Professional Documents
Culture Documents
REKL A M A I MUZ YK A
www.dimaq.pl
2 iab.org.pl
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
SPIS TREŚCI
2 Raport
3 Przedmowa
4 Muzyka cyfrowa w 2016 roku
12 Polski rynek muzyki cyfrowej, a reklama
16 Potencjał biznesowy i reklamowy muzyki cyfrowej
22 Podsumowanie
AUTORZY
dr Piotr Turek
Teresa Wierzbowska
Michał Pluta
Leszek Śledziński
iab.org.pl
1
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
RAPORT
Geneza i rozwój cyfrowego rynku audio w Polsce jako
nowego medium reklamowego. Modele sprzedaży
muzyki w sieci, analiza największych projektów
realizowanych w kraju i możliwości reklamowych
powiązanych z muzyką.
2 iab.org.pl
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
PRZEDMOWA
W ostatniej dekadzie jesteśmy świadkami ogromnych zmian na rynku
muzycznym i szeroko pojętego audio. Wszystko to za sprawą internetu
i jego wpływu na sposób konsumpcji treści audio wywołanej łatwością
z jaką możemy mieć do tych treści dostęp, niestety nie zawsze z
poszanowaniem istniejącego prawa. Efektem tego jest pojawienie się
zupełnie nowych usług i modeli biznesowych, również opartych na
modelu reklamowym. Raport IAB Polska pomaga lepiej zrozumieć
rynkowe zmiany i stanowi dobrą podstawę do tworzenia strategii
skutecznych rynkowych.
Włodzimierz Schmidt
Prezes zarządu IAB Polska
dr Piotr Turek
REDAKCJA
Skład: Zdjęcia artystów dzięki uprzejmości:
Tomasz Klamczyński, Marcin Malinowski Sony Music Entertainment Poland, Universal Music Polska
Zdjęcia instrumentów: i Independent Digital
Marcin Malinowski
Raport przygotowany został w ramach prac
Grupy Roboczej Audio Wideo IAB Polska
iab.org.pl
3
Muzyka cyfrowa
w 2016 roku
Justin Timberlake, źródło: Sony Music Entertainment Poland Po czym możemy poznać, że serwis jest legalny?
Po tym, że jego właściciel odprowadza twórcom
W
erze cyfrowej muzyka napędza całą go- muzyki przynajmniej część wynagrodzenia. Odbywa
spodarkę – z 10. najczęściej ogląda- się to najczęściej za pośrednictwem wytwórni lub
nych filmów wideo na serwisie Youtube, agregatora muzyki, oraz często również poprzez
10. stanowią teledyski1, a wśród 10. najbardziej lu- organizację zbiorowego zarządzania prawami
bianych osób na Facebooku, 7. to muzycy.2 Na liście autorskimi (OZZ), jak ZAIKS (kompozytorzy), STOART
10. najczęściej obserwowanych osób na Twitterze (wykonawcy), ZPAV (producenci). Tak, w dużym
znajduje się aż 7. muzyków.3 W 2016 roku przemysł uproszczeniu, prezentuje się poprawny, muzyczny
muzyczny, w tym twórcy i ich pośrednicy, oraz oto- model biznesowy – klient przekazuje pieniądze do
czenie biznesowe, mają przed sobą trzy główne wy- serwisu muzycznego, a procent wydanej przez niego
zwania: rozwój technologii, dostosowanie muzycz- kwoty trafia do twórcy muzyki jedno lub dwutorowo,
nych modeli biznesowych i serwisów, oraz dalsza bezpośrednio lub pośrednio – jednak finalnie twórca
edukacja społeczeństwa, w zakresie poszanowania dostaje swoje wynagrodzenie. Tak więc, jeśli na
własności intelektualnej. Wyzwania te, z perspekty- głównej stronie serwisu muzycznego widzimy utwór
wy krótkoterminowej, mogą wydawać się nieopłacal- Justina Timberlake’a, warto upewnić się, czy Sony
ne nawet dla graczy rynku rozrywki w Polsce. Dzie- Music, oraz organizacje zbiorowego zarządzania
je się tak, między innymi, z powodu olbrzymiej skali reprezentujące Justina, otrzymują z tego tytułu
przyzwyczajeń spływających do świata cyfrowego wynagrodzenie. Mogą być też przypadki, gdy twórcy
z ubiegłej ery przed-internetowej. W dłuższej perspek- nie reprezentuje pośrednik, lub też reprezentuje go
tywie, dalszy rozwój rozwiązań mobilnych jest bez- inny podmiot niż wytwórnia – np. agregator muzyki
cyfrowej, a nawet inny niż OZZ – tak się dzieje
1. Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_most_viewed_ w przypadku muzyki określanej mianem „royalty free”,
YouTube_videos lub w przypadku, gdy twórca zrzekł się pośrednictwa
2. Źródło: http://www.statista.com/statistics/269304/international-
-brands-on-facebook-by-number-of-fans/ OZZ na dany utwór, obszar, lub generalnie.
3. Źródło: http://twittercounter.com/pages/100
iab.org.pl
5
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
Dni firm i instytucji zarabiających na cudzej własno- korporacji i firm z nimi współpracujących.
ści intelektualnej, są od dawna policzone i kwestią Telekomy i firmy technologiczne odpowiadają za
czasu jest ich zniknięcie z internetu. W serwisach dostarczenie coraz bardziej przyjaznych narzędzi
tych ubywa klientów, kolejne usługi są zamyka- - łatwych w obsłudze, intuicyjnych serwisów mu-
ne, lub czeka je rewizja zgodności z prawem pro- zycznych i rozrywkowych: Youtube, RMFon, eskaGO,
wadzonych biznesów. Sam katalog nielegalnych Muzodajnia, Spotify, czy iTunes, to tylko niektóre
serwisów muzycznych jest często niesprawdzany z tych najbardziej popularnych w naszym kraju.
