Yatharth Geeta MARATHI PDF

ßeerke=â<Ceeves pÙee JesUer ieerlesÛee GheosMe efouee neslee, lÙeeJesUer
lÙeebÛÙee Deblejbieele keâesCeles YeeJe nesles? ceveeleerue mecemle YeeJe

meebefieleues peele veenerle. heâej Lees[s meebefieleues peeleele. Lees[s
YeeJeeJesMeele JÙeòeâ nesleele DeeefCe Mes<e efJeÇâÙeelcekeâ Demeleele. cnCepes
SKeeoe meeOekeâ meeOeveceeiee&Jej ÛeeuetveÛe les peeCet Mekeâlees. pÙee Skeâe
mlejeJej ßeerke=â<Ce nesles, leer DeJemLee heÇehle keâ®ve Iesleuesues ceneheg®<eÛe
ieerlee keâeÙe meebieles les peeCeleele. les ieerlesleuÙee DeesUerbÛee kesâJeU
hegvejesÛÛeej keâjerle veenerle lej lÙeeJesUer ßeerke=â<CeebÛÙee ceveeleerue YeeJe
heCe mhe<š heCes oeKeJet Mekeâleele. keâejCe lÙee JesUer ßeerke=â<CeeÛÙee
meceesj pes o=MÙe nesles lesÛe o=MÙe lÙee Jele&ceeve ceneheg®<eebmeceesj heCe Deens.
cnCetve Demee ceneheg®<e les heent Mekeâlees, Flejebvee oeKeJet Mekeâlees,
legceÛÙeele les peeie=le heCe keâ® Mekeâlees, lÙee ceeiee&Jej legcneuee
ÙeMemJeerheCes ÛeeueJetner Mekeâlees.
`hetpÙe ßeer hejcenbmepeer cenejepe' osKeerue lÙee heeleUerJejerue
ceneheg®<e nesles. lÙeebÛÙee JeeCeerÉejs Je DebleŠheÇsjCesÉejs ieerlesÛee pees DeLe&
heÇehle Peeuee lÙeeÛes mebkeâueve cnCepes `ÙeLeeLe& ieerlee’ Deens.
mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevo
s cees # e eLe& peieled efnl
l c e ve eeÙe
Dee Ûe
”
“
ßeer
ßeer ßeer 1008 ßeer
ßeer 1008 ßeer mJeeceer
mJeeceer hejceevevopeer
hejceevevopeer cenejepe cenejepe (hejcenb (hejcenbmmepeer
epeer))
pevceŠ
pevceŠ MegMegYYee mecJeled
mecJeled efefJJekeÇ
ekeÇââcece 1969
1969 (1911 (1911 F&F&..))
ceneheÇ
ceneheÇÙÙeeCe
eeCe pÙes
pÙes<<"" MegMegkkeäeäuuee 7,
7, 2026,
2026, efefooveeb veebkkeâeâ 23/05/1969
23/05/1969 F&F&..
Hejcenb
Hejcenbmmee DeeßeceDeeßece Deveg
DevegmmegegFFÙee,
Ùee, efefÛÛe$ekeât
e$ekeâtšš
ßeer mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevo peer cenejepe
efJemeeJÙee MelekeâeÛÙee Debeflece cenekegbâYe cesàÙeeÛÙee heJee&ceOÙes nefjÉej ÙesLeerue meJe&
MebkeâejeÛeeÙe&, meJe& ceneceb[euesÕej, yeÇeÿeCe cenemeYee DeeefCe 44 osMeeleerue Oece&Meerue
efJeJoeveebÛÙee GheefmLeleerceOÙes efJeÕeOece& mebmeosÉeje hetpÙe mJeeceerpeeRvee ‘‘efJeÕeieewjJe’’ ns
mevceevehe$e Dehe&Ce keâjCÙeele Deeues.
efEfJeÕeceeveJe Oece&MeeŒ e ßeerceodYeieJeleieerlee Ùee ceneve iebÇLeeJejerue ‘ÙeLeeLe& ieerlee’ ¢ ee
Yee<Ùeeyeöue hejcehetpÙemJeeceer ßeer De[ie[evevo cenejepeebvee efo. 26 peevesJeejer 2001
jespeer cenekegbâYe heJe&, ØeÙeeie ÙesLes ‘‘efJeÕeieg¤ ’’ ¢ ee mevceeveveerÙe heoJeerves mevceeefvele
keâjCÙeele Deeues Je pevemesJee #es$eele ‘ßes‰ De«eCeer’ cnCetve lÙeebÛee ieewjJe keâjCÙeele Deeuee.
~~ßeer keâeMeerefJeÕeveeLees efJepeÙeles~~
meJe&lev$emJelev$e-MeeŒ eeLe&efJeÅeeJeleej-efJeÕeefJeßegle-cenecenesheeOÙeeÙeefoefJe®oefJeYet<ekeâ
heefC[lemeceüeš -heÇeleŠmcejCeerÙe ßeer efMeJekegâceejMeeefŒ eefceßeheÇefle‰ eefhelee
JeejeCemesÙemeJe&efJeOeefJeÉlmeceepe-heÇefleefveefOeYetlee- he$eeÛeej keâeÙee&ueÙe Š
[er.17/58, oMeeÕecesOe,
ßeer keâeMeerefJeÉlheefj<eod JeejeCemeer, Gòej heÇosMe
cees. veb. 9415 285856
š s. veb. 0542-2452113
efoveebkeâ
ßeer keâeMeerefJeÉlheefj<eod meceÙe-meceÙe hej Oece& keâer meceer#ee keâjleer

DeeÙeer nw ~ Oece& keâs mecyevOe cesb Ùen meceepe keâes efveosxMe osves keâe DeefOekeâej
jKeleer nw ~ Oeeefce&keâ heÇkeâjCeesb cesb Ùen Yeejle keâer yengceevÙe meJeesxÛÛe mebmLee nw ~
efkeâmeer efveCe&Ùe keâes mebMeesefOele keâjves keâe DeefOekeâej heefj<eod keâer keâeÙe&keâeefjCeer keâes nw efkeâvleg Oece&
Deewj Oece&MeeŒ e DeheefjJele&veMeerue nesves mes Deeefokeâeue mes Oece&MeeŒ e ßeerceodYeieJeodieerlee ner
jner nw ~
Fceb efJeJemJeles Ùeesieb heÇeskeäleJeevenceJÙeÙeced ~
efJeJemJeevceveJes heÇen cevegefj#JeekeâJesÓyeÇJeerled ~~ ieerlee, 4/1
Depeg&ve ! Fme DeefJeveeMeer Ùeesie keâes keâuhe keâs Deeefo cesbs ceQves meJe&heÇLece metÙe& keâs heÇefle
keâne ~ metÙe& ves Deheves heg$e ceveg mes keâne ~ ceveg ves Fme mce=le %eeve keâes megjef#ele jKeves keâs efueS
mce=efle keâer hejcheje ÛeueeÙeer Deewj Deheves heg$e F#Jeekeâg mes keâne ~ keâeueevlej cesb Fme mce=efle %eeve
keâes cenef<e& JesoJÙeeme ves efueefheyeæ efkeâÙee ~ ceeveJe peerJeve keâe efveÙeceve leLee efveŠßesÙeme heÇoeve
keâjves Jeeueer Deeefo cevegmce=efle ieerlee ner nw ~
ceveg keâs mece#e DeJeleefjle Jeso Fmeer keâe efJemleej nwb ~ DevÙe MeeŒ e meceÙeevegmeej efJeÕe
keâer efJeefJeOe Yee<eeDeesb cesb F&ÕejerÙe ieeÙeve ßeerceodYeieJeodieerlee keâer ner heÇefleOJeefve nwb ~ ieerlee keâer
DeJeOeejCee keâes mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevo peer ves ‘ÙeLeeLe& ieerlee’ cesb JÙekeäle efkeâÙee nw pees Mele-
heÇefleMele melÙe nw ~ heje efJeÅee keâer heefjYee<ee nw ~
mJeeceer peer ves ieerlee keâer Ùen JÙeeKÙee oskeâj efJeÕe ceeveJe keâes Skeâ Oece&MeeŒ e, Skeâ
hejceelcee keâs heLe keâes heÇMemle efkeâÙee nw ~ Oece&MeeŒ e keâer JÙeeKÙee keâs ™ he cesb nce meYeer
‘ÙeLeeLe& ieerlee’ keâer DevegMebmee keâjles nwb ~
ieCesMeoòe MeeŒ eer DeeÛeeÙe& keâsoejveeLe ef$ehee"er oMe&vejlvece JeeÛemheefle

ceb$eer DeOÙe#e
ßeer keâeMeerefJeÉlheefj<eod ßeer keâeMeerefJeÉlheefj<eod
Yeejle Yeejle
YeejleeÛÙee meJeexÛÛe ßeer keâeMeer efJeÉled heefj<eosves efoveebkeâ 01-03-2004 jespeer

‘‘ßeerceodYeieJeodieerles’ ’ uee Oece&MeeŒ e DeeefCe ‘‘ÙeLeeLe& ieerles’ ’ uee heefjYee<ee cnCetve mJeerke=âle
kesâues Deens.
~~ßeer keâeMeerefJeÕeveeLees efJepeÙeles~~
meJe&lev$emJelev$e-MeeŒ eeLe&efJeÅeeJeleej-efJeÕeefJeßegle-cenecenesheeOÙeeÙeefoefJe®oefJeYet<ekeâ
heefC[lemeceüeš -heÇeleŠmcejCeerÙe ßeer efMeJekegâceejMeeefŒ eefceßeheÇefle‰ eefhelee
JeejeCemesÙemeJe&efJeOeefJeÉlmeceepe-heÇefleefveefOeYetlee- he$eeÛeej keâeÙee&ueÙe Š
[er.17/58, oMeeÕecesOe,
ßeer keâeMeerefJeÉlheefj<eod JeejeCemeer, Gòej heÇosMe
cees. veb. 9415 285856
š s. veb. 0542-2452113
efoveebkeâ
ßeer hejcenbme Deeßece, MeòesâMe ie{Ûegveej keâer Deheveer meewYeeiÙehetCe& Ùee$ee keâe megDeJemej Øeehle ngDee nw ~ JeneB kesâ
Jele&ceeve hejcenbme mJeeceer ßeer DeÌ[ieÌ[evevopeer cenejepe kesâ oMe&ve keâe mcejCeerÙe DeJemej keâeMeer keâer efJeÉvceC[ueer kesâ meeLe
cegPes Øeehle ngDee ~ ßeer hejcenbme mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevopeer cenejepe yeÿeueerve Ùeesefiejepe mJeeceer ßeer hejceevevo hejcenbme peer kesâ
efMe<Ùe nw Deewj Gvekesâ Éeje Øeehle ceeveJe OeceexheosMe keâes mJejefÛele ‘ÙeLeeLe& ieerlee' kesâ ceeOÙece mes ceeveJe cee$e kesâ efueÙes
Øemeeefjle keâj jns nw, efpeme ieerlee keâe %eeve YeieJeeve ke=â<Ce ves Deheves cegKeejefJevo mes Depe&gve kesâ ceeOÙece mes mecemle ceeveJe kesâ
efueÙes efkeâÙee Lee ~ FmeerefueÙes ßeerceodYeieJeod ieerlee ceeveJe cee$e keâe Oece&MeeŒ e nw ~ YeieJeeve Skeâ nw Deewj meyekesâ nw Dele:
Gvekeâer ieerlee Yeer Skeâ DeekeâeMe, Skeâ metÙe& Deewj Skeâ Ûevõ kesâ meceeve meyekesâ efueÙes nw ~
Fme Øekeâej ieerlee Skeâleecetuekeâ nw Deewj mJeÙeb Yeer Skeâlee keâe cetue nw ~ YeieJeeve ves mJeÙeb keâne nw - cecewJeebMees peerJe
ueeskeâ:'' DeLee&led ØeeCeer cee$e YeieJeeve keâe ner DebMe nw leLee DebMe DebMeer ceW Yeso vener neslee nw ~ Dele: ØelÙeskeâ ØeeCeer
YeieJeodefYeVelee kesâ DeeOeej hej JemlegielÙee hejmhej ceW Yeer DeefYeVe ner nQ~ ‘‘leodefYeVeeefYeVemÙe leoefYeVelJe efveÙece:'' Ùen
JemlegefmLeefle nw ~ Dele:ieerlee Skeâleecetuekeâ leLee Skeâlee keâe cetue oesvees ner nw ~ Ùener ieerlee keâer ÙeLeeLe&lee nw efpemes hetpÙe
hejcenbme peer cenejepe ves ‘‘ÙeLeeLe& ieerlee'' ceW, pees Yee<Ùe®he nw, Øeefleheeefole efkeâÙee nw ~
ÙeneB ‘‘ÙeLeeLe& ieerlee'' heo mes Ùen Yeüce veneR nesvee ÛeeefnS efkeâ keâesF& DeÙeLeeLe& ieerlee Yeer nw keäÙeeWefkeâ ieerlee Skeâ nw -
ßeerceodYeieJeod ieerlee'~ Øemlegle ‘ÙeLeeLe& ieerlee' ßeerceodYeieJeod ieerlee' keâe ner Yee<Ùe nw, efpemes mJeÙeb hejcenbme ßeer mJeeceer peer
cenejepe ves ØelÙeskeâ DeOÙeeÙe keâer Debeflece hegef<hekeâe ceW keâne nw ~- ‘ÙeLeeLe& ieerlee' Yee<Ùes - Ssmee GuuesKe keâjles ngÙes ~
FmeefueÙes ‘ÙeLeeLe& ieerlee' keâe DeefYeØesleeLe& nw ~ ieerlee keâer ÙeLeeLe&lee! Fme DeefYeØesleeLe& keâes ßeer mJeeceer hejcenbme peer ves Fme
mechetCe& Yee<Ùe ceW Øeefleheeefole efkeâÙee nw ~
ßeerceodYeieJeod ieerlee hej Deveskeâ Yee<Ùe efveefce&le ngS nw - pewmes keâce& keâer ØeOeevelee yeleeles ngS ueeskeâceevÙe efleuekeâ keâe
ieerlee jnmÙe, YeieJeodYeefòeâ ØeOeeve Jew<CeJe Yee<Ùe leLee %eeve ØeOeeve MeebkeâjYee<Ùeeefo «evLe! efkeâvleg Øemlegle ÙeLeeLe& ieerlee ceW
SkesâÕejJeeo cegKÙeleÙee Øeeflebheeefole nw efpemekeâe efkeâmeer mes efJejesOe veneR nw, ØelÙegòe meyekesâ meeLe Skeâ F&ÕejlJe keâer DevegYetefle kesâ
®he ceW meecebpemÙe ØekeâeMekeâ nw ~ keäÙeeWefkeâ keâce&keâueehe Yeer Gmeer ceW heÙe&Jeefmele, Yeefòeâ Yeer Gmeer keâer, leLee Gmeer keâe
mee#eelkeâej hejceheg®<eeLe& cees#e keâe meeOekeâ nw ~ YeieJeeve ves mJeÙeb keâne nw-
‘‘Ùelkeâjesef<e ÙeodMveeefme Ùeppegnesef<e ooeefme Ùeled ~
ÙeòehemÙeefme keâewvlesÙe! lelkegâ®mJe ceohe&Ceced ~~
‘‘ceÙÙesJe ceve DeeOelmJe ceefÙe yegefæb efveJesMeÙe ~
efveJeefme<Ùeefme ceÙÙesJe Dele TOJe& ve mebMeÙe: ~~
leLee ‘‘%eelJee ceeb Meeefvle ce=ÛÚefle, ‘‘%eeve ueyOJee hejeb MeeefvleceefÛejsCeeefOe ieÛÚefle ‘‘meJe& %eevehueJesvewJe Je=efpeveb
mevleefjmÙeefme'' leLee meJe& keâcee&efKeueb heeLe&! %eeves heefjmeceehÙeles'' FlÙeeefo ~ Fme Øekeâej Øemlegle ‘‘ÙeLeeLe& ieerlee'' keâer
ÙeLeeLe&lee nw - Skeâ hejcelelJe hejceelcee kesâ DeeOeej hej meyeceW mecelJe keâer DevegYetefle -
‘‘mecees Ónb meJe&Yetles<eg ve ceW És<Ùees Óefmle ve efØeÙe: ~
Fme heefJe$e GösMe kesâ meeLe ßeer hejcenbme mJeeceer De[ie[evevopeer cenejepe Éeje mebmLeeefhele SJeb mebÛeeefuele Ùen
hejcenbme Deeßece $e+ef<eÙeeW kesâ ØeeÛeerve iegheâeDeeW SJeb DejCÙees keâer lejn Fme heJe&le ßesCeer kesâ yeerÛe mes ueeskeâ ceW ieerleesòeâ Fme
GheosMe keâes Godyegæ keâjves Jeeuee nw efkeâ MeeŒ eevegceesefole mJeeYeeefJekeâ JÙeJenej keâes Deheveeles ngS meyeceW ‘‘DeYesoYeeJeveÙewJe
ÙeefleleJÙeced YeeJe keâes ueeskeâ keâuÙeeCeeLe& Øemeeefjle keâjvee nw ~
nefj Ô lelmeled
DeeÛeeÙe& keâsoejveeLe ef$ehee"er oMe&vejlvece JeeÛemheefle

DeOÙe#e
ßeer keâeMeerefJeÉlheefj<eod
Yeejle
YeejleeÛÙee meJeexÛÛe ßeer keâeMeer efJeÉled heefj<eosves efoveebkeâ 01-03-2004 jespeer

‘‘ßeerceodYeieJeodieerles’ ’ uee Oece&MeeŒ e DeeefCe ‘‘ÙeLeeLe& ieerles’ ’ uee heefjYee<ee cnCetve mJeerke=âle
kesâues Deens.
ieerlee cnCepes ceeveJecee$eeÛes Oece&Meem$e Deens.
-cene|<e JesoJÙeeme
ßeerke=â<Cekeâeueerve cenef<e& JesoJÙeemeebÛÙee hetJeer& keâesCelesner Meem$e hegmlekeâ®heeves
GheueyOe veJnles. ßegle%eeveeÛÙee ¢ee hejbhejsuee cees[tve lÙeebveer Ûeej Jeso, yeÇÇcnmet$e,
ceneYeejle, YeeieJele Je ieerlee meejKÙee ieÇbLeele hetJe& mebefÛele Yeeweflekeâ lemesÛe
DeeOÙeeeflcekeâ %eeve mebkeâefuele keâ®ve MesJešer mJeleŠÛe efveCe&Ùe efouee keâer
``meJees&heefve<eoes ieeJees oesiOee ieesheeuevevoveŠ'' meJe& JesoebÛes heÇeCe DemeCeeNÙee
Gheeefve<eoebÛes meej ieerlesceOÙes Deens. ieerlee®heer ieeF&Ûes ieesheeue ßeerke=â<Ceeves oesnve
kesâues Je yesÛewve DeMeeble peerJeeuee hejlcÙeeÛÙee oMe&veeheÇle Je meeOevesÛÙee ceeiee&ves
MeeÕele efmLeleerheÙe&ble heesnÛeJeues. cen<eer& JÙeemeebveer DeeheuÙee iebÇLeeceOetve ieerlesuee
`Meem$e’ DeMeer meb%ee osGâve ieerlesÛeer mlegleer kesâueer DeeefCe meebefieleues - `ìeerlee
megieerlee keâle&JÙee’’ ieerlesÛes ÛeebieuÙee heÇkeâejs DeOÙeÙeve keâ®ve leer ÜoÙeele Deelcemeele
keâjCÙee ÙeesiÙe Deens. leer YeieJeeve ßeerke=â<CeebÛÙee cegKeeletve efveŠme=le Peeuesueer
JeeCeer DemeuÙeeves Flej Meem$eebÛee mebieÇn keâjCÙeeÛeer keâeÙe DeeJeMÙekeâlee ?
ieerlesÛee meejebMe heg{erue Mueeskeâele JÙeòeâ Peeuesuee Deens.
Skebâ Meem$eb osJekeâerheg$e ieerleced, Skeâes osJees osJekeâerheg$e SJe ~~
Skeâes ceb$emlemÙe veeceeefve Ùeeefve,~keâcee&hÙekeâes lemÙe osJemÙe mesJee ~~
DeLee&le SkeâÛe Demes Meem$e Deens pes osJekeâerheg$e YeieJeeve (ßeerke=â<CeeÛÙee)
cegKeeletve ieeÙeues iesues Deens. heÇehle keâ®ve IesCÙeemeejKee osJekeâerheg$e (ßeerke=â<Ce)
ne SkeâÛe osJe Deens. Ùee lÙeeÛÙee ieerleele Deelcee nsÛe melÙe meebefieleues Deens.
DeelcÙeeefMeJeeÙe ogmejs keâenerner MeeÕele veener. Ùee ieerlesceOÙes ceneÙeesiesÕejeves
keâMeeÛee pehe keâjeÙeuee meebefieleuee? DeesceÛee! Depe&gvee, Deesce De#eÙe
hejceelcÙeeÛes veeJe Deens. lÙeeÛee pehe keâj DeeefCe OÙeeve ceePes keâj. keâce& SkeâÛe
Deens-ieerlesceOÙes JeCe&ve kesâuesuÙee hejceosJe, Skeâe hejceelcÙeeÛeer mesJee! lÙee
hejceelcÙeeuee ßeæsves ùoÙeele OeejCe keâje. meejbeMe meg®JeeleerheemetveÛe ieerlee
Deeheues Meem$e Deens. YeieJeeve ßeerke=â<CeeÛÙee veblej npeejes Je<eeËveer pÙee
ceneheg®<eebveer Skeâe F&Õejeuee melÙe DemeuÙeeÛes meebefieleues les ieerlesÛes mebosMeJeenkeâ
Deensle. F&Õejekeâ[tve ueewefkeâkeâ lemesÛe heejueewefkeâkeâ megKeebÛeer keâecevee, F&MJejeuee
IeeyejCes, DevÙe keâesCeeueener F&MJej ve mecepeCes (ceeveCes) Demes lej meJe&
ceneheg®<eebveer meebefieleues, hejbleg F&Õejemee"er meeOevee keâjCes, F&ÕejeheÙe&ble
peeCÙeemee"er ceOeues Deblej keâceer keâjCes Ùee meJe& iees<šerbÛeer JeÇâceyeæ meebieesheebie
ÛeÛee& kesâJeU ieerlesceOÙes kesâuesueer Deens. lÙeemee"er ÙeLeeLe& ieerlee heene. ieerlesves
megKe Meebleer lej heÇehle neslesÛe hejbleg leer De#eÙe, DeveeceÙe, hejceheoosKeerue osles
DeeefCe ns hejceheo heÇehle keâjeJeÙeeÛes Demesue lej efJeÕe ieewjJeeme hee$e Peeuesueer
šerkeâe ``ÙeLeeLe& ieerlee'' heene.
peieele meJe&$e ieerlesÛee Deeoj kesâuee peelees. lejerner ner ieerlee keâesCelÙeener
Oecee&Ûee efkeâbJee mebheÇoeÙeeÛee ieÇbLe yevet Mekeâuee veener. keâejCe mebheÇoeÙe keâesCelÙee
vee keâesCelÙee ®{erbveer peKe[uesues Demeleele. YeejleeceOÙes heÇkeâš Peeuesueer ieerlee
cnCepes efJeÕeeleerue efJeÉeveebÛee Deveceesue "sJee Deens. DeeefCe cnCegveÛe ieerlesuee
je<šêrÙe ieÇbLeeÛee (Meem$eeÛee) ceeve osGâve GÛÛe-veerÛe YeeJeeves, YesoYeeJeeves
lemesÛe keâuen hejbhejsves heer[erle DeemeCeeNÙee efJeÕeeleerue mebhetCe& pevelesuee
hejceMeebleer osCÙeeÛee heÇÙelve keâjeJee.
Oece&-efmeæevle — Skeâ
1. meJe& F&ÕejeÛeer cegues-
cecewJeebMees peerJeueeskesâ peerJeYetleŠ meveeleveŠ~~15/7~~
ceveŠ <e‰eveerefvõÙeeefCe Øeke=âeflemLeeefve keâ<e&efle~~15/7~~
meJe& ceeveJe F&ÕejeÛeer cegues Deensle.
2. ceeveJeer osneÛeer meeLe&keâlee-
efkeâb hegveyeÇe&ÿŸeCeŠ hegCÙee Yeòeâe jepe<e&ÙemleLee ~~
DeefvelÙecemegKeb ueeskeâefceceb ØeehÙe YepemJe ceeced~~9/33~~
megKejefnle, #eCeYebiegj hejbleg ogue&Ye Demes ns ceeveJeMejerj Øeehle Peeues Demelee,
let ceePeer DeejeOevee keâj. ceePes Yepej keâj. DeLee&le YepeveeÛee DeefOekeâej heâòeâ
osnOeejer ceveg<ÙeeueeÛe Deens.
3. ceveg<ÙeeÛÙee peeleer heâòeâ oesve-
Éew Yetlemeieez ueeskesâÓefmcevowJe Deemegj SJe Ûe~~16/6~~
owJees efJemlejMeŠ Øeesòeâ Deemegjb heeLe& ces ëe=Ceg~~16/3~~
ceveg<Ùeele heâòeâ oesveÛe Jeie& efkebâJee Øekeâej Demeleele- owJeer Je Deemegjer!
pÙeeÛÙee ùoÙeele owJeer iegCeebÛes ØeeyeuÙe Demeles, pÙeeÛÙee ùoÙeele owJeer mebheòeer
keâeÙe& keâjerle Demeles lees osJeleemJe¤he Demelees. lej pÙeeÛÙee ùoÙeele Deemegjer
mebheòeer keâeÙe& keâjerle Demesue lej lees DemegjmJe¤he Demelees. leesÛe Demegj nesÙe.
eflemeje keâesCeleerner peele DeefmlelJeele veener.
4. F&ÕejecegUs ØelÙeskeâ FÛÚe (keâecevee) megueYe-
$ewefJeÅee ceeb meesceheeŠ hetleheehee
Ùe%ewefj°dJee mJeie&efleb ØeeLe&Ùevles~
les hegCÙeceemeeÅe megjsvõueeskeâ-
ceMveefvle efoJÙeeefvoefJe osJeYeesieeved~~9/20~~
ceePeer Gheemevee keâ¤ve ueeskeâ mJeie&ØeehleerÛeer FÛÚe keâjleele. ceer lÙeebÛeer
FÛÚe hetCe& keâjlees. hejceelcÙeeÛeer Gheemevee kesâuÙeeves meJe& iees°er megueYelesves Øeehle
nesleele.
(2)
5. hejcesÕejeuee MejCe peeCÙeeves heeheebÛee veeMe-

Deefhe Ûesoefme heehesYÙeŠ meJexYÙeŠ heeheke=âòeceŠ~~4/36~~
meJeË %eevehueJesvewJe Je=efpeveb mevleefj<Ùeefme~~4/36~~
meJe& heeheer ueeskeâebhes#eener DeefOekeâ heehe keâjCeeje heeheermegæe %eeve¤heer
veewkesâÛÙee meneÙÙeeves efve:mebosn YeJeheej nesle Demelees.
6. %eeve-
DeOÙeelce%eeveefvelÙelJeb leòJe%eeveeLe& oMe&veced~~13/11~~
Slep%eeveefceefle Øeesòeâce%eeveb ÙeoleesÓvÙeLee~~13/11~~
DeelcÙeeÛÙee DeefOehelÙeeKeeueer DeeÛejCe, hejceleòJeeÛÙee DeLee&veg¤he ceePes
hejceelcÙeeÛes ØelÙe#e oMe&ve cnCepes %eeve Deens DeeefCe lÙeeÛÙee efJehejerle pes keâener
Deens les De%eeve Deens. cnCetve F&ÕejeÛeer ØelÙe#e peeCe efkebâJee DeesUKe cnCepesÛe
%eeve nesÙe.
7. GheemevesÛee DeefOekeâej meJeeËvee-
Deefhe ÛeslmegogjeÛeejes Yepeles ceecevevÙeYeekeâd~~9/30~~
meeOegjsJe me cevleJÙeŠ mecÙeiJÙeJeefmelees efn meŠ~~9/30~~
ef#eØeb YeJeefle Oecee&lcee MeÕeÛÚeefvleb efveieÛÚefle~~9/31~~
keâewvlesÙe Øeeflepeeveerefn ve ces YeòeâŠ ØeCeMÙeefle~~9/31~~
DelÙeble ogjeÛeejer-heeheer ceveg<ÙeosKeerue Yepeve keâ¤ve melJej Oecee&lcee yevet
Mekeâlees, lemesÛe MeeÕele hejceMeebleer Øeehle keâ¤ Mekeâlees Je cnCetve pÙeeves mJele:uee
mebhetCe&heCes YeieJeleÛejCeer meceefhe&le kesâues Deens, lees Oecee&lcee nesÙe.
8. YeieJelceeiee&le yeerpe ve° nesle veener-
vesneefYe›eâceveeMeesÓefmle ØelÙeJeeÙees ve efJeÅeles~~2/40~~
mJeuhecehÙemÙe Oece&mÙe $eeÙeles cenlees YeÙeeled~~2/40~~
DeelceeoMe&veeÛÙee ef›eâÙesÛÙee mJeuhe DeeÛejCeevesosKeerue pevce-cejCeeÛÙee
ceneve YeÙeeheemetve ceveg<ÙeeÛee Gæej neslees.
(3)
9. F&ÕejeÛee Jeeme-
F&ÕejŠ meJe&Yetleeveeb ùösMesÓpeg&ve efle‰efle~~18/61~~
YeüeceÙevmeJe&Yetleeefve Ùev$ee¤{eefve ceeÙeÙee~~18/61~~
meJe& Yetlecee$eebÛÙee (ØeeCÙeebÛÙee) ùoÙeele F&ÕejeÛee Jeeme Demelees.
lecesJe MejCeb ieÛÚ meJe&YeeJesve Yeejle~~19/62~~
lelØemeeoelhejeb Meeefvleb mLeeveb ØeehmÙeefme MeeÕeleced~~18/62~~
meJe& YeeJeveeYeeefJele nesTve lÙee hejceelcÙeeuee MejCe peeue, lej lÙeeÛÙee
ke=âhesves legcne}e hejceMeebleer Je MeeÕele hejceOeece Øeehle nesF&ue.
10. Ùe%e-
meJee&CeerefvõÙekeâcee&efCe ØeeCekeâcee&efCe Ûeehejs~4/27~~
DeelcemebÙeceÙeesieeie>ew peg£efle %eeveoerefheles~~4/27~~
%eeveeves Øeoerhle PeeuesuÙee DeelcemebÙece¤heer Ùeesieeiveerle meJe& FbefõÙeebÛeer
keâcex Je ceveeÛes meJe& efJekeâej ÙeebÛes nJeve kesâues peeles.
Deheeves peg£efle ØeeCeb ØeeCesÓheeveb leLeehejs~~4/29~~
ØeeCeeheeveieleer®ædJee ØeeCeeÙeecehejeÙeCeeŠ~~4/29~~
yejsÛemes Ùeesieer ÕeemeeÛes ØeÕeemeele nJeve keâjleele DeeefCe ogmejs yejsÛemes
ØeÕeemeeves Õeemeele nJeve keâjleele. Ùeeveblej Lees[er GVele DeJemLee Øeehle PeeuÙeeveblej
Õeeme-ØeÕeeme ÙeebÛÙee ieleerÛee efvejesOe keâ¤ve les ØeeCeeÙeeceeceOÙes leuueerve nesTve
peeleele. Ùee Øekeâejs ÙeesiemeeOevesÛÙee efJeOeer efJeMes<eeueeÛe Ùe%e Demes cnCeleele.
lÙee Ùe%eeuee keâeÙe&¤he osCes cnCepes keâce& nesÙe.
11. Ùe%eeÛee DeefOekeâej-
Ùe%eefMe°ece=leYegpees Ùeeefvle yeÇÿe meveeleveced~~4/31~~
veeÙeb ueeskeâesÓmlÙeÙe%emÙe kegâleesÓvÙeŠ kegâ®meòece~~4/31~~
pes Ùe%e keâjerle veenerle lÙeebvee hegvne ceveg<ÙeMejerj Øeehle nesle veener Je ns
ceveg<ÙeMejerj Øeehle PeeuesuÙee meJeeËvee Ùe%e keâjCÙeeÛee DeefOekeâej Deens.
(4)
12. F&Õejeuee heenlee Ùesles-

YekeälÙee lJevevÙeÙee MekeäÙe DencesJebefJeOeesÓpeg&ve~~11/54~~
%eelegb õ°gb Ûe leòJesve ØeJes°gb Ûe hejvlehe~~11/54~~
DevevÙe YeòeâerÛÙee Ùeesieeves meeOekeâ ceuee megueYelesves ØelÙe#e heent Mekeâlees,
ceuee DeesUKet (peeCet) Mekeâlees Je ceePÙeeceOÙes ØeJesMener keâ¤ Mekeâlees.
Dee§eÙe&JelheMÙeefle keâef§eosve-
cee§eÙe&JeÉoefle leLewJe ÛeevÙeŠ~
Dee§eÙe&JeÛÛewvecevÙeŠ ëe=Ceesefle
ßeglJeehÙesveb Jeso ve ÛewJe keâef§eled~~2/29~~
Ùee DeefJeveeMeer DeelcÙeekeâ[s keâesCeer efJejUeÛe Dee§eÙe& cnCetve, DeodYegled
Jemlet cnCetve, heenleele. DeLee&le ns lÙeeÛes ØelÙe#e oMe&ve nesÙe.
13. DeelceeÛe melÙe Deens, meveeleve Deens-
DeÛÚsÅeesÓÙeceoe¢eesÓÙecekeäuesÅeesÓMees<Ùe SJe Ûe~~2/24~~
efvelÙeŠ meJe&ieleŠ mLeeCegjÛeueesÓÙeb meveeleveŠ~~2/24~~
DeelceeÛe melÙe Deens. DeelceeÛe meveeleve Deens.
14. efJeOeelee Je lÙeeheemetve GlheVe Peeuesueer me=°er veÕej Deens-
DeeyeÇÿeYegJeveeuueeskeâeŠ hegvejeJeefle&veesÓpeg&ve~~/16~~
ceecegheslÙe leg keâewvlesÙe hegvepe&vce ve efJeÅeles~~8/16~~
yeÇÿee DeeefCe lÙeeves efvecee&Ce kesâuesueer me=°er, osJelee DeeefCe oeveJe cnCepes
og:KeeÛeer KeeCe Deens, les meJe& #eCeYebiegj Deens, veÕej Deens.
15. osJehetpee-
keâecewmlewmlewù&le%eeveeŠ ØeheÅevlesÓvÙeosJeleeŠ~~7/20~~
leb leb efveÙececeemLeeÙe Øeke=âlÙee efveÙeleeŠ mJeÙee~~7/20~~
(5)
keâeceJeemeveebveer pÙeebÛeer yegæer efJeke=âle Peeuesueer Deens Demes cet{ yegæerÛes

ueeskeâ hejceelcÙeeJÙeefleefjòeâ DevÙe osJeleebÛeer hetpee keâjleele.
ÙesÓhÙevÙeosJelee Yeòeâe Ùepevles ßeæÙeeefvJeleeŠ~~9/23~~
lesÓefhe ceecesJe keâewvlesÙe ÙepevlÙeefJeefOehetJe&keâced~~9/23~~
DeLee&le, osJeleebÛeer hetpee keâjCeejs ceePeerÛe hetpee keâjerle Demeleele; hejbleg les
hetpeve DeefJeOeerhetJe&keâ DemeuÙeeves ve° nesTve peeles.
keâMe&ÙevleŠ MejerjmLeb Yetle«eececeÛeslemeŠ~~17/6~~
ceeb ÛewJeevleŠ MejerjmLeb leeefvJeæŸeemegjefve§eÙeeved~~17/6~~
meeefòJekeâ ßeæe DemeCeejs osJeleebÛeer hetpee keâjleele; hejbleg Demes hetpeve
keâjCeeNÙeebveener let Demegj mecepe.
16. DeOece-
leevenb efÉ<eleŠ ›etâjevmebmeejs<eg vejeOeceeved~~16/7-19
ef#eheecÙepeœeceMegYeeveemegjer<JesJe Ùeesefve<eg~~16/7-19
pees Ùe%eeÛee efveÙele efJeOeer mees[tve keâefuhele efJeOeeRveer Ùe%eeÛes Ùepeve keâjlees;
lees ›etâj keâceea, heeheeÛeejer lemesÛe ceveg<ÙeeceOÙes DeOece Deens.
17. efveÙele efJeefOe cnCepes keâeÙe?
DeesefcelÙeskeâe#ejb yeÇÿe JÙeenjvceecevegmcejved~~8/13~~
ÙeŠ ØeÙeeefle lÙepevosnb me Ùeeefle hejceeb ieefleced~~8/13~~
efveÙele efJeOeer cnCepes De#eÙe yeÇÿeeÛee efveoxMekeâ DemeCeeNÙee Ô Ûee pehe
keâjCes. ceePes cnCepes hejceelcÙeeÛes mcejCe keâjCes Je leòJeoMeea cenehegjeCeeÛÙee
ceeie&oMe&veeKeeueer OÙeeve keâjCes nesÙe.
18. MeeŒe-
Fefle ieg¢eleceb MeeŒeefceocegòebâ ceÙeeveIe~~15/20~~
SleoddyegodOJee yegefæceevmÙeelke=âleke=âlÙe§e Yeejle~~15/20~~
(6)
Meem$e cnCepes ieerlee nesÙe.

lemceeÛÚeŒeb ØeceeCeb les keâeÙee&keâeÙe&JÙeJeefmLeleew~~6/24~~
%eelJee MeeŒeefJeOeeveesòebâ keâce& keâleg&efcenen&efme~~16/24~~
keâle&JÙe keâesCeles Je Dekeâle&JÙe keâesCeles ns "jefJeleebvee Meem$e ØeceeCe mecepeues
peeles. lesJne ieerlesceOÙes (Meem$eeceOÙes) pees efveOee&efjle efJeOeer meebefieleuee Deens
lÙeeØeceeCes DeeÛejCe keâjeJes.
19. Oece&-
meJe&Oecee&vheefjlÙepÙe ceeceskebâ MejCeb ›epe~~18/66~~
Oeeefce&keâ GueLee-heeueLe mees[tve let heâòeâ ceuee MejCe Ùes. DeLee&le YeieJebleeÛÙee
ef"keâeCeer mebhetCe& mecehe&Ce nsÛe Oecee&Ûes cetU Deens. lÙee oÙeeIeve ØeeYetuee Øeehle
keâjCÙeeÛes efveÙele efJeOeerÛes DeeÛejCeÛe Oecee&ÛejCe nesÙe (DeOÙeeÙe 2 Mueeskeâ
40) DeeefCe pees ns DeeÛejCe keâjlees lees ceveg<Ùe DelÙeble heeheer Demeuee lejer lees
MeerIeÇ Oecee&lcee yevelees (DeOÙeeÙe 9 Mueeskeâ 30)
20 yeÇÿeCees efn Øeefle‰encece=lemÙeeJÙeÙemÙe Ûe~~14/27~~
MeeÕelemÙe Ûe Oece&mÙe megKemÙewkeâeefvlekeâmÙe Ûe~~14/27~~
lÙee DeefJeveeMeer yeÇÿeeÛee, Dece=leeÛee, MeeÕele Oecee&Ûee DeeefCe DeKeb[ Skeâjme
DeeveboeÛee DeeßeÙe-DeeOeej ceerÛe Deens. DeLee&le, hejceelceeefmLele meodieg® nsÛe
Ùee meJeeËÛes DeeßeÙe Deensle- DeeOeej Deensle.
veesš Š (efJeÕeeleerue meJe& OeceeËÛeer melÙeOeeje cnCepes ieerlesÛeer ØemeejCe
nesÙe.)
ØeeÛeervekeâeUeheemetve DeepeheÙeËleÛÙee
efJeJoeveebÛes lewefLekeâ ›eâceevegmeej mebosMe
ßeer hejcenbme Deeßece peieleevevo «ee. hees. yejwveer keâÛÚJee, efpeune -
efcepee&hetj (G.Øe.) ÙesLeerue DeeheuÙee JeemleJÙeele mJeeceer De[ie[evevopeeRveer
ØeJesMeJoejepeJeU Skeâe yees[e&Jej iebiee oMenNÙeeÛÙee (1993 F.) heeJeve heJe&Øemebieer
ÙeeÛeer Skeâ Øele ueeJeueer nesleer.
Ô
~~ efJeÕeieg® Yeejle ~~
z Jewefokeâ $e+ef<e (Deveeefokeâeue-veejeÙeCe metòeâ)
keâCee-keâCeele JÙeehetve jeefnuesues kesâJeU yeÇcnÛe melÙe Deens. lÙeeuee peeCeCes
neÛe cees#eeÛee SkeâcesJe GheeÙe Deens.
z YeieJeeve ßeerjece ($eslee-ueeKees Je<ee&hetJeer&-jeceeÙeCe)
F&ÕejeÛÙee YepeveeefMeJeeÙe keâuÙeeCeeÛeer FÛÚe keâjCes cetKe&heCeeÛes Deens.
z ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce (5000 Je<e&ehetJeer&-ieerlee)
hejceelceeÛe melÙe Deens. efÛebleveeÛÙee hetleea keâeUele meveeleve yeÇcneÛeer Øeehleer
nesle Demeles. osJeer-osJeleebÛeer hetpee keâjCes cetKe&heCeeÛes Demeles.
z cenelcee cetmee (3000 Je<e& hetJe&-Ùentoer Oece&)
letcner F&ÕejeJejerue ßeæe yeepetuee mee¤ve cetleea yeveJeueerle lÙeecegUs F&Õej
veejepe Deens. lesJne ØeeLe&vesle ceve keWâefõle keâje.
z cenelcee pejLegm$e (2700 Je<e& hetJe&-heejmeer Oece&)
Dengjcepoe cnCepesÛe F&ÕejeÛeer Gheemevee keâ®ve og:KeeÛes keâejCe DemeCeeNÙee
Je ùoÙeele "eCee ceeb[tve DemeCeeNÙee efJekeâejebvee ve° keâje.
z YeieJeeve ceneJeerj (2600 Je<e& hetJe&-pewve «ebLe)
Deelcee nsÛe melÙe Deens. keâ"esj lehemÙee keâ¤ve ÙeeÛe pevceele les melÙe
peeCelee Ùesles.
z ieewlece yegæ (2500 Je<e& hetJe&-ceneheefjefveyyeeve megòe)
ceer les DeefJeveeMeer heo Øeehle kesâues Deens, pes hetJeea cen<eeaveer Øeehle kesâues nesles.
neÛe cees#e nesÙe.
z cemeern F&mee (2000 Je<e& hetJe&-F&meeF& Oece&)
ØeeLe&vesves F&Õej Øeehle nesle Demelees. ceePÙeekeâ[s cnCepesÛe meodieg®peJeU pee
cnCepes F&ÕejeÛes heg$e Demes legcneuee cnbšues peeF&ue.
z n]pejle cegncceo meensye (1400 Je<e& hetJe&-Fmueece Oece&)
`ùee Fuueen Fuueuueen cegncceogj& jmetuueen''- keâCee keâCeele JÙeehegve
DemeuesuÙee KegoeefMeJeeÙe (F&ÕejeefMeJeeÙe) keâesCeerner hetpeveerÙe veener. cegncceo
DeuueenÛes mebosMeJeenkeâ Deensle.
z Deeefo MebkeâjeÛeeÙe& (1200 Je<e& hetJe&)
ns peiele efceLÙee Deens. Ùee peieele heâòeâ lees njer Je lÙeeÛes veeJe SJe{sÛe
melÙe Deens.
z meble keâyeerj (600 Je<e& hetJe&)
jece veece Deefle ogue&Ye, Deewjve les veefn keâece ~ Deeefo ceOÙe Deew Devlenbt,
jeceefnb les meb«eece ~~ jeceeyejesyej mebIe<e& keâje, leesÛe keâuÙeeCe keâjCeeje
Deens.
z ieg® veevekeâ (500 Je<e& hetJe&)
``Skeâ DeeWkeâej meledieg® Øemeeefo ~ Skeâ DeeWkeâejÛe melÙe Deens; hejbleg lees
meodieg®ÛÙee ke=âhesÛee Øemeeo Deens.''
z mJeeceer oÙeevevo mejmJeleer (200 Je<e& hetJe&)
Depej, Decej, DeefJeveeMeer DeMee hejceelcÙeeÛeer Gheemevee keâje. lÙee F&ÕejeÛes
cegKÙe veeJe Deesced Deens.
z mJeeceer ßeer hejceevevopeer (1912-1969)
F&Õej pesJne ke=âhee keâjlees lesJne Me$eg efce$e yevelees DeeefCe Deeheòeer mebheòeer
yevele Demeles. F&Õej meJe&$e heenle Demelees.
~~ Ô ~~
Deveg›eâceefCekeâe
efJe<eÙe he=‰-mebKÙee
ØemleeJevee .......................................... keâ-Ì{

DeOÙeeÙe heefnuee (mebMeÙe-efJe<eeo Ùeesie)....................... 1-28
DeOÙeeÙe ogmeje (keâce& efpe%eemee)............................. 29-76
DeOÙeeÙe eflemeje (Me$eg efJeveeMe-ØesjCee)........................ 77-106
DeOÙeeÙe ÛeewLee (Ùe%ekeâce& mhe°erkeâjCe)..................... 107-144
DeOÙeeÙe heeÛeJee (Ùe%eYeesòeâe ceneheg®<emLe censÕej)........... 145-160
DeOÙeeÙe meneJee (DeYÙeemeÙeesie)............................. 161-182
DeOÙeeÙe meeleJee (mece«e mJe¤heyeesOe)......................... 183-198
DeOÙeeÙe Dee"Jee (De#ej yeÇÿeÙeesie).......................... 199-218
DeOÙeeÙe veJeJee (jepeefJeÅee peeie=efle)........................ 219-240
DeOÙeeÙe oneJee (efJeYetefle JeCe&ve)............................ 241-258
DeOÙeeÙe DekeâjeJee (efJeÕe¤he-oMe&veÙeesie)..................... 259-286
DeOÙeeÙe yeejeJee (YeefòeâÙeesie)............................... 287-296
DeOÙeeÙe lesjeJee (#es$e-#es$e%e efJeYeeie).................. 297-310
DeOÙeeÙe ÛeewoeJee (iegCe$eÙe efJeYeeie Ùeesie)..................... 311-322
DeOÙeeÙe hebOejeJee (heg®<eesòece Ùeesie).......................... 323-336
DeOÙeeÙe meesUeJee (owJeemegj mecheo efJeYeeie Ùeesie).............. 337-348
DeOÙeeÙe melejeJee (Ô lelmeled leLee ßeæe$eÙe efJeYeeie Ùeesie).... 349-362
DeOÙeeÙe De"jeJee (mebvÙeeme Ùeesie)............................ 363-398
Ghemebnej .......................................... 399-426
Ô
heÇmleeJevee
heÇmleeJevee
JeemleefJekeâ ieerlesJej šerkeâe efueefnCÙeeÛeer KejesKej Deepe keâenerÛe
DeeJeMÙekeâlee veener, keâejCe ieerlesJej Meskeâ[es Yee<Ùes efueefnueer iesueer Deensle.
pÙeeceOÙes heVeeme Skeâ šerkeâe lej kesâJeU mebmke=âleceOÙes PeeuesuÙee Deensle. ieerlesefJe<eÙeer
heeÛe heVeeme efJeefJeOe heÇkeâejÛeer celes Deensle. DeLee&le meJee&bÛes cetU SkeâÛe cnCepes
ieerlee Deens. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer lej ieerlesceOÙes SkeâÛe iees<š meebefieleueer Deens,
ceie Demes celeYeso keâe? JeemleefJekeâ Jeòeâe SkeâÛe Demelees. hejbleg meceesj one ßeesles
yemeuesues Demeleerue lej les one heÇkeâejebveer JekeälÙeeÛee DeeMeÙe ieÇnCe keâjleerue
keâejCe ceveg<ÙeeÛÙee yegæerJej meòJe, jpe Je lece Ùee iegCeebÛee efpelekeâe heÇYeeJe
Demesue, lÙeevegmeej lees DeeMeÙe ieÇnCe keâjle Demelees. lÙeeÛÙeeheg{s lÙeeuee JesieUs
Demes keâener DeekeâueveÛe nesle veener. lÙeecegUs celeceleeblej DemeCes mJeeYeeefJekeâ
Deens.
efYeVe efYeVe celeebcegUs efkeâbJee keâener JesUe SkeâÛe efmeæeble efvejefvejeUÙee
keâeUeble DeeefCe Yee<eebceOÙes JÙeòeâ PeeuÙeecegUs meJe&meeceevÙe ceveg<Ùe mebMeÙeele
he[lees, Deveskeâ Yee<ÙeebceOÙes SkeâeÛe melÙeeÛee m$eesle Jeenle Deens; hejbleg Megæ DeLe&
meebieCeejs Skeâ hegmlekeâ npeejes šerkeâebceOÙes "sJetve efoues lej vescekesâ ÙeLeeLe& DeLee&Ûes
hegmlekeâ DeesUKeCes efkeâbJee MeesOetve keâe{Ces keâ"erCe peeles. meOÙee ieerlesJej yejerÛe
Yee<Ùes Peeuesueer Deensle. leer meJe& lÙeebvee mecepeuesuÙee melÙeeÛee GodIees<e keâjerle
Demeleele. hejbleg ieerlesÛÙee Megæ DeLee&heemetve leer Yee<Ùes yejerÛe otj Deensle. keâener
ceneheg®<eebveer lej melÙeeuee efveef§eleheCes mheMe& kesâuesuee Deens. hejbleg keâener keâejCeecegUs
les meceepeeÛÙee meceesj "sJet Mekeâues veenerle.
ßeerke=â<CeeÛee DeeMeÙe DeeheuÙee ùoÙeele les mee"Jet Mekeâues veenerle keâejCe,
cetueleŠ ßeerke=â<Ce Skeâ Ùeesieer nesles. ßeerke=â<Ce pÙee mlejeJejÛeer iees<š keâjleele, lÙee
mlejeJej JeÇâceeJeÇâceeves heesnÛetve GYee jenCeeje ceneheg®<e De#ejMeŠ Demes oeKeJet
Mekesâue keâer, ßeerke=â<Ceebveer pesJne ieerlesÛee GheosMe kesâuee lÙeeJesUer lÙeebÛÙee ceveele
(Ke) ßeerceoddYeieJeoddieerlee Š ÙeLeeLe& ieerlee
keâesCelee YeeJe, DeeMeÙe neslee? ceveeleerue meJe& YeeJe meebielee Ùesle veenerle, keâener
meebefieleuÙeeveblej peeCelee Ùesleele, keâener YeeJe YeeJeveebÛÙee Éeje JÙeòeâ nesleele
DeeefCe yeekeâerÛes hetCe&heCes efJeÇâÙeelcekeâ DeeÛejCeeÛes Demeleele. Demes YeeJe heÇehle
keâjCÙeekeâefjlee Jeešme®ves ceeie&JeÇâceCe keâjeÙeuee nJes. pÙee mlejeJej ßeerke=â<Ce
nesles lÙee mlejeJej JeÇâceeJeÇâceeves Ûeeuele heesnÛeuesuee ceneheg®<e peeCet Mekeâlees keâer,
ieerlee keâeÙe meebiele Deens? lees ieerlesÛes Mueeskeâ hegveŠhegvne cnCele veener; heCe
lÙeeleerue YeeJeeÛes oMe&ve Ie[efJelees keâejCe pes o=MÙe lÙeeJesUer ßeerke=â<CeebÛÙee meceesj
nesles lesÛe o=MÙe Jele&ceevekeâeUeleerue ceneheg®<eeÛÙee meceesj Deens. cnCetveÛe lees heent
Mekeâlees, oeKeJetve oslees, DeeheuÙeele peeie=le heCe keâjlees Je lÙee heLeeJej ceeie&JeÇâceCe
heCe keâjefJelees.
hetpÙe ßeer hejcenbmepeer cenejepeosKeerue lÙeeÛe mlejeJejerue ceneheg®<e nesles.
lÙeebÛÙee cegKeeletve Je DebleŠheÇsjCesletve ieerlesÛee pees DeLe& heÇehle Peeuee, lÙeeÛes mebkeâueve
cnCepes ner `ÙeLeeLe& ieerlee' nesÙe. lÙeele DeeceÛes mJeleŠÛes keâenermegæe veener. ne
èfJeÇâÙeelcekeâ Ùeesie' Deens. meeOevee keâjCeeNÙee heÇlÙeskeâ heg®<eeuee Ùee heefjefmLeerleerletve
peeJes ueeieles. peesheÙe&ble lees ÙeeÛÙeeheemetve Deueie Deens, JesieUe Deens leesheÙe&ble
mhe<šÛe Deens keâer, lees keâmeuÙee vee keâmeuÙee heÇkeâejÛÙee ye{eÙee ceejerle Demelees,
[ebieesje efhešle Demelees; hejbleg lees meeOevee keâ® Mekeâle veener. cnCetve SKeeÅee
ceneheg®<eeuee MejCe peeJes, keâejCe keâer ßeerke=â<Ceeves ogmejs keâmeuesÛe melÙe meebefieleuesues
veener. `$e+ef<eefYeye&ngOee ieerleb' $e+ef<ecegveerbveer pÙeeÛes heg<keâU JesUe ieeÙeve kesâues
Deens lesÛe ceer meebieCeej Deens. lÙeebveer Demes veener cnbšues keâer, les %eeve heâòeâ
ceueeÛe ceenerle Deens, kesâJeU ceerÛe les peeCelees DeLeJee ceerÛe les oeKeJet Mekesâve.
heCe lÙebeveer meebefieleues ``SKeeÅee lelJeoÇ<šdŸeekeâ[s pee. efve<keâheš-efvece&U-Megæ
YeeJeeves lÙeeÛeer mesJee keâ®ve les %eeve lÙeeÛÙeekeâ[tve heÇehle keâje'' ßeerke=â<Ceeves
ceneheg®<eebÛÙee Éeje MeesOeuesues, meveeleve melÙeÛe hegveŠ meebefieleues Deens.
ieerlee megyeesOe DeMee mebmke=âleceOÙes Deens. pejer DevJeÙeeLe& Iesleuee lejer
ieerlesÛes yengleebMeer leòJe%eeve DeeheCe mJeleŠÛe ùoÙeele mee"Jet Mekeâlees; heCe
DeeheCe vescekeâe leesÛe DeLe& Iesle veener. GoenjCeeLe& hene. ßeerke=â<Ceebveer mhe<šheCes
meebefieleues keâer Ùe%eeÛeer heÇefJeÇâÙee cnCepesÛe keâce& nesÙe. lejerner DeeheCe cnCelees keâer
heÇmleeJevee (ie)
Mesleer keâjCes ns keâce& nesÙe. Ùe%eeÛeer keâuhevee mhe<š keâjleebvee lÙeebveer meebefieleues keâer,
Ùe%eeceOÙes yengleskeâ Ùeesieerpeve heÇeCeJeeÙetÛes Deheeve JeeÙetceOÙes nJeve keâjleele. lemesÛe
yejsÛemes Ùeesieer Deheeve JeeÙetÛes heÇeCeJeeÙetle nJeve keâjleele. lej yejsÛemes Ùeesieer `heÇeCe'
DeeefCe `Deheeve' Ùee oesvner JeeÙetbvee LeebyeJetve heÇeCeeÙeeceele ceive nesGâve FbefoÇÙeebÛÙee
mebheCe& heÇJe==leerbvee mebÙece®heer Deiveerle nJeve keâjleele. DeMee heÇkeâejs Õeeme-
GÛÚdÕeemeeÛes efÛebleve cnCepes Ùe%e nesÙe. ceveemen FbefoÇÙebeÛee mebÙece cnCepes Ùe%e
Deens. Meem$ekeâejebveer mJeleŠ Ùe%eeÛes mJe®he meebefieleuesues Demeleeveener DeeheCe
cnCelees keâer efJe<CetÛÙee veeJeeves mJeene yeesueCes, DeiveerceOÙes peJe, leerU, lethe ÙeeÛes
nJeve keâjCes cnCepes Ùe%e nesÙe. ßeerke=â<Ceebveer cee$e Demee Skeâ Meyoner meebefieleuesuee
veener.
DeeheCe ner iees<š mecepet Mekeâuees veener lÙeeÛes keâeÙe keâejCe Deens yejs?
Mesb[er legšsheÙe&ble Ieeskebâheóer keâ®ve megæe DeeheuÙee neleele JeekeäÙeeÛee efvejLe&keâ
DeLe& keâe he[leess? DeeheCeeuee ÙeLeeLe& %eeveeyeöue keâenerÛe keâe keâUle veener?
JeemleefJekeâ, ceveg<Ùe pevce IesGâve nUtnUt cees"e nesle peelees; lesJne Jeef[ueesheeefpe&le
mebheòeer (Iej, ogkeâeve, peceerve-pegceuee, heo-heÇefle<"e, ieeÙe, cnwme, Ùeb$e, GhekeâjCe
FlÙeeoer) lÙeeuee JeejMeele heÇehle nesles. yejesyej lÙeeÛe heÇkeâejs keâener ®{er, hejbheje,
hetpee-heæleer Ùee iees<šerosKeerue JeejMeeceOÙes heÇehle nesleele. Kethe hetJeer& Yeejleele
lesnleerme keâesšer osJeosJelee ceespeuÙee peele Demele. DeefKeue efJeÕeele lÙeebÛeer DeieefCele
®he Deensle. yeeuekeâ pemepemes cees"s nesle peeles lemelemes Deeheues DeeF&-Je[erue,
yenerCe-YeeGâ, Mespeejer-heepeejer ÙeebÛeer hetpee heenles. kegâšgbyeele Ûeeuele DeeuesuÙee
Gheemevee heæleerÛeer keâeÙece Úehe lÙeeÛÙee [eskeäÙeeJej he[les. osJeerÛeer hetpee SKeeÅee
kegâšgbyeele Ûeeuele Demesue lej pevceYej lees lÙee osJeerÛee pehe keâjerle jenlees. pej
kegâšgbyeele efheMeeÛÛe hetpee nesle Demesue lej lees efheMeeÛÛeeÛee pehe keâjerle yemelees.
ÙeeheÇceeCes keâesCeer efMeJeeuee lej keâesCeer ogmeNÙee osJeeuee hekeâ[tve "sJetve lÙeebÛee
pehe keâjlees. meejebMe lÙeebvee lees mees[t Mekeâle veener.
DeMee mebYeüefcele PeeuesuÙee heg®<eeuee ieerlesmeejKes keâuÙeeCekeâejer Meem$e
efceUeues lejer lees les Meem$e mecepet Mekeâle veener. Jeef[ueesheeefpe&le mebheòeer lees
SKeeÅee JesUsme mees[t Mekesâue; hejbleg ®{er Je Oece& keâce&keâeb[eleerue keâce&keâ"lesuee lees
(Ie) ßeerceoddYeieJeoddieerlee Š ÙeLeeLe& ieerlee
keâOeer ve<š keâ® Mekeâle veener. Jeef[ueesheeefpe&le mebheòeer mees[tve DeeheCe npeejes cewue
otj peeGâ Mekeâlees; hejbleg ceveeJej Je yegæerJej efyebyeuesues ®{eriele efJeÛeej lesLesner
Deeheuee efheÛÚe mees[le veenerle. DeeheCe [eskesâ G[Jetve les yeepetuee lej "sJet Mekeâle
veener. lÙeecegUs DeeheCe ÙeLeeLe& Meem$eeuee, lÙeeÛe ¤{er, efjJeepe, ceevÙelee, DeeefCe
Gheemevee heæleeRvee Deveg¤he DeMee meeÛÙeele "sJetve yeIet FefÛÚlees. pej lÙeevegmeej
iees° ÛeheKeue yemeueer, IešveebÛee ›eâce yemeuee lej DeeheCe lÙeeuee yejesyej mecepelees.
cnCetveÛe DeeheuÙeeuee ieerlesÛes jnmÙe veerš mecepet Mekeâle veener. ieerlesÛes jnmÙe veerš
efomele veener. cnCetve ieerlesÛes jnmÙe ns jnmÙeÛe yevetve jenles. ns jnmÙe mecepeeÙeuee
JeemleefJekeâ meble efkebâJee meodieg® Deensle. lesÛe ieerlesÛee DeeMeÙe, ieerlesÛes cnCeCes
ÙeLeeLe&heCes meebiet Mekeâleele. meJe&peCe ieerlesÛes jnmÙe mecepet Mekeâle veenerle. lesJne
ßeerke=â<Ceebveer pÙeeJej Yej efouee Deens lees megueYe GheeÙe cnCepes SKeeÅee ceneheg®<eeÛÙee
meeefVeOÙeele jeneJes.
ieerlee ne iebÇLe keâesCÙee efJeefMe° JÙeòeâer, peele, Jeie&, hebLe, osMe, keâeue
efkebâJee ¤ef{«emle mebØeoeÙeeÛee veener. Gueš ne Skeâ meeJe&ueewefkeâkeâ Je meeJe&keâeueerve
Oece&«ebLe Deens. lees ØelÙeskeâ osMe, peele, Je meJe& mlejeJejerue ØelÙeskeâ ueeskeâebmee"er
Deens. kesâJeU Flejebkeâ[tve Ssketâve efkebâJee keâesCeeÛÙee lejer ØeYeeJeeves ceveg<Ùeeves Demee
SKeeoe efveCe&Ùe IesT veÙes keâer pÙeeÛee ØeYeeJe mejU mejU lÙeeÛÙee DeefmlelJeeJejÛe
he[le Demelees. hetJe&«eneheemetve cegòeâ nesTve melÙeMeesOekeâebmee"er ne ‘Dee<e&«ebLe'
cnCepes Skeâ oerhemlebYe Deens. efnbobtÛee Dee«en Deens keâer ‘Jeso' nsÛe ØeceeCe Deensle.
JesoeÛee DeLe& Deens %eeve! hejceelcÙeeÛes Deekeâueve! %eeve! hejceelcee vee mebmke=âleceOÙes
Deens, vee mebefnlesceOÙes. hegmlekeâ lej lÙeeÛes Skeâ mebkesâlecee$e Deens. Jemlegle: lees
ùoÙeele peeie=le neslees.
efJeÕeeefce$e efÛebleve keâjerle nesles. lÙeebÛeer Yeòeâer yeIetve yeÇÿeosJe Deeues]
cnCeeues, ‘‘Deepeheemetve legcner $e+<eer Peeueele''. heCe efJeÕeeefce$eebvee yeÇÿeosJeeÛÙee
Ùee Jejeves meblees<e Peeuee veener. hegvne efÛebleveele ceive Peeues. keâener keâeUeveblej
osJeleebmeefnle yeÇÿeosJe hegvne Deeues DeeefCe cnCeeues, ‘‘legcner Deepeheemetve jepe<eea
Peeueele'', hejbleg efJeÕeeefce$eebÛes meceeOeeve Peeues veener. les hegvne efvejblej efÛebleveele
ceive Peeues. keâener keâeueeJeOeerveblej yeÇÿeosJe owJeer mebheòeermen hegvne Deeues DeeefCe
heÇmleeJevee (*)
cnCeeues, ‘‘Deepeheemetve legcner cen<eea Peeuee Deenele'' ÙeeJej efJeÕeeefce$e cnCeeues,

‘‘veener, ceuee efpeleWefõÙe yeÇÿe<eea cnCee'' ÙeeJej yeÇÿeosJe cnCeeues, ‘‘Depetve legcner
efpeleWefõÙe Peeues veener''. efJeÕeeefce$e hegvne OÙeeveeuee yemeues lesJne lÙeebÛÙee [eskeäÙeeletve
lehemÙesÛee Oetj efveIeeÙeuee ueeieuee lesJne meJe& osJeleebveer yeÇÿeosJeeuee efveJesove
kesâues- efJevebleer kesâueer, lesJne yeÇÿeosJe cnCeeues, ‘‘Deelee legcner yeÇÿe<eea Peeueele''
efJeÕeeefce$e ÙeeJej cnCeeues, ‘‘pej ceer yeÇÿe<eea Deens lej Jeso Deecneuee Je¤ os''.
Jeso efJeÕeeefce$eeÛÙee ùoÙeele DeefOeef‰le Peeues. pes lelJe ceenerle veJnles les ceenerle
Peeues. ÙeeueeÛe Jeso cnCeeÙeÛes. heesLeeruee veener. pesLes efJeÕeeefce$e jenele nesles lesLes
JesoheCe jenele nesles. nsÛe ßeerke=â<Ce heCe meebieleele. ‘‘mebmeej DeefJeveeMeer efhebheUeÛee
Je=#e Deens. Jej hejceelcee pÙeeÛes cetU Deens DeeefCe Keeueer Øeke=âleerheÙeËle lÙeeÛÙee
MeeKee Deenssle.pees Ùee Øeke=âleerÛee veeMe keâ¤ve hejceelcÙeeuee mecepetve Ieslees lees
JesoJesòee Demelees. Depe&gvee ceer heCe JesoJesòee Deens] cnCepes Øeke=âleerÛee Øemeej Je
veeMe Ùee yejesyej hejceelcÙeeÛÙee DevegYetleerueeÛe ‘Jeso' Demes veeJe Deens. ne
DevegYeJe F&ÕejeÛeer osCeieer Deens, cnCetveÛe Jesoeuee Deheew®<esÙe Demes cnbšues peeles.
ceneheg®<e Deheew®<eÙe Demelees. lÙeebÛÙee ceeOÙeceeletve hejceelceeÛe yeesuele Demelees.
les ceneheg®<e hejceelcÙeeÛes mebosMe Øemeejkeâ nesTve peeleele. heâòeâ Meyo%eeveeÛÙee
DeeOeejeJej lÙeebÛÙee JeeCeerle vescekeâe DeLe& heejKelee Ùesle veener. lÙeebvee heâòeâ
DemeeÛe ceeCetme DeesUKet Mekeâlees, keâer pÙeeves ‘ef›eâÙeelcekeâ' meeOevee heLeeJej
Ûeeuetve DeMeer Deheew®<esÙe osnyegæer heueerkeâ[erue efmLeleer Øeehle kesâueer Deens, pÙeeÛee
heg®<e (ceer) hejceelcÙeeceOÙes efJeueerve Peeuesuee Deens.
Kejs cnCepes, Jeso Deheew¤<esÙe Deensle. hejbleg yeesueCeejs MebYej oer[Mes
ceneheg®<eÛe nesles. lÙeebÛÙee JeeCeerÛÙee mebkeâueveeuee ‘Jeso' cnCet ueeieues. hejbleg
pÙeeJesUer Meem$e efueefnCÙeele Ùesles lesJne meeceeefpekeâ JÙeJemLesÛes efveÙeceheCe
lÙeeyejesyej efueefnues peeleele. ceneheg®<eeÛÙee veeJeeJej pevelee lÙeeÛes heCe heeueve
keâ¤ ueeieles, pejer Oecee&yejesyej lÙeebÛee veececee$e heCe mebyebOe jeefnuesuee vemelees.
DeeOegefvekeâ keâeUele ceb$ÙeeÛÙee ceeies-heg{s efheâ¤ve meeOeejCe heg{ejer megæe,
DeefOekeâejerJeiee&keâ[tve Deeheues keâece keâ¤ve Iesleele. Kejs cnCepes cebef$ecenesoÙe
DeMee heg{eNÙeeuee DeesUKele heCe veenerle. Ùee Øekeâejs meeceeefpekeâ GheÙegòeâlee
lelkeâeueerveÛe nesle Demeles. JesoebÛÙee yeeyeleerlener DemesÛe Deens. lÙeebÛes efÛejbleve
(Ûe) ßeerceoddYeieJeoddieerlee Š ÙeLeeLe& ieerlee
melÙe Gheefve<eoele iebÇefLele kesâuesues Deens. lÙee Gheefve<eoebÛee meejebMe cnCepes ÙeesiesÕej
ßeerke=â<CeeÛeer JeeCeer ‘ieerlee' nesÙe. Lees[keäÙeele ieerlee ner Deheew®<eÙe ‘Jeso' meebiejeletve
IegmeUtve keâe{uesuÙee Gheefve<eo¤heer Dece=leeÛes meej, meJe&mJe Deens.
DeMee Øekeâejs ØelÙeskeâ ceneheg®<e keâer pees hejceelcÙeeÛeer Øeehleer keâjlees lees
mJele:Ûe Skeâ Oece&iebÇLe Deens. lÙeeÛÙee JeeCeerÛes mebkeâueve DeefKeue efJeÕeele keâes"sner
nesT os. lÙeeuee Meem$e cnbšues peeles. hejbleg keâener keâener Oeeefce&keâ ceb[UerÛes Demes
cnCeCes Deens keâer, ``pesJe{s kegâjeCeele GlejCeej veener'' ``F&meecemeerneJej
efJeÕeemeeefMeJeeÙe mJeie& efceUt Mekeâle veener. lees F&ÕejeÛee Skegâuelee Skeâ heg$e
neslee'' ``Deelee Demee ceneheg®<e nesT MekeâCeej veener'' ner lÙeebÛeer ¤{erefØeÙelee
Deens. pej lÙee hejceleòJeeÛee mee#eelkeâej keâ¤ve Iesleuee lejer leerÛe iees° hegve:
nesF&ue.
ieerlee meeJe&Yeewce Deens. Oecee&ÛÙee veeJeeJej ØeÛeefuele efJeÕeeleuÙee meJe&
iebÇLeeceOÙes ieerlesÛes mLeeve DeefÉleerÙe Deens. ieerlee mJele: Oece&Meem$eÛe veener lej
Flej Oece&«ebLeele meebefieleuesuÙee efveKeU melÙeeÛee ceeveob[ heCe Deens. ieerlee ner
Skeâ keâmeesšer Deens. lÙeele ØelÙeskeâ Oece&«ebLeele meebefieleuesues melÙe mhe°heCes mecepetve
Ùesles. hejmhej efJejesOeer efJeOeeveebyeeyele meceeOeevekeâejkeâ Gkeâue lÙeele efceUles.
ØelÙeskeâ Oece&«ebLeele, Ùee peieeleerue KeeCÙeeefheCÙeeefJe<eÙeer meebefieleues Deens. lÙeele
keâce&keâeb[eÛes yeenguÙe Deens, ØeeyeuÙe Deens. peerJeveeuee Deekeâ<e&keâ yeveJeCÙeemee"er
keâeÙe keâjeJeÙeeÛes efkebâJee keâeÙe keâjeJeÙeeÛes veener ÙeeÛÙee jesÛekeâ Je YeÙeevekeâ
JeCe&veebveer Oece&«ebLe Yejuesues Deensle. keâce&keâeb[eÛÙee Je hejbhejsuee pevelee Oece&
mecepeeÙeuee ueeieueer Deens. peerJeve efveJee&neÛÙee keâuesmee"er efvecee&Ce kesâuesuÙee
hetpeeheæleerceOÙes osMe, keâeue, heefjefmLeleervegmeej heefjJele&ve mJeeYeeefJekeâÛe Deens.
Oecee&ÛÙee veeJeeJej meceepeeleuÙee keâueneÛes nsÛe Skeâcee$e keâejCe Deens. ‘ieerlee'
ne #eefCekeâ, #eCeYebiegj JÙeJemLesÛÙee heæleerÛÙee Jej G"tve Deeeflcekeâ hetCe&lesle
Øeefle‰e Øeehle keâ¤ve osCeeje ‘DeeÛejCeelcekeâ' meelelÙeeÛee vecegvee Deens. Ùeeleerue
Skeâner Mueeskeâ Yeeweflekeâ peerJeveJÙeJenejemee"er veener. Ùeeleerue ØelÙeskeâ Mueeskeâ
DeeheuÙeekeâ[tve Deebleefjkeâ mebIe<ee&Ûeer ceveesceve DeejeOevee, hetpeveebÛeer ceeieCeer
keâjerle Deens. leLeekeâefLele Oece&«ebLeebØeceeCes ‘ieerlee' DeeheuÙeeuee mJeie& efkebâJee
vejkeâ Ùee ÉvÉele heâmeJele veener. hejbleg DecejlJeeÛeer Øeehleer keâ¤ve osles keâer,
heÇmleeJevee (Ú)
pÙeeÛÙee ceeies pevce-ce=lÙetÛes yebOeve efMeuuekeâ jenle veener.

ØelÙeskeâ ceneheg®<eeÛeer Deeheueer Deeheueer Skeâ Mewueer Demeles Je keâener
Deeheues efJeefMe° Meyo Demeleele. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves heCe ieerlesceOÙes ‘keâce&',
‘Ùe%e', ‘JeCe&', ‘JeCe&mebkeâj', ‘Ùegæ', ‘#es$e', ‘%eeve' FlÙeeoer MeyoebJej JeejbJeej Yej
efouee Deens. Ùee MeyoebÛee Deeheuee cnCetve DeeMeÙe Deens. efMeJeeÙe hegvejeJe=òeerceOÙes
heCe lÙeebÛes mJele:Ûes meeQoÙe& Deens. efnboer ¤heeblejele Ùee MeyoebÛee lÙee DeLee&vesÛe
GheÙeesie kesâuee Deens. lemesÛe DeeJeMÙekeâ lesLes lÙee MeyoebÛeer JÙeeKÙee heCe efoueer
Deens. ieerlesÛes cegKÙe Deekeâ<e&Ce cnCepes Keeueer efouesues Øeëe> Deensle. lÙeebÛee
DeeMeÙe DeeOegefvekeâ meceepeeves njJeuesuee Deens. les heg{erue ØekeâejÛes Deensle ‘ÙeLeeLe&
ieerles' ceOÙes legcnebuee les efceUleerue.
1. ßeerke=â<Ce - Skeâ ÙeesiesÕej nesles.
2. melÙe - Deelcee nsÛe melÙe Deens.
3. meveeleve - Deelcee meveeleve Deens, hejceelcee meveeleve Deens.
4. meveeleve Oece& - hejceelcÙeeuee YesšJeCeejer ef›eâÙee.
5. Ùegæ - owJeer Je Deemegjer mebheòeerÛee mebIe<e& nsÛe ‘Ùegæ' nesÙe. lÙee
Deble:keâjCeeÛÙee oesve ØeJe=òeer Deensle. lÙee oesvneRÛes ve° nesCes neÛe ÙegæeÛee
Debeflece heefjCeece nesÙe.
6. Ùegæ mLeeve - ns ceeveJeMejerj DeeefCe ceveemen FbefõÙeebÛee mecetn ns
ÙegæmLeU Deens.
7. %eeve - hejceelcÙeeÛeer ØelÙe#e peeCekeâejer cnCepes ‘%eeve' nesÙe.
8. Ùeesie - Ùee mebmeejeleerue mebÙeesie-efJeÙeesiejefnle DeJÙeòeâ yeÇÿeeMeer efceueve
nesCes cnCepes Ùeesie nesÙe.
9. %eeveÙeesie - DeejeOevee nsÛe keâce& Deens. mJele:Jej efJeÕeeme "sJetve,
mJemeeceLÙee&Jej DeJeuebyetve jentve keâcee&uee ØeJe=òe nesCes neÛe %eeveÙeesie nesÙe.
10. efve<keâece keâce&Ùeesie - ‘F°' cnCepes F&ÕejeJej efJeÕeeme-ßeæe "sJetve
mecehe&Ceemen keâce& keâjCÙeeme ØeJe=òe nesCes cnCepes efve<keâece keâce&Ùeesie nesÙe.
(pe) ßeerceoddYeieJeoddieerlee Š ÙeLeeLe& ieerlee
11. ßeerke=â<Ceebveer keâesCeles melÙe oeKeJeues? ßeerke=â<Ceebveer lesÛe melÙe oeKeefJeues

keâer pes leòJeoMeea ceneheg®<eebveer DeeOeerÛe heeefnues nesles, lemesÛe heg{sner les heenCeej
Deensle.
12. Ùe%e - meeOevesÛÙee efJeMes<e heæleeruee ‘Ùe%e' Demes veeJe Deens.
13. keâce& - Ùe%eeuee keâeÙe&¤he osCes cnCepesÛe keâce& nesÙe.
14. JeCe& - DeejeOevesÛeer SkeâÛe heæle keâer efpeuee keâce& cnCeleele Je pÙee
heæleeruee Ûeej ßesCeeRceOÙes efJeYeeieues Deens, lesÛe Ûeej JeCe& nesle ns SkeâeÛe
meeOekeâeÛes GÛÛeveerÛe mlej Deensle. peeleer veenerle.
15. JeCe&mebkeâj - hejceelcÙeeÛÙee heLeeJe¤ve ÛÙetle nesCes, meeOevesceOÙes
Yeüce GlheVe nesle peeCes cnCepesÛe JeCe&mebkeâj nesÙe.
16. ceveg<ÙeeÛeer ßesCeer (Jeie&) - Deble:keâjCeeÛÙee mJeYeeJeevegmeej ceveg<Ùe
oesve ØekeâejÛee Demelees. Skeâ osJeebmeejKee Je ogmeje DemegjebmeejKee. ÙeeÛe ceeCemeeÛÙee
oesve peeleer Deensle. lÙee ceveg<ÙeeÛÙee mJeYeeJeeÉejs "jleele DeeefCe ¢ee mJeYeeJeele
Ûe{Gleej nesleÛe Demelees.
17. osJelee - ùoÙe¤heer ØeosMeele hejceosJeeÛes osJeòJe efceUJetve osCeeNÙee
iegCeebÛee mecetn cnCepes osJelee nesÙe. yee¢eosJeleebÛeer hetpee cnCepes cetKe&heCee nesÙe.
18. DeJeleej - JÙeòeâerÛÙee ùoÙeele neslees, yeensj nesle veener.
19. efJeješ oMe&ve - ÙeesiÙeeÛÙee ùoÙeele F&Õejekeâ[tve efoueer iesuesueer
efkebâJee Peeuesueer DevegYetleer nesÙe. hejcesÕej meeOekeâeÛeer Â°er yevetve GYes jenleele;
lesJne efomet ueeieleele.
20. hetpeveerÙe osJe ‘F°' - Skeâcee$e hejelhej yeÇÿe heâòeâ ‘hetpÙe' osJe
Deens. lÙeeuee MeesOeCÙeeÛes ef"keâeCe cnCepes ùoÙe¤heer ØeosMeeleÛe Deens. lÙeeÛeer
Øeehleer nesCÙeeÛee m$eessle lÙeeÛe DeJÙeòeâ mJe¤heele efmLejeJeuesuÙee efmeæ
ceneheg®<eebÛÙee Éeje Jeenle peelees.
Deelee ÙeeceOetve ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛes mJe¤he mecepeCÙeemee"er eflemeNÙee
DeOÙeeÙeeheÙeËle DeeheuÙeeuee JeeÛeeÙeuee nJes. lesjeJÙee DeOÙeeÙeeheÙeËle DeeheuÙeeuee
heÇmleeJevee (Pe)
mhe°heCes mecepesue keâer, ßeerke=â<Ce Skeâ Ùeesieer nesles. ogmeNÙee DeOÙeeÙeeheemetve melÙe
efomeeÙeuee ueeiesue. ‘meveeleve' Je ‘melÙe' Skeâ ogmeNÙeeÛes hetjkeâ Deensle nsner
ogmeNÙee DeOÙeeÙeeheemetveÛe mhe° JneÙeuee ueeiesue Je lemes les hetCe& nesF&heÙeËle
Ûeeuesue. DeOÙeeÙe ÛeewLÙeeheÙeËle ‘Ùegæ' (mebIe<e&) mhe° JneÙeuee ueeiesue Je
DekeâjeJÙee DeOÙeeÙeele mebMeÙeeÛes efvejekeâjCe nesF&ue. DemesÛe DeOÙeeÙe meesUeJÙee
heÙeËle heeneÙeuee heeefnpes. ‘Ùegæ#es$e' mecepetve IesCÙeemee"er lesjeJee DeOÙeeÙe hegve:hegvne
heeneJee.
‘%eeve' ÛeJeLÙee DeOÙeeÙeeheemetve mhe° nesF&ue. lemesÛe lesjeJÙee DeOÙeeÙeele
les ÛeebieuÙee Øekeâejs mecepeeÙeuee ueeiesue keâer ØelÙe#e oMe&veeÛes veeJe ‘%eeve' Deens.
meneJÙee DeOÙeeÙeeheÙeËle ‘Ùeesiee' Ûes mJe¤he DeeheCe mecepet Mekeâeue. lemes heenlee
hetCe& nesF&heÙeËble ÙeesieeÛÙee efvejefvejeàÙee DebieeÛeer heefjYee<ee Deens. DeOÙeeÙe leerveheemetve
meneheÙeËle ‘%eeveÙeesie' mhe° nesF&ue. heg{s heenCÙeeÛeer Keeme DeeJeMÙekeâlee veener.
‘efve<keâece keâce&Ùeesie' ogmeNÙee DeOÙeeÙeeheemetve meg¤ nesTve hetCe& nesF&heÙeËle meebefieleuee
Deens. DeOÙeeÙe eflemeNÙeeheemetve ÛeewLÙeeheÙeËle DeOÙeÙeve kesâuÙeeves ‘Ùe%ee' Ûes mJe¤he
mhe° nesF&ue.
DeOÙeeÙe 2/39 ceOÙes keâcee&Ûes veeJe ØeLeceÛe GÛÛeejues Deens. Ùee
Mueeskeâeheemetve ÛeewLÙee DeOÙeeÙeeheËle JeeÛeuÙeeJej keâcee&Ûee DeLe& DeejeOevee, Yepeve
keâe Deens ns mhe° nesF&ue. DeOÙeeÙe meesUeJee DeeefCe melejeJee DeelceeÛe melÙe
Deens ne efJeÛeej efmLej keâjlees. eflemeNÙee DeOÙeeÙeele ‘JeCe&mebkeâj' cnCepes keâeÙe les
mecepeles lej DeOÙeeÙe ÛeewLÙeeceOÙes ‘DeJeleej' cnCepes keâeÙe lÙeeÛee DeLe& mhe°
neslees. JeCe& JÙeJemLesmee"er De"jeJee DeOÙeeÙe heneJee. DeLee&le eflemeNÙee-ÛeewLÙee
DeOÙeeÙeele lÙeeÛes metÛeve Deens heCe efJemleejeves mhe°lee De"jeJÙee DeOÙeeÙeeleÛe
Deens. ceveg<ÙeeÛÙee peeleer oesve! osJe DeeefCe Deemegj. lÙeeÛeer mhe°lee meesUeJÙee
DeOÙeeÙeele Deens. oneJÙee DeOÙeeÙeeheemetve ‘efJeješ oMe&veeme meg®Jeele keâ¤ve
DekeâjeJÙee DeOÙeeÙeeheÙeËle lÙeeÛeer mhe°lee kesâueer Deens. DeOÙeeÙe meele, veT Je
hebOejeceOÙesheCe ÙeeJej ØekeâeMe šekeâCÙeele Deeuee Deens. DeOÙeeÙe meele, veT Je
melejeceOÙes yee¢e osJeleebÛeer DeefmlelJenervelee mhe° nesle peeles. hejceelcÙeeÛÙee
het p es Û es ef " keâeCe heâòeâ ‘ùoÙe Øeos M eeleÛe' Deens . lÙee ùoÙeele OÙeeve,
ÕeemeesÛÚdJeemeeÛes efÛebleve FlÙeeoer ef›eâÙee Skeâebleele yemetve (cebefoj-cetleeameceesj
(_e) ßeerceoddYeieJeoddieerlee Š ÙeLeeLe& ieerlee
veener) kesâuÙee peeleele. ns DeOÙeeÙe leerve, Ûeej, mene DeeefCe De"jeceOÙes mhe°
kesâues Deens. pejer DeOÙeeÙe meneheÙeËle ieerlesÛes DeOÙeÙeve kesâues lejer ‘ÙeLeeLe&
ieerlee'Ûee cetU DeeMeÙe DeeheuÙee ue#eele ÙesF&ue. lÙeemee"er peemle efJeÛeej keâjCÙeeÛeer
DeeJeMÙekeâlee veener.
ieerlee peerJevemeb«eeceeÛes meeOeve veener, hejbleg peerJeve mebIe<ee&ceOÙes MeeÕele
efJepeÙe efceUefJeCÙeeÛes Skeâ meef›eâÙe ØeefMe#eCe Deens. cnCetve lees Skeâ Ùegæ iebÇLe
Deens keâer lees KejeKegje efJepeÙe efceUJetve oslees. hejbleg ieerlesceOÙes meebefieleuesues Ùegæ
leueJeej, Oeveg<Ùe yeeCe, ieoe efkebâJee heâjMeerves ue{ues peeCeejs ueewefkeâkeâ, meebmeeefjkeâ
Ùegæ veener. lemesÛe Ùee Ùegæele MeeÕele efJepeÙemegæe efceUle veener. ne lej meled
Demeled ØeJe=òeeRÛee mebIe<e& Deens. lÙeeÛÙee ¤hekeâelcekeâ JeCe&veeÛeer hejbheje Ûeeuele
Deeuesueer Deens. JesoeceOÙes Fbõ, Je=òe, efJeÅee Je DeefJeÅee, hegjeCeele osJe Je Deemegj
ÙeebÛee meb«eece, cenekeâeJÙeele jece Je jeJeCe, keâewjJe Je heeb[JeebÛÙee mebIe<ee&ueeÛe
ieerlesceOÙes Oece&#es$e DeeefCe kegâ®#es$e, owJeer Je Deemegjer mebheòeer, mepeeleerÙe lemesÛe
efJepeeleerÙe, meodiegCe DeeefCe ogieg&CeebÛee mebIe<e& Demes mebyeesOeues Deens.
ne mebIe<e& pesLes neslees les ef"keâeCe Deens keâes"s? ieerlesÛes Oece&#es$e Je
kegâ®#es$e cnCepes Yeejleeleerue keâesCelee YetYeeie veener lej mJele: ieerleekeâejebÛÙee
Meyoele ``Fob Mejerjb keâewvlesÙe #es$eefcelÙeefYeOeerÙeles'' keâewvlesÙe, ns Mejerj nsÛe Skeâ
#es$e Deens pesLes hesjuesues Ûeebieues DeeefCe JeeF&š ‘yeer' mebmkeâej IesTve meoe GieJele
Demeles. one FbefõÙes, ceve, yegæer, efÛeòe, Denbkeâej, heeÛe efJekeâej Je leerve iegCeebÛee
efJekeâej ne Ùee #es$eeÛee efJemleej Deens. Øeke=âleerletve efvecee&Ce PeeuesuÙee Ùee eflevner
iegCeebveer efJeJeMe nesTve ceveg<Ùeeuee keâce& keâjeJesÛe ueeieles. lees Skeâ #eCeYejner
keâcee&efMeJeeÙe jent Mekeâle veener. ``hegvejefhe pevevece hegvejefhe cejCece hegvejefhe peveveer
pe"js MeÙevece'' pevceespevceer lees ns keâjle Deeuee Deens. nsÛe kegâ®#es$e Deens.
meoiegCeebÛÙee ceeOÙeceeletve meeOevesÛee vescekeâe ceeie& hekeâ[tve pesJne meeOekeâ hejceOece&
hejceelcÙeekeâ[s heg{s peele De«esmej neslees, lesJne nsÛe #es$e Oece& yeveles. ns MejerjÛe
#es$e Deens.
ÙeeÛe MejerjeÛÙee Deblejbieele Deble:keâjCeeÛÙee oesve ØeJe=òeer DelÙeble hegjeleve
Deensle. Skeâ owJeer mebheòeer Je ogmejer Deemegjer mebheòeer! owJeer mebheòeerÛeer GoenjCes
hegCÙe¤heer heeb[t DeeefCe keâle&JÙe¤heeleueer kegâvleer! hegCÙe peeie=le nesCÙeehetJeea ceveg<Ùe
heÇmleeJevee (š)
pes keâener keâle&JÙe mecepetve keâjlees lees DeeheuÙee mecepegleervegmeej lees keâle&JÙeÛe
keâjlees. hejbleg lÙeeÛÙeekeâ[tve keâle&JÙe nesle veener. keâejCe hegCÙeeefMeJeeÙe keâle&JÙeeuee
mecepetve IesleeÛe Ùesle veener. kegâvleerves heeb[tMeer mebyebOe ÙesCÙeehetJeea pes keâener efceUJeues
nesles lees neslee keâCe&! lees pevceYej kegbâleerÛÙee cegueebMeer ue{le jeefnuee. heeb[JeebÛee
keâój Me$et pej keâesCeer neslee, lej lees neslee keâCe&! efJepeeleerÙe keâce& cnCepesÛe
‘keâCe&' nesÙe. pees yebOevekeâejkeâ Deens, pÙeeÛÙeeceOÙes hejbhejeiele ¤{eRÛes efÛe$eCe
Deens- hetpee heæleer Mejerjeuee mees[le veener. hegCÙe peeies PeeuÙeeJej Oece&¤heer
ÙegefOeef‰j, Devegjeie¤heer ‘Depe&gve', YeeJe¤heer ‘Yeerce', efveÙece¤heer ‘vekegâue',
melmebie¤heer ‘menosJe', meeefòJekeâlee¤heer ‘meelÙekeâer' MejerjmeeceLÙe&¤heer ‘keâeMeerjepe',
keâle&JÙe heeueveeves YeJemeeiejeJej efJepeÙe ¤heer ‘kegâvleerYeespe' FlÙeeoer F°esvcegKe
ceeveefmekeâ ØeJe=òeeRÛee Glkeâ<e& neslees. lÙeebÛeer mebKÙee meele De#eewefnCeer Deens. ‘De#e'
Â°eruee cnCeleele. melÙeceÙe Âef°keâesCeeves peer Skeâ$e kesâueer Deens leer owJeer
mebheòeer! hejceOece& hejceelcÙeekeâ[s cees"s Deblej heej hee[CÙeemee"er meele efMe[Ÿee
cnCepes meele Yetefcekeâe Deensle. kesâJeU Skeâ mebKÙeeefJeMes<e veener. Kejs heenlee Ùee
ØeeJe=òeer Deveble Deensle, DeieefCele Deensle.
ogmeNÙee yeepetuee Deens ‘kegâ¤#es$e'! pÙeeceOÙes one FbefõÙes Je ceve DeMeer
Dekeâje De#eewefnCeer mesvee Deens. ceveemen FbefõÙeebÛÙee DeeOeerve Âef°keâesveecegUs peer
Skeâ$e kesâueer iesuesueer Deens leer Deens Deemegjer mebheòeer! lÙeeleÛe De%eeve¤heer
Oe=leje°^ Deens, pees melÙe peeCetvemegæe DeebOeUe yeveuee Deens. lÙeeÛeer helveer Deens
‘ieebOeejer!' ieebOeejer cnCepesÛe FbefõÙeebvee DeeOeej osCeejer ØeJe=òeer! lÙeeyejesyej Deens
ceesn¤heer ogÙeexOeve, ogyeg&æer-¤heer og:Meemeve, efJepeeleerÙe keâce&¤heer keâCe&, Yeüce¤heer
Yeer<ce, ÉwleeÛes DeeÛeejCe¤heele ke=âheeÛeeÙe& Je Ùee meJeeËceOÙes peerJe¤heer efJeotj
Deens pees jenlees De%eeveele heCe lÙeeÛeer Â°er meowJe heeb[JeebJej Deens, hegCÙeeves
ØeYeeefJele PeeuesuÙee melØeJe=òeerJej Deens. keâejCe Deelcee hejceelcÙeeÛee Megæ DebMe
Deens. DeMee Øekeâejs Deemegjer mebheòeer heCe Deveble Deens. #es$e cee$e SkeâÛe Deens les
cnCepes, ns Mejerj. Ùeele ue{CeeNÙee oesve ØeJe=òeer Deensle lÙee cnCepes Skeâ Je=òeer
Øeke=âleerJej efJeÕeeme osJeefJeles, veerÛe DeOece ÙeesveerÛes keâejCe yeveles, lej ogmejer Je=òeer
hejceheg®<e hejceelcÙeeceOÙes efJeÕeeme Je ØeJesMe efceUJetve osles. leòJeoMeea
(") ßeerceoddYeieJeoddieerlee Š ÙeLeeLe& ieerlee
ceneheg®<eebÛÙee ceeie&oMe&veeKeeueer Je mebj#eCeeKeeueer ›eâcee›eâceeves meeOevee kesâuÙeeJej

owJeer mebheòeerÛee Glkeâ<e& Je Deemegjer mebheòeerÛee meJe&Lee veeMe neslees. pesJne keâesCelee
efJekeâejÛe Gjle veener lesJne ceveeÛee mebhetCe& efvejesOe neslees Je DeMee mleyOe efmLej
ceveeÛee heCe ueÙe nesle peelees. lesJne owJeer mebheòeerÛeer DeeJeMÙekeâlee meceehle nesles.
(Gjle veener). Depe&gveeves heeefnues keâer, keâewjJe he#eeyejesyej heeb[Je he#eeÛes Ùeesæs
heCe ÙeesiesÕejele meeceeJeues peele Deensle. hetle&lesyejesyej owJeer mebheòeerÛee heCe efJeueÙe
nesTve peelees Je Debeflece MeeÕele heefjCeece efomet ueeielees. veblej ceneheg®<e pej
keâener keâjle Demesue lej les heâòeâ DevegÙeeÙeebÛÙee ceeie&oMe&veemee"er keâjleele.
ueeskeâmeb«eneÛÙee Ùee YeeJevesves ceneheg®<eebveer met#ce ceveesYeeJeebÛes JeCe&ve
lÙeebvee "esme mJe¤he osTve kesâues Deens. ieerlee Úboesyeæ Deens, JÙeekeâjCeÙegòeâ
Deens. hejbleg ieerlesleerue hee$es Øeeflekeâelcekeâ Deensle. Decetle& ÙeesiÙeleebÛeer, DeeoMeeËÛeer
leer cetle&¤hes Deensle. ieerlesÛÙee ØeejbYeerÛe leerme ÛeeUerme hee$eebÛeer veeJes Iesleueer
Deensle, pÙeeceOÙes DeOex mJepeeleerÙe Je DeOex efJepeeleerÙe Deensle. keâesCeer heeb[Je
he#eeÛes lej keâesCeer keâewjJe he#eeÛes Deensle. ‘efJeÕe¤he oMe&ve' keâjJeleevee lÙeeceOeerue
Ûeej mene veeJes hegve: Deeueer Deensle. lÙeehes#ee mebhetCe& ieerlesceOÙes Ùee veeJeebefJe<eÙeer
ÛeÛee&megæe veener. SkeâÛe Depe&gve Demee Deens keâer meg®Jeeleerheemetve MesJešheÙeËle
ÙeesiesÕejebÛÙee meceesj Deens. lees Depe&gve heCe kesâJeU ÙeesiÙelesÛes Øeleerkeâ Deens.
keâener JÙeefòeâefJeMes<e veJns. ieerlesÛÙee meg®Jeeleeruee Depe&gve meveeleve kegâueOecee&mee"er
JÙeefLele Deens hejbleg ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves lees De%eeveer DemeuÙeeÛes oeKeefJeues
Deens. DeeefCe lÙeeuee GheosMe kesâuee Deens keâer, DeelceeÛe meveeleve Deens, Mejerj
veeMeJeble Deens. lÙeemee"er Ùegæ keâj. Ùee DeeosMeele Demes mhe° nesle veener keâer,
Depe&gveeves keâewjJeebvee ceejeJes. heeb[Je he#eeÛes ueeskeâner MejerjOeejerÛe nesles. oesvner
yeepetuee veelesJeeF&keâ nesles. mebmkeâejevegmeej Ie[uesues Mejerj leueJeejerves keâeheuÙeeJej
veeMe heeJet Mekeâlees keâe? pej Mejerj veeMeJeble Deens lej MejerjeueeÛe DeefmlelJe
veener. lej ceie lees Depe&gve lejer keâesCe neslee? ßeerke=â<Ce keâesCeeÛÙee j#eCeemee"er
GYes nesles? keâesCÙee MejerjOeeNÙeeÛÙee j#eCeemee"er les keâefšyeæ nesles? ÙeeJej ßeerke=â<Ce
cnCeeues ``pees Mejerjemee"er heefjßece keâjlees lees heeheer peerJe, cegKe&yegæer heg®<e
peerJeveele JÙeLe& nesTve peelees. pej ßeerke=â<Ce keâesCÙee Mejerj OeejCe keâjCeeNÙeeÛÙee
j#eCeemee"er GYes Deensle lej les osKeerue cetKe& yegæerÛes Demetve les JÙeLe& peiele
Deensle. Kejs heenlee Devegjeie, Øesce, neÛe Depe&gve nesÙe.
heÇmleeJevee ([)
DeMee ØesceU peveebÛÙee j#eCeemee"er ceneheg®<e meowJe GYes Deensle. Depe&gve

efMe<Ùe neslee Je ßeerke=â<Ce meodieg® nesles. velecemlekeâ nesTve efJeveÙeeves lÙeebves
meebefieleues nesles keâer, Oecee&ÛÙee ceeiee&le ceesneves «eemeuesuÙee efÛeòeeves ceer DeeheuÙeeuee
efJeÛeejlees Deens keâer pes ßesÙemkeâj (hejce keâuÙeeCekeâejkeâ) Demesue lees GheosMe
ceuee keâjeJee. Depe&gve ‘ßesÙee'Ûeer ceeieCeer keâjerle neslee. ‘ØesÙe' (Yeeweflekeâ heoeLe&)
veener. kesâJeU meebietve vekeâe lej ceePÙeekeâ[tve keâjJetve IÙee, mebYeeUtve IÙee. ceer
Deeheuee efMe<Ùe Deens. ceer DeeheuÙeeuee MejCe Deeuees Deens. DeMee Øekeâejs ieerlesceOÙes
ef"keâef"keâeCeer ns mhe° Deens keâer Depe&gve Deele& DeefOekeâejer Deens Je ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ce meodieg® Deensle. les meodieg® ‘Øesceer YeleâebÛÙee yejesyej meowJe jenleele Je
lÙeebvee ceeie&oMe&ve keâjleele.
pesJne YeeJeveeJeMe nesTve SKeeoer YeeJegkeâ JÙeòeâer hetpÙe cenejepepeeRÛÙee
peJeU jenCÙeemee"er nó keâjles lesJne les meebiele Demele, ‘pee Mejerjeves keâes"sner
jene, ceveeves ceePÙeepeJeU Ùesle jene. mekeâeU mebOÙeekeâeU jece, efMeJe efkebâJee
Ô Ùeebhewkeâer keâesCelÙeener oesve De[erÛe De#ejebÛÙee veeceeÛee pehe keâje DeeefCe
ceePÙee mJe¤heeÛes ùoÙeele OÙeeve keâje. Skeâ efceveerš osKeerue ceePÙee mJe¤heeuee
hekeâ[t Mekeâueele lej pÙeeÛes veecemcejCe, Yepeve keâjlee Deenele leesÛe ceer legcneuee
osF&ve. lÙeeuee DeefOekeâeefOekeâ hekeâ[t Mekeâueele lej ùoÙeeheemetve meejLeer yevetve
meowJe legceÛÙee yejesyej jenerve'. pesJne Mejerj leeyÙeele Ùesles lesJne Je lÙeeveblej
ceneheg®<e SJe{Ÿee DeeheuÙeepeJeU jenlees keâer pesJe{s Deeheues nele-heeÙe veekeâ
FlÙeeoer DeJeÙeJe DeeheuÙeepeJeU Deensle. legcner npeejes efkeâueesceeršj otj Demeueele
lejer les legceÛÙeepeJeU Deensle. ceveele efJeÛeej ÙeeÙeÛÙee DeeOeerÛe lÙeebÛes ceeie&oMe&ve
JneÙeuee ueeieles. Devegjeieer YeòeâebÛÙee ùoÙeele lees ceneheg®<e meowJe DeelcÙeeMeer
DeefYeVe nesTveÛe peeie=le jenlees.
ieerlesÛÙee DekeâjeJÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeebÛes SsÕeÙe& heeefnuÙeeJej
Depe&gve DeeheuÙee #egõ $egšeRmee"er #eceeÙeeÛevee keâ¤ ueeieuee. ßeerke=â<Ceebveer #ecee
kesâueer, keâejCe Depe&gveeÛÙee ÙeeÛevescegUs meewcÙemJe¤heele ÙesTve les cnCeeues,
``Depe&gvee, ceePÙee Ùee mJe¤heeuee ÙeehetJeea keâesCeer heeefnuesues veener efkebâJee YeefJe<Ùeelener
keâesCeer heent MekeâCeej veener''. Demes pej Deens lej ceie Deecne meJe&meeceevÙeemee"er
(Ì{) ßeerceoddYeieJeoddieerlee Š ÙeLeeLe& ieerlee
ieerlee JÙeLe& Deens, keâer lÙee hejceelcÙeeÛÙee oMe&veemee"er ueeieCeejer ÙeesiÙelee

Depe&gveehegjleerÛe meerefcele nesleer. leLeeefhe lÙeeJesUer mebpeÙener Depe&gveeyejesyej efJeješ
oMe&ve heenele neslee. leLeeefhe ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens keâer, yejsÛemes Ùeesieerpeve
%eeve¤heer leheeves heefJe$e nesTve mee#eele ceePÙee mJe¤heeuee Øeehle keâ¤ Mekeâues
Deensle. MesJešer ns ceneheg®<e keâeÙe meebiet FefÛÚleele? Jemlegle: Devegjeie- ØesceÛe
Depe&gve Deens. leer DeeheuÙee ùoÙeeleerue efJeMes<e YeeJevee Deens. DevegjeieeefMeJeeÙeÛee
heg®<e hetJeea kesâJnener heent Mekeâuee veener. lemesÛe ØesceU YeeJe vemeCeeje heg®<e
YeefJe<Ùeele heCe keâener heent MekeâCeej veener. ‘‘efceueefn ve jIegheefle efyeveg Devegjeiee~
efkeâÙes keâesefš pehe Ùeesie efJejeiee~'' cnCepes Depe&gve Skeâ Øeleerkeâ Deens. pej
Øeleerkeâ veener Demes Jeešle Demesue lej ieerlesÛes DeOÙeÙeve mees[tve Åee. lesJne lej Ùee
oMe&veemee"er ÙeesiÙelee Depe&gveehegjleer meerefcele nesleer.
DeOÙeeÙeeÛÙee MesJešer ÙeesiesÕej efveCe&Ùe osle Deensle, ‘‘Depe&gvee, DevevÙe
Yeòeâer DeeefCe ßeæe ÙeebÛÙeeÉejs ceer Ùee Øekeâejs ØelÙe#e oMe&veemee"er (pemes let
heeefnuesme), leòJeeves mhe° mecepeCÙeemee"er Je ceePÙee Deblejbieele ØeJesMe megueYe
Deens'' DevevÙe Yeòeâer DevegjeieevesÛe ogmejs ¤he Deens. DeeefCe nsÛe Depe&gveeÛesner
mJe¤he Deens. Depe&gve heefLekeâeÛes Øeleerkeâ Deens Ùee Øekeâejs ieerlesleerue meJe& hee$e
Øeeflekeâelcekeâ Deensle. pÙee lÙee ef"keâeCeer ieerlesle lÙeeÛee mebkesâle efceUle Demelees.
keâesCeer Ssefleneefmekeâ ke=â<Ce efkebâJee Depe&gve Yeuesner nesTve iesuesues Demeesle,
efkebâJee Yeues efJeÕeÙegæ Peeuesues Demees, heCe ieerlesceOÙes Yeeweflekeâ ÙegæeÛes efÛe$eCe
kegâ"sner kesâuesues veener. lÙee Ssefleneefmekeâ ceneÙegæØemebieer Ieeyejuee neslee lees Depe&gve!
mewvÙe veJns. mewvÙe lej ue{CÙeemee"er meppe nesTve GYes nesles. ieerlesÛee GheosMe
osTve ßeerke=â<Ceeves keâeÙe meJÙemeeÛeer Depe&gveeuee mesvesÛÙee ÙeesiÙelesÛee kesâuee? Jemlegle:
meeOeve efueKeeCeele Ùesle veener. meJe& keâener JeeÛeuÙeeveblejner Ûeeuele jenCes ns
yeekeâer jenlesÛe. ner ØesjCee cnCepesÛe ‘ÙeLeeLe& ieerlee' nesÙe.
(ßeer ieg®heesefCe&cee, efJe.meb. 2040) meodieg® ke=âheeßeÙeer, peieleyebOeg
24 peguew, 1983 F&. mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevo
z
DeOÙeeÙe heefnuee 1
Ô
ßeer hejceelceves veceŠ
ÙeLeeLe& ieerlee
(ßeerceÆieJeodieerlee)
~~ DeLe ØeLeceesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe heefnuee
Oe=leje<š^ GJeeÛe-
Oece&#es$es kegâ®#es$es meceJeslee ÙegÙeglmeJe: ~~1~~
ceecekeâeŠ heeC[JeeMÛewJe efkeâcekegâJe&le mebpeÙe ~~1~~
Oe=leje<šêves efJeÛeejues, ``ns mebpeÙee, Oece&Yetceer DeMee kegâjâ#es$eeJej Ùegæemee"er
Skeâ$e peceuesuÙee ceePÙee heg$eebveer DeeefCe heeC[tÛÙee heg$eebveer keâeÙe keâsues ?''
De%eeve¤heer Oe=leje<š^ DeeefCe mebÙece¤heer mebpeÙe ! De%eeve ns ceveeÛÙee
Deblejbieele Jemele Demeles. Ùee De%eeveele ceve iegjheâšues peeles. Oe=leje<š^ ne pevceebOe
Deens; hejbleg mebÙece¤heer mebpeÙeeÛÙee ceeOÙeceeletve lees kegâjâ#es$eeJejerue Ie[ecees[er
heent Mekeâle Deens, Sskeât Mekeâle Deens. lÙeeuee efveef§ele ceenerle Deens keâer hejceelcee
nsÛe SkeâcesJe melÙe Deens; hejbleg lÙeeÛee ceesn¤heer heg$e ogÙees&Oeve peesheÙeËle efpeJeble
Deens leesheÙe&ble lÙeeÛes ue#e keâewjJeebJej cnCepesÛe heÙee&Ùeeves efJekeâejebJej keâsbefoÇle
Peeues Deens.
Oece& ns Skeâ heefJe$e #es$e Deens. pesJne ùoÙe¤heer osMeele owJeer mebheòeerÛee
heÇYeeJe Demelees lesJne ns Mejerj Oece&#es$e yeveles. DeeefCe pesJne ÙesLes Deemegjer
mebheòeerÛee heÇYeeJe Demelees lesJne lesÛe Mejerj kegâjâ#es$e yeveles. `kegâjâ' cnCepes
`keâje' ne Meyo DeeosMeelcekeâ Deens. ßeerke=â<Ce cnCeleele - ``heÇke=âleerletve
2 ßeerceoddYeieJeoddieerlee Š ÙeLeeLe& ieerlee
efvecee&Ce nesCeeNÙee ef$eiegCeebveer heÇJe=òe nesGâve, ceveg<Ùe keâce& keâjerle Demelees. lees
#eCecee$ener keâcee&efMeJeeÙe jent Mekeâle veener''. les iegCe lÙeeÛÙeekeâ[tve keâce& keâjJetve
Iesle Demeleele. lees Peesheuesuee Demeuee lejer lÙeeÛes keâce& ÛeeuetÛe Demeles. DeLee&le
les keâce& cnCepes Mejerj efvejesieer "sJeCÙeeÛee lees Skeâ heÇkeâejÛee DeenejÛe Deens. ns
eflevner iegCe ceveg<Ùeeuee osJeeheemetve #egoÇ efkeâ[ŸeeheÙeËle osnyeæ keâjerle Demeleele.
peesheÙeËle Øeke=âleer Je Øeeke=âleerheemetve GlheVe nesCeejs eflevner iegCe DeefmlelJeele Deensle,
leesheÙeËle `kegâjâ-keâje' ÛeeuetÛe jenerue Je cnCetve pevcece=lÙetÛes #es$e, efJekeâejebÛes
#es$e ns kegâjâ#es$e Deens Je hejceßes<" hejceelcÙeele heÇJesMe osCeejs, efJeueerve keâjCeejs
hegCÙeMeerue heÇJe=òeerbÛes (heeb[Je) #es$e cnCepes Oece&#es$e Deens.
hegjeleòJeJesles hebpeeye, keâeMeer, heÇÙeeie, ceOÙeheÇosMe lemesÛe Flejner Deveskeâ
ef"keâeCeer kegâjâ#es$eeÛee MeesOe Iesle Deensle. hejbleg ieerleekeâej ßeerke=â<Ceeves mJeleŠÛe ns
Ùegæ keâes"s Peeues les meebefieleues Deens - `Fob Mejerj keâewvlesÙe #es$eefcelÙeefYeOeerÙeles ~'
``ns Depeg&vee, ns Mejerj nsÛe #es$e Deens DeeefCe pees ns peeCelees, lÙeeÛeer ceÙee&oe
mecepelees lees #es$e%e Deens.'' heg{s lÙeebveer Ùee #es$eeÛeer JÙeehleer meebefieleueer Deens.
lÙeele one FbefoÇÙes, ceve, yegæer, Denbkeâej, heeÛe efJekeâej DeeefCe ef$eiegCeebÛes JeCe&ve
keâsues Deens. Mejerj nsÛe #es$e Deens, Skeâ DeeKee[e Deens. lÙeele hejmhejebMeer
PegbpeCeeNÙee-Peie[CeeNÙee oesve heÇJe=òeer Deensle. Skeâ owJeer mebheòeer Je ogmejer Deemegjer
mebheòeer-heeC[Jejâheer meled heÇJe=òeer Je keâewjJejâheer Demeled-og<š heÇJe=òeer'.
DevegYeJeer cenehegjâ<eeuee MejCe iesuÙeeveblej Ùee oesvner heÇJe=òeerbceOeerue mebIe<e&
mebheg<šele Ùeslees. ne #es$e Je #es$e%eeceOeerue mebIe<e& Deens DeeefCe neÛe JeemleefJekeâ
ue{e Deens, Ùegæ Deens. efJeÕeÙegæebveer FeflenemeeÛeer heeves Ye¤ve iesuesueer Deensle.
hejbleg lÙee Ùegæeble efJepeÙeer PeeuesuÙee he#eeueemegæe MeeÕele efJepeÙe efceUt Mekeâuee
veener. peÙe-hejepeÙe ns yeoue Demeleele. heÇke=âleerÛes mebhetCe&heCes Meceve keâ¤ve,
leelhegjles heÇke=âleerÛÙee heueerkeâ[s DemeCeeNÙee meòesÛes oMe&ve IesCes, %eeve efceUJeCes Je
lÙeele heÇJesMe keâjCes ne JeemleefJekeâ efJepeÙe Deens. ne Skeâ Demee efJepeÙe Deens keâer
pÙeeÛÙee veblej keâOeerner nej veener - hejepeÙe veener. nerÛe Kejer cegòeâer Deens keâer
efpeuee pevcece=lÙetÛes yebOeve veener.
Ùee heÇkeâejs De%eeveeves heÇYeeefJele DemeCeejs heÇlÙeskeâ ceve mebÙeceeÛÙee Éejs #es$e
Je #es$e%e ÙeebÛÙee Ùegæele keâeÙe Peeues ns peeCet Mekeâles. DeLee&le mebÙece pesJe{e
peeie=le nesF&ue lÙeeÛe heÇceeCeele lÙee JÙeòeâeruee o=<šer heÇehle nesF&ue.
mebpeÙe GJeeÛe
Â°dJee leg heeC[Jeeveerkebâ JÙet{b ogÙeexOevemleoe~~1~~
DeeÛeeÙe&ceghemeÁcÙe jepee JeÛeveceyeÇJeerled~~2~~
mebpeÙe cnCeeuee - heeC[JeebÛes mewvÙe JÙetnjÛevesves GYes jeefnuesues heenleeÛe,
jepee ogÙees&Oeve oÇesCeeÛeeÙee&&bpeJeU peeGâve Demes cnCeeuee
ÉwleYeeJeeÛes DeeÛejCe cnCepesÛe `òÇesCeeÛeeÙe&''. pesJne hejceelcÙeeheemetve Deecner
Deueie Peeuees Deenesle, JesieUs Peeuees Deenesle ÙeeÛeer peeCeerJe nesles (nsÛe ÉwleYeeJeeÛes
%eeve nesÙe) lesJne lÙee YeieJebleeÛÙee heÇehleerÛeer leUceU, DeefYeuee<ee ceveele
efvecee&Ce nesles. lÙeecegUs ieg¤Ûeer DeeJeMÙekeâlee Jeeštve Deecner iegjâÛee MeesOe IesGâ
ueeielees. oesve heÇJe=òeerbceOeerue heÇLece ieg¤ neÛe Demelees pÙeeÛee MeesOe Ieslees; hejbleg
lÙeeveblejÛes meodiegjâ ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce nsÛe Demeleele pes Ùeesieefmeæ Deensle.
jepee ogÙees&Oeve DeeÛeeÙee&&bÛÙee peJeU peelees. ceesn¤heer ogÙees&Oeve! ceesn ns
meJe& JÙeeOeerbÛes cetU Deens, cegKÙe keâejCe Deens. ogÙees&Oeve - ogjd cnCepes oes<eÙegòeâ,
ÙeesOeve cnCepes Deeeflcekeâ otef<ele mebheòeer Demes Oeve, Deeeflcekeâ mebheòeer nerÛe efmLej
MeeÕele mebheòeer Deens. efleÛÙeele pees oes<e efvecee&Ce keâjlees leesÛe ceesn Demelees. lees
ceveg<Ùeeuee heÇke=âleerkeâ[s KesÛele Demelees lemesÛe lees JeemleJe %eeve heÇehle keâ¤ve
IesCÙeeÛeer heÇsjCeener osle Demelees. ceesn Demelees leesheÙeËle heÇëe> efMeuuekeâ Demeleele,
ceesn mebheuee keâer ceie meJe& hetCe&Ûe Demeles.
JÙetnjÛeveeÙegòeâ heeb[JeebÛes mewvÙe heentve cnCepesÛe hegCÙeMeerue meled heÇJe=òeerbÛee
peceeJe - mebIešve heentve ogÙees&Oeve ieg¤ oÇesCeebÛÙee peJeU peeGâve Ghenemeeves
cnCeeuee -
heMÙewleeb heeC[gheg$eeCeeceeÛeeÙe& cenleeR Ûecetced~~1~~
JÙet{eb õgheoheg$esCe leJe efMe<ÙesCe Oeercelee~~3~~
DeeÛeeÙe&, oügheoeÛee heg$e DeeefCe legceÛee yegefæceeve efMe<Ùe Oe=<šÅegcve Ùeeves

JÙetn jÛevee keâsuesueer ner cees"er heeC[Jemesvee hene.
MeeÕele Je efmLej hejceelcÙeeJej ßeæe DemeCeeje, o={ ceveesyeU DemeCeeje
lees Oe=<šÅegcve ! leesÛe hegCÙeMeerue heÇJe=òeebrÛee veslee Deens, heÇcegKe Deens. `meeOeve
keâef"ve ve ceve keâj šskeâe' vegmeles meeOeve yeUkeâš Demetve GheÙeesie veener lej
ceveeÛeer efmeOolee yeUkeâš Demeueer heeefnpes. ceveesefveieÇn Demeuee heeefnpes.
Deelee mesvesÛee efJemleej yeIee-
De$e Metje cens<Jeemee Yeerceepeg&vemecee ÙegefOe~~1~~
ÙegÙegOeevees efJeješ§e õgheo§e cenejLeŠ~~4~~
Ùee mesvesle `cens<Jeemee' - ceneve DeMee F&ÕejeÛÙee ef"keâeCeer DeeßeÙe osCeejs,
YeeJe¤heer Yeerce, Devegjeie¤heer `Depeg&vee' meejKes Deveskeâ Metj Jeerj, pemes
meeeflJekeâlee¤heer `meelÙekeâer', ÛejeÛejele meJe&$e F&Õej Ye¤ve jeefnuesuee Demes
F&ÕejeÛes efJeješlJe megÛeJeCeeje efJeješ, lemesÛe DeÛeue-efmLej efmLeleerÛes Åeeslekeâ
Demee cenejLeer jepee oÇgheo -
Oe=°kesâleg§esefkeâleeveŠ keâMeerjepe§e JeerÙe&Jeeve~~1~~
heg®efpelkegâefvleYeespe§e MewyÙe§e vejheg[dJeŠ~~5~~
Òe=<škeâslegŠ' - keâle&JÙeele o={ DemeCeeje, `Ûesefkeâleeve' - mJewjYewj YeškeâCeeNÙee
ceveeuee ueieece Ieeuetve ÙeesiÙe mLeUer ceve efmLej "sJeCeeje, `keâeefMejepeeŠ' -
keâeÙee¤heer keâeMeerceOÙesÛe meeceüepÙe Deens `hegjâefpeled' - mLeU, me#ce Je keâejCe
DeMee MejerjeJej efJepeÙe efceUJetve osCeeje, `kegâefvleYeespeŠ' - keâle&JÙeeÛÙee meneÙÙeeves
ce=lÙegueeskeâeJej efJepeÙe efceUJeCeeje, meJe& ceveg<ÙeebceOÙes ßes<", `MewyÙe' - cnCepes
melÙe JÙeJenej.
ÙegOeecevÙeg§e efJe›eâevle Gòeceewpee§e JeerÙe&Jeeved~~1~~
meewYeões õewheosÙee§e meJe& Skeâ cenejLeeŠ~~6~~
Ùegæeuee DeeJeMÙekeâ ceveesOeejCee DemeCeeje hejekeüâceer `ÙegæecevÙeg'
pÙeeÛÙeepeJeU Gòece heÇkeâejÛes Deespe Deens, lespe Deens Demee `Gòeceewpee' Yekeäkeâce
DeeOeej, hee"yeU efceUeues keâer ceve efveYe&Ùe yeveles, DeMee Yekeäkeâce DeeOeejecegUs
pees efveYe&Ùe Deens Demee megYeõÇheg$e DeefYecevÙeg. OÙeeve¤heer õÇewheoerÛes heeÛe heg$e
JeelmeuÙe, ueeJeCÙe, meùoÙelee, meewcÙelee Je efmLejlee ns meJe&peCe Leesj cenejLeer
Deensle. meeOevesÛÙee ceeiee&Jej JeešÛeeue keâjCÙeeÛeer lÙeebÛeer mebhetCe& ÙeesiÙelee Deens,
#ecelee Deens.
DeMee heÇkeâejs heeb[JeebÛÙee he#eeleerue owJeer mebheòeerves Ùegòeâ DemeCeeNÙee hebOeje-
Jeerme ÙeesæÙeebÛeer veeJes ogÙeesO& eveeves Iesleueer. Demeled heÇJe=òeerÛb ee jepee Demetvener `ceesne'
cegUÛs e meled heÇJe=òeer mecepeCes MekeäÙe nesles. `ceesn' lemes keâjCÙeeuee yeeOÙe keâjlees.
lÙeeveblej mJeleŠÛÙee he#eeleerue ÙeesæÙeebefJe<eÙeer lees meb#esheeves õÇesCeeÛeeÙee&&bvee
meebielees. pej yee¢e Ùegæ Demesue lej DeeheuÙee heâewpesÛeer ye{eF& lÙeeves ceejueer
Demeleer. ÙesLes efJekeâej keâceer meebefieleues iesues; keâejCe efJekeâej veeMeJeble Demeleele
Je lÙeebÛÙeeJej efJepeÙe heÇehle keâjeJeÙeeÛee Deens. heâòeâ mene-meele efJekeâejÛe
lÙeeves meebefieleues keâer pÙeebÛÙee Deblejbieele mebhetCe& yeefnceg&Keer heÇJe=òeerbÛee Jeeme Deens.
pemes -
Demceekebâ leg efJeefMe°e Ùes leeefVeyeesOe efÉpeesòece~~7~~
veeÙekeâe cece mewvÙemÙe me_%eeLeË leevyeÇJeerefce les~~7~~
ns efÉpeßes<"e, Deelee DeeceÛÙee mewvÙeele pes pes heÇcegKe Deensle, pes ceePÙee
mewvÙeeÛes DeefOekeâejer Deensle lÙeebÛeer veeJes DeeheuÙeeuee keâUCÙeemee"er meebielees; les
DeeheCe Sskeâtve IÙee, peeCetve IÙee.
yee¢e Ùegæele mesveeheleeruee efÉpeßes<" cnCetve mebyeesOeCes meceÙeesefÛele veener.
JeemleefJekeâ ieerlee cnCepes DebleŠkeâjCeeleerue oesve heÇJe=òeerbÛee mebIe<e& Deens Je lesLes
Éwle Je=òeerÛÙee DeeÛejCeeÛes heÇleerkeâ cnCepes ieg¤ õesCe Deensle. peesheÙe&ble Deecner
DeeceÛÙee DeejeOÙeeheemetve uesMecee$ener Deueie Demelees leesheÙe&ble lesLes heÇke=âleer
efJeÅeceeve Demeles, ÉwleYeeJe GheefmLele Demelees. Ùee èfÉ' Jej efJepeÙe efceUJeCÙeeÛeer
heÇsjCee Deecneuee ieg¤ õesCeeÛeeÙee&bheemetve efceUle Demeles. DeeceÛes DeOe&Ješ DehetCe&
%eeveÛe Deecneuee hetCe& %eeve heÇehle keâjCÙeeÛeer heÇsjCee osle Demeles. les hetpeemLeue
veener, cebefojeÛes heÇebieCe veener. leer ÙegæYetceer Deens. lesLes MeewÙe&metÛekeâ mebyeesOeve
DemeeÙeuee nJes.
Deelee Demeled heÇJe=òeerbÛes heÇcegKe keâesCe keâesCe Deensle?

