;? tjcm;om,mygw,fqw
h 0r#apcHpm;

G &f majr 'dk@wkid ;f jynfrSm

h al wG r&Sad wmhb;l
kd hJ wdik ;f jynfawGuawmh
pwif+yD; usaemfah cgif;xJukd 0ifa&mufvmaecJyh g+yD? usaemfw@kd'u k aQ wGukd 'Dtwdik ;f vufyu kd =f unfah e=u&uf
aocsmygw,fAsm? usaemft h wGuv f nf; r[kwb f ;l ?
oifMum; jyoay;csiw f myg/ ovm;? oef;aygif;rsm;pGmaom 'd@k Armjynfom;awG&@J
wdik ;f &if;om;awGtwGuv f nf;r[kwb f ;l ? wEdik if v H ;kH tckvkd qE´eJbU 0 o[Zmwuif; xm0&+idr;f csr;f a&;udk 'Dvykd J vpfv#L\_xm;=uawmh
at;csr;f om,matmifaqmif&u G Ef ikd rf ,fh t&nft rJhpGmeJYMum&SnfpGmawmifhwEdkifawmhrSmr[kwfaMumif; rSmvm;vd@k rqDrqdik f tjypfwiftawG;awmifawG;
csif;vnf; etzrSmr&Sb d ;l qdw k hJ cdik rf mwJt h ajzudk cJrh yd gw,f?
usaemfwu G x f w k &f &Sad eyg+y?D 'gqdk b,fo@l twGuv f ?J
usaemfu
h ,
kd uf saemfoad e&ygw,f? wae@uawmh a&'D,rkd mS =um;rdyg&J@? urBmu h v k
aocsmwmuawmh wdik ;f jynftm%mudk twif;t"rR usaemf&h ifukd oH&nfylavmif;csovdk cHpm;ap&yg ay:vufwif+yD; pOf;pm;cef;zGichf yhJ gw,f? or*~&@J vðkH cHa&;aumifprD mS jrefrmhta&;aqG;aEG;=u
&,lxm;wJph pftpd;k &eJ@ usaemfw@kd ukd tkycf sKyftrde@f w,f? wyftajctaerSeu f kd wifjy&r,fq&kd ifawmh tJ'v D pkd Of;pm;rd+yDv@kd q&kd ifyJ trdjrefrmjynf}uD; w,fw?hJ [kww f ,f? 'g[m 'd@k &@J 'u k t Q aygif;udk u,f
ay;aewJh Head Quarter u xdyw f ef;ppfacgif;aqmif ppfonfw@kd &@J pwd "f mwfa&;&musqif;r_awG/ ppfajy;r_ wckv;kH [m ae&mrvyf t&dyrf w J ckz;kH v$r;f aewmudk wifay;r,ft h oH? u,fwif&iS ef @J toH? 'kut Q aygif;
awG/ ppfwikd ;f a'orSL;awGe@J wyfrrSL;tqifah wGqw kd hJ udp&P yfawGe@J qif;&Jiwfjywf pm&dwcW |wcf sKu H sra_ wG usaemft h jriftm\kx H rJ mS xif[yfay:vGiv f mygawmh uk+d ird ;f ap+y;D +ird ;f csr;f jcif;udak qmif=uOf;ay;r,ft h oH
tm%m\l;vlwpktwGurf #omygyJ? yJ&ydS gw,f? wyf&if;rSL;wa,muftaeeJ@ emrnf w,f? vd@k awG;awm&if; usaemfwud, k w f nf; cGet f m;jynf0h
tcktcsed rf mS wyf&if;rSL;qdw k hJ 'D&mxl;uvnf; aumif; r&&ifaeygap? emrnfrusa&;twGuf us t&dyrf J æ vmovdk cHpm;cJrh yd gw,f? 'gqdk b,fawmhun l =D ur
usaemf&h ifxu J cHpm;csuftajzudk acszsufEkdipf rG ;f aemf[m wyftwGi;f c|wf,iG ;f r_taygif;udzk ,f&mS ; [kwyf gw,f? t&dyrf }J uD; æ? vJ? b,fawmha&mufrvJ? tJ æ vm&ifvnf;
r&Sad wmhygbl;? \k;d om;ol wdik ;f &if;om;wd@k tay: +yD;/ pdw"f mwftiftm;/ =uH@cikd rf e_ @J wu kd &f nfcukd &f nf tvGeu f akd =umufp&maumif;wJ/h &ufpuf=urf; tjrefq;kH vm=uygap? aocsmwmuawmh olw@kd [m
ud, k cf sif;pmemwwfwchJ pH m;csufukd pGu J ikd cf +hJ yD;qdu k jynh0f r_&adS =umif;csn;f udo
k m wdik ;f udt
k pD&ifcw H ifjyay; ñuwfwhJ t&dyrf yJ g? yÌvufatmufvrf;qefveG ;f wJh
wnf;u 'Dxufjrifw h &hJ mxl;udv k nf; usaemf&h ifxrJ mS cJ&h ygw,f? 'gawG[m vdrn f mr_urkd ek ;f wD;wJh usaemf&h @J 'Dt&dyrf [J m jrefrmjynfe,fy,ftjynfh }uD;pd;k cs,f pmrsuEf mS (17) aumfvH (3) okYd ...
atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0on
0onf
á owif;pOf (18) trSwf (99)
ckid rf monfw h yfaygi;f pkw&yfzpUJG nf;í vlxtk iftm; tjynft
h 0&,lum tmPm&Sit
f pk;d &jyKwu
f s&ef twku d tf cHtzGJrU sm;taejzifh
,aeUumvwkid ;f jynf\ Ncrd ;f ajcmufped af c:aerIrsm;tm;
&ifqidk Ef idk v
f rd rhf nfjzpfaMumif; vlaY bmifopf'rD u
dk &ufwpfygwD
twlwuG yl;aygi;f wku d yf GJ0if&ef vkt
d yfNy[ D k
tESpf (20) jynfah rG;aeUwiG f xkejf yefaMunm autJet
f ,fvaf twyfr[m (7) wyfrrSL; axmufjyajymqkd
pufwifbmv (12) &uf? onf[k,lqonfh wkdif;&if;om;acgif;

photo -Mojo
,ae@jrefrmEkid if w H iG jf zpfay:aeonfh aqmifrsm;vnf;&Sad =umif;/ ok@d aomfvnf;
Ekid if aH &;tcuftcJrsm;ukd Ekid if aH &;enf; rdrw d @dk awmfveS af &;tzG@J tpnf;t}uD; nD
jzifah jz&Si;f r_omv#if taumif;qk;H jzpf+yD; !Gwyf gu bk&H efojl zpfonfh tm%m&Sif
Ekid if aH &;tm; ppfa&;jzifah jz&Si;f aejcif; ðywfusrnfjzpfojzifh 'Dru dk a&pDtzG@J rsm;
onf ,m,Domjzpfonf[k u&iftrsKd; taejzifv h nf; twlwuGvufw&JG efvdk
om;vGwaf jrmufa&;wyfrawmf (autJef tyfae+yDjzpfa=umif; Akv d rf LS ;csKyfa*smef u D
t,fvaf t) wyfr[m (7) wyfrrSL;rS ajym axmufjyajymqkcd o hJ nf?