i niekontrolowany w zakresie chociażby zgodno- Ponadto, wiele z tych usług muzycznych jest ofe-
ści opisu plików, czy metadanych w nim zawartych. rowanych we współpracy z operatorami sieci ko-
W takim otoczeniu biznesowym nie warto się poru- mórkowych. Dlaczego, największe firmy sektora
szać. Szczególnie, gdy inwestycja finansowa np. w po- teleinformatycznego inwestują w muzykę? Jak
staci reklamy w legalnym serwisie muzycznym, rodzi podaje Gazeta Prawna „Streaming, czyli TV przez
spiralę działań po stronie ich właścicieli – telekomów, Internet, powoduje gwałtowny wzrost transferów
firm technologicznych, potentatów internetowych, danych w sieciach komórkowych. Przykładowo
również domów mediowych i agencji reklamowych. w T-Mobile w styczniu 2014 roku klienci wykorzy-
Nie zapominajmy przy tym, że wsparcie świata mu- stali 2767 TB danych, o 50 proc. więcej niż rok
zyki, to istotny wkład w rozwój nas samych, naszą wcześniej (…) Z badań przeprowadzonych w 2013
wrażliwość na sztukę oraz ludzi, muzykalność i men- r. na potrzeby „Diagnozy społecznej” wynika, że
talność. W końcu mówimy o produktach kultury i do- osoby, które mają w domu łącza o wyższej prze-
robku całego społeczeństwa cyfrowego, w wymiarze pustowości, spędzają wyraźnie więcej czasu na
globalnym. korzystaniu z Internetu. Wśród użytkowników łą-
czy o prędkości 60 Mb/s lub szybszych średni
Internet i dostęp mobilny do zasobów sieci, to ol- czas spędzany w sieci to 18 godzin tygodniowo.
brzymia rewolucja – być może jedna z największych Posiadający wolniejsze łącza korzystają z niej śred-
i najszybszych zmian w życiu człowieka. Komunika- nio 10 godzin w tygodniu”.4 Tak więc rozrywka, w tym
cja, dostęp do rozrywki i informacji, ale także możli- muzyka, wywołują postęp oraz generują zaintereso-
wości edukacji, to tylko niektóre z najważniejszych wanie nabywców usług Internetowych i np. telewizji
aspektów, które ulegają nagłej i nieprzewidzianej satelitarnej.
metamorfozie. Za muzykę trzeba było płacić od za-
wsze – chyba, że twórca zdecydował się udostępnić Serwisy z legalną muzyką powinny być przynajmniej
ją za darmo lub ustalał własne, odrębne zasady. Wraz tak łatwe w obsłudze i powszechnie dostępne,
z rozwojem Internetu i wzrostem jego bezpieczeń- j a k te n i e l e g a l n e . L e g a l n e s e r w is y i u s ł u g i
stwa, twórcy na nowo szukają dróg do kontrolo- chcą być dopasowane do klienta przyszłości,
wania tego, na jakich zasadach konsumowany a skoro tak wysoko zawieszona jest poprzeczka,
jest ich muzyczny produkt. Powiązanie reklamy nakłady na rozwój technologiczny tych rozwiązań
i muzyki, wymusza na serwisach muzycznych organi- muszą być nieprzer wane. Chodzi tu nie tylko
zację procesu dostępu do statystyk i analiz. Dzieje się o dostęp do statystyk, ale również bezpieczne
tak na skutek zapotrzebowania zgłaszanego nie tylko logowanie, wiarygodność danych, przejrzystość
przez potencjalnych i obecnych reklamodawców, ale zasad i biznesu, oraz wiele innych czynników
i samych twórców. wymaganych przez klientów. W Polsce, pieniądze
z legalnej muzyki cyfrowej płyną m.in. poprzez:
Świat muzyczny ma przed sobą trzy wielkie ÎÎ serwisy radia internetowego: RMFon, eskaGO,
w yzwania: rozwój technologii, dostosowanie ÎÎ serwis YouTube.com,
muzycznych modeli biznesowych i serwisów, ÎÎ serwisy ringback-tones u operatorów
oraz dalsza edukacja społeczeństwa w zakresie komórkowych (T-Mobile – Granie na Czekanie,
poszanowania własności intelektualnej. Orange – Halo Granie, Play – Muzyka na
Czekanie, Plus – Czasoumilacz, Halo Dzwonek
Pierwsze wyzwanie to rozwój technologii, która dla klientów czterech sieci jednocześnie),
z u wa g i n a p ot r ze b ę o g ro m nyc h n a k ł a d ów 4. Źródło: http://serwisy.gazetaprawna.pl/telekomunikacja/
finansowych stanowi, jak do tej pory, domenę dużych artykuly/814153,telewizja-na-smartfonie-polacy-pokochali
-streaming.html
6 iab.org.pl
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
ÎÎ serwis Muzodajnia – sieć Plus, sku jak ipla, czy muzyki w oczekiwaniu na połącznie
ÎÎ inne serwisy muzyczne i rozrywkowe operatorów – ringback-tones.
komórkowych – T-Mobile, Orange, Play,
ÎÎ serwisy właścicieli sprzętu audio i producen- Drugie wyzwanie to dostosowanie muzycznych mo-
tów telefonów (Sony, Samsung, HP, Microsoft, deli biznesowych i serwisów. Próby przenoszenia
Apple), części prawideł i sposobów postępowania z dawnej
ÎÎ subskrypcyjne serwisy streamingowe, których epoki do Internetu, wywołują zaburzenia i perturba-
właścicielami w pewnej mierze są duże wytwór- cje, a to dlatego, że w sieci nie wszystko działa tak
nie muzyczne, a więc m.in. Spotify, czy Deezer. samo jak w realnym świecie. Panują tu inne sposo-
by zabezpieczeń, inne metody konsumpcji, płatności
W rozwoju serwisów muzycznych, najistotniej- (chociażby SMS lub przelew, a nie banknot z portfela).
szy jest wkład finansowy, który w Polsce bardzo Ludzie ery cyfrowej mają inne możliwości, a potencjał
często pochodzi od operatorów komórkowych jak i arsenał zagrożeń jest olbrzymi, tak więc zasady
(T-Mobile w Granie na Czekanie, Orange w rela- funkcjonowania muszą być dopasowane do rzeczy-
cji z Deezer i Halo Granie, Play i T-Mobile oraz nc+ wistości, ale i przyszłości.
