std122615 Moumoulikas Eleftherios PDF

Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών
"Ακουστικός Σχεδιασμός και Ψηφιακός Ήχος"
Διπλωματική Εργασία
«Κινητά και προσαρμοζόμενα ακουστικά πάνελ διαφορετικών ακουστικών ιδιοτήτων
(απορρόφησης‐ανάκλασης‐διάχυσης) για την μεταβολή της ακουστικής συμπεριφοράς
ενός χώρου»

“Portable and adaptive acoustic panels with different acoustic properties (absorption‐
reflection‐diffusion) for the alternation of the acoustical behavior of a room.”
Μουμουλίκας Ελευθέριος
std122615@ac.eap.gr
Επιβλέπων καθηγητής: ΚΑΛΛΙΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Πάτρα, Ιούλιος 2019

© Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2019
Η παρούσα Εργασία καθώς και τα αποτελέσματα αυτής, αποτελούν συνιδιοκτησία του ΕΑΠ και του
φοιτητή, ο καθένας από τους οποίους έχει το δικαίωμα ανεξάρτητης χρήσης, αναπαραγωγής και
αναδιανομής τους (στο σύνολο ή τμηματικά) για διδακτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, σε κάθε περίπτωση
αναφέροντας τον τίτλο και το συγγραφέα της Εργασίας καθώς και το όνομα του ΕΑΠ όπου εκπονήθηκε.

«Κινητά και προσαρμοζόμενα ακουστικά πάνελ διαφορετικών ακουστικών ιδιοτήτων
(απορρόφησης‐ανάκλασης‐διάχυσης) για την μεταβολή της ακουστικής συμπεριφοράς
ενός χώρου»
Email: std122615@ac.eap.gr, moukas@hotmail.com
Επιτροπή Επίβλεψης Διπλωματικής Εργασίας
Επιβλέπων Καθηγητής: Συν-Επιβλέπων Καθηγητής:

ΚΑΛΛΙΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ
Πάτρα, Ιούλιος 2019

Αφιερώνεται στον Γεράσιμο Τζάκη (Bobby)…
ΜΟΥΜΟΥΛΙΚΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ (std122615) 2
Περίληψη
Η ακουστική συμπεριφορά ενός χώρου μπορεί να μεταβληθεί ανάλογα με τις
εκάστοτε ανάγκες χρησιμοποιώντας ακουστικά πάνελ. Η προσθήκη τέτοιων πάνελ
μεταβάλλει την ακουστική συμπεριφορά της αίθουσας, είτε κάνοντας την πιο
«απορροφητική» ή «ανακλαστική», είτε ενισχύοντας την διάχυση του ήχου ανάλογα
με τις εκάστοτε ανάγκες χρήσης της. Έχοντας ως στόχο τη μελέτη και κατανόηση της
μεταβολής της ακουστικής συμπεριφοράς χώρων, η παρούσα διπλωματική εργασία
εστιάζει στη μελέτη και κατασκευή ακουστικών πάνελ. Συνολικά, σχεδιάστηκαν και
κατασκευάστηκαν αποκλειστικά για τις ανάγκες της παρούσας εργασίας τρία
διαφορετικά πάνελ – δύο διαχυτές και ένας απορροφητής. Όλες οι μετρήσεις και
αναλύσεις της παρούσας εργασίας έγιναν στο Dare Studio στην Κατερίνη Πιερίας
(Αίθουσα Α). Με στόχο τη μεγιστοποίηση του εύρους ακουστικών μεταβολών που
μπορούν να προκαλέσουν τα ακουστικά αυτά πάνελ, και κατά συνέπεια της
χρηστικότητας και των δυνατοτήτων εφαρμογής τους, οι διαφορετικές πλευρές τους
φέρουν υλικά κατάλληλα για απορρόφηση, ανάκλαση ή διάχυση αντίστοιχα.
Εκκινώντας, πραγματοποιείται μέτρηση της αίθουσας στην υπάρχουσα (αρχική)
κατάσταση ώστε να καθοριστεί ο χρόνος αντήχησης και άλλες ακουστικές
παράμετροι, ενώ προσομοιώνεται η ακουστική συμπεριφορά της μέσω του
λογισμικού CATΤ-Acoustic. Οι μεταβολές της ακουστικής συμπεριφοράς της ίδιας
αίθουσας μετά την προσθήκη διαφορετικών πάνελ αξιολογούνται και εξομοιώνονται
βάσει του ίδιου λογισμικού, ενώ τα πάνελ μελετώνται μέσω του λογισμικού
ακουστικής πρόβλεψης TUCT. Πραγματοποιούνται μετρήσεις για διαφορετικά
σενάρια χρήσης, ενώ τα αποτελέσματα των διαφορετικών μετρήσεων αναλύονται,
συγκρίνονται και χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Λέξεις – Κλειδιά:
Μεταβλητή ακουστική, Κινητά ακουστικά πάνελ, Ανάκλαση, απορρόφηση, διάχυση
Κινητά και προσαρμοζόμενα ακουστικά πάνελ διαφορετικών ακουστικών ιδιοτήτων για την
μεταβολή της ακουστικής συμπεριφοράς ενός χώρου
Abstract
Adding acoustic panels in a room can change its acoustics by altering the
Reverberation time, making it either more ‘absorbent’ or ‘reflective’ or more efficient
in sound diffusion depending on needs. The present thesis aims at investigating the
conditions under which room acoustics can be converted and manipulated. To this
end, the thesis focuses on investigating and constructing portable acoustic panels.
Three portable double-sided panels were designed and constructed exclusively for the
purposes of the present study. In the interest of maximizing the range of acoustic
changes and thus of the usability and applicability potentials of these acoustic panels
each of their sides is covered in different materials (suitable for absorbing, or
diffusing sound respectively). All measurements and analyses for the present study
were made at Dare Studios in Katerini-Pieria (Room A). The acoustic status of the
room in question is estimated so as to determine reverb and other acoustic parameters,
while its acoustic profile is simulated in CATT-Acoustic software. Changes in
acoustics after panel addition are assessed and simulated using the same software. The
acoustic behavior of the constructed panels is investigated and simulated using the
TUCT module of CATT-Acoustic. Different panel application scenarios are described
and measured, while the mined results are analyzed and compared, and conclusions
are drawn.
Keywords:
Variable acoustics, Portable acoustic panels, Diffusion, Reflection, Absorption
Περίληψη ...............................................................................................................2
Abstract ..................................................................................................................3
1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ..............................................................6
1. 1.Εισαγωγή .........................................................................................................6
1.1 Αισθητηριακή αντίληψη και ανθρώπινος εγκέφαλος.........................................7
1.1.1 Εμείς και ο κόσμος ........................................................................................7
1.1.2 Το ανθρώπινο ακουστικό σύστημα ................................................................8
1.1.3‘Εσωτερικές’ επιρροές....................................................................................9
1.1.4 Αλλοιώσεις της συνειδητής αίσθησης του εξωτερικού ερεθίσματος .............10
1.1.5 Εξωτερικοί παράγοντες ...............................................................................11
1.2 Χρόνος αντήχησης και ακουστικές παράμετροι ..............................................13
1.2.1 Sabine - Eyring- Norris, χρόνος Αντήχησης RT ..........................................13
1.2.2 Χρόνος πρώιμης απόσβεσης – Ευκρίνεια - Διακριτότητα ............................15
2. ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΤΑΘΕΡΗ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ......................17
2.1 Αρχιτεκτονική, Ακουστική και Μουσική…......................................................17
2.1.1 Προϊστορία και αρχαιότητα ........................................................................17
2.1.2 Αναγέννηση, Μπαρόκ, Κλασικισμός ............................................................19
2.1.3 20ος Αιώνας .................................................................................................19
2.1.4 Ακούγεται καλύτερα με αντήχηση….............................................................22
2.2.Μεταβλητή Ακουστική ....................................................................................23
2.2.1 Θεωρητική προσέγγιση...............................................................................23
2.2.2 Κατασκευή Ακουστικών Στοιχείων............................................................23
2.2.3 Εφαρμοσμένες λύσεις μεταβλητής ακουστικής..........................................26
2.2.4 Συμπεράσματα Στόχοι ................................................................................36
3.ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΙΘΟΥΣΑΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ..................................................................................................37
3.1 Υπάρχουσα ακουστική...................................................................................37
3.2 Εξοπλισμός Μετρήσεων ................................................................................38
3.3 Μέτρηση Ακουστικών Παραμέτρων .............................................................42
3.4 Προσομοίωση CATT ACOUSTIC ................................................................45
4.ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΩΝ ΠΑΝΕΛ
ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ .......................................................................49
4.1 Προσομοίωση Πάνελ Απορρόφησης.............................................................50
4.2 Προσομοίωση Πάνελ Διάχυσης-Σενάρια ......................................................52
4.2.1 Πρώτη Περίπτωση Πάνελ Διάχυσης ..........................................................53
4.2.2 Δεύτερη Περίπτωση Πάνελ Διάχυσης ........................................................56
4.3 Αποτελέσματα Προσομοίωσης......................................................................59
4.4 Προσομοίωση Ηχογράφησης με Χρήση των πάνελ. .....................................60
5. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛ.........................................................................66
5.1 Μελέτη κατασκευής και υλικά ......................................................................66
5.2 Βάσεις ............................................................................................................66
5.3 Πάνελ, Σκελετός ............................................................................................68
5.4 Συναρμολόγηση .............................................................................................69
5.5 Ήχο-απορροφητικά Υλικά.............................................................................71
5.6 Υλικά Ανάκλασης-Διάχυσης .........................................................................72
6. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛ........76
6.1 Μετρήσεις Απορρόφησης, Ανάκλασης, Διάχυσης ........................................76
6.2 Διαδικασία μετρήσεων...................................................................................79
6.2.1 Μετρήσεις Αίθουσας ..................................................................................79
6.2.2 Δοκιμαστικές Μετρήσεις Πάνελ.................................................................82
6.2.3 Μετρήσεις Πάνελ........................................................................................87

6.2.4 Πολικά Διαγράμματα..................................................................................94
7. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΕΝΑΡΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ
ΑΙΘΟΥΣΑ .........................................................................................................101
7. 1.1 Μετρήσεις R.E.W ....................................................................................101
7.1.2 Μετρήσεις Audacity ................................................................................104
7.1. 3 Αποτελέσματα..........................................................................................106
7.2. Σενάρια Χρήσης..........................................................................................107
7.2.1 Ηχογραφήσεις ...........................................................................................107
7.2.2 Ηχογράφηση Τυμπάνων ...........................................................................108
7.2.3 Μίξη Τυμπάνων ........................................................................................113
7.2.4 Ηχογράφηση Πιάνου.................................................................................114
7.2.5 Close Micing.............................................................................................115
7.2.6 Room Micing ............................................................................................119
7.2.7. Ηχογράφηση Φωνής ................................................................................121
8. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΣΩ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
............................................................................................................................124
8.1. Συχνοτική Απόκριση Πάνελ .......................................................................125
8.2. Αντήχηση ....................................................................................................130
8.3. Έρευνα Ακρόασης ......................................................................................135
8.4 Συμπεράσματα .............................................................................................145
Βιβλιογραφικές αναφορές..................................................................................148
Ελληνόγλωσσες...................................................................................................148
Ξενόγλωσσες ......................................................................................................148
Διαδικτυακές πηγές............................................................................................150
Παράρτημα.........................................................................................................151
*Όλα τα αρχεία της παρούσας εργασίας βρίσκονται στον σύνδεσμο:
https://drive.google.com/open?id=1Crtp1bLsrPp-LPkIYUy9VoHAonejBzdG
1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

1. 1.Εισαγωγή
Οποιοσδήποτε μπορεί να είναι αυτάρκης σε βαθμό που δε χρειάζεται να συμμετέχει
στο κοινωνικό γίγνεσθαι είναι είτε θηρίο, είτε θεός. Κατ’ αυτή την έννοια, ο
Αριστοτέλης στα «Πολιτικά» του χαρακτηρίζει τους ανθρώπους ως «εκ φύσεως ζώα
κοινωνικά και πολιτικά». Αυτό σημαίνει πως ένας από τους βασικούς μας στόχους
και κατά συνέπεια μία από τις βασικές μας λειτουργίες ως οργανισμοί, είναι η
επικοινωνία με τους γύρω μας. Η ικανότητα αποστολής, λήψης και κατανόησης
πληροφοριών από το φυσικό μας περιβάλλον αλλά και από τα μέλη της ευρύτερης
κοινότητάς μας, και κυρίως η ευρηματικότητά μας αναφορικά με τους τρόπους
επικοινωνίας είναι για πολλούς αυτό που μας διαχωρίζει από τα υπόλοιπα μέλη του
ζωικού βασιλείου. Είναι γεγονός πως πολλά ζώα έχουν την ικανότητα να
επικοινωνούν αρκετά περίπλοκα μοτίβα. Για παράδειγμα, είναι χαρακτηριστικός ο
τρόπος που οι μέλισσες χορεύουν έτσι ώστε να πληροφορήσουν τα υπόλοιπα μέλη
της κοινότητας τους αναφορικά με την ποσότητα και την ακριβή τοποθεσία γύρης. Το
εκφραστικό εύρος του χορού αυτού όμως ωχριά μπροστά στον πλούτο του εξαιρετικά
πολύπλοκου, δυναμικού και συνάμα διαχρονικού συστήματος συμβόλων, αξιών και
κωδικών που αποτελεί η ανθρώπινη γλώσσα. Η διαφορά ικανότητας έκφρασης
μεταξύ ανθρώπων και μη-λεκτικών-ζώων γίνεται ακόμη μεγαλύτερη εάν λάβουμε υπ’
όψη την ικανότητα εμπλουτισμού της γλώσσας με μια τεράστια ποικιλία μέσων που
περιλαμβάνει από χειρονομίες και μορφασμούς μέχρι τις διαφορετικές μορφές
καλλιτεχνικής έκφρασης.
Αναπόφευκτα, η κρίσιμη αυτή διαδικασία επικοινωνίας επηρεάζεται από τα

χαρακτηριστικά τόσο του περιβάλλοντος όσο και της αισθητηριακής μας αντίληψης.
Για παράδειγμα, οι επιφάνειες των αντικειμένων στο χώρο ανακλούν τον ήχο και το
φως καθορίζοντας τα όρια τόσο αυτού που μπορούμε να αντιληφθούμε όσο και αυτού
που μπορούμε και συστηματικά επιλέγουμε να απολαμβάνουμε. Οι τεχνολογικές
εξελίξεις σε διαφορετικούς τομείς, από την ακουστική, μέχρι τις κατασκευές οι οποίες
μας επιτρέπουν να διαχειριστούμε το εξωτερικό περιβάλλον στο μέγιστο βαθμό, αλλά
και τις νευροεπιστήμες που φωτίζουν τον τρόπο που η αισθητηριακή αντίληψη
λειτουργεί, συνθέτουν ένα νέο σύστημα «αισθητηριακών αξιών», βάσει του οποίου
μπορούμε να μεγιστοποιήσουμε την αισθητική μας αποζημίωση κατά την επαφή μας
με το εξωτερικό περιβάλλον.
Αυτό το πρόσφατα αποκτημένο σύστημα αισθητηριακών αξιών, σε συνάρτηση

με τις σύγχρονες απαιτήσεις του αγοραστικού κοινού για υπηρεσίες υψηλής
ποιότητας αναφορικά με την ευρύτερη ακουστική εμπειρία (κάλυψη συναυλιών,
ηχογραφήσεις, διαλέξεις) σε συγκεκριμένους χώρους αποτελεί το βασικό κίνητρο
πίσω από την παρούσα μελέτη.
Συγκεκριμένα, η παρούσα μελέτη εστιάζει στη μελέτη και κατασκευή κινητών

ακουστικών πλαισίων πάνελ (panels) ως μέσα μεταβολής της ακουστικής
συμπεριφοράς χώρων. Οι χώροι μεταβλητού ακουστικού προφίλ είναι εξαιρετικά
χρήσιμοι εφόσον μπορούν καλύψουν πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους ανάγκες
στο υποπολλαπλάσιο του κόστους κατασκευής παραδοσιακών «ακουστικών χώρων».
Με άλλα λόγια, ενώ παλαιότερα υπήρχαν χώροι εξ’ ολοκλήρου σχεδιασμένοι για
συγκεκριμένα είδη εκδηλώσεων – σκεφτείτε τις διαφορές μεταξύ θεάτρων και ωδείων
στην αρχαιότητα – σήμερα μπορούμε να διαχειριστούμε τα ακουστικά
χαρακτηριστικά ενός χώρου και προσωρινά να τα αλλοιώσουμε προσαρμόζοντάς τα
στις ανάγκες του σήματος που θέλουμε να επικοινωνήσουμε. Με τον τρόπο αυτό ένας
χώρος δε χρειάζεται πλέον να περιορίζει το «αγοραστικό του κοινό» βάσει των
δομικών του χαρακτηριστικών, επιτρέποντας έτσι την προσέλκυση μεγαλύτερου
μέρους της αγοράς. Καθίσταται λοιπόν σαφές, πως πέρα από το πλούσιο ερευνητικό
και επιστημονικό ενδιαφέρον που χαρακτηρίζει την παρούσα μελέτη, τα
αποτελέσματα που παραθέτει είναι απτά, άμεσα εφαρμόσιμα και ικανά να καλύψουν
μια αυξανόμενη τάση στην ευρύτερη αγορά της ψυχαγωγίας, εκπαίδευσης και
ενημέρωσης.
Θέλοντας να παρουσιάσει μία οριζόντια απεικόνιση όλων των πτυχών του

προαναφερθέντος συστήματος αισθητηριακών αξιών, η παρούσα μελέτη ξεκινά με
μια σύντομη περιγραφή των διαφορετικών αισθητηριακών τροπικοτήτων – των
διαφορετικών μας αισθήσεων – και του τρόπου που αυτές ολοκληρώνονται από τον
ανθρώπινο εγκέφαλο έτσι ώστε να καταστήσει σαφή τη φύση του μέσου βάσει του
οποίου αντιλαμβανόμαστε το ακουστικό μας περιβάλλον. Στη συνέχεια, παρατίθενται
οι τρόποι με τους οποίους το εξωτερικό περιβάλλον επηρεάζει την ακουστική
εμπειρία, παρουσιάζονται τα βασικά τεχνικά μέσα ποσοτικοποίησης της ακουστικής
ποιότητας ενός χώρου, ενώ γίνεται αναφορά στη σχέση μεταξύ αρχιτεκτονικής και
ακουστικής και πως αυτή εξελίχθηκε στο χρόνο επηρεαζόμένη από τις εκάστοτε
τεχνικές δυνατότητες, ανάγκες και στόχους. Συνεχίζοντας, αναλύονται τα βασικά
χαρακτηριστικά των στοιχείων μεταβολής της ακουστικής ταυτότητας ενός χώρου.
Έπειτα από τη θεωρητική αυτή ανάλυση, η μελέτη προχωρεί στο σχεδιασμό και
κατασκευή πάνελς καθώς και τη μέτρηση ενός συγκεκριμένου χώρου (αίθουσα Α΄
του Dare Studio στην Κατερίνη Πιερίας) και καταγράφει την ακουστική συμπεριφορά
του χώρου αυτού.
Συγκεκριμένα, μετράται η αρχική κατάσταση του (απουσία πάνελς) του χώρου,

ενώ καθορίζεται ο χρόνος αντήχησης και οι υπόλοιπες ακουστικές παράμετροι του. Η
αρχική κατάσταση της αίθουσας σχεδιάζεται και προσομοιώνεται βάσει του
λογισμικού CATΤ-Acoustic. Η μελέτη επίσης περιγράφει την κατασκευή των
διαφορετικών panels (ανακλαστικών, απορροφητικών και διαχυτικών) και αυτά
μελετώνται μέσω του λογισμικού ακουστικής πρόβλεψης TUCT. Η ακουστική
ανάλυση του χώρου επαναλαμβάνεται για κάθε διαφορετικό είδος πάνελ που
προστίθεται στο χώρο και χαρτογραφείται μέσω του ίδιου λογισμικού, έτσι ώστε να
γίνονται άμεσα αντιληπτές και μετρήσιμες οι μεταβολές στα ακουστικά
χαρακτηριστικά του χώρου. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων αναλύονται και
χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή συμπερασμάτων.
1.1 Αισθητηριακή αντίληψη και ανθρώπινος εγκέφαλος
1.1.1 Εμείς και ο κόσμος

Η αντίληψη (του εξωτερικού περιβάλλοντος) είναι μια περίπλοκη διαδικασία η οποία
ολοκληρώνεται μέσω των διαφορετικών αισθητηριακών τροπικοτήτων, το
συνδυασμό δηλαδή πληροφοριών από τις διάφορες αισθήσεις (όραση, ακοή, γεύση,
αφή, όσφρηση καθώς και πληροφορίες ιδιοδεκτικότητας, δηλ. πληροφοριών
αναφορικά με τη θέση και κατάσταση του σώματος του υποκειμένου). Όπως με όλες
τις αισθήσεις, η αισθητηριακή αντίληψη ακουστικών σημάτων αποτελεί κυριολεκτικά
έναν υπολογιστικό θρίαμβο ανάλυσης, επιτρέποντάς μας να εντοπίζουμε
χαρακτηριστικά του ηχητικού ερεθίσματος σε χρόνους και με τρόπους που ακόμη και
τα πιο εξελιγμένα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης δεν έχουν αρχίσει να πλησιάζουν
(Καντέλ κ.ά. 2018: 387).
Οι ικανότητες αυτές βασίζονται στις ακριβείς ενώσεις μεταξύ των μυριάδων

εγκεφαλικών κυττάρων (νευρώνων) οι οποίοι υπογραμμίζουν ολόκληρη τη
διαδικασία της αισθητηριακής αντίληψης, από την αίσθηση του ήχου, την
επεξεργασία του ηχητικού σήματος, μέχρι την αντίληψη συγκεκριμένων
χαρακτηριστικών αυτού. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι διακυτταρικές συνδέσεις
(συνδέσεις μεταξύ κυττάρων) αλλάζουν σε απόκριση των εξωτερικών ερεθισμάτων.
Συγκεκριμένα, η συστηματική σύζευξη δύο ερεθισμάτων ισχυροποιεί τις συνδέσεις
των νευρώνων που υπογραμμίζουν την αντίληψη αυτών των ερεθισμάτων, ενώ οι
ισχυρές συνδέσεις μεταξύ δύο νευρώνων, π.χ. Α&Β, έχουν ως αποτέλεσμα την
αύξηση των πιθανοτήτων ενεργοποίησης του Β κατόπιν ενεργοποίησης του Α (cf.
Hebb, 1949). Για παράδειγμα, στο διάσημο πείραμα του, ο Ivan Pavlov (1927)
μελέτησε ένα παράδειγμα κλασσικής εξαρτημένης μάθησης σε σκυλιά.
Συγκεκριμένα, ο Pavlov παρουσίαζε φαγητό στα σκυλιά συστηματικά μετά το
άκουσμα του χτύπου ενός κουδουνιού. Μετά από αρκετές επαναλήψεις αυτού του
συνδυασμού (φαγητό + ήχος κουδουνιού) τα σκυλιά άρχισαν να εκκρίνουν σίελο
ακούγοντας μόνο τον ήχο του κουδουνιού ακόμη δηλαδή και κατά τη συνθήκη
απουσίας φαγητού. Σε γενικές γραμμές, η νευρωνική σύζευξη υπογραμμίζει την
πλειονότητα εάν όχι το σύνολο των μαθησιακών διαδικασιών και όπως φαίνεται στις
επόμενες σελίδες επηρεάζει καταλυτικά την αισθητηριακή αντίληψη.
Ο βαθμός δημιουργίας συνδέσεων στον ανθρώπινο εγκέφαλου επηρεάζεται από

μεγάλο αριθμό παραγόντων συμπεριλαμβανομένης της πλαστικότητας του εγκεφάλου
κατά τα διαφορετικά αναπτυξιακά στάδια, την κατανομή της επιλεκτικής προσοχής,
κλπ. Ένας από τους πιο βασικούς τέτοιους παράγοντες είναι και η επιρροή
προηγούμενων προσλαμβανουσών εμπειριών στην αισθητηριακή διαδικασία, η οποία
είναι ευρέως αποδεκτή και είναι αυτό που μας δίνει την ολοκληρωμένη εμπειρία του
περιβάλλοντός που βιώνουμε καθημερινά (cf. Frith & Dolan, 1997, Noudoost, Chang,
Steinmetz & Moore, 2010, Uncapher, Hutchinson & Wagner, 2011).
Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον ήχο επίσης υπόκειται σε επιδράσεις από

προηγούμενες εμπειρίες. Για παράδειγμα, καταλαβαίνουμε ότι ένα αυτοκίνητο
πλησιάζει, βασιζόμενοι στον αυξανόμενο ήχο της μηχανής του ακόμη και χωρίς ή
πριν να το δούμε. Αυτό συμβαίνει γιατί ο εγκέφαλός μας ανασύρει σχετικές
συνδεδεμένες αποθηκευμένες αναπαραστάσεις από προηγούμενες εμπειρίες κατά τις
οποίες η δυναμική του συγκεκριμένου ήχου ακολουθείται από την άφιξη ενός
αυτοκινήτου. Ένας μηχανικός αντίστοιχα, μπορεί να καταλάβει εάν η λειτουργία του
κινητήρα του αυτοκινήτου είναι η βέλτιστη δυνατή από τον ήχο της μηχανής του
εκμεταλλευόμενος τις σχετικές αποθηκευμένες πληροφορίες βάσει των δικών του
εμπειριών συμπεριλαμβανομένης και της εκπαίδευσή του.
1.1.2 Το ανθρώπινο ακουστικό σύστημα

Ο τρόπος λειτουργίας του ακουστικού συστήματος του ανθρώπινου εγκεφάλου έχει
ιδιαίτερη σημασία για την παρούσα μελέτη στο βαθμό που η τελευταία καταδεικνύει
τον τρόπο που οι αλλοιώσεις κατά την ανάκλαση του ήχου γίνονται αντιληπτές από
τον εγκέφαλο. Παραθέτοντας μόνο τις βασικές λεπτομέρειες που είναι απαραίτητες
για να φωτίσουμε τις κύριες πτυχές της παρούσας εργασίας, οι μηχανισμοί της
ανθρώπινης ακοής παρατίθενται.
Το ακουστικό σύστημα αποτελείται από τον ου και τις ακουστικές οδούς του
εγκεφάλου. Το σύστημα αυτό μας επιτρέπει να μεταφράζουμε τα κύματα πίεσης του
αέρα σε ήχο και να εντοπίζουμε της πηγές αυτού (Καντέλ κ.ά. 2018: 406). Ένα από
τα χαρακτηριστικά των ηχητικών σημάτων είναι πως περιέχουν πολύ μικρή ποσότητα
ενέργειας και κατά αυτή την έννοια χρειάζονται ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο όργανο για
να γίνουν αντιληπτοί. Επίσης ένας ήχος αποτελείται από διαφορετικές συχνότητες,
ενώ σπάνια γίνεται αντιληπτός μόνος του ή απομονωμένος από άλλους ήχους. Βάσει
αυτών των χαρακτηριστικών ο τρόπος που ο ανθρώπινος εγκέφαλος καταφέρνει και
αναλύει το ακουστικό σήμα και το αντιλαμβάνεται είναι θαυμαστός. Η αισθητηριακή
αντίληψη των ηχητικών σημάτων γίνεται από το έσω ώτος, το οποίο είναι ένα
μηχανοηλεκτρικό σύστημα που βρίσκεται σε διαρκή σύνδεση με ένα σύνολο
νευρωνικών συστημάτων τα οποία συγκρίνουν τα σήματα από τα δύο ώτα (αριστερό
& δεξί). Βάσει της μηχανικής σχεδίασης του ώτος αλλά και των πολυάριθμων
εξειδικευμένων νευρωνικών συνδέσεων, το ανθρώπινο ακουστικό σύστημα μπορεί να
διακρίνει και να αντιλαμβάνεται ήχους από 20 εώς 20.000 Hz. Ο ανθρώπινος
εγκέφαλος μπορεί επίσης να ανιχνεύει μια κλίμακα εντάσεων που ξεπερνά το ένα
εκατομμύριο, ενώ μπορεί να διακρίνει ήχους στο χώρο εώς και μια μοίρα (1ο) του
τόξου (Καντέλ κ.ά. 2018: 406).
Οι πληροφορίες που συλλαμβάνουν τα δύο ώτα συνδυάζονται στο εγκεφαλικό

στέλεχος, το χωρικά κατώτερο τμήμα του εγκεφάλου το οποίο αποτελεί προέκταση
του νωτιαίου μυελού, ενώ αποτελεί μία από τις πρώτες εγκεφαλικές δομές (Καντέλ
κ.ά. 2018: 406). Η ένταση των σημάτων, καθώς και η συχνότητα του ήχου
διαχωρίζονται στις (κύριες) ακουστικές οδούς (Von Bekesy, 1960). Βάσει των δύο
αυτών χαρακτηριστικών, ο εγκέφαλος εντοπίζει τους διαφορετικούς ήχους του
εξωτερικού περιβάλλοντος. Επιμέρους εξειδικευμένοι νευρώνες συντονίζονται σε ένα
συγκεκριμένο εύρος συχνοτήτων επιτελώντας επικουρικό έργο σε σύγκριση με τις
κύριες ακουστικές οδούς. Οι πληροφορίες αναφορικά με το χρόνο, την ένταση και τη
συχνότητα του ήχου οδεύουν εν παραλλήλω σε διακριτές περιοχές επεξεργασίας στον
ακουστικό φλοιό οι οποίες εξειδικεύονται στην ανάλυση της θέσης, έντασης και του
ύψους του ακουστικού ερεθίσματος (Καντέλ κ.ά. 2018: 406).
Η πολυπλοκότητα της αισθητηριακής αντίληψης δεν περιορίζεται στην

πολυπλοκότητα και πολλαπλότητα των νευρωνικών μηχανισμών που υποστηρίζουν
αυτή τη διαδικασία αλλά και στον αριθμό διαφορετικών παραμέτρων που την
επηρεάζουν. Οι διαφορετικοί αυτοί παράγοντες επιρροής μπορούν να διακριθούν
στους παρακάτω. (Α) Εσωτερικοί παράγοντες στους οποίους περιλαμβάνονται
επιρροές από προηγούμενες προσλαμβάνουσες εμπειρίες και τις αντίστοιχες
αποθηκευμένες αναπαραστάσεις, πληροφορίες ή μνήμες. (Β) Εξωτερικοί παράγοντες
οι οποίοι περιλαμβάνουν τα διαφορετικά εξωτερικά ερεθίσματα και (Γ) Αλλοιώσεις
επί της συνειδητής αντίληψης των εξωτερικών ερεθισμάτων. Οι παράγοντες αυτοί
παρατίθενται λεπτομερώς παρακάτω.
1.1.3‘Εσωτερικές’ επιρροές
Κατά την εμπειρία μας τόσο με το εξωτερικό περιβάλλον όσο και κατά τον
στοχασμό, δημιουργούνται αναπαραστάσεις οι οποίες αποθηκεύονται στη μνήμη. Οι
αποθηκευμένες αυτές μνήμες επηρεάζουν την αισθητηριακή αντίληψη με

διαφορετικούς τρόπους. Σε μία κλασσική μελέτη που εστιάζει σε αυτούς τους
τρόπους επιρροής, τα υποκείμενα ακούν μία λέξη στη μητρική τους γλώσσα
(αγγλικά), “Table” κατά την οποία το γράμμα/φώνημα ‘b’ έχει καλυφθεί με θόρυβο
και έτσι είναι αδύνατο να γίνει αισθητηριακά αντιληπτό. Παρά το γεγονός ότι το
γράμμα ‘b’ έχει καλυφθεί όμως, στην πλειονότητά τους τα υποκείμενα ακούν τη λέξη
“Table” με ‘b’. Έτσι τα υποκείμενα ακούν κάτι το οποίο δεν είναι παρόν στο
ακουστικό ερέθισμα.
Στη υπάρχουσα βιβλιογραφία, τα αποτελέσματα αυτά γίνονται κατανοητά με

διαφορετικούς και συχνά ανταγωνιστικούς μεταξύ τους τρόπους. Για παράδειγμα,
συχνά υποστηρίζεται πως δεν υπάρχουν λεξιακές επιρροές στην ακουστική αντίληψη
και ότι η ταυτοποίηση λέξεων δεν επηρεάζει την ταυτοποίηση γραμμάτων (Norris,
McQueen & Culter, 2000), ενώ για άλλους δεν υπάρχουν σημασιολογικές επιρροές
από αποθηκευμένες μνήμες αλλά οι επιρροές αυτές είναι απλώς φωνολογικές –
δηλαδή ότι οι πληροφορίες που επηρεάζουν το ακουστικό μήνυμα είναι
αναπαραστάσεις λέξεων χωρίς κάποιο συνδεδεμένο σε αυτές νοηματικό περιεχόμενο,
(cf. Samuel, 1997). Άλλοι ερευνητές, όπως οι Elman και McClelland (1986)
υποστηρίζουν πως αυτά τα ευρήματα καταδεικνύουν εννοιολογικές (conceptual)
επιρροές στην αισθητηριακή αντίληψη. Δεδομένης της θεμελιακής σκέψης μεταξύ
εννοιών και σκέψης, μια τέτοια εννοιολογική επιρροή προκρίνει μια ολιστική
προσέγγιση αναφορικά με την αισθητηριακή αντίληψη κατά την οποία οι
αποθηκευμένες μνήμες και οι μεταξύ τους συνδέσεις επηρεάζουν σε σημαντικό
βαθμό τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το περιβάλλον μας και στοχαζόμαστε γι’
αυτό.
Χωρίς να αναφερόμαστε στις λεπτομέρειες αυτών των προτάσεων, αυτό που

είναι σημαντικό είναι πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν αντιλαμβάνεται το εξωτερικό
περιβάλλον χωρίς να λαμβάνει υπόψη προηγούμενες εμπειρίες. Σε πολλές
περιπτώσεις μάλιστα, ο ανθρώπινος εγκέφαλος αλλοιώνει το αισθητηριακό ερέθισμα
και μας λέει ψέματα σχετικά με το τι υπάρχει ‘εκεί έξω’, όπως εξηγείται παρακάτω.
1.1.4 Αλλοιώσεις της συνειδητής αίσθησης του εξωτερικού ερεθίσματος

Οι Haggard, Clark και Kalogeras (2002) εστιάζουν στη μελέτη των συνεπειών
εκούσιων και ακούσιων πράξεων και δείχνουν πως το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα
χρησιμοποιεί έναν συγκεκριμένο νευρωνικό μηχανισμό για το «δέσιμο» (binding) της
συνειδητής αντίληψης πράξεων και της συνειδητής αντίληψης των συνεπειών τους.
Συγκεκριμένα, τα υποκείμενα αυτής της έρευνας κλήθηκαν να κρίνουν το χρονικό
σημείο κατά το οποίο τέσσερα διαφορετικά γεγονότα λάμβαναν χώρα, ενώ κοίταζαν
ένα συμβατικό ρολόι. Το πείραμα αυτό συμπεριελάμβανε διαφορετικές συνθήκες,
από τις οποίες δύο παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την παρούσα μελέτη.
(1) Στη συνθήκη εκούσιας δράσης, τα υποκείμενα πίεζαν εκούσια ένα πλήκτρο και
κατέγραφαν τη στιγμή που ένιωθαν την ορμή (urge) να κινήσουν το δάχτυλό τους,
ενώ στη συνθήκη ακούσιας δράσης (2) παρατηρούσαν τη μυϊκή κίνηση του δακτύλου
τους την οποία προκαλούσε η ενεργοποίηση του κινητικού φλοιού του εγκεφάλου
τους μέσω διακρανιακής μαγνητικής διέγερσης (transcranial magnetic stimulation -
TMS). Σε δύο περεταίρω συνθήκες (3) τα υποκείμενα κατέγραφαν το κλικ που
προκαλούσε η συσκευή του TMS χωρίς όμως να συνοδεύεται από εγκεφαλική
διέγερση (ψευδής συνθήκη/sham condition) και τέλος (4) κατέγραφαν τη στιγμή που
άκουγαν ένα ηχητικό σήμα (τόνο).
Η εκούσια και ακούσια πράξη ακολουθούταν από ένα ηχητικό σήμα (τόνο)
250ms αργότερα. Είναι αξιοσημείωτο πως η παρουσία του ηχητικού σήματος
προκάλεσε σημαντικές μετατοπίσεις στη χρονική αντίληψη των γεγονότων, ενώ τα
αποτελέσματα δείχνουν πως το δέσιμο της αντίληψης των πράξεων και των
συνεπειών τους ρυθμίζεται από χρονική συνάφεια και προβλεψιμότητα. Πιο
αναλυτικά, η συνειδητή αντίληψη της εκούσιας πράξης μετατοπίστηκε αργότερα στο
χρόνο (τα υποκείμενα αναφέρουν πως ένιωσαν την ‘ορμή΄ για κίνηση αργότερα απ’
ότι στη συνθήκη χωρίς το ακολουθούμενο ηχητικό σήμα), ενώ αντίστοιχα, ο τόνος
έγινε αντιληπτός νωρίτερα από πριν. Αντίστροφα, στην ακούσια συνθήκη η αντίληψη
του κλικ του TMS έγινε αντιληπτή νωρίτερα, ενώ η αντίληψη του ηχητικού σήματος
μετατοπίστηκε αργότερα – έγινε δηλαδή αντιληπτή με καθυστέρηση 1 .
Βάσει αυτών των αποτελεσμάτων oι Haggard κ.ά. υποστηρίζουν πως ο

εγκέφαλος παραβλέπει τα εξωτερικά ερεθίσματα και μας λέει ψέματα έτσι ώστε να
δέσουμε τα διαφορετικά ακουστικά, στην περίπτωση αυτή, ερεθίσματα με τέτοιο
τρόπο έτσι ώστε να δημιουργήσουμε μια συνεκτική συνειδητή εμπειρία του
περιβάλλοντός μας. Αξίζει να σημειωθεί πως οι ασθενείς με ψευδαισθήσεις και
παραισθήσεις συχνά αποδίδουν πράξεις άλλων σε αυτούς και δικές τους σε άλλους
(Frith, 1992 – αναφορά στο Haggard κ.ά. 2002). Οι Haggard κ.ά. υποθέτουν πως
αυτές οι λανθασμένες αποδόσεις αυτενέργειας μπορεί να υποδηλώνουν υπερβολικό ή
αντίστοιχα ελλιπές σκόπιμο δέσιμο (intentional binding), γεγονός που εξηγεί την
χαρακτηριστική έλλειψη αίσθησης αυτενέργειας σε ασθενείς με σχιζοφρένια.
΄Όπως φαίνεται παρακάτω, η επιρροή από προηγούμενες εμπειρίες είναι

καταλυτική για την καταληπτότητα του ήχου γενικά και του προφορικού λόγου
ειδικότερα, ιδιαίτερα σε μη ιδανικές συνθήκες.
1.1.5 Εξωτερικοί παράγοντες

