44 ZAPA
danych systemu ISAN uzyskasz poprzez rejestra-
>>> ISAN – WIEMY,
GDZIE JEST TWÓJ FILM…
Jerzy Tymiński
ISAN
(ang. International
Standard Audiovisual
Number) to obecnie
najważniejszy na świecie system identyfikacji
dzieł audiowizualnych. Piszemy o nim regularnie
na łamach periodyku SFP. Już niedługo ISAN na
dobre wejdzie na nasz rynek. Polska agencja
ISAN prowadzi działalność w ramach SFP–ZAPA
(Stowarzyszenie Filmowców Polskich-Związek
Autorów i Producentów Audiowizualnych).
Przypomnijmy w skrócie, że ISAN to po prostu…
numer. Numer uznawany międzynarodowo, służą-
cy do identyfikacji dzieł audiowizualnych. Numer
ISAN stanowi podstawę do elektronicznej wymiany
informacji o utworach audiowizualnych, takich jak
filmy fabularne, produkcje telewizyjne, media inter-
netowe i gry. Służy do efektywnej i jednoznacznej
identyfikacji utworów – a co za tym idzie, jest nie-
zwykle pomocny w walce z piractwem, w procesach
archiwizacji, we współpracy z przewodnikami po
programach telewizyjnych, w pomiarach oglądalno-
ści oraz ułatwia zarządzanie prawami autorskimi
i tantiemami.
Kto powinien się zainteresować systemem
ISAN? Zainteresowani znakowaniem ISAN są przede
wszystkim ci, którzy udzielają licencji na obrót
utworami audiowizualnymi oraz korzystają z autor-
skich praw majątkowych do nich, czyli udziałowcy
lub posiadacze praw, a w tym, m. in. producenci, sce-
narzyści, reżyserzy, aktorzy, kompozytorzy, ale tak-
że organizacje zbiorowego zarządzania, takie jak
SFP-ZAPA, którym ISAN ułatwia podział tantiem.
Oprócz nich – nadawcy telewizyjni, firmy monito-
rujące rynek audiowizualny, archiwa, ośrodki tech-
nologiczne i instytucje walczące z piractwem. Sys-
tem ISAN zastosowały już główne wytwórnie filmo-
we ze Stanów Zjednoczonych i Europy, znakując
nim swoje produkcje kinowe i telewizyjne. Główni
producenci aplikacji multimedialnych nie pozosta-
ją w tyle, czego dowodem jest integracja systemu
ISAN z najnowszym odtwarzaczem Windows Media
Player 11 firmy Microsoft. Należy pamiętać, że osta-
tecznym beneficjentem praktycznego stosowania
systemu ISAN pozostaje zawsze szeroko rozumiany
twórca działa audiowizualnego.
Centrum całego przedsięwzięcia stanowi Mię-
dzynarodowa Agencja ISAN-IA (ang. ISAN-Interna-
tional Agency) z siedzibą w Genewie, która w opar-
ciu o zapisy międzynarodowej Normy ISO 15706 na-
daje uprawnienia odpowiednim Agencjom Rejestra-
cyjnym ISAN–RA (ang. ISAN-Registration Agencies)
na całym świecie. Stanowią one swoiste „biura ob-
sługi klienta” systemu ISAN – zajmują się obsługą
wniosków o rejestrację oraz załatwianiem zapytań
zgłaszanych przez użytkowników. Jedną z takich
agencji jest SFP–ZAPA, odpowiedzialna za ten pro-
jekt na terenie Polski. W Genewie znajduje się cen-
tralna baza danych systemu ISAN, w której do chwi-
li obecnej zgromadzono prawie 500 tysięcy wpisów
stanowiących numerację ISAN utworów audiowizu-
alnych z całego świata. Z technologicznego punktu
widzenia znacznik (numer) ISAN łatwo sobie wy-
obrazić jako odpowiednio skonstruowany unikalny
indeks do zbiorów meta–danych opisujących po-
szczególne utwory. I tak właśnie indeksy ISAN, czy-
li elektroniczne wskaźniki, pokazują nam, czy to jest
Twój film. Będąc zarejestrowanym członkiem spo-
łeczności ISAN możemy w dowolnym miejscu na
Ziemi, w dowolnej chwili – znając numer ISAN po-
przez na przykład skanowanie (robiąc zdjęcie) tele-
fonem komórkowym zakodowanego w sekwencji
barcode numeru ISAN na opakowaniu DVD lub HD-
-DVD zawierającym film – uzyskać szybko pełny do-
stęp do wszystkich w pełni wiarygodnych danych
opisujących dany – być może właśnie Twój – utwór.