YeJeevYeer<ce§e keâCe&§e ke=âhe§e meefceeflebpeÙeŠ~~7~~
DeÕelLeecee efJekeâCe&§e meewceoefòemleLewJe Ûe~~8~~
Skeâ lej mJeleŠ DeeheCe (ÉwleYeeJeeÛes DeeÛejCe¤heer õesCeeÛeeÙe&) Deenele.
Yeüce¤heer - mebosn¤heer efheleecen `Yeer<ce' Deensle. Yeüce ns Ùee efJekeâejebÛes Godiece
mLeeve Deens DeeefCe DebleeheÙe&ble lees efpeJeble jnele Demelees; cnCetve lees efheleecen
Deens. meJe& mesvee ce¤ve iesueer lejer ne efpeJeble neslee. MejMeÙÙesJej efve§esleve
DeJemLesle he[tve neslee; heCe lejerner lees efpeJeble neslee. cnCetve Yeer<ce ne Yeüce¤he
Deens. Ùee heÇceeCesÛe Demeled keâce&¤heer keâCe& Je mebieÇeceele meowJe efJepeÙeer nesCeejs
`ke=âheeÛeeÙe&' (DeeceÛÙee he#eele) Deensle. meeOevesÛÙee DeJemLesle meeOekeâekeâ[tve
Ie[Ceejs ke=âhesÛes DeeÛejCe cnCepesÛe ke=âheeÛeeÙe& nesÙe. hejcesÕej keâveJeeUt Deens,
lees ke=âhesÛes Oeece Deens. lÙeeÛÙee heÇehleerveblej mebleeÛes mJe¤hener DemesÛe keâveJeeUt
yeveles. hejbleg Ùee meeOevesÛÙee keâeueele peesheÙe&ble Deecner hejcesÕejeheemetve Deueie
jenlees, leesheÙe&ble leesner DeeceÛÙeeheemetve otjÛe Demelees, Deueie Demelees. Demeled
heÇJe=òeer efpeJeble Demeles, leer ceesneves iegjheâšuesueer Demeles. DeMee heefjefmLeleerle
meeOekeâ pej keâveJeeUt h eCeeves Jeeieuee lej lees ve<š nes G âve peelees .
meerlesves oÙee oeKeJeueer; lÙeecegUs efleuee keâener keâeU uebkeâsle jentve heÇeÙeef§ele
keâjeJes ueeieues. efJeÕeeefce$e #eCeYej oÙeeõ yeveues lÙeecegUs lÙeebvee heleerle JneJes
ueeieues. Ùeesie met$ekeâej cenef<e& helebpeueerner cnCeleele - `les meceeOeeJeghemeefie
JÙeglLeeves efmeæÙeŠ' (3/37). JÙeglLeeve keâeueele (meceeOeer DeJemLesletve yeensj
DeeuÙeeJej) efmeæer heÇkeâš nesleele. JeemleefJekeâ lÙee efmeæer Deensle. hejbleg keâece,
keüâesOe, ceesn Ùee efJekeâejebFlekeäÙeeÛe kewâJeuÙe heÇehleerceOÙes lÙee De[mej¤he efJeIve¤he
Deensle. ieesmJeeceer leguemeeroemeebÛesner DemesÛe cele Deens.
Úesjle «eefvLe peeefve KeiejeÙee~
efJeIve Deveskeâ keâjF leye ceeÙee ~~
efjefæ efmeefæ ØesjF yeng YeeF&~
yegefæeEn ueesYe efoKeeJeefnb DeeF& ~~
(jeceÛeefjleceeveme, 7/117/6-7)
ceeÙee Deveskeâ efJeIves, De[ÛeCeer efvecee&Ce keâjle Demeles. leer meeOekeâeuee

Deveskeâ efmeefæ heÇoeve keâjles. meeOekeâeuee leer efmeOo yeveJeles. Demee efmeæer heÇehle
Peeuesuee meeOekeâ cejCeemeVe ceveg<ÙeeÛÙee peJeUtve iesuee lejer lees ceveg<Ùe G"tve
GYee jenerue; SJe{er efmeæer lÙeeuee heÇehle nesles. DeLee&le lees ceveg<Ùe Yeues efpeJeble
Peeuee; heCe meeOekeâeves les mJeleŠÛes meeceLÙe& mecepeues lej lees ve<š nesGâve
peeF&ue. Skeâ jesieer yeje Peeuee keâer lÙeeÛÙee peeieer Deveskeâ jesieer peceleerue.
lÙeecegUs Yepeve-efÛebleveeceOÙes Keb[ he[sue Je meeOekeâ lÙeecegUs Flekeâe yenkeâle
peeF&ue keâer heÇke=âleerÛes yeenguÙe Jee{tve lees heÇke=âleerÛÙee heeMeele De[keâuee peeF&ue.
pej ue#Ùe otj Demesue DeeefCe pej meeOekeâeves ke=âheeUtheCee keâsuee lej lÙeeÛÙee lÙee
ke=âhesÛÙee DeeÛejCeecegUs `meefceeflebpeÙe' (mebieÇÇeceele meowJe efJepeÙeer nesCeejer) DeMee
meJe& mesvesJej lees efJepeÙe efceUJet Mekeâsue Je cnCetveÛe peesheÙe&ble ue#Ùehetleer& nesle
veener leesheÙe&ble meeOekeâeves DelÙeble melekeâ&, meeJeOe jeefnues heeefnpes. òÙee efyeveg
mevle keâmeeF&, oÙee keâjer lees Deeheâle DeeF& ~' hejbleg DehetCe& DeJemLesle ner oÙee
cnCepes pÙeeÛes oceve keâjCÙeeme DeMekeäÙe DeMee Demeled heÇJe=òeerÛÙee ogOe&<e&
ÙeesæÙeemeejKeer Deens. Ùee heÇkeâejs DeeheuÙee he#eele Deemeòeâer¤heer DeeÕelLeecee
Deens, efJekeâuhe¤heer efJekeâCe& Deens Je YeüceceÙeer ÕeemeemeejKee DemeCeeje YegefjßeJee
Deens. ns meJe& yeefnceg&Keer heÇJeeneÛes cegKÙeeefOekeâejer Deensle.
DevÙes Ûe yenJeŠ Metje ceoLex lÙeòeâpeerefJeleeŠ~~7~~
veeveeMeŒeØenjCeeŠ meJex ÙegæefJeMeejoeŠ~~9~~
ceePÙeemee"er peerJeeJej Goej Peeuesues, Deveskeâ heÇkeâejÛÙee Mem$eebveer meppe Je
Ùegæele keâgMeue DemeCeejs heg<keâU Jeerj ÙesLes Ùegæemee"er efmeæ Peeuesues Deensle. les
meJe& ceePÙeemee"er Deeheues heÇeCe ÅeeÙeueener leÙeej Deensle. DeLee&le, les efveef§eleheCes
efkeâleer Deensle ns meebielee ÙesCeej veener. Deelee keâesCeleer mesvee keâesCeecegUs megjef#ele
Deens? ÙeeJej ogÙees&Oeve cnCelees -
DeheÙee&hleb leomceekebâ yeueb Yeer<ceeefYejef#eleced~~10~~
heÙee&hleb eflJeocesles<eeb yeueb YeerceeefYejef#eleced ~~10~~
Yeer<ceeves j#eCe keâsuesueer DeeceÛeer mesvee Deheâeš mesvee Demetve leer DeefpebkeäÙe
Deens. lej Yeerceeves j#eCe keâsuesueer heeb[JeebÛeer mesvee efpebkeâCÙeeme meesheer Demetve leer
heÙee&hle cnCepes ceespekeâer Deens. ÙesLes `heÙee&hle' Je `DeheÙee&hle' ns efkeäue<š ogyees&Oe
Meyo ogÙees&OeveeÛÙee ceveeleerue Mebkeâe-mebosn JÙeòeâ keâjerle Deensle. Deelee pÙeebÛÙeeJej
keâewjJeebÛeer Yeermle Deens les efheleecen Yeer<ce cnCepes keâesCeleer meòee Deens ? lemesÛe
pÙeeÛÙeeJej heeb[Je DeJeuebyetve Deensle lees Yeerce cnCepes keâesCeleer meòee Deens ns
heneJeÙeeÛes Deens. Ùeeveblej ogÙees&Oeve mesvesuee metÛevee osleevee meebiele Deens -
DeÙeves<eg Ûe meJex<eg ÙeLeeYeeieceJeefmLeleeŠ~~10~~
Yeer<cecesJeeefYej#evleg YeJevleŠ meJe& SJe efn~~11~~
lesJne mesveeJÙetnjÛevesle DeeheeheuÙee ceeskeäÙeeÛÙee peeieer GYes jentve DeeheCe
meJee&bveer efceUtve Yeer<ceeÛeeÙee&bÛesÛe j#eCe keâsues heeefnpes. pej Yeer<ceeÛeeÙe& efpeJeble
jenleerue lejÛe Deecner DeefpebkeäÙe jenCeej Deenesle. lesJne heeb[JeebMeer ue{CÙeehes#ee
legcner heâòeâ Yeer<ceeÛeeÙee&bÛesÛe j#eCe keâjeJes. pees mJeleŠÛes j#eCe keâ¤ Mekeâle
veener, pÙeeÛÙee j#eCeeÛee Yeej keâewjJeebvee GÛeueeJee ueeiele Deens, lÙee Yeer<ceeuee
ÙeesOoe keâmes cnCeeJes ? lees keâmeuee ÙeesOoe ? heCe ÙesLes Yeer<ce cnCepes Yeüce,
efJehejerle %eeve, mebosn Yeüebleer. Yeer<ce cnCepes ne[eceebmeeÛee Ùeesæe veJns. cnCetve
Yeer<ce cnCepes Yeüce-Yeüebleer peesheÙe&ble efšketâve Deens, leesheÙe&ble efJepeeleerÙe cnCepes
og<š heÇJe=òeer DeefpebkeäÙe Deensle, DepesÙe Deensle. DeLee&le `DepesÙe' cnCepes pÙeeuee
efpebkeâleeÛe Ùesle veener. Demee veJns lej DepesÙe cnCepes ogpe&Ùe, cnCepesÛe keâ<ševes
pÙeeuee efpebkeâlee Ùesles Demee.
cene DepeÙe mebmeej efjheg, peerefle mekeâF mees yeerj~~
(jeceÛeefjleceeveme, 6/80 keâ)
pesJne Yeüce efkeâbJee Yeüebleer veenerMeer nesles lesJne De%eeve mebhetCe&heCes ve<š nesles.
les DeefmlelJenerve yeveles. DeeefCe DeebefMekeâ¤heeves Gjuesues ceesn Jeiewjs efjhetner MeerIeÇ
veenermes nesleele. Yeer<ceeÛeer FÛÚe nesleer FÛÚecejCe ! heCe FÛÚe cnCepesÛe
Yeüebleer. FÛÚsÛee Deble Je Yeüce ve<š nesCes Ùee oesvner iees<šer SkeâÛe Deensle. ner iees<š
meble keâyeerjeves Deieoer meeshÙee Meyoeble meebefieleueer Deens.
FÛÚe keâeÙee FÛÚe ceeÙee, FÛÚe peie GhepeeÙee~
keân keâyeerj pes FÛÚe efJeJeefpe&le, leekeâe heej ve heeÙee~~
pesLes Yeüce-Yeüebleer vemeles, lees DeceÙee&o Je DeJÙeòeâ Demelees. ns Mejerj efvecee&Ce

nesCÙeeÛes keâejCener FÛÚe nsÛe Deens. FÛÚe cnCepesÛe ceeÙee Deens DeeefCe FÛÚe
nerÛe peieleeÛÙee GlheòeerÛes keâejCe Deens. (`meesÓkeâeceÙeled leow#ele yengmÙeeb heÇpeeÙesÙe
Fefle' ÚevoesiÙe 6/2/3). keâyeerj cnCeleele, pes mebhetCe&leŠ efveefjÛÚ Deensle, èflevekeâe
heej ve heeÙee' - les Deheej, Deveble Je Demeerce DeMee hejceelce mJe¤heele heÇJesMe
efceUJet Mekeâleele. (`ÙeesÓkeâecees efve<keâece Deehlekeâece Deelcekeâecees ve lemÙe
heÇeCee Glkeüâeceefvle yeÇÿewJe meved yeÇÿeehÙesefle ~' (ye=noejCÙekeâ 4/4/6) pes
keâeceveejefnle Deensle, pes DeelcÙeeceOÙes efmLej cnCepes DeelcemJe¤he yeveues Deensle,
lÙeebÛes keâOeerÛe heleve nesle veener. les yeÇÿeeMeer Skeâ¤he nesGâve peeleele. megjâJeeleeruee
FÛÚe Deveble Demeleele. heCe Deveble-Deheej DeMee hejcesÕejheÇehleerÛeer FÛÚe cee$e
yeekeâer Demeles. hejbleg pesJne hejcesÕejheÇehleerÛeer FÛÚener hetCe& nesles, lesJne FÛÚener
efMeuuekeâ jenle veener. pej Ùeehes#eener cees"er efkeâbJee ßes<" DeMeer ogmejer keâesCeleer
Jemlet Demeleer lej legcner efleÛÙee heÇehleerÛeer FÛÚe vekeäkeâer "sJeueer Demeleer. pej
lÙeeÛÙeehes#ee ßes<" DeMeer ogmejer keâesCeleer JemletÛe veener lej ceie keâMeeÛeer FÛÚe
keâjCeej? pesJne heÇehle nesCÙeemeejKeer JemletÛe efMeuuekeâ jnele veener, lesJne FÛÚsÛes
lesLetve mecetU GÛÛeešCe nesles DeeefCe FÛÚe ve<š nesleeÛe Yeüebleerner mecetU ve<š
nesles. nsÛe Yeer<ceeÛes FÛÚecejCe Deens. cnCetve ogÙees&Oeve cnCelees keâer, Yeer<ceekeâ[tve
jef#ele DemeCeejer DeeceÛeer mesvee DepesÙe Deens. meejebMe - peesheÙe&ble Yeüebleer Demeles
leesheÙe&ble De%eeveeÛes - DeefJeÅesÛes JeemleJÙe Demeles. Yeüebleer ve<š nesleeÛe De%eevener
veenermes nesles.
Yeerce cnCepes YeeJe¤he Deens. lÙeeÛÙeekeâ[tve j#eCe keâsueer iesuesueer heeb[JeebÛeer
mesvee efpebkeâCÙeeme megueYe Deens. `YeeJes efJeÅeles osJeŠ' - DeefJeefole hejcesÕejeuee
efJeefole - %eele keâjCÙeeÛes meeceLÙe& - #ecelee YeeJeeceOÙes Deens. `YeeJe JemÙe,
YeieJeeve, megKe efveOeeve keâ¤vee DeÙeve' (je. ceeveme 7/92 Ke). ßeerke=â<Ceeves
Ùee YeeJeeueeÛe ßeæe cnšues Deens. Ùee ßeæsceOÙes hejcesÕejeuee JeMe keâjCÙeeÛes
meeceLÙe& Demeles. Ùee YeeJeeletve, ßeæsletveÛe mebhetCe& hegCÙeceÙe heÇJe=òeerÛee efJekeâeme
neslees. ne YeeJeÛe hegCÙeeÛes mebj#eCe keâjlees. ner ßeæe, ne YeeJe Flekeâe meeceLÙe&Jeeve
Deens keâer, hejceosJe hejceelcÙeeuee lees pevce IÙeeÙeueener Yeeie hee[lees. hejbleg
lÙeeyejesyejÛe ne YeeJe Flekeâe veepetkeâ Demelees keâer, Deepe YeeJe Deens lej GÅee
lÙeeÛes DeYeeJeele heefjJele&ve JneÙeuee JesU ueeiele veener. keâejCe FefÛÚuesuÙee
cnCepes F<š iees<šerle Lees[er pejer $egšer peeCeJeueer keâer YeeJe-ßeæe [UceUt
ueeieles, hegCÙeceÙe meeeflJekeâ heÇJe=òeer efJeÛeefuele nesles Je `F<š' Meer mebyebOe ogjeJeuee
peelees. Je cnCetve Yeerceekeâ[tve j#eCe keâsueer peeCeejer heeb[JeebÛeer mesvee efpebkeâCes
meeshes Deens. cenef<e& heblepeueerbÛesner nsÛe cnCeCes Deens - `me leg oerIe&keâeue vewjvleÙe&
melkeâejemesefJeblees o={YetefceŠ' (1/14) oerIe&keâeueheÙe&ble efvejvlej ßeæe Je YeefòeâhetJe&keâ
keâsuesueer iees<šÛe o={-Yekeäkeâce nesGâ Mekeâles.
lemÙe meÀeveÙevn<eË kegâ®Je=æŠ efheleecenŠ~~10~~
efmebnveeob efJeveÅeesÛÛewŠ MeÈb oOceew ØeleeheJeeved ~~12~~
DeMee heÇkeâejs heÇlÙeskeâeves DeeheeheuÙee MeòeâerheÇceeCes MebKe hegâbkeâues. ne MebKeOJeveer
cnCepes lÙee lÙee Jeerjebveer DeeheuÙee MeòeâerheÇceeCes keâsuesueer hejekeüâceeÛeer Iees<eCee
nesleer. kegâjâJebMeeleerue ceneve hejekeüâceer efheleecen Yeer<ceebveer ogÙees&Oeveeuee Deevebo
JneJee cnCet efmebn iepe&vesheÇceeCes cees"Ùee peesjeves Deeheuee MebKe hegâbkeâuee. ne
OJeveer heâej YeÙeeJen neslee. efmebn cnCepes YeÙeeÛesÛe heÇleerkeâ; efveyeer[ pebieueele
Skeâeble mLeUer Ùee efmebneÛeer iepe&vee DeeheuÙee keâeveeJej he[ueer; lej efmebn
DeeheuÙeeheemetve efkeâleerlejer cewue ueebye Demeuee lejer Yeerleerves DeeheuÙee ùoÙeeÛee
Lejkeâehe neslees Je YeÙeeves MejerjeJej mejme¤ve keâeše GYee jenlees, Mejerj Yeerleerves
keâehet ueeieles. Deeheueer DeMeer oMee nesCÙeeÛes keâejCe keâeÙe? keâejCe efmebneefJe<eÙeerÛes
YeÙe DeeheuÙee ceveele o[tve yemeuesues Demeles. cnCepes ns YeÙe DeeheuÙee heÇke=âleerceOÙes
Demeles, hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer vemeles. keâejCe hejceelcee cnCepes efveYe&ÙelesÛes
meeceüepÙe! pej Yeüce¤heer Yeer<ceeÛeeÙe& efJepeÙeer nesCeej Demeleerue lej DeeheCe pÙee
ceeÙee¤heer pebieueele Yejkeâšle Deenesle les peemleÛe Yejkeâšues peeGâve YeÙeeÛeer
cee$ee Jee{sue, YeÙeeÛes keâeUesKeer DeeJejCe DeefOekeâ oeš nesF&ue, YeÙeeÛeer leerJeÇlee
Jee{sue. YeÙeeÛee DebOeŠkeâej ceveele DeefOekeâ oešsue, YeÙe YeÙeeefMeJeeÙe DeeheuÙeeuee
ogmejs keâener osGâ Mekeâle veener. lesJne Ùee heÇke=âleerheemetve efveJe=òe nesCes neÛe Keje
cees#eeÛee ceeie& Deens. ner ceeÙee (heÇke=âleer) cnCepes Ieesj DebOeŠkeâejeÛeer he[ÚeÙee
Deens. keâewjJe cnCepes Ùee ceeÙesÛes heÇleerkeâ ! les YeÙeeefMeJeeÙe ogmejs keâener osGâ
MekeâCeej veenerle. lÙeecegUs keâewjJeebÛÙee mewvÙeele meJe& jCeOegjbOejebÛeer jCeJeeÅes

Skeâoce Jeepeueer lejer YeÙeeefMeJeeÙe ogmejs keâenerner GlheVe Peeues veener. ue#eele
"sJee keâer heÇlÙeskeâ efJekeâejeÛÙee cegUeMeer keâener vee keâener YeÙe DemelesÛe ! cnCetve
lÙeebveer Deeheueer jCeJeeÅes peesjpeesjeves hegâbkeâtve Iees<eCee kesâueer.
leleŠ MeÈe§e YesÙe&§e heCeJeevekeâieescegKeeŠ~~10~~
menmewJeeYÙenvÙevle me MeyomlegcegueesÓYeJeled~~13~~
lÙeeveblej MebKe, veieejs, legleeNÙee, {esue, jCeefMebie ner jCeJeeÅes Skeâoce JeepeefJeueer
iesueer, lesJne lÙeebÛee heâejÛe cees"e DeeJeepe Peeuee. lÙeecegUs JeeleeJejCe YeÙeeJen
Peeues Je heeb[Je mesvesle YeÙe GlheVe keâjCes neÛe lej keâewjJeebÛee GösMe neslee.
DeMeeheÇkeâejs og<š heÇJe=òeerÛes yee¢e DeekeüâceCe meheâue PeeuÙeeJej ceesnceÙe yebOeve
DeefOekeâ Ieó-cepeyetle yeveles.
Ùeeveblej hegCÙeheÇJe=òeerÛÙee heeb[Je mesvesle jCeJeeÅes hegâbkeâueer iesueer Ùeele heefnuee
ceeve ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeuee efouesuee neslee.
leleŠ Õeslewn&ÙewÙeg&òesâ cenefle mÙevoves efmLeleew~~10~~
ceeOeJeŠ heeC[Je§ewJe efoJÙeew MeÈew ØeoOcelegŠ~~14~~
heeb{NÙee MegYeü Iees[Ÿeebveer Ùegòeâ DemeCeeNÙee (ÙesLes heeb{je jbie meeeflJekeâ Je
efvece&uelesÛes heÇleerkeâ Deens) - `cenefle mÙevoves' cnCepes ceneve jLeeJej Dee¤{
PeeuesuÙee ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves Je Depeg&veeves Deeheeheues Deueewefkeâkeâ MebKe hegâbkeâues.
ÙesLes Deueewefkeâkeâ Ùee MeyoeÛee DeLe& Deens meJe& ueeskeâebceOÙes ßes<" ! ce=lÙegueeskeâ,
osJeueeskeâ, yeÇÿeueeskeâ Je pesLes pesLes pevcece=lÙetÛes YeÙe Deens lÙee meJe& ueeskeâebhes#ee
ßes<" DeMeer heejueewefkeâkeâ Je heejceeefLe&keâ efmLeleer heÇoeve keâjCes ne ÙeesiesÕej
ke=â<CeeÛÙee Iees<eOJeveerÛee DeLe& Deens. ¢ee ÙeesiesÕejeÛee jLe meesvÙeeÛeeboerÛee efkeâbJee
ueekeâ[eÛee veener lej lees jLe Deueewefkeâkeâ Deens, lÙeeÛee MebKe Deueewefkeâkeâ Deens
Je lÙeecegUs lÙeeÛee Iees<eOJeveerner DeueewefkeâkeâÛe Deens. ueeskeâebhes#ee ßes<" Deens
Demes heâòeâ Skeâ yeÇÿe lesJe{s Deens. mejU lÙee yeÇÿeeMeer mebhekeâ& meeOetve osCes ne
ßeerke=â<CeeÛÙee Iees<eOJeveerÛee DeLe& Deens. hejbleg ner efmLeleer ßeerke=â<Ce keâMee heÇkeâejs
heÇoeve keâjleerue?
heeÃepevÙeb ù<eerkesâMees osJeoòeb OeveÀeÙeŠ~~10~~

heewC[^b oOceew ceneMeÈb Yeercekeâcee& Je=keâesojŠ~~15~~
`ùef<ekeâsMe' Š - pees ùoÙeeÛee peeCelee Deens, mJeeceer Deens lÙee ke=â<Ceeves
`heebÛepevÙe' MebKe hegâbkeâuee DeeefCe heeÛe %eevesbefõÙeebvee lÙeebÛÙee (Meyo, mheMe&,
¤he, jme, iebOe) iegCeebmen JeMe keâ¤ve (lees efveieÇn) DeeheuÙee YeòeâieCeebvee
heÇoeve keâjCÙeeÛee Iees<e ßeerke=â<Ceeves keâsuee. efJekeüâeU ¤heele yeb[ keâjCeeNÙee
FbefõÙeebvee JeMe keâ¤ve DeeheuÙee Yeòeâebvee FbefõÙeefveieÇneÛeer osCeieer meodieg¤Ûe osle
Demelees DeeefCe ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce ns ceneve meodieg¤ nesles. èfMe<ÙemlesÓnb' YeieJeve!
ceer Deeheuee efMe<Ùe Deens. lesJne yeÇe¢e efJe<eÙe-GheeOeer Fkeâ[s ue#e peeGâ ve oslee
F<š iees<šerJejÛe ue#e keâsbefõle nesGâ os. DeÙeesiÙe Demes keâenerner ceePÙee keâ[tve
heeefnues peeGâ veÙes, Sskeâues peeGâ veÙes efkeâbJee mheefMe&ues peeGâ veÙes. DeLee&le Ùee
meJe& iees<šer meodieg¤JejÛe DeJeuebyetve Demeleele.
òsJeoòe OevebpeÙeŠ', owJeer mebheòeer DeeheuÙee keâeyetle "sJeCeeje Devegjeie cnCepesÛe
Depeg&ve nesÙe. ÙesLes Devegjeie cnCepes ÙeLeesefÛele, F<š DemeCeeNÙee iees<šerbyeöue heÇsce
DemeCes Ùeele efJejn, JewjeiÙe, Deßegheele Ùeener iees<šerbÛee meceeJesMe neslees. ìeoieod
efieje veÙeve yen veerje' jesceebÛekeâ iees<šerner Ùeele Ùesleele, heCe ÙesLes efJe<eÙeJeemevesuee,
efJekeâejeuee uesMecee$e efMejkeâeJe Demele veener. pej ne Devegjeie ÙeMemJeer Peeuee
lej heÇlÙe#e hejceelcÙeele heÇJesMe osCeeNÙee owJeer mebheòeerJej lees DeefOehelÙe heÇehle
keâ¤ Mekeâlees. ÙeeÛesÛe ogmejs veeJe OevebpeÙe Deens. Oeve cnCepes oewuele, mebheòeer
ÙeecegUs MejerjeÛee GojefveJee&n Je Flej iejpee hetCe& nesle Demeleele. heCe Ùee yee¢e
mebheòeerÛee DeelcÙeeMeer keâenerÛe mebyebOe vemelees. Ùee mebheòeerhes#ee Deeeflcekeâ mebheòeer
nerÛe Kejer mJeleŠÛeer mebheòeer Deens. ye=nodDeejCÙekeâ Gheefve<eoele Ùee%eJeukeäÙeeves
cew$esÙeeruee mecepeJeleevee nsÛe meebefieleues keâer, he=LJeerÛes mJeeefcelJe peJeU Demeues
lejer lÙeecegUs Dece=lelJeeÛeer heÇehleer nesGâ Mekeâle veener. les heÇehle keâjCÙeemee"er
Deeeflcekeâ mebheòeerÛe peJeU DemeCes DeeJeMÙekeâ Deens. leesÛe lÙeeJej SkeâcesJe
GheeÙe Deens.
Ùeeveblej YeÙeeJen, DeÛeeš keâce& keâjCeeNÙee Yeerceeves heewC[^ cnCepes heÇerleer
veeJeeÛee ceneMebKe hegâbkeâuee. heÇerleer cnCepesÛe YeeJe-heÇsce ! lÙeeÛee Godiece Je

efveJeeme ùoÙe Demeles. cnCetveÛe Yeerceeuee Je=keâesoj Demes cnCeleele. ns heÇsce, ne
YeeJe ueneve cegueele efometve Ùeslees; hejbleg JemlegleŠ les heÇsce DeeheuÙee ùoÙeele
Demeles, les cegueebceOÙes heâòeâ heÇkeâš nesle Demeles. ne YeeJe DeieeOe Deens, meeceLÙe&Jeeve
Deens. lÙeeves cnCepes YeeJe¤heer Yeerceeves heewC[^-heÇerleer veeJeeÛee ceneMebKe hegâbkeâuee,
ne YeeJe ceneve Deens, yeueJeeve Deens, meeceLÙe&Jeeve Deens heCe heÇsceeÛes ceeOÙece
Demeues lejÛe !
nefj JÙeehekeâ meJe&$e meceevee~
Øesce les Øeieš neseEn ceQ peevee~~
(jeceÛeefjle ceeveme, 1/184/5)
DevevleefJepeÙeb jepee kegâvleerheg$ees ÙegefOeef‰jŠ~~10~~
vekegâueŠ menosJe§e megIees<eceefCeheg<hekeâew~~16~~
kegâvleerheg$e jepee ÙegefOeef<"jeves `Deveble efJepeÙe’ veeJeeÛee MebKe hegâbkeâuee.
ceneYeejleele kegâvleer ns keâle&JÙeeÛes heÇleerkeâ Deens; lej ÙegefOeef<"j ns Oecee&Ûes heÇleerkeâ
Deens. Oece& pej efmLej Je mego={ "sJeuee lejÛe `Devevle efJepeÙe’ Devevle hejceelcÙeeÛeer
efmLeleer heÇehle keâ¤ve osF&ue. pees ÙegæeceOÙes efmLej Demelees, efveef§eue Demelees
lÙeeuee ÙegefOeef<"j cnCeleele. pees heÇke=âefle-heggjâ<e, #es$e-#es$e%e ÙeebÛÙee mebIe<ee&ceOÙes
efmLej jent Mekeâlees, pees ceneYeÙebkeâj ogŠKeevesner efJeÛeefuele nesle veener Demee
efmLeleheÇ%eÛe Skeâ efoJeme Devevle, DeefJeveeMeer DeMee hejceleòJe hejcesÕejeJej efJepeÙe
efceUJet Mekeâlees.
efveÙece¤heer vekegâueves `megIees<e’ veeJeeÛee MebKe hegâbkeâuee. ÙesLes vekegâue ne
DeeÛeejhejbhejsÛes efveÙece heeUCÙeele DelÙeble keâešskeâesj neslee Je cnCetve lÙeeuee
èfveÙece’ Demes cnšues Deens. lesJne pees pees efveÙece YeJÙe nesF&ue, GVele nesF&ue
cnCepesÛe Megæ DeeÛeejefJeÛeej Jee{leerue lesJne DeMegYe-Decebieue ve<š nesle peeF&ue
Je cebieuekeâejkeâ, keâuÙeeCekeâejkeâ, MegYekeâejkeâ efmLeleer efvecee&Ce nesF&ue. veblej
melmebie¤heer menosJeeves `ceefCeheg<hekeâ’ veeJeeÛee MebKe hegâbkeâuee. efJeÉeveebveer heÇlÙeskeâ
Õeemeeuee `yengcetuÙe jlve’ Demes cnšues Deens. `nerje pewmeer mJeebmee yeeleesb cesb yeerleer
peeÙe’ Deelee ÙesLes melmebie Je yengcetuÙe Õeeme ÙeeÛee keâeÙe mebyebOe Deens ? lÙeemee"er
melmebieeÛes mJe¤he mecepeeJetve IÙeeÙeuee nJes. melmebie oesve heÇkeâejÛes Demeleele.
Skeâ melheg¤<eebÛÙee meeefVeOÙeele yemetve lÙeebÛeer Dece=leJeeCeer ßeJeCe keâjCes. ne

Peeuee yee¢e melmebie heCe ogmeje melmebie ne Deebleefjkeâ Demelees. YeieJeeve ßeerke=â<CeebÛÙee
celes Deelcee nsÛe SkeâcesJe meveeleve melÙe Deens. lesJne meJe& heÇkeâejebveer-yeepetbveer
FbefõÙeebÛes efveÙeceve keâ¤ve pej ceve DeelcÙeeÛÙee mebieleerle jenerue, DeelcÙeeÛÙee
ef"keâeCeer jle nesF&ue lesJne lees Keje, JeemleefJekeâ melmebie neslees. melele OÙeeve,
efÛevleve Je efÛeòeeÛeer SkeâeieÇlee ÙeeÛee melele mejeJe, DeYÙeeme kesâuÙeeves ne melmebie
meeOeuee peelees. Ùee meveeleve melÙeeÛÙee meeefVeOÙeele ceve pemepemes DeefOekeâ
jceceeCe nesF&ue - jle nesF&ue lemelemes heÇlÙeskeâ ÕeemeeJejner efveÙeb$eCe "sJeCes MekeäÙe
nesF&ue Je ceie ceveemeefnle FbefõÙeeÛee efJejesOe nesGâ Mekesâue lÙee efoJeMeer ceve mebhetCe&
FbefõÙe efveieÇn keâ¤ Mekesâue lÙee efoJeMeer lÙeeuee meveeleve leòJeeÛeer heÇehleer nesF&ue.
lÙeeveblej SKeeÅee JeeÅeeÛÙee megjeheÇceeCes efÛeòeeÛee metj JeeÅeeÛÙee megjele efcemeUtve
peeF&ue Je neÛe Keje melmebie "jsue. Ùee DeLee&ves menosJeeuee melmebie¤he Demes
cnbšues Deens.
yee¢e jlve keâ"erCe Deens; hejbleg Õeeme¤heer jlve hegâueehes#eener keâesceue Deens.
hetâue lej efJekeâefmele PeeuÙeeveblej efkeâbJee os"eheemetve legšuÙeeJej keâescespetve peeles,
hejbleg ceveg<Ùe heg{Ûee Õeeme IÙeeÙeuee efpeJeble jent Mekesâue keâer veener ÙeeÛeer MeeMJeleer
veener. hejbleg Deebleefjkeâ melmebie meheâue Peeuee lej cee$e heÇlÙeskeâ ÕeemeeJej efveÙeb$eCe
"sJetve hejce ue#ÙeeÛeer heÇehleer keâ¤ve Ieslee Ùesles. heeb[JeebÛes nsÛe ue#Ùe Deens; lÙee
JÙeefleefjòeâ ogmejs OÙesÙe-ue#Ùe lÙeebvee veener. hejbleg heÇlÙeskeâ meeOeve efvece&uelesÛÙee
ceeiee&le keâener vee keâener Deblej efvecee&Ce keâjle Demeles.
keâeMÙe§e hejces<JeemeŠ efMeKeC[erÛe cenejLeŠ~~10~~
Oe=°Åegce>es efJeješ§e meelÙeefkeâ§eehejeefpeleŠ~~17~~
ceneOevegOee&jer keâeMeerÛee jepee, cenehejekeüâceer efMeKeb[er, Oe=<šÅegcve, efJeješ
Je DeefpebkeäÙe Demee meelÙeefkeâ Ùeebveer Deeheeheues MebKe hegâbkeâues. ne MeyoMeŠ DeLe&
Peeuee lejer OJevÙeeLe& JesieUeÛe Deens. keâeÙee¤heer keâeMeer ! ceveg<Ùe ceveemeefnle
meJe& FbefõÙeebÛee efveieÇn keâ¤ve keâeÙesceOÙesÛe kesbâefõle keâjerle Demelees. lesJne lees
`hejcesÕeemeŠ' hejcesMeeÛÙee DebleŠkeâjCeele heÇefJe<š neslees. hejcesÕejeÛÙee DebleŠkeâjCeele
heÇJesMe osCeejer me#ece Mejerj-keâeÙee nerÛe keâeMeer Deens. Mejerjele hejceßes<" F&ÕejeÛee
efveJeeme Demelees. `hejcesÕeeme' cnCepes ßes<" OevegOe&j Demee veener. hejbleg

hejce±F&Me±Jeeme Demee Deens.
efMeKee Je met$eeÛee (peeveJÙeeÛee) lÙeeie cnCepes efMeKeb[er, Deepekeâeue
ueeskeâ cegb[Ce keâjleele, peeveJes keâe{tve šekeâleele, Je Deiveer hesšJeCes mees[tve
osleele Je ceie mJeleŠuee mebvÙeemeer mecepeleele. Ùee iees<šer ve keâjCes cnCepes
mebvÙeeme ! heCe lemes nesGâ Mekeâle veener. keâejCe efMeKee ner OÙesÙeeÛes heÇleerkeâ Deens,
pes heÇehle keâjeJeÙeeÛes lÙee ue#ÙeeÛes heÇleerkeâ Deens Je peeveJes ns mebmkeâejeÛes heÇleerkeâ
Deens. peesheÙe&&ble hejcesÕejeuee heÇehle keâjCes yeekeâer Deens leesheÙe&&ble ceveg<Ùe keâMeeÛee
Je keâmee lÙeeie keâ¤ MekeâCeej ? ceie mebvÙeeme lejer keâmeuee ? Depetve lej
heefLekeâeÛeer ceeie&keüâceCee meg¤ Deens. pesJne heÇehleJÙe heÇehle nesF&ue, ceeies efÛekeâšuesuee
mebmkeâejeÛee oesj keâeheuee peeF&ue lesJne Yeüce hetCe&heCes ve<š nesF&ue Je cnCetve
efMeKeb[erÛe Yeüce¤heer Yeer<ceeÛee veeMe keâjCeeje Deens. efMeKeb[er cnCepes efÛebleveeÛÙee
ceeiee&leerue cenejLeer Deens.
Òe=<šÅegcve' - o={ DeeefCe DeÛeue, efmLej ceveeÛes heÇleerkeâ cnCepes Oe=<šÅegcve
nesÙe. èfJeješ' - meJe&$e Ye¤ve jeefnuesuÙee efJeješ F&Õejeuee heenCÙeemee"er
ueeieCeeNÙee owJeer mecheosÛÙee iegCeebveer Ùegòeâ DemeCeeje Demee Ùeesæe cnCepes efJeješ
nesÙe. meelÙekeâer cnCepes meeefòJekeâlee nesÙe. melÙeeÛes efÛebleve keâjCÙeeÛeer heÇJe=òeer
cnCepesÛe meeefòJekeâlee. leer pej Debieer yeeCeueer lej IemejCÙeeÛes - he[CÙeeÛes YeÙe
jenCeej veener DeeefCe ner Je=leer Ùee mebIe<ee&le hejeefpele nesGâ osCeej veener. leer
efJepeÙeÛe osF&ue.
õgheoes õewheosÙee§e meJe&MeŠ he=efLeJeerheles~~10~~
meewYeõ§e ceneyeengŠ MeÈevoOcegŠ he=Lekeähe=Lekedâ~~18~~
DeÛeue, efmLej heooeÙekeâ cnCepes oÇgheo DeeefCe meùoÙelee, JeelmeuÙe, ueeJeCÙe,
meewcÙelee FlÙeeoerbceOÙes ßes<" Je ceneheje›eâceer DemeCeejs oÇewheoerÛes heeÛe heg$e Je
ceneyeent DeefYecevÙet Ùee meJee&bveer Deeheeheues MebKe hegbâkeâues. ceneyeent ns keâeÙe&#es$eeÛes
heÇleerkeâ Deensle. pesJne ceve YeÙejefnle nesles lesJne lÙeeÛes meeceLÙe& Kethe Jee{le
Demeles.
ns jepeve, Ùee meJee&bveer Deeheeheues MebKe heâgbkeâues Ùee heÇlÙeskeâeves keâener vee
keâener "jJeuesues Deens, lesJne lÙeeÛes heeueve keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens Je cnCetve
lej lÙee meJee&bÛeer ÙesLes veeJes meebefieleueer. ÙeeefMeJeeÙe keâener iees<šer ceveyegæerÛÙee
heueerkeâ[s Demeleele, hejcesÕej mJeleŠÛe DebleŠkeâjCeele Skeâerkeâ[s mJeleŠ o=<šer
yevetve DeelcÙeemeceesj GYes jneleele DeeefCe efveCe&Ùe Iesleele DeeefCe mJeleŠÛeerÛe
DeesUKe keâ¤ve osleele.
me Iees<ees Oeele&je<šêCeeb ùoÙeeefve JÙeoejÙeled~~10~~
veYe§e he=efLeJeeR ÛewJe legceguees JÙevegveeoÙeved~~19~~
DeekeâeMe Je he=LJeer oCeeCetve mees[CeeNÙee DeeJeepeeves Oe=leje<š^heg$eebÛeer ùoÙes
efJeoerCe& Peeueer. cee$e ßeerkeâ=<Ce Deeheuee hee"erjeKee Deens Ùee DeelceefJeÕeemeecegUs
heeb[JeebÛeer mesvee efkeâbefÛelener YÙeeÙeueer veener. Gueš keâg®#es$eeJej heebÛepevÙeÛÙee
Iees<eecegUs owJeerMeleâerJejerue DeefOehelÙeecegUs, DevevleeJej efceUJeuesuÙee efJepeÙeecegUs
lesLes DeMegYe ve<š nesGâ ueeieues DeeefCe Deemegjer mebheoe, yeefnceg&Keer heÇJe=òeer efJeoerCe&
PeeuÙee, lÙeebÛes meeceLÙe& #eerCe nesGâ ueeieues. meJe&$e meheâuelee Øeehle nesT ueeieleeÛe
ceesnceÙeer heÇJe=òeer vesnceerÛe Meeble nesleele, veenerMee nesleele.
DeLe JÙeJeefmLeleevÂ°dJee Oeele&je°êvkeâefheOJepeŠ~~10~~
ØeJe=òes Mem$emecheeles Oeveg®ÅecÙe heeC[JeŠ~~20~~
Depeg&ve GJeeÛe -
ù<eerkesâMeb leoe JeekeäÙeefceoceen cenerheles~
mesveÙees®YeÙeesce&OÙes jLeb mLeeheÙe cesÓÛÙegle~~21~~~
mebÙece¤heer mebpeÙeeves De%eeveeves PeekeâeUtve iesuesuÙee Oe=leje<šêÛÙee ceveeuee
mecepeeJeues keâer ns jepeve, Depeg&veeÛÙee OJepeeJej JewjeiÙe¤heer nvegceeve efJejepeues
Deensle. ÙesLes keâefheOJepe cnCepes OJepe ÛebÛeue Demelees cnCetve lÙeeuee keâefheOJepe
cnšuesues veener. ÙesLes OJepeeJej Dee¤{ Peeuesuee keâheer cnCepes meeOesmegOes meeceevÙe
Jeevej veener. les mJeÙeb nvegceeve Deensle. vejesòece ßeerjeceebÛes mesJekeâ Jeevejesòece
Deensle. les cetefle&ceble JewjeiÙe Deensle. pÙeebveer ceeve-Deheceeve ÙeebÛes nveve keâsues
Deens - `jece ceeve efvejeoj Deeojner' heÇkeâ=leerceOÙes GheueyOe DemeCeeNÙee JemlebtÛee,
efJe<eÙeebÛee, efJekeâejebÛee lÙeeie cnCepesÛe ÙesLes JewjeiÙe¤heer OJepee cnšues Deens.
OJepee ner je<šêÛeer heÇleerkeâ Demeles lesJne pÙeeÛes JewjeiÙe nerÛe pÙeeÛÙee jLeeÛeer
OJepee Deens DeMee Depe&gveeves keâewjJe Ùegæefmeæ Peeues Deensle Je Mem$eem$eebÛee
Je<ee&Je nesCÙeeÛeer JesU Deeueer Deens Demes heentve Deeheues Oeveg<Ùe GÛeuetve pees
ùoÙeeÛee, mJeeceer Deens lÙee ÙeesiesÕej keâ=<Ceeuee cnCeeuee, `` ns DeÛÙeglee, (pees
keâOeer ÛÙetle nesle veener Demee) oesvner mewvÙeebÛÙee ceOÙeceeieer ceePee jLe GYee
keâj''. ÙesLes ne meejLÙeeuee efouesuee DeeosMe veener lej meodiegjâuee keâsuesueer
heÇeLe&vee Deens. hejbleg ne jLe ceOÙeceeieer keâMeemee"er vÙeeÙeÛee Deens ?
ÙeeJeosleeefVejer#esÓnb ÙeesæÏkeâeceeveJeefmLeleeved~~10~~
kewâce&Ùee men Ùeesæ JÙeceefmceved jCemecegÅeces~~22~~
Depeg&ve cnCeeuee, ns DeÛÙeglee, ceOÙeYeeieer jLe GYee keâsuÙeeme keâesCeekeâesCeeuee
Ùegæ keâjeJeÙeeÛeer FÛÚe Deens les ceuee heenlee ÙesF&ue. Ùee ceneÙegæele ceuee
keâesCeekeâesCeeyejesyej Ùegæ keâjeJeÙeeÛes Deens lesner ceuee heenlee ÙesF&ue.
ÙeeslmÙeceeveeveJes#esÓnb Ùe SlesÓ$e meceeieleeŠ~~10~~
Oeele&je°^mÙe ogyeg&æsÙeg&æs efØeÙeefÛekeâer<e&JeŠ~~23~~
Oe=leje<šêÛÙee nšJeeoer heg$eeÛes keâuÙeeCe FefÛÚCeejs keâesCe keâesCe jepes ÙesLes
ue{eÙeuee Deeues Deensle les ceuee heent os. lÙeemee"er ne jLe oesve mewvÙeebÛÙee
ceOÙeYeeieer GYee keâj. ogÙees&Oeve ceesneÛes heÇleerkeâ Deens. lesJne Ùee ceesnceÙeer heÇJe=òeerbÛes
efnle FefÛÚCeejs Demes pes pes jepes ÙesLes Deensle lÙee meJeeËvee heenCÙeeÛeer FÛÚe
Deens.
mebÀeÙe GJeeÛe
SJecegòeâes ù<eerkesâMees ieg[ekesâMesve Yeejle~~10~~
mesveÙees®YeÙeesce&OÙes mLeeheefÙelJee jLeesòececed ~~24~~
Yeer<ceõesCeØecegKeleŠ meJex<eeb Ûe ceneref#eleeced~~10~~
GJeeÛe heeLe& heMÙewleevmeceJesleevkegâ¤efveefle~~25~~
mebpeÙe cnCeeuee - efveõepeÙeer Depeg&veeves Demes cnšuÙeeveblej ùoÙeeÛee mJeeceer
YeieJeeve ßeerke=â<Ceeveer oesvner mewvÙeebceOÙes Yeer<ce, õesCe DeeefCe ceneref#eleecebd cnCepes
Mejerj¤heer he=LJeerJej DeefOekeâej ieepeJeCeeNÙee jepeebÛÙee ceOÙes Deeheuee Gòece jLe
GYee keâsuee. DeeefCe les cnCeeues, heeLee& ! ÙesLes peceuesuÙee keâewjJeebvee hene.
ÙesLes Gòece jLe cnCepes meesvÙee ÛeeboerÛee jLe Demee DeLe& veener. Ùee peieeÛÙee
heefjYee<esle Gòecelee ner veÕej MejerjeÛÙee DevegketâuelesJe¤ve efkeâbJee heÇefleketâuelesJe¤ve
"jle Demeles. ner heefjYee<ee DehetCe& Deens. pej DeeceÛÙee DeelcÙeeÛeer heÇke=âleeruee-
mJeYeeJeeuee meeLe Demesue, efpeLes keâmeuesner cnCepes uesMecee$ener ceeueervÙe vemesue
lesÛe Gòece. Gòece jLeeÛee DeLe& Demee OJeefvele neslees.
le$eeheMÙeeflmLeleevheeLe&Š efhele¸veLe efheleeceneved~~10~~
DeeÛeeÙee&vceelegueevYeüele¸vheg$eevheew$eevmejJeerbmleLee~
ÕeMegjevmegùo§ewJe mesveÙees®YeÙeesjefhe~~26~~~10
Ùeeveblej DeÛetkeâ ue#ÙeJesOe meeOeCeeNÙee DeeheuÙee heeefLe&Je Mejerjeuee jLe
yeveJeCeeNÙee heeLee&ves, oesvner he#eebÛÙee mewvÙeeceOÙes Deeheues Jee[Je[erue, Deepes,
iegjâ, ceeces, YeeGâ, heg$e, veelet, efce$e lemesÛe lÙeeÛes meemejs Je efnleefÛeblekeâ Ùee
meJee&bvee heeefnues. cnCepes oesvner mesvesle Depeg&veeuee Deeheuee heefjJeej, DeeheuÙee
ceeceeÛee, meemejÛee heefjJeej efomeuee lemesÛe Deeheues efce$e Je iegjâpeve lÙeeuee
efomeues. ns meJe& efceUtve De"je De#eewefnCeer mewvÙe nesles cnCepes heÇÛeefuele heefjceeCee
heÇceeCes mee[smene Deype Flekesâ mewvÙe Peeues. ceneYeejle heefjceeCee ØeceeCes De"je
De#eewefnCeer cnCepes Deboepes ÛeeUerme ueeKe Flekesâ mewvÙe Peeues ! cnCepes DeepeÛÙee
mebhetCe& efJeÕeeÛÙee mebKÙesFlekeâer ner mebKÙee Peeueer. FlekeäÙee ueeskeâebmee"er keâOeer
lejer DeVemecemÙee efvecee&Ce PeeuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. heCe efJeMes<e cnCepes
SJe{er heÇÛeb[ mebKÙee heâòeâ Depeg&veeÛÙee heefjJeejeÛeer nesleer. SJe{e cees"e keâOeer
keâesCeeÛee heefjJeej Demet Mekeâlees keâe ? ns keâOeerÛe MekeäÙe DemeCeej veener. ns
ùoÙe¤heer osMeeÛes efÛe$eCe nesles.
leevmeceer#Ùe me keâewvlesÙeŠ meJee&vyevOetveJeefmLeleeved~
ke=âheÙee hejÙeeefJe<šes efJe<eeroefVeoceyeÇJeerled~~27~~
pesJne kegâvleerheg$e Depeg&veeves lÙee meeNÙee yeebOeJeebvee mJepeveebvee heeefnues lesJne
keâ¤Cesves DelÙeble JÙeekegâU nesGâve Meeskeâ keâ¤ ueeieuee. keâejCe ne meieUe
DeeheueeÛe heefjJeej Deens. lÙeebvee cee¤ve šekeâCÙeeÛÙee keâuhevesves lees DelÙeble
JÙeeketâU Peeuee Je cnCeeuee,

Depe&gve GJeeÛe -
Â°dJesceb mJepeveb ke=â<Ce ÙegÙeglmegb mecegheefmLeleced~~28~~
meeroefvle cece iee$eeefCe cegKeb Ûe heefjMeg<Ùeefle~~10~~
JesheLeg§e Mejerjs ces jescen<e&§e peeÙeles~~29~~
ns ke=â<Cee, ¢ee Ùegæele ue{CÙeeÛÙee FÛÚsves DeeuesuÙee ceePÙee Deehle mJepeveebvee
Je efce$eebvee heentve ceePÙee MejerjeÛes DeJeÙeJe ieUtve peele Deensle, leesb[euee keâesj[
he[le Deens. Mejerjeuee keâbhe megšuee Deens Je ceePÙee DebieeJej jesceebÛe GYes jenle
Deensle. FlekesâÛe veJns lej -
ieeC[erJeb œebmeles nmleeòJekeäÛewJe heefjo¢eles~~10~~
ve Ûe MekeäveescÙeJemLeelegb YeüceleerJe Ûe ces ceveŠ~~30~~
ceePes ieeC[erJe Oeveg<Ùe ceePÙee neleeletve ieUt ueeieues Deens. MejerjeÛee heâej
oen nesle Deens. SJe{e cenejLeer, hejekeüâceer Depeg&ve ! heCe mJepeveebMeer ue{CÙeeÛÙee
keâuhevesves lees ieefueleiee$e Peeuee. JÙeeketâU PeeuÙeeves lÙeeÛes Mejerj leehet ueeieues,
efJe<eeoeves lees keâehet ueeieuee. lÙeeÛes ceve YeüceuÙeemeejKes nesGâ ueeieues. lees
efJeJnU nesGâve ßeerke=â<Ceeuee cnCeeuee Deelee GYes jenCÙeeÛesner meeceLÙe& ceePÙeele
veener. ceePÙee [esàÙeeheg{s keâeUesKe hemejle Deens. keâener heenCÙeeÛesner meeceLÙe&
ceePÙeele veener.
efveefceòeeefve Ûe heMÙeeefce efJehejerleeefve kesâMeJe~~10~~
ve Ûe ßesÙeesÓvegheMÙeeefce nlJee mJepeveceenJes~~31~~
ns ke=â<Cee ! Ùee ÙegæeÛeer ue#eCes Ûeebieueer efomele veenerle. ceuee lej meieUer
efJehejerleÛe efÛevns efomele Deensle. Ùee Ùegæele mJepeveebvee cee¤ve keâesCelesner keâuÙeeCe
nesCeej veener nsner ceuee mhe<š efomele Deens. Dejs, kegâUeÛee veeMe keâ¤ve keâesCeeÛes
keâOeer keâuÙeeCe nesles keâe ?
ve keâe*d#es efJepeÙeb ke=â<Ce ve Ûe jepÙeb megKeeefve Ûe~~10~~
eEkeâ vees jepÙesve ieesefJevo eEkeâ YeesiewpeeaefJelesve Jee~~32~~
mebhetCe& heefjJeej jCeebieCeeJej GYee Deens. lÙeeuee cee¤ve efJepeÙe efceUJeCes

Je efJepeÙe efceUJeuesuÙee jepÙeeÛes megKe YeesieCes ner iees<š Depeg&veeuee jâÛesvee.
Demes ueebefÚle megKe lÙeeuee vekeâes nesles Je cnCetve lees ßeerke=â<Ceeuee cnCeeuee - ns
ke=â<Cee, ceuee Demee efJepeÙe vekeâes Deens. lemesÛe Demes jkeäleueebefÚle jepÙe, Yeesie
efkeâbJee Demes ns peerJevener ceuee vekeâes Deens. Demeues jepÙe Je megKe heÇehle keâjCÙeele
keâeÙe DeLe& Deens ? ÙeeÛes keâejCe mhe<š keâjleevee Depeg&ve cnCelees -
Ùes<eeceLex keâe*def#eleb vees jepÙeb YeesieeŠ megKeeefve Ûe~~10~~
le FcesÓJeefmLelee Ùegæs ØeeCeebmlÙeòeäJee Oeveeefve Ûe~~33~~
pÙeebÛÙeemee"er Deecner jepÙe, GheYeesie Je megKes ÙeebÛeer FÛÚe keâjeJeÙeeÛeer
lesÛe ns Deehle-mJekeâerÙe DeeheuÙee peerefJeleeÛeer DeeMee mees[tve Ùegæemee"er efmeæ
nesGâve Ùee jCeebieCeeJej GYes jeefn}s Deensle. Deecneuee jepÙe nJes nesles, megKe,
GheYeesie, mebheòeerner Deecneuee nJeer nesleer; heCe les meJe& DeeceÛÙee Deehle, mJepeve
Je efce$eebmen nJes nesles. lÙeebÛÙeemen les YeesieCÙeeÛeer FÛÚe nesleer. hejbleg les meJe&
DeeheuÙee peerefJeleeÛeer DeeMee mees[tve ÙesLes Deeues Deensle. lesJne Deelee ceuee Demes
jepÙe, GheYeesie, megKe, mebheòeer keâenerner vekeâes Deens. ns meJe& lÙeebÛÙeemee"er Je
lÙeebÛÙeecegUs efheÇÙe Deens. lesÛe pej jenCeej vemeleerue lej megKeYeesieeÛes Je jepÙeeÛes
heÇÙeespeve keâeÙe ? Deecneuee les vekeâes Deens. peesheÙe&ble Deehle, mJepeve Je efce$e
Demeleele leesheÙe&ble ceveg<ÙeeÛÙee FÛÚe-Jeemevee leerJeÇ Demeleele. Deeheues JewYeJe
lÙeebvee oeKeJeCÙeeÛeer, lÙeebÛÙeehes#ee JejÛe{ nesCÙeeÛeer, lÙeebÛÙeekeâ[tve JeenJee
efceUJeCÙeeÛeer FÛÚe Demeles. lÙeecegUs lÙeebÛÙeeefMeJeeÙe JewYeJeeÛee GheYeesie IesCes
ns ceeveJeer ceveeuee hešle veener. Denes, Peeshe[erle jenCeeje iejerye ceveg<Ùener DeeheuÙee
mJepeveebvee cee¤ve efJeÕeeÛes meeceüÇepÙe mJeerkeâejCeej veener. Depeg&ve ÙesLes nsÛe meebiele
Deens keâer, Deecneuee GheYeesie efheÇÙe Deensle, efJepeÙe nJee Deens hejbleg pÙeebÛÙeemee"er
ns meJe& nJes Deens lesÛe pej efpeJeble jenCeej vemeleerue lej lÙee megKeJewYeJeeÛes keâeÙe
heÇÙeespeve ? keâejCe Ùee Ùegæele pÙeebvee ceejeJeÙeeÛes Deens les ueeskeâ keâesCe Deensle les
hene.
DeeÛeeÙee&Š efhelejŠ heg$eemleLewJe Ûe efheleeceneŠ~~10~~
ceelegueeŠ ÕeMegjeŠ heew$eeŠ MÙeeueeŠ mecyeefvOevemleLee~~34~~
¢ee Ùegæele iegjâ, Je[erue, heg$e, Deepes, ceecee, meemejs, veelet, cesngCes Demes
Deveskeâ veeleueie ÙesLes GheefmLele Deensle.
SleeVe nvlegefceÛÚeefce IveleesÓefhe ceOegmetove~~10~~
Deefhe $ewueeskeäÙejepÙemÙe nsleesŠ efkebâ veg cenerke=âles~~35~~
ns ceOegmetovee, ceuee pejer keâesCeer $ewueeskeäÙeeÛes jepÙe osGâ keâsues lejer ceuee
"ej ceejCÙeeÛeer FÛÚe keâjCeeNÙee Ùee ueeskeâebvee ceer cee¤ FefÛÚle veener; ceie Ùee
he=LJeerÛeer keâeÙe keâLee ?
jCeebieCeeJej GYÙee DemeCeeNÙee De"je De#eewefnCeer mewvÙeele Depeg&veeuee Deeheues
meJe& mJekeâerÙeÛe efomeues. JeemleefJekeâ Depeg&ve cnCepes keâ¤Cee ! keâ¤Cesves
DeesLebyeuesuÙee heÇlÙeskeâ Yeòeâeheg{s GheemevesÛÙee heÇejbYeer nerÛe mecemÙee GYeer Demeles.
lÙeebvee Jeešles keâer, Yepeve-hetpeve, Gheemevee, DeejeOevee keâ¤ve hejcesÕejeÛeer
heÇehleer keâ¤ve IÙeeJeer. hejbleg SKeeÅee DevegYeJeer meodiegjâÛÙee menJeemeele efkeâbJee
lÙeeÛÙee ceeie&oMe&veeKeeueer Gheemevee keâjCeeNÙee Yeòeâeuee pesJne #es$e Je #es$e%e
ÙeebÛÙeeleerue mebIe<ee&Ûes mJejâhe mecepeles Je ceie DeeheuÙeeuee Kejs keâesCeeMeer
ue{eJeÙeeÛes Deens ns mecepeles lesJne lees nleeMe neslees. lÙeeuee Demes Jeešle Demeles
keâer efhelÙeekeâ[erue heefjJeej, meemegjJee[erÛee heefjJeej, ceeceekeâ[erue heefjJeej, Flej
meùo, efce$e Je iegjâpeve ÙeebÛÙeemen jneJes, meJeeËveer megKeer DemeeJes, lÙeebÛeer veerš
JÙeJemLee "sJeeJeer Je les keâjle DemeleeveeÛe hejcesÕejeÛeer Gheemevee keâ¤ve lÙeeÛeerner
heÇehleer keâ¤ve IÙeeJeer. hejbleg pesJne lÙeeuee mecepeles keâer, hejcesÕejeÛeer DeejeOevee
keâjCÙeemee"er heÇLece meJe& DeehleebveebÛe mees[eJes ueeieles, heÇLece lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer
DemeCeeNÙee heÇsceeÛeeÛe lÙeeie keâjeJee ueeielees lesJne lees JÙeeketâU neslees.
hetpÙe cenejepeßeer cnCeeÙeÛes - `meeOet nesCes Je ce=lÙet heeJeCes Ùee oesvner
iees<šer SkeâÛe Deensle. lÙeeÛÙeemee"er peieele keâesCeerner efpeJeble vemeles Je keâesCeer
efpeJeble Demeues lej lees ceesn, Deemeòeâer Demeles. Ùee ceesneJej Je DeemeòeâerJej
efJepeÙe efceUJeCes neÛe meeOetÛee Keje efJepeÙe Demelees. Ùee ceesneÛee, DeemeòeâerÛee
heÇmeej cnCepes lej DeeÙeg<Ùe Demeles. DevÙeLee DeeÙeg<Ùeele DeeceÛes keâeÙe Deens ?
`leguemeeroeme keân efÛeod efJeueeme peie, yetPele yetPele yetPew’ ceveeÛee heÇmeej cnCepesÛe
ns peiele Deens. ÙeesiesÕej ke=â<Ceevesner ceveeÛÙee heÇmeejeueeÛe `peiele’ cnbšues. pees
Ùee ceveeÛÙee heÇmeejeuee jesKelees, lÙeeÛÙeeJej efJepeÙe efceUJelees, lees ÛejeÛej peieeJej
efJepeÙe efceUJelees. FnwJe lewefpe&leŠ meiees& Ùes<eeb meecÙes efmLeleb ceveŠ (ieerlee 5/19).
kesâJeU Depeg&ve JÙeeketâU Peeuee Demes veJns. Devegjeie-heÇsce meJee&&bÛÙee ùoÙeele
Demeles. pÙeeÛÙee ùoÙeele ns hesÇce Deens, keâjâCee Deens les meJe&Ûe Demes JÙeeketâU
nesleele. heÇLece lÙeebvee Jeešles keâer, Yepeve-hetpeveeheemetve keâener heâeÙeoe nesF&ue Je
lÙeecegUs meJe&peCe megKeer nesleerue, lÙeebÛÙeeyejesyej megKeeÛee GheYeesie IesGâ. hejbleg
les pej efpeJebleÛe jenCeej vemeleerue lej megKe efceUJetve keâeÙe GheÙeesie ? Depeg&veeÛeer
o=<šer jepÙemegKeeheÙe&bleÛe meerefcele nesleer. $ewueeskeäÙeeÛÙee meeceüÇepÙe heÇehleerueener lees
megKeeÛeer hejekeâe<"e mecepele neslee. lÙeeÛÙeener heueerkeâ[s keâener melÙe Deens ner
iees<š DeÅeehe Depeg&veeuee mecepeuesueer veener.
efvenlÙe Oeele&je°êVeŠ keâe ØeerefleŠ mÙeeppeveeo&ve~~10~~
heehecesJeeßeÙesomceeved nlJewleeveeleleeefÙeveŠ ~~36~~
ns peveeo&vee, Oe=leje<šêÛÙee cegueebvee cee¤ve Deecneuee keâe Deevebo nesCeej
Deens ? Oe=leje<š^ cnCepes Oe=<šlesÛes je<š^. lÙeeÛÙeeheemetve efvecee&Ce nesCeeNÙee ceesn¤heer
ogÙees&Oeveeoerbvee cee¤ve Deecneuee keâeÙe meceeOeeve efceUCeej Deens ? peveeo&vee, Ùee
DeeleleeÙeer ueeskeâebvee cee¤ve Deecneuee Gueš heeheÛe ueeiesue; pees ÙeeflkeâbefÛele
ueeYeemee"er DeveerleerÛÙee ceeiee&Ûee DeJeuebye keâjlees, lÙeeuee DeeleleeÙeer cnbšues
peeles. hejbleg pees DeelcÙeeÛÙee ceeiee&le De[LeUe yevelees lees cene DeeleleeÙeer Demelees.
keâece, keüâesOe, ueesYe, ceesn ns cees#eeÛÙee ceeiee&leerue De[LeUs Deensle.
lemceeVeene& leÙeb nvlegb Oeele&je°êvmJeyeevOeJeeved~~10~~
mJepeveb efn keâLeb nlJee megefKeveŠ mÙeece ceeOeJe~~37~~
cnCetve ns ceeOeJee, Oe=leje<šêÛÙee Ùee heg$eebvee Deecner ceejCes ÙeesiÙe veener.
Dejs, ns mJe-yeebOeJe keâmes ? les lej Me$et nesles vee ? JeemleefJekeâ veeleer ner De%eeveeletve
GlheVe nesle Demeleele. ne ceecee Deens, ne keâekeâe Deens, ner meemegjJee[er Deens, ns
DeeceÛes mJepeve Deensle - Deehle Deensle ns meJe& mebyebOe De%eeveeletve GlheVe nesle
Demeleele. Denes, DeeceÛes ns MejerjÛe pej veÕej Deens lej ner veeleer keâg"vt e efškeâCeej ?
peesheÙe&ble ceesn Demelees leesheÙe&ble Deecneuee heefjJeej Demelees, DeeceÛes megùo Demeleele,
DeeceÛeer Skeâ ogefveÙee Demeles. hejbleg pesLes ceesn Demele veener, lesLes ns keâesCelesner
mebyebOe-ner veeleer GheefmLele nesleÛe veenerle. ÙesLes ceesnecegUs Depeg&veeuee lÙeeÛes Me$etner
megùo Jeešt ueeieues Je cnCetve lees ßeerke=â<Ceeuee cnCele Deens keâer, Ùee Deehleebvee
cee¤ve Deecner keâmes megKeer nesCeej ? pej ns De%eeve DeeefCe ceesn ve<š Peeuee lej
kegâšgcyeeÛes DeefmlelJeÛe jenCeej veener. DeLee&le, ns De%eeveÛe %eeveeÛes heÇsjkeâ yevele
Demeles. Yele=&njer, leguemeeroeme FlÙeeoer Deveskeâ cenevegYeJeebvee JewjeiÙeeÛeer heÇsjCee
lÙeebÛÙee helveerheemetve efceUeueer Deens, lej keâesCeer meeJe$e DeeF&ÛÙee JeeieCÙeecegUs
efKeVe nesGâve JewjeiÙeeÛee ceeie& helkeâjuee Deens Demes DeeheuÙeeuee efometve Ùesles.
ÙeÅehÙesles ve heMÙeefvle ueesYeeshenleÛeslemeŠ~~10~~
kegâue#eÙeke=âleb oes<eb efce$eõesns Ûe heelekeâced~~38~~
ns peveeo&vee, ueesYeecegUs pÙeebÛes efÛeòe Yeü<š Peeues Deens DeMee Ùee ueeskeâebvee
kegâueveeMe keâsuÙeeves ueeieCeejs heehe efomele veener. les peeCetve IesCÙeeÛeer lÙeebÛÙeele
kegâJele veener hejbleg
keâLeb ve %esÙecemceeefYeŠ heeheeomceeefVeJee|lelegced~~10~~
kegâue#eÙeke=âleb oes<eb ØeheMÙeefÆpe&veeo&ve~~39~~
ns peveeo&vee, efce$eoesn keâjCes efkebâJee kegâueveeMe keâjCes ns ceneheehe Deens ns
Deecneuee mecepele Demeleevee Ùee efJeÛeejeheemetve Deecneuee hejeJe=òe JneÙeuee
vekeâes keâe ? ßeerke=â<Cee, ceer ns heehe keâjle Deens Demes veener; lej DeeheCener Ûegkeâle
Deenele. ÙesLes Depeg&veeves YeieJeeve ßeerke=â<CeeJejner oes<eejeshe keâsues Deens. ÙesLes lees
mJeleŠuee ßeerke=â<CeeÛÙee yejesyejerÛee mecepele Deens. heÇlÙeskeâ veJeerve meeOekeâ pesJne
meodiegjâuee MejCe peelees lesJne lees mJeleŠuee meodiegjâÛÙee yejesyejerÛee mecepelees.
%eeveeceOÙes DeeheCe DeeheuÙee ieg¤ÛÙee meceeve Deenesle Demes lÙeeuee Jeešles. cnCetve
ÙesLes Depeg&ve cnCelees keâer, lÙee ueeskeâebvee pejer ner iees<š mecepeueer veener lejer legcner-
Deecner lej ner iees<š peeCele Deenesle. lesJne efce$eõesn Je kegâueveeMe keâsuÙeeves
ueeieCeeNÙee oes<eebyeeyele Deecneuee efJeÛeej keâjeÙeuee nJee. Ùee kegâueveeMeeves keâeÙe
Ie[les ?
kegâue#eÙes ØeCeMÙeefvle kegâueOecee&Š meveeleveeŠ~~10~~
Oecex ve°s kegâueb ke=âlmveceOeceexÓefYeYeJelÙegle~~40~~
keâgueeÛee #eÙe Peeuee keâer, hejbhejeiele kegâueOece& ve° nesleele. ÙesLes Depeg&ve
hejbhejeiele keâgueOece& Je keâgueeÛeej ÙeebveeÛe meveeleve Oece& mecepele neslee. pesJne
Oece& ve<š neslees lesJne mebhetCe& kegâueeJej DeOecee&&Ûee heie[e yemelees. mebhetCe& ketâU
heeheeKeeueer efÛej[ues peeles.
DeOecee&efYeYeJeelke=â<Ce Øeog<Ùeefvle kegâueefŒeÙeŠ~~10~~
Œeer<eg og°emeg Jee<CexÙe peeÙeles JeCe&me¿jŠ~~41~~
ns ke=â<Cee, pesJne DeOecee&Ûes heÇeyeuÙe nesles, heehe Jee{les lesJne kegâueeleerue
efm$eÙee efyeIe[leele DeeefCe kegâueefm$eÙee efyeIe[uÙee keâer JeCe&JÙeJemLesÛee veeMe neslees.
lÙeebÛÙee DeOeŠheleveeves JeCe&mebkeâj neslees. vekeâes Demeuesueer mebleleer, heÇpee GlheVe
nesles. Depeg&veeuee Demes Jeešle nesles keâer, kegâueefm$eÙeebÛÙee DeOeŠheleveeves JeCe&mebkeâj
neslees. hejbleg Depeg&veeÛÙee Ùee efJeÛeejeÛes Keb[ve keâ¤ve ßeerke=â<Ceeves lÙeeuee heg{s
meebefieleues keâer, ceer efkeâbJee mJemJe¤heele efmLele DemeCeeNÙee cenehegjâ<eebveer
DeejeOeveekeüâceele Yeüce GlheVe kesâuee keâer JeCe&mebkeâj efvecee&Ce neslees. lesJne JeCe&mebkeâjeves
keâesCeles oes<e Ie[leele les meebieleevee Depeg&ve cnCelees -
me¿jes vejkeâeÙewJe kegâueIveeveeb kegâuemÙe Ûe~~10~~
heleefvle efhelejes ¢es<eeb ueghleefheC[esokeâef›eâÙeeŠ~~42~~
JeCe&mebkeâj ne kegâue#eÙe keâjCeeNÙeebvee Je kegâUeueener vejkeâele veslees. keâejCe
ßeeæ-lehe&Ceeoer efkeüâÙee ueghle PeeuÙeeves lÙeebÛes efhelej DeOeesieleeruee peeleele. Ùee
JeCe&mebkeâjecegUs Jele&ceeve efhe{erÛes DeOeŠheleve nesles, lÙeebÛes hetJe&pener DeOeesieleeruee
peeleele Je YeeJeer efhe{erÛesner DemesÛe DeOeŠheleve nesle Demeles. FlekesâÛe veener lej -
oes<ewjslewŠ kegâueIveeveeb JeCe&me¿jkeâejkewâŠ~~10~~
GlmeeÅevles peeefleOecee&Š kegâueOecee&§e MeeÕeleeŠ~~43~~
keâgU#eÙe keâjCeeNÙeebÛÙee ¢ee JeCe&mebkeâjkeâejkeâ oes<eebveer peeleerOece& Je MeeÕele-
hejbhejeiele kegâueOece& GOJemle nesleele. Depeg&veeuee Demes Jeešle nesles keâer, kegâueOece&
ne meveeleve Deens. kegâueOece& MeeÕele Deens. hejbleg ßeerke=â<Ceeves lÙeeÛÙee Ùee efJeÛeejebÛes
Keb[ve keâ¤ve lÙeeuee meebefieleues keâer, Deelcee neÛe meveeleve-MeeÕele Oece& Deens.
JeemleefJekeâ Ùee meveeleve Oecee&Ûes %eeve nesCÙeehetJeer& ceveg<Ùe Oecee&ÛÙee veeJeeJej
SKeeÅee jâ{eruee Oece& mecepelees. Depeg&veeuee ÙeecegUsÛe kegâueOece&Ûe ne meveeleve

Oece& Jeešuee. hejbleg kegâueOece& cnCepes ßeerke=â<CeeÛÙeeceles Skeâ ¤{er Deens.
GlmeVekegâueOecee&Ceeb ceveg<ÙeeCeeb peveeo&ve~~10~~
vejkesâÓefveÙeleb Jeemees YeJeleerlÙevegMegßegce~~44~~
ns peveeo&vee, pÙee ueeskeâebÛes kegâueOece& ve<š Peeues Deensle lÙeebvee vejkeâJeeme
heÇehle neslees Demes Sskeâues Deens. lÙeebÛee kesâJeU kegâueOece&Ûe ve<š nesle veener lej
MeeÕele-meveeleve Oece& ve<š nesle Demelees. pesJne Oece&Ûe ve<š neslees lesJne Oece& ve<š
keâjCeeNÙee ueeskeâebvee Deveble keâeueeheÙe&ble vejkeâJeeme YeesieeJee ueeielees Demes Sskeâues
Deens. DeLee&le heeefnues veener, kesâJeU Sskeâues Deens.
Denes yele cenlheeheb keâlegË JÙeJeefmelee JeÙeced~~10~~
ÙeõepÙemegKeueesYesve nvlegb mJepevecegÅeleeŠ~~45~~
Denes, Deecner yegefæceeve Demetvener kesâJe{s cenlheehe keâjCÙeeme GÅegòeâ Peeuees
Deenesle ! jepÙeeÛÙee Je megKeeÛÙee ueesYeeves Deecner mJepeveebvee ceejCÙeeme efmeæ
Peeuees Deenesle.
ÙesLes Depeg&ve mJeleŠuee yegefæceeve, %eeveer mecepele Deens. heÇLece heÇlÙeskeâ meeOekeâ
mJeleŠuee Demes %eeveerÛe mecepele Demelees. cenelcee yegæ cnCeleele, `pesJne ceveg<ÙeeÛes
%eeve DeOegjs-DeOe&Ješ Demeles; lesJne lees mJeleŠuee ceneve %eeveer mecepele Demelees.
hejbleg pesJne lees Kejs %eeve heÇehle keâ¤ ueeielees lesJne lees mJeleŠuee cenecetKe& mecepet
ueeielees'. ÙeeheÇceeCes ÙesLes Depeg&ve mJeleŠuee %eeveer mecepele Deens. cnCetve lees heÇlÙe#e
YeieJeeve ßeerke=â<Ceeuee mecepeeJele Deens keâer, Deecner pes heehe keâjeJeÙeeme efveIeeuees
Deens lÙeeves keâesCelesner keâuÙeeCe meeOeCeej veener. Deecner jepÙeeÛÙee Je megKeeÛÙee
ueesYeeves kegâueveeMe keâjeJeÙeeme leÙeej Peeuees Deenesle. Deecner KejesKej heâej cees"er
Ûetkeâ keâjerle Deenesle. DeeefCe ns ßeerke=â<Cee, letner DeeceÛÙeeyejesyej cees"er Ûetkeâ keâjerle
Deensme. hejce%eeveer Je heefjhetCe& DemeCeeNÙee YeieJeeve ßeerke=â<Ceeuee Demes cnCetve
Depeg&veeves ÛeebieueeÛe Oekeäkeâe efouee Je MesJešer lees Deeheuee efveCe&Ùe oslees.
Ùeefo ceeceØeleerkeâejceMeŒeb MeŒeheeCeÙeŠ~~10~~
Oeele&je°ê jCes nvÙegmlevces #escelejb YeJesled~~46~~
Oe=leje<šêÛÙee heg$eebMeer ue{CÙeehes#ee lÙeebveer Mem$eefJejefnle Je heÇeflekeâej ve

keâjCeeNÙee ceuee ÙegæYetceerJej "ej ceejues lejer les ceePÙeemee"er DeefOekeâ keâuÙeebCekeâejkeâ
"jsue. efveoeve Fefleneme cnCesue keâer, Depeg&ve KejesKej mecepegleoej neslee cnCetve
lÙeeves Deeheues heÇeCe osGâve SJe{er cees"er heÇeCeneveer keâjCeejs YeÙebkeâj Ùegæ šeUues.
YeesàÙeeYeeàÙee Je efve<heehe cegueebÛes heÇeCe JeeÛeJeCÙeemee"er Je kegâU ve<š nesGâ veÙes
cnCetve ueeskeâ DeeheuÙee heÇeCeebÛeer Deengleer osle Demeleele. FLes ceesneÛes heÇeyeuÙe
Jee{uÙeecegUs, Deelce%eeve Peeues vemeuÙeecegUs, De%eeveecegUs Depeg&ve Demes cnCele
Deens. pesJne ceesn heÇyeU neslees lesJne DemesÛe Ie[le Demeles. ceveg<Ùe Deieoer hejosMeele
peeGâve JewYeJeMeeueer heÇemeeoele jenle Demeuee lejer keâener efoJemeebveblej lÙeeuee
Deeheueer Peeshe[er Dee"Jeles. Depeg&veeÛes FLes DemesÛe PeeuÙeeves lees cnCele Deens keâer,
Oe=leje<šêÛÙee Mem$eOeejer heg$eebveer Mem$eebÛee lÙeeie kesâuesuÙee Je heÇeflekeâej ve keâjCeeNÙee
ceuee jCeYetceerJej "ej kesâues keâjer les keâuÙeeCekeâejkeâÛe "jsue. keâejCe efveoeve les
lejer megKeer nesleerue.
mebpeÙe GJeeÛe -
SJecegòeäJeepeg&veŠ meÈŸes jLeeshemLe GheeefJeMeled~~10~~
efJeme=pÙe meMejb Ûeeheb MeeskeâmebefJeie>ceevemeŠ~~47~~
mebpeÙe Oe=leje<šêuee cnCeeuee keâer, ogŠKeeves Deefle JÙeekegâU PeeuesuÙee Depeg&veeves
Demes cnCetve Deeheues Oeveg<Ùe Je yeeCe yeepetuee "sJetve efoues Je jLeeÛÙee ceeieerue
Yeeieele Keeueer peeGâve yemeuee. ÙeeÛeeÛe DeLe& #es$e-#es$e%e ÙeebÛÙee mebIe<ee&le Yeeie
ve Ieslee lees lÙee mebIe<ee&letve yeepetuee Peeuee.
efve<keâ<e&—
YeieJeodieerlee cnCepes #es$e Je #es$e%e ÙeebÛÙee mebIe<ee&Ûes efve¤heCe Deens. ieerlee
cnCepes F&Õejer SsÕeÙee&ves mebheVe DeMee YeieJelemJe¤heeÛes mebieerle Deens. ns mebieerle
pesLes nesles les Ùegæ-#es$e Deens `Mejerj'! Ùee Mejerjele oesve heÇJe=òeer Jemele Demeleele -
Skeâ Òece&#es$e’ Je ogmejs `kegâjâ#es$e]’ ÙesLes lÙee oesvner #es$eebleerue mesveebÛes mJe¤he Je
lÙeebÛÙee meeceLÙee&Ûee DeeOeej keâeÙe Deens ns meebefieleues. MebKeOJeveeRveer lÙeebÛÙee
hejekeüâceeÛee heefjÛeÙe keâ¤ve efouee. lÙeeveblej pÙee mesveebyejesyej Ùegæ keâjeJeÙeeÛes
Deens, efleÛes efvejer#eCe Peeues. leer mesvee De"je De#eewefnCeer(cnCepes peJeU mee[smene
Deype) Flekeâer efJeMeeue nesleer Demes cnbšues Deens, hejbleg leer Deveble-DeceÙee&o Deens.
heÇke=âleerÛes oesve o=ef<škeâesve Deensle - Skeâ F<šesvcegKeer heÇJe=òeer - òwJeer mebheoe', Je
ogmejer yeefn&cegKeer heÇJe=òeer - `Deemegjer mebheoe’. oesvner heÇke=âleerÛeerÛe mJe¤hes Deensle.
heâòeâ Skeâ keâuÙeeCekeâejkeâ ceeiee&ves heÇÙeeCe keâjle Demeles, hejceOece& hejceelcÙeekeâ[s
IesGâve peele Demeles; lej ogmejer heÇke=âleeruee efoueemee osle Demeles. ØeLece owJeer mebheoe
heÇehle keâ¤ve Deemegjer mebheosÛee veeMe kesâuee peelees DeeefCe ceie MeeÕele meveeleve
hejyeÇÿeeÛee mee#eelkeâej neslees. ceie owJeer mebheosÛeer DeeJeMÙekeâleener keâceer nesle peeles
DeeefCe ceie ÙegæeÛee efvekeâeue - heefjCeecener mecepeuee peelees.
Depeg&ve pesJne mewvÙeeÛes efvejer#eCe keâjlees lesJne pÙeebvee ceejeJeÙeeÛes Deens lees
meieUe Deeheuee heefjJeej Deens, Deehle, efce$e, mJepeve Deensle Demes lÙeeuee efomeles.
pesJe{e Deeheuee mebyebOe lesJe{sÛe Deeheues peie Demes heÇlÙeskeâeuee Jeešle Demeles. FLes
Depeg&veeueener lemesÛe Jeešues Deens. oÙeeMeeruelesÛÙee heefnuÙee šhhÙeele heeefjJeeefjkeâ
ceesn De[mej¤he yeeOekeâ "jle Demelees, hejbleg pesJne meeOekeâeuee mecepeles keâer, Ùee
ceOegj mebyeOeevesÛe YeÙebkeâj efJeÛÚso nesCeej Deens, DeeheCe lÙeebvee pemes mecepelees
lemes les mebyebOe ceOegj veenerle lesJne meeOekeâ IeeyejeIegyeje neslees. lÙeeuee heÇLece
mJepeveemeòeâeruee ceejCes DeÙeesiÙe, Deefve<š Jeešles Je cnCetve lees heÇÛeefuele ¤{erceOÙesÛe
DeeheuÙee mebj#eCeeÛee GheeÙe MeesOet ueeielees. FLes Depeg&veeves DemesÛe keâsues Deens.
ÙesLes lees cnCelees - ``kegâueOece& neÛe meveeleve-MeeÕele Oece& Deens. Ùee ÙegæecegUs ne
meveeleve Oece& ve<š nesF&ue, kegâUeleerue efm$eÙeebÛes DeOeŠheleve nesF&ue, lÙeeletve JeCe&mebkeâj
nesF&ue Je lÙeecegUs mebhetCe& kegâUele Je kegâue#eÙeer ueeskeâebvee DeveblekeâeueheÙeËle vejkeâJeeme
YeesieeJee ueeiesue.'' cnCetve DeeheuÙee meveeleve Oecee&Ûes j#eCe keâjCÙeemee"er ÙesLes
Depeg&ve JÙeeketâU Peeuee Deens. lees ßeerke=â<Ceeuee efJeÛeejlees keâer, Deecner ueeskeâ
yegefæceeve Je efJeJeskeâer Demeleevee Deecner ns ceneheehe keâe keâjeJes ? DeLee&le, lÙeeÛÙee
celes ßeerke=â<Cener ns heehe keâjeÙeuee efmeæ Peeues Deensle. lesJne vejkeâJeemeekeâ[s
vesCeeNÙee heeheebletve mJeleŠÛee yeÛeeJe keâjCÙeemee"er lees cnCelees, `ceer ns Ùegæ keâ¤
MekeâCeej veener.’ Demes cnCetve lees jLeeÛÙee ceeieerue yeepetme Keeueer yemeuee. cnCepesÛe
#es$e-#es$e%e ÙeebÛÙeeleerue mebIe<ee&ceOetve lÙeeves ceeIeej Iesleueer.
šerkeâekeâejebveer Ùee DeOÙeeÙeeuee `Depeg&ve efJe<eeo Ùeesie' Demes cnšues Deens.
Depeg&ve oÙeeMeeruelesÛes heÇleerkeâ Deens. meveeleve Oecee&mee"er efJekeâue nesCeejs oÙeeMeerue
ueeskeâÛe efJe<eeo-ÙeesieeÛes efveefceòe yevele Demeleele. DemeeÛe efJe<eeo cevetueener Peeuee

neslee. `ùoÙe yengle ogŠKe ueeie, pevece ieÙeG nefj Yeieefle efyeveg je. 1/
142 ceveele mebMeÙe, efkeâvleg efvecee&Ce PeeuÙeevesÛe ceveg<Ùe ogŠKeer yevele Demelees.
Depeg&veeÛÙee ceveele Demee mebosn efvecee&Ce Peeuee keâer, Ùee ÙegæecegUs kegâue#eÙe nesF&ue
Je lÙeecegUs JeCe&mebkeâj efvecee&Ce nesF&ue Je JeCe&mebkeâjecegUs DeeceÛÙee meJe& kegâueeuee
DevevlekeâeUeheÙe&ble vejkeâJeeme YeesieeJee ueeiesue. kegâueOecee&ueeÛe lÙeeves meveeleve
Oece& mecepeuÙeeves lees ve<š nesCÙeeÛes ogŠKe lÙeeuee Peeues Je lÙee ogŠKeeves lees
efJeJnU Peeuee Je cnCetve Ùee DeOÙeeÙeeuee `mebMeÙe efJe<eeo Ùeesie' Demes Kejs cnCeeÙeuee
nJes lesJne -
Ô lelmeefoefle ßeerceodYeieJeodieerleemetheefve<elmeg yeÇÿeefJeÅeeÙeeb ÙeesieMeeŒes
ßeerke=â<Ceepeg&vemecJeeos ‘mebMeÙeefJe<eeoÙeesiees’ veece ØeLeceesÓOÙeeÙeŠ~~1~~
Ùee heÇkeâejs ßeerceodYeieJeodieerlee¤heer Gheefve<eos lemesÛe yeÇÿeefJeÅee Je
ÙeesieMeem$eefJe<eÙekeâ ßeerke=â<Ce DeeefCe Depeg&ve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue `mebMeÙe efJe<eeo
Ùeesie' veeJeeÛee heÇLece DeOÙeeÙe meceehle Peeuee ~~ 1 ~
Fefle ßeerceled hejcenbmehejceevevomÙe efMe<ÙemJeeceerDeÌ[ieÌ[evevoke=âles
ßeerceodYeieJeodieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe&ieerlee’ Yee<Ùes ‘mebMeÙeefJe<eeoÙeesiees’ veece
ØeLeceesÓOÙeeÙeŠ~~1~~
Ùee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme ßeerhejceevebopeerbÛes efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evebvoke=âle
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe `ÙeLeeLe& ieerles' leerue `mebMeÙe-efJe<eeo Ùeesie' veeJeeÛee
heÇLece DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
~~nefjŠ Ô lelmeled~~
Ô
~~ DeLe efÉleerÙeesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe ogmeje
ieerlesleerue heefnuee DeOÙeeÙe cnCepes ieerlesÛes peCet heÇJesMeÉej Deens. efpeLes
heÇejbYeer meeOekeâeuee pÙee Mebkeâe-kegâMebkeâe efvecee&Ce nesleele, lÙeeÛeer peer ieesbOeUuesueer
efmLeleer efvecee&Ce nesles lÙee yewÛesve keâjCeeNÙee DevegYeJeebÛes ÙesLes efÛe$eCe Deens.
jCeYetceerJej meJe& keâewjJe-heeb[Je ue{Ceejs nesles. hejbleg heâkeäle Depe&gveeÛÙee ceveeleÛe
efJele&keâ GYee jeefnuee. keâejCe Depe&gve cnCepes oÙeeMeeruelesÛes heÇleerkeâ Deens. DeeJe[lÙee
iees<šeRÛeer Deemeòeâer efkeâbJee ØesceÛe #es$e Je #es$e%e ÙeebÛÙeeleerue mebIe<ee&uee Øesjerle
keâjerle Demeles. Devegjeie efkebâJee oÙeeMeeruelee ner lÙeeÛeer heefnueer heeÙejer Demeles.
hetpÙe cenejepepeer cnCele - ‘‘Deeßeceele jenCeeNÙee meodie=nmLeeuee pesJne iueeveer
ÙeeÙeuee meg®Jeele nesles pesJne Deßegheele neslees, pesJne lÙeeÛee keâb" oeštve Ùeslees lesJne
mecepeeJes keâer Deelee F&ÕejeÛÙee Yepeve-hetpeveeuee Kejer meg®Jeele Peeueer Deens.
lesJne leelheÙe& Demes keâer oÙeeMeeruelesceOÙesÛe meJe& keâener meceeefJe<š Demeles. lÙeeleÛe
Oece&, efveÙece, melmebie Je YeeJe meJe& keâener efJeÅeceeve Demeles.
oÙeeMeeruelesÛÙee heefnuÙee šhhÙeele keâewšgbefyekeâ heÇsce ns De[mej¤he "jle Demeles.
meg¤Jeeleeruee meJee&bvee Demes Jeešle Demeles keâer, DeeheCe hejce ßes<" melÙeeÛeer Øeehleer
keâ¤ve IÙeeJeer. hejbleg ns heefjhetCe& melÙe heÇehle keâjCÙeemee"er keâewšgbefyekeâ mebyebOeeÛee-
heÇsceeÛee lÙeeie keâjeJee ueeiesue ns pesJne ceveg<Ùeeuee mecepeles lesJne lees nleeMe neslees.
Je ceie lees DeeOeerheemetve keâener Oece&-keâce& cnCetve keâjle neslee lÙeele meblees<e
ceevelees. DeeefCe ceie DeeheuÙee efJeÛeejeÛÙee heg<šermee"er lees heÇÛeefuele ¤{erbÛee
hegjeJee meeoj keâjlees - pemes Depe&gveeves cnšues keâer `keâgueOece& meveeleve ’ Deens.
ÙegæecegUs Ùee meveeleve Oecee&Ûee ueeshe nesF&ue, kegâue#eÙe nesF&ue, mJewwjeÛeej Jee{sue.
DeLee&le ns Depe&gveeÛes Kejs efJeÛeej nesles Demes cnCelee ÙesCeej veener. lej meodieg¤ÛÙee
meeefVeOÙeele ÙesCÙeehetJeer& DeJeuebefyeuesueer leer Skeâ kegâjerle nesleer. lees Skeâ Keesše
DeeÛeej neslee.
DeMee Ùee iewj DeeÛeejeÛÙee peeàÙeele heâmeuÙeecegUsÛe ceveg<Ùe veeveeefJeOe
Oece&, Deveskeâ mebheÇoeÙe, ueneve cees"s ieš Je DemebKÙe peeleer efvecee&Ce keâjerle
Demelees. keâesCeer veekeâ oeyele Demeles, keâesCeer keâeve keâehele Demeles, keâesCeeuee
mheMe& keâsuÙeeves keâesCeeÛee Oece& ve<š nesle Demelees; lej keâesCeeÛes DeVe Ye#eCe
keâsuÙeeves keâesCeeÛee Oece& ve<š nesle Demelees. ÙeeceOÙes oes<e keâesCeeÛee? keâesCelÙee
peeleerle pevce IesleuesuÙee ueeskeâebÛee? lÙeebÛÙeecegUs peeefleOece& yeg[lees keâe? veener, ns
Oeeoeble Keesšs Deens. oes<e Yeüce efveceeCe& keâjCeeNÙeebÛee Deens. Oecee&ÛÙee veeJeeKeeueer
Deecner iewj ÛeeueeRÛes, iewj ¤{eRÛes efMekeâej yevele Demelees. lÙeecegUs oes<e DeeceÛee
Deens.
cenelcee yegæeÛÙee JesUer `keâsMe-keâcyeue' veeJeeÛee Skeâ mebheÇoeÙe neslee.
Ùee mebheÇoeÙeele keâsme Jee{Jetve lÙeebÛee Ieesbie[ermeejKee GheÙeesie keâjCes cnCepes
hetCe&lJe heÇehle nesles Demes mecepeues peele Demes. lesJne keâesCeer ieesJeÇeflekeâ
(ieeF&heÇceeCes jenCeeje) Demele; keâesCeer kegâkeäkegâjJeÇeflekeâ (keâg$ÙeeheÇceeCes mJeleŠÛes
KeeCes, efheCes Je efheâjCes "sJeCeeje) Demes. les DeeheuÙee Ùee JeÇleeuee-Jele&veeuee
Oece& ceevele, heCe yeÇÿeefJeÅesMeer DeMee Ùee ¤{erbÛee keâener mebyebOe vemelees.
mebheÇoeÙe Je DeMee KesešŸee ¤{er hetJeer&ner neslÙee Je Deepener Deensle. ke=â<CeeÛÙee
keâeUele DeMeeÛe heÇkeâejÛes mebheÇoeÙe nesles, JeeF&š ¤{er neslÙee. lÙeeleuÙee
Skeâe iewj ¤{erÛee Depe&gve efMekeâej yeveuee neslee Je cnCetve lees cnCeeuee keâer
ÙegæecegUs 1) meveeleve Oece& ve<š nesF&ue, 2) lÙeecegUs JeCe&mebkeâj efvecee&Ce
nesF&ue, 3) efheb[esokeâeoer ef›eâÙee ueghle nesleerue Je 4) DeeceÛÙee neletve kegâue#eÙe
Peeuee lej les Skeâ cene heehe "jsue; DeeefCe lesÛe heehe keâjeJeÙeeme Deepe
Deecner GÅegòeâ Peeuees Deenesle. Ùee DeOÙeeÙeele ßeerkeâ=<Ceebveer Depe&gveeÛÙee Ùee
Yeüebeflecetuekeâ efJeÛeejebvee Gòej efoues Deens.
DeOÙeeÙe ogmeje 31
mebpeÙe GJeeÛe -
leb leLee ke=âheÙeeefJe°ceßeghetCee&kegâues#eCeced ~~1~~
efJe<eerovleefceob JeekeäÙecegJeeÛe ceOegmetoveŠ ~~1~~
keâ®Cesves JÙeehle PeeuesuÙee, DeefleMeÙe ogŠKeer PeeuesuÙee Je pÙeeÛes [esUs Deßetveer
Ye¤ve Deeues Deensle DeMee lÙee Depe&gveeuee heentve ceOegmetove, cnCepes GvceeoeÛee-
ceoeÛee veeMe keâjCeejs YeieJeeve ßeerke=â<Ce cnCeeues,
ßeerYeieJeevegJeeÛe -
kegâlemlJee keâMceueefceob efJe<eces mecegheefmLeleced ~~1~~
DeveeÙe&peg°cemJeiÙe&cekeâere|lekeâjcepeg&ve ~~2~~
Depe&gvee, Dejs Ùee efJe<ece DeMee mLeUer legPÙeeceOÙes ns De%eeve keâmes efvecee&Ce
Peeues? ÙesLes efJe<ece mLeU cnCepes lÙeeÛÙeemeejKes ogmejs keâesCelesner mLeU Ùee
he=LJeerleueeJej veener Demes. pÙee mLeUeJej ueewkeâerkeâ iees<šerÛee efJeÛeej keâsuee peele
veener, heejueewefkeâkeâ nsÛe pÙeeÛes ue#Ùe Deens, DeMee efveefJe&Jeeo ef"keâeCeer ns De%eeve
legPÙee ef"keâeCeer keâes"tve efvecee&Ce Peeues? legcner cnCeeue meveeleve Oecee&ÛÙee j#eCeemee"er
keâefšyeæ DemeCeeNÙee Depe&gveeÛÙee ef"keâeCeer De%eeve keâes"tve DemeCeej? meveeleve
Oecee&ÛÙee j#eCeemee"er DelÙeble lelhej jenCes efkeâbJee heÇeCeebÛeerner lecee ve yeeUieCes
ns keâeÙe De%eeveeÛes Åeeslekeâ Deens? ÙeeJej YeieJeeve ßeerkeä=â<Ce Gòej osleele- nes, les
De%eeveÛe Deens. keâejCe DeMee heÇkeâejÛes DeeÛejCe DeepeheÙeËle keâesCelÙeener cenevegYeJeeves
keâsuesues veener. Ùee DeeÛejCeeves, Ùee ke=âleerves mJeie&ner efceUCeej veener Je keâerleer&ner
efceUCeej veener. pees mevceeie& mees[erle veener, pees mevceeiee&Jej o={heCes GYee Deens,
lÙeeueeÛe ßes<" mecepeues peeles. DeeheuÙee keâgšgbyeemee"er meJe&mJeeÛee lÙeeie keâjCes,
cejeÙeuee efmeæ nesCes ns pej De%eeve vemeles; lej Deveskeâ ceneheg®<e lÙeeÛe ceeiee&ves
iesues Demeles. pej kegâueOece& ns hejce melÙe Demeles lej keâuÙeeCekeâejer ceeiee&keâ[s
Je mJeiee&keâ[s peeCÙeeÛee lees Skeâ Gòece ceeie& "juee Demelee. heCe lees lemee
"juee veener. Ùee ceeiee&ÛÙee DeeÛejCeeves keâerleer&ner heÇehle nesle veener. pesJne ceerje
YeieJebleeÛes Yepeve keâ¤ ueeieueer lesJne ‘ueesie keâns ceerje YeF& yeeJejer, meeme keâns
keägâueveeMeer js' ueeskeâebveer efleÛeer `yeeJejer' cnCetve efveboe keâsueer. meemetves efleuee
kegâuekeâuebefkeâveer cnšues. hejbleg pÙee heefjJeejeÛÙee Je kegâUeÛÙee ceÙee&oebmee"er ceerjeÛeer

meemet JÙeekeâtU Peeueer nesleer lÙee meemetuee Deepe peie peeCele veener. efleuee efJeme¤ve
iesues Deens; heCe ceerjeyeeF&uee Deepe DeefKeue efJeÕe peeCele Deens. DeMeeÛe heÇkeâejs
ÙesLes Depe&gve DeeheuÙee keägâšgbyeemee"er JÙeekeâtU Peeuesuee Deens. ceie pÙee keä=âlÙeeves
keâerleer& heÇehle nesle veener, pes keä=âlÙe keâuÙeeCekeâejkeâ vemeles Je pÙee ke=âlÙeeÛes DeeÛejCe
keâesCelÙeener cenevegYeJeeves kesâuesues veener les ke=âlÙe De%eevecetuekeâÛe veJns keâe?
keäuewyÙeb cee mce ieceŠ heeLe& vewleòJeÙÙegheheÅeles ~~1~~
#egõb ùoÙeoewye&uÙeb lÙekeälJeesefòe‰ hejblehe ~~3~~
Dejs Depe&gvee, let Demes veeceo& yevet vekeâesme. ÙesLes ßeerkeä=â<Ce Depe&gveeuee meebiele
Deensle keâer, let Demee veeceo& yevet vekeâesme. Depegg&ve KejesKej veeceo&-heewjâ<enerve
neslee keâe? JeemleefJekeâ pes heewjâ<eefJenerve Deensle lÙeebvee vehegmebkeâ cnbšues peeles.
lÙee o=<šerves Depeg&ve veece&o efkeâbJee ogyeUe veJnlee lees lej cenehejekeäÇâceer neslee.
Depeg&veeÛeer iees<š mees[ueer lejer heÇlÙeskeâ peCe DeeheeheuÙee keägâJeleervegmeej hegjâ<eeLe&
keâjerle Demelees. Meslekeâjer je$ebefoJeme Mesleele cesnvele keâ¤ve Skeâ heÇkeâejs hegjâ<eeLe&Ûe
keâjerle Demelees. keâesCeer Ûeebieuee JÙeeheej keâjCÙeele hegjâ<eeLe& mecepelees. keâesCeer
DeeheuÙee heoeÛee ogjâheÙeesie keâjCÙeele hegjâ<eeLe& mecepelees. DeLee&le, DeeÙeg<ÙeYej
Demee hegjâ<eeLe& keâ¤vener MesJešer ceveg<Ùeeuee efjkeâecÙee neleevesÛe peeJes ueeieles.
ÙeeÛeeÛe DeLe& Demee keâer, ne Keje hegjâ<eeLe& veJns. `Deelce-oMe&ve' ne Keje
heg®<eeLe& Deens. ieeieer&ves Ùee%eJeukeäÙeeuee cnšues Deens-
vehegmebkeâ hegceeved %esÙees Ùees ve Jeseòf e ùefo efmLeleced ~ (Deelce-hegjeCe)
heg®<eb mJeØekeâeMeb lemceevevoelceeveceJÙeÙeced ~~''
pes ¢oÙemLe DeelcÙeeuee DeesUKet Mekeâle veenerle lesÛe heg®<e vehegmebkeâ Demeleele,
veeceo& Demeleele, Demes mecepeeJes. ne DeelceeÛe heg®<emJe¤he, mJeÙebheÇkeâeMeer,
hejce DeeveboÙegòeâ DeeefCe DeJÙeòeâ Demelees. Ùee DeelcÙeeuee DeesUKeCes, lÙeeuee
Øeehle keâjCÙeeÛee ØeÙelve keâjCes cnCepesÛe heg®<eeLe& keâjCes nesÙe. lesJne ns Depe&gvee,
let Demee vehegmebkeâ-veeceo& yevet vekeâesme. ns leguee ÙeesiÙe veener. ns Me$egleehevee,
¢oÙeeÛeer ner Yeer¤lee, ner ogye&uelee let mees[tve os DeeefCe keâCeKejheCes Ùegæemee"er
GYee jne. keâewšgbefyekeâ DeemeòeâerÛee lÙeeie keâj. ner DeemeòeâerÛe ¢oÙeeuee ogye&ue
yeveJeCeejer Deens. lesJne Ùee ogye&uelesÛee let lÙeeie keâj. ÙeeJej Depeg&veeves eflemeje
heÇëe> GheefmLele keâsuee -
Depeg&ve GJeeÛe -
keâLeb Yeer<cecenb mebKÙes õesCeb Ûe ceOegmetove ~~1~~
F<egefYeŠ Øeefle ÙeeslmÙeeefce hetpeene&Jeefjmetove ~~4~~
DebnkeâejeÛes oceve keâjCeeNÙee ns ceOegmetovee, pes Deecneuee DelÙeble hetpeveerÙe
Deensle DeMee efheleecen Yeer<ceebJej DeeefCe ieg® oÇesCeeÛeeÙee&bJej Ùee Ùegæele yeeCeebveer
ceer Gueš heÇnej keâmee keâ¤? ns Me$egveeMevee, ceuee ns MekeäÙe nesCeej veener.
oÇesCeeÛeeÙe& ns ÉwleeÛes heÇleerkeâ Deensle. Deecner JesieUs Deenesle, hejcesÕej
JesieUe Deens. ÉwleeÛeer ner peeCeerJeÛe hejcesÕej heÇehleerÛÙee heÇsjCesÛee heÇejbefYekeâ
œeesle Deens; DeeefCe nsÛe lej oÇesCeeÛeeÙee&bÛes iegjâlJe Deens. lej Yeer<ce ns YeüceYeüebleerÛes
heÇleerkeâ Deens. peesheÙeËle ceveeJej Ùee YeüebleerÛee keâypee Demelees leesheÙeËle cegues,
keägâšbgye, veelesJeeF&keâ ns meJe& Deeheues Jeešleele. Ùee DeeheguekeâerÛes, DeemeòeâerÛes
ceeOÙece Deens Yeüce! Je ceie ùoÙemLe Deelcee lÙeeveeÛe hetpÙe mecepetve lÙeebÛÙee
ceesnele iegjheâšlees Je cnCet ueeielees ns ceePes Deepeesyee Deensle, ns keägâueiegjâ
Deensle. hejbleg pesJne meeOekeâeÛeer meeOevee heefjhetCe& nesles lesJne ìegjâ ve Ûesuee,
hegjâ<e Dekesâuee '
ve yevOegve& efce$eb ieg®vezJe efMe<ÙeŠ ~~ (Deelce<ešdkd eâ, 5)
efÛeoevevojâheŠ efMeJeesÓnced efMeJeesÓnced ~~
pesJne efÛeòe lÙee hejceevevoele efJeueerve nesles lesJne lesLes %eeve osCeeje iegjâ Je
ieÇnCe keâjCeeje efMe<Ùe Demee YesoÛe jenle veener. nerÛe meJe&ßes<" DeJemLee Demeles.
iegjâÛes iegjâlJe heÇehle keäsâuÙeeveblej iegjâlJe Skeâ¤heÛe nesGâve peeles. keä=â<Ce Depeg&veeuee
cnCeleele - `Depe&gvee, let ceePÙeele efveJeeme keâjMeerue'- cnCepes pemes ßeerkeä=â<Ce
lemeeÛe Depeg&ve! DeMee heÇkeâejs hejceevevo heÇehle keâjCeeje ceneheg®<e yevelees. DeMee
DeJemLesle iegjâÛeener efJeueÙe nesGâve peelees. iegjâlJe ùoÙeele heÇJeeefnle nesGâve
peeles. ÙesLes Depe&gve iegjâheoeÛeer {eue yeveJetve Ùee mebIe<ee&letve hejeJe=òe nesGâ FefÛÚle
Deens Je cnCetve lees cnCelees -
ieg¤venlJee efn cenevegYeeJeeved~1~~
ßesÙees Yeesòegbâ Yew#Ùeceheern ueeskesâ~
nlJeeLe&keâeceebmleg ieg¤efvenwJe~~1~~
Yeg$peerÙr e Yeesieev®efOejØeefoiOeeved~~5~~
ceePÙee hejcehetpÙe Je ßes<" ieg¤JeÙeeËvee cee¤ve peieCÙeehes#ee efYe#ee ceeietve
peieCes DeefOekeâ ßesÙemkeâj Deens. ÙesLes efYe#ee ÙeeÛee DeLe& Goj-YejCeemee"er Yeerkeâ
ceeieCes Demee veener; hejbleg meppeveebÛeer-melheg®<ebeÛeer mesJee keâ¤ve lÙebeÛÙeekeâ[tve
De#eÙÙe megKeeÛeer, keâuÙeeCeeÛeer ÙeeÛevee keâjCes Demee lÙeeÛee DeLe& Deens. `DeVe
yeÿesefle JÙepeeveele' (lewwefòejerÙe 3/2/1) DeVe cnCepes Skeâcee$e hejceelcee Deens.
lÙeeÛeer heÇehleer keâ¤ve Deelcee vesnceermee"er le=hle nesle Demelees. keâOeerner lees Dele=hle
jenle veener. cenelcÙeebÛeer-ceneheg®<ebeÛeer mesJee keâ¤ve Je lÙebeÛÙeekeâ[tve keâuÙeeCeheÇehleerÛeer
ÙeeÛevee keâ¤ve lÙeeÉejs nUtnUt yeÇÿeece=leeÛeer heÇehleer lej JneJeer; DeeefCe keägâšgbyeeÛeener
lÙeeie keâjeJee ueeiet veÙes ner Depeg&veeÛÙee efYe#eeVeeÛeer FÛÚe Deens. Ùee peieele
DemesÛe ueeskeâ peemle Demeleele. lÙeebÛeer DeMeer FÛÚe Demeles keâer keâewšgbefyekeâ mvesn-
mebyebOe lej legšt veÙes heCe nUtnUt cegòeâer cee$e heÇehle nesle peeJeer. hejbleg pÙeebÛes
mebmkeâej ßes<" Deensle, pÙeebÛÙeele mebIe<e& keâjCÙeeÛeer #ecelee Deens, pÙeebÛÙee jòeâele
#eef$eÙeeÛes lespe KesUle Deens DeMee mevceeiee&Jej ÛeeueCeeNÙee heefLekeâeuee efYe#eeVeeÛes
ns efJeOeeve ueeiet he[le veener. pes mJeleŠ efveef<keäÇâÙe jentve heâòeâ ÙeeÛevee keâjleele leer
efYe#ee nesÙe, les efYe#eeVe nesÙe. ieewlece yegæebveermegæe efYe#eg mebheÇoeÙe Demetvener ceefpPece
efvekeâeÙeceOeerue OecceoeÙeeo megòeeceOÙes (1/2/3) Ùee efYe#eeVeeuee Deeefce<e-Skeâ
heÇkeâejÛeer ueeÛe mecepetve les lÙeepÙe ceeveues Deens.
Depe&gve heg{s cnCelees, ßeerkeä=â<Cee, DeeceÛÙee Ùee ieg¤peveebvee cee¤ve Deecneuee
keâeÙe efceUCeej Deens? Dejs pes Yeesie YeesieeÙeuee efceUleerue les megæe lÙeebÛÙee
jòeâeves ceeKeuesues Demeleerue. Depe&gveeuee keâoeefÛele Demes Jeešle DemeeJes keâer, ns
ceneheehe keâjCÙeehes#ee Yepeve-hetpeveeves Yeeweflekeâ megKeeÛeer cee$ee DeefOekeâ Jee{sue;
keâejCe Flekeâe YeÙebkeâj mebIe<e& keâ¤ve ogmejs keâeÙe efceUCeej? Mejerjeuee megKekeâejkeâ
JeešCeejs DeLe&Ùeesie DeeefCe keâeceYeesieÛe vee ! cnCetve lees hegvne cnCelees-
ve ÛewleefÉ©eŠ keâlejVees iejerÙees~1~~
ÙeÉe peÙesce Ùeefo Jee vees peÙesÙegŠ ~~1~~
ÙeevesJe nlJee ve efpepeerefJe<eece-~1~~
mlesÓJeefmLeleeŠ ØecegKes Oeele&je°êŠ ~~6~~
Deecneuee SsÕeÙe&Yeesie efceUsue nsosKeerue keägâ"s efveef§ele Deens? DeeefCe Deecner

pes mecepele neslees les meJe& De%eeve nesles ns efmeæ PeeuÙeecegUs Deelee Deecner keâeÙe
keâjCes ßesÙemkeâj Deens nsner Deecnebuee mecepesveemes Peeues Deens. efMeJeeÙe Deecner
lÙeebvee efpebketâ keâer les Deecneuee efpebkeâleerue nsner Deecneuee ceenerle veener. ns
Oe=leje<šêÛes heg$e DeeceÛÙeeheg{s GYes Deensle; heCe lÙeebvee cee¤ve peieCÙeeÛeer DeeceÛeer
FÛÚe veener. De%eeve¤heer Oe=leje<šêheemetve efvecee&Ce Peeuesues ceesn¤heer mJepeve ve<š
PeeuÙeeveblej Deecner efpeJeble jentve keâeÙe keâjCeej? veblej Depe&gveeuee Jeešues DeeheCe
pes cnCele Deenesle, meebiele Deenesle lesner De%eeve Demesue lej? cnCetve lees ßeerkeä=â<Ceeuee
ØeeLe&vee keâjerle Deens-
keâehe&CÙeoes<eeshenlemJeYeeJeŠ ~1~~
he=ÛÚeefce lJeeb Oece&mebcet{ÛesleeŠ ~~1~~
ÙeÛÚ^sŠ mÙeeefVeef§eleb yeÇtefn levces~1~~
efMe<ÙemlesÓnb MeeefOe ceeb lJeeb ØeheVeced ~~7~~
ceePÙee Yeskeâ[ ogye&ue mJeYeeJeecegUs keâle&JÙeeÛÙee yeeyeleerle, Oecee&Oece&
peeCeCÙeeÛÙee yeeyeleerle ceer ceesnieÇmle Peeuees Deens Je cnCetve ceer DeeheuÙeeuee
efJeÛeejerle Deens keâer, ceePÙee DeMee DeJemLesle ceuee efnlekeâejkeâ, meJee&le
keâuÙeeCekeâejkeâ keâeÙe Deens les mebeiee. legcner cnCeeue, ceer keâe mebeieeJes? YeieJeved
ceer Deeheuee efMe<Ùe Deens, DeeheuÙeeuee MejCe Deeuesuees Deens, cnCetve ceuee
ßesÙemkeâj Demeuesueer iees<š meebiee. DeLee&le ceuee kesâJeU meebiet vekeâe, keäsâJeU
efMekeâJet vekeâe lej pesLes ceer De[KeUsve lesLes ceuee legcner mebYeeUtve IÙee. `ùeeoCes,
ueeoJeCes Je ueeoJeCeeje '', eflevner iees<šer Skeâ$e DemeuesuÙee yeNÙee-mecepee SKeeoe
ieúe Keeueer he[uee lej lees hegvne keâesCe ueeoeÙeuee ÙesCeej? DeMee heÇkeâejÛes
Depeg&veeÛes ÙesLes JeeieCes Deens.
ÙesLes Depe&gveeves mJeleŠuee mebhetCe& mecehe&Ce keäsâuesues Deens. DeeleeheÙeËle lees
ßeerkeä=â<CeeÛeer Je mJeleŠÛeer ÙeesiÙelee Skeâ meejKeer Deens Demes mecepele neslee,
efkebâyengvee keâener yeeyeleerle mJeleŠuee DeefOekeâ efJeÉeve mecepele neslee. ÙesLes cee$e
Deeheuee mJeleŠÛee mebeYeeU, mJeleŠÛes j#eCe keâjCÙeeÛes keâeÙe& Depe&gveeves ßeerkeä=â<CeeJej
meesheJeues Deens. ceveg<ÙeeÛÙee ue#Ùehetleer&heÙeËle, meodie¤ meeOekeâeÛÙee ùoÙeele jentve
lÙeeÛÙee yejesyej JeešÛeeue keâjleele. pej lemes les lÙeeÛÙeeyejesyej jeefnues veenerle
lej ceveg<Ùe ne YeJemeeiej heej keâ® Mekeâle veener. pÙeeheÇceeCes GheJej keâvÙesuee
mebÙeceeÛes efMe#eCe osle efleÛee efJeJeen nesF&heÙeËle efleÛes keägâšbgefyeÙe efleÛes j#eCe keâjleele,
lÙeeÛe heÇkeâejs meodieg¤ efMe<ÙeeÛÙee Deblejelcee¤heer jLeeÛes meejLeer yevetve mebmeej¤heer
Ieešeletve lÙeeuee yeensj keâe{tve Fefhmele mLeUer lÙeeuee heesnÛeJeleele. ÙesLes Depe&gve
Oecee&Oece& peeCeCÙeeme DemeceLe& Peeuesuee Deens cnCetve lees ßeerkeä=â<Ceeuee cnCele
Deens, YeieJeved, DeeCeKeer Skeâ iees<š ceuee mecepeeJetve meebiee,
ve efn ØeheMÙeeefce ceceehevegÅeeod~1~~
ÙeÛÚeskeâcegÛÚes<eCeefceefvõÙeeCeeced ~~1~~
DeJeehÙe YetceeJemehelvece=æb~1~~
jepÙeb megjeCeeceefhe ÛeeefOehelÙeced ~~8~~
he=LJeerJejerue efve<keäbâškeâ Je OeveOeevÙeeves mebheVe Demes jepÙe efkeäbâJee mJeiee&leerue
meJe& osJeeleebJej DeefOehelÙe ieepeJeCeejs Demes FboÇheo pejer ceuee efceUeues lejer ceuee
lÙeeÛee keâener GheÙeesie nesCeej veener; keâejCe ceePÙee FbefoÇÙebevee Mees<etve šekeâCeeje ne
Meeskeâ ceuee veenermee keâjlee ÙesCeej veener. ceePÙee peerefJeleeÛes Mees<eCe keâjCeeNÙee Ùee
Meeskeâeves ceuee Flekeäsâ ieÇemeues DemeuÙeecegUs ceer ns meJe& IesJetve keâ® lejer keâeÙe?
pej ceePÙee JeešÙeeuee Demee ne MeeskeâÛe ÙesCeej Demesue lej YeieJeved , ceuee #ecee
keâje. Depeg&veeuee Jeešues DeeheCe Demes cnšuÙeebJej ßeerkeä=â<Ce DeeheuÙeeuee Ùegæ
keâjeÙeuee meebieCeej veenerle.
mebpeÙe GJeeÛe -
SJecegòeäJee ù<eerkesâMeb ieg[ekesâMeŠ hejblehe ~~1~~
ve ÙeeslmÙe Fefle ieesefJevocegkeälJee let<CeeR yeYetJe n ~~9~~
mebpeÙe cnCeeuee - ns jepeve, ceesnefveMeepeÙeer Depegg&veeves ùoÙeeÛee mJeeceer
DemeCeeNÙee ßeerkeä=â<Ceeuee cnbšues keâer, ns ieesefJeboe, `ceer Ùegæ keâjCeej veener' DeeefCe
Demes meebietve lees mleyOe Peeuee. Depetve Depe&gveeÛeer Je=òeer meveeleveer Deens keâer
pÙeeceOÙes keâce&keâbe[, megKeYeesie ÙeeJej Yej Demetve mJeie& cnCepes Debeflece ue#Ùe
mecepeues peeles. Deelee ßeerkeä=â<Ce Depe&gveeÛeer ner efJeÛeejmeCeer keâMeer ÛegkeâerÛeer Deens
les heg{s meebieleerue.
lecegJeeÛe ù<eerkesâMeŠ ØenmeefVeJe Yeejle ~~10~~
mesveÙees®YeÙeesce&OÙes efJe<eerovleefceob JeÛeŠ ~~10~~
lÙeeveblej ns YejlekeägâueeslheVee Oe=leje<šê, oesvner mewvÙeeÛÙee ceOÙeYeeieer DeMee
heÇkeâejs neleheeÙe ieeUtve yemeCeeNÙee Depe&gveeuee heentve efkeâbefÛele nmeuÙeemeejKes
keâ¤ve, YeieJeeve ßeerkeä=â<Ce lÙeeuee cnCeeues -
ßeerYeieJeevegJeeÛe -
DeMeesÛÙeevevJeMeesÛemlJeb Øe%eeJeeoeb§e Yee<emes ~~10~~
ieleemetveieleemetb§e veevegMeesÛeefvle heefC[leeŠ ~~11~~
Dejs Depe&gvee, let pÙeebÛee Meeskeâ keâjCes ÙeesiÙe veener lÙeebÛee let Meeskeâ
keâjerle Deensme DeeefCe Jej heebef[lÙeeÛÙee heeskeäâU iees<šer keâjerle Deensme. pes
%eeveer Deensle, pes Kejs hebef[le Deensle les efpeJeble DemeuesuÙeebyeöue efkeäbâJee
cesuesuÙeebyeöue Meeskeâ keâjerle veenerle. let heebef[lÙehetCe& iees<šer Kethe keâjleesme,
hejblegg let Keje %eeveer veenerme keâejCe -
ve lJesJeenb peeleg veemeb ve lJeb vesces peveeefOeheeŠ ~~10~~
ve ÛewJe ve YeefJe<ÙeeceŠ meJex JeÙeceleŠ hejced ~~12~~
Dejs, ceer cnCepes DeOÙeeeflcekeâ meodieg® hetJeer& veJnlees Demes veener. efkeäbâJee
oÙeeMeeruelesÛee DeefOekeâejer let Deiej ns jepes cnCepes jepemeer Je=òeerrle Jemele DemeCeej
Denbkeâej hetJeer& veJnlee Demes veener. lemesÛe DeeheCe meJe&peCe ¢eeheg{s DemeCeej veener
Demesner veener. Dejs, meodieg®Ûes DeefmlelJe meowJe Demeles lemesÛe oÙeeMeeruelesÛes
DeefmlelJe meowJe Demeles. ÙesLes ÙeesiesÕej keä=â<Ceeves ÙeesieeÛÙee meveeleveelJeeJej heÇkeâeMe
šekeâuee Deens Je meebefieleues Deens keâer Ùeesie YeefJe<Ùeelener DeefmlelJeele DemeCeej
Deens. pes ce=lÙet heeJeues Deensle lÙebeÛÙeeyeöue Meeskeâ keâe keâ® veÙes? lÙeeÛes keâejCe
meebieleevee les cnCeleele -
osefnveesÓefmcevÙeLee osns keâewceejb ÙeewJeveb peje ~~10~~
leLee osnevlejØeeefhleOeeajmle$e ve ceg¢eefle ~~13~~
pÙeeheÇceeCes osnOeejer peerJeelcÙeeuee yeeuÙe, lee®CÙe, Je Je=ælJe Ùee DeJemLee
heÇehle nesle Demeleele lÙeeheÇceeCes ce=lÙegveblej ne peerJeelcee ogmeNÙee Mejerjele heÇJesMe
keâjle Demelees. cnCepes lÙeeuee ogmeje osn heÇehle nesle Demelees Je cnCetve %eeveer
ueeskeâ keâOeerner ceesn heeJele veenerle efkeäbâJee ieesbOeUtve peele veenerle. Ùee osnele
keâener keâeU yeeuÙe, keâener keâeU lee®CÙe Je keâener keâeU Je=ælJe efomeles.
lejerheCe lees Deelcee SkeâÛe Demelees, lees ceveg<Ùener leesÛe Demelees. lÙeeheÇceeCes
ce=lÙegveblej lÙee peerJeelcÙeeuee JesieJesieUs osn heÇehle nesle Demeleele. Je peesheÙe&ble
heefjJele&veehes#ee ßes<" DeMeer Jemlet-ieleer efceUle veener leesheÙe&ble peerJeelcÙeeÛes ns
heefjJele&ve meg®Ûe Demeles.
cee$eemheMee&mleg keâewvlesÙe Meerlees<CemegKeogŠKeoeŠ ~~10~~
DeeieceeheeefÙeveesÓefvelÙeemleebemf leefle#emJe Yeejle ~~14~~
ns keägbâleerheg$ee, Meerle-G<Ce Je megKe-ogŠKe osCeejs FbefoÇÙe Je efJe<eÙe ¢eebÛes
mebÙeesie ¢eevee Glheòeer Je veeMe Deens, les DeefvelÙe Deensle, #eCeYebiegj Deensle. cnCetve
ns YejleJebMeer Depe&gvee, let lÙebeÛee lÙeeie keâj, let les menve keâj. lÙebeveer let ceesefnle
nesGâve efJekeâue nesGâ vekeâesme. Depe&gve FbefoÇÙe Je efJe<eÙe ÙeebÛÙee mebÙeeieeletve efvecee&Ce
nesCeeNÙee megKeeÛÙee efÛebleveeves efJeJnU Peeuee neslee. Flekeâe meodiegCeer Je ßes<"
DeeÛejCe DemeCeeje Depe&gve Flekeâe ieesbOeUtve iesuee neslee keâer keägâueOece&, keägâueieg®bÛeer
hetpeveerÙelee efkeâbJee lÙeebÛÙeeyeöue DemeCeeje efveleeble Deeoj Ùee meJe& iees<šer cnCepes
FbefoÇÙeebÛeer #eefCekeâ Dees{ Deens. Ùee YeeJevee, mvesn, Deeoj ns meJe& #eefCekeâ Deens,
veeMeJeble Deens. efJe<eÙeebÛee mebÙeesie keâOeerÛe efvelÙe Demele veener Je DemeCeejner veener
DeeefCe FbefoÇÙeebÛeer lesJe{er #eceleener veener, ner iees<š lÙeeuee mecepele veJnleer cnCetve
ßeerkeä=â<Ce cnCeleele, ns Depeg&vee, Ùee FbefoÇÙeeheemetve efvecee&Ce nesCeeNÙee peeefCeJeebÛee let
lÙeeie keâj efkeäâbJee let lÙee menve keâj. heCe Depe&gveeuee les menve keâjCes keâe
DeMekeäÙe Deens? leer keâeÙe efnceeueÙeeleerue ue{eF& nesleer keâer jsefiemleeveceOeerue ?
keâer Depe&gveeuee leerJeÇ Leb[erle efkeâbJee leerJeÇ G<Celesuee leesb[ ÅeeJes ueeieCeej nesles?
ner lej meceMeerlees<Ce JeeleeJejCe DemeCeeNÙee keägâ¤#es$eeJejerue ue{eF& nesleer. DeLee&le
Ùee meJe& yee¢e iees<šer Deensle. ÙesLes Kejer ue{eF& nesleer ùoÙeosMeeMeer. lees ne mebIe<e&
Deens. lÙeeÛes ÙesLes efÛe$eCe Deens. ÙesLes #es$e Je #es$e%e ÙeebceOeerue mebIe<e& Deens. ÙesLes
DeemegjermebheosÛes oceve keâ®ve, meJe&mebie heefjlÙeeie keâ®ve F&Õejele efJeueerve nesGâve
peeÙeÛes Deens. ceveyegæermen YeieJeleceÙe PeeuÙeeJej owJeer mebheosÛesner lesLes DeefmlelJe
Gjle veener. keâesCeles efJekeâejÛe Gjle veenerle. ceie og<š efkeâbJee meg<š heÇJe=òeer keâes"tve
DeekeäÇâceCe keâjCeej ? Ùeesieer DeMee hetCe&lJeeuee heesnÛeuÙeeveblejÛe lÙeeuee hejce
Meebleer heÇehle nesle Demeles. ner ieerlee cnCepes DebleŠheÇJe=òeerÛÙee ue{eF&Ûes efÛe$eCe
Deens. lesJne Ùee ØeJe=òeer, FbefoÇÙeebÛÙee peeefCeJee ÙeebÛee lÙeeie keâe keâjeÙeÛee? lÙeeves
keâeÙe ueeYe nesF&ue? ÙeeÛes Gòej ßeerkeä=â<Cebeveer heg{s efoues Deens.
Ùeb efn ve JÙeLeÙevlÙesles heg®<eb heg®<e<e&Ye ~~10~~
meceogŠKemegKeb Oeerjb meesÓce=lelJeeÙe keâuheles ~~15~~
ßeerkeä=â<Ce cnCeleele - ns heg®<eßes<"e, pees ceveg<Ùe megKeogŠKe meceeve mecepelees
Je pees lÙeebveer efJeÛeefuele nesle veener cnCepes pees oesvner DeJemLeebceOÙes efmLej Demelees
lees cees#eeuee ÙeesiÙe neslees. lees Dece=leleòJe heÇehle keâjCÙeeme hee$e Demelees. Depeg&veeuee
Demes Jeešle nesles keâer, Ùee ÙegæeÛee heefjCeece cnCepes efpebkeâuees lej he=LJeerÛes jepÙe
Øeehle nesF&ue Je ce=lÙet Deeuee lej mJeie& Øeehle nesF&ue. ßeerke=â<Ce cnCeleele Dejs leguee
vee mJeie& efceUsue vee he=LJeer! leguee ÙesLes Dece=leòJeeÛee ueeYe nesF&ue. heCe Dece=le
cnCepes keâeÙe?
veemelees efJeÅeles YeeJees veeYeeJees efJeÅeles meleŠ~~10~~
GYeÙeesjefhe Â°esÓvlemlJeveÙeesmleòJeoe|MeefYeŠ~~16~~
Depegg&vee, peer Jemlet Demeled Demeles efleuee DeefmlelJe vemeles. Dejs, DeYeeJeeuee
DeefmelJe vemeles keâejCe leer Jemlet DeefmlelJeeleÛe vemeles. peer Jemlet DemeleÛe veener,
leer LeebyeJeMeerue keâMeer? Je peer Jemlet meled-cnCepes melÙe Demeles efleuee DeefmlelJe
Demeles Je eflevner keâeueele leer veenerner nesle veener Je efleuee keâesCeer ve<šner keâ¤
Mekeâle veener. Depe&gve cnCeeuee- YeieJeved, ns DeeheCe meebiele Deenele? lesJne
ßeerkeä=â<Ce cnCeeues- nes ceerÛe leguee meebiele Deens Je ceePÙeeyejesyej pÙeebveer Ùee
oesvnerbÛÙee mJe¤heeÛee DeYÙeeme kesâuee Deens lÙeebveerner neÛe efveCe&Ùe Iesleuee Deens.
cnCepes leòJeoMeer& heg®<eebveer pes leòJe mebeefieleues nesles lesÛe ßeerkeä=â<Ceeveer ÙesLes hegvne
meebefieleues Deens keâejCe ßeerkeä=â<Cener Skeâ leòJe%eeveer ceneheg®<e nesles. hejceleòJe
hejceelcÙeeÛes pÙeebvee oMe&ve Peeues Deens Je pÙeebveer mJeleŠuee lÙeeceOÙes meceefhe&le
keâ¤ve pes DelÙeble efmLeleheÇ%e DeJemLsele jenleele lÙeebveeÛe leòJe%eeveer cnšues peeles.
Ùee meled Je DemeledÛes DeefOekeâ mhe<šerkeâjCe keâjleevee ßeerkeä=â<Ce cnCeleele-
DeefJeveeefMe leg leefÉefæ Ùesve meJe&efceob leleced ~~10~~
efJeveeMeceJÙeÙemÙeemÙe ve keâef§elkeâleg&cen&efle~~17~~
pÙeeves ns peie JÙeeefheues Deens Je pÙeeÛÙeeheemetve ns peie efJemleeJeues Deens les
cetU DeelceleòJe veeMejefnle Deens, DeefJeveeMeer Deens Demes mecepe Je pes `DeJÙeÙemÙe'
cnCepes DeefJeveeMeer Deens lÙee DeJÙeÙe leòJeeÛee veeMe keâjCÙeeme keâesCeerner meceLe&
veener. hejbleg Ùee `DeefJeveeMeer' Dece=leeÛes veeJe keâeÙe Deens? les Deens keâesCe?
DevleJevle Fces osne efvelÙemÙeesòeâeŠ MejerefjCeŠ ~~10~~
DeveeefMeveesÓØecesÙemÙe lemceeÅegOÙemJe Yeejle ~~18~~
DeefJeveeMeer, DeceÙee&o DeeefCe efvelÙe DeMee peerJeelcÙeebÛes heâkeäle Yeeweflekeâ
Mejerj veeMeJeble Demeles DeeefCe cnCetve ns Depeg&vee, let Ùegæ keâj. Dejs Deelcee nsÛe
Dece=lelJe Deens. Deelcee DeefJeveeMeer Deens Je lÙeeÛee eflevner keâeUele veeMe nesle
veener. Deelcee melÙe Deens. Mejerj cee$e veeMeJeble Deens, Demeled Deens Je cnCetve ns
Mejerj eflevner keâeUele keâOeerÛe efškeâtve jent Mekeâle veener.
`Mejerj veeMeJeble Deens, cnCetve let Ùegæ keâj' Demee ßeerkeä=â<Ceebveer DeeosMe
efouesuee Deens. hejbleg Depeg&veeves keâsJeU keâewjJeebveeÛe ceejeJes Demes Ùeeletve mhe<š
nesle veener. heeb[JeebÛÙee he#eelener meJe& MejerjOeejerÛe nesles. ceie heeb[JeebÛeer Mejerjs
DeefJeveeMeer nesleer keâe? ceie Mejerj pej veÕej Deens lej ßeerkeä=â<Ce keâesCeeÛes mebj#eCe
keâjCeej nesles? MejerjOeejer Depe&gveeÛes? pej Mejerj veÕej Deens, lÙeeuee DeefmlelJe
veener, lÙeeÛes mebj#eCe keäsâues peele veener ceie DeMee MejerjeÛes j#eCe keâjeÙeuee
ßeerkeä=â<Ce lesLes GYes nesles? pej Demes Demesue lej ßeerkeä=â<Ceebvee DeefJeJeskeâer cnbšues
heeefnpes; keâejCe heg{s mJeleŠ ßeerkeä=â<CebeveerÛe cnšues Deens keâer, pees keäsâJeU Mejerjemee"er
Keelees efkeâbJee MejerjmegKeemee"er ßece keâjlees (3/13) lees DeefJeJeskeâer Je cetKe&
mecepeeJee. DeMee heeheer heg®<eeÛes peieCes JÙeLe& Demeles. ceie Depeg&ve keâesCe neslee?
Depeg&ve cnCepes Devegjeie, oÙeeMeeruelee! DeMee oÙeMeerue, heÇsceU Yeòeâemee"ers
hejcesÕej lÙeeÛee meejLeer yevetve lÙeeÛÙee yejesyej jenlees. efce$eeheÇceeCes lÙeeuee ceeie&oMe&ve
keâjlees. cnCepes ÙesLes Depeg&ve cnCepes Mejerj veJns. Mejerj cnCepes peerJeelcÙeeÛes
DeeJejCe Deens, lÙeeÛÙee jenCÙeeÛes Iej Deens Je lÙeele jenCeeje pees peerJeelcee , lees
oÙeeMeerue Deens. Yeeweflekeâ Ùegæ keäsâuÙeeves, ceejuÙeeves efkeâbJee keâeheuÙeeves MejerjeÛee
Deble nesle veener ns Mejerj mebheues efkeâbJee Skeâe MejerjeÛee lÙeeie kesâuee lejer DeelcÙeeuee
ogmejs Mejerj heÇehle nesle Demeles. Ùee meboYee&le ßeerkeä=â<Ceebveer cnšues Deens keâer pÙee
heÇkeâejs Mejerjeuee yeeuÙe, ÙegJee efkeâbJee pejeJemLee heÇehle nesle Demeleerue lÙee
heÇkeâejs ce=lÙegveblej DeelcÙeeuee JesieJesieUs Mejerj heÇehle nesle Demeles. pej Mejerj
keâehetve šekeâues lej peerJeelcee Mejerj¤heer veJes Jem$e yeouele Demelees.
ns Mejerj mebmkeâejebÛes Deeefßele Demeles DeeefCe mebmkeâej ceveeJej DeJeuebyetve
Demeleele. `ceve SJe ceveg<ÙeeCeeb keâejCeb yevOecees#eÙeesŠ~' ceveeÛes efveÙeceve
keâjCes, les DeÛeue efkeâbJee efmLej jenCes efkeâbJee les Debeflece mebmkeâejele efJeueerve nesCes
ner meJe& Skeâ efkeäÇâÙee Deens. mebmkeâejebÛeer ceeefuekeâe legšCes cnCepesÛe MejerjeÛee Deble
nesCes nesÙe. efleuee lees[CÙeemee"er DeejeOevee keâjCes DeeJeMÙekeâ Demeles. efleueeÛe
ßeerkeä=â<Ceebveer `keâce&' efkeâbJee efve<keâece keâce&Ùeesie cnbšues Deens. ßeerkeä=â<Ceeves heÇlÙeskeâ
JesUer Ùegæemee"er heÇsjerle keäsâues Deens; heCe Yeeweflekeâ Ùegæ efkeâbJee efnbmee ÙeebÛes meceLe&ve
keâjCeeje Skeâner Mueeskeâ veener. keâejCe ns Ùegæ Deens les mepeeleerÙe Je efJepeeleerÙe
(meg<š Je og<š) heÇJe=òeerbÛes Deens Je les Deblejbieele Deens.
Ùe Sveb Jesefòe nvleejb Ùe§ewveb cevÙeles nleced ~~10~~
GYeew leew ve efJepeeveerlees veeÙeb nefvle ve nvÙeles ~~19~~
pÙeebvee Demes Jeešles keâer peerJeelcee ne ceejCeeje Deens efkeâbJee ceejuee peeCeeje
Deens lÙee oesIeebveener keâener mecepele veener. keâejCe ne Deelcee keâesCeeuee ceejerlener
veener Je keâesCeekeâ[tve ceejueener peele veener.
ve peeÙeles efceüÙeles Jee keâoeefÛeled~10~~
VeeÙeb YetlJee YeefJelee Jee ve YetÙeŠ~~10~~
Depees efvelÙeŠ MeeÕeleesÓÙeb hegjeCees~10~~
ve nvÙeles nvÙeceeves Mejerjs~~20~~
ne Deelcee keâOeer pevcelener veener efkeâbJee keâOeer cejlener veener keâejCe lees
heâkeäle Jem$e yeouele Demelees. ne pevceuee Je hegvne veenermee Peeuee Demesner
keâOeer nesle veener keâejCe ne pevcejefnle, efvelÙe, MeeÕele DeeefCe hegjeleve Deens.
osneÛee veeMe Peeuee lejer ¢eeÛee veeMe nesle veener. lesJne DeelceeÛe melÙe Deens.
DeelceeÛe hegjeleve Deens, DeelceeÛe MeeÕele DeeefCe meveeleve Deens. ceie DeeheCe
keâesCe? DeeheCe meveeleve Oecee&Ûes DevegÙeeÙeer Deenesle. meveeleve keâesCe Deens lej
Deelcee! lesJne DeeheCe DeelcÙeeÛes DevegÙeeÙeer Deenesle, Deelcee, hejceelcee
DeeefCe yeÇÿe ns Skeâ ogmeNÙeeÛes heÙee&Ùe Deensle. ceie DeeheCe keâesCe? lej MeeÕele
Oecee&Ûes Gheemekeâ Deenesle. MeeÕele keâesCe Deens? MeeÕele Deelcee Deens. lesJne
DeeheCe meJe&peCe DeelcÙeeÛes Gheemekeâ Deenesle. pej DeeheCe ÛewlevÙeceÙe
DeelcÙeeÛee ceeie& peeCele vemeeue lej DeeheuÙeepeJeU MeeÕele, meveeleve veeJeeÛeer
keâesCeleer iees<šÛe veener. lÙeeÛeer legcner Jeeš heenle Demeeue lej legcner DeeMeeJeeoer
Deenele, hejbleg meveeleveOeceer& cnCelee ÙesCeej veener. meveeleve Oecee&ÛÙee veeJeeJej
ÛegkeâerÛÙee ¤{erÛes legcner efMekeâej Deenele.
peieeleerue meJe& ceeveJecee$eele Deelcee Skeâ meejKeeÛe Demelees. lesJne peieele
keâes"sner keâesCeer DeelcÙeeÛee ceeie& peeCele Demesue Je lees lÙee ceeiee&Jej heÇÙelveMeerue
Demesue lej leer JÙeòeâer meveeleveOeceer& Deens Demes mecepeeJes. ceie leer JÙeòeâer mJeleŠuee
efKeÇ§eve mecepees, cegmeueceeve mecepees efkeâbJee Ùengoer mecepees DeLeJee keâesCeerner
mecepees. leer meveeleve Oecee&Ûes heeueve keâjCeejer Deens.
JesoeefJeveeefMeveb efvelÙeb Ùe SvecepeceJÙeÙeced~~10~~
keâLeb me heg®<eŠ heeLe& kebâ IeeleÙeefle nefvle keâced ~~21~~
heeefLe&Je Mejerjeuee jLe yeveJetve yeÇÿe¤heer ue#ÙeeJej DeÛetkeâ vesce ceejCeeNÙee

he=Leeheg$e Depe&gvee! pÙeeuee Deelcee ne DeefJeveeMeer efvelÙe, pevcejefnle Je De#eÙe
Deens ns mecepeues lees heg®<e keâmee ce=lÙegÛes keâejCe nesF&ue efkeâbJee mJeleŠ keâesCeeuee
keâmee ceejerue? DeefJeveeMeerÛee veeMe DemebYeJe Deens, Depevce pevceleÛe veener,
cnCetve MejerjeÛee Meeskeâ keâ¤ veÙes. ÙeeÛesÛe mhe<šerkeâjCe keâjleevee ßeerkeä=â<Ce
cnCeleele-
Jeemeebefme peerCee&efve ÙeLee efJeneÙe~10~~
veJeeefve ie=Üeefle vejesÓhejeefCe~~10~~
leLee MejerjeefCe efJeneÙe peerCee&-~10~~
vÙevÙeeefve mebÙeeefle veJeeefve osner~~22~~
pÙeeheÇceeCes ceveg<Ùe pegveer Jem$es šekeâtve ogmejer veJeer Jem$es heefjOeeve keâjlees,
lÙeeÛeheÇceeCes peerJeelcee pegvÙee MejerjeÛee lÙeeie keâ¤ve veJes Yeeweflekeâ Mejerj OeejCe
keâjlees. pej peerJeelcee peerCe& MejerjeÛee lÙeeie keâjle Demelees lej ceie keâener ueneve
cegues keâe yejs cejleele? lÙeebÛes Mejerj¤heer Jem$e lej veJes Demeles. lÙeecegUs lÙeeÛee
Gueš efJekeâeme JneÙeuee nJee. ceie Demes keâe Ie[les? ÙeeÛes keâejCe cnCepes
ceveg<ÙeeÛes Mejerj mebmkeâejebJej DeeOeeefjle Demeles. pesJne mebmkeâej peerCe& nesleele
lesJne Deelcee MejerjeÛee lÙeeie keâjlees. pej mebmkeâej oesve efoJemebeÛee Demesue lej
les Mejerj ogmeNÙee efoJeMeerÛe peerCe& yeveles. lÙeeveblej ceveg<Ùe Skeâ Õeemener DeefOekeâ
IesJet Mekeâle veener. lesJne mebmkeâej nsÛe Mejerj Deens Je Ùee mebmkeâejevegmeej Deelcee
veJeerve Mejerj OeejCe keâjerle Demelees. ‘DeLe Keueg ›eâlegceÙeŠ heg®<eŠ~ ÙeLee FnwJe,
leLewJe ØeslÙe YeJeefle~ ke=âleb ueeskebâ heg®<eesÓefYepeeÙeles~’ (ÚevoesiÙeesheefve<eod,
3/14) DeLee&le ne Deelcee efve§eÙe keâjCeeje-mebkeâuhe keâjCeeje Demelees.
ce=lÙetueeskeâele lees pemee mebkeâuheceÙeer Demelees, lemeeÛe MejerjeÛee lÙeeie keäsâuÙeeJejner
Demelees. lÙeecegUs lÙeeves "jefJeuesuÙee, efveef§ele keäsâuesuÙee Mejerjele lees efvecee&Ce
neslees. mebkeâuhe, peerefJele keâeÙe& mebheleeÛe efveIetve peelees. Ùee heÇkeâejs ce=lÙet cnCepes
MejerjeÛes heefjJele&ve Deens. Deelcee keâOeerner cejle veener. DeelcÙeeÛÙee DecejlesJej
Yej osleevee ßeerkeä=â<Ce heg{s cnCeleele.
vewveb efÚvoefvle MeŒeeefCe vewveb onefle heeJekeâŠ ~~10~~

ve Ûewveb keäuesoÙevlÙeehees ve Mees<eÙeefle cee®leŠ ~~23~~
Depe&gvee, Ùee DeelcÙeeuee Mem$es lees[t Mekeâle veenerle. Deiveer peeUt Mekeâle
veener. lemesÛe heeCeer efYepeJet Mekeâle veener Deiej JeeÙet megkeâJet Mekeâle veener.
DeÛÚsÅeesÓÙeceoe¢eesÓÙecekeäuesÅeesÓMees<Ùe SJe Ûe ~~10~~
efvelÙeŠ meJe&ieleŠ mLeeCegjÛeueesÓÙeb meveeleveŠ ~~24~~
Dejs, ne Deelcee DeÛÚso Deens- lÙeeuee keâOeer Úsolee Ùesle veener, lees[lee
Ùesle veener, lees Deoe¢e Deens. lÙeeuee keâOeer keâesCeer peeUt Mekeâle veener, keâejCe lees
peeUuee peeCeej veener. lees DekeäuesÅe Deens- lees ve efYepeCeeje Deens. DeekeâeMe
lÙeeuee mJeleŠceOÙes efJeueerve keâ® Mekeâle veener, Skeâ®he keâ® Mekeâle veener. ne
Deelcee efveŠmebosn DeMees<Ùe, meJe&JÙeehekeâ, DeÛeue, efmLej DeeefCe meveeleve Deens.
Depe&gveeves cnbšues nesles keâer, keägâueOece& neÛe meveeleve Oece& Deens Je Demes Ùegæ
keâjCÙeeves ne meveeleve Oece& ve<š nesF&ue. hejbleg ßeerkeä=â<Ceeves Depe&gveeÛes ns cele
De%eeveÙegòeâ Deens Demes meebietve Deelcee neÛe meveeleve Deens Demes meebefieleues.
DeeheCe keâesCe Deenesle? meveeleve Oecee&Ûes DevegÙeeÙeer!meveeleve keâesCe Deens? lej
Deelcee!pej DeeheuÙeeuee DeelcÙeeheÙe&bleÛes Deblej heej keâjCÙeeÛeer efJeefMe<š heæle
DeJeiele vemesue lej DeeheCe meveeleve Oece&Ûe peeCele veener. ÙeeÛee og<heefjCeece
Yeejleeuee YeesieeÙeuee ueeieuee Deens. ceOÙekeâeueerve Yeejleele yeens®ve Deeuesues
cegmeueceeve heâòeâ yeeje npeej nesles; heCe Deepe lÙeebÛeer mebKÙee DeúeJeerme keâjes[
Deens. yeeje npeejeJe®ve Jee{tve ueeKe nesleerue, peemleerlepeemle keâjes[ nesleerue
DeeCeKeer efkeâleer Jee{leerue? heCe Deepe DeúeJeerme keâjes[hes#eener lÙeebÛeer mebKÙee
peemle Jee{le Deens. ns keâmes? les meJe& Deeheues peeefleyeebOeJe Deensle. efMeJeeMeerJe
DeeefCe yeešCÙeeves les ve<š Peeues Deensle. DeLee&le les ve<š Peeues veenerle; lej
lÙeebÛee meveeleve, DeheefjJele&veMeerue Oece& ve<š Peeuee Deens. Yeeweflekeâ (Matter)
#es$eele efvecee&Ce nesCeejer keâesCeleerner Jemlet Ùee meveeleveeuee mheMe& keâ® Mekeâle
veener, ceie efMeJeeMeerJe efkeâbJee yeešCÙeeves meveeleve Oece& keâmee ve<š nesF&ue? ne
KejesKej Oece& veJns. ner Skeâ JeeF&š-efvebÅe ®{er nesleer- heefjefmLeleer nesleer. lÙeecegUs
Yeejleele meecheÇoeefÙekeâ JewcevemÙe Jee{ues, osMeeÛes efJeYeepeve Peeues DeeefCe je<šêrÙe