qkcd ahJ =umif;od&onf? autJet f ,fvaf t. ppfO;D pD;csKyf
wyfr[m (7) .wm0efcH Akv d rf SL; jzpfol Akv d cf sKyf}uD;rlw;l ap;zk;d uvnf; ppf
csKyfa*smef u D ,ae@rrd w d @dk taejzifh vuf tpk;d &onf vufeufro hJ nfjh ynfolvlxk
eufuidk w f u dk cf u dk af ejcif;onf u&ifwrsK;d tm; &uf&ufpufpufowfjzwfaeonft h
om;xJtwGurf [kwyf J tzdEydS cf aH e&onfh csufudk uef@uu G af =umif;ESihf Ekid if aH &;ukd
wkid ;f &if;om;/ vlwef;pm;tmvk;H twGuf Ekid if aH &;enf;jzifah jz&Si;f &ef rdrw d @dk . au
jzpfa=umif;/ rdrw d @kd taejzifh ArmvlrsKd; Akv
d rf LS ;csKyaf *smef D tJe, f l rdciftzG@J tpnf;rS óu;d yrf;aeonfh
vlaU bmifopfygwOD uúX OD;atmifr;dk aZmfrS tzGirhf ed cYf eG ;f ajymMum;pOf
tm;wku d cf u dk af ejcif;r[kwyf J zdEydS o f nfh ppftpk;d &onf +idr;f csr;f pGmqENjyaeonfh wkid f rdru d , dk rf rd d ckcuH muG,Ef idk af &;twGuf
2008 ckESp/f atmufwb kd m (14) taejzifh wOD;csi;f / wzG@J csi;f / wygwDcsi;f tm%m&Siu f w dk u d k cf u
d k af ejcif;omjzpfa=umif;/ oHCmawmfrsm;ukd &uf&ufpufpufErSd f vufeufuidk af qmifxm;&efvt dk yfa=umif;
&ufae@wiG f vl@abmifopf'rD u dk &ufwpf aqmif&u G I f &Ekid v f rd rhf nfr[kwyf J jynf u&ifvnf; Arm/ Armvnf; u&if/ wkid ;f eif;owfjzwfco hJ nft h wGuf t=urf;rzuf ajymqkcd o hJ nf?
ygw. D tESpf (20) jzwfoef;r_ jynfah jrmuf wGi;f jynfytiftm;pkrsm;rS tjrifoabm &if;om;nDtukrd sm;jzpfa=umif;ESihf rdrw d @dk rlurdk l jyefpOfpm;&efvt dk yfa=umif;/ vuf ,cktcgwGif u&iftrsK;d om;tpnf;
onft h crf;tem;wcktm; xkid ;f -jrefrm xm;ukpd pk nf;I pkz@GJ r&_ &dS jdS zifo h m &ifqidk f taejzifhvnf; ,cifujzpfysufcJhonf eufro hJ nfv
h x
l t k ay: zufqpftpk;d &uJo h @dk t\k;H (autJe, f )l . vufeufuidk w f u
dk yf JG
e,fpyfwae&mwGif usi;f yðyvkycf o hJ nf? ausmfvm$ ;Ekid rf nfjzpfa=umif; tqkyd g o rsm;ukd rarhEikd af omfvnf; cGiv hf w
$ o f if &ufpufonfhtpkd;&jzpfaeonfhtwGuf qifEv J $ mcJo h nfrmS tESpf (60) jynfah jrmuf
ygwDtaejzifh 'Dru dk a&pD/ +idr;f csrf; abmxm;a=unmcsuw f iG f tjrifoabm yke;f acsvu dk +f yjD zpfa=umif; ajymqkcd o hJ nf? vlxt k m; vufeufwyfqifay;um zuf &efe;D uyfvm+yDjzpfonf?
a&;ESihf ppftm%m&Sipf epftm; tukef xm;rsm;ukd azmfjywku d wf eG ;f xm;onf? ,ae@jrefrmEkid if t H m;tkycf sKyfaeonfh qpfawmfveS af &;toGif pwif&efvt dk yf Ð
tpifysuo f Ok ;f onftxd tESpf (20) um rdrw d @dk taejzifh ppftpk;d &. zG@J pnf;ykH
vtwGi;f us&mtcef;u¾rSaeI enf; tajccHOya' (2008) tm; vufrcHEidk yf /J ytk0Ud t
f rsK;d om;vGwaf jrmufa&;wyfEiS hf etzwyfzGwJU Ydk wku
d yf GJjzpfyGm;
yko H ¾mefrsKd;pkjH zifh wku d yf 0JG ifc+hJ yD;/ wku d f 90 jynfah &G;aumufy&JG v'ftm; tod
yG0J ifumvwav#muf jrefrmjynfov
twGuf toufay;wku d yf 0JG ifco hJ nfh vl@
l x l k trSwðf y taumiftxnfazmfjcif;r&Syd J
aemufxyfa&G;aumufyGJtopfwcktm;
etzppfom; (8) OD;aoqk;H Ny;D 'Pf&m&ol&o dS nf[o k &d
abmifopf'rD u kd &ufwpfygwDOuUÏ &Jabmf etzppftpk;d &taejzifh vk;H 0vkyyf idk cf iG hf +yD;cJoh nfh =o*kwv f (31) &ufae@ awmif}uD;òrd@o@dk tjyefwiG f ,ckuo hJ @dk &if jzpfymG ;cJjh cif;jzpfonf?
