Ağayev G.X., Səmədov P.M. , S.C Cəfərov. // Cərrahiyyə (Surgery), 2007, 1 (9), 38-43.

Qida borusunun atreziyası.

G.X. Ağayev, P.M. Səmədov*, S.C. Cəfərov*
2 saylı Klinik şəhər xəstəxanası, Bakı, Azərbaycan.
L. Şıxlinskayanın klinikası, Bakı, Azərbaycan*.

Qida borusunun atreziyası (QBA) ağır anadangəlmə inkişaf qüsurudur (AİQ), onun
müalicəsi isə uşaq cərrahiyyəsinin ən aktual və sonadək həll edilməmiş problemlərindən
biridir. Uzun illər Respublikamızda yenidoğulmuşların cərrahiyyəsinə, xüsusilə də həzm
traktının təcili cərrahi müalicə tələb edən AİQ-nın müalicəsinə son dərəcə laqeyd və biganə
münasibətin nəticəsi kimi bu anadangəlmə xəstəliklərdən ölüm faizi çox yüksək olaraq qalır.
Milli ədəbiyyatda QBA-nın diaqnostika və müalicəsinə həsr edilmiş elmi məqalələrin
olmaması yuxarıda deyilənləri bir daha sübut edir. Təqdim edilən məqalədə məqsəd QBA
kimi ağır AİQ-nun müalicəsində müəllifin şəxsi təcrübəsinin təhlil olunmasıdır.
QBA-dan mərhələli cərrahi müdaxilə nəticəsində sağalmış ilk xəstə haqqında 1939-cu
ildə Leven və Ladd, birincili ezofageal anastomozdan sonra sağalmış ilk xəstə haqqında isə
1941-ci ildə Cameron Haight mə`lumat vermişdilər [1, 2]. Respublikamızda bu patologiyanın
müvəffəqiyyətli cərrahi müalicəsi haqqında ilk mə`lumat isə t.e.d. G.X. Ağayevə məxsusdur
[3].
Klinik material. Son 5 ildə QBA diaqnozu ilə 18 xəstə cərrahi əməliyyata mə`ruz
qalmışdır. MediClub tibb mərkəzində (1 xəstə) və Leyla Şıxlinskayanın klinikasında (17
xəstə) müalicə almış 17 xəstə ikinci qrupa aid edilmişlər. Xəstələrin yeddisində diaqnoz
doğulandan sonra ilk 24 saat, üçündə 24-48 saat müddətində, üçündə 48-72, beşində isə 4 - 6-
cı sutkalarda müəyyən olunmuşdur. 3 xəstə yarımçıq, 15 xəstə isə vaxtinda doğulmuşlar.
Xəstələrdən yeddisi oğlan, yeddisi qız olmuşlar.
Cəmi 1 xəstədə qida borusunun (QB) atreziya olmuş ucları arasındakı diastaz çox
olduğu üçün palliativ (proksimal ezofaqostomiyavə qastrostomiya), qalan 17 xəstədə isə
radikal (TEF-un ləğvi, birincili anastomoz) cərrahi əməliyyatlar icra edilmişdir.
11 xəstədə divararalığna giriş transplevral, 7 xəstədə isə retroplevral üsulla
aparılmışdır. 2 xəstədə v.azigos-un bağlanmasına ehtiyyac olmamışdır. Bir xəstədə atresiya
olmuş proksimal ucun uzadılamsı üsulu (Gough üsulu) tətbiq edilmişdir.
Nəticələr

Əməliyyatdan sonrakı dövrün gedişinə uyğun olaraq radikal cərrahi əməliyyat olunmuş
xəstələrin müalicələrinin nəticələrini 3 qrupa bölmək olar:

1
Ağayev G.X., Səmədov P.M. , S.C Cəfərov. // Cərrahiyyə (Surgery), 2007, 1 (9), 38-43.
1. 10 xəstədə əməliyyatdan sonrakı dövr fəsadsız keçmiş və xəstələr sağalmışlar.
Sonrakı müsahidə zamanı – uşaqlar normal, yaşlarına uyğun böyüyürlər.
2. 7 xəstədə QB-nun keçiriciliyi klinik və rentgenoloji kafidir. 2 xəstədə anastomozun
çatmamazlığı baş vermiş və hər iki xəstəyə qastrostomiya və sağ tərəfli torakosentez
əməliyyatı icra edilmişdir. Onlardan birində plevrit, mediastenit, sepsis fonunda ölüm
baş vermişdir. Digər xəstədə isə konservativ müalicə fonunda QB-nun defektinin 6
həftə müddətinə spontan bağlanması qeyd edilmişdir. Bir xəstədə əməliyyatdan
sonrakı dövr mədənin spontan perforasiyası ilə fəsadlaşmışdır. Xəstəyə böyük
əyrilikdə yerləşən perforativ dəliyin tikilməsi (qastrorafiya) və Kader –Şramm üsulu
ilə qastrostomiya əməliyyatı icra edilmişdir.
Sağ tərəfli torakotomiya, TEF-un ləğvi, qastrostomiya. boyun ezofaqostomiyası. Xəstə
kafi vəziyyətdə evə yazılmışdir. II mərhələ cərrahi müalicəni gözləyir.

2
Ağayev G.X., Səmədov P.M. , S.C Cəfərov. // Cərrahiyyə (Surgery), 2007, 1 (9), 38-43.

Klinik materialın xarakteristikası.

Cədvəl.
I qrup II qrup
Yarımçiqdoğulma 5 1
Doğularkən çəkisi
≥ 2500 qr 5 6
1800 – 2500 qr 3 1
≤ 1800 qr 1 -
Cinsi
oğlan 7 1
qız 3 6
Atreziyanın forması
fistulsuz 1 -
distal TEF-lu 9 6
proksimal və distal TEF-lu - 1
Yanaşı inkişaf qüsurları
ürək qüsurları - 2
həzm traktı qüsurları 1 -
tənəffüs sistemi qüsurları 2 -
Aspirasion pnevmoniya 6 4
Ağır aspirasion pnevmoniya 1 2
Waterson risk qrupları
A 4 3
B 3 1
C 3 3
Xəstələrin sayı 10 7
Letallıq 9 (90%) (1) 14,3%

I qrup xəstələrdə döş qəfəsinin obzor Rentgenoqrafiyası, kontrast ezofaqoqrafiya,

qanın ümumi müayinəsi, 3 xəstədə abdominal və serebral USM aparılmış, qanın laxtalanma
müddəti, qan qrupu, Rh müəyyən edilmişdir. 3 xəstə C risk qrupuna aid edilmişdir. Onlardan
birində sol ağ ciyərin ageneziyası, birində anusun atreziyası, birində isə gec diaqnostika
nəticəsində (5-ci sut) ağır aspitasion pnevmoniya olmuşdur. Əməliyyatönü hazırlıq qısa
müddət, bir neçə saat davam etmiş, əsasən xəstələrin isidicilərlə isinməsi, antibakterial və
dehidratasion müalicənin başlanmasından ibarət olmuşdur. Peri- və intraoperasion dövrlərdə
xəstələrin vəziyyəti dəri və selikli qişaların rəngi, periodik ölçülən Ps, bədən temperaturu,
tənəffüsün sayı əsasında qiymətləndirilmişdir. Əməliyyatlar endotraxeal narkoz
(yenidoğulmuşlar üçün uyğunlaşdırılmamış RO-6 narkoz apparatı, manual rejimdə) altında
icra edilmişdir. İsidicilərlə isidilmələrinə baxmayaraq əməliyyatın sonunda xəstələrin
hamısinda hipotermiya - bədən hərarətinin 34-35oC-dək enməsi qeyd edilmışdir.
Əməliyyatdan sonra xəstələr ekstubasiya olunmamış, əl rejimində ağ ciyərlərin sün`i
ventilyasiyası (ACSV) davam etdirilmişdir. Torakotomiya olunmuş xəstələrin dördü
əməliyyatdan sonrakı ilk 24 saat, üçü 24-48 saat ərzində, biri 3-cü sutkada ölmüşlər. QB-nun