Skeâlee ner Deepe cees"er mecemÙee yeveueer Deens.
Ùee efvebÅe ®{erÛÙee Deveskeâ keâLee Feflenemeele efJeKegjuesuÙee Deensle. DeMeerÛe
Skeâ iees<š nceerjhetj efpeu¢eele Ie[ueer. nceerjhetj efpeu¢eele heVeeme-mee" keägâueerve
#eef$eÙe keägâšbgyes jenle nesleer. Deepe les meJe& cegmeueceeve Deensle. lÙebeÛÙeeJej vee
leueJeejer ÛeeueJeuÙee iesuÙee vee leesheâe [eieuÙee iesuÙee] ceie keâeÙe Ie[ues? Skeâ
efoJeme ceOÙeje$eer Skeâ oesve ceewueJeer lÙee ieeJeeleerue Skeâcee$e DemeCeeNÙee
efJeefnjerpeJeU uehetve yemeues] henešs ÙesLes keâce&keâeC[er yeÇeÿeCe mveeveeuee ÙesF&ue
DeMeer lÙebeÛeer DeškeâU nesleer] cnCetve les lesLesÛe oyee Oe®ve yemeues] henešs lÙeebÛÙee
nesNÙeeØeceeCes yeÇeÿeCe lesLes DeeuÙeeyejesyej ceewueJeerveer hekeâ[ues, lÙeeÛes leeW[ yebo
kesâues DeeefCe ceie lÙeeÛÙee osKele lÙee ceewueJeeRveer efJeefnjerletve heeCeer keâe{ues, leeW[
ueeJetve heeCeer hÙeeÙeues Je lesÛe G°s heeCeer hejle efJeefnjerle hesâketâve efoues] YeekeâjerÛee
Skeâ legkeâ[ener efJeefnjerle hesâkeâuee] efJeÉeve yeÇeÿeCe efJeJeMe nesTve vegmelee yeIele
jeefnuee] veblej les ceewueJeer yeÇeÿeCeeuee DeeheuÙeeyejesyej IesTve iesues Je DeeheuÙee
Iejele lÙeeuee [ebyetve "sJeues.
ogmeNÙee efoJeMeer lÙeebveer yeÇeÿeCeeuee Yeespeve keâjCÙeeÛeer efJevebleer kesâueer]
lÙeeyejesyej yeÇeÿeCe KeJeUtve cnCeeuee, ``Dejs legcner ÙeJeve Deenele] legceÛes
Yeespeve ceer Skeâ kegâueerve yeÇeÿeCe keâmes IesCeej'' ceewueJeer cnCeeues ``cenejepe,
DeeheuÙeemeejKÙee efJeÉeve ueeskeâebÛeer Deecneuee DelÙeble DeeJeMÙekeâlee Deens]
Deecnebuee #ecee keâjeJeer’’ veblej lÙeebveer yeÇeÿeCeeuee mees[tve efoues.
yeÇeÿeCe DeeheuÙee ieeJeer hejle Deeuee lesJne lÙeeves heeefnues keâer meJe& ueeskeâ
vesnceerheÇceeCes efJeefnjerÛes heeCeer Jeehejle Deensle. lesJne lees yeÇeÿeCe lesLesÛe Ghees<eCeeuee
yemeuee lesJne ueeskeâebveer Ghees<eCeeÛes lÙeeuee keâejCe efJeÛeejues. lÙeeJej lees lÙeebvee
cnCeeuee - Dejs keâener ÙeJeve efJeefnjerÛÙee Ùee keâšdšŸeeJej Ûe{ues nesles. ceePÙee
osKele lÙeebveer efJeefnjerÛes heeCeer keâe{ues, les G<šs keäsâues Je hejle les efJeefnjerle
šekeâues. lÙeebveer efJeefnjerle YeekeâjerÛee Skeâ legkeâ[ener šekeâuee. ns Sskeâtve ieeJekeâjer
mleyOe Peeues. lÙeebveer efJeÛeejues - ``Deelee keâeÙe nesF&ue?'' hebef[lepeer cnCeeues
``Deelee keâeÙe? legcner Yeü<š Peeueele. legceÛee Oece& ve<š Peeuee’’.
lÙeeJesUer ueeskeâ megefMeef#ele veJnles. MegoÇebvee Je efm$eÙeebvee efMekeâCÙeeÛee DeefOekeâej

veJnlee. ne lÙeebÛee DeefOekeâej ve peeCees keäsâJneheemetve efnjeJetve Iesleuee iesuee
neslee. JewMÙe ueeskeâ Oeveesheepe&ve neÛe Deeheuee Oece& Deens Demes mecepele nesles.
#eef$eÙe ueeskeâ mlegeflehee"keâebÛÙee mlegefleieerleeble jceceeCe Peeues nesles-DeVeoelÙeeves
leueJeej hejpeueer, efyepeueer lÙeeyejesyej leUheueer, [ieceiet ueeieues efouueerÛes leKle,
DeMee heÇMemleer-ieerleele #eef$eÙeebÛes Yeeve njhetve iesues nesles. DeeefCe ceeve mevceeve lej
DeeheesDeehe heÇehle nesleÛe nesles. ceie efMekeâCÙeeÛeer keâeÙe DeeJeMÙekeâlee nesleer?
DeeefCe Oecee&Meer lÙeebÛes keâeÙe osCes IesCes? Oece& heâkeäle yeÇeÿeCeebmee"er neslee. lesÛe
Oece&metòeâebÛes jÛeveekeâej nesles, lesÛe Yee<Ùekeâej nesles Je lesÛe Oecee&leerue KeNÙee
KeesšÙee iees<šerbÛes efveCee&Ùekeâ nesles. JeemleefJekeâ heÇeÛeerve keâeUer meJee&vee cnCepes
yeÇeÿeCe, #eef$eÙe, JewMÙe Je MetoÇ Ùee Ûeejer JeCee&leerue ueeskeâebvee Je efm$eÙeebveener
Jesohee"eÛee DeefOekeâej neslee. lÙeecegUs heÇlÙeskeâ JeCee&leerue $e+<eerbveer Jewefokeâ ceb$eebÛeer
jÛevee keäsâuesueer Deens, JeeoefJeJeeoele, Meem$eLe&efveCe&Ùeele Yeeie Iesleuee Deens.
heÇeÛeerve jepeebveerosKeerue Oecee&ÛÙee veeJeeJej DeJe[byej ceepeJeCeeNÙee JÙeòeâerbvee
mepee keäsâuesueer Deens, lej Oece&hejeÙeCe ueeskeâebÛee mevceeve keäsâuee Deens.
hejbleg ceOÙekeâeueerve Yeejleele meveeleve Oecee&Ûes ÙeLeeLe& %eeve vemeuÙeecegUs
nceerjhetj ieeJeeÛes jefnJeemeer SKeeÅee cesb{ÙeeheÇceeCes vesYeUšeheÇceeCes Skeâe keâesheNÙeele
GYes jeefnues. DeeheCe Oece&Yeü<š Peeuees, Deeheuee Oece& ve<š Peeuee DeMeerÛe lÙeebÛeer
mecepetle Peeueer. keâener ueeskeâebveer lej ns DeefheÇÙe Meyo Sskeâtve DeelcenlÙee kesâueer.
hejbleg efkeâleerpeCe heÇeCe osCeej? Oecee&Jej Deletš ßeæe Demeueer lejer lÙebevee efJeJeMe
nesGâve DevÙe ceeie& MeesOeeJeeÛe ueeieuee. Deepener les ueeskeâ yeebyet peefceveerle heg¤ve
Je cegmeU "sJetve efnbotÛÙeeheÇceeCes efJeJeen keâjle Demeleele. veblej ceewueJeer ÙesGâve
efvekeâe JeeÛetve efveIetve peelees. les meJe&peCe Megæ efnbot Deensle. heCe les meJe& ueeskeâ -
meieUs ieeJe Deepe cegmeueceeve yeveues Deens.
keâeÙe Ie[ues nesles nes? efJeefnjerÛes heeCeer ÙeJeveebveer hÙeeÙeues nesles. vekeâUle
cegmeueceeveebveer efMeJeuesues Keeuues iesues nesles. lesJe{Ùee keâejCeemee"er Oece& ve<š
Peeuee. cnCepes Oece& ùeepeeUt' yeveuee. ùeepeeUt' veeJeeÛes Skeâ Pee[ Demeles.
DeeheCe lÙee Pee[euee mheMe& kesâuee keâer lÙee Pee[eÛeer heeves mebkegâefÛele nesleele Je
nele yeepetuee keâjleeÛe leer heeves hegvne hetJe&Jele efJekeâefmele yeveleele. hejbleg ÙesLes
Oece& lej Demee mebkegâefÛele Peeuee keâer hegvne lees keâOeerÛe efJekeâefmele nesGâ MekeâCeej
veener. efpeJebleheCeerÛe les ueeskeâ ce®ve iesues, lÙeebÛee Oece& ce¤ve iesuee, lÙeebÛes jece-
keä=â<Ce DeeefCe hejceelcee ce¤ve iesues. pes MeeÕele mecepeues peeles lesÛe ve<š Peeues.
JeemleefJekeâ ueeskeâ pÙeeuee Oece& mecepele nesles leer MeeÕele Oecee&ÛÙee veeJeeJej ¤{
DemeCeejer keägâjerleer nesleer. og<š ¤{er nesleer. Deecner Oecee&ÛÙee DeeßeeÙeeuee keâe
peelees? Deecner Oecee&uee MejCe keâe peelees? keâejCe Deecner celÙe& Deenesle, cejCeMeerue
Deenesle DeeefCe Oece& ner DeMeer Skeâ YejerJe-"esme iees<š Deens keâer efleuee MejCe
peeGâve Deecner Decej yevet Mekeâlees. Oece& keäsâJeU mheMee&ves efkeâbJee yeešCÙeeves ve<š
Peeuee lej lees DeeceÛes j#eCe keâeÙe keâjCeej? Deecneuee keâesCeer ceejues lej
Deecner cejlees Je ÙesLes ne Oece& heâòeâ efMeJeeMeerJeerves Je G<šs KeeCÙeeves ve<š nesF&ue?
Deecner leueJeejerves keâeheues iesuees lej cejCeej DeeefCe Oece& heâòeâ mheMee&ves ve<š
nesF&ue? keâmeuee ne DeeceÛee Oece&? JeeF&š ¤{er, Kejeye Ûeeueer heæleer, ve<š
nesle Demeleele, meveeleve ve<š nesle vemeles.
meveeleve lej DeMeer "esme-YejerJe Jemlet Deens keâer efpeuee Mem$e lees[t Mekeâle
veener. Deiveer peeUt Mekeâle veener, heeCeer efpeuee efYepeJet Mekeâle veener DeeefCe
KeeCes-efheCes lej otj heCe Ùee he=LJeerJej efvecee&Ce Peeuesueer keâesCeleerner Jemlet efleuee
mheMe&ner keâ® Mekeâle veener. Demes meveeleve keâmes ve<š nesF&ue?
DeMeeÛe keâener JeeF&š ¤{er Depeg&veeÛÙee keâeUele ®{ neslÙee Je Depeg&ve
lÙeebÛÙee Deenejer iesuee neslee Je cnCetve lÙeeves efJeueehe keâjerle, Meeskeâ keâjerle
veceüheCes meebefieleues keâer, keägâueOece& neÛe meveeleve Oece& Deens DeeefCe Ùee ÙegæecegUs
ne meveeleve Oece& ve<š nesF&ue. keägâueOece& ve<š PeeuÙeeves Deecnebuee DeveblekeâeueheÙe&ble
vejkeâJeeme YeesieeJee ueeiesue. ÙeeJej ßeerkeä=â<Ceebveer Depe&gveeuee meebefieleues Depe&gvee,
legPÙeeceOÙes ns De%eeve keâes"tve GlheVe Peeues? ÙesLes leer kegâ¤{er Deens cnCetve
ßeerkeä=â<Ceebveer lÙeeÛes efvejekeâjCe keäsâues, Keb[ve keäsâues Je meebefieleues keâer, Deelcee
neÛe meveeleve Deens. pej legcner DeelcÙeeÛee ceeie& peeCele vemeeue lej meveeleve
Oecee&ceOÙes legceÛee DeÅeehe heÇJesMe Peeuee veener Demes mecepeeJes.
pej ne meveeleve-MeeÕele Deelcee meJee&ÛÙee Mejerjeuee JÙeehetve Deens, lej
ceie keâesCeeÛee MeesOe IÙeeÙeÛee? ÙeeJej ßeerkeä=â<Ce cnCeleele -
DeJÙeòeâesÓÙeceefÛevlÙeesÓÙeceefJekeâeÙeexÓÙecegÛÙeles~~10~~
lemceeosJeb efJeefolJewveb veevegMeesefÛelegcen&efme~~25~~
ne Deelcee DeJÙeòeâ Deens, lees FbefoÇÙeebvee DeieesÛej Deens. FbefoÇÙeebÛÙeeÉejs
DeelcÙeeÛes mJe¤he mecepet Mekeâle veener efkeäâbJee peerJeelcÙeeÛes DeefmlelJe heÇmLeeefhele
keâjlee Ùesle veener. DeLee&le FbefoÇÙe Je efJe<eÙe ÙeebÛee mebÙeesie peesheÙe&ble Demelees,
leesheÙe&ble DeelcÙeeÛes DeefmlelJe Demeles; hejbleg lÙeeÛee mhe<š yeesOe nesle veener. lees
DeefÛeblÙe Deens, DekeâuheveerÙe Deens. leesheÙe&ble ceve DeeefCe ceveeleerue efJeÛeej Je
YeeJeveebÛes lejbie Deensle, leesheÙeËle lees MeeÕele Deens, hejbleg Deecner lÙeeuee heent
Mekeâle veener, lÙeeÛee GheYeesie IesJet Mekeâle veener. efkeâbJee lÙeele [eskeâeJet Mekeâle
veener. keâejCe lees ceveeueener DeieesÛej Deens. Je cnCetve ceveeÛes efveÙeceve keâjCes,
ceveeÛee efvejesOe keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens.
ßeerkeä=â<Ceebveer ÙeehetJeea meebefieleues Deens keâer, Demeled Jemletuee DeefmlelJe vemeles,
leer MeeÕele vemeles, leer #eCeYebietj Demeles DeeefCe pes meled cnCepes melÙe Deens les eflevner
keâeUele MeeÕele Demeles, eflevner keâeUele lÙeeÛee DeYeeJe vemelees] les meled cnCepes
Deelcee Deens] ne DeelceeÛe DeheefjJele&veMeerue, MeeÕele, meveeleve Je DeJÙeòeâ Deens,
DeieesÛej Deens] Ùee iegCeOeceeËveer Ùegòeâ DemeCeeNÙee DeelcÙeeuee heâòeâ leòJeoMeea
ueeskeâ heent Mekeâues; hejbleg efJeÉeve hebef[le efkeäbâJee JewYeJemebheVe DemeCeeje ceveg<Ùe
lÙeeÛes mJe¤he heent Mekeâuee veener] hejbleg leòJeoMeea ueeskeâcee$e lÙeeuee heent Mekeâues
Deensle] ßeerkeä=â<Ceebveer heg{s meebefieleues Deens keâer, leòJe cnCepesÛe hejceelcee nesÙe.
ceveeÛÙee efvejesOekeâeueele meeOekeâ Ùee hejceelcÙeeÛes oMe&ve IesT Mekeâlees, lÙeeÛÙeele
ØeJesMener keâ¤ Mekeâlees] pesJne meeOekeâeuee hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej neslees lesJne
mJele:Ûee Deelceener F&ÕejerÙe iegCeebveer Ùegòeâ DemeuÙeeÛes lÙeeuee efomeles] ne Deelcee
melÙe, meveeleve Deens Je heefjhetCe& DemeuÙeeÛes lÙeeuee mecepeles] lees DeefÛeblÙe-
DekeâuheveerÙe Deens ns lees peeCelees] Deelcee ne Demee DeeefÛeblÙe, DeieesÛej Je
DeefJekeâejer Deens] lees ve yeoueCeeje Deens cnCetve ßeerkeä=â<Ce Depeg&veeuee meebieleele
keâer, DeelcÙeeÛes ns mJe¤he peeCetve veÕej Mejerjeyeöue Meeskeâ keâjCÙeeÛes mees[tve os.
Deelee ßeerke=â<Ce Depe&gveeuee lÙeeÛÙee efJeÛeejele DemeCeeje efJejesOeeYeeme oeKeJetve
Depeg&veeves Meeskeâ keâjCes keâmes DeÙeesiÙe Deens, les heg{s meebiele Deensle]
DeLe Ûewveb efvelÙepeeleb efvelÙeb Jee cevÙemes ce=leced~~10~~

leLeeefhe lJeb ceneyeenes vewJeb MeesefÛelegcen&efme~~26~~
ns Depeg&vee, leLeeefhe ne Deelcee vesnceer pevce Ieslees Je efvelÙe cejlees Demes
pejer leguee Jeešle Demesue lejerosKeerue; ns ceneyeenes leguee Meeskeâ keâjCÙeeÛes
keâejCe veener] keâejCe -
peelemÙe efn OeÇ=Jees ce=lÙegOeÇg&Jeb pevce ce=lemÙe Ûe~~10~~
lemceeoheefjneÙexÓLex ve lJeb MeesefÛelegcen&efme~~27~~
pees pevceuee Deens lÙeeÛee ce=lÙet efveef§ele Deens Je pees ce=lÙet heeJeuee Deens
lÙeeuee pevce efveef§ele Deens. pevcece=lÙetÛes ns ÛekeäÇâ DemesÛe efheâjle jenCeej
Deens; lesJne pÙeeJej keâener GheeÙe veener, peer iees<š DešU Deens lÙeeÛee Meeskeâ
keâjCes DeÙeesiÙe Deens.Demee Meeskeâ keâjCes cnCepes ogmeNÙee ogŠKeeuee Deecebef$ele
keâjCÙeemeejKes Deens.
DeJÙeòeâeoerefve Yetleeefve JÙeòeâceOÙeeefve Yeejle~~10~~
DeJÙeòeâefveOeveevÙesJe le$e keâe heefjosJevee~~28~~
Dejs Depeg&vee, ner meJe& Yetles - ns meJe& heÇeefCecee$e pevceeÛÙee cnCepes GlheòeerÛÙee
hetJeer& DeJÙeòeâ Demeleele, DeMejerjer Demeleele DeeefCe ce=lÙetveblejner les DeJÙeòeâÛe
Demeleele, DeMejerjerÛe Demeleele. cnCepes pevceeÛÙee hetJeer& Je ce=lÙetveblej ns Ùee
heÇeefCecee$eebÛes mJe¤he DeJÙeòeâÛe Demeles. heâòeâ pevcece=lÙetÛÙee ceOeuÙee keâeUele
ns heÇÇeefCecee$e Mejerj OeejCe keâjerle Demeleele. cnCepes lÙeebÛeer ner ceOeueer efmLeleer
heâòeâ o=MÙe Demeles-JÙeòeâ Demeles. lesJne Ùee heefjJele&veeyeöue let JÙeLe& efÛeblee
efkeâbJee Meeskeâ keâ® veÙesme. Ùeeheg{s Ùee DeJÙeòeâ DeelcÙeeuee keâesCe keâMee heÇkeâejs
heenlees les meebefieleues Deens.
Dee§eÙe&JelheMÙeefle keâef§eosve-~10~~
cee§eÙe&JeÉoefle leLewJe ÛeevÙeŠ ~~10~~
Dee§eÙe&JeÛÛewvecevÙeŠ ëe=Ceesefle~10~~
ßeglJeehÙesveb Jeso ve ÛewJe keâef§eled ~~29~~
Ùee hetJeer& ßeerkeä=â<Ceebveer cnšues nesles keâer leòJeoMeer& ueeskeâ Ùee DeelcÙeeuee heent
Mekeâleele. hejbleg Deelee ns cnCeleele leòJeoMe&ve keâjCeejs ueeskeâ ns ceneheg®<e Demeleele
Je les heâej efJejU Demeleele DeeefCe Demes keâener ceneheg®<e Ùee DeelcÙeekeâ[s Dee§eÙe&
cnCetve DeodYegle Jemlet cnCetve heenleele. keäsâJeU Sskeâle veenerle lej lÙeeuee heÇlÙe#e
heenleele. lej ogmejs keâener ceneheg®<e Dee§eÙe&keâejkeâ cnCetve lÙeeÛes JeCe&ve keâjleele.
DeLee&le pes heent Mekeâleele lesÛe lÙeeÛes ÙeLeeLe& JeCe&ve keâ¤ Mekeâleele. ogmejs keâener
meeOekeâ lÙeeuee Dee§eÙe&keâejkeâ cnCetve lÙeeÛÙeeefJe<eÙeer Sskeâleele. meJee&bveeÛe Demes
Sskeâlee Ùesle veener keâejCe ner iees<š heâòeâ DeefOekeâejer meeOekeâebveeÛe meeOeles, Flejebvee
veener. Dejs Depe&gvee, keâesCeer keâesCeer lej Sskeâtvener Ùee DeelcÙeeuee cegUerÛe peeCet
Mekeâle veenerle keâejCe lÙeebÛeer lesJe{er keâ"esj meeOevee vemeles. Je keâ"esj meeOevee
vemesue lej ceveeÛee efvejesOe keâes"tve nesCeej? ceie legcner ue#eeJeOeer %eeveeÛÙee
iees<šer SskeâuÙee, mecepetve IesleuÙee, Deieoer kesâmeeÛeer MeW[er Gheštve legcner SKeeoer
iees° mecepetve Iesleueerle efkeâbJee mecepetve IesCÙeeÛeer ogo&cÙe FÛÚe "sJeueerle lejer
ceesn cees"e heÇyeue Demelees. lÙeecegUs meJe& Sskeâtve, mecepetve IesGâvener Lees[Ùee
JesUeves legcner legceÛÙee meebmeeefjkeâ GÅeesieele ceive nesle Demelee. MesJešer ßeerkeä=â<Ce
efveCe&Ùe osleele-
osner efvelÙeceJeOÙeesÓÙeb osns meJe&mÙe Yeejle ~~10~~
lemceelmeJee&efCe Yetleeefve ve lJeb MeesefÛelegcen&efme ~~30~~
Dejs Depe&gvee, meJeeËÛÙee Mejerjele jenCeeje Deelcee ne DeJeOÙe Demelees.
lÙeeuee keâOeerner ceejlee Ùesle veener. lees DeYebie DemeuÙeeves lÙeeuee lees[lee efkeâbJee
keâehelee Ùesle veener. lesJne keâesCelÙeener heÇÇeCÙeeyeöue let Meeskeâ keâ® vekeâesme.
`DeelceeÛe meveeleve Deens- Ùee leLÙeeÛes-melÙeeÛes heÇefleheeove keâ®ve, lÙeeÛÙee
cenevelesÛes JeCe&ve keâ®ve ne heÇße Deelee ÙesLes mebhele Deens. Deelee heÇëe> Demee Deens
keâer Ùee meveeleve melÙeeÛeer heÇehleer keâMeer nesF&ue? mebhetCe& ieerlesle ÙeeÛÙee heÇehleerÛes
oesveÛe ceeie& meebefieleues Deensle- Skeâ efve<keâece keâce&Ùeesie DeeefCe ogmeje %eeveÙeesie.
oesvner ceeiee&le keäsâues peeCeejs keâce& SkeâÛe Deens. lÙee keâcee&ÛÙee DeefveJeeÙe&lesJej
Yej osle ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ce heg{s %eeveÙeesieeyeöue meebiele Deensle-
mJeOece&ceefhe ÛeeJes#Ùe ve efJekeâefchelegcen&efme ~~10~~

OecÙee&efæ ÙegæeÛÚ^sÙeesÓvÙeled #eef$eÙemÙe ve efJeÅeles ~~31~~
Depe&gvee, legPÙee mJeOecee&Ûee efJeÛeej keäsâueeme lejer leguee IeeyejCÙeeÛes keâenerÛe
keâejCe veener, keâejCe legPee #ee$eOece& Deens. Je #eef$eÙeebvee Oece&Ùegæentve DeefOekeâ
ßesÙemkeâj hejce keâuÙeeCekeâejer Demee ogmeje keâesCeleener ceeie& veener. DeeleeheÙeËle
`Deelcee MeeÕele Deens', `Deelcee meveeleve Deens’, `leesÛe Skeâcee$e Oece& Deens’ Demes
meebeif eleues iesues Deens. Deelee heÇëe> Demee keâer lees mJeOece& keâmee? Skeâcee$e Deelcee
cnCepes Oece& Deens Je lees lej DeÛeue Deens, efmLej Deens ceie Oecee&ÛejCe cnCepes
keâeÙe? DeelcÙeekeâ[s peeCÙeeÛee pees ceeie& lÙeeuee DeelceheLe cnbšues peeles Je Ùee
ceeiee&keâ[s peeCÙeeÛeer-heÇJe=òe nesCÙeeÛeer heÇlÙeskeâ JÙeòeâerÛeer #ecelee JesieJesieUer Demeles.
ceveg<ÙemJeYeeJeeletve GlheVe nesCeeNÙee Ùee #ecelesuee mJeOece& Demes cnbšues iesues Deens.
Deelce-heLeeJej ÛeeueCeeNÙee meeOekeâebvee lÙeebÛÙee mJeYeeJeeÛÙee #ecelesheÇceeCes
ceneheg®<eeves Ûeej ßesCeerle efJeYeeieues Deens- MetoÇ, JewMÙe, #eef$eÙe DeeefCe yeÇÇeÿeCe.
Ùee lÙee Ûeej ßesCeer! meeOevesÛÙee heÇeLeefcekeâ DeJemLesle heÇlÙeskeâ meeOekeâ MetoÇ
Demelees- cnCepesÛe lees Deuhe%e Demelees. leemeveleeme Yepeveeuee yemetve lees Skeâ
one efceefvešsner mJeleŠmee"er heÇehle keâ® Mekeâle veener. lees heÇkeä=âleerÛes ceeÙeepeeUner
Yesot Mekeâle veener. Ùee DeJemLesceOÙes ceneheg®<eebÛeer mesJee keäsâuÙeeme lÙeeÛÙee
mJeYeeJeele meodiegCeebÛee heÇeogYee&Je neslees Je ceie lees JewMÙe ßesCeerÛee meeOekeâ yevelees.
Deeeflcekeâ mebheòeer nerÛe efmLej mebheòeer Deens Je Ùee DeJemLsele meeOekeâ Ùee mebheòeerÛee
nUtnUt mebieÇn keâjCÙeeme Je ieesheeueve cnCepes FbefoÇÙeebÛes j#eCe keâjCÙeeme lees
me#ece yevelees. keâece-keäÇâesOe FlÙeeoer efJekeâejebveer FbefoÇÙeebÛeer efnbmee nesle Demeles, lej
efJeJeskeâ-JewjeiÙeeves lÙeebÛes mebj#eCe nesle Demeles. hejbleg heÇkeä=âleeruee efveyeer&pe keâjCÙeeÛeer
#ecelee lÙeeÛÙeele Demele veener. keäÇâceMeŠ GVeleer keâjlee keâjlee meeOekeâeceOÙes eflevner
iegCeebMeer heÇeflekeâej keâjCÙeeÛeer #ecelee cnCepesÛe #eef$eÙelJe lÙeeÛÙeeceOÙes efvecee&Ce
nesles. Ùee DeJemLesle heÇkeäâ= leer Je efleÛÙee efJekeâejebvee ve<š keâjCÙeeÛeer #ecelee meeOekeâeceOÙes
efvecee&Ce nesles Je cnCetve Ùegæeuee ÙesLetveÛe DeejbYe neslees. keäÇâceMeŠ meeOevee keâjerle
keâjerle meeOekeâ MesJešer yeÇeÿeCelJeeÛeer ßesCeer heÇehle keâjlees. Ùee DeJemLsele ceveesefveieÇn
FbefoÇÙeoceve, OeejeJeener efÛebleve, mejuelee, DevegYeJe Je %eeveheÇehleer ner ue#eCes
meeOekeâeceOÙes heÇkeâš Peeuesueer efometve Ùesleele. Ùee heÇkeâejs meeOevee keâjerle keâjerle
meeOekeâ MesJešer yeÇÿeceÙe nesGâve peelees keâer pesLes lÙeeÛes yeÇÇeÿeCelJener Gjle veener.
efJeosMe veiejerÛee jepee pevekeâ ÙeeÛÙee ojyeejele cen<eer& Ùee%eJeukeäÙe Ùeebveer
ÛekeäÇâeÙeeCe, Gyemleer, keânesue, Dee®Ceer, Göeuekeâ Je ieeieer& ÙeebÛÙee heÇëe>ebÛes meceeOeeve
keâjleevee meebefieleues keâer, pÙeeuee Deelcemee#eelkeâej neslees leesÛe yeÇÇeÿeCe Demelees.
ueeskeâ-hejueeskeâ Je mecemle heÇeCÙeebÛÙee Deblejbieele DeelcÙeeÛeeÛe DeefOekeâej
Ûeeuele Demelees. metÙe&, ÛeboÇ, he=LJeer, peue, JeeÙet, Deiveer, leejebieCe, Devleefj#e,
DeekeâeMe SJe{sÛe veJns lej heÇlÙeskeâ #eCe DeelcÙeeÛÙee DeefOehelÙeeKeeueer Deens.
ne legceÛee Deelcee DevleÙee&ceer, Dece=leceÙe Deens - Decej Deens. lees De#ej
Deens Je lÙeeÛÙeentve efYeVe DemeCeejs meJe& veeMeJeble Deens. Ùee ce=lÙegueeskeâele
jenCeeNÙee keâesCelÙeener meeOekeâeves Ùee `De#ej' DeelcÙeeuee ve peeCelee nJeve
keäsâues, lehe keäsâues, npeejes Je<es& Ùe%ekeâce& keäsâues lejer les meJe& keâce& JÙeLe& Deens. Ùee
De#ejleòJeeuee ve peeCelee pees keâesCeer cejlees lees oÙeveerÙe Deens. keä=âheCe Deens.
DeeefCe pees Ùee De#ejeÛes %eeve heÇehle keâ¤ve IesGâve ceie cejlees lees yeÇÇeùeCe Deens.
(ye=noejCÙekeâesheefve<eo 3/4-5-7-8)
ÙesLes Depe&gve ne #eef$eÙe ßesCeerÛee meeOekeâ Deens. ßeerkeä=â<Ce cnCeleele, pees
#eef$eÙe Deens lÙeeuee ÙegæeÛÙee JÙeefleefjòeâ ogmeje ßesÙemkeâj, keâuÙeeCekeâejer ceeie&Ûe
veener. heCe #eef$eÙe cnCepes keâeÙe? heÇeÙeŠ pevceeves yeÇÇeÿeCe, #eef$eÙe, JewMÙe, MetoÇ
Demes mecepeues peeles. cnCepes peeleervegmeej ns Jeie& hee[ues iesues Deensle. ÙeeueeÛe
Ûeej JeCe& Demes cnCeleele. hejbleg ns yejesyej veJns. Meem$ekeâejebbveer mJeleŠ #eef$eÙe
cnCepes keâeÙe? JeCe& cnCepes keâeÙe? ns meebefieleues Deens. lÙee ef"keâeCeer lÙeebveer
heâòeâ #eef$eÙeebÛes veeJe Iesleues Deens Je ceie De"jeJÙee DeOÙeeÙeeheÙe&ble JeCe& cnCepes
vescekeäsâ keâeÙe ÙeeÛes meceeOeevekeâejkeâ Gòej efoues Deens. Ùee JeCee&ceOÙes keâmes heefjJele&ve
Peeues Deens nsner lÙeebveer mhe<š keäsâues Deens.
ßeerkeä=â<Ceebveer meebefieleues, `ÛeelegJe&CÙeË ceÙee meg<šb- Ûeejer JeCeeËÛeer me=<šer ceer
efvecee&Ce keäsâueer Deens. cnCepes meJe& ueeskeâebvee Ùee Ûeej JeCee&le efJeYeeieues Demes
mecepeeÙeÛes keâe? ßeerkeä=â<Ce cnCeleele veener, ` iegCekeâce& efJeYeeieMeŠ’ iegCeebÛÙee
ceeOÙeceeletve keâcee&Ûeer Ûeej Yeeieele efJeYeeieCeer keäsâueer, Deelee pÙee keâcee&Ûeer efJeYeeieCeer
keäsâueer les keâce& cnCepes keâeÙe Deens les heenCes DeeJeMÙekeâ Deens. iegCe heefjJele&veMeerue
Deensle DeeefCe GefÛele meeOevesÉejs leeceme iegCeeletve jepeme iegCeele Je jepemeceOetve
meeefòJekeâ iegCeele heÇJesMe efceUle peelees Je MesJešer meeOekeâ mJeYeeJeeves-iegCeeves
yeÇeÿeCe yevelees. lÙeeJesUer yeÇÿeeceOÙes heÇJesMe efceUJetve osCeejer ÙeesiÙelee lÙee
meeOekeâeceOÙes Demeles. JeCe&-mebyebOeer heÇëe>euee ÙesLes DeejbYe neslees DeeefCe De"jeJÙee
DeOÙeeÙeele lees hetCe&& neslees.
ßeer k e= â <CeeÛes cnCeCes - cele Demes Deens - ßes Ù eevmJeOecees & ef J eieg C eŠ
hejceOecee&lmJevegef<"leele - mJeYeeJeleŠ GlheVe PeeuesuÙee Ùee Oece&heÇJe=òeerÛeer #ecelee
pÙee mlejeJejerue Demesue, leer Yeues iegCejefnle MetoÇ ßesCeerÛeer Demeueer lejer leer hejce
keâuÙeeCekeâejer Demesue, keâejCe DeeheCe keäÇâceMeŠ lesLetveÛe DeeheuÙee GlLeeveeÛeer
meg®Jeele keâjerle Demelees; DeeheuÙeehes#ee JejÛÙee ueeskeâebÛeer vekeäkeäâue keäsâuÙeeves meeOekeâ
ve<š nesGâve peelees. ÙesLes Depe&gve #eef$eÙe Jeiee&leerue meeOekeâ Deens. cnCetve ßeerkeä=â<Ce
cnCeleele keâer, Depe&gvee, Dejs legPee mJeYeeJeOece& Je mJeYeeJeeveg¤he legPeer ÙeesiÙelee,
DeeefCe ÙegæeceOÙes heÇJe=òe nesCeejer legPeer #ecelee heentve Demes Jeešles keâer let Je=Lee YeÙe
yeeUiet veÙesme. #eef$eÙeeuee ÙeeÛÙee Flekeâe ogmeje keâuÙeeCekeâejer ceeie&, ßesÙemkeâj
keâce& ogmejs keâesCelesner veener. ÙeeÛe efJe<eÙeeJej heÇkeâeMe šekeâerle ÙeesiesÕej keä=â<Ce heg{s
cnCeleele-
ÙeÂÛÚÙee ÛeesheheVeb mJeie&ÉejceheeJe=leced ~~10~~
megefKeveŠ #eef$eÙeeŠ heeLe& ueYevles ÙegæceerÂMeced ~~32~~
heeefLe&Je Mejerjeuee jLe yeveJetve DeÛetkeâ ue#ÙeJesOe keâjCeeNÙee Depe&gvee, owJeÙeesies
DeeheesDeehe GIe[ues iesuesues mJeiee&Ûes Éej¤heer ns Ùegæ YeeiÙeJeeve #eef$eÙeebveeÛe
ueeYele Demeles. #eef$eÙe ßesCeerleerue meeOekeâebceOÙes eflevner iegCeebJej efJepeÙe
efceUefJeCÙeeÛeer #ecelee Demeles. lÙeebÛÙeeceOÙes owJeer mebheoe meeceeJeuesueer DemeuÙeeves
lÙeebÛÙeemee"er mJeiee&Ûes-Éej vesnceer GIe[uesues Demeles. mJeie&ueeskeâele YeüceCe keâjCÙeeÛeer
Meòeâer lÙeebÛÙeeceOÙes Demeles. #es$e-#es$e%eebÛes ns Ùegæ YeeiÙeJeeve #eef$eÙeebveeÛe heÇehle
nesle Demeles keâejCe lÙeebÛÙeeleÛe mebIe<e& keâjCÙeeÛeer Meòeâer Demeles.
peieele Deveskeâ ue{eÙee nesle Demeleele.les meJe& mebkeägâefÛele nesGâve-DeefJeJeskeâeves
ue{le jenleele. Deveskeâ peeleer ue{leele. hejbleg Ùee meJe& Ùegæele efpebkeâCeeNÙeeueener
MeeÕele efJepeÙe efceUle veener. ns keâmeues ue{Ces? ne lej met[ Deens. pees pÙeeuee
efpelekeâe oeyeCÙeeÛee-efÛej[CÙeeÛee heÇÙelve keâjlees, keâeueevlejeves lees eflelekeâeÛe
oyeuee peelees. ner keâmeueer ue{eF&? Je ne keâmeuee efJepeÙe? ÙesLes mJeie&heÇehleerSsJepeer
FbefoÇÙeebvee heer[e osCeeje Meeskeâ, ogŠKe efvecee&Ce nesle Demeles. MesJešer Mejerjner ve<š
nesles. JeemleefJekeâ mebIe<e& lej #es$e Je #es$e%eeceOÙes Demelees Je Skeâoe efJepeÙe
efceUJeuÙeeJej heÇkeä=âleerÛes keâeÙeceÛes efveÙeceve nesles. cnCepes GlheòeerÛÙee keâejCeeÛee
efvejesOe neslees Je hejce heg®<e hejcesÕejeÛeer heÇehleer nesles. ne Demee efJepeÙe Deens keâer
lÙeeveblej hejeYeJe vemelees.
DeLe ÛesòJeefceceb OecÙeË meb«eeceb ve keâefj<Ùeefme ~~10~~
leleŠ mJeOeceË keâere\le Ûe efnlJee heeheceJeehmÙeefme ~~33~~
lesJne Demes ns Òece&Ùegæ' keâer pÙeecegUs hejceOece& hejceelcÙeeÛeer heÇehleer nesles;
Demee ne Òece&Ùegòeâ mebieÇece' let kesâuee veenerme lej mJeOece& cnCepes mJeYeeJepeele
mebIe<ee&Ûeer DemeCeejer #ecelee let ieceeJetve yemeMeerue Je heeheeÛee Oeveer nesGâve legPeer
Dehekeâerleer& nesF&ue. Dehekeâerleer& keâMeer nesF&ue ns meebieleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele-
Dekeâere\le Ûeeefhe Yetleeefve
keâLeefÙe<Ùeefvle lesÓJÙeÙeeced ~~10~~
mecYeeefJelemÙe Ûeekeâere|le-
ce&jCeeoefleefjÛÙeles ~~34~~
meJe& ueeskeâ melele legPeer Dehekeâerleer& ieele jenleerue. Deepener heoÛÙetle PeeuesuÙee
cenelcÙeebceOÙes efJeÕeeefce$e, heejeMej, efveefce, ßeb=ieer ÙeebÛeer ieCevee nesles. Deveskeâ
meeOekeâ meeOevee keâjerle Demeleevee DeeheuÙee Oecee&ÛÙee yeeyele efJeÛeej keâjerle
Demeleele. lesJne ueeskeâ DeeheuÙeeyeöue keâeÙe cnCeleerue Ùeeyeeyelener les efJeÛeej
keâjleele keâejCe ueeskeâebÛes cnCeCesner meeOevesuee heÇsjCee®he "jle Demeles DeeefCe
meeOevesÛÙee Skeâe efJeefMe<š šhhÙeeheÙeËle meeOekeâebvee ueeskeâebÛes cele ØesjCee¤he
yevele Demeles, lÙeeuee les meneÙÙeYetle "jle Demeles. Dejs pes heg®<e mevceeveveerÙe
Deensle, heÇefleef<"le Deensle lÙeebvee Dehekeâerleer& cejCeehes#eener DeefOekeâ ogŠKeoeÙekeâ,
keäuesMeoeÙekeâ Jeešles.
YeÙeeõCeeoghejleb cebmÙevles lJeeb cenejLeeŠ~~10~~

Ùes<eeb Ûe lJeb yengcelees YetlJee ÙeemÙeefme ueeIeJeced ~~35~~
pes cenejLeer DeepeheÙe&ble legPÙee ÙeMeeÛeer, hejekeÇâceeÛeer JeeKeeCeCeer keâjerle
nesles, pÙeebÛÙee o=<šerves let cenehejeJeÇâceer nesleeme, les meJe&peCe legPÙee Ùee Je=âlÙeeves
leguee legÛÚ uesKeleerue. let kesâJeU YeerleercegUs jCeebieCe mees[tve heUeueeme Demes
mecepetve leguee les efYe$ee mecepeleerue. ns cenejLeer keâesCe? DeelceheLeeÛÙee ceeiee&Jej
Ke[lej heefjßece Iesle heg{s peeCeejs meeOekeâ pemes cenejLeer Deensle, lÙeeheÇceeCesÛe
DeefJeÅeskeâ[s KesÛeCeejs keâece, JeÇâesOe, ueesYe Je ceesneoer ns efJekeâejner cenejLeerÛe
Deensle. ßeerJe=â<Ce Depeg&veeuee cnCeleele keâer, les meJe& cenejLeer legPeer efkeâbcele keâceer
mecepet ueeieleerue FleJesâÛe veJns lej-
DeJeeÛÙeJeeoeb§e yentved Jeefo<Ùeefvle leJeeefnleeŠ ~~10~~
efvevovlemleJe meeceLÙeË lelees ogŠKelejb veg efkeâced ~~36~~
legPes Me$et legPÙee meeceLÙee&Ûeer, hejeJeÇâceeÛeer efveboe keâjleerue Je pes yeesuet veÙes
Demes heg<keâU yeesueleerue. Dejs, ceveg<Ùeele SKeeoe oes<e efomeuee keâer Ûeejer yeepetbveer
efvebosÛee Je DeheMeyoebÛee lÙeeÛÙeeJej Je<ee&Je neslees Je pes yeesuet veÙes les yeesuetve
ueeskeâ Gheneme keâjleele. Dejs ¢eehes#ee DeefOekeâ ogŠKeoeÙekeâ keâeÙe Demet MeJesâue?
nlees Jee ØeehmÙeefme mJeieË
efpelJee Jee Yees#Ùemes cenerced ~~10~~
lemceeogefòe‰ keâewvlesÙe
ÙegæeÙe ke=âleefve§eÙeŠ ~~37~~
ns Jegâvleer heg$ee, let Ùegæele cesueeme lej leguee mJeie& efceUsue. mJeie&ueeskeâele
efJenej keâjCÙeeÛeer legPÙeele #ecelee ÙesF&ue. hejcesÕejceÙe nesCÙeeme meneÙÙeYetle
nesCeejer owJeer mebheoe legPÙee ùoÙeele hetCe&leŠ heÇJeeefnle nesF&ue efkeâbJee efJepeÙeer
Peeueeme lej he=LJeerÛes jepÙe YeesieMeerue, ceneceefnce efmLeleer leguee heÇehle nesF&ue.
cnCetve Depe&gvee, ÙegæeÛee efve§eÙe keâ®ve Gâ".
meeOeejCeleŠ ueeskeâ Ùee ßueeskeâeÛee DeLe& Demee mecepeleele keâer pej Ùegæele let
cesueeme lej leguee mJeie&heÇehleer nesF&ue Je efpebkeâueeme lej Ùee he=LJeerleueeJejerue jepÙe
heÇehle nesF&ue. hejbleg ÙeehetJeer& Depe&gveeves mhe<š meebefieleues Deens- ``YeieJeeve, JesâJeU
he=LJeerÛesÛe veJns lej $ewueeskeäÙeeÛes jepÙe ceuee heÇehle Peeues efkeâbJee osJeleebÛes mJeeceerheo
cnCepes FboÇheoeÛeer pejer ceuee heÇehleer Peeueer lejer ceePÙee FbefoÙeebÛes Mees<eCe keâjCeeje
ne Meeskeâ pej ve<š nesCeej vemesue lej ceuee les keâenerner vekeâes. Dejs, SJe{sÛe pej
Ùee Ùegæeves efceUCeej Demesue lej ieesefJeboe, ns Ùegæ keâMeeuee keâjeÙeÛes? ceer les
cegUerÛe keâjCeej veener'' lejerner ßeerJe=â<Ce Depe&gveeuee meebiele Deensle keâer, Depe&gve,
Dejs let ue{. let efpebkeâueeme lej leguee he=LJeerJejÛes jepÙe efceUsue Je cesueeme lej
mJeie& efceUsue. cnCepes ÙesLes ßeerke=â<Ceebveer Depe&gveeuee veJeerve keâeÙe meebefieleues Je
keâeÙe efoues? Depeg&ve melÙe Je ßesÙeeÛeer FÛÚe keâjCeeje efMe<Ùe neslee. lÙeeuee
meodieg® ßeerJe=â<Ceebveer meebefieleues keâer, ¢ee #es$e Je #es$e%e ÙeebceOeerue mebIe<ee&le pej
MejerjeÛes DeeÙeg<Ùe, lÙeeÛee DeefmlelJekeâeU pej mebheuesuee Demesue DeeefCe lÙeehetJeer&
legcner legceÛes ue#Ùe heÇehle keâ® Mekeâuee veenerle lejer legcneuee mJeiee&Ûeer heÇehleer
nesF&ue. cnCepesÛe mJeiee&le efJenej keâjCÙeeÛeer #ecelee legcneuee heÇehle nesF&ue,
legceÛÙeele owJeer mecheoe meceeefJe<š nesF&ue DeeefCe pej Ùee mebIe<ee&le legcner ÙeMemJeer
Jneue (Mejerjemen) lej legcneuee `cenerce'- cnCepes meJee&le ceneve yeÇÿeeÛÙee
ceefncÙeeÛee GheYeesie IesT Mekeâeue, cnCepesÛe `ceneceefnce' efmLeleer heÇehle keâ®
Mekeâeue. cnCepes efpebkeâueele lej meJe&mJe cnCepes ceneceefncelJe heÇehle keâ® Mekeâeue
Je njueele lej osJelJe heÇehle keâ® Mekeâeue- cnCepes Ùegæ JesâuÙeeves- mebIe<ee&le Yeeie
IesleuÙeeves oesvner neleele uee[t heÇehle nesCeej Deensle. cnCepes ueeYeeletvener ueeYe
DeeefCe neveerletvener ueeYeÛe efceUCeej Deens ÙeeJejÛe Yej osle ßeerJe=â<Cener heg{s
cnCele Deensle-
megKeogŠKes meces ke=âlJee ueeYeeueeYeew peÙeepeÙeew ~~38~~
lelees ÙegæeÙe ÙegpÙemJe vewJeb heeheceJeehmÙeefme ~~38~~
Depe&gvee, Ùee heÇkeâejs megKe-ogŠKe, ueeYe-neefve DeeefCe peÙe-hejepeÙe ns meejKesÛe
mecepetve let Ùegæeuee leÙeej nes. Demes JesâuÙeeves leguee heehe ueeieCeej veener. cnCepes
ÙesLes megKeeceOÙes meJe&mJeheÇehleer Je ogŠKeele osJelJeeÛeer heÇehleer nesCeej Deens. ueeYeeceOÙes
cenercelJe DeeefCe hejepeÙeele owJeer mebheosJej DeefOekeâej heÇehle nesF&ue. lesJne Deeheuee
ueeYe Je vegkeâmeeve ÙeebÛee meekeâuÙeeves efJeÛeej keâ®ve let ue{eÙeuee leÙeej nes.
ue{CÙeeves oesvner heÇkeâejs legPee heâeÙeoeÛe Deens Je ue{CÙeeves leguee heehe ueeieCeej
veener Je cnCetve let Ùegæeuee leÙeej nes-
S<ee lesÓefYeefnlee meeÈŸes yegefæÙeexies eflJeceeb ße=Ceg ~~38~~
yegæŸee Ùegòeâes ÙeÙee heeLe& keâce&yevOeb ØenemÙeefme ~~39~~
ns Depe&gvee, leguee ÙesLeheÙeËle meebKÙeceeiee&leues %eeve meebefieleues. %eeveÙeesieeleerue
yegefæefJe<eÙeer meebefieleues. let cnCeMeerue keâmeueer yegæer? keâmeues %eeve? lej Ùegæ keâj
nsÛe! %eeveÙeesie cnCepes keâeÙe? lej DeeheuÙee peerJeveekeâ[s yeIetve, ueeYeneveerÛee
veerš efJeÛeej keâjeJee keâer Ùeele DeeheCe efpebkeâuees lej ceneceefnce efmLeleer heÇehle
nesF&ue DeeefCe njuees lej osJeòJe efceUsue. cnCepes oesvnerkeâ[tve ueeYe efceUsue Je
Ùegæ veener kesâues lej meJe& ueeskeâ Deeheuee Gheneme keâjleerue. DeeheCe YeÙeeves
jCeebieCeeletve heUtve iesuees Demes mecepeleerue Je ceie Deeheueer Dehekeâerleer& nesF&ue.
DeMee heÇkeâejs Deeheues DeefmlelJe meceesj "sJetve efJeÛeej keâjCes Je Ùegæ keâjeÙeuee
leÙeej nesCes neÛe %eeveÙeesie Deens.
meeOeejCeleŠ ueeskeâebÛee Demee iewjmecepe Demelees keâer %eeveceeiee&le keâce&(Ùegæ)
keâjeJes ueeiele veener. les cnCeleele keâer %eeveÙeesieele keâce& DemeleÛe veener. ceer lej
`Megæ Deens', `ceer yegæ Deens', `ceer ÛewlevÙe Deens' `Denb yeÇÿeeefmce' ìegCe iegCeeleÛe
efcemeUleele' - Demes mecepetve les mJemLe yemetve jenleele. ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛÙee
celes ne %eeveÙeesie veener. %eeveÙeesieelener lesÛe keâce& keâjeJes ueeieles pes efve<keâece
keâce&Ùeesieele keäsâues peeles. oesvner ceeiee&ceOÙes heâòeâ o=ef<škeâesveeÛee heâjkeâ Deens.
%eeveceeieer& ceveg<Ùe Deeheueer efmLeleer mecepetve DeeheuÙee mJeleŠÛÙee meeceLÙee&Jej
DeJeuebyetve jentve keâce& keâjerle Demelees. oesvner ceeiee&le keä=âleer Deens. DeeefCe les
keâce&ner SkeâÛe Deens. DeeefCe les keâce& oesvner ceeiee&le keâjeJesÛe ueeieles. keäsâJeU keâce&
keâjCÙeeÛes o=ef<škeâesve oesve Deensle.
Depe&vg ee, ÙeeÛe efJeÛeejebvee keâce&ÙeesieeÛÙee meboYee&le Sskeâ. ùee %eeveeves keâce&yebOeveeÛee
veeMe nesF&ue. FLes ßeerkeä=â<Ceeves keâcee&Ûes veeJe heÇLece Iesleues Deens. hejbleg ÙesLes keâce&
cnCepes keâeÙe ns mhe<š kesâuesues veener. keâce& cnCepes keâeÙe meebefieleuesues vemeues lejer
lÙee keâcee&Ûeer efJeMes<elee, JewefMe<šŸes ÙeeJej lÙeebveer heg{s heÇkeâeMe šekeâuee Deens.
vesneefYe›eâceveeMeesÓefmle ØelÙeJeeÙees ve efJeÅeles ~~38~~

mJeuhecehÙemÙe Oece&mÙe $eeÙeles cenlees YeÙeeled ~~40~~
¢ee efve<keâece keâce&ÙeesieeceOÙes DeejbefYeuesuÙee keâeÙee&Ûee DeLee&le yeerpeeÛee
veeMe nesle veener. ÙeeceOÙes efve<keâeceYeeJeeves keâce& kesâuesues DemeuÙeeves ceÙee&efole
keâce&heâueeÛee oes<e ÙesLes GlheVe nesle veener. lesJne Ùee efve<keâece keâcee&Ûes cnCepesÛe
Ùee keâce&ÙeesieeÛes, Ùee Oecee&Ûes Deuhe DeeÛejCener pevce-ce=lÙet¤heer ceneve YeÙeeheemetve
j#eCe keâjles. legcner ne keâce&Ùeesie mecepetve IÙee. ÙeeheÇceeCes Lees[s lejer DeeÛejCe
keâje. yeerpe ®peJee. Depe&gvee ns yeerpe keâOeerÛe ve<š heeJele veener. Ùee pe[ heÇke=âleerceOÙes
Ùee yeerpe¤heer melÙeeuee ve<š keâjCÙeeÛeer #ecelee vemeles efkeâbJee les melÙe hegCe&heCes
ve<š keâjCÙeeÛes keâmeues Mem$ener efleÛÙeepeJeU vemeles. heÇke=âleer lÙeeJej DeeJejCe
Ieeuet Mekeâles efkeâbJee Lees[er De[JeCetkeâ keâ¤ Mekeâles, hejbleg DeejbefYeuesuÙee keâcee&uee
ve<š keâ¤ Mekeâle veener.
heg{s ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer Deieoer ceneYeÙebkeâj heeheermegæe Ùee %eeve¤heer
veewkesâves efveŠmebosn le¤ve peeGâ Mekeâlees. vescekeâer nerÛe iees<š ÙesLes meebefieleueer Deens.
les cnCeleele ns Depe&gvee, efve<keâece keâce&ÙeesieeÛes yeerpeejesheCe keâj. Ùee yeerpeeÛee
keâOeerner veeMe nesle veener, efkeâbJee Ùeele keâce&Ùeesieeves efJehejerle heâU¤heer oes<ener
heÇehle nesle veener. mJeie&, $e+æer, efmeæer legcneuee osGâve ne Ùeesie legcneuee ceOÙesÛe
mees[tve osle veener Je legcner pejer ne Ùeesie ceOÙesÛe mees[tve efoueele lejer lees legceÛee
GæejÛe keâjlees. Ùee Oecee&Ûes, Ùee efve<keâece keâce&ÙeesieeÛes, Deuhemes DeeÛejCe pevce-
ce=lÙeg¤heer ceneve YeÙeeheemetve j#eCe keâjles. Deveskeâ pevce mebefmeæmlelees Ùeeefle
hejeb ieefleced ~ ne keâce&Ùeesie Deveskeâ pevceeveblejner ceveg<Ùeeuee hejceieleerkeâ[sÛe
veslees. ÙeeÛe meboYee&le ßeerke=â<Ce heg{s cnCeleele-
JÙeJemeeÙeeeflcekeâe yegefæjskesân kegâ®vevove ~~38~~
yengMeeKee ¢evevlee§e yegæÙeesÓJÙeJemeeefÙeveeced~~41~~
efve<keâece keâce&Ùeesieele SkeâÛe JÙeJemeeÙeelcekeâ cnCepesÛe efve§eÙeelcekeâ yegæer
Demeles Je efve§eÙe Je heefjCeecener SkeâÛe Demelees. ÙeecegUs Deeeflcekeâ mebheòeerÛee
efJekeâeme neslees. ner Deeeflcekeâ mebheoe efmLej Demeles. ner Deeeflcekeâ mebheoe heÇke=âleerÛÙee
ÉbÉeceOÙes nUtnUt mLeeefhele keâjCes ÙeeueeÛe JÙeJemeeÙe efkeâbJee efve§eÙe cnCeleele.

hejbleg pÙeebÛÙeepeJeU ner efve§eÙeelcekeâ yegæer vemeles, cnCepes pes ueeskeâ Deveskeâ
heÇkeâejÛÙee FÛÚe "sJeleele, les ueeskeâ Yepeve-hetpeve keâ¤ Mekeâle veenerle Demes
ßeerke=â<CeebÛes cnCeCes Deens keâejCe lÙeebÛÙee yegæeruee Deveskeâ heÇkeâejÛes heâešs
hegâšuesues Demeleele.
Ùeeefceceeb hegef<heleeb JeeÛeb ØeJeovlÙeefJeheef§eleŠ ~~38~~
JesoJeeojleeŠ heeLe& veevÙeomleerefle JeeefoveŠ ~~42~~
keâeceelceeveŠ mJeie&heje pevcekeâce&HeâueØeoeced ~~38~~
ef›eâÙeeefJeMes<eyengueeb YeesiewÕeÙe&ieeEle Øeefle ~~43~~
ns heeLee&, efJe<eÙeYeesieele lelhej DemeCeejs, JesoeÛÙee DeLe&Jeeoele jme DemeCeejs,
mJeie&megKe nsÛe hejceue#Ùe ceevetve lÙeeKesjerpe ogmejs cees"s megKe veener Demes mecepeCeejs
Je meebieCeejs legšhebgpes %eeve DemeCeejs, Demes DeefJeJeskeâer ueeskeâ pevcece=lÙegheâue
osCeejer Je Yeesie Je SsÕeÙe& ÙeebÛÙee heÇehleer mebyebOeele efpeÛÙeeceOÙes heg<keâU keâce&
meebefieleues Deens DeMeer JesoJeÛeves meebieleele Je JesoeÛÙee hegef<hele, jesÛekeâ JeeCeerÛÙee
DeeOeejeves les yeesueleele. Ùee DeefJeJeskeâer ueeskeâebÛeer yegæer Deveble Yesoebveer Ùegòeâ
Demeles. lÙeecegUs les keâce&heâue meebieCeeNÙee JesoJeekeäÙeebvee heÇceeCe ceeveleele, mJeiee&uee
ßes<" mecepeleele. lÙeebÛeer yegæer Deveble Yesoebveer Ùegòeâ DemeuÙeeves les Deveskeâ keâce&keâeb[ele
ceive Demeleele, les hejcesÕejeÛes veeJe Iesle Demeleele, hejbleg efJeefJeOe keâce&keâeb[ keâjerle
Demeleele. ceie ner keâce&keâeb[s, Deveskeâ heÇkeâejÛeer keâcee&veg<"eves cnCepes keâce& veJns
keâe? ßeerke=â<Ce cnCeleele veener keâce&keâeb[s cnCepes keâce& veJns? ceie leer Skeâ
efveef§ele efkeäÇâÙee Deens keâe? ÙeeJej lÙeebveer ÙesLes keâener meebefieleues veener. les SJe{sÛe
FLes cnCeleele keâer DeefJeJeskeâer ueeskeâebÛeer yegæer Deveble Yesoebveer Ùegòeâ DemeuÙeeves
efJeefJeOe heÇkeâejÛÙee keâce&keâeb[ele les JÙemle Demeleele Je lÙeemee"er JesoJeekeäÙeeÛes
heÇceeCe osGâve jesÛekeâ JeeCeerle les Deeheues cnCeCes JÙeòeâner keâjleele. ceie ÙeeÛee
heefjCeece keâeÙe neslees?
YeesiewÕeÙe&Øemeòeâeveeb leÙeeheùleÛeslemeeced~~38~~
JÙeJemeeÙeeeflcekeâe yegeæ f Š meceeOeew ve efJeOeerÙeles~~44~~
Depe&gvee, JesoeÛÙee DeLe&Jeeoele ceive PeeuesuÙee Je JesoJeekeäÙe heÇceeCe ceevetve

jesÛekeâ JeeCeerle yeesueCeeNÙee ueeskeâebÛÙee JeeCeerves heÇYeeJeerle PeeuesuÙee ueeskeâebÛeer
efJeJeskeâyegæer ve<š nesles. lÙeebvee keâenerner heÇehle nesle veener. lÙee JeeCeerves ceesefnle
Peeuesues ueeskeâ FbefoÇÙe Yeesieele DeeefCe Yeeweflekeâ SsÕeÙee&le DeefleMeÙe Deemeòeâ nesleele.
DeMee heg¤<eebÛÙee DebleŠkeâjCeele keâeÙee&keâeÙee&Ûee efve§eÙe keâjCeejer yegæer GodYeJele
veener. YeieJebleeÛÙee ef"keâeCeer o={ nesCeejer, efmLej nesCeejer yegæer lÙeebÛÙeele efvecee&Ce
nesle veener.
DeMee Ùee DeefJeJeskeâer ueeskeâebÛeer JeeCeer keâesCe Sskeâles? lej Yeeweflekeâ
efJe<eÙeYeesieele-FbefoÇÙe Yeesieele Je SsÕeÙee&le pes Deemeòeâ Peeuesues Deensle lesÛe ueeskeâ
DeefJeJeskeâer ueeskeâebÛes yeesueCes Sskeâleele. DeefOekeâejer, efJeJeskeâer, efmLej yegæerÛes ueeskeâ
lÙeebÛÙee yeesueCÙeeves ceesefnle nesle veenerle, hejbleg DeefJeJeskeâer ueeskeâ cee$e ceesefnle
nesleele Je lÙeecegUs DeelcemegKe osCeejer, DeeefoleòJeele heÇJesMe osCeejer efve§eÙeelcekeâ
yegæer lÙeebÛÙeele efvecee&Ce nesle veener. lÙeebÛes efÛeòe Deelce%eeveele keâOeerner efmLej
nesGâ Mekeâle veener.
heÇße Demee efvecee&Ce neslees keâer,`JesoJeeojleŠ' pes JesoeÛÙee DeLe&Jeeoele ceive
Demeleele lesner Ûetkeâ keâjleele keâe? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
$ewiegCÙeefJe<eÙee Jesoe efveŒewiegCÙees YeJeepeg&ve~~38~~
efveÉ&vÉes efvelÙemeòJemLees efveÙeexie#esce DeelceJeeved ~~45~~
ns Depe&gvee, `$ewiegCÙeefJe<eÙee Jesoe' cnCepes ef$eiegCeebveer Ùegòeâ DemeCeejs Jeso
heÇke=âleerÛÙee leerve iegCeebyeeyeleerleÛe heÇefleheeove keâjleele. lÙeebÛÙee heg{Ûes lÙeebveener
ceenerle vemeles. lesJne efvem$ewiegCÙeesYeJeepe=&ve let ef$eiegCeeleerle nes. ef$eiegCeebÛÙee
DevegYeJeeheueerkeâ[s pee. heCe keâMee heÇkeâejs? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele èfveÉ&vÉŠ'
megKeogŠKeeoer ÉbÉeheemetve Deefuehle, melele meeefòJekeâ iegCeebveer mebheVe Je Ùeesie#esceeefo
mJeeLee&le ve he[lee cnCepesÛe lÙee mebyebOeerÛÙee keâeUpeerletve cegòeâ nes DeeefCe DeelcÙeele
efmLej nes, Deelceefve<" nes. ßeerke=â<Ce cnCeleele, pees DeMee heÇkeâejs ef$eiegCeebÛÙee
heueerkeâ[s peeGâve Deelceefve<" yevelees lees, yeÇ¢e cnCepes keâeÙe les peeCet Mekeâlees Je
yeÇÿeeuee peeCelees, leesÛe efJeheÇ nesÙe.
ÙeeJeeveLe& Goheeves meJe&leŠ mechuegleesokesâ~~38~~

leeJeevmeJex<eg Jesos<eg yeÇeÿeCemÙe efJepeeveleŠ ~~46~~
Ûeesneskeâ[tve heefjhetCe& Yejuesues peueeMeÙe heÇehle PeeuesuÙee ceveg<Ùeeuee ueneve
peueeMeÙeeÛeer pesJe{er GheÙegòeâlee, pesJe{s heÇÙeespeve Demesue lesJe{sÛe yeÇÿe peeCeCeeNÙee
%eevemebheVe yeÇeÿeCeeuee JesoebÛes heÇÇÙeespeve Demeles. leelheÙe& nsÛe keâer pees JesoeLee&Ûee
efJeÛeej keâ®ve lÙeeleerue F<š lesJe{sÛe ieÇnCe keâjlees, cnCepesÛe pees JesoebÛÙee
heueerkeâ[s peelees Je pees yeÇÿeeuee peeCelees leesÛe yeÇeÿeCe nesÙe. lesJne ns Depe&gvee let
megæe Demee meeefòJekeâ iegCeebveer mebheVe nesGâve JesoebÛÙee heueerkeâ[s pee Je yeÇeÿeCe yeve.
Depeg&ve pevceeves #eef$eÙe neslee DeeefCe ÙesLes ßeerke=â<Ce cnCeleele yeÇeÿeCe yeve.
ns keâmes keâeÙe? yeÇeÿeCe-#eef$eÙe FlÙeeoer JeCe& cnCepes ceveg<Ùe mJeYeeJeeleerue
#ecelesÛes, meeceLÙee&Ûes veeJe Deens. ns JeCe& keâce&heÇOeeve Deensle. les pevceeves ¤{
nesCeejer ¤{er veJns. pÙeeuee iebiesle [gyeCÙeeÛeer mebOeer efceUeueer lÙeeuee #egoÇ
peueeMeÙeeÛes keâeÙe heÇÙeespeve? lÙee heÇkeâejs pÙeeves yeÇÿeeuee mee#eele peeCeues Deens
lÙee Deelcemee#eelkeâejer ceneheg®<eeuee, lÙee yeÇÿeeCeeuee, JesoebÛes lesJe{sÛe cenòJe
Demeles, lesJe{sÛe lÙeeÛes lÙeebvee heÇÙeespeve Demeles. cee$e lÙeebÛeer iejpe lej DemelesÛe.
keâejCe ceeietve ÙesCeeNÙeebvee lÙeebÛeer iejpe Demeles. Deelee ÙesLetve keâce&ÙeesieeÛÙee
ÛeÛe&suee DeejbYe nesF&ue cnCepes keâce& keâjleevee keâesCeleer o#elee Iesleueer heeefnpes,
ÙeeÛes Ùeeheg{s ßeerke=â<Ceebveer heÇefleheeove kesâues Deens.
keâce&CÙesJeeefOekeâejmles cee Heâues<eg keâoeÛeve ~~38~~
cee keâce&HeâuenslegYet&cee les mebieesÓmlJekeâce&efCe ~~47~~
Depe&gvee, legPee DeefOekeâej heâòeâ keâce& keâjCes SJe{eÛe Deens. keâce&heâueeÛee
leguee DeefOekeâej veener. Dejs, let Demes mecepe keâer let kesâuesuÙee keâcee&heemetve heâU
efceUCeejÛe veener. cnCetve let keâce&heâUeuee nsletYetle nesGâ vekeâesme, cnCepesÛe ceePÙee
keâcee&Ûes Decegkeâ heâU ceuee efceUeues Demee nslet let ceveele "sJet vekeâesme DeeefCe keâce&
ve keâjCÙeeefJe<eÙeer ceveeÛee keâue nesGâ osT vekeâesme. cnCepesÛe keâcee&yeöue Deßeæ
yevet vekeâesme.
ÙeesieÕej ßeerke=â<Ceebveer SkeâesCeÛeeUermeeJÙee Mueeskeâele heÇLece keâcee&Ûee GÛÛeej
kesâuee. hejbleg lesLes ns keâce& cnCepes keâeÙe Je les keâmes keâjeJes ns meebefieleues veener.
lÙee keâcee&ÛÙee JewefMe<šŸeebJej Ùee Mueeskeâele efJeJejCe kesâues Deens.
(1) ns Depeg&vee, DeMee heÇkeâejÛÙee keâcee&cegUs let meJe& heÇkeâejÛÙee yebOeveeletve

cegòeâ nesMeerue.
(2) Depeg&vee, Ùee keâcee&le yeerpeeÛee veeMe nesle veener. keâcee&Ûee DeejbYe kesâuÙeeveblej
lÙee keâcee&uee ve<š keâjCÙeeÛeer Meòeâer heÇke=âleerpeJeU veener.
(3) Depeg&vee, mJeie&, $e+æer, efmeæer heÇehle keâ¤ve osCeejs ceÙee&efole heâue¤heer
oes<ener Ùee keâcee&ceOÙes veenerle.
(4) Ùee keâcee&ÛÙee Deuhe DeeÛejCeeves ceveg<ÙeeÛee pevce-ce=lÙeg meejKÙee YeÙeeJen
mebkeâšeletve yeÛeeJe neslees. lÙeeÛee Gæej neslees.
hejbleg ßeerke=â<Ceebveer les keâce& Deens keâmes ns DeÅeehe meebefieleuesues veener. les
ÙeeÛe DeOÙeeÙeeleerue SkeäkesâÛeeUermeeJÙee Mueeskeâele lÙeebveer meebefieleues Deens.
(5) Depeg&vee, Ùeele efve§eÙeelcekeâ yegæer SkeâÛe Demeles, ke=âleerner SkeâÛe Demeles.
pÙeebÛeer yegæer Deveble Yesoebveer Ùegòeâ Demeles, lÙeebÛÙee JeÇâerÙeener Deveskeâ Demeleele.
Demes ueeskeâ YeieJebleeÛes Yepeve keâ¤ Mekeâle veenerle keâe? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele
keâer Deveble Yesoebveer Ùegòeâ DemeCeeNÙee ueeskeâebÛÙee yegæeruee Deveskeâ MeeKee hegâšuesuÙee
Demeleele Je ns ueeskeâ JesoebÛÙee heg<hekeâ-jesÛekeâ JeeCeerle lÙee JeÇâerÙeebÛes heÇefleheeove
keâjle Demeleele. Ùee lÙeebÛÙee JeeCeerÛee heÇYeeJe pÙeebÛÙeeJej he[lees lÙeebÛeer yegæer
ve<š nesles. cnCetve efve§eÙeelcekeâ efJeÇâÙee SkeâÛe Demeles, hejbleg ÙesLes leer efJeÇâÙee
keâesCeleer les cee$e meebefieleues veener.
meòesÛeeUermeeJÙee Mueeskeâele ßeerke=â<Ce cnCeleele keâce& keâjCÙeeleÛe legPee DeefOekeâej
Deens, heCe lÙeeÛes heâU YeesieCÙeeÛee efkeâbJee heâUeÛeer Dehes#ee keâjCÙeeÛee legPee
DeefOekeâej veener. lesJne let heâUeÛeer Deemeòeâer Oe¤ vekeâesme Je keâce& keâjCÙeeme
Deßeæ yevet vekeâesme. efvejvlej DeelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer jle jene. hejbleg keâce& cnCepes
keâeÙe ns ÙesLes meebefieleuesues veener. meeOeejCeleŠ ueeskeâ ne Mueeskeâ GOe=le keâjleele Je
cnCeleele keâenerner keâje heCe lÙeeÛÙee heâUeÛeer Dehes#ee keâ¤ vekeâe. yemme! Peeuee
efve<keâece keâce& Ùeesie! heCe ßeerke=â<Ceebveer DeÅeehe keâesCeles keâce& keâjeJes ns meebefieleuesues
veener. ÙesLes heâòeâ keâce& keâeÙe osles Je les keâjleevee keâesCeleer o#elee IÙeeJeer ÙeeJej
ßeerke=â<Ceebveer ÙesLes heâòeâ heÇkeâeMe šekeâuee Deens. cetU heÇße keâce& cnCepes keâeÙe? lees
Depetve lemeeÛe Deens. lÙeeÛes efJeJejCe ßeerke=â<Ceebveer DeOÙeeÙe leerve Je ÛeejceOÙes
kesâues Deens.
ÙeesiemLeŠ kegâ® keâcee&efCe mebieb lÙeòeäJee OevebpeÙe~~38~~

efmeæŸeefmeæŸeesŠ mecees YetlJee mecelJeb Ùeesie GÛÙeles~~48~~
ns Oeveb p eÙee keâce& h eâueeÛeer Deemeòeâer mees[tve, DeefYeuee<ee mees[tve,
ÙeMeeheÙeMeeefJe<eÙeer meceleesue yegæer "sJetve let keâce& keâj. keâesCeles keâce&? lej efve<keâece
keâce& keâj.] `mecelJeb Ùeesie GÛÙeles' - cnCepes ceveeÛÙee Ùee meceleesueheCeeueeÛe
Ùeesie Demes cnCeleele. pÙee keâcee&efJe<eÙeer ceveele efJe<ece YeeJevee veener lÙeeuee
meceyegæer Demes cnCeleele. $e+æer, efmeæer efkeâbJee keâcee&efJe<eÙeerÛeer Deemeòeâer ceveeÛee
meceleesueheCee efyeIe[Jele Demeleele. heâUeÛeer FÛÚe-heâUeÛeer DeefYeuee<ee ceveele
efJe<ecelee efvecee&Ce keâjle Demeleele. lÙeemee"er Depe&gvee, heâueeÛeer DeefYeuee<ee Oe¤
vekeâesme, heCe keâce& keâjCÙeele Deßeæner nesGâ vekeâesme. meceesj efomeuesuÙee efkeâbJee ve
efomeCeeNÙee meJe& JemlegefJe<eÙeerÛÙee DeemeòeâerÛee lÙeeie keâ¤ve, keâcee&heemetve nesCeejer
heÇehleer-DeheÇehleer ÙeebÛee efJeÛeej ve keâjlee heâòeâ ÙeesieÙegòeâ nesGâve, let keâce& keâj.
ÙeesieecegUs efÛeòe efJeÛeefuele nesle veener.
Ùeesie ner Skeâ hejce efmLeleer Deens DeeefCe leer heÇejefcYekeâ efmLeleerner Deens.
heÇejbYeer Deeheueer o=<šer ue#ÙeeJej DemeeÙeuee nJeer. cnCetve ÙeesieeJej o=<šer "sJetve
keâcee&Ûes DeeÛejCe kesâues heeefnpes. mecelJeYeeJe cnCepes hetCe& efkeâbJee DehetCe& keâcee&yeöue
meceYeeJe "sJeCes. ÙeeueeÛe Ùeesie cnCeleele. keâcee&ÛÙee ÙeMeeheÙeMeeves pÙeebÛeer yegæer
efJeÛeefuele yevele veener, pÙeebÛÙee ceveele n<e&-Keso cnCepesÛe efJe<ece YeeJe efvecee&Ce
nesle veener lÙee meceyegæerueeÛe Ùeesie Demes cnCeleele. efJe<eceefmLeleerle ceveeÛee meceleesue
efyeIe[le veener cnCetve Ùeeuee mecelJe Ùeesie Demes cnCeleele. meJe& DeefYeuee<eebÛee
ÙesLes lÙeeie Deens, cnCetve Ùeeuee efve<keâece keâce&Ùeesie Demes cnšues iesues Deens. keâce&
keâjeJeÙeeÛes Deens cnCetve lÙeeuee keâce&Ùeesie cnšues peeles. ÙesLes keâce& keâjleevee
ke=â<Ceehe&Ce Je=leer "sJeeJeer ueeieles. ner ke=â<Ceehe&Ce Je=leer cnCepes mecehe&CeeÛeer Je=leer.
ÙeecegUs Ùee heÇJeÇâerÙesuee Ùeesie Demes cnCeleele. Ùee keâce&Ùeesieele yeewefækeâ heeleUerJej
DelÙeble o#e jeneJes ueeieles, keâejCe ÙeMeeheÙeMeeefJe<eÙeer ceveeÛee meceleesue "sJeCes,
keâcee&efJe<eÙeer Deemeòeâer ve "sJeCes, keâce&heâueeÛeer DeefYeuee<ee ve jeKeCes, cenlJeeÛes
Demeles Je ÙeeueeÛe efve<keâece keâce&Ùeesie efkeâbJee yegefæÙeesie Demes cnCeleele.
otjsCe ¢eJejb keâce& yegefæÙeesieeævebpeÙe~~38~~

yegæew MejCeceefvJeÛÚ ke=âheCeeŠ HeâuensleJeŠ~~49~~
ns OevebpeÙee, `DeJejb keâce&' cnCepes efveke=â<š keâce&. ns efveke=â<š keâce& cnCepesÛe
DeemeòeâerÙegòeâ keâce&. les yegefæÙeesieeheemetve heâej otj Deens. heâueeÛeer DeefYeuee<ee
"sJeCeejs ke=âheCe Demeleele. les DeelcÙeeceOÙes, hejceelcÙeeceOÙes keâOeerÛe jle nesle
veenerle. lesJne mecelJe yegefæÙeesieeÛee DeeßeÙe keâj. Dejs, FÛÚsheÇceeCes heâue efceUeues
lejer lÙeele keâuÙeeCe keâes"tve DemeCeej? meeOekeâeves lej cees#eeÛeerner DeefYeuee<ee
"sJelee keâecee veÙes keâejCe Jeemeveebheemetve cegòeâ nesCes ÙeeueeÛe lej cees#e cnCeleele.
heâueheÇehleerÛee efÛebleveeves meeOekeâeÛee JesU Je=Lee JeeÙee peelees DeeefCe heâue heÇehle
PeeuÙeeJej lÙeeceOÙesÛe meeOekeâ iegbletve he[lees. lÙeeÛeer meeOevee efleLesÛe meceehle
nesles. ceie heg{s lees YeieJebleeÛes Yepeve-hetpeve keâeÙe keâjCeej? lesLetveÛe lees efJeÛeefuele
neslees- kegâceeiee&uee ueeielees. cnCetve mecelJe yegæerves ÙeesieeÛes DeeÛejCe keâje.
%eeveceeiee&ueener ßeerke=â<Ceeves yegefæÙeesie cnbšues nesles Je meebefieleues nesles keâer,
Depe&gvee, ne yegefæÙeesie leguee %eeveÙeesie meebieleevee meebefieleuee neslee DeeefCe ÙesLes
efve<keâece keâce&Ùeesieeueener yegefæÙeesie cnbšuee Deens. JemlegleŠ oesvnerceOeerue o=<šerkeâesve
JesieUe Deens. %eeveÙeesieele ueeYe-neveerÛee efJeÛeej keâ¤ve, lÙeeÛeer efÛeefkeâlmee
keâ¤ve DeeÛejCe keâjeJes ueeieles efve<keâece keâce&ÙeesieeceOÙes yeewefOekeâ mlejeJej
mecelJe jeKeeJes ueeieles cnCetve lÙeeuee mecelJe yegefæÙeesie Demesner cnšues peeles,
Je cnCetve ns Depe&gvee, let mecelJe yegefæÙeesieeÛee DeeßeÙe ieÇnCe keâj, keâejCe
heâueeÛeer DeefYeuee<ee "sJeCeejs heâej ke=âheCe Demeleele.
yegefæÙegòeâes peneleern GYes megke=âleog<ke=âles ~~38~~
lemceeÅeesieeÙe ÙegpÙemJe ÙeesieŠ keâce&meg keâewMeueced ~~50~~
meecÙeyegæerves Ùegòeâ DemeCeejs heg®<e Ùee ueeskeâerÛe heehe Je hegCÙe Ùee oesvner
iees<šeRÛee lÙeeie keâjleele. les lÙeele yeæ nesGâve jenle veenerle. cnCetve let yegefæÙeesie
mebheeove keâjCÙeeme leÙeej nes. ÙeesieŠ keâce&meg keâewMeuece- cnCepes keâcee&ÛejCeele
mecelJe yegefæ¤he Ùeesie meeOeCes ns Kejs keâewMeuÙe Deens.
Ùee peieele keâce& keâjCÙeeÛÙee oesve heæleer ¤{ Deensle. ueeskeâ keâce& keâ¤ve
heâueeÛeer Dehes#ee keâjleele efkeâbJee heâue efceUeues veener lej les keâce& keâ¤Ûe FefÛÚle
vemeleele. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer Ùee heÇkeâejÛÙee keâceeËvee yeækeâejkeâ mecepeues Demetve

`DeejeOeves'uee les Skeâcee$e keâce& mecepele Deensle. Ùee DeOÙeeÙeele lÙeebveer keâcee&Ûee
kesâJeU GÛÛeej kessâuee Deens. eflemeNÙee DeOÙeeÙeeleerue meg¤JeeleerÛÙee Mueeskeâele
lÙeeÛeer heefjYee<ee efoueer DeeefCe ÛeewLÙee DeOÙeeÙeele keâcee&Ûes mJe¤he efJemleejeves
meebefieleues Deens. heÇmlegle Mueeskeâele ßeerke=â<Ce meebmeeefjkeâ hejbhejsves Ùegòeâ DemeCeejs
keâce& yeepetuee "sJetve keâce& keâjCÙeeÛeer keâuee meebieleevee cnCeleele, `legcner DelÙeble
ßeæeÙegòeâ YeeJevesves keâce& keâje; hejbleg heâueeÛee cee$e mJesÛÚsves lÙeeie keâje. ceie
keâce& kegâ"s peeF&ue? keâce& keâjCeeNÙeeÛes ns lej keâewMeuÙe Deens. efve<keâece meeOekeâeÛeer
meceieÇ Meòeâer DeMee heÇkeâejÛeer keâce&s keâjCÙeele KeÛe& nesle Demeles. DeejeOevee keâjeÙeuee
MejerjeÛeer iejpe Demeles hejbleg kesâJeU keâces& keâjeÙeÛeer keâeÙe? ner efpe%eemeemegæe
mJeeYeeefJekeâ Deens. DevÙeLee meowJe keâce&Ûe keâjeÙeÛes keâer lÙeeÛee keâener hejerCeecener
Demet Mekeâlees.
keâce&peb yegefæÙegòeâe efn Heâueb lÙekeälJee ceveeref<eCeŠ ~~38~~
pevceyevOeefJeefvece&gòeâeŠ heob ieÛÚvlÙeveeceÙeced ~~51~~
Dejs, yegefæÙeesieer Demes %eeveer heg®<e Yeeweflekeâ keâcee&heemetve efvecee&Ce PeeuesuÙee
heâueeÛee lÙeeie keâ®ve pevcecejCeeÛÙee yebOeveeletve cegòeâ nesleele Je DelÙeble efveoes&<e,
ogŠKejefnle Demes Dece=leceÙe mLeeve heÇehle keâjleele.
Depeg&veeÛeer o=<šer $ewueeskeäÙeeÛes meeceüÇepÙe Je mJeiee&leerue FboÇheo ÙesLeheÙe&ble meerefcele
nesleer. Ùee oesvner iees<šer heÇehle PeeuÙee lejer lees Ùegæ keâjeÙeuee leÙeej nesle veJnlee.
ÙesLes ßeerke=â<Ce Skeâ veJeerve iees<š lÙeeuee meebieleele keâer, Deemeòeâerjefnle, keâce&Éeje
DeveeceÙe, ogŠKeeÛÙee heueerkeâ[erue, yeÇÿeevebo osCeejs Demes heo heÇehle nesles. efve<keâece
keâce&Ùeesieeves hejceheoeÛeer heÇehleer nesles, pesLes ce=lÙetuee heÇJesMe veener, DeMee De{U
mLeeveeÛeer heÇehleer nesles. hejbleg DeMee heÇkeâejÛes keâce& keâjCÙeeÛeer ceveeÛeer Je=òeer
kesâJne nesF&ue?
Ùeoe les ceesnkeâefueueb yegefæJÙe&efleleefj<Ùeefle ~~38~~
leoe ievleeefme efveJexob ßeesleJÙemÙe ßeglemÙe Ûe ~~52~~
ns Depegg&vee, lesJne legPeer (DeLee&le meeOekeâeÛeer) yegæer ceesn¤heer oueoueerletve
yeensj he[sue, pesJne efleuee Oeve, mebleleer Je heÇefle<"e ÙeebÛee uesMecee$e ceesn jenCeej
veener, Ùee meJe& iees<šerbyeeyele DemeCeejer Deemeòeâer veenerMeer nesF&ue lÙeeJesUer pes
SskeâCÙeeme ÙeesiÙe Deens les let Sskeât MekeâMeerue] lemesÛe SskeâuesuÙee leòJeevegmeej
legPÙeele JewjeiÙe YeeJevee efvecee&Ce nesF&ue, lÙeeheÇceeCes let DeeÛejCe keâ¤ MekeâMeerue.
Deelee lej pes SskeâCÙeeme ÙeesiÙe Deens les let Ssketâ Mekeâle veenerme ceie DeeÛejCe
keâjCÙeeÛee lej heÇëe> veener] lesJne ner ÙeesiÙelee kesâJne heÇehle nesF&ue ns meebieleevee
ßeerke=â<Ce cnCeleele-
ßegefleefJeØeefleheVee les Ùeoe mLeemÙeefle efve§euee ~~38~~
meceeOeeJeÛeuee yegefæmleoe ÙeesieceJeehmÙeefme ~~53~~
Deveskeâ heÇkeâejÛÙee JesoJeekeäÙeebcegUs Je Jesoeleerue keâce&heâueebÛÙee ßeJeCeecegUs
efJeÛeefuele Peeuesueer, ÛebÛeue Peeuesueer legPeer yegæer pesJne efve§eue nesGâve hejceelce
mJe¤heeÛÙee ef"keâeCeer, meceeefOemegKeeÛÙee ef"keâeCeer efmLej nesF&ue lesJne leguee
yegefæÙeesieeÛeer heÇehleer nesF&ue. pÙeeuee `DeveeceÙe hejceheo' cnCeleele leer mecelJe
efmLeleer leguee heÇehle nesF&ue. nerÛe Ùeesieeleerue hejce efmLeleer Deens DeeefCe nerÛe
DeheÇehÙeeÛeer heÇehleer Deens. Jesoebheemetve %eeve lej heÇehle neslesÛe; hejbleg ßeerke=â<Ce
cnCeleele `ßegefleefJeheÇefleheVee' Jesoebleerue Deveskeâ efmeæeble, keâce&heâues Ssketâve yegæer
efJeÛeefuele nesles. efmeæeble lej DeveskeâpeCe Sskeâleele, heCe pes SskeâCes ÙeesiÙe Deens les
cee$e ueeskeâ Sskeâle veenerle.
DeMeer ner ÛebÛeue yegæer pesJne meceeefOemegKeeÛÙee ef"keâeCeer efmLej nesF&ue lesJne
leguee Ùeesieeleerue meJees&ÛÛe Demes Dece=le heo heÇehle nesF&ue. ßeerke=â<CeeÛÙee Ùee yeesueCÙeeves
Depeg&veeÛeer efpe%eemee peeie=le nesCes mJeeYeeefJekeâ nesles. meceeefOemegKeeÛeer heÇehleer keâ®ve
IesCeejs ceneheg®<e keâmes Demeleele? lÙeebÛeer yegæer efmLej Demeles cnCepes keâMeer
Demeles? efmLeleheÇ%e keâesCeeuee cnCeeÙeÛes? Depe&gveeÛÙee ceveele DeMeer efpe%eemee
efvecee&Ce Peeueer cnCetve lÙeeves heÇëe> kesâuee-
Depeg&ve GJeeÛe
efmLeleØe%emÙe keâe Yee<ee meceeefOemLemÙe kesâMeJe ~~38~~
efmLeleOeerŠ efkebâ ØeYee<ele efkeâceemeerle ›epesle efkeâced ~~54~~
‘meceeOeerÙeles efÛeòeced Ùeefmceved me Deelcee SJe meceeefOeŠ’
pÙee ef"keâeCeer efÛeòeeuee efvejblej meceeOeeve heÇehle nesles lees Deelcee cnCepesÛe
meceeOeer nesÙe. Deveeefo leòJeeceOÙes pees mecelJe heÇehle keâjlees, meceòJe yegefæves
Jeeielees lÙeeuee efmLeleheÇ%e cnCeleele. Depe&gve cnCeeuee, ns kesâMeJee, meceeefOeefmLeleerle
DemeCeeNÙee, efmLej yegæer DemeCeeNÙee ceneheg®<eeÛeer keâeÙe ue#eCes Deensle? efmLeleheÇ%e
heg®<e keâmee yeesuelees? lees keâmee yemelees? lees keâmee Ûeeuelees? Depegg&veeves ns Ûeej
heÇëe> efJeÛeejues lÙeeJej efmLeleheÇ%eeÛeer ue#eCes meebieleevee ßeerke=â<Ce heg{s cnCeleele-
ßeerYeieJeevegJeeÛe-
Øepeneefle Ùeoe keâeceevmeJee&vheeLe& ceveesieleeved ~~38~~
DeelcevÙesJeelcevee leg° efmLeleØe%emleoesÛÙeles ~~55~~
ns heeLee&, ceveg<Ùe pesJne ceveeceOÙes DemeuesuÙee meJe& F&ÛÚebÛee lÙeeie keâ®ve
lees DeeheuÙee mJemJe¤heeÛÙee ef"keâCeer mebleg<š Demelees, DeMee JÙeòeâeruee efmLeleheÇ%e
Demes cnCeleele. meJe& JeemeveebÛee lÙeeie kesâuÙeeveblejÛe DeelcÙeeÛes oMe&ve nesles,
DeMee efmLej yegæerÛÙee heg®<eeuee efmLeleheÇ%e Demes cnCeleele. ceveeceOÙes DemeuesuÙee
FÛÚebÛee lÙeeie kesâuÙeeveblejÛe DeelcÙeeÛee mee#eelkeâej nesle Demelees. DeMee
Deelceejece, Deelcele=hle, cenehe¤<eeuee efmLeleheÇ%e cnCeleele.
ogŠKes<JevegefÉie>ceveeŠ megKes<eg efJeielemhe=nŠ ~~38~~
JeerlejeieYeÙe›eâesOeŠ efmLeleOeerceg&efve®ÛÙeles ~~56~~
owefnkeâ, owefJekeâ Je Yeeweflekeâ ogŠKeeveer pÙeeÛes ceve efJe<eCCe nesle veener, megKes
heÇehle Peeueer Demelee pees lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer efveefjÛÚ Demelees Je pÙeebÛes ceesn, YeÙe,
JeÇâesOe ns ve<š Peeuesues Demeleele, ceeveefmekeâ leke&â keâjCÙeeÛee šhhee pÙeeves
Deesueeb[uesuee Demelees, DeMee heg®<eeuee efmLeleheÇ%e cegveer cnCeeJes. efmLeleheÇ%eeÛeer
DevÙe ue#eCes meebieleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele.
ÙeŠ meJe&$eeveefYemvesnmleòelØeehÙe MegYeeMegYeced ~~38~~
veeefYevevoefle ve Ésef° lemÙe Øe%ee Øeefleef‰lee ~~57~~
pees heg®<e meJe&$e mvesnjefnle Peeuesuee Demelees cnCepes pees meJe& iees<šerble Deveemeòeâ
Demelees, MegYe efkeâbJee DeMegYe heÇehle Peeues Demelee pÙeeuee Deevebo efkeâbJee efJe<eeo
nesle veener lÙeeÛeer yegæer efmLej Peeueer Demes mecepeeJes. pes hejceelcemJe¤he Deens, pes
ceveeuee hejceelcÙeeÛeer Deeme ueeJeles, les MegYe! DeeefCe pes pe[ heÇke=âleerkeâ[s vesles,
ceveeuee Deemeòeâ keâjles les DeMegYe Deens Demes mecepeeJes. hejbleg efmLeleheÇ%e heg®<e
cee$e meevegketâue heefjefmLeleerves vee heÇmeVe neslees, vee heÇefleketâue heefjefmLeleerves lees
efJe<eCCe yevelees. keâejCe heÇehle nesCeeNÙee Jemlet lÙeeuee mJeleŠhes#ee efYeVe Jeešle
veenerle. keâejCe lÙeeefJe<eÙeer lees mebhetCe& efvejerÛÚ Peeuesuee Demelees; lej heeflele
keâjCeejs efJekeâejner lÙeeuee efJeÛeefuele keâ® Mekeâle veenerle. cnCepesÛe meeOevesÛes
lÙeeuee Deelee keâener heÇÙeespeve Gjuesues vemeles. DeMee JÙeòeâerueeÛe efmLeleheÇ%e
cnCeleele.
Ùeoe mebnjles ÛeeÙeb ketâceexÓiÌ[eveerJe meJe&MeŠ ~~38~~
FefvõÙeeCeerefvõÙeeLexYÙemlemÙe Øe%ee Øeefleef‰lee ~~58~~
pÙeeheÇkeâejs keâemeJe DeeheuÙee DeJeÙeJeebvee DeeJe¤ve IesJet Mekeâles lÙeeheÇceeCes
efmLeleheÇ%e JÙeòeâer efmLej DemeuÙeecegUs DeeheuÙee ÛebÛeue FbefoÇÙeebvee meJe& yeepetbveer
DeeJe¤ve IesJet Mekeâles. heg{s Oeeskeâe efomeleeÛe, mebkeâš efomeleeÛe keâemeJe pÙeeheÇceeCes
Deeheues [eskesâ Je heeÙe DeeJe¤ve Iesles; lÙee heÇkeâejs lees heg®<e efJe<eÙeebceOÙes Deemeòeâ
nesCeeNÙee DeeheuÙee FbefoÇÙeebvee meJe& yeepetbveer DeeJe¤ve IesTve DeeheuÙee ùoÙe¤heer
osMeele lÙeebvee yebefomle keâ¤ve "sJelees. lÙeeJesUer lÙeeÛeer yegæer efmLej Demeles. hejbleg
keâemeJeeÛes ÙesLes heâòeâ GoenjCe Deens. keâejCe mebkeâš šUleeÛe keâemeJe Deeheueer
FbefoÇÙes hegvne heme¤ve Demeles. ceie efmLeleheÇ%e ceneheg®<e hegvne efJe<eÙeele Deemeòeâ
neslees keâe? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
efJe<eÙee efJeefveJele&vles efvejenejmÙe osefnveŠ ~~38~~
jmeJepeË jmeesÓhÙemÙe hejb Â<šdJee efveJele&les ~~59~~
efJe<eÙeebheemetve FbefoÇÙeebÛee efveieÇn keâjCeeNÙee heg®<eeÛes efJe<eÙe efveJe=òe nesleele.
keâejCe lÙee efJe<eÙeebÛes lees ieÇnCe keâjerle veenerle. hejbleg lÙeeÛeer efJe<eÙeebyeöue DemeCeejer
iees[er cee$e veenerMeer nesle veener. leer ceveele ÛeUJeUle Demeles. heCe efJe<eÙeebheemetve
meJe& FbefoÇÙeebvee DeeJe¤ve IesCeeNÙee efve<keâeceer heg®<eeuee `hejbo=<šJee' hejceleòJe
hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej nesleeÛe ner lÙeeÛeer iees[erner veenerMeer nesles.
ceneheg®<e keâemeJeeheÇceeCes DeeheuÙee FbefoÇÙeebvee DeeJe¤ve hegvne hemejle veenerle.
Skeâoe FbefoÇÙeebvee DeeJe¤ve Iesleues keâer lÙeeÛeer heÇJe=òeerÛe lesLes mebheles. mebmkeâej
mebheleele. hegvne les GodYeJele veenerle. efve<keâece keâce&ÙeesieeÛÙee DeeÛejCeÉeje
hejceelcÙeeÛÙee hejce mee#eelkeâeje-yejesyejÛe lÙee heg®<eeÛeer efJe<eÙeebyeöue DemeCeejer
Dees{ ve<š nesle Demeles. meeOeejCeleŠ OÙeeveceeiee&Jej ceeie&mLe DemeCeeje meeOekeâ

n"Ùeesieeves FbefoÇÙeebÛee efveieÇn keâ®ve lees efJe<eÙeebheemetve efveJe=òe nesle Demelees; hejbleg
lÙeeÛÙee ceveeceOÙes lÙeeÛes efÛebleve meg¤ Demeles. ner lÙeeÛeer efJe<eÙeebyeöueÛeer Deemeòeâer
`hejb o=<šJee' hejcesÕejeÛÙee mee#eelkeâejeveblej veenerMeer nesles. lÙeehetJeer& leer veenerMeer
nesle veener.
`hetpÙe cenejepe' Ùee mebyebOeerÛeer mJeleŠÛÙee peerJeveele Ie[uesueer Skeâ iees<š
meebiele Demele. ie=n-lÙeeie keâjCÙeehetJeer& leerve JesUe DeekeâeMeJeeCeer Peeueer nesleer.
Deecner efJeÛeejues- ``cenejepe, DeeheuÙeemee"er DeekeâeMeJeeCeer keâe Peeueer?
DeeceÛÙeemee"er keâOeer Peeueer veener.'' lesJne cenejepe Gòejues `nes! F& Mbekeâe
cees[tb kesâ YeF& jner' cnCepes ceePÙeener ceveele ner Mebkeâe Deeueer nesleer. ceie ceuee
heÇlÙeblej DeeuÙeeJej mecepeues keâer iesuÙee meele pevceebheemetve ceer meeOetÛe Deens.
heefnuÙee Ûeej pevceeble lej ceer heâòeâ meeOetÛee Jes<e OeejCe kesâuee neslee. keâheeUeJej
efšUe ueeJetve, Debieeuee efJeYetleer heâemetve, neleele keâceb[uet IesJetve ceer YeüceCe keâjerle
Demes. ÙeesieefJeÇâÙesÛeer ceuee keâenerÛe ceeefnleer veJnleer. hejbleg iesuÙee leerve pevceebheemetve
meeOet pemee DemeeÙeuee nJee lemee ceer meeOet Deens. ceePÙeele ÙeesieefJeÇâÙee peeie=le
nesleer. iesuÙee pevceeheemetve ceve YeJemeeiej heej nesGâ ueeieues nesles. efJe<eÙeebyeöueÛeer
Deemeòeâer ve<š nesGâ ueeieueer nesleer. hejbleg oesve FÛÚe ceveele peeie=le neslÙee m$eer Je
ieebpee ÙeebÛee GheYeesie IesCÙeeÛeer FÛÚe Dele=hle jeefnueer nesleer. cnCetve ceuee pevce
IÙeeÙeuee ueeieuee. pevce IesleuÙeeveblej Lees[Ÿee efoJemeebveer osJeeves ceePÙee Dele=hle
FÛÚe hetCe& keâ¤ve ceuee efveJe=le kesâues. oesve-leerveoe FefÛÚle iees<šerbÛee mJeeo
ÛeeKeeÙeuee efouee DeeefCe ceie ceuee meeOet yeveJetve šekeâues.
nerÛe iees<š ÙesLes ßeerke=â<Ce meebieleele keâer, FbefoÇÙeebÛÙeeÉejs efJe<eÙeYeesie ieÇnCe ve
keâjCeejs heg®<emegæe efJe<eÙeebheemetve efveJe=òe nesleele; hejbleg meeOevesÉeje hejce heg®<e
hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej keâ¤ve IesleuÙeeveblej efJe<eÙeebyeeyele ceveele DemeCeejer
Dees{ veenerMeer nesles Je cnCetve peesheÙeb&le lÙee hejcesÕejeÛee mee#eelkeâej nesle veener
leesheÙe&ble `keâce&' keâjeJes ueeieles.
Gj keâÚg ØeLece yeemevee jner ~
ØeYeg heo Øeerefle meefjle mees yener ~~
(jeceÛeefjleceeveme, 5/48/6)
FbefoÇÙeebvee efJe<eÙeebheemetve hejeJe=le keâjCes, DeeJe¤ve IesCes keâ"erCe Deens Ùeeyeeyele