z Wimp (obecnie Tidal), Plus/Cyfrowy Polsat i ipla,
Muzodajnia). Ważna jest przy tym rola głównych me- Jeszcze do niedawna, przedsiębiorstwa
diów radiowo-telewizyjnych oraz producentów sprzę- masowo produkujące muz ykę na p ł ycie CD,
tu do rozrywki i niezależnych technologicznie twór- miał y swoisty monopol technologiczny, k tór y
ców serwisów. Same rozwiązania muzyczne potrafią sprawia ł, że jako jedyne mog ł y w ydawać
coraz więcej, oferują muzykę we wszystkich znanych muz y kę na n o ś nik u . O n e te ż us tala ł y c e n ę ,
i popularnych formatach oraz metodach dostępu, k tóra nigdy nie by ł a efek tem gr y si ł popy tu
np. w postaci: downloadu pliku jak iTunes, strumienia i podaż y wolnego r ynku. Obecnie, w świecie
audio jak Spotify, strumienia wideo koncertu, teledy- cyfrowej muzyki, zaczynamy wszystko od zera
WYPOWIEDŹ EKSPERTA
Marina - wokalistka
iab.org.pl
7
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
8 iab.org.pl
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
my mogli odsłuchać/zobaczyć reklamy – np. jeśli Dużą popularnością cieszą się również serwisy mu-
zdecydowaliśmy się w ten sposób płacić za serwis, zyczne oferujące strumieniowanie live. Stanowią one
czy też za usługi operatora lub dostawcy mediów serwisy radiowe sygnowane przez czołowych nadaw-
i rozrywki. Pewne doświadczenia w tej materii zbie- ców w Polsce: RMFon (Grupa RMF), eskaGO (Grupa
rał od kilku lat Polkomtel, który oferował m.in. karty ZPR Media). Są one naturalnym sposobem odbioru
pre-paid, z możliwością doładowania minut na po- najpopularniejszych stacji radiowych w Internecie, sta-
łączenia i puli SMS do wykorzystania, w zamian za nowiąc jednocześnie rozszerzenie oferty z możliwo-
konsumpcję reklam poprzez wideo/audio IVR. ścią jeszcze ściślejszego formatowania, co przekłada
się na możliwość lepszego targetowania kampanii
Przychody operatorów komórkowych będą ewo- on-line. Platformy radiowe strumieniujące sygnał live
luowały, a usługi dodane w telefonach będą nabie- są dostępne dla polskich użytkowników bezpłatnie,
rać coraz większego znaczenia. Już teraz powstają oferując w zamian kontakt z reklamami typu In stream
nowe serwisy muzyczne określane mianem stre- oraz display. Różnica między radiami internetowymi,
amingu audio, a więc usługi polegające na przesy- a serwisami streamingowymi, od strony bizneso-
łaniu za pośrednictwem sieci strumienia z muzyką, wej, widoczna jest okiem twórcy i jego pośredników.
zamiast pliku mp3. W Polsce stale rośnie liczba osób W świecie radia internetowego dominuje zasada przejęta
streamujących legalną muzykę za darmo z sieci, z tradycyjnych rozgłośni, a więc twórca otrzymu-
w zamian za kontakt z reklamami, lub płacących je wynagrodzenie odprowadzane przez właściciela
za dostęp premium 10 lub 20 złotych co mie - radia do ZAIKS – nie ma tutaj zazwyczaj, jak w przy-
siąc. Pułap ten wyznaczył Cyfrowy Polsat wpro- padku streamingu audio, usługi ringback-tone, czy
wadzając streamingowe Muzo. Po Muzo, na downloadu, przepływu finansowego dla producenta
krajowym rynku zawitały światowe serwisy stre- i twórców za pośrednictwem wytwórni lub agrega-
amingowe, jak Spotify, Deezer i Wimp (Tidal), jed- tora, oraz osobnych przez OZZ. Podobnie, nie jest
nak mimo niechęci sporej części branży muzycznej wymagana zgoda twórcy na emisję jego twórczo-
(w szczególności przedstawicieli dużych wytwór- ści – jak długo rozliczany jest ZAIKS. Nie zmienia
ni, którzy chętniej widzieliby światowy poziom cen to faktu, że obecnie istnieją dwa rozdzielne świa-
w naszym kraju), ceny 0zł, 10 i 20 zł są obecnie ty realizowane przez różne i często konkurencyjne
powszechnie stosowane w serwisach streamin- instytucje – świat radia i świat streamingu audio. Na
gowych w Polsce. Oczywiście, to o wiele taniej, niż styku internetowych serwisów radiowych i streamin-
w wielu krajach Unii Europejskiej, jednak ceny te wy- gowych dochodzi do różnych kolizji, ale i synergii,
dają się być dopasowane do możliwości Polaków. więc kto wie, czy w niedalekiej przyszłości nie pojawią
się serwisy dające mix możliwości radia i streamingu,
Ocenia się, że około 10-25% klientów serwisów a nawet downloadowego, czy ringback-tone i wideo.
streamingu audio decyduje się przejść do modelu Taka synergia może jeszcze bardziej uprościć kon-
premium, płacąc miesięcznie 10 zł lub 20 zł. 5 sumpcję muzyki i przyciągnąć kolejnych klientów
Zapewnia im to komfort nie tylko braku reklam, lecz do legalnych usług muzycznych. Nierzadko, poprzez
także pełnego dostępu do bazy muzyki oferowanej łatwy dostęp, radio jest zwykle pierwszym miejscem,
w ramach danego serwisu i nielimitowanej możliwości gdzie słuchacze poznają nowe utwory, których potem
słuchania jej na różnych urządzeniach, także bez szukają w internecie i serwisach streamingowych.
