TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

KHOA ĐIỆN TỬ VIỄN THÔNG

_ _ _o0o_ _ _

BÁO CÁO BÀI TẬP LỚN THÔNG TIN QUANG

ĐỀ TÀI : KHẾCH ĐẠI QUANG EDFA

 Giáo viên hướng dẫn : Nguyễn Thị Bích Huyền

 Nhóm bài tập lớn : Khuất Quang Đắc

Trịnh Đình Linh
Trần Văn Mão
Phạm Ngọc Thông

 Lớp : ĐT 8 – K50

Hà Nội:
 Môc Lôc

Giíi thiÖu chung …………………………………………………

I. Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ khÕch ®¹i quang……………………………..

II. CÊu tróc cña Module EDFA ……………………………………….
III. C¸c møc n¨ng lîng ……………………………………….
IV. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña EDFA …………………………………..
V. Xu híng ph¸t triÓn cña c¸c Modunle EDFA ……………………..
a. Bé khÕch ®¹i quang sîi ph¶n s¹ ®¬n híng, hai híng ………..
b. Tù ®éng ®iÒu chØnh c«ng suÊt vµ khÕch ®¹i
……………………
c. C©n b»ng vµ lµm ph¼ng phæ khÕch ®¹i
…………………………
d. KiÕn tróc c¶i tiÕn vµ ®Æc tÝnh kh¸c
……………………………
VI. Tèi u hãa ®é dµi pha t¹p Erbium (EDF) ………………………….
VII. C¸c th«ng sè kÜ thuËt cña module EDFA
………………………….
a. C«ng suÊt b¬m vµ bíc sãng b¬m ……………………………..
b. KhÕch ®¹i trong EDFA
…………………………………………
c. NhiÔu trong bé khÕch ®¹i EDFA
……………………………….
d. H×nh ¶nh nhiÔu trong bé khÕch ®¹i quang
……………………..
VIII. §¸nh gi¸ c¸c vÊn ®Ò kü thuËt trong hÖ thèng truyÒn dÉn th«ng
tin quang sö dông khuÕch ®¹i quang sîi EDFA
………………………
a. NhiÔu tÝch lòy
…………………………………………………..
 b. ®iÒu chØnh t¸n s¾c
………………………………………………
IX. KÕt luËn
…………………………………………………………….

Giíi ThiÖu Chung

Chóng ta ®ang sèng ë thÕ kû cña c«ng nghÖ vμ chóng ta ®ang ®øng
tr−íc xu h−íng chung lμ héi nhËp vμ toμn cÇu ho¸ th× nhu cÇu vÒ th«ng tin
liªn l¹c vμ c¸c ph−¬ng tiÖn gi¶i trÝ ngμy cμng cao, kÐo theo sù gia t¨ng cña
c¸c lo¹i h×nh dÞch vô víi tÝnh hoμn thiÖn vμ ®é phøc t¹p ngμy cμng cao.
§Ó ®¸p øng ®−îc nh÷ng nhu cÇu bøc thiÕt cña kh¸ch hμng ®ßi hái ph¶i
n©ng cÊp m¹ng viÔn th«ng ngμy cμng hiÖn ®¹i ®Ó cã thÓ cung cÊp ®−îc
c¸c dÞch vô ®ã. M¹ng th«ng tin quang hiÖn nay mÆc dï lμ mét m¹ng th«ng
tin tiªn tiÕn nhÊt nh−ng nã cßn cã h¹n chÕ vÒ chÊt l−îng truyÒn dÉn ®ã lμ
b¨ng th«ng cßn hÑp vμ kho¶ng c¸ch truyÒn dÉn ng¾n. V× thÕ chóng ta
ph¶i c¶i thiÖn hÖ thèng th«ng tin quang cã nghÜa lμ c¶i thiÖn b¨ng th«ng
vμ kho¶ng c¸ch truyÒn dÉn. NÕu chóng ta sö dông c¸c kü thuËt th«ng
th−êng ®Ó n©ng cÊp tuyÕn th× sÏ rÊt tèn kÐm chi phÝ cho c¸c gi¶i ph¸p
®ã vμ cã thÓ lμm phøc t¹p m¹ng vμ lμm gi¶m ®é an toμn m¹ng. Trong khi
®ã kü thuËt khuÕch ®¹i quang gi¶i quyÕt ®−îc hai vÊn ®Ò nμy. Kü thuËt
khuÕch ®¹i quang lμm t¨ng c«ng suÊt tÝn hiÖu cho phÐp kÐo dμi kho¶ng
c¸ch truyÒn dÉn th«ng tin, nã gióp cho viÖc gi¶m bít sè tr¹m lÆp trªn
tuyÕn. Kü thuËt khuÕch ®¹i quang cßn ®−îc øng dông trong nhiÒu hÖ
thèng trªn m¹ng viÔn th«ng.
I. Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ kü thuËt khÕch ®¹i quang
Nh− ta ®· biÕt, ë c¸c tuyÕn th«ng tin quang truyÒn thèng khi cù ly
truyÒn dÉn dμi tíi møc ph©n bæ suy hao kh«ng tho¶ m·n, suy hao v−ît
qu¸ tuyÕn c«ng suÊt dù phßng th× cÇn ph¶i cã c¸c tr¹m lÆp ®Ó khuÕch
®¹i tÝn hiÖu trªn ®−êng truyÒn. C¸c tr¹m lÆp ë ®©y thùc hiÖn khuÕch
®¹i tÝn hiÖu th«ng qua c¸c qu¸ tr×nh biÕn ®æi quang - ®iÖn vμ ®iÖn
–quang. Nh− vËy cã nghÜa lμ tÝn hiÖu quang rÊt yÕu kh«ng thÓ
truyÒn xa ®−îc n÷a sÏ ®−îc c¸c tr¹m lÆp thu l¹i vμ biÕn ®æi thμnh tÝn
hiÖu ®iÖn, sau ®ã tiÕn hμnh khuÕch ®¹i, chuÈn l¹i thêi gian t¸i t¹o, t¸i
t¹o l¹i d¹ng tÝn hiÖu ®iÖn råi l¹i biÕn ®æi vÒ tÝn hiÖu quang ®ñ lín
®Ó truyÒn lªn ®−êng truyÒn. Víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ,
ng−êi ta thùc hiÖn ®−îc qu¸ tr×nh khuÕch ®¹i trùc tiÕp tÝn hiÖu quang
mμ kh«ng cÇn ph¶i th«ng qua qu¸ tr×nh biÕn ®æi vÒ tÝn hiÖu ®iÖn,
®ã gäi lμ kü thuËt khuÕch ®¹i quang. Kü thuËt khuyÕch ®¹i quang võa
ra ®êi ®· kh¾c phôc ®−îc nhiÒu h¹n chÕ cña tr¹m lÆp nh− vÒ b¨ng
tÇn, cÊu tróc phøc t¹p, cÊp nguån, ¶nh h−ëng cña nhiÔu ®iÖn… viÖc
ph¸t triÓn vμ øng dông c¸c bé khuÕch ®¹i quang vμo hÖ thèng th«ng tin
quang cßn ®−a ra mét ý t−ëng lín cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c tuyÕn
th«ng tin hoμn toμn ding khuÕch ®¹i quang vμ tõ ®ã tiÕn tíi ph¸t triÓn
m¹ng toμn quang. KhuÕch ®¹i quang cã thÓ ®−îc ®Æt ë c¸c phÇn kh¸c
 nhau cua rhÖ thèng th«ng tin. Tuú thuéc vμo vïng l¾p ®Æt khuÕch ®¹i
trªn tuyÕn truyÒn dÉn mμ khuÕch ®¹i quang cã thÓ ®−îc sö dông nh− :
+ KhuÕch ®¹i c«ng suÊt
+ KhuÕch ®¹i ®−êng truyÒn
+ KhuÕch ®¹i thu

KhuÕch ®¹i c«ng suÊt : Bé khuÕch ®¹i nμy ®Æt sau nguån s¸ng ®Ó
khuÕch ®¹i c«ng suÊt tÝn hiÖu truyÒn. Nã ®−îc sö dông khi nguån s¸ng cã
c«ng xuÊt ra bÞ giíi h¹n.
KhuÕch ®¹i thu: Ng−îc víi bé khuÕch ®¹i c«ng suÊt, khuÕch ®¹i
c«ng suÊt tÝn hiÖu thu yÕu tr−íc khi ®i vμo bé t¸ch sãng.
KhuÕch ®¹i ®−êng truyÒn: khi kho¶ng c¸ch truyÒn dμi mét sè bé
khuÕch ®¹i ®−êng truyÒn ph¶i ®−îc sö dông. Trong tr−êng hîp nμy, c¸c bé
khuÕch ®¹i quang ®−îc ®Æt cã chu k× trªn tuyÕn truyÒn dÉn. §èi víi sîi
quang Soliton xung ¸nh s¸ng ®−îc truyÒn ®i kh«ng cÇn më réng, khuÕch
®¹i ®−êng truyÒn ®−îc sö dông ®Ó cung cÊp mét møc c«ng suÊt nhá cho
sîi quang phi tuyÕn.

Cã nhiÒu xu h−íng nghiªn cøu vÒ bé khuÕch ®¹i quang, thμnh c«ng

chñ yÕu tËp trung vμo hai lo¹i chÝnh:
+ C¸c bé khuÕch ®¹i Laser b¸n dÉn SLA.
+ C¸c bé khuÕch ®¹i quang sîi OFA.
§Æc ®iÓm cña c¸c bé khuÕch ®¹i quang ®−îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau:

TÝnh chÊt KhÕch ®¹i KhÕch ®¹i Laser KhÕch ®¹i quang
Laser FPA TWA sîi
Nguyªn lý Bøc x¹ tõ nghÞch Bøc x¹ tõ nghÞch Bøc x¹ tõ nghÞch
®¶o ®é tÝch luü ®¶o ®é tÝch luü ®¶o ®é tÝch luü
m«i tr−êng m«i tr−êng m«i tr−êng
C«ng suÊt 8 9 11
b·o hoμ lèi
ra(dB)
B¨ng tÇn 1-3G 0.5-4T >5T 0.5-4T
khuÕch ®¹i
(Hz)
HÖ sè t¹p 6-9 5.2 3-5
©m dB
Suy hao Lín Lín Nhá
ghÐp vμo
sîi
 Ph©n cùc TE-mode TE-mode TE-mode
tÝn hiÖu
HÖ sè 25-30 20-30 40-50
khuÕch ®¹i
tuyÕn tÝnh
dB
B−íc sãng 1.3 - 1.55 μ 1.3 - 1.55 μ 1.52 - 1.57 μ
c«ng t¸c
Dßng 10mA 100mA 20 - 100mW
c«ng suÊt
b¬m
NhiÔu Lín Lín Bá qua
xuyªn kªnh

KhuÕch ®¹i laser b¸n dÉn (SLA)