jrifah Zmftygt0if ygwDacgif;aqmif/ &J r&Sad =umifh ,ae@vuf&dS jzpfay:aeonfh ppftpk;d &wyfz@JG rsm;ESihf ytk@d 0t f rsKd;om; qkid w
f ;dk um wku d yf jJGzpfymG ;cJjh cif;jzpfa=umif;/ ESpzf ufwu kd yf rJG Sm (1) em&Dcef@jzpf
abmf&b J ufrsm;ESih f ppftpk;d &tusO;f axmif Ekid if aH &;tusyftwnf;tm; ajz&Si;f Ekid f vGwaf jrmufa&;wyf (PNLO) wk@d t=um; etzppfwyfbufrS (8) OD;usq;Hk um '%f yGm;cJ+h yD; etztpk;d &wyfwiG f tiftm;
twGi;f zdEydS n f i‡ ;f yefrr_ sm;ukd &J&0J if0h ifh &efrmS “pk/ v$w/f awG@” vkyif ef;pOf (3) wGif wku d yf jJG zpfymG ;cJ&h m tpk;d &wyfbufrS &m&olrsm;vnf;&Sad =umif; ytk@d 0t f rsKd; (30) cef@&aSd =umif;od&onf?
&ifqikd cf /hJ &ifqikd af eqJjzpfonfh tzG@J t &yftm; ppftpk;d &taejzifh rjzpfrae ppfom; (8) OD; aoqk;H cJah =umif;od&onf? om;vGwaf jrmufa&;wyf. pnf;\k;H a&; ytk@d 0tf rsK;d om;vGwaf jrmufa&;wyf
pnf;toD;oD;ESihf tiftm;pkrsm;tm;vk;H ukd aqmif&u G &f rnfh y%mrvkyif ef;pOfrsm; &Sr;f jynfe,fawmifyidk ;f / awmif}uD;c\kid f wm0efcu H ajymqkcd o hJ nf? (uen) uke;f onf 2007 ckEpS f ZGev f twGi;f u &Sr;f
av;av;eufeuf OD;!$w*f % k ðf yrSww f rf;wif tjzpfaqmif&u G &f efvt d k yfa=umif; ,k=H unf qDqidk òf rd@e,ftwGi;f &Sd xD;warmifEiS hf eef@ vrf;qufo, G af &; !$e=f um;r_O;D pD;Xme jynfvrl sK;d aygif;pkv H wG af jrmufa&;wyf (&
vsu&f ad S =umif; tESpf (20) jynfh vl@abmif v#u&f o dS nf? atmaus;&Gm=um;wGif nae (4) em&D tzG@J rS qDqikd òf rd@o@kd vma&mufum qkid f vvz) tm; ppftyk pf rk S vufeufcs&efzd
opf'rD u kd &ufwpfygwD. Ekid if aH &;oabm rwlno D nfh tajctaersm;atmuf t csed cf ef@u ajcjrefwyf&if; (cr&) 425/ u,fvidk pf if/ um;vkid pf ifrsm;vma&muf tm;ay;cJph Of cGx J u G v f mcJ+h y;D e,fpyfwae
xm;xkwjf yefcsufwiG f azmfjyxm;onf? wGif rwlno D nfh tzG@J tpnf;rsm;taejzifh (cr&) 426 wyfrsm;ESih f jzpfymG ;cJjhcif;jzpfonf? vkyu f ikd &f mwGif (cr&) 425 ESihf 426 &mwGit f ajcpku d v f suf ppftyk pf t k m; vuf
ygwDjzwfoef;pOfc&D;wav#mufwGif uGjJ ym;jcm;em;onfeh nf;emrsm;jzifh &ifqidk f tpk;d &wyfz@JG rsm;u qDqidk òf rd@raS eI wyf&if;rsm;ygvmcJ+h yD;tjyefwiG f wku d yf JG eufuidk af wmfveS af eonft h zG@J jzpfonf? Ð
0ef;&Hc=hJ uaom/ o¾mefrsKd;pkjH zifh tul jzwfausmf&ef jyifqifv#u&f aSd eonfukd
tnDrsm;ay;cJo h nfh jynfwiG ;f jynfyESihf Ekid f rdrw d @dk ygwDtaejzifh em;vnfaomfvnf; pmrsuEf mS (17) OD;wifah qmif;yg;rS ... &J@&ifxu J trSew f &m;awGomjzpfygw,f? rS usaemfvnf; jyeftav;ðyvdu k &f yg
iHwum&Sd vkyaf zmfuidk zf uf &Jabmf&b J uf ,ae@umvjzpfay:aeonfph ed af c:r_rsm; +idr;f csrf;a&;&J@apwrefawGyq J w kd m us usaemfah r#mv f ifch suf tawG;yH&k yd af wGt w,f? “bmudpv P ”J vd@k wdw k w k pf mG usaemf
rsm;ESihf tiftm;pkrsm;ukv d nf; tpOft+rJ onf jrefrmjynf.uH=urRmtm; tajc aemftjynft h 0cH,x l m;rdygw,f? [kwyf g wdik ;f t&dyrf }J uD;udw k eG ;f vSe+f yD;avrS 'd@k ar;vdu k af wmh wyfa&;Adv k }f uD;u “CO
aus;Zl;wif&rdS E_ iS t hf wl xm0pOfrw S w f rf; taewcko@dk widk af tmf tqk;H tjzwfay;Ekid f w,f? 'g[m csK;d jzLiSuaf wGygyJ? 'Dapw wdik ;f &if;om;tm;vH;k [m +idr;f csr;f a&;&J@ }uD;cifAsm æ? wdik ;f u ta&;}uD;a=u;
wifxm;rnfjzpfa=umif; azmfjyxm;onf? onfh pdeaf c:r_}uD;jzpfaeonft h av#muf refcsKd;jzLiSuaf wG csOf;eif;0ifa&mufvm t&omudk tjynft h 0cHpm;=u&r,fyh &kH yd f eef; a&mufvmygw,f? (1) ywftwGi;f
,ae@umv jrefrmhajray:wGif ppf rdrw d @dk twku d t f cHtiftm;pkygwDrsm;tae &if 'dk@wkid ;f jynfvnf; tjzLa&mifwkid ;f udak wG;rdwikd ;f usaemf[m yDwt d ðyH;wyGihf cq& xGuEf ikd af &;/ wyfut kd oifjh yifqif
tm%m&Sipf epf w&m;0ifwnf&dS oufq;dk jzifv h nf; }uD;rm;us,jf yef@I wrsK;d om; jynf}uD;b0udk rvGrJ aoa&muf&rSmyg? vif;vufc&hJ ygawmhw,f? xm;&ef/ (2) CO }u;D onf reufjzef (13;