Ùelelees ¢eefhe keâewvlesÙe heg®<emÙe efJeheef§eleŠ ~~38~~
FefvõÙeeefCe ØeceeLeerefve njefvle ØemeYeb ceveŠ ~~60~~
ns Depe&gvee, yegæer efmLej nesCÙeemee"er efveieÇneves heÇÙelve keâjerle DemeuesuÙee
efJeJeskeâer, %eeveer hegj<eebÛÙee ceveeueener leer GÛÚb=Keue FbefõÙes peyejomleerves Dees{tve
vesleele lesJne lÙeemee"er-
leeefve meJee&efCe mebÙecÙe Ùegòeâ Deemeerled celhejŠ ~~38~~
JeMes efn ÙemÙesefvõÙeeefCe lemÙe Øe%ee Øeefleef‰lee ~~61~~
Depe&gvee, FbefoÇÙeebÛes oceve keâ¤ve, ÙeesieÙegòeâ nesGâve, efÛeòe ceePÙee ef"keâeCeer
meceheCe& keâ¤ve let ceuee MejCe Ùes, keâejCe pÙee heg®<eebÛeer FbefoÇÙes lÙeeÛÙee mJeeOeerve
Demeleele lÙeeÛeer yegæer efmLej Deens Demes mecepe. Ùee ef"keâeCeer ÙeesiesÕej ke=â<Ce
ÙeesiemeeOevesle De[mej¤he "jCeeNÙee FbefoÇÙeebÛee efve<esOe keâjerle meeOevesÛÙee
efJeOeeÙekeâ hewuetJej Yej osle Deensle. kesâJeU mebÙece Je efve<esOe keâ¤ve FbefoÇÙes
mebhetCe& mJeeOeerve jenle veenerle, leer mebhetCe& JeMe nesle veenerle Je cnCetve
mecehe&Ceeyejesyej lÙee hejcesÕejeÛes F<š-efÛeblevemegæe DelÙeble DeefveJeeÙe& Deens.
F<š efÛebleve vemesue lej ceveele efJe<eÙeebÛes efÛebleve kesâues peeF&ue Je lÙeeÛes og<heefjCeece
keâeÙe nesleele les ßeerke=â<CeebÛÙeeÛe Meyoele heent.
OÙeeÙelees efJe<eÙeevhegbmeŠ meiemles<ethepeeÙeles~~38~~
mebieelmebpeeÙeles keâeceŠ keâeceel›eâesOeesÓefYepeeÙeles~~62~~
efJe<eÙeebÛes efÛebleve keâjCeeNÙee heg®<eeuee efJe<eÙeeefJe<eÙeer Deemeòeâer efvecee&Ce
nesles. DeemeòeâercegUs keâece efvecee&Ce neslees. Je keâecehetleer& ceOÙes pej keâener JÙeJeOeeve
Deeues, De[ÛeCe efvecee&Ce Peeueer lej JeÇâesOe efvecee&Ce neslees. Deelee ne JeÇâesOe
keâesCeeuee pevce oslees.
›eâesOeeod YeJeefle mecceesnŠ mecceesneled mce=efleefJeYeüceŠ~
mce=elf eYeüMb eeodyegeæ
f veeMees yegeæ
f veeMeelØeCeMÙeefle ~~63~~
JeÇâesOeecegUs efJeJeskeâeÛeer keâeme megštve peeles. lesLes DeefJeJeskeâ efvecee&Ce neslees.
efvelÙe-DeefvelÙe JemletÛee efJeÛeej jenle veener. keâeÙee&efJe<eÙeerÛee efJeJeskeâ jenle veener.
mebceesn efvecee&Ce neslees. Ùee mebceesneheemetve-DeefJeJeskeâeheemetve mce=efleYeübMe neslees. efJemcejCe

nesles. (pemes Depe&gveeuee Peeues `YeüÇceleerJe Ûe ces ceveŠ~ keâeÙe keâ¤ DeeefCe keâeÙe
vekeâes ÙeeÛee ceer efveCe&Ùe IesGâ Mekeâle veener) efJemcejCeeves, mce=leer Yeüefce<š nesCÙeeves
Ùeesie-hejeÙeCe yegæer ve<š nesles DeeefCe yegefæveeMe PeeuÙeeves lÙee heg®<eeÛÙee meJe&mJeeÛee
veeMe neslees.
ÙesLes ßeerke=â<Ceebveer efJe<eÙeebÛes efÛebleve keâ¤ veÙes ÙeeJej Yej efouee Deens. meeOekeâeves
F&ÕejeÛÙee veece¤heeÛes, lÙeeÛÙee ueerueebÛes, F&ÕejOeeceeÛes melele efÛebleve kesâues heeefnpes.
Deeheues ceve-yegæer lÙeeÛÙee ef"keâeCeerÛe meceefhe&le kesâueer heeefnpes. pej F&ÕejmeeOevesle
šeUešeU kesâueer, DeeUme kesâuee lej ÛebÛeue ceve hegvne efJe<eÙeebkeâ[s KesÛeues peeF&ue.
Ùee efJe<eÙeebÛÙee efÛebleveeves lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer hegvne Deemeòeâer efvecee&Ce nesFu& e. DeemeòeâercegUs
lÙee efJe<eÙeeÛeer keâecevee meeOekeâeÛÙee Deblece&veele GlheVe nesF&ue. Ùee keâeceveehetleer&ceOÙes
keâener efJeIve, keâener De[ÛeCe, efvecee&Ce Peeueer lej ceie JeÇâesOe efvecee&Ce nesF&ue.
JeÇâesOeeheemetve DeefJeÛeej, DeefJeÛeejeheemetve mce=efleYeüÇbMe DeeefCe mce=efleYeübMeeheemetve yegæer
ve<š nesles. efve<keâece keâce&ÙeesieeueeÛe yegefæÙeesie Demes cnbšues peeles. keâejCe ceveele
DeefYeuee<ee efvecee&Ce nesGâ veÙes, heâueeÛeer Dehes#ee "sJet veÙes, DeefYeuee<ee efvecee&Ce
PeeuÙeevesÛe yegefæÙeesie ve<š neslees; Ùee meJe& iees<šeRÛee efJeÛeej yegæerÛÙee heeleUerJej
keâjeJeÙeeÛee Demelees- `meeOeve keâefjÙe efJeÛeejnerve ceve Megæ nesÙe veefn lewmes~
(efJeveÙeheef$ekeâe, heo mebKÙee 115/3) cnCetve efJeJeskeâ DemeCes DelÙeble DeeJeMÙekeâ
Deens. keâejCe efJeÛeejnerve heg®<e ßesÙe meeOeveeheemetve Yeü<š neslees, lÙeeÛÙee meJe&mJeeÛee
veeMe neslees.
efJe<eÙeeefYecegKe meeOekeâeÛeer DeMeer DeJemLee nesle Demeles, hejbleg pÙeeÛeer FbefoÇÙes
lÙeeÛÙee hegCe& leeyÙeele Demeleele lÙeebvee keâesCeleer ieleer heÇehle nesles ns meebieleevee
jeieÉs<eefJeÙegòewâmleg efJe<eÙeeefveefvõÙew§ejved ~~38~~
DeelceJeMÙewe|JeOesÙeelcee ØemeeoceefOeieÛÚefle ~~64~~
jeie És<ejefnle Je hetCe&heCes mJeeOeerve DemeuesuÙee FbefoÇÙeebveer efJe<eÙeebÛee GheYeesie
IesCeeje Je pÙeeÛes ceve lÙeeÛÙee hegCe&heCes mJeeOeerve Deens Demee Deelceeveboele leuueerve
DemeCeeNÙee Je Megæ DeelcemJe®he nesGâve jenCeeNÙee heg®<eeuee ceveeÛeer heÇmeVelee
heÇehle nesles. DeMee ceneheg®<eeuee keâMeeÛeeÛe efJeefOe-efve<esOe Demele veener. lÙeeÛÙeemee"er
keâesCeleerÛe iees<š DeMegYe Demele veener keâer, efpeÛÙeeheemetve lÙeeves mJeleŠÛee yeÛeeJe
keâjeJee efkeâbJee pÙee iees<šerÛeer lÙeeves DeefYeuee<ee OejeJeer, DeMeer keâener MegYe iees<šner
lÙeeÛÙeemee"er Demele veener.
Øemeeos meJe&ogŠKeeveeb neefvejmÙeeshepeeÙeles ~~38~~
ØemeVeÛeslemees ¢eeMeg yegefæŠ heÙe&Jeefle‰les ~~65~~
YeieJelemJe¤he PeeuesuÙee heg®<eeÛes efÛeòe heÇmeVe Peeues Demelee lÙeeÛÙee meJe&
ogŠKeebÛee veeMe neslees. ògŠKeeueÙece DeMeeÕelece' lÙeeuee mebmeej Demeej Jeešlees-
legÛÚe Jeešlees DeeefCe ceie heÇmeVe efÛeòe heg®<eeÛeer yegæer hejceelcemJe®heer
ueJekeâj efmLej nesles. hejbleg pees Ùeesiecegòeâ Demele veener, lÙeeÛes JeCe&ve keâjleevee
veeefmle yegefæjÙegòeâmÙe ve ÛeeÙegòeâmÙe YeeJevee ~~38~~
ve ÛeeYeeJeÙeleŠ MeeefvlejMeevlemÙe kegâleŠ megKeced ~~66~~
Ùeesie-meeOevejefnle heg®<eeÛÙee DebleŠkeâjCeele efve<keâece keâce&Ùegòeâ yegæer Demele
veener. lÙeeÛÙee DebleŠkeâjCeele YeeJe Demele veener. cnCepes lÙeeÛes ceve
DeelcemJe¤heer efmLej Demele veener. pees Demee YeeJeveejefnle Deens DeMee heg®<eeuee
Meebleer keâes"tve efceUCeej? DeeefCe pees DeMeeble Deens, Mebeeflejefnle Deens lÙeeuee
megKe keâes"tve heÇehle nesCeej? ÙeesiemeeOevee kesâuÙeeves, keâener heÇlÙeblej DeeuÙeeveblejÛe
efmLej yegefæÛeer FÛÚe efvecee&Ce nesles. `peeves efyeveg ve nesF hejleerefle' YeeJevesefMeJeeÙe
Meebleer efceUle veener Je Meebeflejefnle heg®<eeuee megKeeÛeer DeLee&le MeeÕele meveeleveÛeer
heÇehleer nesle veener.
FefvõÙeeCeeb efn Ûejleeb ÙevceveesÓvegefJeOeerÙeles ~~38~~
leomÙe njefle Øe%eeb JeeÙegvee&JeefceJeecYeefme ~~67~~
pÙeeheÇceeCes meesmeešŸeeÛÙee JeeNÙeeves heeCÙeeleerue veeJe Yeueleerkeâ[sÛe Dees{tve
vesueer peeles, lÙeeheÇceeCesÛe efJe<eÙeebÛÙee ceeies OeeJeCeeNÙee FbefoÇÙeebhewkeâer pÙee FbefoÇÙeeyejesyej
ceve jenles les Skeâ FbefoÇÙe pejer mJeleŠÛeer le=hleer keâjCÙeele iegbleues Demeues; lejer
yegæeruee njCe keâjles. cnCetve meeOekeâeves ÙeesieeÛes DeeÛejCe DeJeMÙe keâjeJes.
DeeÛejCeeJej Yej osleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele-
lemceeÅemÙe ceneyeenes efveie=nerleeefve meJe&MeŠ ~~38~~
FefvõÙeeCeerefvõÙeeLexYÙemlemÙe Øe%ee Øeefleef‰lee ~~68~~
lesJne ns ceeneyeenes Depe&gvee, FbefoÇÙeebÛÙee efJe<eÙeebheemetve pÙeeÛeer FbefoÇÙes meJe&

yeepetbveer DeeJe¤ve Oejuesueer Demeleele, lÙeeÛeer yegæer efmLej Deens Demes mecepeeJes.
ÙesLes `yeent' ns keâeÙe&#es$eeÛes-hejeJeÇâceeÛes heÇleerkeâ Deens. hejcesÕejeuee `ceneyeent’
lemesÛe `Depeevegyeent’ Demes cnbšues Deens; heCe F&Õej neleeheeÙeebefMeJeeÙe meJe&$e
mebÛeej keâjerle Demelees. pees F&ÕejmJe¤he yevelees, lÙeeueener ceneyeent DemesÛe cnbšues
peeles. cnCetve ÙesLes ke=â<Ceeuee Je Depe&gveeuee oesIeebveener ceneyeent cnbšues Deens.
Ùee efveMee meJe&Yetleeveeb lemÙeeb peeiee|le mebÙeceer ~~38~~
ÙemÙeeb pee«eefle Yetleeefve mee efveMee heMÙelees cegvesŠ ~~69~~
meJe& heÇeefCecee$eebmee"er lees hejceelcee je$eerheÇceeCes Deens. keâejCe lees efomele
veener, lesLes efJeÛeej keâece keâjerle veener cnCetve lees je$e-meo=Me Deens. lÙee efveMee¤he
hejceelcÙeeceOÙes mebÙeceer heg®<e ÛeebieuÙeeheÇkeâejs Ûeeuet Mekeâlees, heent Mekeâlees, peiet
Mekeâlees keâejCe lesLes lÙeeÛeer hekeâ[ Demeles. Ùeesieer heg®<e FbefoÇÙebeÛes efveÙeceve keâ®ve
lÙee mebÙeceeÉejs lÙeeÛÙee ef"keâeCeer heÇJesMe efceUJelees. pÙee veÕej meebmeeefjkeâ
megKeYeesieemee"er meJe& heÇeCeer je$ebefoJeme heefjßece keâjleele leerÛe ÙeesiÙeebmee"er
je$e Demeles.
jcee efJeueemeg jece Devegjeieer ~
lepele yeceve efpeefce peve yeÌ[Yeeieer ~~
pees Ùeesieer hejceeLe& ceeiee&le efvejblej o#e DeeefCe Yeeweflekeâ FÛÚebceOÙes mebhetCe&heCes
efveŠmhe=n Demelees leesÛe hejcesÕejmJe¤he nesGâ Mekeâlees. lees Ùee peieele jenle Demeuee
lejer ÙesLeerue Yeeweflekeâ heeMe lÙeeuee yeæ keâ¤ Mekeâle veenerle. ceneheg®<eeÛÙee
DeeÛejCeeÛes JeCe&ve keâjleevee ßeerke=â<Ce heg{s cnCeleele-
DeehetÙe&ceeCeceÛeueØeefle‰b
mecegõceeheŠ ØeefJeMeefvle ÙeÉled ~~38~~
leÉlkeâecee Ùeb ØeefJeMeefvle meJex~~70~~
me Meeefvleceehveesefle ve keâecekeâeceer ~~70~~
pÙeeheÇceeCes heeCÙeeves heefjhetCe& DemeuesuÙee mecegoÇele veÅeebÛes heeCeer meJe& yeepetbveer
Jesieele heÇJesMe keâjles; heCe mecegoeÇ Jej heefjCeece nesle veener, lÙeeÛe heÇkeâejs hejceelcemJe¤heer
efmLej DemeCeeNÙee efmLeleØe%e heg®<eeceOÙes meJe& efJekeâej lÙeeÛeer Meebleer efJeÛeefuele ve
keâjlee ØeJesMe keâjleele. DeMee heg®<eeuee hejceMeebleer Øeehle nesle Demeles. efJe<eÙeYeesieebÛeer
DeefYeuee<ee jeKeCeeNÙeeuee DeMee heÇkeâejÛeer Meebleer heÇehle nesle veener.
YeÙebkeâj Jesieeves megmeeš JeenCeeNÙee veÅee Mesles ve<š keâjerle, DeveskeâebÛee yeUer
Iesle, ieeJes yeg[Jeerle neneŠkeâej ceepeJeerle, DelÙeble Jesieeves mecegoÇele heÇJesMe keâjleele,
hejbleg lÙeecegUs mecegoÇeuee Yejleer Ùesle veener efkeâbJee lees #egyOe nesle veener. lemesÛe
GvneUÙeele veÅee Deeštve iesuÙeeves mecegoÇele lÙeebÛes heeCeer ve ÙesCÙeeves mecegoÇeuee
Deesnšer ueeiele veener. lÙee heÇkeâejs efmLeleheÇ%e ceveg<ÙeeÛes ceve efJe<eÙeYeesieebveer #egyOe
nesle veener, Gueš les Yeesie lÙeeÛÙee ceveele meeceeJetve peeleele. les lÙeeÛÙee ceveele
Ûeebieuee efkeâbJee JeeF&š keâesCelÙeeÛe YeeJevee efvecee&Ce keâ¤ Mekeâle veenerle. keâejCe
ÙeesieÙegòeâ heg®<eeÛes keâce& `DeMegkeäue' DeeefCe `Deke=â<Ce’ Demeles. pÙee efÛeòeeJej
mebmkeâej nesleele les efÛeòeÛe hejceelcemJe¤he Peeuesues Demeles. ceie Deelee mebmkeâej#ece
Gjues keâeÙe? kesâJeU Ùee SkeâeÛe Mueeskeâele ßeerke=â<Ceebveer Depe&gveeÛÙee Deveskeâ
heÇßeebÛes Gòej efoues Deens. efmLeleheÇ%e ceneheg®<eeÛes ue#eCe keâesCeles? lees keâmee
yeesuelees? lees keâmee Ûeeuelees? Ùee meJe& iees<šer Depe&gveeuee peeCetve IÙeeÙeÛee neslÙee.
lesJne ¢ee meJe& heÇßeebÛes Gòej ßeerke=â<Ceebveer ÙesLes Skeâe Meyoele efoues Deens. efmLeleheÇ%e
ceneheg®<e mecegoÇemeejKee Demelees. DeMeeheÇkeâejs yemeeJes efkeâbJee DeMee heÇkeâejsÛe ÛeeueeJes
Demee keâmeueeÛe efJeOeerefve<esOe lÙeeuee vemelees. mecegõJele lees mebÙeceer DemeuÙeeves
hejceMeevleer lÙeeuee heÇehle nesles. efJe<eÙeYeesieebÛeer ueeuemee "sJeCeeNÙeeuee DeMee heÇkeâejÛeer
Meebleer heÇehle nesle veener. ÙeeJej Yej osle ßeerke=â<Ce cnCeleele-
efJeneÙe keâeceevÙeŠ meJee&ved hegceeb§ejefle efveŠmhe=nŠ~
efvece&cees efvejn¿ejŠ me MeeefvleceefOeieÛÚefle ~~71~~
pees heg®<e meJe& FÛÚebÛee lÙeeie keâ¤ve cecelJeMetvÙe, efvejeefYeceeveer Je efvejerÛÚ
nesGâve DeeÛejCe keâjerle Demelees, Jeeiele Demelees lÙeeueeÛe hejceevebo osCeejer
hejceMeebleer heÇehle nesles. Ùeeveblej lÙeeuee keâenerner heÇehle keâjCÙeeÛes yeekeâer jenle veenerle.
S<ee yeÇeÜer efmLeefleŠ heeLe& vewveeb ØeehÙe efJeceg¢eefle ~~38~~
efmLelJeemÙeecevle-keâeuesÓefhe yeÇÿeefveJee&Cece=ÛÚefle ~~72~~
heeLee&, ner Ghejesòeâ DeJemLee cnCepesÛe yeÇÇeÿeer efmLeleer Deens. mecegoÇJeled
DemeCeeNÙee ceneheg®<eeceOÙes efJe<eÙe veoerheÇceeCes hejceelceoMeer& Demelees. `Denb
yeÇÿeeefmce' Demes vegmeles cnCeCÙeeves ner efmLeleer heÇehle nesle veener. meeOevee keâ®veÛe
ner efmLeleer heÇehle kesâueer peeles. Demee ceneheg®<e DeblekeâeUerosKeerue Ùee DeJemLesle
efmLej nesGâve yeÿeeveboeheÇle heesnÛelees.
efve<keâ<e&-
keâener ueeskeâebÛes Demes cnCeCes Deens keâer, meeOeejCeleŠ ogmeNÙee DeOÙeeÙeeleÛe
ieerlee hetCe& nesles. hejbleg pej kesâJeU keâcee&ÛÙee GÛÛeejCeeves pej keâce& hetCe& nesle
Demesue lej ceie ieerlee FLes hetCe& Peeueer cnCelee ÙesF&ue. Ùee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ceeves meebefieleues Deens keâer-Depeg&vee efve<keâece keâce&Ùeesie cnCepes keâeÙe les Sskeâ,
lees mecepetve Ies. lees mecepetve IesleuÙeeJej let mebmeej-yebOeveeletve cegòeâ nesMeerue. keâce&
keâjCÙeeÛee leguee DeefOekeâej Deens, heCe heâue IesCÙeeÛee DeefOekeâej leguee cegUerÛe
veener. keâcee&ceOÙes let Deßeæ Demelee keâecee veÙes. les keâjCÙeeme let vesnceer lelhej
Demeuee heeefnpesme. Demes DeeÛejCe kesâuesme lej `hejb o=<šJeeb' hejceheg®<eeÛee leguee
mee#eelkeâej nesF&ue Je let efmLeleheÇ%e yeveMeerue. hejceMeevleer leguee heÇehle nesF&ue.
hejbleg Ùee DeOÙeeÙeele keâce& cnCepes keâeÙe? ns cee$e meebefieleuesues veener.
ne `meebKÙeÙeesie' veeJeeÛee DeOÙeeÙe veener. ns veeJe cnCepes Meem$ekeâejbeÛeer
veJns heCe šerkeâekeâejebÛeer osCeieer Deens. les DeeheuÙee yegæeruee Devegme¤ve ieÇÇnCe
keâjerle Demeleele. ceie Dee§eÙe& keâmeues? Ùee DeOÙeeÙeele keâcee&Ûes ßes<"lJe, les keâce&
keâjerle Demeleevee IÙeeJeÙeeÛeer o#elee DeeefCe efmLeleheÇ%eeÛeer ue#eCes meebietve ßeerke=â<Ceebveer
Depe&gveeÛÙee ceveele keâcee&yeöue Glkeâb"e peeie=le kesâueer Deens. Je lÙeeuee meebefieleues
Deens keâer Deelcee MeeÕele Deens, meveeleve Deens. lÙeeuee let peeCe Je leòJeoMeer& yeve.
lÙeeÛÙee heÇehleerÛeer oesve meeOeves Deensle `%eeveÙeesie DeeefCe efve<keâece keâce&Ùeesie'
Deeheueer ÙeesiÙelee mecepetve, neveer Je ueeYeeÛee mJeleŠ efveCe&Ùe IesGâve keâcee&le
heÇJe=òe nesCes cnCepes %eeveceeie& Deens DeeefCe hejcesÕejeJej Yeej Ieeuetve mJeleŠuee
lÙeeÛÙee "eÙeer meceefhe&le keâ®ve lesÛe keâce& keâjCÙeeme heÇJe=òe nesCes neÛe efve<keâece
keâce& ceeie& efkeâbJee Yeefòeâ ceeie& Deens. ieesmJeeceer leguemeeroemeebveer Ùee oesve meeOeveebÛes-
ÙeesieebÛes efÛe$eCe heg{er} heÇceeCes kesâues Deens.
ceesjs heÇew{ leveÙe mece iÙeeveer ~
yeeuekeâ megle mece oeme Deceeveer ~~
peveefn ceesj yeue efvepeyeue leener ~
ogng keânB keâece ›eâesOe efjheg Deener ~~
(jeceÛeefjleceeveme, 3/42/8-9)
ceePes oesve heÇkeâejÛes Yeòeâ Deensle. Skeâ %eeveceeieer& Je ogmeje Yeefòeâceeieer&.
efve<keâece keâce&Ùeesieer efkeâbJee Yeefòeâceeieer& ceuee MejCe ÙesGâve ceePee DeeßeÙe Iesleele
lej %eeveÙeesieer DeeheuÙee MeòeâerÛee Deboepe IesJetve, DeeheuÙee ueeYeneveerÛee efJeÛeej
keâ¤ve les DeeheuÙee YejJeMeeJej, DeelceefJeÕeemeeJej Ûeeueleele. oesIeebÛee Me$et cee$e
SkeâÛe Demelees. %eeveceeieer& Yeòeâeuee keâece-JeÇâesOeeefo Me$etbJej efJepeÙe efceUJeeJee
ueeielees DeeefCe pees keâce&Ùeesieer Deens lÙeeueener Ùee Me$etMeer meecevee keâjeJee ueeielees.
FÛÚebÛee lÙeeie oesIesner keâjleele DeeefCe oesvner ceeiee&le kesâues peeCeejs keâce&ner SkeâÛe
Demeles. Ùee keâcee&ÛÙee DeeÛejCeecegUs hejceMeevleer heÇehle nesles. leLeeefhe ßeerke=â<Ceebveer
keâce& cnCepes keâeÙe ns DeÅeehe meebefieleues veener. DeeheuÙee meceesjner keâce& cnCepes
keâeÙe ne heÇße GYee Deens. Depe&gveeÛÙee ceveelener keâcee&yeöue efpe%eemee efvecee&Ce
Peeueer Deens. lÙeecegUs eflemeNÙee DeOÙeeÙeeÛÙee DeejcYeerÛe lÙeeves keâce&efJe<eÙekeâ
heÇße efJeÛeejCÙeeme meg®Jeele kesâueer.
Ô lelmeefoefle ßeerceodYeieJeûerleemetheefve<elmeg yeÇÿeefJeÅeeÙeeb ÙeesieMeem$es
ßeerke=â<Ceepeg&vemecJeeos ‘keâce&efpe%eemee’ veece efÉleerÙeesÓOÙeeÙeŠ~~2~~
Ùee heÇceeCes ßeerceÆieJeodieerlesceOÙes ßeerke=â<Ceebveer ieeefÙeuesuÙee Gheefve<eoeleerue
yeÿeefJeÅeebleie&le ÙeesieMeem$eeleerue `keâce& efpe%eemee' cnCepesÛe `meebKÙe heÇkeâjCe'
veeJeeÛee ogmeje DeOÙeeÙee meceehle Peeuee!
Fefle ßeercelhejcenbme hejceevevomÙe efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âles
ßeerceÆieJeodieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe&ieerlee’ Yee<Ùes ‘keâce&efpe%eemee’ veece
efÉleerÙeesÓOÙeeÙeŠ~~2~~
Ùee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme hejceevebo mJeeceerbÛes efMe<Ùe DeÌ[ieÌ[evevoke=âle
ßeerceÆieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe ‘ÙeLeeLe& ieerles' ceOeerue ‘keâce& efpe%eemee' veeJeeÛee
ogmeje DeOÙeeÙe hegCe& nesle Deens.
~~ nefjŠ Ô lelmeled ~~
DeOÙeeÙe eflemeje 77
Ô
~~ DeLe le=leerÙeesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe eflemeje
ogmeNÙee DeOÙeeÙeele YeieJeeve ßeerke=â<Ceebveer Depe&gveeuee meebefieleues keâer, ner
yegæer legPÙeemee"er %eeveceeiee&ÛÙee yeeyeleerle meebefieleueer iesueer] keâesCeleer yegæer? nerÛe
keâer Ùegæ keâj. efpebkeâueeme lej meJe&ßes‰ hejceelcÙeeÛeer efmLeleer Øeehle nesF&ue Je
njueeme lejer osJelJe Øeehle nesF&ue. cnCepes efJepeÙeele meJe&mJe Deens efJepeÙe Deens
DeeefCe njCÙeele heCe osJelJe Deens. cnCepes Ùegæ keâjCÙeeves keâener vee keâener
Øeehleer lej nesCeejÛe Deens. Ùee Â°erves ueeYe DeeefCe neveer oesvnerceOÙes keâener vee
keâener efceUlesÛe. efkebâefÛelener vegkeâmeeve efkebâJee #eleer veener. veblej les cnCeeues Deelee
let keâce&yebOeveeletve ÛeebieuÙee Øekeâejs megštve peeMeerue. lÙeeveblej lÙeeÛÙee Jewef°ŸeeJej
ØekeâeMe šekeâuee. keâce& keâjleevee DeeJeMÙekeâ leer o#elee IÙeeÙeuee nJeer. ÙeeJej
Yej efouee keâer, heâUeÛeer Jeemevee "sJeCeejs keâce& vekeâes. keâeceveebheemetve jefnle
nesTve keâcee&ceOÙes ØeJe=òe nes heCe Deßeæ nesTve keâce& keâ¤ vekeâesme, ÙeecegUs let
keâce&yebOeveeletve cegòeâ nesMeerue. cegòeâ lej nesMeerue hejbleg ceeiee&le Deelcehejer#eCe
nesCeej veener.
cnCetve Depe&gveeuee efve<keâece keâce&Ùeesieehes#ee %eeveceeie& mejU Je Øeehle
nesCÙeepeesiee Jeešuee. lÙeeves Øeëe> kesâuee, ns peveeo&vee, efve<keâece keâcee&hes#ee %eeveceeie&
DeeheuÙee Â°erves ßes‰ Deens. lej ceie ceuee YeÙebkeâj keâcee&ceOÙes jle nesCÙeeme keâe
Dee«en keâjlee? Øeëe> lej mJeeYeeefJekeâÛe neslee. mecepee Skeâ efJeJeef#ele ef"keâeCeer
peeCÙeemee"er oesve ceeie& Deensle. DeeheuÙeeuee KejesKej peeÙeÛes Demesue; lej
DeeheCe DeeJeMÙe Øeëe> efJeÛeejeue keâer, Ùee oesvehewkeâer meeshee jmlee keâesCelee? pej
Demee Øeëe> efJeÛeejuee veenerle lej DeeheCe Jeešme¤Ûe veener. vescekeâe ÙeeÛe Øekeâejs
Depe&gveeves Øeëe> efJeÛeejuee-
Depeg&ve GJeeÛe-
pÙeeÙemeer Ûeslkeâce&Cemles celee yegefæpe&veeo&ve~~1~~
leeflkebâ keâce&efCe Ieesjs ceeb efveÙeespeÙeefme kesâMeJe~~1~~
ueeskeâebJej oÙee keâjCeeNÙee peveeo&vee, pej efve<keâece keâce&Ùeesieehes#ee
DeeheuÙeeuee %eeveÙeesie ßes‰ Jeešlees lej ceie ns kesâMeJee, ceuee legcner YeÙebkeâj
keâce&Ùeesie keâe keâjeÙeuee ueeJele Deenele? efve<keâece keâce&Ùeesie Depe&gveeuee YeÙebkeâj-
YeÙeevekeâ Jeešle Deens keâejCe keâer, Ùeele keâce& keâjCÙeeÛeeÛe DeefOekeâej Deens.
heâUeÛee DeefOekeâej cegUerÛe veener. keâce& keâjleevee les ßeæehetJe&keâ keâjeJes DeeefCe
efvejblej ÙeesieeJej Â°er "sJetve mecehe&Ceemen keâce& keâjCÙeeme ØeJe=òe Peeues heeefnpes.
pej %eeveceeiee&le njueeme lej osJeòJe Deens. efJepeÙe Øeehle kesâuÙeeme ceneve
hejceelce efmLeleerÛeer Øeehleer Deens. Deeheuee ueeYe-neveer mJele: yeIele heg{s peeÙeÛes
Deens. Ùee Øekeâejs Depe&gveeuee efve<keâece keâce&Ùeesieehes#ee %eeveceeie& mejU Deens-
megueYe Deens Demes Jeešues. Je cnCetve lÙeeves efveJesove kesâues-
JÙeeefceßesCesJe JeekeäÙesve yegefæb ceesnÙemeerJe cess~~1~~
leoskebâ Jeo efveef§elÙe Ùesve ßesÙeesÓnceehvegÙeeced~~2~~
DeeheCe Ùee mebefceße JeÛeveebveer ceePÙee yegæeruee ceesn hee[erle Deenele. DeeheCe
lej ceePÙee yegæerÛee ceesn otj keâjCÙeeme ØeJe=òe Peeuesues Deenele. cnCetve Ùeeleerue
pes ßesÙe Deens, hejce keâuÙeeCekeâejer, cees#e Øeehle keâ¤ve osCeejs Deens, Demes Skeâ
efveef§ele keâ¤ve meebiee. ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeeues-
ueeskesâÓefmceefvÉefJeOee efve‰e hegje Øeesòeâe ceÙeeveIe~~1~~
%eeveÙeesiesve meebKŸeeveeb keâce&Ùeesiesve Ùeesefieveeced~~3~~
ns efve<heehe Depe&gvee, Ùee mebmeejele melÙeMeesOeeÛes oesve ØeJeen ceePÙeekeâ[tve
hetJeeaÛe meebefieleues iesues Deensle. hetJeea cnCepes keâOeer melÙeÙegieele efkebâJee
$esleeÙegieele veener; hejbleg les ogmeNÙee DeOÙeeÙeele meebefieleues Deens. %eeveer ueeskeâebmee"er
%eeveceeie& Je ÙeesiÙeebmee"er keâce&Ùeesie ceer meebefieleuee Deens. oesvner ceeieeËØeceeCes

keâce& lej keâjeÙeueeÛe ueeieles. `keâce&' DeefveJeeÙe& Deens.
ve keâce&CeeceveejcYeeVew<keâcÙeË heg®<eesÓMvegles~~1~~
ve Ûe mebvÙemeveeosJe efmeefæb meceefOeieÛÚefle~~4~~
Depe&gvee, keâcee&Ûee DeejbYe ve keâjlee ceveg<Ùeeuee vew<keâcÙe& Øeehle nesle veener.
lemesÛe DeejbYe kesâuesuÙee keâeÙee&Ûee (ef›eâÙesÛee) lÙeeie kesâuÙeeves YeieJelØeeefhle¤heer
hejceefmeæer Øeehle keâjlee Ùesle veener. ceie leguee %eeveceeie& Ûeebieuee Jeešes keâer
efve<keâece keâce& ceeie&, oesvneRceOÙes leguee keâce& lej keâjeJesÛe ueeiesue.
meeOeejCe: ueeskeâ YeieJelheLeeÛee mebef#ehle ceeie& Je meceLe&veemee"er efJeOeeves
MeesOele yemeleele, lesJne keâcee&Ûee DeejbYe kesâueeÛe veener cnCepes Peeuee efve<keâceea,
DeMee ØekeâejÛee ueeskeâebvee Yeüce nesT veÙes cnCetve ßeerke=â<Ce YeejhetJe&keâ meebiele
Deensle, `` keâcee&Ûee DeejbYe ve kesâuÙeeves keâesCeeueener vew<keâcÙe& Øeehle nesle veener''.
MegYeeMegYe keâceeËÛee pesLes Deble Demelees- MesJeš Demelees leer hejce efve<keâce&lesÛeer-
vew<keâcÙee&Ûeer hejce efmLeleer nesÙe Je leer keâce& keâjerleÛe Øeehle keâjlee Ùesles. DeMee
Øekeâejs heg<keâUmes ueeskeâ cnCele Demeleele, ``Deecner lej %eeveceeieea Deenesle.
%eeveceeiee&le keâce&Ûe vemeles.'' Demes mecepetve keâcee&Ûee lÙeeie keâjCeejs %eeveer nesle
veenerle. pÙee ef›eâÙesÛee DeejbYe kesâuee Deens, efleÛee lÙeeie kesâuÙeeves keâener YeieJebleeÛeer
mee#eelkeâej¤heer hejceefmeæer Øeehle nesle veener. keâejCe-
ve efn keâefMÛel#eCeceefhe peeleg efle<"lÙekeâce&ke=âled~~1~~
keâeÙe&les ¢eJeMeŠ keâce& meJe&Š Øeke=âeflepewieg&CewŠ~~5~~
keâesCeleerner JÙeòeâer keâesCelÙeener meceÙeer keâener lejer keâce& kesâuÙeeefMeJeeÙe
#eCeYejneR jenle veener. keâejCe ØelÙeskeâ JÙeòeâer Øeke=âeflepevÙe iegCeebÛÙee DeeOeerve
DemeuÙeeves les iegCe ØelÙeskeâekeâ[tve keâce& keâjJeerleÛe Demeleele. Øeke=âleer DeeefCe
Øeke=âeflepevÙe iegCe peesheÙeËle efpeJeble Deensle, leesheÙeËle keâesCeerner JÙeòeâer keâce&
kesâuÙeeefMeJeeÙe jenle veener.
ÛeewLÙee DeOÙeeÙeeleuÙee lesneflemeeJÙee Je De[leermeeJÙee Mueeskeâeble ßeerke=â<Ce
cnCeleele keâer, ÙeeJevcee$e keâce& %eeveeleÛe meceehle nesle Demeles. %eeve¤heer Deiveer
mebhetCe& keâceeËvee Yemce keâ¤ve šekeâerle Demelees. ÙesLes les cnCeleele keâer keâce&
kesâuÙeeefMeJeeÙe keâesCeerner jent Mekeâle veener. MesJešer les ceneheg¤<e keâeÙe meebieleele?
lÙeebÛÙee meebieCÙeeÛee DeeMeÙe Demee keâer, Ùe%e keâjlee keâjlee eflevner iegCeebÛÙee
heueerkeâ[s iesuÙeeJej ceveeÛee hejceelcÙeele efJeueÙe DeeefCe mee#eelkeâejeyejesyej
Ùe%eeÛee heefjCeece efometve Ùeslees. cnCepesÛe keâce& veenermes nesles. cnCepes lÙee efveOee&efjle
ef›eâÙee hetCe& PeeuÙeeefMeJeeÙe keâce& mebhele veener. Øeke=âleer efheb[ mees[le veener.
keâcexefvõÙeeefCe mebÙecÙe Ùe Deemles cevemee mcejved~~1~~
FefvõÙeeLee&efvJecet{elcee efceLÙeeÛeejŠ me GÛÙeles~~6~~
Demes Demetvener keâener cetKe& ueeskeâ pes keâcexefvõÙeebÛee efvejesOe keâ¤ve ceveele
FbefõÙe YeesieebÛes, efJe<eÙeebÛes, efÛebleve keâjerle jenleele, Demes cetKe& ueeskeâ %eeveer vemetve
les {eWieer Je heeKeb[er Deensle. ÙeeÛee DeLe& Demee keâer ßeerke=â<CeeÛÙee keâeUele
osKeerue DeMee ¤{er neslÙee. pÙee ef›eâÙee keâjCÙeeme ÙeesiÙe Demeleele lÙee keâjCÙeeÛes
mees[tve FbefõÙeebÛee nóeves efve«en keâ¤ve mJele:uee `ceer %eeveer Deens', `ceer hetCe&
Deens' Demes mecepele Demele. hejbleg ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer, Demes ueeskeâ Oetle&
Deensle. leelheÙe& %eeveceeie& Ûeebieuee Jeešes keâer efve<keâece keâce&Ùeesie, oesvner ceeieeËle
keâce& lej keâjeÙeueeÛe nJes.
ÙeefmlJeefvõÙeeefCe cevemee efveÙecÙeejYelesÓpeg&ve~~1~~
keâcexefvõÙewŠ keâce&ÙeesiecemeòeâŠ me efJeefMe<Ùeles~~7~~
ns Depe&gvee, pees heg®<e ceveeves FbefõÙeebvee JeMe keâ¤ve- FbefõÙeebÛes efveÙeceve
keâ¤ve, ceveele JeemeveebÛes mhegâjCe ve nesF&ue, Demes meJe&Lee Deveemeòeâ PeeuesuÙee
keâcexefõÙeebveer keâce&ÙeesieeÛes DeeÛejCe keâjlees lees heg®<e ßes‰ nesÙe. "erkeâ Deens.
Deelee mecepeues keâer, keâcee&Ûes DeeÛejCe keâjeÙeuee heeefnpes; hejbleg Øeëe> Demee GYee
jenlees keâer, keâesCeles keâece keâjeJes? ÙeeJej ßeerke=â<Ce heg{s cnCeleele-
efveÙeleb kegâ¤ keâce& lJeb keâce& pÙeeÙees ¢e keâce&CeŠ~~1~~
MejerjÙee$eeefhe Ûe les ve ØeefmeæÙesokeâce&CeŠ~~8~~
Depe&gvee, let efveOee&efjle efJeefnle keâce& keâj. DeLee&le keâcex lej Deveskeâ ØekeâejÛeer
Demeleele, heCe lÙeeletve Skeâ efveJe[ues Deens les efveÙele keâce& let keâj. keâce& ve
keâjCÙeehes#ee keâce& keâjCes Ûeebieues keâejCe keâer, keâce& keâjerle Lees[smes Deblej heCe
keâeheuesle lej ceeies meebefieleuÙeeØeceeCes les keâce& cees"Ÿee pevcecejCeeÛÙee YeÙeeheemetve
ceveg<Ùeeuee cegòeâ keâjles. keâce& ve kesâuÙeeves legPeer Ùee$ee efmeæ nesT MekeâCeej veener.
Ùee MejerjÙee$esÛee DeLe& Mejerj efveJee&n Demes keâener ueeskeâ ueeJeleele. heCe keâmeuee
Mejerj efveJee&n? keâeÙe DeeheCe mJele: Skeâ Mejerj Deenele? ne heg®<e pevceeblejeheemetve,
ÙegieevegÙegies MejerjeÛeer Ùee$ee lej keâjerle Deeuee Deens. pÙeeØeceeCes JeŒe peerCe&
PeeuÙeeveblej ogmejs eflemejs OeejCe kesâues peeles, lÙeeØekeâejs efkeâ[Ÿeecegbieerheemetve
ceveg<ÙeeheÙeËle, yeÇÿeeheemetve ÙeeJevcee$e peiele ns heefjJele&veMeerue Deens. JejÛÙee-
KeeueÛÙee ÙeesveerceOetve ne peerJe MejerjeÛeer peCet Ùee$eeÛe keâjerle Deens. `keâce&' ner
DeMeer Jemlet Deens keâer peer Ùee Ùee$esuee meheâue-efmeæ keâjefJeles- hetCe& keâ¤ve osles.
mecepe SkeâÛe pevce IÙeeÙeuee ueeieuee lej ner Ùee$ee ÛeeuetÛe Deens. Deelee lej
heefLekeâ Jeeš Ûeeuelees Deens, lees ogmeNÙee MejerjeÛeer Ùee$ee keâjerle jeefnuee Deens.
Ùee$ee hetCe& nesles lesJne Fefhmele ef"keâeCe Ùesles. hejceelceefmLeleer Øeehle PeeuÙeeveblej
DeelcÙeeuee MejerjeÛeer Ùee$ee keâjeJeer ueeiele veener, `cees#Ùemes DeMegYeeled '
(4/6) Depe&gvee, ns keâce& keâ¤ve let mebmeej yebOeveeletve megštve peeMeerue. keâce& ner
SkeâÛe DeMeer Jemlet Deens keâer, ceveg<Ùeeuee mebmeejyebOeveeletve cegòeâer osJeefJeles.
Deelee Øeëe> GYee jenlees keâer les efveOee&efjle keâce& keâeÙe Deens? ÙeeJej ßeerke=â<Ce
meebieleele-
Ùe%eeLee&lkeâce&CeesÓvÙe$e ueeskeâesÓÙeb keâce&yebOeveŠ~~1~~
leoLeË keâce& keâewvlesÙe cegòeâme[dieŠ meceeÛej~~9~~
ns Depe&gvee, Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee cnCepes keâce& Deens.pÙeecegUs Ùe%e hetCe& neslees leer
ef›eâÙee cnCepes keâce& nesÙe. ns lej efmeæ Deens keâer, keâce& Skeâ efveOee&efjle Øeef›eâÙee
Deens. ceie Ùee JÙeefleefjòeâ pes keâce& Demeles les keâce& veJns keâe? ßeerke=â<Ce cnCeleele-
veener, les keâce& veJns] `DevÙe$e ueeskeâessÓÙeb keâce&yevOeve:' Ùee keâcee&ÛÙee JÙeefleefjòeâ
peieele pes keâener kesâues peeles, pÙeeceOÙes meejs peie je$ebefoJeme JÙemle Demeles, les
keâce& cnCepes Ùee ueeskeâerÛes yebOeve Deens, les keâce& veJns. keâce& les Demeles
`cees#ÙemesÓMegYeeled' pes DeMegYe DeLee&le mebmeejyebOeveeletve cegòeâ keâjles. heâòeâ
Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee cnCepes keâce& nesÙe. Je cnCetve ns Depe&gvee, lÙee Ùe%eeÛÙee hetleeamee"er
mebieoes<eeheemetve Deueie-otj jentve ÛeebieuÙee Øekeâejs keâcee&Ûes DeeÛejCe keâj,
mebieoes<eeheemetve otj jeefnuÙeeefMeJeeÙe cnCepesÛe Deveemeòeâ PeeuÙeeefMeJeeÙe ns keâce&
nesleÛe veener.
Deelee Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee cnCepes keâce& nesÙe ns mecepeues. hejbleg ÙesLes hegvne
Skeâ veJeerve Øeëe> efvecee&Ce Peeuee keâer, ne Ùe%e cnCepes keâeÙe? lesJne ßeerke=â<Ceebveer
ØeLece Ùe%e cnCepes keâeÙe ns ve meebielee ne Ùe%e Ùeslees keâes"tve? lees oslees keâeÙe?
lÙeeÛeer efJeMes<elee keâeÙe Deens ÙeeJej ØekeâeMe šekeâuee Deens Je ÛeewLÙee DeOÙeeÙeele
pÙee Ùe%eeuee Deecner keâeÙe&¤he osT Je DeeceÛÙeekeâ[tve keâce& nesT ueeiesue lees
Ùe%e cnCepes keâeÙe les meebefieleues Deens. ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeebÛÙee MewueerJe¤ve ns
mhe° nesles keâer lÙeebvee pÙeeÛes efÛe$eCe keâjeJeÙeeÛes Demeles lÙeeÛeer les ØeLece efJeMes<elee
efkebâJee JewefMe°Ÿes meebieleele, pÙeecegUs lÙee JemletefJe<eÙeer ceveele ßeæe efvecee&Ce
nesF&ue. lÙeeveblej lÙeeÛÙee yeeyeleerle IÙeeJÙee ueeieCeeNÙee o#elesyeöue meebieleele.
DeeefCe MesJešer cegKÙe efmeæeble Øeefleheeove keâjleele.
FLes ue#eele "sJeeJes keâer, Ùee ef"keâeCeer ßeerke=â<Ceeves keâcee&ÛÙee ogmeNÙee DebieeJej
ØekeâeMe šeketâve meebefieleues Deens keâer, keâce& Skeâ efveOee&efjle ef›eâÙee Deens. pes keâener
kesâues peeles les meJe& keâce& vemeles.
ogmeNÙee DeOÙeeÙeele ØeLeceÛe keâcee&Ûee GÛÛeej kesâuee. keâcee&ÛÙee JewefMe°ŸeebJej
Yej efouee. lÙeeÛÙee yeeyeleerle IÙeeJeÙeeÛÙee o#elesJej ØekeâeMe šekeâuee. hejbleg
lÙeebveer lesLes keâce& cnCepes keâeÙe les cee$e meebefieleues veener. ÙesLes eflemeNÙee DeOÙeeÙeele
lÙeebveer meebefieleues keâer keâesCeerner keâece kesâuÙeeefMeJeeÙe jenle veenerle. Øeke=âleerÛÙee
iegCeebveer efJeJeMe nesTve ceveg<Ùe keâce& keâjerle Demelees. leLeeefhe pes ueeskeâ FbefõÙeebÛee
nóeves efve«en keâ¤ve ceveeceOÙes cee$e efJe<eÙeebÛes efÛebleve keâjleele les ueeskeâ oebefYekeâ
Deensle. {eWieer Deensle Ùeemee"er ns Depe&gvee, ceveeves let FbefõÙeebvee DeeJej Ieeuetve ceie
let keâce& keâj. hejbleg cetU Øeëe> pemeeÛÙee lemeeÛe jeefnuee keâer, keâce& Kejs heCe
keâesCeles keâce& keâjeJes? ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer efveOee&efjle

kesâuesues keâce& keâj.
Deelee hegvne Øeëe> GheefmLele neslees keâer efveOee&efjle keâce& cnCepes keâeÙe? lesJne
lÙeebveer mhe° kesâues keâer Ùe%eeuee keâeÙe&¤he osCes cnCepes keâce& nesÙe. Deelee Øeëe>
efvecee&Ce neslees keâer lees Ùe%e lejer keâeÙe Deens? Ùee DeOÙeeÙeele Ùe%eeÛeer Glheòeer,
JewefMe°Ÿes meebietve iehhe jenleerue Je heg{s ÛeewLÙee DeOÙeeÙeele Ùe%eeÛes mhe° Peeuesues
efveKeU mJe¤he Øeehle nesF&ue keâer pes keâjCes cnCepes keâce& nesÙe.
keâcee&Ûeer ner heefjYee<ee cnCepes ieerlesuee mecepetve IesCÙeeÛeer ÛeeJeer Deens, cesKe
Deens. Ùe%eeÛÙee JÙeefleefjòeâ peieele ueeskeâ keâener vee keâener keâjerle Demeleele.
keâesCeer Mesleer keâjle Demeleele, lej keâesCeer JÙeeheej! keâesCeer DeefOekeâejer Deensle, lej
keâesCeer mesJekeâ! keâesCeer mJele:uee yegefæpeerJeer mecepeleele lej keâesCeer ßecepeerJeer!
keâesCeer meceepemesJesuee keâce& mecepeleele, lej keâesCeer osMemesJesuee keâce& mecepeleele
DeeefCe Ùee keâcee&ceOÙes ueeskeâ mekeâece DeeefCe efve<keâece keâcee&Ûeer Yetefcekeâe heCe
yepeeJeleele. hejbleg ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer, ns keâce& veener. `DevÙe$e ueeskeâesÓÙeb
keâce&yevOeve:' Ùe%eeÛÙee Øeef›eâÙesefMeJeeÙe ogmejs keâesCelesner kesâues iesuesues keâce& ns Ùee
ueeskeâebÛes yebOevekeâejkeâ keâce& Deens. cees#e osCeejs keâce& veJns. JeemleefJekeâ Ùe%eeÛeer
Øeef›eâÙee nsÛe keâce& nesÙe. Deelee Ùe%e cnCepes keâeÙe les meebieleevee Ùe%e keâes"tve
Deeuee les meebiele Deensle-
menÙe%eeŠ ØepeeŠ me=<šdJee hegjesJeeÛe ØepeeheefleŠ~~10~~
Devesve ØemeefJe<ÙeOJeces<e JeesÓefmlJe=<škeâeceOegkedâ~~10~~
Øepeeheefle yeÇÿeosJeeves keâuheeÛÙee hetJeea Ùe%eemeefnle Øepee efvecee&Ce keâ¤ve
meebefieleues keâer Ùee Ùe%eeÉeje yegæer Øeehle nesJees. ne Ùe%e legcne ueeskeâebvee
`F=<škeâeceOegkedâ' Deefve°keâejkeâ ve nesJees. efJeveeMejefnle F° mebyebOeer keâeceveebÛeer
hetleea keâjCeeje nesJees.
Ùe%eemeefnle ØepesÛeer jÛevee keâesCeer kesâueer? Øepeeheefle yeÇÿeeves? yeÇÿee keâesCe?
Ûeej leeW[s, Dee" [esUs DemeCeejer ØeÛeefuele osJelee cnCepes yeÇÿee Deens keâe?
veener, ßeerke=â<CeeÛÙee celeeØeceeCes osJelee veeJeeÛeer keâesCeleer Deueie meòeeÛe DeefmlelJeele
veener. ceie Øepeeheefle keâesCe? JeemleefJekeâ pÙeeves ØepeeheefleÛee cetU Giece cnCepes
hejceelcÙeeceOÙes ØeJesMe efceUefJeuee Deens lees ceneheg¤<e cnCepes Øepeeheleer Deens.
yegæerÛe yeÇÿe Deens. `Denbkeâej efMeJe, yegæer, Depe, ceve MeefMe efÛeòe ceneve~'
(jeceÛeefjleceeveme) pÙeeJesUer yegæer Ùeb$eeØeceeCes Demeles, lÙeeJesUer lÙee
cenehegg®<eeÛÙee JeeCeerceOetve hejceelceeÛe yeesuele Demelees.
YepeveeÛeer JeemleefJekeâ ef›eâÙee ØeejbYe PeeuÙeeJej yegæerÛeer Gòejesòej GVeleer
nesles. meg®Jeeleeruee leer yegæer yeÇÿeefJeÅesuee pees[uesueer DemeuÙeecegUs `yeÇÿeefJeled'
cnbšueer peeles. ›eâcee›eâceeves efJekeâejebÛes Meceve PeeuÙeeJej yeÇÿeefJeÅesle ßes‰ PeeuÙeeJej
efnuee `yeÇÿeefJeÉj' cnbšues peeles. GlLeeve DeeefCe met#ce PeeuÙeeJej yegæer efJekeâefmele
nesles, lesJne efleuee `yeÇÿeefJeÉjerÙeeve' cnbšues peeles. lÙee DeJemLesceOÙes yeÇÿeefJeÉsòee
yeÇÿe%eeveer heg®<e ogmeNÙeebveener GÛÛe ceeiee&Jej DeeCeCÙeeÛee DeefOekeâej efceUJelees.
yegæerÛeer DelÙegÛÛe efmLeleer Deens-yeÇÿeefJeÉefj‰! DeLee&le yeÇÿe peeCeCeeNÙeeÛeer. leer
DeJemLee efpeÛÙeele F° ØeJeeefnle Deens DeMeer Demeles.
Ùee Øekeâejs hejceelcemJe¤heer efmLele ceneheg®<eebveer YepeveeÛÙee ØeejbYeer Ùe%eemeefnle
mebmkeâejebvee megmebIeefšle keâ¤ve meebefieleues keâer, Ùee Ùe%eeves legceÛeer YejYeješ
nesJees; legcneuee mece=æer Øeehle neslees. keâmeueer mece=æer? keâeÙe keâÛÛeer Iejs hekeäkeâer
yevetve peeleerue? DeeefLe&keâ Øeehleer DeefOekeâ nesF&ue? veener Ùe%e `F=<škeâeceOegkedâ'
F° cnCepes YeieJebleemebyebOeerÛeer keâecevee le=hle keâjsue. Ùe%e hejceelcÙeemebyebOeerÛeer
keâecevee le=hle keâjCeeje Deens. ceie menpeÛe Øeëe> Ùeslees keâer Ùe%e mejU mejU
YeieJebleeÛeer Øeehleer keâ¤ve osF&ue keâer ›eâcee›eâceeves?
osJeeved YeeJeÙeleevesve les osJee YeeJeÙevleg JeŠ~~10~~
hejmhejb YeeJeÙevleŠ ßesÙeŠ hejceJeehmÙeLe~~11~~
Ùee Ùe%eeÛes Éejs osJeleebÛeer GVeleer keâje. DeLee&le owJeer mebheòeerÛeer GVeleer keâje.
lÙee osJelee legceÛeer GVeleer keâjleerue. Ùee Øekeâejs hejmhejebÛeer Je=æer keâjerle keâjerle
hejceßesÙe- keâer pÙeeveblej keâenerÛe efceUJeeÙeÛes efMeuuekeâ jenle veener DeMee
hejcekeâuÙeeCeeÛeer Øeehleer legcneuee nesF&ue. pemepemes legcner Ùe%eele ØeJesMe keâjeue
(heg{s Ùe%eeÛee DeLe& nesF&ue-DeejeOevesÛee efJeOeer) lemelemes ùÙeØeosMeele owJeer mebheòeer
Jee{le jenerue. ``hejceosJe'' cnCepes Skeâcee$e hejceelcee Deens, lÙee hejceosJeele
ØeJesMe osCeejer peer mebheoe Deens, Deble:keâjCeeÛeer peer mepeeleerÙe ØeJe=òeer Deens
efleueeÛe `òwJeer mebheoe'' Demes cnCeleele. leer hejceosJeeÛeer Øeehleer keâ¤ve osCeejer
DemeuÙeevesÛe efleuee `òwJeer mebheoe'' cnbšues peeles. ueeskeâ keâuhevee keâjleele leMee
yeensjerue osJelee cnCepes helLej-heeCeer veJns. ßeerke=â<CeebÛÙee celes DeMee JemlebtÛes
DeefmlelJeÛe veener.
F<ševYeesieeved efn Jees osJee oemÙevles Ùe%eYeeefJeleeŠ~
lewo&òeeveØeoeÙewYÙees Ùees Yeg*dòesâ mlesve SJe meŠ~~12~~
Ùe%eeÉejs mebJeefOe&le Peeuesueer osJelee (owJeer mebheoe) DeeheuÙeeuee `F<ševed
Yeesieeved efn oemÙevles- F° DeLee&le DeejeOÙeemebyebOeer Yeesie osles. ogmejs keâener
veener. ‘lew: oòeeve' les Skeâcee$e osCeejs Deensle. hejceelceeØeehleermee"er ogmeje
keâesCeleener heÙee&Ùe veener. Ùee owJeer iegCeebÛeer Je=æer ve keâjlee pees Ùee efmLeleerÛee Yeesie
Ieslees lees efveef§eleÛe Ûeesj Deens. pes lÙeebÛÙeekeâ[tve Øeehle kesâuesues veener les YeesieCeej
keâmes? hejbleg ns oebefYekeâ ueeskeâ mJele:uee hetCe& mecepeleele, leòJeoMeea mecepeleele.
KejesKej Demee ye{eÙee ceejCeeje Ùee ceeiee&uee peeCÙeeme cegUerÛe ÙeesiÙe veener. lees
efve§eleheCes ÛeesjÛe Deens. YeieJeledØeehleer keâ¤ve IesCeeje lees Gòece meeOekeâ veJns
hejbleg efceUJeCeejs keâeÙe efceUJeleele?
Ùe%eefMe<šeefMeveŠ mevlees cegÛÙevles meJe&efkeâefuye<ewŠ~~10~~
Yeg$peles les lJeIeb heehee Ùes heÛevlÙeelcekeâejCeeled~~13~~
Ùe%eeletve Gjuesues cnCepes Ùe%eMes<e Ye#eCe keâjCeejs meble meJe& heeheebheemetve
cegòeâ nesleele. owJeer mebheosÛeer Je=æer keâjlee heefjCeecele: Øeeefhlekeâeue neÛe hetefle&keâeue
"jlees. pesJne Ùe%e hetCe& neslees lesJne efMeuuekeâ jeefnuesues cnCepesÛe yeÇÿe nesÙe.
nerÛe iees° ßeerke=â<Ceebveer ogmeNÙee Meyoeble meebefieleueer Deens- `Ùe%eefMe<šece=leYegpees
Ùeeefvle yeÇÿemeveeleveced' - Ùe%e pÙeeÛeer me=°er keâjlees lÙee DeVeeÛes «enCe keâjCeeje
yeÇ¢eele ØeefJe° nesTve peelees. ÙesLes les cnCeleele, Ùe%eMes<e (yeÇ¢eheerÙet<e) Ye#eCe
keâjCeeje meJe& heeheebletve cegòeâ neslees. hejbleg heeheer ueeskeâ heeheÛe Keeleele. les Yepeve
keâjleele, DeejeOevee keâjleele, mJele:Ûeer Øeieleerner keâjleele heCe ns meJe& keâjleevee,
ÙeeÛÙee ceesyeouÙeele ceveele Skeâ ceOegj FÛÚe "sJeleele (`DeelcekeâejCeeced')
keâer, Mejerjemee"er cnCepes Mejerjeuee megKe nesF&ue Demes keâener efceUeJes. lÙeeuee les
megKe Øeehle lej nesles hejbleg lees Yeesie hetCe& nesleeÛe lees hegvne hetJe&efmLeleeruee Øeehle
nesF&ue; Ùeehes#ee DeefOekeâ vegkeâmeeve neveer DeeCeKeer keâeÙe DemeCeej? pej MejerjÛe
veÕej Deens lej lÙeeÛes megKeesheYeesie lÙeeuee keâOeer menkeâej meeLe osleerue? les
YeieJebleeÛeer DeejeOevee lej keâjleele heCe lÙeeÛÙee ceesyeouÙeele les heehe Keeleele.
`heueefš megOee les me" efJe<e uesner' lees ve° lej nesle veener. hejbleg heg{s
Øeieleerner keâ¤ Mekeâle veener Je cnCetveÛe ßeerke=â<Ce efve<keâece YeeJeeves keâce& (Yepeve)
keâjCÙeeJej Yej osle Deensle. DeeòeeheÙeËle ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer Ùe%e `hejceßesÙe'
oslees DeeefCe lÙeeÛeer jÛevee ceneheg®<eebÉejs nesles. hejbleg les ceneheg®<e ØepesÛÙee
efveefce&leeruee keâe ØeJe=òe nesleele? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
DeVeeodYeJeefvle Yetleeefve hepe&vÙeeoVemecYeJeŠ~~10~~
Ùe%eeodYeJeefle hepe&vÙees Ùe%eŠ keâce&mecegodYeJeŠ~~14~~
keâce& yeÇÿeesodYeJeb efJeefæ yeÇÿee#ejmecegodYeJeced~~10~~
lemceelmeJe&ieleb yeÇÿe efvelÙeb Ùe%es Øeefleef<"leced~~15~~
DeVeeheemetve meJe& ØeeefCecee$e GlheVe nesleele Je DeVeb yeÇ¢e JÙepeeveele- DeVe
cnCepes hejceelcee, hejyeÇÿe nesÙe. lÙee yeÇÿeheerÙet<eeuee Deeheuee GösMe yeveJetve
ceveg<ÙeØeeCeer Ùe%eekeâ[s heg{s Ûeeuet ueeielees. DeVeeÛeer Glheòeer heeJemeecegUs nesles.
{ieeletve nesCeeNÙee heeJemeecegUs veJns lej, ke=âheeÂ°erves nesle Demeles. hetJe&mebefÛele
Ùe%ekeâce&Ûe ke=âhesÛÙee ¤heeves yejmele Demeles. DeepeÛeer DeejeOevee GÅee ke=âhesÛÙee
¤heeves Øeehle nesle Demeles. Je cnCetve ner Je=°er Ùe%eeØeceeCes Demeles. `mJeene'
cnCeCÙeeves Je leerU-peJe Deiveerle mecehe&Ce keâjCÙeevesÛe Je=°er nesle Demesue lej
DeefOekeâebMe ce¤Yetceer jslee[ - veeefhekeâ keâe jeefnueer Deens.? leer megheerkeâ Peeueer
Demeleer. ner ke=âheeJe=°er Ùe%eeÛeerÛe osCeieer Deens. ne Ùe%e keâcee&heemetveÛe GlheVe
nesCeeje Deens. keâcee&vesÛe Ùe%e hetCe& nesle Demelees.
les keâce& Jesoeheemetve efvecee&Ce Peeues Deens Demes let peeCe. Jeso cnCepes yeÇÿeefmLele
ceneheg®<eeÛeer JeeCeer Deens. pes leòJe efJeefole vemeles, ceeefnle vemeles; heCe lÙeeÛeer
ØelÙe#e DevegYetleer cnCepes Jeso nesÙe. Jeso cnCepes MueeskeâebÛee meb«en veJns. ns Jeso
DeefJeveeMeer hejceelcÙeeheemetve GlheVe Peeuesues Deensle Demes let peeCe. Jeso meebefieleues
nesles ceneheg®<eebveer; heCe les ceneheg®<e hejceelcÙeele leõthe Peeues Deensle. lÙeebÛÙee
ceeOÙeceeletve hejceelceeÛe yeesuelees Deens. cnCetve Jesoebvee Deheew®<esÙe cnbšues peeles.
heCe ceneheg®<eebvee Jeso keâmes Øeehle Peeues? Jeso DeefJeveeMeer hejceelcÙeeheemetve
GlheVe Peeues Deensle Je ceneheg®<e lÙeeÛÙeeMeer leõthe Peeuesues Deensle. les heâòeâ
Ùeb$e Deensle. lÙeebÛÙeeÉejs hejceelcee yeesuele Demelees keâejCe keâer, Ùe%eeÛÙee ÉejsÛe
ceveeÛÙee Skeâe«elesceOÙesÛe Jeso mecepeues peeleele. Ùeeheemetve meJe&JÙeeheer hejce
De#ej hejceelcee meJe&Lee Ùe%eeleÛe Øeefleef‰le Deens. Ùe%e neÛe hejceelceØeehleerÛee
Skeâcee$e GheeÙe Deens. ÙeeJej Yej osleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele-
SJeb ØeJee|leleb Ûe›ebâ veevegJele&Ùeleern ÙeŠ~~10~~
DeIeeÙegefjefvõÙeejecees ceesIeb heeLe& me peerJeefle~~16~~
Dejs heeLee&, pees heg®<e Ùee ueeskeâer ceveg<ÙeMejerj OeejCe keâ¤ve Deeuesuee Deens,
lees pej meeOeve Ûe›eâeØeceeCes Jeeiele veener- cnCepesÛe owJeer mebheosÛee Glkeâ<e&,
osJeleebÛeer Je=æer DeeefCe hejmhejebÛÙee Je=æerÉejs De#eÙeOeece Øeehle keâjCes- Ùee
›eâceeves pees DeeÛejCe keâjerle veener, lees FbefõÙemegKeeÛeer FÛÚe keâjCeeje `heeheer
heg®<e' JÙeLe&Ûe peiele Demelees.
yebOetvees, ogmeNÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves keâcee&Ûee GÛÛeej kesâuee
DeeefCe Ùee DeOÙeeÙeele lÙeebveer meebefieleues keâer, efveÙele keâcee&Ûes DeeÛejCe keâj.
Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee cnCepesÛe keâce& nesÙe. Ùee JÙeefleefjòeâ pes keâener kesâues peeles les Ùee
ueeskeâerÛes yebOeve Deens. lÙeemee"er mebieoes<eeheemetve otj jentve lÙee Ùe%eeÛÙee hetleeamee"er
keâcee&Ûes DeeÛejCe keâj. lÙeebveer Ùe%eeÛÙee JewefMe°ŸeebJej ØekeâeMe šekeâuee DeeefCe
meebefieleues keâer Ùe%eeÛeer Glheòeer yeÇÿeosJeeheemetve Peeueer Deens. DeVe Øeehle keâjCÙeeÛee
nslet meceesj "sJetve Øepee lees Ùe%e keâjCÙeeme ØeJe=òe nesles. Ùe%e keâcee&heemetve Je keâce&
Deheew®<esÙe Jesoeheemetve GlheVe Peeues Deensle. Ùee Jesoceb$eebÛee õ°e ceneheg®<eÛe
nesles. lÙeebÛee heg®<e èflejesefnle', efveceexner nesTve iesuee neslee. Øeehleeryejesyej DeefJeveeMeer
hejceelcee yeekeâer jeefnuee neslee. Ùeemee"er Jeso hejceelcÙeeheemetve GlheVe Peeues
Deensle. meJe&JÙeeheer hejceelcee Ùe%eeceOÙes vesnceer Øeefleef‰le Demelees. Je Ùee
meeOeveÛe›eâevegmeej pees Jeeiele veener lees heeheer heg®<e FbefõÙeebÛÙee kesâJeU
megKeesheYeesieemee"er nheeheuee Deens. lÙeeÛes peerCes JÙeLe& Deens. Ùe%e ne Demee

efJeOeer efJeMes<e Deens keâer, pÙeele FbefõÙeebvee Deejece veener, hejbleg De#eÙe megKe Øeehle
nesle Demeles. cee$e ÙesLes FbefõÙeebÛÙee mebÙeceeyejesyej Ùeele Skeâe«e nesCes DeeJeMÙekeâ
Demeles. FbefõÙeebÛee Deejece pÙeebvee nJeemee Jeešlees les heeheer nesle. DepetveheÙeËle
ßeerke=â<Ceeves Ùe%e cnCepes keâeÙe les meebefieleuesues veener. hejbleg melele Ùe%e keâjerleÛe
jeneÙeÛee keâer, ÙeeÛee keâOeer MesJešner, Deblener Deens. ÙeeJej ÙeesiesÕej cnCeleele-
ÙemlJeelcejeflejsJe mÙeeoelcele=hle§e ceeveJeŠ~~10~~
DeelcevÙesJe Ûe mevleg<šmlemÙe keâeÙeË ve efJeÅeles~~17~~
pees ceveg<Ùe DeelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer jle Demelees, pees Deelcele=hle Demelees Je
DeelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer mebleg° Demelees, DeMee meeOekeâemee"er keâener keâle&JÙe efMeuuekeâ
jenle veener. nsÛe lej ue#Ùe nesles. pesJne DeJÙeòeâ meveeleve, DeefJeveeMeer, DeelceleòJe
Øeehle Peeues, lesJne heg{s MeesOeeÙeÛes keâesCeeuee? DeMee heg®<eemee"er vee keâcee&Ûeer
DeeJeMÙekeâlee Deens vee keâmeueer DeejeOevesÛeer. Deelcee DeeefCe hejceelcee ns
SkeâogmeNÙeebÛes heÙee&Ùe Deensle. ÙeeÛesÛe hegvne les efÛe$eCe keâjle Deens.
vewJe lemÙe ke=âlesveeLeex veeke=âlesvesn keâ§eve~~10~~
ve ÛeemÙe meJe&Yetles<eg keâef§eoLe&JÙeheeßeÙeŠ~~18~~
Ùee mebmeejele lÙee heg®<eeves keâener kesâuÙeeves lÙeeuee keâener ueeYe nesle veener
DeeefCe keâjeÙeÛes mees[tve efouÙeeves lÙeeÛes keâener vegkeâmeeve nesle veener. lÙeeÛee meJe&
ØeeCÙeebceOÙes mJeeLe&mebyebOe Demele veener. DeelceeÛe lej MeeÕele, meveeleve, DeJÙeòeâ,
DeheefjJele&veMeerue DeeefCe De#eÙe Deens. pesJne lÙeeueeÛe Øeehle kesâues, lÙeeÛÙeeheemetve
mebleg°, lÙeeÛÙeele le=hle, lemesÛe lÙeeÛÙeele DeesleØele Je efmLele PeeuÙeeveblej heg{s
keâesCeleerner meòee veener. ceie MeesOeeÙeÛes keâesCeeuee? Je lÙeecegUs efceUCeej lejer
keâeÙe? lÙee heg®<eeves keâce& keâjCÙeeÛes mees[tve efouÙeeves lÙeeÛes keâenerner vegkeâmeeve
nesle veener keâejCe, efJekeâej pÙeeÛÙee Debefkeâle Demeleele les efÛeòeÛe jnele veener.
lÙeeuee mebhetCe& Yetlecee$eele, yee¢e peiele DeeefCe Deebleefjkeâ mebkeâuheebÛÙee hetleeaceOÙes
uesMecee$e DeLe& jenle veener. lÙeeÛee meJee&le cees"e DeLe& neslee hejceelcee!
pesJne leesÛe lÙeeuee GheueyOe, Øeehle Peeuee Deens, lej ogmeNÙeebmee"er lÙeeÛes keâeÙe
ØeÙeespeve DemeCeej?
lemceeomeòeâŠ meleleb keâeÙeË keâce& meceeÛej~~10~~

Demeòeâes ¢eeÛejved keâce& hejceehveesefle het®<eŠ~~19~~
lesJne ¢ee efmLeleeruee Øeehle keâjCÙeemee"er let Deveemeòeâ nesTve, keâle&JÙe
Demes pes keâce& les let ÛeebieuÙee Øekeâejs keâj, keâejCe Deveemeòeâ nesTve keâcee&Ûes
DeeÛejCe keâjCeeje heg®<e cees#eheo efceUJelees. hejceelcÙeeuee Øeehle keâ¤ve Ieslees.
efveÙeled keâce& Je keâeÙe& keâce& SkeâÛe Deens. keâcee&Ûeer ØesjCee osleevee les cnCeleele-
keâce&CewJe efn mebefmeefæceeefmLelee pevekeâeoÙeŠ ~~10~~
ueeskeâmeb«encesJeeefhe mebheMÙevkeâleg&cen&efme ~~20~~
pevekeâ cnCepes jepee pevekeâ veJns. pevceoelÙeeuee pevekeâ cnCeleele. Ùeesie
cnCepesÛe pevekeâ nesÙe. lees DeeheuÙee mJe¤heeuee pevce oslees, Øekeâšner keâjle Demelees.
Ùeesieeves Ùegòeâ DemeCeeje ØelÙeskeâ ceneheg®<e pevekeâ Demelees. Demes ÙeesieÙegòeâ Deveskeâ
$e+<eer `pevekeâeoÙe:' pevekeâ FlÙeeoer %eeveerpeve ceneheg®<eebveer heCe (‘keâce&Cee SJe
mebemf eefæce') keâcee&ÛÙee ÙeesieevesÛe hejceefmeæer Øeehle kesâueer Deens. hejceefmeæer cnCepesÛe
hejceleòJe, hejceelcÙeeÛeer Øeehleer. pevekeâ FlÙeeoer hetJeea pesJe{s cen<eea Peeues Deensle les
meJe& ‘keâeÙe&ce keâceË' ÛÙee ÙeesieevesÛe pes keâce& cnCepes Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee Deens- les
keâce& keâjerle ‘meebefmeefæced' hejceefmeæer Øeehle keâjerle Demeleele. hejbleg Øeehleerveblej
ueeskeâebmee"er meceepeemee"er keâce& keâjerle jenleele. ueekeâefnleemee"er les keâce& keâjleele.
lesJne let osKeerue hejceelcÙeeÛÙee Øeeefhlemee"er Je hejceelcÙeeÛÙee Øeehleerveblej ueeskeâveeÙekeâ
nesCÙeemee"er keâeÙe& keâjCÙeeuee ÙeesiÙe veeefnme keâe?
DeeleeÛe ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues nesles keâer Øeehleerveblej ceneheg®<eeves keâce&
keâjCÙeeves vee keâener ueeYe efkebâJee ve kesâuÙeeves vee keâener vegkeâmeeve nesle Demeles.
hejbleg ueeskeâmeb«enemee"er, ueeskeâefnleeÛÙee JÙeJemLesmee"er les ÛeebieuÙee Øekeâejs efveÙele
keâcee&Ûes DeeÛejCe keâjerle Demeleele.
ÙeÅeoeÛejefle ßes<"mleòeosJeslejes peveŠ~~10~~
me ÙelØeceeCeb kegâ®les ueeskeâmleovegJele&les~~21~~
ßes‰ heg®<e pes Je pemes DeeÛejCe keâjleele, DevÙe ueeskeâosKeerue lÙeevegmeejÛe
DeeÛejCe keâjleele. lees ceneheg®<e pes keâener ‘ØeceeCe' ‘DeeoMe&' keâ¤ve "sJelees-
mebmeej, ns peie, lÙeeØeceeCes lÙeeÛesÛe DevegkeâjCe keâjles.
ßeerke=â<Ceebveer ØeLecele: mJe¤heeceOÙes efmLele, Deelcele=hle ceneheg®<eeÛÙee

jenCeerJej ØekeâeMe šekeâuee keâer, lÙeeÛÙee keâce& keâjCÙeeves lÙeeuee keâener ueeYe
nesle vemelees efkebâJee keâce& mees[uÙeeves lÙeeÛes keâener vegkeâmeeve nesle Demeles. lejer
osKeerue pevekeâeefo cen<eea Deeheues keâce& Gòece Øekeâejs keâjerle nesles. lesLes ßeerke=â<Ceebveer
lÙee ceneheg®<eebyejesyej Deeheueer nUtÛe leguevee keâ¤ve meebefieleues Deens keâer ceerner
Skeâ ceneheg®<e Deens.
ve ces heeLee&efmle keâle&JÙeb ef$e<eg ueeskesâ<eg efkeâbÛeve ~~10~~
veeveJeehleceJeehleJÙeb Jele& SJe Ûe keâce&efCe ~~22~~
ns heeLee&, Ùee eflevner ueeskeâeble ceuee keâle&JÙe Demes keâenerner veener. ceeies
lÙeebveer meebefieleues Deens keâer lÙee ceneheg®<eeuee mecemle ØeeefCecee$eebMeer keâesCelesÛe
keâle&JÙe Mes<e jeefnuesues veener. ÙesLes meebieleele keâer $ewueeskeäÙeele ceuee keâle&JÙe Mes<e
jeefnuesues veener. lemesÛe ceuee Øeehle Peeueer veener, DeMeer efkebâefÛeleosKeerue Jemlet
Mes<e jeefnuesues veener. cnCepes Øeehle nesCÙeemeejKeer keâesCeleerner iees° ceuee DeØeehÙe
jeefnuesueer veener. lejer osKeerue ceer keâcee&Ûes Gòece Øekeâejs DeeÛejCe keâjerle Demelees.
Demes keâe yejs?
Ùeefo ¢enb ve JelexÙeb peeleg keâce&CÙeleefvõleŠ ~~10~~
cece Jelcee&vegJele&vles ceveg<ÙeeŠ heeLe& meJe&MeŠ ~~23~~
keâejCe pej ceer meeJeOe jentve keâce& kesâues veener lej DevÙe ueeskeâosKeerue
ceePÙee DeeÛejCeeØeceeCes, lÙeevegmeej Jeeiet ueeieleerue. lej ceie Deeheues DevegkeâjCe
keâjCes JeeF&š Deens keâe? ßeerke=â<Ce cnCeleele- nes!
GlmeerosÙegefjces ueeskeâe ve kegâÙeeË keâce& Ûesonced ~~10~~
mebkeâjmÙe Ûe keâlee& mÙeeceghenvÙeeefceceeŠ ØepeeŠ ~~24~~
pej ceer meeJeOeeve nesTve keâce& kesâues veener lej meJe& ueeskeâ Yeü° nesTve
peeleerue Je ceer `mebkeâjmÙe' JeCe&mebkeâj keâjCeeje nesF&ve. lemesÛe Ùee meJe& ØepesÛes
nveve keâjCeeje Je ceejCeeje "jsve. mJe¤heeÛÙee ef"keâeCeer efmLele DemeCeeje ceneheg®<e
meeJeOe nesTve peeie=le jentve pej DeeheuÙee DeejeOevesceOÙes-meeOevee›eâceele JÙemle
jeefnuee veener, lej meceepe lÙeeÛes DevegkeâjCe keâjerle, lÙeeÛeer vekeäkeâue keâjerle, Yeü°
nesTve peeF&ue. ceneheg®<eeves lej DeejeOevee hetCe& keâ¤ve vew<keâcÙe& efmLeleer Øeehle
kesâuesueer Deens. lÙeecegUs lÙeeves keâce& kesâues veener lej lÙeeÛes vegkeâmeeve nesCeej
veener; hejbleg meceepeeves DeÅeehe DeejeOevesuee ØeejbYeÛe kesâuee veener. lesJne DeMee
Ùee ceeieentve ÙesCeeNÙee ueeskeâebÛÙee ceeie&oMe&veemee"er ceneheg®<e keâce& keâjerle Demelees.
ceermegæe cnCetveÛe keâce& keâjerle Demelees. DeLee&le ßeerke=â<Ce Skeâ ceneheg®<e nesles.
Jewkegbâ"eletve Deeuesues keâesCeer efJeMes<e F&Õej veJns. lÙeebveer meebefieleues keâer, ceneheg®<e
ueeskeâmeb«enemee"er keâcee&ÛejCe keâjerle Demeleele. ceer osKeerue ueeskeâmeb«enemee"erÛe
keâce& keâjerle Demelees. pej keâcee&ÛejCe kesâues veener lej ueeskeâebÛes heleve nesF&ue.
meJe&peCe keâce& keâjCÙeeÛes mees[tve osleerue.
ceveg<ÙeeÛes ceve cees"s ÛebÛeue Demeles. lÙeeuee meJe& keâener nJes Demeles, heâòeâ
lÙeeuee Yepeve vekeâes Demeles. pej mJe¤he efmLele ceneheg®<eeves keâce& kesâues veener
lej meenefpekeâÛe ceeietve ÙesCeejs ueeskeâosKeerue ueiesÛe keâce& keâjCÙeeÛes mees[tve
osleerue. lÙeebvee Skeâ meyeye efceUsue keâer, ns ceneheg®<e Demetvemeg=æe Yepeve keâjerle
veenerle, Gueš heeve Keeleele, Deòej ueeJeleele, meeceevÙe iees°eRJej yeesueleele. lejer
osKeerue lÙeebvee ceneheg®<e cnšues peeles- Demee efJeÛeej keâ¤ve lesmegæe
DeejeOevesheemetve otj nesleele Je ceie lÙeecegUs lÙeebÛes DeOe:heleve nesles. ßeerke=â<Ce
cnCeleele pej ceer keâce& kesâues veener lej meJe& ueeskeâ-meceepe Yeü° nesF&ue Je ceer
`JeCe&mebkeâjebÛee keâlee&-efveefceòe yevesve'.
efŒeÙeebÛÙee otef<ele nesCÙeeves JeCe&mebkeâj neslees Demes heeneJeÙeeme efceUles-
SskeâeJeÙeemener efceUles. Depeg&veeuee megæe ns YeÙe nesles keâer, efŒeÙee otef<ele yeveleerue,
lej JeCe&mebkeâj efvecee&Ce nesF&ue. hejbleg ßeerke=â<Ce cnCeleele- pej ceer meeJeOeeve
jentve DeejeOevee kesâueer veener, lej ceer JeCe&mebkeâjeÛee keâlee& "jsve. JeemleefJekeâ
DeelcÙeeÛee Megæ JeCe& Deens hejceelcee. DeeheuÙee MeeÕele mJe¤heeÛÙee ceeiee&Je¤ve
IemejCes cnCepesÛe JeCe&mebkeâjlee nesÙe. pej mJe¤heefmLele ceneheg®<e efveÙele keâcee&Ûes
ÙeesiÙe Øekeâejs DeeÛejCe ve keâjsue, lej ueeskeâ lÙeeÛes DevegkeâjCe keâ¤ve efveef<›eâÙe
yeveleerue, DeelceheLeeJe¤ve Iemejleerue, Yejkeâšle peeleerue Je lÙeecegUs JeCe&mebkeâj
nesF&ue, leer Øeke=âleerceOÙes efcemeUtve peeleerue.
efŒeÙeebÛes ŒeerlJe Je MejerjeÛeer Megæer ner Skeâ meeceeefpekeâ JÙeJemLee Deens.

meceepeemee"er les GheÙegòeâ heCe Deens. hejbleg ceelee-efhelÙeebÛÙee ÛegkeâebÛee cegueebÛÙee
meeOevesJej keâener ØeYeeJe he[le veener. `Deeheve keâjveer heej Glejveer'- nvegceeve,
JÙeeme, Jeefme‰, veejo, MegkeâosJe, keâyeerj, ÙesMet ef¡emle FlÙeeoer Gòece ØekeâejÛes
ceneheg®<e peieele nesTve iesues; hejbleg meeceeefpekeâ kegâueervelesMeer lÙeebÛee keâener Skeâ
mebyebOe veener. Deelcee DeeheuÙee hetJe&pevceeleerue iegCeOece& IesTve Ùesle Demelees. ßeerke=â<Ce
cnCeleele- `ceve: <e<"eveerefvõÙeeefCe Øeke=âeflemLeeefve keâ<e&efle~' (15/7)-
ceveemen FbefõÙeebkeâ[tve pes keâeÙe& Ùee pevceele nesles lÙeebÛes mebmkeâej IesTve peerJeelcee
pegvÙee MejerjeÛee lÙeeie keâ¤ve veJeerve Mejerjele ØeJesMe keâjlees. Ùeele pevceoelÙeeÛee
keâeÙe Jeeše? keâeÙe Yeeie? lÙeebÛÙee efJekeâemeele keâener Deblej jeefnues veener. lesJne
efŒeÙee otef<ele efkebâJee Yeü° nesCÙeeves JeCe&mebkeâj nesle veener. efŒeÙeebÛes Yeü° nesCes Je
JeCe&mebkeâj ÙeebÛee keâener Skeâ mebyebOe veener. Meg=æ mJe¤heekeâ[s ve peelee Øeke=âleerceOÙesÛe
efcemeUues peeCes, efJeKegjues peeCes cnCepesÛe JeCe&mebkeâj nesÙe.
pej ceneheg®<e meeJeOeeve nesTve efveÙele keâcee&Ûes DeeÛejCe keâjerle ueeskeâebkeâ[tve
lemes keâce& keâ¤ve ve Iesleerue lej, lees ØepesÛes nveve keâjCeeje Je ceejCeeje "jsue.
meeOevee ›eâceevegmeej Ûeeuetve cetU DeefJeveeMeer leòJeeÛeer Øeehleer nsÛe peerJeve Deens;
Je Øeke=âleerceOÙes efJeKegjues peeCes, njJetve yemeCes ne ce=lÙet Deens. hejbleg lÙee ceneheg®<eeves
pej Ùee meJe& Øepesuee ceeie&Yeü° nesCÙeeheemetve jesKetve melheLeeJej DeeCeues veener lej
lÙee meJe& ØepesÛes nveve keâjCeeje, nlÙee keâjCeeje Je efnbmekeâ "jsue Je ›eâceMe:
Ûeeuele Demeleevee pees ÛeeueJetve Ieslees leer Megæ Deefnbmee Deens. ieerlesÛÙee ØeceeCes
MejerjeÛes efveOeve, veÕej keâuesJejebÛes efveOeve ns heâòeâ heefjJele&ve Deens, efnbmee veener.
meòeâeŠ keâce&CÙeefJeÉebmees ÙeLee kegâJe&efvle Yeejle ~~25~~
kegâÙee&efÉÉebmleLeemeòeâef§ekeâer<eg&ueexkeâmeb«enced ~~25~~
ns Yeejlee, pÙeeØeceeCes keâcee&ceOÙes Deemeòeâ Peeuesues De%eeveer ueeskeâ pemes
keâce& keâjleele, lemesÛe ueeskeâebÛÙee keâuÙeeCeeÛeer FÛÚe keâjCeeNÙee Deveemeòeâ
PeeuesuÙee efJeÉeveeves Deeheues keâce& keâjeJes. %eeve cnCepes ØelÙe#e peeCeCes.
peesheÙeËle hejceelcÙeeheemetve Deecner uesMecee$e Deueie Deenesle, DeejeOÙe Deueie
Deens leesheÙeËle De%eeve efMeuuekeâ Demeles DeeefCe peesheÙeËle De%eeve Deens leesheÙeËle
keâcee&ceOÙes Deemeòeâer jenles. De%eeveer efpelekeäÙee Deemeòeâerves DeejeOevee keâjlees

lÙeeÛe Øekeâejs Deveemeòeâ! pÙeeuee keâcee&Meer keâener ØeÙeespeve veener lÙeeuee Deemeòeâer
keâMeer nesF&ue? DeMee hetCe& %eeveer ceneheg®<eeves heCe ueeskeâefnleemee"er keâce& keâjeJes,
owJeer mebheòeerÛeer Je=æer-Glkeâ<e& keâjeJee keâer pÙeecegUs meceepe lÙeebÛes DevegkeâjCe
keâjsue.
ve yegefæYesob peveÙeso%eeveeb keâce&mebefieveeced ~~10~~
pees<eÙeslmeJe&keâcee&efCe efJeÉevÙegòeâŠ meceeÛejved ~~26~~
%eeveer heg®<eebveer keâcee&ÛÙee ef"keâeCeer Deemeòeâ DemeuesuÙee De%eeveer ueeskeâebÛee
yegefæYeso keâ¤ veÙes. DeLee&le, mJe¤heefmLele ceneheg®<eeves ns ue#eele "sJeeJes keâer,
lÙeebÛÙee keâesCelÙeener DeeÛejCeeves hee"erceeietve ÙesCeeNÙeebÛÙee ceveele keâcee&yeöue
Deßeæe GlheVe nesCeej veener. hejceelce-leòJeeves Ùegòeâ DemeCeeNÙee ceneheg®<eeves
mJele: ÛeebieuÙee Øekeâejs efveÙele keâce& keâjeJes Je lÙeebÛÙeekeâ[tvener keâjJetve IÙeeJes.
Ùee keâejCeecegUsÛe hetpÙe cenejepeßeer heCe Je=æeJemLesceOÙes je$eer oesve Jeepelee
G"tve yemele. KeeskeâeÙeuee ueeiele. leerve Jeepelee meJeeËvee nekeâ cee¤ve cnCele,
``G"e, ceeleerÛÙee hegleàÙeebvees, G"tve efÛebleveeuee ueeiee.'' meJe&peCe G"tve efÛebleveele
ceive Peeues keâer hegvne Lees[s he[le, Lees[Ÿee JesUeves hegvne G"tve yemele Je cnCele-
``legcne ueeskeâebvee Demes Jeešle Demesue keâer, cenejepe Peesheues Deensle; hejbleg ceer
Peesheuesuees veener. ceer Õeeme Iesle Deens. Je=æeJemLesleerue Mejerj Deens. yemeeÙeuee
$eeme nesle Demelees. lÙeecegUs ceer he[tve jenlees. hejbleg legcner cee$e efmLej DeeefCe
mejU yemetve efÛebleve keâjeJes. peesheÙeËle lesueeÛÙee OeejsØeceeCes ÕeemeeÛeer ueÙe ueeiele
veener, ›eâce legšle veener, DevÙe mebkeâuhe ceOÙes ceOÙes keâesCelesner JÙeJeOeeve GlheVe
keâ¤ Mekeâle veener, leesheÙeËle melele efÛebleveele jenCes ne meeOekeâeÛee Oece& Deens.
ceePee Õeeme lej ¢ee DeJemLeslener yeemejerØeceeCes efmLej GYee Deens'' nsÛe keâejCe
Deens keâer DevegÙeeÙeebkeâ[tve keâjJetve IesCÙeemee"er lees ceneheg®<e ÛeebieuÙee Øekeâejs
DeeÛejCe keâjlees. `èfpeme iegve keâes efmeKeeJew, Gmes keâjkesâ efoKeeJew~''
Ùee Øekeâejs mJe¤heele efmLele ceneheg®<eebveer mJele: keâce& keâjerle keâjerle
meeOekeâeveebner DeejeOevesmee"er GÅegòeâ keâjeJes. meeOekeâeves heCe ßeæehetJe&keâ DeejeOevee
keâjeJeer. hejbleg lees %eeveÙeesieer Demees Deiej mecehe&CeeÛee YeeJe DemeCeeje efve<keâece
keâce&Ùeesieer Demees, meeOekeâele meeOevesÛee Denbkeâej Demelee keâecee veÙes. keâce& keâMeeÛÙee
Éejs nesles? les nesCÙeemee"er keâesCe keâejCeerYetle Deens? ÙeeJej ØekeâeMe šekeâleevee
Øeke=âlesŠ ef›eâÙeceeefCeefve iegCewŠ keâcee&efCe meJe&MeŠ ~~10~~
DenbkeâejefJecet{elcee keâlee&nefceefle cevÙeles ~~27~~
DeejbYeeheemetve hetleeaheÙeËle meJe& keâcex Øeke=âleerÛÙee iegCeebveer kesâueer peeleele.
lejerner DenbkeâejecegUs ceesefnle Peeuesuee cetKe& ceveg<Ùe ‘ceerÛe keâlee& Deens' Demes
ceevelees. heCe ns keâmes ceeveeÙeÛes keâer DeejeOevee Øeke=âleerÛÙee iegCeebÉejs nesle Demeles?
Demes keâesCeer heeefnues? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
leòJeefJeòeg ceneyeenes iegCekeâce& efJeYeeieÙeesŠ ~~10~~
iegCee iegCes<eg Jele&vle Fefle celJee ve meppeles ~~28~~
ns ceneyeenes, iegCe DeeefCe keâce& ÙeebÛÙee efJeYeeieeÛes leòJe ‘leòJeefJeled' hejceleòJe
hejceelcÙeeuee peeCeCeeNÙee ceneheg®<eebveer heeefnues. meJe& iegCe cnCepesÛe FbefõÙes
iegCeebÛÙee (efJe<eÙeebÛÙee) ef"keâeCeer ØeJe=òe nesleele Demes ceevetve les iegCe DeeefCe keâce&
ÙeebÛÙee keâlexheCeele les Deemeòeâ nesle veenerle.
ÙesLes leòJe cnCepes hejceleòJe hejceelcee Demee DeLe& Deens. heebÛe efkebâJee
hebÛeJeerme leòJes Demes Deveskeâ ueeskeâ mecepeleele, lemes veener. ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeebÛÙee
Meyoeble leòJe cnCepes Skeâcee$e hejceleòJe hejceelcee Deens. DevÙe keâesCeles leòJe
DeefmleòJeele veener. iegCeebÛÙee heueerkeâ[s iesuesues hejceleòJe hejceelcÙeele efmLele
DemeCeejs ceneheg®<e iegCeebvegmeej keâcee&Ûes efJeYeepeve- keâcee&Ûeer efJeYeeieCeer heent
Mekeâleele. mecepee leecemeer iegCe Demesue lej lÙeeÛes keâeÙe& Demeles- DeeUme, efveõe,
Øeceeo keâcee&ceOÙes ØeJe=òe ve nesCÙeeÛee mJeYeeJe! pej jepeme iegCeebÛes ØeeyeuÙe
Demesue lej DeejeOevesheemetve ceeies ve nšCÙeeÛee mJeYeeJe- MeewÙe&, mJeeceerefve‰sves
keâce& keâjCes, Je meeefòJekeâ iegCe keâeÙe&jle Demeleevee OÙeeve, meceeOeer, DevegYeJe
Øeehle nesCes, meelelÙeeves efÛebleve keâjCes, mJeYeeJeeves mejuelee ns iegCe Demeleele.
iegCe heefjJele&veMeerue Demeleele. iegCeebvee Deveg¤he keâcee&Ûee Glkeâ<e& efkebâJee DeOe:heleve
nesle Demeles ner iees° heâòeâ ØelÙe#e mee#eelkeâejer %eeveerÛe heent Mekeâlees. iegCe
Deeheues keâeÙe& keâ¤ve Iesle Demeleele. DeLee&led iegCe iegCeebÛÙee ef"keâeCeerÛe ØeJe=òe
nesle Demeleele. Demes mecepetve lees ØelÙe#e õ°e, keâcee&ceOÙes Deemeòeâ nesle veener.
hejbleg pees iegCeebÛÙee heueerkeâ[s iesuee veener, pees Depetve jmlÙeeJejÛe Deens, lÙeeves
lej keâcee&le Deemeòeâ jeneÙeueeÛe nJes-
Øeke=âlesiegCemebcet{eŠ meppevles iegCekeâce&meg ~~10~~
leeveke=âlmveefJeoes cevoevke=âlmveefJeVe efJeÛeeueÙesled ~~29~~
Øeke=âleerÛÙee iegCeebveer ceesefnle Peeuesues heg®<e iegCe DeeefCe keâceeËceOÙes ›eâceMe:
efvece&ue iegCeebkeâ[s GVeleer heentve lÙeele Deemeòeâ nesleele. lÙee hejceelcÙeeuee
ÛeebieuÙeeØekeâejs peeCeCeeNÙee %eeveer heg®<eeves `cevoeved' efMeefLeue ØeÙelve keâjCeeNÙee
meeOekeâebvee ÛebÛeue keâ¤ veÙes. lÙeebvee ÛeeUJet veÙes. lÙeebvee efve¤lmeener keâ¤
veÙes. Gueš lÙeebvee Øeeslmeenve ÅeeJes keâejCe keâer, keâce& keâjle keâjleÛe lÙeebvee hejce
vew<keâcÙe& efmLeleer Øeehle keâjeJeÙeeÛeer Deens. Deeheueer efmLeleer MeòeâerÛes Deekeâueve
keâ¤ve keâcee&uee ØeJe=òe nesCeeNÙee %eeveceeieea meeOekeâebveer keâcee&uee iegCeebÛeer osCeieer
mecepeeJes. mJele:uee keâlee& mecepetve lÙeebveer DeefYeceeveer-Denbkeâejer yevet veÙes.
efvece&ue iegCeebÛeer Øeehleer PeeuÙeeveblejmegæe lÙeele lÙeebveer Deemeòeâ nesT veÙes. hejbleg
efve<keâece keâce&ÙeesiÙeeuee keâce& Je iegCeebÛÙee efJeMues<eCeemee"er JesU osCÙeeÛeer keâener
DeeJeMÙekeâlee veener. lÙeeves lej heâòeâ mecehe&Ceemen keâce& keâjerle jneÙeÛes Deens.
keâesCeles iegCe Ùesle Deensle Je peele Deensle ns heenCes F°osJeeÛeer peyeeyeoejer Deens.
iegCeebÛes heefjJele&ve DeeefCe ›eâcee›eâceeves GlLeeve ner F°osJeeÛeer osCeieer Deens Demes
lees ceevelees DeeefCe neletve keâce& nesCes ns ner F°osJeeÛeerÛe osCeieer Deens Demes lees
mecepelees. lÙeecegUs keâlexheCeeÛee Denbkeâej efkebâJee iegCeebceOÙes Deemeòeâ nesCÙeeÛee
lÙeeuee Øeëe>Ûe Ùesle veener. keâejCe lees melele efÛebleveele ceive Demelees. ÙeeJej
DeeefCe ÙegæeÛes mJe¤he oeKeJeerle ßeerke=â<Ce heg{s cnCeleele-
ceefÙe meJee&efCe keâcee&efCe meVÙemÙeeOÙeelceÛeslemee ~~10~~
efvejeMeere|vece&cees YetlJee ÙegOÙemJe efJeielepJejŠ ~~30~~
Ùeemee"er ns Depe&gvee, let `DeOÙeelceÛeslemee' DeblejelcÙeele efÛeòeeÛee efvejesOe-
efve«en keâ¤ve, OÙeevemLe nesTve, meJe& keâce& ceuee Dehe&Ce keâ¤ve efveefjÛÚ,
ceceleejefnle Je mebleehejefnle nesTve let Ùegæ keâj. pesJne efÛele OÙeeveeceOÙes ceive
Deens, efmLele Deens, ÙeeflkebâefÛelener keâmeueer Dehes#ee veener, keâcee&ceOÙes cecelJe

veener, DeheÙeMeeyeöue mebleehe Deiej og:Ke veener, Demee heg®<e keâesCeles Ùegæ
keâjsue? pesJne meJe& yeepetbveer efÛeòeeuee DeeJe¤ve lÙeeuee ùoÙe¤heer osMeele efmLele
kesâues peeles lesJne Demee heg®<e keâMeemee"er Je keâesCeeyejesyej ue{sue? keâesCe ue{sue?
ØelÙe#eele pesJne DeeheCe OÙeeveele ØeJesMe keâjeue, lesJneÛe ÙegæeÛes Kejs mJe¤he
heg{s GYes jenles. lesJne keâece-›eâesOe, jeie-És<e, DeeMee-le=<Cee FlÙeeoer efJekeâejebÛee
mecetn, efJepeeleerÙe ØeJe=òeer, pÙeebvee `kegâ¤' cnbšues peeles, lÙee mebmeejele, ØeJe=òeerceOÙes
GÅegòeâ keâjleele. efJeIve¤he yevetve meeOekeâeJej YeÙebkeâj Dee›eâceCe keâjleele,
yemme! lÙeebÛÙee heueerkeâ[s peeCes cnCepesÛe Ùegæ nesÙe. Ùee meJe& efJekeâejebÛÙee
heueerkeâ[s peeCes cnCepesÛe Ùegæ nesÙe. lÙeebvee JeMe keâjerle DeblejelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer
jesKetve OejCes, mebkegâefÛele keâjCes Je OÙeevemLe nesle peeCes cnCepesÛe Ùegæ nesÙe.
ÙeeJej Yej osle les hegvne cnCeleele-
Ùes ces celeefceob efvelÙecevegefle<"efvle ceeveJeeŠ ~
ßeæeJevleesÓvemetÙevlees cegÛÙevles lesÓefhe keâce&efYeŠ ~~31~~
pes ueeskeâ otef<ele Â°er jefnle nesTve Deeheueer ßeæe YeieJebleeÛÙee ef"keâeCeer
meceefhe&le keâ¤ve, pes vesnceer ceePes cele- cnCepes Ùegæ keâj- ns cele Devegmejleele,
les heg®<e meJe& keâcee&heemetve cegòeâ nesleele. ÙeesieesÕejebÛes ns DeeÕeemeve kesâJeU keâesCee
efnbog, cegmeueceeve efkebâJee ef¡emleer ceveg<Ùeemee"er veener lej les DeefKeue ceeveJecee$eebmee"er
Deens. lÙeebÛes cele Deens keâer Ùegæ keâj. ÙeeJe¤ve Demes Jeešles keâer, lÙeebÛee ne
GheosMe Ùegæ keâjCeeNÙeebmee"er neslee. Depe&gveeÛÙeemeceesj meewYeeiÙeeves efJeÕeÙegæeÛeer
JÙetnjÛevee nesleer. DeeheuÙeemeceesj lej keâesCelesner Ùegæ veener. ceie DeeheCe ieerlesÛÙee
ceeies keâe ueeieuees Deenesle? keâcee&letve megšCÙeeÛee GheeÙe lej Ùegæ keâjCeeNÙeebmee"er
Deens hejbleg Demes keâener veener. JeemleefJekeâ ner ue{eF& ceeveJeeÛÙee DeblejosMeeleerue
Deens. #es$e Je #es$e%eeÛee, efJeÅee DeeefCe DeefJeÅeeÛee, Oece&#es$e Je kegâ¤#es$eeÛee ne
mebIe<e& Deens. DeeheCe pees pees OÙeeveeceOÙes efÛeòeeÛee efvejesOe keâjeue, lees lees
efJepeeleerÙe ØeJe=òeer efJeIve¤heeves ØelÙe#e Ùesles Je YeÙebkeâj Dee›eâceCe keâjerle Demeles.
lÙeebÛes Meceve keâjerle efÛeòeeÛee efve«en keâjCes cnCepes lej Ùegæ Deens. pees otef<ele
Â°erves jefnle nesTve, DelÙeble ßeæsves Ùee Ùegæele menYeeieer neslees lees keâce&yebOeveeletve,
heeheer DeeÛejCeeletve hetCe&le: cegòeâ neslees. pees ÙegæeceOÙes ØeJe=òe nesle veener lÙeeÛeer
keâeÙe ieleer nesles? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
Ùes lJesleoYÙemetÙevlees veevegefle<"efvle ces celeced ~~10~~
meJe&%eeveefJecet{ebmleeefvJeefæ ve<ševeÛeslemeŠ ~~32~~
pes otef<ele og°er DemeCeejs `DeÛe&leme:' ceesnefveõsceOÙes ie{tve iesuesues ueeskeâ
ceePÙee Ùee celeevegmeej DeeÛejCe keâjerle veenerle, cnCepesÛe OÙeevemLe nesTve
DeeMee, cecelee, mebleehejefnle nesTve mecehe&Ce Je=òeerves ÙegOo keâjerle veenerle, `meJe&%eeve
efJecet{eve' les %eeveheLeeJej mebhetCe&heCes ceesnheeMeele De[keâleele, lÙee ueeskeâebvee let
keâuÙeeCeeheemetve Yeü° Peeuesues peeCe. pej nsÛe yejesyej Deens lej ueeskeâ lÙeeÛes
DeeÛejCe keâe keâjerle veener? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
meÂMeb Ûes<šles mJemÙeeŠ Øeke=âles%ee&veJeeveefhe ~~10~~
Øeke=âefleb Ùeeefvle Yetleeefve efve«enŠ eEkeâ keâefj<Ùeefle ~~33~~
meJe& ØeeCeer DeeheuÙee Øeke=âleeruee Øeehle nesleele. DeeheuÙee mJeYeeJeeÛÙee
DeeOeerve nesTve keâcee&ceOÙes ØeJe=òe nesleele. mee#eelkeâejer %eeveer ceveg<ÙeosKeerue
DeeheuÙee Øeke=âleervegmeej keâeÙe& keâjlees. ceveg<Ùe ØeeCeer DeeheuÙee keâcee&le ceive
jenleele; lej %eeveer mJemJe¤heele Skeâ¤he nesTve peieleele. pemee pÙeeÛÙee
Øeke=âleerÛee ØeYeeJe Demesue lemee lees keâeÙe& keâjlees. ns mJeÙebefmeæ Deens. Ùeele keâesCe
keâeÙe efvejekeâjCe keâjCeej? ÙeeÛe keâejCeecegUs meJe& ueeskeâ ceePÙee celeevegmeej
keâcee&le ØeJe=òe nesT Mekeâle veenerle. les DeeMee, cecelee, mebleeheeÛee cnCepesÛe
jeieÉs<eeÛee lÙeeie keâ¤ Mekeâle veenerle. lÙeecegUs keâcee&Ûes JÙeJeefmLele DeeÛejCe
nesT Mekeâle veener. ns heg{s DeefOekeâ mhe° keâjleele Je ogmejs keâejCe oeKeJeleele.
FefvõÙemÙesefvõÙemÙeeLex jeieÉs<eew JÙeJeefmLeleew ~~10~~
leÙeesve& JeMeceeieÛÚsòeew ¢emÙe heefjheefvLeveew ~~34~~
FbefõÙe Je FbefõÙeYeesieele jeieÉs<eebÛee Jeeme Demelees. Ùee oesIeebvee JeMe neslee
keâecee veÙes. Ùee keâuÙeeCekeâejkeâ ceeiee&ceOÙes keâceeËheemetve cegòeâ nesCÙeeÛÙee
heæleerceOÙes jeie DeeefCe És<e ns keâój Me$et Deensle. les DeejeOevesÛes DehenjCe
keâjleele. pej Me$et Deele Deens lej yeensj keâesCe keâesCeeMeer ue{sue? Me$et lej FbefõÙe
Je YeesieebÛÙee mebmeiee&le Deens- Deble:keâjCeele Deens. lesJne ns ÙegæosKeerue
Deble:keâjCeeleerue Deens, keâejCe MejerjÛe #es$e Deens. pÙeele mepeeleerÙe Je efJepeeleerÙe
DeMee oesvner ØeJe=òeer, efJeÅee Je DeefJeÅee lesLes jenleele; peer ceeÙesÛeer oesve Debies
Deensle. Ùee ØeJe=òeeRÛÙee heueerkeâ[s heesnÛeCes, mepeeleerÙe ØeJe=òeeRvee meeOÙe keâ¤ve
efJepeeleerÙe ØeJe=òeeRÛee Deble keâjCes nsÛe Ùegæ Deens. efJepeeleerÙe ØeJe=òeer meceehle
PeeuÙeeJej mepeeleerÙeeÛee GheÙeesie osKeerue meceehle neslees. mJe¤heeÛee mheMe& keâ¤ve
mepeeleerÙeeÛee heCe lÙeebÛÙee Deblejbieele efJeueÙe nesCes, Ùee Øekeâejs Øeke=âleerÛÙee heueerkeâ[s
heesnÛeCes, nsÛe Ùegæ Deens.
jeieÉs<eebÛes Meceve nesCÙeeme JesU ueeielees. cnCetve yejsÛemes meeOekeâ ef›eâÙee
mees[tve meeOeejCele: ceneheg®<eebÛeer vekeäkeâue keâjeÙeuee ueeieleele. ßeerke=â<Ce Ùeeheemetve
meeJeOe keâjerle Deensle.
ßesÙeevmJeOeceex efJeiegCeŠ hejOecee&lmJevegef<"leeled~~10~~
mJeOecex efveOeveb ßesÙeŠ hejOeceex YeÙeeJenŠ~~35~~
Skeâ meeOekeâ one Je<eeËheemetve meeOevesle ceive Deens Je ogmeje meeOekeâ meeOevesle
ØeJesMe keâjerle Demesue; lej oesIeebÛeerner #ecelee SkeâemeejKeer Demele veener. veJeerve
ØeJesMe keâjCeeje meeOekeâ pej pegvÙee meeOekeâeÛeer vekeäkeâue keâjsue-DevegkeâjCe
keâjsue lej lees ve° nesF&ue. ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer-
Ûeebieues DeeÛejCe DemeCeeNÙee ogmeNÙeeÛÙee Oecee&hes#ee Deeheuee Oece& iegCenerve
Demeuee lejer lees DeefOekeâ Gòece Deens Demes mecepeeJes. mJeYeeJele: GlheVe nesCeeNÙee
keâcee&le ØeJe=òeb nesCÙeeÛeer #ecelee cnCepesÛe mJeOece& nesÙe. DeeheuÙee #ecelesØeceeCes
keâce& keâjCÙeeme GÅegòeâ nesCÙeeves meeOekeâ Skeâ vee Skeâ efoJeme heej heesnesÛet
Mekeâlees. cnCetve mJeOecee&Ûes DeeÛejCe keâjerle cejCes ns hejcekeâuÙeeCekeâejer Deens.
pesLetve meeOevee legšsue, veJeerve Mejerj Øeehle nesleeÛe lesLetveÛe hegvne ØeejbYe nesF&ue.
Deelcee lej cejle veener. (Mejerj) JeŒe yeoueCÙeeves Deeheueer yegæer, efJeÛeej
yeouele lej veenerle? heg{s DemeCeeNÙee, ÛeeueCeeNÙee ØeceeCes meeWie IesleuÙeeme
meeOekeâ YeÙeYeerle nesF&ue. YeÙe Øeke=âleeRceOÙes Demeles. hejceelcÙeele vemeles. Øeke=âleerÛes
DeeJejCe DeefOekeâ Ieó Je pee[ nesF&ue-
Ùee YeieJelheLeeceOÙes vekeâuesÛes, DevegkeâjCeeÛes ØeeyeuÙe Deens. ‘hetpÙe

cenejepeßeeRvee Skeâ efoJeme DeekeâeMeJeeCeer Peeueer keâer ‘DevegmegF&Ùee' pebieueele
peeTve jene. lesJne les peccetntve efÛe$eketâš Deeues Je ‘DevegmegF&Ùee'ÛÙee Ieesj pebieueele
jneÙeuee ueeieues. yejsÛemes cenelcee lesLetve Ùesle peele nesles. Skeâeves heeefnues keâer,
hejcenbmepeer efoiebyej yevetve jnele Deensle Je lÙeebÛee meJeeËkeâ[tve mevceeve nesle
Deens, lesJne lÙeeves Deeheues keâewheerve hesâketâve efoues. ob[-keâceb[uet Skeâe ogmeNÙee
cenelcÙeeuee osTve šekeâues DeeefCe lees efoiebyej yeveuee. keâener efoJemeebveer lees
hegvne hejcenbmepeeRÛÙee oMe&veeuee Deeuee lesJne lÙeeuee efomeues keâer hejcenbmepeer
ueeskeâebMeer iehhee ceejerle Deensle, lÙeebvee efMeJÙeener osle Deensle. cenejepeßeeRvee
DeeosMe Peeuee neslee keâer YeòeâebÛÙee keâuÙeeCeemee"er lÙeebvee Lees[e oce osle peeJee,
lÙeebvee lee[vener keâjeJes, heCe Ùee ceeiee&Jejerue heefLekeâebJej ue#e "sJeeJes. lÙeecegUs
cenejepeßeer ueeskeâebvee efMeJÙee osle nesles. lÙee cenelcÙeeves les heeefnues Je leesner
efMeJÙee osT ueeieuee. hejbleg lÙeeÛÙee efMeJÙee Ssketâve ueeskeâner lÙeeuee DeÉeleÉe
yeesuet ueeieues. cenelcee ceveele cnCeeuee lesLes cenejepeebÛÙee efMeJÙee Keeleele-
lÙeebvee keâesCeer yeesuele veener DeeefCe ÙesLes ceuee Gueštve Gòejs osleele.
oesve Je<ee&veblej lees cenelcee hegvne lesLes hejleuee, lesJne lÙeeves heeefnues keâer
hejcenbmepeer ieeoerJej yemeues Deensle DeeefCe ueeskeâ hebKÙeeves lÙeebvee Jeeje Ieeueerle
Deensle Je ÛeJeNÙee {eUerle Deensle. lesJne lÙee cenelcÙeeves ueiesÛe pebieueeleuÙee
Skeâe he[keäÙee Jeemletle leKle ceeieefJeues, ieeoer efyeÚJeueer, oesve ceeCemeebvee ÛeJeNÙee
{eUCÙeemee"er efveÙegòeâ kesâues. oj meesceJeejer ieoeaner peceJeeÙeuee ueeieues. cegueiee
heeefnpes Demesue lej heVeeme ®heÙes, cegueieer heeefnpes Demesue lej hebÛeJeerme ®heÙes;
hejbleg ‘GIejs Devle ve nesF efveyeent' Skeâ ceefnvÙeeleÛe keâJe[er efkebâceleerÛes yevetve
lesLetve efveIetve peeJes ueeieues. leelheÙe& Ùee YeieJelheLeeJej DevegkeâjCe meeLe osle
veener. lÙeeuee mJeOecee&ÛesÛe DeeÛejCe keâjeÙeuee nJes.
heCe mJeOece& keâeÙe Deens? ogmeNÙee DeOÙeeÙeele ßeerke=â<Ceeves mJeOecee&Ûes veeJe
Iesleues nesles keâer legPee mJeOece& heenleener let ÙegOo keâjCesÛe ÙeesiÙe Deens. #eef$eÙeemee"er
Ùeehes#ee DeefOekeâ keâuÙeeCekeâejkeâ ceeie& ogmeje keâesCeleener veener. mJeOecee&ceOÙes
Depe&gve #eef$eÙe ceeveuee peelees. heg{s les Depe&gveeuee cnCeeues, yeÇeÿeCeeuee JesoebÛee
GheosMe #eguuekeâ peueeMeÙeeØeceeCes Jeešlees. let Jesoebhes#ee ßes‰ nes DeeefCe yeÇeÿeCe
yeve. cnCepesÛe mJeOecee&ceOÙes heefjJele&ve MekeäÙe Deens. ÙesLes hegvne meebefieleues keâer,
jeieÉs<eeÛÙee keâeyetle peeT vekeâesme. lÙeebvee keâehetve šekeâ. mJeOece& ßesÙemkeâj
Deens. DeLee&le ÙesLes lÙeebÛee Demee DeeMeÙe veener keâer, Depe&gveeves keâesCÙee yeÇeÿeCeeÛeer
vekeäkeâue keâ¤ve lÙeeÛÙeemeejKeer Jes<eYet<ee keâjeJeer.
SkeâeÛe keâce&heLeeuee ceneheg®<eeves Ûeej Yeeieele Jeeštve šekeâues- efveke=â°,
ceOÙece, Gòece Je Deefle Gòece Ùee ßesCeerÛÙee meeOekeâebvee ›eâceMe: Megõ, JewMÙe,
#eef$eÙe Je yeÇeÿeCe ner meb%ee efoueer. Megõ cnCepesÛe keâceer #ecelesÛÙee keâcee&heemetve
DeejbYe neslees DeeefCe ›eâceMe: GVele nesle leesÛe meeOekeâ yeÇeÿeCe yevet Mekeâlees.
ÙeeÛÙeener heg{s pesJne lees hejceelcÙeeceOÙes ØeJesMe efceUJelees lesJne lees ‘ve yeÇeÿe ve
#eef$eÙe: ve JewMÙees ve Metõe: efÛeoevevo¤he: efMeJe: kesâJeueesÓnce'. lees
JeCee&ÛÙee Jej peelees nsÛe ßeerke=â<CeosKeerue meebieleele keâer ‘ÛeelegJe&CÙeË ceÙee
me=°b' Ûeej JeCeeËÛeer jÛevee ceer kesâueer Deens lej ceie pevceeÛÙee DeeOeejeves ceveg<ÙeebÛeer
efJeYeeieCeer kesâueer keâeÙe? veener, ‘iegCe keâce& efJeYeeieMe:' iegCeebÛÙee DeeOeejs
keâcee&Ûeer JeešCeer kesâueer. keâesCeles keâce&? meebmeeefjkeâ keâce&? ßeerke=â<Ce cnCeleele
veener, efveÙele keâce&? efveÙeled keâce& cnCepes keâeÙe? efveÙele keâce& cnCepes Ùe%eeÛeer
Øeef›eâÙee pÙeele nesles. ÕeemeeÛes GÛÚdÕeemeele nJeve Je GÛÚdÕeemeeves Õeemeele nJeve,
FbefõÙe mebÙece, FlÙeeoer pÙeeÛee Megæ DeLe& Deens- Ùeesie meeOevee, DeejeOevee!
DeejeOÙe osJeeheÙeËle heesnÛeJeCeeje efJeOeer efJeMes<e cnCepesÛe DeejeOevee nesÙe, Ùee
DeejeOeveekeâcee&ÛeerÛe Ûeej ßesCeerle efJeYeeieCeer kesâueer Deens. pÙeeÛÙeeceOÙes pÙee
ØekeâejÛeer #ecelee Demesue lÙeeves lÙeeÛe #ecelesheemetve DeejbYe kesâuee heeefnpes. neÛe
meJeeËÛee Deeheuee Deeheuee mJeOece& Deens. pej lees heg{ÛÙeebÛeer vekeäkeâue, DevegkeâjCe
keâjsue lej lÙeeuee les YeÙeeJen nesF&ue. DeLee&le lees meJe&Lee ve° lej nesCeej veener
keâejCe Ùeele yeerpeeÛee veeMe keâOeerÛe nesle veener. nes! lees Øeke=âleerÛÙee oyeeJeecegUs
nerve-oerve YeÙeYeerle DeJeMÙe nesF&ue. yeeue Jeiee&leerue efJeÅeeLeea mveelekeâ keâ#esle
yemet ueeieuee lej lees keâeÙe mveelekeâ nesF&ue? veener lees lej DeejbYeerÛÙee cetUe#ejebveener
lees JebefÛele nesTve peeF&ue. heg{s Depe&gve Øeëe> "sJelees keâer ceveg<Ùe mJeOecee&Ûes DeeÛejCe
keâe keâjerle veener?
Depeg&ve GJeeÛe-
DeLe kesâve ØeÙegòeâesÓÙeb heeheb Ûejefle het®<eŠ ~~10~~
DeefveÛÚVeefhe Jee<CexÙe yeueeefoJe efveÙeesefpeleŠ ~~36~~
ns ßeerke=â<Cee, ceie mJele:Ûeer FÛÚe vemeleeveener yeUpeyejerves keâjeJeÙeeme
ueeJeuÙeeØeceeCes ne heg®<e keâesCeeÛÙee ØesjCesves heeheeÛes DeeÛejCe keâjlees? DeeheuÙee
celeevegmeej lees keâe Jeeiele veener? ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
keâece S<e ›eâesOe S<e jpeesiegCemecegodYeJeŠ ~~10~~
ceneMevees ceneheehcee efJeæÙesveefcen JewefjCeced ~~37~~
Depe&gvee, jpeesiegCeeheemetve GlheVe nesCeeje ne keâece DeeefCe ›eâesOe DeiveerØeceeCes
Yeesie YeesieCÙeeves keâOeerner le=hle ve nesCeejs cees"s heeheer Deensle. keâece, ›eâesOe ns
jeieÉs<eeuee hetjkeâ Deensle. Deelee ceer pÙeeÛeer ÛeÛee& kesâueer nesleer, Ùee efJe<eÙeele let
ÙeebveeÛe Me$et Deensle Demes peeCe. heg{s lÙeebÛee ØeYeeJe oeKeJeerle Deensle.
Oetcesveeef›eÙeles JeefÖÙe&LeeoMeex ceuesve Ûe ~~10~~
ÙeLeesuyesveeJe=lees ieYe&mleLee lesvesoceeJe=leced ~~38~~
pÙeeØeceeCes Oegjeves Deiveer Je OegUerves Deejmee Peekeâuee peelees, DeLeJee
pÙeeØeceeCes Jeejsves ieYe& Jesef°uee peelees, lÙeeØeceeCes keâece›eâesOe efJekeâejebveer ns %eeve
Peekeâuesues Deens. Deesues ueeketâ[ peeUuÙeeveblej pemee OetjÛe Oetj neslees. Deiveer
Demetvemegæe uehesšCÙeeÛes ¤he IesT Mekeâle veener. OegUerves PeekeâuesuÙee DeejMeeJej
pÙeeØeceeCes Øeefleefyebye mhe° efomele veener, JeejscegUs ieYe& pÙeeØeceeCes Peekeâuesuee
Demelees lÙeeØeceeCes Ùee efJekeâejebcegUs hejceelcÙeeÛes ØelÙe#e %eeve nesle veener.
DeeJe=leb %eeveceslesve %eeefvelees efvelÙeJewefjCee ~~10~~
keâece¤hesCe keâewvlesÙe og<hetjsCeeveuesve Ûe ~~39~~
ns keâewvlesÙee, DeiveerØeceeCes Yeesieebveer le=hle ve nesCeejs, %eeveer ueeskeâebÛee keâeÙeceÛee
Me$et, DeMee Ùee keâeceeves %eeve Peekeâuesues Deens. DeeleeÛe ßeerke=â<Ceebveer keâece
DeeefCe ›eâesOe ns oesve Me$et meebefieleues. Øemlegle Mueeskeâele les kesâJeU SkeâeÛe Me$etÛes-
keâeceeÛes veeJe ÙesLes Iesleues Deens. JeemleefJekeâ keâeceele ›eâesOeeÛee DebleYee&Je DeensÛe.
keâeÙe& hetCe& PeeuÙeeJejÛe ›eâesOe meceehle nesTve peelees. hejbleg keâecevee mebhele veener.
keâecevee hetleeaceOÙes JÙelÙeÙe ÙesleeÛe ›eâesOe hegvne peeiee neslees. cnCepesÛe keâeceeÛÙee
Deblejbieele ›eâesOe heCe meceeefJe° Deens. Ùee Me$etÛes Iej keâes"s Deens? Ùeeuee MeesOeeÙeÛes
keâes"s? lÙeeÛee Jeeme keâes"s Demelees ns mecepeuÙeeJej lÙeeuee mecetU ve° keâjCÙeeÛeer
meesÙe nesF&ue. ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
FefvõÙeeefCe cevees yegefæjmÙeeefOe<"evecegÛÙeles ~~10~~
Slewe|JeceesnÙelÙes<e %eeveceeJe=lÙe osefnveced ~~40~~
FbefõÙes, ceve DeeefCe yegæer ner keâeceeÛeer efveJeememLeeves cnbšueer peeleele.
ne keâece ceve, yegæer Je FbefõÙeebÛÙee ÉejsÛe %eeveeuee Peeketâve peerJeelcÙeeuee
ceesnele hee[lees.
lemceeòJeefceefvõÙeeCÙeeoew efveÙecÙe Yejle<e&Ye ~~10~~
heehceeveb Øepeefn ¢esveb %eeveefJe%eeveveeMeveced ~~41~~
Ùeemee"er ns Depe&gvee, let ØeLece FbefõÙeebÛes efveÙeceve keâ¤ve mebÙece keâj keâejCe
keâer, Me$et lej ÙeebÛÙee Deblejbieele ueheuesuee Deens. lees legceÛÙee MejerjeÛÙee Deele
Deens. yeensj MeesOetve lees keâes"sner efceUCeej veener. ner ùoÙe¤heer osMeeleerue
DebleefJe&ÕeeÛeer ue{eF& Deens. FbefõÙeebvee leeyÙeele "sJetve %eeve Je efJe%eeveeÛee veeMe
keâjCeeNÙee Ùee heeheer keâeceeueeÛe let cee¤ve šekeâ. keâece mejU hekeâ[lee
Ùesle veener. cnCetve efJekeâejebÛÙee efveJeememLeeveeueeÛe IesjeJe Ieeue. FbefõÙeebveeÛe
mebÙele keâj.
hejbleg FbefõÙeebvee DeeefCe ceveeuee DeeJejCes Kethe keâ"erCe Deens. keâeÙe ns keâece
Deecner keâ¤ Meketâ? ÙeeJej ßeerke=â<Ce Deeheues meeceLÙe& oeKeefJele Øeeslmeenve osle
Deensle.
FefvõÙeeefCe hejeCÙeengefjefvõÙesYÙeŠ hejb ceveŠ ~~10~~
cevememleg heje yegefæÙeex yegæsŠ hejlemleg meŠ ~~42~~
Depe&gvee, Ùee Mejerjehes#ee let FbefõÙeebvee cees"s cnCepesÛe met#ce Je yeueJeeve
peeCe. FbefõÙeebhes#ee Jej ceve Deens. les ÙeebÛÙeenerhes#ee yeueJeeve Deens. ceveeÛÙeehes#ee
Jej yegæer Deens DeeefCe Ùee yegæerhes#eener DelÙeble Jej Je ßes‰ Demee legceÛee Deelcee
Deens. lesÛe lej legcner Deenele DeeefCe FbefõÙes, ceve, yegOoerÛes efveÙeceve keâjCÙeeme
legcner me#ece Deenele.
SJeb yegæsŠ hejb yegodOJee mebmleYÙeelceeveceelcevee ~~10~~
peefn Me$egb ceneyeenes keâece¤heb ogjemeoced ~~43~~
Ùee Øekeâejs yegæerÛÙee Jej DeLee&le met#ce Je yeueJeeve Demee DeeheuÙee DeelcÙeeuee
peeCetve, DeeheuÙee Deelceyeueeuee mecepetve, yegæerÛÙee Éejs DeeheuÙee ceveeuee
JeMe keâ¤ve Ùee keâece¤heer, efpebkeâCÙeeme keâ"erCe DeMee Me$etuee ceej. keâece
Skeâ ogpe&Ùe Me$et Deens. FbefõÙeeÉejs lees DeelcÙeeuee ceesnele hee[lees. lesJne
Deeheues meeceLÙe& DeesUKetve, DeelcÙeeuee yeueJeeve mecepetve, keâece¤heer
Me$etuee "ej ceej. DeLee&le ne Me$et Deblejbieeleerue Deens ns meebieeÙeÛeer keâener
DeeJeMÙekeâlee veener.
efve<keâ<e&-
Deveskeâ ieerleeØesceer JÙeeKÙeelÙeebveer Ùee DeOÙeeÙeeuee `keâce&Ùeesie' Demes veeJe
efoues Deens. hejbleg ns megmebiele veener] ogmeNÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕejebveer keâcee&Ûee
ØeLece GÛÛeej kesâuee. lÙeebveer keâcee&Ûes cenòJe Øeefleheeove keâ¤ve lÙeeceOÙes
keâce&efpe%eemee peeie=le kesâueer. DeeefCe-
Ùee DeOÙeeÙeeceOÙes lÙeebveer keâcee&uee heefjYeeef<ele kesâues- JÙeeKÙeeyeOo kesâues
keâer, Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee cnCepesÛe keâce& nesÙe. mhe°Ûe Deens keâer Ùe%e ner Skeâ
efveOee&efjle efoMee Deens. lÙeeÛÙee JÙeefleefjòeâ pes keâener kesâues peeles les Ùee ueeskeâerÛes
yebOeve Deens. ßeerke=â<Ce pÙeeuee keâce& cnCeleele les keâce& `cees#ÙemesÓMegYeeled'
mebmeejyebOeveeletve megškeâe keâjefJeCeejs keâce& Deens.
ßeerke=â<Ceebveer Ùe%eeÛeer Glheòeer ÙesLes meebefieleueer lees keâeÙe oslees? lÙeeÛeer JewefMe°Ÿes
keâesCeleer? ÙeebÛes ÙesLes efÛe$eCe kesâues Deens Je Ùe%e keâjCÙeeJej Yej efouee Deens.
lÙeebveer meebefieleues Ùee Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee cnCepes keâce& Deens. pes ns keâce& keâjerle
veenerle les heeheer, DeejeceeÛee nJÙeeme DemeCeejs, Demetve les JÙeLe& peiele Demeleele.
hetJeea nesTve iesuesuÙee cen<eeAveer osKeerue ns keâce& keâ¤veÛe hejce vew<keâcÙe& efmeæer
Øeehle keâ¤ve Iesleueer nesleer. les Deelcele=hle Deensle. lÙeebvee keâce& keâjCÙeeÛeer
DeeJeMÙekeâlee veener. lejerner ceeieeJetve ÙesCeeNÙeebÛÙee ceeie&oMe&veemee"er les osKeerue
Deeheues keâce& Gòece Øekeâejs keâjerle nesles. lÙee ceneheg®<eebyejesyej ßeerke=â<Ceeves Deeheueer
leguevee kesâueer Je cnbšues keâer Kejs cnCepes ceueener Deelee keâce& keâjCÙeeÛeer keâener
DeeJeMÙekeâlee veener. hejbleg ceeietve ÙesCeeNÙee ueeskeâebÛÙee efnleemee"erÛe ceer keâce&
keâjerle Deens. ÙesLes ßeerke=â<Ceebveer Deeheuee mhe° heefjÛeÙe osTve meebefieleues keâer, les
osKeerue Skeâ Ùeesieer nesles.
lÙeebveer keâcee&ceOÙes ØeJe=òe PeeuesuÙee meeOekeâebveer efJeÛeefuele nesT veÙes, ceve
ÛebÛeue "sJet veÙes Demes meebefieleues keâejCe keâce& keâ¤veÛe meeOekeâeuee hejceesÛÛe
efmLeleer Øeehle keâjeJeÙeeÛeer Deens. pej lÙeebveer efveÙele keâce& kesâues veener lej les ve°
nesleerue. Ùee keâcee&mee"er OÙeevemLe nesTve lÙeebvee Ùegæ keâjeJeÙeeÛes Deens. [esUs
yebo Deensle, FbefõÙeebvee keâeyetle "sJetve efÛeòeeÛee efvejesOe nesle Demesue lej Ùegæ
keâmeues? lÙeeJesUer keâece-›eâesOe, jeie-És<e ns yeeOee DeeCeleele. Ùee efJepeeleerÙe
ØeJe=òeerÛÙee heueerkeâ[s heesnÛeCes nsÛe Ùegæ nesÙe. Deemegjer mebheòeeruee-kegâ®#es$e,
efJepeeleerÙe ØeJe=òeeRvee nUtnUt Úeštve šekeâle, OÙeevemLe nesle peeCes, ns ÙegOo
Deens. Kejs heenlee OÙeeveeleÛe Ùegæ Deens. neÛe Ùee DeOÙeeÙeeÛee meejebMe Deens.
Ùee DeOÙeeÙeele vee keâcee&efJe<eÙeer meebefieleues, vee Ùe%eeefJe<eÙeer. pej Ùe%eeÛes mJe¤he
veerš mecepesue lej keâce& Ûeebieues mecepeues peeF&ue. DepetveheÙeËle lÙeebveer keâce&
cnCepes keâeÙe ns mecepeeJeuesÛe veener.
Ùee DeOÙeeÙeele heâòeâ efmLeleØe%e ceneheg®<eeÛÙee ØeefMe#eCeelcekeâ hewuetbJej Yej
efouee Deens. ne lej ieg®peveebmee"er efveoxMe Deens. lÙeebveer keâce& kesâues veener lejer
lÙeebÛes keâenerner vegkeâmeeve nesCeej veener efkebâJee keâce& kesâuÙeeves lÙeebvee keâener ueeYe
Deens Demesner veener. hejbleg pÙee meeOekeâebvee hejceieleer Øeehle keâjeJeÙeeÛeer Deens,
lÙeebÛÙeemee"er Keeme keâener meebefieleuesÛe veener. lej ceie ne `keâce&Ùeesie' keâmee?
keâcee&Ûes mJe¤he heCe mhe° veener, keâer pes veerš keâjlee ÙesF&ue. keâejCe keâer `Ùe%eeÛeer
Øeef›eâÙeeÛe keâce& Deens'. DeeòeeheÙeËle lÙeebveer SJe{sÛe meebefieleues. Ùe%eeefJe<eÙeer lej
keâener meebefieleuesÛe veener. ceie keâcee&Ûes mJe¤he kegâ"s mhe° Peeues? cee$e ieerlesceOeerue
ÙegæeÛes ÙeLeeLe& efÛe$eCe ÙesLesÛe JeeÛeeÙeuee efceUles.
mebhetCe& ieerlesJej vepej efheâjJeueer lej ogmeNÙee DeOÙeeÙeele meebefieleues keâer Mejerj
veeMeJeble Deens cnCetve Ùegæ keâj. ieerlesceOÙes ÙegæeÛes nsÛe Skeâ "esme keâejCe meebefieleues
Deens. heg{s %eeveÙeesieeÛÙee meboYee&le #eef$eÙeemee"er ÙegOo nsÛe keâuÙeeCeeÛes Skeâcee$e
meeOeve oeKeefJeues Deens DeeefCe heg{s meebefieleues keâer ner yegæer legPÙeemee"er %eeveÙeesieeÛÙee
efJe<eÙeele meebefieleueer iesueer. keâesCeleer yegæer? lej Ùegæeleerue nej efkebâJee peerle Ùee
oesvneRceOÙes meeOekeâeuee ueeYeÛe efceUCeej Deens, Demes mecepetve Ùegæ keâj. veblej
DeOÙeeÙe ÛeewLÙeeceOÙes meebefieleues keâer ÙeesieeceOÙes ceive jentve ùoÙeele DemeuesuÙee
DeeheuÙee mebMeÙeeuee %eeve¤heer leueJeejerves keâehetve šekeâ. ner leueJeej ÙeesieefmLeleerle
Deens. ceie DeOÙeeÙe heeÛe les oneheÙeËle ÙegæeÛeer ÛeÛee&megOoe kesâueer veener. DekeâejeJÙee
DeOÙeeÙeele kesâJeU SJe{sÛe meebefieleues keâer, ns Me$et ceePÙeekeâ[tve hetJeeaÛe ceejues
iesues Deensle. let heâòeâ efveefceòecee$e nesTve GYee jne Je ÙeMe Øeehle keâj. les
legPÙeeefMeJeeÙe ceejues iesues Deensle. Øesjkeâ meJe& keâjJetve IesF&ue. meOÙee let ¢ee
cesuesuÙeeveeÛe ceej.
hebOejeJÙee DeOÙeeÙeele ne mebmeej cetU DemeCeeNÙee efhebheUeÛÙee Je=#eemeejKee
Deens Demes meebefieleues Demebiele¤heer MeŒeeves keâehetve lÙee hejceheoeuee MeesOeCÙeeÛee
efveoxMe ßeerke=â<Ceebveer efouee. heg{erue DeOÙeeÙeele ÙegæeÛee GuuesKe veener] nes! meesUeJÙee
DeOÙeeÙeele DemegjebÛes efÛe$eCe Deens, pes vejkeâeuee vesCeejs Deens. eflemeNÙee DeOÙeeÙeele
ÙegæeÛes hetCe& efÛe$eCe Deens. Mueeskeâ 30 les 43 heÙeËle ÙegæeÛes mJe¤he, lÙeeÛeer
DeefveJeeÙe&lee, Ùegæ ve keâjCeeNÙeebÛee efJeveeMe, Ùegæele ceejues peeCeeNÙee Me$ebtÛeer
veeJes, lÙeebvee ceejCÙeemee"er DeeheuÙee Meòeâeruee DeeJneve Je lÙeebvee keâehetve
hesâkeâCÙeeJej Yej efouee Deens. Ùee DeOÙeeÙeele Me$et Je Me$etÛes Deebleefjkeâ mJe¤he
mhe° kesâues Deens. lÙeebÛÙee efJeveeMeemee"er ØesjCee efoueer Deens. cnCetve-
ßeerke=â<Ceepeg&ve mebJeeos ‘Me$eg efJeveeMe ØesjCee’ veece le=leerÙeesÓOÙeeÙeŠ ~~3~~
ÙeeØeceeCes ßeer c eod Y eieJeod i eer l ee¤heer Gheef v e<eoeleer u e yeÇ ÿ eef J eÅeeb l eie& l e
ÙeesieMeeŒeeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depe&gve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue `Me$et efJeveeMe ØesjCee'
veeJeeÛee eflemeje DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Fefle ßeercelhejcenbme hejceevebomÙe efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âles

ßeerceodYeJeoieerrleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe& ieerlee’ Yee<Ùess ‘Me$eg efJeveeMe ØesjCee’
veece le=leerÙeesÓOÙeeÙeŠ ~~3~~
DeMee Øekeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeeRÛes efMe<Ùe mJeeceer De[ie[evevoke=âle
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe `ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue `Me$et efJeveeMe ØesjCee'
veeJeeÛee eflemeje DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
~~ nefjŠ Ô lelmeled ~~
DeOÙeeÙe ÛeewLee 107
Ô
~~ DeLe ÛelegLeexÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe ÛeewLee
eflemeNÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves Demes DeeÕeemeve efoues nesles keâer,
pees keâesCeer ceeveJe oes<eÂef°jefnle, DeefJekeâuhe nesTve ßeæeÙegòeâ YeeJeeves ceer
meebefieleuÙeeØeceeCes Ûeeuesue lees keâce&yebOeveeletve ÛeebieuÙee Øekeâejs cegòeâ nesF&ue.
keâce&-yebOeveeletve cegòeâer osCÙeeÛeer #ecelee ÙeesieeceOÙes (%eeveÙeesie Je keâce&Ùeesie Ùee
oesvnerle) Deens. ÙeesieeceOÙesÛe Ùegæ-mebÛeej meceeefJe° Deens. Øemlegle DeOÙeeÙeele
Ùee ÙeesieeÛee ØeCeslee keâesCe Deens? lÙeeÛee ›eâceMe: efJekeâeme keâmee neslees? ns
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves meebefieleues Deens.
ßeerYeieJeevegJeeÛe
Fceb efJeJemJeles Ùeesieb ØeesòeâJeevenceJÙeÙeced~~1~~
efJeJemJeevceveJes Øeen cevegefj#JeekeâJesÓyeÇJeerled~~1~~
YeieJeeve ßeerke=â<Ce cnCeeues, ns Depe&gvee, ne DeefJeveeMeer Ùeesie keâuheeÛÙee
hetJeea ceer efJeJemJeeveeuee (metÙee&uee) meebefieleuee neslee. efJeJemJeeveeves lees cevetuee
meebefieleuee. cevetves FÕeeketâ Ùeeuee ne Ùeesie meebefieleuee. cnCepes ne Ùeesie meJe&ØeLece
ßeerke=â<Ceebveer meebefieleuee neslee. keâejCe ßeerke=â<Ce mJele: Skeâ ceneÙeesieer nesles.
leõthe DemeCeeNÙee ceneheg®<e ßeerke=â<Ceebveer keâuheeÛÙee DeejbYeer cnCepes DeejeOevesÛÙee
DeejbYeer efJeJemJeeveeuee efJeJeMe ØeeefCecee$eeuee DeefJeveeMeer Ùeesie meebefieleuee. metÙe&
Skeâ Øeleerkeâ Deens. ÙesLes metÙe& cnCepes Õeeme Je lÙee ÕeemeeÛÙee ef"keâeCeer Ùee
ÙeesieeÛee mebÛeej neslees. cnCepesÛe metÙee&ÛÙee ef"keâeCeer YeieJeeve-hejceelcÙeeÛÙee
ØekeâeMe mJe¤heele efmLele Deensle. hejceelceØeehleerÛes les Skeâ efoJÙe mLeU Deens,
keâejCe ØekeâeMeoelee metÙe& cnCepesner hejceelceeÛe nesÙe.
ne Ùeesie DeefJeveeMeer Deens. ßeerke=â<Ceeves ØeejbYeer meebefieleues nesles keâer Ùee