Πέρα από επιρροές από αποθηκευμένες εμπειρίες, η αισθητηριακή αντίληψη του
ήχου επηρεάζεται εξίσου σημαντικά και από εξωτερικούς παράγοντες. Συγκεκριμένα,
η μορφολογία των επιφανειών πάνω στις οποίες οι διάφοροι ήχοι ανακλούν, η θέση
τους στο χώρο καθώς και η απόστασή των πηγών τους από εμάς έχουν καθοριστική
σημασία για την αισθητηριακή μας εμπειρία. Οι διαφορετικές επιφάνειες και το
μέγεθος του χώρου στον οποίο δημιουργείται ή αναμεταδίδεται ένα ηχητικό σήμα
προσδίδουν διαφορετικά χαρακτηριστικά στο ηχητικό σήμα.
Η αντίληψη και η επεξεργασία ηχητικών σημάτων γίνεται ακόμη

πολυπλοκότερη από το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές σε έναν συγκεκριμένο
χώρο υπάρχουν επιφάνειες και υλικά διαφορετικής ανακλαστικότητας. Για
παράδειγμα, κάποιες επιφάνειες, τόσο του περιβάλλοντος χώρου όσο και των
αντικειμένων που υπάρχουν μέσα σε αυτόν, μπορεί να είναι μερικώς ανακλαστικές
ενώ άλλες μερικώς απορροφητικές. Το τελικό ηχητικό αποτέλεσμα που εισπράττει ο
1
Η μελέτη επίσης δείχνει πως δεν υπάρχει δέσιμο μεταξύ τυχαίων και χωρο-χρονικά ασύνδετων
γεγονότων.
δέκτης του εκάστοτε ηχητικού σήματος, προέρχεται από την συμβολή των απευθείας
και των ανακλώμενων ηχητικών κυμάτων.
Αξίζει να σημειωθεί πως η ακουστική εμπειρία θα ήταν πολύ διαφορετική από

αυτή που έχουμε συνηθίσει να βιώνουμε εάν λάμβανε χώρα στο ελεύθερο πεδίο –
έναν ομοιογενή χώρο με μηδενικές ανακλάσεις, πχ. σε έναν ανηχοϊκό θάλαμο με
ελεύθερη διάδοση των ηχητικών κυμάτων ή σε έναν χώρο αποτελούμενο από πλήρως
ανακλαστικά τοιχώματα τα οποία θα ανακλούσαν όλη την ενέργεια του ηχητικού
σήματος που προσπίπτει σε αυτά με αποτέλεσμα τις πολλαπλές ανακλάσεις του ήχου
(Σκαρλάτος, 2012). Φυσικά, και οι δύο αυτές περιπτώσεις είναι εξαιρετικές και
απέχουν πολύ από την καθημερινή μας αισθητηριακή εμπειρία.
Οι εξωτερικοί αυτοί παράγοντες επιρροής του ηχητικού σήματος είναι τόσο

σημαντικοί που πολλές φορές το καθιστούν ακατάληπτο για τον ανθρώπινο
εγκέφαλο. Έχοντας υπόψη τους προαναφερθέντες τρόπους επιρροής της
αισθητηριακής εμπειρίας, μία οριακά καταληπτή ομιλία μπορεί τελικά να γίνεται
επαρκώς αντιληπτή λόγω ακριβώς της εμπειρίας μας τόσο όσο ακροατές, όσο και όσο
γνώστες μιας συγκεκριμένης θεματικής.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο ρόλος της εμπειρίας δεν επηρεάζει την αντίληψη του
ηχητικού σήματος μόνο μέσω σχετικών αποθηκευμένων πληροφοριών αλλά και μέσω
εκπαίδευσης του καθ’ εαυτού ηχητικού αισθητηριακού συστήματος. Για παράδειγμα,
έρευνες δείχνουν πως η μουσική εκπαίδευση ενισχύει τη νευροφυσιολογική απόκριση
κατά τις διαδικασίες ανάλυσης και επεξεργασίας γλωσσικών σημάτων.
Συγκεκριμένα, άτομα με μουσική παιδεία παρουσιάζουν αυξημένες ικανότητες
πρόσληψης της ομιλίας σε υποβαθμισμένες συνθήκες ακρόασης λόγω αντήχησης σε
σύγκριση με άτομα χωρίς αντίστοιχη εκπαίδευση 2 .
Οι Bidelman και Krishnan (2010), για παράδειγμα, δείχνουν πως η εκτεταμένη

εμπειρία με σύνθετα ηχητικά σήματα, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της μουσικής
εκπαίδευσης αυξάνουν τα επίπεδα πλαστικότητας των σχετικών νευρωνικών δομών
με αποτέλεσμα τα άτομα με μουσική παιδεία να έχουν δύο έως τέσσερις φορές
μεγαλύτερη ικανότητα διάκρισης μεταξύ του τονικού ύψους (pitch) της φωνής και
πρώτου formant – της ιδιοσυχνότητας δηλαδή που προσδίδει στο φωνητικό σήμα η
φωνητική κοιλότητα. Πιο αναλυτικά, η προσθήκη αντήχησης στο ηχητικό σήμα δεν
επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο που το τονικό ύψος (δηλ. η υποκειμενική απόκριση
του αυτιού στη συχνότητα) κωδικοποιείται νευροφυσιολογικά. Αυτό σημαίνει πως οι
ίδιες νευροφυσιολογικές διεργασίες υποστηρίζουν την επεξεργασία του τονικού
ύψους. Ωστόσο, η προσθήκη αντήχησης επηρεάζει δραματικά την νευροφυσιολογική
κωδικοποίηση των αρμονικών formants. Τα ερευνητικά αποτελέσματα των Bidelman
και Krishnan προκρίνουν την υπόθεση ότι αυτό που αλλάζει μεταξύ μουσικών και
μη-μουσικών είναι τα επίπεδα απόκρισης των εμπρόσθιων δομών του εγκεφαλικού
στελέχους. Έτσι, η εκπαίδευση σε σύνθετα μουσικά μοτίβα ενισχύει τους
μηχανισμούς επεξεργασίας γλωσσικών σημάτων και αυξάνει την ανθεκτικότητα μας
σε παράγοντες υπονομευτικούς της καθαρότητας του ήχου.
Η επίδραση της αντήχησης στο ακουστικό ερέθισμα γίνεται ακόμη πιο σαφής
εάν λάβουμε υπόψη τις συναισθηματικές αποκρίσεις σε αυτή. Για παράδειγμα,
ακούγοντας έναν ήχο σε ένα μικρότερο χώρο μας δίνει μια πιο θετική ακουστική
2
Αντήχηση ονομάζετε το συνολικό ηχητικό αποτέλεσμα των αντανακλάσεων του ήχου σε ένα χώρο
(Valente and Hosford-Dunn, 2008)
εμπειρία εν συγκρίσει με μια ακουστική εμπειρία σε ένα μεγαλύτερο χώρο, επειδή οι

μικροί χώροι γίνονται αντιληπτοί ως πιο «ζεστοί», φιλικοί και ασφαλείς προς εμάς
απ’ ότι οι μεγάλοι χώροι (Tajadura-Jiménez κ.ά., 2010). Είναι χαρακτηριστικό πως οι
συναισθηματικές αυτές «επιπτώσεις» από την προσθήκη αντήχησης εξαφανίζονται
στις περιπτώσεις ακρόασης απειλητικών ήχων (ibid.) ενδεχομένως επειδή ο
χαρακτηρισμός ενός εξωτερικού ερεθίσματος ως απειλητικού προκρίνει το εξελικτικό
πλεονέκτημα της επιβίωσης και κατανέμει την επιλεκτική προσοχή μας σε
στρατηγικές εξόδου από την «επικίνδυνη ζώνη» παραμερίζοντας τα θετικά
συναισθήματα της ‘φιλικότητας ενός χώρου’ (cf. Thagard and Nussbaum, 2014).
Κατά αυτή την έννοια, η διαχείριση της αντήχησης με σκοπό τη διαμόρφωση

του κατάλληλου ανά περίπτωση «ακουστικού χώρου» έχει σημαντικές συνέπειες
στον ακροατή του ηχητικού ερεθίσματος τόσο σε αισθητηριακό και ψυχολογικό όσο
και συμπεριφορικό επίπεδο. Η ανάλυση αυτή, σε συνδυασμό με το νευροφυσιολογικό
υπόβαθρο που σκιαγραφήθηκε στις προηγούμενες σελίδες, έχει ως σκοπό την
εμπεριστατωμένη ανάδειξη του τρόπου κατά τον οποίο οι αλλαγές στις επιφάνειες
στις οποίες ανακλάται ένα ηχητικό σήμα επηρεάζουν την αισθητηριακή μας εμπειρία.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό για την παρούσα μελέτη, σκοπός της οποίας είναι η σε
βάθος ανάλυση των τρόπων κατά τους οποίους διαφορετικοί παράγοντες του
εξωτερικού περιβάλλοντος επηρεάζουν την αισθητηριακή αντίληψη. Η
χαρτογράφηση αυτή των αλλοιώσεων του ηχητικού σήματος σε συνδυασμό με την
εικόνα για τον τρόπο που τα εξωτερικά ερεθίσματα γίνονται αντιληπτά από τον
ανθρώπινο εγκέφαλο καθιστά τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας ιδιαίτερα
χρήσιμα και άμεσα εφαρμόσιμα τόσο κατά την αξιολόγηση ακουστικής χώρων, όσο
και κατά την κατασκευή χώρων σταθερής και μεταβλητής ακουστικής. Τέλος, βοηθά
στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μπορούμε να διαχειριστούμε τα
χαρακτηριστικά του εξωτερικού περιβάλλοντός μας με σκοπό την βελτιστοποίηση
της αισθητηριακής και αισθητικής μας αποζημίωσης σε διαφορετικές συνθήκες και
χώρους.
1.2 Χρόνος αντήχησης και ακουστικές παράμετροι

Οι εξωτερικοί παράγοντες που αναφέρουμε παραπάνω αποτελούν καθημερινή
εμπειρία. Δεν χρειάζεται να ασχολείται κάποιος με την ακουστική επιστήμη, για να
μπορεί να αντιληφθεί τις διαφορές μεταξύ χώρων με καλή ή κακή ακουστική. Όπως
θα δούμε και στο επόμενο κεφάλαιο, η ακουστική συνοδεύει και επηρεάζει την
εξέλιξη του ανθρώπου από την προϊστορία μέχρις και τις μέρες μας. Όλοι έχουμε
βρεθεί σε συναυλιακούς χώρους ή διαλέξεις που νιώσαμε ότι η ακουστική του χώρου
είτε βοήθα είτε δυσκολεύει την ακρόαση. Στο κεφάλαιο αυτό θα δούμε πως η
ακουστική ποιότητα ενός χώρου μπορεί να ποσοτικοποιηθεί μέσα από μια σειρά
ακουστικών παραμέτρων. Παρά το γεγονός ότι σήμερα υπάρχουν περισσότερες από
38 διαφορετικές ακουστικές παράμετροι, η παρούσα μελέτη περιορίζεται
αποκλειστικά σε αυτές που χρησιμοποιήθηκαν κατά τις πραγματοποιθείσες
μετρήσεις.
1.2.1 Sabine - Eyring- Norris, χρόνος Αντήχησης RT
Η ακουστική κατά την κατασκευή κτηρίων είχε ιδιαίτερη σημασία ήδη από το 500
πΧ, όπως αποδεικνύετε ιστορικά και παρουσιάζεται παρακάτω. Παρόλα αυτά, η
ακουστική ως επιστήμη άρχισε να αναπτύσσεται μόλις τον 20ο αιώνα. Τα
προηγούμενα χρόνια ο ακουστικός σχεδιασμός ήταν εμπειρικός και βασιζόταν στην
απλή παρατήρηση υφιστάμενων κατασκευών. Οι όποιες προσπάθειες για τη βελτίωση

της ακουστικής χώρων, γινόταν χωρίς ύπαρξη ακριβών τρόπων και μονάδων
μέτρησης των ακουστικών φαινομένων και παραμέτρων και βασιζόταν σε ενίοτε
(λογικά) ορθές εικασίες.
Η πρώτη ακουστική παράμετρος που ποσοτικοποιείται είναι ο «χρόνος

αντήχησης» και γίνεται από τον φυσικό Wallace Sabine το 1922. Πειραματιζόμενος
με την ακουστική βελτίωση υφιστάμενων χώρων, ο Sabine είχε ανακαλύψει από τα
τέλη του 1800, το χρόνο αντήχησης και τους παράγοντες που τον επηρεάζουν μέσα
σε ένα κλειστό χώρο (Addis, 2009). Παρόλα αυτά το σύγγραμμα του “Collected
Papers on Acoustics” τυπώθηκε μόλις το 1922. Από τότε κι έπειτα ανακαλύπτονται
και εξελίσσονται διαρκώς ακουστικές παράμετροι προκειμένου να καλύψουν τις
ανάγκες για την αξιολόγηση και την μελέτη της ακουστικής. Το 1930 ο «χρόνος
αντήχησης» επαναδιατυπώνετε από τους Eyring και Norris, η «Διακριτικότητα»
(definition) εισάγετε στα μέσα της δεκαετίας του 1950 από τον Thiele, το 1970 ο
Jordan εισάγει την παράμετρο του «Χρόνου Πρώιμης Απόσβεσης» (Early Decay
Time), ενώ το 1974 ο Abdel αναφέρεται στην «Ευκρίνεια» (Clarity).
Μεταξύ άλλων, οι παράμετροι αυτές καθώς και το τι αντιπροσωπεύει η κάθε

μια αναφορικά με την αξιολόγηση του ακουστικού προφίλ ενός χώρου, αναλύονται
καθώς επίσης περιγράφεται ο τρόπος υπολογισμού και μέτρησής τους.
Παρά την πληθώρα παραμέτρων που χαρακτηρίζουν την ακουστική περιγραφή ενός
χώρου, ο χρόνος αντήχησης παραμένει ακόμη και σήμερα μία από τις πιο σημαντικές
παραμέτρους. Συγκεκριμένα ως χρόνος αντήχησης ( RT60 ) ορίζεται ο χρόνος που
απαιτείται για τη μείωση της ηχητικής στάθμης κατά 60 dB, μετά από τη διακοπή του
σήματος σταθερής έντασης από μία ηχητική πηγή, η οποία βρίσκεται μέσα σε ένα
κλειστό χώρο (Κοντομίχος, Ζαρούχας, Χατζιαντωνίου, 2013)
Ο Sabine έπειτα από πληθώρα πειραμάτων διαπίστωσε ότι η ακουστική

ποιότητα ενός χώρου, εξαρτάται από το μέγεθος του χώρου και την απορρόφηση των
επιφανειών που τον αποτελούν και προσδιόρισε την υπολογιστική έκφραση του
χρόνου αντήχησης ως εξής (2.1):
V
RT60  0.161 sec (2.1)
A
Όπου V ο όγκος του χώρου σε m3 και όπου Α η απορρόφηση του δωματίου σε m2.
Το 1930 οι Norris και Eyring πρότειναν ένα νέο τύπο υπολογισμού του
χρόνου αντήχησης T60 κλειστών χώρων (2.2.), ο οποίος στηρίζεται στον υπολογισμό
της μέσης απόστασης μεταξύ των ανακλάσεων, σύμφωνα με την μεθοδολογία της
στατιστικής ακουστικής ανάλυσης (Κοντομίχος, Ζαρούχας, Χατζιαντωνίου, 2013).
V
RT60  0.161 sec (2.2)
 s ln(1  a )
Όπου S το εμβαδό του χώρου σε m2 και a η μέση ηχο-απορρόφηση του χώρου.
Για μετρήσεις του χρόνου αντήχησης σε χώρους με ύπαρξη θορύβου

χρησιμοποιούμε πλέον και τους χρόνους RΤ 30 και RΤ 20 .
Χρόνος Αντήχησης RΤ 30 : Ο χρόνος RT30 ορίζεται ως δύο φορές ο χρόνος

που απαιτείται ώστε ο ήχος να ελαττωθεί από -5 έως -35dB από την αρχική τιμή,
μετά το μηδενισμό της πηγής.
Χρόνος Αντήχησης RΤ 20 : Σε αναλογία με τον RT30, ο RT20 ορίζεται ως

τρεις φορές ο χρόνος που απαιτείται ώστε ο ήχος να ελαττωθεί από -5 έως -25dB από
την αρχική τιμή, μετά το μηδενισμό της πηγής.
1.2.2 Χρόνος πρώιμης απόσβεσης – Ευκρίνεια - Διακριτότητα
EDT (Early Decay Time): Ο χρόνος πρώιμης απόσβεσης, αντιστοιχεί στο ρυθμό
μείωσης της ηχητικής ενέργειας των πρώιμων ανακλάσεων αμέσως μετά την παύση
της ηχητικής πηγής (Rossing, 2007-Everest & Polman, 2012).
Πρώιμες ανακλάσεις είναι οι ανακλάσεις του ήχου που προέρχονται από τις
επιφάνειες που βρίσκονται κοντά στην πηγή και φτάνουν στο δέκτη (ακροατή ή
μικρόφωνο) αμέσως μετά τον απευθείας ήχο (15-30 milliseconds). Οι πρώιμες
ανακλάσεις συμβάλουν στην ευκρίνεια και τη διακριτότητα του ήχου (Holden, 2015)
όπως θα δούμε και παρακάτω. Γενικά αυξημένες τιμές του EDT σχετίζονται με την
αυξημένη παρουσία αντήχησης και επομένως μείωση της ευκρίνειας, και το
αντίστροφο (Κοντομίχος, Ζαρούχας, Χατζιαντωνίου.2013)
Clarity (C50,C80): Η Ευκρίνεια χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει την

ακουστική ποιότητα ενός χώρου και είναι ανάλογη με τον λογαριθμικό λόγο του
ήχου που φτάνει τα πρώτα 50 ή 80ms ως προς αυτόν που φτάνει μετά τα 50 ή 80ms.
Κατά αυτή την έννοια, ως ευκρίνεια ορίζετε η «ικανότητα του χώρου» να

επιτρέπει στον ακροατή να αντιλαμβάνεται μικρές αλλαγές και λεπτομέρειες στον
ήχο, όπως το πιτσικάτο στο παίξιμο ενός βιολιού. Είναι άμεσα συνδεδεμένη με το
χρόνο αντήχησης και η C50 μας δίνει ενδείξεις καταλληλότητας παραγωγής και
ακρόασης ομιλίας ενώ η C80 μας δίνει αντίστοιχες ενδείξεις καταλληλότητας του
χώρου αναφορικά με την παραγωγή και ακρόαση μουσικής. Όσο μεγαλύτερη είναι η
ανάλογη τιμή της ευκρίνειας τόσο καταλληλότερος είναι ο εκάστοτε χώρος.
Definition (D50, D80): Η Διακριτότητα σε αντιστοιχία με την Ευκρίνεια ορίζεται

ως ο λογαριθμικός λόγος της ενέργειας της κρουστικής απόκρισης πριν τα πρώτα 50
ή 80ms. Γενικά παρότι μαζί με τον απευθείας ήχο ακούμε χιλιάδες ανακλάσεις, μονό
αυτές που φθάνουν στο δέκτη με χρονική καθυστέρηση μέχρι 50ms γίνονται
αντιληπτές διότι συμβάλουν στον απευθείας ήχο και τον ενισχύουν. Μελέτες έχουν
δείξει ότι οι πρώιμες ανακλάσεις που καθυστερούν 10-20ms μπορούν να είναι εώς
10dB ισχυρότερες από τον απευθείας ήχο. Άρα η σημασία τους είναι μεγάλη
αναφορικά με την αντίληψη του ακουστικού σήματος (Σκαρλάτος, 2003: 177) . Όπως
και στην Ευκρίνεια η D50 προσδιορίζει την ικανότητα του χώρου αναφορικά με την
ομιλία, ενώ η D80 αναφορικά με τη μουσική.
2. ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΤΑΘΕΡΗ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ
2.1 Αρχιτεκτονική, Ακουστική και Μουσική…

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η αντήχηση, είτε φυσική, είτε πολύ αργότερα
τεχνητή, καθώς και η ακουστική ενός χώρου, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην
αναπαραγωγή του ήχου αλλά και την εξέλιξη της μουσικής. Όπως παρουσιάζεται και
παρακάτω η αρχιτεκτονική των χώρων που κατασκευάζονταν ανά τους αιώνες για
χρήση μουσικής και λόγου είχαν άμεση επίδραση στην ίδια τη μουσική και στον
τρόπο με τον οποίο διαφοροποιήθηκε ή διαμορφώθηκε μέσα στα χρόνια.
2.1.1 Προϊστορία και αρχαιότητα

Έρευνες που εστιάζουν στην ακουστική και τη χρήση αυτής κατά την αρχαιότητα,
αναφέρουν ότι συγκεκριμένες τελετές, από την προϊστορική ακόμη εποχή,
επιλέγονταν να γίνουν μέσα σε σπηλιές, για την ενίσχυση τον τελετουργικών σκοπών
τους ακριβώς λόγω της μεγάλης αντήχησης των χώρων αυτών (Reznikoff και
Dauvois, 1988). Οι ίδιες βασικές αρχές υπογραμμίζουν ακόμη και σήμερα τον τρόπο
κατασκευής των περισσότερων θρησκευτικών ναών ανεξαρτήτως θρησκειών και
δογμάτων.
Ένα άλλο παράδειγμα έρχεται από την αρχαία Ελλάδα όπου τα θέατρα είχαν
συγκεκριμένα δομικά και σχεδιαστικά χαρακτηριστικά ώστε η αντήχηση τους να
είναι μικρή, ενώ ταυτόχρονα ενίσχυαν τον απευθείας ήχο μέσω ανακλάσεων, αρχικά
από το δάπεδο της σκηνής (ορχήστρα) (Σχ.1.1), και έπειτα από τα υπόλοιπα δομικά
στοιχεία προς τους ακροατές, ώστε η ομιλία των ηθοποιών να γίνεται καταληπτή
(Barron, 1993).
Κατά τη Ρωμαϊκή εποχή κατασκευάζονται ωδεία – ουσιαστικά χώροι με

μεγαλύτερη αντήχηση σε σύγκριση με τα αρχαιοελληνικά θέατρα. Διαφοροποιούνται
από τα αρχαία θέατρα τόσο ως προς τη δομή, όσο και ως προς την κατασκευή τους
και προσφέρονται για αναπαραγωγή μουσικής, η οποία θεωρείται ότι χρειάζεται
μεγαλύτερη αντήχηση. Τα αρχαιολογικά και ιστορικά αυτά ευρήματα καθιστούν
σαφές ότι από την αρχαιότητα ακόμη ήταν γνωστό, έστω και απλώς εμπειρικά, ότι οι
ακουστικοί παράγοντες συμβάλουν στην ποιότητα του αναπαραγόμενου ήχου, αλλά
και ότι ανάλογα με τον ήχο που αναπαράγεται (πχ. ομιλία, μουσική) δημιουργούνται
διαφορετικές ανάγκες.
Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι στις παραπάνω περιπτώσεις ιδιαίτερη

σημασία, δίνονταν και κατά την επιλογή του μέρους όπου θα κατασκευάζονταν το
κτίσμα ώστε η θέση του να είναι επικουρική ως προς τη λειτουργία του. Επιλεγόταν
μέρη «ήσυχα» μακριά από θορύβους, αλλά και με γεωμετρικά χαρακτηριστικά που θα
διευκόλυναν την κατασκευή, όπως κλίση του εδάφους, κλπ.
Σχ.2.1 Αρχαίο Ελληνικό θέατρο
Μετά την πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και με την άνοδο του
χριστιανισμού, χάνεται το ενδιαφέρον για τα θέατρα ενώ η προσοχή στρέφεται προς
τη χορωδιακή μουσική, η οποία αρχικά εκτελείται σε θρησκευτικά τελετουργικά μέσα
σε σπίτια, σπηλιές και κατακόμβες (Broniewski, 1990). Μετά τον τέταρτο αιώνα. και
με την αναγνώριση του Χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας της Ρώμης, η
αρχιτεκτονική στρέφεται προς την ανέγερση των πρώτων εκκλησιών. Σύμφωνα με
τον Broniewski (ibid.) οι πρώτες εκκλησίες ήταν απλά επιμήκη κτήρια με αψίδα και
υπερυψωμένο πάτωμα για τον ιερέα (Σχ.1.2) Με την ευρύτερη όμως διάδοση του
Χριστιανισμού και την επακόλουθη αύξηση των πιστών, τα εκκλησιαστικά κτίρια
γρήγορα γίνονται μεγαλύτερα και προστίθενται πλευρικά κλίτη. Έχουμε πλέον
μεγάλους κλειστούς χώρους, που χαρακτηρίζονται ακουστικά από πολλαπλές
ανακλάσεις και μεγάλη αντήχηση. Έτσι τα μουσικά κομμάτια της εποχής βασίζονται
σε χορωδίες και υπηρετούνται ακουστικά από τους χώρους αυτούς. Τα μουσικά τους
χαρακτηριστικά όπως για παράδειγμα το τέμπο, εναρμονίζονται με τις ακουστικές
συνθήκες του χώρου ώστε να έχουν το βέλτιστο άκουσμα προς τους ακροατές.
Σχ.2.2 Ο Ναός Aula Palatina του 4ου αιώνα μ.Χ.
2.1.2 Αναγέννηση, Μπαρόκ, Κλασικισμός

Κατά την αναγέννηση οι εκκλησίες συνεχίζουν να αποτελούν μέρη στα οποία
δίνονται παραστάσεις μουσικής. Ένα διαβόητο παράδειγμα είναι αυτό του ναού St.
Mark Basilica, στον οποίο χάρη στο μοναδικό του σχήμα και τη μεγάλη αντήχηση,
δημιουργήθηκε η πολύ-χορωδιακή τεχνική (polychoral technique) στα τέλη του
δέκατου έκτου αιώνα. Η τεχνική αυτή βασίζεται σε μία χορωδία χωρισμένη σε
ομάδες (συνήθως δύο ή τρεις) σε διαφορετικές θέσεις μέσα στο ναό, τραγουδώντας
εκ περιτροπής, με συνοδεία οργάνων (Encyκlopedia Muzyki, 1995, σελ.700),
δίνοντας μέσω της αντήχησης του ναού μια χωρική διάσταση τον ήχο. Επίσης κατά
την αναγέννηση έγιναν προσπάθειες για προσθήκη στέγης σε υπάρχουσες
παλαιότερες κατασκευές όπως πχ στο Teatro Olympico, αλλά χωρίς επιτυχημένα
αποτελέσματα λόγω μεγάλης και ανομοιογενούς αντήχησης.
Κατά τη Μπαρόκ εποχή (17ος-18ος αιώνας) γίνονται διάφορες απόπειρες

αναφορικά με την ακουστική βελτίωση των χώρων για αναπαραγωγή μουσικής,
αλλάζοντας τόσο τα σχήματα όσο και τα υλικά κατασκευής αυτών. Η εισαγωγή όμως
της εξέδρας στη θέση της σκηνής, του χώρου της ορχήστρας και η προσθήκη
μπαλκονιών για τους θεατές, δε βοηθούν στην ακουστική των χώρων εξαιτίας της
ανομοιογενούς κατανομής του ήχου, και της δημιουργίας στάσιμων κυμάτων κλπ.
Στο πέρασμα από το Μπαρόκ στον Κλασικισμό αρχίζει να διαδίδεται ιδιαίτερα το
παραλληλόγραμμο σχήμα (shoebox) στα κτήρια που κατασκευάζονται για την
εκτέλεση μουσικής. Τα μακρόστενα και ψηλά κτήρια με αναλογίες συνήθως 1:2:2
(πλάτος/μήκος/ύψος) παρέχουν ικανοποιητικές ακουστικές συνθήκες για την
εκτέλεση μουσικής. Με τον ίδιο τρόπο και τις ίδιες αναλογίες συνεχίζουν να
κατασκευάζονται αντίστοιχα κτήρια σε διάφορες διαστάσεις για αρκετά χρόνια. Η
δυναμική ανάπτυξη της μουσικής, αλλά και της ακουστικής στο δεύτερο μισό του
19ου αιώνα, επιφέρει την ανάγκη για ακόμη μεγαλύτερους χώρους, όπως το
“Symphony Hall” στη Βοστόνη (1900) 2625 θέσεων.
Ένα χαρακτηριστικό όλων των παραπάνω χρόνων από τον 4ο αιώνα ως τον
κλασικισμό, είναι ότι οι συνθέτες, συνέθεταν τα έργα τους, μέσα στους χώρους στους
οποίους θα τα εκτελούσαν αργότερα κάνοντας ακόμη πιο αμφίδρομη τη σχέση
μεταξύ μουσικής και ακουστικής. Στη μουσική που αναπαράγονταν στους γοτθικούς
ναούς δεν άλλαζαν τόνο, διότι λόγω της μεγάλης αντήχησης ακουγόταν παράφωνα.
Τα διαστήματα στις νότες είναι μεγάλα και δεν υπάρχει καθόλου σχεδόν ρυθμός. Ο
Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ έγραψε τα κομμάτια του παίζοντας το όργανο στην
εκκλησία του Αγίου Βονιφατίου. Ο ναός δεν είχε την μεγάλη αντήχηση των γοτθικών
ναών, επιτρέποντας του έτσι να συνθέτει πιο πολύπλοκα κομμάτια και πολύ
καινοτόμα να αλλάζει τόνο χωρίς τον κίνδυνο παραφωνίας. Ο Μότσαρτ έγραφε
μουσική σε ακόμη μικρότερα δωμάτια με μικρότερη αντήχηση, ώστε να μπορεί να
συνθέτει ακόμη πιο πολύπλοκα. Ένα άλλο περιβόητο παράδειγμα είναι αυτό του
Βάγκνερ όπου το 1876 έχτισε την όπερα του Μπαϊρόιτ επιθυμώντας έναν χώρο όπου
θα είχε το καλύτερο δυνατό ακουστικό αποτέλεσμα για μουσική του (Barron, 1993).
2.1.3 20ος Αιώνας

Το 1925 χρησιμοποιείται για πρώτη φορά μικρόφωνο για ηλεκτρική ηχογράφηση και
ως εκ τούτου τα πάντα αλλάζουν. Τα μικρόφωνα δίνουν νέες δυνατότητες σε
μουσικούς και συνθέτες, αλλάζοντας τελείως τον τρόπο με τον οποίο γράφεται και
παίζεται η μουσική. Όπως παλαιότερα η ακουστική των χώρων ήταν αλληλένδετη με

την μουσική, τώρα πλέον έχουμε την ίδια αμφίδρομη σχέση μεταξύ μουσικής και
τεχνολογίας, αλλά όπως θα δούμε παρακάτω η ακουστική παραμένει ένας τεράστιος
παράγοντας που χαρακτηρίζει και αυτή τη σχέση. Σταδιακά εμφανίζονται νέοι τομείς
και θέσεις εργασίας στη δημιουργική διαδικασία σύνθεσης και ηχογράφησης της
μουσικής, όπως μεταξύ άλλων παραγωγοί και ηχολήπτες.
Ο ρόλος αυτών των νέων επαγγελματιών της «δημιουργικής διαδικασίας της

μουσικής» είναι σημαντικός και ενεργός, ενώ αντίστοιχα σημαντικός είναι και ο
ρόλος που διαδραματίζουν πλέον οι χώροι ηχογραφήσεων γνωστά ως στούντιο. Τα
στούντιο αν και υπάρχουν από τα τέλη του 1800 ηχογραφώντας με μηχανικά μέσα
(Σχ.1.3), από το 1920 και έπειτα, με την είσοδο και εξέλιξη του ηλεκτρισμού,
αυξάνονται γεωμετρικά. Σαν χώροι, τα πρώτα στούντιο δεν έχουν ιδιαίτερα
ακουστικά χαρακτηριστικά και είναι απλά ηχομονωμένα δωμάτια με απορροφητικές
επιφάνειες (κουρτίνες κλπ.). Μία από τις πολλές συνέπειες των τεχνολογικών αυτών
εξελίξεων, αποτελεί ο διαρκώς πιο δημοφιλής διαχωρισμός μεταξύ «ζωντανής» και
ηχογραφημένης μουσικής.
Σχ.2.3 ηχογράφηση με φωνογράφο.
Το 1947 για πρώτη φορά χρησιμοποιείται τεχνητή αντήχηση σε ηχογράφηση από τον
Bill Putnam στο τραγούδι “Peg o’ my heart” των “Jerry Murad’s Harmonicats” το
οποίο μάλιστα μπαίνει στο περιοδικό Billboard και μένει εκεί για είκοσι μία
εβδομάδες, φτάνοντας ακόμη και στο νούμερο ένα των επιτυχιών (Doyle, P. 2005).
Από τότε η τεχνητή αντήχηση γίνετε αναπόσπαστο κομμάτι (εργαλείο) της μουσικής
παραγωγής και χρησιμοποιείται παντού. Έως το 1947, η ανάγκη για ύπαρξη

αντήχησης σε μια ηχογράφηση, καλύπτονταν με την πραγματοποίηση αυτής σε χώρο
με φυσική αντήχηση και χρησιμοποιώντας συχνά μικρόφωνα χώρου (Space
Microphones). Το ποσοστό της αντήχησης που υπήρχε στο τελικό αποτέλεσμα
«ρυθμιζόταν» μέσω της απόστασης των μικροφώνων από την πηγή. Τώρα πλέον η
αντήχηση προστίθεται στην τελική μίξη αναπαράγοντας την ηχογράφηση μέσα σε
ειδικούς χώρους και ηχογραφώντας την εκ νέου. Η ρύθμιση δε των «παραμέτρων»
της αντήχησης γίνετε με μεταβολή της απόστασης του ηχείου σε σχέση με το
μικρόφωνο, με μετατόπιση τους σε διαφορετικά σημεία του χώρου, διαφορετική
ένταση στο ηχείο κλπ. Αρχικά για την προσθήκη αντήχησης σε ηχογραφήσεις
χρησιμοποιούνται χώροι με μεγάλη αντήχηση και ήχο-ανακλαστικά υλικά όπως
πισίνες, μεγάλες αίθουσες κλπ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι για την
προσθήκη αντήχησης του προαναφερθέντος τραγουδιού χρησιμοποιήθηκε η τουαλέτα
του στούντιο ως θάλαμος αντήχησης, λόγω της επένδυσης των τοίχων και του
δαπέδου με κεραμικά πλακίδια με επίστρωση πορσελάνης.
Από το σημείο αυτό μέχρι και την ένταξη των ηλεκτρικών μονάδων αντήχησης
έχουμε μια εποχή εξέλιξης των θαλάμων αντήχησης (Echo chamber) στα στούντιο. Ο
Bill Putnam που αναφέραμε παραπάνω είναι από τους πρώτους παραγωγούς που
κτίζει θάλαμο αντήχησης για το στούντιο του. Σύντομα ακολουθούν και άλλοι και οι
θάλαμοι αντήχησης γίνονται τόσο δημοφιλής που καθορίζουν την ποιότητα των
στούντιο. Όλα τα μεγάλα στούντιο της εποχής Capitol (Σχ.1.4), Abbey Road, Sunset
Street κ.α. έχουν πλέον θαλάμους αντήχησης ενώ πολλές φορές οι ιδιοκτήτες αυτών
φτάνουν σε βαθμό μυστικισμού αναφορικά με τα ακουστικά χαρακτηριστικά των
θαλάμων τους. (Fumo, 2019). Οι ηχογραφήσεις της δεκαετίας του ’50
χαρακτηρίζονται από μεγάλη αντήχηση και επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά η
αλληλένδετη σχέση μεταξύ της εξέλιξης της μουσικής και της ακουστική.
Σχ.2.4 Θάλαμος αντήχησης στο Capitol Studio
Σήμερα σε πολλά στούντιο ηχογραφήσεων αλλά και συναυλιακούς χώρους, όπου η

ακουστική τους δεν είναι ιδιαίτερα καλή, ή οι διαστάσεις και η μορφολογία του
χώρου (όπως αναλύεται παρακάτω) αποτελούν περιοριστικούς παράγοντες, η χρήση
τεχνητής αντήχηση είναι μάλλον επιβεβλημένη. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας
αναπτύχτηκαν μονάδες τεχνητής αντήχησης αναλογικές και ψηφιακές, οι οποίες
εξομοιώνουν την αντήχηση χώρων και μας δίνουν πλήρη έλεγχο ρύθμισης των
ακουστικών παραμέτρων. Σε μεγαλύτερους και ακουστικά «ικανοποιητικούς»
χώρους κατά τις ηχογραφήσεις εξακολουθούν να τοποθετούνται επιπλέον μικρόφωνα
στο χώρο (space microphones), ηχογραφώντας και την αντήχηση του, αλλά και πάλι
η χρήση τεχνητής αντήχησης κατά την μίξη είναι απαραίτητη.
2.1.4 Ακούγεται καλύτερα με αντήχηση…

Από όσα έχουν αναφερθεί ήδη, αλλά και κατά γενική ομολογία των ανθρώπων που
ασχολούνται με διαφορετικές εκφάνσεις της μουσικής, τα ακουστικά χαρακτηριστικά
και η αντήχηση παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο κατά τη μουσική δημιουργία, ενώ
αποτελούν και κριτήριο αξιολόγησης τόσο μιας ηχογράφησης όσο και των ίδιων των
χώρων ηχογραφήσεων, εκτέλεσης συναυλιών και θεατρικών παραστάσεων, κλπ. Για
ποιο ακριβώς όμως λόγο ο ήχος ακούγεται σε εμάς καλύτερα με αντήχηση;
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλουν σε αυτό. Κάποιοι από αυτούς