C¸c bé khuÕch ®¹i laser b¸n dÉn cã cÊu tróc c¬ b¶n dùa trªn cÊu tróc
laser b¸n dÉn th«ng th−êng cã ®é s©u réng vïng tÝch cùc W, ®é dμy d, dμi
L vμ chØ sè chiÕt suÊt N. TÝnh ph¶n x¹ bÒ mÆt ®Çu vμo vμ ®Çu ra lμ
R1 vμ R2. ThiÕt bÞ ®−îc ®Þnh thiªn d−íi møc ng−ìng ph¸t ®Ó tr¸nh dao
®éng laser xuÊt hiÖn. C¸c vá chèng ph¶n x¹ ®−îc ¸p dông vμo c¸c mÆt
laser ®Ó gi¶m tÝnh ph¶n x¹ cña nã. §iÒu nμy lμm t¨ng b¨ng tÇn khuÕch
®¹i vμ t¹o ra c¸c ®Æc tÝnh truyÒn dÉn Ýt phô thuéc vμo sù thay ®æi cña
dßng ®iÖn thiªn ¸p, nhiÖt ®é vμ tÝnh ph©n cùc ¸nh s¸ng ®Çu vμo.
 Hai lo¹i c¬ b¶n cña bé khuÕch ®¹i SLA ®ã lμ khuÕch ®¹i Fabry-
Perot (FPA) vμ khuÕch ®¹i sang ch¹y(TWA). Víi FPA, hai mÆt tinh thÓ
®−îc chia t¸ch ho¹t ®éng nh−ng÷ng g−¬ng ®Çu cuèi, ph¶n chiÕu mét phÇn
t¹o thμnh hèc Fabry-Perot. HÖ sè ph¶n x¹ cña c¸c mÆt xÊp xØ kho¶ng 32%.
Nh−ng cã thÓ thay ®æi ®−îc nhê thay ®æi ®é réng mμng chÊt ®iÖn m«i
®−îc thªm vμo. TÝn hiÖu ¸nh s¸ng tíi ®−îc kÕt hîp trong hèc ë ®ã nã ®−îc
khuÕch ®¹i liªn tiÕp nhiÒu lÇn gi÷a c¸c g−¬ng vμ ph¸t x¹ l¹i víi c−êng ®é
cao h¬n. CÊu tróc cña bé khuÕch ®¹i sãng ch¹y TWA còng gièng hÖt FPA
ngo¹i trõ c¸c mÆt ®Çu cuèi cña hèc ®−îc phñ nh÷ng líp chèng ph¶n x¹ ng¨n
c¶n sù håi tiÕp bªn trong. Do ®ã, tÝn hiÖu ¸nh s¸ng qua thiÕt bÞ chØ ®−îc
khuÕch ®¹i mét lÇn, ®−îc ph¸t ra m¹nh h¬n ®Çu cuèi kia. Do vËy vÒ c¬
b¶n, mét TWA vμ FPA víi c¸c hÖ sè ph¶n x¹ g−¬ng ®Çu cuèi hai mÆt tiÕn
tíi 0.

CÊu tróc FPA cÊu tróc TWA

KhuÕch ®¹i quang sîi
ViÖc sö dông c¸c sîi quang cã pha t¹p ®Êt hiÕm lμm bé khuÕch ®¹i
tÝn hiÖu quang cho c¸c tuyÕn truyÒn dÉn quang ®· cã ý nghÜa rÊt lín
trong viÖc t¨ng tèc ®é vμ cù ly truyÒn dÉn. C¸c sîi nμy ®−îc xem nh− lμ sîi
quang tÝch cùc, chóng cã kh¶ n¨ng khuÕch ®¹i hoÆc t¸i t¹o tÝn hiÖu nÕu
cã kÝch thÝch phï hîp. C¬ chÕ ho¹t ®éng cña sîi quang pha t¹p ®Êt hiÕm
®Ó trë thμnh bé khuÕch ®¹i ®−îc m« t¶ nh− h×nh vÏ sau:

KhÕch ®¹i 3 møc vµ 4 møc

Khi mét ®iÖn tö ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n E1 ®−îc kÝch thÝch tõ mét
nguån bøc x¹ cã b−íc sãng phï hîp nã sÏ hÊp thô n¨ng l−îng vμ chuyÓn ®æi
tíi møc cao h¬n E2. Tõ møc nμy nã sÏ ph©n r· trùc tiÕp xuèng tr¹ng th¸i c¬
b¶n theo c¸ch bøc x¹ hoÆc nÕu nh− cã mét møc n¨ng l−îng thÊp h¬n (E3)
nã sÏ th¶ kh«ng bøc x¹ tãi møc ®ã. Tõ ®©y ®iÖn tö cã thÓ ph©n r· xuãng
møc E1hoÆc E4th«ng qua qu¸ tr×nh bøc x¹ tù ph¸t, trong ®ã n¨ng l−îng d−
ra thu ®−îc nhê sù ph¸t photon cã b−íc sãng dμi h¬n b−íc sãng kÝch thÝch.
NÕu thêi gian sãng cña møc E3 ®ñ dμi ®Ó c¸c ®iÖn tö ®−îc nguån b¬m
kÝch thÝch th× cã thÓ x·y ra nghÞch ®¶o mËt ®é tÝch luü. §©y lμ ®iÒu
kiÖn ®Ó c¸c ®iÖn tö trªn møc siªu bÒn E3 nhiÒu h¬n ë møc tíi ( E1 hoÆc
E4). Cã nhiÒu c¸c ion ®Êt hiÕm cã c¸c d·i huúnh quang cho kh¶ n¨ng bøc
x¹ kÝch thÝch vμ khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nh− Nd 3+ (Neodium), Er3+ (Erbium)
Ho3+ (Holmi) vμ Tm3+ (Tuli)… Trong c¸c sîi pha c¸c t¹p chÊt nμy th× sîi
quang pha t¹p Erbium lμ ®−îc ph¸t triÒn m¹nh nhÊt trong truyÒn dÉn sîi
quang v× nã ph¸t ra tÝn hiÖu ë b−íc sang phï hîp víi b−íc sãng cã suy hao
nhá s½n cã cña sîi dÉn quang vïng b−íc sãng 1550nm. C¸c bé khuÕch ®¹i sö
dông sîi pha t¹p Erbium ®−îc gäi lμ EDFA. Sau khi nghiªn cøu vÒ khuÕch
®¹i b¸n dÉn SLA vμ khuÕch ®¹i quang sîi OFA ng−êi ta ®−a ra b¶ng so
s¸nh sau:
 th«ng sè KhÕch ®¹i b¸n KhÕch ®¹i quang
dÉn sîi
HÖ sè khuÕch ®¹i c«ng Cao Cao
suÊt
HiÖu øng b·o hoμ Nhá Lín
HiÖu suÊt b¬m Cao Cao
B¨ng th«ng Nhá ®èi víi FPA Lín
Phô thuéc ph©n cùc Cã Cã
ASE Nhá Lín
Xuyªn kªnh Lín Kh«ng ®¸ng kÓ
B−íc sãng c«ng t¸c 1300-1550nm 1550nm
Suy hao ®Êu nèi Vμi dB Kh«ng ®¸ng kÓ

II. CÊu tróc cña modul EDFA

EDFA lµ mét lo¹i khuÕch ®¹i quang sîi OFA (Optical Fiber
Amplifier). Ta cã xem sÐt nã nh lµ mét hép ®en cã Ýt nhÊt hai cöa
quang vµ phÇn nèi ®iÖn ®Ó cÊp nguån nh ®îc chØ ra ë h×nh vÏ sau:

tÝn hiÖu vµo Bé KhÕch §¹i tÝn hiÖu ra

Quang

C¸c cöa quang thêng ®îc ph©n biÖt thµnh cöa ®Çu vµo vµ cöa ®Çu
ra vµ cã thÓ bao gåm c¸c sîi kh«ng ®îc kÕt cuèi hoÆc kÕt cuèi b»ng c¸c
bé nèi quang.
§Ó thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng nµy, cÊu tróc vµ c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n
cña modul EDFA ®îc chØ ra nh h×nh díi:
 C¸c thµnh phÇn cña mét modul EDFA bao gåm sîi pha t¹p Erbium
EDF (Erbium Doped Fiber), laser b¬m, c¸c bé ghÐp bíc sãng WDM vµ
c¸c bé c¸ch ly quang.
PhÇn tö quan träng nhÊt cña modul EDFA lµ mét ®o¹n sîi quang cã
pha t¹p Erbium (EDF) cã chiÒu dµi tõ vµi mÐt ®Õn vµi chôc mÐt, sîi
nµy ®îc xem lµ sîi tÝch cùc v× chóng cã kh¶ n¨ng tù khuÕch ®¹i hoÆc
t¸i t¹o tÝn hiÖu nÕu nh cã kÝch thÝch phï hîp. §o¹n sîi cã lâi SiO 2 hoÆc
SiO2 – Al2O3 pha trén thªm Er3+ víi nång ®é tõ 100 tíi 2000ppm. C¸c sîi
EDFA nµy thêng cã lâi nhá h¬n vµ khÈu ®é sè NA cao h¬n so víi sîi tiªu
chuÈn. Ngoµi sù pha t¹p Erbium trong vïng lâi, cÊu tróc cña EDFA
gièng víi cÊu tróc cña sîi ®¬n mode tiªu chuÈn hay sîi t¸n s¾c dÞch
chuyÓn DSF (Dispersion Shifted Fiber) t¬ng øng víi c¸c khuyÕn nghÞ
G.652 hay G.653 ITU-T, ®ang sö dông trªn c¸c hÖ thèng truyÒn dÉn
quang.
§Ó khuÕch ®¹i ®îc ph¶i cung cÊp n¨ng lîng quang cho sîi pha t¹p
Erbium, c¸c laser c«ng suÊt cao ®îc dïng lµm laser b¬m ®Ó cung cÊp
n¨ng lîng quang (n¨ng lîng b¬m) cho EDF. Bíc sãng ho¹t ®éng cña laser
b¬m lµ 980nm hoÆc 1480nm, c«ng suÊt b¬m tiªu biÓu lµ tõ 10mW
®Õn 80mW.
Bé ghÐp bíc sãng WDM dïng ®Ó ghÐp ¸nh s¸ng tÝn hiÖu vµ ¸nh
s¸ng
b¬m vµo EFA, hoÆc trong mét sè trêng hîp nã l¹i t¸ch tÝn hiÖu nµy.C¸c
bé c¸ch ly quang cã t¸c dông lµm gi¶m ¸nh s¸ng ph¶n x¹ tõ hÖ thèng
ch¼ng h¹n nh ph¶n x¹ Rayleich tõ c¸c bé nèi quang, ngîc l¹i tõ c¸c bé
khuÕch ®¹i quang tíi møc chÊp nhËn ®îc. Sîi pha t¹p Erbium lµ thµnh
phÇn quan träng nhÊt cña modul EDFA.
C¸c ion Erbium ®îc ®Æt ë vïng lâi trung t©m cña EDF. Vïng lâi
trung t©m (®êng kÝnh 5 micromet) cña EDF lµ n¬i mµ cêng ®é sãng
tÝn hiÖu vµ b¬m lµ cao nhÊt. Sù s¾p xÕp cña c¸c ion Er 3+ trong vïng
nµy cung cÊp sù chång lÊn n¨ng lîng tÝn hiÖu vµ b¬m lín nhÊt cho c¸c
ion, kÕt qu¶ lµ khuÕch ®¹i tèt h¬n. Mét líp vá thuû tinh chØ sè thÊp h¬n
bao quanh vïng lâi t¹o thµnh cÊu tróc èng dÉn sãng vµ lµm t¨ng ®é bÒn
c¬ häc. Mét líp vá b¶o vÖ ®îc thªm vµo, ®êng kÝnh tæng céng lµ 250
micromet. Líp vá bäc nµy víi chØ sè khóc x¹ t¨ng tËp trung ë vá ®Ó lo¹i
bá c¸c ¸nh s¸ng kh«ng mong muèn truyÒn trong vá.
 CÊu tróc sîi pha t¹p Erbium còng gièng nh c¸c sîi ®¬n mode tiªu chuÈn.
§Æc tÝnh quan träng cña EDF lµ khuÕch ®¹i / suy hao trªn mét d¬n vÞ
chiÒu dµi ë c¸c bíc sãng tÝn hiÖu vµ bíc sãng b¬m. §iÒu nµy cã ®îc lµ
do c¸c mÆt c¾t ngang thu hót, vËt ph¸t x¹ vµ hÖ sè giam cÇm ®èi víi
¸nh s¸ng b¬m vµ ¸nh s¸ng tÝn hiÖu.