3
Ağayev G.X., Səmədov P.M. , S.C Cəfərov. // Cərrahiyyə (Surgery), 2007, 1 (9), 38-43.
fistulsuz atreziyası olan, boyun ezofaqostomiyası və qastrostomiya əməliyyatına mə`ruz
qalmış xəstə əməliyyatdan 8 gün sonra aspirasion pnevmoniya və beyindaxili qansızma
fonunda ölmüşdür. Sağ tərəfli torakotomiya, TEF-un ləğvi, boyun ezofaqostomiyası və
qastrostomiya əməliyyatından sonra sağ qalan yeganə xəstə bir neçə aydan sonra
müşahidədən yayınmışdır (Rusiyaya emiqrasiya səbəbindən).
II qrup xəstələrə döş qəfəsinin obzor Rentgenoqrafiyası, kontrast ezofaqoqrafiyadan
başqa ExoKQ, abdominal və serebral USM, qanın ümumi və biokimyəvi müayinələri
aparılmış, TQM və qanın qaz tərkibi, koaquloqramma və s. təyin edilmişdir. 3 xəstə C risk
qrupuna aid edilmişdir. Onlardan birində Fallot tetradası, digər ikisində isə gec diaqnostika
nəticəsində (6-7ci sutkalar) ağır aspirasion pnevmoniya olmuşdur. Əməliyyatönü hazırlıq 12-
24 saat, ağır aspirasion pnevmoniyası olan xəstələrdə isə 24-36 saat davam etmişdir.
Preoperasion hazırlığa xəstələrin küvezdə müvafiq mikiroiqlim şəraitində (hərarət, rütubət,
oksigenlə zənginləşdirilmiş hava) yerləşdirilməsi, ağız boşluğundan və QB-nun proksimal
ucundan ifrazatın daimi aspirasiyası, xəstəyə ağız suyunun xaricə axmasını təmin edən və
qastroezofageal reflüksün (QER) qarşısını alan vəziyyətin verilməsi, antibakterial və infuzion
müalicə aiddir. Əməliyyatönü medikamentoz hazırlıq aspirasion pnevmoniyanın müalicəsinə,
dehidratasiyanın aradan qaldırılmasına, enerji, maye və mikroelementlərə olan fizioloji
tələbatın ödənilməsinə, laborator müayinələr zamanı aşkar edilmiş dəyişikliklərin, xüsusilə də
TQM korreksiyasına yönəlmişdi. Xəstələr əməliyyatdan əvvəl, əməliyyat zamanı və sonra
daimi monitor nəzarətində olmuşlar (Ps, SO2, sistolik, diastolik və orta A/T, EKQ, tənəffüsün
sayı, bədən temperaturu və s). Bu qrupa daxil edilmiş 7 xəstədən beşində əməliyyat
transplevral, ikisində isə ekstraplevral aparılmışdır. Altı xəstədə sağ tərəfli torakotomiya,
TEF-un ləğvi və uc-uca ezofaqoanastomoz əməliyyatı icra edilmişdir. Əməliyyatdan sonrakı
dövrdə xəstələrə 2-4 sutka müddətində, ağır aspirasion pnevmoniyası olan bir xəstədə isə 16
gün müddətində ağ ciyərlərin sün`i ventilyasiyası aparılmışdır. Bütün hallarda anastomoz bir
qat çevirici tikişlərlə formalaşdırılmışdır (5/0 senteresorb yaxud vycril, atravmatik iynədə).
Distal QB-nun keçiriciliyinin yoxlanılması, mə`dənin dekompressiyası və QER-ün
profilaktikası üçün əməliyyat zamanı 5-7 günlüyünə mə`dəyə nazoqastral zond yeridilmişdir.
Anastomozun keçiriciliyi və tamlığı əməliyyatdan 7 gün sonra xəstələrə 5-10 ml
durulaşdırılmış metilen abısı içirtməklə yoxlanmışdır. Plevral drenajdan metilen abısının xaric
olması anastomozun buraxdığını göstərmişdir (2 xəstədə). Əks təqdirdə, xəstəyə oral
qidalanma başlanmış və bir neçə saatdan sonra plevral drenaj xaric edilmişdir. 4 xəstədə
postoperasion dövr fəsadsız keçmişdir. Xəstələrə QER-ün profilaktikasına yönəlmiş uzun
müddətli müalicə tə`yin edilmişdir. Sonrakı nəzarət (1 aydan 1 ilədək) xəstələrin yaşlarına
uyğun böyüdüklərini aşkar etmişdir. Bu nəzarət anamnez, fizikal müayinə, əməliyyatdan 1, 3-