dostępu do sieci (tryb off-line). Nadal problematyczna
zdaje się być kwestia wyłączania reklam w wersjach Zachodzące w muzyce zmiany nie są bez znacze-
premium i w przyszłości serwisy tego typu chętniej nia, nie tylko dla wytwórni muzycznych, których role,
będą pozostawiać reklamy włączone, za to oferować z roku na rok, zmieniają się diametralnie, ale również
dodatkowy content premium – pamiętajmy, że dla różnych instytucji i firm pośredniczących, jak
jesteśmy na początku rozwoju tego typu rozwiązań np. grono firm muzycznych działających pomiędzy
i również branża reklamowa powinna włączyć się OZZ jak ZAIKS a twórcą – np. publisherzy. Istotne
w wypracowanie nowych rozwiązań – skoro klienci jest również, jak klient chce mieć podaną muzykę, czy
coraz częściej rozumieją zastosowanie reklamy jako chce słuchać tego czego sam świadomie szuka, czy
formy opłaty za muzykę. może chce, by ktoś mu doradził poprzez newsletter,
playlisty, lub dobór nagrań w audycji radiowej. Przy-
5. Źródło: https://press.spotify.com/au/information/
iab.org.pl
9
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
szłość może być jeszcze bardziej zagmatwana, gdyż mp3 powinna kształtować się bliżej 1 zł, 2 zł, 5 zł,
serwisy audio będą oferować również wideo, a to czy a może 10 zł lub 50 zł? Czy klient chce płacić co po-
mamy do czynienia z downloadem i streamingiem bierany lub odtwarzany plik, a może chce mieć dostęp
przestanie mieć znaczenie, podobnie jak to czy do do zbioru muzycznego? Może wcale nie chce pobie-
konsumpcji muzyki używamy telefonu, samochodu, rać plików na telefon, gdyż woli posłuchać strumie-
pralki, czy innego urządzenia z odstępem do sieci. nia audio lub zobaczyć teledysk on-line, jako stream
audio-wideo? Być może już niebawem warto będzie
Trzecie wyzwanie to dalsza edukacja społeczeństwa zaoferować klientom o wiele szersze spektrum serwi-
w zakresie poszanowania własności intelektualnej. sów – niech sami sobie wybiorą jak chcą konsumo-
wać content. W świecie muzyki rządzą konsumenci,
Całe otoczenie przemysłu muzycznego pracuje nad ich intuicja, upodobania, znajomość Internetu, oraz
tym, aby odbiorcy muzyki zrozumieli, że korzystanie możliwości ich urządzeń mobilnych.
z legalnych źródeł jest dla nich opłacalne. Jednym
z nielicznych przykładów działań w zakresie edukacji Edgar Berger, prezydent Sony Music Entertainment
w tym zakresie jest inicjatywa Oglądaj-Legalnie.pl pro- skomentował zachodzące przemiany w taki sposób:
wadzona na polu wideo. Analogiczne działania warto „na początku twierdzono, że cyfrowa rewolucja
jest przełożyć również na rynek audio. Wypuszczanie zabija muzykę. Prawda jest taka, że jest to jedyny
pieniędzy poza obieg polskiego, legalnego przemysłu ratunek. Jestem absolutnie przekonany, że te dane
muzycznego, osłabia naszą gospodarkę, kulturę i ob- wyznaczają nowy początek. Rynek ma powody do
niża ich poziom. W pewnym momencie może wręcz optymizmu”.6 Jeszcze w 1999 roku dochody całej
dojść do sytuacji permanentnego braku pieniędzy na branży muzycznej wyniosły 28,6 mld dolarów.
różne inicjatywy, na które jeszcze kilka lat temu wy- Później jednak rozkwitło internetowe piractwo
dawano miliony złotych. Wszystko to przez błędną i nastały czasy kryzysu dla przemysłu muzycznego,
alokację i cyrkulację pieniądza w nielegalnym świe- a winą obarczano właśnie cyfrową technologię,
cie muzyki. Postawmy się w roli twórcy - jeśli na ryn- w tym Internet. Wtedy to Steve Jobs stworzył
ku przedstawiamy nowy produkt, który jest dobrem serwis muzyczny iTunes, oparty na płatnościach
pożądanym przez masowego odbiorcę, jednak jego za utwór lub album i pe łnej kompat ybilności
cena została sztucznie ustalona przez potencjalnych z produktami Apple. Projekt okazał się sukcesem,
klientów na zero złotych, to możemy zrobić tylko trzy choć są kraje jak Polska, gdzie konsumenci chętniej
rzeczy: zaakceptować, rozdawać muzykę za darmo wybierają rodzime rozwiązania i tak u nas, zamiast
i nie zarabiać; pozostawić dla siebie lub próbować zli- usługi iTunes do pobierania utworów, w ostatnich
kwidować dostępność muzyki w sieci i nie zarabiać;
6. Źródło: http://muzyka.interia.pl/pop/news-rynek-muzyczny-
albo też spróbować zarabiać. Czy zatem cena za plik -optymizm-branzy-udalo-sie-zazegnac-kryzys,nId,1660024
WYPOWIEDŹ EKSPERTA
10 iab.org.pl
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
latach, chętniej wybierali np. serwis Muzodajnia wyznaczają dobrą prognozę dla przemysłu muzycznego
by pobrać mp3 na telefon lub na komputer. iTunes na przyszłość, tym bardziej, że usługi z modelem
w formie, w jakiej występuje obecnie, wydaje się subskrypcyjnym przyzwyczajają nas do nowych
nieco przestarzałym modelem dostępu do muzyki zasad i metod płatności premium, oraz kontaktu
i czeka go szereg przemian. Jednak serwis ten był z reklamami, w zamian za muzykę. Wraz z rozwojem
niewątpliwym prekursorem wyznaczającym nowe oferty mobilnego dostępu do Internetu, np. w technologii
trendy i chociażby cenę 99 centów za plik muzyczny. LTE, muzyka może zmierzać w kierunku beznośnikowym.
Cały biznes Apple systematycznie rośnie również Globalnie patrząc, coraz mniej osób chce posiadać
w Polsce, choć dominującą pozycję w muzyce muz ykę na p ł ycie CD wraz z opakowaniem.
nieustannie zajmują produkty PC’towe, rozwiązania Podobnie dzieje się w kwestii plików, np. dzwonków
androidowe, oraz te powstałe na styku zainteresowań polifonicznych z prostymi melodyjkami na pierwsze
korporacji ponadnarodowych, jak Microsoft i Samsung. telefony komórkowe, czy dzwonków truetone,
a więc 30 sekundowymi fragmentami całego utworu.