όπως έχει ήδη αναφερθεί ανήκουν στο πεδίο της ψυχοακουστικής, αλλά υπάρχουν
επιπλέον λόγοι οι οποίο είναι αυστηρά τεχνικοί. Όταν βρισκόμαστε στη διαδικασία
μίξης μίας ηχογράφησης ρυθμίζουμε διαφορετικά επίπεδα αντήχησης για διαφορετικά
όργανα. Αυτό στο τελικό άκουσμα της μίξης μας δίνει μία χωροταξική θέση των
οργάνων και προσδίδει στο άκουσμα μία πιο φυσική αίσθηση. Άλλωστε ο εγκέφαλος
μας έχει μάθει να περιλαμβάνει ως επί το πλείστον ένα ποσοστό αντήχησης από το
χώρο που βρισκόμαστε κατά την αντίληψη οποιουδήποτε ακουστικού ερεθίσματος,
οπότε το άκουσμα της ηχογράφησης ενός οργάνου που πραγματοποιήθηκε με κοντινή
τοποθέτηση του μικροφώνου (close miking) και η οποία μας μεταφέρει μόνο τον
απευθείας ήχο του οργάνου, μας φαίνεται ξένη και δυσάρεστη.
Επίσης η αντήχηση, αλλάζει τη χροιά του ήχου (timbre) μέσω της προσθήκης
αρμονικών, αλλά όχι το τονικό ύψος της (Pitch) (Bidelman & Krishnan, 2010), που
σημαίνει ότι ένας χώρος με καλά ακουστικά χαρακτηριστικά κάνει τον ήχο που
αναπαράγεται μέσα σε αυτόν να ακούγεται καλύτερα. Αυτό έχει πολλαπλή αξία σε
ένα στούντιο ηχογραφήσεων, διότι η ηχογράφηση ακούγεται καλύτερα, ενώ οι
μουσικοί, όπως είναι λογικό, παίζουν καλύτερα και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση
όταν ο παραγόμενος ήχος από τα όργανα είναι πλούσιος. Επίσης η αντήχηση βοήθα
τους μουσικούς και σε τεχνικές λεπτομέρειες, όπως για παράδειγμα καλύπτει τα κενά
στα περάσματα ανάμεσα στις νότες, κάτι που σε συνδυασμό με τα παραπάνω οδηγεί
σε ένα άρτιο και μοναδικό αποτέλεσμα, που είναι και ο ουσιαστικός στόχος μιας
ηχογράφησης.
2.2.Μεταβλητή Ακουστική
Στη σύγχρονη εποχή υπάρχουν υψηλές απαιτήσεις στα στούντιο, ως προς την
ακουστική τους συμπεριφορά και ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών. Το
εύρος τον οργάνων (ακουστικά, ηλεκτρικά) και των μουσικών ειδών (κλασική, ροκ,
τζαζ) στην ηχογράφηση μουσικής, αλλά και άλλων παρεχόμενων υπηρεσιών
ηχογράφησης (σπικάζ για ταινίες και ντοκιμαντέρ, αφηγήσεις κ.ά.), κάνουν την
επιλογή του ακουστικού χαρακτήρα ενός χώρου πολύ δύσκολη υπόθεση. Το ίδιο
ισχύει και σε χώρους όπου πρέπει να φιλοξενούν συναυλίες, διαλέξεις, θεατρικά κτλ.
Υπάρχει πάντοτε η επιλογή, δημιουργίας διαφορετικών χώρων με διαφορετικά
ακουστικά χαρακτηριστικά για κάθε χρήση, αλλά αυτό απαιτεί μεγάλο κόστος και
μεγάλους χώρους, κάτι που το καθιστά δύσκολα εφαρμόσιμο. Έτσι έχει εισαχθεί η
λογική της μεταβλητής ακουστικής. Ένας χώρος στον οποίο μπορούμε να αλλάξουμε
τα ακουστικά του χαρακτηριστικά και την αντήχηση, σύμφωνα με τη χρήση του,
αξιοποιώντας όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω.
2.2.1 Θεωρητική προσέγγιση

Όπως προαναφέρθηκε, ο χρόνος αντήχησης ενός κλειστού χώρου, εξαρτάται από τον
όγκο του χώρου και την απορρόφηση των υλικών που τον αποτελούν. Προκειμένου
λοιπόν να μεταβάλλουμε το χρόνο αντήχησης ενός χώρου, πρέπει να αλλάξουμε μια
από τις δύο μεταβλητές. Η μεταβολή του όγκου ενός χώρου είναι δύσκολη, αν και όχι
ακατόρθωτη και μπορεί να επιτευχθεί με διαχωριστικά μου απομονώνουν/χωρίζουν
το χώρο, μειώνοντας το εμβαδό και συνεπώς τον όγκο του. Πρόκειται όμως για ημι-
μόνιμες κατασκευές υψηλού κόστους οι οποίες θέτουν παράλληλα σημαντικούς
επιπλέον περιορισμούς. Επίσης, κατά την ακουστική μελέτη ενός χώρου, αυτό που
είναι σημαντικό δεν είναι μόνο ο χρόνος αντήχησης, αλλά και η ακουστική ποιότητα
του χώρου, η συχνοτική του απόκριση κ.ά.
Βάσει των παραπάνω περιορισμών, η μεταβολή του χρόνου αντήχησης μέσω

μεταβολής της συνολικής απορρόφησης του χώρου με την εναλλαγή υλικών είναι μία
σχετικά εύκολη διαδικασία, η οποία μπορεί να μας δώσει καλύτερα αποτελέσματα. Η
μεταβολή με αυτό τον τρόπο μπορεί να γίνει πιο ελεγχόμενα και μας προσφέρει
περισσότερους συνδυασμούς, ώστε να μπορούμε να μεταβάλλουμε τον χρόνο
αντήχησης, αλλά και την ακουστική ποιότητα του χώρου, ανάλογα με την εκάστοτε
απαιτούμενη χρήση. Για παράδειγμα, κάνοντας μία έρευνα των υλικών που πρόκειται
να χρησιμοποιήσουμε μπορούμε να ελέγξουμε τις συχνότητες που τελικά θα
απορροφούνται, ανακλώνται, κλπ.
2.2.2 Κατασκευή Ακουστικών Στοιχείων

Τα υλικά ως προς τις ακουστικές του ιδιότητες χωρίζονται σε δύο βασικές
κατηγορίες. Απορροφητικά καλούνται τα υλικά ο συντελεστής απορρόφησης των
οποίων είναι μεγάλος και ανακλαστικά, αυτά των οποίων ο συντελεστής
απορρόφησης είναι μικρός και ο προσπίπτων ήχος ανακλάται. Στην πράξη, κατά την
ακουστική μελέτη/κατασκευή ενός χώρου χρησιμοποιούμε συνδυασμό υλικών ή/και
ειδικές κατασκευές ώστε να επιτύχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Έτσι, έχουμε κατασκευές που σκοπός τους είναι η ηχητική απορρόφηση και
κατασκευάζονται συνήθως από πορώδη υλικά (πετροβάμβακα, τεχνητά σφουγγάρια
κ.ά.) σε συνδυασμό με υφάσματα, διατρητές γυψοσανίδες, ξύλο κλπ.. Επίσης
ανάλογα με το επιθυμητό αποτέλεσμα υπάρχουν και πιο σύνθετες κατασκευές όπως
οι απορροφητές τύπου μεμβράνης και οι συντονιστές όπου αποσκοπούν στην
απορρόφηση/αποκοπή συγκεκριμένων συχνοτήτων. Οι κατασκευές αυτές
ονομάζονται απορροφητές.
Σχ.2.5 Απορροφητής με διάτρητοMDF και εσωτερικά πορώδη υλικά
Πέρα από τους κλασικούς απορροφητές που αναφέραμε παραπάνω και η λειτουργία
τους βασίζετε στην μετατροπή της ηχητικής ενέργειας σε θερμική (Σκαρλάτος, 2003),
οπότε θεωρούνται παθητικοί, υπάρχουν και απορροφητές που λειτουργούν
ηλεκτρονικά. Η αρχή λειτουργίας των ηλεκτρονικών απορροφητών είναι η ακύρωση
του προσπίπτοντος ηχητικού σήματος, ή συχνοτήτων αυτού μέσω της αναπαραγωγής
ενός νέου όμοιου με το προσπίπτων ηχητικού σήματος ανεστραμμένης όμως φάσης.
Οι κατασκευές, οι οποίες προκαλούν συγκεκριμένες ανακλάσεις του ήχου,

δίνοντας μας την δυνατότητα να ελέγξουμε την ένταση, την κατευθυντικότητα αλλά
και τον χρόνο του ανακλώμενου ήχου, ονομάζονται ανακλαστήρες. Κατασκευάζονται
από διάφορα υλικά με λείες επιφανές και χαμηλή απορρόφηση του ήχου. Επίσης
μπορούν να έχουν διάφορα σχήματα και πολλές φορές είναι επίπεδοι, κυρτοί κ.α.
Σχ.2.6 Κυρτοί ανακλαστήρες οροφής
Οι διαχυτές, είναι κατασκευές σκοπός των οποίων είναι η διάχυτη των ηχητικών
κυμάτων. Κατασκευάζονται συνήθως από συνδυασμό ανακλαστικών υλικών, βασικό
χαρακτηριστικό των οποίων είναι οι ανομοιογενείς επιφάνειες τους, ώστε να έχουμε
διάχυση του ήχου προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Στην κατασκευή διαχυτών
χρησιμοποιούνται φυσικά υλικά όπως ξύλο και πέτρα με κατάλληλη επεξεργασία των
επιφανειών τους (ως προς το σχήμα τους όπως θα δούμε και παρακάτω), αλλά και
συνθετικά τεχνητά υλικά (πλαστικό κτλ.). Οι διαχυτές είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι και
βρίσκουν εφαρμογή όταν επιθυμούμε να διατηρήσουμε την ηχητική ενεργεία, αλλά
παράλληλα να αποσβέσουμε την πιθανότητα των δυσαρεστών φαινομένων, που
μπορεί να προκληθούν από την ανάκλαση του ήχου (Flutter Echo κ.α.).
Σχ.2.7 Διαχυτής από πλαστικό
Κατά την ακουστική μελέτη ενός χώρου χρησιμοποιούνται συνδυασμοί και των
τριών παραπάνω κατασκευών. Ένας ανακλαστήρας ή διαχυτής για παράδειγμα,
μπορεί να ενισχύσει την απόδοση ενός απορροφητή, αν τοποθετηθεί σε κατάλληλη
θέση ώστε να οδηγεί τα ηχητικά κύματα σε αυτόν. Έτσι η επιλογή των θέσεων γίνεται
ανάλογα με τη χρήση και τα επιθυμητά αποτελέσματα για το χώρο.
Η μεταβλητή ακουστική σε ένα χώρο, επιτρέπει/βασίζεται στην εναλλαγή

τέτοιων κατασκευών, ώστε ο χώρος να προσαρμόζεται ανάλογα με τη χρήση του.
Μπορεί δηλαδή κάποια από τα ακουστικά στοιχεία της διαμόρφωσης του χώρου να
είναι σταθερά, ώστε να διασφαλίζετε η ακουστική του ποιότητα (για παράδειγμα
απορροφητές μεμβράνης ή συντονιστές για την απαλοιφή στάσιμων κυμάτων και
ανεπιθύμητων συντονισμών σε συγκεκριμένες συχνότητες) και κάποια να μπορούν να
μεταβληθούν ώστε να προσαρμόζεται ο χρόνος αντήχησης. Προκειμένου όμως να
εφαρμοστούν τέτοιες λύσεις θα πρέπει να υπερκεραστούν διάφορα εμπόδια, τόσο
στον τομέα της ακουστικής, όσο και σε αυτόν της μηχανικής λειτουργίας και
στήριξης τους, καθώς επίσης και ως προς την αισθητική άποψη του τελικού
αποτελέσματος.
Όσον αφορά την ακουστική του χώρου θα πρέπει όλοι οι πιθανοί συνδυασμοί
να λειτουργούν χωρίς να υπάρχει η πιθανότητα να αλλοιωθεί ο ακουστικός
χαρακτήρας και να υπάρξουν συμβιβασμοί αναφορικά με την ποιότητα του χώρου.
Για παράδειγμα, ενώ η μεταβολή του ακουστικού προφίλ ενός χώρου είναι
φαινομενικά εύκολη και μπορεί να επιτευχθεί με τον παραλληλισμό δύο
ανακλαστήρων και τη δημιουργία πολλαπλής ηχούς, ενδεχομένως να περικλείει
σημαντικούς περιορισμούς ως προς τη στήριξη των ανακλαστήρων στο κατάλληλο
σημείο μέσα στο χώρο, κλπ. Πιο αναλυτικά, η μηχανική στήριξη και λειτουργία των
στοιχείων της μεταβλητής ακουστικής αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση. Θα πρέπει να
βρεθεί ένας τρόπος εναλλαγής των επιφανειών που θα υποστηρίζει την σωστή
στήριξη αλλά και στερέωση τους. Ακόμη θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι η
όλη κατασκευή θα χρησιμοποιηθεί σε χώρους αναπαραγωγής ήχου, οπότε πρέπει να
αποφευχθεί η χρήση υλικών, για το μηχανικό κομμάτι της κατασκευής, που μπορεί να
έχουν τριγμούς ή συντονισμούς. Αν η χρήση τέτοιων υλικών είναι αναπόφευκτη θα
πρέπει να γίνει ειδική επεξεργασία με κόλλες, ειδικά επιχρίσματα κ.α. ώστε να
διασφαλιστεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ένα παράδειγμα είναι το βάψιμο μεταλλικών
σκελετών στήριξης ακουστικών στοιχείων με φελλοπολτό, ώστε η συχνότητα
συντονισμού να γίνει πολύ χαμηλή (damping).
Μία περαιτέρω διάσταση πολυπλοκότητας διαγράφεται από το γεγονός ότι κατά

τη μελέτη της μεταβλητής ακουστικής του χώρου θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά
υπόψη όλα τα πιθανά σενάρια χρήσης. Το αισθητικό κομμάτι των κατασκευών
μεταβολής του ακουστικού προφίλ χώρων έχει να κάνει με την τελική εικόνα των
ακουστικών στοιχείων, στα οποία θα πρέπει επιλεχθούν υλικά που να εναρμονίζονται
στο σύνολο της γενικής διακόσμησης του χώρου. Τα στούντιο, οι αίθουσες
συναυλιών, τα θέατρα είναι πάνω από όλα χώροι δημιουργίας, όπου η τέχνη
συνυπάρχει με την τεχνική και την επιστήμη. Η συνύπαρξη αυτή πρέπει να γίνετε
αρμονικά ώστε το δημιουργικό και το τεχνικό αποτέλεσμα να αποδίδουν τα μέγιστα
Όσο βοηθά στο τεχνικό κομμάτι η ακουστική ποιότητα του χώρου, άλλο τόσο βοηθά
και η αισθητική στην άνεση και την έκφραση των μουσικών.
Στην επόμενη ενότητα θα εστιάσουμε τόσο στα ακουστικά χαρακτηριστικά των

εφαρμογών και προϊόντων που προσφέρουν διάφορες εταιρίες, όσο και στις λύσεις
για την μηχανική κατασκευή τους. Επιπλέον, ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στην
αισθητική των ακουστικών αυτών στοιχείων που προσφέρονται στην αγορά. Είναι
χαρακτηριστικό, πως όλοι οι κατασκευαστές τέτοιων ακουστικών στοιχείων δίνουν
ιδιαίτερη βαρύτητα και στα δύο αυτά χαρακτηριστικά των κατασκευών.
2.2.3 Εφαρμοσμένες λύσεις μεταβλητής ακουστικής

Σήμερα υπάρχουν διάφορες εφαρμογές μεταβλητής ακουστικής οι περισσότερες από
τις οποίες αποτελούν αποτέλεσμα ερευνητικών προγραμμάτων. Κάποιες από αυτές
παραμένουν σε πειραματικό επίπεδο, ενώ άλλες είναι πιο ολοκληρωμένες και
κυκλοφορούν πλέον ως εμπορικά τελικά προϊόντα. Στη συνέχεια παρουσιάζονται
κάποιες επιλεγμένες κατασκευές οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ενώ
καλύπτουν ένα φάσμα από απλές κατασκευές μέχρι εξειδικευμένα αυτοματοποιημένα
συστήματα..
Το πρώτο προϊόν προέρχεται από την καναδική εταιρία “Charisma Audio”

(http://www.charismaaudio.com/?page_id=2121) και αποτελεί μία φθηνή λύση η
οποία μάλιστα συνδυάζει και αλλά προϊόντα της εταιρίας. Πρόκειται για το προϊόν
“Vari Panel” (Σχ.2.8) ένα ειδικά σχεδιασμένο ξύλινο πάνελ ανάκλασης το οποίο
μπορεί να τοποθετείτε και να αφαιρείτε χωρίς να χρησιμοποιείτε κόλλα, βίδες κτλ.
πάνω σε ένα πάνελ απορρόφησης από τεχνητό σφουγγάρι “Flexi A50”. Το
απορροφητικό πάνελ , υπήρχε σαν χωριστό προϊόν της εταιρίας, οπότε όπου έχει ήδη
χρησιμοποιηθεί μπορεί να προστεθεί μόνο ο ανακλαστήρας.
Σχ.2.8 Σύστημα “Vari Panel” (Charisma Audio)
Έτσι μετά την τοποθέτηση του απορροφητικού μέρους σε ένα χώρο, μπορούμε να
μεταβάλουμε την ακουστική του προσθέτοντας ή αφαιρώντας τα ανακλαστικά πάνελ
με ένα ευρύ φάσμα συνδυασμών (Σχ. 2.9).
Σχ.2.9 Συνδυασμοί συστήματος “Vari Panel” (Charisma Audio)
Παρακάτω στο σχήμα Σχ. 2.10, φαίνονται οι χρωματικές αποχρώσεις από τις οποίες
μπορεί κάποιος να επιλέξει και το αντίστοιχο συγκριτικό διάγραμμα
απορρόφησης/ανάκλασης.
Σχ.2.10 Συγκριτικό διάγραμμα απορρόφησης/ανάκλασης και χρωματικοί

συνδυασμοί συστήματος “Vari Panel”
Ένα άλλο σχετικά απλό σύστημα μεταβλητής ακουστικής προτείνεται από την
εταιρεία “Primacoustic” (https://www.primacoustic.com/). Ονομάζεται “flexi booth”
και πρόκειται στην ουσία για ένα ανοιγμένο κουτί διαστάσεων (609 x 1219 x 101mm)
που προορίζεται για επιτοίχια τοποθέτηση (Σχ.2.11)
Σχ.2.11 «Flexi Booth” της εταιρείας “Primacoustic”
Το περίβλημα του κουτιού είναι φτιαγμένο από μοριοσανίδα με μελαμίνη, ενώ στο
εσωτερικό του υπάρχει ηχοαπορροφητικό υλικό πάχους 5cm στο εσωτερικό και
2.5cm στις πόρτες καλυμμένο με ειδικό διαπερατό ύφασμα το οποίο είναι διαθέσιμο
σε διαφορετικές αποχρώσεις έτσι ώστε να επιλεχθεί η καταλληλότερη για τις
αισθητικές ανάγκες του κάθε χώρου. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει η
συγκεκριμένη εταιρεία, το κλειστό κουτί είναι ακουστικά ουδέτερο, ενώ κατά το
άνοιγμά του δημιουργείται ένας χώρος «ελεγχόμενης αίσθησης». Αυτό σημαίνει ότι
από το συγκεκριμένο χώρο χάνονται οι ανακλάσεις με αποτέλεσμα να μικραίνει ο
χρόνος αντήχησης.
Σχ. 2.12 Χρήσεις «Flexi Booth” της εταιρείας “Primacoustic”

Στο σχήμα Σχ. 2.12 βλέπουμε τις χρήσεις που προτείνει η συγκεκριμένη εταιρεία, για
διαφορετικά σενάρια χρήσης και διαφορετικούς χώρους. Στο σχήμα Σχ. 2.13
παρουσιάζονται οι συντελεστές απορρόφησης για το υλικό εσωτερικά του κουτιού 2”
ιντσών (πορτοκαλί γραμμή) και στις πόρτες μιας ίντσας (1΄΄) (μπλε γραμμή).
Σχ.2.13 διάγραμμα απορρόφησης “Flexi Booth”
Ένα άλλο σύστημα μεταβλητής ακουστικής είναι αυτό της ευρωπαϊκής εταιρείας
“RPG” (http://www.rpgeurope.com/) και ονομάζεται “Triffusor”. Πρόκειται για ένα
προϊόν που αποτελείται από τρεις πλευρές και συνδυάζει ανάκλαση απορρόφηση και
διάχυση (Σχ.2.14).
Σχ.2.14 “Trifussor” της εταιρείας RPG
Σύμφωνα με την εταιρεία τα τρίγωνα αυτά πάνελ στερεώνονται σε άξονα ώστε να

μπορούν να περιστραφούν γύρω από τον άξονά τους και να εναλλάσσονται οι
πλευρές ανάλογα με τον τρόπο που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν. Επίσης σε
περίπτωση που τοποθετηθούν περισσότερα από ένα πάνελ στη σειρά πρέπει να δοθεί
ιδιαίτερη προσοχή στην αρμολόγηση ώστε τα πάνελ να εφάπτονται μεταξύ τους. Στο
σχήμα Σχ. 2.15 φαίνονται οι πιθανοί συνδυασμοί χρήσης.
Σχ.2.15 Πιθανοί συνδυασμοί “Trifussor”
Τα προϊόντα αυτά αποτελούν ένα μικρό μόνο δείγμα των πολλών αντίστοιχων
διαθέσιμων αγοραστικών επιλογών από διαφορετικές εταιρείες. Τα προϊόντα αυτά
είναι μεμονωμένες μονάδες ακουστικών στοιχείων, και μπορούν να συνδυαστούν
μεταξύ τους αλλά και με διαφορετικά άλλα ως μέρη μια ολοκληρωμένης ακουστικής
μελέτης για ένα στούντιο. Υπάρχουν όμως και εταιρείες που όπως παρουσιάζεται
παρακάτω αναλαμβάνουν ολοκληρωμένες μελέτες, ειδικές κατασκευές και δίνουν
λύσεις για μεταβλητή ακουστική και σε μεγαλύτερους χώρους, θέατρα κλπ.
Ένα από αυτά τα είναι το σύστημα “aQflex” της εταιρείας “Garriets”

(https://www.gerriets.com/uk/), το οποίο βασίζεται σε ένα άλλο προϊόν επίσης της
ίδιας εταιρείας το aQtube. Πρόκειται για ένα σύστημα που αποτελείται από
ελαστικούς σωλήνες/ασκούς κατασκευασμένους από ειδικό ηχοαπορροφητικό υλικό
οι οποίοι φουσκώνουν με την βοήθεια μίας παροχής πεπιεσμένου αέρα (Σχ.2.16).
Σχ.2.16 “aQflex” της εταιρείας “Garriets”

Τοποθετούνται κυρίως στην οροφή του χώρου εφαρμογής (Σχ. .2.17) αλλά και σε
ανοιχτούς χώρους (π.χ. γήπεδα κλπ.) μέσω ανάρτησης ειδικής κατασκευής όπως
φαίνεται παραπάνω. Όταν δεν περιέχεται αέρας και οι ασκοί δεν είναι φουσκωμένοι,
έχουμε τον αρχικό χρόνο αντήχησης του χώρου. Κατά το άνοιγμα της παροχής του
αέρα οι ασκοί αρχίζουν να φουσκώνουν, η απορρόφηση αυξάνεται ενώ πρακτικά
μειώνεται και ο όγκος το χώρου. Κατά συνέπεια, μειώνεται και ο χρόνος αντήχησης.
Σχ.2.16 Σενάρια χρήσης “aQflex”
Δύναται επίσης η επιλογή να «φουσκώσουμε» ορισμένους μόνο από τους

διαθέσιμους ασκούς για την επίτευξη ενδιάμεσων τιμών του χρόνου αντήχησης.
Σύμφωνα με την εταιρεία το σύστημα είναι ιδιαίτερα αποδοτικό στη μείωση του
χρόνου αντήχησης, ακόμη και σε χαμηλές συχνότητες κάτω των 250Hz, όπου άλλες
λύσεις αδυνατούν, ενώ δεν επηρεάζει σχεδόν καθόλου όταν το σύστημα βρίσκεται
εκτός λειτουργίας. Παρακάτω φαίνεται το διάγραμμα απορρόφησης (Σχ.2.17) για τις
δύο καταστάσεις (on/off) του συστήματος. Επίσης στο πληροφοριακό βίντεο
(https://youtu.be/ZPsXJGK6iAQ) η εταιρεία ισχυρίζεται ότι μπορεί να μειώσει τον

χρόνο αντήχησης ενός χώρου, από 1.8sec σε 1sec.
Σχ.2.17 Συντελεστές απορρόφησης “aQflex”
Ένα άλλο από τα πλεονεκτήματα του συγκεκριμένου συστήματος είναι ότι μπορούν
να τοποθετηθούν στην οροφή χωρίς να επηρεάζονται οι ηλεκτρομηχανικές
εγκαταστάσεις όπως ηλεκτρικά δίκτυα, πυρόσβεση κτλ. Παρακάτω στο σχήμα Σχ.
2.18. φαίνονται οι διαστάσεις του προϊόντος, αλλά και οι διαστάσεις που απαιτούνται
για την εφαρμογή του σε ένα χώρο.
Σχ.2.18 Διαστάσεις “aQflex”
Το επόμενο σύστημα είναι από την Αμερική και την εταιρεία “Perdue Acoustics” με
έδρα το Τέξας (http://www.perdueacoustics.com/index.html). Πρόκειται για μία
ξανοιγόμενη ημικυλινδρική κατασκευή (Σχ.2,19) η οποία προορίζεται για ρύθμιση
από πολύ μεγάλους χρόνου αντήχησης της τάξης των 2.5sec μέχρι 1sec και χωρίς την
δημιουργία ανεπιθύμητων φαινομένων όπως η ηχώ.
Σχ.2.19 Κατασκευή μεταβλητής ακουστικής της εταιρειας “Perdue

Acoustics”
Για τις δοκιμές και την προώθηση του προϊόντος η εταιρία κατασκεύασε ένα
δωμάτιο/μοντέλο (Σχ. 2.20) στο οποίο επιδεικνύει τις ικανότητες της κατασκευής.
Σχ.2.20 Μοντέλο δοκιμών μεταβλητής ακουστικής της εταιρείας “Perdue

Acoustics”
Στο παραπάνω σχήμα μπορούμε να διακρίνουμε τις ανοιχτές ημικυλινδρικές

κατασκευές (φύλλα) Ο χειρισμός τους γίνετε μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ενώ
ένας αυτοματισμός ελέγχει την κίνηση τους. Έχοντας κλειστή την κατασκευή ο
χώρος έχει χρόνο αντήχησης σχεδόν 1.9 sec (κόκκινο) ενώ κατά το άνοιγμα της
κατασκευής ο χρόνος αυτός μειώνεται σε 0.7sec (μπλε), όπως φαίνεται στο σχήμα Σχ.
2.21.
Σχ.2.21 Χρόνοι αντήχησης μεταβλητής ακουστικής της εταιρείας “Perdue

Acoustics”
Επίσης σύμφωνα με το άνοιγμα των κυλίνδρων όπως φαίνονται στο παρακάτω σχήμα
(Σχ.2.22) μπορούμε να έχουμε αλλαγές στον δείκτη καταληπτότητας της ομιλίας
(STI).
Σχ.2.22 Θέση ρύθμισης και καταληπτότητα ομιλίας.

Δυστυχώς η συγκεκριμένη εταιρεία δεν μας δίνει περισσότερες πληροφορίες για το

σύστημα που έχει αναπτύξει. Πέρα από τα παραπάνω και ένα πληροφοριακό βίντεο
που είναι διαθέσιμο στο σύνδεσμο: https://youtu.be/8_cz7CDiZss .
Συστήματα σαν το παραπάνω δεν είναι κάτι καινούριο. Η μεταβλητή ακουστική

σε συνδυασμό με ηλεκτρομηχανικά και υπολογιστές, ξεκίνησε από την δεκαετία του
1990, όταν η εξέλιξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών αλλά και του λογισμικού το
κατέστησε εφικτό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συνεργασία του
“New Zealand Radio” με την εταιρεία “Computer Switcher Tasmania” με σκοπό την
δημιουργία ενός πλήρως αυτοματοποιημένου στούντιο μεταβλητής ακουστικής, στα
μέσα του 1990. Το αποτέλεσμα ήταν ένας άρτιος χώρος ηχογραφήσεων με μεταβλητό
χρόνο αντήχησης από 0.5sec έως 1.5sec πλήρως αυτοματοποιημένος και ελεγχόμενος
από ειδικό λογισμικό μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή. Δυστυχώς και σε αυτή την
περίπτωση οι διαθέσιμες πληροφορίες είναι περιορισμένες
(https://youtu.be/VWBT0otAgCA).
Τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνιση τους και πιο σύγχρονα
συστήματα μεταβλητής ακουστικής. Θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε
«ενεργά», διότι δεν χρησιμοποιούν παραδοσιακές κατασκευές ακουστικών στοιχείων
όπως περιγράψαμε παραπάνω, αλλά ενεργές διατάξεις μικροφώνων και ηχείων. Τα
μικρόφωνα που μπορούν να είναι από οχτώ έως σαράντα ανάλογα με το μέγεθος της
αίθουσας λαμβάνουν τον ήχο, ο οποίος έπειτα από επεξεργασία με ειδικούς
αλγόριθμους αναπαράγεται από τα ηχεία με συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να
δημιουργούν μία εικονική ακουστική στο χώρο. Πολλά συστήματα μάλιστα είναι
πολύ εξελιγμένα, έχοντας επιπλέον μικρόφωνα στη σκηνή ώστε να αποδίδουν τις
πρώιμες ανακλάσεις κτλ. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν συμφωνά με τις
εταιρείες και σε άλλους χώρους όπου δε χρειάζεται μεταβλητή ακουστική, αλλά απλά
βελτίωση της υπάρχουσας όπως για παράδειγμα αίθουσες, αμφιθέατρα, εστιατόρια
κ.α. Τέτοια συστήματα υπάρχουν από διάφορες εταιρίες όπως η “Meyer Sound”
(https://meyersound.com/) με το “Constellation Acoustic System” (Σχ. 2.23) στην
οποία βασίστηκε και το σύστημα “VRAS” (Variable Room Acoustic System) του
Mark Poletti, το γνωστό σύστημα“ACS” (https://www.acs.eu/acs/), και άλλες.
Σχ.2.23 Εφαρμογή “Constellation Acoustic System”
2.2.4 Συμπεράσματα Στόχοι

Ένα από τα αρνητικά που παρουσιάζουν τα παραπάνω προϊόντα είναι το μεγάλο
κόστος τους. Επίσης παρόλο που οι εταιρείες προσφέρουν πληθώρα επιλογών, πολλές
φορές η χρήση τους σε έναν χώρο με υπάρχουσα ακουστική είναι δύσκολη. Τόσο
αισθητικά, όσο και από άποψη ακουστικού αποτελέσματος. Όπως έχουμε ήδη πει η
ακουστική ενός χώρου διαμορφώνεται από το σύνολο των ακουστικών στοιχείων
μέσα σε αυτόν, οπότε μεμονωμένες παρεμβάσεις (οι οποίες δεν είναι και απόλυτα
σχεδιασμένες για το χώρο) μπορούν να αλλοιώσουν τον ακουστικό του χαρακτήρα.
Οι περισσότερες εταιρείες βέβαια μας δίνουν την επιλογή κατασκευής κατόπιν
παραγγελίας, ειδικών προϊόντων σχεδιασμένων αποκλειστικά για το χώρο μας αλλά
στην περίπτωση αυτή το κόστος εκτοξεύεται σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα.
Επίσης τα περισσότερα από τα προϊόντα που κυκλοφορούν προορίζονται για

στερέωση σε τοίχους, ή ενσωμάτωση στην κατασκευή, ενώ πολύ λίγα από αυτά είναι
φορητά. Οι εταιρείες βέβαια μας πληροφορούν ότι μπορούν να στερεωθούν και σε
ειδικές βάσεις, χωρίς ωστόσο να υπάρχει η δυνατότητα να προμηθευτούμε τις βάσεις
από αυτές. Πρέπει δηλαδή να καταφύγουμε στην κατασκευή βάσης εμείς, κάτι που
πάλι επιδρά αρνητικά στο κόστος.
Έτσι για την περίπτωση της αίθουσας μας θα προχωρήσουμε στην κατασκευή
των πάνελ μεταβλητής ακουστικής, λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα έχουμε πει
παραπάνω. Θα πρέπει τα πάνελ να εναρμονίζονται αισθητικά με το χώρο μας, αλλά
πολύ περισσότερο ακουστικά. Επίσης αφού καταλήξουμε στα υλικά τα οποία θα
χρησιμοποιήσουμε, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη μηχανική στήριξη της
κατασκευής, ώστε να εξασφαλίζετε η αντοχή, η φορητότητα της, αλλά και να
αποφευχθούν ανεπιθύμητοι τριγμοί, συντονισμοί κ.α. Όπως θα δούμε παρακάτω στο
κεφάλαιο της κατασκευής υπάρχουν συγκεκριμένα μηχανικά προβληματα που πρέπει
να μελετήσουμε και να αντιμετωπιστούν.
3.ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΙΘΟΥΣΑΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
3.1 Υπάρχουσα ακουστική

Όπως προαναφέρθηκε, η παρούσα μελέτη εκπονήθηκε στην αίθουσα “Room A” του
Dare Studio στην Κατερίνη (Σχ. 2.24). Πρόκειται για μία αίθουσα ζωντανής
ακουστικής, με εμβαδό 51m2 και όγκο 137,7 m3. Η μία πλευρά της αίθουσας είναι
ακουστικά σχεδιασμένη με φυσικά υλικά (ξύλο, τούβλο, πέτρα) τα οποία λειτουργούν
τόσο ως ανακλαστήρες όσο και ως διαχυτές (Σχ.3.1).
Σχ.3.1 Ανακλαστική/Διαχυτική πλευρά της Αίθουσας
Η απέναντι πλευρά της αίθουσας είναι ακουστικά “dead” φτιαγμένη με ήχο-

απορροφητικά υλικά. Η οροφή στα τελευταία 2m είναι επενδυμένη με σουηδικό
νοβοπάν (Insulite) 12mm, το ίδιο και οι τοίχοι, οι όποιοι πάνω από αυτό φέρουν
ύφασμα. Τέλος η εσωτερική πλευρά της πόρτας καλύπτεται και αυτή με το ίδιο
“Insulite” και ύφασμα.
Σχ.3.2 Απορροφητική πλευρά της Αίθουσας
Στη συνέχεια, μελετάται η εν λόγω αίθουσα ως προς τον χρόνο αντήχησης και τις
ακουστικές παραμέτρους στην υπάρχουσα κατάσταση. Πέρα από τις μετρήσεις θα
χρησιμοποιήσουμε το λογισμικό CATT ACOUSTIC, για μοντελοποίηση και
ακουστική πρόβλεψη του χώρου μας.
3.2 Εξοπλισμός Μετρήσεων

Για όλες της πραγματοποιηθείσες μετρήσεις χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό REW
(Room Eq Wizard) έκδοση 5.20, σε φορητό ηλεκτρονικό υπολογιστή “Hewlett
Packard EliteBook 8570p”. Η κάρτα ήχου που χρησιμοποιήθηκε είναι η “Terrasoniq
Phase X64” και μικρόφωνο “MiniDSP UMIK-1”, το οποίο είναι κατασκευασμένο
για μετρήσεις με το συγκεκριμένο λογισμικό και παρέχονται από την εταιρία αρχεία
βαθμονόμησης (για κάθε μικρόφωνο χωριστά σύμφωνα με τον αριθμό παράγωγης),
κάτι που το καθίστα εξαιρετικά αξιόπιστο.
Τόσο η κάρτα ήχου όσο και το ηχείου που χρησιμοποιήθηκαν μετρήθηκαν και
αξιολογήθηκαν, προκειμένου να αποκτηθεί μία πλήρης εικόνα του εξοπλισμού και να
καταστεί εφικτή η ορθή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων από τις μετρήσεις του
χώρου. Η μέτρηση της κάρτας ήχου έγινε με χρήση βρόχου από την είσοδο στην
έξοδο της κάρτας, μέσω της επιλογής βαθμονόμησης (calibration) του λογισμικού
REW. Τα αποτελέσματα, η συχνοτική απόκριση δηλαδή της κάρτας, παρουσιάζονται
παρακάτω στο σχήμα Σχ. 3.3.
Σχ.3.3 Συχνοτική απόκριση κάρτας ήχου “Terrasoniq Phase X64”
Το πρώτο ηχείο που επιλέχθηκε ήταν το “JBL EON 1500” με τα εξής

χαρακτηριστικά:
JBL EON 1500
 15" Ηχείο δύο δρόμων
 55 Hz to 16 kHz απόκριση συχνότητας
 98 dB ευαισθησία (1 watt @ 1 meter)
 8 ohms αντίσταση
 225 watts συνεχόμενα pink noise power handling, 900 watts peak.
Για τις μετρήσεις τοποθετήθηκε το συγκεκριμένο ηχείο στο χώρο ενώ το μικρόφωνο
απείχε 60cm από το κέντρο του ηχείου. (Σχ.3.4).
Σχ.3.4 Μέτρηση Ηχείου JBL EON 1500

Έπειτα από την εντολή «Μέτρησης» (Measure) του REW πραγματοποιήσαμε την
μέτρηση του ηχείου. Οι ρυθμίσεις της μέτρησης φαίνονται στο σχήμα Σχ.3.5 και τα
αποτελέσματα της μέτρησης του ηχείου στο σχήμα Σχ.3.6
Σχ.3.5 Παράθυρο “Measure” REW
Σχ.3.6 Συχνοτική Απόκριση Ηχείου JBL EON 1500
Όπως φαίνεται και από το παραπάνω διάγραμμα απόκρισης συχνοτήτων, το

συγκεκριμένο ηχείο δεν είναι κατάλληλο για τις συγκεκριμένες μετρήσεις.
Παρουσιάζει μεγάλη απόκλιση ανάμεσα στις συχνότητες 1000Hz με 2000Ηz όπου
προφανώς είναι η συχνότητα διασταύρωσης (Crossover Frequency) του ηχείου. Για
την μέτρηση των ακουστικών μας πάνελ όμως χρειαζόμαστε ένα ηχείο με όσο το
δυνατόν πιο γραμμική συχνοτική απόκριση.
Έτσι η επόμενη επιλογή είναι το ηχείο “Genelec 1031A” το όποιο χρησιμοποιείτε σαν
ηχείο αναφοράς σε στούντιο και θωρείται πιο γραμμικό συχνοτικά. Τα
χαρακτηριστικά του ηχείου είναι τα εξής:
Short term RMS @ 1m 110 dB
Drivers: Bass 8" - Treble 1"
Crossover frequencies: 2.2 kHz
Free field frequency response ± 2.5dB: 48‐22000Hz
Το ηχείο που παρουσιάζει τέτοια χαρακτηριστικά και επιλέχθηκε είναι το “Genelec

1031A” και το οποίο τοποθετήθηκε στην αίθουσα. Η μέτρηση επαναλήφθηκε με το
μικρόφωνο τοποθετημένο 50cm από το κέντρο του ηχείου. Επίσης επαναλήφθηκε η
διαδικασία μέτρησης βάσει του λογισμικού REW με τις ίδιες ρυθμίσεις που είχαν
επιλεχθεί και για το προηγούμενο ηχείο (Σχ. 3.4). Στο σχήμα Σχ. 3.7, παρακάτω,
διακρίνεται η συχνοτική απόκριση του ηχείου Genelec 1031Α.
Σχ.3.7 Συχνοτική Απόκριση Ηχείου Genelec 1031A
Όπως φαίνεται, η συχνοτική απόκριση του ηχείου Genelec είναι πιο γραμμική, και
συμπίπτει με τις τιμές που δίνει η εταιρία κατασκευής του. Βάσει αυτών των
στοιχείων, το ηχείο αυτό κρίνεται ικανοποιητικό για της μετρήσεις μας.
3.3 Μέτρηση Ακουστικών Παραμέτρων

Το επιλεγμένο ηχείο τοποθετήθηκε στη «ζωντανή» πλευρά της αίθουσας, ενώ το
μικρόφωνο τοποθετήθηκε στην απέναντι (απορροφητική) πλευρά με τη μεταξύ τους
απόσταση να κυμαίνεται στα 6.5m. Το ηχείο τοποθετήθηκε κάθετα σε ύψος 600mm
(από την βάση του) και το μικρόφωνο 1350mm, στο μέσο δηλαδή του ύψους της
αίθουσας. Η μέτρηση εκτελέστηκε μέσω της επιλογής “Measure” στο λογισμικό
REW. Η διάταξη της πρώτης μέτρησης της αίθουσας φαίνεται στο παρακάτω σχήμα
(Σχ. 3.8)
Σχ.3.8 Διάταξη μέτρησης της αίθουσας
Στο σχήμα Σχ. 3.9, αξιοποιώντας το παράθυρο “All SPL” του λογισμικού REW,
βλέπουμε το διάγραμμα απόκρισης συχνοτήτων της αίθουσας.
Σχ.3.9 Συχνοτική απόκριση Αίθουσας REW
Στο σχήμα (3.10) παρουσιάζεται ένα διάγραμμα αναφορικά με το χρόνο RT60 της
αίθουσας σε σχέση με τη συχνότητα.
Σχ.3.10 RT60 Αίθουσας Room A REW
Αξιοποιώντας περαιτέρω τις δυνατότητες του λογισμικού μας, οι τιμές που

προκύπτουν από τις πραγματοποιηθείσες μετρήσεις για ορισμένες ακουστικές
παραμέτρους: Rt 60, T20, T30, EDT, C50, C80 και D50 στο παρακάτω σχήμα
Σχ.3.11
Σχ.3.11 Ακουστικές παράμετροι αίθουσας REW
Έχοντας ως στόχο την απόκτηση ακόμη πιο αναλυτικών αποτελεσμάτων, οι ίδιες

παράμετρες μετρήθηκαν μέσω του λογισμικού Audacity και των «πρόσθετων»
Aurora Modules. Προκειμένου να γίνει αυτό εξάγεται από το λογισμικό REW η
κρουστική απόκριση για κάθε μέτρηση χρησιμοποιώντας την εντολή “Export impulse
response as WAV”. Έπειτα, η κρουστική απόκριση εισάγεται στο Audacity (Σχ. 3.12)
και θα ξεκινάει η «Ανάλυση» προκειμένου να εξαχθούν επαρκώς εμπεριστατωμένα
αποτελέσματα.
Σχ.3.12 Κρουστική απόκριση Αίθουσας Audacity
Τα “Aurora Modules” είναι μια σειρά πρόσθετων για το λογισμικό Audacity που
μέσω της κρουστικής απόκρισης υπολογίζουν τις ακουστικές παραμέτρους που
αναφέραμε παραπάνω. Έτσι εισάγεται η κρουστική απόκριση στο λογισμικό
Audacity, επιλέγεται από το μενού «Ανάλυση» το πρόσθετο “Aurora Acoustical
Parameters” (Σχ. 3.13) αφού καθοριστούν οι κατάλληλες επιλογές εξάγονται τα
αποτελέσματα των μετρήσεων (επιλογή του πλήκτρου “Calculate”).
Σχ.3.13 Παράθυρο Aurora Acoustical Parameters
Παρακάτω παρουσιάζονται τα αποτελέσματα για την εν λόγω αίθουσα (Σχ. 3.14).