Ùeesieele DeejbYeeÛee veeMe nesle veener. cnCetve Ùee ÙeesieefJeÅesÛÙee DeeÛejCeeÛee
ØeejbYe cnCepes ne Ùeesie leguee hetCe&lJeeÛeer Øeehleer keâ¤ve osF&ue. MejerjeÛee keâuhe
Deew<eOeebveer neslees, hejbleg DeelcÙeeÛee Yepeveeves neslees. YepeveeÛee DeejbYe cnCepes
DeelcekeâuheeÛes cetU Deens. ns meeOeve-Yepeve nsner keâesCÙee ceneheg®<eeÛeerÛe osCeieer
Deens. pÙeele YepeveeÛee keâener mebmkeâej veener DeMee ceesnefveõsceOÙes DeÛesle, Deeefoce
ceeveJe ÙeesieefJeÅesefJe<eÙeer keâOeer efJeÛeejner keâ¤ Mekeâle veener. Demee ceveg<Ùe pesJne
lÙee ceneheg®<eeuee heenlees lesJne lÙeeÛÙee kesâJeU oMe&veeves, lÙeeÛÙee JeeCeerves,
lÙeeÛÙee meeefVeOÙeeves, lÙeeÛÙee Lees[Ÿeyengle mesJesves ÙeesieeÛee mebmkeâej lÙee DeÛesle,
De%eeveer ceveg<Ùeele meb›eâefcele neslees. ieesmJeeceer leguemeeroemepeer Ùeeuee cnCeleele-
‘pes efÛeleÙes ØeYeg efpevn ØeYeg nsjs',‘les meye YeÙes hejce heo peesiet' ~
(jeceÛeefjleceevemed)
ßeerke=â<Ce cnCeleele, ne Ùeesie DeejbYeer ceer metÙee&uee meebefieleuee.‘Ûe#ees: metÙee&s
DepeeÙele' ~ ceneheg¤<eeÛÙee kesâJeU Âef°efve#esheeves ÙeesieefJeÅesÛes mebmkeâej ÕeemeeceOÙes
Øemeeefjle nesleele. mJeÙebØekeâeMeer, mJeJeMeer hejcesÕejeÛee efveJeeme meJeeËÛÙee ùoÙeele
Demelees. ÕeemeeÛÙee efvejesOeevesÛe lÙeeÛeer Øeehleer nesles. ÕeemeeceOÙes mebmkeâejebÛes
me=peve cnCepesÛe YeieJebleeÛes metÙee&uee meebieCes- GheosMe keâjCes nesÙe. JesU Deeueer
keâer ns mebmkeâej ceveele mhegâjleele. nsÛe metÙee&Ûes cevetuee meebieCes Deens. mebmkeâej
ceveele mhegâjues keâer ceneheg®<eeÛÙee GheosMeeÛeer FÛÚe peeie=le nesF&ue. pej ceveele
keâener iees° Demesue lej leer Øeehle keâjCÙeeÛeer ceveeuee efveef§eleheCes FÛÚe nesF&ue.
nsÛe cevetÛes F#Jeeketâuee meebieCes Deens. DeeefCe ceie pes DeefJeveeMeer Deens, keâce&yebOeveeletve
cegòeâer osCeejs Deens les efveÙele keâce& keâjCÙeeÛeer ueeuemee ceveele peeie=le nesF&ue Je
ceie Demes ns cees#e osCeejs keâce& keâjeJes Demes Jeešles Je ceie DeejeOevesueener ieleer
Ùesles. ieleer Deeueer keâer ne Ùeesie keâes"s heesnÛelees ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
SJeb hejchejeØeehleefceceb jepe<e&Ùees efJeogŠ~~1~~
me keâeuesvesn cenlee Ùeesiees ve°Š hejblehe~~2~~
keâeuesvesnw Ùee Øekeâejs SKeeÅee ceneheg¤<eekeâ[tve mebmkeâejjefnle heg¤<eebÛÙee
Õeemeele, Õeemeeletve ceveele, ceveeletve FÛÚsceOÙes Je FÛÚe leer›e Peeueer keâer, ceie
DeeÛejCeele ÙesTve ne Ùeesie ›eâceMe: jepe<eea ßesCeerheÙeËle heesnÛelees. Ùee DeJemLesle

iesuÙeeveblej lees lesLes %eele neslees- metefÛele neslees. Ùee mlejeJejerue meeOekeâebÛÙeele
$e+efæefmeæeRÛee mebÛeej neslees Je ceie Ùee cenòJehetCe& keâeUeceOÙes ne Ùeesie MejerjeleÛe
ueghle neslees. Ùee meerceejs<esuee keâmes heej keâjlee ÙesF&}? Ùee meerceejs<esheÙeËle
ÙesTve meJe& DemesÛe ve° nesleele keâe? ßeerke=â<Ce cnCeleele-veener pees ceePee Yeòeâ
Deens, pees ceuee MejCe Deeuesuee Deens, pees ceePee efpeJeueie efce$e Deens
lees ve° nesle veener.
me SJeeÙeb ceÙee lesÓÅe ÙeesieŠ ØeesòeâŠ hegjeleveŠ~~1~~
YeòeâesÓefme ces meKee Ûesefle jnmÙeb ¢esleogòececed~~3~~
leesÛe ne hegjeleve Ùeesie ceer Deepe leguee meebiele Deens. keâejCe let ceePee hejce
efce$e Deensme cnCetve. ne Gòece Je jnmÙehetCe& Ùeesie leguee meebiele Deens. Depe&gve ne
#eef$eÙe ßesCeerÛee meeOekeâ neslee Je pesLes $e+efæefmeæeRÛÙee ceesnele De[keâuÙeeves
meeOekeâ ve° neslees lÙee jepe<eea DeJemLesceOÙes lees neslee. Ùee keâeUeceOÙesmegOoe
Ùeesie ne keâuÙeeCe mJe¤heeleÛe Demelees, hejbleg meeOeejCele: meeOekeâÛe Ùee
DeJemLesheÙeËle Deeues keâer efJeÛeefuele nesleele. Depe&gve ÙeeÛe cnCepes ve° nesCÙeeÛÙee
DeJemLesle neslee Je cnCetveÛe ßeerke=â<Ceeves lÙeeuee lÙee DeJemLesletve yeensj
keâe{CÙeemee"er ne DeefJeveeMeer Je jnmÙeceÙe Demee Ùeesie meebefieleuee. keâe meebefieleuee?
keâejCe Depe&gvee, let ceePee Yeòeâ Deensme, DevevÙe YeeJeeves let ceuee MejCe Deeuesuee
Deensme Je let ceePee efØeÙe meKee Deensme.
DeOÙeeÙeeÛÙee ØeejbYeerÛe YeieJebleeveer meebefieleues keâer ne DeefJeveeMeer Ùeesie
keâuheeÛÙee ØeejbYeerÛe ceer metÙee&uee meebefieleuee neslee. metÙee&keâ[tve ceveguee nerÛe
ieerlee efceUeueer. cevegves leer DeeheuÙee mce=efle (mcejCee) ceOÙes pehetve "sJeueer.
cevegkeâ[tve nerÛe mce=efle F#Jeekegâuee Øeehle Peeueer DeeefCe jepeef<eËvee leerÛes %eeve
Peeues. hejbleg ¢ee cenlJehetCe& keâeUeheemetve ne Ùeesie efJemce=leerle iesuee. nsÛe ØeeÛeerve
mce=efle%eeve YeieJebleebveer Depe&gveeuee meebefieleues. Lees[keäÙeele meebieeÙeÛes lej ceveguee
pÙee %eeveeÛeer Øeeefhle Peeueer nesleer, lesÛe ner ieerlee Deens. ceveguee les JeejMeeves
(hejbhejsves) efceUeues nesles. Ùee efMeJeeÙe DeeCeKeer kegâ"ueer mce=efle lÙeebveer mJeerkeâejueer
Demeleer! ieerlee %eeve SskeâuÙeeveblej De"jeJÙee DeOÙeeÙeeÛÙee DeKesjerme Depe&gve
cnCeeuee, ceuee mce=efle Øeehle Peeueer Deens, peMeer ceveguee Peeueer nesleer. Demees, ner
ßeerceodYeieJeleieerlee nerÛe efJeMegæ cevegmce=efle Deens.
pÙee hejceelcÙeeÛÙee ØeehleerÛeer Deecnebuee Deeme Deens, lees (meodieg¤) hejceelcee
DeelcÙeeceOÙes leõthe nesTve pesJne efoMee oeKeJet ueeielees, ceeie&oMe&ve keâ¤ ueeielees
lesJneÛe JeemleefJekeâ Yepeveeuee ØeejbYe nesle Demelees. ÙesLes Øesjkeâ DeJemLesceOÙes
hejceelcee Je meodiegg¤ Skeâ ogmeNÙeebÛes heÙee&Ùe Demeleele. pÙee efmLeleerle Deecner
GYes Deenesle lÙee mLejeJej ÙesTve mJeÙeb ØeYet ùoÙeele ÙesTve yemeleele, Meeble
keâjleele, mecepeJeleele, efJeÛeefuele nesCeeNÙeeuee meeJejleele lesJne ceve keâeyetle
Ùesles. ``ceve yeme nesF leyeefn, peye Øesjkeâ ØeYeg yejpes~'' peesheÙeËle hejceelcee
meejLeer nesTve, DeelcÙeeMeer leõthe nesTve Øesjkeâ mJe¤heele GYes jenle veenerle
leesheÙeËle KeNÙee DeLee&ves Ùee YeieJele heLeeJej ØeJesMe efceUJelee Ùesle veener.
`hetpÙe ieg¤osJe' cnCele- ``Deecner efkeâleerlejer JesUe ve° neslee neslee JeeÛeuees
Deenesle. YeieJebleevesÛe Deecnebuee JeeÛeJeues Deens. YeieJebleeves Deecnebuee lÙeeJesUer
mecepeeJeues, GheosMe kesâuee.'' ÙeeJej Deecner efJeÛeejues, ``cenejepeßeer, hejcesÕej
ner yeesuelees keâe? DeeheuÙeeMeer iehhee ceejlees keâe?'' lÙeeJej les cnCeeues, ‘nes,
legPÙeeMeer Deelee ceer yeesuele Deens lemee hejcesÕej ceePÙeeMeer yeesuelees. leemeve leeme
DeeKeb[ yeesuelees.' ne DevegYeJe Deecnebuee ve DeeuÙeeves Deecnebuee Lees[s og:Ke
Peeues, heCe peemle lej Dee§eÙe& Jeešues. keâejCe ner Deieoer veJeueeÛeer Dee§eÙe&
keâjCÙeemee"er iees° nesleer. Lees[Ÿee JesUeves cenejepe cnCeeues, - ``keâeÙe Ieeyejleesme
leguee meebielees meieUs.'' cenejepeebÛes cnCeCes De#ejMe: Kejs nesles DeeefCe neÛe
meKÙe YeeJe nesÙe. SKeeÅee efce$eeØeceeCes les efvejekeâjCe keâjle iesues. meodieg¤ÛÙee
DeMee ke=âhesvesÛe meeOekeâ DeMee Yeüecekeâ ve°Jele efmLeleerletve heej nesT Mekeâlees.
FLeheÙeËle ßeerke=â<Ceeves SKeeÅee ceneheg®<eeÉeje ÙeesieeÛee DeejbYe, lÙeele ÙesCeeNÙee
De[ÛeCeer DeeefCe lÙee De[ÛeCeer heej keâjCÙeeÛee jmlee meebefieleuee. ÙeeJej Depe&gveeves
Øeëe> kesâuee-
Depeg&ve GJeeÛe-
Dehejb YeJelees pevce hejb pevce efJeJemJeleŠ~~1~~
keâLecesleefÉpeeveerÙeeb lJeceeoew ØeesòeâJeeefveefle~~4~~
Depe&gve cnCeeuee, YeieJeved, Deeheuee pevce lej ‘Dehejce' Deueerkeâ[Ûee

Deens Je ceePÙee Deeleerue ÕeemeeÛee mebÛeej lej DelÙeble ØeeÛeerve Deens. lesJne ne
Ùeesie legcnerÛe DeejeOevesÛÙee ØeejbYeer meebefieleuee neslee, ÙeeJej ceer keâmee efJeÕeeme
"sJeeJee? ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeeues-
yentefve ces JÙeleerleeefve pevceeefve leJe Ûeepeg&ve~~1~~
leevÙenb Jeso meJee&efCe ve lJeb JeslLe hejblehe~~5~~
ßeer YeieJeeve cnCeeues, Depe&gvee, legPes Je ceePes heg<keâU pevce nesTve iesuesues
Deensle. ns Me$egleehevee, les meJe& pevce ceer Dee"Jet Mekeâlees; heCe let Dee"Jet Mekeâle
veenerme. Dejs meeOekeâeuee les pevce Dee"Jele veenerle efkebâJee lees les pevce peeCelener
veener. hejbleg mJe¤heeceOÙes efmLele DemeCeeje ceneheg®<e les peeCele Demelees, DeJÙeòeâ
efmLeleerle DemeCeeje peeCele Demelees. ÙeeÛee DeLe& pemes meJe& pevceeuee Ùesleele leMee
Øekeâejs legcnerner pevceeuee Ùeslee keâe? ßeerke=â<Ce cnCeleele veener. MejerjØeehleerhes#ee
mJe¤heØeehleer efYeVe Deens. ceePee pevce legceÛÙee meeOÙee [esàÙeebvee efomet
Mekeâle veener. ceer Depevcee, DeJÙeòeâ Je MeeÕele Demetvener MejerjeÛee DeeOeej
IesCeeje Deens.
‘‘DeJeOet peerJele ceW keâj Deemee~
cegS cegefòeâ ieg® keâns mJeeLeea, Pet"e os efJeÕeemee~~''
MejerjeÛÙee DeefmlelJeemen hejceleòJeele ØeJesMe efceUJelee Ùeslees. cee$e lÙeele
uesMecee$e $egšer jeefnueer lejer hegvne pevce IÙeeJee ueeielees. DeÅeeheheÙeËle Depe&gve
ßeerke=â<Ceeuee DeeheuÙeemeejKee osnOeejer mecepele neslee, cnCetve lÙeeves Øeëe> efJeÛeejuee
- pemee meJeeËÛee pevce neslees lemee legceÛee pevce Peeuee Deens keâe? legcnerner
MejerjOeejer Deenele keâe? ßeerke=â<Ce cnCeleele-
DepeesÓefhe meVeJÙeÙeelcee YetleeveeceerÕejesÓefhe meved~~1~
Øeke=âefleb mJeeceefOe‰eÙe mebYeJeecÙeelceceeÙeÙee~~6~~
ceer efJeveeMejefnle, pevcejefnle DeeefCe meJe& ØeeefCecee$eebÛÙee ef"keâeCeer DeefOeef‰le
Demetvener mJekeâerÙe ceeÙesuee JeMe keâ¤ve Deelce-ceeÙesÛÙee Ùeesieeves pevce Ieslees.
Skeâ ceeÙee cnCepes DeefJeÅee, peer Øeke=âleerÛÙee ef"keâeCeer efJeÕeeme "sJeles DeeefCe
veerÛe ÙeesveerÛes keâejCe yeveles; efveefceòe yeveles. ogmejer ceeÙee cnCepes DeelceceeÙee!
leer DeelcÙeeceOÙes ØeJesMe efceUJetve osles Je mJe¤heeÛÙee - hejceelcÙeeÛÙee pevceeÛes
keâejCe yeveles. efnueeÛe ÙeesieceeÙeener cnCeleele, heCe Deecner efleÛÙeeheemetve otj
Deenesle. ner DeelceceeÙee MeeÕele mJe¤heeMeer DeeceÛes efceueve Ie[Jetve DeeCeles.
lÙee Deeeflcekeâ Øeef›eâÙesÛÙee Éeje ceer ef$eiegCeceÙeer Øeke=âleeruee JeMe keâ¤ve Øekeâš
neslees.-pevce Ieslees.
meeOeejCele: ueeskeâ cnCeleele keâer hejcesÕejeÛee DeJeleej Peeuee lej lÙeeÛes
oMe&ve IesT. ßeerke=â<Ce cnCeleele ogmejs keâesCeer ØelÙe#e heent Mekesâue Demee DeJeleej
Jeiewjs keâener vemelees. mJe¤heeÛee pevce efheb[eÛÙee ef"keâeCeer nesle veener. ßeerke=â<Ce
cnCeleele meeOevesÉeje, DeelceceeÙee Éeje DeeheuÙee ef$eiegCeceÙeer Øeke=âleeruee JeMe
keâ¤ve ceer Øekeâš nesle Demelees. hejbleg keâesCelÙee heefjefmLeleerle?
Ùeoe Ùeoe efn Oece&mÙe iueeefveYe&Jeefle Yeejle~~1~~
DeYÙeglLeeveceOece&mÙe leoelceeveb me=peecÙenced~~7~~
ns YeeJejle Depe&gvee, pesJne pesJne hejceOece& hejceelcÙeemee"er ùoÙe iueeveerves
Ye¤ve peeles, pesJne DeOecee&ÛÙee Je=æercegUs YeeefJekeâ peve hewueleerj heesnÛet Mekeâle
veenerle; lesJne ceer mJe¤heeÛeer jÛevee keâ¤ ueeielees. DeMeeÛe ØekeâejÛeer iueeveer
cevetuee Deeueer nesleer.
ùoÙe yengle ogKe ueeie, pevece ieÙeG nefj Yeieefle efyeveg~
(jeceÛeefjleceeveme)
pesJne ØescemJe¤he DeMee YeòeâeÛes ùoÙe Øesceeves Ye¤ve Ùesles, lÙee MeeÕele
Oecee&mee"er ìeoieo efieje veÙeve yen veerje' DeMeer lÙeeÛeer efmLeleer nesles Je
pesJne ØeÙelve keâ¤vener Yeòeâ DeOecee&Jej ceele keâ¤ Mekeâle veener- DeMeer pesJne
efmLeleer nesles cnCepes Oecee&uee pesJne iueeveer Ùesles- lesJne ceer ceePÙee mJe¤heeÛeer
jÛevee keâjerle Demelees. DeLee&le YeieJebleeÛes ns ØekeâšerkeâjCe heâòeâ lÙeeÛÙee ØesceU
Yeòeâebmee"erÛe Demeles.
mees kesâJeue Yeieleve efnle ueeieer~

(jeceÛeefjleceeveme 1/12/5)
DeeefCe ceie ne DeJeleej SKeeÅee YeeiÙeJeeve meeOekeâeÛÙee Deblejbieele neslees.
heCe hejceelcee Øekeâš nesTve keâeÙe keâjlees?
heefj$eeCeeÙe meeOetveeb efJeveeMeeÙe Ûe og<ke=âleeced~~1~~
Oece&mebmLeeheveeLee&Ùe mebYeJeeefce Ùegies Ùegies~~8~~
ns Depe&gvee, ‘meeOetveeb heefj$eeCeeÙe' meeOekeâebÛes hejcemeeOÙe heâòeâ
hejceelcÙeeÛeer Øeehleer nsÛe Demeles Je les meeOÙe PeeuÙeeJej lÙeebvee keâesCeleerner
meeOevee keâjCÙeeÛes Mes<e jenle veener. les meeOÙe Øeehle nesCÙeemee"er DeeJeMÙekeâ
DemeCeejs efJeJeskeâ, JewjeiÙe Mece-oce FlÙeeoer owJeer mebheosÛes iegCe meeOekeâebceOÙes
efveefJe&IveheCes ØeJeeefnle keâjCÙeemee"er lemesÛe ‘og<ke=âleeced' pÙeecegUs keâeÙe& otef<ele
nesles DeMee keâece-›eâesOe, jeie- És<eeefo efJepeeleerÙe ØeJe=òeeRÛee mecetU veeMe
keâjCÙeemee"er lemesÛe Oecee&Ûeer mebmLeehevee keâjCÙeemee"er ceer ÙegieeÙegieeÛÙee ef"keâeCeer
DeJeleej Ieslees.
ÙesLes Ùegie cnCepes melÙe Ùegie, $eslee, Éehej Ùegie Demee DeLe& veener. ÙegieOeceeËÛee Ûe{-
Gleej ceveg<Ùe mJeYeeJeeJej DeJeuebyetve Deens. Ùegie-Oecee&Ûes DeefmlelJe meowJe Demeles.
efvele pegie Oece& neseEn meye kesâjs~ ùoÙe jece ceeÙee kesâ Øesjs~
jeceÛeefjleceeveme (7/10/1)
ÙegieOece& meJeeËÛÙee ùoÙeele efvelÙe Jemele Demeleele. lÙeebÛee Jeeme lesLes
DeefJeÅescegUs vemelees; hejbleg efJeÅescegUs, jececeeÙesÛÙee hesÇjCescegUs Demelees. Ùee Mueeskeâele
efpeuee DeelceceeÙee cnbšues Deens leerÛe jececeeÙee nesÙe. ùoÙeele jeceefmLeleer
efvecee&Ce keâjCeejer, jeceekeâ[tve Øesefjle Peeuesueer peer efJeÅee leer jececeeÙee leerÛe
DeelceceeÙee. heCe keâesCelee ÙegieOece& meg¤ Deens ns mecepeeJes keâmes? ‘Megæ melJe
mecelee efJeiÙeevee ~ ke=âle ØeYeeJe ØemeVe ceve peevee ~~' (ceeveme
7/103/2) pesJne ùoÙeele Megæ meeefòJekeâ iegCe keâeÙe&jle Demesue lej jepeme
Je leeceme ns oesve iegCe lesLes Meeble Demeleele, efJe<ecelee veeJeeueener jeefnuesueer
vemeles, És<eYeeJe ve° Peeuesuee Demelees, pesLes efJe%eeveeÛes DeefmlelJe Demeles cnCepesÛe
hejcesÕejekeâ[tve DeeosMe IesTve lÙeeØeceeCes DeeÛejCe keâjCÙeeme pes meceLe& Demeleele,

leMeer pÙeebÛÙeele #ecelee Demeles. lesJne lÙee meeOekeâeuee meledÙegieele ØeJesMe efceUeuee
Demes mecepeeJes. lÙeeveblej Flej oesve ÙegieebÛes lÙeebveer efJeJejCe kesâues Je MesJešer
leeceme yengle jpeesiegve Leesje~
keâefue ØeYeeJe efJejesOe ÛengB Deesje~~
pesJne ùoÙeele leeceme iegCeebÛes ØeeyeuÙe Demeles, jepeme iegCe Deieoer veececee$e
Demelees, Ûeesnes yeepebtveer Jewj DeeefCe efJejesOe DeefOekeâ Demelees lesJne leer JÙeòeâer
keâueerÙegieerve mecepeeJeer. pesJne leeceme DeefOekeâ ØeceeCeele keâeÙe&jle Demelees lesJne
lÙee ceveg<Ùeele DeeUme, efveõe Je ØeceeoeÛes ØeeyeuÙe Demeles. lÙeebÛes keâle&JÙe keâeÙe
Deens ns ceenerle Demetvener les keâle&JÙe keâjeÙeuee ØeJe=òe nesle veenerle Je Decegkeâ
efveef<eæ keâce& Deens ns peeCele Demetvener les kesâuÙeeJeeÛetve les jenle veenerle. DeMee
Øekeâejs ÙegieOecee&Ûee Ûe{-Gleej ceveg<ÙeeÛÙee Deebleefjkeâ ÙeesiÙelesJej DeJeuebyetve
Demelees. Ùee ÙeesiÙelesuee keâesCeer Ûeej Ùegie cnCeleele, lej keâesCeer Ùeebvee Ûeej JeCeeËÛes
veeJe osleele, lej keâesCeer Deefle Gòece, Gòece, ceOÙece DeeefCe efveke=â° Demes Ûeej
ßesCeeRÛes meeOekeâ mecepeleele. ØelÙeskeâ Ùegieele YeieJebleeÛeer meeLe Demeles. GÛÛe ßesCeerle
lÙeeÛeer Øeleerleer Yejhetj Ùesles lej efvecve ßesCeerle YeieJebleeÛee menÙeesie veececee$e peeCeJelees.
meejebMe, ßeerke=â<Ce cnCeleele meeOÙe Jemlet osCeejs efJeJeskeâ, JewjeiÙe FlÙeeoeRvee
efveefJe&IveheCes ØeJeeefnle keâjCÙeemee"er lemesÛe ot<eCekeâejkeâ keâece-›eâesOe, jeie-És<e
ÙeebÛee efJeveeMe keâjCÙeemee"er hejceOece& hejceelcÙeeceOÙes efmLej nesCÙeemee"er ceer
Ùegiee-Ùegieele cnCepesÛe ØelÙeskeâ heefjefmLeleerle, ØelÙeskeâ ßesCeerle ceer Øekeâš nesle
Demelees. peesheÙeËle hejceelcÙeeÛes meneÙÙe vemeles, leesheÙeËle efJekeâej ve° Peeues keâer
Lees[s yeekeâer Deensle ns legcneuee mecepet Mekeâle veener. hejceelcÙeeÛeer meeLe Demesue
lej ØelÙeskeâ ßesCeerle, ØelÙeskeâ #ecelesle lees legcneuee meneÙÙe keâjlees. Jelmeue
YeòeâeÛÙee ùoÙeele hejcesÕej Øekeâš neslees. ceie YeieJeeve Øekeâš PeeuÙeeJej lej
meJe&peCe lÙeeÛes oMe&ve IesT Mekeâleerue heCe ßeerke=â<Ce cnCeleele, veener-
pevce keâce& Ûe ces efoJÙecesJeb Ùees Jesefòe leòJeleŠ~~1~~
lÙekeälJee osnb hegvepe&vce vewefle ceecesefle meesÓpeg&ve~~9~~
ns Depe&gvee, DeOecee&ÛÙee Je=æercegUs og:Keeves (iueeveerves) ceve Ye¤ve DeeuÙeeJej

ceer ceePÙee mJe¤heeÛeer peer jÛevee keâjlees lees ceePee pevce Je meeOekeâebvee efJeIve¤he
"jCeeNÙee keâece›eâesOeeefo og<ke=âleeRÛee veeMe keâjCes Je hejceelcÙeeÛee ØeehleerÛes ue#Ùe
"sJetve meeOevee keâjCeeNÙee meeOekeâebÛÙeele lÙee meeOÙeØeehleerÛeer #ecelee mebÛeeefjle
keâjCes Je Oecee&Ûeer mebmLeehevee keâjCes, Oece&uee mLewÙe& osCes, ns ceePes keâce& nesÙe.
ceePes ns keâce& Je pevce oesvner efoJÙe Je Deueewefkeâkeâ Deensle. les ueewefkeâkeâ veenerle.
Ûece&Ûe#ebtveer ceveg<Ùe les heent Mekeâle veener. ceve-yegæerves lÙeeuee ceehelee Ùesle veener.
ceie hejceelcÙeeÛes mJe¤he pej Flekesâ iet{ Deens, lej lÙeeuee keâesCe heent Mekeâles?
kesâJeU ‘Ùees Jesefòe leòJele:' leòJeoMeea ueeskeâÛe ceePes Ùee ØekeâejÛes efoJÙe pevce
Je keâce& yejesyej peeCelees DeeefCe ceePee mee#eelkeâej lÙeeuee PeeuÙeeveblej lees hegvne
pevceeuee ve Ùeslee ceueeÛe ÙesTve efceUlees.
pej leòJeoMeea ueeskeâÛe pej hejcesÕejeÛee pevce Je keâeÙe& heent Mekeâleele lej
ueeKees ueeskeâ hejcesÕejeÛÙee oMe&veemee"er keâe JÙeeketâU nesTve GYes Deensle? les
keâeÙe leòJeoMeer& Deensle keâe? cenelcÙeeÛes meeWie IesTve-Jes<e keâ¤ve mJele:
YeieJebleeÛee DeJeleej Deenesle Demes ueeskeâebvee YeemeJeerle efheâjle Demeleele Je
lÙeebÛes YeeWot efMe<Ùe¤heer oueeue lÙeebÛee ØeÛeej keâjerle Yeškeâle Demeleele. DeeefCe
ueeskeâ lees DeJeleej heeneÙeuee ieoea keâjleele. heCe ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer kesâJeU
leòJeoMeea ceePes mJe¤he heent Mekeâleele. ceie leòJeoMeea keâesCeeuee cnCeleele?
ogmeNÙee DeOÙeeÙeele meled Je Demeled ÙeebÛes efJeJejCe keâjleevee ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues nesles keâer, Demeled JemletÛes DeefmlelJe vemeles Je meledÛee
eflevner keâeueele DeYeeJe vemelees. lej DeeheuÙeeuee Demes cnCeeJeÙeeÛes Deens keâe?
lÙeebveer meebefieleues- ``veener, leòJeoMeea ueeskeâebveerÛe lÙeeuee heeefnues''. vee keâesCelÙee
Yee<eeefJeMeejoeves lÙeeÛes mJe¤he heeefnues vee keâesCelÙee OeveJeeveeves heeefnues. les
hegve:hegvne meebieleele keâer heâòeâ leòJeoMeea JÙeòeâerves heeefnues. cnCepes lelJeoMeea ne
Skeâ Øeëe> Deens. heeÛe Je hebÛeJeerme leòJes ceespeuÙeeves efkebâJee lÙeebÛee DeYÙeeme
kesâuÙeeves leòJeoMeea nesle veener. ßeerke=â<Ce cnCeleele Deelcee nsÛe hejceleòJe Deens.
Deelcee hejceceOÙes leõthe PeeuÙeeJej lees hejceelcee neslees. Deelce-mee#eelkeâej
pÙeebvee neslees leesÛe ne DeeefJeYee&Je mecepet Mekeâleele. pees hejcesÕejeÛÙee efJejneves
JÙeeketâU neslees DeMee Glkeâš Yeòeâer DemeCeeNÙee YeòeâeÛÙee ef"keâeCeerÛe hejcesÕej
DeJeleej Iesle Demeleele. lÙee Yeòeâeuee meg®Jeeleeruee DeeheuÙeeuee keâesCe mebkesâle

osle Deens, keâesCe ceeie&oMe&ve keâjerle Deens, ns mecepele veener. hejbleg hejceleòJe
hejceelcÙeeÛes oMe&ve PeeuÙeeJej lees lÙee efoJÙeYeJÙe ¤heeÛes oMe&ve IesT Mekeâlees Je
lÙeeuee mecepet Mekeâlees Je lÙeeveblej lees DeeheuÙee MejerjeÛee lÙeeie keâ¤ve lÙee
mJe¤heeleÛe efcemeUtve peelees. lÙeeuee ceie hegvepe&vce Øeehle nesle veener.
ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer ceePee pevce efoJÙe Deens. ceePes oMe&ve keâ¤
MekeâjCeejsÛe ceuee Øeehle keâ¤ Mekeâleele. lesJne ueeskeâebveer lÙeebÛeer cetleea yeveJeueer,
efleÛeer hetpee keâ¤ ueeieues, YeieJebleeÛee efveJeeme DeekeâeMeele Deens DeMeer keâuhevee
kesâueer. hejbleg ns meJe& JÙeLe& Deens. lÙee ceneheg®<eeÛÙee meebieCÙeeÛes leelheÙe& SJe{sÛe
nesles keâer, pej legcner efveOee&efjle keâce& keâjeue lej legcner mJele:Ûe efoJÙe Deenele]
cnCepesÛe efoJÙelJe legceÛÙeele Deens ns peeCeeue Je ceie ceer DeeheuÙeemeejKeeÛe
yeveuees Deens. ceer Deeheueer mebYeeJevee Deens. ceer Deeheues YeefJe<Ùe Deens Demee
DeeheuÙee Deblejbieele pÙee efoJeMeer hetCe&lesÛee mee#eelkeâej legcneuee nesF&ue lÙee
efoJeMeer legcner lemesÛe yeveeue pemes ßeerke=â<Ce Deensle. DeJeleej keâes"s yeensj nesle
veener. pej legceÛes ùoÙe Øesceeves DeesleØeesle Demesue lej DeeheuÙee Deblejbieelener
DeJeleejeÛee DevegYeJe MekeäÙe Deens. ßeerke=â<Ce ÙesLes legcneuee Øeeslmeenve osle meebiele
Deensle keâer Deveskeâ ueeskeâ Ùee ceeiee&Je¤veÛe ceePÙeeØele ÙesTve ceuee lÙeebveer Øeehle
keâ¤ve Iesleues Deens.
JeerlejeieYeÙe›eâesOee cevceÙee ceecegheeefßeleeŠ~~10~~
yenJees %eevelehemee hetlee ceodYeeJeceeieleeŠ~~10~~
jeie (Deemeòeâer Je efJejeie Deveemeòeâer) Ùeeletve cegòeâ nesTve lemesÛe YeÙe-
DeYeÙe, ›eâesOe-De›eâesOe Ùeeletve cegòeâ nesTve Denbkeâejjefnle nesTve cnCepesÛe
celhejeÙeCe nesTve ceePÙee DeeßeÙeeme Deeuesues Deveskeâ ueeskeâ %eeve¤he leheeves
heeJeve nesTve, ceePÙee mJe¤heeuee ÙesTve efceUeuesues Deensle. ceePÙee mJe¤heeuee
les Øeehle Peeues Deensle. keâesCelÙee Øekeâejs? lej pÙeebÛes pÙeebÛes ùoÙe DeOecee&ÛÙee
Je=æerves hejceelcÙeemee"er og:Keeves Ye¤ve Ùesles, leMee DeJemLesle ceer ceePÙee
mJe¤heeÛeer jÛevee keâjerle Demelees Je lemes ØesceU Yeòeâ ceePÙee mJe¤heeuee Øeehle
keâ¤ve Iesleele. pÙeeuee ÙeesiesÕej ke=â<Ceebveer leòJeoMe&ve cnbšues nesles lÙeeueeÛe
lÙeebveer ÙesLes %eeve cnšues Deens. hejceleòJe cnCepesÛe hejceelcee. lÙeeÛes oMe&ve,
ØelÙe#e oMe&ve IesTve lÙeeuee peeCeCes, F&ÕejeÛes %eeve keâ¤ve IesCes nesÙe. Demes ceuee
peeCeCeejs pes %eeveer Deensle, les ceePÙee mJe¤heele Ùesleele. ÙesLes ne Øeëe> hetCe&
Peeuee. Deelee heg{s ßeerke=â<Ceebveer lÙeebvee YepeCeeNÙeebÛes lÙeebÛÙee ÙeesiÙelesÛÙee, #ecelesÛÙee
DeeOeejeJej ßesCeerceOÙes efJeYeepeve kesâues Deens.
Ùes ÙeLee ceeb ØeheÅevles leebmleLewJe YepeecÙenced~~10~~
cece Jelcee&vegJele&vles ceveg<ÙeeŠ heeLe& meJe&MeŠ~~11~~
ns heeLee&, pes ceuee efpelekeäÙee Glkeâšlesves Yepeleele ceerner lÙeeÛe ØeceeCeele
lÙeebvee Yepele Demelees, cnCepes lemes lÙeebvee heâue osle Demelees. lÙeeÛe ØeceeCeele
lÙeebvee menkeâej osle Demelees. meeOekeâeÛeer ßeOoeÛe ke=âhee yevetve lÙeeuee Øeehle
nesle Demeles. ns jnmÙe peeCetve %eeveer ueeskeâ DevevÙe ßeæsves ceePeeÛe ceeie& Devegmejleele.
ceer pemes DeeÛejCe keâjlees, pes pes ceuee efØeÙe Deens, les les meJe& les keâjleele. ceePÙee
FÛÚsØeceeCes les Jeeieleele, lÙeeØeceeCes meJe& iees°er keâjleele.
YeieJeeve Yeòeâeuee keâmes Yepeleele? les YeòeâeÛÙee peerJevejLeeÛee meejLeer
yeveleele Je melele Yeòeâeyejesyej jenleele. ns F&ÕejeÛes Yeòeâeuee YepeCes Deens.
Yeòeâeuee keäuesMe osCeeNÙee pÙee pÙee otef<ele-efvebÅe iees°er Deensle lÙeebÛee les efJeveeMe
keâjCÙeeme lelhej Demeleele. melÙe mJe¤heele ØeJesMe osCeeNÙee meodieggCeebÛes les j#eCe
keâjleele. peesheÙeËle F&Õej DeMee Yeòeâemee"er meejLeer yevele veener, ØelÙeskeâ
heeJeueeieefCekeâ Yeòeâeuee meeJeOe keâjCÙeeme lelhej Demele veener, leesheÙeËle
hejcesÕejeÛÙee Yepeveeefo DeejeOevesle ceive DemeCeeje keâesCeer efkeâleerner cees"e Yeòeâ
Demees, efkebâJee lÙeeves ueeKe JesUe [esUs yebo kesâues efkebâJee ueeKe ØeÙelve kesâues lejer
lees Ùee Øeke=âleerÛÙee ÉbÉeheemetve heej nesT Mekeâle veener. hejbleg DeeheCe Ùee ceeiee&le
efkeâleer Deblej keâeheues Deens? Depetve efkeâleer Deblej keâeheeJeÙeeÛes yeekeâer Deens? ns
meeOekeâeuee keâmes mecepeCeej? pesJne F°osJe DeelcÙeeMeer leõthe nesTve GYes jenleele
lesJne les meeOekeâeuee melele ceeie&oMe&ve keâjleele keâer legcner Deelee ÙesLes Deenele,
Deelee Demes keâje, Demes Jeeiee, Demes Ûeuee. DeMee Øekeâejs ojer Deesueeb[le, nUtnUt
heg{s peele Yeòeâeuee les mJe¤heele ØeJesMe efceUJetve osleele. Yepeve-DeejeOevee lej
meeOekeâeueeÛe keâjeJeer ueeieles; hejbleg lÙeeÛÙeeÉeje pes Deblej keâeheues peeles leer `F°'
Ûeer osCeieer Deens Demes peeCetve meJe& ueeskeâ DelÙeble ßeæehetJe&keâ ceePesÛe DevegmejCe
keâjleele. les keâMee Øekeâejs Jeeieleele?
keâ[d#evleŠ keâce&Ceeb efmeefæb Ùepevle Fn osJeleeŠ~
ef#eØeb efn ceeveg<es ueeskesâ efmeefæYe&Jeefle keâce&pee~~12~~
keâce&heâUeÛeer FÛÚe keâjCeejs les ueeskeâ Ùee ueeskeâer osJeleebÛeer hetpee keâjleele.
ÙesLes keâesCeles keâce& DeefYeØesle Deens? ßeerke=â<Ceebveer Depe&gveeuee ``let efveÙele keâce&
keâj'' Demes meebefieleues. ns efveÙele keâce& cnCepes keâmeues keâce&? Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee
cnCepes keâce&. heCe Ùe%e cnCepes keâeÙe? Ùe%e cnCepes meeOevesÛee efJeOeer- pÙeeceOÙes
Õeeme-GÛÚJeemeeÛes nJeve kesâues peeles. ÙeeÛee heefjCeece Demelees, hejceelcÙeeÛeer
Øeehleer! cnCepes keâcee&Ûee Keje DeLe& Deens DeejeOevee! efleÛes mJe¤he ÙeeÛe
DeOÙeeÙeele heg{s heeneJeÙeeme efceUsue. Ùee DeejeOevesÛee heefjCeece keâeÙe Demelees?
mebefmeefæce -hejceefmeæ hejceelcÙeeÛeer heÇehleer! ‘Ùeeefvle yeÇÿe meveeleveced' MeeÕele
yeÇÿeeceOÙes ØeJesMe. hejce vew<keâcÙee&Ûeer efmLeleer. ßeerke=â<Ce cnCeleele- ceePÙeeØeceeCes
DeeÛejCe keâjCeejs cnCepes ceuee DevegmejCeejs ueeskeâ Ùee ueeskeâele keâce&heâue, pes
vew<keâcÙe& efmeæer, leer Øeehle keâjCÙeemee"er osJeleebÛeer hetpee keâjleele. DeLee&le owJeer
mebheoe meeceLÙe&Jeeve yeveJeleele.
eflemeNÙee DeOÙeeÙeele ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues nesles keâer, Ùee Ùe%eeÛÙee Éejs
legcner osJeleebÛeer Je=æer keâje. owJeer mebheoe meeceLÙe&Jeeve yeveJee. ùoÙe¤heer osMeele
ner owJeer mebheoe pees pees GVele nesF&ue lees lees legceÛeerner DeVeleer nesFue. Ùee Øekeâejs
hejmhejebMeer GVeleer keâjle hejceßesÙeeÛeer Øeehleer keâ¤ve IÙee. MesJešheÙeËle GVeleer
keâjerle jenCÙeeÛeer ner Deble:ef›eâÙee Deens. ÙeeJej Yej osle ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer
ceuee Devegme¤ve JeeieCeejs ueeskeâ Ùee ceveg<Ùe Mejerjele keâce&heâueeÛeer FÛÚe keâjerle
owJeer mebheosuee yeueJeeve yeveJeleele. vew<keâcÙe& efmeæer MeerIeÇlesves Øeehle nesles. cnCepes
les keâce&heâue Øeehle keâ¤ve IesCÙeeble lÙeebvee ÙeMe efceUles. MeerIeÇ cnCepes keâeÙe?
keâce& keâjleeÛe ueiesÛe hejceefmeæer Øeehle nesles keâe? veener- veener. lemes nesle veener.
hejceelcÙeeÛÙee Øeehleer keâ[s peeCÙeeÛee lees meesheeve Deens. lees ›eâceMe: Ûe{leÛe
FefÛÚle Øeehleer nesle Demeles. Skeâoce JejÛÙee heeÙejerJej G[er ceejCÙeeves YeeJeeleerle
OÙeeveemeejKee Ûecelkeâej nesle veener.
ÛeelegJe&CÙeË ceÙee me=°b iegCekeâce&efJeYeeieMeŠ~~10~~

lemÙe keâlee&jceefhe ceeb efJeæÙekeâcee&jceJÙeÙeced~~13~~
Depe&gvee, ‘ÛeelegJe&CÙeË ceÙee me=°b' Ûeej JeCeeËÛeer jÛevee ceer kesâueer. ÙeeÛee
DeLe& ceeveJeeÛeer Ûeej Yeeieele efJeYeeieCeer kesâueer Demee neslees keâe? ßeerke=â<Ce
cnCeleele- Demee ÙeeÛee DeLe& veener, lej ‘iegCe keâce& efJeYeeieMe:' ceveg<ÙeeceOÙes
DemeCeeNÙee mJeYeeJepeele iegCeebÛÙee ceeOÙeceeletve keâcee&Ûeer Ûeej Yeeieele efJeYeeieCeer
kesâueer. iegCe ne Skeâ ceeheob[ Deens- ØeceeCes Deens. pej ceveg<ÙeeceOÙes leecemeer
iegCeeÛes ØeeyeuÙe Demesue lej DeeUme, efveõe, Øeceeo, keâce& ve keâjCÙeeÛeer Je=òeer,
efve<eerOo keâce& ceenerle Demetvener lÙeeÛee lÙeeie ve keâjCÙeeÛeer efJeJeMelee, ns iegCe
lesLes peemle Demeleele. DeMee DeJemLesle meeOekeâ meeOevesuee DeejbYe keâmee keâ¤
Mekesâue? lees oesve leeme DeejeOevesuee yemelees. lees keâce& keâ¤ FefÛÚlees; hejbleg one
efceefvešsner lees mJele:ÛÙee FÛÚsØeceeCes DeejeOevee keâ¤ Mekeâle veener, keâejCe
lÙeeÛes ÛebÛeue ceve! lÙeeÛes Mejerj oesve leeme DeJeMÙe yemeues Deens; heCe pÙee
ceveeuee efmLej yew"keâ IÙeeÙeuee heeefnpes les cee$e nJesle G[le Deens. leke&â-
efJelekeâeËÛes peeUs les efJeCele Deens. veevee efJeÛeejebÛÙee lejbieeyejesyej les efJenej
keâjerle Deens. ceie lÙee yemeCÙeeÛee DeLe& keâeÙe? keâMeemee"er JesUsÛee DeheJÙeÙe
keâjeÙeÛee? DeMee JesUer ‘heefjÛeÙee&lcekebâ keâce& MetõmÙeeefhe mJeYeeJepeced'
DeJÙeòeâ efmLeleerle DemeCeeNÙee Je DeefJeveeMeer leòJeele efmLele DemeCeeNÙee Ùee
YeieJeleheLeeJej De«esmej DemeCeeNÙee DeeheuÙeehes#ee GÛÛe DeMee ueeskeâebÛeer lÙeeves
mesJee keâjeJeer. ÙeecegUs ceveeleerue otef<ele mebmkeâejebÛes Meceve nesF&ue Je meeOevesuee
GheÙegòeâ DemeCeejs mebmkeâej Â{ nesleerue.
DeMee mesJescegUs leecemeer iegCeebÛes ØeeyeuÙe keâceer nesTve jepemeer iegCeebÛeer Jee{
nesles, meeefòJekeâ iegCeebÛeener Lees[e mebÛeej neslees Je lÙeecegUs meeOekeâeÛeer #ecelee
JewMÙe ßesCeerÛeer yeveles. DeMee JesUer meeOekeâ mJele: FbefõÙe mebÙeceve Je Deeeflcekeâ
mebheòeerÛee meb«en keâ¤ ueeielees. keâce& keâjlee keâjlee lÙeeÛes leecemeer iegCe Meeble
nesleerue, jepemeer iegCe ner keâceer nesleerue Je lÙeeÛÙee ef"keâeCeer meeefòJekeâ iegCeebÛes
ØeeyeuÙe Jee{sue. DeMee JesUer meeOekeâ #eef$eÙe ßesCeerle ØeJesMe efceUJesue Je lesJne
Jeerjlee, keâcee&le ØeJe=òe jenCÙeeÛeer #ecelee, ceeies ve nšCÙeeÛeer efpeö, mJeeceerlJeJe=òeer,
Øeke=âleerÛÙee eflevner iegCeebvee ÚešCÙeeÛeer #ecelee ns iegCe lÙeeÛÙee ef"keâeCeer Jee{erme

ueeieleerue. lesÛe keâce& DeefOekeâ met#ce PeeuÙeeveblej lÙee meeOekeâeÛÙee ef"keâeCeer
heâòeâ meeefòJekeâ iegCeebÛesÛe ØeeyeuÙe jenerue Je ceie lÙee meeOekeâeÛÙee ef"keâeCeer
ceveeÛes efveÙeceve, FbefõÙeebÛes oceve, Skeâe«elee, mejUlee, OÙeeve, meceeOeer, F&ÕejerÙe
efveoxMe, Deeefmlekeâlee F. yeÇÿeeceOÙes ØeJesMe osT MekeâCeejer #ecelee lÙeeuee Øeehle
nesles Je ceie meeOekeâeuee yeÇeÿeCe ßesCeerÛee mecepeues peeles. yeÇeÿeCe ßesCeerÛÙee
keâcee&Ûeer ner meJee&le hejce meercee Deens. neÛe meeOekeâ pesJne yeÇÿeeÛÙee ef"keâeCeer
efmLele neslees lesJne lÙee Debeflece efmLeleerle lees mJele: vee yeÇeÿeCe jenle, vee #eef$eÙe,
vee JewMÙe, vee Megõ. hejbleg ogmeNÙeebÛÙee ceeie&oMe&veemee"er lees yeÇeÿeCe Deens. keâce&
SkeâÛe Demeles- efveÙele keâce&, DeejeOevee! efvejefvejeàÙee mJeYeeJeOecee&vegmeej Je
iegCeebvegmeej Ùee keâcee&Ûeer Ûeej Yeeieeble JeešCeer kesâueer. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer kesâueer.
DeJÙeòeâ efmLeleerle DemeCeeNÙee ceneheg®<eeves kesâueer. cnCetve ÙesLes ßeerke=â<Ce meebieleele
Ùee keâcee&Ûee pejer keâlee& Demeuees, lejer ceer DeefJeveeMeer Deens Je Dekeâlee& Deens Demes
let peeCe, Demes keâe?
ve ceeb keâcee&efCe efuecheefvle ve ces keâce&Heâues mhe=ne~~10~~
Fefle ceeb ÙeesÓefYepeeveeefle keâce&efYeve& me yeOÙeles~~14~~
keâejCe keâce&heâueeefJe<eÙeer ceePeer Deemeòeâer veener. heCe keâce&heâue cnCepes
keâeÙe? ßeerke=â<Ceebveer ÙeehetJeea meebefieleues Deens keâer, Ùe%e pÙeeves hetCe& neslees lÙee
ef›eâÙesuee keâce& Demes cnCeleele. DeeefCe ef›eâÙee meceehle PeeuÙeeJej Ùe%e pÙeeÛeer
jÛevee keâjlees lÙee %eeveece=leeÛes heeve keâjCeeje MeeÕele, meveeleve yeÇÿeeceOÙes ØeJesMe
efceUJelees. keâcee&Ûee heefjCeece cnCepes hejceelcee! lÙee hejceelcÙeeÛeer Deemener
Deelee ceuee veener. keâejCe lees ceePÙeentve efYeVe veener. ceer DeJÙeòeâ Deens.
hejceelcÙeeÛeerÛe efmLeleer ceuee Øeehle Peeuesueer Deens. Deelee pÙeemee"er Ùee keâeÙee&le
Deemeòeâer "sJet, Demes Deelee ceePÙeemee"er keâener Gjuesues veener. lÙeecegUs
keâesCelesner keâce& ceuee yeOo keâ¤ Mekeâle veener. DeMee ØekeâejÛÙee (cnCepes ceer
Dekeâlee&, DeJÙeòeâ, Deelce¤he Deens Demee) ceuee pees peeCelees cnCepesÛe pees
hejceelcÙeeuee Øeehle keâ¤ve Ieslees, leesefn keâce&yeæ nesle veener. keâce&heâue lÙeeuee
yeæ keâjerle veener.
SJeb %eelJeeb ke=âleb keâce& hetJez:jefhe cegceg#egefYeŠ~~10~~

kegâ® keâcezJe lemceeòJeb hetJezŠlejb ke=âleced~~15~~
ns Depe&gvee, hetJeea cees#eeÛeer FÛÚe keâjCeeNÙee ceneheg®<eebveer DeMee ØekeâejÛÙee
ceuee peeCetve keâce& kesâues. keâeÙe peeCetve? nsÛe keâer keâcee&Ûee heefjCeece cnCepes
hejceelcÙeeMeer DeefYeVelJe. Demes DeefYeVelJe Øeehle PeeuÙeeJej lÙee hejceelcÙeeÛeer
mhe=nener jenle veener Je lÙeecegUs lÙeeuee keâce& yeæ keâjerle veener. ßeerke=â<Ce Demes
Deensle Je cnCetve lÙeebvee keâcex yeæ keâjerle veenerle Je lÙeeÛe mlejeJe¤ve pej
Deecner YeieJebleeuee peeCeues, lej les keâce& Deecneueener yeæ keâjerle veener. Deelee
ßeerke=â<Ce `YeieJeeve', `cenelcee', `DeJÙeòeâ', ÙeesiesÕej efkebâJee ceneÙeesiesÕej keâesCelÙeener
mJe¤heele Demeues lejer les mJe¤he meJeeËmee"er Deens. ns peeCetve hetJeeaÛÙee cegceg#et
heg®<eebveer- cees#eeÛeer FÛÚe keâjCeeNÙee heg®<eebveer keâce& kesâues Je cnCetve ns Depe&gvee,
let osKeerue hetJeeaÛÙee cegceg#etveer hejbhejeiele kesâuesues keâce& let keâj. ne keâuÙeeCeeÛee
Skeâcee$e ceeie& Deens.
DeeleeheÙeËle ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer keâce& keâjCÙeeJej Yej efouee; hejbleg keâce&
cnCepes keâeÙe ns mhe° kesâues veener. ogmeNÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer keâcee&Ûes heâòeâ veeJe
Iesleues, veblej lÙee keâcee&Ûeer efJeMes<elee meebefieleueer keâer les meeOekeâeÛes pevce-cejCeeÛÙee
ceneve YeÙeeheemetve j#eCe keâjles. veblej keâce& keâjleevee IÙeeÙeÛÙee o#elesÛes JeCe&ve
kesâues; hejbleg keâce& cnCepes keâeÙe ns cee$e meebefieleues veener. eflemeNÙee DeOÙeeÙeele
lÙeebveer meebefieleues keâer, legcneuee %eeveceeie& DeeJe[es efkebâJee efve<keâece keâce&Ùeesie,
keâesCelÙeener ceeiee&Ûes DeeÛejCe kesâuesle lejer keâce& lej keâjeJesÛe ueeiesue. keâcee&Ûee
lÙeeie kesâuÙeeves keâesCeer %eeveer nesle veener efkebâJee keâcee&Ûee DeejbYe kesâuÙeeves keâesCeer
vew<keâceea nesle veener. pes vegmelee n"Ùeesie keâ¤ve keâcexefvõÙes heâòeâ DeeJejleele, les
oebefYekeâ Deensle. lÙeemee"er let ceveeves FbefõÙeebvee JeMe keâ¤ve keâce& keâj. keâesCeles
keâce& keâjeJes? lej efveÙele keâce& keâjeJes. Deelee ns efveOee&efjle keâce& keâmes Demeles? lej
lÙeebveer meebefieleues keâer, Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee cnCepes efveÙele keâce&. heCe Ùe%e cnCepes
keâeÙe keâer pees kesâuÙeeves keâce& nesles? lÙeeJej lÙeebveer Ùe%eeÛeer Glheòeer meebefieleueer.
Ùe%eeÛeer efJeMes<elee meebefieleueer, heCe Ùe%e cnCepes keâeÙe les meebefieleues veener. ÙesLeheÙe&ble
keâce& cnCepes keâeÙe les mhe° Peeues veener. Deelee les meebiele Deensle keâer, Depe&gvee,
keâce& keâesCeles Je Dekeâce& keâesCeles Ùeeyeeyeleerle %eeveer ueeskeâebveener Yeüce he[lees.

lesJne les ÛeebieuÙee Øekeâejs mecepetve Iesleues heeefnpes.
efkebâ keâce& efkeâcekeâcexefle keâJeÙeesÓhÙe$e ceesefnleeŠ~~10~~
leòes keâce& ØeJe#Ùeeefce Ùep%eelJee cees#ÙemesÓMegYeeled~~16~~
keâce& keâesCeles Je Dekeâce& keâesCeles Ùeeyeeyeleerle yegefOoceeve ueeskeâosKeerue ceesefnle
Peeuesues Deensle. lesJne ceer Ùee keâcee&efJe<eÙeer leguee efJemleejhetJe&keâ meebielees. cnCepes
les peeCeuÙeeves let ‘DeMegYeele cee#Ùemes' DeMegYe DeMee mebmeejeheemetve cegòeâ
nesMeerue. keâce& ner SkeâÛe DeMeer Jemlet Deens keâer peer mebmeej-yebOeveeheemetve
cegòeâer osT Mekeâles. ns keâce& Ûeebieues peeCetve IesCÙeemee"er lÙeeJej hegvne Yej osTve
keâce&Cees ¢eefhe yeesæJÙeb yeesæJÙeb Ûe efJekeâce&CeŠ~~10~~
Dekeâce&Ce§e yeesæJÙeb ienvee keâce&Cees ieefleŠ~~17~~
keâce& cnCepes keâeÙe ns peeCeues heeefnpes. Dekeâcee&Ûes mJe¤hener mecepetve Iesleues
heeefnpes. lemesÛe efJekeâce& cnCepes efJekeâuheMetvÙe efJeMes<e keâce& pes Deelceheg®<eebÉejs
nesles les keâce&ner peeCeues heeefnpes. keâejCe keâcee&Ûes leòJe mecepeCÙeeme heâej ienve
Deens. keâener ueeskeâ efJekeâcee&Ûee DeLe& ‘efveef<eæ keâce&', ‘ceve ueeJetve kesâues iesuesues
keâce&' FlÙeeoer DeLe& keâjleele. JeemleefJekeâ ÙesLes ‘efJe' Ghemeie& efJeefMe°lesÛee Åeeslekeâ
Deens. hejceelcÙeeÛÙee Øeehleerveblej ceneheg®<eebÛes keâce& efJekeâuheMetvÙe nesle Demeles.
DeelceefmLele, Deelcele=hle, Deelcekeâece ceneheg®<eebvee keâce& keâjCÙeevess lÙeebvee vee
keâener ueeYe neslees efkebâJee, keâce& keâjCÙeeÛes mees[tve efoues lej vee lÙeebÛeer keâener
neveer nesles. lejerner ceeieentve ÙesCeeNÙee ueeskeâebÛÙee efnleemee"er les keâce& keâjerle
Demeleele. Demes keâce& efJekeâuheMetvÙe Demeles, efJeMegæ Demeles Je ÙeeÛe keâcee&uee
efJekeâce& Demes cnbšues peeles.
GoenjCeeLe&, ieerlesceOÙes pesLes SKeeÅee keâeÙee&mee"er ‘efJe' Ghemeie& ueeJeuee
iesuee lesLes lees efJeMe<elesÛee Åeeslekeâ Deens. efveke=â°lesÛee veener. pemes- ‘ÙeesieÙegòeâes
efJeMegæelcee efpeleWefõÙe:' (5/7)- efve<keâece keâce&Ùeesieeves Ùegòeâ DemeCeeje Megæ
Deble:keâjCeeÛee, DelÙeble DeelcemebÙeceer Je pÙeeves Deeheueer FbefõÙes Gòece Øekeâejs
efpebkeâueer Deensle Demee. ÙeeØekeâejs ‘efJe' ne Ghemeie& efJeMes<elesÛee Åeeslekeâ Deens. Ùee
Øekeâejs ieerlesle ‘efJe' Ûee GheÙeesie kesâuee iesuee Deens pees hetCe&lesÛee Åeeslekeâ Deens. Ùee
Øekeâejs ‘efJekeâce&' cnCepes efJeMes<e keâce& Demee IÙeeJee. pes hejceelcÙeeÛÙee Øeehleerveblej
ceneheg®<eebÉeje kesâues peeles les keâce& keâer, pÙeecegUs MegYeeMegYe heefjCeece nesle veener
Demes keâce&.
efJekeâce& cnCepes DeMee Øekeâejs efJeMes<e keâce&! keâce& Je Dekeâce& pÙeeÛes mhe°erkeâjCe
heg{ÛÙee ßueeskeâele kesâues Deens. pej lesLes keâce& Je Dekeâcee&Ûee DeLe& mecepeuee
veener lej ceie lees keâOeerÛe mecepeuee peeCeej veener.
keâce&CÙekeâce& ÙeŠ heMÙesokeâce&efCe Ûe keâce& ÙeŠ~~10~~
me yegefæceevceveg<Ùes<eg me ÙegòeâŠ ke=âlmvekeâce&ke=âled~~18~~
keâce& cnCepes DeejeOevee. ner DeejeOevee keâjerle Demeleevee leer ceer keâjle
vemetve ceePÙee ef"keâeCeer DemeCeejs iegCeÛe les keâjJetve Iesle Deensle. ‘ceePÙeekeâ[tve
keâjefJeCeeje lees hejceosJe Deens', ns pees peeCelees DeeefCe keâcee&ceOÙes Dekeâce& heenCÙeeÛeer
pÙeeÛÙeeceOÙes #ecelee Ùesles Je veblej efvejemeòeâ Je=òeerves melele lÙeeÛÙeekeâ[tve keâce&
kesâues peeles lesJne les keâce& ÙeesiÙe Øekeâejs nesle Deens Demes mecepeeJes. Demes keâce&
keâjCeeje heg®<e meJe& ceveg<Ùeele yegefæceeve Deens, leesÛe Ùeesieer Deens. lees meJe& keâce&s
keâjCeeje Je ÙeesieÙegòeâ Demee ceneheg®<e Deens. lÙeeÛÙeekeâ[tve pes keâce& kesâues peeles
lÙeele uesMecee$e $egšer jenle veener.
meejebMe, DeejeOevee cnCepesÛe keâce& nesÙe. les keâce& keâjerle Demeleevee lÙeele
Dekeâce& heenCes cnCepesÛe ceePÙeekeâ[tve keâce& keâjJetve IesCeeje hejcesÕej Deens- ceer
Skeâ Ùeb$eJele Deens. ceePÙeele DemeCeeNÙee iegCeebvegmeej ceer keâce& keâjerle Demelees.
pesJne DeMee Øekeâejs meeOekeâeuee vew<keâcÙe& DeJemLee Øeehle nesles Je DeMee Øekeâejs
Deveemeòeâ nesTve, ke=â<CeYeeJeveeYeeefJele keâce& lÙeeÛÙeekeâ[tve nesle jenles, lesJne
hejce keâuÙeeCekeâejer Demes keâce& Ie[les. hetpÙe cenejepe vesnceer cnCele keâer ``peesheÙeËle
F&Õej Deeheuee meejLeer yevele veener, peesheÙeËle lees DeeheuÙeeuee DeeJejle veener,
jeskeâle veener, leesheÙeËle KeNÙee DeLee&ves meeOevesuee ØeejbYeÛe nesle veener.'' ÙeehetJeea
pes keâener kesâues peeles les meJe& keâce&ceeiee&le ØeJesMe keâjCÙeeÛee Skeâ heâòeâ ØeÙelve
Deens; Ùeehes#ee DeefOekeâ keâener veener. veebiejeÛee meJe& Yeej yewueebÛÙee KeebÅeeJej
Demelees, hejbleg lejerner Mesle veebiejuÙeeÛes ßesÙe veebiejCeeNÙeeuee efoues peeles. leMee
Øekeâejs meeOevesÛee meJe& Yeej meeOekeâeJej Demelees; hejbleg leer meeOevee-DeejeOevee-
keâce& lees keâjerle vemetve lÙeeuee ceeie&oMe&ve keâjCeeje, lÙeeÛÙeeceeies GYee DemeCeeje
F&Õej keâjerle Demelees. peesheÙeËle F&Õej efveCe&Ùe osle veener leesheÙeËle legceÛÙeekeâ[tve
keâesCeles keâce& Ie[ues ns legcneuee mecepetner MekeâCeej veener. legcner Øeke=âleerle Yeškeâle
Deenele keâer hejceelcÙeeceOÙes nsner legcneuee mecepeCeej veener. Ùee Øekeâejs F&ÕejeÛÙee
DeeosMeevegmeej pees meeOekeâ Ùee DeelceheLeeJej ceeie&›eâceCe keâjlees, DeeheuÙeeuee
Dekeâlee& mecepetve efJeefnle keâce&s keâjlees leesÛe meeOekeâ yegefæceeve Deens, leesÛe Ùeesieer
Deens Demes mecepeeJes. heCe melele keâce& keâjerleÛe jeneJeÙeeÛes keâer lÙeeletvener keâOeer
cegòeâer efceUt Mekeâlees? ne Øeëe> ceveele efvecee&Ce nesCes mJeeYeeefJekeâ Deens.
ßeerke=â<CeebÛÙee celes pes DeeheuÙeekeâ[tve melele nesle Demeles-Ie[le Demeles les
meJe& keâce& vemeles. keâce& Skeâ efveOee&efjle kesâueer iesuesueer ef›eâÙee Demeles. Depe&gvee-
‘efveÙeleb kegâ® keâce& lJeb' let efveÙele, efveOee&efjle keâce& keâj. heCe efveOee&efjle keâce&
cnCepes keâeÙe? lesJne ßeerke=â<Ce cnCeleele ‘Ùe%eeLee&lkeâce&CeesÓvÙe$e ueeskeâesÓÙeb
keâce&yevOeve:' Ùe%eeuee keâeÙe&¤he osCes cnCepesÛe keâce& nesÙe. Ùee JÙeefleefjòeâ pes
kesâues peeles les ceie keâce& vemeles keâe? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele, ‘DevÙe$e ueeskeâesÓÙeb
keâce&yevOeve:' Ùee Ùe%eeÛÙee Øeef›eâÙesefMeJeeÙe pes keâener kesâues peeles, les Ùee ueeskeâerÛes
yebOeve Demeles. les keâce& veJns ‘leoLeË keâce&' lesJne Depe&gvee, lÙee Ùe%eeÛÙee hetleeamee"er
ÛeebieuÙee Øekeâejs DeeÛejCe keâj. Ùe%e cnCepes DeejeOevesÛee Megæ efJeOeer; keâer
pÙeecegUs meeOekeâ DeejeOÙeosJeeheÙeËle heesnÛelees Je lÙeeleÛe leõthe neslees.
Ùee Ùe%eeceOÙes FbefõÙeebÛes oceve kesâues peeles, ceveeÛes Meceve kesâues peeles, owJeer
mebheoebÛeer Øeehleer nesles. lej keâener Ùeesieer ØeeCe Je Deheeve ÙeebÛÙee ieleerÛee efvejesOe
keâ¤ve ØeeCeeÙeeceele Flekesâ leuueerve nesleele keâer, lÙeeJesUer vee Deele keâmeuee
efJeÛeej- efJekeâuhe ceveele efvecee&Ce neslees, vee yeens¤ve keâener Deele efMejles. DeMee
efmLeleerceOÙes efÛeòeeÛee meJee&Lee&ves efvejesOe kesâuee peelees Je ceie ‘Ùeeefvle yeÇÿe
meveeleved' meeOekeâeuee MeeÕele meveeleve yeÇeÿeer efmLeleer Øeehle nesles. neÛe lees Ùe%e
keâer pÙeeuee keâeÙe&¤he osCes cnCepes keâce& keâjCes nesÙe. lesJne keâce& cnCepes ‘DeejeOevee'
keâce& cnCepes ‘Yepeve'. keâce& cnCepes ‘Ùeesie meeOevee' DeeefCe les ÙeesiÙe Øekeâejs
mebheeove keâjCes DeeJeMÙekeâ Demeles. les keâmes mebheeove keâjeJes lÙeeÛes efJeJesÛeve
ÙeeÛe DeOÙeeÙeele heg{s kesâues Deens. ÙesLes heâòeâ keâce& Je Dekeâce& ÙeebÛes efJeYeepeve
kesâues Deens keâer, pÙeecegUs keâce& keâjleevee meeOekeâeuee ÙeesiÙe efoMee efceUeJeer Je
meeOekeâeuee ÙeesiÙe ceeiee&Jej ÛeeueCÙeemee"er ceeie&oMe&ve efceUeJes.
ÙemÙe meJex meceejcYeeŠ keâeceme¿uheJeefpe&leeŠ~~10~~
%eeveeefiveoiOekeâcee&Ceb leceengŠ heefC[leb yegOeeŠ~~19~~
Depe&gve, ‘ÙemÙe meJe&s meceejcYee:' pÙee heg®<eekeâ[tve DeejbefYeuesues mebhetCe&
keâce& (keâcee&le Dekeâce&lee heenCÙeeÛeer #ecelee DemeCeeNÙee heg®<eeÛeer keâce&s mebhetCe&
Demeleele. lÙeele uesMecee$e $egšer vemeles; ns ceeieerue Mueeskeâele DeeheCe
heeefnues.)‘keâecemebkeâuheJeefpe&lee:' nUtnUt efJekeâefmele nesTve Flekesâ met#ce nesles
keâer, ceve YeesiesÛÚe Je mebkeâuheefJejefnle nesles. (YeesiesÛÚe Je mebkeâuhe ÙeebÛee
efvejesOe nesCes cnCepesÛe ceveeJej efJepeÙe efceUJeCes Deens. cnCepes keâce& ner Skeâ
DeMeer Jemlet Deens keâer peer ceveeuee keâeceveejefnle Je mebkeâuhe-efJekeâuhejefnle
yeveJeles.) DeMee JesUer ‘%eeveefiveoiOekeâcee&Ceb' pÙeeuee Deecner peeCele veener;
hejbleg pÙeeuee peeCeCÙeemee"er Deecner leUceUle Demelees DeMee hejceelcÙeeÛee
lÙeeuee mee#eelkeâej neslees. keâce&ÙeesieeÛes DeMee Øekeâejs DeeÛejCe keâjerle ØelÙe#e
F&Õejeuee Øeehle keâjCes cnCepesÛe ‘%eeve' nesÙe Je Ùee %eeveØeehleeryejesyejÛe
‘oiOekeâcee&Ceb:' meJe& keâcex keâeÙeceÛeer oiOe nesleele. pÙeeuee Øeehle keâjeJeÙeeÛes
nesles lÙeeuee heÇehle keâsuÙeeveblej Deelee lÙeeheg{s heÇehle keâjCÙeemeejKes ogmejs keâenerner
veener. lesJne keâce& keâjerle keâesCeeÛee MeesOe IesCeej? hejcesÕejØeehleerveblej keâcee&Ûeer
DeeJeMÙekeâleeÛe mebhele Demeles. DeMeer vew<keâcÙe& efmLeleer Øeehle PeeuesuÙee yeesOemJe¤he
ceneheg®<eeueeÛe ‘%eeveer' cnCeleele, ‘hebef[le' cnCeleele. Demee ceneheg®<e keâeÙe
keâjlees? keâmee jenlees? Ùeeyeeyele yeesueleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele-
lÙekeälJee keâce&Heâueeme[bd efvelÙele=hlees efvejeßeÙeŠ~~10~~
keâce&CÙeefYeØeJe=òeesÓefhe vewJe efkebâefÛelkeâjesefle meŠ~~20~~
Depe&gvee, pÙee heg®<eeÛee meebmeeefjkeâ DeeßeÙe mebheuesuee Deens cnCepes pees
efvejeßeÙe Peeuesuee Demelees, pees hejcesÕejeÛÙee ef"keâeCeer jle DemeuÙeeves efvelÙele=hle
Demelees, pÙeeves keâce&heâueeÛÙee DeemeòeâerÛee lÙeeie kesâuesuee Demelees; lees keâcee&me
ØeJe=òe Peeuee lejer Jemlegle: keâenerÛe keâjerle vemelees.
efvejeMeerÙe&leefÛeòeelcee lÙeòeâmeJe&heefj«enŠ~~10~~
Meejerjb kesâJeueb keâce& kegâJe&Veehveesefle efkeâefuye<eced~~21~~
pÙeeves ùoÙe Je MejerjeJej efJepeÙe efceUJeuee Deens, meJe& ØekeâejÛÙee YeesiesÛÚeÛee
pÙeeves lÙeeie kesâuee Deens, DeMee efveefjÛÚ heg®<eeves Mejerjcee$eskeâ¤ve keâce& kesâues,
lejer Jemlegle: lees keâenerÛe keâjerle vemelees. lÙeecegUs lÙeeuee heehe ueeiele veener. lees
hetCe&lJeeØele heesnÛeuesuee DemeuÙeeves lÙeeÛes DeOe:heleve nesle veener.
ÙeÂÛÚeueeYemebleg°es ÉvÉeleerlees efJecelmejŠ~~10~~
meceŠ efmeæeJeefmeæew Ûe ke=âlJeeefhe ve efveyeOÙeles~~22~~
menpeielÙee pes efceUsue lÙeeJej mebleg° DemeCeeje, megKe-og:Ke, jeie-És<e
DeeefCe n<e&-Meeskeâeefo ÉbÉeÛÙee pees heueerkeâ[s iesuee Deens, efJecelmej:- pees
celmejjefnle Deens, ÙeMeeheÙeMeeefJe<eÙeer meceYeeJe "sJelees, DeMee heg®<eeves keâcex
kesâueer lejer osKeerue lÙeeuee yeækeâejkeâ vemeleele. peer lÙeeuee Øeehle keâjeJeÙeeÛeer
nesleer, leer efmeæer Deelee lÙeeÛÙeeheemetve efYeVe jeefnueer veener Je leer Deelee
lÙeeÛÙeeheemetve keâOeer Deueiener nesCeej veener. lÙeecegUs lÙeeuee DeefmeæerÛes YeÙe
Gjuesues veener. DeMee heÇkeâejÛee efmeæ hegjâ<e keâcee&ÛÙee efmeæer-DeefmeæerefJe<eÙeer
cnCepesÛe ÙeMeeheÙeMeeefJe<eÙeer Goemeerve Demelees- oesneWefJe<eÙeer yeæ nesle veener.
lÙeeÛes ns keâce& keâMee ØekeâejÛes Demeles? lej les efveÙele keâce& Demeles. nerÛe iees°
hegvne meebieleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele-
ielemebi[mÙe cegòeâmÙe %eeveeJeefmLeleÛeslemeŠ~~10~~
Ùe%eÙeeÛejleŠ keâce& mece«eb ØeefJeueerÙeles~~23~~
Depe&gvee, ‘Ùe%eeÙeeÛejle: keâce&' Ùe%eekeâjlee kesâuesues DeeÛejCe cnCepes keâce&
Deens DeeefCe F&ÕejeÛee mee#eelkeâej cnCepes %eeve nesÙe. Ùee Ùe%eeÛes DeeÛejCe
keâ¤ve F&ÕejeÛee mee#eelkeâej Øeehle keâ¤ve IesCeeje ceneheg®<e %eeveeceOÙes, cnCepesÛe
hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer efmLele Demelees, efJe<eÙeJeemevee Je keâce&heâueeÛÙee
Deemeòeâerheemetve les Deefuehle Demeleele, lees cegòeâ Peeuesuee Demelees. lÙeeÛÙee Ùee
keâcee&heemetve keâenerner heâue efkebâJee heefjCeece GlheVe nesle veener keâejCe, keâceeËÛes
heâue pees hejceelcee Deelee lÙeeÛÙeeheemetve efYeVe jeefnuesuee vemelees. heg®<eeuee
keâce& keâjCÙeeÛeer keâener DeeJeMÙekeâleeÛe vemeles. lejerner ueeskeâmeb«enemee"er lees
keâce& keâjerle Demelees hejbleg lejerner lÙee keâcee&heemetve DeefuehleÛe Demelees. keâce&
keâ¤ve lÙeeheemetve lees Deefuehle keâmee jenlees? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
yeÇÿeehe&Ceb yeÇÿe nefJeyeÇ&ÿeeiveew yeÇÿeCee ngleced~~10~~
yeÿewJe lesve ievleJÙeb yeÇÿekeâce&meceeefOevee~~24~~
Demee cegòeâ heg®<e pes Dehe&Ce keâjlees les yeÇÿe Demeles, pÙeeÛeer lees Deengleer
oslees les yeÇÿe. pÙee Deiveerle Deengleer oslees lees Deiveerner yeÇÿeÛe Demelees. lemesÛe
mJele: Deengleer osCeeje ceneheg®<ener yeÇÿeÛe Deens DeeefCe lees pÙeeØele peeCeej
lesner yeÇÿeÛe Demeles. keâejCe ‘yeÇÿekeâce& meceeefOevee' pÙeeÛes keâce& yeÇÿemheMe&
PeeuÙeeves meceeefOemLe Peeues Deens, yeÇÿeele efJeueerve Peeues Deens, DeMee
ceneheg®<eeuee pes Øeehle keâjeJeÙeeÛe Demeles lesner yeÇÿeÛe Demeles. lÙeecegUs lees
pejer ueeskeâmeb«enemee"er keâce& keâjerle Demeuee lejer lees lÙee keâcee&Ûee keâlee&Oelee&
Demele veener.
pÙeebvee yeÇÿeefmLeleer Øeehle Peeueer lÙeebÛes ns ue#eCe Peeues. hejbleg keâce&ceeiee&le
pes ØeJesMe keâjleele lÙeebvee ØeLece ceeieerue DeOÙeeÙeele meebefieleuÙeeØeceeCes efveÙele-
efveOee&efjle keâce& keâjeJeÙeeme YeieJebleeveer meebefieleues Deens. ns efveOee&efjle keâce& cnCepes
Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee. Ùee JÙeefleefjòeâ pes keâce& kesâues peeles les yebOevekeâejekeâ Demeles.
lesJne lÙee Ùe%eeÛÙee hetleeamee"er Jeemevee Je keâce&heâueeÛeer DeemeòeâerefJejefnle nesTve
keâce& keâjeJes. heCe ne Ùe%e cnCepes keâeÙe? lees Ùeslees keâes"tve? oslees keâeÙe? lÙee
meJeeËÛes lÙeebveer efJeJejCe keâ¤ve Ùe%eeÛeer efJeMes<elee keâeÙe Deens les meebefieleues. hejbleg
DeÅeehe Ùe%e cnCepes keâeÙe les meebefieleuesues veener. Deelee ÙesLetve heg{s Ùe%e cnCepes
keâeÙe lÙeeÛes mhe°erkeâjCe kesâues Deens.
owJecesJeehejs Ùe%eb ÙeesefieveŠ heÙeg&heemeles~~10~~
yeÇÿeeiveeJehejs Ùe%eb Ùe%esvewJeeshepeg£efle~~25~~
Ùee DeeOeerÛÙee Mueeskeâele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves hejceelce-efmLele ceneheg®<eeÛÙee
Ùe%eeÛes efve¤heCe kesâues Deens. hejbleg pes Ùeesieer DeÅeehe lÙee hejceefmLeleerØele heesnÛeues
veenerle, pÙeebveer vegkeâleeÛe ne ceeie& Dee›eâceCÙeeme meg®Jeele kesâueer Deens, lÙeebveer
keâes"tve DeejbYe keâjeJee? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer, ogmejs Ùeesieer owJeÙe%eeÛeer
Gheemevee keâjleele cnCepes owJeer mebheoebvee ùoÙeele yeueJeeve keâjCÙeeÛÙee nsletves,
cnCepesÛe DeelcemegKeeÛÙee nslegves, Ùe%e keâjleele keâejCe yeÇÿeevesÛe meebefieleuesues

Deens keâer, Ùee Ùe%eeÉejs legcner osJeleebÛeer GVeleer keâje. legceÛÙee ùoÙeele pees pees
owJeer mebheoe efvecee&Ce nesF&ue, lees lees legceÛeer Øeieleer nesF&ue Je ceie ›eâceMe: hejmhejebÛeer
GVeleer keâjerle hejceßesÙe Øeehle nesF&ue. cnCepes ùoÙeosMeele owJeer mebheoevee yeueJeeve
yeveJeCes neÛe Ùeesieceeiee&uee ØeejbYe keâjCeeNÙee ÙeesiÙeebÛee Ùe%e Deens.
Ùee owJeer mebheòeerÛes JeCe&ve ßeerke=â<Ceebveer 16 JÙee DeOÙeeÙeeleerue heefnuÙee
leerve MueeskeâebceOÙes kesâues Deens. lÙee owJeer meodiegCeebvee cenòJehetCe& keâle&JÙe mecepetve
lÙeebÛeer GVeleer keâjerle lÙeebÛes ÙeesiÙe DeeÛejCe keâjerle hejceßesÙeeØele Ùeesieer peeT
Mekeâlees. ÙesLes leerÛe iees° Depe&gveeuee meebieleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele, leguee owJeer
mebheòeer Øeehle Peeuesueer DemeuÙeeves let Je=Lee Meeskeâ keâ¤ vekeâesme. keâejCe ner owJeer
mebheoe ceveg<ÙeeÛÙee hejce keâuÙeeCeemee"erÛe Demeles Je lÙeecegUs Ùee mebheosÉeje let
ceePÙeele efveJeeme keâ¤ve jenMeerue, ceePes MeeÕele mJe¤he Øeehle keâjMeerue Je ceie
DeOece ÙeesveerÛes keâejCe DemeCeeNÙee Deemegjer mebheòeerÛes nJeve nesT ueeiesue. cnCetve
ne Ùe%e Deens DeeefCe ÙesLetveÛe DeejbYe nesle Demelees.
ogmejs Ùeesieer ‘yeÇÿeeiveew'-hejyeÇÿe hejceelcee¤he DeiveerceOÙes Ùe%eeÉejsÛe Ùe%eeÛes
Deveg‰eve keâjleele. ßeerke=â<Ceebveer heg{s meebefieleues keâer Ùee Mejerjele ‘DeefOeÙe%e' ceer
Deens. Ùe%e pÙeele efJeueÙe heeJeleele lees Ùe%eeÛee DeefOe‰elee heg®<e ceer Deens.
ßeerke=â<Ce Skeâ Ùeesieer nesles, les meodieg® nesles. ÙeeØeceeCes ogmejs Ùeesieer yeÇÿe¤heer
DeiveerceOÙes Ùe%e cnCepes Ùe%e¤he meodieg®uee GösMe yeveJetve Ùe%eeÛes Deveg‰eve
keâjleele; meejebMe meodieg®ÛÙee mJe¤heeÛes OÙeeve keâjleele.
ßees$eeoerveerefvõÙeeCÙevÙes mebÙeceeefive<eg peg£efle~~10~~
MeyooerefvJe<eÙeevevÙe FefvõÙeeefive<eg peg£efle~~26~~
DevÙe Ùeesieerpeve ßees$eeefo (ßeesle, ves$e, lJeÛee, efpeJne, veeefmekeâe) FbefõÙeebÛes
mebÙece¤heerÛes Deiveerle nJeve keâjleele. cnCepesÛe FbefõÙeebvee lÙeebÛÙee efJe<eÙeebheemetve
DeeJe¤ve lÙeebÛes efveÙeceve keâjleele. pÙeeØeceeCes DeiveerceOÙes Ieeleuesueer ØelÙeskeâ
Jemlet peUtve Yemcemeele nesles lÙeeØeceeCes mebÙece¤heer Deiveerle keâece›eâesOeeefo efJekeâej
oiOe nesleele. ogmejs Ùeesieer Meyoeefo (Meyo, mheMe&, ¤he, jme, iebOe) efJe<eÙeebÛes
FbefõÙe¤heer Deiveerle nJeve keâjleele. cnCepesÛe lÙeebvee meeOeveeceÙe yeveJeleele.
meeOekeâeuee Ùee mebmeejele jentveÛe DeejeOevee keâjeJeÙeeÛeer Demeles. meebmeeefjkeâ

ueeskeâebÛes yejs JeeF&š Meyo lÙeeÛÙee keâeveeJej DeeoUle Demeleele. hejbleg efJe<eÙeesòespekeâ
Meyo keâeveeJej he[leeÛe meeOekeâ lÙeebÛÙee DeeMeÙeeme JewjeiÙe meneÙÙe Je JewjeiÙe
Gòespekeâ DeMee YeeJeeceOÙes yeouetve FbefõÙe¤heer DeiveerceOÙes lÙeebÛeer Deengleer oslees.
Depe&gveeÛesÛe Skeâ GoenjCe IÙee. Skeâoe lees DeeheuÙee efÛebleveele ceive neslee.
Skeâoce lÙeeÛÙee keâeveeJej mebieerleeÛes ceeokeâ mJej he[ues. lÙeeves Jej ceeve keâ¤ve
heeefnues, lees heg{s GJe&Meer GYeer nesleer. GJe&Meer ner Skeâ JesMÙee nesleer. DelÙeble ueeJeCÙeeJeleer
nesleer. efleÛes ¤he yeIetve meJe& cegiOe JneÙeÛes. hejbleg Depe&gveeves DeeheuÙee mvesneU
Â°erves efleÛÙeele ceele=¤he heeefnues. cnCepes lÙee ceeokeâ megjebveer efvecee&Ce Peeuesues
efJekeâej Demes efJeueerve heeJeues. FbefõÙeebÛÙee DeblejbieeleÛe meceeefJe° nesTve iesues.
FLes FbefõÙes neÛe peCet Skeâ Deiveer Deens Je DeiveerceOÙes šekeâuesueer Jemlet
peMeer Yemcemeele nesTve peeles, lÙeeØekeâejs DeeMeÙe yeouetve lÙee F°eveg¤he
yeveJeuÙeeves efJe<eÙeesòespekeâ-¤he, jme, iebOe, mheMe& DeeefCe Meyoner Yemce nesTve
peeleele. les meeOekeâeJej keâesCeleener og<heefjCeece keâ¤ Mekeâle veenerle. meeOekeâ Ùee
MeyoeefokeâebceOÙes jme Iesle veener, lÙeebvee «enCe keâjerle veener.
meJee&CeerefvõÙekeâcee&efCe ØeeCekeâcee&efCe Ûeehejs~~10~~
DeelcemebÙeceÙeesieeiveew peg£efle %eeveoerefheles~~27~~
DeeleeheÙeËle ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer pÙee Ùe%eeÛeer ÛeÛee& kesâueer lÙee Ùe%eele
ØeLece owJeer mebheòeer Øeehle kesâueer peeles, FbefõÙeebÛee mebÙece kesâuee peelees, efJe<eÙeesòespekeâ
Meyo keâeveeJej DeeoUues lejer lÙeebÛee DeeMeÙe yeouetve lÙee Gòespekeâ Meyoebheemetve
yeÛeeJe kesâuee peelees. Ùeehes#ee GVele DeJemLee DemeCeejs ogmejs Ùeesieer FbefõÙeebÛeer Je
ØeeCeebÛeer meJe& keâcex %eeveeves Øeoerhle PeeuesuÙee DeelcemebÙece¤heer Deiveerle nJeve
keâjleele. pesJne mebÙece DeelcÙeeyejesyej leõthe neslees, lesJne ØeeCe Je FbefõÙeebÛeer
meJe& keâcex Meeble nesleele. DeMee JesUer efJe<eÙeebvee Göerhle keâjCeeNÙee Je hejceelcÙeeÛÙee
ef"keâeCeer ØeJe=òeer osCeeNÙee oesvner iees°er Deelcemeele kesâuÙee peeleele Je les
hejceelcÙeeÛÙee efmLeleerØele peeleele. hejceelcÙeeMeer les leõthe nesleele. nerÛe Ùe%eeÛeer
hejcemeercee nesÙe. pÙee hejceleòJeeuee Øeehle keâjeJeÙeeÛes nesles les Øeehle PeeuÙeeveblej
keâener efMeuuekeâ GjleÛe veener. heg{erue Mueeskeâele Ùe%eeyeöue DeefOekeâ efJeJesÛeve
keâjleevee cnCeleele-
õJÙeÙe%eemleheesÙe%ee ÙeesieÙe%eemleLeehejs~~10~~
mJeeOÙeeÙe%eeveÙe%ee§e ÙeleÙeŠ mebefMele›eleeŠ~~28~~
keâener õJÙe-Ùe%e keâjleele, cnCepes ceneheg®<eebÛÙee mesJesceOÙes he$e-heg<he
Dehe&Ce keâjleele. lÙeebÛÙee mesJesceOÙes DeeheuÙee peJeUerue mebheòeerÛes efJeefJeOe
oeve¤heeves Ùepeve keâjleele. ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer YeefòeâYeeJeeves he$e-heg<he,
peue, heâue cnCepes pes osleerue les ceer mesJeve keâjlees DeeefCe lÙee osCeeNÙeeÛes
keâuÙeeCe keâjlees. ne Skeâ ØekeâejÛee Ùe%eÛe Deens. DeeheuÙee oeveeves FlejebÛeer
mesJee keâ¤ve Deveskeâ DeelcÙeebvee Deevebo osCes DeeefCe ceeie& ÛegkeâuesuÙeeuee
DeelceheLeeÛÙee ceeiee&Jej DeeCeCes nener õJÙe-Ùe%eÛe nesÙe.
ÙeeÛe Øekeâejs keâener heg®<e ‘leheesÙe%e' keâjleele. mJeOecee&Ûes heeueve keâjerle
Demeleevee Deeheueer DeefOekeâ GVeleer JneJeer Ùee nsletves Deveskeâ ØekeâejÛÙee lehees¤he
ef›eâÙeebÛes DeeÛejCe keâjCes cnCepes leheesÙe%e nesÙe. ceveg<ÙeeÛÙee mJeYeeJepevÙe
#ecelesvegmeej FbefõÙeebkeâ[tve veeveeefJeOe keâ[keâ ›eleebÛes DeeÛejCe keâjJeues peeles. Ùee
ceeiee&Jej ØeeLeefcekeâ ßesCeerÛee meeOekeâ mesJesÉeje, JewMÙe owJeer mebheòeerÛÙee meb«eneÉeje,
#eef$eÙe keâece-›eâesOeeefo efJekeâejebÛes GvcetueveÉeje DeeefCe yeÇeÿeCe yeÇÿeeceOÙes ØeJesMe
efceUJeCÙeeÛÙee #ecelesÉeje FbefõÙeebkeâ[tve DeeÛejCe keâ¤ve Iesleele; cnCepesÛe lehees¤he
ef›eâÙee keâ¤ve Iesleele. keâesCelÙeener ØekeâejÛes leheeÛejCe kesâues lejer meJeeËvee meejKesÛe
heefjßece he[leele. JeemleJeele Ùe%e SkeâÛe Demelees. meeOekeâeÛeer peMeer efmLeleer
efkebâJee #ecelee lÙeeØeceeCes GÛÛe-veerÛe ßesCeerceOÙes lees efheâjle Demelees.
hetpÙe cenejepeßeer cnCele keâer, ``ceveemeefnle FbefõÙes Je Mejerj ÙeebÛÙeekeâ[tve
ue#Ùeeuee Deveg¤he Demes leheeÛejCe keâjJetve IesCes cnCepesÛe lehe nesÙe. les otj
peeCÙeeÛee ØeÙelve keâjleerue, heCe lÙeebÛes efveÙeceve keâ¤ve lÙeebÛÙeekeâ[tve leheeÛejCe
keâ¤ve IÙee.''
lej keâener meeOekeâ Ùeesie-Ùe%eeÛes DeeÛejCe keâjleele. DeelcÙeeuee Øeke=âleerhes#ee
ßes‰ DemeCeeNÙee hejceelcÙeeceOÙes leõthe keâjCes, DeelcÙeeÛes Je hejceelcÙeeÛes efceueve
Ie[Jetve DeeCeCes cnCepes ÙeesieÛe nesÙe. meneJÙee DeOÙeeÙeele (Muees.23) Ùeesieeuee
‘õ°JÙe' Demes cnbšues Deens. meeOeejCele: oesve JemletbÛes efceueve cnCepes Ùeesie, ceie
keâeieoeuee uesKeCeer efceUeueer efkebâJee šsyeueeuee LeeUer efceUeueer cnCepes Ùeesie
Peeuee keâe? veener, ns lej hebÛeceneYetleebheemetve efvecee&Ce Peeuesues heoeLe& Deensle.

Øeke=âleerceOÙes DemeCeeje Deelcee Deeheues MeeÕele ¤he pes hejceelcee lÙeele ØeJesMe
efceUJelees lesJne Øeke=âleer heg®<eeceOÙes efJeueerve nesles. ÙeeueeÛe Ùeesie cnCeleele.
Deveskeâ meeOekeâ Ùee ÙeesieeÛes DeeÛejCe keâjleevee Mece, oce FlÙeeoer efveÙeceebÛes
meneÙÙe Iesleele. lÙeebÛÙee Ùee DeeÛejCeeuee Ùeesie- Ùe%e Demes cnCeleele. Ùeesie-
Ùe%e keâjCeejs lemesÛe Deefnbmeeoer leer#Ce ›eles keâjCeeje ÙelveMeerue heg®<e ‘mJeeOÙeeÙe
%eeve-Ùe%ee§e' mJele:Ûes, mJemJe¤heeÛes DeOÙeÙeve keâjCeeje %eeveÙe%eeÛee keâlee&
Demelees. ÙesLes ÙeesieeÛÙee De°ebieevee (Ùece, efveÙece, Deemeve, ØeeCeeÙeece, ØelÙeenej,
OeejCee, OÙeeve Je meceeOeer) Deefnbmeeoer leer#Ce ›eles cnCetve cnbšues Deens. Deveskeâ
ueeskeâ mJeeOÙeeÙe keâjleele. hegmlekeâ JeeÛeCes cnCepes mJeeOÙeeÙeeÛeer heefnueer heeÙejer
Deens. hejbleg MegOo mJeeOÙeeÙe cnCepes mJele:Ûes DeOÙeÙeve pÙeele mJele:ÛÙee
mJe¤heeÛeer Øeehleer Demeles. lÙeecegUs mee#eelkeâej neslees Je nsÛe Kejs %eeve Demeles.
Deheeves peg£efle ØeeCeb ØeeCesÓheeves leLeehejs~~10~~
ØeeCeeheeveieleer ®oddOJee ØeeCeeÙeecehejeÙeCeeŠ~~29~~
Deveskeâ Ùeesieer DeheeveJeeÙetÛÙee ef"keâeCeer ØeeCeJeeÙetÛes nJeve keâjleele (cnCepes
hetjkeâ veeJeeÛee ØeeCeeÙeece keâjleele) Je ØeeCeJeeÙetÛÙee ef"keâeCeer DeheeveJeeÙetÛes
Ùepeve keâjleele (cnCepes jsÛekeâ veeJeeÛee ØeeCeeÙeece keâjleele). ÙeecegUs met#ce
DeJemLee Øeehle nesles. leer Øeehle PeeuÙeeJej Ùeesieerpeve ØeeCe Je Deheeve oesvner
JeeÙetbÛee efvejesOe keâ¤ve ØeeCeeÙeeceele les leuueerve nesleele.
ßeerke=â<Ce pÙeeuee ØeeCe-Deheeve cnCeleele lÙeeueeÛe cenelcee yegOo ‘Deveeheeve'
cnCeleele. ÙeeueeÛe lÙeebveer Õeeme-ØeÕeeme Demesner cnbšues Deens. pÙeeuee Deele
Dees{ues peeles lÙeeuee ØeeCeJeeÙet cnCeleele Je pÙeeuee yeensj mees[ues peeles lÙeeuee
DeheeveJeeÙet cnCeleele. ÙeesiÙeebÛÙee DevegYetleervegmeej Õeeme Iesleevee JeeleeJejCeeleerue
mebmkeâejner lÙeeÛÙeeyejesyej Deele peeleele DeeefCe ØeÕeemeeyejesyej Deeleerue yejs-
JeeF&š efJeÛeej yeensj šekeâues peeleele. hejbleg JeeleeJejCeeleerue mebmkeâej «enCe ve
keâjCes cnCepesÛe ØeeCeebÛes nJeve keâjCes nesÙe Je DeeleuÙee efJeÛeejebÛes mhegâjCe nesT
ve osCes cnCepes DeheeveJeeÙetÛes nJeve keâjCes nesÙe. pesJne DeMee Øekeâejs ØeeCe-
DeheeveeÛes Ùeesieer nJeve keâjlees lesJne ØeeCe Je Deheeve ÙeebÛeer ieleer mece nesles Je
ØeeCeebÛee Ùeece cnCepesÛe efvejesOe kesâuee peelees. ÙeeueeÛe ØeeCeeÙeece Demes cnCeleele.
nerÛe ceveeÛeer efJeefpeleeJemLee Deens. ØeeCeebÛes LeebyeCes Je ceveeÛes LeebyeCes SkeâÛe
iees° Deens.
ØelÙeskeâ ceneheg®<eeves ÙeeJej efJeÛeej kesâuesuee Deens. JesoebceOÙesner ÙeeÛee GuuesKe
Deens. ‘ÛelJeeefj Jeekeâd heejefcelee heoeefve' ($e+iJeso 1/164/45 DeLeJe&Jeso
9/10/27) hetpÙe cenejepeßeer cnCele, ``SkeâeÛe veeceeÛee JewKejer, ceOÙecee,
heMÙebleer Je heje DeMee ÛelegefJe&Oe JeeCeerceOÙes pehe kesâuee peelees. peer JÙeòeâ nesles
efleuee JewKejer Demes cnCeleele. ÙeeceOÙes YeieJebleeÛÙee veeceeÛee pehe GÛÛeejCe
DeMee Øekeâejs kesâues peeles keâer les DeeheCener Ssketâ Meketâ DeeefCe yeensjÛeener Ssketâ
Mekesâue. ceOÙecee cnCepes ceOÙece mJejele kesâuesuee pehe, pees pehe heâòeâ DeeheCe
Ssketâ Mekeâlees, yeepetuee yemeuesueer JÙeòeâerner lees Ssketâ Mekeâle veener. ne GÛÛeej- ne
pehe kebâ"eceOetve nesle Demelees. nUtnUt Ùee veecepeheeÛeer Skeâ ueÙe yeveles Je ceie
leer ueÙe meg¤Ûe jenles. meeOevee DeeCeKeer met#ce PeeuÙeeJej heMÙebleer cnCepes veece
heenCÙeeÛeer DeJemLee Øeehle nesles, ceie veece peheues peele veener les ÕeemeeleÛe leõthe
nesles- SkeâpeerJe yevetve Õeemeele efcemeUtve peeles. ceie ceveeuee õ°e yeveJetve GYes
keâje Je yeIele jne keâer Õeeme cnCelees keâeÙe? Õeeme Ùeslees keWâJne? lees yeensj
he[lees keWâJne? ceneheg®<eebÛes Demes cnCeCes Deens keâer, ne Õeeme F&ÕejveeceeefMeJeeÙe
ogmejs keâener meebiele veener. meeOekeâ F&ÕejveeceeÛee pehe keâjerle veener lej lÙee
peheeletve veecepeheeÛeer Oetve Sskeâle jenlees, Õeemeekeâ[s vegmelee heenle jenlees cnCetve
veecepeheeÛÙee Ùee ßesCeeruee heMÙebleer Demes cnCeleele.
heMÙebleerceOÙes ceveeuee õ°ÙeeÛÙee ¤heele GYes keâjeJes ueeieles, hejbleg meeOevee
DeefOekeâ GVele-met#ce PeeuÙeeJej SskeâCÙeeÛes ØeÙeemener keâjeJes ueeiele veenerle.
MejerjeÛÙee DeCetjsCetceOÙes-jbOeÇejbOeÇeceOÙes F&Õejveece Yejues iesues keâer, les DeeheesDeehe
SskeâeÙeuee ÙesF&ue. ‘pehew ve peheeJew, Dehevew mes DeeJew' mJele: pehet vekeâe,
ceveeuee SskeâCÙeeÛes ØeÙeeme osT vekeâe. pehe DeefJejle meg¤Ûe jenerue- ÙeeueeÛe
Depehee Demes cnCeleele. peheeuee ØeejbYe ve keâjCes cnCepes Depehee veJns. pej pehe
keâjeÙeuee ØeejbYeÛe kesâuee veener lej pehe veeJeeÛeer keâesCeleer JemletÛe lÙeeÛÙeepeJeU
jenCeej veener. Depehee cnCepes Deecner lÙeeÛee pehe kesâuee veener lejer pehe DeeceÛeer
meeLe mees[le veener. lees DeefJejle meg¤Ûe Demelees. MejerjeÛÙee jesceejesceeble veecepehe
DeKeb[ meg¤ Demelees- ØeJeenemeejKee efvejblej-melele! Ùee mJeeYeeefJekeâ peheeueeÛe

Depehee cnCeleele Je neÛe ‘hejeJeeCeerÛee pehe' nesÙe. Ùee peheecegUs meeOekeâeuee
Øeke=âleerceOetve hejce leòJe hejceelceekeâ[s ØeJesMe efceUle Demelees. DeMeer ner
hejceelcÙeele ØeJesMe efceUJetve osCeejer JeeCeer Deens. efleÛÙeeveblej JeeCeerceOÙes keâesCelesner
heefjJele&ve nesle veener. keâejCe hejceelcÙeeÛes oMe&ve Ie[Jetve lÙee hejceleòJeeleÛe leer
efJeueerve nesles Je cnCetveÛe efleuee ‘heje' Demes cnbšues Deens.
Øemlegle Mueeskeâele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer kesâJeU ÕeemeeJej OÙeeve keWâefõle
keâjeÙeuee meebefieleues Demeues lejer heg{s les mJele: DeesÓceÛÙee peheeJej Yej osleele.
ieewlece yegæevesner Deveeheeve meleerceOÙes Õeeme- ØeÕeemeeÛeer ÛeÛee& kesâueer Deens.
MesJešer Ùee ceneheg®<eebvee keâeÙe meebieeJeÙeeÛes Deens? Jemlegle: meg®Jeeleeruee JewKejer,
veblej ceOÙecee DeeefCe veblej lÙeeÛee efJekeâeme nesle nesle heMÙevleer DeJemLesceOÙes
Õeeme keâeyetle Ùeslees. lÙeeJesUer pehe Õeemeele efcemeUtve peelees- efJeueerve neslees; ceie
peheCeej keâeÙe? veblej lej kesâJeU Õeemeekeâ[s heenCÙeeÛesÛe Demeles. cnCetve ØeeCe-
Deheeve cnbšues Deens. ‘veece pehee' Demes cnbšues veener, keâejCe meebieCÙeeÛeer
DeeJeMÙekeâleeÛe veener. pej lemes meebefieleues lej meeOekeâeÛeer efoMeeYetue nesTve
meeOekeâ hegvne KeeueÛÙee ßesCeerJej ÙesF&ue. cenelcee yegæ, ‘ieg®osJe YeieJeeve'
lemesÛe ØelÙeskeâ ceneheg®<e- pes Ùee ceeiee&ves iesues Deensle- les meJe& SkeâÛe iees°
meebieleele keâer JewKejer DeeefCe ceOÙecee ns veecepeheeÛes kesâJeU ØeJesMeÉej Deens.
heMÙevleerceOetveÛe veeceele ØeJesMe efceUlees DeeefCe hejecegUs les veece Mejerjele
ØeJeeneØeceeCes DeefJejle Ûeeuet jenles. Ùee DeJemLesle veecepehe meeOekeâeÛeer meeLe
mees[le veener.
ceve Õeemeeyejesyej pees[uesues Demeles. pesJne ÕeemeeJejÛe kesâJeU Â°er Demeles,
ÕeemeeceOÙes veece leõthe nesles lesJne Deeletve vee keâmeuÙee efJeÛeej-efJekeâuheebÛes
mhegâjCe nesles; vee yee¢e JeeleeJejCeeleerue mebmkeâej Deele ØeJesMe keâjlees. nerÛe
ceveeÛeer efJeefpeleeJemLee Deens. nsÛe ceveeJej efJepeÙe Øeehle keâjCes nesÙe. DeeefCe ner
DeJemLee Øeehle PeeuÙeeJejÛe Ùe%eeÛee heefjCeece efometve Ùeslees.
Dehejs efveÙeleenejeŠ ØeeCeevØeeCes<eg peg£efle~~10~~
meJexÓhÙesles Ùe%eefJeoes Ùe%e#eefhelekeâuce<eeŠ~~30~~
ogmejs efveÙeefcele Deenej IesCeejs Ùeesieerpeve ØeeCeebÛes ØeeCeeÛÙee ef"keâeCeer nJeve

keâjleele. cnCepes ØeeCeebveerÛe ØeeCeeÛee ueÙe keâjleele. ‘hetpÙe cenejepeßeer' cnCele
Demele keâer, ‘‘ÙeesiÙeeÛee Deenej, Deemeve Je efveõe ner Â{ Demeueer heeefnpes,
cnCepesÛe efveÙeefcele Demeueer heeefnpes. lÙee ÙeesiÙeeÛÙee leeyÙeele DemeuÙee heeefnpesle,
ÙeesiÙeeÛes lÙeebJej efveÙeb$eCe Demeues heeefnpes.'' Deenej-efJenejeJej DeMee ØekeâejÛes
efveÙeb$eCe DemeCes Kethe DeeJeMÙekeâ Demeles. DemesÛe Ùeesieer ØeeCeebÛes ØeeCeeÛÙee
ef"keâeCeer nJeve keâjleele. cnCepes Õeeme IesCÙeeJejÛe ue#e keWâefõle keâjleele; les
ØeÕeemeeJej OÙeeve keWâefõle keâjerle veenerle. ØelÙeskeâ ÕeemeeieefCekeâ les DeesÓce efMeJeeÙe-
DeeWkeâej OJeefveefMeJeeÙe ogmejs keâener SskeâleÛe veenerle. DeMeeØekeâejs Ùe%eeÛÙee Éeje
pÙeebÛes heehe ve° Peeues Deens les meJe& meeOekeâ Ùe%e peeCeCeejs Demeleele. Ùe%eeÛÙee
efveefo&<š efJeOeerhewkeâer keâes"tvener les efJeOeer keâ¤ Mekeâleele keâejCe les meJe& Ùe%e
peeCeCeejs Deensle.
Ùe%eefMe°ece=leYegpees Ùeeefvle yeÇÿe meveeleveced~
veeÙeb ueeskeâesÓmlÙeÙe%emÙe kegâleesÓvÙeŠ kegâ®meòece~~31~~
kegâ®ßes‰ Depe&gvee, ‘Ùe%eefMe°ece=leYegpe' Ùe%e keâ¤ve pes Mes<e jenles lesÛe
Dece=le Demeles Je les peeCetve IesCes cnCepesÛe %eeve nesÙe. les %eeveece=le mesJeve
keâjCeejs Ùeesieerpeve ‘Ùeeefvle yeÇÿe meveeleveced' MeeÕele, meveeleve yeÇÿeeØele heeJeleele.
Ùe%e ner Skeâ DeMeer Jemlet Deens keâer, peer hetCe& nesleeÛe meveeleve yeÇÿeeceOÙes ØeJesMe
osles. mecepee Ùe%e kesâuee veener lej keâeÙe nesF&ue? ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer Ùe%e ve
keâjCeeNÙeeuee ceveg < Ùeuees k eâmeg æ e meg u eYeles v es Øeehle nes l e veener . ceie
hejueeskeâØeehleer keâes"tve nesCeej? DeMee ceveg<Ùeeuee efleÙe&keâ ÙeesveerÛe yejesyej Deens.
lesJne %eeveece=le Je hejceheoeÛÙee Øeehleermee"er ØelÙeskeâ ceveg<Ùecee$eeuee Ùe%e keâjCes
DelÙeble DeeJeMÙekeâ Deens.
SJeb yengefJeOee Ùe%ee efJelelee yeÇÿeCees cegKes~~10~~
keâce&peeefvJeefæ leevmeJee&vesJeb %eelJee efJecees#Ùemes~~32~~
Demes heg<keâU ØekeâejÛes Ùe%e JesoJeeCeerletve meebefieleues iesues Deensle Je
yeÇÿecegKeeletve lÙeebÛee efJemleej Peeuesuee Deens. hejyeÇÿeeÛÙee Øeehleerveblej ceneheg®<eebÛes
Mejerjeuee mJele: hejyeÇÿe OeejCe keâjle Demeles. DeMee Øekeâejs yeÇÿeeMeer Skeâ¤he
PeeuesuÙee lÙee ceneheg®<eebÛeer yegOoer Ùeb$eJele yevele Demeles. lÙeebÛÙeeÉejs yeÇÿeÛe
yeesuele Demeles. lÙeebÛÙee JeeCeerceOetveÛe Ùe%eeÛee efJemleej Peeuesuee Deens.
ns meJe& keâce& let ‘keâce&peeved efJeefæ'- keâcee&heemetve GlheVe Peeuesues Deensle
ns peeCetve Ies. ÙeehetJeeaner ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens keâer ‘Ùe%e: keâce&mecegÆJe:'
(3/14) Ùe%e DeMee Øekeâejs keâcee&vesÛe mebheeove Peeuesues Deensle ns let peeCetve
IesleuÙeeveblej (Ùee DeeOeerÛÙee Mueeskeâele meebefieleues nesles keâer Ùe%eeves pÙeebÛes heehe
ve° Peeues Deens lesÛe Ùe%eeuee ÙeLeeLe&heCes peeCele Demeleele) ns Depe&gvee let
‘efJecees#Ùemes' Ùee mebmeejyebOeveeheemetve cegòeâ nesMeerue. ÙesLes ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer
keâce& cnCepes keâeÙe les mhe° kesâues Deens keâer Ùe%eeÛeer hetleea pÙee efJeOeeRveer, ke=âleerveer,
ef›eâÙeebveer nesles leer ke=âleer-ef›eâÙee cnCepes keâce& nesÙe.
owJeer mebheòeerÛeer Øeehleer, meodieg®Ûes OÙeeve, FbefõÙeebÛee mebÙece, Õeemeele ØeÕeemeeÛes
nJeve, ØeÕeemeeÛes Õeemeele nJeve, Ùee iees°er ØeeCe-Deheeve ÙeebÛee efvejesOe kesâuÙeevesÛe
meeOele Demeleele. veeskeâjer, JÙeeheej efkebâJee jepeveerleerle jme IesCÙeeves ns meeOele
veener. Ùe%e ner DeMeer ef›eâÙee Deens keâer hetCe& nesleeÛe lel#eCeer hejyeÇÿeeceOÙes ØeJesMe
osles. keâesCelÙeener yee¢e keâeÙee&heemetve lel#eCeer yeÇÿeeceOÙes ØeJesMe efceUle veener.
pej lemee ØeJesMe efceUle Demesue lej legcner DeJeMÙe leMeer yee¢e keâce&s keâje.
JeemleefJekeâ Ùee meJe& ef›eâÙee cnCepes Ùe%eefÛebleveeÛÙee Deble:ef›eâÙee Deensle,
pÙeecegUs DeejeOÙe osJelesÛes oMe&ve nesles; lÙee DeejeOevesÛes les efÛe$eCe Deens. Ùe%e
cnCepes DeejeOÙe osJelesheÙeËle heesnÛeCÙeeÛeer efveOee&efjle Øeef›eâÙee Deens. Õeeme-
ØeÕeeme, ØeeCeeÙeece FlÙeeoer Deble:ef›eâÙeeveer Ùe%e kesâuee peelees. leer keâeÙe&-ØeCeeueer
cnCepesÛe keâce& nesÙe. Je keâcee&Ûee MegOo DeLe& Deens DeejeOevee, efÛebleve.
meeOeejCele: ueeskeâebvee Demes Jeešle Demeles keâer DeeheCe pes pes keâjlees les meJe&
keâce& Demeles DeeefCe heâuesÛÚejefnle keâesCelesner keâece keâjCes cnCepes keâce&Ùeesie
nesÙe. DeefOekeâ heâeÙeÅeemee"er efJeosMeer JeŒeebÛeer efJe›eâer keâjCes cnCepes keâesCeeuee les
mekeâece keâce& Jeešles; heCe osMemesJesmee"er pej mJeosMeer Jem$eebÛeer efJe›eâer keâsueer lej
lÙeebvee les efve<keâece keâce& Jeešles. efkebâJee efve‰ehetJe&keâ veeskeâjer keâjCes, ueeYe-
neveerÛee efJeÛeej ve keâjlee JÙeeheej keâjCes cnCepes keâesCeeuee efve<keâece keâce&
kesâuÙeemeejKes Jeešles. lÙeebvee ne efve<keâece keâce&Ùeesie Jeešlees. peÙe-hejepeÙeeÛÙee

YeeJevesletve cegòeâ nesTve Ùegæ keâjCes efkebâJee efveJe[Cetkeâ ue{Ces cnCepes efve<keâece
keâce& keâ¤ve DeeheCe efve<keâece keâce&Ùeesieer Peeuees Deenesle Demes DeveskeâpeCe mecepeleele
JeemleefJekeâ Demes keâenerner veener. Ùeeuee efve<keâece keâce& cnCele veenerle. ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ceebveer mhe° Meyoele meebefieleues Deens keâer efveOee&efjle ef›eâÙee-ke=âleer cnCepes
keâce&- ‘JÙeJemeeÙeeeflcekeâe yegefæjskesân kegâ®vevove'~ lÙeebveer Depe&gveeuee meebefieleues
keâer, Depeg&vee, let efveOee&efjle keâce& keâj Ùe%eemee"er kesâuesueer peer Øeef›eâÙee peer ke=âleer les
keâce& Deens; DeeefCe Ùe%e cnCepes keâeÙe les mhe° keâjleevee lÙeebveer meebefieleues keâer,
Õeeme-ØeÕeemeeÛes nJeve, FbefõÙeebÛee mebÙece, Ùe%emJe¤he ceneheg®<eeÛes OÙeeve,
ØeeCeeÙeece-ØeeCeebÛee efvejesOe keâ¤ve lÙee hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer efJeueerve nesCes
cnCepes Ùe%e! ceveeÛee efJemleej, cnCepesÛe peie nesÙe. ßeerke=â<CeebÛÙeeÛe Meyoeble
meebieeJeÙeeÛes lej ‘FnwJe lewefpe&le: meieex Ùes<eeb meecÙes efmLeleb ceve:' (5/19)
meceÂ°erceOÙes peÙeebÛes ceve efmLej Peeues Deens, lÙeebveer Ùee ueeskeâerÛe mebmeejeuee
efpebkeâues Deens. heCe ceveeÛes mecelJe DeeefCe peieeÛee keâeÙe mebyebOe Deens? peieeuee
pej lÙeeves efpebkeâues Demesue lej lÙeeves keâMeemee"er LeebyeeJes? ÙeeÛes mhe°erkeâjCe
keâjleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele les yeÇÿe efveoex<e Je mecelJeefmLeleerÛes Deens.
Fkeâ[s cevener efveoex<e Je mecelJe efmLeleerÛes Peeues cnCepesÛe les yeÇÿeele efmLele Peeues
Demes mecepeeJes.
leelheÙe& cnCepes ceveeÛee efJemleej cnCepesÛe peie nesÙe. ÛejeÛej peiele ner
nJeve meece«eer Deens. ceveeÛee meJee&Lee&ves efvejesOe keâjCes cnCepesÛe peieeÛee efvejesOe
keâjCes nesÙe. ceveeÛÙee efvejesOeeyejesyejÛe Ùe%eeÛeer hetleea nesles Je Ùe%ehetleea nesleeÛe
Mes<e jeefnuesuee Øemeeo %eeveece=le mecepetve Ye#eCe keâjCeeje heg®<e meveeleve yeÇÿe
ØeefJe° neslees. ns meJe& Ùe%e yeÇÿeefmLele ceneheg®<eebÛÙee JeeCeerÉeje meebefieleues iesues
Deensle. meJe& mebØeoÙeeleerue meeOekeâebÛes Ùe%e Deueie Deueie vemeleele, lÙeebÛee Ùe%e
SkeâÛe Demelees. heâòeâ meeOekeâebÛÙee #ecelesvegmeej lÙeebÛÙee DeJemLee GÛÛe-veerÛe
Demeleele. ne Ùe%e pes keâjleele lÙeebÛeer ke=âleer efkebâJee lÙeebÛeer leer ef›eâÙee cnCepes
keâce& nesÙe. mebhetCe& ieerlesle Skeâener Mueeskeâele meebmeeefjkeâ keâeÙe&-JÙeeheejeÛes meceLe&ve
kesâuesues veener. meeOeejCele: Ùe%e cnšues keâer Skeâ nescekegbâ[ leÙeej keâ¤ve lÙeele
leerU, peJe, lethe F. meece«eer IesTve ‘mJeene' cnCetve Dehe&Ce kesâueer peeles. heCe ne
Keje Ùe%e veJns. ns lej meeOekeâemee"er Gueš mebkeâš Deens. ßeerke=â<Ceebveer Deveskeâoe
meebefieleuesuee õÇJÙe-Ùe%e JesieUe Deens. heMegyeueer, Jemlegoen FlÙeeoer iees°eRMeer lÙee
õJÙe Ùe%eeÛee keâener mebyebOe veener.
ßesÙeevõJÙeceÙeeÅe%eep%eeveÙe%eŠ hejblehe~~10~~
meJeË keâcee&efKeueb heeLe& %eeves heefjmeceehÙeles~~33~~
ns Depe&gvee, õJÙeebveer efmeæ nesCeeNÙee Ùe%eehes#ee %eeveÙe%e (pÙeeÛee heefjCeece
%eeve (mee#eelkeâej) Deens, Ùe%e pÙeeÛeer me=°er Deens, lÙee Dece=leleòJeeuee peeCeCes
cnCepesÛe %eeve nesÙe. Demee Ùe%e) ßesÙemkeâj Deens. hejce keâuÙeeCekeâejer Deens.
mebhetCe& keâce& %eeveele efJeueerve nesTve peeles. heefjmeceehÙeles %eeveele meceeefnle
nesTve peeles. %eeve ner Ùe%eeÛeer hejekeâe‰e Deens. leled he§eeled keâce& kesâuÙeeves vee
keâener ueeYe neslees efkebâJee ve kesâuÙeeves vee keâener vegkeâmeeve nesle Demeles.
Ùee Øekeâejs Yeeweflekeâ õJÙeebveer nesCeejs Ùe%e ns Ùe%eÛe Demeleele; hejbleg lÙee %eeve
Ùe%eeÛÙee leguevesle keâer pÙee Ùe%eeÛee heefjCeece ne mee#eelkeâej Demelees, DelÙeble
keâceer ØeleerÛes Demeleele. DeMee Yeeweflekeâ õJÙeebveer efmeæ DeMee Meskeâ[es Ùe%eJesoer
legcner yeveJeuÙeele, lÙeele ®heÙeebÛes nJeve kesâuesle, ÛeebieuÙee iees°ermee"er hewmes KeÛe&
kesâuesle, meeOet, meble Je ceneheg®<eebÛÙee mesJesmee"er cegòeâ nmleeves hewmes KeÛe& kesâuesle
lejer lÙee %eeveÙe%eeÛÙee leguevesle ns Ùe%e keâceer ØeleerÛes Deensle. JeemleefJekeâ Ùe%e ne
Õeeme-heÇÕeemeeÛee Demelees, FbefoÇÙeebÛÙee mebÙeceeÛee Demelees, ceveeÛee efvejesOeeÛee-
efveÙeceveeÛee Demelees, ßeerke=â<Ceebveer meebefieleuesuee ne Ùe%e keâmee Øeehle kesâuee
peeF&ue? lees cebefojele, ceMeerefole, ÛeÛe&ceOÙes keâer hegmlekeâele efceUsue? ßeerke=â<Ce
cnCeleele- veener lees DeMee Øekeâejs Øeehle nesCeej veener. lÙeeÛee lej SkeâÛe Œeesle
Deens. DeeefCe lees cnCepes hejceleòJeeÛÙee ef"keâeCeer efmLele DemeCeeje leòJeefmLele
ceneheg®<e! Je cnCetve-
leefÉefæ ØeefCeheelesve heefjØeëe>sve mesJeÙee~~10~~
Gheos#Ùeefvle les %eeveb %eeefvevemleòJeoefMe&veŠ~~34~~
Ùeemee"er ns Depe&gvee, let leòJeoMeea ceneheg®<eeÛÙee peJeU peeTve lÙeeuee
DelÙeble efJeveceüheCes vecemkeâej keâ¤ve, (DenbkeâejeÛee lÙeeie keâ¤ve, lÙeeuee MejCe
peeTve, ob[Jele Ieeuetve) lÙeeÛeer ÛeebieuÙee Øekeâejs mesJee keâ¤ve, lÙeeuee efve<keâheš
YeeJeeves Øeëe> keâ¤ve, lÙeeÛÙee %eeveeuee peeCetve IesCÙeeÛee ØeÙelve keâj. les leòJeoMeea
%eeveÙeesieer leguee lÙee %eeveeÛee GheosMe keâjleerue, leguee meeOevesÛee ÙeesiÙe ceeie&
oeKeJeleerue, ÙeesieerpeveebÛeer meceefhe&le YeeJeebveer mesJee kesâuÙeeveblejÛe ns %eeve
efMekeâCÙeeÛeer-«enCe keâjCÙeeÛeer #ecelee Øeehle nesle Demeles. leòJeoMeea cenehegjâ<e
hejceleòJe hejceelcÙeeÛes heÇlÙe#e oMe&ve Ie[Jetve DeeCeCeejs Deensle. les Ùe%eeÛes meJe&
efJeOeer efJeMes<e peeCeCeejs Demeles, lej %eeveÙeesiÙeebÛeer, leòJeoMeer& ceneheg®<eebÛeer,
DeeJeMÙekeâleeÛe keâMeeuee Yeemeueer Demeleer?
JeemleefJekeâ Depe&gve ØelÙe#e YeieJebleebÛÙee meceesj lej GYee neslee. ceie YeieJeble
lÙeeuee leòJeoMeea ÙeesiÙeekeâ[s let pee, Demes keâe meebiele Deensle? ßeerke=â<Ce mJele:
Skeâ Ùeesieer nesles. ceie lÙeebveer Depe&gveeuee Demes keâe meebefieleues? keâejCee Deepe
Depe&gve ceePÙeeheg{s GYee Deens hejbleg YeefJe<Ùeele pej Depe&gveemeejKeeÛe keâesCe Devegjeieer
Yeòeâeuee mebYeüce efvecee&Ce Peeuee lej lÙeeuee Demes Jeešlee keâecee veÙes keâer, ßeerke=â<Ce
lej efveIetve iesues, Deelee ceer keâesCeekeâ[s peeT? keâesCeeuee MejCe peeT? cnCetve
ßeerke=â<Ceebveer ÙesLes mhe° kesâues keâer let hejceleòJe peeCeCeeNÙee ÙeesiÙeekeâ[s cnCepesÛe
leòJeJesòÙeekeâ[s let pee. lees %eeveÙeesieer leguee GheosMe keâjsue DeeefCe ceie-
Ùep%eelJee ve hegveceexncesJeb ÙeemÙeefme heeC[Je~~10~~
Ùesve YetleevÙeMes<esCe õ#ÙemÙeelcevÙeLees ceefÙe~~35~~
Deelce%eeveer DeMee ceneheg®<eekeâ[tve leguee ns Deelce%eeve Øeehle PeeuÙeeveblej
let Demee hejle keâOeerner ceesnele he[Ceej veenerme. lÙee %eeveØeehleerveblej mebhetCe&
ØeeefCecee$eebvee let mJele:ÛÙee "eÙeer heenMeerue. cnCepesÛe meJe& ØeeefCecee$eebÛÙee
ef"keâeCeer SkeâÛe Deelcee Deens efkebâJee DeeheuÙeeÛe DeelcÙeeÛee DebMe meJe&
ØeeefCecee$eebceOÙes Deens ns let heenMeerue Je peeCeMeerue. pesJne meJe&$e SkeâÛe
DeelcemJe¤he heenCÙeeÛeer #ecelee-meeceLÙe& leguee Øeehle nesF&ue, lesJneÛe let
ceePÙeeceOÙes ØeJesMe keâjMeerue Je ceie leguee keâUsue keâer meJe& peerJe ceePesÛe DebMe
Deensle, les ceePÙeele Deensle DeeefCe les ceePesÛe Deensle.
Ùee Øekeâejs hejceelcÙeeuee pej Øeehle keâjeJeÙeeÛes Demesue lej leòJeefmLele
ceneheg®<eebveeÛe MejCe iesues heeefnpes. lÙeebÛÙeeÉejeÛe F&Õej mJe¤heeÛeer Øeehleer nesles
Je cnCetve ßeerke=â<Ce meebiele Deensle keâer, %eeveemebyebOeer Oece& Je MeeÕele melÙeemebyebOeer
keâener Mebkeâe Demeleerue lej meeOekeâeves leòJeoMeea %eeveÙeesiÙeebveeÛe efJeÛeejeJes,

lÙeebÛesÛe ceeie&oMe&ve IÙeeJes, lÙeebveeÛe MejCe peeJes.
Deefhe Ûesoefme heehesYÙeŠ meJexYÙeŠ heeheke=âòeceŠ~~10~~
meJeË %eevehueJesvewJe Je=efpeveb mebleefj<Ùeefme~~36~~
Dejs Depe&gvee, meJe& heelekeäÙeebntve DeefOekeâ heelekeâer Demeueeme, DelÙeble heeheer
Demeueeme lejer %eeveeÛÙee Debieer Flekesâ meeceLÙe& Deens keâer lÙee %eeveveewkesâves let meJe&
heelekesâ le¤ve peeMeerue. ÙeeÛee DeLe& Demee veJns keâer, DeeheCe efkeâleerner YeÙebkeâj
heelekesâ kesâueer lejer keâOeerner le¤ve peeT Meketâ. ßeerke=â<CeebÛÙee meebieCÙeeÛes leelheÙe&
SJe{sÛe Deens keâer keâesCelÙeener meeOekeâeves Demee iewjmecepe keâ¤ve IesT veÙes keâer,
‘ceer DelÙeble heeheer Deens', ‘ceer ne meeiej heej keâ¤ MekeâCeej veener' cnCetve
ßeerke=â<Ce meeOekeâebvee Øeeslmeenve Je DeeÕeemeve osle Deensle keâer legcner pejer heeheebÛes
Deeiej Demeueele, heeheeÛee cenemeeiej Demeueele lejer osKeerue hejceleòJeefmLele
ceneheg®<eeves efouesuÙee %eeve¤heer veewkesâves legcner efveef§eleheCes meJe& heelekesâ heej
keâ¤ve peeT Mekeâeue. heCe keâMee Øekeâejs?
ÙeLewOeebefme meefceæesÓefiveYe&mcemeelkegâ®lesÓpeg&ve~~10~~
%eeveeefiveŠ meJe&keâcee&efCe Yemcemeelkegâ®les leLee~~37~~
Depe&gvee, pÙee Øekeâejs ØeppJeefuele Peeuesuee Deiveer pemee keâe‰ebÛes Yemce
keâ¤ve šekeâlees leMeeÛe Øekeâejs %eeve¤he Deiveer meJe& Yeeweflekeâ-Øeeke=âle keâcex
peeUtve Yemcemeele keâ¤ve šekeâlees. DeelceoMeea ceneheg®<eebkeâ[tve efceUeuesues
Ùe%eeÛes %eeve cnCepes %eeveeÛes ØeJesMeÉej veJns. ns %eeve cnCepes mee#eelkeâejeÛÙee
hejekeâe‰sÛes efÛe$eCe Deens keâer pÙeele ØeLece Yeeweflekeâ keâcex Yemce nesleele DeeefCe
ceie hejceelcÙeeÛÙee Øeehleeryejesyej efÛebleve keâcee&ËÛeener lÙeeleÛe efJeueÙe neslees.
pÙeeuee Øeehle keâjeJeÙeeÛes nesles lÙee hejceleòJeeuee Øeehle kesâuÙeeveblej Deelee
keâesCeeÛes efÛebleve keâjeÙeÛes Je keâesCeeuee MeesOele YeškeâeÙeÛes? Demee mee#eelkeâejer
%eeveÙeesieer DeeheuÙee meJe& MegYeeMegYe keâcee&Ûee Deble DeeCeerle Demelees, leer meceehle
keâjerle Demelees. hejbleg ne mee#eelkeâej keâes"s nesF&ue? yeensj nesF&ue keâer Deele?
ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele
ve efn %eevesve meÂMeb heefJe$eefcen efJeÅeles~~10~~