JAK STOSOWAĆ ISAN?
Jeżeli zamierzasz uzyskać numer ISAN dla swojego
utworu, pamiętaj, że wiele utworów audiowizual-
nych (nie tylko filmów) zostało już zarejestrowa-
nych w systemie ISAN. Być może chodzi Ci tylko
o kolejną wersję językową utworu pierwotnego lub
jego kolejny odcinek? W celu sprawdzenia statusu
rejestracyjnego utworu można po prostu skorzy-
stać z wyszukiwarki na stronie internetowej Mię-
dzynarodowej Agencji ISAN. Na przykład, wyszuka-
nie wśród tytułów „Cannery Row” pokaże nam, że
już kilka wersji językowych tego utworu zostało za-
rejestrowanych. Widać to na poniższym obrazie:
Dokładniejsze wyniki przeszukiwania bazy
cję w stosownej Agencji Rejestracyjnej. Dzięki
statusowi „Użytkownika” bazy (ang. User Re-
ader) uzyskasz dostęp on-line do jej aktualnych
zasobów. Jeżeli zamierzasz wystąpić o przyzna-
nie numeru ISAN, powinieneś zarejestrować się
jako „Rejestrant” (ang. Registrant). Pozwoli Ci to
na występowanie do właściwej Agencji Rejestra-
cyjnej z wnioskami o przyznanie stosownych
znaczników ISAN.
Numery ISAN przyporządkowuje się utwo-
rom już wyprodukowanym (tym starym i tym
nowym) oraz tym, które są dopiero w fazie pro-
dukcji. Im wcześniej numer ISAN będzie skoja-
rzony z danym utworem, tym lepiej, ponieważ
pozwoli to prześledzić rzeczywisty cykl jego eks-
ploatacji, czyli prawdziwego „życia”. Dla nowo
powstającego utworu audiowizualnego (dla któ-
rego często nie można podać jeszcze wszystkich
wymaganych danych opisowych) przyznaje się
tzw. numery ISAN In-dev (ang. ISAN In develop-
ment), które pozwalają scharakteryzować
utwór będący w toku produkcyjnym z minimal-
nym zestawem meta–danych.
isan@zapa.org.pl
ISAN W POLSCE
KROK PO KROKU
Pamiętaj! Wszystkie czynności związane z rejestracją
Twoich utworów w bazie danych ISAN oraz formalności
związane z przyznawaniem konkretnych numerów
ISAN przeprowadzi za Ciebie Agencja Rejestracyjna.
Jeżeli chcesz zabezpieczyć swój utwór nadając mu mię-
dzynarodowy numer ISAN, to:
• Zadzwoń do ISAN-RA (SFP–ZAPA) i zasięgnij informa-
cji (tel. : +48 22 581 43 60).
• Przeczytaj opis systemu ISAN (www.isan.org,
www.zapa.org.pl, www.pl.isan.org).
• Podpisz stosowną umowę (Użytkownik lub Rejestrant).
• Wypełnij formularz z informacjami opisującymi utwór
(jeżeli utwór filmowy jest już w bazie SFP–ZAPA, formu-
larz może być wypełniony automatycznie).
Na każdym kroku uzyskasz od nas kompletną i fachową
pomoc. Pomożemy Ci wypełnić stosowne formularze!
Wszystkie dokumenty możemy Ci dostarczyć pocztą lub
drogą elektroniczną.
• Dokument potwierdzający przyznanie numeru ISAN do-
starczymy Ci w formie elektronicznej i (lub) papierowej.
• Przyznany numer ISAN pojawi się we wszystkich danych
wymienianych elektronicznie pomiędzy organizacjami
zajmującymi się użyciem utworów audiowizualnych.
• Możesz aplikować numer ISAN na wszystkich nośnikach
fizycznych, na których pojawi się Twój utwór, a także na
opakowaniach, okładkach, materiałach reklamowych itp.
Więcej informacji o ISAN i o sposobach jego wprowa-
dzania znajduje się na stronach internetowych (www.
isan. org, www. zapa. org. pl, www. pl. isan. org). Zapra-
szamy do współpracy!