αυτό που είναι εμφανές από τα αποτελέσματα είναι ότι τα δύο λογισμικά (REW &
Audacity) παρουσιάζουν μικρές αποκλίσεις ως προς τα αποτελέσματα των
υπολογισμών.
Σχ.3.14 Αποτελέσματα Aurora Acoustical Parameters

Αίθουσα Room A
3.4 Προσομοίωση CATT ACOUSTIC
Στο στάδιο του σχεδιασμού πριν την κατασκευή των πάνελ που χρησιμοποιήθηκαν
για τη μεταβολή της ακουστικής ταυτότητα της επιλεγμένης αίθουσας, κρίθηκε
σκόπιμο να κατασκευαστεί ένα μοντέλο προσομοίωσης χρησιμοποιώντας το
λογισμικό Catt Acoustic. Με τον τρόπο αυτό, πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις για όλα
τα πιθανά σενάρια (με τις ίδιες ακριβώς θέσεις και πλευρές των πάνελ) και να
βγάλαμε κάποια αρχικά θεωρητικά συμπεράσματα πριν αυτά κατασκευαστούν.
Αφετηριακό σημείο αποτέλεσε η κατασκευή ενός μοντέλου της αίθουσας στο
λογισμικό Catt Acoustic (Σχ.3.15).
Σχ.3.15 Μοντέλο της αίθουσας «Room Α» Catt Acoustic

Στο παραπάνω σχήμα τα χρώματα δηλώνουν τα διάφορα υλικά που αποτελούν τις
επιφάνειες της αίθουσας. Οι συντελεστές απορρόφησης των υλικών που
χρησιμοποιήθηκαν στο χρησιμοποιούμενο μοντέλο παρατίθενται στον παρακάτω
πίνακα (Πίνακας 3.1).
Πίνακας 3.1 συντελεστές απορρόφησης υλικών
/Συχνότητα 125Hz 250Hz 500Hz 1000Hz 2000Hz 4000Hz

Υλικό/
Πέτρα 0.19 0.23 0.43 0.37 0.58 0.62
Πάτωμα (laminate) 0.02 0.04 0.29 0.07 0.05 0.06
Τούβλο(με αρμό 10mm) 0.08 0.09 0.12 0.16 0.22 0.24
Γυαλί 6mm 0.3 0.2 0.1 0.07 0.05 0.02
Insulite 0.06 0.40 0.75 0.95 0.96 0.83
Ξύλο (ραμποτέ) 0.27 0.23 0.22 0.15 0.10 0.07
Γυψοσανίδα 0.26 0.13 0.09 0.05 0.05 0.05
Στην συνέχεια αξιοποιώντας την εντολή “Interactive RT Estimation” του λογισμικού,

μετράται/προβλέπεται ο χρόνος αντήχησης της αρχικής κατάστασης της αίθουσας
(χωρίς πάνελ). Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται παρακάτω στο σχήμα Σχ. 3.16.
Σχ.3.16 Πρόβλεψη χρόνου αντήχησης Αίθουσας Catt Acoustic

Όπως ήδη παρατηρούμε υπάρχει μια μικρή διαφορά, σε σχέση με το χρόνο

αντήχησης των αρχικών μετρήσεων. Αυτό είναι λογικό, δεδομένου ότι στο μοντέλο
εξομοίωσης η αίθουσα είναι άδεια, ενώ στις αρχικές μετρήσεις στην αίθουσα υπήρχε
ένα πιάνο, ένα σετ τύμπανα καθώς και διάφορα άλλα αντικείμενα οι επιφανές των
οποίων είναι ανακλαστικές και εκ των πραγμάτων επιδρούν στο χρόνο αντήχησης.
Παρακάτω, αφού ορίσουμε την επιφάνεια του ακροατηρίου μεταφερόμαστε στο

ενσωματωμένο λογισμικό “ΤUCT” το οποίο πραγματοποιεί την εικονική υλοποίηση
του χώρου και επιτρέπει τη διεξαγωγή μιας σειράς μετρήσεων για τα EDT, D50, C50
και C80 όπως ακριβώς έγινε παραπάνω. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων
παρουσιάζονται στα παρακάτω σχήματα.
Σχ.3.17 EDT Αίθουσας Catt Acoustic
Σχ.3.18 C50 Αίθουσας Catt Acoustic
Σχ.3.19 C80 Αίθουσας Catt Acoustic
Σχ.3.20 D50 Αίθουσας Catt Acoustic
Όπως κατά τις αρχικές μετρήσεις αναφορικά με το χρόνο αντήχησης έτσι και στην
προσομοίωση παρατηρούνται κάποιες διαφορές μεταξύ των μετρήσεων διαφορετικών
ακουστικών παραμέτρων. Οι διαφορές αυτές κινούνται και πάλι σε λογικά πλαίσια.
Αυτό που έχει περισσότερο ενδιαφέρον είναι οι διαφορές των τιμών για κάθε
περίπτωση που εξετάζεται και όχι η σύγκριση σε απόλυτες τιμές μεταξύ
μεθοδολογίας και λογισμικών. Στο τέλος του επόμενου κεφαλαίου της προσομοίωσης
των πάνελ, Υπάρχει συγκεντρωτικός πίνακας ανάλυση των αποτελεσμάτων της
προσομοίωσης.
4.ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΩΝ ΠΑΝΕΛ

ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ
Βάσει των αποκτηθέντων αποτελεσμάτων από την αξιολόγηση της αρχικής
κατάστασης της αίθουσας, σχεδιάστηκαν τα πάνελ για τη μεταβολή της ακουστικής
της. Δεδομένων των σκοπών της παρούσας εργασίας (μεταβολή ακουστικής χώρου) η
μία πλευρά των πάνελ προσφέρει ηχοαπορρόφηση ενώ η άλλη ανάκλαση/διάχυση.
Τα υλικά που επιλέχθηκαν για το σκοπό αυτό, πληρούν μια σειρά από
προϋποθέσεις, τόσο ως προς τις ακουστικές τους ιδιότητες όσο και την αισθητική
τους, ώστε να μην φαίνονται παράταιρα στην αίθουσα. Τα ακουστικά στοιχεία της
αίθουσας έχουν κατασκευαστεί και ενσωματωθεί τόσο στη δομή της όσο και την
αισθητική της και αποτελούνται από φυσικά υλικά, ξύλο, πέτρα κ.α. (Σχ. 4.1). Η ίδια
σχεδιαστική γραμμή ακολουθείται και για την ανακλαστική πλευρά των πάνελ. Αυτό,
όπως αναλύεται παρακάτω στο κεφάλαιο της κατασκευής των πάνελ, είναι
καθοριστικό για το τελικό τους μέγεθος και τη μορφή τους, καθώς ένα από τα βασικά
στοιχεία των συγκεκριμένων πάνελ είναι η φορητότητα, τη στιγμή που τα υλικά αυτά
προσθέτουν μεγάλο βάρος στην κατασκευή. Η απορροφητική του πλευρά είναι
κατασκευασμένη από ορυκτοβάμβακα 40mm.
Σχ.4.1 Ανακλαστήρες/Διαχυτές Αίθουσας
Έχοντας ως γνώμονα τα παραπάνω καθώς επίσης και των διαστάσεων της αίθουσας,
θα κατασκευαστούν τρία πάνελ, το μέγεθος των οποίων θα είναι 180cm ύψος και
100cm πλάτος. Οι συγκεκριμένες διαστάσεις εξυπηρετούν τόσο την επιθυμητή
χρηστικότητα των πάνελ όσο και την ευκολία μεταφοράς τους. Υπολογίσαμε ότι οι
βάσεις μαζί με τους τροχούς κύλισης θα είναι 25cm ενώ το ύψος της πόρτας της
αίθουσας είναι 210cm.
4.1 Προσομοίωση Πάνελ Απορρόφησης

Το μοντέλο εξομοίωσης τροποποιήθηκε με την εισαγωγή απορροφητών και την
τοποθέτηση αυτών μπροστά από τον τοίχο γυψοσανίδας – ένα από τα πιο
ανακλαστικά υλικά της αίθουσας, γεγονός που θα αναδείξει τις όποιες ακουστικές
διαφορές στο μέγιστο βαθμό. Στο σχήμα Σχ. 4.2 φαίνεται το νέο μοντέλο, ενώ στο Σχ.
4.3 παρουσιάζεται η πρόβλεψη για τον χρόνο αντήχησης του.
Σχ.4.2 Μοντέλο της αίθουσας «Room Α» με απορροφητικά πάνελ Catt Acoustic
Σχ.4.3 Πρόβλεψη χρόνου αντήχησης με πάνελ απορρόφησης Catt Acoustic
Οι διαφορές στο χρόνο αντήχησης είναι εμφανείς με την εισαγωγή των

απορροφητών. Στα επόμενα σχήματα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα και για τα
υπόλοιπα ακουστικά μεγέθη του νέο μοντέλο. Επίσης, στον πίνακα Πίνακας 4.1
(παρακάτω) φαίνονται οι νέες τιμές που εισήχθησαν στο λογισμικό αναφορικά με την
επιφάνεια των απορροφητών.
Πίνακας 4.1 Συντελεστές Απορρόφησης

Υλικό/
Ορυκτοβάμβακας 0,27 0,54 0,94 1 0,96 0,96
Σχ.4.4 EDT με απορροφητικά πάνελ Catt Acoustic
Σχ.4.5 D50 με απορροφητικά πάνελ Catt Acoustic

Σχ.4.6 C50 με απορροφητικά πάνελ Catt Acoustic
Σχ.4.7 C80 με απορροφητικά πάνελ Catt Acoustic
4.2 Προσομοίωση Πάνελ Διάχυσης-Σενάρια

Για την διαχυτική πλευρά των πάνελ, τα υλικά που έχουν επιλεγεί είναι ξύλο και
πέτρα ενώ η πέτρα θα αποτελεί περίπου το 1/3 κάθε διαχυτή. Επειδή το λογισμικό
Catt Acoustic (και ιδιαίτερα η έκδοση demo που διαθέτουμε) δεν επιτρέπει εύκολα
τον διαμοιρασμό υλικών στις επιφάνειες, θα πραγματοποιήσουμε δύο σενάρια στην
προσομοίωση. Ένα όπου οι επιφάνειες των δύο πάνελ θα είναι από ξύλο και η
επιφάνεια του τρίτου από πέτρα και ένα όπου τα δύο πάνελ θα είναι από πέτρα και το
τρίτο από ξύλο. Τα αποτελέσματα των δύο σεναρίων της προσομοίωσης αυτής θα
καθορίσουν και την τελική μορφή των πάνελ διάχυσης που θα κατασκευαστούν.
4.2.1 Πρώτη Περίπτωση Πάνελ Διάχυσης

Στο υπάρχων μοντέλο, υπάρχουν ήδη οι συντελεστές απορρόφησης για το ξύλο και
την πέτρα (από την προσομοίωση της αίθουσας) κι έτσι απλά προστέθηκαν οι
συντεταγμένες για τις θέσεις των πάνελ και ορίστηκαν οι επιφάνειές τους (Σχ.4.8) για
την πρώτη περίπτωση όπου οι δύο διαχυτές θεωρούνται ότι είναι από ξύλο και ο
τρίτος από πέτρα.
Σχ.4.8 Επιφάνειες πρώτης περίπτωσης διαχυτών Catt Acoustic
Στο σχήμα Σχ.4.9 φαίνεται το τρισδιάστατο μοντέλο με την θέση των πάνελ μέσα στο
χώρο. Επιλέξαμε τα πάνελ διάχυσης για τις μετρήσεις να τοποθετηθούν στο κομμάτι
της αίθουσας με “dead” ακουστική, ώστε να είναι εμφανέστερες οι διαφορές.
Σχ.4.9 Μοντέλο της αίθουσας «Room Α» με πάνελ διάχυσης

Πρώτη περίπτωση Catt Acoustic
Στο σχήμα Σχ.4.10 φαίνεται η πρόβλεψη του χρόνου αντήχησης για το μοντέλο μας .
Σχ.4.10 Πρόβλεψη χρόνου αντήχησης με πάνελ περίπτωσης 1 Catt Acoustic
Στα παρακάτω σχήματα παρουσιάζονται οι προβλέψεις για τις ακουστικές

παραμέτρους του εν λόγω μοντέλου.
Σχ.4.11 EDT με πάνελ διάχυσης περίπτωσης 1 Catt Acoustic
Σχ.4.12 D50 με πάνελ διάχυσης περίπτωσης 1 Catt Acoustic
Σχ.4.13 C50 με πάνελ διάχυσης περίπτωσης 1 Catt Acoustic
4.2.2 Δεύτερη Περίπτωση Πάνελ Διάχυσης

Αναφορικά με τη δεύτερη περίπτωση, τα δύο πάνελ αποτελούνται από πέτρα και το
τρίτο από ξύλο. Για το σκοπό αυτό, μεταβλήθηκαν και πάλι οι επιφάνειες (Σχ.4.15)
στο μοντέλο, διατηρώντας όμως την θέση τους μέσα στην αίθουσα.
Σχ.4.15 Επιφάνειες δεύτερης περίπτωσης διαχυτών Catt Acoustic
Το τροποποιημένο τρισδιάστατο μοντέλο όπως πλέον διαμορφώθηκε, φαίνεται στο

σχήμα Σχ. 4.16 ενώ η εκτίμηση για τον χρόνο αντήχησης φαίνεται στο σχήμα Σχ.
4.17.

Δεύτερη περίπτωση Catt Acoustic
Σχ.4.17 Πρόβλεψη χρόνου αντήχησης με πάνελ διάχυσης περίπτωσης 2 Catt Acoustic

Στα παρακάτω σχήματα παρουσιάζονται οι προβλέψεις για τις ακουστικές

παραμέτρους του δεύτερου σεναρίου.
Σχ.4.18 EDT με πάνελ διάχυσης περίπτωσης 2 Catt Acoustic
Σχ.4.19 D50 με πάνελ διάχυσης περίπτωσης 2 Catt Acoustic
4.3 Αποτελέσματα Προσομοίωσης

Στη συνέχεια στον πίνακα «Πίνακας 4.2» συγκεντρώνουμε τα αποτελέσματα των
προβλέψεων για τον χρόνο αντήχησης Τ30 και τις ακουστικές παραμέτρους κάθε
περίπτωσης κάθε περίπτωσης.
Πίνακας 4.2 Τιμές ακουστικών παραμέτρων προσομοίωσης
Περίπτωση T30 EDT C50 C80 D50
Μετρήσεις Αίθουσας R.E.W. 648ms 490ms 6.16dB 9.94dB 80.5%
Προσομοίωση Αίθουσας 593ms 500ms 5.6dB 9.4dB 78.6%
Προσομοίωση Αίθουσας με 517ms 460ms 6.9dB 9.9dB 82.9%

πάνελ απορρόφησης
Προσομοίωση Αίθουσας με 621ms 560ms 4.7dB 8.5dB 74.7%

πάνελ διάχυσης (περ. 1)
Προσομοίωση Αίθουσας με 618ms 560ms 4.8dB 8.8dB 75%

πάνελ διάχυσης (περ. 2)
Τα αποτελέσματα της προσομοίωσης αποτέλεσαν τη βάση για την τελική μελέτη

και κατασκευή των πάνελ. Στον παραπάνω συγκριτικό πίνακα είναι εμφανείς οι
μεταβολές στον χρόνο αντήχησης και τις ακουστικές παραμέτρους λόγο της
προσθήκης τους. Για την περίπτωση της αίθουσας παρατηρούνται διαφορές σε σχέση
με τις μετρήσεις που πραγματοποιήσαμε νωρίτερα μέσω του λογισμικού R.E.W.,
αλλά αυτό θεωρείται αποδεκτό, διότι όπως έχουμε αναφέρει κατά την μέτρηση στην
αίθουσας υπήρχαν στο εσωτερικό της τα τύμπανα, το πιάνο κλπ που αποτελούνται
από ανακλαστικές επιφάνειες και αλλοιώνουν τα αποτελέσματα ενώ στις μετρήσεις
προσομοίωσης η αίθουσα θεωρείται κενή . Επίσης η έκδοση του λογισμικού Catt
Acoustic δεν έχει πλήρη άδεια (είναι “DEMO”) και περιορίζει σημαντικά την
ακρίβεια των αποτελεσμάτων.
Οι παραπάνω προσομοιώσεις αν και μας έδωσαν σαφή αποτελέσματα για την

μεταβολή των ακουστικών παραμέτρων στην αίθουσα, απέχουν από την εφαρμογή
και τη χρήση τους σε αυτή. Η αίθουσα δεν αποτελεί χώρο, διαλέξεων, παραστάσεων
ή ακρόασης όπου τα παραπάνω θα είχαν άμεση εφαρμογή. Έτσι στη συνέχεια και
προκειμένου να διασφαλίσουμε την εγκυρότητα της σχεδίασης που επιλέχθηκε για τα
πάνελ, θα πραγματοποιήσουμε ένα τελευταίο σενάριο προσομοίωσης, πιο κοντινό
στην πρακτική εφαρμογή της χρήσης των πάνελ στην αίθουσα.
4.4 Προσομοίωση Ηχογράφησης με Χρήση των πάνελ.

Η βασική χρήση των πάνελ στην αίθουσα ενδιαφέροντος αφόρα κυρίως
ηχογραφήσεις φυσικών οργάνων όπως τύμπανα, πιάνο κλπ, λόγο του τρόπου με τον
οποίο επιλέγονται η θέση των μικροφώνων και της φύσης των οργάνων. Στα
ηλεκτρικά όργανα χρησιμοποιείτε, κυρίως η κοντινή τοποθέτηση μικροφώνων (close
micing) στο ηχείο του ενισχυτή και στην περίπτωση αυτή η ακουστική του χώρου
δεν συμβάλει σημαντικά στο τελικό ηχητικό αποτέλεσμα. Τα φυσικά όργανα
προσομοιώνονται επιτυχώς σαν πανκατευθυντικές πήγες, ενώ τα ηλεκτρικά λόγο της
κατευθυντικότητας των ηχείων μπορούν να θεωρηθούν κατά συνθήκη
πανκατευθυντικά, μόνο σε περίπτωση τοποθέτησης μακρινών μικροφώνων (room

mics). Έτσι στην συνέχεια εφαρμόσαμε ένα τελευταίο σενάριο προσομοίωσης
εστιάζοντας στα αποτελέσματα των πάνελ κατά τις συνθήκες ηχογράφησης.
Για το σκοπό αυτό τροποποιήσαμε το μοντέλο μας τοποθετώντας αρχικά ένα

πάνελ διάχυσης κοντά στην πηγή και συγκεκριμένα 50cm πίσω από αυτή, το
μικρόφωνο 200cm από την πηγή (250cm από το πάνελ), και τα υπόλοιπα πάνελ,
μένουν στην αρχική τους θέση (Σχ.4.22)

Προσομοίωση ηχογράφησης Catt Acoustic
Στη συνέχεια προχωρήσαμε στο λογισμικό Tuct και εξάγαμε της μετρήσεις
για τι ακουστικές παραμέτρους που μας ενδιαφέρουν. Στη συνέχεια στο σχήμα Σχ.
4.23 βλέπουμε το διάγραμμα για το EDT, και παρακάτω για τα D50, C50 και C80.
Σχ.4.24 EDT με πάνελ διάχυσης, προσομοίωση ηχογράφησης Catt Acoustic

Σχ.4.25 D50 με πάνελ διάχυσης, προσομοίωση ηχογράφησης Catt Acoustic
Σχ.4.26 C50 με πάνελ διάχυσης, προσομοίωση ηχογράφησης Catt Acoustic
Στη συνέχεια, αντικαταστήσαμε το πάνελ διάχυσης, με πάνελ απορρόφησης. Οι

αποστάσεις και τα υπόλοιπα πάνελ παραμένουν αμετάβλητα. Παρακάτω
παρουσιάζονται τα διαγράμματα για της ακουστικές παραμέτρους της περίπτωσης
αυτής.
Σχ.4.28 EDT με πάνελ απορρόφησης, προσομοίωση ηχογράφησης Catt Acoustic
Σχ.4.29 D50 με πάνελ διάχυσης, προσομοίωση ηχογράφησης Catt Acoustic
Τέλος επαναλάβαμε την διαδικασία απουσία του πάνελ πίσω από την πηγή, με το
μικρόφωνο και τα άλλα πάνελ, στην ίδια πάλι θέση. Παρακάτω στον πίνακα
«Πίνακας 4.3» παρουσιάζονται οι ακριβείς τιμές κάθε περίπτωσης της
προσομοίωσης. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε, ότι οι τιμές που παρουσιάζονται
αντιστοιχούν στην θέση του μικροφώνου.
«Πίνακας 4.3 τιμές προσομοίωση ηχογράφησης»
Διαχυτής Απορροφητής Αίθουσα
EDT (ms) 480 500 520
D50 (%) 82.5 79.6 79.8
C50 (dB) 6.7 5.9 6
C80 (dB) 10.1 9.7 9.5
T30 (ms) 550 580 580
Παρατηρώντας τα παραπάνω αποτελέσματα, διακρίνουμε ότι με την χρήση του

διαχυτή οι ακουστικές παράμετροι μεταβάλλονται σημαντικά. Ο χρόνος αντήχησης
μειώνετε και η ευκρίνεια (D50) αυξάνεται λόγο της ανάκλασης/διάχυσης του ήχου
από αυτόν. Πλέον έχοντας συγκεντρώσει όλα τα αποτελέσματα της προσομοίωσης τα
οποία επαληθεύουν την αποτελεσματικότητα της σχεδίσης, περάσαμε στην
κατασκευή των πάνελ.
5. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛ

Στο σημείο αυτό, όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για την κατασκευή των πάνελ
ήταν πλέον διαθέσιμες, ενώ όλες οι μετρήσεις των προηγούμενων σταδίων της
παρούσας εργασίας, αλλά και τα αποτελέσματα της πραγματοποιηθείσας έρευνας
αξιοποιήθηκαν και εφαρμόστηκαν στην κατασκευή των πάνελ. Η διαδικασία
κατασκευής καθώς και τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν και οι λύσεις που
επιλέχθηκαν για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού και της κατασκευής περιγράφονται
αναλυτικά.
5.1 Μελέτη κατασκευής και υλικά

Τα πάνελ θα πρέπει να μπορούν να μετακινούνται άνετα από ένα άτομο μέσα στο
χώρο, γεγονός που εκ των πραγμάτων θέτει περιορισμούς στο μέγεθος τους. Τα υλικά
που επιλέχθηκαν για την κατασκευή των πάνελ, εξασφαλίζουν τόσο τις στατικές τους
ιδιότητες όσο και τη φορητότητα τους.
Έχοντας ως στόχο τη μεγιστοποίηση της απόδοσης και χρηστικότητας των

πάνελ, η μία πλευρά τους θα να είναι απορροφητική ενώ η άλλη θα λειτουργεί σαν
ανακλαστήρας/διαχυτής. Βάσει των παραπάνω η πλευρά τον διαχυτών επιλέχθηκε να
είναι επενδυμένη με ξύλο και πέτρα. Η εναλλαγή μεταξύ των συγκεκριμένων υλικών
χρησιμοποιείται ήδη στην αίθουσα με εξαιρετικά αποτελέσματα. Βέβαια το αυξημένο
βάρος της πέτρας ως υλικό παίζει καθοριστικό ρόλο αναφορικά με τελικό μέγεθος
των πάνελ. Το ειδικό βάρος για τους συμπαγείς λίθους είναι περίπου 2,3g/cm3. Αυτό
σημαίνει ότι αν το πάνελ είναι 2 m2 (1m πλάτος χ 2m ύψος) και η πέτρα περίπου 4cm
πάχος έχουμε 0,08 m3 πετράς. Ως εκ τούτου:
0.08  2.3  1000  184kg
Αν σε αυτό συνυπολογίσουμε το βάρος της ιδίας της κατασκευής και των υπολοίπων
υλικών το συνολικό βάρος του πάνελ ξεπερνά τα 200 κιλά, γεγονός που καθιστά το
συγκεκριμένο πάνελ οριακά φορητό και φυσικά προϋποθέτει μία στιβαρή κατασκευή
με την απαιτούμενη μηχανική αντοχή για την στήριξη του. Για του λόγους αυτούς, η
συνολική επιφάνεια των πάνελ καθορίστηκε ως μικρότερη ή ίση με 2 m2. Επίσης, ο
σκελετός των πάνελ θα πρέπει να είναι στιβαρός και οι βάσεις του γερές χωρίς όμως
να προσθέτουν περιττό βάρος.
5.2 Βάσεις
Για την κατασκευή των βάσεων επιλέχθηκε σουηδικό ξύλο ελάτης, με προφίλ 100mm
x 50mm, το οποίο έχει σχετικά χαμηλό βάρος και ουδέτερη ακουστική συμπεριφορά
(παρακάτω στον πίνακα 2.1 παρουσιάζονται οι συντελεστές απορρόφησης των
υλικών που χρησιμοποιήθηκαν) ενώ ταυτόχρονα επιδεικνύει υψηλή αντοχή. Οι ροδές
που επιλέχθηκαν για την κύλιση του πάνελ είναι διαμέτρου 75mm με 22mm πέλμα
και αντοχής 75kg η κάθε μία.
Η βάση αποτελείται από πέντε δοκάρια. Δυο δοκάρια 500x100x50mm πάνω

στα οποία στηρίχθηκαν οι ροδές και ενώθηκαν με ένα δοκάρι 1000x100x50mm, που
αποτελεί την κεντρική βάση του πάνελ. Τέλος, πάνω σε αυτό (κεντρική βάση)
τοποθετήθηκαν όρθια δυο δοκάρια 600x100x50mm πάνω στα οποία θα στηριχτεί η
κεντρική τάβλα του πάνελ. Το αναλυτικό σχέδιο των βάσεων φαίνεται παρακάτω στο
σχήμα Σχ. 5.1.
Σχ.5.1 Πρόσοψη, Κάτοψη και πλάγια όψη της βάσης
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι τα δοκάρια πάνω στα οποία βρίσκονται
τοποθετημένες οι ρόδες, έχουν στερεωθεί στοχευμένα 260mm από την άκρη του
κεντρικού δοκαριού, ώστε τα πάνελ να μπορούν να τοποθετηθούν σε διάταξη 90ο
μοιρών. Αυτό αφόρα κυρίως την ήχο-απορροφητική τους πλευρά, για την απομόνωση
πηγών μεγάλης στάθμης, όπως ενισχυτές ηλεκτρικής κιθάρας κλπ. όπου έχουμε
κοντινή τοποθέτηση των μικροφώνων (όποτε η απώλεια ανακλάσεων του χώρου δε
χρήζει ιδιαίτερης προσοχής) και το επιθυμητό αποτέλεσμα είναι απλώς η μείωση της
έντασης για την αποφυγή διαρροών κατά την ηχογράφηση άλλων μικροφώνων, μέσα
στον ίδιο χώρο και κυρίως σε πολυμελείς ζωντανές ηχογραφήσεις.
`
Σχ.5.2 Πάνελ σε διάταξη 90ο
5.3 Πάνελ, Σκελετός

Για τη βασική επιφάνεια, την τάβλα του πάνελ, επιλέχτηκε μοριοσανίδα 18mm
επενδυμένη με λευκή μελαμίνη. Η μοριοσανίδα, είναι ένα υλικό φθηνό, σχετικά
ελαφρύ και στιβαρό για την κατασκευή μας. Επίσης η επένδυση από μελαμίνη το
κάνει πιο ανθεκτικό στην υγρασία, η οποία δεν θα αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα για
τη μελλοντική χρήση, μιας και στον χώρο του στούντιο υπάρχουν μηχανήματα που
κρατούν σταθερή τόσο την υγρασία όσο και τη θερμοκρασία, αλλά θα μπορούσε να
επηρεάσει τα πάνελ κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Όπως αναφέρθηκε ήδη, τα
πάνελ επιλέχθηκε να επενδυθούν με πέτρα και οι κόλλες στερέωσης έχουν μεγάλη
υγρασία.
Επίσης η μοριοσανίδα με μελαμίνη στο εμπόριο διατίθεται σε φύλλα

3660x1830mm, κάτι που κρίθηκε ιδιαίτερα βολικό για τις διαστάσεις που
χρειαζόμαστε και επηρέασε τον καθορισμό του μεγέθους της τελικής επιφάνειας του
κάθε πάνελ στα 1830x1000mm.
Στη μία πλευρά των πάνελ κατασκευάστηκε, περιμετρικό τελάρο από σουηδικό
ξύλο, με διαστάσεις προφίλ 48x27mm, το οποίο είχε ειδική κατεργασία τεχνητής
ξήρανσης με ατμό και πλανάρισμα. Το τελάρο κατασκευάστηκε για δύο λόγους.
Αφενός, θα αποτελέσει το πλαίσιο στο οποίο θα τοποθετηθεί ο ορυκτοβάμβακας για
την πλευρά του απορροφητή, και αφετέρου, θα ενισχύσει της μηχανικές αντοχές της
τάβλας του πάνελ, τόσο για τη στήριξη, όσο και για τις ελαστικές αλλά και πλαστικές
παραμορφώσεις αυτής. Όπως αναφέραμε παραπάνω το βάρος της επένδυσης των
πάνελ θα είναι αυξημένο, κάτι το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες (πλαστικές)
παραμορφώσεις, ενώ η ύπαρξη ελαστικών παραμορφώσεων κατά την μεταφορά
μπορεί να οδηγήσει σε αποκόλληση των υλικών της επένδυσης. Παρακάτω, στο
σχήμα Σχ.5.3, φαίνονται τα σχέδια και οι διαστάσεις των πάνελ από μελαμίνη.
Σχ.5.3 Πρόσοψη, και πλάγια όψη της τάβλας

Τέλος, αξίζει να τονισθεί ότι από άποψη ακουστικών ιδιοτήτων η μελαμίνη έχει
χαμηλό συντελεστή απορρόφησης (πίνακας 5.1), είναι δηλαδή ανακλαστική
επιφάνεια. Αυτό βέβαια έχει περιορισμένη έως μηδενική σημασία διότι στην τελική
διαμόρφωση των πάνελ δεν θα υπάρχουν ακάλυπτες επιφάνειες από μελαμίνη.
Ωστόσο θα χρησιμοποιηθεί ένα πάνελ με επιφάνεια μελαμίνης όπως αναλύεται
παρακάτω στο κεφάλαιο «Μετρήσεις», για λόγους σύγκρισης με τους διαχυτές και
τους απορροφητές και με σκοπό τη μέτρηση της ακουστικής του συμπεριφοράς.
5.4 Συναρμολόγηση
Στη συνέχεια τα πάνελ συναρμολογήθηκαν με το τελικό σχέδιο (Σχ. 5.4) και οι
τάβλες στερεώθηκαν πάνω στις βάσεις.
Σχ.5.4 Εμπρός, Πίσω και πλάγια όψη των πάνελ

Για τη συναρμολόγηση και τις ενώσεις των ξύλων ολόκληρης της κατασκευής
χρησιμοποιήθηκαν, βίδες ξύλου διαμέτρου 6mm και ανάλογο σε κάθε περίπτωση
μήκος, καρφιά πνευματικού καρφωτικού, και κόλλα «Atlacoll No 46». Η χρήση της
κολλάς σε τέτοιου είδους κατασκευές κρίνετε απαραίτητη, διότι διασφαλίζει την
αποφυγή τριγμών από συντονισμούς κατά την χρήση τους. Η ύπαρξη τριγμών στην
κατασκευή ακουστικών στοιχείων έχει καταστροφική σημασία εφόσον αναιρεί τη
βασική επιθυμητή λειτουργία των στοιχείων. Η χρήση κόλλας σε παρόμοιες
κατασκευές εξασφαλίζει επίσης και την μηχανική στιβαρότητα τους.
Μεγάλη βαρύτητα δόθηκε επίσης, στο σχεδιασμό και την κατασκευή ενός
συστήματος διασφάλισης αλλά και ρύθμισης της κάθετης θέσης των πάνελ ανάλογά
με το πάτωμα των διαφορετικών χώρων εφαρμογής. Για του λόγους αυτούς,
κατασκευάστηκε εξ’ ολοκλήρου ένα σύστημα με ολόπασους άξονες, παξιμάδια και
ροδέλες όπου μπορούν να αλλάξουν την κλήση της τάβλας του πάνελ σε σχέση με τη
βάση (Σχ. 5.5).
Σχ.5.5 Σύστημα ρύθμισης κατακόρυφης θέσης των πάνελ.
Στο σχήμα Σχ.5.6 φαίνονται τα πάνελ κατά το στάδιο συναρμολόγησης των βάσεων
με τις τάβλες. Το όρθια δοκάρια των βάσεων τοποθετήθηκαν από την πλευρά των
πάνελ που θα είναι ανακλαστική/διαχυτική ώστε στην πλευρά της απορρόφησης να
έχουμε τη μεγίστη δυνατή επιφάνεια.
Σχ.5.6 Συναρμολόγηση των πάνελ.
5.5 Ήχο-απορροφητικά Υλικά

Μετά την κατασκευή του σκελετού και των βάσεων που εξασφαλίζουν την
φορητότητα των πάνελ, τα τελευταία επενδύθηκαν με τα υλικά που προσδίδουν τα
ακουστικά τους χαρακτηριστικά. Για τη δημιουργία της απορροφητικής πλευράς των
πάνελ χρησιμοποιήθηκε ορυκτοβάμβακα Knauf Ultracoustic διαστάσεων
1200x600x45mm. Η σειρά Ultracoustic της Knauf αποτελεί ένα σχετικά νέο προϊόν.
Πρόκειται για έναν φυσικό ορυκτοβάμβακα υψηλής ήχο-απορρόφησης (συντελεστές
απορρόφησης στον πίνακα 5.1) επικεντρωμένο στη χρήση για κατασκευές
ηχομόνωσης και φορητών ακουστικών στοιχείων.
Η τοποθέτηση του ορυκτοβάμβακα έγινε στην πλευρά του πάνελ που είχε
κατασκευαστεί το τελάρο με το δοκαράκι (διαστάσεων προφίλ 48x27mm) από
σουηδικό ξύλο. Το σύνολο της επιφάνειας του είναι 1,68m2, ενώ η στερέωση τους
στο πάνελ έγινε με κόλλα και δίχαλα καρφιά.
Σχ.5.7 Τοποθέτηση Ορυκτοβάμβακα
Στην συνεχεία αυτή η πλευρά τον πάνελ, επενδύθηκε με ύφασμα υψηλής ήχο-
διαπερατότητας, ανάλογο με αυτό που χρησιμοποιείται στην κατασκευή ηχείων, ώστε
να μην αλλοιώνει, τα ακουστικά χαρακτηριστικά της απορροφητικής επιφάνειας του
ορυκτοβάμβακα (Σχ. 5.8). Η επένδυση του ορυκτοβάμβακα και παρόμοιων υλικών
όπως υαλοβάμβακας, πετροβάμβακας κτλ με ύφασμα είναι απαραίτητη ώστε να
αποφεύγετε η αλλοίωση τους, αλλά πρωτίστως η επαφή μας με το υλικό και τη σκόνη
του, η οποία είναι ιδιαίτερα βλαβερή.
Σχ.5.8 Τελική Όψη ήχο-απορροφητικής πλευράς
5.6 Υλικά Ανάκλασης-Διάχυσης