&Sncf iG &hf &Sad p&eftwGuf 2010 wGif a&G; vk;H tm; OD;aqmifrt _ jynft h 0ay;Ekid o f nfh tJ'v D ckd sK;d jzLiSuaf wG0ifa&mufvmrS 'Dvekd @J usaemf&h @J wud, k af wmfyw D td ðyH; 30) csdew f w
d wd iG f wdik ;f cq&tpnf;t
aumufyu JG si;f yI t&,l&ef ppftpk;d &t wyfaygi;f pk}u;D w&yftm; taumiftxnf usaemf[m usaemh&f @J opPm&S&d aJ bmfawG awGrqHk;cif æ a0;od@k rysurf uGuw f ufa&muf&ef/ (3)
aejzifh =uHpnfv#u&f adS =umif;/ wzufwiG f azmfz@JG pnf;+y;D vlxt k iftm;ukd tjynft h 0 udOk ;D aqmif+yD; 'DtjzLa&mifwyfwiG ;f udk w'ke;f 'ke;f eJ@ tdraf &S@wcH g;acgufoH &a=umif;jyefqw k d h J OD; (1) v0a=u;eef;yg/
vnf; jynfo@l qENtrSejf zpfonfh (90) jynfh &,lro S mv#if ,ae@umv. pdeaf c:+cdr;f yl;aygif;0ifa&mufypfvku d rf ,fvk@d rmef =um;vdu k &f awmh usaemft h awG;awGviG hf 'ga=umifh CO }uD;udk csucf si;f ta=umif;
ESpaf &G;aumufy&J G v'ftm; wprusef zsuf ajcmufaer_rsm;ukd &ifqidk Ef idk v f rd rhf nfjzpf wif;vdkurf yd gw,f? tJ'aD emufrSmawmh yg;oGm;wJt h wGuf wyf&if;rSL;wOD;taeeJ@ =um;&wmudck iG v hf w G yf g”qdw k hJ wyfa&;
odr;f &efjyifqifaea=umif;ESihf vlrsK;d pkjH ynf a=umif; t=uHðywifjyxm;cJo h nf? rdp>maumift&dyrf u J kd usaemfw@kd wikd ;f jynf a'goxGucf &hJ ygw,f? raESmuf,u S zf @kd pm Adkvf}uD;&J@a=u;eef;owif;ydk@r_tqHk;rSm
olvx l t k m; enf;rsKd;pkjH zifh zdEydS n f i‡ ;f yef; tqkyd gtcrf;tem;ok@d r[mrdww f yf u uG,af ysmufomG ;wJt h xd acsre_ ;f okwf uyfxm;yg&ufe@J b,faumiftwif&h aJ v usaemf[m pdwEf v S ;kH rom,mpGmeJ@ ezl;udk
owfjzwfum (57) oef;aom jrefrmjynfol aygif;pktoD;oD;rS acgif;aqmifrsm;/ uk, d f oifypfvu kd cf siyf gawmhw,f? 'g[m usaemfh ovJaygh? vuf0g;eJ@ \ku d rf v d u kd yf gawmhw,fcifAsm;?
vlxt k m; pdeaf c:+cdr;f ajcmufv#u&f o dS nf? pm;vS,rf sm;wufa&mufc=hJ u+y;D tiftm;pk vdwk yf&if;rSL;wOD;wnf;&J@ &ifwiG ;f cHpm; “a=omf æ wyfa&;Adkv}f uD;udk;” æ
xk@d a=umifh tqkyd g pdeaf c:+crd ;f ajcmuf toD;oD;rS o0%fvm$ rsm;ay;yk@d *k%ðf ycJh csuq f ENr[kwyf gb;l ? 'Dt&dyrf }J u;D &J@atmuf “CO }uD; pdwrf &Syd geJ@”vd@k awmif; OD;wihf
aer_rsm;tm; &ifqidk Ef idk af &;twGuf rdrw d @dk =uonf? Ð rSm ta0;ucpm;ae&ol wyfrLS ;taygif; yef&if; wyfa&;Adv k }f uD;u tav;ðyvdu k f Ð Ð
jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0onf atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf
trSwf (99) áowif;pOf (19)
ArmjynfEikd if aH &;rSm xl;xl;jcm;jcm; w,f? vGwfvyfa&;wdkufyGJyg0ifcJhwJhvl 'Dvt
kd ajctaerSm wzufzufu uk, d uf sK;d vufatmufval wGuo kd mru jynfov l x
l k rwefwqppfwyfwckwnfaxmif/ tJ'w D yf
awG@ae&wJt h csuw f ckuawmh jynfwiG ;f awG/ tzG@J tpnf;awG&o dS vd/k vGwv
f yfa&; pGuzf ufvu kd &f if uGaJ wmhwmygyJ? t=um;/ ol@qef@usifbufawGt=um;rSm udk ppftyk pf &k @J wvufuikd f vufuidk w f w k f
rSmajray:v_y&f mS ;wJh twdu k t f cHtiftm; &+yD;rS zG@J pnf;wJt
h iftm;pkawGvnf; &Syd g twdu k t f cHawG[m ud, k qhf ENe@J uif; vnf; tJ'v D ykd aJ oG;uGaJ tmifvyk /f aoG;uGJ wyftjzpfxm;+y;D vkyu f ikd pf m;aomufomG ;
awGuakd wG@&wm enf;oxufenf;vm+yD; w,f? wcsKd@u&Spaf v;vH;k ta&;awmfykH vGw+f yD; 1948 ckEpS u f pwifjzpfwnf&dS aewmudk qufvufwnf&adS tmif xde;f a&;ppftm%m&Sipf epfukd xde;f odr;f oGm;
jynfyrSmawmh twdu k t f cHtzG@J tpnf;awG xJuaygufzmG ;vmwmjzpf+y;D wcsK@d uawmh aewJh rdrw d @kd twGi;f u 'Dtajctaeudk odr;f xm;+yD; &ifqkid o f mG ;wm/ auG@awG a&;qdw k m[mvnf; Adv k af e0if;&J@a&$^m%f
rsm;oxuf rsm;vm/ pDru H ed ;f awG rsm;o jynfya&mufrS zG@J pnf;wmawGjzpfygw,f? todtrSwðf yzd@k vo kd vdk 'DtajctaeeJ@tnD udak usmjf zwfomG ;wmjzpfygw,f? awmfyjJ zpfygw,f?