W 2013 roku, największe serwisy muzyczne na Nie znaczy to jednak, że twórca powinien z któregokolwiek
świecie, dostępne były już na ponad 100 rynkach. z tych produktów zrezygnować. Jeżeli w jego gatunku
Przychody z usług streamingowych muzycznym odbiorcy nadal chcą kupować płyty
i abonamentowych w 2013 roku wzrosły o 51,3%, po winylowe, warto w nie inwestować, podobnie jeśli
raz pierwszy przekraczając próg 1 miliarda dolarów. ktoś jeszcze chce kupić dzwonek – niech ma taką
Światowe przychody ze sprzedaży muzyki spadły możliwość. Nie należy ograniczać się wyłącznie do
w 2013 roku o 3,9% i w ynios ł y 15 miliardów jednej formy dostępu do muzyki – obecnie, nawet
dolarów, na co niewątpliwy wpływ miał gwałtowny najwięksi sceptycy sprzedaży cyfrowej, decydują się
spadek na rynku japońskim o 16,7%. W Polsce wartość na jednoczesną sprzedaż produktów analogowych
rynku muzyki cyfrowej wzrosła w stosunku do 2012 roku jak CD, ale i cyfrowych jak plik mp3, dzwonek.
o prawie 45% i wyniosła 33,3 mln zł, co stanowiło Wybór tego, w jaki sposób twórca pozwoli korzystać
15% całego rynku.7 Następnie w ciągu jednego roku, z muzyki pozostawiony powinien być odbiorcom
w Polsce odnotowano niemal dwukrotny wzrost i artystom, przy czym właściciel praw musi mieć wpływ na
sprzedaży muzyki cyfrowej, co zapewniła obecność wielu kanały dystrybucji, a więc na to czy dzieje się to legalnie
legalnych serwisów muzycznych, w tym liderów i za jego przyzwoleniem. Być może, w przyszłości
jak: Muzodajnia, iTunes, Deezer, czy Spotify. Według będzie się liczył tylko i wyłącznie dostęp do muzyki,
organizacji ZPAV, wartość hurtowa polskiego rynku a nie jej posiadanie, a więc rozwiązania typu: chmura, itd.
muzycznego w I półroczu 2014 roku wyniosła 79 mln zł.8 J e dnak w mi ę dz ycz asie w y mie nio n e w y żej
Było to możliwe, pomimo spadku rynku produktów serwisy streamingowe, ringback-tony, download
fizycznych (o -4,6%), dzięki intensywnemu rozwojowi mp3 i radia internetowe, są niewątpliwie najlepiej
sprzedaży cyfrowej, której udział w rynku w 2014 wyniósł zarabiającymi rozwiązaniami przemysłu muzycznego
w Polsce już 25% (w porównaniu do 15% w 2013). Stale w Polsce.
zyskują również podmioty udostępniające stream
on-line w bezpłatnym modelu – RMFon, eskaGO
w okresie maj 2012 - czerwiec 2013 odnotowały od
kilku do kilkudziesięciu procent wzrostu unikalnych
użytkowników. Łączna liczba użytkowników serwisów
muzycznych na świecie, działających w oparciu
o subskrypcję, wzrosła w 2012 roku o 44% do ponad
20 milionów. Szacuje się, że przychody z subskrypcji
stanowią minimum 10 % łącznych przychodów ze
sprzedaży muzyki w formacie cyfrowym.9 Dane te
7. Źródło: http://www.ifpi.org/downloads/Digital-Music
-Report-2014.pdf
8. Źródło: http://bestsellery.zpav.pl/aktualnosci.php
?idaktualnosci=1010
9. Źródło: http://www.ifpi.org/content/library/DMR2013.pdf
iab.org.pl
11
Polski rynek muzyki
cyfrowej, a reklama
W
Polsce funkcjonują już firmy, które coraz ak- zagrożeń z tym związanych coraz więcej. Postęp
tywniej sprzedają powierzchnie reklamowe w rozwoju Internetu, w szczególności zabezpieczeń,
w miejscach, w k tór ych konsumenci coraz skuteczniej odstrasza.
zaopatrują się w legalną, cyfrową muzykę. Pol-
sat Media ma możliwości sprzedaży reklam nie Badania przeprowadzone przez Ipsos MediaCT na
tylko na nowoczesnych nośnikach reklamowych dziewięciu rynkach czterech kontynentów pokazały,
w ipla, jednak także Google i inni gracze reklamo- że korzystanie z muzyki cyfrowej stało się wyraźnym
wi oferują ciekawe rozwiązania około muzyczne. światowym trendem zarówno w strefie legalnej jak
Platformy radia internetowego takie jak eskaGO i nielegalnej. Jednak już 2/3 użytkowników Internetu
z powodzeniem emitują obok swoich treści reklamy w wieku 16 - 64 lat (62%) skorzystało z legalnego
audio i video, a także dedykowane dla klientów akcje serwisu muzycznego. Wśród młodszych konsumen-
specjalne i sponsoringi. Operator sieci Plus od kilku tów (w wieku 16 -24 lat) wartość ta rośnie do 81%.1
już lat umożliwia zewnętrznym klientom jak domy me- Wzrasta też znaczenie przychodów z innych źródeł,
diowe, na zakup nowoczesnych powierzchni reklamo- niż sprzedaż muzyki w formacie cyfrowym. Wartość
wych – kampanii SMS, banerów na portalu mobilnym, przychodów z tytułu publicznego odtwarzania wzro-
czy bramce SMS i wielu innych. sła w samym tylko 2012 roku o blisko 9,3% i sta-
nowiła około 6% łącznych przychodów przemysłu
Jednocześnie, w Polsce coraz głośniej mówi się muzycznego. 2 Pamiętajmy przy tym, że również
o poszanowaniu własności intelektualnej w środo- szybko wzrasta odsetek osób starszych, które prze-
wiskach reklamowych. Modne staje się przestrze- łamują się i coraz chętniej wkraczają w świat rozwią-
ganie zasad niereklamowania legalnych dóbr i usług zań mobilnych.
w otoczeniu świata nielegalnego Internetu. To do-
piero przedsmak zmian zachodzących na świecie 1. Źródło: http://www.ifpi.org/content/library/DMR2013.pdf
2. Źródło: http://www.ifpi.org/content/library/DMR2013.pdf
iab.org.pl
13
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
14 iab.org.pl
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
również reklamodawców do tego typu medium. kilkadziesiąt innych, ściśle sformatowanych kanałów
Wytrwałość i ogromne zaangażowanie wielu stron dostępnych wyłącznie w Internecie. Wartością doda-
jednak się opłaciło… ną podmiotu są unikalne treści wideo tworzone przez
wybrane brandy koncernu.