Για την πλευρά τον διαχυτών επιλέχθηκαν φυσικά υλικά (ξύλο και πέτρα). Γενικά,
και όπως αναλύεται παρακάτω, κατά τον σχεδιασμό των πάνελ επιλέχθηκαν υλικά με
τις πλέον ανομοιογενείς, ανώμαλες κι τραχιές επιφάνειες, ώστε να επιτευχθεί η
μέγιστη δυνατή διάχυση του ήχου. Τα σχέδια περιλαμβάνουν τρείς διαχυτές, οι δύο
εκ των οποίων είναι όμοιοι, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ζεύγος, σε
εφαρμογές που χρειάζονται δύο μικρόφωνα (ή ένα στερεοφωνικό μικρόφωνο), όπως
για παράδειγμα σε ηχογραφήσεις σετ τυμπάνων, πιάνου κλπ. Στο σχήμα Σχ. 5.9
παρουσιάζονται οι τρεις διαχυτές κατά την κατασκευή τους.
Σχ5.9 Τα τρία πάνελ κατά την κατασκευή των διαχυτών

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η πέτρα παρουσιάζει πολύ καλά αποτελέσματα ως προς τη
διάχυση και ανάκλαση του ήχου αν και είναι δύσκολη κατά την τοποθέτηση και την
επεξεργασία της, είναι αδύνατη η κάθετη τομή της γιατί θρυμματίζεται. Για να
αποφύγουμε λοιπόν τέτοιου είδους δυσκολίες, αλλά και για να μειώσουμε και την
συνολική επιφάνεια της (άρα και του βάρους), χρησιμοποιήθηκε περιμετρικά από την
πέτρα επένδυση με ξύλο.
Για τις μεγάλες επιφάνειες επιλέχθηκε ξύλο επενδύσεων ραμποτέ, με προφίλ

τύπου περισπωμένης, από σουηδική ελάτη, το οποίο προτιμήθηκε για την
ανομοιογενή επιφάνεια του (Σχ. 5.10). Ενώ για τις μικρότερες επιφάνειες που έπρεπε
να καλυφθούν, χρησιμοποιήθηκαν ξύλινα δοκάρια, κομμένα σε σχήμα ισοσκελούς
τριγώνου σε δύο διαστάσεις, 20x30mm και 30x40mm ανάλογα με τις ανάγκες
κατασκευής. Όλα τα ξύλα της επένδυσης στερεώθηκαν με πνευματικό καρφωτικό και
κόλλα “atlacoll No 46”,
Σχ.5.9 Τομή ξύλου ραμποτέ. Τύπος προφίλ «περισπωμένη»
Για την επένδυση με πέτρα χρησιμοποιήθηκαν δυο διαφορετικά είδη πέτρας. Το

πρώτο αφορά στον φυσικό πωρόλιθο Συρίας διαστάσεων 300x150mm και πάχους
από 15mm έως 48mm. Είναι επεξεργασμένη κατά την τεχνοτροπία «σκεπιτσαριστή»,
όπου αφού η πέτρα κοπεί στις επιθυμητές διαστάσεις, η μία όψη της λαξεύεται
(σκαπιτσάρεται) δίνοντας μια έντονα ανομοιογενή επιφάνεια (Σχ 5.10).
Σχ.5.10 Καθετή και πλάγια όψη σκαπιτσαριστής πέτρας Συρίας
Η συνολική επιφάνεια πέτρας για τον συγκεκριμένο διαχυτή είναι 1,32m2 και 0,51 m2
ξύλου και το βάρος του υπολογίζεται περίπου 200kg. Εφεξής, ο διαχυτής αυτός
αναφέρεται ως «διαχυτής 1» (Σχ. 5.11).
Σχ.2.11 Διαχυτής 1
Για τους δύο όμοιους διαχυτές, χρησιμοποιήθηκε ο δεύτερος τύπος πέτρας.
Συγκεκριμένα, επιλέχθηκε σχιστόλιθος επεξεργασμένος κατά την τεχνοτροπία
«στενάρια». Πρόκειται για πέτρα με σταθερό πλάτος 60mm αλλά ακανόνιστο μήκος
και πάχος, κάτι που κρίθηκε ιδιαίτερα επιθυμητό για τη δημιουργία της απαιτούμενης
ανομοιογενούς επιφάνειας του διαχυτή (Σχ. 5.12). Το συνολικό εμβαδό πέτρας για
κάθε διαχυτή είναι 0,66m2 ενώ η αντίστοιχη επιφάνεια του ξύλου καλύπτει 1,17m2 .
Με σκοπό τη διατήρηση της απλότητας των υπολογισμών αλλά και την

ευκολότερα διαχειρίσιμη παρουσίαση των αποτελεσμάτων, κατά τις μετρήσεις
χρησιμοποιείται ένας από τους δύο αυτούς διαχυτές, ο οποίος αναφέρεται εφεξής στο
κείμενο ως «διαχυτής 2».
Σχ.5.12 Διαχυτής 2
Κατόπιν μεγάλου αριθμού δοκιμών και εκτενούς έρευνας με διαφορετικά υλικά, η

στερέωση της πέτρας σε όλα τα πάνελ έγινε με ρευστή κόλλα πλακιδίων “Duro Stick
No 37”. Το συγκεκριμένο προϊόν επιλέχθηκε λόγω της υψηλή συγκολλητικής του
ικανότητας και της μεγάλης ελαστικότητας που επιδεικνύει μετά το στέγνωμα. Τα
χαρακτηριστικά αυτά προσδίδουν μεγάλη αντοχή σε κραδασμούς, ελαστικές
παραμορφώσεις και παλλόμενες επιφάνειες, κάτι που καθιστά την κόλλα αυτή
ιδανική για την κατασκευή των συγκεκριμένων ακουστικών στοιχείων.
Παρακάτω («Πίνακας 5.1») διακρίνονται οι συντελεστές απορρόφησης των

διαφορετικών υλικών των πάνελ.
Πίνακας 5.1 Συντελεστές Απορρόφησης

Υλικό/
Πέτρα 0.19 0.23 0.14 0.37 0.58 0.62
Σουηδικό ξύλο & 0,27 0,23 0,22 0,15 010 0,07
(ραμποτέ)
ορυκτοβάμβακας 0,27 0,54 0,94 1 0,96 0,96
6. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛ

Στο κεφάλαιο αυτό, αναλύονται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε κατά τις
μετρήσεις των ακουστικών χαρακτηριστικών των κατασκευασθέντων πάνελ. Οι
μετρήσεις για τέτοιου είδους κατασκευές παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όπως
παρουσιάζεται παρακάτω, αλλά και συγκεκριμένες δυσκολίες οι οποίες έπρεπε να
ξεπεραστούν, έτσι ώστε να αντληθούν ξεκάθαρα και αξιόπιστα αποτελέσματα.
6.1 Μετρήσεις Απορρόφησης, Ανάκλασης, Διάχυσης

Οι μετρήσεις, για τέτοιου είδους κατασκευές είναι, μία σύνθετη διαδικασία, που
απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Το ζητούμενο των μετρήσεων είναι να αποτυπωθεί η
ακουστική συμπεριφορά των πάνελ, τόσο συχνοτικά όσο και κατευθυντικά. Θα
πρέπει δηλαδή πέρα από την μέτρηση της ακουστικής συμπεριφοράς τους ανά
συχνότητα, να αποδοθεί και η κατευθυντικότητα του ήχου υπό συγκεκριμένων
γωνιών. Για τους λόγους αυτούς, τα αποτελέσματα περιλαμβάνουν γράφημα
κατευθυντικότητας ανά συχνότητα αλλά και διάγραμμα συχνοτικής απόκρισης (Σχ.
6.1).
Σχ.6.1 Τυπικό διάγραμμα συχνοτικής ανάλυσης και κατευθυντικότητας

Σε αντίστοιχες μετρήσεις, στο παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορες μέθοδοι. Για
παράδειγμα, για τη μέτρηση απορροφητικών υλικών χρησιμοποιείται ευρέως η
μέτρηση σε σωλήνα σύνθετης αντίστασης (Σχ6.2).
Σχ.6.2 Διάταξη σωλήνα σύνθετης αντίστασης
Στη συγκεκριμένη μέθοδο, το ηχείο αναπαράγει έναν απλό τόνο ο όποιος διαχέεται
μέσα στο σωλήνα, πριν ανακλαστεί στο δείγμα (όπου έχουμε τοποθετήσει το
απορροφητικό υλικό του οποίου η συμπεριφορά μετράται) και δημιουργεί ένα

στάσιμο κύμα. Η αντίσταση του απορροφητικού υλικού μεταλλάσει το στάσιμο κύμα
και μετρώντας την αλλαγή αυτή δύναται να καθοριστεί ο συντελεστής απορρόφησης
του υλικού. Αλλάζοντας την συχνότητα του τόνου υπολογίζεται ο συντελεστής
απορρόφησης για τις επιθυμητές συχνότητες.
Η παραπάνω μέθοδος αν και είναι ακριβής έχει ένα σημαντικό μειονέκτημα.

Συγκεκριμένα, δε δίνατε να χρησιμοποιηθεί για τη μέτρηση απορρόφησης ενός
υλικού υπό γωνία. Οι μετρήσεις υλικών υπό γωνία είναι σημαντικές γιατί τις
περισσότερες φορές ο ήχος έρχεται σε επαφή με τις επιφάνειες των ακουστικών
στοιχείων υπό γωνία και έτσι είναι πολύ χρήσιμο να γίνει γνωστή η ακουστική
συμπεριφορά του υλικού σε αυτή τη θέση. Το ίδιο ισχύει τόσο για τα απορροφητικά,
όσο και για τα ανακλαστικά/διαχυτικά υλικά.
Για την απόκτηση λοιπόν μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας αναφορικά με την
ακουστική συμπεριφορά των συγκεκριμένων υλικών, χρησιμοποιήθηκε μία μέθοδος
μέτρησης η οποία επιτρέπει την μέτρηση του ήχου υπό γωνία (Σχ. 6.3). ‘Όπως είπαμε
παραπάνω το ζητούμενο είναι να εξάγουμε από τις μετρήσεις ένα διάγραμμα
κατευθυντικότητας για το υλικό και κατ’ επέκταση για το πάνελ μας, ανάλογο των
πολικών διαγραμμάτων ενός ηχείου.
Σχ.6.3 Διάταξη μετρήσεων
Κατά τη μέτρηση αυτή, χρησιμοποιείται ένα μεγάφωνο για πηγή το οποίο μπορεί να
εκπέμπει «Ακολουθία Μεγίστου Μήκους» (MLS) ή «Σάρωση συχνοτήτων»
διεγείροντας την επιφάνεια που τίθεται προς μέτρηση και ένα ή περισσότερα
μικρόφωνα μετρούν την κρουστική απόκριση. Δεδομένου ότι το ζητούμενο είναι ένα
πολικό διάγραμμα κατευθυντικότητας, οι μετρήσεις επαναλαμβάνονται για
συγκεκριμένες γωνίες εκκινώντας από τις 0ο μοίρες (ακριβώς απέναντι από το κέντρο
της επιφάνειας) και καλύπτοντας όλο το φάσμα για 180ο μοίρες (+90ο και -90ο δεξιά
και αριστερά από το κέντρο). Αν περισσότερα μικρόφωνα είναι διαθέσιμα, μπορούν
να τοποθετηθούν ακτινικά γύρω από την μετρούμενη επιφάνια (Σχ.6.4 ) ώστε να
επιτευχθούν ταχύτερα αλλά και πιο ακριβή αποτελέσματα. Στο Σχ. 5.4 παρουσιάζεται
μία διάταξη για την μέτρηση της διάχυσης υλικών η οποία χρησιμοποιεί 37
μικρόφωνα, τοποθετημένα κατάλληλα για την μέτρηση σε συγκεκριμένες γωνίες.
Σχ.6.4 Διάταξη μετρήσεων διάχυσης με 37 μικρόφωνα
Για την επίτευξη αξιόπιστων αποτελεσμάτων, η μέτρηση αυτή θα πρέπει να γίνει σε

ανηχοΐκό θάλαμο (Σχ. 6.5). Δεδομένων των απαιτήσεων όμως μιας τέτοιας μέτρησης,
εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα σχετικά μεγάλο δωμάτιο, κατάλληλα
διαμορφωμένο με μικρό χρόνο αντήχησης (και άρα σχετικά μεγάλη κρίσιμη
απόσταση Dc), ακολουθώντας μια διαδικασία μέτρησης της στάθμης ήχου και
απομονώνοντας συγκεκριμένες χρονικές στιγμές, κάτι που αναλύεται εκτενώς στην
συνέχεια του παρόντος κεφαλαίου.
Σχ.6.5 Διάταξη μετρήσεων διάχυσης σε ανηχοΐκό θάλαμο
6.2 Διαδικασία μετρήσεων

Για τη μέτρηση των ακουστικών πάνελ επιλέχθηκε η αίθουσα Β του Dare Studio στην
Κατερίνη (Σχ. 6.6). Ο βασικός λόγος για την επιλογή αυτή είναι ότι η συγκεκριμένη
αίθουσα έχει ακουστικό σχεδιασμό τύπου «dead room» είναι επενδυμένη δηλαδή με
υλικά μεγάλου συντελεστή απορρόφησης, δεν υπάρχουν έντονες ανακλάσεις και
παρουσιάζει μικρό χρόνο αντήχησης. Περισσότερες πληροφορίες για τον χρόνο
αντήχησης της αίθουσας την κρίσιμη απόσταση, κλπ. παρουσιάζονται παρακάτω με
παράθεση συγκεκριμένων μετρήσεων. Αναφορικά με τις διαστάσεις της, η αίθουσα Β
είναι εμβαδού 26m2, και όγκου 70,2 m3.
Σχ.6.6 Κάτοψη Dare Studio
6.2.1 Μετρήσεις Αίθουσας

Οι ακουστικές παράμετροι της αρχικής κατάστασης της αίθουσας μετρήθηκαν, πριν
τη μέτρηση της ακουστικής συμπεριφοράς των πάνελ. Για τις μετρήσεις
χρησιμοποιήθηκε ο ίδιος εξοπλισμός όπως και παραπάνω. Δηλαδή, το λογισμικό
REW με την κάρτα ήχου “Terrasoniq Phase X64”, μικρόφωνο “MiniDSP UMIK-1”
και ηχείο “Genelec 1031A”. Αρχικά, καθορίστηκε μέσω μετρήσεων η κρίσιμη
απόσταση της αίθουσας. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε το παραπάνω σύστημα
μετρήσεων (Υπολογιστή-κάρτα ήχου-μικρόφωνο). Όπως εξηγείται παρακάτω ο
υπολογισμός της κρίσιμης απόστασης είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τις μετρήσεις
της ακουστικής συμπεριφοράς των πάνελ και συγκεκριμένα για τον εντοπισμό της
θέσης που τοποθετήθηκε το ηχείο και το μικρόφωνο των μετρήσεων.
Ένα από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την αναπαραγωγή ήχου σε κλειστό

χώρο είναι η επικράτηση του ελεύθερου και του αντηχητικού πεδίου. Στο ελεύθερο
πεδίο που εντοπίζεται κοντά στην πηγή επικρατεί η στάθμη του ήχου που προέρχεται
απευθείας από αυτή, ενώ στο αντηχητικό πεδίο επικρατεί η στάθμη των ανακλάσεων
του ήχου από το χώρο και τα αντικείμενα μέσα σε αυτόν. Κρίσιμη απόσταση
ονομάζεται η απόσταση όπου η ενεργεία του απευθείας ήχου γίνεται ίση με την
ενέργεια του ανακλώμενου ήχου. Κατ’ αυτή την έννοια, όταν ένα υποκείμενο
βρίσκεται στο ελεύθερο πεδίο (κοντά στην πηγή) και απομακρύνεται από αυτό,
αντιλαμβάνεται μια πτώση στην στάθμη του ήχου. Εάν συνεχίσει να απομακρύνεται
από αυτό αρχίζει να υπερισχύει το αντηχητικό πεδίο και η στάθμη του ήχου
παραμένει σταθερή.
Πιο συγκεκριμένα στο ελεύθερο πεδίο ισχύει ο νόμος του αντίστροφου

τετραγώνου, δηλαδή όσο διπλασιάζεται η απόσταση από την πηγή, παρατηρείται
πτώση της στάθμης 6dB (πολλές φόρες σε κλειστούς χώρους η πτώση της στάθμης
είναι 4-5dB) έως ότου ο δέκτης φτάσει στο αντηχητικό πεδίο όπου η στάθμη του ήχου
παραμένει σταθερή, επειδή η ενέργεια του απευθείας ήχου ισούται με αυτή του
ανακλώμενου.
Εφαρμόζοντας τα παραπάνω, εντοπίστηκε η κρίσιμη απόσταση στην εν λόγω

αίθουσα. Για τον σκοπό αυτό, τοποθετήσαμε το ηχείο μας σε μια βάση και ορίστηκε
μία αρχική απόσταση για το μικρόφωνο 25cm.
Πραγματοποιήθηκε μέτρηση με σάρωση συχνοτήτων μέσω του λογισμικού

REW (έχοντας τις ίδιες ρυθμίσεις με τις προηγούμενες μετρήσεις μας) και τα
αποτελέσματα αποτυπώνονται. Έπειτα διπλασιάστηκε η απόσταση (50cm) και
πραγματοποιήθηκε εκ νέου μέτρηση. Η διαδικασία επαναλήφτηκε παίρνοντας κάθε
φορά τη διπλάσια της προηγούμενης απόστασης για την τοποθέτηση του μικροφώνου
και γίνονταν μετρήσεις έως ότου η στάθμη σταματήσει να μειώνεται (Σχ.6.7) .
Σχ.6.7 Διαδικασία μέτρησης κρίσιμης απόστασης με ηχείο Genelec 1031A
Ο υπολογισμός της κρίσιμης απόστασης είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τις μετρήσεις
των πάνελ που ακολούθησαν, διότι το ηχείο αλλά και το μικρόφωνο έπρεπε να
τοποθετηθούν σε απόσταση μικρότερη της κρίσιμης (απόσταση<2,4m), ώστε οι
μετρήσεις να γίνονται στο ελεύθερο πεδίο, κατά το οποίο υπερισχύει ο απευθείας
ήχος και έτσι δεν υπάρχουν αλλοιώσεις των αποτελεσμάτων από την αντήχηση του
χώρου.
Στο παρακάτω σχήμα Σχ. 6.8 παρουσιάζονται οι μετρήσεις με το ηχείο

“Genelec 1031A” για το συγκεκριμένο χώρο. Όπως φαίνεται, η κρίσιμη απόσταση
βρίσκεται ανάμεσα στα 2-3m, και για την ακρίβεια στα 2,4m όπως καταδείχθηκε με
περεταίρω μετρήσεις.
Σχ.6.8 Μετρήσεις Κρίσιμης Απόστασης “Room B”

με ηχείο Genelec 1031A
Στη συνέχεια, για το χρόνο αντήχησης πραγματοποιήσαμε μια μέτρηση του χώρου,
με απόσταση ηχείου μικροφώνου μεγαλύτερη της κρίσιμης απόστασης Σχ.6.9.
Σχ.6.9 Μετρήσεις Χρόνου Αντήχησης “Room B”

με ηχείο Genelec 1031A
Παρακάτω φαίνεται η κρουστική απόκριση του χώρου και ο χρόνος αντήχησης που
είναι 273ms.
Σχ.6.10 Κρουστική απόκριση “Room B” λογισμικό Rew
6.2.2 Δοκιμαστικές Μετρήσεις Πάνελ

Με την ολοκλήρωση των παραπάνω μετρήσεων, ξεκινήσαμε τις μετρήσεις της
συμπεριφοράς των πάνελ. Στην ενότητα αυτή γίνεται εκτενής αναφορά στη μέθοδο
που αναπτύχθηκε και ακολουθήθηκε για την μέτρηση τους. Όπως έχουμε ήδη πει
καθ’ όλη τη διάρκεια των μετρήσεων μέσα στην αίθουσα βρισκόταν πάντα και τα
τρία πάνελ (εκτός από το πάνελ ανάκλασης). Εκτός από το πάνελ που κάθε φορά
μετρούταν, τα υπόλοιπα ήταν στραμμένα στην απορροφητική τους πλευρά ώστε να
συμβάλουν στον χαμηλό χρόνο αντήχησης της αίθουσας (όπως μετρήθηκε και
παραπάνω).
Επαναλαμβάνοντας, ο σκοπός των μετρήσεων είναι η αποτύπωση της

κατευθυντικότητας των πάνελ, καθώς αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να
αποδειχθεί ότι οι συγκεκριμένοι διαχυτές λειτουργούν. Κατ’ αυτή την έννοια
πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις, για τέσσερα πάνελ. Δύο διάχυσης (διότι τα δύο είναι
όμοια), ένα απορρόφησης, και ένα ανάκλασης, το οποίο δεν αποτελεί κομμάτι της
κατασκευής και της παρούσας εργασίας, αλλά χρησιμοποιείται ως μέτρο σύγκρισης.
Οι μετρήσεις έγιναν με το ηχείο στην ίδια θέση (απόσταση και ύψος), αλλάζοντας
όμως κάθε φορά τη γωνία του μικροφώνου σε σχέση με το πάνελ και διατηρώντας
σταθερή την απόσταση του από αυτό. Οι προεπιλεγμένες γωνίες είναι: 0ο 30ο , 60ο
και 90ο μοίρες και αποτυπώνονται στις μετρήσεις γι’ αυτές, σε πολικά διαγράμματα
ανά συχνότητα. Οι διάχυτες, έπρεπε να έχουν μεγαλύτερη στάθμη, από τα πάνελ
ανάκλασης και απορρόφησης, όσο απομακρυνόμασταν από τις 0ο (ακριβώς απέναντι
από το κέντρο του πάνελ).
Επίσης για να την εξαγωγή αξιόπιστων αποτελεσμάτων, για κάθε γωνία που
μετράται υπολογίστηκε η απόσταση του απευθείας σήματος (από το ηχείο ως το
μικρόφωνο), η απόσταση της πρώτης ανάκλασης που είναι αυτή που πραγματικά μας
ενδιαφέρει (απόσταση ηχείο-πάνελ-μικρόφωνο), και η απόσταση της αμέσως
επόμενης ανάκλασης, που στην παρούσα περίπτωσή είναι η απόσταση ηχείο-πάτωμα-
μικρόφωνο. Οι αποστάσεις αυτές θα μετατράπηκαν σε χρόνο (milliseconds) με σκοπό
την απομόνωση το χρονικού κομματιού της μέτρησης που παρουσιάζει ενδιαφέρον
για την παρούσα μελέτη. Η διαδικασία μοιάζει με τη μέτρηση ελεύθερου πεδίου,
μονό που στην περίπτωση αυτή δεν απομονώνεται το χρονικό τμήμα του απευθείας
ήχου, αλλά αυτό της πρώτης ανάκλασης (από το πάνελ). Αυτό είναι πολύ σημαντικό,
διότι αν γίνεται μέτρηση του απευθείας σήματος και επόμενων ανακλάσεων, δεν θα
υπάρχει σαφής εικόνα για την πραγματική ακουστική συμπεριφορά των πάνελ. Στην
συνέχεια του κεφαλαίου δίνεται αναλυτικά η διαδικασία αυτή.
Προκειμένου να εφαρμοστούν τα παραπάνω τοποθετήθηκε μοκέτα στο πάτωμα

για την αποφυγή ανακλάσεων από αυτό και σημαδεύτηκαν με ακρίβεια οι γωνίες
μέτρησης, η θέση του πάνελ και του ηχείου (Σχ. 6.11). Για τις μετρήσεις
χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό REW με τις ίδιες ρυθμίσεις που χρησιμοποιήθηκαν
νωρίτερα κατά τις μετρήσεις της αίθουσας.
Σχ.6.11 Προετοιμασία θέσεων για τις μετρήσεις
Το ηχείο τοποθετήθηκε σε απόσταση 600mm από το πάνελ και ύψος 600mm (από το
δάπεδο μέχρι το κατώτερο σημείο του), ενώ το μικρόφωνο σε απόσταση 1200mm και
ύψος 1125mm όπου είναι ακριβώς η μέση του πάνελ.. Η πρώτη μέτρηση που
πραγματοποιήθηκε ήταν στις 0ο, με την διάταξη που φαίνεται παρακάτω στο σχήμα
Σχ.6.12.
Σχ.6.12 Αρχική διάταξη μετρήσεων
Το λάθος αυτής της πρώτης μέτρησης, ήταν ότι με τη διάταξη αυτή υπήρξε μια
δεύτερη ανάκλαση από την επάνω επιφάνεια του ηχείου, η οποία μάλιστα ήταν πολύ
κοντά χρονικά στην πρώτη ανάκλαση (ανάκλαση ενδιαφέροντος). Έτσι κρίθηκε
σκόπιμο να επαναληφθεί, η μέτρηση, καλύπτοντας την επιφάνεια του ηχείου με
ορυκτοβάμβακα, όμοιο με αυτόν που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή των
απορροφητών μας (Σχ.6.13)
Σχ.6.13 Επανάληψη μέτρησης με καλυμμένη επιφάνεια του ηχείου
Παρακάτω στο σχήμα Σχ.6.14 φαίνονται τα αποτελέσματα των δύο μετρήσεων. Με

κόκκινο χρώμα είναι η μέτρηση χωρίς ορυκτοβάμβακα και με μπλε η μέτρηση με
ορυκτοβάμβακα. Είναι εμφανής η διάφορα από την ανάκλαση του ηχείου, κάτι που
κάνει ακόμη πιο σαφείς τους λόγους για τους οποίους, θα πρέπει να απομονώνεται
χρονικά η ανάκλαση ενδιαφέροντος ώστε να εξάγονται όσο το δυνατόν πιο άρτια
συμπεράσματα από τις μετρήσεις μας. Σε όλες τις παρακάτω μετρήσεις η επιφάνεια
του ηχείου ήταν καλυμμένη.
Σχ.6.14 Σύγκριση μετρήσεων με και χωρίς ορυκτοβάμβακα

στην πάνω επιφάνεια του ηχείου
Για τις μετρήσεις των πάνελ, δοκιμάστηκαν διάφορες διατάξεις στον χώρο, μέχρι να
καταλήξουμε σε αυτή που θα μας έδινε τα ποιο ξεκάθαρα αποτελέσματα. Η πρώτη
όπως φαίνεται στο σχήμα Σχ.6.14 και στην κάτοψη Σχ.6.15, κρίθηκε ακατάλληλη,
διότι το πάνελ προς μέτρηση, ήταν τοποθετημένο πολύ κοντά στον τοίχο (250mm)
και οι ανακλάσεις του επηρέαζαν τις μετρήσεις καθώς ήταν δύσκολο να αποκοπούν.
Σχ.6.15 κάτοψη πρώτης διάταξης μετρήσεων.
Στο σημείο αυτό κρίνεται σκόπιμη η ανάλυση του τρόπου βάσει του οποίου
υπολογίστηκε και απομονώθηκε χρονικά από το δείγμα των μετρήσεων η διάρκεια
της πρώτης ανάκλασης. Γνωρίζοντας τις ακριβείς αποστάσεις τον στοιχείων μεταξύ
τους (ηχείο-πάνελ - μικρόφωνο) είναι εύκολη η μετατροπή τους σε χρόνο. Για
παράδειγμα, είναι εύκολο να υπολογιστεί ο χρόνο άφιξης της πρώτης ανάκλασης.
Αυτό γίνεται ως εξής:
Η απόσταση ηχείο-διαχυτής-μικρόφωνο είναι 1,8m. Η θερμοκρασία στην

αίθουσα μέτρησης είναι 25oC και επομένως η ταχύτητα του ήχου είναι 346m/sec.
Άρα ο χρόνος άφιξης της πρώτης ανάκλασης είναι:
1.8m
 5.2m sec
346m / sec
Με τον ίδιο τρόπο για τις 0ο η απόσταση του απευθείας ήχου είναι (ηχείο-
μικρόφωνο):
0.6m
 2m sec
346m / sec
Για την ανάκλαση από τον τοίχο ο χρόνος είναι 5,9ms, οπότε γίνεται κατανοητό, ότι
είναι πολύ κοντά στην πρώτη ανάκλαση (5ms) και δεν μπορεί να απομονωθεί.
Έτσι, παρόλο που οι μετρήσεις είχαν ολοκληρωθεί, θεωρήθηκε ότι τα

αποτελέσματα δεν είναι αξιόπιστα και έγινε αλλαγή της διάταξης, πραγματοποιώντας
τις μετρήσεις εκ νέου.
Παρακάτω στο σχήμα Σχ. 6.16 φαίνονται τα αποτελέσματα των μετρήσεων για
το «διαχυτή 1» και τον ανακλαστήρα για τις 30ο και τις 90ο. Όπως φαίνεται και από
το διάγραμμα υπάρχουν διαφορές αλλά όχι οι αναμενόμενες οι οποίες
επιβεβαιώνονται με την ακοή. Ενώ δηλαδή ακούγαμε έντονη διαφορά μεταξύ του
ανακλαστήρα και του διαχυτή, αυτό δεν φαινόταν στις μετρήσεις.
Σχ.6.16 Σύγκριση μετρήσεων «Διαχυτή 1¨» και Ανακλαστήρα για 30ο και
90ο μοίρες
Επίσης δοκιμάστηκε μια διάταξη με τα πάνελ στις ίδιες θέσεις, αλλά με το μικρόφωνο
τοποθετημένο μπροστά, 600mm από το πάνελ και το ηχείο 1200mm στα ίδια ύψη με
την προηγούμενη περίπτωση (Σχ.6.17).Τα αποτελέσματα και πάλι δεν ήταν τα
αναμενόμενα, όποτε επιλέχθηκε νέα διάταξη και έγιναν αλλαγές στις ρυθμίσεις του
λογισμικού όπως περιγράφεται παρακάτω.
Σχ.6.17 Δοκιμαστική διάταξη μετρήσεων
6.2.3 Μετρήσεις Πάνελ

Έχοντας ολοκληρώσει όλες τις παραπάνω δοκιμές, ο τρόπος βάσει του οποίου έπρεπε
να γίνουν πλέον οι μετρήσεις είχε καταστεί σαφής. Αρχικά το προς μέτρηση πάνελ
έπρεπε να μετακινηθεί μακριά από επιφάνειες που θα μπορούσαν να αλλοιώσουν τις
μετρήσεις μας μέσω ανακλάσεων, γιατί όλες οι επιφάνειες ακόμη και οι πλέον
απορροφητικές ανακλούν ένα μέρος του ήχου. Όπως είπαμε παραπάνω στην
θερμοκρασία 25ο C (που επικρατούσε στην αίθουσα κατά τις μετρήσεις) η ταχύτητα
του ήχου είναι 346m/sec οπότε κάθε 1m είναι περίπου 3ms. Έτσι σε μια απόσταση
1m από τον τοίχο εξασφαλίζεται ο απαιτούμενος χρόνος ώστε να υπάρχει αρκετό
δείγμα για τις μετρήσεις. Επίσης τα υπόλοιπα πάνελ μεταφέρθηκαν δεξιά και
αριστερά στις άκρες του χώρου σε απόσταση μεγαλύτερη από 2m από το μικρόφωνο.
Η τελική διάταξη που υιοθετήθηκε κατά τις μετρήσεις φαίνεται παρακάτω στα
σχήματα Σχ.6.18 και Σχ.6.19. Κατά τη διάταξη αυτή, η πρώτη ανάκλαση επηρεάζεται
το λιγότερο δυνατό από άλλες ανακλάσεις, αλλά και η δεύτερη ανάκλαση προέρχεται
αποκλειστικά από το πάτωμα, ώστε να μπορεί να υπολογιστεί ο χρόνος άφιξης της
και να αποκοπεί.
Σχ.6.18 Κάτοψη Τελικής διάταξης μετρήσεων
Σχ.6.19 Πλάγια Όψη και ανακλάσεις Τελικής διάταξης μετρήσεων
Επίσης, το ηχείο μεταφέρθηκε σε μικρότερη απόσταση από το πάνελ (330mm) και με

κλίση 15ο διότι διαπιστώθηκε ότι στην θέση αυτή αναδεικνύονται καλύτερα τα
χαρακτηριστικά του διαχυτή. Έπειτα πραγματοποιήθηκαν αλλαγές στη χρονική
διάρκεια της σάρωσης συχνοτήτων από το λογισμικό REW. Οι πρώτες μετρήσεις
έγιναν με διάρκεια σάρωσης 5.5s ενώ οι μετρήσεις που παρουσιάζονται παρακάτω

έγιναν με διάρκεια σάρωσης 2.7s. Οι υπόλοιπες ρυθμίσεις των μετρήσεων φαίνονται
στο σχήμα Σχ.6.20.
Σχ.6.20 Νέες ρυθμίσεις μετρήσεων REW
Στο σχήμα Σχ.6.9 φαίνονται η απευθείας διαδρομή του ήχου στο μικρόφωνο (κόκκινο
χρώμα) και οι ανακλάσεις που παρουσιάζουν ενδιαφέρουν, με πράσινο χρώμα η
πρώτη ανάκλαση από το πάνελ και με πορτοκαλί χρώμα η ανάκλαση από το πάτωμα.
Έχοντας υπολογίσει όλες τις αποστάσεις για αυτές και για όλες της γωνίες μέτρησης,
έγινε μετατροπή τους σε χρόνο, έτσι ώστε να είναι δυνατή η μετέπειτα επεξεργασία
των δειγμάτων από τις μετρήσεις. Όλα τα αποτελέσματα των υπολογισμών φαίνονται
στον παρακάτω πίνακα «Πίνακας 6.1»
Πίνακας 6.1
Απευθείας 1η 2η Ωφέλιμος
/χρόνος ήχος Ανάκλαση Ανάκλαση χρόνος
γωνία/
0ο 3ms 4ms 7ms 3 ως 7ms
Μετά τη συγκέντρωση όλων των παραπάνω στοιχείων μπορούσε πλέον να ξεκινήσει

η διαδικασία των μετρήσεων ώστε να εξαχθούν τα αποτελέσματα για τα πάνελ που θα
επιτρέψουν την καταγραφή της συχνοτική αλλά και την κατευθυντική τους
συμπεριφορά με ακρίβεια. Οι μετρήσεις με τον «διαχυτή 1» διακρίνονται παρακάτω
Σχ.6.21 Τελική διάταξη Μετρήσεων
Από το παράθυρο μετρήσεων του λογισμικού REW (Σχ.6.20) επιλέγηκε “START”

και καταγράφηκε η πρώτη μέτρηση για τις 0ο . Τοποθετήσαμε το μικρόφωνο στις 30ο
μοίρες και σε ίδια απόσταση και επαναλαμβάνοντας τη μέτρηση. Το ίδιο έγινε για τις
γωνίες 60ο και 90ο μοιρών. Τα αποτελέσματα για όλες τις γωνίες φαίνονται παρακάτω
Σχ.6.22 Αποτελέσματα μετρήσεων, πριν το χρονικό διαχωρισμό «Διαχυτής 1».
Στη συνέχεια περιγράφεται η διαδικασία απομόνωσης της χρονικής διάρκειας

ενδιαφέροντος, για κάθε γωνία σύμφωνα με τον πίνακα 6.1. Προκειμένου να γίνει
αυτό εξάγεται η κρουστική απόκριση για κάθε συχνότητα μέσω της εντολής “Export
Impulse Response as WAV” του λογισμικού REW. Έπειτα εισήγαμε κάθε ένα αρχείο
χωριστά στο λογισμικό Audacity, αποκόψαμε τον χρόνο ενδιαφέροντος (Σχ.6.23) και
αποθηκεύσαμε το αρχείο της νέας χρονικά περιορισμένης κρουστικής απόκρισης σε
μορφή .WAV.
Σχ.6.23 Επεξεργασία για τη χρονική επιλογή του δείγματος λογισμικόAudacity

Επαναλάβαμε τη διαδικασία για τις κρουστικές αποκρίσεις κάθε γωνίας. Έπειτα
εισάγαμε τα νέα δείγματα στο λογισμικό REW με κοινή απεικόνιση για όλες τις
γωνίες των νέων κρουστικών αποκρίσεων που αφορούν καθαρά την πρώτη
ανάκλαση. (Σχ.6.24)
Σχ.6.24 Συχνοτική απόκριση «Διαχυτή 1» για όλες τις γωνίες.
Όπως ήδη φαίνεται στο παραπάνω σχήμα παραπάνω ο διαχυτής 1 λειτουργεί

διαχέοντας τον ήχο σε όλες τις γωνίες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η μέτρηση των 90
μοιρών όπου έχουμε αύξηση της στάθμης λόγο διάχυσης από τα 3kHz και πάνω. Στη
συνέχεια επαναλάβαμε την διαδικασία. Τα αποτελέσματα πριν το χρονικό

διαχωρισμό (Σχ.6.25) και μετά αυτού (Σχ.6.26) φαίνονται παρακάτω.
Σχ.6.25 Αποτελέσματα μετρήσεων, πριν το χρονικό διαχωρισμό «Διαχυτής 2».
Σχ.6.26 Συχνοτική απόκριση «Διαχυτή 2» για όλες τις γωνίες.
Παρατηρούμε ότι και για τον διαχυτή 2 έχουμε παρόμοια αποτελέσματα με τον
διαχυτή 1. Ομοίως παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των μετρήσεων με τον
απορροφητή στα σχήματα Σχ.6.27 και Σχ.6.28
Σχ.6.27 Αποτελέσματα μετρήσεων, πριν το χρονικό διαχωρισμό «Διαχυτής
Σχ.6.27 Συχνοτική απόκριση «Απορροφητή» για όλες τις γωνίες.
Παρατηρώντας τα αποτελέσματα των μετρήσεων του απορροφητή παραπάνω είναι

ξεκάθαρη η αποτελεσματικότητα του. Από τα 300Hz και πάνω όπου το μήκος
κύματος μειώνεται σημαντικά, ο απορροφητής λειτουργεί μειώνοντας σημαντικά την
στάθμη του ήχου στο συγκεκριμένο συχνοτικό φάσμα για όλες τις γωνίες. Τέλος
παρουσιάζονται οι μετρήσεις του ανακλαστήρα στα σχήματα Σχ.6.28 και Σχ.6.29
Σχ.6.28 Αποτελέσματα μετρήσεων, πριν το χρονικό διαχωρισμό «Διαχυτής
Σχ.6.29 Συχνοτική απόκριση «Ανακλαστήρα» για όλες τις γωνίες.