lelmJeÙeb ÙeesiemebefmeæŠ keâeuesveelceefve efJevoefle~~38~~
Ùee peieele %eeveemeejKeer heefJe$e keâjCeejer ogmejer keâesCeleerner Jemlet veener. ÙeesieeÛÙee
heefjhekeäJe DeJemLesle (ØeejbYeer veener) let mJele:Ùee %eeveeÛee mee#eelkeâej mJele:ÛÙee
DeelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer, legPÙee ùoÙe osMeer DevegYeJet MekeâMeerue, Øeehle keâ¤
MekeâMeerue. ne DevegYeJe leguee legPÙee DeblejbieeleÛe Ieslee ÙesF&ue. yeensj Ieslee ÙesCeej
veener. hejbleg Ùee %eeveØeehleermee"er keâesCeleer ÙeesiÙelee DeeJeMÙekeâ Demeles? ÙeesiesÕej
ßeæeJeeBuueYeles %eeveb lelhejŠ mebÙelesefvõÙeŠ~~10~~
%eeveb ueyOJee hejeb MeeefvleceefÛejsCeeefOeieÛÚefle~~39~~
pees ßeæeJeeve Deens, lelhej Deens Je efpeleWefõÙe Deens DeMee heg®<eeuee %eeve
Øeehle nesle Demeles. pej YeeJehetJe&, ßeæehetJe& efpe%eemee vemesue lej %eeveÙeesiÙeeheeMeer
peeTvener meeOekeâeuee %eeve Øeehle nesle veener. DeLee&le kesâJeU ßeæe Demetve
Yeeiele veener. keâejCe ßeæeJeeve vesnceerÛe keâ"erCe heefjßece keâjCeeje, Â{ ØeÙelveMeerue
DemeleesÛe Demes veener, lesJne ßeæsyejesyejÛe lees %eeve Øeehle keâjCÙeeyeeyele DelÙeble
lelhej Demeuee heeefnpes. cnCepesÛe ceneheg®<eeves efveefo&° kesâuesuÙee %eeveheLeeJej
lelhejlesves lÙeeves Ûeeueues heeefnpes, leMeer efpeö lÙeeÛÙeepeJeU Demeueer heeefnpes. pees
keâeceJeemeveebheemetve efJejòeâ Peeuesuee veener lÙeeuee mee#eelkeâej (%eeve Øeehleer)
Øeehle keâ¤ve IesCes keâ"erCe Deens. pees DelÙeble ßeæeJeeve Deens, DeeÛejCeele lelhej
Deens Je pees DeeheuÙee FbefõÙeebvee leeyÙeele "sJet Mekeâlees Demee cegceg#etÛe %eeve Øeehle
keâ¤ve IesT Mekeâlees. Demes Deelce%eeve Øeehle PeeuÙeeyejesyej lÙeeuee hejce Meebleerner
ueiesÛe Øeehle nesles. Ùeeveblej Øeehle keâjCÙeepeesies ogmejs keâenerner lÙeeÛÙeemee"er
efMeuuekeâ jnele veener nerÛe hejce DeeOÙeeeflcekeâ Deefvlece Meebleer Deens. lees Ùeeveblej
cee$e keâOeerner DeMeeble efkebâJee DemJemLe yevele veener DeeefCe pesLes ner ßeæe Demele
veener lesLes-
De%e§eeßeöOeeve§e mebMeÙeelcee efJeveMÙeefle~~10~~
veeÙeb ueeskeâesÓefmle ve hejes ve megKeb mebMeÙeelceveŠ~~40~~
pees %eevenerve Deens cnCepes Ùe%eeÛÙee efJeOeerefJeMes<elesyeöue pees DeveefYe%e Deens, pees
Deßeæ Deens lemesÛe pees DelÙeble mebMeÙeKeesj Deens Demee heg®<e hejceeLe&heLeeheemetve
ÛÙetle neslees, lÙeeÛes DeOe:heleve nesles, lees DeOeesieleeruee peelees. lÙeeletvener pees
mebMeÙeKeesj Deens lÙeeuee vee Fnueeskeâ efceUlees, vee hejueeskeâ, vee keâmeues megKe!
lesJne meeOekeâeves %eeveÙeesieer ceneheg®<eepeJeU peeTve Ùee ceeiee&Jejerue meJe& mebMeÙeeÛes
efvejekeâjCe keâ¤ve Iesleues heeefnpes. veenerlej lÙeebvee Deelce%eeveeÛeer Øeehleer keâOeerner
nesCeej veener. ceie ns Deelce-%eeve keâesCe Øeehle keâ¤ Mekeâlees?
ÙeesiemebvÙemle keâcee&Ceb %eevemebefÚVemebMeÙeced~~10~~
DeelceJevleb ve keâcee&efCe efveyeOveefvle OevebpeÙe~~41~~
ns OevebpeÙee, ÙeesieÉeje pÙeeves Deeheueer keâcex cnCepes keâce&yebOeves ve° kesâueer
Deensle, hejceelcÙeeÛÙee efoJÙe %eeveeves pÙeeÛes mebMeÙe mebhetCe& ve° Peeues Deensle
DeMee Deelce%eeveer heg®<eeuee keâce&s yeæ keâjerle veenerle. ÙeesieÉejsÛe keâceeËÛes Meceve
nesF&ue- keâce&yebOeves ve° nesleerue Je hejceelcÙeeÛÙee efoJÙe %eeveevesÛe mebMeÙe ve°
nesF&ue. cnCetve ßeerke=â<Ce cnCeleele-
lemceeo%eevemebYetleb ùlmLeb %eeveeefmeveelceveŠ~~10~~
efÚòJewveb mebMeÙeb Ùeesieceeefle‰esefòe‰ Yeejle~~42~~
lesJne ns YejleJebMeer Depe&gvee, let ÙeesieeceOÙes efmLej nesTve De%eeveeheemetve
GlheVe PeeuesuÙee Je mJele:ÛÙee ùoÙeeÛÙee ef"keâeCeer DemeuesuÙee mebMeÙeeÛee %eeve¤heer
Ke[dieeves Úso keâ¤ve DeeheuÙee #ee$eOecee&uee GefÛele DeMee keâce&ÙeesieeÛee DeJeuebye
keâj Je Ùegæeuee efmeæ nes. pesJne mee#eelkeâejele efJeIve GlheVe keâjCeeje mebMeÙe¤heer
Me$et ceveeceOÙes ueheuesuee Deens, ceie yeensj keâesCe keâesCeeyejesyej ue{Ceej?
JeemleefJekeâ pesJne legcner efÛebleveeÛÙee ceeiee&Jej ceeie&mLe neslee, lesJne mebMeÙeeletve
efvecee&Ce nesCeeNÙee yee¢e ØeJe=òeer efJeIve¤he yevetve ceeiee&le Dee[ Ùesleele. lÙee
Me$etØeceeCes legceÛÙeeJej YeÙebkeâj Dee›eâceCe keâjleele. FbefõÙeebÛee mebÙece keâ¤ve Je
Ùe%eefJeOeeRÛes DeeÛejCe keâjerle Ùee efJekeâej¤heer Me$ebtÛee veeMe keâjCes cnCepesÛe ÙegOo
nesÙe. ÙeecegUsÛe hejceMeebleer Øeehle nesF&ue DeeefCe neÛe Debeflece efJepeÙe Deens.
Ùeeveblej heg{s hejepeÙeeÛes veeJeÛe jenle veener.
efve<keâ<e&—
Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee ØeejbYeer ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer ne DeefJeveeMeer
Ùeesie lÙeebveer ØeLece metÙee&uee meebefieleuee. metÙee&ves cevetuee Je cevetves FÕeeketâuee
meebefieleuee Je hejbhejsves Ûeeuele Deeuesuee ne Ùeesie jepe<eeaveer peeCeuee. DeJÙeòeâ
DeMee ceer ne Ùeesie meebefieleuee. ceneheg®<ener DeJÙeòeâ mJe¤heeleÛe Demelees. Mejerj
cnCepes lÙeeÛÙee jenCÙeeÛes ef"keâeCe Deens. DeMee ceneheg®<eeÛÙee JeeCeerceOÙes
hejceelcÙeeÛee Jeeme Demelees. DeMee keâesCee ceneheg®<eekeâ[tve ne Ùeesie metÙe&Éeje
mebÛeeefjle nesle Demelees. lÙee hejce ØekeâeMeeÛee mebÛeej ÕeemeeceOÙes neslees, cnCetve
ne Ùeesie ØeLece metÙee&uee meebefieleuee keâejCe metÙe& cnCepesÛe Õeeme nesÙe. Õeemeele
mebÛeeefjle nesTve ceie lees mebmkeâejeÛÙee ¤heele Ùeslees. Õeemeele mebefÛele mJe¤heele
jeefnuÙeeveblej JesU ÙesleeÛe lees ceveele mebkeâuhe yevetve Ùeslees. lÙeeÛeer cenevelee
mecepeuÙeeJej ceveele lÙeeÛÙeeefJe<eÙeer efpe%eemee peeie=le nesles DeeefCe ceie Ùeesie
keâeÙe&¤he OeejCe keâjlees. ›eâceMe: efJekeâeme keâjerle keâjerle Ùeesie $e+æer-efmeæeRÛÙee
jepe<eea ßesCeerheÙeËle heesnÛetve ve° nesCÙeeÛÙee ceeiee&Jej Deens, heCe pees YeieJebleeÛee
efØeÙe Yeòeâ Demelees, DevevÙe meKee Demelees lÙeeÛeer ceneheg®<e keâeUpeer Iesleele.
Deeheuee pevce lej Deelee Peeuee ceie legcner ne Ùeesie metÙee&uee meebefieleuee ns
keâmes? Ùee Depe&gveeÛÙee Øeëe>euee Gòej osleevee ßeerke=â<Ce cnCeeues keâer ceer DeJÙeòeâ,
DeefJeveeMeer, pevcejefnle DeeefCe meJe& ØeeefCecee$eebÛÙee ef"keâeCeer DeefOeef‰le Demetvener
Ùeesie Øeef›eâÙesÉeje DeeheuÙee mJekeâerÙe ef$eiegCeceÙeer Øeke=âleeruee JeMe keâ¤ve ceer
Øekeâš nesle Demelees. Øekeâš nesTve les keâeÙe keâjleele? meeOÙe iees°eRÛes j#eCe
keâjCÙeemee"er DeeefCe pÙeeletve oes<e efvecee&Ce nesleele lÙee oes<eebÛee mecetU veeMe
keâjCÙeemee"er ØeejbYeeheemetve ceer ÙegieeÙegieeceOÙes Øekeâš nesle Demelees. ceePee pevce
Je keâce& efoJÙe Deens. heâòeâ leòJeoMeea ueeskeâÛe ceuee peeCet Mekeâleele. F&ÕejeÛee
DeefJeYee&Je keâefueÙegieeÛÙee DeJemLesletveÛe nesle Demelees. meeOekeâeÛÙee ØeejbefYekeâ
DeJemLesle lÙeeuee YeieJebleeÛes mJe¤he veerš mecepele veener. lees ieeWOeUuesuee
Demelees. ‘hetpÙe cenejepeßeer' cnCele keâer pesJne YeieJebleeÛeer ke=âhee nesles, pesJne
YeieJeeve DeelcÙeeÛes meejLeer yeveleele lesJne Keebyeeletve, Je=#eeletve, heeveeletve, MetvÙeeletve
meejebMe ØelÙeskeâ ef"keâeCeentve F&ÕejeÛee DeeJeepe Ssketâ Ùeslees. meeOekeâeÛee efJekeâeme

nesle nesle pesJne lees hejceelcÙeeuee peeCelees, lesJne mheMee&ves lees lÙeeuee mhe°
peeCelees. Ùeemee"er Depe&gvee, ceePÙee lÙee mJe¤heeuee leòJeoMeea ueeskeâ heenleele Je
ceePes mJe¤he peeCetve les lel#eCeer ceePÙeele ØeefJe° nesleele. lesLetve les ceie keâOeerÛe
hejlele veenerle.
heg{s ßeerke=â<Ce cnCeeues keâer, ceer ØesceU YeòeâeÛÙee ùoÙeele Demelees. yeensj
keâOeerner Demele veener. lÙeebveer heg{s meebefieleues keâer keâce& lÙeebvee yeæ keâ¤ Mekeâle
veener Je pes ceePÙeele ØeefJe° nesleele, lÙeebveener keâce& yebOevekeâejkeâ "jle veener. ns
peeCetveÛe cegceg#et ueeskeâ keâce& keâjle Demeleele. Ùeeveblej Ùe%eeÛes mJe¤he meebefieleues.
Ùe%e hejceleòJeeÛeer Je hejceMeebleerÛeer Øeehleer keâ¤ve osCeeje Deens. leLeeefhe Ùee
Ùe%eeÛes %eeve kegâ"s Øeehle nesF&ue? ÙeeJej ßeerke=â<Ceebveer ns %eeve Øeehle keâjCÙeemee"er
%eeveÙeesiÙeepeJeU peeÙeuee meebefieleues Deens. ÙesLes ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer mhe°
kesâues Deens keâer, ns %eeve let mJele: veceü DeeÛejCeeves Je Â{efve§eÙeeves Øeehle keâ¤
MekeâMeerue. ogmeNÙeeÛÙee DeeÛejCeeves les leguee Øeehle nesCeej veener Je les %eeve
ØeejbYeer Øeehle nesCeej veener, lej Ùeesie efmeæ PeeuÙeeJejÛe Øeehle nesF&ue. lemesÛe ns
%eeve cnCepesÛe hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej ùoÙeele-Deblejbieele neslees, yeensj nesle
veener. ßeæeJeeve, lelhej, FbefõÙeebÛee mebÙece keâjCeejs Je mebMeÙejefnle heg®<eÛe ns
%eeve Øeehle keâ¤ Mekeâleele. lesJne ùoÙeele DemeCeeNÙee mebMeÙeeuee JewjeiÙeeÛÙee
Ke[dieeves keâehetve šekeâ. ner ùoÙeeleerue ue{eF& Deens. yee¢e ÙegæeMeer ieerleesòeâ
ÙegæeÛes keâenerner ØeÙeespeve veener.
Ùee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer cegKÙele: Ùe%eeÛes mJe¤he mhe° keâ¤ve
meebefieleues Deens keâer, Ùe%e pÙee efJeOeerveer hetCe& nesle Demelees lÙee efJeOeeRvee, ef›eâÙeebvee
(keâeÙe& ØeCeeueeruee) keâce& Demes cnCeleele Ùee Øekeâejs Ùee DeOÙeeÙeele keâce& cnCepes
keâeÙe les ÛeebieuÙee Øekeâejs mhe° kesâues Deens.
Ô lelmeefoefle ßeerceÆieJeodieerleemetheefve<elmeg yeÇÿeefJeÅeeÙeeb ÙeesieMeeŒes
ßeerke=â<Ceepeg&ve mebJeeos ‘Ùe%ekeâce&-mhe°erkeâjCe’ veece ÛelegLeewÓOÙeeÙeŠ~~4~~
ÙeeØeceeCes ßeer c eÆieJeod i eer l ee¤heer Gheef v e<eoeleer u e yeÇ ÿ eef J eÅeeb l eie& l e
ÙeesieMeeŒeeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depe&gve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue ‘Ùe%ekeâce& mhe°erkeâjCe'

veeJeeÛee ÛeewLee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe& ieerlee’ Yee<Ùes ‘Ùe%ekeâce&-mhe°erkeâjCe’
veece ÛelegLeexÓOÙeeÙeŠ~~4~~
Ùee Øekeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeeRÛes efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ie[evevoke=âle
ßeerceÆieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe pes ‘ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue ‘Ùe%ekeâce& mhe°erkeâjCe'
veeJeeÛee ÛeewLee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
DeOÙeeÙe heeÛeJee 145
Ô
~~ DeLe heÃeceesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe heeÛeJee
eflemeNÙee DeOÙeeÙeele Depeg&veeves YeieJeeve ßeerkeä=â<Ceebvee heÇMve efJeÛeejuee neslee
keâer YeieJeeve, pej %eeveÙeesie DeeheuÙeeuee ßes<" Jeešlees lej ceie ceuee ne cene
keâ"erCe keâce&Ùeesie DeeÛejCÙeeme keâe meebiele Deenele? Depe&gveeuee keâce&Ùeesieehes#ee
%eeveÙeesie meeshee Je DeeÛejCÙeeme mejU Deens Demes Jeešues, keâejCe %eeveÙeesieele
hejepeÙe Peeuee lej osJelJe Je efJepeÙe heÇehle Peeuee lej `hejceheo heÇehleer' -
cnCepes oesvner iees<šerceOÙes ueeYeÛe Deens Demes lÙeeuee Jeešues. hejbleg veblej lÙeeuee
mecepeues keâer oesvner ceeiee&le keâce& lej keâjeJesÛe ueeieles. (DeeefCe ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ceebveer
lÙeeuee mebMeÙejefnle nesGâve mee#eelkeâejer cenehegj<eeuee MejCe peeÙeuee meebefieleues
Deens, keâejCe mebMeÙeefvejekeâjCeeÛes Je mecepetve IesCÙeeÛes lesÛe Skeâ ÙeesiÙe
mLeeve Deens) hejbleg oesvner ceeieeb&hewkeâer Skeâ ceeie& efveJe[CÙeehetJeer& Depeg&ve
ßeerkeä=â<Ceeuee cnCeeuee-
Depeg&ve GJeeÛe
meVÙeemeb keâce&Ceeb ke=â<Ce hegveÙeexieb Ûe Mebmeefme~~1~~
ÙeÛÚs^Ùe SleÙeesjskebâ levces yeÇtefn megefveef§elecedd~~1~~
ns keä=â<Cee, legcner Skeâoe keâce&mebvÙeemeeÛeer Je hegvne Skeâoe efve<keâece Je=òeerves
keâsuÙee peeCeeNÙee keâce&ÙeesieeÛeer heÇMebmee keâjlee. heCe Ùee oesvneRhewkeâer legceÛÙee celes
pees ßesÙemkeâj Je hejce keâuÙeeCekeâejer ceeie& Demesue lees ceuee meebiee. SKeeÅee
efJeJeef#ele ef"keâeCeer peeÙeuee oesve ceeie& Demeleerue, lej keâesCelee ceeie& megKekeâejkeâ
Je megueYe Deens Demes vekeäkeâerÛe DeeheCe efJeÛee¤. pej efJeÛeejues veener lej ceie
DeeheuÙeeuee peeÙeÛesÛe veener Demee lÙeeÛee DeLe& nesF&ue. ÙeeJej ÙeesiesÕej
ßeerkeä=â<Ce cnCeeues-
meVÙeemeŠ keâce&Ùeesie§e efveŠßesÙemekeâjeJegYeew~~1~~
leÙeesmleg keâce&meVÙeemeelkeâce&Ùeesiees efJeefMe<Ùeles~~2~~
Depe&gvee, mebvÙeeme ceeOÙeceeletve kesâuesues keâce& cnCepesÛe keâce&mebvÙeeme efkeâbJee
%eeveceeie&! DeeefCe efve<keâece YeeJevesves keâsues peeCeejs keâce& cnCepes keâce&ceeie&! ns
oesvner ceeie& cees#eoeÙekeâ Deensle. hejbleg Ùee oesvnerb ceeieeb&ceOÙes %eeveceeieeb&hes#ee
efve<keâece keâce&Ùeesie DeefOekeâ ßes<" Deens. ceie heÇße Demee GheefmLele neslees keâer
keâce&Ùeesie ßes<" keâe?
%esÙeŠ me efvelÙemeVÙeemeer Ùees ve Ésef° ve keâe*d#eefle~~3~~
efveÉ&vÉes efn ceneyeenes megKeb yevOeelØecegÛÙeles~~3~~
ns ceneyeenes Depe&gvee, pees ceveg<Ùe keâesCeeÛee És<e keâjerle veener efkeâbJee pees
keâMeeÛeerner FÛÚe keâjerle veener Demee keâce&Ùeesieer efvelÙe mebvÙeemeerÛe mecepeeJee.
ceie lees Ùeesieer %eeveÙeesieeÛes DeeÛejCe keâjCeeje Demee keâer keâce&ÙeesieeÛes DeeÛejCe
keâjCeeje Demees. pees jeieÉs<eeefo ÉbÉjefnle yevelees lees heg¤<e YeJeyebOeveeletve DeveeÙeeme
cegòeâ neslees.
mee*ddKÙeÙeesieew he=LeiyeeueeŠ ØeJeoefvle ve heefC[leeŠ~~1~~
SkeâcehÙeeefmLeleŠ mecÙeiegYeÙeesefJe&voles Heâueced~~4~~
efve<keâece keâce&Ùeesie efkeâbJee %eeveÙeesie ns efYeVe efYeVe Deensle Demes De%eeveer-
cetKe& ueeskeâ cnCeleele; hejbleg %eeveer ueeskeâ, hebef[le ueeskeâ Demes mecepele veenerle.
keâejCe Ùee oesve ceeiee&hewkeâer kegâ"uÙee Skeâe ceeiee&Ûes pejer ÙeesiÙe Deveg<"eve keâsues,
lejer les keâjCeeNÙeeuee lÙeeÛes heâue®he hejceelcÙeeÛeer heÇehleer nesles. cnCepes oesvner
ceeieeb&Ûes heâue Skeâ meejKesÛe Demeles-meceeve Demeles. cnCetve oesvner ceeie& meejKesÛe
ßesÙemkeâj Deensle.
Ùelmee*ddKÙewŠ ØeehÙeles mLeeveb leÅeesiewjefhe iecÙeles~~1~~
Skebâ mee*ddKÙeb Ûe Ùeesieb Ûe ÙeŠ heMÙeefle me heMÙeefle~~5~~
meebKÙeceeiee&ves peeCeeNÙeebvee pes cees#e®heer mLeeve heÇehle nesles lesÛe efve<keâece
keâce&ceeiee&Ûes Deveg<"eve keâjCeeNÙeebveener heÇehle nesles. lesJne meebKÙeceeie& Je keâce&Ùeesie
heâueÂ°Ÿee SkeâÛe Deensle Demes pees meebielees leesÛe Keje %eeveer nesÙe. pej oesnebsÛes
heâU SkeâÛe cnCepes cees#eheÇehleer ns Deens, lej efve<keâece keâce&Ùeesie ßesÙemkeâj Deens
ns keâmes? ÙeeJej ßeerkeä=â<Ce cnCeleele-
meVÙeememleg ceneyeenes ogŠKeceehlegceÙeesieleŠ~~1~~
ÙeesieÙegòeâes cegefveyeÇ&ÿe veefÛejsCeeefOeieÛÚefle~~6~~
ns ceeneyeenes Depe&gvee, efve<keâece keâce&ÙeesieeÛes DeeÛejCe keâsuÙeeefMeJeeÙe
`mebvÙeeme' keâce&mebvÙeemeeÛeer heÇehleer nesCes ogIe&š Deens. pees keâce&ÙeesieeÛÙee DeeÛejCeeuee
heÇejbYeÛe keâjerle veener lÙeeuee keâce&mebvÙeeme keâes"tve heÇehle nesCeej? heCe pees
YeieJelmJe¤heeÛes efÛebleve keâjlees, pÙeeÛeer ceveemeefnle FbefoÇÙes pÙeeÛÙee leeyÙeele
Deensle, DeMee keâce&ÙeesieÙegòeâ cegveeruee yeÇÿeheÇehleer Deuhekeâeueele nesles.
cnCepes %eeveÙeesieele efve<keâece keâce&ÙeesieeÛes DeeÛejCe keâjeJesÛe ueeieles; keâejCe
oesvner ceeiee&le Ùe%e heÇefkeäÇâÙee cnCepesÛe F&ÕejeÛeer DeejeOevee ne cetU nslet SkeâÛe
Deens. heâkeäle keâjCeeNÙeeÛÙee Âef<škeâesveele heâjkeâ Deens. Skeâ DeeheuÙee #ecelesuee
peeCetve Je ueeYeneveerÛee efJeÛeej keâ¤ve keâce& keâjCÙeeme heÇJe=òe åeslees; lej ogmeje
efve<keâece keâce&Ùeesieer F&ÕejeJej heÇiee{ ßeæe "sJetve lÙeeÛÙeeÛe DeejeOevesle ceive
neslees. DeeOegefvekeâ Yee<esle meebieeJeÙeeÛeÙes Demesue lej Skeâ heÇeÙeJnsšceOÙes efMe#eCe
Ieslees Je ogmeje vee@efcevesšceOÙes. oesIeebÛee DeYÙeemekeäÇâce SkeâÛe Deens, hejer#eener
SkeâÛe Deens. hejer#ekeâ Je efvejer#ekeâner SkeâÛe Deensle. lemesÛe oesIeebÛesner meodieg¤
leòJeoMee&r Deensle Je oesIeebÛeer heÇehle keâjeJeÙeeÛeer heoJeerner SkeâÛe Deens. heâòeâ
oesIeebÛÙee DeYÙeemeeÛeer heæle- lÙeebÛee Â<šerkeâesve efYeVe Deens.
ceeies ßeerkeä=â<Ceebveer meebefieleues Deens keâer, keâece Je JeÇâesOe ns meeOekeâeÛes YeÙebkeâj
Me$et Deensle. lesJne Depe&gvee lÙeebvee heÇLece let "ej keâj. Depe&gveeuee Jeešues keâer ner
iees<š lej heâejÛe keâ"erCe Deens. hejbleg ßeerkeä=â<Ce cnCeeues Dejs, Mejerjehes#ee FbefoÇÙes
ßes<" Deensle, FbefoÇÙeehes#ee legPes ceve ßes<" Deens, ceveehes#ee yegæer ßes<" Je yegæerhes#ee
legPes mJe®he ßes<" Deens Je leguee lÙee mJe®heele peeJeÙeeÛes Deens. lesJne Ùee heÇkeâejs
DeeheuÙee #ecelesuee DeesUKetve, Deeheues meeceLÙe& DeesUKetve, mJeeJeuebyeer yevetve
keâce&ceeiee&Ûes DeeÛejCe keâjCes cnCepesÛe `%eeveÙeesie' Deens. ÙeehetJeer& ßeerkeä=â<Ceebveer
Depeg&veeuee meebefieleues nesles keâer efÛeòe ceePÙee ef"keâeCeer "sJetve, meJe& keâces& ceuee
Dehe&Ce keâ®ve, DeeMee, cecelee Je meòee ÙeebÛee ceesn mees[tve, let Ùegæ keâj.
mecehe&Ceeyejesyej F&ÕejeJej heÇiee{ ßeæe "sJetve keâce& keâjCes cnCepesÛe efve<keâece
keâce&Ùeesie Deens. cnCepesÛe oesvner ceeiee&le Je=âleer SkeâÛe Deens Je heefjCeecener
Skeâ Deens.
ÙeeJej Yeej osGâve ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ce ÙesLes cnCele Deensle keâer keâce&ÙeesieeÛes
DeeÛejCe keâsuÙeeefMeJeeÙe keâce&mebvÙeeme cnCepesÛe MegYeeMegYe keâce&lÙeeie heÇehle nesCes
DemebYeJe Deens. ßeerkeä=â<CeebÛÙee celes Demee keâesCeleeÛe Ùeesieer veener keâer pees mJemLe
yemetve meebielees keâer- ``ceer hejceelcee Deens, ceer Megæ Deens, ceer yegæ Deens ceePÙeeheeMeer
vee keâmeues keâce& Deens, vee keâmeues yebOeve! ceePÙee neletve pÙee yeNÙeeJeeF&š
efJeÇâÙee Ie[le Deensle lÙee ceer keâjerle vemetve ceePeer FbefoÇÙes keâjerle Demeleele''.
DeMee heÇkeâejÛes heeKeb[er efJeÛeej ßeerkeä=â<Ceebveer keâOeerÛe meebefieleues veenerle. mee#eele
ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ce megOoe DeeheuÙee hejceefce$e Depeg&veeuee keâce& ve keâjlee ner
efmLeleer heÇehle keâ¤ve osGâ Mekeâues veenerle. pej les Demes keâjâ Mekeâues Demeles, lej
ieerlee meebieCÙeeÛeer DeeJeMÙekeâleeÛe keâeÙe nesleer? keâesCelÙeener Ùeesieceeiee&le keâce&
lej keâjeJesÛe ueeieles. keâce& keâjerleÛe mebvÙeeme DeJemLee heÇehle keâsueer peeles Je ceie
DeMee ÙeesieÙegòeâ heg®<eeuee hejceelcÙeeÛeer heÇehleer megiecelesves Je MeerIeÇlesves nesles.
Deelee DeMee ÙeesieÙegòeâ heg®<eeÛeer ue#eCes meebieleevee ßeerkeä=â<Ce cnCeleele-
ÙeesieÙegòeâes efJeMegæelcee efJeefpeleelcee efpelesefvõÙeŠ~~1~~
meJe&YetleelceYetleelcee kegâJe&Veefhe ve efuehÙeles~~7~~
èfJeefpeleelcee'- pÙeeves DeeheuÙee MejerjeJej efJepeÙe efceUJeuee Deens,
èfpelesefvõÙe' pÙeeves Deeheueer FbefoÇÙes efpebkeâueer Deensle. Je èfJeMegæelcee' -
pÙeeÛes Deble:keâjCe Megæ Deens, `meJe&YetleelceYetleelcee' meJe&YetleebÛÙee ef"keâeCeer
DemeCeeje pees Deelcee, lÙeeÛÙeeMeer Skeâjâhe Peeuee Deens Demee hegjâ<e keâce& keâjerle
Demeuee lejer-keâcee&heemetve Deefuehle Demelees. ceie lees keâce& keâe keâjlees? hee"erceeietve
ÙesCeeNÙeebceOÙes hejcekeâuÙeeCekeâejer yeerpeeÛee mebieÇn keâjCÙeemee"er lees keâce& keâjlees.
heCe ceie lÙeeheemetve lees Deefuehle keâmee jenlees? lÙeele lees De[keâtve keâe jenle
veener? keâejCe meJe& heÇeefCecee$eebÛee cetue Godiece DemeCeeje pees hejceelcee, lÙeele
lees efmLele Peeuesuee Demelees, leoÇthe Peeuesuee Demelees, cnCetve Ùeeheg{s pÙeeÛee MeesOe
IÙeeJee DeMeer keâesCeleerÛe Jemlet yeekeâer jeefnuesueer vemeles. ceeieerue meJe& iees<šer
lÙeeuee Deelee FlekeäÙee #egoÇ Jeešleele keâer lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer lÙeeÛÙee ceveele Deemeòeâer
efvecee&Ce nesle veener. lÙeecegUs lÙee keâceeb&ceOÙes lees efuehle nesle veener. ns ÙeesieÙegòeâ
heg®<eeÛÙee hejcemeercesÛes efÛe$eCe Deens. Ùeesiecegòeâ heg®<e keâceeb&ceOÙes efuehle keâe
nesle veener ÙeeÛes, DeefOekeâ mhe<šerkeâjCe heg{erue Mueeskeâele keâsues Deens.
vewJe efkeâefÃelkeâjesceerefle Ùegòeâes cevÙesle leòJeefJeled~~1~~
heMÙe_ëe=CJevmhe=MeefÀeIeÇVeëe>vieÛÚvmJehe_Õemeved~~8~~
ØeueheefvJeme=pevie=þVegefvce<eefVeefce<eVeefhe~~1~~
FefvõÙeeCeerefvõÙeeLex<eg Jele&vle Fefle OeejÙeved~~9~~
hejceleòJe hejceelcÙeeÛee pÙeeuee mee#eelkeâej Peeuesuee Deens, pees lÙeeÛÙee
ef"keâeCeer efÛeoÇthe Peeuesuee Deens, `ceer osn' Deens ner Dee"JeCemegOoe pÙeeuee
jeefnuesueer vemeles, DeMee ÙeesieÙegòeâ heg®<eeuee DeeheCe keâener keâce& keâjerle Deenesle,
Demes Jeešle veener. DeLee&le, ner keâener vegmeleer keâuhevee veener, hejbleg keâce& keâjâve
lÙeeves heÇehle kesâuesueer efmLeleer Deens. Demee efoJÙe ÙeesieÙegòeâ heg®<e meJe& keâener
Sskeâle Demelee, mheMe& keâjerle Demelee, Jeeme Iesle Demelee, yeesuele Demelee, osle
Demelee, Iesle Demelee, [esUÙeebÛeer GIe[Peehe keâjerle Demelee, heÇeke=âle FbefoÇÙes
DeeheeheuÙee efJe<eÙeele JeeJejle Deensle Demes lees mecepelees. hejceelcÙeentve ßes<"
Demes ogmejs Ùee peieele keâenerner veener,DeeefCe ceie lÙee efoJÙelJeele pees efmLele
Peeuee, leõthe Peeuee Deens, lees ogmeNÙee keâesCelÙeener megKeeÛeer keâecevee keâMeeuee
keâjsue? pej hejceelcÙeentve DeefOekeâ ßes<" Jemlet keâesCeleer Demeleer lej efleÛÙeeefJe<eÙeer
lÙeeuee Deemeòeâer Jeešueer Demeleer heCe FLes heÇehle keâjCÙeemeejKes keâenerner jeefnues
veener Je cnCetveÛe pÙeeuee hejce hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej Peeuesuee Demelees, lees
Deelee peeCeej keâg"s? DeeefCe lÙeeiesue lejer keâeÙe? Je cnCetveÛe ÙeesieÙegòeâ heg®<e
lÙeeÛÙee keâcee&le efuehle nesle veener. ner iees<š ßeerkeä=â<Ce heg{s GoenjCeeves mhe<š
keâjerle Deensle.
yeÇÿeCÙeeOeeÙe keâcee&efCe meÁb lÙekeälJee keâjesefle ÙeŠ~~10~~
efuehÙeles ve me heehesve he©ehe$eefceJeecYemee~~10~~
keâceue efÛeKeueele GieJele Demeles. je$ebefoJeme les heeCÙeeleÛe Demeles; hejbleg

lejerner lÙeeÛÙee heekeâUÙee heeneue, lej lÙee legcneuee keâesj[ÙeeÛe efomeleerue.
heeCÙeeÛee Skeâ Lesbyener lÙeeÛÙeeJej efškeâle veener. cnCepes oueoueerle Je heeCÙeele
jentvener les lÙeebÛÙeeheemetve Deefuehle Demeles. lemesÛe pees yeÇÿeeÛÙee ef"keâeCeer Deeheueer
meJe& keâces& Dehe&Ce keâjâve (mee#eelkeâej PeeuÙeeyejesyej lÙee ÙeesieÙegòeâ heg®<eeÛeer
keâces&ner hejceelcÙeele efJeueerve nesle Demeleele.) heâueeÛeer Deemeòeâer mees[tve
(hejceelcÙeeÛeer heÇehleer PeeuÙeeJej pÙeeÛeer Deemeòeâer keâjeJeer Demes keâener efMeuuekeâ
jenle veener) keâces& keâjlees, lees keâceuehe$e pemes heeCÙeeheemetve Deefuehle Demeles
lemee heeheeheemetve Deefuehle Demelees.
keâeÙesve cevemee yegæŸee kesâJeuewefjefvõÙewjefhe~~10~~
ÙeesefieveŠ keâce& kegâJe&efvle meÁb lÙekeälJeelceMegæÙes~~11~~
keâce&Ùeesieer kesâJeU FbefoÇÙes ceve, yegæer DeeefCe MejerjÉeje heâueemeòeâer šekeâtve
DeelceMeæermee"er keâce& keâjerle Demeleele. pesJne meJe& keâces& yeÇÿeeceOÙes efJeueerve
nesleele, lesJnener Deelcee DeMegæ Demelees keâe? veener. les `meJe&YetleelceYetleelcee'
Peeuesues Demeleele. meJe& heÇeefCecee$eebceOÙes DeeheuÙee DeelceeÛee efJemleej Peeuesuee
les heenleele. lÙee meJe& DeelcÙeebÛÙee Megæermee"er, DeeheuÙee meJeeb&ÛÙee ceeie&oMe&veemee"er
les keâce&Ùeesieer keâce& keâjerle Demeleele. JeemleefJekeâ les yeensjâve me›eâerÙe efomeues;
hejbleg DebleÙee&ceer cee$e les efmLej Demeleele- Meeble Demeleele. oesjer peUtve iesuÙeeJej
efleÛeer jeKe efMeuuekeâ Demeueer, lejer leer yeæ keâjâ Mekeâle veener.
ÙegòeâŠ keâce&Heâueb lÙekeälJee Meeefvleceehveesefle vewef‰keâerced~~10~~
DeÙegòeâŠ keâecekeâejsCe Heâues meòeâes efveyeOÙeles~~12~~
`ÙeesieÙegòeâ' cnCepesÛe Ùeesieceeiee&Ûes heâue-pes hejceelceeheÇehleer leer pÙeeves heÇehle
keâjâve Iesleueer Deens Demee heg®<e, meJe& heÇeefCecee$eebÛÙee DeelcÙeeceOÙes efmLele
DemeCeeNÙee hejceelcÙeeceOÙes efvejblej efmLele Demelees. Demee keâce&Ùeesieer keâce&heâueeÛee
lÙeeie keâjâve (keâcee&Ûes heâue pees hejceelcee, peece Deelee efYeVe jeefnuesuee veener.
lesJne Deelee keâce&heâueeÛee lÙeeie keâjâve) `vewef<"keâerced Meeefvlece Deehveesefle'
DelÙeble ßes<" DeMeer Meebleer efceUJelees keâer, efpeÛÙeeheg{s Deelee keâesCeleerÛe ogmejer
Meebleer heÇehle keâjCÙeeÛes efMeuuekeâ jeefnues veener. DeMeer ßes<" Meebleer heÇehle PeeuÙeeveblej
lees Ùeesieer hegvne keâOeerner DemJemLe efkeâbJee DeMeeble yevele veener. hejbleg pees Depetve
Ùeesiejefnle Deens, lees heg®<e keâecevesÛÙee Ùeesieeves heâUeÛÙee "eÙeer Deemeòeâ nesCes
DeeJeMÙekeâÛe Deens. hejbleg lÙeele Deemeòeâ nesGâvener (keâecevescegUs) `keâecekeâejsCe
efveyeOÙeles' heehehegCÙeecegUs yeæ neslees, keâejCe hejcesÕejheÇehleerheÙeb&le keâecevee peeie=le
Demeleele Je cnCetve meeOekeâeuee cees#eheÇehleer nesF&heÙeb&le meeJeOeeve jeefnues heeefnpes.
o#e jeefnues heeefnpes. cenejepeßeer cnCele Demele ``pej Skeâ #eCeYej pejer Deecner
YeieJebleeheemetve JesieUs Peeuees, lej ceeÙee Deeheues peeUs šekeâCÙeele meheâue nesle
Demeles. Yeues GÅee lÙeeuee cees#e heÇehle nesCeej Demesue, heCe Deepe lej meeOekeâ
Depetve De%eeveerÛe Deens Je cnCetve meeOeveehetleer&heÙeb&le, cees#eheÇehleerheÙeb&le meeOekeâeves
efkeâbefÛelener DemeeJeOe jent veÙes'' Ùeeheg{s les cnCeleele-
meJe&keâcee&efCe cevemee meVÙemÙeemles megKeb JeMeer~~10~~
veJeÉejs hegjs osner vewwJe kegâJe&Ve keâejÙeved~~13~~
pees efpelebsefoÇÙe Deens, cnCepes pÙeeves MejerjefmLele FbefoÇÙes, yegæer Je ceve Ùeebvee
DeeheuÙee leeyÙeele "sJeues Deens Je pees efoJÙemJe¤he DeMee hejceelcÙeeceOÙes
efmLele Deens, Demee heg®<e keâesCelesner keâce& keâjerle vemelees efkeâbJee keâjJetve Iesle
vemelees. ceeieentve ÙesCeeNÙeebkeâ[tve keâce& keâ®ve IesCÙeevesner lÙeeÛeer Deebleefjkeâ Meebleer
Yebie nesle veener. Demee mJe¤heefmLeleheg¤<e Meyoeefo efJe<eÙe efvecee&Ce keâjCeeNÙee
veGâ Éej (oesve keâeve, oesve ves$e, oesve veekeâheg[Ùee, Skeâ cegKe Je iegodÉejs)
DemeCeeNÙee Mejer j ®heer IejeceOÙes meJe& keâceeË Û ee ceveeves lÙeeie keâ¤ve
mJe¤heevevoeceOÙes jenle Demelees. leelheÙe& lees keâenerner keâjle vemelees, vee
keâesCeekeâ[tve keâener keâjJetve Iesle Demelees.
nerÛe iees<š ßeerkeä=â<Ce ogmeNÙee Meyoele meebieleevee cnCeleele keâer, lees heÇYet vee
keâener keâjle, vee keâesCeekeâ[tve keâener keâjJetve Iesle. meoieg¤, YeieJeeve, heÇYet
mJe¤hemLe ceneheg¤<e, ÙeesieÙegòeâ hegjâ<e ns Skeâ ogmeNÙeebÛes heÙee&Ùe Deensle.
heÇlÙe#e hejcesÕej keâenerner keâjCÙeemee"er Ùesle vemelees. lees pesJne keâener keâjlees
lesJne Ùee mJe¤hemLe ÙeesiÙeebÛÙeekeâ[tve, ceneheg®<eebkeâ[tveÛe, keâjerle Demelees.
DeMee ceneheg¤<eebmee"er Mejerj cnCepes jenCÙeemee"er DemeCeejs Iej cee$e Deens Je
cnCetve hejceelcÙeeÛeer mesJee keâjCes efkeâbJee ceneheg¤<eebÛeer mesJee keâjCes oesvner
SkeâÛe Deens. keâejCe F&Õej lÙeebÛÙeele efmLele Demelees. lÙeebÛÙee Éejs heÇkeâš nesle
Demelees Je cnCetve Demee Ùeesieer (heÇYet) meJe& keâ®vener keâlee& vemelees.
ve keâle=&lJeb ve keâcee&efCe ueeskeâmÙe me=peefle ØeYegŠ~~10~~
ve keâce&HeâuemebÙeesieb mJeYeeJemleg ØeJele&les~~14~~
heÇeefCecee$eebÛeer keâle=lJeMeòeâer, lÙeebÛeer keâce&s Je keâcee&Meer nesCeejer heâUeÛeer
pees[ ùee iees<šer meJes&Õej heÇYet mJele: keâjerle veener, lej lÙee lÙee ceveg<ÙeeÛÙee
mJeYeeJeele efmLele DemeCeejer peer heÇke=âleer efleÛÙee heÇsjCesves lees ceveg<Ùe meJe& keâener
keâjle Demelees. peMeer pÙeeÛeer heÇke=âleerr- meeefòJekeâ, jepemeer, leecemeer efleÛÙee
heÇYeeJeeheÇceeCes lees Jele&ve keâjerle Demelees. heÇke=âleer ueebyeueÛekeâ Demeles; hejbleg
Deeheuee mJeYeeJe pesJe{e efJeke=âle efkeâbJee heÇieuYe Demesue, lesJe{eÛe efleÛee heÇYeeJe
DeeheuÙeeJej he[le Demelees. meeOeejCele: ueeskeâ Demes cnCeleele keâer, keâjCeeje Je
keâjJeCeeje hejcesÕej Demelees Deecner lÙeeÛÙee neleeleues heâòeâ yeengues Demelees,
Skeâ Ùeb$e Demelees. DeeceÛÙeekeâ[tve peer yejer-JeeF&š ke=âleer nesles leer keâjefJeCeeje
F&ÕejÛe Demelees. hejbleg ÙeesieÕej ßeerkeä=â<Ce cnCeleele keâer, mJele: hejcesÕej vee
keâener keâjerle Demelees, vee keâener keâjJeerle Demelees. DeeheuÙee mJeYeeJeeefmLele
heÇke=âleerÛÙee heÇYeeJeevegmeej ueeskeâ Jeeiele Demeleele. ceie hejcesÕej keâlee&-keâjefJeCeej
Deens Demes ueeskeâ keâe cnCeleele? ÙeeJej ÙeesiesÕej meebieleele-
veeoòes keâmÙeefÛelheeheb ve ÛewJe megke=âleb efJeYegŠ~~10~~
De%eevesveeJe=leb %eeveb lesve ceg¢eefvle pevleJeŠ~~15~~
pÙeeuee Deelee heÇYet cnbšues Deens, lÙeeueeÛe ÙesLes efJeYetle cnbšues Deens,
keâejCe lees mebhetCe& JewYeJeeves Ùegòeâ Deens. heÇYeglJe Je JewYeJeeves Ùegòeâ DemeCeeje
hejceelcee heÇeefCecee$eebÛes heehe efkeâbJee hegCÙe ieÇnCe keâjerle veener. ceie ueeskeâ F&Õejeuee
keâlee&-keâjefJeCeeje keâe cnCeleele? keâejCe lÙeeÛes %eeve De%eeveeves DeeÛÚeefouesues
Deens. cnCetve lÙeebvee mee#eelkeâejÙegòeâ %eeve DeÅeehe Peeuesues veener. les peerJe
Depetve De%eeveer Deensle. ceesn heeJeuÙeecegUs les keâenerner yeesuele Demeleele. %eeve
heÇehle PeeuÙeeves keâeÙe nesles? ns meebieleevee ßeerkeä=â<Ce cnCeleele-
%eevesve leg leo%eeveb Ùes<eeb veeefMeleceelceveŠ~~10~~
les<eeceeefolÙeJep%eeveb ØekeâeMeÙeefle lelhejced~~16~~
pÙeeÛÙee Deble:keâjCeeleerue Demeues De%eeveb (keâer pÙeeves %eeve Peekeâtve šekeâues

Deens) Deelce%eeveeves ve<š Peeues Deens, cnCepesÛe pÙeebvee %eeve heÇehle Peeues Deens,
lÙeebÛes %eeve metÙee&heÇceeCes hejceleòJe hejceelcÙeeuee heÇkeâeefMele keâjles. ceie hejcesÕej
cnCepes DebOeejeÛes veeJe Deens keâe? veener lees lej `mJeÙeb heÇkeâeMe ¤he efove
jeleer' mJeÙeb heÇkeâeMe¤he Deens. hejbleg lees keâOeer efomele lej veener efkeâbJee lees
DeeceÛÙee keâener GheÙeesieer he[le veener; ns keâmes? pesJne %eeveeÛÙee Éejs De%eeveeÛes
DeeJejCe ve<š nesles, lesJne les %eeve metÙe& pemee meJe& Jemletbvee heÇkeâeefMele keâjlees lemes
hejceeLe&leòJe heÇkeâeefMele keâjles, cnCepes mJele:ceOÙes les %eeve heÇJeeefnle keâjles. ceie
lÙee heg¤<eeuee keâes"sner DebOe:keâej efomele veener. meJe&$e heÇkeâeMeÛe heÇkeâeMe efomelees.
lÙee %eeveeÛes mJe¤he keâeÙe Deens?
leodyegæÙemleoelceevemleefVe‰emlelhejeÙeCeeŠ~~10~~
ieÛÚvlÙehegvejeJe=efòeb %eeveefveOet&lekeâuce<eeŠ~~17~~
hejceleòJe hejyeÇÿeeÛÙee ef"keâeCeer pÙeebÛeer yegæer jbieueer Deens, ceve lÙeele
heÇJeeefnle Peeues Deens, hejceelcemJe¤heer pes efvejblej efmLele Peeues Deensle Je pes
leoekeâej cnCepesÛe F&ÕejhejeÙeCe Peeues Deensle, lÙeeueeÛe %eeve cnCeleele. %eeve
cnCepes heeskeâU ye[ye[ veener efkeâbJee %eeve cnCepes ®#e JeeoefJeJeeo veener. ns
%eeve heÇehle Peeuesuee heg®<e heehejefnle nesGâve pevcecejCejefnle hejceieleer lÙeeuee
heÇehle nesles. pÙeeuee hejceieleer heÇehle Peeuesueer Deens Je pÙeebvee lÙeeefJe<eÙeerÛes hetCe&
%eeve heÇehle Peeues Deens, DeMee heg®<eeueeÛe hebef[le cnCeleele. heg{s hene-
efJeÅeeefJeveÙemecheVes yeÇeÿeCes ieefJe nefmleefve~~10~~
Megefve ÛewJe Õeheekesâ Ûe heefC[leeŠ meceoefMe&veŠ~~18~~
%eeve heÇehle PeeuÙeecegUs pÙeebÛÙee heeheeÛes hetCe& Meceve Peeues Deens, pÙeebvee
`DehegvejeJeleer& hejceieleer' heÇehle Peeueer Deens, Demes %eeveerpeve efJeÅee Je efJeveÙe
mebheVe Demeuesuee yeÇeÿeeCe, Ûeeb[eU lemesÛe ieeÙe, kegâ$ee DeeefCe nòeer Ùee meJeeb&keâ[s
meceÂ<šerves heenleele. efJeÅeeefJeveÙe mebheVe yeÇeÿeeCeeceOÙes keâesCeleer efJeMes<e iees<š
lÙeebvee efomele veener efkeâbJee Ûeeb[eUeceOÙes lÙeebvee keâmeueer nervelee efomele veener.
lÙeebÛÙee Â<šerves oesIesner meejKesÛe Demeleele. lemesÛe ieeÙe Oece&Meerue Deens efkeâbJee
kegâ$ee Oece&Yeü<š Deens efkeâbJee nòeer efJeMeeuekeâeÙe Deens, Demes lÙeebvee Jeešle veener.
lÙeebÛÙeekeâ[sner les meceÂ<šervesÛe heenleele. Demes %eeles hebef[le meceoMeer& Je meceJeleer&

Demeleele. lÙeebÛeer Â<šer yee¢e mJe¤heekeâ[s vemeles; hejbleg DeelcÙeekeâ[s Demeles.
heâjkeâ SJe{eÛe Demelees keâer efJeÅeeefJeveÙemebheVe heg®<e hejcesÕejeÛÙee meceerhe Demeleele
Je yeekeâerÛes Lees[s otj Demeleele. Mejerj cnCepes %eeveerpeveebÛÙee celes DeelcÙeeÛes
yee¢e Jem$e Deens. lÙeebÛeer Â<šer, yee¢e Jem$eeuee cenòJe osle veener; lej ¢oÙeeceOÙes
Jemele DemeCeeNÙee DeelcÙeeuee les heenle Demeleele. lÙeecegUs les keâesCeleener Yeso
"sJele veeefnle.
JeemleefJekeâ ßeerkeä=â<Ceebveer iees-mesJee heg<keâU keâsueer nesleer. lÙeecegUs lÙeebvee
JeemleefJekeâ ieeF& yeöue Ûeebieues yeesueeÙeuee nJes nesles; hejbleg lÙeebveer lemes keâsues
veener. ßeerkeä=â<Ceebveer Oecee&ceOÙes ieeF&uee keâesCelesner mLeeve efouesues veener. Flej
efpeJeelcÙeebheÇceeCes ieeÙe ne Skeâ efpeJeelcee Deens SJe{sÛe lÙeebveer ieeF&ceOÙes heeefnues.
ieeF&Ûee GheÙeesie, DeeefLe&keâ cenòJe ner iees<š Deueie Deens. hejbleg Oeeefce&keâ Â<šÙee
ieeF&uee pes cenllJe osCÙeele Deeues Deens les DeefJeJeskeâer ueeskeâebÛes keâ=lÙe Deens.
ßeerkeä=â<Ceebveer ceeies meebefieleues Deens keâer DeefJeJeskeâer ueeskeâebÛeer yegæer Deveble MeeKeebveer
Ùegòeâ Demeles Je cnCetve les Deveskeâ efJeOeerbÛee efJemleej keâjle Demeleele Je DeeheuÙee
ceOegj JeeCeerves ueeskeâebJej lÙeebÛeer DeMeer Úehe hee[leele keâer ueeskeâebÛeer yegæer Yeü<š
nesles Je lÙeebvee MesJešer keâMeeÛeerner heÇehleer nesle veener Gueš les ve<š nesleele. hejbleg
efve<keâece keâce&ÙeesieeceOÙes efveOee&efjle Demes SkeâÛe keâce& Demeles Je les cnCepes
Ùe%eheÇefJeÇâÙee cnCepes YeieJebleeÛeer DeejeOevee! ieeÙe, nòeer, keâg$ee, efhebheU, veoer
Ùeebvee pes Oeeefce&keâ Â<šŸee cenòJe osCÙeele Deeues Deens les DeefJeJeskeâer ueeskeâebÛes
ke=âlÙe Deens. pej lÙeebÛes keâener Oeeefce&keâ cenòJe Demeles lej ßeerkeä=â<Ceebveer DeJeMÙe
meebefieleues Demeles. cee$e cebefoj, ceMeero FlÙeeoer Oeeefce&keâ mLeUebÛes DeejbYe keâeUele
cenòJe DeJeMÙe Demeles. keâejCe lesLes heÇsjCeeoeÙekeâ meecetefnkeâ GheosMe nesle Demesue
lej lÙeebÛeer GheÙegòeâlee DeefOekeâ Demeles. ner Oecees&heosMekeâ keâsboÇ Demeleele.
heÇmlegle Mueeskeâele oesve hebef[leebÛeer ÛeÛee& Deens. Ùeele Skeâ hebef[le Deens pees
hetCe& %eelee Deens Je ogmeje hebef[le Deens pees efJeÅee-efJeveÙemebheVe Deens. les oesve
keâmes? Jemlegle: heÇlÙeskeâ ßesCeerceOÙes oesve meerceejsKee Demeleele- Skeâ lej DeefOekeâlej
meercee- hejceesÛÛe meercee Je ogmejer heÇJesefMekeâe- meJeeËle KeeueÛeer meercee. GoenjCeeLe&
YeòeâerÛeer meJee&le KeeueÛeer cnCepes meg¤JeeleerÛeer meercee cnCepes pesLetve Yeòeâeruee
meg®Jeele keâsueer peeles. efJeJeskeâ, JewjeiÙe DeeefCe meelelÙeeves YeieJebleeÛeer DeejeOevee

keâsueer peeles DeeefCe YeòeâerÛeer hejceesÛÛe meercee cnCepes Yeòeâer pesJne heefjCeeceoeÙekeâ
efmLeleerle Ùesles. yejesyej DeMeeÛe heÇkeâejÛeer yeÇeÿeCe ßesCeer Demeles. pesJne yeÇeÿeceOÙes
heÇJesMe osCÙeeÛeer #ecelee heÇehle nesles lesJne efJeÅee Demeles, efJeveÙe Demelees, ceveeÛes
Meceve, FbefoÇÙeebÛes oceve, DevegYeJeer meg$eheeleeÛee mebÛeej, efÛebleve, meelelÙe, OÙeeve
DeeefCe meceeOeer Deblejbieele keâeÙe&jle Demeles. åer yeÇeÿeCelJeeÛeer heÇejbefYekeâ meercee
nesÙe. pesJne leer mJele:Ûee efJekeâeme keâjerle keâjerle yeÿeÛee mee#eelkeâej heÇehle
keâjâve lÙeeÛÙeeleÛe efJeueerve neslees lesJner leer yeÇeÿeCelJeeÛeer GÛÛelece meercee Deens.
pÙeeuee peeCetve IÙeeÙeÛes nesles lÙeeuee peeCeuÙeeveblej lees hetCe&%eeveer yevelees.
pÙeeÛes pevcecejCe mebheues Deens DeMee ceneheg®<eeÛÙee Â<šerves efJeÅee-efJeveÙemebheVe
yeÇeÿeCe, Ûeeb[eU, kegâ$ee, nòeer Je ieeÙe ns meJe& meceeveÛe Demeleele. keâejCe
lÙeebÛeer Je=òeer ¢oÙeefmLele DeelcemJe¤heeJejÛe Demeles. DeMee ceneheg®<eeuee
hejceieleerme keâeÙe efceUeues DeeefCe keâmes? ÙeeJej heÇkeâeMe šekeâleevee ÙeesiesÕej
ßeerkeä=â<Ce cnCeleele-
FnwJe lewefpe&leŠ meieex Ùes<eeb meecÙes efmLeleb ceveŠ~~10~~
efveoex<eb efn meceb yeÇÿe lemceeodyeÇÿeefCe les efmLeleeŠ~~19~~
DeMee meceÂ<šerceOÙes pÙeeÛes ceve efmLej Peeues Deens lÙeebveer Ùee ueeskeâerÛe
mebmeejeuee efpebkeâues. ceveeÛÙee mecelÛeeÛee mebmeej efpebkeâCÙeemee"er keâeÙe mebyebOe?
mebmeej pej ve<š Peeuee lej lees ceneheg¤<e keâmee jenCeej? ßeerkeä=â<Ce cnCeleele,
èfveoes&<eb efn meceb yeÇÿe' ns meJe& YetleebÛÙee ef"keâeCeer mece Je efveoes&<e Demeles
lÙeeheÇceeCes meceÂ<šer DemeCeeNÙee keâce&ÙeesiÙeeÛes ceve oes<ejefnle Je meceefmLeleerÛes
yeveles. `lemceeo yeÇÇÿeefCe les efmLelee:' Je cnCetve lees yeÇÇÿeeceOÙes efmLej neslees.
ÙeeueeÛe pevcecejCejefnle hejceieleer cnCeleele. ner hejceieleer nesÙe. ner keâsJne
heÇehle nesles? pesJne mebmeej®heer Me$etJej efJepeÙe efceUJeuee peelees lesJne leer hejceieleer
heÇehle nesles. Ùee mebmeejeJej keâmee efJepeÙe heÇehle keâjlee Ùeslees? pesJne ceveeÛee
efvejesOe keâsuee peelees Je meceÂ<šer heÇehle nesles lesJne (keâejCe ceveeÛee efJemleej
cnCepesÛe ns peiele Deens). pesJne lees ceneheg®<e yeÇÇÿeeceOÙes efmLej neslees, lesJne
lÙee yeÇÇÿeefJeo ceneheg®<eeÛes ue#eCe keâeÙe Demeles? Ùeeheg{s ßeerkeä=â<Ce Deelee lÙeeÛeer
jenCeer keâMeer Demeles, leer meebieleevee cnCeleele-
ve Øeù<ÙeseflØeÙeb ØeehÙe veesefÉpeslØeeÙe ÛeeefØeÙeced~~10~~

efmLejyegefæjmeccet{es yeÇÿeefJeod yeÇÿeefCe efmLeleŠ~~20~~
lÙeeÛÙeepeJeU efheÇÙe-DeefheÇÙe Demes keâener DemeleÛe veener. lÙeecegUs ueeskeâ
pÙeeuee efheÇÙe Jemlet cnCeleele, leer heÇehle PeeuÙeeveblej pees nef<e&le nesle veener DeeefCe
ueeskeâ pÙeeuee DeefheÇÙe mecepeleele les heÇehle PeeuÙeeveblejner pees GefÉive nesle veener,
Demee `Demebcet{'- mebMeÙejefnle `yeÇÿeefJeod' yeÇÿeeÛÙee ef"keâeCeer efmLej yegæer
DemeCeeje yeÿeJesòee `yeÇÿeefmLeleŠ' yeÇÇÿeeÛÙee "eÙeer meowJe efmLej Demelees.
yee¢emheMex<Jemeòeâelcee efJevolÙeelceefve ÙelmegKeced~~10~~
me yeÇÿeÙeesieÙegòeâelcee megKece#eÙeceMvegles~~21~~
mebmeejeleerue yeeùÙe megKeesheYeesieeefJe<eÙeerbÛeer pÙeeÛeer Deemeòeâer ve<š Peeueer
Deens, DeMee he®<eeuee DevlejelcÙeeceOÙes pes megKe Deens les heÇehle nesles. lees hegjâ<e
`yeÇÿeÙeesieÙegòeâelcee' hejyeÇÿe hejceelcÙeeMeer mecemle Peeuesuee Demelees Je cnCetve
Demee Ùeesieer De#eÙe megKeeÛee DevegYeJe Ieslees. Ùee DeeveboeÛee-megKeeÛee keâOeer nesle
veener. Ùee DeeveboeÛee GheÙeesie keâesCe IesGâ Mekeâlees? pees yeeùŸe efJe<eÙeYeesieebefJe<eÙeer
Deveemeòeâ Peeuesuee Demelees Demee heg®<e DeMee De#eÙe megKeeÛee GheÙeesie IesGâ
Mekeâlees. Yeesie yeeOekeâ Demeleele keâe? ÙeeJej YeieJeeve ßeerkeä=â<Ce cnCeleele.
Ùes efn mebmheMe&pee Yeesiee ogŠKeÙeesveÙe SJe les~~10~~
DeeÅevleJevleŠ keâewvlesÙe ve les<eg jceles yegOeŠ~~22~~
kesâJeU òJeÛeeÛe veJns lej meJe& FbefoÇÙes mheMe& keâjerle Demeleele. heenCes-ne
[esUÙeeÛee mheMe& Deens, SskeâCes-ne keâeveeÛee mheMe& Deens. ÙeeheÇkeâejs FbefoÇÙes Je
efJe<eÙeebÛÙee mebÙeesieeves GlheVe Peeuesues meJe& megKeheYeesie pejer DelÙeble megKeeJen
Jeešues, lejer les efve:mebosn òg:KeÙeesveÙe' og:KeeueeÛe keâejCe nesleele SJe{sÛe
veJns lej lÙeebvee Glheòeer Je veeMe Demelees. lÙeecegUs ns keâewvlesÙe, efJeJeskeâer heg®<e
cnCepes %eeveer he®<e lÙeele jcele veenerle. FbefoÇÙeebÛÙee Ùee mheMee&ceOÙes keâeÙe Demeles?
lej keâece DeeefCe keÇâesOe. ÙeeJej ßeerkeä=â<Ce cnCeleele-
MeÄeâesleernwJe ÙeŠ mees{gb ØeekeäMejerjefJecees#eCeeled~~10~~
keâece›eâesOeesÆJeb Jesieb me ÙegòeâŠ me megKeer vejŠ~~23~~
pees ceveg<Ùe osnlÙeeieehetJeer& keâecekeÇâesOeeheemetve GlheVe nesCeeje Jesie menve
keâjCÙeeme(cnCepesÛe lÙeebvee ve<š keâjCÙeeme) me#ece Demelees leesÛe ceveg<Ùe lÙeele

ve jceCeeje Demelees. leesÛe Ùee ueeskeâele Keje Ùeesieer Deens, leesÛe Keje megKeer Deens.
pÙeeceOÙes og:KeeÛee ueJeuesMener veener, Demes megKe heÇehle keâjCeeje hejceelcÙeele
efmLej Peeuesuee Demelees. efpeJebleheCeerÛe DeMee megKeeÛeer heÇehleer nesle Demeles, cejCeeveblej
veJns, meble keâyeerjebveer ner iees<š mhe<š keâsueer Deens-`DeJeOet! peerJele cesb keâj
DeeMee' lej ceie cejCeeveblej cegòeâer Demele veener keâe? les cnCeleele - `cegS cegefòeâ
ieg® keâns mJeeLeer&, Pet"e os, efJeÕeemee ~ ' ÙesLes ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ceebveer meebefieleues
Deens keâer, Mejerj DemeleeveeÛe cnCepes cejCÙeehetJeer& pees keâece- keÇâesOeebÛee Jesie
ve<š keâjCÙeeme me#ece yeveuee Deens, pÙeeves keâecekeÇâesOeebvee DeeheuÙee JeMe keâjâve
"sJeues Deens, DemeeÛe heg®<e Keje Ùeesieer Deens, Keje megKeer Deens, keâece-keÇâesOe,
yee¢emheMe& nsÛe Kejs Me$et Deensle. lÙeebvee legcner efpebkeâeÙeuee efMekeâe. DeMee Ùeesieer
heg®<eeÛeer ue#eCes meebieleevee ßeerkeä=â<Ce hegvne heg{s meebieleele,
ÙeesÓvleŠmegKeesÓvlejejecemleLeevlepÙeexeflejsJe ÙeŠ~~10~~
me Ùeesieer yeÇÿeefveJee&Ceb yeÇÿeYetleesÓefOeieÛÚefle~~24~~
pees heg®<e Deble:megKeer cnCepes DeelcemJe¤he yeveuÙeecegUs DeblejDeelcÙeele
megKe ceevelees. cnCepes Deelcemeblees<e nsÛe pÙeeÛes megKe Demeles, `Devlejejece:'
DeblejelcÙeele pees Deejece keâjlees, cnCepes Deelceevebo ns pÙeeÛes efJeßeecemLeeve
Deens DeeefCe pÙeeÛÙee Deele DeelceheÇkeâeMe he[uee Deens cnCepes lees mee#eelkeâejer
Deens, Demee Ùeesieer `yeÇÿe efveJee&Ceced' JeeCeerntve ßes<š DemeCeeNÙee, MeeÕele DemeCeeNÙee
yeÇÇÿeeÛeer heÇehleer keâ®ve Ieslees. lees yeÇÇÿemJejâhe Ùeesieer yeÇÇÿeefveJee&jCe cees#e heÇehle
keâjâve Ieslees. cnCepes heÇLece efJekeâejebÛee Deble (keâece keÇâesOeebÛee) veblej oMe&ve
heÇehle neslees. Deelee heg{s heent-
ueYevles yeÇÿeefveJee&Cece=<eÙeŠ #eerCekeâuce<eeŠ~~10~~
efÚVeÉwOee ÙeleelceeveŠ meJe&Yetleefnles jleeŠ~~25~~
hejceyeÇÇÿeeÛee mee#eelkeâej PeeuÙeecegUs pÙeeÛeer meJe& heehes ve<š Peeueer Deensle,
pÙeeÛes meJe& mebMeÙe efheâšues Deensle, pees meJe& heÇeefCecee$eebÛÙee efnleeceOÙes jle
Deens, (pÙeeuee yeÇÇÿeefveJee&jCe¤he cees#e heÇehle Peeuee Deens, leesÛe Demes DeeÛejCe
keâjâ Mekeâlees. pees mJele: Ke[d[ŸeeceOÙes he[uee Deens lees ogmeNÙeeuee keâeÙe yeensj
keâe{Ceej? lÙeecegUsÛe keâ®Cee ne ceneheg®<eeÛee mJeYeeefJekeâ iegCe yevetve peelees.)
lemesÛe Ùeleelceeve:- pees efpelesbefoÇÙe Je yeÇÇ ÿeJesòee Deens, DeMee he®<eeuee

yeÇÇÿeefveJee&Cejâhe cees#e heÇehle nesle Demelees. DeMee cenehe®<eeefJe<eÙeer meebieleevee
ßeerkeä=â<Ce heg{s cnCeleele-
keâece›eâesOeefJeÙegòeâeveeb Ùeleerveeb ÙeleÛeslemeeced~~10~~
DeefYelees yeÇÿeefveJee&Ceb Jele&les efJeefoleelceveeced~~26~~
pes keâece›eâesOejefnle Deensle, pÙeebÛes efÛeòe lÙeebÛÙee mJeeOeerve Deens,
pÙeebvee hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej Peeuee Deens DeMee Deelce%eeve heÇehle PeeuesuÙee
hegjâ<eebvee Meeble hej yeÇÇÿeeÛeer (cees#eeÛeer) heÇehleer nesle Demeles. ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ce
mee#eelkeâejer hegjâ<eeÛÙee DeeÛejCeeJej meejKes Yeej osle Deensle keâejCe DeMee
cenehegjâ<eebkeâ[tve meJee&bvee keâener heÇsjCee efceUeJeer cnCetve ÙesLes heÇße peJeUpeJeU
hetCe& Peeuee Deens. Deelee les hegvne meebiele Deensle keâer, DeMeer yeÇÇÿe¤he efmLeleer
heÇehle keâjCÙeemee"er `Õeeme-heÇÕeemeeÛes' efÛebleve DeeJeMÙekeâ Deens. Ùe%eeÛÙee
heÇefkeÇâÙesceOÙes heÇeCeeÛes DeheeveeceOÙes nJeve DeeefCe DeheeveeÛes heÇeCeeceOÙes nJeve,
heÇeCe-Deheeve Ùee oesnesbÛÙee ieleerÛee efJejesOe ÙeeJej lÙeebveer Yej efouee neslee. leerÛe
iees<š les hegvne mecepeeJeleevee cnCeleele.
mheMee&vke=âlJee yeefnyee&¢eeb§e#eg§ewJeevlejs YeügJeesŠ~~10~~
ØeeCeeheeveew meceew ke=âlJee veemeeYÙevlejÛeeefjCeew~~27~~
Ùelesevf õÙeceveesyegeæ
f cege& vf eceex#ehejeÙeCeŠ~~10~~
efJeielesÛÚeYeÙe›eâesOees ÙeŠ meoe cegòeâ SJe meŠ~~28~~
ns Depeg&vee, yee¢e efJe<eÙeebvee o=MÙeeÛÙee efÛebleveeuee otj "sJetve, oesve YegJeÙeebceOÙes
o=<šer efmLej keâjâve- `YeügJees: Devlejs'- ÙeeÛee DeLe& [esUÙeebÛÙeeceOÙes efkeâbJee
YegJeÙeebceOÙes keâener heenCÙeeÛÙee nsletves o=<šer efmLej keâjCes Demee veener. oesve
YegJeÙeebceOÙes o=<šer efmLej keâjCes ÙeeÛee DeLe& SJe{eÛe Deens keâer mejU yemetve
o=<šer YegJeÙeebceOetve mejU heg{s efmLej keâjCes, [eJÙee-GpeJÙee yeepetuee
efkeâbJee Fkeâ[s eflekeâ[s o=<šer ve efheâjJeCes- veekeâeÛÙee Mebs[ÙeeJej vepej "sJetve,
veekeâeÛÙee Deele efJeÛejCe keâjCeeNÙee heÇeCe Je Deheeve JeeÙetbÛee Jesie mece keâ®ve
DeLee&le o=<šer veekeâeÛÙee Mesb[ÙeeJej efmLej keâ¤ve legceÛes ue#e ÕeemeeJej kesbâefoÇle
keâje Je heene keâer Õeeme kesâJne Deele iesuee? lesLes efkeâleer JesU jeefnuee? ÙeeJej
ue#e bkebsâefoÇle keâje. ceie ÕeemeeceOÙes efvecee&Ce nesle DemeCeeje veeceOJeveer legcneue
Sskeât ÙesF&ue. DeMee heÇkeâejs Õeeme-heÇÕeemeeJej ue#e-OÙeeve efmLej Peeues keâer, nUtnUt
Õeeme DeÛeue, efmLej Je mece nesF&ue, DeMee efmLeleerle vee Deele keâener efJeÛeej-
efJekeâuhe efvecee&Ce nesleerue vee yeensjÛes efJeÛeej-mebmkeâej Deele Ùesleerue, yeeùe
efJe<eÙeebÛes efÛebleve lej yeensjÛe mees[tve efoues nesles, Deelee Deele megæe
keâmeues efJekeâuhe keâmeues efJekeâuhe peeie=le nesCeej veener. ceie OÙeeve lewueOeejsheÇceeCes
meelelÙeeves nesle jenerue. lesueeÛeer Oeej heeCÙeeheÇceeCes šhešhe ieUle veener.
pesJne leer legšles lesJne mebhetCe& OeejÛe Keeueer keâesmeUles- legštve peeles. Ùee heÇkeâejs
heÇeCe Je Deheeve JeeÙetbÛeer ieleer mece "sJetve, FbefoÇÙes ceve Je yegæer ÙeebÛes
efveÙeceve keâjâve, FÛÚe, YeÙe Je keÇâesOe ÙeebÛÙeeheemetve Deefuehle nesGâve pees
ceveveMeeruelesÛÙee hejce meercesJej heesnÛeuee Deens, Demee cegveer meoe `cegòeâ' Ûe
Demelees. cegòeâ PeeuÙeeJej lees keâes"s peelees? lÙeeuee keâeÙe heÇehle nesles? ÙeeJej
ßeerkeä=â<Ce cnCeleele-
Yeesòeâejb Ùe%elehemeeb meJe&ueeskeâcensÕejced~~10~~
megùob meJe&Yetleeveeb %eelJee ceeb Meeefvlece=ÛÚefle~~29~~
Ùe%e Je lehe ÙeebÛee Yeesòeâe, meJe& ueeskeâebÛee censÕej Je heÇeefCecee$eebÛee mJeeLe&jefnle
efce$e-efnlew<eer ceer Deens, DeMee heÇkeâejs ceuee pees peeCelees lÙeeuee Meebleer heÇehle
nesles. ßeerkeä=â<Ce cnCeleele keâer, DeMee heg®<eeÛÙee Õeeme-heÇÕeemeeÛee, Ùe%e DeeefCe
leheeÛee Yeesòeâe ceer Deens. Ùe%e Je lehe pÙeele efJeueerve nesleele, lees ceer Deens. les
meJe& ceueeÛe heÇehle nesle Demeles. Ùe%eeÛÙee MesJešer peer heÇehle nesles Je efpeÛes veeJe
Meebleer Deens les ceePesÛe mJe¤he Deens. lees cegòeâ heg®<e ceuee DeMee heÇkeâejs peeCele
Demelees Je lees ceuee DeMee heÇkeâejs peeCelees, lesJne lees ceePÙeeheÇle Ùeslees. ceuee
heÇehle keâjlees. nerÛesÛe veeJe Meebleer Deens. pÙee heÇkeâejs ceer F&ÕejeÛee F&Õej cnCepes
censÕej Deens lÙee heÇkeâejs lees cegòeâ DemeCeeje cegveerner Deens Demes mecepe.
efve<keâ<e&—
Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee meg¤Jeeleeruee Depeg&veeves YeieJeeve ßeerkeä=â<Ceebvee heÇMve
keâsuee neslee keâer, YeieJeve, legcner keâOeer efve<keâece keâce&ÙeesieeÛeer heÇMebmee keâjlee,lej
keâOeer mebvÙeeme ceeiee&ves keâce& keâjCÙeeÛeer cnCepes keâce&mebvÙeemeceeiee&Ûeer heÇMebmee
keâjlee. lesJne oesvnerhewkeâer keâesCelee ceeie& ßesÙemkeâj Deens les meebiee. lesJne ßeerkeä=â<Ceebveer
meebefieleues keâer Depeg&vee, Dejs hejcekeâuÙeeCe lej oesvner ceeiee&le Deens. oesvner
ceeiee&le efveOee&efjle Ùe%eeÛeer heÇefkeÇâÙee kesâueer peeles. lejerner efve<keâece keâce&Ùeesie efJeMes<e
ßes<" Deens. keâejCe efve<keâece keâce& kesâuÙeeefMeJeeÙe keâce& mebvÙeeme (MegYeeMegYe

keâcee&bÛee Deble) nesle veener. mebvÙeeme ne ceeie& veener, OÙesÙeeÛes veeJe Deens. Ùeesiecegòeâ
heg®<eÛe mebvÙeemeer Demelees. ceie ÙeesieÙegòeâeÛes ue#eCe meebieleevee les cnCeeues keâer,
ne Ùeesiecegòeâ ceneheg®<ener F&Õej Demelees. lees keâener keâjle veener efkeâbJee keâjJetve
Iesle veener. hejbleg mJeYeeJeefmLele heÇke=âleerÛÙee heÇYeeJeeheÇceeCes meJe&peCe DeeÛejCe
keâjerle Demeleele. pees ceuee peeCelees leesÛe %eelee Demelees, leesÛe hebef[le Demelees.
Ùe%eeÛÙee MesJešer ueeskeâ ceuee peeCeleele. Õeeme-heÇÕeemeeÛee pehe DeeefCe Ùe%e-lehe
pÙeeceOÙes efJeueerve nesles, lees ceer Deens. Ùe%eeÛee heefjCeecemJe®he DemeCeeNÙee ceuee
peeCetve peer Meebleer les efceUJeleele, leer Meebleer cnCepes ceer Deens. DeLee&le
ßeerkeä=â<CeemeejKes, ceneheg®<eemeejKes, mJe¤he lÙeeueener heÇehle nesles Je lees
ÙeesieÙegòeâ he®<e F&ÕejebÛee F&Õej, DeelcÙeeÛes DeelcemJe®he lees yevelees. lÙee
hejceelcÙeeMeer lees leoÇthe neslees. (Demes yeÿewkeäÙe nesCÙeeuee Jeešsue lesJe{s
pevce IÙeeÙeuee ueeiees.) Ùee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕejebveer ns mhe<š keâsues Deens keâer
Ùe%eleeheeÛee Yeesòeâe cnCepes ceneheg®<eebÛÙee Deele Jemele DemeCeejer ceneMeòeâer
censÕej Deens.
ßeerke=â<Ceepeg&vemecJeeos ‘Ùe%eYeesòeâeceneheg®<emLecensÕejŠ’ veece
heÃeceesÓOÙeeÙeŠ~~5~~
ÙeeheÇ c eeCes ßeer c eod Y eieJeod i eer l ee®heer Gheef v e<eoeleer u e yeÇ ÿ eef J eÅeeb l eie& l e
ÙeesieMeem$eeleerue ßeerkeä=â<Ce DeeefCe Depeg&ve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue `Ùe%eYeesòeâe
ceneheg®<emLe censÕej' veeJeeÛee heeÛeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Fefle ßeerceled hejcenbmehejceevevomÙe efMe<Ùe mJeeceerDeÌ[ieÌ[evevoke=âles
ßeerceÆieJeûerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe&ieerlee’ Yee<Ùes ‘Ùe%eYeesòeâeceneheg®<emLecensÕejŠ’
veece heÃeceesÓOÙeeÙeŠ~~5~~
DeMee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme hejceevebvopeerbÛes efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âle
ßeerceoYeieJeoieerlesJejerue Yee<Ùe `ÙeLee&Le ieerlee' ÙeeceOeerue `Ùe%eYeesòeâe ceneheg®<emLe
censÕej:' veeJeeÛee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
~~nefjŠ Ô leled meled~~
DeOÙeeÙe meneJee 161
Ô
~~ DeLe <e‰esÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe meneJee
Ùee peieele pesJne Oecee&ÛÙee veeJeeJej Keesšs jerleer-efjJeepe, efJeefJeOe heÇkeâejÛes
hetpeeefJeOeer Je efJeefJeOe mebheÇoeÙeebÛes yeenguÙe Jee{les, lesJne og<š ¤{erbÛes oceve
keâjâve F&ÕejeÛeer mLeehevee Je lÙeeÛeer heÇehleer keâ¤ve IesCÙeeÛeer heæleer-ceeie& JÙeJeefmLele
keâjCÙeemee"er cenehegjâ<eeÛee DeJeleej nesle Demelees. ke=â<CekeâeueeceOÙes DeMeeÛe
heÇkeâejs keâle&JÙekeâce& ve keâjlee efveef<keüâÙe yemetve jenCes Je mJeleŠuee %eeveer cnCeJetve
IesCÙeeÛeer ¤{er heâej Jee{ueer nesleer Je cnCetve Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee heÇejbYeer ßeerke=â<Ceebveer
ÛeewLÙeeboe %eeveÙeesie Je efve<keâece keâce&Ùeesie Ùee oesvner ceeiee&le keâce& keâjeJesÛe ueeieles
ns meebefieleues Deens.
ogmeNÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer meebefieleues nesles keâer, Depeg&vee, #eef$eÙeemee"er
ÙegæeefMeJeeÙe ogmeje keâesCeleener keâuÙeeCekeâejer Je ßesÙemkeâj ceeie& veener. Ùee Ùegæele
njueeme lejer osJelJeeÛeer heÇehleer DeeefCe efpebkeâueeme lej cenecenerce heoeÛeer heÇehleer
leguee nesCeej Deens; lesJne ns peeCetve let Ùegæ keâj. %eeveÙeesieeÛes efJeJesÛeve keâjleevee let
Ùegæ keâj ner iees<š leguee ceer meebefieleueer. neleeJej nele "sJetve mJemLe yemeCes cnCepes
%eeveÙeesie veJns. %eeveÙeesieele DeeheuÙee ueeYeneveerÛee efJeÛeej keâ¤ve, DeeheuÙee
#ecelesuee DeesUKetve keâce& keâjCÙeeme heÇJe=òe JneÙeÛes Demeles. %eeveÙeesieele Ùegæ ns
DeefveJeeÙe& Demeles. DeLee&le ÙeeÛeer heÇsjCee osCeeje cenehegjâ<e Demelees.
eflemeNÙee DeOÙeeÙeele Depeg&veeves ßeerke=â<Ceebvee efJeÛeejues keâer, YeieJeve, efve<keâece
keâce&Ùeesieehes#ee DeeheuÙeeuee pej %eeveÙeesie ßes<" Jeešlees lej legcner ceuee ner Ieesj
keâces& keâjeÙeuee keâe meebiele Deenele ? Depeg&veeuee efve<keâece keâce&Ùeesie heâej keâ"erCe
Jeešuee. ÙeeJej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer, oesvner ceeie& ceerÛe meebefieleues Deensle;
hejbleg oesvner ceeiee&le keâce& ns DeefveJeeÙe& Deens. keâce&lÙeeie keâjCÙeeme ceer keâes"sÛe
meebefieleues veener. cegUerÛe keâce& ve keâjlee keâesCeerner vew<keâcÙe& efmeæer heÇehle keâ¤
Mekeâle veener. lemesÛe heÇejbYe keâsuesueer keâce&heÇefkeüâÙee ceOÙesÛe mees[tve efleÛee lÙeeie
keâ¤ve keâesCeerner hejceefmeæer heÇehle keâ¤ Mekeâle veener. oesvner ceeieeËle Ùe%e heÇefkeüâÙee
cnCepesÛe efveÙeled keâce& keâjeJesÛe ueeieles.
Ùeeveblej Depeg&veeuee mhe<šheCes keâUues keâer, %eeveceeie& efkebâJee keâce&ceeie& Ùeehewkeâer
keâesCeleener ceeie& efveJe[uee lejer keâce& ns oesvner ceeiee&le DeefveJeeÙe&Ûe Deens. lejerner
heeÛeJÙee DeOÙeeÙeele lÙeeves hegvne efJeÛeejues keâer, YeieJeve, heâueheÇehleerÛÙee o=<šerves
Ùee oesvner ceeieeËhewkeâer keâesCelee ceeie& ßes<" Je megkeâj Deens ? Depeg&vee, oesvner ceeie&
hejceßesÙeeÛeer heÇehleer keâ¤ve osCeejs Deensle. oesvner ceeie& SkeâeÛe ef"keâeCeer heesnÛeJele
Demeleele. lejerner meebKÙeeÛÙeeceles efve<keâece keâce&Ùeesie ne ßes<" Deens. keâejCe efve<keâece
keâce& kesâuÙeeefMeJeeÙe keâesCeleener meeOekeâ mebvÙeemeer nesGâ Mekeâle veener. efMeJeeÙe
oesvner ceeiee&le keâce& SkeâÛe Deens. lesJne efveOee&efjle keâce& kesâuÙeeefMeJeeÙe vee keâesCeer
mebvÙeemeer nesGâ Mekeâle, vee keâesCeer Ùeesieer yevet Mekeâle. Ùee oesve ceeieeËÛes DevegmejCe
keâjCeeNÙee meeOekeâebÛee o=ef<škeâesve heâkeäle JesieJesieUe Demelees.
DeveeefßeleŠ keâce&Heâueb keâeÙeË keâce& keâjesefle ÙeŠ~~1~~
me meVÙeemeer Ûe Ùeesieer Ûe ve efvejefiveve& Ûeeef›eâÙeŠ~~1~~
ßeerke=â<Ce cnCeeues, ns Depeg&vee, keâce&heâueeÛee DeeßeÙe ve keâjlee cnCepesÛe keâce&
keâjleevee keâesCeleener nslet ve "sJelee pees `keâeÙe&ced keâce& ’ keâle&JÙe keâce& keâjlees leesÛe
Keje mebvÙeemeer Je leesÛe Keje Ùeesieer nesÙe. keâces& Deveskeâ heÇkeâejÛeer Deensle. lÙeeceOÙes
`keâeÙe&ced keâce& ’ keâjCÙeeme ÙeesiÙe Demes keâce& cnCepesÛe èfveÙele keâce& ’,
efveOee&efjle keâce& keâjeJeÙeeÛes Demeles. les keâce& cnCepesÛe `Ùe%eeÛeer heÇefkeüâÙee’, pÙeeÛee
DeLe& Deens leer DeejeOevee ! cnCepesÛe DeejeOÙe osJeeÛeer heÇehleer keâ¤ve osCeejs
efJeOeer-efJeMes<e-lÙeebvee keâeÙe&¤he osCes cnCepes keâce& nesÙe. les keâle&JÙekeâce& pees keâjlees
leesÛe Keje mebvÙeemeer Demelees, leesÛe Keje Ùeesieer Demelees. kesâJeU Deefivenes$eeÛee
lÙeeie keâjCeeje `Deecner Deiveeruee mheMe& keâjerle veener' Demes cnCeCeeje efkebâJee
keâce& ve keâjCeeje `ceePÙeemee"er keâener keâce& keâjeÙeuee jeefnuesues veener, ceer
lej Deelce%eeveer Deens' Demes cnCetve keâeÙee&uee heÇejbYe ve keâjCeeje, keâle&JÙe keâce&
ve keâjCeeje mebvÙeemeerner veJns Je Ùeesieerner veJns.
Ùeb meVÙeemeefceefle ØeengÙeexieb leb efJeefæ heeC[Je~~1~~
ve ¢emeVÙemleme¿uhees Ùeesieer YeJeefle keâ§eve~~2~~
Depeg&vee pÙeeuee `mebvÙeeme’ cnCeleele, leesÛe keâce&Ùeesie Deens Demes let peeCe.
keâejCe keâce&heâueeefJe<eÙeeRÛÙee mebkeâuheeÛee lÙeeie keâsuÙeeefMeJeeÙe keâesCeerner hegjâ<e
Ùeesieer nesle veener. DeLee&le heâueeMesÛee lÙeeie oesvner ceeieeËle DeeJeMÙekeâ Deens.
ceie lej mejU Deens keâer, Deecner keâmeuee mebkeâuhe-nslet "sJeerleÛe veener Demes
cnbšues keâer yeveuee Ùeesieer efkebâJee mebvÙeemeer! ßeerke=â<Ce cnCeleele ns cee$e
keâoeefhe MekeäÙe veener.
Dee®®#eesceg&vesÙeexieb keâce& keâejCecegÛÙeles~~1~~
Ùeesiee¤{mÙe lemÙewJe MeceŠ keâejCecegÛÙeles~~3~~
Ùeesieefmeæer heÇehle JneJeer DeMeer FÛÚe keâjCeeNÙee meeOekeâeuee efve<keâece keâce&
ns meeOeve meebeif eleues Deens. DeeefCe ÙeesieeÛes Deveg<"eve keâjlee keâjlee pesJne ÙeesieheÇehleer
nesles lesJne `MeceŠkeâejCeced GÛÛeles’, Mece ns keâejCe meebeif eleues Deens. cnCepesÛe meJe&
mebkeâuheebÛee lÙeeie ns keâejCe meebeif eleues Deens. lÙeehetJeer& mebkeâuhe efheb[ mees[le veenerle.
Ùeoe efn vesefvõÙeeLex<eg ve keâce&mJeveg<eppeles~~1~~
meJe&me¿uhemeVÙeemeer Ùeesiee¤{mleoesÛÙeles~~4~~
FbefoüÙeebÛÙee efJe<eÙeebÛÙee ef"keâeCeer DeeefCe keâcee&ÛÙee ef"keâeCeer pesJne lees Deemeòeâ
nesle veener (ÙeesieeÛÙee heefjhekeäJe DeJemLesle heesnÛeuÙeeveblej keâce& keâ¤ve heg{s MeesOeeÙeÛes
keâesCeeuee? lesJne Ùee DeJemLesle efveÙele keâce&, peer DeejeOevee, efleÛeerner DeeJeMÙekeâlee
jenle veener Je cnCetve lees Deelee keâcee&lener Deemeòeâ nesle veener) lesJne `meJe&
mebkeâuhe mebvÙeemeer’ lÙeeÛes meJe& mebkeâuhe megšuesues Demeleele. neÛe Keje mebvÙeeme
nesÙe. nerÛe Kejer Ùeesiee¤{lee Deens. mebvÙeeme veeJeeÛeer keâesCeleer Jemlet veener keâer peer
jmlÙeele meehe[sue. leer keâce&heâueeÛeer Deemeòeâer vemeuesuÙee, meJe& mebkeâuheebÛee lÙeeie
keâsuesuÙee ÙeesiÙeeueeÛe heÇehle nesle Demeles. DeMeer ner Ùeesiee¤{lee heÇehle nesCÙeeheemetve
keâeÙe ueeYe neslees ?
GæjsoelceveeÓlceeveb veelceeveceJemeeoÙesled~~1~~
DeelcewJe ¢eelcevees yevOegjelcewJe efjhegjelceveŠ~~5~~
Depeg&vee, ceveg<Ùeeves mJeleŠÛe mJeleŠÛee Gæej keâjeJee. DeeheCeÛe Deeheuee
veeMe keâ¤ve IesGâ veÙes. keâejCe ne efpeJeelcee mJeleŠÛe Deeheuee efce$e Deens Je leesÛe
Deeheuee Me$etner Deens. hejbleg lees Deeheuee keâOeer Me$et neslees Je keâOeer efce$e yevelees?
ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele -
yevOegjelceelcevemlemÙe ÙesveelcewJeelcevee efpeleŠ~~1~~
Deveelcevemleg Me$eglJes JelexleelcewJe Me$egJeled~~6~~
pÙee efpeJeelcÙeeves ceve Je FbefõÙeebmeefnle Mejerjeuee JeMe keâsues Deens lÙeeuee
leeyÙeele "sJeues Deens, lÙeeÛee efpeJeelcee efce$e Deens DeeefCe pÙee efpeJeelcÙeeves ceve
Je FbefõÙeebmeefnle Mejerjeuee leeyÙeele "sJeues veener, JeMe keâsues veener, lÙeeÛee efpeJeelcee
Me$et Deens. lÙeeÛÙeeMeer lees Me$etheÇceeCes Jewj keâjlees.
Jejerue oesve Mueeskeâeble ßeerke=â<Ceebveer SkeâÛe iees<š meebefieleueer Deens keâer, DeeheCeÛe
DeeheuÙee DeelcÙeeÛee Gæej keâjeJee. DeeheCeÛe lÙeeuee DeOeesieleerkeâ[s vesGâ veÙes;
keâejCe DeelceeÛe Deeheuee efce$e Deens. Ùee peieele lÙeeÛÙeeefMeJeeÙe Deeheuee vee
ogmeje keâesCeer efce$e Deens, vee keâesCeer Me$et pÙeeves ceveemeefnle FbefõÙeebvee efpebkeâues
Deens, lÙeeÛÙeemee"er Deelcee efce$e yevetve efce$eemeejKes DeeÛejCe keâjlees. lees lÙeeÛes
hejcekeâuÙeeCe keâjlees. pees ceveemeefnle FbefõÙeebvee efpebketâ Mekeâle veener, lÙeeÛÙeeMeer
Deelcee Me$etmeejKee Jeeielees DeeefCe lees lÙeeuee veerÛe Ùeesveerkeâ[s Je Ùeeleveebkeâ[s
IesGâve peelees- DeOeesieleerÛÙee ceeiee&keâ[s veslees. he{erkeâ hebef[le cees"Ÿee DeefYeceeveeves
cnCeleele `ceer lej Deelcee Deens !’ ieerlesceOÙes DeelcÙeeÛes mJe¤he meebieleevee
cnbšues Deens - `` Ùee DeelcÙeeuee Mem$eeves keâehelee Ùesle veener, Deiveer lÙeeuee peeUt
Mekeâle veener, JeeÙet lÙeeuee megkeâJet Mekeâle veener. lees efvelÙe Deens, Dece=lemJe¤he
Deens, ve yeoueCeeje Deens, MeeÕele Deens DeeefCe Demee Deelcee ceePÙeele Deens. ’’
Demes hebef[le ieerlesceOeerue `Deelcee DeOeesieleerkeâ[sner peeGâ Mekeâlees’ Ùee DeesUeRkeâ[s
ue#eÛe osle veenerle. pees `keâeÙe&ced keâce&' keâjCÙeeme ÙeesiÙe Demes keâce&, cnCepesÛe
efveÙele keâce& keâjlees, lÙeeÛÙee DeelcÙeeÛee Gæej neslees. DeMee ÙeesiÙeeÛes ef"keâeCeer
DeelcÙeeÛes mJe¤he keâmes Demeles les hene.
efpeleelceveŠ ØeMeevlemÙe hejceelcee meceeefnleŠ~~1~~

Meerlees<CemegKeogŠKes<eg leLee ceeveeheceeveÙeesŠ~~7~~
pÙeeves Deeheues ceve efpebkeâues Deens, Demee Ùeesieer Meerle-G<Ce, megKe-ogŠKe
DeeefCe ceeve-Deheceeve FlÙeeoer ÉbÉeceOÙes DelÙeble Meeble Je efmLej Demelees. lees
hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer efmLele Demelees. lÙeeÛÙeeMeer leõthe Peeuesuee Demelees.
èfpeleelcee' cnCepesÛe pÙeeves Deeheues ceve FbefõÙeebmeefnle efpebkeâues Je pees DelÙeble
Meeble Deens, pÙeeÛeer Je=òeer hejceMeebleerle heÇJeeefnle Peeuesueer Deens. (ner DeelcÙeeÛÙee
GæejeÛeer DeJemLee Deens) heg{s les cnCeleele -
%eeveefJe%eevele=hleelcee ketâšmLees efJeefpelesefvõÙeŠ~~1~~
Ùegòeâ FlÙegÛÙeles Ùeesieer meceuees°eMcekeâeÃeveŠ~~8~~
pÙeeÛes efÛeòe %eeve Je efJe%eeve ÙeebÛÙee Ùeesieeves le=hle Deens, pees efve§eue,
efmLej DeeefCe efJekeâejjefnle Deens, pees efpeleWeõf Ùe Deens, ceeleerÛes {sketâU, oie[
DeeefCe meesves pees meceeve uesKelees - DeMee iegCeebveer `Ùegòeâ' DemeCeeNÙeeueeÛe Ùeesieer
cnCeleele. `Ùegòeâ' cnCepes Ùeesiemeefnle. nerÛe ÙeesieeÛeer hejekeâe<"e nesÙe. pÙeeÛeer
ÛeÛee& ÙeesiesÕej ke=â<Ceebveer heeÛeJÙee DeOÙeeÙeele heeÛeJÙee Mueeskeâeheemetve yeejeJÙee
MueeskeâeheÙeËle keâsueer Deens. hejceleòJe hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej DeeefCe lÙeeyejesyejÛe
lÙeeÛes nesCeejs %eeve ÙeeueeÛe %eeve cnCeleele. efkeâbefÛele pejer hejceleòJeeheemetve meeOekeâ
otj Demesue, Depetve les leòJe lÙeeves hetCe&heCes peeCeues vemesue, lej lees De%eeveerÛe Deens
Demes mecepeeJes DeeefCe hejceleòJeheÇehleerÛeer heÇsjCee osCeeje heÇsjkeâ keâmee meJe&JÙeeheer
Deens? lees keâMeer heÇsjCee oslees? lees Deveskeâ DeelcÙeebvee SkeâeÛe JesUer keâmes ceeie&oMe&ve
keâjlees? lees Yetle YeefJe<Ùe Je Jele&ceeveeÛee keâmee %eelee Deens? heÇsjkeâeÛeer ner meJe&
keâeÙe&heÇCeeueer peeCetve IesCes cnCepesÛe èfJe%eeve' nesÙe. ùoÙeele F&ÕejeÛee heÇJesMe
Peeuee keâer, lÙee #eCeeheemetve lees ÙeesiÙeeuee efveos&Me keâjle Demelees; meg¤Jeeleeruee
meeOekeâeÛÙee leer iees<š ue#eele Ùesle veener. heCe Debeflece šhhÙeele F&ÕejeÛeer Deebleefjkeâ
keâeÙe&-heÇCeeueer lees hetCe&heCes mecepetve IesGâ Mekeâlees. ns mecepeCes cnCepesÛe efJe%eeve
nesÙe. Ùeesiee¤{ efkebâJee ÙeesieÙegòeâ hegjâ<eeÛes efÛeòe-%eeve efJe%eeveeves meowJe le=hle
Demeles. DeMee heÇkeâejs ÙeesieÙegòeâ hegjâ<eeÛÙee DeJemLesÛes efve¤heCe keâjleevee ßeerke=â<Ce
heg{s cnCeleele.
megùefvce$eeÙeg&oemeerveceOÙemLeÉs<ÙeyevOeg<eg~~1~~
meeOeg<Jeefhe Ûe heehes<eg meceyegefæefJe&efMe<Ùeles~~9~~
hejceelcÙeeÛeer heÇehleer Peeuesuee cenehegjâ<e meceoMeer& Je meceJeleer& Demelees. heeÛeJÙee
DeOÙeeÙeeleerue De"jeJÙee Mueeskeâele pemes ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer, Deelce%eeveer
efJeÅee-efJeveÙemebheVe yeÇeÿeCe, Ûeeb[eU, ieeÙe, keâg$ee, nòeer Ùee meJeeËkeâ[s meceo=<šerves
heenle Demelees. lÙeeÛe DeLee&Ûee ne Mueeskeâ Deens. efnleefÛeblekeâ, efce$e, Me$et,
lešmLe, DeefheÇÙe, veeleueie, lemesÛe meppeve DeeefCe ogpe&ve Ùee meJeeËÛÙee ef"keâeCeer
meceo=<šer "sJeCeeje ÙeesieÙegòeâ hegjâ<e DelÙeble ßes<" nesÙe. lees Ùee meJeeËÛÙee
JeeieCÙeekeâ[s - lÙeebÛÙee ke=âleerkeâ[s ue#e osle veener, lej lÙeebÛÙee Deele mebÛeej
keâjCeeNÙee DeelcÙeeJej lÙeebÛeer o=<šer Demeles. lÙee meJeeËceOÙes lÙeeuee heâòeâ SJe{eÛe
heâjkeâ efomelees keâer, keâesCeer KeeueÛÙee efMe[erJej GYee Deens lej keâesCeer efvece&uelesÛÙee
meceerhe; hejbleg leer #ecelee cee$e meJeeËceOÙes Deens. Ùeeef"keâeCeer ßeerke=â<Ceeves ÙeesieÙegòeâ
heggjâ<eeÛes ue#eCe hegvne meebefieleuesues Deens.
ceveg<Ùe ÙeesieÙegòeâ keâmee yevelees? lees Ùe%e keâmee keâjlees? Ùe%emLeU keâmes
DemeeJes? yemeCÙeeÛeer peeiee keâMeer DemeeJeer? lÙee JesUer keâmes yemeeJes? Ùe%ekeâlÙee&ves
keâesCelÙee efveÙeceebÛes heeueve keâjeJes? lÙeeÛee Deenej-efJenej, lÙeeÛÙee PeesheCÙeeJej
Je peeieCÙeeJej "sJeeÙeÛes efveÙeb$eCe efkebâJee lÙeeÛes keâce& keâmes DemeeJes? Ùee meJe&
iees<šeRÛes heg{erue heeÛe Mueeskeâeble ßeerke=â<Ceebveer efJeJesÛeve kesâues Deens. les efJeJesÛeve
Flekesâ mhe<š Deens keâer legcnermegæe leMee heÇkeâejÛee Ùe%e keâ¤ Mekeâeue.
eflemeNÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer Ùe%eeÛee GÛÛeej kesâuee DeeefCe meebefieleues keâer
Ùe%eeÛeer heÇefkeüâÙee cnCepesÛe efveÙele keâce& nesÙe. ÛeewLÙee DeOÙeeÙeele Ùe%eeÛes mJe¤he
lÙeebveer efJemleejhetJe&keâ meebefieleues keâer, Ùeele heÇeCeeÛes DeheeveeceOÙes nJeve, DeheeveeÛes
heÇeCeeceOÙes nJeve, heÇeCe-DeheeveeÛÙee ieleerÛes efveÙeb$eCe keâ¤ve ceveeÛee efvejesOe
FlÙeeoer efkeüâÙee kesâuÙee peeleele. Ùee meJe& efkeüâÙeebmen kesâuÙee peeCeeNÙee Ùe%eeÛee
DeLe& DeejeOevee Demee Deens. DeejeOÙe osJeeheÙeËleÛes Deblej veenermes keâjCeejer
heÇefkeüâÙee cnCepesÛe Ùe%e, cnCepesÛe DeejeOevee ! heeÛeJÙee DeOÙeeÙeelener nsÛe
meebefieleues Je Deelee Ùee DeOÙeeÙeele Ùe%eemee"er ueeieCeejs Deemeve, Yetceer, Ùe%eeÛee
efJeOeer ns meebieCÙeeÛes yeekeâer jeefnues nesles, les Deelee ÙesLes meebefieleues Deens.
Ùeesieer ÙegÀeerle meleleceelceeveb jnefme efmLeleŠ~~10~~

Skeâekeâer ÙeleefÛeòeelcee efvejeMeerjheefj«enŠ~~10~~
ÙeesiÙeeves ceve, FbefõÙes Je Mejerj ÙeebÛes mebÙeceve keâ¤ve - lÙeebvee JeMe keâ¤ve,
efveefjÛÚ Skeâekeâer Je DeheefjieÇnMetvÙe nesGâve Skeâebleele DeeheuÙee efÛeòeeuee
ÙeesieeYÙeemeele ueeJeeJes. cnCepesÛe DeelceevegYeJeele leuueerve JneJes. lÙeemee"er
mLeeve keâmes DemeeJes? Deemeve keâmes DemeeJes?
MegÛeew osMes Øeefle‰ehÙe efmLejceemeveceelceveŠ~~10~~
veelÙegefÛÚ^leb veeefleveerÛeb ÛewueeefpevekegâMeesòejced~~11~~
heefJe$e Je Megæ DeMee YetceerJej heÇLece oYe&, lÙeeJej ce=ieeefpeve, lÙeeJej Jem$e
(jsMeceer Jee ueeskeâjerÛes) DebLe¤Ce heâej Keeueer veJns Je heâej GbÛe veJns Demes
Deeheues Deemeve ÙeesiÙeeves mLeeheve keâjeJes. Megæ Yetceer ÙeeÛee DeLe& Pee[tve hegmetve
leer peeiee mJeÛÚ keâjeJeer Demee ÙeeÛee DeLe& Deens. peefceveerJej keâener DebLejeJes
ÙeeÛee DeLe& ce=ieeefpeve, ÛešF&, keâesCelesner Jem$e efkebâJee heešemeejKes Deemeve ÙeeÛeer
lesLes JÙeJemLee keâjeJeer. Deemeve nueCeejs vemeeJes, cnCepes efmLej DemeeJes. les
peefceveerheemetve heâej GbÛe vemeeJes Je Deieoer peefceveerueielener Demet veÙes. `hetpÙe
cenejepeßeer' meeOeejCeleŠ heeÛe FbÛe GbÛeerÛÙee DeemeveeJej yemele nesles. Skeâoe
Skeâe Yeòeâeves lÙeebÛÙeemee"er heeÛe hetâš GbÛeer mebiecejJejeÛes megboj Deemeve DeeCeues.
cenejepeßeer Skeâ efoJeme lÙeeJej yemeues. veblej cnCeeues - ``ns Deemeve ceuee veener
ÛeeueeÙeÛes; les heâej GbÛe Peeues Deens. meeOetve FlekeäÙee GbÛe DeemeveeJej yemelee
keâecee veÙes. ÙeecegUs ceveele Denbkeâej efvecee&Ce neslees. Deieoer peefceveerJej yemeuÙeeves
ceveele nervelee efvecee&Ce nesles, mJeleŠyeöue ceveele Ie=Cee hewoe nesles.’’ lÙeebveer les
Deemeve lesLetve neueJeeÙeuee meebefieleues DeeefCe pebieueele Skeâ yeeie nesleer lesLes
"sJeCÙeeme meebefieleues, pesLes cenejepeßeer keâOeerÛe peele veJnles. Deepener lesLes keâesCeer
peele veener. nsÛe lÙee cenehegjâ<eeÛes DeeÛejCehetCe& efMe#eCe! lesJne DeMee heÇkeâejs
meeOekeâeves GbÛe DeemeveeJej keâOeerner yemet veÙes; veenerlej Yepevehetpeve yeepetuee
jenerue Je heÇLece Denbkeâej ceveele "eCe ceeb[tve yemesue.
le$ewkeâe«eb ceveŠ ke=âlJee ÙeleefÛeòesefvõÙeef›eâÙeŠ~~10~~
GheefJeMÙeemeves ÙegÀÙeeÅeesieceelceefJeMegæÙes~~12~~
lÙee DeemeveeJej yemetve, (yemetveÛe OÙeeve keâjeJeÙeeÛes Demeles) ceveeuee SkeâeieÇ

keâ¤ve, efÛeòe Je FbefõÙes ÙeebÛÙee efkeüâÙeebÛes efveÙeceve keâ¤ve, efÛeòeMegæermee"er ÙeesieeYÙeeme
keâjeJee. Deelee keâMee heÇkeâejs yemeeJes les heg{erue Mueeskeâele meebefieleues Deens.
meceb keâeÙeefMejes«eerJeb OeejÙevveÛeueb efmLejŠ~~10~~
mecØes#Ùe veeefmekeâe«eb mJeb efoMe§eeveJeueeskeâÙeved~~13~~
Mejerj cnCepes ÙesLes hee", ceeve Je [eskeâs meceeve js<esle, efve§eue Je efmLej
keâ¤ve mejU Je o={ nesGâve yemeeJes DeeefCe mJeleŠÛÙee veekeâeÛÙee DeieÇYeeieekeâ[s
o=ef<š ueeJetve veekeâeÛÙee MeW[Ùeekeâ[s heenCes ÙeeÛee DeLe& mejU Je lee" yemetve
veekeâeÛÙee meceesj pesLes vepej peeF&ue, lesLes leer efmLej keâjCes. Fkeâ[s eflekeâ[s heent
veÙes. Flej$e ve yeIelee Mejerj Je o=<šer DelÙeble efmLej keâ¤ve yemeeJes.
ØeMeevleelcee efJeieleYeeryeÇ&ÿeÛeeefj›eles efmLeleŠ~~10~~
ceveŠ mebÙecÙe ceefÛÛeòees Ùegòeâ Deemeerle celhejŠ~~14~~
yeÇÿeÛeÙe&JeÇleeceOÙes efmLej jneJes. meeOeejCeleŠ ueeskeâebvee Jeešles keâer,
pevevesefvõÙeeÛee mebÙece cnCepes yeÇÿeÛeÙe& nesÙe; hejbleg ceveele efJe<eÙeebÛes mcejCe
keâ¤ve, [esUÙeebveer keâeceesòespekeâ o=MÙes heentve, mheMe&megKeeÛee DevegYeJe IesGâve,
keâeceesòespekeâ Meyo Sskeâtve pevevesbefõÙeeÛee mebÙece keâOeerÛe nesCeej veener. yeÇÿeÛeejer
ÙeeÛee Keje DeLe& Deens `yeÇÿe DeeÛejefle me yeÇÿeÛeejer' - yeÇÿeeÛes DeeÛejCe
Deens efveÙele keâce&, Ùe%eeÛeer heÇefkeüâÙee pes pes keâjleele les ‘Ùeeefvle yeÇÿe meveeleveced'
meveeleve yeÇÿeeceOÙes heÇJesMe efceUJeleele. ner heÇefkeüâÙee keâjerle Demeleevee
‘mheMee&vke=âlJee yeefnyee&¢eeved' yee¢e mheMe&, ceveeÛes Je meJe& FbefõÙeebÛes mheMe&
ÙeebÛee yeensjÛe lÙeeie keâ¤ve efÛeòe yeÇÿeefÛebleveele, Õeeme-heÇÕeemeeceOÙes Je OÙeeveele
ueeJeeÙeÛes Demeles. ceve pej yeÇÿeeceOÙes leuueerve Demesue lej yee¢e iees°eRÛes mcejCe
les keâe keâjsue? DeeefCe pej yee¢e mcejCe meg¤ Demesue lej ceve yeÇÿeeceOÙes keâmes
leuueerve nesF&ue? efJekeâej ns Mejerjele veener heCe ceveeleerue efJeÛeejeble-YeeJeveeble
Demeleele. pej ceve yeÇÿeÛejCeeMeer leõthe nesF&ue lej kesâJeU pevevesefvõÙeeÛee mebÙeceÛe
veJns lej mekeâue FbefõÙeebÛee mebÙece keâjCes MekeäÙe Demeles. Yeerleerjefnle DeeefCe
DebleŠkeâjCe Meeble "sJetve, ceveeÛes mebÙeceve keâ¤ve, ceePÙee ef"keâeCeer efÛeòe "sJetve,
celhejeÙeCe nesGâve DeemeveeJej yemeeJes.
ÙegÀeVesJeb meoelceeveb Ùeesieer efveÙeleceevemeŠ~~10~~

Meeefvleb efveJee&Cehejceeb celmebmLeeceefOeieÛÚefle~~15~~
Ùee heÇkeâejs ceveeuee hejyeÇÿeeÛÙee efÛebleveele melele Ùegòeâ "sJeCeeje, ceveeÛes
efveÙeceve keâsuesuee Ùeesieer ceePÙee "eÙeer DemeCeejer cees#e¤he hejceMeebleer heÇehle
keâ¤ve Ieslees. Ùeemee"er mJeleŠuee efvejblej lÙeeÛÙee OÙeeveele leuueerve "sJeeJes. ÙesLes
ne heÇMve hetCe& Peeuee. Deelee heg{erue oesve MueeskeâebceOÙes lÙeebveer meebefieleues Deens
keâer, hejceevevo Meebleer heÇehle keâjCÙeemee"er Meejerefjkeâ mebÙece, Ùegòeâenej, efJenej ns
megæe DeeJeMÙekeâ Deens.
veelÙeëe>lemleg ÙeesieesÓefmle ve Ûewkeâevleceveëe>leŠ~~10~~
ve Ûeeefle mJehveMeeruemÙe pee«elees vewJe Ûeepeg&ve~~16~~
ns Depeg&vee, DeefleMeÙe KeeCeeNÙeeuee efkebâJee cegUerÛe ve KeeCeeNÙeeuee, Deefle
PeesheCeeNÙeeuee efkeâbJee Deefle peeiejCe keâjCeeNÙeeuee ne Ùeesie meeOele veener. ceie
ne Ùeesie keâesCeeuee meeOÙe neslees ?
ÙegòeâenejefJenejmÙe ÙegòeâÛes°mÙe keâce&meg~~10~~
ÙegòeâmJehveeJeyeesOemÙe Ùeesiees YeJeefle ogŠKene~~17~~
ogŠKeeÛee veeMe keâjCeeje ne Ùeesie pÙeeÛes KeeCes Je efnb[Ces heefjefcele Deens,
pees meJe& keâeces DelÙeble ceehetve Je efveÙeefceleheCes keâjlees, pÙeeÛeer efveõe Je peeiej
heefjefcele Deens, lÙeeueeÛe meeOÙe neslees. Deefle KeeCÙeeves DeeUme, efveõe DeeefCe
heÇceeoeves ceeCetme Iesjuee peeF&ue. lesJne lÙeeÛÙee neletve meeOevee nesCeej veener.
Yeespeve IesCÙeeÛes mees[tve osCÙeeves meJe& FbefõÙes #eerCe nesleerue DeeefCe efve§eue, efmLej
yemeCÙeeÛeer #ecelee Mejerjele jenCeej veener. hetpÙe cenejepeßeer cnCele Demele keâer,
legcner pees Deenej Ieslee lÙeehes#ee oer[ oesve heesUÙee keâceer Kee. pemes meeOeve
Demesue lemee efJenej keâjeJee. cee$e jespe Lees[s ßece lej keâjeÙeueeÛe nJesle. keâener
vee keâener keâeÙe& keâjle jneÙeuee nJesle. DevÙeLee Mejerjeleerue jòeâeÛes Jenve efMeefLeue
he[sue. Mejerj jesieieÇmle yevesue. JeÙeeheÇceeCes, Deenej Je DeYÙeemeeheÇceeCes PeesheCes
Je peeieCes keâceer peemle nesGâ Mekeâles. ‘cenejepeßeer' cnCele - ``ÙeesiÙeeves Ûeej
leeme Peesheues heeefnpes DeeefCe Gjuesuee JesU melele efÛebleve keâjerle jeefnues heeefnpes.
n"eieÇneves Deefle peeiejCe kesâues lej lees Jes[e yevelees. keâces& keâjleeveener Deveg¤he
efvejblej keâce&jle jeneJes. yee¢e efJe<eÙeebÛes mcejCe ve keâjlee meowJe hejceleòJe
hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer OÙeeveceive nesCeeNÙee ÙeesiÙeeÛeeÛe Ùeesie meeOÙe neslees.''
Ùeoe efJeefveÙeleb efÛeòeceelcevÙesJeeJeefle‰les~~10~~
efveŠmhe=nŠ meJe&keâecesYÙees Ùegòeâ FlÙegÛÙeles leoe~~18~~
Ùee heÇkeâejs efJeMes<e DeYÙeeme keâ¤ve JeMe keâsuesues efÛeòe pesJne DeelcÙeeÛÙee
ef"keâeCeer efmLele nesles, lesJne les DeelcÙeele efJeueerve nesGâve peeles. DeeefCe pesJne
meJe& heÇkeâejÛÙee FÛÚebefJe<eÙeer meeOekeâ efveefjÛÚ yevelees lesJne lees Ùeesiecegòeâ Peeuee
efkebâJee lÙeeuee Ùeesieefmeæ Peeuee Demes cnCeleele. Deelee efJeMes<e ¤heeves pÙeeves
efÛeòeeuee JeMe kesâues Deens DeMee ÙeesiÙeeÛes ue#eCe keâeÙe Deens ?
ÙeLee oerhees efveJeelemLees vesÁles meeshecee mce=lee~~10~~
Ùeesefievees ÙeleefÛeòemÙe ÙegÀelees ÙeesieceelceveŠ~~19~~
JeeÙegjefnle ef"keâeCeer cnCepesÛe efveJeeNÙeeÛÙee peeieer "sJeuesuee efoJee pÙeeheÇceeCes
Deieoer efve§eue jenlees, pÙeesle Deieoer mejU lesJele jenles, leer nuele veener, leerÛe
Ghecee hejceelcÙeeÛes efvejblej Deveg<"eve keâjCeeNÙee ÙeesiÙeeÛÙee efveÙeceve kesâuesuÙee
efÛeòeeuee efoueer Deens. ÙesLes efoJÙeeÛes lej heâòeâ GoenjCe Deens. Deepekeâeue
efoJÙeeÛee Jeehej efMeefLeue Peeuee Deens. pej Jeeje heâej vemesue lej heÇpJeefuele
keâsuesuÙee DeiejyeòeerÛee Oetj mejU Jej peelees. pÙeeves Deeheues efÛeòe leeyÙeele
"sJeues Deens lÙee ÙeesiÙeeÛÙee efÛeòeeÛes ns Skeâ GoenjCe Deens. lÙee DeJemLesle
efÛeòeeuee efpebkeâuesues Demesue, efÛeòeeÛee efJejesOe kesâuesuee Demeuee lejer DeÅeehe
efÛeòe Deens les efJeueerve Peeuesues veener. pesJne efvejesOe kesâuesuÙee efÛeòeeÛee efJeueÙe
neslees lesJne keâesCeleer efJeYetleer heÇehle nesles les heent -
Ùe$eeshejceles efÛeòeb efve®æb ÙeesiemesJeÙee~~20~~
Ùe$e ÛewJeelceveelceeveb heMÙeVeelceefve leg<Ùeefle~~20~~
pÙee efmLeleerle ÙeesieeYÙeemeeves (DeYÙeeme-mejeJe kesâuÙeeefMeJeeÙe efÛeòeeÛee
efvejesOe nesCeej veener; cnCetve ÙeesieeYÙeemeeves) efveÙeceve kesâuesues efÛeòe Meeble nesles,
DeelcemJe¤heer efJeueerve nesles, leõthe nesles lesJne Deelcevee - DeeheuÙee DeelcÙeeÉejs
`Deelceeveced' hejceelcÙeeuee heentve ‘Deelceefve SJe' DeeheuÙee DeelcÙeeleÛe Ùeesieer

mebleg<š neslees. keâejCe heÇeefhlekeâeUeceOÙes lej hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej neslees;
hejbleg ogmeNÙeeÛe #eCeer lees DeeheuÙee DeelcÙeeuee lÙee MeeÕele F&ÕejerÙe efJeYetleerceOÙes
DeesleheÇesle Peeuesuee heenlees. yeÇÿe Depej, Decej, MeeÕele, DeJÙeòeâ DeeefCe
Dece=lemJe¤he Deens lej Deelceener Depej, Decej, MeeÕele, DeJÙeòeâ DeeefCe
Dece=lemJe¤heÛe Deens. hejbleg lees DeefÛevlÙener Deens. peesheÙeËle efÛeòe Je efÛeòeeleues
efJeÛeejlejbie Deensle, leesheÙeËle lees DeeheuÙeeuee GheYeesiÙe vemelees. efÛeòeeÛes efveÙeceve
Je efveÙeceve kesâuesuÙee efÛeòeeÛee hejceelcÙeele efJeueÙe neslees, lesJne hejceelcÙeeÛee
mee#eelkeâej neslees DeeefCe mee#eelkeâejeveblej ueiesÛe lÙeeme mJemJe¤heeÛeer DeesUKe
hešles Je les efÛeòe ÛewlevÙeeÛÙee Yesšerme peeles Je cnCetve lees Ùeesieer DeeheuÙee
DeelcÙeeleÛe mebleg<š neslees. ns lÙeeÛes mJe¤he Deens. nerÛe hejekeâe<"e Deens.
ÙeeueeÛe hetjkeâ DemeCeeje heg{Ûee Mueeskeâ heene.
megKeceelÙeefvlekebâ Ùeòeoddyegefæ«ee¢eceleerefvõÙeced~~10~~
Jesefòe Ùe$e ve ÛewJeeÙeb efmLele§eueefle leòJeleŠ~~21~~
pes FbefõÙeebvee DeieesÛej Deens, DelÙeble Megæ PeeuesuÙee yegæervesÛe ieÇnCe keâjCÙeeme
pes ÙeesiÙe Deens Demes efvejeefleMeÙe, meJees&lke=â<š (Demee Deevebo) Demes megKe pÙee
efmLeleerle ne Ùeesieer DevegYeJelees, pÙee efmLeleerle efmLele DemeCeeje lees DeeheuÙee
mJe¤heeuee peeCelees; lees lÙee leòJeeheemetve keâOeerÛe {Ule veener. vesnceer lÙeeÛe
DeJemLesle lees jenlees.
Ùeb ueyOJee Ûeehejb ueeYeb cevÙeles veeefOekebâ leleŠ~~10~~
ÙeefmceefvmLelees ve ogŠKesve ieg®Ceeefhe efJeÛeeuÙeles~~22~~
hejcesÕejheÇehleer¤he ueeYe cnCepesÛe hejceesÛÛe Meebleer heÇehle PeeuÙeeveblej
efleÛÙeentve ogmeje keâesCeleener ueeYe lÙeeuee DeefOekeâ Jeešle veener Je Ùee
YeieJeleheÇehleerÛÙee megKeeceOÙes lees efmLejeJeuee cnCepes efkeâleerner cees"s ogŠKe meeceesjs
Deeues lejer lees [ieceiele veener. lÙee ogŠKeeÛes lÙeeuee YeeveÛe vemeles. keâejCe
megKeogŠKeeefo YeeJeveebÛes Yeeve DemeCeejs efÛeòeÛe lesLes vemeles les hejceelcÙeele efJeueerve
Peeuesues Demeles. lemesÛe -
leb efJeÅeeoddogŠKemebÙeesieefJeÙeesieb Ùeesiemeef_%eleced~~10~~

me efve§eÙesve ÙeesòeâJÙees ÙeesieesÓefveefJe&CCeÛeslemee~~23~~
mebmeejeleerue ogŠKeeÛÙee mebÙeesie-efJeÙeesieeheemetve Deefuehle DemeCeeNÙee megKeeuee
Ùeesie Demes cnCeleele. DeelÙebelf ekeâ-hejceesÛÛe megKeeMeer ceerueve cnCepes Ùeesie nesÙe.
pÙeeuee hejceleòJe hejceelcee cnCeleele lÙeeÛÙeeMeer nesCeeNÙee ceerueveeÛes veeJe Ùeesie
Demes Deens. ne Ùeesie ceve keâbšeUt ve oslee efve§eÙehetJe&keâ DeeÛejCes ns ÙeesiÙeeÛes keâle&JÙe
Deens. OewÙe&hetJe&keâ ÙeesieeÛes Deveg<"eve keâjCeejeÛe Ùee ÙeesieeceOÙes meheâue neslees.
me¿uheØeYeJeevkeâeceebmlÙekeälJee meJee&veMes<eleŠ~~10~~
cevemewJesefvõÙe«eeceb efJeefveÙecÙe mecevleleŠ~~24~~
cnCetve meeOekeâeves efJe<eÙeefÛebleveeheemetve mebkeâuheeheemetve GlheVe nesCeeNÙee
meJe& keâeceveebÛee Jeemevee Je Deemeòeâermeefnle lÙeeie keâ¤ve, meJe& FbefõÙeebÛes meJe&
yeepetbveer ceveeves efveÙeceve keâjeJes.
MevewŠ Mevew¤hejcesodyegodOÙee Oe=efleie=nerleÙee~~10~~
DeelcemebmLeb ceveŠ ke=âlJee ve efkeâefÃeoefhe efÛevleÙesled~~25~~
keüâceekeüâceeves DeYÙeeme kesâuÙeeves JewjeiÙe heÇehle nesF&ue. leoveblej efÛeòeeÛes
efveÙeceve Je veblej hejceleòJeeMeer les leõthe nesF&ue. Ùeeveblej OewÙe&Ùegòeâ yegæerves nUtnUt
ceveeuee DeelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer efmLele keâ¤ve ogmeNÙee keâMeeÛesner efÛebleve keâ¤
veÙes. efvejblej efÛebleveele jeefnuÙeeves hejceelceheÇehleer nesles. hejbleg DeejbYeer ceve efÛebleveele
efmLej nesle veener. ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele -
Ùelees Ùelees efve§ejefle ceve§eÃeueceefmLejced~~10~~
lelemlelees efveÙecÙewleoelcevÙesJe JeMeb veÙesled~~26~~
ns ÛebÛeue Je DeefmLej DemeCeejs ceve pÙee pÙee keâejCeebcegUs meebmeeefjkeâ
iees<šerceOÙes ceive Demeles, lÙee lÙee keâejCeebheemetve lÙeeÛes efveÙeceve keâ¤ve lÙeeuee
JeejbJeej DeelcÙeeÛÙeeÛe leeyÙeele DeeCeeJes. meeOeejCeleŠ ueeskeâ cnCeleele keâer
ceve keâes"sner Yejkeâšues lejer lÙeeuee Yešketâ Åee. les peeGâve peeGâve heÇke=âleerceOÙesÛe
peeCeej vee? DeeefCe heÇke=âleer lej yeÇÿeeÛÙee Debleie&le Deens. heÇke=âleerceOÙes YeškeâCes
cnCepes yeÇÿeeÛÙee yeensj peeCes veJns. hejbleg ßeerke=â<CeebÛÙee celes Demes mecepeCes
ÛegkeâerÛes Deens. ieerlesceOÙes Ùee heÇkeâejÛÙee efJeÛeejmejCeeruee efkeâbefÛelener mLeeve
veener. ßeerke=â<CeeÛÙee celes, ceve pesLes pesLes peeF&ue, pÙee pÙee ceeOÙeceeletve peeF&ue
lÙee lÙee ceeOÙeceeuee jeskeâtve lÙeeuee hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer ueeJeeJes. ceveeÛee
efvejesOe keâjCes MekeäÙe Deens. ceveeÛee Demee efvejesOe kesâuÙeeves keâeÙe Ie[sue ?
ØeMeevlecevemeb nŸesveb Ùeesefieveb megKecegòececed~~10~~
Ghewefle Meevlejpemeb yeÇÿeYetlecekeâuce<eced~~27~~
DeMee heÇkeâejÛÙee DeYÙeemeeves pÙeeÛÙee ceveeuee Gòece Meebleer efceUeueer Deens,
pees heehejefnle Peeuee Deens, pÙeeÛee jpeesiegCe Meeble Peeuee Deens Je pees yeÇÿemJe¤he
Peeuee Deens DeMee ÙeesiÙeeuee meJees&òece megKe heÇehle nesles. ÙeeÛÙeehes#ee Gòece ogmejs
keâenerner vemeles. ÙeeJejÛe hegvne Yej osGâve les heg{s cnCeleele -
ÙegÀeVesJeb meoelceeveb Ùeesieer efJeielekeâuce<eŠ~~10~~
megKesve yeÇÿemebmheMe&celÙevleb megKeceMvegles~~28~~
DeMee heÇkeâejs heehejefnle Peeuesuee Ùeesieer DeelcÙeeuee efvejblej hejceelcÙeeÛÙee
ef"keâeCeer "sJetve DeveeÙeemes hejyeÇÿe hejceelcÙeeÛÙee heÇehleerÛee Deevebo GheYeesiele
Demelees. lees `yeÇÿe mebmheMe&' DeLee&le yeÇÿeeMeer mebÙeesie DeeefCe lÙeele heÇJesMeeÛee
cnCepesÛe mee#eelkeâejeÛee DeelÙebeflekeâ Deevebo DevegYeJelees. lÙeemee"er Yepeve DelÙeble
DeeJeMÙekeâ Deens. ÙeeÛe-yeeyele les heg{s cnCeleele -
meJe&YetlemLeceelceeveb meJe&Yetleeefve Ûeelceefve~~10~~
F&#eles ÙeesieÙegòeâelcee meJe&$e meceoMe&veŠ~~29~~
pÙeeÛes efÛeòe ÙeesieÙegòeâ Peeues Deens Je pees meJe&$e meceo=<šerves-meceYeeJeeves
heenlees Demee Ùeesieer mJeleŠuee meJe& heÇeefCecee$eebceOÙes heenlees Je meJe& heÇeefCecee$eebvee
mJeleŠÛÙee ef"keâeCeer heenlees. Demes meceo=<šerves heenCÙeeves ÙeesiÙeeuee keâeÙe ueeYe
efceUlees ?
Ùees ceeb heMÙeefle meJe&$e meJeË Ûe ceefÙe heMÙeefle~~10~~
lemÙeenb ve ØeCeMÙeeefce me Ûe ces ve ØeCeMÙeefle~~30~~
pees hegjâ<e meJe& heÇeefCecee$eebceOÙes ceuee heenlees, DeeefCe meJe& heÇeefCecee$eebvee

ceePÙee ef"keâeCeer heenlees lÙeeÛÙeemee"er ceer Deo=MÙe vemelees Je ceePÙeemee"erner lees
Deo=MÙe vemelees. ns ÙeesieÙegòeâ meeOekeâeÛes Je ceePes heÇlÙe#e ceerueve Deens. meKÙeYeeJe
Deens. meeceerhÙe Deens, cegòeâer Deens.
meJe&YetleefmLeleb Ùees ceeb YepelÙeskeâlJeceeefmLeleŠ~~10~~
meJe&Lee Jele&ceeveesÓefhe me Ùeesieer ceefÙe Jele&les~~31~~
DeveskeâlesÛÙee heueerkeâ[s DemeCeeNÙee SkeâlJe YeeJeeuee peeCetve pees ceuee
Yepelees, lees Ùeesieer meJe& heÇkeâejÛes keâece keâjerle Demeuee lejer lees ceePÙeeÛe ef"keâeCeer
jenlees. keâejCe ceePÙeeefMeJeeÙe lÙeeÛÙeepeJeU ogmejs keâenerner efMeuuekeâ jeefnuesues
vemeles. lÙeeves meJe& keâener ceuee Dehe&Ce kesâuesues DemeuÙeeves G"lee-yemelee lees
heÇlÙeskeâ iees<š ceePÙeemee"er keâjlees.
DeelceewhecÙesve meJe&$e meceb heMÙeefle ÙeesÓpeg&ve~~10~~
megKeb Jee Ùeefo Jee ogŠKeb me Ùeesieer hejcees celeŠ~~32~~
ns Depeg&vee, pees Ùeesieer meJe& Yetlecee$eebceOÙes DeeheuÙee heÇceeCes mecelJe heenlees,
DeeheuÙeeheÇceeCesÛe lÙeebvee heenlees, lÙeebÛes megKe DeLeJee ogŠKe ns ner pees
DeeheuÙeemeejKes heenlees lees Ùeesieer (pÙeeÛee YesoYeeJe mebheuee Deens) hejceßes<"
mecepeuee peelees. ßeerke=â<CeebÛÙee yeesueCÙeeJej Depeg&ve cnCeeuee -
Depeg&ve GJeeÛe
ÙeesÓÙeb ÙeesiemlJeÙee ØeesòeâŠ meecÙesve ceOegmetove~~10~~
SlemÙeenb ve heMÙeeefce ÛeÃeuelJeeeflmLeefleb efmLejeced~~33~~
ns ceOegmetovee, let pees ne mecelJeYeeJe o=<šerÛee Ùeesie meebefieleueeme, lees ceveeÛÙee
ÛeebÛeuÙeecegUs ceePÙee ef"keâeCeer yejeÛe JesU efmLej jenerue Demes ceuee Jeešle veener.
ÛeÃeueb efn ceveŠ ke=â<Ce ØeceeefLe yeueJeoddÂ{ced~~10~~
lemÙeenb efve«enb cevÙes JeeÙeesefjJe megog<keâjced~~34~~
ns ke=â<Cee, ns ceve cees"s ÛebÛeue Deens, les #eesYekeâ, yeueÙegòeâ lemesÛe JeUJeCÙeeme
keâ"erCe Deens. lÙeeÛee efveieÇn keâjCes JeeÙetÛÙee efveieÇneheÇceeCesÛe DelÙeble og<keâj
Deens. meesemeešŸeeÛÙee JeeNÙeeheÇceeCes lÙeeÛee efveieÇn keâjCÙeeme DelÙeble keâ"erCe