xufrsm;vmwmygyJ? wcsKd@u vufeufuikd t f awG@tñuH&+dS yD; pOf;pm;vkyu f ikd =f uzd@k tvGet f a&;}uD;yg Adkvo f ef;a&$wk@d etzppftkypf k[m 'Dvt kd ajctaerSm jynfya&mufawG
jynfwiG ;f rSm enf;oxuf enf;vm wcsK@d uawmh ajratmufe@J ajray:tawG@ w,f? twdu k t f cHawGt=um;rSm nD!w G zf @kd Adv
k af e0if;&J@y&kH yd ef @J wuG Adv k af e0if;xm; t=um; tqJrsKd;pHek @J qJa&;wdu k cf u kd =f u
aewJt h a=umif;&if;u etzu zrf;+yD; wmawG rsm;oxuf rsm;vmwmawG@&o


axmifxx J nfah ewm&,f ajratmufv#K;d vdk jynfwiG ;f rSmawmhvnf; trsKd;om;
ol v#K;d / jynfyxGuo f x l u G o f l xGurf @kd w aoG;pnf;nDnw G af &;qdw
k m 'Dru kd a&pDxu J ae vli,fawGua=ujim
&m;0ifOya'abmiftwGi;f v_y&f mS ;olawG E_wx f u G w f mrsK;d awGukd 0rf;enf;p&mawG@
enf;oxuf enf;vmwmjzpfygw,f? pdwf ajymvdYk vG,yf gw,f? ae&ygw,f? wzufrmS awmhvnf; aqmif;
ysuv f ufav#mo h mG ;wm/ bufajymif;wm yg;a&;wJeh nf;/ 'grSr[kwf tifwmAsL;u
awGvnf; tenf;tyg;awmh&Syd gw,f? 'gayr,fh wqifah jymwJeh nf;awGe@J etzqD ajymif
'geJ@ajymif;jyefjzpfwhJ jynfy&Sd tajctae vufeufcsaewmvnf; awG@ae&ygw,f?
uawmh uG=J u+y=J uvd@k / wAdv k w f pifaxmif vufawGw U nf aqmufz?Ykd wcsKd @ uawmh v nf ; etzoabmus
=uvd@k ta&twGuaf wGymG ;rsm;aewm atmif 'DcsKyfe@J Auyudk wvSnpfh w D u kd jf y
jzpfygw,f? pDru H ed ;f awGuvnf; wESp+f y;D xde;f odr;f w,fqw kd muawmh ae=uygw,f? ppftkyfpkeJ@jynfolawG&J@
wESpf wd;k vmvdu k wf m/ topfay:xGuv f m &mpkEpS w f 0ufe;D yg; wdu k yf pJG Of}uD;twGi;f
vdu k w f m/ r,H=k unfEikd pf &mygyJ? jynfwiG ;f odycf ufcw
J hJ rSm olw@kd vykd J olw@kd vrf; olw@kd / olw@kd o
utiftm;awG&@J tajctaeudk taot rdik ;f olw@kd a&;+yD; vGio hf mG ;olawG[m r
csmrodawmh ajym&enf;enf;cufygw,f?
jzpfpOf&n
S Bf u;D wckjzpfygw,f/ enf;awmh/ rqef;awmhb;l vd@k ajym&rSmyg?
txl;ojzifh ajratmufvyk u f ikd af e=uwJh Edik if aH &;t& t=uyftwnf;qdu k af ewm
tajctaeudk qkyu f ikd rf zd @kd rjzpfEikd v f @kd yg? r[kww f ehJ tzuawmh tJ'v D v kd ufeufcs
'gayrJh jynfyutiftm;awGxrJ Smawmh tcsufjyae=uwmudk ðyH;=unhaf erSmyg?
tzG@J tpnf;awG/ v_y&f mS ;r_ta&twGuf olw@kd tzd@k vufurf;óuq d zkd @kd rvdyk gbl;?
awGrsm;vmayr,fh tzG@J tpnf;wckp/D v_yf aoG;pnf;nD!w G af &;qdw k m ajymvd@k
&Sm;r_wckprD mS yg0ifot l a&twGuf enf; vG,yf gw,f? 'gayr,fh vufawG@wnf
enf;vdu k v f maew,fv@kd owdxm;rdaeyg aqmufz@kd / xde;f odr;f w,fqw kd muawmh
w,f? pufwifbmoHCmhta&;aemufyikd ;f odycf ufcw J jhJ zpfpOf&n S }f uD;wckjzpfygw,f?
rSmay:vmwJh jynfyutzG@J tpnf;eJ@ v_yf vufawG@wu kd yf aJG wGwu kd af e&&if aoG;
&Sm;r_ta&twGuu f u kd yJ renf;ygbl;? tD; pnf;nD!w G af &;udx k ed ;f odr;f &wm rcufvS
ar;vftaumifw h ck&w d S meJ@ tzG@Jtpnf;wck ygbl;? 'gayr,fh vufawG@wku d yf rJG &Sw d hJ
axmifv@kd&w,fv@kd ajym&rvdjk zpfaew,f? tñuHawG&=dS uygw,f? wcsKd@u vuf0J vdwk ,fqw kd m b,forl rS jiif;yg? 'gayr,fh cJw
h thJ arGawGtrsm;tjym;udk pGe@f vw $ yf pf taetxm;rSm tawG;tac:awG,ikd v f m
'DyekH @J r;dk }u;D tcsKyfcv H @kdrjzpfygbl;? tck t,ltqudv k ufc+H y;D wcsK@d uawmh vuf wcsKd@jynfya&muftzG@J e@J jynfya&muf vduk +f yDv@kd qEkd ikd af yr,fh olw@kd qufcx H ed ;f wmeJ@tr# wnfaqmufxm;wJh nD!w G f
tcgrSm etzppftyk pf &k @J &uf&ufpufpuf ,mt,ltqudk vufcyH gw,f? ('Dae&m yk*Kd~ vfawGuajymwmawG[m 'Dpum;udk odr;f xm;wJh Adv k af e0if;&J@ vkyef nf;udik f a&;awG[m *,dr;f *,dik jf zpfwwfygw,f?