III. C¸c Møc N¨ng Lîng:

C¸c nguyªn tö Erbium ho¸ trÞ 3 lµ nh÷ng nguyªn tè tÝch cùc trong
bé
khuÕch ®¹i cã nhiÖm vô khuÕch ®¹i quang. Sù chuyÓn tiÕp quang
thÝch hîp ®îc chØ ra ë h×nh vÏ díi. C¸c bíc s¸ng t¬ng øng víi c¸c møc
chuyÓn tiÕp ®îc chØ ra cã mèi quan hÖ víi tr¹ng th¸i nÒn. Quan s¸t vµo
h×nh vÏ biÓu ®å n¨ng lîng EDFA ta thÊy:

H×nh a: Møc n¨ng lîng cña nguyªn tö Ebium trong sîi quang
H×nh b: Møc hÊp thô vµ ®é khÕch ®¹i.

Tªn phÝa bªn ph¶i lµ sè lîng tö thêng dïng ®Ó Ên ®Þnh cho mçi chuyÓn
tiÕp. Nh÷ng sè nµy ®îc t¹o ra bëi c«ng thøc 2S+Lj ( víi S lµ sè lîng tö
quay, L lµ ®éng lîng gãc quü ®¹o, j lµ tæng ®éng lîng gãc (L+S)). LSj ë
®©y dïng ®Ó chØ c¸c møc n¨ng lîng ion. C¸c trêng “ Local crytalline”
x¸o trén cÊu tróc n¨ng lîng ion vµ ®em l¹i kÕt qu¶ lµ mçi møc n¨ng lîng
LSj chia thµnh nhiÒu møc. Sù chia t¸ch nµy liªn quan ®Õn hiÖu øng
 stark. Do kÕt qu¶ cña sù hçn ®én nµy trong cÊu tróc ph©n tö thuû tinh,
mçi ion cã híng vµ ®é dµi trêng kh¸c nhau, dùa trªn sù chia t¸ch Stark
kh¸c nhau. Sù chia t¸ch nµy chÞu tr¸ch nhiªm ®èi víi viÖc d¶i th«ng
khuÕch ®¹i lín cña bé khuÕch ®¹i pha t¹p ®Êt hiÕm. Trong cÊu tróc
n¨ng lîng ion cña LSj sè c¸c ®êng “Stark- split” lµ (2j+1)/2 ®èi víi mçi
møc. Do vËy c¸c møc 4I13/2 vµ 4I15/2 sÏ t¬ng øng cã 7 vµ 8 ®êng stark. KÕt
qu¶ trong 56 sù chuyÓn tiÕp cã thÓ chóng tr¶i ngang qua d¶i 1550nm.
C¸c bíc s¸ng 1480nm, 980nm, 800nm, 670nm vµ 521nm còng cho phÐp
kÝch thÝch ion Erbium. TÊt c¶ nh÷ng bíc sãng nµy ®· ®îc sö dông ®Ó
b¬m cho c¸c EDFA. C¸c bé khuÕch ®¹i quang ®îc chia thµnh c¸c hÖ
thèng laser 2, 3 , 4 møc. Mét EDFA ®îc b¬m tõ d¶i 4I13/2 ®· ®îc coi nh
hÖ thèng 2 møc, v× sù chuyÓn tiÕp tÝn hiÖu vµ tÝn hiÖu b¬m lµ gi÷a
nh÷ng d¶i n¨ng lîng nh nhau. B¬m ë 980nm t¹o thµnh hÖ thèng 3 møc
n¬i mµ sù ph©n r· mét c¸ch nhanh chãng n¨ng lîng ion kh«ng bøc x¹ tõ
møc 4I11/2 ®Õn tr¹ng th¸i siªu bÒn 4I13/2.
C¸c bé khuÕch ®¹i c¬ b¶n dùa trªn c¸c hÖ thèng 2 hoÆc 3 møc ph¶i
®îc thiÕt kÕ ®Ó h¹n chÕ sù hÊp thô l¹i cña tÝn hiÖu do sù hiÖn diÖn
c¶u sù hÊp thô ë tr¹ng th¸i bÒn ë bíc sãng tÝn hiÖu. HÖ thèng 4 møc lµ
sù më réng cña hÖ thèng 3 møc ë ®ã cã mét møc n¨ng lîng ®îc thªm vµo
ë phÝa díi møc thÊp h¬n cña sù chuyÓn tiÕp khuÕch ®¹i . C¸c hÖ thèng
4 møc kh«ng cã sù hÊp thô l¹i tÝn hiÖu tr¹ng th¸i nÒn mµ cã thÓ gi¶m
®Æc tÝnh cña bé khuÕch ®¹i dùa trªn hÖ thèng 3 møc.

IV. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña EDFA.

Qu¸ tr×nh bøc x¹ x¶y ra trong EDFA nh×n chung cã thÓ ®îc ph©n
cÊp thµnh bøc x¹ kÝch thÝch vµ bøc x¹ tù ph¸t. Khi c¸c ion Erbium Er 3+
®îc kÝch thÝch tõ tr¹ng th¸i nÒn th«ng qua sù hÊp thô ¸nh s¸ng b¬m, nã
sÏ ph©n r· kh«ng ph¸t x¹ tõ c¸c møc n¨ng lîng cao h¬n cho tíi khi tiÕn tíi
tr¹ng th¸i siªu bÒn 4I13/2 . TÝn hiÖu quang tíi sÏ ®i ®Õn víi c¸c ion
Erbium ®· ®îc kÝch thÝch. Qu¸ tr×nh bøc x¹ kÝch thÝch t¹o ra c¸c
photon phô cã cïng pha vµ híng quang nh tÝn hiÖu tíi. Nh vËy ®· ®¹t ®-
îc qu¸ tr×nh khuÕch ®¹i quang trong EDFA. C¸c ion ®· ®îc kÝch thÝch
mµ kh«ng t¬ng t¸c víi ¸nh s¸ng tíi sÏ ph©n r· tù ph¸t tíi tr¹ng th¸i nÒn víi
h»ng sè thêi gian xÊp xØ 10ms. Ph¸t x¹ tù ph¸t SE (Spontaneous
Emission) cã pha vµ híng ngÉu nhiªn. Tiªu biÓu cã Ýt h¬n 1% ph¸t x¹ tù
ph¸t ®îc gi÷ l¹i bëi mode sîi quang vµ nã trë thµnh mét nguån nhiÔu
quang. ë ®Çu ra cña bé khuÕch ®¹i quang EDFA kh«ng nh÷ng tÝn hiÖu
®îc khuÕch ®¹i mµ nhiÔu nµy còng sÏ ®îc khuÕch ®¹i vµ t¹o ra bøc x¹
tù ph¸t ®îc khuÕch ®¹i ASE (Amplified Spontaneous Emission). ASE
 lµm suy gi¶m tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu cña tÝn hiÖu qua bé khuÕch
®¹i.

V. Xu híng ph¸t triÓn cña c¸c modul EDFA.

a. Bé khÕch ®¹i quang sîi ph¶n x¹ ®¬n híng vµ 2 híng
Trong c¸c EDFA ph¶n x¹, mét thiÕt bÞ ®îc ®Æt t¹i ®Çu ra cña EDFA
®Ò ph¶n x¹ ¸nh s¸ng b¬m vµ tÝn hiÖu ¸nh s¸ng. TÝn hiÖu ®i qua EDFA
hai lÇn sÏ cho bé khuÕch ®¹i thùc t¨ng lªn. C¸c EDFA hai híng so víi EDFA
b¬m tiªu chuÈn nªu ë h×nh vÏ díi minh ho¹ cho ¸nh s¸ng b¬m ®îc trong
EDFA nhê mét g¬ng lìng s¾c. CÊu h×nh nµy cã thÓ cho ra ®îc khuÕch ®¹i
tÝn hiÖu t¨ng cao gÇn nh gÊp hai lÇn so víi cÊu h×nh chuÈn do cã sù
khuÕch ®¹i kÐp ë EDFA ph¶n x¹.
 CÊu h×nh EDFA 2 híng c¬ b¶n sö dông 2 bé ghÐp WDM vµ tÝn
hiÖu ®îc ®i vµ khÕch ®¹i theo hai híng. HiÖn t¹i vµ t¬ng lai, c¸c cÊu
h×nh EDFA hai híng sÏ ®îc øng dông nhiÒu vµ cho ra c¸c u ®iÓm h¬n
so víi cÊu h×nh ph¶n x¹. C¸c tÝn hiÖu quang ë ®Çu vµo c¶ hai ®Çu
EDFA v× vËy cÊu h×nh nµy gäi lµ cÊu h×nh tÝn hiÖu hai híng. Tuy
nhiªn cÊu tróc nµy dÉn ®Õn gi¸ thµnh ®¾t khi ph¶i sö dông nguån c«ng
suÊt b·o hßa rÊt cao.

b. Tù ®éng ®iÒu chØnh khÕch ®¹i vµ c«ng suÊt

Trong c¸c hÖ thèng khuÕch ®¹i quang, c¸c ®¸p øng phi tuyÕn cña
EDFA ®èi víi tÝn hiÖu ®Çu vµo lín sÏ dÉn ®Õn sù biÕn ®æi c«ng
suÊt ngoµi ý muèn, vµ ®iÒu nµy lµm suy gi¶m tØ lÖ lçi bit BER cña
hÖ thèng. Trong c¸c hÖ thèng sö dông nhiÒu bé khuÕch ®¹i quang m¾c
chuçi, ¶nh hëng cña b·o hßa khuÕch ®¹i t¹i bÊt k× tr¹ng th¸i EDFA nµo
 còng ®Æc biÖt cã h¹i v× c¸c chuçi ®îc thiÕt kÕ ®Ó ho¹t ®éng t¹i møc
th«ng suèt tÝn hiÖu mét c¸ch chÝnh x¸c. Trong c¸c hÖ thèng th«ng tin
quang sö dông kü thuËt ghÐp kªnh theo bíc sãng WDM, c«ng suÊt tæng
tõ sù xÕp chång cña vµi kªnh quang cã thÓ thay ®æi mét c¸ch ngÉu
nhiªn theo thêi gian. §iÒu nµy g©y ra tr«i c«ng suÊt tÝn hiÖu vµ sù tù
®iÒu chÕ trong kªnh tÇn sè thÊp ngoµi ý muèn. Nh vËy, thùc hiÖn viÖc
®iÒu chØnh khuÕch ®¹i lµ cÇn thiÕt vµ gi¶i ph¸p cho c¸c vÊn ®Ò nªu
trªn lµ sù ®iÒu chØnh khuÕch ®¹i AGC. Còng t¬ng tù nh thÕ víi hÖ
thèng yªu cÇu c«ng suÊt tÝn hiÖu ®Çu ra kh«ng ®æi, yªu cÇu gi¶m dao
®éng c«ng suÊt ®Çu ra, sö dông APC.