Deens. ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele -
DemebMeÙeb ceneyeenes cevees ogefve&«enb Ûeueced~~10~~
DeYÙeemesve leg keâewvlesÙe JewjeiÙesCe Ûe ie=¢eles~~35~~
ceneve keâeÙe& keâjCÙeemee"er heÇÙelveMeerue DemeCeeNÙee ceneyeenes Depeg&vee, ceve
KejesKej heâej ÛebÛeue Deens. lÙeeÛee efveieÇn keâjCes, lÙeeuee JeMe keâjCes keâ"erCe
Deens; hejbleg ns keâewvlesÙee, DeYÙeemeeves Je JewjeiÙeeves lÙeeuee JeMe keâjlee Ùesles.
pÙeeef"keâeCeer lÙeeuee keWâefõle keâjeJeÙeeÛes Deens lÙee ef"keâeCeer efmLej keâjCÙeeÛee
melele heÇÙelve keâjCes cnCepesÛe DeYÙeeme nesÙe DeeefCe pes heeefnues peeles, Sskeâues
peeles (cnCepesÛe mebmeejeleerue efkeâbJee mJeiee&leerue megKeYeesieebÛÙee) lÙeebÛÙee
DeemeòeâerÛee lÙeeie keâjCes cnCepes JewjeiÙe nesÙe. ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer ceveeÛee
efveieÇn keâjCes keâ"erCe Deens, hejbleg DeYÙeeme DeeefCe JewjeiÙeeÛÙee meneÙÙeeves lÙeeuee
mJeeOeerve "sJelee Ùesles - lÙeeuee JeMe keâjlee Ùesles.
DemebÙeleelcevee Ùeesiees og<Øeehe Fefle ces ceefleŠ~~10~~
JeMÙeelcevee leg Ùelelee MekeäÙeesÓJeehlegcegheeÙeleŠ~~36~~
ns Depeg&vee, ceveeÛee efveieÇn ve keâ¤ MekeâCeeNÙee hegjâ<eeuee Ùeesie heÇehle nesCes
keâ"erCe Deens; hejbleg pÙeeves ceveeuee JeMe keâsues Deens DeMee hegjâ<eeuee lees heÇÙelveeves
meeOeCes menpe MekeäÙe Deens Demes ceePes cele Deens. leguee ne Ùeesie efpelekeâe keâ"erCe
Jeešlees eflelekeâe keâ"erCe lees veener. lees DeeÛejCÙeeme heâej keâ"erCe Deens Demes
mecepetve let lees mees[tve osGâ vekeâesme. heÇÙelvehetJe&keâ DeYÙeeme keâ¤ve let lees Ùeesie
heÇehle keâ¤ve Ies keâejCe ceveeuee mJeeOeerve "sJeuÙeeveblejÛe Ùeesie heÇehle nesle
Demelees. ÙeeJej Depeg&veeves heÇMve efJeÛeejuee -
Depeg&ve GJeeÛe
DeÙeefleŠ ßeæÙeesheslees ÙeesieeÛÛeefueleceevemeŠ~~10~~
DeØeehÙe Ùeesiemebefmeefæb keâeb ieefleb ke==â<Ce ieÛÚefle~~37~~
Depeg&ve cnCeeuee, ns ke=â<Cee, ceveg<Ùe ßeæsves Ùegòeâ Demeuee Je lÙee ßeæsves lees
ÙeesieeÛes DeeÛejCe keâjerle Demeleevee, lÙeeÛes ceve Ùeesieeheemetve efJeÛeefuele PeeuÙeeves
lÙeeÛee heÇÙelve megšuee Je lÙee keâejCeeves lÙeeuee Ùeesieefmeæer heÇehle Peeueer veener
lej lees keâesCelÙee ieleeruee peelees?
keâefÛÛeVeesYeÙeefJeYeü°efMÚVeeYeüecf eJe veMÙeefle~~10~~
DeØeefle‰es ceneyeenes efJecet{es yeÇÿeCeŠ heefLe~~38~~
ceneyeenes ßeerke=â<Cee, YeieJeleefmeæerÛÙee ceeiee&heemetve efJeÛeefuele Peeuesuee
ceesefnle hegjâ<e Flej {ieebheemetve JesieUÙee PeeuesuÙee {ieeheÇceeCes veeMe heeJele veener
vee? Flej {ieebheemetve legštve JesieUe Peeuesuee {ie vee Je<ee&Je keâjerle, vee hegvne
lÙee {ieeuee peeGâve efceUle. Gueš JeeNÙeecegUs lees Fkeâ[s eflekeâ[s efheâjle efheâjle
ve<š neslees. leMee heÇkeâejs pÙeeÛee heÇÙelve efMeefLeue he[uee Je pÙeeves ÙeesiemeeOevee
keâener efoJeme keâ¤ve ceOÙesÛe mees[tve efoueer lej lees ve<š lej heeJele veener vee? lees
vee DeeheuÙeeceOÙes heÇJesMe keâ¤ Mekeâle, vee megKeheYeesieebÛee Yeesie IesGâ Mekeâle.
DeMee hegjâ<eeuee keâesCeleer ieleer heÇehle nesles?
Slevces mebMeÙeb ke=â<Ce Úsòegcen&mÙeMes<eleŠ~~10~~
lJeovÙeŠ mebMeÙemÙeemÙe Úsòee ve ¢egheheÅeles~~39~~
ns ke=â<Cee, ceePeer ner Mebkeâe hetCe&lesves otj keâjCÙeeme legcnerÛe meceLe& Deenele.
DeeheuÙeeefMeJeeÙe ogmeje keâesCeerner ceePeer ner Mebkeâe otj keâ¤ MekeâCeej veener.
ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeeues -
heeLe& vewJesn veeceg$e efJeveeMemlemÙe efJeÅeles~~10~~
ve efn keâuÙeeCeke=âlkeâef§eöÏie&efleb leele ieÛÚefle~~40~~
heeefLe&Je Mejerjeuee jLe yeveJetve ue#Ùeekeâ[s Iees[oew[ keâjCeeNÙee ns Depeg&vee,
DeMee hegjâ<eeuee Fnueeskeâer efkebâJee hejueeskeâerner efJeveeMe Demele veener; keâejCe
hejcekeâuÙeeCekeâejer keâce& keâjCeeje, melkeâce& keâjCeeje keâesCeerner DeOeesieleeruee
peele veener. ceie lÙeeÛes keâeÙe nesles?
ØeehÙe hegCÙeke=âleeb ueeskeâevegef<elJee MeeÕeleerŠ meceeŠ~~10~~

MegÛeerveeb ßeerceleeb iesns ÙeesieYeü°esÓefYepeeÙeles~~41~~
ceve efJeÛeefuele PeeuÙeeves ÙeesieYeü<š Peeuesuee hegjâ<e hegCÙekeâce& keâjCeeNÙeebÛÙee
ueeskeâeuee peeGâve lesLes heg<keâU Je<es& Jeeme keâ¤ve FefÛÚle megKes heÇehle keâ¤ve
(pÙee keâeceveemeòeâercegUs lees ÙeesieYeü<š Peeuee neslee lÙee lÙeeÛÙee FÛÚe hejcesÕej
Lees[ÙeeÛe efoJemeele lesLes hetCe& keâjlees.) `megÛeerveeb ßeerceleebb' MegæeÛejCeer Je
JewYeJeMeeueer DeMee keâgueeceOÙes lees pevce Ieslees (pes MegæeÛejCeer Demeleele lesÛe
JewYeJeMeeueer Demeleele).
DeLeJee ÙeesefieveecesJe kegâues YeJeefle Oeerceleeced~~10~~
Sleefæ ogue&Yelejb ueeskesâ pevce ÙeoerÂMeced~~42~~
efkeâbJee MegæeÛejCeer ßeerceleebÛÙee Iejer lÙeeuee pevce veener efceUeuee; lej
efmLej yegæerÛÙee Ùeesieer ueeskeâebÛÙee kegâUele lÙeeuee heÇJesMe efceUlees. MegæeÛejCeer
ßeercebleebÛÙee Iejele heefJe$e mebmkeâej ueneveheCeeheemetveÛe heÇehle nesleele. hejbleg leMee
Iejele pevce PeeuÙeeves lÙeeuee ÙeesiÙeeÛÙee kegâUele (Iejele veJns) cnCepesÛe efMe<Ùe
hejbhejsle heÇJesMe efceUlees. keâyeerj, leguemeeroeme, jwoeme, Jeeuceerkeâer FlÙeeoeRvee
MegæeÛejCeer ßeercebleebÛÙee Iejele pevce veener efceUeuee; hejbleg ÙeesiÙeebÛÙee kegâUele
heÇJesMe efceUeuee. meodieg¤bÛÙee kegâueeceOÙes mebmkeâejeÛes heefjJele&ve nener Skeâ pevce
Deens. DeMee heÇkeâejÛee pevce Ùee ueeskeâer efceUCes DelÙeble ogue&Ye Deens. ÙeesiÙeebÛÙee
Ùee pevceeÛee DeLe& lÙeebÛÙee heesšer pevce IesCes Demee veJns. lÙeeÛÙee heesšer pevce
Iesleuesueer cegueb (ie=nlÙeeieehetJeer&) cenehegjâ<eeuee Yeues Deeheues Je[erue ceevele
Demeues, lejer lÙee cenehegjâ<eeuee IejeefJe<eÙeer Je DeehlepeveebefJe<eÙeer keâenerner
Deemeòeâer-heÇsce Jeešle veener. pees efMe<Ùe cenehegjâ<eeÛÙee Dee%eebÛes heeueve keâjlees,
lÙeebÛeer mesJee keâjlees lees efMe<Ùe mJeleŠÛÙee heg$eebhes#ee lÙeebvee DeefOekeâ efheÇÙe Demelees.
leesÛe lÙeebÛee Keje heg$e yevelees.
pes ÙeesieeÛÙee mebmkeâejebveer Ùegòeâ vemeleele, DeMee efMe<Ùeebvee cenehegjâ<e efMe<Ùe
cnCetve mJeerkeâejerle veenerle. `hetpÙe cenejepeßeer' veer DeMee meJeeËvee efMe<Ùe kesâues
Demeles lej npeejes efJejòeâ lÙeebÛes efMe<Ùe yeveues Demeles. hejbleg keâesCeeuee iee[er
Yee[s osGâve, keâesCeeÛÙee oejer efvejeshe hee"Jetve, keâesCeeÛÙee Iejer he$e hee"Jetve,
keâesCeeuee mecepeeJetve Demes Deveskeâebvee (ÙeesieÙegòeâ mebmkeâej vemeuesuÙeebvee) lÙeebveer

Iejer hee"Jetve efoues. Deveskeâ nó keâ¤ ueeieues keâer lÙeebvee Deeletve metÛevee efceUs
keâer, ÙeeÛÙeeceOÙes meeOet yeveCÙeeÛes Skeâner ue#eCe veener, Ùeeuee "sJetve IesCÙeele
keâener heâeÙeoe veener. ne Ùeesieceeie& heej keâ¤ MekeâCeej veener. lesJne cenejepeßeeRveer
lÙeebvee mJeerkeâejues veener. lej Skeâ-oesIeebveer efvejeMe nesGâve heJe&leeJe¤ve Keeueer
G[er šeketâve peerJener efouee; hejbleg cenejepeßeeRveer lÙeebvee DeeheuÙeepeJeU "sJetve
Iesleues veener. lÙeebvee ceeieentve ner iees<š mecepeuÙeeJej les cnCele ``ne ceeie&
DeeÛejCÙeeme lees hetCe&heCes DemeceLe& Deens ns ceer peeCeuÙeeves lÙeeuee "sJetve Iesleues
veener; hejbleg ne Demee DeelceIeele keâjsue ns mecepeues Demeles; lej "sJeuee Demelee
peJeU; MesJešheÙeËle heleerleÛe jeefnuee Demelee. ogmejs keâeÙe ! peerJeeves lej JeeÛeuee
Demelee.'' ``cenejepeßeeRÛespeJeU Demes cecelJener Kethe nesles, hejbleg lejerner lÙeebbveer
mebmkeâejnerve efMe<ÙeebÛee mJeerkeâej keâsuee veener. mene-meele peCeebÛÙee yeeyeleerle
lÙeebvee DeeosMe efceUeuee neslee ``Deepe Skeâ ÙeesieYeüÇ<š hegjâ<e legceÛÙeekeâ[s Ùesle
Deens. Deveskeâ pevce Yeškeâle Deens. lÙeeÛes Decegkeâ veeJe Deens Je Demes ¤he Deens
lesJne lÙeeÛee mJeerkeâej keâjeJee. Je lÙeeuee yeÇÿeefJeÅesÛee GheosMe keâ¤ve lÙeeuee
heg{s vÙeeJes.'' kesâJeU DeMee efMe<ÙeebÛeeÛe cenejepeßeeRveer mJeerkeâej keâsuee. Deepener
lÙeeleerue Skeâ cenehegjâ<e OeejkegâC[erceOÙes yemeues Deensle. Skeâ DevegmegÙeeceOÙes
Deensle Je oesve-leerve DevÙe$e Deens. lÙeebvee meodiegjâÛÙee kegâUele heÇJesMe efceUeuee.
DeMee cenehegjâ<eebÛeer heÇehleer nesCes DelÙeble ogue&Ye Demeles.
le$e leb yegefæmebÙeesieb ueYeles heewJe&osefnkeâced~~10~~
Ùeleles Ûe lelees YetÙeŠ mebefmeæew kegâ®vevove~~43~~
ns Depeg&vee, hetJe&pevceeÛÙee osneleerue yegefæmebmkeâejeÛee veJÙee osneceOÙes lÙeeuee
ueeYe neslees. lÙeeÛÙeeef"keâeCeer les yegefæmebmkeâej GhepeleÛe Demeleele. lÙeecegUs ns
kegâ¤vevovee, lÙeebÛÙee heÇYeeJeecegUs lees hegvne `mebefmeæew' YeieJelheÇehleermee"er
Ùeesieefmeæermee"er heÇÙelve keâjlees.
hetJee&YÙeemesve lesvewJe efÜÙeles ¢eJeMeesÓefhe meŠ~~10~~
efpe%eemegjefhe ÙeesiemÙe MeyoyeÇÿeeefleJele&les~~44~~
ßeercebleeÛÙee Iejer lees efJe<eÙeebÛÙee DeeOeerve Peeuee lejer hetJe&pevceerÛÙee DeYÙeemeeves
lees YeieJeledceeiee&keâ[s-keâce&Ùeesieekeâ[s Deekeâef<e&uee peelees DeeefCe ceie Ùee ceeiee&le
lÙeeÛes heÇÙelve efMeefLeue Demeues lejer, Ùeesieceeiee&Ûee lees efpe%eemet MeyoyeÇÿeeuee heej
keâ¤ve efveJee&Ce heoeÛeer heÇehleer keâ¤ve Ieslees lÙeeÛÙee heÇehleerÛee neÛe ceeie& Deens.
Skeâe pevceele keâesCeeueener efveJee&Ceheo heÇehle nesle veener.
ØeÙelveeÅeleceevemleg Ùeesieer mebMegæefkeâefuye<eŠ~~10~~
Deveskeâpevcemebefmeæmlelees Ùeeefle hejeb ieefleced~~45~~
Deveskeâ pevces heÇÙelve keâjCeeje Ùeesieer hejceefmeæer heÇehle keâjlees. heÇÙelvehetJe&keâ
DeYÙeeme keâjCeeje Ùeesieer meJe& heeheebheemetve ÛeebieuÙeeheÇkeâejs Megæ nesGâve cees#eeheÇle
peelees. cees#eheÇehleerÛee neÛe keüâce Deens. heÇLece efMeefLeue heÇÙelveeves ÙeesieeÛee DeejbYe
neslees. ceve Ùeesieeheemetve Ûeefuele nesles. lÙeecegUs pevce IÙeeJee ueeielees. lÙee pevceele
meodieg¤ÛÙee kegâueele lÙeeÛee heÇJesMe neslees DeeefCe ceie heÇlÙeskeâ pevceele DeYÙeeme
keâjle keâjle lees hejceieleeruee heeJelees. ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues nesles keâer Ùee ÙeesieeceOÙes
yeerpeeÛee veeMe nesle veener. DeeheCe Ùee ceeiee&le oesve heeJeues Ûeeueueele lejer lÙee
meeOevesÛee keâOeer veeMe nesle veener. heÇlÙeskeâ heefjefmLeleerle ceveg<Ùe Lees[er heâej
meeOevee keâ¤ Mekeâlees. keâejCe ceveg<Ùeeuee JesU Lees[e Demelees, lÙeecegUs
lÙeeÛÙeekeâ[tve Lees[er heâej meeOevee nesle Demeles. DeeheCe keâeUs Deenele keâer ieesjs
Deenele, efkebâJee DeeheCe kegâ"Ûesner Demeueele lejer ieerlee meJeeËmee"er Deens.
DeeheuÙeemee"erner leer Deens. Glkeâš heÇÙelve keâjCeeje keâesCeerner Demet Mekeâlees hejbleg
efMeefLeue heÇÙelve keâjCeeje ie=nmLeÛe Demelees. ieerlee ie=nmLe-efJejkeäle, efMeef#ele-
DeefMeef#ele Lees[keäÙeele meJe&meeOeejCe ceveg<Ùe cee$eebmee"er Deens. keâesCee `meeOet'
veeJeeÛÙee efJeefÛe$e heÇeCÙeemee"er veener. MesJešer ÙeesiesMÕej ßeerke=â<Ce efveCe&Ùe osleevee
cnCeleele-
leheefmJeYÙeesÓefOekeâes Ùeesieer %eeefveYÙeesÓefhe celeesÓefOekeâŠ~10~~
keâefce&YÙe§eeefOekeâes Ùeesieer lemceeÅeesieer YeJeepeg&ve~~46~~
lehemJÙeebhes#ee Ùeesieer ßes<" Deens. %eeveer ueeskeâebhes#eener ÙeesiÙeeuee ßes<" mecepeues
peeles. mekeâece keâces& keâjCeeNÙee keâce&efve<"ebhes#eener Ùeesieer ßes<" Deens. cnCetve ns
Depeg&vee let Ùeesieer nes.
lehemJeer-
mJe¤heheÇehleermee"er lehemJeer ueeskeâ ceveemeefnle FbefõÙeebvee ÙeesieeceOÙes GlejJetve
leeheJeerle Demeleele. Ùeesie lÙeebÛÙeele DeÅeehe mebhetCe& Glejuesuee vemelees.
keâceea-
keâce&efve<" ueeskeâ efveÙele keâce& cnCetve lÙeele heÇJe=òe nesleele. hejbleg les Deeheueer
#ecelee DeesUKetve lÙeele heÇJe=òe nesle veenerle efkeâbJee mecehe&Ce YeeJeeves les keâce&
keâjle veenerle. heâòeâ keâce& keâjeÙeÛes cnCetve keâjerle Demeleele.
%eeveer-
%eeveceeieer& lesÛe efveÙele keâce&, Ùe%eeÛÙee heÇefkeâÙesuee ÛeebieuÙee heÇkeâejs peeCetve
DeeheuÙee MeòeâerÛee Deboepe IesGâve keâce& keâjCÙeeme heÇJe=òe nesleele. lÙeeÛÙee
ueeYeneveerÛes GòejoeefÙelJe lÙeebÛÙeeJejÛe Demeles. ueeYeneveerJej vepej "sJetve les
keâce& keâjleele.
Ùeesieer-
efve<keâece keâce&Ùeesieer cee$e F&ÕejeJej ßeæe "sJetve, mecehe&Ce YeeJeeves lÙee
efveÙele keâcee&ceOÙes - `Ùeesie meeOeves' ceOÙes heÇJe=òe neslees. DeMee ÙeesiÙeeÛÙee Ùeesie#esceeÛeer
peyeeyeoejer hejcesÕej Iesle Demelees. heleve nesCÙeeÛeer efmLeleer efvecee&Ce Peeueer lejer
lÙeeuee heleveeÛes YeÙe vemeles. keâejCe pÙee hejceleòJeeÛeer lees DeefYeuee<ee Oejlees,
OÙeeme Ieslees lees hejceelceeÛe lÙeeuee meebYeeUCÙeeÛeer peyeeyeoejer Iesle Demelees.
cnCepes lehemJeer Ùeesie heÇehle keâjCÙeemee"er DeÅeehe heÇÙelveMeerue Deens. keâce&efve<"
kesâJeU keâce& keâjCesÛe peeCelees. lÙeebÛes helevener nesGâ Mekeâles keâejCe lÙee oesvneRceOÙes
vee mecehe&CeeÛeer YeeJevee Demeles vee Deeheueer ueeYeneveer heenCÙeeÛeer #ecelee; hejbleg
%eeveer ÙeesiÙeeÛÙee DeJemLesuee peeCele Demelees, lÙeeuee DeeheuÙee MeòeâerÛee Deboepe
Demelees Je lÙeeÛeer meJe& peyeeyeoejer lÙeeÛÙeeJejÛe Demeles; DeeefCe efve<keâece keâce&Ùeesieer
lej mJeleŠuee hejcesÕejeÛÙee DeeOeerve keâjlees. lÙeecegUs lÙeeuee F&Õej meebYeeUlees.
hejcekeâuÙeeCeeÛÙee ceeiee&Jej ns oesve meeOekeâ ÙeesiÙe heÇkeâejs Ûeeuele Demeleele.
hejbleg pÙeeÛeer peyeeyeoejer F&Õej Ieslees lees meeOekeâ meJeeËle ßes<" nesÙe, keâejCe
F&Õejeves lÙeeuee mJeerkeâejuesues Demeles. lÙeeÛÙee ueeYeneveerÛee efJeÛeej F&ÕejÛe
keâjerle Demelees. cnCetve keâce&Ùeesieer ßes<" Deens. Ùeemee"er ns Depeg&vee, let keâce&Ùeesieer
yeve DeeefCe mecehe&Ceemeefnle ÙeesieeÛes DeeÛejCe keâj.
keâce&Ùeesieer ßes<" Keje; heCe lÙeeceOÙesner pees DevlejelcÙeeceOÙes ueerve Demelees
lees Ùeesieer ßes<" nesÙe.
Ùeesefieveeceefhe meJex<eeb ceûlesveevlejelcevee~~10~~

ßeæeJeevYepeles Ùees ceeb me ces Ùegòeâlecees celeŠ~~47~~
meJe& efve<keâece keâce&ÙeesiÙeeceOÙes pees ßeæeMeeruelesves, DebleŠkeâjCeeheemetve
DevleefÛe&vleveeletve efvejblej ceueeÛe Yepelees lees Ùeesieer ceuee ßes<" Jeešlees. Yepeve ner
keâener osKeeJee keâjCÙeeÛeer iees<š veener. DeMee Yepeveeuee meceepeeves Yeues ceevee
[esueeJeuÙee lejer F&ÕejeÛee DeMee Yepeveeuee efJejesOe Demelees. Yepeve ns DelÙeble
ieesheveerÙe Demeles, DeeefCe les DebleŠkeâjCeeheemetve ieeÙeues peele Demeles. lÙeeÛes
keâceerpeemle nesCes ns DebleŠkeâjCeeJej DeJeuebyetve Demeles.
efve<keâ<e&—
Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee DeejbYeer ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer keâce&heâueeÛee
DeeßeÙe ve Ieslee `keâeÙe&ced keâce&' cnCepes pees keâle&JÙe keâce& keâjlees leesÛe Keje
mebvÙeemeer nesÙe DeeefCe les keâce& keâjCeeje Ùeesieer Deens. kesâJeU keâcee&Ûee Je Deefivenes$eeÛee
lÙeeie kesâuÙeeves keâesCeerner Ùeesieer efkebâJee mebvÙeemeer nesle veener. mebkeâuheebÛee lÙeeie
kesâuÙeeefMeJeeÙe keâesCeerner hegjâ<e mebvÙeemeer DeLeJee Ùeesieer nesle veener. Deecner FÛÚe-
Dehes#ee-mebkeâuhe keâjle veener Demes kesâJeU cnCeCÙeeves mebkeâuhe efheC[ mees[le
veenerle. ÙeesieeceOÙes Dee¤{ nesGâ FefÛÚCeeNÙee hegjâ<eeves `keâeÙe&ced keâce&' keâle&JÙe
keâce& keâjlee keâjlee Ùeesiee¤{ nesCÙeeves meJe& mebkeâuhe ve<š nesleele. lÙeehetJeer& ve<š
nesle veenerle. meJe& mebkeâuhe veenermes nesCes ÙeeueeÛe mebvÙeeme cnCeleele.
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer, Deelcee DeOeesieleeruee peeGâ Mekeâlees
DeeefCe hegvne lÙeeÛee Gæejner nesGâ Mekeâlees. pees hegjâ<e ceveemeefnle FbefõÙeebvee
efpebkeâlees lÙeeÛee Deelcee lÙeeÛee efce$e yevetve lÙeeÛes hejcekeâuÙeeCe keâjlees. pees
FbefõÙeebvee efpebketâ Mekeâle veener, lÙeeÛee Deelcee lÙeeÛee Me$et yevetve Me$egmeejKee
lÙeeÛÙeeMeer Jeeielees Je Deveskeâ ÙeeleveebÛes lees keâejCe yevelees. cnCetve ceveg<Ùeeves
DeeheuÙee DeelcÙeeuee DeOeesieleeruee peeGâ oslee keâecee veÙes. ceveemeefnle FbefõÙeoceve
keâ¤ve DeeheCeÛe DeeheuÙee DeelcÙeeÛee Gæej keâjeJee.
lÙeeveblej lÙeebveer Ùeesie heÇehle keâjCeeNÙee ÙeesiÙeeÛeer jeneCeer meebefieleueer Deens
- `Ùe%emLeUer' yemeCÙeeÛes Deemeve Je yemeCÙeeÛeer heæle meebieleevee meebefieleues
keâer, Ùe%emLeue Meeble Je mJeÛÚ DemeeJes. jsMeceer Jem$e, ce=ieeefpeve, efkeâbJee oYee&Ûeer
ÛešF& Ùeehewkeâer keâesCelesner Skeâ Deemeve, hemeble keâjeJes. keâcee&uee Deveg¤he Demee
Deenej, efJenej, efveõe Ùee yeeyeleerle mebÙece DemeeJee. ÙeesiÙeeÛÙee efveieÇner efÛeòeeuee
lÙeebveer efveJeeNÙeeÛÙee ef"keâeCeer efmLej jneCeeNÙee oerhekeâeÛeer Ghecee efoueer Deens;
DeeefCe ceie pesJne efveieÇn kesâuesuÙee ceveeÛeener hejceleòJeele efJeueÙe neslees lÙeemeceÙeer
Ùeesieer hejekeâe<"sÛee hejceevebo megKeeÛee DevegYeJe Ieslees. mebmeejeleerue mebÙeesie Je
efJeÙeesie Ùeebveer jefnle Demes pes megKe, lÙeeueeÛe cees#e Demes cnCeleele. Ùeesie cnCepes
hejceeLee&Meer efceueve. pees Ùeesieer hejceeLee&Ûeer heÇehleer keâ¤ve Ieslees lees meJe& Yetlecee$eebkeâ[s
meceo=<šerves heenlees. pemee Deeheuee Deelcee leMeeÛe heÇkeâejs meJeeËÛÙee DeelcÙeekeâ[s
lees heenlees lÙeeuee ceie hejceesÛÛe Meebleer heÇehle nesles Je cnCetve Ùeesie meeOeCes
DeeJeMÙekeâ Deens. ceve pesLes Yejkeâšle peeF&ue lesLetve lÙeeuee efveieÇneves DeeCetve
lÙeeÛes efveÙeceve keâsues heeefnpes. ceve ns cees"s ÛebÛeue Demetve lÙeeuee leeyÙeele "sJeCes
keâ"erCe Deens Demes ßeerke=â<Ceebveer keâyetue keâsues Deens. hejbleg DeYÙeeme DeeefCe JewjeiÙeeves
lÙeeuee mJeeOeerve keâjlee Ùesles. pÙeeÛes heÇÙelve efMeefLeue Deensle Demee ceveg<Ùener
Deveskeâ pevceeleerue DeYÙeemeeves hejceieleer heÇehle keâ¤ Mekeâlees. lehemJeer, %eeveceeieer&
Je keâce&efve<"ebhes#ee Ùeesieer ßes<" Demelees Je cnCetve ns Depeg&vee, let Ùeesieer yeve.
mecehe&CeeÛÙee yejesyej Deblece&veeves ÙeesieeÛes DeeÛejCe keâj. heÇmlegle DeOÙeeÙeele
ßeerke=â<Ceebveer ÙeesieeÛÙee heÇehleermee"er DeYÙeemeeÛeer efveleevle DeeJeMÙekeâlee Deens.
Ùee iees<šerJej DeefOekeâ Yej efouee Deens.
ßeerke=â<Ceepeg&vemecJeeos ‘DeYÙeemeÙeesiees’ veece <e<"esÓOÙeeÙeŠ~~6~~
ÙeeheÇ c eeCes ßeer c eod Y eieJeod i eer l eejâheer Gheef v e<eoeleer u e yeÇ ÿ eef J eÅeeb l eie& l e
ÙeesieMeem$eeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depeg&ve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue `DeYÙeeme Ùeesie'
veeJeeÛee meneJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Fefle ßeercelhejcenbmehejceevevomÙe efMe<Ùe mJeeceerDeÌ[ieÌ[evevoke=âles
ßeer c eÆieJeûer l eeÙeeŠ‘ÙeLeeLe& i eer l ee’ Yee<Ùes ‘DeYÙeemeÙees i ees ’ veece
<e‰esÓOÙeeÙeŠ~~6~~
DeMee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme hejceevebopeeRÛes efMe<Ùe mJeeceer De[ie[eveboke=âle
ßeerceodYeieJeod ieerlesJejerue Yee<Ùe ÙeLeeLe& ieerlee ÙeeceOeerue `DeYÙeeme Ùeesie' Ùee
veeJeeÛee meneJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Ô
~~ DeLe mehleceesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe meeleJee
ceeieerue meJe& DeOÙeeÙeebceOÙes ieerlesceOeerue cegKÙe heÇëe>ebyeöueÛeer ÛeÛee& hetCe&
Peeueer Deens. efve<keâece keâce&Ùeesie, %eeveÙeesie, keâce& DeeefCe Ùe%eeÛes mJe¤he Je lÙeeÛes
efkeüâÙeeefJeOeer, ÙeesieeÛes JeemleJe mJe¤he DeeefCe lÙeeÛee nesCeeje heefjCeece, lemesÛe
DeJeleej, JeCe&mebkeâj, meveeleve, DeelceefmLele cenehegjâ<eeves ueeskeâefnleemee"er keâce&
keâjeJes ÙeeJej Yej, Ùegæ FlÙeeoer efJe<eÙeebJej meefJemlej ÛeÛee& kesâueer iesueer Deens.
heg{erue DeOÙeeÙeebceOÙes ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer Ùee efJe<eÙeebÛÙee meboYee&le Deveskeâ hetjkeâ
Demes heÇëe> ÛeÛes&uee Iesleues Deensle. lÙee heÇëe>ebÛeer meceeOeevekeâejkeâ Gòejs DeejeOevesuee
meneÙÙekeâ nesleerue.
meneJÙee DeOÙeeÙeeleerue MesJešÛÙee Mueeskeâele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues
Deens keâer, pees Ùeesieer ‘ceodielesveevlejelcevee' ceePÙee ef"keâeCeer DebleŠkeâjCe "sJetve
ßeæsves ceuee efvejblej Yepelees lees Ùeesieer ceuee meJee&ble ßes<" Jeešlees. ßeerke=â<Ceebveer Ùee
Mueeskeâele mJeleŠÛe Skeâe heÇëe>eÛes yeerpeejesheCe kesâues Deens keâer, hejcesÕejeÛÙee ef"keâeCeer
Gòece heÇkeâejs DebleŠkeâjCe "sJeCes cnCepes keâeÙe? Deveskeâ Ùeesieer hejceelcÙeeuee heÇehle
lej keâjâve Iesleele; heCe lejerner lÙeebvee keâener lejer Keškeâle jenles, keâMeeÛeer lejer
GCeerJe Yeemele jenles. ÙeeflkeâbefÛelener GCeerJe jenCeej veener DeMeer Gòece DeJemLee
keâOeer heÇehle nesF&ue? hejcesÕejeÛeer mebhetCe& DeesUKe kesâJne nesF&ue? cnCepesÛe lÙeebÛes
mebhetCe& %eeve keâOeer heÇehle nesF&ue? les keâOeer heÇehle nesles? ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce
cnCeleele -
ceÙÙeemeòeâceveeŠ heeLe& Ùeesieb ÙegppevceoeßeÙeŠ ~~1~~
DemebMeÙeb mece«eb ceeb ÙeLee %eemÙeefme leÛÚ=Ceg ~~1~~
ns heeLee&, ceePÙee ef"keâeCeer pÙeeÛes ceve Deemeòeâ Peeues Deens Demee let `ceoeßeÙeŠ'
ceePee DeeßeÙe keâ¤ve ÙeesieeYÙeeme keâjerle keâesCelÙee heÇkeâejeves ceuee hetCe&lJeeves
DeeefCe Mebkeâe ve jenlee peeCeMeerue les Sskeâ. les peeCeuÙeeveblej leguee ÙeeflkeâbefÛelener
mebMeÙe jenCeej veener. Ùeeveblej ßeerke=â<Ceebveer lÙee ceneve hejceelcÙeeÛeer-ceneleòJeeÛeer
mebhetCe& DeesUKe-%eeve keâ¤ve efoues Deens.
%eeveb lesÓnb meefJe%eeveefceob Je#ÙeecÙeMes<eleŠ ~~1~~
Ùep%eelJee vesn YetÙeesÓvÙep%eeleJÙeceJeefMe<Ùeles ~~2~~
ceer ns %eeve leguee efJe%eeveemeefnle hetCe&lJeeves meebiesve. mJe¤he%eeveeÛÙee
heÇeefhlekeâeUele Ùe%e pÙeeÛeer me=<šer keâjlees, lÙee Dece=leleòJeeyejesyej pes heÇehle nesles,
lÙeeÛes veeJe %eeve Deens. hejceleòJe hejceelcÙeeuee peeCeCÙeeÛes veeJe %eeve Deens. Ùee
cenehegjâ<eeuee Deheâeš efJeÕeele meJe& ef"keâeCeer keâeÙe& keâjCÙeeÛes pes meeceLÙe& heÇehle
Peeuesues Demeles, lÙeeuee efJe%eeve cnCeleele. lees ceneheÇYet SkeâeÛe JesUsme meJee&bÛÙee
ùoÙeele keâMee heÇkeâejs keâeÙe& keâjerle Demesue? lees keâMee heÇkeâejs G"lees? keâMee heÇkeâejs
yemelees? heÇke=âleerÛÙee ÉbÉeletve yeensj keâe{tve mJe¤heheÇehleer heÙe&bleÛes Deblej keâMee
heÇkeâejs keâehetve lesLeheÙe&ble heesnÛeJelees? Ùee lÙeeÛÙee meJe& keâeÙe& heÇCeeueerÛes veeJe
efJe%eeve Deens. ns efJe%eeveemeefnle mebhetCe& %eeve ceer leguee meebiesve keâer pes peeCeuÙeeJej
(efkeâbJee SskeâuÙee veblej) Ùee ueeskeâer DeeCeKeer keâener peeCeCÙeemeejKes Gjle veener.
hejbleg ns %eeve heÇehle keâ¤ve IesCeeNÙeebÛeer mebKÙee heâej keâceer Deens.
ceveg<ÙeeCeeb menœes<eg keâef§eÅeleefle efmeæÙes ~~1~~
Ùeleleeceefhe efmeæeveeb keâef§evceeb Jesefòe leòJeleŠ ~~3~~
menm$eeJeOeer ceveg<ÙeebceOÙes SKeeoeÛe ceveg<Ùe ceePÙee heÇehleermee"er heÇÙelve keâjerle
Demelees DeeefCe lÙee heÇÙelve keâjCeeNÙeebceOÙes SKeeoeÛe Ùeesieer leòJeemeefnle ceePÙee
mJe¤heeuee peeCelees. hejbleg ns leòJe keâes"s Deens ? Skeâe ef"keâeCeer les efheb[¤heeves
Deens keâer meJe&$e JÙeehetve jeefnuesues Deens ? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele -
YetefcejeheesÓveuees JeeÙegŠ Keb cevees yegefæjsJe Ûe ~~1~~
Denbkeâej FleerÙeb ces efYeVee Øeke=âeflej<šOee ~~4~~
DeOÙeeÙe meeleJee 185
ns Depeg&vee, he=LJeer, Deehe, lespe, JeeÙet, DeekeâeMe, ceve, yegæer DeeefCe Denbkeâej
DeMee Dee" heÇkeâejebveer ceePeer heÇke=âleer efJeYeeieuesueer Deens. nerÛe De<šOee cetU
heÇke=âleer Deens.
DehejsÙeefcelemlJevÙeeb Øeke=âefleb efJeefæ ces hejeced ~~1~~
peerJeYetleeb ceneyeenes ÙeÙesob OeeÙe&les peieled ~~5~~
ns Depeg&vee, `FÙeced' cnCepes Dee" heÇkeâejÛeer ceePeer `Deheje' cnCepes pe[
heÇke=âleer Deens. ceneyeenes Depeg&vee, efpeÛÙee Ùeesieeves ns meJe& peie OeejCe kesâues iesues
Deens DeMeer ceePeer efnÛÙeentve ogmejer peerJeYetlee `heje' heÇke=âleer cnCepesÛe Ûeslevee
heÇke=âleer Deens, Demes mecepe. leesÛe peerJeelcee Deens. ns Dee" heÇkeâej lÙeeÛÙee ef"keâeCeer
Demeleele Je cnCetve leesner heÇke=âleerÛe Deens.
SleÅeesveerefve Yetleeefve meJee&CeerlÙegheOeejÙe ~~1~~
Denb ke=âlmvemÙe peieleŠ ØeYeJeŠ ØeueÙemleLee ~~6~~
Depeg&vee, meJe& heÇeefCecee$e SleÅeesveerefve Ùee cene heÇke=âleerbheemetve cnCepesÛe ceePÙee
heje Je Deheje Ùee oesve heÇke=âleerbheemetve GlheVe Peeuesues Deensle, ns let peeCe. Ùee oesve
heÇke=âleer cnCepes Skeâcee$e Ùeesveer Deensle. cnCetve DeefKeue peieeÛes GlheefòemLeeve
lemesÛe efJeueÙemLeeve ceerÛe Deens. Ùee meJe& peieeÛee Deeefo Je Deble ceerÛe Deens. ceerÛe
peieeÛÙee DeeefoDebleeÛes cetU keâejCe Deens. peesheÙe&ble ner meJe& me=<šer efJeÅeceeve
Deens, leesheÙe&le ceerÛe GlheefòemLeeve Deens Je pesJne SKeeoe cenehegjâ<e Ùee heÇke=âleerÛÙee
heueerkeâ[s peelees lesJne ceneheÇueÙe ceerÛe Deens.
me=<šerÛÙee Glheòeer Je efJeueÙeeÛÙee heÇëe>eyeeyele ceveg<ÙeeÛes vesnceerÛe kegâletnue
Demeles. peieeleerue Deveskeâ Meem$eebceOÙes Ùeeyeöue efJeefJeOe iees<šer heÇÛeefuele Deensle.
keâesCeeÛÙee celes heÇueÙeeÛÙee JesUer meJe& peie lÙeele yeg[tve peeles; lej keâesCeeÛÙee celes
metÙe& Flekeâe Keeueer Ùeslees keâer lÙeeÛÙee G<Celesves DeJeIeer he=LJeer peUtve peeles. keâesCeer
ÙeeueeÛe keâuheeble Demes cnCeleele; lÙeebÛÙee celes Ùee efoJeMeer meJee&&bÛee efveJee[e
kesâuee peelees; lej keâener peCe efvelÙe heÇueÙe, vewefceefòekeâ heÇueÙe Demes heÇueÙeeÛes heÇkeâej
ceespeCÙeele JÙemle Deensle. hejbleg ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛÙee Devegmeej heÇke=âleer Deveeefo
Deens. heÇke=âleerceOÙes heefjJele&ve nesle Demeles; hejbleg leer keâOeer ve<š Peeuesueer veener.
YeejleerÙe Oece&ieÇbLeebÛÙee celes cevetves heÇueÙe heeefnuee neslee. lÙeeÛÙeemen Dekeâje

$e+<eerbveer Skeâe cees"Ÿee ceeMeeÛÙee efMebieeuee veeJe yeebOetve lÙeeletve les efnceeueÙeeÛÙee
Skeâe Gòegbie efMeKejeJej iesues nesles Je lesLes heÇueÙe DeesmejsheÙe&ble les jeefnues nesles; Demes
lÙee Oece&ieÇbLeele cnbšues Deens. ßeerke=â<CeebÛes GheosMe Je lÙeebÛÙee peerJevemebyebOeer
pÙeeceOÙes JeCe&ve Deens lÙee YeeieJeleeceOÙes ce=keâC[g cegveerbÛes heg$e ceejkeâC[sÙe Ùeebveer
heÇlÙe#e heeefnuesuÙee heÇueÙeeÛes JeCe&ve efouesues Deens. les efnceeueÙeeÛÙee Gòejsme
heg<heYeõe veoerÛÙee efkeâveejer jenle nesles.
YeeieJeleeÛÙee yeejeJÙee mkebâOeeleerue Dee"JÙee Je veJeJÙee DeOÙeeÙeele Meewvekeâeefo
$e+<eerbveer metlepeervee efJeÛeejues Deens keâer, ceeke&âC[sÙe cegveerbveer ceneheÇueÙeeceOÙes Je[eÛÙee
Skeâe heeveeJej yeeue cegkegbâoeÛes oMe&ve Iesleues nesles Demes cnšues peeles; heCe les lej
DeeceÛÙeeÛe JebMeeleerue nesles Je DeeceÛÙeehes#ee keâener Je<e&Ûe les DeeOeer nesGâve iesuesues
Deensle. lÙeebÛÙee pevceeveblej vee heÇueÙe Peeuee Deens vee me=<šer [gyeueer Deens. meJe&
keâener ÙeLeeefmLele Deens. ceie lÙeebveer keâesCelee heÇueÙe heeefnuee?
ÙeeJej metlepeerbveer meebefieleues keâer ceeke&âC[sÙe cegveerbÛÙee heÇeLe&vesves heÇmeVe nesGâve
vejveejeÙeCeeves lÙeebvee oMe&ve efoues. lesJne ceeke&âC[sÙe cegveerbveer YeieJebleeuee heÇeLe&vee
keâsueer keâer Deeheueer leer ceeÙee ceer heent FefÛÚle Deens keâer efpeÛÙeecegUs heÇsefjle nesGâve
ne Deelcee DevebleŠ ÙeesveerbceOÙes YeüceCe keâjerle jenlees. YeieJebleeves les keâyetue kesâues Je
Skeâ efoJeme pesJne ceeke&âC[sÙe DeeheuÙee Deeßeceele YeieJeleefÛebleveele levceÙe Peeues
nesles lesJne lÙeebvee efomeues keâer, Ûeejer yeepetbveer mecegõ GheâeUle neslee. lÙeele cees"
cees"Ÿee `ceiejer' efomele neslÙee. mJeleŠ ceeke&âC[sÙe lÙee keüâesefOele ceiejerbÛÙee keâÛeešŸeele
meehe[ues nesles Je Deeheuee peerJe JeeÛeJeCÙeemee"er Fkeâ[s eflekeâ[s OeeJele nesles.
DeekeâeMe, metÙe&, he=LJeer, Ûebõ, mJeie&, pÙeesefle<e-ceb[ue ns meJe& lÙee mecegõele yeg[tve
iesues. FlekeäÙeele ceeke&âC[sÙe cegveerbvee Skeâ Je[eÛes Pee[ DeeefCe lÙeeÛÙee heeveeJej
yeeue cegkegbâoeÛes oMe&ve Peeues. veblej lÙeeÛÙee Õeemeeyejesyej ceeke&âC[sÙe cegveer lÙeeÛÙee
heesšele iesues DeeefCe Deeheuee Deeßece, metÙe&ceb[ueemeefnle me=<šer mepeerJe Peeuesueer
lesLes efomeueer. lÙeeveblej lÙeeÛÙee Õeemeeyejesyej les lÙee efMeMegÛÙee Gojeletve yeensj
Deeues. lÙeebveer pesJne [esUs GIe[ues lesJne ceeke&âC[sÙe cegveerbveer mJeleŠuee Deeßeceele
DeemeveeJej yemeuesuÙee DeJemLesle heeefnues.
ÙeeÛee DeLe& Deveskeâ Je<ee&bÛÙee lehemÙesveblej ceeke&âC[sÙe cegveerbveer les F&ÕejerÙe o=MÙe
DeeheuÙee ùoÙeele heeefnues, lÙeeÛee DevegYeJe Iesleuee. lÙeeJesUer yee¢e peie cee$e
lemesÛÙeelemes - ÙeLeeefmLele nesles. lesJne heÇueÙe cnCepes ÙeesiÙeeÛÙee ùoÙeele F&ÕejeMeer
ceerueve Ie[Jetve DeeCeCeejer Skeâ efoJÙe DevegYetleer Deens. DeejeOevesÛÙee hetleer&keâeUele
ÙeesiÙeeÛÙee ùoÙeele mebmeejeÛee heÇJeen veeefnmee neslees Je DeJÙeòeâ hejceelcee lesLes
heÇkeâš neslees. neÛe heÇueÙe nesÙe. cnCepes heÇueÙe ne yeensj Demele veener. lej MejerjeÛÙee
Deele Jemele DemeCeeNÙee ùoÙeele lees Demelees. ne heÇueÙe cnCepes DeÉwleeÛeer
DeefveJe&ÛeveerÙe efmLeleer Deens. ner Skeâ efkeüâÙeeMeerue DevegYetleer Deens. kesâJeU yegæerves
efveCe&Ùe IesCeejs Yeüce efvecee&Ce keâjleele. ceie lesLes Deecner Demees keâer legcner! lesLes
YeüceÛe efvecee&Ce neslees.
nerÛe iees<š heg{s mhe<š keâjleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele -
ceòeŠ hejlejb veevÙeefkeâefpÛeoefmle OevebpeÙe ~~1~~
ceefÙe meJe&efceob Øeesleb met$es ceefCeieCee FJe ~~7~~
ns OevebpeÙee, ceePÙeentve JesieUs Demes ogmejs keâener veener. ns meJe& peie oesNÙeele
DeesefJeuesuÙee ceCÙeebheÇceeCes ceePÙee "eÙeer DeesefJeuesues Deens. ns Kejs Demeues lejer
lÙeeuee peeCeeÙeÛes keâOeer? Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee heefnuÙee Mueeskeâevegmeej pesJne meeOekeâ
DevevÙe Yeòeâerves Ùegòeâ nesGâve ceePÙee, YeieJebleeÛÙee ef"keâeCeer hejeÙeCe neslees, Deemekeäle
neslees lesJneÛe F&ÕejeÛes oMe&ve Ie[les. ÙeesieeceOÙes Deemeòeâ Peeues heeefnpes, lÙeeefMeJeeÙe
F&ÕejeÛes oMe&ve DeheÇehÙe Deens.
jmeesÓncehmeg keâewvlesÙe ØeYeeefmce MeefMe-metÙe&ÙeesŠ ~~1~~
ØeCeJeŠ meJe&Jesos<eg MeyoŠ Kes heew®<eb ve==<eg ~~8~~
ns OevebpeÙee, Gokeâeleerue jme ceer Deens. Ûebõ-metÙee&bceOeerue heÇYee ceer Deens,
meJe& JesoebceOeerue Deesbkeâej ceer Deens, (Dees ± Denb ± keâej) mJeleŠÛee Deekeâej ceer
Deens, DeekeâeMeeleerue Meyo DeeefCe hegjâ<eeceOeerue heewjâ<e-hejekeüâce ceerÛe Deens.
hegCÙees ievOeŠ he=efLeJÙeeb Ûe lespe§eeefce efJeYeeJemeew ~~1~~
peerJeveb meJe&Yetles<eg lehe§eeefce leheefmJe<eg ~~9~~
he=LJeerleerue heefJe$e iebOe DeeefCe DeiveerceOeerue lespe ceer Deens. meJe& heÇeefCecee$eebÛes
peerJeve DeeefCe lehemJÙeebÛes lehe ceer Deens.
yeerpeb ceeb meJe&Yetleeveeb efJeefæ heeLe& meveeleveced~~10~~

yegefæye&gefæceleeceefmce lespemlespeefmJeveecenced~~10~~
ns heeLee&, meJe& heÇeefCecee$eebÛes MeeÕele Je Deveeefo yeerpe-keâejCe ceerÛe Deens,
Demes peeCe. yegefOocebleebÛeer yegæer ceer Deens Je lespemJeer ueeskeâebÛes lespener ceerÛe Deens.
ÙeeÛe keüâceele les heg{s meebiele Deensle.
yeueb yeueJeleeb Ûeenb keâecejeieefJeJeefpe&leced~~10~~
Oecee&efJe®æes Yetles<eg keâeceesÓefmce Yejle<e&Ye~~11~~
keâece DeeefCe jeie (Deemeòeâer) Ùee oesnesbveer efJejefnle Demes yeueJebleeÛes yeue ceer
Deens. Ùee peieele Deveskeâ peCe yeueJeeve yevele Demeleele. keâesCeer ob[-yew"keâe
keâe{leele, keâesCeer hejceeCet peceJeleele hejbleg ßeerke=â<Ce cnCeleele, keâece DeeefCe jeie
Ùeebveer efJejefnle Demeuesues, lÙeebÛÙee heueerkeâ[s DemeCeejs yeue ceer Deens DeeefCe lesÛe
JeemleJe yeue Deens. meJe& heÇeefCecee$eebÛÙee ef"keâeCeer Oecee&uee Devegme¤ve DemeCeeje
keâece ceer Deens. hejyeÇÿe hejceelceeÛe SkeâcesJe Oece& Deens. lÙeeves DeefKeue efJeÕe
OeejCe keâsuesues Deens. leesÛe MeeÕele Deelcee Deens, leesÛe Oece& Deens. lÙee Oecee&ÛÙee
efJejâæ ve peeCeejer peer FÛÚe leer ceer Deens. leesÛe Oece& Deens. heg{s ßeerke=â<Ce
Depegvee&uee cnCeeues keâer, ns Depeg&vee, ceePÙee heÇehleerÛeer let FÛÚe keâj. SjJner
meeOekeâeuee meJe& keâecevee JepÙe& Deensle; hejbleg hejceelcÙeeuee heÇehle keâ¤ve IesCÙeeÛeer
FÛÚe DelÙeble DeeJeMÙekeâ Deens, DevÙeLee legcner keâce&ÙeesieeceOÙes heÇJe=òeÛe nesCeej
veener. ner FÛÚeosKeerue ceePeerÛe osCeieer Deens.
Ùes ÛewJe meeefòJekeâe YeeJee jepemeemleecemee§e Ùes~~10~~
ceòe SJesefle leeefvJeefæ ve lJenb les<eg les ceefÙe~~12~~
lemeeÛe lees meòJeiegCeeheemetve GlheVe Peeuesuee YeeJe Deens, lemesÛe jpeesiegCe Je
leceesiegCeeheemetve GlheVe Peeuesuee YeeJe Deens les meJe& YeeJe ceePÙeeheemetve GlheVe
Peeues Deensle, Demes let peeCe. hejbleg ceer lÙeebÛÙeele efkeâbJee les ceePÙeele veenerle,
keâejCe vee ceer lÙeebÛÙeeceOÙes iegbleuees iesuees Deens, vee les YeeJe ceePÙee ef"keâeCeer! les
ceePÙee ef"keâeCeer heÇJesMe keâjâ Mekeâle veenerle, keâejCe ceuee keâcee&Ûeer mhe=ne-FÛÚe
keâOeerÛe vemeles Je les YeeJener ceePÙee ef"keâeCeer heÇJesMe keâ¤ Mekeâle veenerle. ceer
efveues&he Deens. ceuee lÙeebÛÙeekeâ[tve keâenerner heÇehle keâjeJeÙeeÛes veener Je cnCetve les
ceePÙee ef"keâeCeer heÇJesMe keâ¤ Mekeâle veenerle.
pÙeeheÇceeCes Mejerjele Deelcee Demesue lejÛe Mejerjeuee leneve-Yetkeâ ueeiele
Demeles; hejbleg DeelcÙeeuee DeVe DeLeJee peueeÛes keâenerÛe heÇÙeespeve vemeles. lÙeeÛe
heÇkeâejs heÇke=âleer hejceelcÙeeÛÙee GheefmLeleerleÛe Deeheues keâeÙe& keâjâ Mekeâles; hejbleg
hejceelcee efleÛÙee iegCeebheemetve, keâeÙee&heemetve Deefuehle Demelees.
ef$eefYeieg&CeceÙewYee&JewjsefYeŠ meJe&efceob peieled ~~10~~
ceesefnleb veeefYepeeveeefle ceecesYÙeŠ hejceJÙeÙeced ~~13~~
meòJe, jpe DeeefCe lece Ùee ef$eiegCeelcekeâ YeeJeebveer, ceeÙesves, Ùee peieeuee YegjU
hee[ueer Deens. lÙeecegUs Ùee leerve iegCeebÛÙee heueerkeâ[s DemeCeeje efveieg&Ce Je DeefJeveeMeer
Demees pees ceer, lÙeeuee ueeskeâ peeCele veenerle. ceer Ùee leerve iegCeebÛÙee heueerkeâ[s
DemeCeeje Deens. lÙeecegUs Ùee iegCeebhewkeâer DebMecee$ener iegCe efMeuuekeâ Demesue, Jemele
Demesue lej lees meeOekeâ ceuee peeCele veener. lÙeeuee ceePÙeeheÇle ÙesCÙeemee"er Depetve
ceeie& DeekeüâceeJee ueeieCeej Deens. lees Depetve hejceelceceeiee&Jejerue heefLekeâ Deens.
owJeer ¢ess<ee iegCeceÙeer cece ceeÙee ogjlÙeÙee ~~10~~
ceecesJe Ùes ØeheÅevles ceeÙeecesleeb lejefvle les ~~14~~
ner ceePeer ef$eiegCeeleerle DeodYegle DeMeer ceeÙee heej keâjCes DelÙeble ogmlej Deens,
DelÙeble keâ"erCe Deens. hejbleg pes meeOekeâ ceuee efvejblej Yepeleele, ceuee MejCe
Ùesleele, lesÛe ¢ee ceeÙesuee heej keâ¤ Mekeâleele, lesÛe ¢ee ceeÙesuee le¤ve peeleele. ner
ceeÙee owJeer Demeueer lejer Deiejyeòeer ueeJetve efleÛeer hetpee keâjle yemet vekeâe. efleuee
heej keâjCÙeeÛee heÇÙelve keâje.
ve ceeb og<ke=âeflevees cet{eŠ ØeheÅevles vejeOeceeŠ ~~10~~
ceeÙeÙeeheùle%eevee Deemegjb YeeJeceeefßeleeŠ ~~15~~
pes ceuee efvejblej Yepeleele, lesÛe ceuee peeCele Demeleele. hejbleg lejerner ueeskeâ
ceuee MejCe Ùesle veenerle. ceeÙescegUs pÙeebÛes %eeve ve<š Peeues Deens, lÙeecegUs pÙeebveer
Deemegjer ceeiee&Ûee DeJeuebye keâsuee Deens Demes DeOece, keâecekeüâesOeebveer Ùegòeâ DemeCeejs
cet{ ueeskeâ ceuee Yepele veenerle. ceie ceuee keâesCe Yepeles ?
ÛelegefJe&Oee Yepevles ceeb peveeŠ megke=âefleveesÓpeg&ve ~~10~~

Deeleex efpe%eemegjLee&Leea %eeveer Ûe Yejle<e&Ye ~~16~~
ns Yejle ßes<" Depeg&vee, `megke=âefleveŠ' efveÙele keâce& keâjCeejs (pÙeecegUs ßesÙeeÛeer
heÇehleer nesles), DeLee&Leer& cnCepes õJÙeeÛeer FÛÚe keâjCeejs, Deele&Š cnCepes ogŠKeeheemetve
cegòeâ nesCÙeeÛeer FÛÚe keâjCeejs èfpe%eemet' cnCepes hejcesÕejeuee peeCeCÙeeÛeer FÛÚe
keâjCeejs DeeefCe `%eeveer' cnCepes pÙeebvee yeÇÿe%eeve heÇehle Peeues Deens Demes Ûeej
heÇkeâejÛes Yeòeâpeve ceuee Yepeleele.
`DeLe& ' cnCepes õJÙe ner DeMeer Jemlet Deens keâer pÙeecegUs DeeceÛÙee MejerjeÛÙee
efkeâbJee lelmebyebOeer iees<šerbÛeer-iejpeebÛeer hetleer& nesle Demeles. lÙeecegUs õJÙeeÛeer FÛÚe
heÇLece F&Õejekeâ[tveÛe hetCe& nesle Demeles. ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer ceerÛe ner FÛÚe hetCe&
keâjlees. hejbleg SJe{eÛe lÙeeÛee JeemleefJekeâ `DeLe& ' veener. Deeeflcekeâ mebheòeer ner
efmLej mebheòeer Deens- ne lÙeeÛee DeLe& Deens.
meebmeeefjkeâ `DeLee& ' Ûeer hetleer& keâjerle keâjerle YeieJeble Yeòeâeuee Deeeflcekeâ
mebheòeerkeâ[s Deekeâef<e&le keâjleele. keâejCe lÙeebvee ceeefnle Deens keâer kesâJeU ¢ee yee¢e
mebheòeerves ceePee Yeòeâ megKeer nesCeej veener Je cnCetve les lÙeeÛes ceve Deeeflcekeâ
mebheòeerkeâ[s ueeJetve osleele. DeeheuÙee YeòeâeÛÙee megKeemee"er DeMee heÇkeâejs YeieJeble
lÙeeuee Deeeflcekeâ mebheòeerner osleele. ùeeskeâ ueeng hejueeskeâ efveyeent' Ùee ueeskeâer
ueeYe DeeefCe hejueeskeâele efveJee&n Ùee oesvner iees<šer YeieJebleeÛÙee Deensle. YeieJeble
DeeheuÙee Yeòeâeuee keâOeerner efjòeâ "sJeerle veenerle.
`Deele& ' cnCepes pes ogŠKeer Deensle les. les ogŠKeeheemetve cegòeâer efceUJeCÙeemee"er
YeieJebleeuee YepeleeleÛe. eflemeje èfpe%eemet '! ceePes mJe¤he meceieÇheCes peeCeCÙeeÛeer
FÛÚe keâjCeeje lees efpe%eemet ceuee Yepelees; DeeefCe pÙeebÛeer meeOevee heefjhekeäJe
Peeuesueer Deens, pÙeebveer YeieJebleeÛes heÇlÙe#e oMe&ve IesGâve Deelce%eeve heÇehle kesâues les
%eeveerner ceuee Yepeleele. DeMee heÇkeâejs Ûeej heÇkeâejÛes ueeskeâ ceuee Yepele Demeleele.
lÙeeceOÙes %eeveer ßes<" Deens. DeLee&le %eeveer heCe ceePee YeòeâÛe Demelees.
les<eeb %eeveer efvelÙeÙegòeâ SkeâYeefòeâefJe&efMe<Ùeles ~~10~~
efØeÙees efn %eeefveveesÓlÙeLe&cenb me Ûe cece efØeÙeŠ ~~17~~
Dejs Depeg&vee, lÙee Ûeej YeòeâebceOÙes pees efvelÙe ceePÙeeceOÙes efmLele Demelees, pees
ceõthe nesGâve ceePeer DevevÙe Yeòeâer keâjlees lees %eeveer DelÙeble ßes<" Deens. keâejCe
mee#eelkeâejecegUs ceePes mJe¤he lees peeCele DemeuÙeeves lÙee %eeveer Yeòeâeuee ceer
DelÙeble efheÇÙe Demelees DeeefCe ceueener lees DelÙeble efheÇÙe Demelees. lees %eeveer cnCepes
ceePesÛe mJe¤he Deens.
GoejeŠ meJe& SJewles %eeveer lJeelcewJe ces celeced ~~10~~
DeeefmLelebŠ me efn Ùegòeâelcee ceecesJeevegòeceeb ieefleced ~~18~~
JeemleefJekeâ Ûeejer heÇkeâejÛes Yeòeâ Glke=â<š Deensle. les Goej Deensle (lÙeebveer
keâesCeleer Goejlee oeKeJeueer? YeieJebleeÛeer Yeòeâer kesâuÙeeves YeieJebleeuee keâener heÇehle
nesles keâe? keâer YeieJebleeceOÙes keâener GCeerJe Deens, peer Ùee Yeòeâebveer hetCe& kesâueer ?
veener. GoejÛee Demee DeLe& veener. lej DeeheuÙee DeelcÙeeuee DeOeesieleeruee peeGâ ve
oslee lÙeeÛee efJekeâeme keâjCÙeele, lÙeeÛee Gæej keâjCÙeele pes DeieÇsmej Demeleele, les.
Ùee DeLee&ves FLes lÙee Ûeej Yeòeâebvee Goej cnbšues Deens). hejbleg %eeveer lej kesâJeU
ceePesÛe mJe¤he Deens, lees ceePee DeelceeÛe Deens, Demes ceuee Jeešles. keâejCe
efmLejyegæer DemeCeeje lees meJees&òece, ieeflemJe¤he DeMee ceePÙeeceOÙes efmLej Peeuesuee
Deens. DeLee&le lees %eeveer cnCepes ceerÛe Deens Je lees ceePÙeeceOÙes Deens. ceePÙeele Je
lÙeeÛÙeele keâenerner Deblej veener. ÙeeJejÛe Yej osle les heg{s cnCeleele -
yentveeb pevceveecevles %eeveJeevceeb ØeheÅeles ~~10~~
JeemegosJeŠ meJe&efceefle me cenelcee megogue&YeŠ ~~19~~
DeYÙeeme keâjlee keâjlee Deveskeâ pevceebÛÙee MesJešÛÙee pevceeceOÙes cnCepes
pÙee peerJeveele F&ÕejeÛeer heÇehleer nesCeej Demeles lÙee pevceele F&ÕejeÛee mee#eelkeâej
PeeuÙeeveblej `ns meJe& efJeÕe JeemegosJe nesÙe' Demes %eeve heÇehle nesGâve lees %eeveer ceePeer
Gheemevee keâjlees, lees ceuee ÙesGâve efceUlees. leLeeefhe Demes peeCeCeeje cenelcee
ogue&Ye Deens. ne %eeveer JeemegosJeeÛee heâesšes keâ¤ve efkeâbJee cetleer& yeveJetve efleÛeer
Gheemevee keâjerle veener lej lees JeemegosJeeuee mJeleŠÛÙee ùoÙeele heenle Demelees Je
lÙeeuee Yepele Demelees. DeMee Ùee %eeveer cenelcÙeeuee ßeerke=â<Ce leòJeoMeer& Demesner
cnCeleele. DeMee ceneheg¤<eebcegUsÛe meceepeeÛes keâuÙeeCe nesles. DeMee heÇkeâejÛes
leòJeoMeer& ceneheg¤<e DelÙeble ogue&Ye Demeleele, Demes ßeerke=â<Ce cnCeleele.
pesJne ßesÙe Je heÇsÙe cnCepes cegòeâer DeeefCe Yeesie oesvner hejcesÕejeuee efceUleele,
lesJne meJee&&bveer KejesKej YeieJebleeÛes Yepeve keâsues heeefnpes. lÙeeÛeer Gheemevee keâsueer
heeefnpes. hejbleg ueeskeâ lemes keâjerle veenerle. Demes keâe? ßeerke=â<Ce cnCeleele -
keâecewmlewmlewù&le%eeveeŠ ØeheÅevlesÓvÙeosJeleeŠ ~~10~~
leb leb efveÙececeemLeeÙe Øeke=âlÙee efveÙeleeŠ mJeÙee ~~20~~
lees leòJeoMeer& cenelcee DeLeJee hejceelceeÛe meJe& keâener Deens ner iees<š ueeskeâ
mecepet Mekeâle veenerle. keâejCe JeemeveebÛÙee DeefYeuee<escegUs lÙeebÛeer efJeJeskeâyegæer
ve<š Peeuesueer Deens. lÙeecegUs DeeheuÙee pevcepeele heÇke=âleerheÇceeCes cnCepesÛe pevce-
pevceeblejerÛÙee mebmkeâejebcegUs heÇehle PeeuesuÙee mJeYeeJeeheÇceeCes ceePÙeentve DevÙe
DeMee osJeleebÛee DeeefCe lÙeebÛÙeemee"er heÇÛeefuele DemeCeeNÙee efveÙeceebÛee -JeÇleebÛee les
DeeßeÙe Iesleele.
Ùee Mueeskeâele DevÙe osJeleebyeöue heÇLeceÛe GuuesKe Deeuesuee Deens.
Ùees Ùees Ùeeb Ùeeb levegb YeòeâŠ ßeæÙeeefÛe&legefceÛÚefle ~~10~~
lemÙe lemÙeeÛeueeb ßeæeb leecesJe efJeoOeecÙenced ~~21~~
mekeâece nsletves Gheemevee keâjCeeje pees pees Yeòeâ pÙee pÙee osJelesÛeer ßeæehetJe&keâ
Gheemevee keâ¤ FefÛÚlees, lÙee lÙee YeòeâeÛeer lÙee lÙee osJelesJejerue ßeæe ceer efmLej
keâjlees. ceerÛe efmLej keâjlees keâejCe osJelee veeJeeÛeer ogmejer keâesCeleer Jemlet Demeleer
lej eflevesÛe YeòeâeÛeer ßeæe efmLej kesâueer Demeleer. hejbleg lÙee osJeleebefJe<eÙeer YeòeâebÛeer
efYeVe efYeVe mecepetle Demeles. meJe& osJeosJeleebceOÙes ceerÛe Yejuesuee Demelees, ner iees<š
lÙee Yeòeâebveer peeCeuesueer vemeles.
me leÙee ßeæÙee ÙegòeâmlemÙeejeOeveceernles ~~10~~
ueYeles Ûe leleŠ keâeceevceÙewJe efJeefnleeefvn leeved ~~22~~
lees hegjâ<e ßeæsves Ùegòeâ nesGâve lÙee osJelesÛeer Gheemevee keâjlees DeeefCe lÙee
osJelesÛÙee ceeOÙeceeletve ceie ceerÛe efvecee&Ce kesâuesueer heâU lÙeeuee heÇehle nesleele. les
FefÛÚle heâU lÙeebvee keâesCe osles? ceerÛe osle Demelees. DeeefCe les lÙeebÛÙee ßeOosÛes
heâU Demeles. les keâesCelÙeener osJelesves efouesueer Yesš efkeâbJee heâU vemeles. DeLee&le lees
keâesCelÙeener osJelesuee Yepetve FefÛÚuesues heâU lej heÇehle keâjâve Ieslees. ceie lÙeele
JeeF&š keâeÙe Deens? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele -
DevleJeòeg Heâueb les<eeb leÆJelÙeuhecesOemeeced ~~10~~
osJeevosJeÙepees Ùeeefvle ceÆòeâe Ùeeefvle ceeceefhe ~~23~~
hejbleg lÙee DeuheyegOoer DemeCeeNÙee ueeskeâebvee efceUCeejs heâU ns Deuhe keâeU
efškeâCeejs, cnCepes veeMeJeble Demeles. Deepe les heâU Deens; heCe les Yeesielee Yeesielee
ve<š nesles cnCetve les veeMeJeble Deens. pes ueeskeâ osJeleebÛeer Gheemevee keâjleele les lÙee
osJeleebheÇle heesnÛeleele; leLeeefhe Ùee osJeleebner veeMeJeble Demeleele. Depeg&vee, Ùee osJeleebmen
ÙeeJevcee$e peie heefjJele&veMeerue Je celÙe& Deens. leLeeefhe hejceleòJe cee$e MeeÕele
leòJe Deens. pes Yekeäle ceuee Yepeleele, les cepeheÇle Ùesleele cnCepesÛe hejceleòJe heÇehle
keâjleele pes DeJÙekeäle Deens, `vewef<"keâerce hejceMeeefvle' les heÇehle keâjleele.
eflemeNÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer, Ùee Ùe%eeÉeje
legcner osJeleebÛeer cnCepesÛe owJeer mebheosÛeer GVeleer keâje. pemepeMeer owJeer mebheosÛeer
GVeleer nesF&ue, lemeleMeer legceÛeerner GVeleer nesF&ue, keüâceMeŠ GVeleer keâjle keâjle hejce
ßesÙeeÛeer heÇehleer keâ¤ve IÙee. FLes osJelee lÙee owJeer mecheosÛee mecetn Deens keâer,
efpeÛÙeeheemetve hejceosJe hejceelcÙeeÛes osJeòJe heÇehle kesâues peeles. owJeer mebheoe
cees#eemee"er Demeles. Ùee mebheosÛÙee ÛeesJeerme ue#eCeebÛes efve¤heCe ieerlesleerue meesUeJÙee
DeOÙeeÙeele kesâuesues Deens.
ùoÙeeÛÙee Deblejbieeleerue hejceosJe hejceelcÙeeÛes osJeòJe heÇehle keâjâve osCeeNÙee
meodiegCeeÛes veeJe òsJelee' Demes Deens. cnCepes òsJelee' Ùee Deblejbieele Jeeme keâjCeeNÙee
Demeleele, hejbleg keâeueeblejeves ueeskeâebveer Deeleerue JemletÛes yeensj heÇoMe&ve keâjCÙeeme
megjâJeele kesâueer. osJeleebÛÙee cetleer& yeveJeuÙee, keâce&keâeb[ jÛeues DeeefCe JeemleJelesheemetve
otj GYes jeefnues. ßeerke=â<Ceebveer Jejerue Ûeej MueeskeâebceOÙes Ùee YeüebleerÛes efvejekeâjCe
kesâues Deens. Yeüceefvejeme kesâuee Deens. ieerlesceOÙes heefnuÙeeboe `DevÙe osJeleebÛee'
GuuesKe keâjâve lÙeebveer meebefieleues keâer, osJeleebÛes yee¢e DeefmlelJe DemeleÛe veener.
ueeskeâebÛeer ßeOoe efpekeâ[s Pegkeâles efleLes ceer GYee jenlees DeeefCe lÙeebÛeer ßeOoe o={
keâjâve ceerÛe lÙeebÛÙee ßeOosÛes heâU lÙeebvee oslees. les heâuener DeuhekeâeU efškeâCeejsÛe
Demeles. lÙeecegUs DeuhekeâeUele heâU ve<š nesles, osJelee ve° nesleele DeeefCe lÙee
osJeleebÛeer Gheemevee keâjCeeje ner ve° neslees. pÙeebÛee efJeJeskeâ Yeü<š Peeuee Deens, les
cet{yegæerÛes ueeskeâÛe DevÙe osJeleebÛeer hetpee keâjleele. ßeerke=â<Ce veJeJÙee DeOÙeeÙeele
lej cnCeleele keâer, DevÙe osJeleebÛes hetpeve keâjCes nsÛe DeÙeesiÙe Deens. (9/23)
DeJÙeòebâ JÙeefòeâceeheVeb cevÙevles ceeceyegæÙeŠ ~~10~~
hejb YeeJecepeevevlees ceceeJÙeÙecevegòececed ~~24~~
osJeleebÛes yee¢e peieleele keâes"s DeefmlelJe vemeleevee osJeleebÛÙee veeJeeJej pes
heâU efceUles les veeMeJeble Demeles. lejerner meJe& ueeskeâ ceePeer Gheemevee keâjerle
veenerle. keâejCe yegefænerve hegjâ<e (JeemeveebÛÙee DeefYeuee<escegUs pÙeebÛes %eeve Yeü<š
Peeues Deens Demes ueeskeâ) meJees&òece, DeefJeveeMeer DeeefCe hejceheÇYeeJeer DeMee ceuee
ÛeebieuÙee heÇkeâejs peeCele veenerle. lÙeecegUs DeJÙekeäle oMesletve JÙekeäle DeMee mJejâheele
ceer heÇkeâš Peeuees Deens Demes les mecepeleele. DeLee&le ßeerke=â<Cener ceveg<Ùe cnCepes
MejerjOeejer Ùeesieer nesles. ÙeesiesÕej nesles. pes mJeleŠ Ùeesieer Deensle DeeefCe ogmeNÙeebvee
ÙeesieheÇoeve keâjCÙeeÛeer #ecelee pÙeebÛÙeele Deens, lÙeebvee ÙeesiesÕej cnCeleele. ÙeesiÙe
heÇkeâejs meeOevee keâjerle mJeleŠÛee keüâceMeŠ efJekeâeme keâjerle keâjerle, cenehegjâ<ener lÙee
hejceYeeJeeceOÙes efmLej nesleele. lejer osKeerue Jeemeveebveer efJeJeMe Peeuesues cebo yegæerÛes
ueeskeâ lÙeeuee meeceevÙe mecepeleele. lÙeebvee Demes Jeešles keâer, ceePÙeeheÇceeCes lej lees
pevceeuee Deeuee Deens, ceie lees YeieJeeve keâmee Demet Mekesâue? DeLee&le, lÙee
efyeÛeeNÙeebÛee keâeÙe oes<e? [esUs GIe[leeÛe Mejerj lej efomeles. hejbleg les cenehegjâ<eebÛes
yee¢e mJe¤he heenleele. les lÙeeÛes JeemleefJekeâ mJe¤he keâe heent Mekeâle veenerle?
ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele.
veenb ØekeâeMeŠ meJe&mÙe ÙeesieceeÙeemeceeJe=leŠ ~~10~~
cet{esÓÙeb veeefYepeeveeefle ueeskeâes ceecepeceJÙeÙeced ~~25~~
pÙee ceeÙescegUs hejceelcee Peekeâuee iesuee Deens, leer ceeÙee meeceevÙe ceveg<Ùeeuee
he[ÅeeheÇceeCes Demeles. meeceevÙe ceveg<Ùe efleueeÛe Ùeesie-meeOevee mecepetve leerceOÙes
heÇJe=òe neslees. Ùeeveblej ÙeesieceeÙesÛes cnCepes ÙeesieefkeüâÙesÛesner Skeâ DeeJejCe Demeles.
ÙeesieeÛes Deveg<"eve keâjle keâjle meeOekeâeuee pesJne Ùeesie¤{lee heÇehle nesles, lesJne
ceeÙesves Peekeâuee iesuesuÙee lÙee hejceelcÙeeuee lees peeCelees. ÙeesiesÕej cnCeleele keâer
ceer DeeheuÙee ÙeesieceeÙesves Peekeâuesuees Deens. pÙeebveer Ùeesiejâ{lee heÇehle keâsueer Deens
Demes ÙeesieerÛe ceuee ÙeLeeLe&heCes heent Mekeâleele. ceer meJee&&bvee efomet Mekeâle veener Je
cnCetveÛe De%eeveer ceveg<Ùe pevcejefnle (pÙeeuee pevce IÙeeÙeÛee vemelees), DeefJeveeMeer
(pÙeeÛee veeMe nesle veener), DeJÙekeäle (pÙeeuee hegvne JÙekeäle JneÙeÛes vemeles)
Demes ceuee peeCele veener. Depeg&ve megOoe ßeerke=â<Ceeuee DeeheuÙeeheÇceeCesÛe ceveg<Ùe
mecepele neslee; hejbleg pesJne ßeerke=â<Ceebveer lÙeeuee efoJÙe o=<šer efoueer lesJne lees
heÇeLe&vee keâ¤ ueeieuee, #ecesÛeer ÙeeÛevee keâ¤ ueeieuee, keâjâCee Yeekeât ueeieuee;
KejesKej DeeceÛÙee [esUÙeeJej ceeÙesÛes Peehe[ DemeuÙeeves, ceeÙescegUs Deecner DeebOeUs
yeveuÙeecegUs DeJÙekeäle DeMee cenehegjâ<eeuee Deecner DeesUKet Mekeâle veener. ßeerke=â<Ce
heg{s cnCeleele -
Jesoenb meceleerleeefve Jele&ceeveeefve Ûeepeg&ve ~~10~~
YeefJe<ÙeeefCe Ûe Yetleeefve ceeb leg Jeso ve keâ§eve ~~26~~
ns Depeg&vee, ceeies nesGâve iesuesuÙee, meOÙee DemeuesuÙee Je heg{s nesCeeNÙee
meJe& heÇeCÙeebvee ceer peeCelees; heCe ceuee keâesCeer peeCele veener. ceuee keâe peeCet
Mekeâle veener?
FÛÚeÉs<emeceglLesve ÉÉceesnsve Yeejle ~~10~~
meJe&Yetleeefve mebceesnb meiex Ùeeefvle hejblehe ~~27~~
YejleJebMeer Depeg&vee, FÛÚe DeeefCe És<eecegUs cnCepesÛe jeieÉs<eeefo ÉvÉ¤heer
ceesnecegUs Ùee peieeleerue meJe& heÇeCeer ceesnJeMe nesleele; lÙeecegUs les ceuee peeCele
veenerle. lej ceie ceuee keâesCeerÛe peeCet MekeâCeej veener keâe ? ÙeeJej ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ce cnCeleele.
Ùes<eeb lJevleieleb heeheb peveeveeb hegCÙekeâce&Ceeced ~~10~~
les ÉvÉceesnefveceg&òeâe Yepevles ceeb Â{›eleeŠ ~~28~~
hejbleg hegCÙekeâce& (pees mebmkeâejebÛee Deble keâjCeeje Deens, pÙeeÛes veeJe keâeÙe&ced
keâce&, efveÙele keâce&, Ùe%eheÇefkeüâÙee Demes Deens Demes keâce&) keâjCeeNÙee pÙee YekeäleebÛes
heehe ve<š Peeuesues Demeles, Demes les jeieÉs<eeefo ÉvÉ¤heer ceesneletve cegkeäle nesGâve,
o={JeÇle nesTve ceePeer Gheemevee keâjleele. les ceePeer Gheemevee keâMeemee"er Je keâe
keâjleele?
pejecejCecees#eeÙe ceeceeefßelÙe Ùeleefvle Ùes~~10~~
les yeÇÿe leefÉogŠ ke=âlmveceOÙeelceb keâce& ÛeeefKeueced~~29~~
pes ceePee DeeßeÙe keâjâve peje Je cejCe ÙeebÛÙeeheemetve cegkeäle nesCÙeekeâjlee
heÇÙelve keâjleele, les lÙee hejyeÇÿeeuee, mebhetCe& DeOÙeelceeuee Je mebhetCe& keâcee&uee
peeCeleele. lemesÛe -
meeefOeYetleeefOeowJeb ceeb meeefOeÙe%eb Ûe Ùes efJeogŠ~~10~~
ØeÙeeCekeâeuesÓefhe Ûe ceeb les efJeogÙe&gòeâÛeslemeŠ~~30~~
pes DeefOeYetleemen, DeefOeowJeleemen DeeefCe DeefOeÙe%eemen meJe& ceerÛe Deens
DeMee heÇkeâejs ceuee peeCeleele, les ceePÙee ef"keâeCeer ÙegkeäleefÛele DemeCeejs hegjâ<e
DeblekeâeUerosKeerue ceuee peeCeleele. ceePÙee ef"keâeCeer efmLele Demeleele Je les meowJe
ceePÙee mJe¤heeMeer Skeâ¤he Peeuesues Demeleele. meefJJemeeJÙee Je meòeeefJemeeJÙee
Mueeskeâele lÙeebveer meebefieleues keâer, ceesnieÇmle DemeuÙeecegUs keâesCeer ceuee peeCele
veener. hejbleg lÙee ceesneletve cegkeäle nesCÙeemee"er heÇÙelve keâjleele les 1) mebhetCe& yeÇÿe,
2) mebhetCe& DeOÙeelce, 3) mebhetCe& keâce&, 4) mebhetCe& DeefOeYetle, 5) mebhetCe& DeefOeowJe
Je 6) mebhetCe& DeefOeÙe%eemen ceuee peeCeleele. DeLee&le Ùee meJee&bÛee heefjCeece ceer
(meodieg¤) Deens. lesJne Demee Ùeesiee¤{ Peeuesuee ÙeesieerÛe ceePes mJe¤he peeCelees.
keâesCeerÛe peeCele veener Demes veener.
efve<keâ<e&—
Ùee meeleJÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer, pees DevevÙe
YeeJeeves ceePÙee ef"keâeCeer mJeleŠuee meceefhe&le keâjâve, ceePee DeeßeÙe IesGâve pees
ÙeesiemeeOevee keâjlees, lees meceieÇheCes ceePes mJejâhe peeCelees. npeejesbceOÙes keâesCeer
SKeeoeÛe ceuee peeCeCÙeeÛee heÇÙelve keâjlees Je heÇÙelve keâjCeeNÙeebceOÙes keâesCeer SKeeoeÛe
ceuee peeCelees. lees ceuee efheC[jâheeves SkeâeÛe ef"keâeCeer veener, hejbleg meJe&$e JÙeehetve
jeefnuesuee Demee heenlees. ceePeer ner pe[ heÇke=âleer Dee" heÇkeâejeble efJeYeeieueer iesuesueer
Deens DeeefCe efleÛÙee Deblejbieele ceePeer peerJevejâhe Ûeslevee heÇke=âleer Deens. Ùee oesnesbÛÙee
mebÙeesieeves meJe& me=<šer-peiele efvecee&Ce Peeuesues Deens. lespe DeeefCe hejekeüâce ceePÙeecegUsÛe
Deens. Jeemevee Je Deemeefkeälejefnle yeue Je Oecee&uee Devegmejâve DemeCeeje keâece
ceerÛe Deens. meeOekeâeuee meJe& keâecevee JepÙe& DemeuÙee lejer ceePÙee heÇehleerÛeer let
keâecevee keâj. ceveele DeMee heÇkeâejÛeer FÛÚe efvecee&Ce nesCes ne ceePeeÛe heÇmeeo Deens
Demes mecepe. hejcesÕejeuee heÇehle keâ¤ve IesCÙeeÛeer keâecevee ner Òecee&vegketâue keâecevee'
Deens, Demes mecepe.
ßeerke=â<Ceebveer ÙesLes meebefieleues keâer, ceer leerve iegCeebÛÙee Deleerle Deens. hejceleòJeeuee
mheMe& keâ¤ve hejceYeeJeeceOÙes ceer efmLele Deens. hejbleg Yeesieemekeäle cet{ hegjâ<e mejU
ceePeer Yekeäleer ve keâjlee DevÙe osJeleebÛeer Gheemevee keâjleele. JeemleefJekeâ ¢ee osJelee
DeefmlelJeele veenerle. keâesCeer oie[, heeCeer, Je=#e efkeâbJee Flej keâesCelÙeener iees<šerÛeer
pej ßeOoehetJe&keâ hetpee keâ¤ FefÛÚle Demeleerue lej lÙeebÛeer ßeOoe ceerÛe o={ keâjlees
DeeefCe ceie ceerÛe lÙeebÛÙee (osJeleebÛÙee) ¤heeves heâue osle Demelees. keâejCe osJelee
DeefmlelJeeleÛe veenerle. lemesÛe lÙeebÛÙeepeJeU keâmeues heâUner ÅeeÙeuee veener. ceer
ceeÙesÛÙee DeeJejCeeves Peekeâuesuee DemeuÙeeves ueeskeâ ceePes cetU mJe¤he heent Mekeâle
veenerle. lÙeebÛÙee o=<šerves ceer Skeâ meeceevÙe ceveg<Ùe Deens Je cnCetve les ceePeer
DeejeOevee keâjerle veenerle. meelelÙeeves Deveg<"eve keâjCeejsÛe ÙeesieceeÙesÛes DeeJejCe
otj keâ¤ve MejerjOeejer DeMee ceePes DeJÙekeäle mJejâhe peeCeleele.
ceePes Yekeäle Ûeej heÇkeâejÛes Demeleele - DeLee&Leer&, Deele&, efpe%eemet DeeefCe
%eeveer! Deveskeâ pevceebheemetve meelelÙeeves efÛebleve keâjle keâjle MesJešÛÙee pevceele
F&ÕejeÛeer heÇehleer keâ¤ve IesCeeje %eeveer cnCepes ceePesÛe mJejâhe Deens, Demes let peeCe.
cnCepesÛe Deveskeâ pevceebheemetve YeieJebleeÛes meelelÙeeves ßeOoehetJe&keâ efÛebleve keâjCeejs
hejcesÕejeheÇle peeleele. jeie, És<e Je ceesnÙegkeäle ceveg<Ùe ceuee keâOeerner peeCet Mekeâle
veener. hejbleg jeie, És<e Je ceesnjefnle nesGâve pees efveÙelekeâcee&Ûes (pÙeeuee Lees[keäÙeele
DeejeOevee cnCelee ÙesF&ue) efÛebleve keâjerle peje cejCeeheemetve cegkeäle nesCÙeeÛee heÇÙelve
keâjleele, les ueeskeâ ceePes meceieÇ mJe¤he peeCeleele. les mebhetCe& yeÇÿe, mebhetCe& DeOÙeelce,
mebhetCe& DeefOeowJe, mebhetCe& keâce& DeeefCe mebhetCe& Ùe%eemeefnle ceuee peeCeleele. Demes les
ceuee meceieÇheCe peeCeCeejs Ùeesieer ceePÙeeceOÙes heÇJesMe keâjleele DeeefCe lÙeebÛÙee DeblekeâeUerner
les ceueeÛe peeCeleele. lÙeeveblej lÙeebvee ceePes efJemcejCe keâOeerÛe nesle veener.
Ùee heÇkeâejs Ùee DeOÙeeÙeeceOÙes hejceelcÙeeÛÙee meceieÇ mJejâheeÛes mhe<šerkeâjCe

keâsues Deens. meceieÇÇ mJe¤heeÛeer ÙesLes DeesUKe keâjâve osCÙeele Deeueer Deens.
ßeerke=â<Ceepeg&vemebJeeos ‘mece«e yeesOeŠ’ veece mehleceesÓOÙeeÙeŠ ~~7~~
ÙeeheÇceeCes ßeerceodYeieJeodieerlee¤heer Gheefve<eoeleerue yeÇüÿeefJeÅeebleie&le
ÙeesieMeem$eeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depeg&ve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue `meceieÇ mJe¤heyeesOe'
veeJeeÛee meeleJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe&ieerlee’ Yee<Ùes ‘mece«eyeesOeŠ’ veece
mehleceesÓOÙeeÙeŠ ~~7~~
DeMee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeerbÛes efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ie[evevoke=âle
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe `ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue `meceieÇ mJejâheyeesOe'
veeJeeÛee meeleJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
~~nefj Ô lelmeled~~
Ô
~~ DeLe De°ceesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe Dee"Jee
meeleJÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer, hegCÙekeâce&
(efveÙelekeâce&, DeejeOevee) keâjCeeje Ùeesieer meJe& heeheebheemetve cegòeâ nesGâve DeefKeue
peieleele JÙeehetve DemeCeeNÙee yeÇÿeeuee peeCelees. cnCepes hegCÙekeâce& ns JÙeehekeâ
yeÇÿeeÛee mee#eelkeâej keâ¤ve osCeejs DeceesIe meeOeve Deens. les hegCÙekeâce& keâjCeeje
Ùeesieer peieele JÙeehetve jeefnuesuÙee yeÇÿeeuee, mebhetCe& keâcee&uee, mebhetCe& DeOÙeelceeuee,
mebhetCe& DeefOeowJeeuee, lemesÛe DeefOeYetle DeeefCe DeefOeÙe%eemeefnle ceuee peeCele Demelees.
lesJne keâce& cnCepes Ùee meJee&bÛee heefjÛeÙe keâ¤ve osCeejer Skeâ GheÙegòeâ Jemlet Deens.
Demes hegCÙekeâce& keâjCeejs lÙeebÛÙee DeblekeâeUerner ceueeÛe peeCeleele. ceePes lÙeebvee
keâOeer efJemcejCe nesle veener.
Ùee DeOÙeeÙeeceOÙes heÇejbYeerÛe Depegv& eeves lesÛe Meyo IesGâve YeieJebleeuee heÇëe> keâsuee.
Depeg&ve GJeeÛe-
efkebâ leodd yeÇÿeefkeâceOÙeelceb efkebâ keâce& heg®<eesòece ~~1~~
DeefOeYetleb Ûe efkebâ ØeesòeâceefOeowJeb efkeâcegÛÙeles ~~1~~
ns hegjâ<eesòecee, yeÇÿe cnCepes keâeÙe? DeOÙeelce keâMeeuee cnCeleele? keâce&
cnCepes keâeÙe? DeefOeYetle DeeefCe DeefOeowJe keâMeeuee cnbšues peeles?
DeefOeÙe%eŠ keâLeb keâesÓ$e osnsÓefmcevceOegmetove ~~1~~
ØeÙeeCekeâeues Ûe keâLeb %esÙeesÓefme efveÙeleelceefYeŠ ~~2~~
ns ceOegmetovee, DeefOeÙe%e lees keâesCelee DeeefCe lees Ùee osnele keâmee Deens?
DeefOeÙe%e cnCepes Ùe%eeÛee DeefOe<"elee Demee keâesCeer hegjâ<e Deens, pees ceveg<Ùe
MejerjOeejer ceneheg®<e Deens. Depeg&ve heg{s cnCelees keâer, meceeefnle efÛeòe DemeCeejs
cnCepes ceveesefveieÇner hegjâ<e DeblekeâeUer leguee keâMee heÇkeâejs peeCeleele? Ùee meelener
Øeëe>ebÛes ›eâceeves Gòej osCÙeemee"er ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeeues-
De#ejb yeÇÿe hejceb mJeYeeJeesÓOÙeelcecegÛÙeles ~~1~~
YetleYeeJeesÆJekeâjes efJemeie&Š keâce&mebef%eleŠ ~~3~~
`De#ejb yeÇÿe hejbce' - pes De#eÙe Deens, pÙeeÛee #eÙe nesle veener Demes
DeefJeveeMeer DeeefoleòJe cnCepes hejyeÇÿe nesÙe. `mJeYeeJeŠ DeOÙeelceced GÛÙeles'-
mJeleŠceOÙes efmLej YeeJe Demelees cnCepes pesLes DeelcÙeeÛes DeefOehelÙe Demeles lÙeeuee
DeOÙeelce Demes cnbšues peeles. Ùee DeeOeer meJe& ceeÙesÛÙee DeefOehelÙeeKeeueer Demeleele,
hejbleg pesJne `mJe'-YeeJe cnCepesÛe menpe mJe¤heefmLeleer (mJeleŠceOÙes efmLejYeeJe
efvecee&Ce nesCes) heÇehle nesles, cnCepes DeelcÙeeÛes DeefOehelÙe lÙeele heÇJeeefnle nesles,
lÙeeuee DeOÙeelce Demes cnšues peeles. nerÛe DeOÙeelceeÛeer hejceesÛÛe DeJemLee
Deens. `YetleYeeJeesodYeJekeâjŠ' efvejekeâej Megæ yeÇÿeeÛÙee ef"keâeCeer YetleYesoeves
keâener vee keâener efvecee&Ce nesles. DeLee&le heÇeefCecee$eebÛes Ûeebieues DeLeJee JeeF&š mebmkeâej
efvecee&Ce nesleele, lÙeebÛes efJemepe&ve nesles cnCepes les ve<š nesleele. nerÛe keâcee&Ûeer
hejceesÛÛe DeJemLee Deens. nsÛe mebhetCe& keâce& nesÙe. pÙeeefJe<eÙeer ÙeesiesÕej cnCeeues
nesles- `lees Ùeesieer mebhetCe& keâcee&uee peeCele Demelees' - lesLes keâce& hetCe& Peeuesues Deens.
heg{s keâce& keâjCÙeeÛeer keâener DeeJeMÙekeâleeÛe veener. Ùee DeJemLesceOÙes heÇeefCecee$eebÛes
efvecee&Ce Peeuesues YeeJe, ÛeebieuÙee JeeF&š mebmkeâejebÛes mebieÇn les meJe& mebhetve peeles. nsÛe
mebhetCe& keâce& nesÙe. Ùeeveblej keâener keâce& keâjCÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee veener cnCetve keâce&
ner DeMeer Jemlet Deens, peer heÇeefCecee$eebÛes mebkeâuhe, lÙeebÛes mebmkeâej, ÙeebÛes Meceve
keâjles, keâce& cnCepes (DeejeOevee) efÛebleve pes Ùe%eeceOÙes Deens.
DeefOeYetleb #ejes YeeJeŠ heg®<e§eeefOeowJeleced ~~1~~
DeefOeÙe%eesÓncesJee$e osns osnYe=leeb Jej ~~4~
peesheÙeËle De#ejlJe-heÇehle nesle veener leesheÙeËle veeMeJeble keâeÙe&¤he heoeLee&uee
`DeefOeYetle' cnbšues peeles. les meJe& YetleebÛes DeefOe<"eve Deens. heÇeefCecee$eebÛÙee GlheòeerÛes
DeOÙeeÙe Dee"Jee 201
lesÛe keâejCe Deens. hegjâ<eŠ Ûe DeefOeowJeleced DeeefCe heÇke=âleerÛÙee heueerkeâ[s DemeCeeje

hejce hegjâ<e lesÛe DeefOeowJele Deens. ns DeefOeowJele mebhetCe& owJeer mebheosÛee DeefOe<"elee
Deens. owJeer mebheoe lÙee hejceosJeele efJeueerve nesles. ns vejßes<" Depeg&vee, Ùee ceveg<Ùe
Mejerjele DeefOeÙe%e ceerÛe Deens cnCepes Ùe%eebÛee DeefOe<"elee ceerÛe Deens cnCetve Ùee
Mejerjele DeJÙeòeâ mJe¤heele efmLele DemeCeeje cenehegjâ<e cnCepes DeefOeÙe%ener ceerÛe
Deens. ßeerke=â<Ce Skeâ Ùeesieer nesles, pes mebhetCe& Ùe%eeÛee Yeesòeâe Deensle. MesJešer Ùe%e
lÙeebÛÙeeleÛe leõthe nesleele DeeefCe lesLesÛe ceie hejcemJe¤he heÇehle nesles. Ùee heÇkeâejs
Depeg&veeves efJeÛeejuesuÙee mene heÇëe>ebÛes meceeOeeve Peeues. Deelee lÙeeÛee MesJešer Skeâ
heÇëe> jeefnuee. lÙeeves efJeÛeejues nesles keâer, ceveesefveieÇner hegjâ<e DeblekeâeUer leguee keâmes
peeCeleele? ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele -
Devlekeâeues Ûe ceecesJe mcejvcegkeälJee keâuesJejced ~~1~~
ÙeŠ ØeÙeeefle me ceÆeJeb Ùeeefle veemlÙe$e mebMeÙeŠ ~~5~~
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer, pees hegjâ<e cejCemeceÙeer cnCepes ceveesefveieÇneÛÙee,
ceveesefJeueÙeeÛÙee JesUer ceePes mcejCe keâjerle ne osn mees[lees lees `ceÆeJe' ceePÙee
mJe¤heeme heÇehle neslees, ¢eele mebMeÙe veener.
MejerjlÙeeie cnCepes Megæ DeblekeâeU vemelees. cejCeeveblejner MejerjeÛeer meeLe
cnCepes MejerjeÛee keüâce megšle veener. mebefÛele mebmkeâejeÛes mlej ve<š PeeuÙeeveblejÛe
ceveeÛee efvejesOe neslees Je ceve ceePÙeeceOÙes efJeueerve nesles, les leõthe nesles, lees Keje
DeblekeâeU nesÙe, keâejCe lÙeeveblej peerJeeuee hegvne Mejerj OeejCe keâjeJes ueeiele
veener. DeLee&le kesâJeU meebieCÙeeves les mecepeCeej veener. ner DeeÛejCe keâjCÙeeÛeer
iees<š Deens. peesheÙe&ble Jem$eebheÇceeCes peerJe Mejerj yeouele jenlees, leesheÙe&ble MejerjeÛee
Deble keâes"tve nesCeej? ceveesefveieÇn Je hejceelcÙeeMeer pesJne ceveesefJeueÙe neslees, lesJne
efpeJebleheCeerÛe lÙee peerJeeÛee MejerjeMeer mebyebOe legšle Demelees. ner efmLeleer keâsJeU
cejCeeveblejÛe heÇehle nesCeejer Demeleer lej mJeÙeb ßeerke=â<Cemegæe keâOeer hetCe&hegjâ<e
yeveues vemeles. lÙeebveer ceeies meebefieleues Deens keâer, Deveskeâ pevceebÛÙee DeYÙeemeeveblej
yeÇüÿe%eeve heÇehle keâ¤ve IesCeeje %eeveer cnCepes mee#eele ceePesÛe mJe¤he mecepeeJes.
ceer lÙeeÛÙeeceOÙes Demelees Je lees ceePÙeeceOÙes Demelees. lÙeeÛÙeeceePÙeeceOÙes uesMecee$ener
heâjkeâ vemelees. Ùeeuee efpeJebleheCeer Peeuesueer heÇehleer Demes cnCeleele Je ner pÙeeuee
heÇehle nesles lÙee leõthe PeeuesuÙee peerJeeuee hegvne Mejerj keâOeerner OeejCe keâjeJes
ueeiele veener. DeMee peerJeebÛee osnlÙeeie ne Keje MejerjeÛee lÙeeie Demelees - MejerjeÛee
Deble Demelees.
DeLee&le pÙee MejerjlÙeeieeveblej hegvne pevce IÙeeJee ueeiele veener lÙee osnebleeÛes
ns JeCe&ve Peeues. hejbleg ogmeje ueeskeâ heÇÛeefuele Demee osnlÙeeieecegUs Deeuesuee ce=lÙet
Demelees. ÙeeceOÙes osnlÙeeieeveblej peerJeeuee hegvne pevce IÙeeJee ueeielees.
Ùeb Ùeb Jeeefhe mcejvYeeJeb lÙepelÙevles keâuesJejced~~1~~
leb lecesJewefle keâewvlesÙe meoe leÆeJeYeeefJeleŠ~~6~~
keâewvlesÙee, DeblekeâeUer ceveg<Ùe pÙee JemletÛes, mJe¤heeÛes efkeâbJee YeeJeeÛes mcejCe
keâjerle osn mees[lees, lÙee mJe¤heele lees peeGâve efceUlees. ceie lej ne JÙeJenej
mJemleeleuee Deens. DeeÙeg<ÙeYej ceewpecepee keâjeÙeÛeer Je cejleevee YeieJebleeÛes mcejCe
keâsues keâer Peeues. legcner YeieJebleeheÇle peeGâve heesnÛeeue. hejbleg ßeerke=â<Ce cnCeleele ns
Demes nesle veener. meoe leodYeeJe YeeefJeleŠ ceveg<Ùe DeeÙeg<ÙeYej pÙeeheÇceeCes DeeÛejCe
keâjlees, pÙeeÛes melele efÛebleve keâjlees, peer iees<š DeeJe[erves DebleŠkeâjCeele jenles,
leerÛe iees<š cejCeeÛÙee JesUer JeejbJeej ceveele Ùesles. DeeÙeg<ÙeYej ceewpecepee keâ¤ve
cejleevee hejcesÕejeÛes veeJe megKeemegKeer Dees"eJej ÙesCeej veener.
lemceelmeJex<eg keâeues<eg ceecevegmcej ÙegOÙe Ûe ~~1~~
ceÙÙeefhe&leceveesyegefæcee&cesJew<ÙemÙemebMeÙeced ~~7~~
cnCetve ns Depeg&vee, let meJe& keâeUer ceePesÛe mcejCe keâeÙece "sJe Je Ùegæ keâj.
ceve DeeefCe yegæer ceePÙeeÛe "eÙeer let Dehe&Ce keâ¤ve jeefnueeme, cnCepes efveef§eleheCes
let cepeheÇleÛe ÙesMeerue. YeieJebleeÛes efvejblej efÛebleve Je Ùegæ Ùee oesvner iees<šer SkeâeÛe
JesUer keâMee MekeäÙe Deensle? keâoeefÛele `peÙe keâvnwÙeeueeue keâer' efkeâbJee `nj nj
ceneosJe' Demes cnCele peeÙeÛes Je yeeCe mees[le jeneÙeÛes Demes Demesue. hejbleg Ùeeuee
YeieJebleeÛes efvejblej mcejCe cnCele veener. mcejCe cnCepes keâeÙe, lÙeeÛes mJe¤he
meebieleevee ÙeesiesÕej cnCeleele -
DeYÙeemeÙeesieÙegòesâve Ûeslemee veevÙeieeefcevee ~~1~~
hejceb heg®<eb efoJÙeb Ùeeefle heeLee&vegefÛevleÙeved ~~8~~
ns heeLee&, DeYÙeemeÙeesieeves Ùegòeâ nesGâve, ceve efmLej keâ¤ve (ceePÙee mcejCeemee"er

ceePes efvejblej efÛebleve Je ÙeesieeYÙeeme DelÙeble DeeJeMÙekeâ Deens.) ceePÙeeefMeJeeÙe
DevÙe$e ve peeCeeNÙee efÛeòeeves efvebjlej efÛebleve keâjCeeje, hejceheÇkeâeMemJe¤he efoJÙe
hegjâ<eeheÇle cnCepes hejceelcÙeeheÇle peelees. mecepee ner hesefvmeue cnCepes YeieJeeve
Deens DeMeer legceÛeer ßeæe Demesue; lej ceie efleÛÙeeefMeJeeÙe DevÙe keâesCelÙeener
iees<šerÛes efJeÛeej legceÛÙee ceveele Ùeslee keâecee veÙes. pej efleÛÙee Deepetyeepetuee
legcnebuee hegmlekeâ efomeues efkeâbJee DevÙe keâener Jemlet efomeueer lejer legceÛes mcejCe
Kebef[le neslee keâecee veÙes. ceie mcejCe pej Flekeâs met#ce Demeues keâer, DeejeOÙe
F&ÕejeefMeJeeÙe ogmeNÙee keâesCelÙeener iees<šerÛee efJeÛeej ceveele Ùeslee keâecee veÙes,
ceveele DevÙe keâmeuee lejbiener efvecee&Ce neslee keâecee veÙes, lej ceie Ùegæ Je mcejCe
Ùee oesvner iees<šer SkeâeÛe JesUer keâMee MekeäÙe Deensle? JeemleefJekeâ pesJne legcner
efÛeòeeÛee meJe& yeepetbveer efveieÇn keâ¤ve DeeheuÙee DeejeOÙeosJeeÛÙee ef"keâeCeer lÙeeuee
kesâbefõle keâjCÙeeÛee heÇÙelve keâjlee lesJne ceeefÙekeâ (Ssbõpeeefuekeâ) heÇJe=òeer-keâece-
keüâesOe, jeie-És<e F. efJeIve¤he yevetve meceesj GYÙee "ekeâleele. legcner mcejCe keâjleevee
legceÛes ceve efJeÛeefuele keâjCÙeemee"er lÙee legceÛÙee ceveele GÉsie efvecee&Ce keâjleerue.
Ùee yeeOee¤heeves heÇkeâš nesCeeNÙee yee¢e heÇJe=òeerbÛes oceve keâjCes, lÙeebÛÙeeJej efJepeÙe
efceUJeCes nsÛe Ùegæ nesÙe. efvejblej efÛebleve Demesue lejÛe Ùee ceeefÙekeâ ØeJe=òeer ve°
keâjCes MekeäÙe nesles. cnCetve efvejblej efÛebleveeyejesyej Ùegæ DemeCes mJeeYeeefJekeâÛe
Deens. ieerlesceOeerue keâesCeleener Mueeskeâ yee¢e neCee-ceejerÛes meceLe&ve keâjerle veener.
Deelee efÛebleve keâesCeeÛes keâjeJes? Ùeeyeeyele ßeerke=â<Ce cnCeleele -
keâefJeb hegjeCecevegMeeefmeleejceCeesjCeerÙeebmecevegmcejsÅeŠ ~~1~~
meJe&mÙe OeeleejceefÛevlÙe¤heceeefolÙeJeCeË lecemeŠ hejmleeled ~~9~~
lÙee ÙegæeyejesyejÛe pees hegjâ<e meJe&%e, Deveeefo, meJe& efJeÕeeÛee efveÙeblee,
hejceeCethes#eener met#ce, meJee&&bÛes cnCepes mLetuemet#ce peieeÛes YejCehees<eCe keâjCeeNÙee,
hejbleg pees DeefÛeblÙe-DeieesÛej Deens (peesheÙe&ble efÛeòe Je efÛeòeeleerue uesMecee$e
efJeÛeejlejbie efMeuuekeâ Demesue leesheÙe&ble lees DeieesÛej Demelees. pesJne efÛeòeeÛee
efvejesOe Je efÛeòeeÛee lÙeeÛÙeeceOÙes efJeueÙe neslees lesJneÛe lees heÇkeâš neslees. lesJneÛe
lÙeeÛes mJe¤he efJeefole nesles), efvelÙe heÇkeâeMemJe¤he DeeefCe De%eeve¤heer DebOekeâejeÛÙee
heueerkeâ[s DemeCeeNÙee lÙee hejceelcÙeeÛes mcejCe keâjlees- ceeies meebefieleues

keâer lees ceePes efÛebleve keâjlees, ÙesLes meebieleele hejceelcÙeeÛes efÛebleve keâjlees. ÙesLes
hejceelcÙeeÛes efÛebleve (OÙeeve) cnCepes leòJe efmLele cenehegjâ<eeÛes OÙeeve Demes
mecepeeJes ÙeeÛe keüâceele -
ØeÙeeCekeâeues cevemeeÛeuesve
YeòeâŸee Ùegòeâes Ùeesieyeuesve ÛewJe ~
YeügJeesce&OÙes ØeeCeceeJesMe mecÙekedâ
me leb hejb heg®<eceghewefle efoJÙeced ~~10~~
pees efvejblej lÙee hejceelcÙeeÛes mcejCe keâjerle Demelees lees YeefkeäleÙegkeäle hegjâ<e
‘heÇÙeeCekeâeues' ceveeÛÙee leõthe DeJemLesle Ùeesieyeueeves cnCepesÛe efveÙele keâcee&ÛÙee
DeeÛejCeeves Ùegkeäle nesGâve oesve YegJeÙeebÛÙeeceOÙes heÇeCeJeeÙetÛeer ÙeesiÙe heÇkeâejs mLeehevee
keâ¤ve (heÇeCe-Deheeve JeeÙetÛeer ieleer mece keâ¤ve, DebleÙee&ceer keâmeueener GÉsie
efvecee&Ce ve nesGâ oslee, yee¢e mebmkeâej ieÇnCe ve keâjlee, mele-jpe-lece Ùeebvee ÙeesiÙe
heÇkeâejs %eele keâ¤ve, ÙeesiÙe YeeJehetCe& DeJemLesle), lees DeÛeue ceveeÛee cnCepesÛe
efmLej yegæerÛee hegjâ<e lÙee efoJÙe hegjâ<ehejceelcÙeeheÇle peelees. Ùee hejceelcÙeeÛeer
heÇehleer cnCepesÛe Ùeesie nesÙe. lÙeemee"er efveÙele keâcee&Ûes DeeÛejCe cnCepes Ùeesie-
efkeüâÙee Deens, pÙeeÛes meefJemlej JeCe&ve ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer ÛeewLÙee Je meneJÙee
DeOÙeeÙeele keâsues Deens. lÙeebveer meebefieleues, Ùeesie-OeejCesceOÙes efmLej jentve ceePesÛe
efvejblej mcejCe keâj. Demes ceePes efvejblej mcejCe keâjCeeje lÙee efoJÙe DeMee hejce
hegjâ<eeheÙe&ble peelees, pÙeeÛee keâOeer efJemej he[le veener. Ùee heÇkeâejs DeblekeâeUer
hejceelcÙeeuee keâMee heÇkeâejs peeCeues peeles Ùee Depeg&veeÛÙee heÇëe>eÛes ÙesLes meceeOeeve
keâsues Deens. Deelee pes heo heÇehle keâjeJeÙeeÛes Je ieerlesceOÙes pes heÇlÙeskeâ ef"keâeCeer
Deeues Deens lÙeeÛes JeCe&ve heene.
Ùeo#ejb JesoefJeoes Jeoefvle efJeMeefvle ÙeÅeleÙees JeerlejeieeŠ ~
ÙeefoÛÚvlees yeÇÿeÛeÙeË Ûejefvle leòes heob me*dd«ensCe ØeJe#Ùes ~~11~~
`JesoefJeo' cnCepes DeefJeefole leòJeeuee heÇlÙe#e peeCeCeejs JesoJesòes pÙee
hejceheoeuee `De#ejced' De#eÙe-DeefJeveeMeer Deens Demes meebieleele, efJejòeâ Peeuesues
ueeskeâ pÙeeceOÙes heÇJesMe keâjleele, pÙee hejceheoeÛeer FÛÚe keâjCeejs yeÇÿeÛeÙe&JeÇleeÛes
heeueve keâjleele (ÙesLes yeÇÿeÛeÙe& cnCepes kesâJeU pevevesefvõÙeeÛee efvejesOe veJns, lej
`yeÇÿe DeeÛejefle me yeÇüÿeÛeejer' meJe& heÇkeâejÛÙee yee¢e mheMee&bÛee ceveeves
lÙeeie keâ¤ve yeÇÿeeÛes efvejblej efÛebleve keâjCes, mcejCes keâjCes cnCepes yeÇÿeÛeÙe& nesÙe.
pees yeÇÿeeÛes oMe&ve keâ¤ve, lÙeeÛes "eÙeer efmLej neslees. Ùee heÇkeâejÛÙee DeeÛejCeeves
keâsJeU FbefõÙe-mebÙeceÛe veener lej meJe& FbefõÙeebÛee mebÙece DeeheesDeehe neslees. DeMee
heÇkeâejÛÙee yeÇÿeÛeÙe&JeÇleeÛes pees DeeÛejCe keâjlees), pes ùoÙeeceOÙes mee"JeCÙeemee"er
ÙeesiÙe Deens, pes OeejCe keâjCÙeeme DelÙeble GefÛele Deens, les heo ceer leguee meebielees.
les heo keâmes Deens? keâMee heÇkeâejs heÇehle kesâues peeles? ÙeeJej ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ce cnCeleele -
meJe&ÉejeefCe mebÙecÙe cevees ùefo efve®OÙe Ûe ~~10~~
cetOvÙee&OeeÙeelceveŠ ØeeCeceeefmLelees ÙeesieOeejCeeced ~~12~~
meJe& FbefõÙeebÛes ojJeepes yebo keâ¤ve cnCepesÛe FbefõÙeebÛÙee Jeemeveebheemetve otj
jentve, ùoÙeeÛÙee ef"keâeCeer ceveeÛee efvejesOe keâ¤ve (OÙeeve ùoÙeeleÛe nesle Demeles,
yeensj nesle vemeles, hetpee keâOeer yeensj nesle veener), heÇeCe cnCepesÛe DebleŠkeâjCeeleerue
meJe& JÙeJenejebÛee cemlekeâeceOÙes efvejesOe keâ¤ve, Ùeesie OeejCesceOÙes efmLele nesGâve
Ùeesieeuee OeejCe keâjeJeÙeeÛes Demeles. ogmejer heæle veener. DeMee heÇkeâejs -
DeesefcelÙeskeâe#ejb yeÇÿe JÙeenjvceecevegmcejved ~~10~~
ÙeŠ ØeÙeeefle lÙepevosnb me Ùeeefle hejceeb ieefleced ~~13~~
pees hegjâ<e `Deesce Fefle' Ô ns De#ej yeÇüÿeeÛes Åeeslekeâ Deens, lÙeeÛee pehe Je
ceePes mcejCe keâjerle pees osnlÙeeie keâjlees lÙeeuee hejceieleer heÇehle nesles. ßeerke=â<Ce
Skeâ ÙeesiesÕej, hejceleòJeeceOÙes efmLele DemeCeejs cenehegjâ<e DeeefCe Skeâ meodiegjâ
nesles. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves meebefieleues keâer `DeesÓce' De#ej yeÇÿeeÛes Åeeslekeâ Deens,
let lÙeeÛee pehe keâj DeeefCe ceePes OÙeeve keâj, heÇehleer efceUeuesuÙee heÇlÙeskeâ
cenehegjâ<eeÛes veeJe lesÛe Demeles keâer pÙeeÛeer lÙeeuee heÇehleer nesles Je pÙeele lees
efJeueerve neslees, cnCetve ßeerke=â<Ceebveer pehe `Ô' Ûee meebefieleuee Je OÙeeve Deeheues
keâjeÙeuee meebefieleues. lÙeebveer `ke=â<Ce ke=â<Ce' Demee veecepehe keâjeJeÙeeme meebefieleuee
veener. hejbleg keâeueeblejeves YeeefJekeâebveer lÙeebÛee veecepehe meg¤ kesâuee. DeLee&le
lÙeebvee lÙeebÛÙee ßeæsheÇceeCes heâU efceUle Demeles. keâejCe ÙeesiesÕejebveer meebefieleues
Deens keâer pesLes ceveg<ÙeeÛeer ßeæe o={ nesles lesLes ceerÛe lÙeeÛÙee ßeæsuee heg<šer osle
Demelees. lemesÛe lÙeeuee lemes heâUner osle Demelees.
YeieJeeve Mebkeâjebveer `jece' veeceeÛee pehe keâjCÙeeJej Yej efouee. `jcevles ÙeesefieveŠ
Ùeeefmceved me jece ~' ‘je' Deewj ‘ce' keâs yeerÛe cesb keâefyeje jne uegkeâeÙe ~'
`je' DeeefCe `ce' Ùee oesve De#ejeceOeerue Devlejeueele (ceeskeâàÙee peeiesle) DeeheuÙee
ceveeÛee efvejesOe keâjCÙeeme keâyeerjebvee MekeäÙe Peeues. ßeerke=â<Ce DeesceJej Yej osleele.
DeesÓnb me Deesce cnCepes leer meòee ceePÙee Deele Deens efleuee yeensj MeesOeCÙeeÛeer
pe¤j veener. ne DeesceosKeerue lÙee hejce meòesÛee heefjÛeÙe osGâve Meeble nesle Demelees.
JeemleJeele lÙee heÇYetÛeer Devevle veeces Deensle. hejbleg peheemee"er lesÛe veece DelÙeble
ÙeesiÙe Demeles; pes Úesšs Demeles, pes ÕeemeeceOÙes efJeueerve nesles DeeefCe hejceelcÙeeÛee
pes yeesOe keâjJeles. ÙeeJÙeefleefjòeâ Deveskeâ osJeer osJeleebÛÙee DeefJeJeskeâhetCe& keâuheveebceOÙes
De[ketâve jentve cetU ue#Ùeeheemetve efJeÛeefuele nesGâ vekeâe.
hetpÙe cenejepeßeer meebiele keâer - ``ceePes ¤he hene, heCe DeeheuÙee ßeæsvegmeej
keâesCelesner oesve-De[erÛe De#ejebÛes veece `Ô', `jece', èfMeJe' Ùeebhewkeâer keâesCelesner
Skeâ veece IÙee DeeefCe lÙeeÛÙee DeLee&vegmeej F<šosJeeÛÙee mJe¤heeÛes OÙeeve keâje''.
OÙeeve meodiegjâÛesÛe kesâues peeles. legcner jece, ke=â<Ce DeLeJee `Jeerlejeie efJe<eÙeb Jee
efÛeòeced' efJejòeâ cenelcÙeebÛes efkeâbJee `ÙeLeeefYeceleOÙeeveeÉe' (heelebpeue Ùeesie
1/37, 39) keâesCeeÛÙeener mJe¤heeÛes OÙeeve kesâuesle keâer legcneuee les DevegYeJeele
heÇehle nesF&ue DeeefCe DeeheuÙee SKeeÅee mecekeâeueerve meodiegjâkeâ[s les legcnebuee
heesnÛeJeleerue. lesLes lÙee meodiegjâÛÙee ceeie&oMe&veeves legcner nUtnUt heÇke=âleerÛÙee #es$eeÛÙee
heueerkeâ[s peeGâ Mekeâeue. heÇejbYeer ceermegæe Skeâe osJelesÛÙee (ßeerke=â<CeeÛÙee efJeješ
¤heeÛes) efÛe$eeÛes OÙeeve keâjerle Demes; hejbleg cenejepeßeerbÛÙee ceeie&oMe&veecegUs veblej
les Meeble Peeues. heÇeLeefcekeâ DeJemLesleerue meeOekeâ veecepehe lej keâjleele; hejbleg
cenehegjâ<eeÛÙee mJe¤heeÛes OÙeeve keâjeÙeuee les keâÛejleele. lÙeebvee heÇehle PeeuesuÙee
mebmkeâejecegUs lÙeebÛes pes hetJe&ieÇn leÙeej nesleele, les les mees[t Mekeâle veener. pÙee
osJeleebÛee ßeerke=â<Ceebveer efve<esOe keâsuee Deens, lÙeebÛes les OÙeeve keâjleele. lesJne hetCe&
mecehe&Ceeyejesyej SKeeÅee DevegYeJeer cenehegjâ<eeuee MejCe peeJes. hegCÙe-hegjâ<eeLe&
meyeue nesleeÛe ceveeleerue kegâleke&â ve<š nesleele Je ÙeLeeLe& efkeüâÙesceOÙes heÇJesMe efceUlees.
ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeebÛÙee Devegmeej Ùee heÇkeâejs `Ô' Ûee pehe DeeefCe hejceelcemJe¤he
meodiegjâÛÙee mJe¤heeÛes efvejblej mcejCe keâsuÙeeves ceveeÛee efvejesOe Je efJeueÙe nesle
peelees DeeefCe ceie lÙeeÛe #eCeer MejerjeMeer DemeCeeNÙee mebyebOeeÛee ceve lÙeeie keâjles.
kesâJeU ce=lÙetcegUs Mejerj hee" mees[le veener.
DevevÙeÛesleeŠ meleleb Ùees ceeb mcejefle efvelÙeMeŠ ~~10~~
lemÙeenb megueYeŠ heeLe& efvelÙeÙegòeâmÙe ÙeesefieveŠ ~~14~~
``ceePÙee JÙeefleefjkeäle efÛeòeeceOÙes ogmejs keâesCeerÛe veener''- lÙee DevÙe keâesCeeÛes
efÛebleve ve keâjlee, SkeâeieÇ efÛeòeeves ceePes "eÙeer efmLej nesGâve pees efvejblej ceePes
mcejCe keâjlees lÙee ceePÙeeMeer efvejblej Ùegkeäle DemeCeeNÙee ÙeesiÙeeuee ceer menpe heÇehle
neslees. DeeheuÙee Demes megueYe nesCÙeeves keâeÙe heÇehle nesF&ue? keâeÙe efceUsue?
ceecegheslÙe hegvepe&vce ogŠKeeueÙeceMeeÕeleced ~~10~~
veehe>gJeefvle cenelceeveŠ mebefmeefæb hejceeb ieleeŠ ~~15~~
ceuee heÇehle kesâuÙeeves ogŠKeeÛes Deeiej DemeCeeje Je veÕej, DeMeeÕele Demee
hegvepe&vce heÇehle nesle veener; hejbleg lÙeebvee hejceefmeæer heÇehle nesles. DeLee&le ceuee
efceUCes efkeâbJee hejceefmeæer heÇehle nesCes oesvner SkeâÛe iees<š Deens. kesâJeU hejcesÕejÛe
Demes Deensle keâer, pÙeebvee heÇehle kesâuÙeeveblej hegvepe&vce ve<š neslees. ceie hegvepe&vceeÛeer
meercee kegâ"heÙe&ble Deens?
DeeyeÇÿeYegJeveeuueeskeâeŠ hegvejeJeefle&veesÓpeg&ve ~~10~~
ceecegheslÙe leg keâewvlesÙe hegvepe&vce ve efJeÅeles ~~16~~
ns Depeg&vee, yeÇüÿeeheemetve keâerškeâeefo helebieeheÙe&&le meJe& ueeskeâerÛes heÇeCeer hegvepe&vce
heeJeCeejs Deensle. pevce IesCes Je cejCes Ùee heâsNÙeele les melele efheâjCeejs Deensle. hejbleg
keâewvlesÙee, cepeheÇle DeeuÙeeveblej lÙee heggjâ<eeÛee hegvepe&vceeÛee hesâje ve<š neslees.
Oece&ieÇbLeebceOeerrue ueeskeâueeskeâevlejeÛÙee heefjkeâuhevee cnCepes F&Õej-heLeeJejerue
efJeYetleerbvee yeesOe keâjCÙeeÛee kesâJeU Skeâ Deevleefjkeâ DevegYeJe efkeâbJee ¤hekeâ Deens.
Debleefj#eele vee Demee keâesCelee Keñe Deens keâer, pesLes efkeâ[s ÛeeJeeÙeuee Ùesleele,
DeeefCe vee Demee ceneue Deens keâer pÙeeuee mJeie& cnbšues peeles. owJeer mebhesosves Ùegkeäle
DemeCeejs hegjâ<e osJelee DeeefCe Deemegjer iegCeebveer Ùegkeäle DemeCeejs hegjâ<e Deemegj
Demeleele. ßeerke=â<CeebÛÙeeÛe veelÙeeleerue keâbme je#eme DeeefCe yeeCeemegj owlÙe neslee.