zdEydS rf a_ tmufrmS twku d t f cHtiftm;pk rSm vuf0v J uf,mqdw k m[m tpOftvm wrifa&SmifvaJ$ eovm;awmif pOf;pm; enf;awG/ pOf;pm;awG;ac:enf;awGuawmh v_y&f mS ;r_}uD;wckv;kH twGi;f omru tzG@J
awG azmif;vdkuyf ed v f ku d /f wufvku d u f s ajymavh&w Sd phJ rH sKd;eJ@ ajymwmyg) 'g[m p&mjzpfaeygw,f? jynfwiG ;f uvlawG r renf;ygb;l ? 'ga=umifh wcsK@d u 'Dae@ etz tpnf;wcktwGi;f / tpkuav; wpkt
vduk jf zpfaewm[m rqef;bl;vd@k a,bk,s Armjynf&@J ta&;awmfyrkH mS ydrk rkd sm;jym; ajymwmudak wmh em;vnfEikd af yr,fh jynfy &J@ppftm%m&Sipf epf[m “Adv k af e0if;em wGi;f awmif tufoaH y;wwfygw,f? nD
ajymEdik yf gw,f? 'gayr,fh ud, k &fh @J 'Dtm; wJt h iftm;pkawGyg0ifru _ kd azmfjywmjzpf uvlawG rajymwmudak wmh renf;em; rnfe@J rqv0g'rygwJh Adkvaf e0if;ppf !Gwaf &;udk wefz;kd xm;w,fqw kd m[m
enf;csufudk wu,fwrf;owdxm;rd&J@ ovdk twdu k t f cHtiftm;pkawGt=um;rSm vnf,&l ygw,f? tm%m&Sipf epf” vd@k axmufjyae=uwm tawG;tac:&ifu h surf /_ Edik if aH &;tajrm‡ f
vm;? ðyjyifz@kd a&m oabmxm;&S&d @J vm; nD!w G rf w
_ nfaqmuf&cufcw J m&J@ t ArmjynfEikd if aH &;rSm 'Dtajctaeudk jzpfygw,f? vuf&dS olw@kd e@J vufrw S rf xd;k / tjrif&rdS e_ @J vufawG@usus pOf;pm;wwfr_
qdw k m pOf;pm;p&mjzpfaeygw,f? a=umif;&if;wckvnf;jzpfaeygw,f? rSef aumif;aumif;em;vnfow l OD;[m Adv k f pmcsKyfrcsKyfyJ ppf&yfpx J m;wJw h kid ;f &if; wd@k &@J vuQ%mjzpfygw,f? wzufrmS vnf;
'Dae@Armjynf&@J ppftm%m&Sipf epf wmajym&&if wcsKd@tzGJ@tpnf;awGt ae0if;acgif;aqmifwhJ ppftyk pf yk v J @kd q&kd if om;tzG@J tpnf;awG&@J upd u P =kd unh&f if Adv k f nD!w G af &;udk wefz;kd rxm;wm/ tod&&dS edS @J
qef@usifa&;ta&;awmfy}kH uD;rSm yg0if =um;rSm etzudq k ef@usiw f ,fqw kd muvGJ rrSm;bl;xifygw,f? aoG;cGt J yk cf sKyf&r,f ae0if;&J@ pOf;pm;enf;eJ@ vky[ f eftarGukd zsuq f ;D wmwd@k [m tawG;tac:t&a&m/
qifEaJ$ e=uwJh vlawGe@J tiftm;pkawG[m +yD; wjcm;rwlwmawG trsm;}uD;qdw k m qdw k mudk aemausvw S ,fv@kd Adv k af e0if; qufcx H m;wm txift&Sm;jrifawG@&yg Edik if aH &;t&yg azmufjyefwmjzpfygw,f?
rwlwo hJ rdik ;f jzwfoef;r_awGe@J rwlwahJ wG; udk zH;k zdv@kd r&ygbl;? wnf;wnf;yJq&kd udk todtrSwðf y=uavh&w dS m[m 'Dt w,f? ppftyk pf t k aeeJ@ jynfwiG ;f ppfukd A=o
ac:r_vrf;a=umif;awGu vm=uwmjzpf avmufwhJ nD!w G rf a_ wGvnf;&Syd gw,f? &nftcsi;f a=umifyh jJ zpfygw,f? ol[m ol@ wrifarG;xm;+yD; 'gudv k ufnK‡ ;d xd;k jyum Ð

jynfwiG ;f
jrefrmEdik if v
H w
G v
f yfonfo
h wif;at*sipf D
áowif;pOf vIyf&Sm;rI"mwfykHrsm;ukd -uk,
d t
hf cGit
hf a&;twGuf
rSxkwfa0jzef‹csdonf? odŒk tok;H jyKciG ahf y;onfh uk,d wf idk wf udk yf 0JG ifMu ...
pmrlrsm;/
t,f'DwmcsKyf EkdifiHa&;
ZD0Zkd; a0zeft}uðH ypmrsm;
tHwkrIaumfrwDtm;
-aumif;wJu
h pd ?ö w&m;wJu
h pd rö eS o
f rQ
wm0efcHt,f'Dwm qufo, G f
a7csrf; ay;yd‹k Eikd o
f nf? rkd;óu;owif;pOfrS &J&vJ yk Mf u ...
pmpDpm¶ku
d f
ausmfxuf ? wifxG@fykdif P.O.Box (91)
Mae Sod, 63110
txl;aus;Zl;wif&Sdygonf? -rw&m;wJth rdetUf mPm[lorQ
Tak , Thailand.
pmrsuEf mS zGŒJ pnf;r+
atmifxuf
www.binamojo.org
binamojo@cscoms.com t,f'DwmtzGJh wm0eft&zDqefMu...
atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0on
0onf
á owif;pOf (20) trSwf (99)

[Hom0wDowif;pmq&mBu;D OD;0if;wif jyefvnfvw


G af jrmuf
jrefrmEkdifiH'Drkdua&pD&&Sdonftxd qufvufwkdufyGJ0ifoGm;rnf[kajymqkd
ppftpdk;&.tusOf;axmiftwGif; OD;0if;wiftygt0if Edik if aH &;tusO;f
(19) =um zrf;qD;xdr;f odr;f xm;jcif;cHc&hJ om;wcsKd@ jyefvnfvw G af jrmufvmjcif;
onfh [Hom0wDowif;pmt,f'w D mcsKyf onf tcsed t f awmf=umumvtwGi;f jref
ESihf trsKd;om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyfwiG f t rmEdik if rH x S u G vf monfh taumif;qH;k o
a&;ygonft h cef;rSyg0ifco hJ l q&m}uD;OD; wif;jzpf+yD;/ 0rf;enf;p&maumif;onft h
0if;wifonf pufwifbmv (22) &ufae@ csufwckrmS ,ckvw G af jrmufvmonft h
wGif jyefvnfvw G af jrmufvmcJo h nf[k od& a&twGuo f nf Edik if aH &;tusO;f om;tm;
onf? touf (78) ESpaf usmfvm+yDjzpf vH;k . (1) &mcdik Ef e_ ;f yifr&Sad o;a=umif; Edik if H
onfh OD;0if;wifonf ppftpk;d &tusOf; wumvGw+f idr;f csr;f omcGit hf zJ@G Amnisity
axmiftwGi;f wGif aoG;wk;d / ESv;Hk / qD;csKEd iS hf International . jrefrmEdi k if qH ikd &f mokaw
t\k;d usD;aygif;wufa&m*ga0'emrsm;ukd oerSL; bef*srifZm0ufu;D (Benjamin
cHpm;cJo h nf? Zawacki) u vGw+f idr;f csrf;omcGit hf zJ@G
1988 ckESpw f iG jf zpfymG ;cJo h nfh vlxk }uD;.xkwjf yefcsuw f iG f azmfjyxm;onf?
ta&;awmfy}kH uD;wGif OD;aqmiftcef;u¾ trsK;d om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyfrv S nf;
rSyg0ifc+hJ yD; trsK;d om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyf jyefvnfvw G af jrmufvmonfh owif;pm
A[kt d r_aumfrwDtwGi;f a&;rSL;tjzpf wm q&m}uD;OD;0if;wiftm; ‚. rlvwm
0ef,al qmif&u G cf +hJ y;D 1989 ckEpS f Zlvikd v f 0efrsm;ukd qufvufxrf;aqmifomG ;&ef
wGif ppftpkd;&.zrf;qD;jcif;ukdcHcJh&+yD; wm0efay;oGm;rnfudk OD;0if;wiftae
axmif'%fcsrSwfjcif;cHcJh&onf? jzifv h ufcaH =umif;ESihf ygwD0if[w k o f nf
OD;0if;wifonf axmifwiG ;f jzwfoef; jyefvnfvw
G af jrmufvmcJo
h nfh owif;pmq&mBu;D OD;0if;wifEiS hf trsK;d om;'Dru
dk a&pDtzGcYJ sKyOf uúX OD;atmifa&T jzpfap/ r[kwo f nfjzpfap ppfrSeo f nfh
csed f (19) ESpw f iG f ppftpk;d &bufrS Ekid if rH tJet f ,fv'f eD @J yv J yk rf mS yJ? usaemfw@kd vyk f tpdk;&od&So
d mG ;aoma=umifh axmif'%f wGuf 0rf;ajrmufa=umif; a=unmcsuf 'Dru d k a&pDxeG ;f uma&;twGuf tJet f ,fvf
a&;rvkyaf wmhyg[k cH0efuwdvufrw S x f ;dk rSmuawmh Edik if aH &;enf;eJ@vyk rf mS yJ? us (7) ESpf xyfrpH &D ifjcif;cHc&hJ jyefonf? xkwjf yefvu kd of nf? 'DygwDppk nf;a&;ESihf tJet f ,fv'f u D 0dk ef;
ay;v#if jyefvw $ af y;rnfjzpfa=umif; t aemfajymcsiw f muawmh usaemfEikd if aH &;yJ 2001 ckEpS w f iG f ,leufpudrk cS sD;jri‡ hf tm&ftufpt f ufz.
f ajymcGi&hf ol rpP &Ha&;wk@dtwGuf qufvufaqmif&u G o f mG ;
}urd }f urd u f rf;vSr;f cJah omfvnf; y,fcscu hJ m qufvyk rf ,f? us&mae&muvkyrf ,f? ay; onfh urBmhpme,fZif;vGwfvyfa&;qk wmAif;qifeh @f A\dq k ,f Mr.Vincent Brossel rnfjzpf+yD; tJet f ,fvt f aejzifv h nf; pk
a':atmifqef;pk=unfEiS hf Edik if aH &;tusO;f &mwm0efuvkyrf ,f?”[k axmifrv S w G f (Guillermo Cano World Press Freedom)/ u “olvw G v f mzd@k zdtm;ay;awmif;qdak ewJh pnf;Ekid o f r# us,fus,fjyef@jyef@pkpnf;
om;tm;vH;k v$waf y;a&;/ v$waf wmfac: ajrmufumpwGif ajym=um;cJo h nf? urBmph me,fZif;toif;. vGwv f yfa&; usaemfw@kd twGuf ESpaf ygif;rsm;pGmapmihf um aqmif&u G Ef idk yf gu taumif;qk;H jzpf
ay;a&;ESihf awG@qakH qG;aEG;a&; (pk/ v$w/f ppftpd;k &rS 1991 ckEpS f Zlvikd v f wGif twGuaf &$uavmifqk (World Associa- aecJwh ohJ wif;jzpfygw,f? ol@uv kd w
$ af y; a=umif;ukv d nf; OD;0if;wifu t=uHðy
awG@) qdo k nfrh u l kd ,ckxw d ikd f r,dr;f r,dik f yk'rf 216 ESit h f r_qifI axmif'%f (3) ESp/f tion of Newspaper's Golden Pen of wm aemufawmifusaeygw,f? vGecf w hJ hJ ajymqkcd o hJ nf?