c. C©n b»ng vµ lµm ph¼ng phæ khÕch ®¹i

C©n b»ng phæ khuÕch ®¹i lµ rÊt quan träng ®èi víi hÖ thèng ghÐp
kªnh WDM kÕt hîp EDFA. Do b¨ng tÇn khuÕch ®¹i lµ kh«ng ®ång
d¹ng vÒ phæ vµ thÓ hiÖn mét vµi gîn sãng, sù kh¸c nhau vÒ ®é khuÕch
®¹i x¶y ra t¹i c¸c kªnh quang cã kho¶ng c¸ch bíc sãng lín. Trong chuçi
c¸c bé khuÕch ®¹i quang, ngay c¶ sù kh¸c nhau nh vÒ phæ khuÕch ®¹i
còng cã thÓ dÉn tíi sù kh¸c biÖt lín vÒ c«ng suÊt tÝn hiÖu thu ®îc,
®iÒu nµy g©y ra sù kh¸c nhau lín vÒ BER gi÷a c¸c tÝn hiÖu thu ®îc tíi
møc kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc c©n b»ng khuÕch ®¹i nghÜa lµ lµm cho
khuÕch ®¹i ®ång ®Òu ë c¸c kªnh quang riªng rÏ.
Lµm ph¼ng khuÕch ®¹i nghÜa lµ t¹o ra b¨ng tÇn phæ khuÕch ®¹i
®ång ®Òu ë c¸c kªnh quang riªng rÏ. Nh vËy, ë trêng hîp øng dông hai
kªnh, c©n b»ng khuÕch ®¹i cã thÓ ®îc thùc hiÖn nhê biÖn ph¸p ®¬n
gi¶n nh sau: khi cã ®é dµi ®· cho cña EDFA, c«ng suÊt b¬m cã thÓ ®îc
chän ®Ó c¸c bé khuÕch ®¹i trong c¸c vïng ®Ønh gåm c¸c bíc sãng
1580nm vµ 1540nm lµ chÝnh x¸c b»ng nhau, v× sù kh¸c biÖt lµ do ¶nh
hëng cña sù t¸i hÊp thô tÝn hiÖu ë bíc sãng ng¾n. Mét c¸ch c©n b»ng
khuÕch ®¹i kh¸c lµ ®Æt c¸c kªnh quang t¹i c¸c bíc sãng mµ nã cho ra c¸c
®é khuÕch ®¹i b»ng nhau ë ®iÒu kiÖn b¬m lín nhÊt.

d. KiÕm tróc c¶i tiÕn vµ ®Æc tÝnh kh¸c

§Ó c¶i thiÖn ®Æc tÝnh cña EDFA mét sè cÊu tróc ®îc ®a ra ®Ó cã sù
thay ®æi chót Ýt vÒ cÊu h×nh cña EDFA:
+ CÊu h×nh thay ®æi ®é dµi EDF ®Ó thu ®îc ®é khuÕch ®¹i cao
h¬n.
+ T¸ch ®é dµi EDF thµnh hai phÇn b»ng bé c¸ch ly.
+ §Æt thªm vµo ®é dµi EDF mét bé läc quang b¨ng th«ng hÑp.
 Víi bé khuÕch ®¹i EDFA tham sè quan träng nhÊt lµ ®é dµi cña sîi
pha tap Erbium EDF. §é khuÕch ®¹i vµ h×nh ¶nh nhiÔu cña EDFA
®Òu bÞ ¶nh hëng m¹nh tõ ®é dµi sîi EDF råi sau ®ã lµ cÊu h×nh b¬m.
§Ó thiÕt kÕ ®îc mét bé khuÕch ®¹i EDFA cã hiÖu qu¶ cao nhÊt cÇn tèi
u ho¸ ®é dµi EDF.

VI. Tèi u hãa ®é ®µi sîi quang pha t¹p Erbium (EDF)

Môc ®Ých chÝnh cña thiÕt kÕ tèi u EDFA lµ lùa chän ®é dµi EDF ®Ó
cã ®é khuÕch ®¹i cao. §é khuÕch ®¹i cña EDFA phô thuéc chñ yÕu vµo
®é dµi EDF, vµ dù b¸o ®é khuÕch ®¹i lµ phøc t¹p do b¶n chÊt ph©n bè hai
híng cña bé khuÕch ®¹i. Ta cã thÓ coi EDFA nh mét chuçi cña nhiÒu bé
khuÕch ®¹i quang nhá ghÐp l¹i víi nhau cã ®é dµi t¨ng dÇn. VËy ®é
khuÕch ®¹i G thùc ®îc cÊu thµnh tõ toµn bé phÇn tö khuÕch ®¹i g(z) däc
theo trôc z cña EDF vµ cã thÓ viÕt nh sau:
L

G=exp∫ g( z) dz
0

Trong ®ã: L lµ ®é dµi cña EDF.

Trong c¸c tham sè cña EDF thêng cã phæ hÊp thô vµ bøc x¹ kÝch thÝch thu
®îc tõ sîi thuû tinh pha t¹p Erbium. Phæ khuÕch ®¹i g*( λ) vµ phæ suy hao
α ( λ)x¸c ®Þnh tõ:

g*(λ)=σ e(λ)г ( λ)Nt

α(λ)=δ a(λ)г(λ)Nt
Trong ®ã
δ e :tÕt diÖn bøc x¹
δ a: TiÕt diÖn hÊp thô
Г(λ): lµ hÖ sè chång lÊn gi÷a trêng mode qua tÝch luü ion Erbium

Г(λ)=1 – exp(-b2/a2)
a: lµ b¸n kÝnh lâi sîi
b: b¸n kÝnh phñ Er3+
Nt: mËt ®é ion Erbium
 Khi ¸nh s¸ng b¬m vµo ¸nh s¸ng tÝn hiÖu truyÒn trong cïng mét híng
däc theo sîi vµ bøc x¹ tù ph¸t kh«ng ®¸ng kÓ, c«ng suÊt tÝn hiÖu Ps ®îc
thay ®æi khi ®i qua lat EDF lµ:
dP s
dz
= g(z)Ps – α sPs
α s: lµ hÖ sè suy hao cña sîi
HÖ sè khuÕch ®¹i g(z) kh¸c nhau gi÷a tÝch luü ion ë møc trªn vµ
møc díi cã thÓ ®îc viÕt nh sau:
N2 N1
g(z)=[ g*(λ) N – α(λ) N ]
t t

Trong ®ã :
+ N2: mËt ®é tÝch lòy trung b×nh ë tr¹ng th¸i siªu bÒn (hoÆc tÝch
luü
ë møc trªn 4I13/2)
+ N1: mËt ®é tÝch luü trung b×nh ë tr¹ng th¸i nÒn (hoÆc tÝch luü ë
møc trªn 4I16/2)
MËt ®é cña Er3+: Nt=N1+N2: ¸nh s¸ng b¬m cã thÓ ®îc ph©n tÝch
t¬ng tù.
§èi víi b¬m ë d¶i hÊp thô 980nm, tÝch luü da t¹p 4I11/2 lµ kh«ng
®¸ng kÓ. Sù hiÕm cña møc b¬m tho¶ m·n danh ®Þnh khi tèc ®é ph©n r·
kh«ng bøc x¹ tõ møc b¬m Wnr lín h¬n nhiÒu tèc ®é b¬m Wpump :

P p δa ( λ p )
Wpump = hV p A

Trong ®ã :
Pp : C«ng suÊt b¬m
Vp: TÇn sè b¬m.
A: DiÖn tÝch trêng mode
ë ®©y, gi¶ thiÕt mËt ®é ion Er3+ lµ h»ng sè trong vïng b¸n kÝnh
EDF r<b lµ b¸n kÝnh lâi pha t¹p Erbium vµ b»ng 0 víi r>b. C¸c mËt ®é tÝn
hiÖu vµ b¬m ®îc xem lµ ®ång nhÊt trong lâi pha t¹p. Diode laser b¬m
(LD) lµ LD ®¬n mode. B¬m ®¬n mode ®îc tËp trung t¹i tÇn sè γ =γ p. C«ng
suÊt b¬m ph¶i cao h¬n ngìng b¬m.
 hγp A
Pth = δ a ( λ p ) г (λ p ) τ

τ : lµ thêi gian tån t¹i tù ph¸t cña ion ë tr¹ng th¸i gi¶ bÒn. TÝn hiÖu tæng
trong trêng hîp nµy tËp trung ë γ s. C«ng suÊt tÝn hiÖu b·o hßa ®îc cho bëi:

h γp A
Psat = δ e ( λ s ) +δ a ( λs ) г ( λ s ) τ

Qua ®ã ta thÊy c«ng suÊt b¬m sÏ gi¶m däc theo sîi. NÕu ®é dµi EDF
lµ qu¸ dµi, mét phÇn nµo ®ã cña sîi sÏ b¬m díi ngìng nghÞch ®¶o vµ nã t¸i
hÊp thô tÝn hiÖu. EDF mµ qu¸ ng¾n sÏ hÊp thô qu¸ Ýt c«ng suÊt b¬m. §é
dµi tèi ®a t¨ng theo c«ng suÊt b¬m vµ gi¶m theo sù t¨ng c«ng suÊt tÝn
hiÖu. Tõ h×nh vÏ chØ ra ®é khuÕch ®¹i EDFA phô thuéc vµo ®é dµi bé
khuÕch ®¹i cho c¶ b¬m ë 980nm vµ 1480nm. KÕt qu¶ cho thÊy r»ng b¬m
ë 980nm cho hÖ sè khuÕch ®¹i cao h¬n ë 1480nm. HÖ sè khuÕch ®¹i t¨ng
khi c«ng suÊt b¬m t¨ng.§Ó thu ®îc cïng gi¸ trÞ ®é khuÕch ®¹i, ®é dµi
khuÕch ®¹i tèi ®a khi b¬m ë 1480nm th× dài h¬n ë 980nm. Sù kh¸c nhau
nµy lµ do hÖ sè hÊp thô lín h¬n khi b¬m ë 980nm so víi khi b¬m ë
1480nm.