4
Ağayev G.X., Səmədov P.M. , S.C Cəfərov. // Cərrahiyyə (Surgery), 2007, 1 (9), 38-43.
6 ay və 1 il sonra aparılan kontrast ezofaqoqrafiyanın nəticələrinə əsaslanmışdır. Uşaqların
heç birində QB-nun anastomoz nahiyyəsində stenozu inkişaf etməmişdir. Qeyd edildiyi kimi,
2 xəstədə anastomozun buraxması baş vermişdir. Hər iki xəstəyə qastrostomiya, sağ tərəfli
torakosentez və plevra boşluğunun drenə edilməsi əməliyyatı icra edilmişdir. Xəstələrdən biri
II əməliyyatdan sonra ölmüşdür. Digər xəstədə isə antibakterial, dezintoksikasion terapiya,
qastrointestinal zondla enteral qidalanma fonunda ezofaqo-plevral fistul spontan
bağlanmışdır. Xəstənin QB 24 ölçülü bujadək bujlanmışdır. Hazırda xəstə ambulator
müşahidə altındadır və malabsorbsiya fonunda alimentar distrofiya qeyd edilir. Bir xəstədə
QB-nun ucları arasında diastaz çox olduğu üçün sağ tərəfli torakotomiya, TEF-un ləğvi,
boyun ezofaqostomiyası və qastrostomiya əməliyyatı icra edildi. Xəstə 5 aylığadək
nəzarətimiz altında olmuş, lakin sonra müşahidədən yayınmışdır. Qastrostomiya qoyulmuş
xəstələrdə qastrostomik dəliyin genişlənməsi əməliyyatdan sonrakı dövrün əsas probleminə
çevrilmişdir. Bu, enteral qidalanmanın pozulmasına, alimentar distrofiyaya, stoma ətrafı
dərinin maserasiyasına səbəb olmuşdur. Uzun müddətli (3 ayadək) qastrointestinal və
nazointestinal qidalanma qastrostomik dəliyin müvafiq olaraq kiçilməsinə və bağlanmasına
şərait yaratmışdır. Beləliklə, II qrupda 7 xəstədən biri ölmüş, 5-i sağalmış, 1 xəstənin isə
ikinci mərhələ cərrahi əməliyyata ehtiyyacı var.