Gdy nowe medium z roku na rok zyskiwało, najwięk-
sze radiowe marki, znane wcześniej wyłącznie z tra- eskaGO jest najmłodszym projektem w tym zestawie-
dycyjnego eteru, zaczęły postrzegać Internet jako niu. Powstał po przekształceniu platformy Fabryka-
nowy kanał dystrybucji sygnału, idealne miejsce do Muzy.pl i umożliwia słuchanie stacji radiowych oraz
budowania lojalności użytkowników, a w ostatnich telewizyjnych sygnowanych przez podmioty Grupy
latach również jako dodatkowe pole dystrybucji dla ZPR Media. W ramach każdej z głównych marek
reklamodawców. Nowe szanse widziane z perspek- radiowych oferuje dodatkowo sprofilowane kanały
tywy dotychczasowych liderów tradycyjnego rynku tematyczne oraz stacje TV – w sumie kilkadziesiąt
radiowego okazały się zagrożeniem dla małych, nie- kanałów muzycznych.
zależnych nadawców. Borykali się oni z problemem
związanym z brakiem zaplecza i co najważniejsze W podobnym modelu funkcjonuje również Open FM
finansowania tego wówczas nierentownego seg- (dawniej GaduRadio), udostępniające kilkadziesiąt
mentu. Dużą pomocą dla niewielkich podmiotów sformatowanych gatunkowo darmowych rozgłośni
radiowych zdawała się jedynie konsolidacja zarówno internetowych. Wyróżnikiem pozostaje fakt powsta-
programowa jak i handlowa. Na uwagę zasługuje tu nia platformy w oparciu komunikator internetowy,
inicjatywa Legalni.org, której zadaniem było obniże- a nie tradycyjną stację radiową. Spośród powyższe-
nie kosztów nadawania dzięki wspólnemu rozliczaniu go zestawienia top 5 właściwie jedynym podmiotem
tantiem oraz jednolita, pakietowa oferta dla reklamo- bez zaplecza w postaci radia lub grupy medialnej jest
dawców ze skonsolidowanym zasięgiem. Niestety, Polska Stacja, która jako niezależny podmiot działa na
z powodu problemów z finansowaniem oraz za spra- rynku od 2004 roku. Oferuje kilkadziesiąt stacji z róż-
wa konfliktu z OZZ, ZAiKS projekt ten zawiesił, a na- nych gatunków muzycznych.
stępnie zakończył działalność.
Nieco inną platformą pozostaje Tuba.FM, która prócz
głównej funkcjonalności (odbiór w Internecie linear-
Obecnie na rynku dominują nych stacji z portfolio Grupy Radiowej Agory) oferuje
podmioty z zapleczem finansowym funkcjonalność opierającą się na tworzeniu playlist
i/lub medialnym, powiązane przy użyciu mechanizmu „related” jaki znamy choćby
z Last FM.
z dużymi grupami wydawniczymi.
Niemal wszystkim omawianym platformom można
GRUPA RU* pr z ypisać ogromny udział w rozwoju muz yki
w Polsce. Radio internetowe coraz mniej skupia się
RMFon 705 936 na typowych kreacjach w postaci np. display’ów czy
EskaGo 660 453 linearnych spotów. Czołowe w Polsce rozgłośnie
internetowe stawiają na nietypowe, coraz bardziej
Open.fm 532 193
dopasowane do klienta kampanie opar te na
Tuba.pl 358 080 standardzie pre-roll/in stream, często wspierane
również brandingiem, a nawet dedykowanym
Polskastacja.pl 310 112
kanał em radiow ym tworzonym specjalnie na
*Megapanel PBI/Gemius, RU, 01.2015 potrzeby klienta.
iab.org.pl
15
Potencjał biznesowy
i reklamowy muzyki
cyfrowej
I
stnieją liczne, dobrze nagłośnione przykłady, kie- płatnych form dostępu do muzycznych treści
dy to firmy usunęły reklamy z pirackich witryn wideo. Do niedawna, teledyski na Youtube dostępne
(np. firma Levi’s). Mamy więc pierwsze dobre prak- były całkowicie za darmo, co przynosiło olbrzymie
tyki w zakresie poszanowania własności intelektual- pieniądze z reklam właścicielom Google, jednak
nej twórców. Podobny krok zrobiła w 2013 roku firma nie dawało profitów twórcom teledysków i muzyki.
Google, która zapowiedziała zaprzestanie współpracy Następnie wprowadzono możliwość dołączania
reklamowej w ramach swojej sieci z serwisami, które re k l a m d o tre ś c i u m i e szcz a nyc h n a k a n al e
łamią prawa autorskie. To słuszny krok, który może Youtube użytkownika, co sprawiło, że przynajmniej
doprowadzić do odcięcia źródeł dochodów pirackim ci najwięksi gracze r ynku muzycznego,
serwisom, a to z kolei spowoduje, że ulegną stagnacji, k tó r y c h te l e d y s k i z y s k u j ą w i e l o m i l i o n o w ą
a nawet zakończą działalność. Jednocześnie może to
1. Źródło: https://press.spotify.com/au/information/
iab.org.pl
17
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
Perspektywa artysty
Twórca może wstawiać swoją muzykę do cyfrowej
sprzedaży w różny sposób - poprzez wytwórnię, agre-
gatora krajowego lub międzynarodowego, specjalne
strony i serwisy umożliwiające zarabianie na muzyce
(zarówno powiązane z Organizacjami Zbiorowego
Zarządzania, jak i z nowocześniejszymi systemami
praw i rozliczeń), czy wreszcie poprzez nowoczesnych
handlowców, jak z firmy IMS, grających muzykę oraz
reklamy w restauracjach, sklepach i centrach handlo-
wych.