Είναι ήδη ξεκάθαρο ότι οι συγκεκριμένοι διαχυτές λειτουργούν. Αυτό φαίνεται από
τα παραπάνω αποτελέσματα, διότι η ένταση στον ανακλαστήρα και τον απορροφητή,
μειώνεται αρκετά όσο αυξάνεται η γωνία, ενώ στους διαχυτές η μείωση είναι
μικρότερη και μάλιστα σε συγκεκριμένες γωνίες και συχνότητες παρατηρείται και
αύξηση. Για να είναι όλα αυτά ευδιάκριτα και εύκολα αντιληπτά προχωρήσαμε στην
κατασκευή πολικών διαγραμμάτων για κάθε πάνελ.
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί ότι η διαδικασία της χρονικής απομόνωσης

μπορεί να πραγματοποιηθεί και μέσα από το λογισμικό REW μέσω των ρυθμίσεων
στο παράθυρο “IR windows” (Σx.6.30) όπου δύναται να απομονωθεί το χρονικό
τμήμα της μετρούμενης κρουστικής απόκρισης. Τελικά η εν λόγω απομόνωση έγινε
μέσα από το λογισμικό Audacity, διότι με ανάλογες ρυθμίσεις to REW μειώνει το
συχνοτικό εύρος της μετρούμενης κρουστικής απόκρισης, και δεν δίνει μια
ολοκληρωμένη και αξιόπιστη εικόνα.
Σχ.6.30 Επιλογές εντολής “IR Windows” REW
6.2.4 Πολικά Διαγράμματα

Παρά μια εκτεταμένη αναζήτηση, δεν κατέστει δυνατό να βρεθεί κάποιο λογισμικό
που θα μπορούσε να δώσει τα πολικά διαγράμματα κατευθυντικότητας. Για το λόγο
αυτό επιλέχθηκε το λογισμικό Excel. Προκειμένου να σχεδιαστούν τα εν λόγω
διαγράμματα έγινε εξαγωγή των τιμών κάθε μέτρησης για κάθε συχνότητα από το
λογισμικό REW. Αξιοποιώντας την επιλογή “Export measurement as text” (Σχ.6.31)
έγινε εξαγωγή των αποτελεσμάτων για κάθε μέτρηση και κάθε γωνία ξεχωριστά.
Σχ.6.31 Επιλογές εντολής “Export measurement as text” REW
Στη συνέχεια δημιουργήθηκαν πίνακες στο λογισμικό Excel εισάγοντας τις τιμές για
τις συχνότητες που παρουσιάζουν ενδιαφέρουν για την παρούσα μελέτη για όλες τις
διαφορετικές γωνίες. Όπως και παραπάνω, φαίνεται από τις μετρήσεις, ότι στις
χαμηλές συχνότητες η απορρόφηση, η διάχυση και η ανάκλαση δεν παρουσιάζουν
σημαντικές διαφορές μεταξύ τους. Αυτό είναι απόλυτα λογικό δεδομένου του
μεγάλου μήκους κύματος του ήχου. Έτσι επιλέχθηκε να γίνει καταγραφή και
απεικόνιση από τα 250Hz και πάνω.
Κατόπιν, δημιουργήθηκαν τα πολικά διαγράμματα ενδιαφέροντος. Παρακάτω

στον Πίνακα « Πίνακας 5.2» φαίνονται οι τιμές για τον «Διαχυτή 1»
Πίνακας 6.2- Τιμές «Διαχυτή 1»
250 500 1000 2000 4000 8000

0 90,2 85,4 80,1 82,7 82,1 75
30 88 86,3 82,7 82,4 79,8 77,2
60 89,8 82,1 81,5 78,2 78,4 73,7
90 83,1 75,5 71,2 74,2 75,2 70,6
‐90 83,1 75,5 71,2 74,2 75,2 70,6
‐60 89,8 82,1 81,5 78,2 78,4 73,7
‐30 88 86,3 82,7 82,4 79,8 77,2
Τα διαγράμματα κατευθυντικότητας για το «διαχυτή 1» για κάθε συχνότητα

φαίνονται στο παρακάτω σχήμα Σχ. 6.32.
Σχ.6.32 Πολικά διαγράμματα «Διαχυτή 1»
Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται και για τα υπόλοιπα πάνελ. Παρακάτω

στον πίνακα «Πίνακας 5.3» παρουσιάζονται οι τιμές για τον ανακλαστήρα.
Πίνακας 6.3- Τιμές Ανακλαστήρα
250 500 1000 2000 4000 8000

0 89,7 83,5 79,6 83,8 81,2 80,8
30 83,3 79 79,2 74,4 76 74
60 78,3 78,5 74 73,3 75,7 63,5
90 80,9 79,5 65,2 71,1 69,5 63,5
‐90 80,9 79,5 65,2 71,7 69,5 63,5
‐60 78,3 78,5 74 73,3 75,7 63,5
‐30 83,9 79 79,2 74,4 76 74
Στο σχήμα Σχ.6.33 παρουσιάζονται τα πολικά διαγράμματα για τον ανακλαστήρα.
Σχ.6.33 Πολικά διαγράμματα «Ανακλαστήρα»
Παρατηρώντας τα δύο παραπάνω πολικά διαγράμματα (Σχ.6.32 & Σχ. 6.33)

γίνετε πλέον σαφής η λειτουργία του διαχυτή σε αντιπαράθεση με τον ανακλαστήρα.
Παρατηρώντας δε της συχνοτικές τιμές ανά γωνία, η ανάκλαση μειώνετε με την
αύξηση της συχνότητας/γωνία, σε αντίθεση με το διαχυτή, όπου η στάθμη
μεταβάλετε λιγότερο και ομοιόμορφα σε όλες τις συχνότητες και γωνίες.
Σε όμοια συμπεράσματα καταλήγουμε και από τα πολικά διαγράμματα του

διαχυτή 2 που παρουσιάζονται παρακάτω στο σχήμα Σχ.6.34.
Πίνακας 6.4- Τιμές «Διαχυτή 2»

250 500 1000 2000 4000 8000
0 90,4 85,2 80,7 82 82,6 78,3
30 89 87,7 83 82,9 80 79,2
60 89,2 76 79,5 78,8 79,8 76,2
90 83,7 70,6 69 75,3 76,7 74,5
‐90 83,7 70,6 69 75,3 76,7 74,5
‐60 89,2 76 79,5 78,8 79,8 76,2
‐30 89 87,7 83 82,9 80 79,2
Σχ.6.34 Πολικά διαγράμματα «Διαχυτή 2»
Τέλος, στον πίνακα «πίνακας 6.5» καταγράφονται οι τιμές για τον απορροφητή
και παρακάτω στο σχήμα Σχ.6.35 παρουσιάζονται τα πολικά του διαγράμματα.
Πίνακας 6.5- Τιμές «Απορροφητή»
250 500 1000 2000 4000 8000

0 89,9 75 78,3 72,1 72,1 64,8
30 89,3 81 70,8 72 71 63,2
60 89,6 79,7 76,7 76,1 75,7 67
90 84,7 72,1 70,2 68,9 76,2 69,5
‐90 84,7 72,1 70,2 68,9 76,2 69,5
‐60 89,6 79,7 76,7 76,1 75,7 67
‐30 89,3 81 70,8 72 71 63,2
Σχ.6.35 Πολικά διαγράμματα «Απορροφητή»
Στο Σχ. 6.36. παρατίθενται ένα συγκεντρωτικό διάγραμμα για το σύνολο των πάνελ,
όπου φαίνεται η κατευθυντικότητα για το κάθε ένα, σε κάθε συχνότητα και γωνία.
Σχ.6.36 Συγκεντρωτικά Πολικά διαγράμματα
Από τα παραπάνω πολικά διαγράμματα είναι εμφανείς πλέον η λειτουργία και

απόδοση κάθε επιφάνειας των πάνελ. Στο συγκεντρωτικό πολικό διάγραμμα του
απορροφητή, διακρίνετε εύκολα η μείωση της στάθμης (αύξηση της απορρόφησης)
με την αύξηση του συχνοτικού φάσματος του ήχου. Επίσης είναι ξεκάθαρη πλέον η
λειτουργία των διαχυτών έναντι αυτής του ανακλαστήρα και μπορούν να γίνουν
άμεσα συγκρίσεις για κάθε συχνότητα.
7. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΕΝΑΡΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ

ΑΙΘΟΥΣΑ
7. 1.1 Μετρήσεις R.E.W

Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται οι μετρήσεις των πάνελ μέσα στην αίθουσα.
Σημειώνεται πως οι μετρήσεις οι οποίες αναφέρονται παρακάτω έχουν επαναληφθεί
αρκετές φορές έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι τα αποτελέσματα που αντλούνται είναι
επίσης επαναλαμβανόμενα και πως δεν πρόκειται για μη συστηματικές τυχαιότητες.
Στα πλαίσια διασφάλισης και ανάδειξης της κανονικότητας αυτών των
αποτελεσμάτων, αναφέρεται πως ο εξοπλισμός, οι θέσεις και οι ρυθμίσεις αυτού είναι
πανομοιότυπες με αυτές των μετρήσεων εκτίμησης της αρχικής κατάστασης της
αίθουσας.
Όπως φαίνεται στο σχήμα Σχ.7.1, τα πάνελ τοποθετήθηκαν στην αίθουσα

μπροστά από την πλευρά του τοίχου γυψοσανίδας με ωφέλιμη την απορροφητική
τους πλευρά, ακριβώς όπως στο μοντέλο προσομοίωσης. Η συλλογιστική πίσω από
τη συγκεκριμένη επιλογή ήταν ότι, όπως έχει ήδη αναφερθεί, η γυψοσανίδα είναι ένα
από τα πιο ανακλαστικά υλικά της αίθουσας και κατά συνέπεια η όποια διάφορα στις
μετρήσεις θα γινόταν πιο εμφανής. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε νέα μέτρηση στο
λογισμικό REW έχοντας εξοπλισμό ρυθμίσεις και θέσεις αυτού στην αίθουσα
ακριβώς ίδιες με αυτές που χρησιμοποιήθηκαν νωρίτερα κατά τη μέτρηση της
αρχικής κατάστασης της αίθουσας.
Σχ.7.1 Διάταξη μέτρησης της αίθουσας με απορροφητικά πάνελ
Για την πραγματοποίησης της επόμενης μέτρησης τα πάνελ τοποθετήθηκαν μπροστά

από τα απορροφητικά υλικά της αίθουσας (Σχ.7.2) ενώ ως ωφέλιμη πλευρά τους
επιλέχθηκε αυτή που παρουσιάζει ανακλαστική/διαχυτική ακουστική συμπεριφορά.
Ομοίως με παραπάνω, σκοπός αυτών των επιλογών ήταν η πιο ξεκάθαρη ανάδειξη
των διαφορών των μετρήσεων μεταξύ της αρχικής αφενός και μεταβλημένης
αφετέρου ακουστικής κατάστασης της αίθουσας. (Όπως έχει ήδη αναφερθεί
εξοπλισμός, η θέση και οι ρυθμίσεις του παραμείναν πανομοιότυπες με αυτές της
προσομοίωσης στο CATT Acoustic).
Σχ.7.2 Διάταξη μέτρησης της αίθουσας με ανακλαστικά/διαχυτικά πάνελ
Παρακάτω αναλύονται τα αποτελέσματα των μετρήσεων αξιοποιώντας τις

δυνατότητες των λογισμικών R.E.W. και Audacity με τον ίδιο τρόπο που αυτό έγινε
και με τα αποτελέσματα των μετρήσεων της αίθουσας. Με σκοπό την εύκολη
σύγκριση μεταξύ αποτελεσμάτων των μετρήσεων των διαφορετικών πάνελ και της
αρχικής κατάστασης της αίθουσας, καθώς και την άμεση εξαγωγή συμπερασμάτων, η
γραφική απεικόνιση αυτών γίνεται με τον ίδιο τρόπο και προβάλλεται σε ένα κοινό
διάγραμμα, όπως φαίνεται στο σχήμα Σχ. 7.3. Για την κοινή προβολή της συχνοτικής
απόκρισης των αποτελεσμάτων των τριών μετρήσεων αξιοποιήθηκε το παράθυρο
“All SPL” του λογισμικού R.E.W. Οι διαφορές είναι εμφανείς τόσο συχνοτικά όσο
και αναφορικά με τη στάθμη του ήχου.
Συγκεκριμένα, με πράσινο χρώμα απεικονίζεται η αίθουσα χωρίς τα πάνελ

(αρχική κατάσταση), με μωβ παρουσιάζεται η ακουστική συμπεριφορά της αίθουσας
με τους απορροφητές τοποθετημένους, ενώ με ροζ διακρίνονται τα αποτελέσματα των
μετρήσεων για τους διαχυτές.
Σχ.7.3 Συχνοτική απόκριση για κάθε περίπτωση REW
Στην συνέχεια (Σχ.7.4) παρουσιάζεται το συγκριτικό διάγραμμα του χρόνου RT60 και
για τις τρείς περιπτώσεις σε σχέση με τη συχνότητα. Τα χρώματα που
χρησιμοποιούνται για κάθε περίπτωση είναι τα ιδία με παραπάνω. Στο διάγραμμα
αυτό, είναι εμφανής η λειτουργία των πάνελ και για τις δύο όψεις τους
(απορρόφηση/διάχυση).
Σχ.7.4 RT60 για κάθε περίπτωση REW
Στη συνέχεια παρατίθενται τα αποτελέσματα των μετρήσεων κάθε περίπτωσης

ξεχωριστά. Έτσι, στο πρώτο διάγραμμα (Σχ.7.5) φαίνεται το παράθυρο “Filtered
Impulse Response” όπου αναφέρονται όλες οι ακουστικές παράμετροι που
παρουσιάζουν ενδιαφέρουν ως προς τη μέτρηση των απορροφητών.
Σχ.7.5 Ακουστικές παράμετροι αίθουσας με απορροφητικά πάνελ REW
Παρακάτω (Σχ.7.6) παρατηρείται η ίδια μέτρηση για την περίπτωση της αίθουσας με
προσθήκη των πάνελ διάχυσης.
Σχ.7.6 Ακουστικές παράμετροι αίθουσας με πάνελ διαχυτών REW
7.1.2 Μετρήσεις Audacity

Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται οι τιμές κρουστικής απόκρισης μετά την εξαγωγή
τους από το λογισμικό REW με χρήση της εντολής “Export impulse response as
WAV”. Συνεχίζοντας, γίνεται εισαγωγή κάθε κρουστικής απόκρισης χωριστά στο
Audacity με σκοπό τη μέτρηση των ίδιων παραμέτρων μέσω των «πρόσθετων»
Aurora Modules, με τον ίδιο τρόπο που αυτό έγινε για τα αποτελέσματα των
μετρήσεων της αίθουσας. Τα αποτελέσματα από τις μετρήσεις των απορροφητών
παρουσιάζονται παρακάτω στο σχήμα Σχ.7.7.

με χρήση πάνελ απορρόφησης
Στο σχήμα Σχ.7.8, παρακάτω, διακρίνονται τα ίδια αποτελέσματα για την περίπτωση
των πάνελ διάχυσης.

με χρήση πάνελ διάχυσης
7.1. 3 Αποτελέσματα
Ο «πίνακας 7.1» απεικονίζει συγκριτικά τα αποτελέσματα των ακουστικών
παραμέτρων και για τα δύο λογισμικά.
Παράμετρος Αίθουσα Απορροφητές Διαχυτές
Τ30 (ms) (CATT) 593 517 621
Τ30 (ms.) (R.E.W.) 648 555 658
Τ30 (ms.) (Audacity) 659 560 667
EDT (ms.) (CATT) 500 460 560
EDT (ms.) (R.E.W.) 490 474 557
EDT (ms.) (Audacity) 514 499 582
C50 (dB) (CATT) 5.6 6.9 4.8
C50 (dB) (R.E.W.) 6.16 6.83 6.14
C50 (dB) (Audacity) 5.87 6.5 5.83
C80 (dB) (CATT) 9.4 9.9 8.8
C80 (dB) (R.E.W.) 9.94 10.67 9.33
C80 (dB) (Audacity) 9.59 10.38 8.99
D50 (%) (CATT) 78.6 82.9 75
D50 (%) (R.E.W.) 80.5 82 80.4
D50 (%) (Audacity) 79.4 81.73 79.3
Όπως γίνεται αντιληπτό από τον παραπάνω πίνακα, οι διαφορές μεταξύ των
αποτελεσμάτων των μετρήσεων των ακουστικών παραμέτρων με τη χρήση των πάνελ
είναι σημαντικές. Όπως έχουμε ήδη επισημάνει παραπάνω παρατηρούνται διαφορές
μεταξύ των υπολογισμών των ακουστικών παραμέτρων στα διαφορετικά λογισμικά,
αλλά χωρίς να έχουμε μεγάλες αποκλίσεις. Αυτό που τελικά συμπεραίνουμε από τα
παραπάνω και έχει μεγαλύτερη σημασία για την παρούσα μελέτη, είναι οι μεταβολή
των τιμών κατά την χρήση των πάνελ, όπου συμφωνεί και επαληθεύεται σε όλες τις
περιπτώσεις. Στη συνέχεια,, εξετάζονται σενάρια χρήσης των πάνελ τα οποία
ακριβώς μελετούν το σκοπό για τον οποίο τα πάνελ αυτά σχεδιάστηκαν, δηλαδή τη
χρήση τους σε πραγματικές ηχογραφήσεις στην εν λόγω αίθουσα.
7.2. Σενάρια Χρήσης

Στο κεφάλαιο αυτό μελετάται η συμπεριφορά των πάνελ σε συνθήκες ηχογραφήσεων
στο Dare Studio και την αίθουσα Α (Room A στην κάτοψη). Συγκεκριμένα
επιχειρούνται αρκετοί από τους συνδυασμούς που δύναται να επιτυχθούν με τις
διαφορετικές πλευρές των πάνελ (απορρόφηση/διάχυση) προκειμένου να
σχηματίσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για την συμπεριφορά άλλα και την πλήρη
αξιοποίηση τους, αφού αυτός είναι και ο απώτερος σκοπός τους. Για τα σενάρια
χρήσης θα ηχογραφήσουμε φωνητικά, πιάνο και τύμπανα και θα περιγράψουμε
αναλυτικά τη διαδικασία με φωτογραφίες, κυματομορφές και βίντεο από τις
ηχογραφήσεις. Παρακάτω, υπάρχουν ανά περίπτωση ενεργοί σύνδεσμοι που
παραπέμπουν στο ανάλογο βίντεο. Για την ακρόαση τους, προτείνετε η χρήση
ακουστικών ή ηχείων καλής συχνοτικής απόκρισης.
7.2.1 Ηχογραφήσεις
Για τις ηχογραφήσεις των δειγμάτων μας, χρησιμοποιήθηκε η κονσόλα «Amek
G2520», του στούντιο και ψηφιακός πολυκάναλος εγγραφέας «Otari R.A.D.A.R. 24».
Ηχεία για μόνιτορ αλλά και αναπαραγωγή, όπου αυτή πραγματοποιήθηκε,
χρησιμοποιήθηκαν «Genelec 1031A» με τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται
παραπάνω. Το μικρόφωνο που επιλέχθηκε για τις ηχογραφήσεις είναι το «Neumann
U87», με χαρακτηριστικά που φαίνονται στο παρακάτω σχήμα Σχ.7.9 Για την
περεταίρω επεξεργασία των ηχητικών αρχείων χρησιμοποιήθηκαν τα λογισμικά
«Audacity» και «R.E.A.P.E.R.» ενώ για την επεξεργασία των βίντεο το λογισμικό
«EDIUS».
Σχ.7.9 Συχνοτική Απόκριση Neumann U87 για κάθε πολικό διάγραμμα
7.2.2 Ηχογράφηση Τυμπάνων

Για τα σενάρια χρήσης των πάνελ που αφορούν ηχογραφήσεις τυμπάνων,
προτιμήθηκε η αναπαραγωγή μίας ηχογράφησης τυμπάνων. Αυτό κρίθηκε σκόπιμο,
για την εξασφάλιση της ομογένειας (ένταση, δυναμικές κτλ) του ήχου σε κάθε
αναπαραγωγή και την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων. Έτσι τοποθετήθηκε στην
αίθουσα το ηχείο προσθέτοντας το μικρόφωνο πίσω από αυτό με τρόπο παρόμοιο από
την διαδικασία της μέτρησης των πάνελ. Για κάθε περίπτωση πραγματοποιήθηκε
αναπαραγωγή του ίδιου μουσικού κομματιού, στην ίδια ακριβώς ένταση και
ηχογράφηση του εκ νέου, χωρίς να μεταβάλλονται οι ρυθμίσεις του μικροφώνου
(κέρδος, στάθμη κτλ) και χωρίς καμία χρήση περιφερικών και εφέ, καθ’ όλη τη
διάρκεια της διαδικασίας.
Η αρχική διάταξη φαίνεται παρακάτω στο σχήμα Σχ.7.10. Το ηχείο βρίσκεται

στη μέση της αίθουσας, στραμμένο προς το κομμάτι της αίθουσας με «ζωντανή»
ακουστική, σε ύψος 80cm (κέντρο του ηχείου) και στην πάνω πλευρά του
τοποθετείται και πάλι ορυκτοβάμβακας προκειμένου να αποφύγουμε ανεπιθύμητες
ανακλάσεις. Το μικρόφωνο (με τον διακόπτη πολικών διαγραμμάτων της κάψας στην
καρδιοειδή θέση) τοποθετήθηκε πίσω από το ηχείο σε απόσταση 70cm (από την
μπροστά πλευρά του ηχείου) και ύψος 135cm. Στις περιπτώσεις που παρουσιάζονται
παρακάτω όπου τοποθετείται πάνελ απέναντι από το ηχείo, η απόσταση του είναι
90cm από το ηχείο και 160cm από το μικρόφωνο.
Σχ.7.10 Ηχογράφηση τυμπάνων απουσία πάνελ
Η πρώτη περίπτωση λοιπόν είναι η ηχογράφηση της παραπάνω διάταξης, όπου

στη ουσία ηχογραφείται ο χώρος της αίθουσας. Παρακάτω στο σχήμα Σχ.7.11
φαίνεται η κυματομορφή της ηχογράφησης.
Σχ.7.11 Κυματομορφή ηχογράφησης τυμπάνων απουσία πάνελ
Στη δεύτερη περίπτωση τοποθετείτε σε απόσταση 90cm από το ηχείο και 160cm από
το μικρόφωνο ο πρώτος διαχυτής (Σχ.7.12) και επαναλαμβάνεται η διαδικασία της
αναπαραγωγής/ηχογράφησης. Η κυματομορφή της νέας ηχογράφησης φαίνεται
παρακάτω στο σχήμα Σχ.7.13.
Σχ.7.12 Ηχογράφηση τυμπάνων με Διαχυτή 1
Σχ.7.13 Κυματομορφή ηχογράφησης τυμπάνων με Διαχυτή 1
Εξετάζοντας τις δύο κυματομορφές (Σχ.7.11 & Σχ.7.13), γίνεται εύκολα αντιληπτή
μια αύξηση της στάθμης του ήχου μεγαλύτερη από 3dB, μετά την προσθήκη του
διαχυτή, λόγω τον ανακλάσεων του. Στη συνέχεια ο διαχυτής 2 τοποθετείται στην
ίδια ακριβώς θέση (Σχ.7.14) και η διαδικασία επαναλαμβάνεται. Η κυματομορφή της
νέας ηχογράφησης φαίνεται στο σχήμα Σχ.7.15.
Σχ.7.14 Ηχογράφηση τυμπάνων με Διαχυτή 2
Σχ.7.15 Κυματομορφή ηχογράφησης τυμπάνων με Διαχυτή 2
Στην παραπάνω κυματομορφή είναι προφανές ότι η στάθμη παραμένει «ανεβασμένη»

όπως και στην περίπτωση του προηγούμενου διαχυτή. Κατά την τελευταία περίπτωση
που μελετάται εδώ, τοποθετείται το πάνελ στην ίδια πάλι θέση, αλλά από την
απορροφητική του πλευρά και η διαδικασία επαναλαμβάνεται. Η κυματομορφή της
τελευταίας ηχογράφησης φαίνεται παρακάτω στο σχήμα Σχ.7.16.
Σχ.7.16 Κυματομορφή ηχογράφησης τυμπάνων με Απορροφητή
Στην παραπάνω κυματομορφή παρατηρείται μείωση της στάθμης του ήχου, η οποία
είναι ανάλογη με την περίπτωση ηχογράφησης της αίθουσας (πριν την τοποθέτηση
οποιουδήποτε πάνελ). Σημαντικότερο όμως, από την αυξομείωση της στάθμης, είναι
το ηχητικό αποτέλεσμα κάθε περίπτωσης. Κατά την διάρκεια των ηχογραφήσεων
ήταν ξεκάθαρο ότι σε κάθε περίπτωση αντλήθηκαν διαφορετικά ηχητικά
αποτελέσματα. Αυτό ήταν αναμενόμενο λόγω της ανομοιογένειας των υλικών
κατασκευής του κάθε πάνελ και των κατά συνέπεια αλλαγών της συχνοτικής τους
συμπεριφοράς. Κάθε πάνελ δηλαδή, απορροφά, ανακλά και διαχέει διαφορετικές
συχνότητες του ήχου, κάτι που καθορίζει τελικά την «ηχητική» του εικόνα. Τα πάνελ
απορρόφησης για παράδειγμα, «απορροφούν» περισσότερο της μεσαίες και υψηλές
συχνότητες που έχουν μικρότερο μήκος κύματος, ενώ δεν επηρεάζουν τόσο τις
χαμηλές όπου το μήκος κύματος είναι μεγάλο. Έτσι κατά την χρήση τους δίνουν
ψευδώς την αίσθηση ότι προσθέτουν μπάσες συχνότητες, ενώ στην πραγματικότητα
απορροφούν τις υπόλοιπες. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και χρήσιμο σε
συγκεκριμένες ηχογραφήσεις οργάνων με χαμηλές συχνότητες, διότι μας δίνει ένα
αποτέλεσμα που μοιάζει ήδη επεξεργασμένο (με ισοσταθμιστές, κομπρέσορες κτλ.)
Για να γίνουν πιο άμεσα αντιληπτά τα παραπάνω, πραγματοποιήθηκε μία

ακόμη ηχογράφηση, τοποθετώντας το ηχείο στην θέση που προηγουμένως ήταν
τοποθετημένα τα πάνελ, στραμμένο προς το μικρόφωνο και σε απόσταση 160cm από

αυτό (Σχ.7.17).
Σχ.7.17 Ηχογράφηση απευθείας ήχου (direct) τυμπάνων
Έπειτα μέσω του λογισμικού Audacity έγινε φασματική ανάλυση συχνοτήτων των
ηχογραφήσεων για κάθε περίπτωση αλλά και του αρχείου αναπαραγωγής που
χρησιμοποιήσαμε (Σχ.7.18). Όπως παρατηρείται, οι διαφορές είναι πολλές και
εμφανείς. Κατ’ αρχάς υπάρχει μία σημαντική διαφορά μεταξύ των φασματικών
αναλύσεων του αρχείου (playback), και της παραπάνω ηχογράφησης του ηχείου
(direct). Αυτό είναι αναμενόμενο και οφείλεται στη συχνοτική απόκριση του ηχείου
(όπως αναφέρεται και στο κεφάλαιο των μετρήσεων). Αυτό που πραγματικά
παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι η σύγκριση των φασματικών αναλύσεων της απευθείας
ηχογράφησης με τις υπόλοιπες, όπου αποκαλύπτεται ο ηχητικός χαρακτήρας κάθε
πάνελ, αλλά και τις αίθουσας, μέσω τις συχνοτικής απόκρισης. Το ηχητικό
αποτέλεσμα των ηχογραφήσεων, σε συνδυασμό με φωτογραφίες και φασματικές
αναλύσεις υπάρχει σε βίντεο στο σύνδεσμο: https://youtu.be/tOxpEfLy5SQ, και
μεταφέρει πλήρως την εικόνα της ηχητικής απόδοσης των πάνελ αλλά και τις μεταξύ
τους διαφορές για την περίπτωση αυτή.
Σχ.7.18 Φασματικές αναλύσεις όλων των ηχογραφήσεων τυμπάνων
Σε αυτή την φάση των δοκιμών/ηχογραφήσεων είναι νωρίς για την εξαγωγή
αξιόπιστων συμπερασμάτων, αλλά παρακάτω με την ολοκλήρωση των σεναρίων
χρήσης, θα υπάρξει μια σαφή εικόνα για τη συχνοτική συμπεριφορά του κάθε πάνελ.
Αυτό που σίγουρα επιβεβαιώνεται είναι οι διαφορετικές συχνότητες που ανακλά και
απορροφά κάθε πάνελ, γεγονός που έγινε αντιληπτό κατά την ηχογράφηση και
διακρίνεται εύκολα κατά τη σύγκριση των φασματικών αναλύσεων της απευθείας
(direct) ηχογράφησης και των πάνελ.
7.2.3 Μίξη Τυμπάνων

Στοχεύοντας στην περαιτέρω αποσαφήνιση των παραπάνω, πραγματοποιείται μίξη
των πραγματοποιηθέντων ηχογραφήσεων. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε το
λογισμικό R.E.A.P.E.R. H φιλοσοφία που ακολουθήθηκε κατά τη μίξη των
ηχογραφήσεων, είναι ότι η απευθείας ηχογράφηση του ηχείου, αντικαθιστά τα
μικρόφωνα που τοποθετούνται κατά την ηχογράφηση ενός σετ τυμπάνων και
τοποθετούνται κοντά σε αυτά (close miking). Οι υπόλοιπες ηχογραφήσεις των πάνελ
και της αίθουσας αντικαθιστούν τα μικρόφωνα που θα μπορούσαν να τοποθετηθούν
περιφερικά μέσα στην αίθουσα με χρήση των πάνελ (overhead/room mikes με μαύρο
χρώμα) και η ηχογράφηση της αίθουσας χωρίς πάνελ, αντικαθιστά τα μικρόφωνα που
θα τοποθετούνταν αρκετά μακριά από τα τύμπανα μέσα στην αίθουσα (space mics με
πράσινο χρώμα) όπως φαίνεται στο σχήμα Σχ.7.19.
Σχ.7.1.9 Διάταξη μικροφώνων ηχογράφησης τυμπάνων
Η μίξη πραγματοποιήθηκε στο λογισμικό, χωρίς χρήση εφέ ή περεταίρω

επεξεργασίας, παρά μόνο με ρύθμιση της στάθμης, όπως αυτή θα διαμορφώνονταν σε
μία ανάλογη μίξη. Τέλος δημιουργήθηκε ένας αυτοματισμό (Σχ.7.20) ώστε τα
κανάλια να βρίσκονται σε σιγή (mute) και να ανοίγουν σταδιακά κατά την διάρκεια
του ηχητικού αρχείου, προκειμένου να είναι ξεκάθαρη η ηχητική «συμβολή» κάθε
ηχογράφησης χωριστά. Έτσι κατά την αναπαραγωγή ακούμε πρώτα την απευθείας
ηχογράφηση. Έπειτα από πέντε δευτερόλεπτα «ανοίγει» το μικρόφωνο της αίθουσας
(room mic) και ανά πέντε δευτερόλεπτα με την σειρά, ο διαχυτής 1, ο διαχυτής 2 και
ο απορροφητής. Στη συνέχεια και με την πάροδο είκοσι δευτερολέπτων όπου όλα τα
μικρόφωνα παραμένουν ανοιχτά, ο αυτοματισμός κλείνει (mute) τα μικρόφωνα με
την ανάστροφη σειρά, και πάλι ανά πέντε δευτερόλεπτα. Το βίντεο της μίξης
βρίσκετε στο σύνδεσμο: https://youtu.be/Tj5pPFuvVTU.
Σχ.7.20 Μίξη τυμπάνων και αυτοματισμός λογισμικό R.E.A.P.E.R.
7.2.4 Ηχογράφηση Πιάνου

Στην συνέχεια γίνεται μελέτη των σεναρίων χρήσης με την ηχογράφηση πιάνου. Η
διαδικασία έγινε στην ίδια αίθουσα, με τον ίδιο ακριβώς εξοπλισμό, όπως και στην
περίπτωση των τυμπάνων με μόνη διαφορά, ότι δεν υπάρχει αναπαραγωγή ενός
μουσικού αρχείου πιάνου, αλλά το φυσικό όργανο – ένα όρθιο πιάνο KAWAI BL-31.
Στην εγκυρότητα των αποτελεσμάτων βοηθά το σταθερό παίξιμο του έμπειρου
πιανίστα Γιάννη Τζιάστα, όπου είχε πλήρη έλεγχο τον δυναμικών του, σε κάθε
επανάληψη της διαδικασίας και σταθερή ένταση. Το μουσικό κομμάτι που
αναπαράγετε είναι το «In un'altra vita» του Ludovico Einaudi.
Οι ηχογραφήσεις έγιναν με δύο διαφορετικούς τρόπους. Στην πρώτη περίπτωση

το πιάνο ηχογραφήθηκε με κοντινή τοποθέτηση μικροφώνου (close micing), ενώ
στην δεύτερη με τοποθέτηση του μικροφώνου πιο μακριά στην αίθουσα (room
micing). Σε κάθε περίπτωση τα πάνελ τοποθετήθηκαν στο πίσω μέρος του πιάνου
όπου βρίσκετε το «ηχείο» του οργάνου. Τα διαφορετικά σενάρια χρήσης
περιελάμβαναν κάθε φορά εναλλαγή των τριών επιφανείων των πάνελ, αλλά και
απουσίας τους όπου τον ρόλο της ανακλαστικής επιφάνειας έπαιζε ο τοίχος της
αίθουσας από γυψοσανίδα, βαμμένος με ανάγλυφο επίχρισμα τύπου «ρελιφ».
7.2.5 Close Micing

Κατά τη συνθήκη τοποθέτησης του μικροφώνου κοντά στο πιάνο, η απόσταση του
οργάνου από τις πίσω επιφάνειες (τοίχο ή πάνελ) ήταν 110cm. Το μικρόφωνο
βρισκόταν σε απόσταση 90cm αυτά και ύψος 115cm. Ο επιλογέας πολικών
διαγραμμάτων της κάψας βρισκόταν στην καρδιοειδή θέση, με την κάψα στραμμένη
πάντα αντίθετα από το πιάνο, ώστε να ηχογραφεί τις πίσω επιφάνειες (τοίχο-πάνελ).
Κατά τη διάρκεια όλων των ηχογραφήσεων οι ρυθμίσεις του μικροφώνου (κέρδος,
στάθμη κτλ.) ήταν σταθερές. Στην πρώτη ηχογράφηση πίσω από το πιάνο δεν έχει
τοποθετηθεί κάποιο πάνελ ηχογραφώντας έτσι αποκλειστικά των τοίχο Σχ.21.
Σχ.7.21 Ηχογράφηση πιάνου απουσία πάνελ (Close micing)
Η κυματομορφή της ηχογράφησης φαίνεται παρακάτω στο σχήμα Σχ.7.22 και η

ακρόαση της μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω του ενεργού συνδέσμου:
https://youtu.be/tBT5iGrmM0Q .
Σχ.7.22 Κυματομορφή ηχογράφησης πιάνου απουσία πάνελ (Close micing)
Στην δεύτερη περίπτωση τοποθετήθηκε πίσω από το πιάνο στην ίδια ακριβώς
απόσταση ο διαχυτής 1 (Σχ.7.23), και ο πιανίστας επανέλαβε το ίδιο κομμάτι.
Παρακάτω στο σχήμα Σχ.7.24 φαίνεται η κυματομορφή της ηχογράφησης. Το βίντεο
του αρχείου ήχου βρίσκετε στον σύνδεσμο : https://youtu.be/B0WgWOBuLPM .
Σχ.7.23 Ηχογράφηση πιάνου με διαχυτή 1 (Close micing)
Σχ.7.22 Κυματομορφή ηχογράφησης πιάνου με διαχυτή 1 (Close micing)

Επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία για το διαχυτή 2 (Σχ.7.25) Η κυματομορφή
της ηχογράφησης φαίνεται στο σχήμα Σχ.7.26 και το βίντεο του αρχείου βρίσκεται
στον σύνδεσμο: https://youtu.be/cqElQuOfD8M .
Σχ.7.25 Ηχογράφηση πιάνου με διαχυτή 2 (Close micing)
Σχ.7.26 Κυματομορφή ηχογράφησης πιάνου με διαχυτή 2 (Close micing)
Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται για τελευταία φορά τοποθετώντας τους

απορροφητές στην ίδια θέση (Σχ.7.27).
Σχ.7.27 Ηχογράφηση πιάνουμε απορροφητή (Close micing)

Η κύματομορφή της ηχογράφησης φαίνεται παρακάτω στο σχήμα Σχ.7.28 και το
βίντεο βρίσκεται στο σύνδεσμο: https://youtu.be/DzMjTZ97rFk .
Σχ.7.28 Κυματομορφή ηχογράφησης πιάνου με απορροφητή (Close micing)
Στις παραπάνω ηχογραφήσεις οι διαφορές στη στάθμη μεταξύ των εναλλαγών των
πάνελ ήταν μικρές, με μεγαλύτερη απόκλιση να παρουσιάζεται κατά την ηχογράφηση
των απορροφητών. Αυτό οφείλεται στη θέση του μικροφώνου που ήταν κοντά στην
πηγή (πιάνο) και παρόλο που είχε αντίθετη κατεύθυνση (προς τα πάνελ)
ηχογραφούνταν κάθε φορά και ένα μεγάλο ποσοστό του απευθείας ήχου του
οργάνου. Αυτό όμως που παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρων είναι οι εναλλαγές
στην ηχητική απόδοση κάθε ηχογράφησης, με διαφορές πιο εμφανείς από την
περίπτωση των τυμπάνων. Παρακάτω στο σχήμα Σχ.7.29 διακρίνονται τα φασματικά
διαγράμματα συχνοτήτων για τις τέσσερεις περιπτώσεις.
Σχ.7.29 Φασματικές αναλύσεις ηχογραφήσεων πιάνου (Close micing)
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, σε όλες τις περιπτώσεις των πάνελ, έχουμε
περισσότερες χαμηλές συχνότητες από την περίπτωση του τοίχου, κάτι που γίνεται
άμεσα αντιληπτό και κατά την ακρόαση. Στη σύγκριση των πάνελ μεταξύ τους,
παρατηρούμε μικρές διαφορές στην συχνοτική τους απόδοση σε όλο το φάσμα των
ακουστών συχνοτήτων. Το βίντεο με την ηχητική σύγκριση των πάνελ βρίσκεται
στον ενεργό σύνδεσμο : https://youtu.be/O4NuY3fVrzI .
7.2.6 Room Micing

Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν την ίδια ακριβώς διαδικασία με παραπάνω,
αλλάζοντας τις αποστάσεις και την θέση του μικροφώνου (Σχ.7.30). Στη συνθήκη
αυτή το πιάνο τοποθετείται 50cm από τις επιφάνειες πίσω του. Το μικρόφωνο σε
ύψος 165cm και απόσταση 200cm από τις επιφάνειες πίσω από το πιάνο (τοίχο-
πάνελ). Ο επιλογέας πολικών διαγραμμάτων του μικροφώνου ήταν και πάλι στην
καρδιοειδή θέση με φορά προς το πιάνο.
Σχ.7.30 Διατάξεις ηχογράφησης πιάνου (Room micing)
Στις ηχογραφήσεις αυτές, η νέα θέση του μικροφώνου επιλέχθηκε έτσι ώστε
εξεταστεί κάτι διαφορετικό. Το μικρόφωνο βρίσκεται στην παρούσα περίπτωση στο
αντηχητικό πεδίο της αίθουσας. Έτσι κατά την ηχογράφηση, ένα μέρος του ήχου
προέρχονταν από το πιάνο και τις επιφάνειες πίσω από αυτό και ένα από την
αντήχηση της αίθουσας. Έτσι είναι πλέον δυνατό να εξεταστεί η ακουστική
συμπεριφορά των πάνελ και αν αυτή είναι αισθητή, σε έναν χώρο με αντήχηση, όπως
η αίθουσά μετρήσεων. Οι φασματικές αναλύσεις για τις συχνότητες των αρχείων της
ηχογράφησης, φαίνονται παρακάτω στο σχήμα Σχ.23 και ο σύνδεσμος για το βίντεο
με την σύγκρισης τους βρίσκεται: https://youtu.be/dSS5sXuNVpo .
Σχ.7.31 Φασματικές αναλύσεις ηχογραφήσεων πιάνου (Room micing)
Και σε αυτή την περίπτωση οι διαφορές είναι συγκρίσιμες με αυτές που γίνονται
αντιληπτές κατά την ακρόαση. Σε όλες τι περιπτώσεις με τη χρήση πάνελ, έχουμε
περισσότερες χαμηλές συχνότητες, ενώ ανάλογα με το ποιο συγκεκριμένο πάνελ
χρησιμοποιούμε ή ποια πάνελ χρησιμοποιούνται συνδυαστικά, τα επιθυμητά
συχνοτικά αποτελέσματα δύναται επιτευχθούν, κάτι που εξετάζεται πιο αναλυτικά
στο τέλος του κεφαλαίου (συμπεράσματα).
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι για τις δύο παραπάνω περιπτώσεις
αλλά και για τις ηχογραφήσεις των τυμπάνων πραγματοποιήθηκε ακρόαση των
δειγμάτων σε αρκετούς μουσικούς, αλλά και ηχολήπτες, χωρίς να γνωρίζουν ποια
επιφάνεια ακούνε. Οι περισσότεροι για το πιάνο επέλεξαν τον «διαχυτή 2» και τον
απορροφητή, ενώ για τα τύμπανα τον «διαχυτή 1». Για την περίπτωση του πιάνου,
αξίζει να αναφερθεί ότι οι μουσικοί διάλεξαν τον «διαχυτή 2» υποστηρίζοντας πως
προσδίδει «ζωντάνια» στο ηχητικό αποτέλεσμα, ενώ πίστευαν ότι ήταν ήδη
επεξεργασμένο, κάτι που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Οι ηχολήπτες
από την άλλη διάλεξαν τους απορροφητές διότι θεώρησαν ότι κάνουν πιο εύκολη την
επεξεργασία του σήματος για την τελική του μίξη. Τέλος θα πρέπει να πούμε ότι ο
πιανίστας κατά την ηχογράφηση, δήλωσε ότι ένιωθε πιο άνετα κατά το παίξιμο με
τους διαχυτές, ενώ οι απορροφητές του έδιναν την αίσθηση ότι το πιάνο ακούγετε
μουντό και πρέπει να παίξει πιο δυνατά. Κάτι που όπως είπαμε παραπάνω είναι
λογικό, αφού λόγω της απορρόφησης έχουμε και μείωση της ηχητικής στάθμης.
7.2.7. Ηχογράφηση Φωνής

Το τελευταίο από τα σενάρια που παρουσιάζεται είναι η ηχογράφηση φωνής, με την
χρήση των πάνελ. Για την διαδικασία αυτή χρησιμοποιήθηκαν και πάλι τα ίδια
μηχανήματα με τις προηγούμενες ηχογραφήσεις και την ίδια μέθοδο. Το μικρόφωνο
βρισκόταν σε απόσταση 40cm από τα πάνελ και η τραγουδίστρια 50cm από το
μικρόφωνο ( 90cm από τα πάνελ) με τον διακόπτη επιλογής πολικού διαφράγματος
στην καρδιοειδή θέση και στραμμένο προς την τραγουδίστρια . Τραγουδάει η Ρόνια
Τοπαλίδου, το τραγούδι «Πονώ δεν με λυπάσαι». Η συγκεκριμένη ερμηνεύτρια,
επιλέχθηκε, διότι λόγω των κλασικών της σπουδών, μπορεί να ελέγχει απόλυτα την
φωνή (ένταση, δυναμικές, τέμπο), κάτι που γίνεται αντιληπτό και παρακάτω στα
δείγματα της ηχογράφησης και εξασφαλίζει την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων μας.
Σε αυτό το σενάριο χρήσης των πάνελ, δεν δόθηκε προσοχή στη μέθοδο
ανάδειξης της συχνοτικής/ακουστικής συμπεριφοράς των πάνελ, μιας και αυτό
καλύπτεται επαρκώς στα παραπάνω, αλλά στο τρόπο με τον οποίο τα πάνελ
επηρεάζουν την αντήχηση της υπό μελέτης αίθουσας. Στην πρώτη περίπτωση λοιπόν
τοποθετήσαμε και τα τρία πάνελ στις αποστάσεις που αναφέραμε παραπάνω και από
την πλευρά της διάχυσης/ανάκλασης (Σχ.7.31). Ο διαχυτής 1 είναι παράλληλος με το
μικρόφωνο (δέχεται κάθετα τον ήχο), ενώ οι διαχυτές 2 είναι σε γωνία 15ο από το
διαχυτή 1.
Σχ.7.31 Ηχογράφηση φωνής με χρήση διαχυτών
Κατά τη δεύτερη περίπτωση χρησιμοποιήθηκε η απορροφητική πλευρά των πάνελ,

στις ίδιες αποστάσεις και γωνίες, χωρίς μεταβολές στις ρυθμίσεις του μικροφώνου
(Σχ.7.32).
Σχ.7.32 Ηχογράφηση φωνής με χρήση απορροφητών

Έπειτα εισήχθησαν τα αρχεία της ηχογράφησης στο λογισμικό R.E.A.P.E.R. , σε δύο
διαφορετικά κανάλια και έγινε «συρραφή» των δύο ηχογραφήσεων. Εκκινώντας με
την ηχογράφηση των διαχυτών, με την ολοκλήρωση της πρώτης φράσης, ακούγεται η
ίδια φράση από την ηχογράφηση των απορροφητών. Στην συνέχεια οι επόμενες
φράσεις επαναλαμβάνονται με το ίδιο μοτίβο. Έτσι η διαφορά στην αντήχηση γίνετε
εύκολα αντιληπτή. Παρακάτω στο σχήμα Σχ.7.33 βλέπουμε το αρχείο στο λογισμικό
R.E.A.P.E.R. Το βίντεο του αποτελέσματος υπάρχει τον ενεργό σύνδεσμο:
https://youtu.be/_b1s-g8Jmr8 .
Σχ.7.33 Αρχείο σύγκρισης ηχογράφησης φωνής λογισμικό R.E.A.P.E.R
Παρακάτω παρουσιάζονται οι κυματομορφές των δύο ηχογραφήσεων στο λογισμικό

Audacity, σχήμα Σχ.7.34
Σχ.7.34 Κυματομορφές ηχογραφήσεων φωνής
Από το παραπάνω σχήμα είναι σαφής η διαφορά στην αντήχηση μεταξύ των δύο
περιπτώσεων όπως θα αναλυθεί εκτενώς και στο επόμενο κεφάλαιο.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι πέρα από τα σενάρια χρήσης τα οποία
αναλύονται παραπάνω, πραγματοποιήθηκε ένας επιπλέον αριθμός πειραματικών
ηχογραφήσεων με χρήση των πάνελ. Κατά τις ηχογραφήσεις αυτές, τα πάνελ καθώς
και ο εξοπλισμός ηχογράφησης είχαν διαφορετική διάταξη στο χώρο συγκριτικά με
αυτές των ηχογραφήσεων που αναφέρονται παραπάνω, χρησιμοποιήθηκε
διαφορετικός συνδυασμός επιφανειών των πάνελ, ενώ υπήρξαν και εναλλαγές στον
τρόπο και θέση τοποθέτησης του μικροφώνου και των πολικών διαγραμμάτων του
διαφράγματος του. Επίσης, εκτός από το προαναφερθέν καρδιοειδές μικρόφωνο,
χρησιμοποιήθηκαν πανκατευθυντικό (Omni), και αμφίδρομο (Σχ.7.9) μικρόφωνο με
τα οποία ηχογραφήθηκε τόσο ο απευθείας ήχος όσο και η ανάκλαση των πάνελ.
Εκ των πραγμάτων, οι πιθανοί συνδυασμοί μεταξύ εξοπλισμού, πάνελ και

διαφορετικών σεναρίων χρήσης είναι απεριόριστοι, γεγονός που καταδεικνύει τον
εγγενή περιορισμό όλων των μελετών αυτού του είδους αναφορικά με τον αριθμό
σεναρίων που δύναται κάθε φορά να μελετηθούν. Για το λόγο αυτό και έχοντας ως
σκοπό τη μεγιστοποίηση του εύρους των αποτελεσμάτων αναφορικά με τη χρήση και
την ακουστική συμπεριφορά των πάνελ, προκρίθηκε ένας περιορισμένος αλλά
ταυτόχρονα ικανοποιητικός αριθμός αντιπροσωπευτικών σεναρίων χρήσης, τα οποία
αναπτύσσονται λεπτομερώς στις προηγούμενες σελίδες του κεφαλαίου αυτού.
8. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΣΩ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΚΑΙ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Στο κεφάλαιο αυτό παραθέτονται συγκεντρωτικά τα συμπερασμάτων που εξάγονται

από την εκπόνηση της παρούσας εργασίας. Τα συμπεράσματα αυτά βασίζονται τόσο
στα προκύπτοντα αποτελέσματα μετρήσεων τα οποία αναφέρονται στα προηγούμενα
κεφάλαια, στην πολύτιμη εμπειρία που αποκομίσθηκε κατά τη σχεδίαση και
κατασκευή των πάνελ, από τις πειραματικές ηχογραφήσεις που οδήγησαν στην
παγιοποίηση της υιοθετηθείσας μεθοδολογίας αλλά και από τον πλούτο των σχολίων
των συμμετεχόντων στην έρευνα ακρόασης
Σε γενικές γραμμές, οι μετρήσεις της ακουστικής συμπεριφοράς των

κατασκευών (πάνελ), κατά τα διαφορετικά σενάρια χρήσης καταδεικνύουν ότι τα
ακουστικά πάνελ έχουν πράγματι την ικανότητα να μεταβάλλουν το συχνοτικό
χαρακτήρα του προσπίπτοντος ήχου καθώς και τις ακουστικές παραμέτρους του
χώρου, επιβεβαιώνοντας τις τεθείσες υποθέσεις μελέτης οι οποίες αποτέλεσαν
αφετηριακό σημείο κατά το σχεδιασμό και την κατασκευή των πάνελ. Στις επόμενες
σελίδες παρουσιάζονται τα συμπεράσματα αυτά με τρόπο που αναδεικνύουν το ρόλο
των πάνελ κατά τη μεταβολή του ακουστικού προφίλ κάνοντας έτσι πιο εύκολα
αντιληπτούς τους λόγους που κάνουν τη χρήση των πάνελ όλο και πιο δημοφιλή σε
διαφορετικούς χώρους ηχογραφήσεων και παραστάσεων.
Συγκεκριμένα, γίνεται σύγκριση των αποτελεσμάτων από τις μετρήσεις,

ηχογραφήσεις, αλλά και από την έρευνα ακρόασης ηχητικών δειγμάτων από
επαγγελματίες μουσικούς. Η έρευνα ακρόασης βασίζεται σε διεθνώς αποδεκτά
πρότυπα τα οποία αναφέρονται λεπτομερώς παρακάτω. Το ερωτηματολόγιο της
έρευνας παρατίθεται στο παράρτημα της μελέτης. Η συλλογιστική πίσω από την
επιλογή επαγγελματιών μουσικών για την έρευνα ακρόασης λαμβάνει υπόψη
πρόσφατα αποτελέσματα ερευνών στον τομέα της ψυχοακουστικής, ενώ συμπίπτει με
στοιχεία έρευνας αγοράς αναφορικά με τον καθορισμό του κοινού-στόχου ενός
σύγχρονου στούντιο. Για παράδειγμα, όπως αναφέρεται στο κεφ. 2, οι Bidelman και
Krishnan (2010) αναφέρουν διαφορετικά επίπεδα απόκρισης των εμπρόσθιων δομών
του εγκεφαλικού στελέχους μεταξύ μουσικών και μη-μουσικών κατά την ακουστική-
αισθητηριακή εμπειρία. Για το λόγο αυτό οι μουσικοί μπορούν να αντιληφθούν πιο
αποτελεσματικά περίπλοκα ακουστικά μοτίβα καθώς και «λεπτές» διαφορές σε ένα
ακουστικό δείγμα. Επιπλέον, οι μουσικοί αποτελούν τόσο συντελεστές όσο και
συστηματικούς ακροατές ηχογραφήσεων, ενώ ενδιαφέρονται άμεσα για τη
δημιουργία αλλά και την προώθηση ενός ποιοτικού τελικού προϊόντος.
8.1. Συχνοτική Απόκριση Πάνελ

Αυτό που παρατηρείται αναφορικά με τη συχνοτική απόκριση των πάνελ κατά τα
διάφορα σενάρια χρήσης είναι η συστηματική διαφοροποίηση τόσο συγκριτικά με
την αρχική κατάσταση της αίθουσας όσο και κατά τη μεταξύ τους σύγκριση. Αυτή η
διαφοροποίηση γίνεται εμφανής τόσο σε επίπεδο μετρήσεων όσο και σε επίπεδο
αισθητηριακής αντίληψης – κατά την ακρόαση δηλαδή του ίδιου ηχητικού σήματος
σε διαφορετικές συνθήκες. Είναι αξιοσημείωτο πως οι διαφορές αυτές έγιναν
αντιληπτές στο σύνολο των ηχογραφήσεων που πραγματοποιήθηκαν.
Στη συνέχεια, τα αλιευμένα αποτελέσματα των μετρήσεων αυτών

χρησιμοποιούνται σε αντιπαράθεση με τη φασματική ανάλυση της ηχογράφησης
τυμπάνων για κάθε πάνελ. Μέσω της σύγκρισης των αποτελεσμάτων αυτών με την
απευθείας ηχογράφηση, προσδιορίζεται η συχνοτική απόκριση των πάνελ. Για τους
σκοπούς της σύγκρισης αυτής, χρησιμοποιούνται τα αποτελέσματα των μετρήσεων
για θέση του μικροφώνου στις 0ο και πριν το χρονικό διαχωρισμό της ανάκλασης που
πραγματοποιήθηκε κατά τις μετρήσεις. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι η ύπαρξη του
απευθείας αλλά και του ανακλώμενου ήχου διασφαλίζει την δυνατότητα για άμεση
σύγκριση με την ηχογράφηση καθώς και την εγκυρότητας της σύγκρισης αυτής.
Έτσι, σε καθένα από τα παρακάτω σχήματα παρουσιάζεται στο κάτω μέρος η

φασματική ανάλυση της απευθείας ηχογράφησης του ηχείου (Σχ.7.), η συχνοτική
απόκριση του πάνελ όπως προκύπτει από το λογισμικό R.E.W. παρατίθεται στο μέσο
της εικόνας, ενώ η φασματική ανάλυση της ηχογράφησης του πάνελ δίνεται στο πάνω
μέρος. (πάνω). Η παρουσίαση των αποτελεσμάτων ξεκινά από τη σύγκριση για τον
«διαχυτή 1», (Σχ.8.1.), ενώ στη συνέχεια παρατίθενται τα αποτελέσματα της
σύγκρισης του «διαχυτή 2» (Σχ.8.2.). Τέλος παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των
μετρήσεων για τον απορροφητή (Σχ.8.3).
Σχ.8.1 Συγκριτικό σχήμα απόκρισης συχνότητας «Διαχυτή 1»
Σχ.8.2 Συγκριτικό σχήμα απόκρισης συχνότητας «Διαχυτή 2»
Σχ.8.3 Συγκριτικό σχήμα απόκρισης συχνότητας «Απορροφητή»
Αυτό που γίνεται άμεσα αντιληπτό από τη σύγκριση των παραπάνω γραφικών
αναπαραστάσεων είναι ο ήχος που τελικά ηχογραφείται σε κάθε περίπτωση, μας
μεταφέρει τα ακουστικά χαρακτηριστικά της συχνοτικής απόκρισης και ακουστικής
συμπεριφοράς των πάνελ. Για παράδειγμα στο σχήμα Σχ.8.3 απεικονίζεται η
φασματική ανάλυση της ηχογράφησης των τυμπάνων με το πάνελ απορρόφησης
(PANEL), η οποία απαρτίζεται από το άθροισμα του απευθείας ήχου, τις ανακλάσεις
από το πάνελ, το πάτωμα, την οροφή και των λοιπών στοιχείων της αίθουσας.
Παρατηρώντας όμως τη φασματική ανάλυση του απευθείας ήχου (DIRECT) και την
συχνοτική απόκριση του πάνελ, καθίσταται σαφές ότι τα συχνοτικά χαρακτηριστικά
που επικρατούν στο τελικό αποτέλεσμα, προκύπτουν από την συχνοτική και
ακουστική συμπεριφορά του πάνελ. Όπως είναι λογικό ο απορροφητής «λειτουργεί»
πιο αποτελεσματικά «απορροφώντας» το ηχητικό φάσμα των μεσαίων και ψηλών
συχνοτήτων όπου το μήκος κύματος είναι μικρό δίνοντάς έτσι την αίσθηση στον
ακροατή, ότι χαμηλές συχνότητες προστίθενται στο τελικό ηχητικό αποτέλεσμα.
Αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό κατά την ακρόαση της ηχογράφησης, όπως
αναφέρεται στα σενάρια χρήσης.
Παρομοίως στις φασματικές αναλύσεις των διαχυτών μπορούμε να διακρίνουμε

συχνοτικές περιοχές οι οποίες αποκόπτονται ή ενισχύονται κατά την ηχογράφηση,
ανάλογα με τη συχνοτική και ακουστική συμπεριφορά του κάθε διαχυτή. Γίνεται
επίσης αντιληπτό, ότι στις περιπτώσεις και των δύο διαχυτών η ηχητική στάθμη
ενισχύεται κατά τις συχνότητες από 50 ως 300Hz. Αυτό συμβαίνει λόγω των
αυξημένων ανακλάσεων του ηχητικού σήματος πάνω στις επιφάνειες του διαχυτή.
Ταυτόχρονα, παρατηρείται μείωση της ηχητικής στάθμης του σήματος για τις
συχνότητες μεταξύ 150 ως 200Hz, στα 350Hz κλπ. Επιπλέον, ο «διαχυτής 2» ανακλά
λιγότερο τις συχνότητες πάνω από τα 1000Hz εν συγκρίσει με το «διαχυτή 1». Ο
λόγος για αυτό είναι οι διαφορές στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της πέτρας που έχει
χρησιμοποιηθεί για την επένδυση του διαχυτή 2. Συγκεκριμένα, ο διαχυτής 2 φέρει
κάλυψη με πιο πορώδη υλικά (πέτρα) σε σχέση με το διαχυτή 1, προσδίδοντάς του
έτσι ένα διαφορετικό ακουστικό προφίλ.
Αυτό που είναι αξιοσημείωτο αναφορικά με τα παραπάνω αποτελέσματα είναι

η ευκρίνεια αποτύπωσης της ποσοτικοποίησης των μεταβολών που μπορεί να
επιφέρει σε ένα χώρο η προσθήκη και κατάλληλη διαχείριση ακουστικών πάνελ.
Βάσει αυτών των ποσοτικοποιήσεων, καταδεικνύονται αντίστοιχα οι τρόποι με τους
οποίους η προσθήκη αντικειμένων συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών (πάνελ)
σε ένα χώρο δύναται να μεταβάλλουν τόσο σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο το ίδιο
αισθητηριακό ερέθισμα γίνεται υποκειμενικά αντιληπτό ως ουσιαστικά διαφορετικό.
Το αποτέλεσμα αυτής της συστηματικής και λεπτομερούς αποτύπωσης της

ακουστικής συμπεριφοράς ενός χώρου με προσθήκη πάνελ, επιτρέπει την εξεύρεση
τρόπων ακουστικής διαχείρισης χώρων η οποία με τη σειρά της αυξάνει εκθετικά το
εύρος χρήσεων ενός συγκεκριμένου χώρου, αυξάνοντας κατά συνέπεια τη
λειτουργικότητα, αποδοτικότητα και εύρος χρήσης αυτού. Από τις εμπειρίες που
αποκομίσθηκαν κατά τις μετρήσεις της συμπεριφοράς των διαφορετικών πάνελ
καθώς και με τις συνομιλίες με επαγγελματίες του χώρου, είναι προφανές πως η
προσθήκη πάνελ μπορεί να αποτελέσει κλειδί για την αύξηση της επιχειρηματικής
δραστηριότητας για χώρους ηχογραφήσεων, παραστάσεων, αναπαραγωγής μουσικής,
θεάτρων, διεξαγωγής συνεδρίων, κλπ.
Η δυναμική που επιδεικνύει η χρήση κινητών και προσαρμοσμένων

ακουστικών πάνελ διαφορετικών ακουστικών ιδιοτήτων για τη μεταβολή της
ακουστικής συμπεριφοράς ενός χώρου λοιπόν, καταδεικνύεται από τη μελέτη αυτή
ως μία από τις πλέον οικονομικά προσιτές και τεχνικά εύκολα εφαρμόσιμές λύσεις
στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες επέκτασης του αγοραστικού κοινού-στόχου της
σύγχρονης επιχείρησης στο συγκεκριμένο εύρος επαγγελματικής δραστηριότητας.
8.2. Αντήχηση
Όπως φαίνεται παραπάνω στον «πίνακα 4.2» από την προσομοίωση στο Catt
Acoustic αλλά και στον «πίνακα 7.1» από τις μετρήσεις των πάνελ στην αίθουσα, η
αντήχηση και οι ακουστικές παράμετροι μεταβάλλονται σημαντικά με τη χρήση τους.
Αυτό ήταν ιδιαίτερα εμφανές κατά την ακρόαση της ηχογράφησης της φωνής που
πραγματοποιήθηκε στο αντίστοιχο σενάριο χρήσης. Προκειμένου να
ποσοτικοποιήσουμε αυτή τη διαφορά στο χρόνο αντήχησης και δεδομένου ότι
κατόπιν σχετικής έρευνας δε βρέθηκε κάποιο σχετικό «άρθρωμα» (plugin) που να
προσδιορίζει το χρόνο αντήχησης σε μία ηχογράφηση, επιχειρήθηκε η μέτρηση του
μέσω μιας πειραματικής διάταξης ακουστικού εξοπλισμού και χρήση του λογισμικού
R.E.W. η οποία περιγράφεται παρακάτω.
Για τις ανάγκες τις πειραματικής αυτής ηχογράφησης, τα πάνελ

τοποθετήθηκαν διατηρώντας τη διάταξη που υιοθετήθηκε κατά το σενάριο χρήσης
ηχογράφησης φωνής, με τις ίδιες αποστάσεις (πάνελ μικροφώνου 40cm και πάνελ
πηγής 90cm). Αυτό που είναι διαφορετικό στην ηχογράφηση αυτή είναι ότι ηχητική
πηγή αντικαταστάθηκε με το ηχείο “Genelec 1031A” το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί
και παραπάνω. Το ηχείο ήταν στραμμένο προς τα πάνελ και το μικρόφωνο προς το
ηχείο (Σχ.8.4) χρησιμοποιώντας καρδιοειδές διάγραμμα διαφράγματος.
Σχ.8.4 διάταξη μέτρησης διαφοράς χρόνου αντήχησης μεταξύ απορροφητών και διαχυτών
Για τη μέτρηση του χρόνου αντήχησης χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό R.E.W. με τη

διαφορά ότι στην προκειμένη περίπτωση το μικρόφωνο που επιλέχθηκε είναι το
“Neumann U87” με το οποίο πραγματοποιήθηκε και η ηχογράφηση της φωνής, ώστε
να διασφαλιστεί η άμεση συγκρισιμότητα μεταξύ των δύο πηγών και η σαφήνεια των
αποτελεσμάτων. Έτσι, ξεκινώντας στο R.E.W. το νέο μικρόφωνο (Σχ.8.5)
βαθμονομήθηκε μέσω της προβλεπόμενης διαδικασίας.
Σχ.8.5 Διαδικασία βαθμονόμησης μικροφώνου R.E.W.
Στη συνέχεια, από το παράθυρο «Μέτρηση» έγιναν αλλαγές στις «ρυθμίσεις» των
μετρήσεων. Συγκεκριμένα, ρυθμίστηκε η σωστή στάθμη αναπαραγωγής και
επιλέχθηκε μεγαλύτερο μήκος (Length) κατά τη σάρωση συχνοτήτων (Σχ.8.6)
Σχ.8.6 Παράθυρο μέτρησης και ρυθμίσεων R.E.W.
Ακολούθως, τοποθετήθηκαν τα πάνελ συμφωνά με τη διάταξη που περιγράφεται, από

την ανακλαστική/διαχυτική τους πλευρά (Σχ.8.7) και πραγματοποιήθηκε η πρώτη
μέτρηση.
Σχ.8.7 Διάταξη μέτρησης διαχυτών R.E.W.
Στη συνέχεια, η διαδικασία αυτή επαναλήφθηκε χρησιμοποιώντας αυτή τη φορά την

απορροφητική πλευρά των πάνελ (Σχ.8.8).
Σχ.8.8 Διάταξη μέτρησης απορροφητών R.E.W.
Παρακάτω στο σχήμα Σχ.8.9 διακρίνονται τα αποτελέσματα για την ηχογράφηση των
διαχυτών και στο σχήμα Σχ.8.10 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των μετρήσεων
των απορροφητών.
Σχ.8.9 Αποτελέσματα μέτρησης διαχυτών R.E.W.
Σχ.8.10 Αποτελέσματα μέτρησης απορροφητών R.E.W.
Παρατηρώντας τα αποτελέσματα στα παραπάνω σχήματα γίνεται σαφές, ότι με τη

χρήση απορροφητών παρατηρείται μικρότερος χρόνος αντήχησης συγκριτικά με την
περίπτωση των διαχυτών, κατά 105 milliseconds, σύμφωνα με την παράμετρο T20. Η
διαφορά αυτή υπογραμμίζει και ενισχύει την υποκειμενική εντύπωση που
δημιουργήθηκε κατά την ακρόαση των δύο διαφορετικών ηχογραφήσεων της φωνής,
με την ηχογράφηση των διαχυτών να παρουσιάζει μεγαλύτερη αντήχηση.
Για ακόμη μία φορά αποδεικνύεται η αποτελεσματικότητα των ακουστικών

πάνελ ως προς την ολοκλήρωση του ακουστικού τους σκοπού. Συγκεκριμένα, ακόμη
και στην περίπτωση όπου το μικρόφωνο είναι στραμμένο προς την ηχητική πηγή
(τόσο κατά τις μετρήσεις όσο και κατά την ηχογράφηση) και σχετικά κοντά σε αυτή,
η επίδραση των πάνελ είναι διακριτή και σαφής. Με τη χρήση των διαχυτών, το
συχνοτικό φάσμα των ήχων που ανακλούνται, διαχέονται στο χώρο με τέτοιο τρόπο
ώστε να δίνουν την αίσθηση ότι ενισχύουν τα ακουστικά χαρακτηριστικά του
ηχητικού σήματος (Cox, D’ Antonio, 2004). Έτσι, στην περίπτωση της υπό μελέτης
αίθουσας, η οποία χαρακτηρίζεται ως «ζωντανής ακουστικής», όπως φαίνεται και από
τα αποτελέσματα των μετρήσεων στον πίνακα «Πίνακας 8.1», ο χρόνος αντήχησης
αυξάνεται. Ως συνέπεια της αλλαγής του χρόνου αντήχησης ακολουθούν αλλαγές

αναφορικά και με τις υπόλοιπες ακουστικές παραμέτρους.
Πίνακας 8.1
Διαχυτές Απορροφητές
Τ20 (ms) 379 274
EDT (ms) 3 2
C50 (dB) 21.38 25.11
C80 (dB) 23.82 27.54
D50 (%) 99.3 99.7
Curvature (%) 25.6 66.2
Όπως βλέπουμε στον παραπάνω πίνακα ως απόρροια της μεταβολής του χρόνου
αντήχησης, σημαντικές αλλαγές παρατηρούνται και στις υπόλοιπες ακουστικές
παραμέτρους, αλλά ιδιαίτερα σημαντικό για τη συγκεκριμένη περίπτωση παρουσιάζει
το αποτέλεσμα της μέτρησης για την ακουστική παράμετρο της «καμπυλότητας»
(Curvature), η οποία περιγράφει την κλίση (τον ρυθμό) μείωσης της καμπύλης
απόσβεσης του ήχου. Παρατηρείται λοιπόν, ότι στην περίπτωση των απορροφητών η
διαφορά είναι μεγάλη, άρα και η απόσβεση μετά τον απευθείας ήχο πραγματοποιείται
ταχύτερα, κάτι που γίνεται εύκολα αντιληπτό και από τη γραφική απεικόνιση του
ίδιου φαινομένου στα σχήματα Σχ.8.9 και Σχ.8.10.
Αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ο τρόπος κατά τον οποίο
αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν τις υποκειμενικές αξιολογήσεις ενός ακουστικού
σήματος/ερεθίσματος. Όπως παρουσιάζεται λεπτομερώς παρακάτω, ο τρόπος που
αντιλαμβανόμαστε αισθητηριακά ένα ηχητικό σήμα δεν περιορίζεται στο αυστηρά
αισθητηριακό του κομμάτι. Αυτό που έχει καίρια σημασία, είναι η ανάκληση
αποθηκευμένων μνημών και πληροφοριών οι οποίες με τη σειρά τους ολοκληρώνουν
την αισθητηριακή μας αντίληψη, όπως αναφέρθηκε στο εισαγωγικό κεφάλαιο της
εργασίας αυτής. Κατά αυτή την έννοια είναι πολύ σημαντικό να προσδιοριστούν τα
χαρακτηριστικά ενός ηχητικού σήματος τα οποία καθορίζουν την τελική
υποκειμενική αξιολόγηση ενός ακούσματος. Δεδομένου του πολύ σημαντικού ρόλου
που παίζουν οι προηγούμενες προσλαμβάνουσες κατά την αισθητηριακή αντίληψη,
το ζητούμενο για την πλήρη κατανόηση μιας «ολοκληρωμένης αισθητηριακής
αντίληψης», παραφράζοντας τον Βαγκνερικό «gesamtkunstwerk», είναι ο εντοπισμός
εκείνων των στοιχείων του ακουστικού ερεθίσματος τα οποία ανασύρουν τις
αποθηκευμένες εκείνες μνήμες που διαμορφώνουν την αισθητηριακή αντίληψη και
υποκειμενική κρίση της αντίστοιχης εμπειρίας μας.
΄Όπως φαίνεται παρακάτω κατά την έρευνα ακρόασης οι ακροατές ενός

ηχητικού σήματος εντοπίζουν σε αυτό στοιχεία που υπογραμμίζουν την συγγένεια
του σήματος αυτού με τις προηγούμενες εμπειρίες τους. Όσο κοντύτερα θεωρεί ένα
υποκείμενο ότι βρίσκεται ένα ηχητικό σήμα σε σχέση με τις πληροφορίες που
βρίσκονται αποθηκευμένες στη μνήμη της/του, τόσο πιο συμβατή είναι η
συγκεκριμένη εμπειρία με τις αντίστοιχες προηγούμενες και τόσο πιο άμεσα μπορεί
να γίνει κατανοητή και κατά συνέπεια να ενσωματωθεί στο ευρύτερο αφήγημα του
υποκειμένου αυτού.
Φυσικά, για να αποτελέσουν χρήσιμη πηγή για την εξαγωγή ολοκληρωμένων

και ορθών συμπερασμάτων οι υποκειμενικές αυτές διαβαθμίσεις στις οποίες
αναφέρεται η προηγούμενη παράγραφος θα πρέπει να είναι συμβατές με την

ποσοτικοποιημένη ανάλυση των ηχητικών σημάτων που παρουσιάζεται στις σελίδες
της εργασίας αυτής. Με σκοπό λοιπόν την πιο άμεση και ουσιαστική σύνδεση των
ποσοτικοποιημένων μετρήσεων και της επιστημονικής μέτρησης με την καθημερινή
εμπειρία ακρόασης ενός ηχητικού σήματος εντός ενός χώρου που υποβάλλεται σε
μεταβολές της ακουστικής συμπεριφοράς του, η παρούσα μελέτη διεξήγαγε μία
έρευνα ακρόασης. Αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι πως οι αναφορές
των υποκειμένων σχετικά με την υποκειμενική ακουστικής τους εμπειρία
εναρμονίζονται με τα αποτελέσματα των μετρήσεων.
8.3. Έρευνα Ακρόασης

Συγκεκριμένα, για τη διεξαγωγή της έρευνας δημιουργήθηκαν τέσσερα αρχεία
ήχου (Σχ.8.11) από τις διαφορετικές ηχογραφήσεις των σεναρίων χρήσης και ένα
ερωτηματολόγιο, όλα δομημένα σύμφωνα με την οδηγία ITU-R BS.1284-2
(01/2019). Το ερωτηματολόγιο της έρευνας παρατίθεται στο παράρτημα της
παρούσας εργασίας. Το πρώτο αρχείο ήχου το οποίο άκουσαν τα υποκείμενα της
έρευνας ακρόασης περιελάμβανε τις ηχογραφήσεις πιάνου με κοντινή τοποθέτηση
μικροφώνου (close micing), το δεύτερο τις ηχογραφήσεις των τυμπάνων και το τρίτο
του πιάνου με τοποθέτηση μικροφώνου μέσα στο χώρο (room micing). Σε κάθε μία
από τις παραπάνω ηχογραφήσεις υπήρχαν τέσσερα δείγματα, τρία για κάθε
περίπτωση πάνελ και ένα για τη συνθήκη απουσίας αυτών, αλλά τοποθετημένα σε
τυχαία σειρά. Το τέταρτο αρχείο περιελάμβανε τις δύο περιπτώσεις ηχογράφησης
φωνής, μία με τους διαχυτές και μία με τους απορροφητές.
Σχ.8.11 Αρχεία ήχου τεστ ακρόασης
Το ερωτηματολόγιο περιελάμβανε δύο κοινές ερωτήσεις αναφορικά με την

«επεξεργασία» και την «ηχητική αρτιότητα» του ηχητικού σήματος για όλα τα
δείγματα κάθε αρχείου και μια τρίτη για την «αντήχηση» η οποία ήταν κοινή μόνο για
τις περιπτώσεις του πιάνου με μακρινή τοποθέτηση μικροφώνου στο χώρο και της
φωνής. Οι απαντήσεις δίνονταν σε μια κλίμακα Likert με πέντε τιμές, όπως φαίνεται
στο σχήμα Σχ.8.12. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν πέντε επαγγελματίες
μουσικοί, με μεγάλη εμπειρία ηχογραφήσεων και ενεργές συμμετοχές σε παράγωγές
διαφόρων μουσικών ειδών. Επίσης θα πρέπει να τονίσουμε ότι κανένας εξ’ αυτών δε
γνώριζε για την ύπαρξη και τη χρήση των πάνελ, ούτε για τον τρόπο ηχογράφησης
των μουσικών δειγμάτων της έρευνας.
Καθόλου Πολύ Λίγο Πολύ Πάρα

Λίγο Πολύ
Σχ.8.12 Κλίμακα Likert πέντε τιμών.
Η ακρόαση των αρχείων της έρευνας πραγματοποιήθηκε στο “Control Room A” του
Dare Studio, στην Κατερίνη. Οι συμμετέχοντες καθόλη την διάρκεια της ακρόασης
βρισκόταν στην θέση του ηχολήπτη (Σχ. 8.13) με αμετάβλητες ρυθμίσεις ήχου και
σταθερή ένταση 97dΒ. Επίσης για την ακρόαση χρησιμοποιήθηκε ζεύγος ηχείων
Studio Monitor Genelec 1031A.
Σx.8.13 Θέση ακρόασης “Control Room A” Dare Studio
Στη συνέχεια παρατίθενται οι ερωτήσεις και τα ποσοστιαία αποτελέσματα της

έρευνας. Για να είναι άμεση η εξαγωγή συμπερασμάτων για κάθε αρχείο θα
παραθέτουμε τις δύο πρώτες ερωτήσεις μαζί:
1 «Σε τι βαθμό πιστεύετε ότι έχει υποστεί επεξεργασία το δείγμα (1,2,3,4) ;»

2 «Πόσο άρτιο πιστεύετε ότι είναι ηχητικά το δείγμα (1,2,3,4) ;»
Πιανο 1 επεξεργασία
80
70
60
50
40
30
20
10
0
DIRECT ΑΠΟΡ ΔΙΑΧ.1 ΔΙΑΧ.2
ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ ΠΟΛΎ ΛΙΓΟ ΠΟΛΎ ΛΙΓΟ ΚΑΘΌΛΟΥ
Σx.8.14 Απαντήσεις επεξεργασίας αρχείου πιάνου (Close micing)
Πιανο 1 ηχητικά αρτιο
80
70
60
50
40
30
20
10
0
DIRECT ΑΠΟΡ ΔΙΑΧ.1 ΔΙΑΧ.2
ΠΑΡΑ ΠΟΛΎ ΠΟΛΎ ΛΙΓΟ ΠΟΛΎ ΛΙΓΟ ΚΑΘΌΛΟΥ
Σx.8.15 Απαντήσεις ηχητικής αρτιότητας αρχείου πιάνου (Close micing)
Παρατηρώντας της απαντήσεις για κάθε αρχείο βλέπουμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό
των απαντήσεων επιλέγει το δείγμα που έχει ηχογραφηθεί με τον απορροφητή,
θεωρώντας ότι έχει υποστεί μεγαλύτερη επεξεργασία, αλλά και ότι είναι ηχητικά
αρτιότερο. Ακολουθεί ο «διαχυτής 2» και ο «διαχυτής 1» αντίστοιχα. Για την
ηχογράφηση χωρίς χρήση πάνελ η πλειοψηφία θεωρεί ότι το αρχείο δεν έχει υποστεί
επεξεργασία, αλλά δεν είναι ηχητικά άρτιο.
Στο σημείο αυτό είναι προφανής η σημαντική επιρροή από προηγούμενες