VI. C¸c th«ng sè kü thuËt cña modul EDFA

a. C«ng suÊt b¬m vµ bíc sãng b¬m.
Nh− ®· ®−îc gi¶i thÝch ë trªn, cã mét vμi vïng b−íc sãng b¬m cho
phÐp kÝch thÝch c¸c ion Erbium. §Æc tÝnh khuÕch ®¹i cña sîi EDFA
®−îc b¬m ë mçi vïng b¬m ®−îc nghiªn cøu d−íi d¹ng hÖ sè khuÕch ®¹i, tû
lÖ phÇn c¾t ngang bøc x¹ kÝch thÝch b¬m vμ phÇn c¾t ngang hÊp thô
b¬m, hiÖu suÊt biÕn ®æi c«ng suÊt, vμ c¸c ®Æc tÝnh nhiÔu. Nh×n chung
®é khuÕch ®¹i lóc ®Çu còng t¨ng m¹nh víi hμm mò theo sù t¨ng cña c«ng
suÊt b¬m vμ råi ng¶ thÊp xuèng khi c«ng suÊt b¬m v−ît qóa mét gi¸ trÞ nμo
®ã nh− ®−îc minh ho¹ ë h×nh vÏ:
 HÖ sè khuÕch ®¹i cña bé khuÕch ®¹i cã ®¬n vÞ lμ dB/mW lμ mét
®−êng nghiªng lín nhÊt tiÕp tuyÕn víi ®−êng cong khuÕch ®¹i ®i qua gèc
täa ®é nh− ®−îc chØ ra trong h×nh vÏ trªn.
C¶ hai lo¹i b−íc sãng b¬m 1480nm vμ 980nm ®Òu ®−îc dïng tèt
trong c¸c EDFA.
B−íc sãng b¬m 1480nm ®−îc dïng trong EDFA v× mét sè lý do sau:
- TÝnh s½n cã cña c«ng suÊt b¬m cao cã tõ c¸c diode laser b¸n dÉn
ho¹t ®éng t¹i b−íc sãng nμy.
- HiÖu suÊt c«ng suÊt tèt v× cã sù kh¸c nhau nhá gi÷a b−íc sãng
1480nm vμ 1550nm.
- Khi b¬m cho EDFA tõ xa, suy hao sîi sÏ thÊp h¬n.
- Phæ hÊp thô b¨ng réng yªu cÇu tÝnh chÝnh x¸c vÒ b−íc sãng laser
b¬m Ýt nghiªm ngÆt h¬n.
B−íc sãng b¬m 980nm cho ra ®Æc tÝnh nhiÔu cña EDFA tèt h¬n,
khuÕch ®¹i tÝn hiÖu trong c¸c hÖ thèng nhiÒu kªnh quang Ýt bÞ mÐo
h¬n, vμ thiÕt bÞ nμy Ýt nh¹y c¶m víi nhiÖt ®é cao h¬n so víi b−íc sãng
b¬m 1480nm. Nh−ng nã còng yªu cÇu tÝnh chÝnh x¸c vÒ b−íc sãng b¬m
chÆt chÏ h¬n. ViÖc so s¸nh b−íc sãng b¬m 980nm vμ 1480nm dùa trªn quan
hÖ gi÷a ®é dμi sîi EDF vμ khuÕch ®¹i tÝn hiÖu cho c¶ hai b−íc sãng ë
cïng mét c«ng suÊt b¬m ®· ®−îc nghiªn cøu. Nh×n chung b¬m ë 980nm cã
hiÖu qu¶ h¬n b¬m ë 1480nm vμ ta cã thÓ x©y dùng ®−îc bé EDFA cã ®é
 khuÕch ®¹i cao h¬n víi ®é dμi EDF ng¾n h¬n b»ng viÖc sö dông b−íc
sãng b¬m 980nm.
b. KhuÕch ®¹i trong EDFA
§é khuÕch ®¹i cña bé khuÕch ®¹i quang ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau:
(Pout −P sp)
G= Ps
Trong ®ã:
Ps vμ Pout t−¬ng øng lμ c«ng suÊt ®Çu vμo vμ ®Çu ra cña bé
khuÕch ®¹i quang.
Ngoμi khuÕch ®¹i, bé khuÕch ®¹i quang còng ph¸t ra ASE vμ ë
®©y Psp lμ c«ng suÊt nhiÔu ®−îc ph¸t tõ bé khuÕch ®¹i quang n»m trong
b¨ng tÇn quang (hay cßn ®−îc gäi lμ b¨ng tÇn ph¸t x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch
®¹i).
ViÖc x¸c ®Þnh ®é khuÕch ®¹i trong bé khuÕch ®¹i quang sîi lμ mét
qu¸ tr×nh phøc t¹p do b¶n chÊt ph©n bè hai h−íng cña nã. §Ó thu ®−îc ®é
khuÕch ®¹i thùc cña bé khuÕch ®¹i, phÇn c¾t ngang bøc x¹ kÝch thÝch δ e
vμ phÇn c¾t ngang hÊp thô δ a lμ c¸c yÕu tè quan träng cÇn ®−îc xem xÐt.
§é khuÕch ®¹i thùc cña bé khuÕch ®¹i quang sîi cã thÓ x¸c ®Þnh tïy thuéc
vμo møc biÕn ®æi trung b×nh cña tÝch lòy ion Erbium. Møc nghÞch ®¶o
trung b×nh ®−îc thiÕt lËp b»ng c¸c møc b¬m vμ tÝn hiÖu. §é khuÕch ®¹i
sÏ phô thuéc vμo c«ng suÊt b¬m, ®©y lμ mét h×nh ¶nh cã ý nghÜa ®èi víi
c¸c EDF kh¸c nhau.
 KhuÕch ®¹i quang tÝn hiÖu nhá
KhuyÕn nghÞ G.661 ITU-T ®· x¸c ®Þnh ®é khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhá lμ
®é khuÕch ®¹i khi nã ho¹t ®éng trong chÕ ®é tuyÕn tÝnh, n¬i mμ nã hoμn
toμn kh«ng phô thuéc vμo c«ng suÊt quang tÝn hiÖu ®Çu vμo, t¹i møc
c«ng suÊt quang vμ tÝn hiÖu b¬m ®· cho. §iÒu nμy ®−îc hiÓu lμ vïng
khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhá t−¬ng øng víi c¸c møc c«ng suÊt ®Çu vμo, n¬i
mμ ®é khuÕch ®¹i tÝn hiÖu kh«ng lμm gi¶m ®é khuÕch ®¹i cña bé
khuÕch ®¹i quang. §Ó x¸c ®Þnh vïng khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhá, ng−êi ta
th−êng dù b¸o b»ng nhiÔu ®Çu vμo hiÖu dông Pn,eff cña bé khuÕch ®¹i.

Pn,eff ≈ 2hvB0 30nW/nm

®èi víi λ = 1550nm

ë ®©y hv lμ n¨ng l−îng photon vμ B0 lμ b¨ng tÇn quang cña bé khuÕch ®¹i
quang. NhiÔu ®Çu vμo hiÖu dông ®−îc khuÕch ®¹i lªn tõ ®é khuÕch ®¹i
vμ sÏ thu ®−îc c«ng suÊt nhiÔu ®Çu ra cña bé khuÕch ®¹i. §é khuÕch ®¹i
tÝn hiÖu nhá lμ tham sè quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña bé
 EDFA trªn tuyÕn. NÕu nh− c«ng suÊt tÝn hiÖu lín sÏ lμm gi¶m ®é khuÕch
®¹i thùc, vμ dÉn ®Õn lμm gi¶m quü c«ng suÊt cña tuyÕn th«ng tin quang.

 KhuÕch ®¹i b∙o hßa

§Æc tÝnh khuÕch ®¹i b·o hoμ cña EDFA lμ mét tham sè quan träng.
C«ng suÊt tÝn hiÖu thu ®−îc ë ®Çu ra bé khuÕch ®¹i quang lμ mét gi¸ trÞ
®Æc biÖt hÊp dÉn v× nã cã liªn quan tíi cù ly truyÒn dÉn vμ cù ly kho¶ng
lÆp cña c¸c hÖ thèng truyÒn dÉn dμi, vμ nã lμm t¨ng sè ®Çu ra trong cÊu
h×nh ph©n bè sîi quang. EDFA th−êng ho¹t ®éng t¹i c¸c møc tÝn hiÖu ®Çu
vμo ®ñ lín ®Ó t¹o ra sù b·o hoμ khuÕch ®¹i. Sù b·o hoμ ®é khuÕch ®¹i
®−îc xem nh− lμ sù gi¶m ®é khuÕch ®¹i trong lóc c«ng suÊt tÝn hiÖu
t¨ng. §é khuÕch ®¹i cña bé khuÕch ®¹i quang cã thÓ ®−îc viÕt nh− sau:

P¿ G−1 P ¿
G = G0 exp [(1-G) P ] = G0 exp[ - G P ]
sat sat

Trong ®ã G0 lμ ®é khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhá

C«ng suÊt b·o hoμ Psat t¹i b−íc sãng x¸c ®Þnh lμ c«ng suÊt ®−îc yªu
cÇu ®Ó nghÞch ®¶o mét líp cña sîi pha t¹p Erbium ®ñ ®Ó thu ®−îc sù
truyÒn th«ng tÝn hiÖu quang, hoÆc nãi mét c¸ch kh¸c lμ ®ñ ®Ó cho ®é
khuÕch ®¹i b»ng kh«ng.
 §é nghiªng cña khuÕch ®¹i.
Mét trong nh÷ng øng dông quan träng nhÊt cña EDFA trong th«ng tin
quang sîi lμ viÖc sö dông nã trong c¸c hÖ thèng ghÐp kªnh quang. Trong
 c¸c hÖ thèng ghÐp kªnh theo b−íc sãng WDM víi cù ly xa, phæ khuÕch ®¹i
cña bé khuÕch ®¹i ph¶i duy tr× ph¼ng ®Ó tr¸nh sù tréi lªn vÒ c«ng suÊt
cña mét kªnh nμo ®ã. Sù thay ®æi hoÆc nghiªng trong phæ khuÕch ®¹i x¶y
ra khi c¸c kªnh ghÐp b−íc sãng ®−îc thªm vμo hoÆc rÏ xuèng trong chïm
tÝn hiÖu WDM sÏ lμm gi¶m ®Æc tÝnh cña hÖ thèng th«ng tin dμi. ë ®©y,
sù nghiªng ®é khuÕch ®¹i ®−îc x¸c ®Þnh nh− lμ tû sè cña sù biÕn ®æi
khuÕch ®¹i t¹i b−íc sãng ®o ®−îc víi sù thay ®æi khuÕch ®¹i t¹i b−íc sãng
chuÈn, n¬i mμ c¸c thay ®æi khuÕch ®¹i ®−îc t¹o ra do cã sù biÕn ®æi
®iÒu kiÖn ®Çu vμo. Ngoμi ®é nghiªng khuÕch ®¹i, mét kh¸i niÖm kh¸c
n÷a còng ®−îc quan t©m ë ®©y lμ ®é dèc khuÕch ®¹i. CÇn ph¶i ph©n
biÖt gi÷a ®é dèc khuÕch ®¹i tÜnh vμ ®é dèc khuÕch ®¹i ®éng. §iÓm kh¸c
nhau gi÷a ®é dèc tÜnh vμ ®éng lμ do cã sù thay ®æi vÒ møc nghÞch ®¶o
bé khuÕch ®¹i ph¸t sinh tõ sù thay ®æi b−íc sãng cña tÝn hiÖu ®Çu vμo
b·o hoμ m¹nh.
 Phæ khuÕch ®¹i cña EDFA.
Phæ khuÕch ®¹i cña EDFA lμ tham sè quan träng v× b¨ng tÇn
khuÕch ®¹i lμ mét tham sè träng yÕu ®Ó x¸c ®Þnh b¨ng truyÒn dÉn. §Æc
tÝnh nμy ®· ®−îc nghiªn cøu víi c¸c sîi EDF kh¸c nhau theo gãc ®é më réng
b¨ng tÇn cña c¸c EDFA. B»ng c¸ch thay ®æi vËt liÖu chñ trong sîi thuû tinh
Silica sang thuû tinh Flouride gèc ZrF4 vμ thuû tinh fluorophospate còng høa
hÑn më réng vμ lμm ph¼ng ®−îc b¨ng tÇn khuÕch ®¹i. §Æc biÖt sîi EDF
gèc flouride cho ra ®−îc vïng khuÕch ®¹i ph¼ng trong d¶i b−íc sãng tõ
1530nm ®Õn 1560nm. Ngoμi ra, khi t¨ng ®é dμi EDF, phæ khuÕch ®¹i cã
thÓ thu ®−îc trong kho¶ng b−íc sãng tõ 1570nm ®Õn 1620nm.
c. NhiÔu trong bé khuÕch ®¹i EDFA.
NhiÔu trong tÝn hiÖu khuÕch ®¹i quang lμ mét chñ ®Ò quan träng
trong c¸c hÖ thèng th«ng tin quang. C¸c ®Æc tÝnh nhiÔu thÓ hiÖn lμ mét
tham sè chñ chèt mμ nã x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh trªn toμn bé hÖ thèng nh− cù
ly truyÒn dÉn vμ tèc ®é bÝt lín nhÊt. Cã hai d¹ng nhiÔu ®Æc tr−ng lμ:
+ NhiÔu quang hay cßn ®−îc gäi lμ nhiÔu tr−êng quang
+ NhiÔu c−êng ®é hay cßn ®−îc gäi lμ nhiÔu dßng photo

o NhiÔu quang trong bé khuÕch ®¹i EDFA.