Nəticələrin müzakirəsi. Prenatal diaqnostika. Ədəbiyyat mə`lumatlarına görə QBA

56% hallarda prenatal USM zamanı aşkar edilir. Ultrasonoqrafik əlamətlərə polihidramnion,
mikroqastriya yaxud mə`dənin vizualizasiya olunmaması aiddir. Bu əlamətlər QBA-nın
fistulsuz forması üçün daha xarakterikdir. Bizim xəstələrin heç birində QBA prenatal USM-də
müəyyən edilməmişdir.
Təsnifatı. QBA-nın 4 forması var: (1) fistulsuz; (2) Proksimal TEF-lu; (3) Distal TEF-
lu; (4) Proksimal və distal TEF-lu. Üçüncü forma daha çox hallarda rast gəlinir.
Müşahidələrimizdə QBA-nın üçüncü forması 15 (88,2%), birinci forması 1 (5, 8%), dördüncü
forması 1 (5,8%) hallarda təsadüf edilmişdir.
QBA ilə doğulmuş körpələrin müalicəsinin nəticələri əsasən yanaşı AİQ və
xəstəliklərin ağırlığından və xəstənin ilkin vəziyyətindən asılıdır. Letal xromosom defektləri,
beyindaxili qansızma, anadangəlmə ürək qüsurları, yarımçıqdoğulma QBA-nın müalicəsinin
proqnozunu pisləşdirən əsas amillərdəndir. Müalicənin nəticəsini pisləşdirən əsas amillərdən
biri də aspirasion pnevmoniyadır [4,5]. Diaqnozun vaxtında müəyyən edilməməsi və xəstəni
qidalandırmaq cəhdləri nəticəsində qidanın, udmanın mümkün olmaması nəticəsində ağız
suyunun, TEF-dan qastroezofageal reflüks nəticəsində turş mə`də şirəsinin tənəffüs yollarına
düşməsi sür`ətlə inkişaf edən aspirasion pnevmoniyaya səbəb olur. Nəfəs alma zamanı
havanın bir hissəsinin TEF-la mə`dəyə keçməsi, hava ilə genişlənmiş mə`dənin diafraqmanı

5
Ağayev G.X., Səmədov P.M. , S.C Cəfərov. // Cərrahiyyə (Surgery), 2007, 1 (9), 38-43.
sıxıb qaldırması, pnevmoniya hipoksiyanın inkişafına, asidoza gətirib çıxarır. Hazırda
xəstələrin cərrahi əməliyyata hazırlanması müddəti əsasən respirator və metabolik
pozğunluqların korreksiyası və aspirasion pnevmoniyanın reqressiyasından asılıdır [7].
Yenidoğulmuşlarin mə`dəsinin zondlanması kimi sadə üsul QBA-nın erkən diaqnostikasını
tə`min edir [4].
Havanın TEF-dan mə`dəyə keçərək onu köpdürməsi və perforasiya riskini azaltmaq
məqsədilə əməliyyatdan əvvəl xəstələr spontan tənəffüsdə saxlanılmış və oksigenlə
zənginləşdirilmiş hava ilə tənəffüs etmişlər.
Risk qrupları. QBA-nın müalicəsinin nəticələri xəstələrin doğularkən bədən
çəkilərindən (DÇ), yanaşı AİQ-nun mövcudluğu və ağırlığından, fəsadların inkişaf
dərəcəsindən asılıdır. Xəstələrdə cərrahi müalicə taktikasını (birincili anastomoz, mərhələli
cərrahi müalicə, yaxud gecikdirilmiş anastomoz) müəyənləşdirməyə kömək etmək,
həmçinin, nəticələrin müqayisəli təhlili üçün 1962-ci ildə Waterson DJ et all, 1989-cu ildə
Randolph JG 1993-cü ildə Poenaru D. et al, 1994 -cü ildə L. Spitz et al tərəfindən proqnostik
təsnifatlar təklif edilmişdir [2, 6]. Təqdim edilmiş tədqiqatda Waterson klassifikasiyasından
istifadə edilmişdir
Müşahidəmiz altında olan xəstələrin müalicələrinin nəticələri bütünlüklə peri- və
intraoperasion müayinələrin, monitorinqin, müalicənin səviyyəsindən asılı olmuşdur. Belə ki,
I qrup xəstələrə adekvat müayinə və müalicə aparmaq mümkün olmadığı üçün letallıq 90%
təşkil etmışdir. II qrupda isə xəstələr müvafiq, adekvat müalicə aldıqları üçün letallıq 14,3%
olmuşdur.
Proksimal TEF aşkar etmək və anastomoz nahiyyəsində traksiyanı minimuma
endirmək məqsədilə əməliyyat zamanı, QB-nun ucları arasındakı diastazdan asılı olmayaraq,
proksimal QB maksimal dərəcədə - udlağadək mobilizə olunmuşdur. Bu, bir xəstədə
əməliyyatdan əvvəl müəyyən edilməmiş proksimal TEF-u aşkar etməyə imkan vermişdir.
Əməliyyatdan əvvəl və əməliyyat zamanı T1-T2 səviyyəsində olan proksimal TEF-un aşkar
edilməməsi 4,5% hallarda baş verir [7]. Müəlliflər bunu proksimal TEF-un diametrinin kiçik
olması, reaktiv ödem və mənfəzinin seliklə tutulması ilə izah edirlər. QB-nun distal seqmenti
isə proksimal seqmentdən fərqli olaraq TEF-un ləğv edilməsinə və anastomoz
formalaşdırılmasına imkan verən qədər, minimal moblizə edilə bilər. Seqmentar qan
təhcizatına malik olan distal QB-nun böyük məsafədə mobilizə edilməsi onun ucunda
işemiyaya səbəb olur. Anastomozun çatmamazlığı baş vermiş iki xəstəmizin birində bu
fəsadın baş verməsini məhz QB-nun distal ucunun geniş mobilizasiyası ilə əlaqələndiririk.