18 iab.org.pl
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
działania marketingu muzyki cyfrowej wpływają na Model reklamowy staje się najważniejszym orężem
wzrost sprzedaży i popularność utworu na zasadzie współczesnego twórcy w walce z rynkiem nielegal-
pędzącej, śnieżnej kuli’’.2 nym, na którym jego produkty i efekty pracy twór-
czej, rozdawane są za darmo, a w tle trwa sprzedaż
Według Google, „Gangnam Style” zarobił dla powierzchni reklamowych i wielki biznes, często
wytwórni ponad 8 milionów dolarów wyłącznie z pominięciem podatków i przepisów prawa, oraz za-
na Youtube 3 – stał się najczęściej oglądanym gadnień związanych z bezpieczeństwem w sieci.
teledyskiem, obecnie z ponad 2.5 mld wyświetleń
na koncie. Wyliczenia wskazują, że wy twórnia
przeciętnie dostaje około 0.65 centa za każde
odtworzenie teledysku, a dokładniej za kontakt
w i d z a z r e k l a m ą n a Yo u t u b e . O c z y w i ś c i e
8 milionów dolarów dla wytwórni PSY w porównaniu
ze 100 000 zł dla wytwórni Weekend z działań
cyfrowych to spora różnica, tym bardziej, że dla
PSY kwota ta zawiera jedynie przychody z Youtube.
Z perspektywy artysty istotna jest jednak również
odwieczna walka pomiędzy wielkimi wytwórniami,
a niezależnymi labelami o wp ł y w y i warunki
biznesowe na jakich podpisy wane są umow y
z serwisami muzycznymi. Z perspektywy PSY, pomysł
wydania w międzynarodowej wytwórni, pomimo
nagrania hitu w lokalnym języku, okazał się strzałem
w dziesiątkę zapewniającym światową ekspansję
pierwszego południowokoreańskiego muzyka.
iab.org.pl
19
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
20 iab.org.pl
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
swobodnego dzielenia się muzyką i playlistami mobilnych w samym tylko 2013 roku15
ze znajomymi, polecanie utworów i logowanie do ÎÎ W 1999 roku, Peter Gabriel, w odpowiedzi na pirac-
serwisu z wykorzystaniem konta na Facebooku. two internetowe, oraz sukces Napstera, stworzył
Facebook stopniowo wprowadza funkcję streamingowe radio internetowe MixRadio. Przez
umożliwiającą rozpoznanie i dołączenie do statusu długi czas, o serwisie niewiele słyszano w me-
użytkownika muzyki, która w danym momencie diach, gdyż współpraca serwisu była najczęściej
towarzyszy mu w tle. Facebook rozpozna tytuł realizowana bez rozgłosu, za to z sukcesami, w
utworu oraz wykonawcę, umieszczając te dane relacjach z takimi światowymi markami jak: Vir-
w statusie. Pracownicy Facebooka stworzyli gin, Microsoft, Coca-Cola, Aol, czy Nokia. Dzięki
całkowicie niezależną i wewnętrzną aplikację. współpracy z Nokia, serwis znany był szerzej jako
Rolę banków muzyki będą pełniły serwisy Spotify, Nokia Music, a w 2012 roku został przemianowa-
Deezer i Rdio, a Internauci będą mieli możliwość ny na Nokia MixRadio.16
przesłuchania 30-sekundowego rozpoznanego
p r ze z F a c e b o o k a f r a g m e n t u u t w o r u z a O cz y wist y m jest , że dla rek lamo dawcy naj -
pośrednictwem serwisów streamingowych. ważniejsze są takie miejsca internetowe, które
Facebo ok umożliwi tak że rozpoznanie gwarantują skuteczne dotarcie do jak najlicz-
fragmentów programów telewizyjnych, filmów niejszej bazy odbiorców. Problem jednak w tym,
i seriali oraz skatalogowanych audycji ze 160 stacji że działania na portalach nielegalnych charakteryzuje
telewizyjnych, pozorna skuteczność – w praktyce takie inwesty-
ÎÎ Hugo Boss, Macy’s, Taco Bell, Red Bull, Samsung, cje mogą wyrządzić reklamodawcy więcej krzywd,
BlackBerry i Verizon byli jednymi z pierwszych, nie tylko na polu wizerunkowym, ale w dłuższej
światowych reklamodawców na serwisie Spotify perspektywie również na polu sprzedażowym,
– obecnie reklamą na serwisach streamingowych poprzez błędną alokację zasobów finansowych
takich jak eskaGO, Tuba.pl czy Spotify zaintereso- i efekt, tzw. wypompowywania pieniądza z legalnego
wana jest spora część firm kierujących swoje pro- rynku, a więc z obrotu w naszym kraju. Znaczący jest
dukty nie tylko do młodzieży, czy trendsetterów, fakt, że partnerzy legalnych serwisów muzycznych
ale i do całych rodzin12 dysponują coraz bardziej profesjonalnymi i bogatymi
ÎÎ Jak wynika z badań firmy Synovate jeszcze statystykami oraz analizami wydatków na usługach
z 2010 roku, 56% osób w USA chciało widzieć, słu- muzycznych dzięki czemu są w stanie precyzyjnie
chać, lub oglądać reklamy w zamian za darmowy profilować działania podejmowane na rzecz reklamo-
download plików muzycznych, natomiast tylko dawcy. Tego nie zapewnia żaden nielegalny serwis
25% zgodziłoby się podać prywatne dane o sobie internetowy.