προσλαμβάνουσες εμπειρίες κατά την ακρόαση και υποκειμενική αξιολόγηση
ακουστικών ερεθισμάτων. Συγκεκριμένα, ένα από τα συμπεράσματα που αντλούνται
από τα παραπάνω σχόλια είναι πως ως επαγγελματίες μουσικοί οι συμμετέχοντες
στην έρευνα ακρόασης, επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από το γεγονός ότι
βρίσκονται σε έναν επαγγελματικό χώρο ηχογραφήσεων όπου ηχογραφούνται
μουσικά κομμάτια τα οποία τις περισσότερες φορές υπόκεινται σημαντική
επεξεργασία. Έτσι, στην ερώτηση περί του αρτιότερου ακουστικού δείγματος η
σύνδεση μεταξύ των εννοιών «άρτιο» και «επεξεργασμένο» ταυτίζονται με την
έννοια «ωραίο» ακριβώς βάσει των εμπειριών των μουσικών σε παρόμοιους χώρους
ηχογραφήσεων. Η υποβόσκουσα πεποίθηση στο σημείο αυτό είναι ότι η μουσική που
ηχογραφείται σε έναν επαγγελματικό χώρο ηχογραφήσεων είναι καλύτερη από αυτή
που ηχογραφείται σε κάποιον άλλο τεχνικά υποδεέστερο χώρο. Έτσι, το δείγμα που
ηχογραφείται με απορροφητή γίνεται αντιληπτό ως πιο οικείο εφόσον είναι έντονες οι
ομοιότητες με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα ηχητικά ερεθίσματα σε κλειστούς
χώρους όπως ένα σπίτι όπου υπάρχουν αντικείμενα με απορροφητικές ιδιότητες όπως
έπιπλα, χαλιά, κουρτίνες κλπ. Το οικείο γίνεται αυτόματα αντιληπτό ως ωραίο. Κατά
συνέπεια, το ωραίο, σε έναν επαγγελματικό χώρο ηχογραφήσεων γίνεται κατανοητό
κατά πάσα πιθανότητα ως παράγωγο υψηλού βαθμού επεξεργασίας.
Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό πως η ταύτιση μεταξύ οικείου και ωραίου
υποστηρίζεται ερευνητικά από ευρήματα υπέρ της χρήσης «ψευδομνήμης»
(confabulation). Σε μία κλασσική έρευνα, οι Nisbett & Wilson (1977) ζήτησαν από
διαφορετικά υποκείμενα να επιλέξουν μεταξύ γυναικείων αξεσουάρ (κάλτσες) που
βρισκόταν τοποθετημένα σε μία κρεμάστρα σε ένα εμπορικό κέντρο. Η συντριπτική
πλειοψηφία των ερωτηθέντων επέλεξε τα αντικείμενα που βρισκόταν στο δεξί μέρος
της κρεμάστρας. Ερωτηθέντες γιατί επέλεξαν το συγκεκριμένο ένδυμα/αξεσουάρ, οι
περισσότεροι αναφέρθηκαν στην υποτιθέμενη καλύτερη ποιότητα του ενδύματος, τις
καλύτερες ραφές κλπ. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι πως όλα τα αντικείμενα της
κρεμάστρας ήταν ακριβώς ίδια, ενώ το μόνο που άλλαζε ήταν η θέση του πάνω σε
αυτή. Η πραγματική αιτία πίσω από τις επιλογές των συμμετεχόντων ήταν ακριβώς η
θέση των αξεσουάρ πάνω στην κρεμάστρα. Ως είθισται, κοιτάζουμε στο δεξί τμήμα
του οπτικού μας πεδίου και κατά συνέπεια τα αντικείμενα που βρίσκονται σε αυτό το
τμήμα μας είναι πιο οικεία, και άρα πιο αρεστά. Για παρόμοιο λόγο οι καταχωρήσεις
στις δεξιές σελίδες των περιοδικών κοστίζουν περισσότερο στους διαφημιζόμενους
από αυτές στις αντίστοιχες αριστερές.
Κατά αυτή την έννοια, confabulation ορίζεται ως η προσπάθειά μας να

ερμηνεύσουμε λογικά επιλογές που κάνουμε χωρίς ιδιαίτερη σκέψη. Όπως στην
περίπτωση του παραπάνω πειράματος στο εμπορικό κέντρο, έτσι και με το χώρο
ηχογραφήσεων, το οικείο ταυτίζεται με το ωραίο. Το ωραίο με τη σειρά του
συνδέεται με το επεξεργασμένο δεδομένης της εμπιστοσύνης στους επαγγελματίες
του χώρου, κλπ. Kάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την αντήχηση, όπως θα δούμε
παρακάτω.
Ο ρόλος των συναισθημάτων σε αυτές τις κρίσεις είναι επίσης προφανής και
είναι πολύ χρήσιμο να λαμβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση των υποκειμενικών
κρίσεων των συμμετεχόντων. Ο ρόλος των συναισθημάτων κατά τις κρίσεις έχει
μελετηθεί σε βάθος από μελετητές διαφόρων περιοχών έρευνας.
Η προαναφερθείσα πεποίθηση ότι συγκεκριμένες αισθητηριακές πληροφορίες

επηρεάζουν την αντίληψη και υποκειμενική κρίση μας χωρίς να το συνειδητοποιούμε,
υποστηρίζεται από διαφορετικά ανεξάρτητα αλιευμένα εμπειρικά ευρήματα. Για
παράδειγμα, οι Schnall et al. (2005) ζήτησαν από τους συμμετέχοντες μιας έρευνας
να προβούν σε ηθική κρίση γραπτών σεναρίων, (επίσης σε μία κλίμακα Likert) που
διάβαζαν καθισμένοι σε ένα ακατάστατο γραφείο στο οποίο υπήρχαν ένα βρώμικο
κουτί πίτσας, ένα δαγκωμένο μολύβι και ένα μεταχειρισμένο ποτήρι αναψυκτικού.
Μια διαφορετική ομάδα συμμετεχόντων έκρινε τα ίδια σενάρια καθισμένοι σε ένα
τακτοποιημένο γραφείο. Αυτοί που καθόταν στο ακατάστατο γραφείο έκριναν
συστηματικά τα σενάρια ως χειρότερα εν συγκρίσει με αυτούς που καθόταν στο
τακτοποιημένο και καθαρό γραφείο. Για παράδειγμα, έκριναν ως «περισσότερο
λανθασμένο» τον χαρακτήρα ενός σεναρίου που κατά λάθος σκοτώνει το σκύλο του
και μετά τον τρώει. Σε διαφορετικές έρευνες, (π.χ. Lerner et al., 1998) υποκείμενα
καλούνται να κρίνουν τους πρωταγωνιστές σεναρίων που πωλούν ένα μεταχειρισμένο
αυτοκίνητο χωρίς να αποκαλύψουν κάποιο πρόβλημα που το αυτοκίνητο έχει, κλπ.,
αφού πρώτα έχουν παρακολουθήσει βίντεο που είναι είτε ουδέτερα είτε προκαλούν
θυμό. Όπως και πριν, τα υποκείμενα που παρακολούθησαν βίντεο που διήγειραν
αρνητικά συναισθηματικά (θυμός) έκριναν αυτά τα σενάριο πιο αυστηρά (απέδωσαν
μεγαλύτερο βαθμό λάθους στους πρωταγωνιστές αυτών).
Αυτό που είναι σημαντικό και ταυτόχρονα παρουσιάζει πρόσθετο ενδιαφέρον

για την παρούσα μελέτη η οποία ακριβώς μελετά τους τρόπους διαχείρισης των
ακουστικών ιδιοτήτων ενός χώρου με σχετικά απλά και μη-μόνιμα μέσα, είναι πως με
τη μεταβολή του ακουστικού προφίλ ενός χώρου μπορεί να εγείρονται διαφορετικά
συναισθήματα στους ακροατές ενός συγκεκριμένου ακουστικού ερεθίσματος. Όπως
καταδεικνύουν τα παραπάνω ερευνητικά αποτελέσματα, ο ρόλος των συναισθημάτων
και η υποσυνείδητη έγερσή τους από φαινομενικά άσχετα αισθητηριακά ερεθίσματα
είναι πολύ σημαντική για τις κρίσεις και κατά συνέπεια για το ευρύτερο φάσμα
συμπεριφορών συμπεριλαμβανομένης της αγοραστικής συμπεριφοράς χωρίς όμως να
υπάρχει περιορισμός μόνο σε αυτή.
Η μουσική αποτελεί ένα ιδιαίτερα ισχυρό μέσο επικοινωνίας μεταξύ των

ανθρώπων. Η άρτια απόδοσή της και διατήρηση ή αντίστοιχη διαχείριση των
συναισθηματικών περιεχομένων του μηνύματος αυτού αποτελεί κλειδί για έναν
στούντιο. Εάν αντίστροφα ένα στούντιο δε λαμβάνει υπόψη τις πτυχές που
αναφέρονται στην ενότητα αυτή, αφήνει ανεκμετάλλευτη μία ιδιαίτερα σημαντική
πτυχή των υπηρεσιών που προσφέρει, τη στιγμή που η διαχείριση της πτυχής αυτής
είναι οικονομικά απόλυτα προσιτή.
Στη συνέχεια, ακολουθούν οι απαντήσεις των συμμετεχόντων στην έρευνα

ακρόασης, και συγκεκριμένα στις ίδιες ερωτήσεις αναφορικά με το ηχητικό αρχείο
των τυμπάνων.
Σx.8.16 Απαντήσεις επεξεργασίας αρχείου Τυμπάνων
Όπως παρατηρούμε τόσο στην περίπτωση ακρόασης του πιάνου όσο και σε αυτή των
τυμπάνων οι ηχογραφήσεις με την χρήση των πάνελ, θεωρούνται περισσότερο
επεξεργασμένες και μάλιστα σε μεγαλύτερο ποσοστό από την πρώτη περίπτωση του
πιάνου. Ως ηχητικά άρτια (Σχ.8.17) επιλέγονται τα αρχεία του «διαχυτή 1» και
«διαχυτή 2». Εδώ στην περίπτωση του απορροφητή, το δείγμα δεν θεωρείται ηχητικά
άρτιο, διότι, η επικράτηση των χαμηλών συχνοτήτων στον ήχο του αρχείου, το
καθιστούν ακατάλληλο για ηχογράφηση τυμπάνων. Αυτό το γεγονός αναδεικνύει την
ανάγκη για ορθή διαχείριση των ακουστικών πάνελ κατά την εφαρμογή τους σε
πραγματικές ηχογραφήσεις και ακροάσεις έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η επίτευξη του
επιθυμητού αποτελέσματος, η παραγωγή δηλαδή ενός ακουστικά άρτιου δείγματος.
Σx.8.17 Απαντήσεις ηχητικής αρτιότητας αρχείου τυμπάνων
Εν συνεχεία, δίνονται οι απαντήσεις στις ίδιες ερωτήσεις για το δεύτερο αρχείο του
πιάνου, αλλά εδώ προστίθεται και η Τρίτη ερώτηση: «Τι ποσοστό αντήχησης
(βάθους/ reverb) πιστεύετε ότι υπάρχει στην ηχογράφηση για το δείγμα (1,2,3,4);»
Σx.8.18 Απαντήσεις επεξεργασίας αρχείου πιάνου (Room micing)

Σx.8.18 Απαντήσεις ηχητικής αρτιότητας αρχείου πιάνου (Room micing)
Σx.8.19 Απαντήσεις αντήχησης αρχείου πιάνου (Room micing)
Αυτό που παρατηρείται και στην περίπτωση αυτή είναι πως τα δείγματα με
χρήση των πάνελ γίνονται αντιληπτά ως περισσότερο επεξεργασμένα. Επίσης σε
συνδυασμό με την τρίτη ερώτηση διακρίνουμε ότι τα δείγματα που περιέχουν
μεγαλύτερο ποσοστό αντήχησης θεωρούνται ως ηχητικά αρτιότερα. Η αίσθηση των
υποκειμένων ότι τα ηχητικά δείγματα με αντήχηση είναι αρτιότερα αυτών χωρίς (ή με
λιγότερη αντήχηση) είναι όπως έχει ήδη αναφερθεί στο κεφάλαιο 2 χαρακτηριστικό
του ανθρώπινου εγκεφάλου να περιλαμβάνει ένα ποσοστό αντήχησης από το χώρο
που βρισκόμαστε κατά την αντίληψη οποιουδήποτε ακουστικού ερεθίσματος. Όπως
επίσης αναφέρεται στο κεφάλαιο 2, η ακρόαση μόνο του απευθείας ήχου ενός
οργάνου μας φαίνεται ξένη και δυσάρεστη. Ένας από τους λόγους που συμβαίνει
αυτό είναι ο η αντήχηση αλλάζει τη χροιά του ήχου μέσω της προσθήκης αρμονικών,
χωρίς όμως να αλλάζει και τονικό του ύψος. Βάσει των παραπάνω, δε θα πρέπει να
προκαλεί έκπληξη ότι τα υποκείμενα της έρευνας ακρόασης κρίνουν ως ακουστικά
αρτιότερα τα ηχητικά δείγματα με αντήχηση.
Τέλος παρατίθενται οι απαντήσεις στις ίδιες ερωτήσεις για το αρχείο

ηχογράφησης φωνής. Όπως παρατηρείται και εδώ οι ερωτηθέντες επιλέγουν και πάλι
σαν πιο άρτιο ηχητικά το δείγμα που θεωρούν ότι έχει υποστεί περισσότερη
επεξεργασία και περιέχει μεγαλύτερο ποσοστό αντήχησης, επιβεβαιώνοντας για
ακόμη μία φορά τα συμπεράσματα που διεξήχθησαν παραπάνω.
Σx.8.20 Απαντήσεις επεξεργασίας Αρχείου φωνής
Σx.8.21 Απαντήσεις επεξεργασίας Αρχείου φωνής
Σx.8.22 Απαντήσεις αντήχησης Αρχείου φωνής

8.4 Συμπεράσματα
Στην εποχή των κοινωνικών μέσων δικτύωσης και την αυξημένη ταχύτητας
μετάδοσης της διαδικτυακής πληροφορίας, οι απαιτήσεις για τη δημιουργία ενός
ιδιαίτερου αισθητικού αποτελέσματος είναι όλο και πιο πιεστικές. Μέσα στη νέα
αυτή αγοραστική πραγματικότητα, σενάρια εφαρμογής και πρότζεκτς που πριν από
λίγο καιρό θα ήταν απλά αδύνατο να πραγματοποιηθούν, σήμερα απαντώνται όλο και
πιο συχνά. Η νέα αυτή τάση για αναζήτηση του «ιδιαίτερου» μετακυλεί την ανάγκη
για συνδυασμών ηχητικών σημάτων που ποτέ πριν δε χρειαζόταν να συνυπάρχουν
αρμονικά σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή από τους συλλαμβάνοντες μιας
τέτοιας «ιδιαίτερης» ιδέας στους τεχνικούς ηχοληψίας που καλούνται να
προσαρμόσουν χώρους, είτε στο στούντιο είτε έξω από αυτό, που έχουν σχεδιαστεί
με διαφορετική φιλοσοφία και πιο συγκεκριμένο ακουστικό προσανατολισμό στις
ανάγκες του αγοραστικού τους κοινού. Ορμώμενη από την αγοραστική αυτή τάση για
προσαρμοστικότητα του σύγχρονου στούντιο και διεύρυνση των υπηρεσιών που
παρέχει, το βασικό κίνητρο για την εκπόνηση της παρούσας εργασίας είναι η
ενδελεχής κατανόηση της δυναμικής που επιδεικνύει η χρήση κινητών και
προσαρμοζόμενων ακουστικών πάνελ διαφορετικών ακουστικών ιδιοτήτων κατά τη
μεταβολή της ακουστικής συμπεριφοράς ενός χώρου.
Η χρήση ακουστικών πάνελ αποτελεί μία από τις πλέον οικονομικά προσιτές
και τεχνικά εύκολα εφαρμόσιμες λύσεις για την κάλυψη αυτών των ποιοτικά και
ποσοτικά συνεχώς αυξανόμενων αναγκών του σύγχρονου αγοραστικού κοινού-
στόχου ενός σύγχρονου στούντιο. Ταυτόχρονα, η φορητότητα των ακουστικών πάνελ
διευρύνει το εύρος υπηρεσιών που ένα στούντιο μπορεί να παρέχει, επιτρέποντας με
τον τρόπο αυτό την πραγματοποίηση ακουστικά άρτιων ηχοληψιών και
ηχογραφήσεων σε χώρους με χαρακτηριστικά ακουστικά γνωρίσματα που
παραδοσιακά περιόριζαν τη χρήση τους. Για το λόγο αυτό, στις προηγούμενες
σελίδες αποτυπώνεται ο ρόλος τέτοιων ακουστικών πάνελ.
Σύμφωνα με την παρούσα εργασία τα ακουστικά πάνελ μπορούν πράγματι να

μεταβάλλουν το συχνοτικό χαρακτήρα του ήχου που προσπίπτει στις επιφάνειες του
περιβλήματος ενός χώρου καθώς και τις ακουστικές παραμέτρους αυτού. Έτσι, τα
αποτελέσματα αυτά επιβεβαιώνουν τις αρχικές υποθέσεις μελέτης κατά τις οποίες το
ακουστικό προφίλ ενός χώρου είναι εύκολα και οικονομικά διαχειρίσιμο. Η ευκολία
και η προσιτότητα χρήσης ακουστικών πάνελ όμως προϋποθέτει τόσο την πλήρη
χαρτογράφηση της ακουστικής συμπεριφορά ενός συγκεκριμένου χώρου, τον ακριβή
προσδιορισμό της πηγής του σήματος που πρόκειται να ηχογραφηθεί καθώς επίσης
και των επιθυμητών κάθε φορά στόχων. Κατ’ αυτή την έννοια, ενώ είναι θεωρητικά
εύκολο να αγοραστούν και τοποθετηθούν ακουστικά πάνελ σε ένα χώρο
ηχογράφησης, απαιτείται ενδελεχής έρευνα και λεπτομερής πληροφόρηση αναφορικά
με το τι είδους και εύρους πάνελ απαιτούν οι διαφορετικές συνθήκες, και πιο είναι το
ύφος που κάθε φορά είναι επιθυμητό να αποδοθεί μέσα από μια συγκεκριμένη
ηχογράφηση.
Η παρούσα εργασία λαμβάνει επίσης υπόψη εμπειρικά ευρήματα από το χώρο

της ψυχοακουστικής έτσι ώστε να παρουσιάσει μια «ολιστική» θεώρηση του τρόπου
κατά τον οποίο το ηχητικό σήμα γίνεται τόσο αισθητηριακά όσο και γνωστικά
αντιληπτό, ποιος είναι ο ρόλος των προηγούμενων υποκειμενικών προσλαμβανουσών
εμπειριών κατά την αντίληψη ενός ηχητικού σήματος και πως αυτές ενεργοποιούν
διαφορετικά συναισθήματα τα οποία τελικώς επηρεάζουν την ανθρώπινη

συμπεριφορά, (συμπεριλαμβανομένης της αγοραστικής).
Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν ακουστικά πάνελ

αποκλειστικά για τις παρούσες ανάγκες μελέτης και χρήσης αυτών σε ένα
συγκεκριμένο χώρο – το Dare Studio στην Κατερίνη Πιερίας (αίθουσα Α΄). Η
ακουστική συμπεριφορά του χώρου αυτού καταγράφηκε, ενώ καθορίστηκε ο αρχικός
χρόνος αντήχησης και οι υπόλοιπες ακουστικές παράμετροι του. Η αρχική κατάσταση
της αίθουσας σχεδιάστηκε και προσομοιώθηκε βάσει του λογισμικού CATΤ-
Acoustic. Η αναφορά αυτής της μελέτης, την οποία ουσιαστικά αποτελεί η παρούσα
εργασία, περιγράφει λεπτομερώς την ανάλυση της συμπεριφοράς τους μέσω του
λογισμικού ακουστικής πρόβλεψης TUCT, την κατασκευή των διαφορετικών
ακουστικών πάνελ (ανακλαστικών, απορροφητικών και διαχυτικών) και τις τελικές
τους μετρήσεις στο χώρο εφαρμογής. Η ακουστική ανάλυση του χώρου
επαναλήφθηκε για κάθε διαφορετικό είδος πάνελ που προστέθηκε στο χώρο και
χαρτογραφήθηκε μέσω του ίδιου λογισμικού, με σκοπό την άμεση καταγραφή των
μεταβολών των ακουστικών χαρακτηριστικών του χώρου.
Τα αποτελέσματα των μετρήσεων αναλύθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν για την

εξαγωγή των συμπερασμάτων που παρουσιάζονται εκτενώς παραπάνω. Συνοψίζοντας
αποδείχθηκε και αποτυπώθηκε με την μορφή πολικών διαγραμμάτων ότι οι
επιφάνειες των πάνελ λειτουργούν σωστά διαχέοντας τον προσπίπτον ήχο και
αποτυπώνοντας την συχνοτική τους απόκριση για κάθε γωνία. Οι μετρήσεις στην
αίθουσα επιβεβαίωσαν την μεταβολή στην ακουστική της κατάσταση
αυξομειώνοντας το χρόνο αντήχησης, ανάλογα με τη χρήση και τη θέση τοποθέτησης
τους μέσα σε αυτή. Επίσης κατά την διεξαγωγή των πειραματικών ηχογραφήσεων για
τα σενάρια χρήσης, αποτυπώθηκε η ολοκληρωμένη λειτουργία και το ευρύ φάσμα
χρήσης τους σε πραγματικές συνθήκες, ολοκληρώνοντας τον σκοπό για τον οποίο
σχεδιάστηκαν εξ αρχής.
Επίσης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απόψεις των μουσικών, που

πήραν μέρος στις ηχογραφήσεις της εργασίας, διότι όπως σχολίασαν με το πέρας
αυτών, η εναλλαγή των επιφανειών των πάνελ επηρέαζε την ερμηνεία τους. Κατά
γενική ομολογία οι απορροφητές οδηγούσαν τους καλλιτέχνες σε μία πιο έντονη
ερμηνεία, δίνοντας τους την αίσθηση ότι πρέπει να αυξήσουν της δυναμικές τους,
κυρίως λόγο της μείωσης της ηχητικής στάθμης και απορρόφησης μεσαίων και
υψηλών συχνοτήτων. Αντίθετα οι διαχυτές προσέδιδαν «ζωντάνια» στο ηχητικό
αποτέλεσμα, τονώνοντας ην αυτοπεποίθηση των μουσικών, διότι κατά την διάρκεια
της εκτέλεσης μέσα στην αίθουσα επικρατούσε η αίσθηση ότι ο ήχος έχει υποστεί
επεξεργασία. Η ηχητική αρτιότητα του ακούσματος συνέβαλε στην πραγματοποίηση
μίας ολοκληρωμένης και πιο αυθόρμητης ερμηνείας.
Οι πιθανοί συνδυασμοί διάταξης, επιλογής επιφάνειας και θέσης μέσα στην

αίθουσα των πάνελ είναι απεριόριστοι. Αυτό γίνεται ακόμη πιο έντονο, εάν
προσθέσουμε σε αυτούς του συνδυασμούς την επιλογή διαφορετικών μικροφώνων
(με διαφορετικές συχνοτικές αποκρίσεις και επιλογές πολικών διαγραμμάτων),
διαφορετικές θέσεις τοποθέτησης αυτών αλλά και την ποικιλομορφία των ηχητικών
πηγών. Έτσι, στο μέλλον η ύπαρξη των πάνελ μεταβλητής ακουστικής στην αίθουσα,
θα αποτελέσουν ένα πεδίο διαρκούς πειραματισμού και έρευνας, παρέχοντας
πληθώρα ηχητικών αποτελεσμάτων. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι μουσικοί
που έλαβαν μέρος στην έρευνα ακρόασης γνωρίζοντας την αίθουσα αλλά αγνοώντας
την ύπαρξη των πάνελ, εξέφρασαν άμεσο ενδιαφέρον, για ηχογραφήσεις και δοκιμές
των χρήσεων τους.
Βιβλιογραφικές αναφορές
Ελληνόγλωσσες
 Καντέλ, Ε., Σβαρτς, Τζ., Τζέσελ, Τ. (2018). Νευροεπιστήμη & Συμπεριφορά,

(μτφ. Καζλαρής Χ., Καραμανλίδης Α., Παπαδόπουλος, Γ. Αθήνα:
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
 Κοντομίχος, Ζαρούχας, Χατζιαντωνίου, (2013). Ακουστική Χώρου, Εκδόσες

Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.(ΕΑΠ)
 Σκαρλάτος Δ. (2008). Εφαρμοσμένη Ακουστική, (4η έκδοση). Πάτρα: Gotsis
Ξενόγλωσσες
 Addis, B. (2009)., A Brief History of Design Methods for Building Acoustics.

In , Proceedings the Third International Congress on Construction History,
Cottbus, May 2009
 Barron M. (1993). Auditorium Acoustics and Architectural Design, London:

Taylor & Francis. 1993
 Bidelman, G.M. και Krishnan, A. (2010). Effects of reverberation on

brainstem representation of speech in musicians and non-musicians. Brain
Res 1355:112–125.
 Broniewski T. (1990). Historia architektury dla wszystkich, 3rd ednIII edn,

Ossolineum, Wroclaw 1990.
 Chodkowskiego, A. (1995). Encyklopedia Muzyki, (Ed.), Warsaw: PWN,

Warsaw 1995.
 Cox, T. J., & D' Antonio, P. (2004). Acoustic absorbers and diffusers: Theory,
design, and application. London: Spon Press
 Doyle, P. (2005). Echo and reverb: Fabricating space in popular music, 1900-
1960. Middletown, CT: Wesleyan University Press.
 Elman, J. L. & McClelland, J. L. (1986). ‘An architecture for parallel

processing in speech recognition: The TRACE model’. In M. R. Schroeder
(Ed.), Speech Recognition. Basel: S. Krager AG.
 Everest F.A. & Pohlmann, K.C. (2009). Master Handbook of acoustics (5th ed)
USA: McGraw Hill
 Frith, C. D. (1992). The Cognitive Neuropsychology of Schizophrenia. LEA,

Hove, UK.
 Frith, C., & Dolan, R. J. (1997). Brain Mechanisms Associated with Top-
Down Processes in Perception. Philosophical Transactions of the Royal
Society, B: Biological Sciences, 29, 352 (1358), pp. σελ.: 1221–30, London.
 Fumo, D. (2019)., 6 echo chambers that shaped the sound of popular music
Retrieved from: https://reverb.com/news/6-echo-chambers-that-shaped-the-
sound-of-popular-musichttps://reverb.com/news/6-echo-chambers-that-
shaped-the-sound-of-popular-music
 Haggard P., Clark, S., Kalogeras, J. (2002). Voluntary action and conscious
awareness. Nature Neuroscience 5: 3, pp. 82-385.
 Hebb, D. O. (1949)., The organization of Behavior. New York: John Wiley.

 Holden, M. (2015). Acoustics of Multi-Use Performing Arts Centers. doi:
10.1201/b18997
 Norris, D., McQueen, J. M., and Cutler, A. (2000). Merging Information in

Speech Recognition: Feedback is Never Necessary. Behavioral and Brain
Sciences, 23, pp.: 299-325.
 Noudoost B., Chang M. H., Steinmetz N. A., & Moore, T. (2010). Top-down
control of visual attention. Current Opinion in Neurobiology, 20, pp. 183–90.
 Pavlov, I.P. (1927). Translated by Anrep GV. Conditioned Reflexes: An

Investigation of the Physiological Activity of the Cerebral Cortex. Nature, 121
(3052): 662-664. Bibcode:1928 Natur. 121. 662D. doi:10.1038/121662a0.
 Reznikoff, I. and Dauvois, M. (1988). Bulletin de Ia Societe Prehistonque

Francaise, (85, .p p. 238-246; 1988).
 Rossing, T.D. (Ed.) (2007) Springer Handbook of acoustics. USA: Springer

Science-Bussines Media
 Samuel, A.G. (1997). Lexical Activation Produces Potent Phonemic Percepts.

Cognitive Psychology, 32, pp.: 97–127.
 Tajadura-Jiménez, A., Larsson, P., Väljamäe, A., Västfjäll, D., Kleiner, M.
(2010). When room size matters: acoustic influences on emotional responses
to sounds. Emotion. 10, 3, pp.: 416-22
 Thagard, P. και Nussbaum, D. (2014). ‘Fear-Driven Inference: Mechanisms of
Gut Overreaction’. In Lorenzo Magnani, Model-Based Reasoning in Science
and Technology: Theoretical and Cognitive Issues. Springer.
 Uncapher, M. R., Hutchinson, B. J. & Wagner, A. D. (2011). Dissociable
Effects of Top-Down and Bottom-Up Attention During Episodic Encoding.
The Journal of Neuroscience. 31, (35), pp. 12613–28.
 Valente, M. and Hosford-Dunn, H. (2008). Audiology. New York [etc.]:

Thieme.
 Lerner, J., Goldberg, J., & Tetlock, P. E. (1998). Sober Second Thought: The
Effects of Accountability, Anger, and Authoritarianism on Attributions of
Responsibility. Personality and Social Psychology Bulletin, 24, pp. 563–74.
 Nisbett, R. E., and Wilson, T. (1977). Telling More Than We Can Know:
Verbal Reports on Mental Processes. Psychological Review, 84, pp. 231–59.
 Schnall, S., Haidt, J., & Clore, G. L. (2005). Disgust as Embodied Moral
Judgment. Unpublished Manuscript, Department of Psychology, University of
Virginia.
 Von Bekesy, G. (1960). Experiments in Hearing. E. G. Wever (Ed. & Transl.).

New York: McGraw-Hill
 ITU-R (2019). General methods for the subjective assessment of sound

quality, [Recommendation brochure]. Retrieved from:
https://www.itu.int/dms_pubrec/itu-r/rec/bs/R-REC-BS.1284-2-201901-
I!!PDF-
E.pdf?fbclid=IwAR0nT2ylcDBGr17efwEmNjELJONdEWH6snvzlVOZk8uR
JvUtNBWb2HcIIh4, on September 10, 2019.
Διαδικτυακές πηγές
 Charisma Audio. (2019, September 15). Ανακτήθηκε από 2.

http://www.charismaaudio.com/?page_id=2121
 AqFlex variable acoustics system. (2019, September 15). Ανακτήθηκε από
https://youtu.be/ZPsXJGK6iAQ
Παράρτημα
Ερωτηματολόγια Έρευνας ακρόασης
Πραγματοποιήστε ακρόαση των τεσσάρων μουσικών δειγμάτων πιάνου. Στην

συνέχεια επαναλάβετε την ακρόαση και απαντήστε στην παρακάτω ερώτηση,
μαρκάροντας με (Χ) το κατάλληλο τετράγωνο.
Σε τι βαθμό πιστεύετε ότι έχει υποστεί επεξεργασία το δείγμα 1:
καθόλου Πολύ Λίγο Πολύ Πάρα

Λίγο Πολύ
Το δείγμα 2:

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ
Σχόλια:…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………
……………………………….…………………………………………………………
……………...…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………
Στην συνέχεια επαναλάβετε την ακρόαση και απαντήστε στην παρακάτω ερώτηση,
Πόσο άρτιο πιστεύετε ότι είναι ηχητικά το δείγμα 1:

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ
Σχόλια:…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………
……………………………….…………………………………………………………
……………...…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………
Πραγματοποιήστε ακρόαση των τεσσάρων μουσικών δειγμάτων τυμπάνων. Στην


Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ
Σχόλια:…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………
……………………………….…………………………………………………………
……………...…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ
Σχόλια:…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………
……………………………….…………………………………………………………
……………...…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………
Πραγματοποιήστε ακρόαση των τεσσάρων μουσικών δειγμάτων πιάνου. Στην


Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ
Σχόλια:…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………
……………………………….…………………………………………………………
……………...…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ
Σχόλια:…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………
……………………………….…………………………………………………………
……………...…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………
Τι ποσοστό αντήχησης (βάθους/reverb) πιστεύετε ότι υπάρχει στην ηχογράφηση για

το δείγμα 1:

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ
Σχόλια:…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………
……………………………….…………………………………………………………
……………...…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………
Πραγματοποιήστε ακρόαση των δύο μουσικών δειγμάτων φωνής. Στην συνέχεια

επαναλάβετε την ακρόαση και απαντήστε στην παρακάτω ερώτηση, μαρκάροντας με
(Χ) το κατάλληλο τετράγωνο.

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ
Σχόλια:…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………
……………………………….…………………………………………………………
……………...…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ
Σχόλια:…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………
……………………………….…………………………………………………………
……………...…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………
Τι ποσοστό αντήχησης (βάθους /reverb) πιστεύετε ότι υπάρχει στην ηχογράφηση για
το δείγμα 1:

Λίγο Πολύ

Λίγο Πολύ
Σχόλια:…………………………………………………………………………………
…...……………………………………………………………………………………
……………………………….…………………………………………………………
……………...…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………
Υπεύθυνη Δήλωση Συγγραφέα:

Δηλώνω ρητά ότι, σύμφωνα με το άρθρο 8 του Ν.1599/1986, η παρούσα εργασία
αποτελεί αποκλειστικά προϊόν προσωπικής μου εργασίας, δεν προσβάλλει κάθε
μορφής δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, προσωπικότητας και προσωπικών
δεδομένων τρίτων, δεν περιέχει έργα/εισφορές τρίτων για τα οποία απαιτείται άδεια
των δημιουργών/δικαιούχων και δεν είναι προϊόν μερικής ή ολικής αντιγραφής, οι
πηγές δε που χρησιμοποιήθηκαν περιορίζονται στις βιβλιογραφικές αναφορές και
μόνον και πληρούν τους κανόνες της επιστημονικής παράθεσης.

std122615 Moumoulikas Eleftherios PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

std122615 Moumoulikas Eleftherios PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών

"Ακουστικός Σχεδιασμός και Ψηφιακός Ήχος"

Επιβλέπων καθηγητής: ΚΑΛΛΙΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Πάτρα, Ιούλιος 2019

Επιτροπή Επίβλεψης Διπλωματικής Εργασίας

Επιβλέπων Καθηγητής: Συν-Επιβλέπων Καθηγητής:

Πάτρα, Ιούλιος 2019

Μεταβλητή ακουστική, Κινητά ακουστικά πάνελ, Ανάκλαση, απορρόφηση, διάχυση

Variable acoustics, Portable acoustic panels, Diffusion, Reflection, Absorption

6.2.3 Μετρήσεις Πάνελ........................................................................................87

*Όλα τα αρχεία της παρούσας εργασίας βρίσκονται στον σύνδεσμο:

1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

Αναπόφευκτα, η κρίσιμη αυτή διαδικασία επικοινωνίας επηρεάζεται από τα

Αυτό το πρόσφατα αποκτημένο σύστημα αισθητηριακών αξιών, σε συνάρτηση

Συγκεκριμένα, η παρούσα μελέτη εστιάζει στη μελέτη και κατασκευή κινητών

Θέλοντας να παρουσιάσει μία οριζόντια απεικόνιση όλων των πτυχών του

Συγκεκριμένα, μετράται η αρχική κατάσταση του (απουσία πάνελς) του χώρου,

1.1 Αισθητηριακή αντίληψη και ανθρώπινος εγκέφαλος

1.1.1 Εμείς και ο κόσμος

Οι ικανότητες αυτές βασίζονται στις ακριβείς ενώσεις μεταξύ των μυριάδων

Ο βαθμός δημιουργίας συνδέσεων στον ανθρώπινο εγκέφαλου επηρεάζεται από

Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον ήχο επίσης υπόκειται σε επιδράσεις από

1.1.2 Το ανθρώπινο ακουστικό σύστημα

Οι πληροφορίες που συλλαμβάνουν τα δύο ώτα συνδυάζονται στο εγκεφαλικό

Η πολυπλοκότητα της αισθητηριακής αντίληψης δεν περιορίζεται στην

αποθηκευμένες αυτές μνήμες επηρεάζουν την αισθητηριακή αντίληψη με

Στη υπάρχουσα βιβλιογραφία, τα αποτελέσματα αυτά γίνονται κατανοητά με

Χωρίς να αναφερόμαστε στις λεπτομέρειες αυτών των προτάσεων, αυτό που

1.1.4 Αλλοιώσεις της συνειδητής αίσθησης του εξωτερικού ερεθίσματος

Βάσει αυτών των αποτελεσμάτων oι Haggard κ.ά. υποστηρίζουν πως ο

΄Όπως φαίνεται παρακάτω, η επιρροή από προηγούμενες εμπειρίες είναι

1.1.5 Εξωτερικοί παράγοντες

Η αντίληψη και η επεξεργασία ηχητικών σημάτων γίνεται ακόμη

Αξίζει να σημειωθεί πως η ακουστική εμπειρία θα ήταν πολύ διαφορετική από

Οι εξωτερικοί αυτοί παράγοντες επιρροής του ηχητικού σήματος είναι τόσο

Οι Bidelman και Krishnan (2010), για παράδειγμα, δείχνουν πως η εκτεταμένη

εμπειρία εν συγκρίσει με μια ακουστική εμπειρία σε ένα μεγαλύτερο χώρο, επειδή οι

Κατά αυτή την έννοια, η διαχείριση της αντήχησης με σκοπό τη διαμόρφωση

1.2 Χρόνος αντήχησης και ακουστικές παράμετροι

1.2.1 Sabine - Eyring- Norris, χρόνος Αντήχησης RT

απλή παρατήρηση υφιστάμενων κατασκευών. Οι όποιες προσπάθειες για τη βελτίωση

Η πρώτη ακουστική παράμετρος που ποσοτικοποιείται είναι ο «χρόνος

Μεταξύ άλλων, οι παράμετροι αυτές καθώς και το τι αντιπροσωπεύει η κάθε

Ο Sabine έπειτα από πληθώρα πειραμάτων διαπίστωσε ότι η ακουστική

Όπου S το εμβαδό του χώρου σε m2 και a η μέση ηχο-απορρόφηση του χώρου.

Για μετρήσεις του χρόνου αντήχησης σε χώρους με ύπαρξη θορύβου

Χρόνος Αντήχησης RΤ 30 : Ο χρόνος RT30 ορίζεται ως δύο φορές ο χρόνος

Χρόνος Αντήχησης RΤ 20 : Σε αναλογία με τον RT30, ο RT20 ορίζεται ως

1.2.2 Χρόνος πρώιμης απόσβεσης – Ευκρίνεια - Διακριτότητα

Clarity (C50,C80): Η Ευκρίνεια χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει την

Κατά αυτή την έννοια, ως ευκρίνεια ορίζετε η «ικανότητα του χώρου» να

Definition (D50, D80): Η Διακριτότητα σε αντιστοιχία με την Ευκρίνεια ορίζεται

2. ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΤΑΘΕΡΗ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ

2.1 Αρχιτεκτονική, Ακουστική και Μουσική…

2.1.1 Προϊστορία και αρχαιότητα

Κατά τη Ρωμαϊκή εποχή κατασκευάζονται ωδεία – ουσιαστικά χώροι με

Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι στις παραπάνω περιπτώσεις ιδιαίτερη

Σχ.2.1 Αρχαίο Ελληνικό θέατρο

Σχ.2.2 Ο Ναός Aula Palatina του 4ου αιώνα μ.Χ.

2.1.2 Αναγέννηση, Μπαρόκ, Κλασικισμός

Κατά τη Μπαρόκ εποχή (17ος-18ος αιώνας) γίνονται διάφορες απόπειρες

2.1.3 20ος Αιώνας

παίζεται η μουσική. Όπως παλαιότερα η ακουστική των χώρων ήταν αλληλένδετη με