pJu G ikd xf m;vsuf&o dS nf? 1991 ckEpS w f iG f ta&;ay:pDrcH suOf ya' Freedom) ESihf jyifopfEikd if t
H ajcpdu
k f e,f (3) ESpu f wnf;u vGw&f rSmjzpfygw,f? ,cktcgwGif ppftpk;d &rSvw $ af y;
axmif0wfp0kH wfv#uEf iS hf vGwaf jrmuf yk'rf 5 (n) ESiahf xmif'%f (12) ESp/f pD;rjcm;owif;axmufqk ( Wineer of 'Djyefvw G v f mwm[m usefwt hJ usOf;cscH cJo h nfh tusO;f om; (9˜000) ausmw f iG f
vmonfh q&m}uD;OD;0if;wifonf 'Dru kd 1995 ckEpS w f iG f pmrsuEf mS (93) rsuEf mS Reporters Without Border) wd@k ukd cs;D jri ‡ hf ae&wJh jrefrmpme,fZif;orm;awG jyef Ekid if aH &;tusO;f om;rsm;jzpfonfh q&m
a&pD&onftxd Edik if aH &;udk qufvufvyk f yg&So d nfh “jrefrmjynfaxmiftwGi;f vl@t jcif;cHcJh&onf? vGwv f mzd@k yxrqH;k ajcvSr;f jzpfvrd rhf ,f }uD;OD;0if;wiftygt0if v$waf wmfu, dk f
aqmifomG ;rnf[ak jymqkcd +hJ yD; “usaemfu cGit hf a&;csK;d azmufrsm;” tpD&ifcpH mt owif;q&m}uD;OD;0if;wif jyefvnf vd@k ar#mv f ifyh gw,f? wcsed w f nf;rSmvnf; pm;vS,t f rwfrsm;jzpfonfh a'gufwm
Edik if aH &; orm;yJAsm? Edik if aH &;qufvyk rf mS jzpf axmifwiG ;f Edik if aH &;tusO;f om;rsm; vGwaf jrmufvmonfu h pd t
P m; jyifopfEikd if H udZk m*emwd@k / udak ZmfoufaxG;wd@k vykd *k Kd~ vf oef;+idr;f / a'gufwma':ar0if;jrif/h OD;
aygh? tJet f ,fv'f &D @J vuf&t Sd ajctae/ .tawG@tñurH sm;udk pkpnf;a&;om;um tajcpdu k f e,fp;D rjcm;owif;axmuf rsm; rsKd;awGvnf; jyefvw $ af y;zdk@ axmufjy atmifp;dk jrifEh iS hf tjcm;Ekid if aH &;tusOf;
&yfwnfcsufa&m/ bmnma&m usaemf ukvor*~v@l tcGit hf a&;txl;ud, k pf m; tzJG@ RSF eJ@ jrefowif;or*~w@kd u OD; csifa=umif;”rpPwmAif;qifhA\dkq,fu om;tenf;i,fvnf; jyefvnfvw G af jrmuf
oabmusaew,f? tJ'aD wmh usaemf vS,f ,dZ k ,
kd u kd w
kd mxHay;yd@k crhJ t _ m; ppf 0if;wif jyefvnfvw G af jrmufvmonft h ajymqkcd o hJ nf? vmcJah =umif;od&onf? Ð

pdww
f idk ;f uswzufowfa&;qGJxm;onfh ppftyk pf \ k zGJpU nf;ykt
H ajccHOya'tm; vufrcH
trsK;d om;'Dru
dk a&pDtzGJcU sKyt
f aejzifv
h nf; &yfwnfcsut f m; ajymif;vJrnfr[kwf
trsK;d om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyfrS 2008 trsm;jynforl S vufc, H =Hk unfEidk jf cif;r&Sd jynfEh pS f ygwDp'Hk rD u dk a&pDtaxGaxGa&G;
pufwifbmv (16) &ufae@u A[kt d vkyf ygu rnfo@dk rS Ekid if wH nf+idrrf &_ rdS nfr[kwf aumufyw JG iG f tEkid &f &Scd ahJ omEkid if aH &;yg
tr_aqmiftzG@J rS tpnf;ta0;w&yfusi;f a=umif; tqkyd ga=unmcsufwiG f azmfjy wDrsm;rS jynfo h @l vw $ af wmfu, dk pf m;vS,f
yum tpnf;ta0;qk;H jzwfcsut f & txl; xm;onf? rsm;jziffh jynfol@vw $ af wmfukd tjrefq;kH
a=unmcsuf 18§09§08 wapmiftm; wkid ;f jynf. pD;yGm;a&;/ vlra_ &;/ ac:,lz@JG pnf;ay;&ef?
pufwifbm (22) &ufae@&ufpjJG zifh xkwf ynma&;/ use;f rma&;udprP sm;onf Ekid if H (2) ,if;jynfo@l vw $ af wmfu zG@J pnf;
jyefvu dk of nf? a&;pepfay:wGif wnfrv DS su&f o dS nf? ok@d ykt
H ajccHOya' jyefvnfo;Hk oyfa&;aumfr
tqkyd ga=unmcsufwiG f ppftpk;d & jzpfygI Ekid if aH &;ygwDrsm;/ wkid ;f &if;om; wDudk 1990 jynfEh pS af &G;aumufyw JG iG f t
taejzifh zG@J pnf;ykt H ajccHOya'tm; t vlrsK;d pkrsm;tygt0if trsm;jynfov l xl k Ekid &f ygwDrsm;rS uk, d pf m;vS,rf sm;/ jynf
aumiftxnfazmfaqmif&Gufae&mwGif vufcEH idk of nfh zG@J pnf;ykt H ajccHOya'wck ol@vw $ af wmfu, d k pf m;vS,rf sm;/ wyfrawmf
Oya'ESihf enf;Oya'wk@d ucdk sKd;azmufum ay:aygufvma&;twGuf æ uk, d pf m;vS,rf sm;/ wkid ;f &if;om;uk, d pf m;
tusyu f idk jf cif;/ +crd ;f ajcmufjcif;/ wvGaJ jym pnf;ykt H m; t"rRtwnfðyaejcif;rsm; onf wkid ;f jynf. toufaoG;a=umjzpf (1) tm%mykid w f @dku ‚wk@d u, dk wf idk f vS,rf sm;/ typftcwf&yfpx J m;aom vuf
qkjd cif;/ vdrv f nfvSnzhf sm;jcif;/ ravsmf a=umifh trsm;jynfov l xl tk aejzifh vuf onf? tqkyd gzG@J pnf;ykt
H ajccHOya'wGif jyXmef;xm;onfh jynfol@vw $ af wmfa&G;
=oZmok;H jcif;wk@d jzifh ‚wk@d a&;qGo J nfh zG@J cHEidk zf ,
G rf &Syd g? zG@J pnf;ykt
H ajccHOya'[l csKd@,iG ;f csuf/ tm;enf;csufrsm;&Sad e+yD; aumufyOJG ya' yk'rf (3) ESit hf nD 1990 pmrsuEf mS (7) aumfvH (4) okUd ...
jref r mEd k i f i H v G w f v yf o nf h o wif ; at*sif p D r S x k w f a 0onf atmufwkdbmv (15) &uf/ 2008 ckESpf

You might also like