NhiÔu quang lμ tham sè quan träng nhÊt liªn quan tíi c¸c ®Æc tÝnh
nhiÔu trong c¸c hÖ thèng sö dông khuÕch ®¹i quang. Nh− ®· xem xÐt vÒ
c¸c ion Er3+ trong sîi EDF ë trªn. C¸c photon bøc x¹ ph¸t cã h−íng vμ pha
ngÉu nhiªn. Mét sè c¸c photon bøc x¹ tù ph¸t ®−îc gi÷ l¹i ë c¸c mode cña sîi
dÉn quang. V× c¸c photon ®−îc gi÷ l¹i nμy lan truyÒn däc bªn trong sîi,
chóng l¹i ®−îc khuÕch ®¹i. Qu¸ tr×nh nμy t¹o ra bøc x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch
 ®¹i ASE. §Ó x¸c ®Þnh thμnh phÇn nhiÔu nhá nhÊt cña bé khuÕch ®¹i vμ
tÝnh kh«ng ch¾c ch¾n vÒ tÝn hiÖu ®Çu ra tho¶ m·n nguyªn lý
Heisenberg, c«ng suÊt nhiÔu tèi thiÓu ®Çu ra bé khuÕch ®¹i Psp.min ®−îc
x¸c ®Þnh:

Psp,min = hv(G-1)B
Víi B lμ mét nöa b¨ng tÇn B0 cña bé khuÕch ®¹i quang. Gi¶ thiÕt
r»ng sù th¨ng gi¸ng cña tÝn hiÖu tån t¹i lμ do t¸c ®éng cña nhiÔu träng. §é
khuÕch ®¹i G vμ tÝn hiÖu lín th× c«ng suÊt ®Çu ra cña bé khuÕch ®¹i
quang lμ cã thÓ ®¹t ®−îc nhá nhÊt sÏ t−¬ng øng víi sù khuÕch ®¹i cña mét
photon trong b¨ng tÇn B:

PASE = mt Nsp hv(G-1)B0

mt: Sè c¸c mode lan truyÒn ngang trong qu¸ tr×nh ph©n cùc

Psp = Nsp hv(G-1)B0

Psp ®−îc gäi lμ c«ng suÊt bøc x¹ tù ph¸t cña bé khuÕch ®¹i quang.
Tõ biÓu thøc trªn cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc c«ng suÊt ASE tæng PASE ®−îc
lÊy trªn toμn bé c¸c mode mμ sîi quang ®−a ra trong b¨ng tÇn B0. Trong c¸c
bé khuÕch ®¹i quang sîi thùc tÕ, tiªu biÓu th−êng cã hai mode lan truyÒn
ph©n cùc trong bøc x¹ tù ph¸t. HÖ sè bøc x¹ tù ph¸t ®−îc viÕt nh− sau:

δe N2
Nsp = δ e N 2−δ a N 1

δ a , δ e : tiÕt diÖn bøc x¹ kÝch thÝch vμ tiÕt diÖn hÊp thô.

N1, N2 : t−¬ng øng lμ c¸c mËt ®é tÝch luü trung b×nh ë tr¹ng th¸i siªu bÒn
(møc trªn) vμ nÒn.
§Ó cho ®¬n gi¶n ta ®Æt :
δe
η= δa

vμ N2 vμ N1 lμ hμm cña trôc Z däc theo sîi

 Khi ®ã nhiÔu cña bé khuÕch ®¹i quang N(z) khi kh«ng cã tÝn hiÖu ®Çu
vμo ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau:

η N2
N(z) = η N 2−N 1
( G−1 )

Víi G lμ mét hμm sè cña Z trong tr−êng hîp nghÞch ®¶o tÝch luü m«i
tr−êng lμ ©m, tøc lμ ηN2 – N1 < 0 , khuÕch ®¹i G sÏ nhá h¬n 1 vμ Nsp lμ
©m, nh−ng c«ng suÊt nhiÔu PASE lu«n d−¬ng vμ Psp = |Nsp| ( 1-G ).
Trong tr−êng hîp ë møc ng−ìng cÇn nghÞch ®¶o m«i tr−êng, tøc lμ :
0 ηN2 – N1 = 0, Nsp kh«ng x¸c ®Þnh, nh−ng thùc tÕ c«ng suÊt nhiÔu l¹i
®−îc x¸c ®Þnh vμ b»ng Psp = ηN2L1 trong ®ã L lμ ®é dμi sîi EDF, ë tr−êng
hîp mçi tr−êng nghÞch ®¶o lμ lín h¬n 0, tøc lμ ηN2 – N1 > 0 ta cã Nsp > 1.
Tr−êng hîp nghÞch ®¶o m«i tr−êng hoμn toμn, khi mμ toμn bé c¸c nguyªn tö
ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch tøc lμ Nt=0, th× hÖ sè bøc x¹ tù ph¸t N sp tiÕn tíi gi¸
trÞ nhá nhÊt cña nã lμ b»ng 1. Trong tr−êng hîp nμy c«ng suÊt nhiÔu ®Çu
ra gi¶m tíi gi¸ trÞ nhiÔu l−îng tö ®−îc khuÕch ®¹i : Psp,min = hv(G-1)B . Nh−
vËy cã thÓ nãi r»ng nhiÔu ®Çu ra cña bé khuÕch ®¹i quang nhá nhÊt thu
®−îc khi ®¹t ®−îc nghÞch ®¶o tÝch luü hoμn toμn trong m«i tr−êng
khuÕch ®¹i. Trong thùc tÕ hÖ sè bøc x¹ tô ph¸t N sp lμ mét sù x¸c ®Þnh chÊt
l−îng ®èi víi nghÞch ®¶o tÝch luü. Gi¸ trÞ N sp gÇn b»ng 1 lμ gi¸ trÞ thÊp
nhÊt cã thÓ thu ®−îc. Gi¸ trÞ nμy cã thÓ ®¹t ®−îc khi b¬m m¹nh ë vïng cã
b−íc sãng 980nm.
o NhiÔu cêng ®é trong bé khuÕch ®¹i EDFA:
Nh− ®· biÕt, c−êng ®é ¸nh s¸ng ®Õn ®−îc bé t¸ch sãng quang biÕn
®æi thμnh dßng ®iÖn. Dßng photon ban ®Çu I ph(t) sÏ ®−îc ph¸t ra trong bé
t¸ch sãng quang khi cã mét c«ng suÊt quang P(t) tõ nguån ph¸t ®i tíi.

ηe
Iph(t) = RP(t) = hv
P(t )

NhiÔu c−êng ®é lμ mét yÕu tè lμm giíi h¹n ®¸ng kÓ n¨ng lùc cña c¸c
hÖ thèng th«ng tin quang.V× bé t¸ch sãng quang biÕn ®æi nhiÔu c−êng ®é
trùc tiÕp thμnh nhiÔu ®iÖn. C¸c lo¹i nhiÔu c−êng ®é th−êng ®−îc xem
xÐt trong hÖ thèng lμ: nhiÔu l−îng tö ( nhiÔu b¾n ph¸), nhiÔu ph¸ch gi÷a
tÝn hiÖu vμ bøc x¹ tù ph¸t, nhiÔu ph¸ch gi÷a bøc x¹ tù ph¸t víi bøc x¹ tù ph¸t
vμ nhiÔu ph¶n x¹
- NhiÔu lîng tö
 NhiÔu l−îng tö cã nguån gèc ph¸t sinh lμ do tÝnh kh«ng ch¾c
ch¾n vÒ thêi gian ®Õn cña c¸c ®iÖn tö hoÆc c¸c photon t¹i bé
t¸ch sãng. Khi nhiÔu tréi lμ nhiÔu l−îng tö, nã ®−îc coi nh− lμ giíi
h¹n nhiÔu b¾n hoÆc nhiÔu l−îng tö. C¶ tÝn hiÖu tõ Laser ph¸t
vμ ASE ®Òu tham gia vμo nhiÔu l−îng tö. V× vËy, nhiÔu l−îng
tö ttrong tr−êng hîp nμy bao gåm c¶ nhiÔu l−îng tö tõ tÝn hiÖu
®Çu vμo ®−îc khuÕch ®¹i vμ nhiÔu l−îng tö tõ bøc x¹ tù ph¸t
®−îc khuÕch ®¹i.
- NhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu tù ph¸t:
NhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu tù ph¸t lμ do cã sù giao thoa gi÷a tÝn
hiÖu quang vμ bøc x¹ tù ph¸t ®−îc khuÕch ®¹i ASE g©y ra dao
®éng c−êng ®é. Ta kh«ng thÓ tr¸nh khái c¸c nhiÔu nμy trong c¸c
hÖ thèng sö dông EDFA vμ nhiÔu nμy lμ nhiÔu tham gia ®Çu
tiªn vμo tæng nhiÔu trong c¸c hÖ thèng th«ng tin ®−îc khuÕch ®¹i
quang. NhiÔu ph¸ch nμy t−¬ng tù nh− ë trong tr−êng hîp ph¸ch hai
tÇn sè trong bé trén Heterodyne ®Ó ph¸t ra mét tÇn sè kh¸c. Do
tÝnh trén nμy phô thuéc ph©n cùc nªn tÝn hiÖu sÏ chØ ph¸ch víi
c¸c thμnh phÇn ASE cïng ph©n cùc tÝn hiÖu. Nh−ng ASE th−êng
lμ kh«ng ph©n cùc, v× thÕ chØ cã mét n÷a tham gia vμo mËt ®é
nhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu tù ph¸t.

- NhiÔu ph¸ch tù ph¸t – tù ph¸t

 NhiÔu ph¸ch tù ph¸t-tù ph¸t lμ ph¸ch gi÷a c¸c thμnh phÇn phæ
kh¸c nhau cña bøc x¹ tù ph¸t SE vμ dÉn ®Õn nhiÔu c−êng ®é.
Toμn bé phæ ASE sÏ ®ãng gãp vμo nhiÔu ph¸ch c−êng ®é tù ph¸t-
tù ph¸t. NÕu nh− ASE lμ kh«ng ph©n cùc, ASE ë mét trong hai
ph©n cùc trùc giao sÏ ®ãng gãp vμo nhiÔu ph¸ch tù ph¸t-tù ph¸t
tæng. Trong h×nh sau, tæng sè c¸c cÆp ph¸ch cã thÓ gi¶m ®i khi
mμ b¨ng tÇn quang gi¶m.