QB-nun atreziya olmuş ucları arasında diastaz büyük olduqda seqmentlər arasındakı
məsafəni azatmaq məqsədilə müxtəlif üsullar təklif edilmişdir (Bairov üsulu, sirkulyar

6
Ağayev G.X., Səmədov P.M. , S.C Cəfərov. // Cərrahiyyə (Surgery), 2007, 1 (9), 38-43.
miotomiya, proksimal QB-nun bujlanaraq uzadılması yaxud çoxmərhələli antesternal
uzadılması və gecikmiş birincili anastomoz, fistul yaradıcı traksion tikiş və s). Lakin
təcrübəmizdə bu üsullardan istifadə etməmişik. Bu əsasən 2 faktorla əlaqəlidir: (1) kifayət
qədər təcrübənin olmaması; (2) hospitalizasiya müddətinin çox uzanması və müalicənin
qiymətinin artması; Ümumiyyətlə, qeyd etmək lazımdır ki, neonatal cərrahiyyənin, o
cümlədən QBA-nın müalicəsinin əsas problemi maliyyə çatmamazlığıdır. Həm dövlət, həm
də özəl tibb müəssisələrinin müasir səviyyədə təhcizati və təminati müvafiq olaraq kifayət
qədər böyük büdcə yaxud şəxsi maliyyə vəsaiti tələb edir.

QBA zamanı birincili anastomozun çatmamazlığı 10-16% hallarda baş verir. [1, 4].
Mə`lumdur ki, anastomozun birincili sağalmasında əsas amil həmin nahiyyənin stabil qan
təhcizatının tə`min edilməsidir. Bunun üçün qüsursuz cərrahi texnika, anastomozlaşdırılan
ucların qan təhcizatının qorunması ilə yanaşı xəstənin hemodinamikasının stabilliyi, TQM və
homeostaz pozğunluqlarının, hipoksiyanın qarşısının alınmasının son dərəcə büyük
əhəmiyyəti var. Anastomozun çatmamazlığı baş vermiş ikinci xəstədə bu fəsadın baş
verməsini məhz əməliyyatdan sonrakı ilk günlərdə ağır aspirasion pnevmoniya, sepsis
fonunda baş verən qeyri stabil hemodinamika, yüksək FiO 2 ilə ACSV fonunda davam edən
hipoksiya, inkişaf edən damar daxili laxtalanma sindromu fonunda baş vermiş kəskin anemiya
(Hb 52 q/l), və nəticə etibarı ilə, o cümlədən anastomoz nahiyyəsində baş verən
mikrosirkulyator pozğunluq, toxuma hipoksiyası, asidozla əlaqələndirirəm. Sonrakı günlərdə
xəstənin vəziyyəti stabilləşsə də, artıq anastomozun çatmamazlığının inkişafı üçün zəruri olan
amillər öz rollarını oynamışdılar.
Birincili ezofageal anastomozdan sonra QB-nun stenozu (15%), residiv TEF (1-6%),
traxeomalyasiya (20%) kimi fəsadlar müşahidə edilməmişdir. 36-60% hallarda müşahidə
edilən QER-ə [1, 2, 4, 5] qarşı xəstələrə uzunmüddətli profilaktik konservativ müalicə tə`yin
edilmişdir.