za ten sam przywilej13
ÎÎ Według przeprowadzonych w 2011 r. przez
TNS OBOP badań na temat wartości muzyki
w większości badanych obiektów, muzyka jest
odtwarzana przez cały czas w 72% lokali ga-
stronomicznych, 56% obiektów rekreacyjnych,
54% zakładów usługowych i 26% sklepów14
ÎÎ Z podsumowań pierwszego kwartału 2013 firmy
Opera Software wynika, że muzyka, wideo i me-
dia są liderami generowania przychodów z rekla-
my mobilnej. Wszystko też wskazuje na dalszą,
znaczącą dynamikę rozwoju przychodów z re-
klam w urządzeniach mobilnych – firma Gartner
prognozowała 11,4 mld $ przychodów z reklam
iab.org.pl
21
Podsumowanie
J
ednocześnie, serwisy i usługi oferowane przez load, a tradycyjnym odtwarzaczem komputerowym,
krajowe firmy, skutecznie konkurują na pol- który dotychczas oferował odtwarzanie płyt CD
skim rynku ze światowymi potentatami typu w urządzeniach Apple i PC. Podobnie jak iTunes
iTunes czy Spotify. Wiele zrobiono na rzecz rozwo- był kiedyś rewolucją w świecie muzyki, jednak
ju i popularyzacji serwisów generujących obecnie w zestawieniu ze streamingiem audio wspartym
pokaźne przychody ich właścicielom. Od kilku już modelem reklamowym w Spotify, może ponieść
lat w telewizjach muzycznych oglądamy rekla- klęskę, tak samo Spotify może przegrać z nowy-
my oferty Muzodajni i Czasoumilacza w sieci Plus mi serwisami dokładającymi do streamingu audio
z teledyskami największych światowych gwiazd jak np. wideo lub download, albo też polec w konfron-
Rihanna, a co święta reklama usługi Halo Granie tacji z odwiecznym rywalem - Youtube. To zresz-
w Orange z teledyskiem Wham! „Last Christmas” tą naturalna kolej rzeczy, że nowocześniejsze
gości w naszych telewizorach. Swoje kampanie i bardziej pragmatyczne rozwiązanie wypiera star-
mediowe realizował również Deezer we współpracy szą technologię – tak było z winylam i kasetami,
z Orange, zaś Tidal widoczny jest dla użytkowników płytami CD, tak już się stało w świecie produktów
sieci Play. Radia internetowe, tradycyjne i telewizje cyfrowych chociażby z dzwonkami polifonicznymi.
takie jak ESKA TV, czy 4FunTV oferują już aplikacje Nie mniej jednak widać już wyraźnie, że świat mu-
iab.org.pl
23
audio online REKLAMA I MUZYKA RAPORT IAB POLSKA 2016
zyki cyfrowej stara się celniej niż kiedykolwiek trafić w sklepie, oglądając film w telewizji, lub w kinie, czy
w gust odbiorcy i nadążać za jego wszelkimi zmia- wreszcie aktywnie na słuchawkach w domu lub
nami. Świat Internetu staje się dla ich użytkowni- podczas imprezy, ma ona na nas wpływ i wywołu-
ków coraz bardziej opisany, zdefiniowany i klarow- je emocje. Muzyka potrafi poprawić nastrój, gene-
ny. Jest jeszcze wiele do zrobienia, szczególnie ruje magiczne chwile podczas meczu, na koncercie,
w zakresie regulacji prawnych i dopasowania czy będąc zakochanym. To ona kształtuje naszą
działania prawa i organów prawnych do cyfrowej wrażliwość i potrafi być dla wielu osób odskocz-
rzeczywistości 2016 roku. Jest jednak nadzieja, nią, relaksem dla mózgu i ciała. To czy słyszymy
że już za kilka lat wspólnie zbudujemy unikalne na w mediach ładne i uduchowione melodie oraz kom-
skalę światową rozwiązania wyznaczające nowe pozycje, czy też jesteśmy powszechnie zgorszeni po-
trendy w muzyce i rozrywce. Dobrze by było, aby ziomem artystów rodzimej sceny i tym co polecają
każdy utalentowany artysta, mógł w Polsce roz- serwisy oraz rozgłośnie, zależy przede wszystkich od
wijać swoje pasje i miał warunki do promocji twór- nas samych i naszych prywatnych decyzji powiąza-
czości oraz do godziwego wynagrodzenia. Tym nych z podejściem do kwestii poszanowania własno-
bardziej, że pieniądze trafiające do muzyków, w du- ści innych ludzi.
żym stopniu wracają w postaci dalszych wydatków
w obszarach muzycznych (instrumenty, kompu- Musimy wspólnie zadbać o zamknięcie i unika-
tery). Podobnie wydatki ponoszone na reklamy nie nielegalnych serwisów, jak również walczyć
w serwisach muzycznych wracają do nas w postaci o zrozumienie czym jest własność intelektu-
lepszych serwisów, ofert, platform i rozwiązań tech- alna twórcy. Tylko w ten sposób może zapa-
nologicznych, co przyciąga zainteresowanie coraz nować przejrzystość i sprawiedliwy podział
większej grupy ludzi. Taka spirala zdarzeń generuje w przemyśle muzycznym oraz ład prawny nie tyl-
nowy biznes i ruch w branży nie tylko muzycznej. ko w świecie muzyki oraz rozrywki, ale również
w biznesie i na innych obszarach życia społecznego.
Niezależnie czy s łuchamy muzyki biernie,
np. w pracy, czy na ulicy słysząc radio, podczas zakupów
WYPOWIEDŹ EKSPERTA
24 iab.org.pl
Interactive Advertising Bureau istnieje na polskim ryn- internetu. IAB Polska ma za zadanie informować o jego
ku interaktywnym, technologicznym i reklamowym od potencjale reklamowym, pokazywać skuteczne rozwią-
2000 roku. Od 2007 roku działa jako Związek Praco- zania, tworzyć i prezentować standardy jakościowe,
dawców Branży Internetowej IAB Polska. Wśród człon- uświadamiać klientom, czego powinni oczekiwać od
ków związku znajdują się m.in. największe portale in- tego medium i od rynku usług internetowych oraz jakie
ternetowe, sieci reklamowe, domy mediowe i agencje wymagania powinni stawiać agencjom świadczącym
interaktywne. te usługi. Działania związku mają tworzyć forum pre-
Jednym z ważniejszych zadań związku jest szeroko zentacji najnowszych światowych publikacji, dotyczą-
pojęta edukacja rynku w zakresie metod wykorzystnia cych efektywnego wykorzystania medium XXI wieku.
Wszystkie prawa zastrzeżone. Treść nie może być kopiowana, rozpowszechniana lub archiwizowana w jakiejkolwiek formie
mechanicznej czy elektronicznej bez zgody wydawcy. Cytowanie części artykułów lub ich omówienia w jakiejkolwiek formie
drukowanej lub elektronicznej bez zgody wydawcy (Związek Pracodawców Branży Internetowej Interactive Advertising Bureau
Polska) narusza prawa autorskie.