- NhiÔu ph¶n x¹ (nhiÔu giao thoa nhiÒu luång)

Trong bé khuÕch ®¹i quang th−êng cã sù ph¶n x¹ t¹i hai ®Çu
sîi EDF. Qu¸ tr×nh nμy t¹o ra sù biÕn ®æi cña nhiÔu pha laser
thμnh nhiÔu c−êng ®é. NhiÔu c−êng ®é nh− vËy sÏ lμm gi¶m tû
lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu t¹i bé thu quang. NhiÔu ®· ®−îc biÕn ®æi
®−îc biÕt nh− lμ nhiÔu giao thoa nhiÒu luång hoÆc MPI
(Multipath Interference) hoÆc cã thÓ ®−îc gäi lμ nhiÔu qu¸ møc.
C¸c tham sè quan träng x¸c ®Þnh biªn ®é cña MPI lμ c¸c møc
ph¶n x¹, ®é khuÕch ®¹i quang, ®é réng phæ tÝn hiÖu vμ trÔ thêi
gian gi÷a hai ph¶n x¹. Khi c¸c ph©n cùc cña luång quang bÞ trÔ
vμ kh«ng trÔ lμ ®ång bé víi nhau, nã sÏ t¹o ra nhiÔu c−êng ®é
t−¬ng ®èi RIN (Relative Intensity Noise) tåi nhÊt vμ giao thoa
trung b×nh gÇn nh− lμ ë d¹ng bËc hai. Nh−ng nhiÔu ph¶n x¹ cã
 thÓ ®−îc bá qua nÕu nh− ¸nh s¸ng ®i tíi bé khuÕch ®¹i quang lμ
hoμn toμn kÕt hîp ®Ó cho tham sè nhiÔu ph¶n x¹ nref b»ng kh«ng.
d. H×nh ¶nh nhiÔu cña bé khuÕch ®¹i quang:
H×nh ¶nh nhiÔu NF (Noise Figure) cña bé khuÕch ®¹i quang lμ mét
h×nh ¶nh minh ho¹ ®Æc tr−ng cã ý nghÜa x¸c ®Þnh sù suy gi¶m tû lÖ tÝn
hiÖu trªn nhiÔu sau khi ®i qua bé khuÕch ®¹i. H×nh ¶nh nhiÔu mμ lín sÏ
bÊt lîi cho ®Æc tÝnh cña hÖ thèng, nã t¹o ra tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu thu
®−îc kÐm, t¨ng jitter trong c¸c hÖ thèng soliton vμ t¨ng tÝch luü ASE däc
theo tuyÕn truyÒn dÉn dμi cã nhiÒu bé khuÕch ®¹i quang m¾c nèi tiÕp.
Trong c¸c hÖ thèng th«ng tin quang analog, nhiÔu pha cho biÕn ®æi nhiÔu
c−êng ®é do c¸c ph¶n x¹ quang bªn trong còng lμ yÕu tè chÝnh tham gia
vμo h×nh ¶nh nhiÔu. KhuyÕn nghÞ G.661 ITU-T ®· ®Þnh nghÜa r»ng
h×nh ¶nh nhiÔu lμ sù suy gi¶m tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu do truyÒn tÝn
hiÖu giíi h¹n l−îng tö qua bé khuÕch ®¹i quang sîi (OFA), ®−îc tÝnh b»ng
(dB). Nh− vËy, h×nh ¶nh nhiÔu ®−îc x¸c ®Þnh lμ:

SNR¿
NF = SNR out

Trong tr−êng hîp nμy h×nh ¶nh nhiÔu ®−îc x¸c ®Þnh t−¬ng øng lμ:

NF = 10log(NF) : dB.
C¸c tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu ®−îc xem xÐt t¹i ®Çu ra cña bé t¸ch
sãng quang lý t−ëng mμ nã cã kh¶ n¨ng biÕn ®æi tong photon cña ¸nh s¸ng
tíi thμnh dßng tÝn ®iÖn (hiÖu suÊt l−îng tö η = 1). Tû lÖ tÝn hiÖu trªn
nhiÔu ®Çu vμo SNRin ®−îc x¸c ®Þnh lμ tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu tõ
nguån nhiÔu l−îng tö. Nã ®−îc x¸c ®Þnh th«ng qua viÖc sö dông mét
nguån ph¸t lý t−ëng vμ bé thu lý t−ëng. Råi sau ®ã bé khuÕch ®¹i quang
®−îc m¾c xen vμo vμ tû lÖ tÝn hiÖu trªn nhiÔu ë ®Çu ra ®−îc x¸c ®Þnh.
Khi chØ cã nhiÔu ph¸ch tÝn hiÖu-tù ph¸t ®−îc xem xÐt, h×nh ¶nh nhiÔu
®−îc x¸c ®Þnh ë nhiÒu kÕt qña lμ:

NF = 2Nsp

H×nh ¶nh nhiÔu NF, mμ nã ®−îc x¸c ®Þnh tõ nhiÔu ph¸ch tÝn
hiÖu-tù ph¸t, sÏ kh«ng chØ phô thuéc vμo b¨ng b¬m mμ cßn phô thuéc vμo
c«ng suÊt b¬m, b−íc sãng vμ cÊu h×nh b¬m. H×nh ¶nh nhiÔu trë nªn lín
nÕu nh− bé khuÕch ®¹i quang lμ qu¸ dμi. H¬n thÕ n÷a, c¸c ®Æc tÝnh
nhiÔu b·o hoμ cña EDFA còng quan träng. Mét sè nhμ nghiªn cøu ®· chØ ra
 c¸c ®Æc tÝnh b·o hoμ vμ NF ®èi víi c¶ b¬m xu«i vμ b¬m ng−îc hai h−íng.
Tr−êng hîp mμ nhiÔu thÊp ®−îc coi lμ tham sè quan träng. ë c¸c øng dông
kh¸c cña EDFA nh− c¸c bé khuÕch ®¹i ®−êng truyÒn cho c¸c tuyÕn truyÒn
dÉn dμi, th× c¶ nhiÔu thÊp vμ c«ng suÊt ®Çu ra lín ®Òu ®−îc chó ý: hä
t×m ra r»ng, ASE truyÒn ng−îc sÏ lμm xuèng cÊp h×nh ¶nh nhiÔu.
VII. §¸nh gi¸ c¸c vÊn ®Ò kü thuËt trong hÖ thèng truyÒn dÉn
th«ng tin quang sö dông khuÕch ®¹i quang sîi EDFA.

ThiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang sîi cho phÐp thiÕt kÕ cÊu h×nh hÖ thèng
truyÒn dÉn quang míi vμ linh ho¹t h¬n so víi møc c«ng suÊt ph¸t cao,
kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c tr¹m lÆp dμi h¬n. tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng −u ®iÓm
kh«ng thÓ phñ nhËn ®−îc cña bé khuÕch ®¹i quang chóng ta cÇn ph¶i
tÝnh ®Õn hiÖu øng phi tuyÕn, c¸c vÊn ®Ò t¸n s¾c, hiÖu øng ph©n cùc vμ
nhiÔu tÝch luü khi ¸p dông c«ng nghÖ míi nμy vμo m¹ng viÔn th«ng. ¶nh
h−ëng cña c¸c hiÖu øng nμy dÉn ®Õn c¸c hÖ thèng truyÒn dÉn ra sao phô
thuéc vμo ph¹m vi øng dông vμ yªu cÇu chÊt l−îng truyÒn dÉn cña tõng
tr−êng hîp cô thÓ. §Ó thiÕt kÕ c¸c hÖ thèng OFA sao cho cã ®é tin cËy vμ
cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trªn c¬ s¬ c¸c tham sè c¸c giao diÖn quang cña c¸c
khuyÕn nghÞ ITU ng−êi ta ®· ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p:
- NhiÔu tÝch luü
- §iÒu chØnh t¸n s¾c
Kh¶ n¨ng ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông c¸c thiÕt bÞ khuÕch ®¹i quang sîi
hoμn toμn phô thuéc c¸c gi¶i ph¸p kÜ thuËt tiªn tiÕn kh¾c phôc hai vÊn ®Ò
trªn.
a. NhiÔu tÝch luü:
Trong c¸c hÖ thèng truyÒn dÉn cã sö dông nhiÒu bé OFA, nhiÔu tù ph¸t tõ
c¸c bé OFA còng ®−îc khuÕch ®¹i nhiÒu lÇn nh− ¸nh s¸ng tÝn hiÖu. Do
bøc x¹ tíi ASE ®−îc khuÕch ®¹i t¹i mçi bé OFA vμ bæ sung thªm, bøc x¹
ASE tæng céng t¨ng lªn tû lÖ thuËn víi sè bé OFA, c«ng suÊt tÝn hiÖu so
víi møc nhiÔu sÏ gi¶m t−¬ng øng theo. C«ng suÊt nhiÔu cã thÓ v−ît qua
c«ng suÊt møc nhiÔu. Nh− vËy, nhiÔu ASE ®−îc tÝch luü n»m ë trong vμ
ngoμi d·i tÝn hiÖu. NhiÔu tÝch luü ASE lμm suy gi¶m hÖ sè khuÕch ®¹i
OFA vμ tû lÖ S/N cña hÖ thèng bëi v× nhiÔu ph¸ch liªn quan tíi ASE lμ
yÕu tè chÝnh lμm gi¶m tû sè S/N ë phÝa thu. Thùc tÕ, nhiÔu ph¸ch t¨ng tû
lÖ víi sè bé OFA nh− vËy tØ lÖ lçi bit BER còng gi¶m theo sè bé OFA.
MÆc dï nhiÔu tÝch luü trong c¸c hÖ thèng cã sö dông bé läc sÏ gi¶m ®i khi
®i qua c¸c bé läc, nh−ng bøc x¹ ASE n»m trong b¨ng tÇn tÝn hiÖu th× vÉn
t¨ng tû lÖ víi sè bé OFA. Nh− vËy gi¶i ph¸p h¹n chÕ tèi thiÓu ¶nh h−ëng
nhiÔu tÝch luü lμ gi¶m kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c bé OFA trong khi vÉn duy tr×
 khuÕch ®¹i bï suy hao trªn ®−êng truyÒn. Cã hai gi¶i ph¸p sau ®Ó lμm
gi¶m bøc x¹ ASE:
- Dïng bé läc quang ASE.
- Sö dông hiÖu øng tù läc.
Víi c¸c hÖ thèng cã sö dông vμi chôc bé OFA hoÆc nhiÒu h¬n, hiÖu øn tù
läc ®−îc sö dông. HiÖu øng nμy ®iÒu chØnh b−íc sãng tÝn hiÖu thμnh
b−íc sãng tù läc ®Ó cho nhiÔu ASE thu ®−îc t¹i bé t¸ch sãng bÞ suy gi¶m,
d−êng nh− lμ cã sö dông bé läc b¨ng hÑp. §Ó sö dông ph−¬ng ph¸p nμy,
kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c bé OFA ®−îc thu hÑp l¹i vμ chän hÖ sè khuÕch ®¹i
cña OFA lμ nhá ®Ó cho møc ASE ban ®Çu lμ thÊp. Víi hÖ thèng sö dông
mét vμi bé OFA th× ph−¬ng ph¸p tù läc nμy ph¸t huy hiÖu qu¶ thÊp. HiÖu
øng tù läc phô thuéc vμo d¹ng phæ tÝn hiÖu, tiÕt diÖn ngang bøc x¹ vμ hÊp
thô, møc ®é nghÞch ®¶o tÝch luü cña OFA. B−íc sãng tù läc cã thÓ thay
®æi khi biÕn ®æi thμnh phÇn chÕ t¹o sîi EDFA, c«ng suÊt quang nèi vμo,
suy hao gi÷a c¸c bé khuÕch ®¹i cßn phô thuéc vμo b−íc sãng b¬m vμde dμi
sîi EDF. §Ó thùc hiÖn hiÖu øng cã hiÖu qu¶ nhÊt, cÇn ph¶i lμm trïng ba
b−íc sãng sau: b−íc sãng tÝn hiÖu, b−íc sãng cã hÖ sè t¸n s¾c tèi −u, b−íc
sãng tù läc.
b. §iÒu chØnh t¸n s¾c
Kü thuËt khuÕch ®¹i quang cho phÐp kÐo dμi kho¶ng lÆp, phôc håi tÝn
hiÖu suy hao cã hiÖu qu¶, tuy nhiªn vÊn ®Ò t¸n s¾c ®−êng truyÒn ®· h¹n
chÕ kh¶ n¨ng øng dông cña thiÕt bÞ OFA trªn m¹ng viÔn th«ng. Sau ®©y
lμ mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc cã hiÖu qu¶ hiÖn t−îng t¸n s¾c:
• Sö dông c¸p sîi quang t¸n s¾c dÞch chuyÓn theo khuyÕn nghÞ
CCITT G.653 trong ®ã hÖ sè t¸n s¾c lμ 3ps/Km t¹i λ=1550nm.
• Sö dông c¸p sîi quang ®¬n mode theo khuyÕn nghÞ CCITT G.652
cã hÖ sè t¸n s¾c lμ 20ps/Km t¹i λ=1550nm nh−ng cã l−u ý tíi mét sè ®iÒu
kiÖn vÒ giao diÖn quang theo khuyªn snghÞ ITU G.957, ch¼ng h¹n ®é
réng phæ cña nguån laser ph¶i nhá h¬n 1nm. §©y lμ gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶
thi vμ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao bëi v× cã thÓ khai th¸c c¸c tuyÕn c¸p quang
®· l¾p ®Æt s½n vμ c¸p sîi quang G.653.
• Sö dông thiÕt bÞ t¸n s¾c thô ®éng. §©y lμ thiÕt bÞ cã tÝnh chÊt
cè ®Þnh hÖ sè t¸n s¾c trong d¶i b−íc sãng lùa chän.
• Cã mét gi¶i ph¸p kh¾c phôc tèi −u ®ã lμ sö dông hiÖu øng phi
tuyÕn trong sîi quang ®Ó bï t¸n s¾c cña sîi, ®−îc gäi lμ kü thuËt truyÒn
dÉn Soliton. Ph−¬ng ph¸p nμy cho phÐp c¸c xung ¸nh s¸ng truyÒn ®i
kh«ng thay ®æi d¹ng xung ban ®Çu b»ng kü thuËt nÐn xung.
Tãm l¹i ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông khuÕch ®¹i quang sîi ph¶i gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò sau:
- NhiÔu tÝch luü do khuÕch ®¹i
 - §iÒu chØnh t¸n s¾c.
- C¸c hiÖu øng phi tuyÕn vμ c¸c hiÖu øng ph©n cùc
Trªn c¬ së ®ã mμ ph©n bè kho¶ng c¸ch gi÷a c¸cbé OFA vμ hÖ sè khuÕch
®¹i cña chóng sao cho hîp lý nhÊt.
Víi c¸c −u ®iÓm cña EDFA nh− ®· nªu ë trªn chÝnh lμ nguyªn nh©n cho sù
tiÕn cö nhanh cña EDFA trong viÖc triÓn khai EDFA vμo c¸c hÖ thèng
th«ng tin thùc tÕ.