Nəticə. QBA-dan letallığın 14,3%-ədək endirilməsi Respublikamız üçün böyük

nailiyyətdir. Nəticələrin təhlili bir daha göstərir ki, ağır AİQ ilə doğulmuş yenidoğulmuşların
cərrahi müalicələrinin nəticələri müvafiq tibb müəssisəsinin maddi, texniki və kadr
təhcizatından birbaşa asılıdır. Hesab edirik ki, son dövrlərdə səhiyyə sisteminə dövlət
qayğısının dəfələrlə artması və səhiiyyədə köklü islahatların aparılması o cümlədən neonatal
və pediatrik cərrahiyədə daha böyük uğurlar qazanmağa, müasir beynəlxalq ədəbiyyat
mə`lumatlarına üyğun məqbul nəticələr əldə etməyə imkan verəcəkdir.

7
 Ağayev G.X., Səmədov P.M. , S.C Cəfərov. // Cərrahiyyə (Surgery), 2007, 1 (9), 38-43.
ƏDƏBIYYAT:
1. O’Neill JA, Rowe MI, Grosfeld JL et al.. Pediatric Surgery. 5th IE, 1998, 1, 941-961.

2. Leüis Spitz. Esophageal Atresia – Modern Management. Surg Childh Intern v 7, No 3,

1999, 143-145
3. Aghayev G.Kh., Poladov G.A., Samadov P.M. Pediatric oesophgeal surgery: our
experiences. //Sixth Turkish world congress of pediatrics. Baku, 2006, pp. 92-93
4. Hassab MH, Swilem MA, Al-Gobair F. Muwait Med J, 2002, 34 (1), 12-15.

5. Banjar HH., Al-Nassar SI. Gastroesophageal reflux following repair of EA and TEF.

//Saudi Med J 2005; Vol. 26 (5): 781-785
6. James Lister, Irene M. Irving. EA-TEF Associated anomalies. //Neonatal surgery, Third
Ed, 1990.
7. Kaminski A, Kaminski W, Szymczak M, Wolff-Plodowska A. Early complications after
primary and primary delayed esophageal anastomosis. //Surg Childh Intern v 7, No 3, 1999,
155-159.

8
Ağayev G.X., Səmədov P.M. , S.C Cəfərov. // Cərrahiyyə (Surgery), 2007, 1 (9), 38-43.
Treatment of esophageal atresia – analysis of first results.
G. Ch. Aghayev, P.M. Samadov*, S.A. Jafarov.*
Clinic city hospital 2. Baku, Azerbaijan.
L. Shikhlinscaya’s clinic. Baku, Azerbaijan*.

Authors present there experience with esophageal atresia management. Between 1995
and 2006 they have treated and followed 17 cases. Patients were grouped due to treatment in
different hospitals which were equipped in different levels. They achieved 85,7% survival in
second group compared about 100% mortality till this period. Results were establishing a fact
that treatment of neonates with complex and complicated diseases such as esophageal atresia and
tracheoesophageal fistula are requiring full equipment of relevant departments.

Лечение атрезии пищевода – анализ первых результатов.

Г.Х. Агаев, П.М. Самедов, С.А. Джафаров.
Городская клиническая больница 2, Баку, Азербайджан.
Клиника Л. Шыхлинской, Баку, Азербайджан*.

В статье авторы анализируют собственный опыт лечения 17 больных с атрезией

пищевода в период с 1995 по 2006 гг. Больные подразделены на две группы, в
зависимости от уровня и степени оснащенности больниц, где проводилось их лечение. Во
второй группе больных авторы добились 85,7% выживаемости, что является большим
достижением в сравнении со 100%-ной летальностью до 2004 года. Анализ результатов
лечение еще раз доказала необходимость достаточной оснащенности соответствующих
подразделений педиатрических лечебных учреждений для диагностики и лечения
сложных и тяжелых врожденных пороков развития у новорожденных.