Nh− ta ®· biÕt mét tr¹m lÆp th«ng th−êng mang 3 chøc n¨ng: t¹o l¹i
d¹ng xung, kh«i phôc thêi gian, khuÕch ®¹i tÝn hiÖu, mçi tr¹m lÆp chØ
khuÕch ®¹i ®−îc mét b−íc sãng cßn khi EDFA ®−îc sö dông lμm tr¹m lÆp,
nã ®−îc coi nh− mét tr¹m lÆp thÕ hÖ míi víi mét chøc n¨ng duy nhÊt
khuÕch ®¹i tÝn hiÖu quang thμnh tÝn hiÖu quang tøc lμ nã chØ t¸c dông
vμo thμnh phÇn biªn ®é cña tÝn hiÖu chø kh«ng t¸c ®éng vμo thμnh phÇn
thêi gian vμ d¹ng tÝn hiÖu nªn EDFA kh«ng phô thuéc vμo d¹ng ®iÒu chÕ
cña tÝn hiÖu. H¬n n÷a EDFA cã kh¶ n¨ng khuÕch ®¹i nhiÒu b−íc sãng
trong cïng mét sîi nªn t¨ng ®−îc dung l−îng truyÒn dÉn khi sö dông kü
thuËt WDM tíi 10 tíi 20Gbit/s. H¬n n÷a khi EDFA ®−îc sö dông lμm
khuÕch ®¹i quang th× nã cã rÊt nhiÒu −u ®iÓm næi tréi so víi c¸c tr¹m lÆp
th«ng th−êng:
+ Nã cã thÓ thay thÕ mét lo¹t c¸c tr¹m lÆp th«ng th−êng trªn
tuyÕn ®ang khai th¸c vμ khi thiÕt kÕ tuyÕn míi sÏ cho phÐp x©y
dùng c¸c tuyÕn th«ng tin cù ly xa víi tèc ®é bit lín vμ ®¬n gi¶n ho¸
hÖ thèng rÊt nhiÒu c¶ trong viÖc x©y l¾p, khai th¸c vμ b¶o d−ìng
sau nμy.
+ EDFA cho phÐp t¹o ra c¸c cÊu tróc m¹ng quang tèi −u cho
c¸c tuyÕn truyÒn dÉn quang ®−êng trôc, m¹ng néi h¹t, m¹ng truy
nhËp vμ ®Æc biÖt phï hîp víi c¸c tuyÕn c¸p quang biÓn.(Khi muèn
t¨ng dung l−îng truyÒn dÉn chØ ph¶i thay ®æi c¸c thiÕt bÞ ®Çu cuèi
trªn ®Êt liÒn chø kh«ng ph¶i l«i c¸p lªn nh− c¸c tr¹m lÆp th«ng
th−êng). Ngoμi ra EDFA còng rÊt thuËn tiÖn cho viÖc n©ng cÊp
m¹ng l−íi bëi v× nã kh«ng phô thuéc vμo tèc ®é ®−êng truyÒn vμ
d¹ng ®iÒu chÕ tÝn hiÖu.

Bªn c¹nh nh÷ng −u ®iÓm ®¸ng kÓ trªn, EDFA cßn cã nh÷ng

mÆt h¹n chÕ ®ã lμ kh«ng nh÷ng tÝn hiÖu ®−îc khuÕch ®¹i khi ®i
qua EDFA mμ nhiÔu bøc x¹ tù ph¸t còng ®−îc khuÕch ®¹i lμm t¨ng
møc nhiÔu t¹i phÝa thu dÉn ®Õn suy gi¶m chÊt l−îng tÝn hiÖu.
§Æc biÖt trong tr−êng hîp sö dông nhiÒu EDFA liªn tiÕp trªn ®−êng
truyÒn, t¹p ©m trong c¸c bé khuÕch ®¹i quang phÝa tr−íc sÏ ®−îc
 khuÕch ®¹i bëi bé khÕch ®¹i quang phÝa sau. Sù khuÕch ®¹i vμ
tÝch luü t¹p ©m nμy sÏ lμm cho tû sè S/N cña hÖ thèng bÞ suy gi¶m
nghiªm träng. NÕu møc c«ng suÊt, tÝn hiÖu vμo lμ qu¸ thÊp, t¹p ©m
ASE cã thÓ lμm cho tû sè S/N bÞ gi¶m xuèng d−íi møc cho phÐp.
Tuy nhiªn, nÕu møc c«ng suÊt tÝn hiÖu vμo lμ qu¸ cao, th× tÝn hiÖu
nμy kÕt hîp víi ASE cã thÓ g©y hiÖn t−îng b·o hoμ ë bé khuÕch
®¹i. MÆt kh¸c khi EDFA ®−îc dïng lμm BA th× nã cã thÓ g©y ra
øng phi tuyÕn trong sîi do c«ng suÊt ph¸t vμo sîi cao cßn khi EDFA
sö dông lμm PA th× th−êng ®ßi hái ph¶i thiÕt kÕ theo c¸c chØ tiªu
hÕt søc phøc t¹p do nã ph¶i thu c«ng suÊt tÝn hiÖu ®· bÞ suy yÕu
rÊt nhiÒu t¹i phÝa thu, thªm vμo ®ã ®Ó lo¹i bít nhiÔu bøc x¹ tù ph¸t
ASE th× PA th−êng ®−îc sö dông kÕt hîp víi bé läc mμ gi¸ cña mçi
bé läc nμy lμ rÊt ®¾t. C¸c EDFA ho¹t ®éng t¹i b−íc sãng 1550nm lμ
b−íc sãng cã t¸n s¾c kh«ng tèi −u nªn t¸n s¾c trong c¸c hÖ thèng sö
dông EDFA còng rÊt phøc t¹p.
MÆc dï vÉn cßn tån t¹i mét vμi nh−îc ®iÓm trªn song do cã
nh÷ng −u ®iÓm næi bËt h¬n tÊt c¶ c¸c c«ng nghÖ khuÕch ®¹i hiÖn
thêi nªn nã vÉn ®−îc øng dông réng r·i nhÊt trong c¸c lo¹i h×nh m¹ng
quang kh¸c nhau.
VIII. KÕt luËn:
KhuÕch ®¹i quang nãi chung vμ khuÕch ®¹i quang sîi EDFA nãi riªng lμ
mét kü thuËt th«ng tin quang tiªn tiÕn vμ rÊt quan träng trong viÖc triÓn
khai x©y dùng c¸c hÖ thèng th«ng tin quang. Do cã nhiÒu −u ®iÓm , trong
®ã næi tréi lμ ®é khuÕch ®¹i cao, nhiÔu thÊp vμ cã nhiÒu −u ®iÓm næi
tréi vÒ c«ng nghÖ mμ c¸c bé khuÕch ®¹i quang sîi ®· nhanh chãng ®−îc
®−a vμo sö dông trªn m¹ng l−íi viÔn th«ng. Sù cã mÆt cña c¸c thiÕt bÞ
khuÕch ®¹i quang trªn tuyÕn ®· lμm thay ®æi rÊt nhiÒu cÊu tróc cña
tuyÕn th«ng tin quang. Chóng cho phÐp kÐo dμi cù ly truyÒn dÉn rÊt
nhiÒu vμ lμm t¨ng tèc ®é bit ®−êng truyÒn. C¸c bé khuÕch ®¹i quang sîi
EDFA cã thÓ cho phÐp ta x©y dùng c¸c tuyÕn th«ng tin quang dμi kh«ng
cã tr¹m lÆp vμ më ra viÖc øng dông hÕt søc hÊp dÉn trong th«ng tin quang
v−ît ®¹i d−¬ng. Mét øng dông hÕt s−c quan träng lμ sö dông khuÕch ®¹i
quang trong c¸c hÖ thèng th«ng tin quang WDM. Métbé khuÕch ®¹i quang
cã thÓ khuÕch ®¹i nhiÒu kªnh quang vμ cho phÐp gi¶m sè l−îng thiÕt bÞ
trªn tuyÕn. Mét bé khuÕch ®¹i EDFA cã thÓ thay thÕ hμng lo¹t c¸c thiÕt
bÞ lÆp vμ gi¶m gi¸ thμnh ®Çu t− toμn tuyÕn, ®¬n gi¶n ho¸ cÊu tróc hÖ
thèng. Tõ ®ã viÖc qu¶n lý b·o d−ìng còng thuËn lîi h¬n rÊt nhiÒu. Còng
chÝnh v× cÊu tróc vμ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña chñng lo¹i thiÕt bÞ nμy
mμ cho phÐp ta dÔ dμng n©ng cÊp hÖ thèng th«ng tin quang hiÖn t¹i
 thμnh c¸c hÖ thèng hiÖn ®¹i h¬n, cho phÐp më réng dung l−îng vμ kÐo dμi
cù ly truyÒn dÉn còng nh− c¶i thiÖn chÊt l−îng truyÒn dÉn BER.

KÝ HiÖu
EDFA: Erbium-Doped Fiber Amplifiers

OFA :Optical Fiber Amplifier

EDF :Erbium Doped Fiber

WDM : wavelength-division multiplexing

DSF :Dispersion Shifted Fiber

EFA: erbium-doped fiber amplifier

AGC

APC

ASE :Amplified Spontaneous Emission KhÕch ®¹i tù ph¸t.