osJe, ceeveJe, efleÙe&keâ Ùeesveer cnCepes efYeVe efYeVe heÇkeâejÛes ueeskeâÛe nesle. ßeerke=â<CeebÛÙee
celes ne peerJeelcee ceveemen heeÛe FbefõÙeebvee IesGâve pevce-pevceeblejebÛÙee mebmkeâejeheÇceeCes
veJeerve Mejerj OeejCe keâjerle Demelees.
pÙeebvee Decej cnbšues peeles Demes osJeleeieCener cejCe heeJeCeejs Deensle. `#eerCes
hegCÙes celÙe&ueeskebâ efJeMeeefvle' Ùeehes#ee DeefOekeâ vegkeâmeeve keâeÙe DemeCeej? les osJe-
Mejerjner keâeÙe keâeceeÛes, keâer pÙeeÛes mebefÛele hegCÙener meceehle nesGâve peeles, mebhetve
peeles? osJeueeskeâ, heMegueeskeâ, helebieeefo keâerškeâ ueeskeâ, Yeesieueeskeâ cee$e Deensle.
kesâJeU ceveg<ÙeÛe keâcee&Ûee jÛeCeeje Deens. lÙee keâcee&Éeje les hejceOeece heÇehle keâ¤
Mekeâlees keâer, pesLetve ceveg<Ùe hejle pevceeuee Ùesle veener. ÙeLeeLe& keâcee&Ûes DeeÛejCe
keâ¤ve ceveg<Ùe osJelee yevet Mekeâlees, yeÇeÿeer efmLeleer heÇehle keâ¤ Mekeâlees; hejbleg
peesheÙe&ble ceveeÛee efvejesOe keâ¤ve, ceveeÛee hejceelcÙeele efJeueÙe keâ¤ve, lÙee
hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej heÇehle keâ¤ve, lÙee hejceYeeJeeceOÙes peesheÙe&ble lees efmLej
nesle veener leesheÙe&&ble lÙeeÛee hegvepe&vce ÛegkeâCeej veener. Gheefve<eos Ùee melÙeeÛes
mhe<šerkeâjCe keâjleevee meebieleele.
Ùeoe meJex ØecegÛÙevles keâecee ÙesÓmÙe ùefoefmLeleeŠ ~~
DeLe celÙeexÓce=lees YeJelÙe$e yeÇÿe meceMvegles ~~ (keâ"es0, 2/3/14)
pesJne ùoÙeeceOÙes DemeCeeNÙee meJe& heÇkeâejÛÙee Jeemevee mecetU ve<š nesleele,
lesJne celÙe& DemeCeeje ceveg<Ùe Decej neslees DeeefCe ÙesLesÛe Ùee peieele lÙeeÛe ceveg<Ùe
Mejerjele lees hejyeÇüÿeeÛee mee#eele DevegYeJe Ieslees.
heÇëe> Demee efvecee&Ce neslees keâer yeÇÿeemegæe ce=lÙet heeJeCeeje cnCepes veÕej Deens
keâer keâeÙe? eflemeNÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer heÇpeeheleer yeÇÿeeÛÙee yeeyeleerle
efJeJejCe keâjleevee meebefieleues nesles keâer, hejceheoeÛeer heÇehleer PeeuÙeeveblej yegæer
Deieoer Ùeb$eJele Demeles. efleÛÙeeÉejs hejceelceeÛe JÙeòeâ nesle Demelees. DeMee
cenehegjâ<eebkeâ[tveÛe Ùe%eeÛeer mebjÛevee Peeuesueer Deens DeeefCe ÙesLes cee$e les cnCeleele
keâer, yeÇÿeeÛeer efmLeleer heÇehle keâjCeeNÙeeuee osKeerue hegvepe&vce heÇehle neslees. cnCepes
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebvee keâeÙe meebieeJeÙeeÛes Deens?
JeemleefJekeâ pÙee cenehegjâ<eebÛÙee Éejs hejceelcee JÙeòeâ nesle Demelees lÙee

cenehegjâ<eebÛeer yegæermegæe yeÇÿe vemeles. hejbleg ueeskeâebvee GheosMe osCÙeemee"er,
keâuÙeeCekeâejer ceeiee&Ûes efveÙece meebieCÙeemee"er lÙeebvee yeÇÿee cnšues peeles. les KejesKej
yeÇÿe vemeleele. lÙeebÛÙeepeJeU lÙeebÛeer mJeleŠÛeer yegæer jenleÛe veener. hejbleg lÙeeÛÙee
DeeOeerÛÙee meeOeveekeâeUeceOÙes yegæerÛe yeÇÿe Deens.
‘‘Denbkeâej efMeJe, yegæer Deepe, ceve, MeefMe, efÛeòe ceneve''
meJe&meeOeejCe ceveg<ÙeeÛeer yegæer cee$e yeÇÿe vemeles. yegæer pesJne F<šosJeeceOÙes
heÇJesMe keâ¤ ueeieles lesJneheemetve yeÇÿeeÛeer jÛevee nesGâ ueeieles. lÙeeÛes cegveerpeveebveer
Ûeej ceeie& meebefieleuesues Deensle. eflemeNÙee DeOÙeeÙeele les meebefieleuesues Deensle.
mcejCeemee"er les hegvne heene - yeÇÿeefJele, yeÇÿeefJeÉj, yeÇÿeefJeÉjerÙeeved,
yeÇÿeefJeÉefj<š ~ yeÇÿeefJeÅesMeer pees[uesueer peer yegæer Deens leer yeÇÿeefJele yegæer nesÙe.
yeÇÿeefJeÅesceOÙes pÙeeves ßes<"lJe heÇehle keâsues Deens lees yeÇÿeefJeÉj nesÙe. yeÇÿeefJeÉjerÙeeve
leer yegæer Deens keâer, efpeÛÙeecegUs lees yeÇÿeefJeÅesle kesâJeU o#eÛe veJns lej efleÛee
efveÙeb$ekeâ Je mebÛeeuekeâ yevelees. yeÇÿeefJeÉefj<š yegæerÛee lees Debeflece mlej Deens.
pÙeeletve F<š heÇJeeefnle nesles. ÙesLeheÙe&ble yegæerÛes DeefmlelJe Demeles keâejCe heÇJeeefnle
nesCeeje F<šosJe Depetve JesieUe Deens DeeefCe ieÇnCekeâleer& yegæer JesieUer Deens.
Depetve lees heÇke=âleerÛÙee meercesceOÙesÛe Deens. DeMeer ßes<" DeJemLee heÇehle Peeuesuee
hegjâ<ener hegvepe&vceeÛÙee meercesceOÙes Deens. yegæer (yeÇÿe) jenles, peeie=le Demeles lesJne
mebhetCe& Yetle (efÛebleveeÛee heÇJeen) peeie=le Demelees DeeefCe pesJne yegæer DeefJeÅesceOÙes
jenles lesJne leer DeÛesleve Demeles. ÙeeueeÛe je$e DeeefCe efoJeme, heÇkeâeMe DeeefCe
DebOeŠkeâej Demes cnbšues peeles.
yeÇÿe cnCepes yeÇÿeefJeÉlesÛeer peer ßesCeer, pÙeele F<šosJe heÇJeeefnle Peeuesuee
Deens, efleuee heÇÇehle PeeuesuÙee meJees&lke=â<š yegæerceOÙesosKeerue efJeÅesÛee (peer mJeÙeb
heÇkeâeMemJe¤he Deens, peer lÙeele heÇJeeefnle keâjles) efoJeme Je DeefJeÅesÛeer je$e,
heÇkeâeMe DeeefCe DebOeŠkeâej ÙeeÛee keüâce ueeietve jeefnuesuee Deens. FLeheÙe&ble meeOekeâeceOÙes
ceeÙee ÙeMemJeer nesles. heÇkeâeMekeâeueele DeÛesleve heÇeefCecee$e meÛesleve nesleele. lÙeebvee
ue#Ùe efomet ueeieles. lemesÛe yegæerÛÙee Deblejeueele DeefJeÅesÛeer je$e heÇJesMe keâjleeÛe
meJe& Yetlecee$e DeÛesleve nesGâve peeleele. yegæer efve§eÙe keâ¤ Mekeâle veener. mJe¤heekeâ[s
peeCes yebo nesGâve peeles. neÛe yeÇÿeeÛee efoJeme Deens DeeefCe nerÛe yeÇÿeeÛeer je$e
Deens. efoJemeeÛÙee heÇkeâeMeele yegæerÛÙee npeejes heÇJe=òeerceOÙes F&Õejer heÇkeâeMe hemejuee
peelees DeeefCe DeefJeÅesÛÙee je$eer Ùee npeejes heÇJe=òeerbceOÙes DeÛesleveeJemLesÛee DebOeŠkeâej
JÙeehetve jenlees.
MegYe DeeefCe DeMegYe, efJeÅee DeeefCe DeefJeÅee Ùee oesvner heÇJe=òeer Meeble PeeuÙeeveblej
cnCepesÛe DeÛesleve DeeefCe meÛesleve, je$eerle efJeueerve nesCeejs DeeefCe efoJemee GlheVe
nesCeejs Demes oesvner heÇkeâejÛes Yetlecee$e (mebkeâuhe heÇJeen) ve<š PeeuÙeeJej lÙee
DeJÙeòeâ yegæerÛÙeener heueerkeâ[s DemeCeeje MeeÕele Demee DeJÙeòeâ YeeJe heÇehle
neslees, pees hegvne keâOeer ve<š nesle veener. Yetlecee$eebÛeer DeÛesleve Je meÛesleve DeMee
oesvner heÇkeâejÛÙee DeJemLee mebheuÙeeveblejÛe lees meveeleve YeeJe heÇehle nesle Demelees.
Jej meebefieleuesuÙee yegæerÛÙee Ûeej DeJemLesveblejÛee heggjâ<e neÛe cenehegjâ<e
Demelees. lÙeeÛÙee Deblejbieele yegæer vemeles, leer hejceelcÙeeÛÙee Ùeb$eemeejKeer nesles.
hejbleg lees ueeskeâebvee GheosMe keâjlees, efveef§eleheCes heÇsjCee oslees, cnCetve lÙeeÛÙeeceOÙes
yegæer heÇleerle nesles. hejbleg lees yegæerÛÙee mlejeheueerkeâ[s iesuesuee Deens. lees hejce
DeJÙeòeâ YeeJeeceOÙes efmLej Peeuesuee Deens. Deelee lÙeeÛee hegvepe&vce nesCeej veener.
hejbleg Ùee DeJÙeòeâ efmLeleerÛÙee hetJeer& peesheÙe&ble lÙeeÛÙeeheeMeer Deeheueer yegæer Deens,
peesheÙe&ble lees yeÇÿe Deens, leesheÙe&ble lees hegvepe&vceeÛÙee hesâNÙeele efheâjCeej Deens. leesheÙe&ble
lees hegvepe&vceeÛÙee heefjefceleerleÛe Deens. ÙeeÛe leLÙeebJej heÇkeâeMe šekeâerle ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ce meebieleele -
menœeÙegieheÙe&vlecenÙe&odyeÇÿeCees efJeogŠ ~~10~~
jeef$eb Ùegiemenœeevleeb lesÓnesje$eefJeoes peveeŠ ~~17~~
npeej ÛelegÙeg&ieebÛeer yeÇÿeeÛeer je$e Demeles Je npeej ÛelegÙeg&ieebÛee yeÇÿeeÛee
efoJeme Demelees. ner iees<š pes hegjâ<e heÇlÙe#e peeCeleele les `meceÙe leòJeeuee'
ÙeLeeLe&heCes peeCeleele.
heÇmlegle Mueeskeâele efoJeme Je je$e, efJeÅee DeeefCe DeefJeÅee ÙeebÛes ¤hekeâ Deens.
yeÇÿeefJeÅesMeer mebÙegòeâ DemeCeejer yegæer yeÇÿeeÛeer heÇJesefMekeâe Deens, lemesÛe yeÇÿeefJeÉefj<š
yegæer cnCepes yeÇÿeeÛeer hejekeâe<"e Deens. efJeÅesMeer mebÙegòeâ DemeCeejer yegæerÛe yeÇÿeosJeeÛee
efoJeme Deens. pesJne efJeÅee keâeÙe&jle nesles lesJne Ùeesieer mJe¤heekeâ[s DeieÇsmej
nesle Demelees Je ceie DebleŠkeâjCeeleerue menm$e heÇJe=òeerbceOÙes F&ÕejerÙe heÇkeâeMeeÛee
mebÛeej neslees. lÙeeÛe heÇkeâejs DeefJeÅee¤heer je$e meg¤ nesles, lesJne DebleŠkeâjCeeÛÙee
menm$e heÇJe=òeerceOÙes ceeÙesÛes ÉvÉ heÇJeeefnle nesles. heÇkeâeMe DeeefCe DebOekeâejeÛÙee Ùee
ceÙee&oe Deensle. Ùeeveblej vee efJeÅesÛes DeefmlelJe jenles, vee DeefJeÅesÛes, keâejCe les
hejceleòJe hejceelcee efJeefole nesles. pes ns leòJe Gòece heÇkeâejs peeCeleele les Ùeesieerpeve
keâeueleòJe peeCeCeejs Deensle. DeefJeÅesÛeer je$e kesâJne nesles Je efJeÅesÛee efoJeme
kesâJne Ùeslees ns keâeueleòJe les ÛeebieuÙee heÇkeâejs peeCeleele. keâeueeÛee heÇYeeJe
kesâJneheÙe&ble jenCeej Deens efkeâbJee meceÙe kegâ"heÙe&ble hee"ueeie keâjCeej Deens ns
lÙeebvee Ûeebieues ceenerle Demeles.
megjâJeeleerÛes cegveerpeve DebleŠkeâjCeeuee efÛeòe DeLeJee keâOeer keâOeer kesâJeU
yegæer cnCetve mebyeesefOele Demele. keâeueevlejeves DebleŠkeâjCeeÛes efJeYeepeve ceve, yegæer,
efÛeòe Je Denbkeâej Ùee Ûeej heÇcegKe heÇJe=òeerbceOÙes keâsues iesues. lemes heenlee DebleŠkeâjCeeÛÙee
heÇJe=òeer Devevle Deensle, heCe cegKÙe Ùee Ûeej heÇJe=òeer nesle. yegæerÛÙee DeblejbieeleÛe
DeefJeÅesÛeer je$e nesles Je lÙee yegæerceOÙes efJeÅesÛee efoJemener neslees. nerÛe yeÇÿeeÛeer je$e
DeeefCe efoJeme Deens. peieled¤heer je$eerceOÙes meJe& peerJe DeÛesleve he[uesues Deensle.
heÇke=âleerceOÙes efJeÛejCe keâjle DemeCeejer lÙeebÛeer yegæer ¢ee heÇkeâeMemJe¤heeuee heent
Mekeâle veener. hejbleg ÙeesieÛejCe keâjCeejs Ùeesieer ÙeecegUs peeies nesleele Je les mJe¤heekeâ[s
DeeiesketâÛe keâjleele. pÙeeheÇceeCes ieesmJeeceer leguemeeroemeebveer jeceÛeefjleceevemeeceOÙes
efueefnues Deens.
keâyengB efoJeme cenB efveefyeÌ[lece, keâyengBkeâ Øeieš helebie ~~
efyevemeF GhepeF %eeve efpeefce, heeF kegâmebie megmebie ~~
(jeceÛeefjle ceeveme, 4/15 Ke)~~
efJeÅesMeer mebÙegòeâ DemeCeejer yegæer kegâmebieecegUs DeefJeÅesle heefjCele nesles hegvne
megmebieecegUs-melmebieecegUs efJeÅesÛee mebÛeej lÙeeÛe yegæerceOÙes neslees. ne Ûe{-Gleej
ue#Ùehetleer&heÙe&ble ÛeeuetÛe jenlees. hetle&lesveblej veener yegæer keâer veener yeÇÿee, veener je$e
keâer veener efoJeme! ns yeÇÿeeÛÙee efoJeme-je$eerÛes ¤hekeâ Deens. vee npeejes Je<ee&bÛeer
cees"er je$e Demeles, vee npeejes ÛelegÙeg&ieebÛee efoJeme Demelees efkeâbJee vee Ûeej cegKeebÛee
yeÇÿe Demelees. Jej meebefieleuesuÙee pÙee Ûeej keüâefcekeâ DeJemLee Deensle lÙee cnCepesÛe
yeÇÿeeÛeer Ûeej cegKes nesle DeeefCe DebleŠkeâjCeeÛÙee Ûeej heÇcegKe cegKÙe heÇJe=òeer cnCepesÛe
lÙeeÛeer ÛelegÙeg&ies nesle. je$ebefoJeme les Ùee heÇJe=òeerbceOÙesÛe Demeleele. pes hegjâ<e Ùee
Yesoeuee leòÛeeves peeCeleele, lesÛe Ùeesieerpeve keâeueeÛÙee Yesoeueener DeesUKeleele
keâer, meceÙe kegâ"heÙeËle hee"ueeie keâjlees DeeefCe keâesCelee heg®<e keâeueeÛÙee heueerkeâ[s
peeGâ Mekeâlees? je$e Je efoJeme DeefJeÅee DeeefCe efJeÅee ÙeebÛÙeeceOÙes nesCeejs keâeÙe&
ßeerke=â<Ce heg{erue Mueeskeâele mhe<š keâjleevee cnCeleele -
DeJÙeòeâeoddJÙeòeâÙeŠ meJee&Š ØeYeJevlÙenjeieces ~~10~~
je$Ùeeieces ØeueerÙevles le$ewJeeJÙeòeâmeb%ekesâ ~~18~~
yeÇüÿeosJeeÛee efoJeme megg¤ nesleeÛe cnCepes efJeÅesÛÙee heÇkeâeMeele meJe& heÇeCeer
DeJÙeòeâ yegæerceOÙes peeie=le nesleele DeeefCe je$e meg¤ nesleeÛe lÙee DeJÙeòeâ, Deo=MÙe
yegæerceOÙes peeie=leerÛes met#ce lelJe DeÛesleve nesles. les heÇeCeer DeefJeÅee¤heer je$eerÛes
JesUer mJe¤heeuee mhe<š heent Mekeâle veener; hejbleg lÙeebÛes DeefmlelJe Demeles. cnCepes
peeie=le nesCes Je DeÛesleve nesCes Ùee oesvner iees<šerbÛes ceeOÙece ner yegæerÛe Deens, peer
meJee&ble DeJÙeòeâ¤heeves Jeeme keâjerle Demeles, leer o=ef<šieesÛej vemeles.
Yetle«eeceŠ me SJeeÙeb YetlJee YetlJee ØeueerÙeles ~~10~~
je$ÙeeiecesÓJeMeŠ heeLe& ØeYeJelÙenjeieces ~~19~~
ns heeLee&, meJe& heÇeCeer Ùee heÇkeâejs peeie=le PeeuÙeeJej, heÇke=âleercegUs efJeJeMe nesGâve
DeefJeÅee¤heer je$e ÙesleeÛe DeÛesleve nesleele. Deeheues ue#Ùe keâeÙe Deens les megOoe les
heent Mekeâle veenerle. efoJeme megjâ nesleeÛe les hegvne peeie=le nesleele. peesheÙe&ble yegæer
Deens leesheÙe&ble efleÛÙee Deblejbieele efJeÅee DeeefCe DeefJeÅee ÙeebÛee Demee keüâce meg¤Ûe
Demelees. leesheÙe&ble lees meeOekeâÛe Demelees, cenehegjâ<e yevele veener.
hejmlemceeòeg YeeJeesÓvÙeesÓJÙeòeâesÓJÙeòeâelmeveeleveŠ ~~10~~
ÙeŠ me meJex<eg Yetles<eg veMÙelmeg ve efJeveMÙeefle ~~20~~
Skeâ lej yeÇÿe cnCepes yegæer DeJÙeòeâ Deens. leer FbefõÙeebvee efomele veener.
efleÛÙeener heueerkeâ[s meveeleve DeJÙeòeâ leòJe Deens pes meJe& Yetlecee$eebÛee veeMe
Peeuee Demeleener mJeleŠ efJeveeMe heeJele veener. cnCepes efJeÅesceOÙes meÛesleve DeeefCe
DeefJeÅesceOÙes DeÛesleve, efoJemee GlheVe DeeefCe je$eerceOÙes efJeueerve nesCeeje DeJÙeòeâ
yeÇÿee ve<š neslees Je ceie meveeleve leòJe heÇehle nesles, pes keâOeerner ve<š nesle veener.
yegæerceOÙes Jej meebefieleuesues Demes pes leòJe efceUles, lesÛe ceePes `hejceOeece' Deens
pesJne meveeleve DeJÙeòeâ leòJeeÛeer heÇehleer nesles, lesJne yegæerner lÙeeÛe YeeJeele jbietve
peeles Je leesÛe YeeJe OeejCe keâjles. cnCetve leer yegæer mJeleŠ pesJne mebhetve peeles, lesJne
lÙee ef"keâeCeer meveeleve DeJÙeòeâ leòJeÛe efMeuuekeâ jenles.
DeJÙeòeâesÓ#ej FlÙegòeâmleceengŠ hejceeb ieefleced ~~10~~
Ùeb ØeehÙe ve efveJele&vles leæece hejceb cece ~~21~~
lÙee meveeleve DeJÙeòeâ leòJeeuee-hejyeÇÿeeuee De#ej cnCepes DeefJeveeMeer Demesner
cnCeleele. lesÛe ceePes hejceOeece Deens. les heÇehle PeeuÙeeveblej ceveg<Ùe hegvne hejle
Ùesle veener. lÙeeÛee hegve&pevce nesle veener. Ùee meveeleve DeJÙekeäle leòJeeÛeer heÇehleer
keâMeer nesles ns meebieleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele -
heg®<eŠ me hejŠ heeLe& YeòeäÙee ueYÙemlJevevÙeÙee ~~10~~
ÙemÙeevleŠ mLeeefve Yetleeefve Ùesve meJe&efceob leleced ~~22~~
ns heeLee&, meJe& heÇeCeercee$e pÙeeÛÙee heesšele Deensle Je pÙeeves ns mebhetCe& efJeÕe
JÙeeheuesues Deens, lees meveeleve, DeJÙeòeâ DemeCeeje hejcehegjâ<e DevevÙe Yeòeâerves
heÇehle nesle Demelees. DevevÙe Yekeäleer cnCepes hejceelcÙeeefMeJeeÙe ogmeNÙee keâesCeeÛesner
mcejCe ve keâjlee lÙeeÛÙeeMeer Skeâefve<" jenCes. heCe DevevÙe Yekeäleerves hejceelcÙeeMeer
Skeâefve<" jeefnuesuÙee ueeskeâebvee keâOeerheÙe&ble hegvepe&vceeÛÙee meercesceOÙes jeneJes ueeieles
DeeefCe les hegvepe&vceeÛeer meercee kesâJne heej keâjleele? ÙeeJej ÙeesiesÕej cnCeleele -
Ùe$e keâeues lJeveeJe=efòeceeJe=efòeb ÛewJe ÙeesefieveŠ ~~10~~
ØeÙeelee Ùeeefvle leb keâeueb Je#Ùeeefce Yejle<e&Ye ~~23~~
ns Depeg&vee, keâesCelÙee keâeUer osnlÙeeie kesâuee Demelee Ùeesieerpeve hegvne pevceeme
Ùesle veenerle DeeefCe keâesCelÙee keâeUele osnlÙeeie kesâuÙeeves hegvepe&vce heÇehle neslees, lees
keâeU ceer Deelee leguee meebielees.
DeefivepÙeexeflejnŠ MegkeäueŠ <eCceemee GòejeÙeCeced ~~10~~

le$e ØeÙeelee ieÛÚefvle yeÇÿe yeÇÿeefJeoes peveeŠ ~~24~~
osnlÙeeie keâjleevee pÙeebvee pÙeeseflece&ÙeDeiveer efomelees, pesJne efoJemeeÛee heÇkeâeMe
meJe&$e hemejuesuee Demelees, DeekeâeMeele metÙe& leUhele Demelees, Megkeäue he#eeleerue
Ûebõ Jee{le Demelees, GòejeÙeCeeleerue DeekeâeMe pesJne efvejYeü Je megboj Demeles DeMee
keâeUeceOÙes pes heÇÙeeCe keâjleele, cnCepesÛe pes ce=lÙet heeJeleele, les yeÇÿeJesòes Ùeesieerpeve
yeÇÿeheoeuee heÇehle nesleele.
Deiveer yeÇÿelespeeÛes heÇleerkeâ Deens, efoJeme efJeÅesÛee heÇkeâeMe Deens, Megkeäue he#e
efvece&uelesÛes Åeeslekeâ Deens. efJeJeskeâ, JewjeiÙe, Mece, oce, lespe DeeefCe heÇ%ee ns <e[wÕeÙe&
cnCepesÛe <eCceeme nesÙe. GOJe&jslee efmLeleer cnCepesÛe GòejeÙeCe Deens. heÇke=âleerÛÙee
heueerkeâ[s DemeCeeNÙee Ùee DeJemLesceOÙes peeCeejs yeÇÿeJesòes Ùeesieerpeve yeÇÿeheoeuee
heÇehle nesleele. lÙeeveblej lÙeebÛee hegvepe&vce nesle veener. hejbleg hejcesÕejeÛeer DevevÙe
YeeJeeves Yekeäleer keâjCeejs Ùeesieerpeve pej heÇkeâeMe¤he DeJemLee heÇehle keâ¤ Mekeâues
veenerle, lÙeebÛeer meeOevee Depetve DehetCe& Demesue lÙeebÛes keâeÙe nesles? ÙeeJej ßeerke=â<Ce
cnCeleele -
Oetcees jeef$emleLee ke=â<CeŠ <eCceemee oef#eCeeÙeveced ~~10~~
le$e Ûeevõcemeb pÙeesefleÙeexieer ØeehÙe efveJele&les ~~25~~
pÙee ÙeesiÙeeÛÙee DeblekeâeUer meJe&$e Oetj hemejuesuee Demelees, OegcemeCeeje Deiveer,
DeefJeÅesÛeer je$e, DebOeej, ke=â<Ce he#eeleerue #eerCe Ûebõ, Ieesj keâeUesKe, <e[defJekeâebjeveer
(keâece, keüâesOe, ueesYe, ceesn, ceo DeeefCe celmej) Ùegòeâ oef#eCeeÙeve DeMee heÇkeâejÛeer
efmLeleer Demeles, lesJne lees Ùeesieer yeefnceg&Keer Demelees. (pees hejceheoeÛÙee yeensj
Deens) DeMee ÙeesiÙeeuee hegvne pevce IÙeeJee ueeielees. ceie lÙee ÙeesiÙeeÛÙee Mejerjeyejesyej
lÙeeÛeer meeOeveener ve<š nesles keâe? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele -
Megkeäueke=â<Ces ieleer ¢esles peieleŠ MeeÕeles celes ~~10~~
SkeâÙee ÙeelÙeveeJe=efòecevÙeÙeeJele&les hegveŠ ~~26~~
Jejerue Megkeäue (heÇkeâeMe¤he) Je ke=â<Ce (DebOeej¤he) ns oesve heÇkeâejÛes ceeie&
efvelÙe Deensle. cnCepesÛe meeOevee keâOeer ve<š nesle veener. Megkeäue DeJemLesceOÙes
osnlÙeeie keâjCeeje Ùeesieer hegvepe&vce ve osCeejer hejceieefle heÇehle keâjlees, lej ke=â<Ce
DeJemLesceOÙes cnCepesÛe #eerCe heÇkeâeMe Je meJe&$e JÙeehetve jeefnuesuee DebOeej DeMee
JesUer osnlÙeeie kesâuesuee Ùeesieer hegvne hejle Ùeslees Je pevce Ieslees. peesheÙe&ble lÙeeuee
hetCe& heÇkeâeMe heÇehle nesle veener; leesheÙe&ble lÙeeves YeieJebleeÛes Yepeve keâjeJes, DevevÙe
YeeJeeves DeejeOevee keâjeJeer. cnCepes hegvepe&vceeÛee heâsje mebhesheÙe&ble meeOevee keâjeÙeuee
heeefnpes. cnCetve hegvne meeOevesJej Yej osleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele -
vewles me=leer heeLe& peevevÙeesieer ceg¢eefle keâ§eve ~~10~~
lemceelmeJex<eg keâeues<eg ÙeesieÙegòeâes YeJeepeg&ve ~~27~~
ns heeLee&, Ùee oesve ceeiee&bvee peeCeCeeje keâesCeleener Ùeesieer ceesn heeJele veener.
osnlÙeeieeÛes JesUer hetCe& heÇkeâeMe heÇehle PeeuÙeeJejÛe yeÇÿeheo heÇehle nesles DeeefCe
osnlÙeeieeÛes JesUer pej heÇkeâeMe #eerCe Demesue lej hegvepe&vce IÙeeJee ueeielees. heCe
lÙee hegvepe&vceeceOÙes meeOevee ve<š nesle veener, ner iees<š lees ÛeebieuÙee heÇkeâejs peeCele
Demelees. cnCetve ns Depeg&vee, let meJe& keâeUer ÙeesieÙegòeâ nes cnCepesÛe meJe&keâeUer
meeOevee keâj.
Jesos<eg Ùe%es<eg leheŠmeg ÛewJe
oeves<eg ÙelhegCÙeHeâueb Øeefo°ced ~
DelÙesefle lelmeJe&efceob efJeefolJee
Ùeesieer hejb mLeeveceghewefle ÛeeÅeced ~~28~~
pesJne Ùeesieer lÙee hejceelcÙeeuee mee#eelkeâejeceOÙes peeCelees lesJne lees JesoeOÙeÙeve,
Ùe%e, lehe§eÙee& Je oeve ÙeebÛÙeeceOÙes pes pes hegCÙekeâejkeâ heâue meebefieleues Deens, lÙee
meJee&bÛÙee heueerkeâ[s peelees DeeefCe ßes<" DeMee hejceheoeuee peeGâve heesnÛelees.
DeefJeefole, De%eele hejceelcÙeeÛes mee#eele %eeve cnCepesÛe Jeso nesÙe. pesJne ns
De%eele leòJe %eele nesles lesJne Deelee keâesCeeuee peeCeeÙeÛes? cnCepes De%eele leòJe
%eele PeeuÙeeveblej JesoeÛes osefKeue heÇÙeespeve Gjle veener, keâejCe pÙeeuee peeCeeÙeÛes
lees Deelee efYeVe jeefnuesuee vemelees. hejceheoeÛes %eeve nesF&heÙe&ble Yepeve, DeejeOevee ns
efveÙele keâce& DeeJeMÙekeâ nesles. leòJe efJeefole PeeuÙeeveblej ceie Deelee keâesCeeÛes
Yepeve keâjeJeÙeeÛes? ue#Ùe heÇehle nesF&heÙe&ble ceveemeefnle meJe& FbefõÙeebÛee efvejesOe
keâ¤ve meeOevee keâjCes DeeJeMÙekeâ nesles. ue#Ùe heÇehle PeeuÙeeveblej Deelee keâMeemee"er
meeOevee keâjeÙeÛeer? keâeÙee (keâce&), JeeÛee, ceve mebhetCe&heCes mecehe&Ce keâjCes cnCepes
oeve nesÙe. lÙee meJee&bÛes hegCÙeheâue cnCepes hejceelcÙeeÛeer heÇehleer nesÙe. Deelee lej ns
heâuener JesieUs jeefnuesues veener. lÙeecegUs Deelee Ùee yee¢e iees<šerbÛeer DeeJeMÙekeâlee
veener. lees Ùeesieer Ùe%e, leheŠ§eÙee&, oeve ÙeebÛÙee heueerkeâ[s iesuesuee Demelees. lÙee
ÙeesiÙeeuee DeJÙeòeâ DeMee hejceheoeÛeer heÇehleer nesles.
efve<keâ<e& —
Ùee DeOÙeeÙeeceOÙes heeÛe heÇcegKe cegÅeebÛee efJeÛeej kesâuee Deens. meeleJÙee
DeOÙeeÙeeÛÙee MesJešer ßeerke=â<Ceebveer efvecee&Ce kesâuesues heÇëe> mhe<š mecepeeJetve IesCÙeeÛÙee
efpe%eemesves Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee heÇejbYeer Depeg&veeves meele heÇëe> efJeÛeejues - YeieJeve,
DeeheCe pÙeeuee yeÇÿe cnCelee les yeÇÿe cnCepes keâeÙe? DeOÙeelce cnCepes keâeÙe?
mebhetCe& keâce& cnCepes keâeÙe? DeefOeowJe, DeefOeYetle DeeefCe DeefOeÙe%e cnCepes keâeÙe?
DeeefCe DeblekeâeUer DeeheuÙeeuee keâmes peeCelee ÙesF&ue keâer, pÙeecegUs Skeâoe
peeCeuÙeeveblej Deeheues hegvne efJemcejCe nesCeej veener? ÙeeJej Gòej osleevee ßeerke=â<Ce
cnCeeues keâer pÙeeÛee efJeveeMe nesle veener, les De#ej Demeles lesÛe hejyeÇÿe nesÙe.
mJeleŠceOÙes efvecee&Ce Peeuesuee hejceYeeJe cnCepes DeOÙeelce nesÙe. pesJne peerJe
ceeÙesÛÙee ceesneletve megštve DeelcÙeeÛÙee "eÙeer efmLej neslees, lÙeeueeÛe DeOÙeelce
Demes cnCeleele. MegYe DeeefCe DeMegYe mebmkeâejebÛÙeecegUs heÇeefCecee$eebÛes ef"keâeCeer pes
efJeÛeej-YeeJevee efkeâbJee efJekeâej efvecee&Ce nesleele les efvecee&Ce nesCÙeeÛes LeebyeCes-yebo
nesCes, ÙeeueeÛe mebhetCe& keâce& Demes cnCeleele. Ùeeveblej keâce& keâjCÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee
jenle veener. keâce& cnCepes DeMeer Jemlet Deens keâer peer mebmkeâejeÛes Godiece mLeeveÛe
YeieJebleeceOÙes efJeueerve keâ¤ve šekeâles.
veÕej heÇeefCecee$eebvee efvecee&Ce keâjCeeje #ejYeeJe cnCepesÛe DeefOeYetle nesÙe.
leesÛe heÇeefCecee$eebÛee DeefOe<"elee Deens. hejcehegjâ<e nsÛe DeefOeosJe Deensle. owJeer
mebheoe lÙeeceOÙesÛe ueÙe heeJele Demeles. Ùee Mejerjele DeefOeÙe%e ceerÛe Deens, cnCepes
pÙeeceOÙes Ùe%e ueÙe heeJelees, lees ceerÛe Deens. Ùe%eeÛee DeefOe<"elee ceerÛe Deens. lees
ceePes mJe¤he heÇehle keâ¤ve Ieslees. DeefOeÙe%e cnCepes Demee hegjâ<e keâer, pees MejerjeceOÙes
Jeeme keâjerle Demelees. lees MejerjeÛÙee yeensj Demele veener. Depeg&veeÛee MesJešÛee heÇëe>
Demee neslee keâer, DeblekeâeUer DeeheuÙeeuee keâMee heÇkeâejs peeCelee Ùesles? ÙeeJej
ÙeesiesÕejebveer Gòej efoues keâer, pees ceePes efvejblej mcejCe keâjlees, ceePÙeeefMeJeeÙe ogmejs
keâMeeÛesner mcejCe keâjle veener Je DeMee mcejCeele ueerve Demeleevee pees osnlÙeeie
keâjlees, lÙeeuee mee#eele mJe¤heeÛeer heÇehleer nesles. DeLee&le osnlÙeeieeveblejÛe
mJe¤heheÇehleer nesles Demee ÙeeÛee DeLe& veener. ceveeÛee mebhetCe&heCes efvejesOe keâjCes Je
lÙee efJejâæ ceveeÛes hejceelcÙeeceOÙes ueÙe heeJeCes, cnCepes DeblekeâeU nesÙe. Ùeeveblej
lÙeeuee hegvne Mejerj OeejCe keâjeJes ueeiele veener. keâejCe lees lÙee hejceheoeÛÙee
"eÙeer efmLej Peeuesuee Demelees. lÙeeÛee ceie hegvepe&vce nesle veener.
ßeerke=â<Ceebveer Depeg&veeuee efvejblej mcejCe keâjerle Ùegæ keâjeÙeuee meebefieleues; heCe
mcejCe DeeefCe Ùegæ Ùee oesvner iees<šer SkeâeÛe JesUer keâMee keâjlee Ùesleerue? cnCepes
`nj nj ceneosJe' cnCeeÙeÛes DeeefCe uee"er ÛeeueJeeÙeÛeer Demee lÙeeÛee DeLe& Deens
keâe? lesJne mcejCeeÛes mJe¤he mhe<š keâjleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer, ÙeesieÙegòeâ
nesGâve ceePÙeeefMeJeeÙe DevÙe keâesCeeÛesner mcejCe ve keâjlee, efvejblej ceePesÛe mcejCe
keâj. pej mcejCe Flekeâs met#ce Deens lej ceie Ùegæ keâesCe keâjsue? mecepee ns hegmlekeâ
cnCepes YeieJeeve Deens. lej lÙeeÛÙee Deemeheeme DemeCeeNÙee Jemlet, meceesj yemeuesues
ueeskeâ, efkeâbJee DevÙe keâesCelÙeener iees<šer ve heenCes, lÙeebÛee efJeÛeej ceveele ve DeeCeCes.
DeeefCe mecepee lÙeebÛee efJeÛeej ceveele Deeuee efkeâbJee lÙeebvee heeefnues lej les mcejCe
veJns, DeMee mcejCeele Ùegæ keâmeues ? JeemleefJekeâ pej legcner efvejblej mcejCeele ceive
Jneue lej lÙeeÛe #eCeer lesLes ÙegæeÛes Kejs mJe¤he heÇkeâš nesles. ceeÙesves efvecee&Ce
nesCeeNÙee heÇJe=òeer efJeIvejâhe yevetve lesLes GYÙee jenleele. keâece, keüâesOe, jeie, És<e ns
Me$et GYes "ekeâleele DeeefCe les mcejCe keâjâve osle veenerle. lÙeebÛÙeeJej efJepeÙe
efceUJeCes cnCepes Ùegæ keâjCes nesÙe. Ùee Me$etbÛee veeMe PeeuÙeeveblej JÙekeäleer hejceheo
heÇehle keâjâ Mekeâles.
ner hejceieleer heÇehle keâjCÙeemee"er ns Depeg&vee, let `DeesÓced' Ûee pehe keâj DeeefCe
OÙeeve ceePes keâj. veece DeeefCe ¤he ner DeejeOevesÛeer efkeâuueer Deens.
Ùeeveblej ÙeesiesÕejebveer hegvepe&vce cnCepes keâeÙe les mecepeeJeues. lÙeebveer meebefieleues
keâer yeÇÿeosJeeheemetve ÙeeJevcee$e peieled hegvejeJeleer& Deens. les ve<š Peeues lejer ceePes
DeJÙeòeâ mJe¤he ve<š nesle veener.
ÙeesieeÛes DeeÛejCe keâjCeeNÙee hegjâ<eebÛes oesve ceeie& Demeleele. pÙeeÛÙee DeblekeâeUer
Deele yeensj mebhetCe& heÇkeâeMe Demelees, Megkeäuehe#e Je GòejeÙeCeeÛee keâeU Demesue Je
DeMee efmLeleerle pees efvejblej YeieJebleeÛes mcejCe keâjlees lees hejceieleeruee heesnÛelees.
DeeefCe pees Ùeesieer YeieJebleeÛes mcejCe keâjleevee efJeÛeefuele neslees. ke=â<Cehe#e, oef#eCeeÙeve,
Ieesj DebOeej DeMee keâeUele pees osnlÙeeie keâjlees, lees meJe&meeceevÙe efpeJeelcÙeeheÇceeCes
pevce-cejCeeÛÙee hesâNÙeele efheâjle jenlees. DeLee&le, hegvepe&vce IesGâve ceeieerue pevceele
DehetCe& jeefnuesueer meeOevee lees hetCe& keâ¤ Mekeâlees.
DeMee heÇkeâejs DeeOeerÛÙee pevceeleerue meeOevee veblejÛÙee pevceele hetCe& keâjâvener
Ùeesieer hejceOeeceeheÙe&ble heesnesÛet Mekeâlees. ÙeehetJeer&ner ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens keâer
hejcesÕejeÛÙee meeOevescegUs-DeejeOevescegUs JÙekeäleer pevce-cejCeeÛÙee YeÙeeheemetve cegkeäle
nesles. òesvner ceeie& MeeÕele Deensle' ner iees<š peeCetve IesleuÙeeveblej keâesCeerner hegjâ<e
ÙeesiemeeOevesheemetve efJeÛeefuele nesle veener. cnCetve ns Depeg&vee, let Ùeesieer yeve. Ùeesieer
JesoeOÙeÙeve, lehe§eÙee&, Ùe%e DeeefCe oeve ÙeeceOÙes pes hegCÙeheâue Deens lÙeeÛÙee
heueerkeâ[s peeGâve hejceheoeÛeer heÇehleer keâ¤ve Ieslees.
Ùee DeOÙeeÙeeceOÙes ef"keâef"keâeCeer hejceieleerÛes efÛe$eCe kesâues Deens. ns hejceleòJe
DeJÙeòeâ, De#eÙe DeeefCe De#ej Deens. lÙeeÛee keâOeer #eÙe DeLeJee efJeveeMe nesle
veener Demes ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens.
ßeerke=â<Ceepeg&vemecJeeos ‘De#ejyeÇÿeÙeesiees’ veecee°ceesÓOÙeeÙeŠ~~8~~
ÙeeheÇceeCes ßeerceodYeieJeodieerlee¤heer Gheefve<eoeleerue yeÇÿeefJeÅeebleie&le
ÙeesieMeem$eeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depeg&ve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue `De#ej yeÇÿeÙeesie'
veeJeeÛee Dee"Jee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Fefle ßeercelhejcenbmehejceevevomÙe efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âles
ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe&ieerlee’ Yee<Ùes ‘De#ejyeÇÿeÙeesiees’
veecee°ceesÓOÙeeÙeŠ~~8~~
DeMee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeerbÛes efMe<Ùe mJeeceer De[ie[evevoke=âle
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe `ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue `De#ej yeÇÿeÙeesie' Ùee
veeJeeÛee Dee"Jee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
~~ nefjŠ Ô leled meled ~~
Ô
~~ DeLe veJeceesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe veJeJee
meneJÙee DeOÙeeÙeeheÙeËle ßeerke=â<Ceebveer ÙeesieeÛes keüâceJeej efJeJesÛeve kesâues Deens.
lÙee efJeJejCeeÛee Megæ DeLe& cnCepes Ùe%eefJe<eÙekeâ keâce&-efJeOeer efkeâbJee heÇefkeüâÙee!
hejceosJeeÛeer heÇehleer keâ¤ve osCeeNÙee DeejeOevesÛee efJeOeerefJeMes<e cnCepes Ùe%e, lÙeeceOÙes
ns ÛejeÛej peiele nJeve mJe¤heele Demeles. ceveeÛee efvejesOe keâ¤ve, efvejâOo Peeuesues
ceve pesJne hejcesÕejeÛÙee ef"keâeCeer ueÙe heeJeles lesJne Dece=leleòJeeÛes %eeve heÇehle
nesles. hetefle&keâeueele Ùe%e pÙeeÛeer me=<šer keâjlees, lÙeeÛes ieÇnCe keâjCeeje %eeveer Demelees
DeeefCe lees meveeleve yeÇÿeeceOÙes heÇJesMe efceUJelees. lÙee ceerueveeÛes veeJe Ùeesie Deens.
Ùee Ùe%eeuee keâeÙe&¤he osCes, Ùeeuee keâce& cnCeleele. meeleJÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer
meebefieleues keâer, ns keâce& keâjCeejs JÙeehle yeÇÿe, mebhetCe& keâce&, mebhetCe& DeOÙeelce, mebhetCe&
DeefOeowJe, DeeefOeYetle DeeefCe DeeefOeÙe%eemen ceuee peeCeleele. Dee"JÙee DeOÙeeÙeele
lÙeebveer meebefieleues keâer nerÛe hejceieleer Deens, nsÛe hejceOeece Deens.
heÇmlegle DeOÙeeÙeeceOÙes ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer ÙeesieÙegòeâ hegjâ<eeÛes SsÕeÙe& keâmes
Demeles ÙeeÛeer mJeleŠ ÛeÛee& keâsueer Deens. meJe&$e JÙeehetve jeefnuesuee Demetvener lees
keâmee efveues&he Deens? meJe& keâener keâjle Demetvener lees keâmee Dekeâlee& Deens? ÙeeheÇceeCes
lÙee hegjâ<eeÛÙee mJeYeeJeeJej DeeefCe lÙeeÛÙee heÇYeeJeeJej ÙesLes heÇkeâeMe šekeâuee
Deens. ÙeesieeÛes DeeÛejCe megjâ keâsuÙeeveblej ÙesCeeNÙee osJelee¤heer efJeIveebyeeyele lÙeebveer
peeie=le kesâues DeeefCe lÙee hejcehegjâ<eeuee MejCe peeCÙeeyeeyele Yej efouee Deens.
Fob leg les ieg¢eleceb ØeJe#ÙeecÙevemetÙeJes~~1~~
%eeve efJe%eevemeefnleb Ùep%eelJee cees#ÙemesÓMegYeeled~~1~~
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeeues, Depegv& ee, let DemetÙeejefnle Demee DemeuÙeeves DelÙeble
ieg¢e Demes ns %eeve efJe%eeveemeefnle ceer leguee meebielees. cnCepes hejceelcÙeeÛeer heÇehleer
PeeuÙeeveblej lees cenehegjâ<e keâmee jenlees, meJe&$e SkeâeÛe JesUer keâmes keâece keâjlees, lees
meJee&vb ee keâmee peeie=le keâjlees, jLeer yevetve DeelcÙeeyejesyej keâmee meowJe jenlees ns mhe<š
keâ¤ve leguee meebiesve. cnCepes Ùele %eelJeeb lÙeeÛes %eeve PeeuÙeeveblej let Ùee ogŠKejâheer
mebmb eejeletve cegkeäle nesMeerue. les %eeve keâmes Deens? ns meebieleevee ns cnCeleele-
jepeefJeÅee jepeieg¢eb heefJe$eefceoceglececed~~1~~
ØelÙe#eeJeieceb OecÙeË megmegKeb keâleg&ceJÙeÙeced~~2~~
efJe%eeveÙegkeäle Demes ns %eeve meJe& efJeÅeebÛee jepee Deens. efJeÅee cnCepes Yee<ee;
%eeve efkeâbJee efMe#eCe veener. èfJeÅee efn keâe yeÇüÿeieefleheÇoeÙee' `mee efJeÅee Ùee
efJecegòeâÙes ~' efJeÅee cnCepes efleÛÙee DeeßeÙeeuee ÙesCeeNÙeeuee yeÇÿeheLeeJej vesles
DeeefCe lÙeeuee ceie cees#e heÇoeve keâjles les %eeve ! pej yeÇÇÿeheLeeJej Ûeeuele Demeleevee
$e+æer-efmeæeRcegUs efkeâbJee heÇke=âleercegUs meeOekeâ ceesnerle Peeuee, lej lesLes DeefJeÅee
meheâue Peeueer Demes mecepeeJes. efJeÅee meeOekeâeuee ÛegkeâerÛÙee ceeiee&uee vesle veener.
ner efJeÅee cnCepes jepeefJeÅee Deens. leer meeOekeâeÛes keâuÙeeCeÛe keâjles. ns %eeve
cnCepes meJe& ieg¢eebÛee jepee Deens. DeefJeÅee Je efJeÅee ÙeebÛes DeJeiegb"Ce otj PeeuÙeeveblej
meeOekeâ ÙeesieÙegòeâ yevelees Je ceieÛe ns %eeve heÇehle nesles. ns %eeve DelÙeble heefJe$e,
Gòece DeeefCe heÇlÙe#e heâU osCeejs Deens. cnCepes ßeæsves ÙeesieeÛejCe keâje Je lÙeeÛes
jeskeâ[s heâU heÇehle keâje. Ùee pevceer meeOevee keâje cnCepes heg{ÛÙee pevceele lÙeeÛes
heâU efceUsue, Demes cnCeCes cnCepes DebOeefJeÕeeme nesÙe. ÙeesiemeeOevesves heÇehle PeeuesuÙee
%eeveeÛes heâU jeskeâ[s Demeles. les hejceOece& hejceelcÙeeMeer pees[uesues Demeles.
efJe%eevemeefnle DemeCeejs ns %eeve DeeÛejCÙeeme mejU Demeles Je les DeefJeveeMeer Demeles.
ogmeNÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues nesles keâer Depeg&vee, Ùee
ÙeesieeceOÙes yeerpe ve<š heeJele veener. Ùee ÙeesieeÛeer Deuhe meeOevee keâsueer lejer
pejecejCeeÛÙee ceneve YeÙeeheemetve ceveg<ÙeeÛee Gæej neslees. meneJÙee DeOÙeeÙeeceOÙes
Depeg&veeves ßeerke=â<Ceeuee efJeÛeejues nesles keâer, YeieJeved, pÙee meeOekeâeÛeer ÙeesiemeeOevee
efMeefLeue Deens efkeâbJee pÙeeves DeOe&Ješ meeOevee keâsueer Demesue, Deiej keâener keâejCeemleJe
leer lÙeeÛeer DehetCe& jeefnueer Demesue lej lees meeOekeâ Yeü<š lej nesle veener vee ? lees
DeOÙeeÙe veJeJee 221
ve<š lej heeJele veener vee ? ÙeeJej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues nesles keâer, Depeg&vee, heÇLece
keâcee&uee mecepetve IesCes DeeJeMÙekeâ Deens DeeefCe mecepetve IesleuÙeeveblej meeOekeâeves
Lees[er pejer meeOevee keâsueer Demeueer, lejer keâesCelÙeener pevceele leer keâOeer ve<š nesle
veener. Gueš lÙee meeOevesÛÙee heÇYeeJeecegUs meeOekeâ heÇlÙeskeâ pevceele meeOevee keâjerle
Demelees. DeMee Deveskeâ pevceeleerue meeOevesÛÙee DeYÙeemeecegUs lees MesJešer hejceelcÙeeuee
heÇehle keâjlees - lees hejceieleeruee peelees. lÙeeÛe ÙeesiemeeOevesyeeyele ßeerke=â<Ce ÙesLes
cnCeleele keâer, ner meeOevee DelÙeble megiece Je DeefJeveeMeer Deens, hejbleg leer efveleevle
ßeæsves keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens.
DeßeöOeeveeŠ heg®<ee Oece&mÙeemÙe hejblehe~~1~~
DeØeehÙe ceeb efveJele&vles ce=lÙegmebmeejJelce&efve~~3~~
ns hejblehe Depeg&vee, Ùee Deelce%eeve¤heer Oecee&Jej ßeæe ve "sJeCeejs hegjâ<e ceePeer
heÇehleer ve neslee Ùee ce=lÙeg¤he mebmeej-ceeiee&Jej YeüceCe keâjerle jenleele. lesJne ßeæe
DemeCes DelÙeble DeeJeMÙekeâ Deens. DeeheCe Ùee ce=lÙeg¤he mebmeejeÛÙee heueerkeâ[s
iesuesues Deenele keâe? ÙeeJej ßeerke=â<Ce Gòej osleele -
ceÙee leleefceob meJeË peieoJÙeòeâcetefleËvee~~1~~
celmLeeefve meJe&Yetleeefve ve Ûeenb les<JeJeefmLeleŠ~~4~~
ceePÙee DeJÙeòeâ ¤heeves ns meJe& peie JÙeeheuesues Deens. cnCepesÛe ceer pÙee
mJe¤heele efmLele Deens les ceePes DeJÙeòeâ ¤he meJe&$e efJemleejuesues Deens. meJe&
heÇeCeer ceePes "eÙeer Deensle; hejbleg ceer lÙeebÛÙeeceOÙes efmLele veener keâejCe ceer DeJÙeòeâ
¤heele efmLele Deens. cenehegjâ<e pÙee DeJÙeòeâ mJe¤heele efmLele Demeleele
(osnlÙeeieeveblej lÙeeÛe DeJÙeòeâ mlejeJe¤ve) lesLetveÛe yeesuele Demeleele. nerÛe
iees<š mhe<š keâjleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele -
ve Ûe celmLeeefve Yetleeefve heMÙe ces ÙeesiecewÕejced~~1~~
YetleYe=Ve Ûe YetlemLees ceceelcee YetleYeeJeveŠ~~5~~
meJe& heÇeCeer ceePÙee ef"keâeCeer Deensle Demes cnCeCesner JÙeLe& Deens, keâejCe les
meJe& veÕej Deensle - les meJe& cejCe heeJeCeejs Deensle. les heÇke=âleerÛes Deeefßele Deensle.
hejbleg ceePes ÙeesieceeÙesÛes SsÕeÙe& hene keâer, meJe& heÇeefCecee$eebvee GlheVe keâjCeeje DeeefCe
lÙeebÛes hees<eCe keâjCeeje ceePee Deelcee lÙeebÛÙee ef"keâeCeer veener. ceer DeelcemJe¤he
DemeuÙeeves meJe& YetleebÛÙee ef"keâeCeer efmLele veener. neÛe ÙeesieeÛee heÇYeeJe efkebâJee
meeceLÙe& Deens. nsÛe mhe<š keâjCÙeemee"er ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer heg{s o=<šeble
efouee Deens.
ÙeLeekeâeMeefmLelees efvelÙeb JeeÙegŠ meJe&$eiees ceneved~~1~~
leLee meJee&efCe Yetleeefve celmLeeveerlÙegheOeejÙe~~6~~
DeekeâeMeele GlheVe nesCeeje ceneve JeeÙet DeekeâeMeele meJe&$e JÙeehle Deens;
hejbleg lees DeekeâeMeeuee ceueerve keâ¤ Mekeâle veener. lÙeeÛeheÇceeCes meJe& heÇeefCecee$e
ceePÙee ef"keâeCeer efmLele Deensle Demes peeCe; yejesyej DeMeeÛe heÇkeâejs cnCepes
DeekeâeMeeheÇceeCes ceer efveues&he Deens. les ceuee ceueerve keâ¤ Mekeâle veenerle. ne meJe&
ÙeesieeÛee heÇYeeJe Deens. Deelee Ùeeveblej ÙeesiesÕej Ùeesieer keâjlees keâeÙe? Ùee heÇëe>eÛes
Gòej osleevee cnCeleele -
meJe&Yetleeefve keâewvlesÙe Øeke=âefleb Ùeeefvle ceeefcekeâeced~~1~~
keâuhe#eÙes hegvemleeefve keâuheeoew efJeme=peecÙenced~~7~
ns Depeg&vee, keâuheevleer meJe& Yetlecee$es ceePÙee DeJÙeòeâ heÇke=âleerle ueerve nesleele,
mJeYeeJeeuee heÇehle nesleele DeeefCe keâuheeÛÙee heÇejbYeer ceer lÙeebvee hegveŠhegvneŠ
èfJeme=peeefce' efJeMes<e ¤heeves efvecee&Ce keâjlees. ner Yetles heÇLeceheemetveÛe nesleer; hejbleg leer
efJeke=âle nesleer. lÙeebÛeerÛe ceer hegvne jÛevee keâjlees - lÙeebvee mepeJelees. pes DeÛesleve
Deensle, lÙeebvee peeie=le keâjlees. keâuheemee"er lÙeebvee heÇsjCee oslees. keâuhe ÙeeÛee DeLe&
Deens GlLeevecegKe heÇieefleMeerue heefjJele&ve! Deemegjer mebheosletve cegòeâ nesGâve pemepemee
hegjâ<e owJeer mebheosceOÙes heÇJesMe keâjlees, lesLetveÛe keâuheeÛee heÇejbYe neslees, DeeefCe
pesJne lees F&ÕejYeeJeeceOÙes ueÙe heeJelees lesJne keâuheeÛee #eÙe Demelees. Deeheues
keâce& hetCe& keâ¤ve keâuhener efJeueÙe heeJele Demeles. YepeveeÛee DeejbYe cnCepes
keâuheeÛee heÇejbYe Deens DeeefCe YepeveeÛeer hejekeâe<"e cnCepes pesLes ue#Ùe efJeefole
nesles - mecepeles lees keâuheeÛee Deble nesÙe. pesJne ne heÇlÙeieelcee - hegvejeJele&ve
keâjCeeje - Ùeesveerpevceeme keâejCeerYetle DemeCeeNÙee jeie És<eeheemetve cegòeâ nesGâve
DeeheuÙee MeeÕele mJe¤heele efmLej neslees, ÙeeueeÛe ßeerke=â<Ce ceePÙee heÇke=âleeruee
heÇehle Peeuee Demes cnCeleele.
pees cenehegjâ<e heÇke=âleerceOÙes efJeueÙe keâ¤ve mJe¤heeceOÙes heÇJesMe efceUJelees

lÙeeÛeer heÇke=âleer keâMeer Demeles? lÙeeÛÙeeceOÙes heÇke=âleer Mes<e Demeles keâe? veener, lemes
vemeles eflemeNÙee DeOÙeeÙeele (Mueeskeâ 33) ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens keâer, meJe&
DeeheuÙee heÇke=âleeruee heÇehle nesleele. lÙeebÛÙeeJej heÇke=âleerÛÙee pÙee iegCeebÛee heÇYeeJe
Demesue lemes les keâjleele DeeefCe `%eeveJeeveefhe' heÇlÙe#e oMe&veeyejesyej ceuee peeCeCeeje
%eeveermegOoe DeeheuÙee heÇke=âleerÛÙee mJeYeeJeeheÇceeCes Jeeiele Demelees. ceeietve ÙesCeeNÙeebÛÙee
keâuÙeeCeemee"er lemes lees Jeeiele Demelees. hetCe& %eeveer DemeCeeNÙee leòJeefmLele
cenehegjâ<eeÛeer jenCeer nerÛe lÙeeÛeer heÇke=âleer Demeles. lees DeeheuÙee Ùee mJeYeeJeeheÇceeCes
Jeeiele Demelees. keâuheebleer ueeskeâ cenehegjâ<eeÛÙee Ùee jenCeerceOÙes ueerve nesleele.
cenehegjâ<eeÛÙee Ùee ke=âleerJej ÙeesiesÕej hegvne heÇkeâeMe šekeâleevee cnCeleele -
Øeke=âefleb mJeeceJe°YÙe efJeme=peeefce hegveŠ hegveŠ~~1~~
Yetle«eeceefcebceb ke=âlmvece<eMeb Øeke=âlesJe&Meeled~~8~~
ceer DeeheuÙee heÇke=âleerÛÙee cnCepesÛe cenehegjâ<eebÛÙee jenCeerÛee Debieerkeâej keâ¤ve
`heÇke=âlesJe&Meele' DeeheeheuÙee mJeYeeJeele efmLej DemeCeejs, heÇke=âleerÛÙee iegCeebcegUs
hejeOeerve Demeuesues meJe& YetlemecegoeÙe ceer hegveŠ hegveŠ èfJeme=peeefce' efJeMes<e¤heeves
efvecee&Ce keâjlees, efJeMes<e ¤heeves lÙeebvee mepeJelees, lÙeebvee DeeheuÙee mJe¤heekeâ[s
peeCÙeeÛeer heÇsjCee oslees. ÙeeÛee DeLe& legcner keâcee&ves yeæ Deenele. ns mhe<š keâjleevee
ve Ûe ceeb leeefve keâcee&efCe efveyeOveefvle OevebpeÙe~~1~~
GoemeerveJeoemeervecemeòebâ les<eg keâce&meg~~9~~
ÛeewLÙee DeOÙeeÙeeleerue veJeJÙee Mueeskeâele ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens
keâer, cenehegjâ<eeÛeer keâeÙe&heÇCeeueer Deueewefkeâkeâ Deens, efoJÙe Deens. ÙesLes les nsÛe
meebiele Deensle keâer OevebpeÙee, peer keâces& DeJÙeòeâjâheeves ceer keâjerle Demelees, lÙeeceOÙes
ceer Deemeòeâ vemelees. Deveemeòeâ Je GoemeerveheÇceeCes DemeuesuÙee ceuee hejceelce
mJe¤heeuee ner keâces& yeæ keâjâ Mekeâle veenerle. keâejCe keâcee&ÛÙee heefjCeeceer pes
ue#Ùe heÇehle nesle Demeles, lÙeeceOÙes ceer efmLele Demelees. lÙeecegUs keâces& keâjCÙeemee"er
ceer yeebOeuesuees veener.
ne lej mJeYeeJeeMeer pees[uesuÙee heÇke=âleerÛÙee keâeÙee&Ûee heÇëe> neslee, cenehegjâ<eeÛeer

jenCeer nesleer, lÙeeÛeer jÛevee nesleer. Deelee ceePÙee DeeYeemeecegUs pÙee ceeÙesÛeer
jÛevee nesles leer keâeÙe Deens? lees heCe Skeâ keâuhe Deens.
ceÙeeOÙe#esCe Øeke=âefleŠ metÙeles meÛejeÛejced~~10~~
nslegveevesve keâewvlesÙe peieefÉheefjJele&les~~10~~
Depeg&vee, ceePÙee GheefmLeleerle, meJe&$eJÙeehle DemeCeeNÙee ceePÙee leerJeÇ FÛÚscegUs
ner ceeÙee (ef$eiegCeceÙeer heÇke=âleer, De<šOee cetue heÇke=âleer DeeefCe Ûesleve) ÛejeÛejemen
peieeÛeer jÛevee keâjles. leesÛe #egoÇ keâuhe Deens DeeefCe lÙeeÛÙeecegUsÛe ne mebmeej
DeeJeeieceveeÛÙee Ûekeüâele Yeücele Demelees. pÙeeÛÙeeceOÙes keâeueheefjJele&ve Deens DeMee
Ùee #egõ keâuheeÛeer jÛevee ceePÙee leerJeÇ FÛÚeMekeäleercegUs heÇke=âleer keâjerle Demeles. ceer
keâjerle veener. hejbleg meeleJÙee MueeskeâeheÇceeCes DeejeOevesÛee mebÛeej Je heÇeefhleheÙe&ble
ceeie&oMe&ve keâjCeeje keâuhe ÙeebÛeer jÛevee cenehegjâ<e mJeleŠ keâjleele. Skeâe mLeeveeJej
les mJeleŠ keâlee& Deensle, pesLes les efveef§ele ¤heeves efveefce&leer keâjleele. ÙesLes heÇke=âleer
keâlee& Deens, peer kesâJeU DeeYeemeeves #eefCekeâ heefjJele&ve keâjles. lÙeeleÛe Mejerj
heefjJele&ve, Ùegie heefjJele&ve Je keâeue heefjJele&ve FlÙeeoerbÛee meceeJesMe neslees. Demee
JÙeehekeâ heÇYeeJe Demetvener cetKe& ueeskeâ ceuee peeCele veenerle.
DeJepeeveefvle ceeb cet{e ceeveg<eeR levegceeefßeleced~~10~~
hejb YeeJecepeevevlees cece YetlecensÕejced~~11~~
mebhetCe& YetleebÛee F&Õej DemeuesuÙee ceePes Glke=â<š mJe¤he ve peeCeCeejs cetKe&
ueeskeâ ceuee ceveg<ÙeMejerjOeejer mecepetve ceuee legÛÚ mecepeleele, les ceePeer DeJensuevee
keâjleele. meJe& heÇeefCecee$eebÛÙee F&ÕejebÛÙee F&ÕejeÛes Glke=â<š mJe¤he-hejceleòJe
cnCepes ceer Deens; hejbleg cetKe& ueeskeâ ceePes ns ßes<" mJe¤he ve peeCelee ceuee
ceveg<ÙeOeejer mecepeleele Je ceuee ceveg<ÙeÛe ceeveleele. hejbleg lÙeebÛee oes<e heCe keâeÙe
Deens? keâejCe pesJne les heenleele lesJne lÙeebvee cenehegjâ<eeÛes MejerjÛe o=<šerme
he[les. lÙee cenehegjâ<eeÛÙee Mejerjele DemeCeeje hejceYeeJe-F&ÕejmJe¤he lÙeebvee efomele
veener. les lÙee mJe¤heeuee keâe heent Mekeâle veenerle? ÙeeJej ÙeesiesÕej cnCeleele -
ceesIeeMee ceesIekeâcee&Cees ceesIe%eevee efJeÛeslemeŠ~~10~~
je#emeerceemegjeR ÛewJe Øeke=âefleb ceesefnveeR efßeleeŠ~~12~~
les Yeü<šefÛeòe Je efJeJeskeâMetvÙe hegjâ<e je#emeer Je Deemegjer DeMee ceesnceÙe heÇke=âleerJej

DeJeuebyetve DemeCeejs cnCepesÛe lÙee Deemegjer mJeYeeJeeÛes Demeleele. lÙeecegUs lÙeebÛÙee
DeeMee JÙeLe& nesleele, lÙeebÛeer keâces& efvejLe&keâ nesleele DeeefCe lÙeebÛes %eevener efve<heâU
"jles. lÙeecegUs les ceuee ceveg<Ùe mecepeleele. Deemegj Je je#eme ner keâener peeleer
efkeâbJee Ùeesveer veJns. lees Skeâ ceveeÛee mJeYeeJeÛe Deens. Deemegjer mJeYeeJe DemeCeejs
ueeskeâ ceuee peeCet Mekeâle veenerle; hejbleg cenelceepeve cee$e ceuee peeCeleele Je ceuee
Yepele Demeleele.
cenelceevemleg ceeb heeLe& owJeeR Øeke=âefleceeefßeleeŠ~~10~~
YepevlÙevevÙecevemees %eelJee YetleeefoceJÙeÙeced~~13~~
ns heeLee&, heCe owJeer heÇke=âleerÛee cnCepesÛe owJeer mebheosÛee DeeßeÙe keâjCeejs
cenelces, ceer meJe& YetleebÛes DeeefomLeeve, DeJÙeÙe Je De#ej Deens Demes peeCetve
DevevÙe YeeJeeves cnCepesÛe ceePÙeeefMeJeeÙe DeeheuÙee Deblejbieele ogmeNÙee keâesCeeueener
mLeeve ve oslee ceePeer Yeòeâer ßeæsves keâjleele. les ceePeer Yeòeâer keâMee heÇkeâejs keâjleele?
ÙeeJej ÙeesiesÕej cnCeleele -
meleleb keâerle&Ùevlees ceeb Ùelevle§e Â{›eleeŠ~~10~~
vecemÙevle§e ceeb YeòeäÙee efvelÙeÙegòeâe Gheemeles~~14~~
pes efvejblej efÛebleveeyeeyele o={ Deensle, pes melele ceePÙee iegCeebÛes Je veeceeÛes
efÛebleve keâjleele, ceePÙee heÇehleermee"er efvejblej heÇÙelve keâjleele DeeefCe pes ceuee
YeefòeâhetJe&keâ vecemkeâej keâjleele les ceePÙee "eÙeer efvelÙe efÛeòe "sJetve DevevÙe ßeæsves
ceePeer Gheemevee keâjleele. les keâesCelÙee heÇkeâejÛeer Gheemevee keâjleele? les keâerle&ve%eeve
keâMee heÇkeâejÛes Demeles? DeLee&le ÙeesiesÕejebveer keâesCeleer ogmejer Gheemevee ÙesLes meebefieleueer
veener; hejbleg pÙeeuee lÙeebveer `Ùe%e' cnšues Deens Je pÙeeyeöue lÙeebveer efJemleejeves
meebefieleues Deens, leerÛe Gheemevee DeejeOevee ÙesLes hegvne Lees[keäÙeele meebefieleueer
Deens. heg{s leerÛe hegvne meebieleevee cnCeleele -
%eeveÙe%esve ÛeehÙevÙes Ùepevlees ceecegheemeles~~10~~
SkeâlJesve he=LekeälJesve yengOee efJeÕeleescegKeced~~15~~
lÙeebÛÙeehewkeâer keâener lej meJe&vÙeeme efJeješ hejceelcee Demee pees ceer lÙeeÛeer
%eeveÙe%eeves Yepeve keâ¤ve Gheemevee keâjleele cnCepesÛe Deeheueer ueeYe, neveer

DeeefCe Meòeâer DeesUKetve Deeheues efveÙele keâce&, pes Ùe%e, lÙeele heÇJe=òe nesleele. keâesCeer
SkeâlJeeves cnCepesÛe DeYesoYeeJeeves ceePeer Gheemevee keâjleele. ÙeeheÇkeâejs Deveskeâ
leNnsves ceePeer Gheemevee keâsueer peeles. keâejCe SkeâeÛe Ùe%eeÛes ns meJe& GÛÛe-veerÛe
mlej Deensle. Ùe%eeÛee DeejbYe mesJee neÛe Demelees; hejbleg lÙeeÛes Deveg<"eve keâmes
nesles? ÙeesiesÕej cnCeleele-Ùe%e ceer keâjle Demelees. pej cenehegjâ<e meejLeer yeveuee
veener lej Ùe%e keâOeer heej he[Ceej veener. lÙee YeieJebleeÛÙee efveos&MeveecegUsÛe meeOekeâ
Deeheueer ÙeesiÙelee keâeÙe Deens, DeeheCe DeÅeehe keâesCelÙee mlejeJej Deenesle ns
peeCetve ceePÙeeheÙe&ble heesnÛeleele. JeemleefJekeâ Ùe%ekeâlee& keâesCe Demelees? ÙeeJej
Denb ›eâlegjnb Ùe%eŠ mJeOeencenceew<eOeced~~10~~
ceev$eesÓncencesJeepÙecenceefivejnb ngleced~~16~~
keâlee& ceerÛe Deens. Kejs heenlee keâlÙee&ÛÙeeceeies heÇsjkeâ¤heeves meowJe mebÛeeefuele
keâjCeeje `F<š' osJeÛe Deens. keâlÙee&Éeje pees hewueheej heesnÛelees lees ceePÙeecegUsÛe!
Ùe%e ceerÛe Deens. DeejeOevesÛee efJeOeer-efJeMes<e cnCepes Ùe%e nesÙe. heÇeefhlekeâeueele
Ùe%e pÙeeÛeer me=<šer yeveJelees, lÙee Dece=leeÛes heeve keâjCeeje hegjâ<e meveeleve yeÇÿeeceOÙes
heÇJesMe efceUJelees. mJeOee ceerÛe Deens. cnCepes YetlekeâeUeleerue Deveble mebmkeâejebÛee
efJeueÙe keâ¤ve lÙeebvee le=hle keâjCeeje ceerÛe Deens. YeJejesie ve<š keâjCeejer Deew<eOeer
Jevemheleer ceerÛe Deens. ceuee heÇehle keâ¤ve ueeskeâ Ùee YeJejesieeÛÙee JÙeeOeerheemetve
cegòeâ nesleele. ceb$e ceerÛe Deens. ceveeÛee ÕeemeeÛÙee heeskeâUerle efvejesOe keâjCeeje
ceerÛe Deens. Deiveer ceerÛe Deens. ceePÙeeÛe heÇkeâeMeele ceveeÛÙee meJe& heÇJe=òeer efJeueÙe
nesle Demeleele. lemesÛe nJeve cnCepesÛe mecehe&Ce ceerÛe Deens.
ÙesLes ÙeesiesÕej hegveŠhegveŠ ns ceerÛe Deens, les ceerÛe Deens Demes cnCele Deensle.
hejbleg lÙeeÛee DeLe& SJe{eÛe keâer ceerÛe heÇsjkeâeÛÙee ¤heeceOÙes DeelcÙeeMeer DeefYeVe
nesGâve GYee Demelees, lemesÛe melele ceerÛe efveCe&Ùe osle ÙeesieefkeüâÙee hetCe& keâjJelees.
ÙeeueeÛe èfJe%eeve' Demes cnCeleele. hetpÙe cenejepeßeer cnCele keâer, peesheÙe&ble F<šosJe
jLeer nesGâve Õeeme-heÇÕeeme ÙeebÛes efveÙeb$eCe keâjle veener, leesheÙe&ble Yepeveeuee DeejbYeÛe
nesle veener. keâesCeer efkeâleerner [esUs yebo keâjes, Yepeve keâjes, lehe§eÙes&ves Mejerjeuee
leeheJees; hejbleg peesheÙe&ble pÙee hejceelcÙeeefJe<eÙeer Deecneuee heÇsce Deens Je Deecner

pÙee heeÙejerJej GYes Deenesle lÙee mlejeJej Gle¤ve lees DeelcÙeeMeer DeefYeVe jentve
peeie=le nesle veener, leesheÙe&lb e YepeveeÛes Kejs mJe¤he mecepele veener. cnCetveÛe cenejepeßeer
cnCele, ceePÙee mJe¤heeuee hekeâ[tve "sJee, ceer legcneuee meJe& keâener osF&ve. ÙesLes
ßeerke=â<Ce lesÛe cnCele Deensle - meJe& ceePÙeecegUs nesle Deens.
efheleencemÙe peielees ceelee Oeelee efheleecenŠ~~10~~
JesÅeb heefJe$eceeWkeâej $e+keämeece ÙepegjsJe Ûe~~17~~
Depeg&vee ceerÛe Ùee mebhetCe& peieeÛee Òeelee' cnCepes OeejCe keâjCeeje, èfhelee'
cnCepes heeueve keâjCeeje, `ceelee' cnCepes GlheVe keâjCeeje Deens. ceerÛe èfheleecenŠ'
cnCepes cetU Godiece Deens, pÙeele meJe& heÇJesMe efceUJeleele. peeCeCÙeeme ÙeesiÙe
DemeCeeje Deesbkeâej cnCepesÛe Dence DeekeâejŠ Fefle ÔkeâejŠ lees hejceelcee ceePÙee
mJe¤heele Deens. `meesÓnb, lelJeceefme' FlÙeeoer Skeâ ogmeNÙeeÛes heÙee&Ùe Deensle. Demes
peeCeCÙeeme ÙeesiÙe mJe¤he ceerÛe Deens. `$e+keâ' cnCepes mebhetCe& heÇeLe&vee, `meece'
cnCepes mecelJe osJeefJeCeejer heÇekf eüâÙee, `ÙepegŠ' cnCepes Ùe%eeÛee efJeOeereJf eMes<e ceerÛe Deens.
Ùeesie Deveg<"eveeÛeer Jej meebefieleuesueer eflevner DeeJeMÙekeâ Debies ceePÙeele Deensle.
ieefleYe&lee& ØeYegŠ mee#eer efveJeemeŠ MejCeb megùled~~10~~
ØeYeJeŠ ØeueÙeŠ mLeeveb efveOeeveb yeerpeceJÙeÙeced~~18~~
ns Depeg&vee, ‘ieefleŠ' cnCepes heÇehle keâjCÙeeme ÙeesiÙe hejceieleer. ‘Yelee&' YejCe-
hees<eCe keâjCeeje meJee&bÛee mJeeceer, `mee#eer' cnCepes o=<še ¤heele jeefnuesuee, meJee&bvee
peeCeCeeje, meJeeËÛes efveJeememLeeve DemeCeeje, MejCe ÙesCÙeeme ÙeesiÙe, peieeÛee meKee,
Glheòeer DeeefCe heÇueÙe cnCepesÛe MegYeeMegYe mebmkeâejebÛee efJeueÙe lemesÛe DeefJeveeMeer
keâejCe ceerÛe Deens. DeLee&le MesJešer pÙeeÛÙeeceOÙes heÇJesMe efceUlees lÙee meeNÙee
efJeYetleer ceerÛe Deens.
leheecÙencenb Je<eË efveie=þecÙeglme=peeefce Ûe~~10~~
Dece=leb ÛewJe ce=lÙeg§e meomeÛÛeencepeg&ve~~19~~
ceer metÙee&ÛÙee ¤heeves leehelees, ceer heeCeer Mees<etve Ieslees Je heeTmener hee[lees.
ce=lÙetÛÙee heueerkeâ[Ûes Dece=leòJe lemesÛe ce=lÙet, mele DeeefCe Demeled meJe& keâener ceerÛe
Deens. cnCepesÛe peieeuee heÇkeâeMe osCeeje metÙe& ceerÛe Deens. ceePeer Gheemevee keâjCeejs
keâOeer ceuee Demeled mecepeleele lesJne les ce=lÙet heeJeleele.
$ewefJeÅee ceeb meesceheeŠ hetleheehee~~20~~
Ùe%ewefj°dJee mJeie&efleb ØeeLe&Ùevles~~10~~
les hegCÙeceemeeÅe megjsvõueeskeâ-~~20~~
ceMveefvle efoJÙeeefvoefJe osJeYeesieeved~~20~~
GheemevesÛÙee leerve DebieeÛes - $e+keâ, meece DeeefCe Ùepeg cnCepes heÇeLe&vee, mecelJeeÛeer
heÇefkeüâÙee DeeefCe Ùe%eeÛes DeeÛejCe keâjCeejs, meesce cnCepes ÛebõeÛee met#ce heÇkeâeMe
heÇehle keâjCeejs, heeheeletve cegòeâ nesGâve heefJe$e Peeuesues hegjâ<e lÙeeÛe Ùe%eeÛÙee
efveOee&efjle heÇefkeüâÙesleerue - efJeOeerves ceePÙee F<šjâheeÛeer hetpee keâjâve mJeie&heÇehleermee"er
heÇeLe&vee keâjleele. ner DemeledÛeer keâecevee Deens. ÙeecegUs lÙeebvee ce=lÙet heÇehle neslees,
lÙeebÛee hegvepe&vce neslees. les ÙeMeeleerue efveOee&efjle efJeOeerves ceePeer hetpee keâjleele. hejbleg
mJeiee&leerue efoJÙe heoeLee&bÛÙee YeesieeÛeer ÙeeÛevee keâjleele. Demes hegjâ<e DeeheuÙee
hegCÙeheâueecegUs Fbõueeskeâ heÇehle keâjleele Je lesLeerue mJeieer&Ùe osJeleebmee"er DemeCeejs
efoJÙe Yeesie Yeesieleele. DeLee&le les YeesieosKeerue ceer osle Demelees.
les leb YegòeäJee mJeie&ueeskebâ efJeMeeueb~~20~~
#eerCes hegCÙes celÙe&ueeskebâ efJeMeefvle~~10~~
SJeb $eÙeerOece&cevegØeheVee~~20~~
ieleeieleb keâecekeâecee ueYevles~~21~~
lees efJeMeeue mJeie&ueeskeâ YeesieuÙeeJej hegCÙeeÛeer hegbpeer mebheueer keâer les hegvne
ce=lÙegueeskeâele heÇJesMe keâjleele. cnCepes pevce-ce=lÙetÛee heâsNÙeele hegvne De[keâleele.
DeMee heÇkeâejs `$eÙeerOece&ce' heÇeLe&vee, mecelJe DeeefCe Ùepeve leerve efJeOeerveer SkeâeÛe
Ùe%eeÛes Deveg<"eve keâjCeejs ceePÙee DeeßeÙeeuee Deeuesues Demetvener mJeiee&Ûeer keâecevee
keâjCeejs hegjâ<e mJeie&ce=lÙetÛÙee ÙesjPeeje keâjleele. cnCepesÛe les hegvepe&vce heeJeleele.
hejbleg Ùee ueeskeâebÛes hegCÙeeÛes yeerpe ve<š nesle veener. lesJne meeOekeâebveer mJeie&YeesieeÛeer
keâecevee keâjlee keâecee veÙes. pes keâesCelÙeener heÇkeâejÛeer keâecevee "sJele veenerle lÙeebvee
keâeÙe heÇehle nesles?
DevevÙeeef§evleÙevlees ceeb Ùes peveeŠ heÙeg&heemeles~~10~~

les<eeb efvelÙeeefYeÙegòeâeveeb Ùeesie#esceb JenecÙenced~~22~~
`DevevÙe YeeJeeves' ceePÙee ef"keâeCeer efmLele DemeCeejs Yeòeâpeve ceePÙee hejceelce
mJe¤heeÛes efvejblej efÛebleve keâjleele, `heÙeg&heemeles' DelÙeble Skeâefve<"sves DevevÙe YeeJeeves
ceePeer Gheemevee keâjleele, lÙee melele ceePÙee "eÙeer DevevÙe YeeJeeves Ùegòeâ DemeCeeNÙee
hegjâ<eebÛee Ùeesie#esce ceer mJeleŠ ÛeeueefJelees. cnCepesÛe lÙeebveer heÇehle keâsuesuÙee ÙeesieeÛes
j#eCe keâjCÙeeÛeer peyeeyeoejer ceer mJeleŠ GÛeuelees. lejerner ueeskeâ DevÙe osJeleebÛeer
Gheemevee keâjleele.
ÙesÓhÙevÙeosJelee Yeòeâe Ùepevles ßeæÙeeefvJeleeŠ~~10~~
lesÓefhe ceecesJe keâewvlesÙe ÙepevlÙeefJeefOehetJe&keâced~~23~~
ns keâewvlesÙee, pes ßeæsves Ùegòeâ Demeuesues Yeòeâ ceePÙeentve DevÙe osJeleebÛeer hetpee
keâjleele; les osKeerue ceePeerÛe hetpee keâjleele. keâejCe DevÙe osJelee DeefmlelJeeleÛe
veenerle. hejbleg lÙeebÛes hetpeve ns DeefJeOeerhetJe&keâ Demeles. ceePÙee heÇehleermee"er ueeieCeeje
efJeOeer lÙee mLeeveer vemelees.
Ùee ef"keâeCeer ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer ogmeNÙeeboe osJeleebÛee cegöe efJeÛeejele Iesleuee
Deens. meJe&heÇLece meeleJÙee DeOÙeeÙeeleerue efJemeeJÙee Mueeskeâele lÙeebveer mebeefieleues
nesles keâer, Depeg&vee, GheYeesieebÛeer FÛÚe keâjCeeNÙee ueeskeâebÛes %eeve Yeü<š PeeuÙeeves les
cet{yegæer hegjâ<e pÙee osJeleebÛes DeefmlelJeÛe veener DeMee DevÙe osJeleebÛeer De%eeveeves
hetpee keâjleele. efhebheU, oie[, Yetle, YeJeeveer efkeâbJee pesLes lÙeebÛeer ßeæe o={ nesles
lÙeeÛeer les hetpee keâjleele. JeemleefJekeâ lÙee ef"keâeCeer ceerÛe GYee jenlees DeeefCe lÙee
osJeleebJejerue lÙeebÛÙee ßeæsuee o={ keâjlees. ceerÛe lesLes heâueeÛeer Ùeespevee keâjlees,
ceerÛe lÙeebvee heâU oslees. lÙeebvee lÙeebÛÙee YeòeâerÛes heâU efveef§eleheCes efceUle Demeles;
hejbleg les heâU veeMeJeble Demeles. les Deepe Deens, lej GÅee lÙeeÛee GheYeesie Iesleuee
peeF&ue, hejJee les ve<š nesF&ue. hejbleg ceePee Yeòeâ ve<š heeJele veener. hejbleg cet{yegæerÛes
lemesÛe pÙeebÛes %eeve YeüÇ<š Peeues Deens Demes De%eeveer DevÙe osJeleebÛeer hetpee keâjleele.
heÇmlegle DeOÙeeÙeele lesefJemeeJÙee Mueeskeâeheemetve hebÛeefJemeeJÙee MueeskeâeheÙe&ble
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer hegvne Skeâoe meebefieleues Deens keâer, pes ueeskeâ ßeæehetJe&keâ
DevÙe osJeleebvee hetpeleele les JeemleefJekeâ ceueeÛe hetpele Demeleele. hejbleg lÙeebÛes
hetpeve DeefJeOeerhetJe&keâ Demeles. Deelee heÇMve Demee keâer pej DevÙe osJeleebÛÙee
mJe¤heele DeeheuÙeeueeÛe hetpeleele Je lÙeeÛes heâUner DeeheCe oslee. ceie lÙeele
keâeÙe oes<e Deens?
Denb efn meJe&Ùe%eeveeb Yeesòeâe Ûe ØeYegjsJe Ûe~~10~~
ve leg ceeceefYepeeveefvle leòJesveeleMÛÙeJeefvle les~~24~~
meJe& Ùe%eebÛee ceer Yeesòeâe Deens. cnCepes Ùe%e pÙeeceOÙes efJeueÙe heeJelees Je
Ùe%eeheemetve pes heâue heÇehle nesles les ceerÛe Deens. meJe& Ùe%eebÛee mJeeceer ceerÛe Deens
hejbleg les ceePes hejceleòJe ÙeLeeLe& ¤heeves peeCele vemeuÙeeves `ÛÙeJeefvleb' Iemejleele.
cnCepesÛe les keâOeer DevÙe osJeleebceOÙes Iemejleele DeeefCe ceePes hejceleòJe peesheÙeËle
peeCele veenerle, leesheÙe&ble GheYeesieebÛÙee keâecevescegUs Iemejleele. ceie DeMeebÛeer ieleer
keâeÙe Demeles?
Ùeeefvle osJe›elee osJeeved efhele=vÙeeefvle efhele=›eleeŠ~~10~~
Yetleeefve Ùeeefvle YetlespÙee Ùeeefvle ceÅeeefpeveesÓefhe ceeced~~25~~
Depeg&vee, osJeleebÛeer hetpee keâjCeejs osJeleebheÇle peeleele. osJelee cnCepes Skeâ
heefjJeleer&le meòee Deens. peerJeebÛÙee melekeâcee&vegmeej les peerJeeuee heâue osleele. efhelejebÛeer
Yeòeâer keâjCeejs efhelejebheÇle peeleele. cnCepesÛe les YetlekeâeUele iegbletve jenleele DeeefCe
ceePee Yekeäle ceePÙeeheÇle Ùeslees. les ceePes mee#eele mJe¤he yeveleele. lÙeebÛes heleve nesle
veener. ceePÙee hetpesÛee efJeOeerner DelÙeble mejU Deens.
he$eb heg<heb Heâueb leesÙeb Ùees ces YeòeäÙee ØeÙeÛÚefle~~10~~
leonb YeòeäÙegheùleceMveeefce ØeÙeleelceveŠ~~26~~
YeòeâerÛee heÇejbYe Glkeâš Yeòeâerves nesle Demelees. DeMee Glkeâš Yeòeâerves pees
ceuee heeve, heâtue, heâU DeLeJee heeCeer Dehe&Ce keâjlees lÙee Megæ efÛeòe DemeCeeNÙee
Yeòeâeves YeefòeâhetJe&keâ Dehe&Ce keâsuesues keâenerner ceer mesJeve keâjlees. lesJne -
Ùelkeâjesef<e Ùeoëe>eefme Ùeppegnesef<e ooeefme Ùeled~~10~~
ÙeòehemÙeefme keâewvlesÙe lelkegâ®<Je ceohe&Ceced~~27~~
Depeg&vee, let pes keâce& keâjleesme, pes Keeleesme, pes nJeve keâjleesme, pes oeve osleesme,
ceveemeefnle FbefõÙeebÛee efvejesOe keâ¤ve ceePÙeemee"er peer oeves DeeÛejleesme efkeâbJee lehe
keâjleesme les meJe& ceuee Dehe&Ce keâj. cnCepes legPeer heÇlÙeskeâ ke=âleer let ceePÙeemee"er
keâj, les meJe& ceuee meceefhe&le keâj, meceefhe&le YeeJevesves let meJe& keâce& keâj. let DeMee
mecehe&Ce YeeJeeves legPeer keâces& kesâueerme lej legPÙee ÙeesiemeeOevesyeeyeleÛeer peyeeyeoejer
ceer IesF&ve.
MegYeeMegYeHeâuewjsJeb cees#Ùemes keâce&yebOevewŠ~~10~~
mebvÙeemeÙeesieÙegòeâelcee efJecegòeâes ceeceghew<Ùeefme~~28~~
DeMee heÇkeâejs ceePÙee "eÙeer let meJe& mecehe&Ce kesâuesme, lej MegYeeMegYeheâue¤heer
keâce&yebOeveeletve cegòeâ nesMeerue Je meJe&mJeeÛee keâce&heâueeÛee vÙeeme cnCepes mebvÙeeme
keâjCÙeeÛÙee Ùee Ùeesieeves Ùegkeäle Demee let ceuee heÇehle nesMeerue.
Jejerue leerve ßueeskeâebceOÙes ßeerke=â<Ceebveer YeòeâerÛeer keüâceyeæ meeOevee Je
efleÛÙeeheemetve heÇehle nesCeeNÙee heefjCeeceeÛes efÛe$eCe keâsues Deens. heÇLece he$e, heg<he,
heâue, peue FlÙeeoerbÛes ßeæehetJe&keâ Dehe&Ce keâjCes, ogmejs meceefhe&le nesGâve keâcee&Ûes
DeeÛejCe keâjCes DeeefCe eflemejs cnCepes hetCe& mecehe&Ceemen meJe&mJeeÛee lÙeeie keâjCes.
Ùee heÇkeâejs Yeòeâer keâjCeeje keâce&yebOeveeheemetve cegòeâ neslees. cegòeâ PeeuÙeeJej keâeÙe
nesCeej ? ÙeesiesÕej cnCeleele cegòeâ Peeuesuee Yeòeâ ceuee heÇehle neslees. heCe lÙeecegUs
keâeÙe heâeÙeoe neslees? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele -
meceesÓnb meJe&Yetles<eg ve ces És<ÙeesÓefmle ve efØeÙeŠ~~10~~
Ùes Yepeefvle leg ceeb YeòeâŸee ceefÙe les les<eg ÛeehÙenced~~29~~
Ùee DeefKeue me=<šerceOÙes vee ceePee keâesCeer DeeJe[lee cnCepes Deeheuee Deens,
vee keâesCeer veeJe[lee cnCepes hejkeâe Deens. hejbleg pees ceuee DevevÙe Yeòeâerves Yepelees
lees Yeòeâ ceePÙee ef"keâeCeer Demelees Je ceer lÙeebÛÙee "eÙeer Demelees. nsÛe ceePes
SkeâcesJe veeles Deens. lÙeebÛÙeeceOÙes ceer heefjhetCe& Demelees. lesJne Deecne oesIeebceOÙes
keâmeuesner Deblej jenle veener. ceie lej Deveskeâ YeeiÙeMeeueer ueeskeâ Deeheues Yepeve
keâjle Demeleerue? DeMee heÇkeâejÛes Yepeve efkeâbJee Gheemevee keâjCÙeeÛee keâesCeeme
DeefOekeâej Demelees? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele -
Deefhe ÛeslmegogjeÛeejes Yepeles ceecevevÙeYeekeâd~~10~~
meeOegjsJe me cevleJÙeŠ mecÙeiJÙeJeefmelees efn meŠ~~30~~
hetJeer& DelÙeble ogjeÛeejer Demeuesuee ceveg<Ùe pej DevevÙe Yeòeâerves cnCepesÛe

ceePÙeeefMeJeeÙe DevÙe keâesCelÙeener JemletÛeer Deiej osJelesÛeer Gheemevee ve keâjlee
kesâJeU ceePeerÛe efvejblej Gheemevee keâjerue lej leesner meeOetÛe mecepeeJee. Depetve lees
meeOet yeveuesuee vemeuee lejer lÙeeÛÙee yegæerves ÛeebieuÙee heÇkeâejs o={ efve§eÙe kesâuesuee
Demelees. meebieCÙeeÛes leelheÙe&, ceePes Yepeve-ceePeer Gheemevee DeeheCener keâ¤ Mekeâlee.
Deš heâòeâ SJe{erÛe keâer DeeheCe ceveg<Ùe Demeues heeefnpes. keâejCe Skeâ ceveg<ÙeÛe
lesJe{e o={ efve§eÙeeÛee Demelees. ieerlee heeheer ueeskeâebÛee Gæej keâjerle Demeles DeeefCe
lees Yeòeâ -
ef#eØeb YeJeefle Oecee&lcee MeÕeÛÚeefvleb efveieÛÚefle~~10~~
keâewvlesÙe Øeeflepeeveerefn ve ces YeòeâŠ ØeCeMÙeefle~~31~~
Ùee YepeveeÛÙee heÇYeeJeeves lees ogjeÛeejerner ueJekeâjÛe Oecee&lcee yevelees. lees
hejceOece& hejceelcÙeeMeer Ùegòeâ nesGâve MeeÕele hejceMeevleeruee heÇehle neslees. let ns
efveef§eleheCes peeCe keâer ceePee Yeòeâ keâOeerner ve<š heeJele veener. Dejs keâewvlesÙee, pej
lees Skeâe pevceele YeJemeeiej heej keâ¤ Mekeâuee veener lejer heg{ÛÙee pevceele meeOevee
keâ¤ve ueJekeâj hejceMeevleeruee heÇehle neslees. lesJne Yeòeâ meoeÛeejer Demees keâer
ogjeÛeejer Demees, ceePeer Gheemevee keâjCÙeeÛee meJeeËvee DeefOekeâej Deens. FlekesâÛe
veJns lej -
ceeb efn heeLe& JÙeheeefßelÙe ÙesÓefhe mÙegŠ heeheÙeesveÙeŠ~~10~~
efŒeÙees JewMÙeemleLee MetõemlesÓefhe Ùeeefvle hejeb ieefleced~~32~~
ns heeLee&, ceePee DeeßeÙe keâ¤ve, efm$eÙee, JewMÙe, Metõ lemesÛe pÙeebÛee pevce
heeheÙeesveerle Peeuee Deens, Demes ueeskeâ osKeerue hejceieleeruee heÇehle nesleele. lesJne ner
ieerlee meJe& heÇkeâejÛÙee ceveg<Ùecee$eebmee"er Deens, ceie lees ceveg<Ùe keâenerner keâjle
Demees efkeâbJee keâes"sner lees pevceuesuee Demees. ner ieerlee meJee&bvee meejKeeÛe GheosMe
osle Demeles. ieerlee meeJe&Yeewce Deens.
heeheÙeesveer - meesUeJÙee DeOÙeeÙeele 7 les 11 heÙeËleÛÙee Mueeskeâele Deemegjer
Je=òeerÛeer ue#eCes meebieleebvee YeieJebleeveer cnbšues keâer, pees Meem$e-efJeOeerÛee lÙeeie
keâ¤ve kesâJeU cees"sheCee oeKeefJeCÙeemee"er Ùe%e keâjlees Je oebefYekeâheCes hetpeve
keâjlees lees meJe& ceveg<Ùeeble DeOece nesÙe. lÙeebÛee Ùe%e ne veeJeehegjleeÛe Ùe%e Demelees
Je lÙeeÛes Ùepeve cnCepes efveJJeU oebefYekeâheCee Demelees. Demee ceveg<Ùe keütâjkeâceer& Je
heeheeÛeejer Demelees. JewMÙe-Metõ YeieJelheLeeÛÙee efMe[Ùee Deensle. efm$eÙeebÛes yeeyeleerle
keâOeer mevceeveeÛeer lej keâOeer nervelesÛeer YeeJevee ueeskeâebÛÙeele Demeles; hejbleg Ùeesie-
heÇefkeüâÙesceOÙes m$eer DeeefCe hegjâ<e Ùee oesIeebvee meejKeeÛe heÇJesMe Demelees.
eEkeâ hegveyeÇe&ÿeCeeŠ hegCÙee Yeòeâe jepe<e&ÙemleLee~~10~~
DeefvelÙecemegKeb ueeskeâefceceb ØeehÙe YepemJe ceeced~~33~~
lej ceie yeÇeÿeCe lemesÛe jepe<eer&, #e$eerÙe Ùee ßesCeerleerue ceePÙee Yeòeâebyeöue lej
keâeÙe meebiet? Dejs, yeÇeÿeCe cnCepes Skeâ DeJemLee Deens keâer, peerceOÙes yeÇÿeeceOÙes
heÇJesMe efceUJetve osCÙeeÛeer ÙeesiÙelee Demeles. Meebleer, DevegYeJe, Deepe&Je, OÙeeve DeeefCe
F<šosJeeÛÙee efveos&Meevegmeej ÛeeueCÙeeÛeer pÙeeceOÙes #ecelee Deens, leer yeÇeÿeCe DeJemLee
nesÙe. jepe<eer& #e$eerÙe DeJemLesceOÙes $e+æer-efmeæeRÛee mebÛeej, MeewÙe&, mJeeceerYeeJe,
ceeies ve nšCÙeeÛee mJeYeeJe, Ùee iees<šer Demeleele. ÙeesieeÛÙee Ùee mlejeheÙe&ble
heesnÛeuesues Ùeesieer lej heÇke=âleerÛÙee heueerkeâ[s peeleeleÛe. lÙeebÛÙeeyeöue efkeâleer Je
keâeÙe meebieeJes! lesJne ns Depeg&vee, ogŠKekeâejkeâ Je veÕej MejerjeÛes cecelJe mees[,
lÙeeÛÙee hees<eCeeÛeer keâeUpeer mees[ Je DevevÙe YeeJeeves ceePeer Gheemevee keâj.
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer ÙesLes ÛeewLÙeeboe yeÇeÿeCe, #eef$eÙe, JewMÙe DeeefCe Metõ Ùee
Ûeej JeCeeËÛeer ÛeÛee& kesâueer Deens. ogmeNÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer meebeif eleues keâer #eef$eÙeemee"er
ÙegæeJÙeefleefjkeäle DeefOekeâ keâuÙeeCekeâejkeâ ogmeje keâesCeleeÛe ceeie& veener. eflemeNÙee
DeOÙeeÙeele lÙeebveer meebefieleues keâer mJeOecee&ceOÙes efveOeve Peeuesues keâuÙeeCekeâejkeâ
Demeles. ÛeewLÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer meebefieleues keâer, Ûeej JeCee&bÛeer jÛevee ceerÛe kesâueer
Deens. lej ceveg<ÙeeÛeer Ûeej JeCeeËle lÙeebveer efJeYeeieCeer keâsueer keâe? lesJne les cnCeeues
keâer, iegCe keâce& efJeYeeieMeŠ ceveg<ÙeeceOÙes Jemele DemeCeeNÙee iegCeevegmeej lees pes
keâce& keâjlees, lÙee keâcee&Je¤ve ceveg<Ùeeuee Ûeej ßesCeerle efJeYeeieues Deens. ßeerke=â<CeebÛÙee
celes Ùe%eeÛeer heÇefkeüâÙee cnCepes Skeâcee$e keâce& Deens. heÇJesMekeâeueele cnCepes ÙeesieeÛÙee
heÇejbYeer Ùe%ekeâlÙee&Ûes %eeve Deuhe Demeles, cnCetve lÙeeuee Metõ cnbšues Deens. pesJne
keâener keâjCÙeeÛeer #ecelee lÙeeÛÙeeceOÙes Ùesles, Deeeflcekeâ mebheosceOÙes Je=æer nesles,
lesJne lees Ùe%ekeâlee& JewMÙe yevelees. pesJne heÇke=âleerÛÙee eflevner iegCeebvee keâeheCÙeeÛeer
#ecelee lÙeeÛÙeeceOÙes Ùesles, lesJne lees meeOekeâ #eef$eÙe yevelees DeeefCe pesJne yeÇÿeeceOÙes
heÇJesMe efceUJetve osCÙeeÛeer lÙeeÛÙeeceOÙes #ecelee Ùesles, lesJne leesÛe meeOekeâ yeÇeÿeCe
yevelees. JewMÙe Je Metõ ÙeebÛÙeehes#ee yeÇeÿeCe Je #eef$eÙe ßesCeerleerue meeOekeâ F&ÕejheÇehleerÛÙee
DeefOekeâ meceerhe Demeleele. Metõ DeeefCe JewMÙener DeeheuÙee efvejblej heÇÙelveeves Je
Yeòeâerves yeÇÿeeceOÙes heÇJesMe efceUJetve Meeble nesleerue. Ùeeheg{erue DeJemLesyeöue meebieCÙeeÛeer
DeeJeMÙekeâleeÛe veener keâejCe lÙeebÛÙeemee"er lej hejceieleer efveef§eleÛe Demeles.
ieerlee pÙee Gheefve<eoebÛes meej-meJe&mJe Deens lÙee Gheefve<eoeble Deveskeâ yeÇÿe-
efJeog<eeRÛeer metòesâ Deensle. leLeekeâefLele Oece&Yeerjâ, jâ{erJeeoer ueeskeâebveer JesoeOÙeÙeveeÛee
DeefOekeâej efm$eÙeebvee osCÙeeyeeyele Jeeobie ceepeJeues. heCe ÙeesiesMJej ßeerke=â<CeebÛes
mhe° cnCeCes Deener efkeâ m$eer-heggjâ<e meJe& Yeeie IesGâ Mekeâleele Je cnCetve les
GheemevesJej peemle Yej osle Deensle.
cevceveeYeJe ceÆòeâes ceÅeepeer ceeb vecemkegâ®~~10~~
ceecesJew<Ùeefme ÙegòeäJewJeceelceeveb celhejeÙeCeŠ~~34~~
ns Depeg&vee, let Deeheues ceve leõthe keâj. les melele ceePÙee ef"keâeCeerÛe "sJe.
ceePÙeeefMeJeeÙe ogmeje keâesCeleener efJeÛeej ceveele ÙesGâ osGâ vekeâesme. let ceePee
DevevÙe Yeòeâ nes, efvejblej ceePes efÛebleve keâj, ßeæsves efvejblej ceePesÛe hetpeve keâj
DeeefCe ceueeÛe vecemkeâej keâj. Ùee heÇkeâejs celhejeÙeCe nesGâve, ceuee MejCe ÙesGâve
DeelcÙeeuee ceePÙee "eÙeer efmLej keâj, cnCepes let ceePÙee heÇle ÙesMeerue, ceuee heÇehle
keâjMeerue, cnCepesÛe ceePÙeele leõthe nesMeerue.
efve<keâ<e&-
Ùee DeOÙeeÙeeceOÙes megjâJeeleerme ßeerke=â<Ceebveer Depeg&veeuee meebefieleues - Depeg&vee
ceePee oes<ejefnle Yeòeâ DemeCeeNÙee leguee ns yeÇÿe%eeve efJe%eeveemeefnle meebiesve. les
peeCeuÙeeveblej leguee peeCeCÙeemeejKes keâenerner efMeuuekeâ jenCeej veener. les
peeCeuÙeeveblej let mebmeej yebOeveeletve cegòeâ nesMeerue. ns %eeve cnCepes meJe& heÇkeâejÛÙee
efJeÅeeÛee jepee Deens. hejyeÇÿeeceOÙes heÇJesMe osles leer Kejer efJeÅee nesÙe. ns %eeve lej
lÙee efJeÅesÛee heCe jepee Deens. DeLee&le ns %eeve efveef§ele keâuÙeeCekeâejer Deens. ns
meJe& ieg¢eebÛee jepee Deens. ieg¢e JemletosKeerue heÇlÙe#e oeKeJet MekeâCeejs Deens. ns
heÇlÙe#e heâue osCeejs, meeOevee keâjCÙeele megiece DeeefCe DeefJeveeMeer Demes Deens.
ÙeeÛee DebMe pejer legcneuee heÇehle Peeuee lejer lÙeeÛee keâOeer veeMe nesle veener. Gueš
lÙeeÛÙee heÇYeeJeeves legcner hejceßesÙeeheÙe&ble heesnÛet Mekeâlee. hejbleg ceveg<Ùe ßeæeJeeve
heeefnpes. Deßeæ ceveg<Ùeeuee hejceieleer lej heÇehle nesle veenerÛe, Gueš lees mebmeej
ÛekeüâeceOÙes efheâjle jenlees.
Ùeeveblej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer ÙeesieeÛÙee SsÕeÙee&Jej heÇkeâeMe šekeâuee Deens.
ogŠKeeheemetve cegòeâer cnCepesÛe Ùeesie Deens. mebmeejeleerue mebÙeesie-efJeÙeesieeheemetve pes
Deefuehle Deens, lÙeeheemetve pes jefnle Deens, lÙeeuee Ùeesie Demes cnCeleele. hejceleòJe
hejceelcÙeeMeer ceerueve cnCepes Ùeesie nesÙe. hejceelcÙeeÛeer heÇehleer cnCepes ÙeesieeÛeer
hejekeâe<"e nesÙe. pes lÙeeceOÙes heÇJesMe efceUJeleele, lÙeebÛee heÇYeeJe lÙeebÛes meeceLÙe&
yeIe. meJe& Yetlecee$eebÛee mJeeceer DeeefCe peerJe OeejCe keâjCeeNÙee heÇeefCecee$eebÛee
hees<eCe keâjCeeje Demetvener ceePee Deelcee lÙee Yetlecee$eebceOÙes efmLele vemelees. ceer
DeelcemJe¤heele efmLele Demelees. pÙeeheÇceeCes DeekeâeMeele GlheVe nesGâve meJe&$e
mebÛeej keâjCeeje JeeÙet DeekeâeMeele efmLele Demeuee lejer lees DeekeâeMeeuee ceueerve
keâ¤ Mekeâle veener; lÙeeheÇceeCes meJe& Yetlecee$e ceePÙee "eÙeer efmLele Demeues lejer ceer
lÙeebÛÙeeheemetve Deefuehle Deens.
Depeg&vee, keâuheeÛÙee heÇejbYeer ceer heÇeefCecee$eebÛeer jÛevee keâjlees, lÙeebvee mepeJelees
DeeefCe keâuheebleer meJe& Yetlecee$e ceePÙee heÇke=âleerceOÙes cnCepesÛe Ùeesiee¤{
cenehegjâ<eeÛÙee DeeÛejCeeceOÙes DeJÙeòeâ YeeJeeves heÇehle nesleele. cenehegjâ<e pejer
heÇke=âleerÛÙee heueerkeâ[s iesuesues Demeues lejer hejceieleer heÇehle PeeuÙeeveblej mJeleŠÛÙee
ef"keâeCeer efmLej Demeleele. ueeskeâmebieÇnemee"er pes keâeÙe& keâjleele lesÛe lÙeebÛes DeeÛejCe
Deens. leerÛe lÙeebÛeer jenCeer nesÙe. lÙeebÛÙee Ùee jenCeerueeÛe cenehegjâ<eeÛeer heÇke=âleer
Demes cnbšues peeles.
keâuheeÛÙee heÇejbYeer Yetlecee$eebvee heÇsefjle keâjCeeje, lÙeebÛeer jÛevee keâjCeeje ceer
Skeâ jÛeveekeâej DeensÛe. ogmejer jÛeveekeâej ef$eiegCeceÙeer heÇke=âleer Deens, peer ceePÙee
ceeÙesves ÛejeÛej me=<šerÛeer jÛevee keâjles. nener Skeâ keâuheÛe Deens pÙeele Mejerj
heefjJele&ve, mJeYeeJe heefjJele&ve DeeefCe keâeue heefjJele&ve meceeefJe<š Deens. ieesmJeeceer
leguemeeroeme cnCeleele -
Skeâ og° DeefleMeÙe ogŠKe ¤hee~

pee yeme peerJe heje YeJeketâhee~~ (jeceÛeefjleceeveme, 3/14/5)
efJeÅee Je DeefJeÅee ns heÇke=âleerÛes oesve heÇkeâej Deensle. ÙeeceOÙes DeefJeÅee og<š
Deens, ogŠKe¤he Deens. efleÛÙeecegUs peerJe efJeJeMe nesGâve YeJe¤heer ketâheeceOÙes
he[uee Deens. efleÛÙeecegUsÛe heÇsefjle nesGâve peerJe keâeue, keâce&, mJeYeeJe DeeefCe
iegCeebÛÙee hesâNÙeele De[keâle Demelees. ogmejer Deens leer efJeÅee. efleÛeer jÛevee ceer
keâjlees. ieesmJeeceerpeerbÛÙee celes F&Õej efleÛeer jÛevee keâjlees.
Skeâ jÛeF peie iegve yeme peekesâ~
ØeYeg Øesejf le veefnb efvepe yeue leekesâ~~ (jeceÛeefjleceeveme, 3/14/6)
efpeÛÙee Deeefßele iegCe Deensle, lÙee peieleeÛeer jÛevee heÇke=âleer keâjles. hejbleg
keâuÙeeCekeâejer iegCe Skeâcee$e F&Õejele Deensle. heÇke=âleerceOÙes iegCeÛe veenerle. leer lej
veÕej Deens. hejbleg efJeÅesceOÙes heÇYet heÇsjkeâ yevetve jenleele.
Ùee heÇkeâejs keâuhe oesve heÇkeâejÛes Deensle. Skeâ lej JemletÛee, Mejerj DeeefCe
keâeUeÛee heefjJele&ve keâuhe Deens, hejbleg ns heefjJele&ve heÇke=âleer ceePÙee ceeÙesheemetve
keâjle Demeles. hejbleg Ùeehes#ee ogmeje keâuhe ceneve Deens, lees DeelcÙeeuee efvece&ue
mJe¤he oslees Je cenehegjâ<e efleÛee Me=bieej keâjleele. lees DeÛesle Yetlecee$eebvee meÛesle
keâjlees. YepeveeÛee heÇejbYe neÛe Ùee keâuheeÛee heÇejbYe Deens Je YepeveeÛeer hejekeâe<"e
neÛe Ùee keâuheeÛee Deble Deens. pesJne ne keâuhe YeJejesieeletve cegòeâ nesGâve
hetCe& efvejesieer yevetve MeeÕele yeÇÿeeceOÙes heÇJesMe oslees, lÙeeJesUer Ùeesieer ceePÙee
DeeÛejCeeuee DeeefCe mJe¤heeuee heÇehle nesleele. heÇehleerveblej cenehegjâ<eebÛeer jenCeerÛe
lÙeebÛeer heÇke=âleer Demeles.
Oece&ieÇbLeeleerue keâener keâLeebceOetve cnbšues Deens keâer, Ûeej Ùegies mebheuÙeeveblejÛe
Skeâ keâuhe hetCe& neslees. lÙeeJesUer ceneheÇueÙe neslees. DeLee&le ueeskeâebvee lÙeele leLÙe
Jeešle veener Je ueeskeâ lÙeeJej efJeÕeemener "sJele veenerle. ÙegieeÛes oesve DeLe& Deensle.
peesheÙe&ble legcner Deueie Deenele Je DeejeOÙe Deueie Deens leesheÙe&ble ÙegieOece& jenerueÛe.
ieesmJeeceerpeeRveer jeceÛeefjleceevemeeÛÙee Gòejkeâeb[eceOÙes ÙeeÛeer ÛeÛee& keâsueer Deens.
pesJne leecemeer iegCeeÛes heÇeyeuÙe Demeles, jpeesiegCe Deuhecee$eele Demeleele, ceveele
efJejesOeeÛes - Me$eglJeeÛes leeb[Je Demeles, lesJne leer JÙeòeâer keâefueÙegieerve mecepeeJeer.

Demee ceveg<Ùe Yepeve keâ¤ Mekeâle veener. hejbleg pesJne lees meeOevesuee heÇejbYe keâjlees
lesJne Ùegie-heefjJele&ve nesle Demeles. jpeesiegCe Jee{t ueeielees, leceesiegCe #eerCe nesGâ
ueeielees, meòJeiegCener Lees[Ùee heÇceeCeele mJeYeeJeele ÙesGâ ueeielees, n<e& DeeefCe YeÙe
ÙeebÛeer efÉOee heefjefmLeleer Ûeeuet jenles. lesJne leesÛe meeOekeâ Éeheej DeJemLesceOÙes
heesnÛelees. Ùee keüâceeves pesJne meòJeiegCeeÛes yeenguÙe nesles lesJne jpeesiegCe keâceer neslees,
DeejeOevee Jee{le peeles. DeMee heÇkeâejs $eslee Ùegieele lÙeeieer Je=òeerÛee yeveuesuee meeOekeâ
Deveskeâ Ùe%e keâjlees. `Ùe%eeveeb peheÙe%eesÓefmce' pÙeeÛee Ûe{-Gleej Õeeme-heÇÕeemeeJej
Deens Demee Ùe%e ßesCeerÛee pehe keâjCÙeeÛeer lÙeeÛÙeele #ecelee Ùesles; lesJne cee$e
meòJeiegCe Mes<e jenlees, efJe<ecelee ve<š nesles, mecelee Ùesles, lesJne lesÛe ke=âle Ùegie
cnCepesÛe ke=âleeLe& Ùegie efkeâbJee meleÙegie Demeles. lÙeeJesUer meJe& Ùeesieer efJe%eeveer
yeveleele, F&Õejeuee heÇehle nesCeejs Demeleele. lÙeebÛÙeele mJeeYeeefJekeâ OÙeeve keâjCÙeeÛeer
#ecelee Ùesles.
efJeJeskeâer ueeskeâ ÙegieOecee&Ûee Ûe{-Gleej ceveele mecepele Demeleele. les ceveeÛee
efvejesOe keâjCÙeemee"er DeOecee&Ûee heefjlÙeeie keâ¤ve Oecee&ceOÙes heÇJe=òe nesleele. efve¤Oo
PeeuesuÙee ceveeÛeener efJeueÙe PeeuÙeeJej ÙegieebÛÙee yejesyej keâuheeÛeener Deble neslees.
hetCe&lJe heÇehle keâ¤ve efouÙeeJej keâuhe osKeerue Meeble nesles. pesJne heÇke=âleer heg®<eebceOÙes
efJeueerve nesGâve peeles. lesJne leesÛe heÇueÙe Demelees. ÙeeveblejÛeer ceneheg®<eebÛeer peer
jenCeer Deens leerÛe heÇke=âleer Deens, leesÛe lÙeebÛee mJeYeeJe Deens.
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer ns Depeg&vee, cet{ ueeskeâ ceuee peeCele veenerle.
ceuee, F&Õejeuee heCe legÛÚ mecepeleele, ceuee les Skeâ meeOeejCe ceveg<Ùe mecepeleele.
heÇlÙeskeâ ceneheg®<eeÛeer DeMeerÛe efJešbyevee nesle Deeueer Deens. lelkeâeueerve meceepeeves
lÙeebÛeer Ghes#ee keâsueer Deens. lÙeebvee keâmetve efJejesOe Peeuee. ßeerke=â<Cener lÙeeuee
DeheJeeo veJnles cnCetve les FLes cnCeleele keâer, ceer hejceYeeJeeceOÙes efmLele Deens,
hejbleg ceer osnOeejer Deens Je cnCetve cetKe& ueeskeâ ceuee legÛÚlesves ceveg<ÙeÛe cnCeleele.
DeMee ueeskeâebÛeer DeeMee, keâce& Je %eeve JÙeLe& Demeles, keâejCe keâenerner kesâues Je
cnbšues keâer, Deecner keâecevee keâjerle veener. lej Demes cnCeCÙeeves les efve<keâece
keâce&Ùeesieer nesle veenerle. les Deemegjer mJeYeeJeeÛes ueeskeâ ceuee heejKet Mekeâle veenerle,
ceuee DeesUKet Mekeâle veenerle. hejbleg owJeer mebheoe heÇehle Peeuesues ueeskeâ DevevÙe
YeeJeeves ceePes OÙeeve keâjleele. ceePÙee iegCeebÛes efvejblej efÛebleve keâjleele.
DevevÙe GheemevesÛes cnCepes Ùe%eeLe& keâcee&Ûes oesveÛe ceeie& Deensle. heefnuee Deens
%eeveÙe%e cnCepes mJeleŠJejÛee efJeÕeeme Je mJeleŠÛeer Meòeâer DeesUKetve efveÙele keâcee&ceOÙes
heÇJe=òe nesCes DeeefCe ogmeje ceeie& cnCepes mJeeceer mesJekeâ YeeJevee nesÙe. pÙeeceOÙes
meodiegjâbvee meceefhe&le nesGâve keâce& kesâues peeles. Ùee oesve ceeiee&bveer ueeskeâ ceePeer
Gheemevee keâjleele; hejbleg lÙeebÛÙee Éeje pees hewueeJej heesÛelees lees Ùe%e, les nJeve, lees
keâlee&, ßeæe, YeJejesie ve<š keâjCeejer ns les meJe& ceerÛe Deens DeeefCe MesJešer peer ieleer
heÇehle nesles leer ieleerner ceerÛe Deens.
Ùee Ùe%eeuee ueeskeâ ‘$ewefJeÅee'-heÇeLe&vee, Ùepeve DeeefCe mecelJe osCeeNÙee efJeOeeRveer
mebheeefole keâjleele. hejbleg ÙeeÛÙee ceesyeouÙeele les mJeiee&Ûeer DeefYeuee<ee "sJeleele.
lesJne ceer lÙeebvee mJeie&ner oslees. lÙeeÛÙee heÇYeeJeeves les Fbõheo heÇehle keâjleele.
oerIe&keâeueheÙeËle les heo les GheYeesieleele, hejbleg hegCÙe mebheleeÛe lÙeebvee hegvepe&vce heÇehle
neslees. lÙeebÛeer ke=âleer yejesyej Demeles, hejbleg GheYeesieeÛÙee FÛÚscegUs les hegvepe&vce
heeJeleele. lesJne meeOekeâebveer GheYeesieebÛeer DeefYeuee<ee "sJelee keâecee veÙes. pees ceuee
DevevÙe YeeJeeves cnCepesÛe ceePÙeeefMeJeeÙe ogmeNÙee keâesCeeÛesner efÛebleve ve keâjlee,
efvejblej ceePesÛe efÛebleve keâjlees, lÙeele ÙeeflkeâbefÛelener $egšer jent ve oslee pees ceePeer
Gheemevee keâjlees lÙeeÛÙee ÙeesiemeeOevesÛee Yeej ceer mJeleŠ Iesle Demelees.
keâener ueeskeâ DevÙe osJeleebÛeer hetpee keâjleele. DeLee&le les ceePeerÛe hetpee keâjleele;
hejbleg lees ceePÙee heÇehleerÛee efJeOeer veener, keâejCe les mebhetCe& Ùe%eebÛÙee YeeskeälÙeeÛÙee
mJe¤heele ceuee peeCele veenerle. lÙeecegUs lÙeebÛÙee hetpescegUs ceer lÙeebvee heÇehle nesle
veener. lÙeecegUs lÙeebÛes heleve nesles. les osJelee, Yetle DeLeJee efhelejebÛÙee keâefuhele
¤heele efveJeeme keâjleele, heCe ceePee Yeòeâ mee#eeled ceePÙeele efveJeeme keâjlees Je
ceePesÛe ¤he yevetve peelees.
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer ¢ee Ùe%ekeâcee&uee DelÙeble megiece cnbšues Deens. keâejCe
keâesCeer heâU-heâue efkeâbJee ogmejs keâenerner pees ßeæsves oslees les ceer mJeerkeâejerle Demelees.
lesJne Depeg&vee, let peer keâener DeejeOevee keâjerle DemeMeerue, leer ceuee Dehe&Ce keâj.
pesJne meJe&mJeeÛee lÙeeie kesâuee peeF&ue lesJne ÙeesieÙegòeâ Demee let keâce&yebOeveeletve
cegòeâ nesMeerue Je ner cegòeâer cnCepes ceePesÛe mJe¤he Deens.
peieeleerue meJe& heÇeCeer ceePesÛe Deensle. keâesCelÙeener heÇeCÙeeyeöue ceuee vee heÇsce
Jeešles vee És<e! ceer lešmLe Deens; hejbleg pees ceePee DevevÙe Yeòeâ Deens, lÙeeÛÙeeceOÙes
cee$e ceePee Jeeme Demelees Je lees ceePÙeele Demelees. DelÙeble ogjeÛeejer, YeÙebkeâj heeheer
DemeCeeNÙeevesner ceuee pej DevÙe ßeæsves hetpeues, ceePes efÛebleve keâsues, ceuee Yepeues
lej leesosKeerue meeOet yevet Mekeâlees. pej lees o={efve§eÙeer Demesue lej lees hejcesÕejeMeer
Skeâjâhe neslees DeeefCe MeeÕele hejceMeevleer efceUJelees. ÙesLes ßeerke=â<Ceebveer Oeeefce&keâ
keâesCe Demeles, ns mhe<š kesâues Deens. Ùee me=<šerceOÙes pevce IesCeeje keâesCeerner heÇeCeer
pej DevevÙe YeeJeeves hejceelcÙeeuee Yepesue, lÙeeÛes efÛebleve keâjsue lees MeerIeÇ Oeeefce&keâ
yevelees. lesJne pees Skeâe hejceelcÙeeÛeer DevevÙe Yeòeâer keâjlees leesÛe Oeeefce&keâ nesÙe.
MesJešer les DeeÕeemeve osleevee cnCeleele keâer Depeg&vee, ceePee Yeòeâ keâOeer ve<š nesle
veener ceie lees Megõ Demees, veerÛe Demees, DeeefoJeemeer Demees Jee veeieefjkeâ efkeâbJee keâesCeer
veeceOeejer Demees, hegjâ<e Demees Je m$eer Demees, heeheÙeesveerleuee Demees keâer efheMeeÛÛe
Ùeesveerleuee Demees. lees ceuee MejCe Deeuee lej lÙeeuee hejceßesÙe heÇehle nesles. lesJne ns
Depeg&vee, megKejefnle, #eCeYebiegj hejbleg ogue&Ye Demes ceveg<Ùe Mejerj OeejCe kesâuesuÙee let
ceePeer Yekeäleer keâj.
heÇmlegle DeOÙeeÙeele mJeleŠ ßeerke=â<Ce efpeuee peeie=le keâjleele lÙee efJeÅesJej
heÇkeâeMe hee[uee Deens. ner jepe-efJeÅee Deens peer Skeâoe peeie=le PeeuÙeeveblej efveef§eleheCes
keâuÙeeCe keâjles.
ßeerke=â<Ceepeg&vemebJeeos ‘jepeefJeÅee peeie=efle’ veece veJeceesÓOÙeeÙeŠ~~9~~
ÙeesieMeem$eeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depeg&ve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue `jepeefJeÅee peeie=efle'
veeJeeÛee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe& ieerlee’ Yee<Ùes ‘jepeefJeÅee peeie=efle’
veece veJeceesÓOÙeeÙeŠ~~9~~
DeMee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeerbÛes efMe<Ùe mJeeceer De[ie[eveboke=âle

ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe `ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue `jepeefJeÅee peeie=efle'
veeJeeÛee veJeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Ô
~~ DeLe oMeceesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe oneJee
veJeJÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer DelÙeble ieesheveerÙe DeMee meJe&
%eeveele ßes‰ DemeCeeNÙee Deelce%eeveeÛes, jepeefJeÅesÛes JeCe&ve kesâues Deens. ns %eeve
efveef§eleheCes keâuÙeeCekeâejer Deens. oneJÙee DeOÙeeÙeele les cnCeleele keâer, ns ceneyeenes
Depe&gvee, ceePes ns DelÙeble ßes‰ Demes jnmÙeÙegòeâ %eeve let hegvne ßeJeCe keâj.
JeemleefJekeâ ns %eeve Depe&gveeuee ogmeNÙeeboe meebieCÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee keâe Jeešueer?
keâejCe hejceheoeÛÙee ØeehleerheÙeËle meeOekeâeuee Oeeskeâe Demelees. pees pees lees mJe¤heele
DeefOekeâeefOekeâ leõthe nesT ueeielees, lees lees Øeke=âleerÛes DeeJejCe met#ce nesle peeles,
veJeer veJeer ÂMÙes [esàÙeebheg{s lejUt ueeieleele, lÙee efJe<eÙeerÛeer ceeefnleer ceneheg®<e
meeOekeâeuee osleele. meeOevesceOÙes ÙesCeejer efJeIves meeOekeâ peeCele veener. les meodieg®
peeCele Demeleele. pej lÙeebveer ceeie&oMe&ve keâjeJeÙeeÛes yebo kesâues lej meeOekeâeuee
mJe¤heeÛeer Øeehleer nesle veener. lees lÙeeheemetve JebefÛele jenlees. peesheÙeËle
mJe¤heØeehleerheemetve meeOekeâ otj Demelees, leesheÙeËle Øeke=âleerÛes keâener ve keâener
DeeJejCe lesLes efJeIve¤he yevele Demeles. lÙeecegUs meeOekeâ OÙesÙeeheemetve efJeÛeefuele
nesCÙeeÛeer, De[KeUCÙeeÛeer, IemejCÙeeÛeer MekeäÙelee DeefOekeâ Demeles. Depe&gve lej
MejCe Deeuesuee efMe<Ùe Deens. lÙeeves cnšues nesles- ‘efMe<ÙemlesÓnb MeeefOe ceeb
lJeeb ØeheVeced' YeieJeved ceer DeeheuÙeeuee MejCe Deeuesuee Deeheuee efMe<Ùe Deens.
ceePes j#eCe keâje. cnCetve lÙeeÛÙee efnleemee"er ÙeesiesÕej ieesheveerÙe DeMee
Deelce%eeveeefJe<eÙeer hegvne cnCele Deensle.
YetÙe SJe ceneyeenes ëe=Ceg ces hejceb JeÛeŠ~~1~~
ÙeòesÓnb ØeerÙeceeCeeÙe Je#Ùeeefce efnlekeâecÙeÙee~~1~~
ns ceneyeenes Depe&gvee, legPÙeeefJe<eÙeer ceuee DelÙeble Øesce Jeešle DemeuÙeeves,

legPÙee efnleeÛÙee Â°erves DelÙeble keâuÙeeCekeâejkeâ DemeCeejs Demes ceePes Yee<eCe let
hegvne ßeJeCe keâj.
ve ces efJeogŠ megjieCeeŠ ØeYeJeb ve cen<e&ÙeŠ~~1~~
Denceeefo&efn& osJeeveeb cen<eeaCeeb Ûe meJe&MeŠ~~2~~
ns Depe&gvee, osJeebvee efkebâJee cen<eeAvee ceePeer Glheòeer ceenerle veener. ßeerke=â<CeebveerÛe
ÙeeÛes keâejCe meebieleevee ceeies meebefieleues Deens keâer, ‘pevce keâce&Ûe ces efoJÙeb'
ceePee pevce Je ceePes keâce& Deueewefkeâkeâ Deens, efoJÙe Deens, meeOÙee Ûece&Ûe#etbveer les
heenlee Ùesle veener. lÙeecegUs osJelee Je cen<eea ßesCeerleerue ueesie osKeerue ceePes les
Øekeâš Peeuesues efoJÙe mJe¤he heent Mekeâle veenerle. keâejCe meJe& ØekeâejÛÙee
osJeleebÛes DeeefCe cene<eeAÛes DeeefokeâjCe ceer Deens.
Ùees ceecepeceveeefob Ûe Jesefòe ueeskeâcensÕejced~~1~~
Demebcet{Š me celÙex<eg meJe&heehewŠ ØecegÛÙeles~~3~~
pees ceuee pejecejCejefnle, DeeefoDevlejefnle, Je meJe& ueeskeâebÛee ceneve F&Õej
Demes mee#eelkeâejemen peeCelees lees heg®<e celÙe& ceeveJeebceOÙes %eeveer Deens. cnCepes
Depe, Deveeefo Je ueeskeâcensÕej DemeCeeNÙee ceuee Gòece Øekeâejs peeCeCes cnCepesÛe
%eeve Øeehle keâjCes nesÙe DeeefCe Demes pees peeCelees, lees meJe& heeheebheemetve cegòeâ
neslees. lÙeeuee hegvepe&vce Øeehle nesle veener. ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer ner GheueyOeerner
ceePeerÛe osCeieer Deens.
yegefæ%ee&vecemecceesnŠ #ecee melÙeb oceŠ MeceŠ~~1~~
megKeb ogŠKeb YeJeesÓYeeJees YeÙeb ÛeeYeÙecesJe Ûe~~4~~
Depe&gvee, efve§eÙeeeflcekeâe yegOoer, mee#eelkeâejmen DemeCeejs DeieeOe %eeve,
ue#Ùeeyeeyele efJeJeskeâhetCe& peeie=leer, #ecee, MeeÕele melÙe, FbefõÙeefve«en, ceveesefve«en,
Deble:keâjCeeÛeer ØemeVelee (Meebleer), efÛebleveeÛÙee ceeiee&leerue keâ°, hejceelcÙeeÛeer
peeie=leer, mJe¤heeÛÙee Øeeefhlekeâeueele meJe&mJeeÛee efJeueÙe, F°osJeeyeöue
DevegMeemeveelcekeâ YeÙe DeeefCe Øeke=âleerheemetve efveYe&Ùelee lemesÛe-
DeOÙeeÙe oneJee 243
Deefnbmee mecelee legef°mlehees oeveb ÙeMeesÓÙeMeŠ~~1~~

YeJeefvle YeeJee Yetleeveeb ceòe SJe he=LeefiJeOeeŠ~~5~~
Deefnbmee cnCepes DeeheuÙee DeelcÙeeuee DeOeesieleerheemetve otj "sJeCÙeeÛes
DeeÛejCe, mecelee cnCepes pÙeele efJe<ecelee veener DeMeer meceyegæer, meblees<e, lehe- ceveemeefnle
Fbeõf ÙeebÛee ue#ÙeeØeceeCes efve«en, oeve cnCepes meJe&mJeeÛes mecehe&Ce, YeieJeleheLeeJej ceeve-
Deheceeve menve keâjCÙeeÛeer Meòeâer, ÙeeØeceeCes ØeeCÙeeÛÙee ef"keâeCeer DemeCeejs meJe& efJekeâej
ceePÙeeheemetveÛe efvecee&Ce nesleele. ns meJe& efJekeâej cnCepes owJeer efÛebleveheæleerÛes ue#eCe
Deens DeeefCe Ùee iegCeebÛee DeYeeJe cnCepes ‘Deemegjer mebheoe' nesÙe.
cen<e&ÙeŠ mehle hetJex ÛelJeejes ceveJemleLee~~1~~
ceÆeJee ceevemee peelee Ùes<eeb ueeskeâ FceeŠ ØepeeŠ~~6~~
mehle<eea cnCepes ÙeesieeÛÙee ›eâceJeej meele Yetefcekeâe (MegYesÛÚe, megefJeÛeejCee,
levegceevemee, melJeeheefòe, Demebmeòeâer, heoeLe&YeeJevee DeeefCe legÙe&iee) lemesÛe lÙeeuee
Deveg¤he Deble:keâjCe Ûeleg°Ÿe (ceve, yegæer, efÛeòe DeeefCe Denbkeâej), lÙeeuee
Deveg¤he ceePÙeeJej ßeæe DemeCeejs ceve ns meJe& ceePÙee mebkeâuheeheemetve (ceePÙee
ØeehleerÛÙee mebkeâuheeves lemesÛe ceePÙee ØesjCescegUs nesles. oesvner Skeâ ogmeNÙeeuee
hetjkeâ Deensle) GlheVe nesleele. Ùee efJeÕeele ner (mebhetCe& owJeer mebheòeer) ceePeerÛe
Øepee Deens, keâejCe meele YetefcekeâebÛÙee DeJemLeebÛÙee mebÛeejele owJeer mebheoeÛe
Deens, ogmejer veener.
Sleeb efJeYetefleb Ùeesieb Ûe cece Ùees Jesefòe lelJeleŠ~~1~~
meesÓefJekeâchesve Ùeesiesve ÙegpÙeles vee$e mebMeÙeŠ~~7~~
pees heg®<e ÙeesieMeòeâer DeeefCe ceePÙee GheÙe&gòeâ efJeYetleerveeb (yegæÙeeefokeâ YeeJe)
mee#eelkeâejemen peeCelees lees efmLej OÙeeveÙeesieeÛÙee Éejs ceePÙeeceOÙes Skeâekeâej
nesTve- ceePÙeele Ùegòeâ nesTve SskeäÙe YeeJeebveer efmLej neslees; Ùeele keâenerner mebMeÙe
veener. Jeeje ueeieCeej veener DeMee ef"keâeCeer "sJeuesuÙee efoJÙeeÛeer pÙeesle mejU
Demeles, leer kebâefhele nesle veener. ÙeesiÙeeÛÙee efÛeòeeÛeer nerÛe heefjYee<ee Deens. Øemlegle
Mueeskeâele ‘DeefJekeâchesve' ne Meyo Ùee DeeMeÙeekeâ[s mebkesâle keâjerle Deens.
Denb meJe&mÙe ØeYeJees ceòeŠ meJeË ØeJele&les~~1~~
Fefle celJee Yepevles ceeb yegOee YeeJemeceefvJeleeŠ~~8~~
ceer Ùee peieeÛes GlheeflemLeeve Deens. ceerÛe peieleeÛÙee GlheòeerÛes keâejCe

Deens. ceePÙeecegUsÛe ns meJe& peie keâeÙee&ceOÙes ØeJe=òe nesle Demeles. Demes peeCetve
ßeæe Je Yeòeâerves Ùegòeâ nesTve efJeJeskeâer efvejblej ceePes Yepeve keâjerle Demeleele.
leelheÙe& ns Deens keâer, ÙeesiÙeekeâ[tve ceuee Deveg¤he DeMeer peer ØeJe=òeer nesles leer ceerÛe
keâjJele Demelees. lees ceePeeÛe Øemeeo Demelees. (lees keâmee? Ùee efJe<eÙeer ceeies
Deveskeâ ef"keâeCeer meebefieleues iesues Deens). les ceePes efvejblej Yepeve keâMee Øekeâejs
keâjleele? Ùeeyeeyele ßeerke=â<Ce cnCeleele-
ceefÛÛelee ceodieleØeeCee yeesOeÙevleŠ hejmhejced~~1~~
keâLeÙevle§e ceeb efvelÙeb leg<Ùeefvle Ûe jceefvle Ûe~~9~~
DeeheuÙee efÛeòeeuee ogmejerkeâ[s keâes"sner peeT ve oslee ceePÙeeÛe ef"keâeCeer
Deeheues efÛeòe efvejblej "sJeCeejs, ceePÙee ef"keâeCeer ØeeCeebvee ueeJeCeejs, hejmhejebvee
ceePÙee Øeef›eâÙeebÛee meowJe yeesOe osleele. ceePes iegCeieeve keâjerle mebleg° nesleele,
lemesÛe melele les ceePÙeeleÛe jceceeCe nesleele.
les<eeb meleleÙegòeâeveeb Yepeleeb ØeereflehetJe&keâced~~10~~
ooeefce yegefæÙeesieb leb Ùesve ceecegheÙeeefvle les~~10~~
efvejblej ceePÙee ef"keâeCeer OÙeeveele ueeieuesuÙee lemesÛe ØescehetJe&keâ ceuee
YepeCeeNÙee ceePÙee Yeòeâebvee ceer lees yegefæÙeesie oslees, cnCepesÛe ÙeesieeceOÙes ØeJesMe
keâ¤ MekeâCeejer leer yegæer oslees keâer pÙeeÙeesies les ceuee ÙesTve efceUleele. DeLee&le
ÙeesieeÛeer peeie=leer ner F&ÕejeÛeer osCeieer Deens. lees DeJÙeòeâ heg®<e ‘ceneheg®<e'
ÙeesieeceOÙes ØeJesMe osJet MekeâCeejer yegæer keâMeer oslees?
les<eecesJeevegkeâcheeLe&cence%eevepeb leceŠ~~10~~
veeMeÙeecÙeelceYeeJemLees %eeveoerhesve YeemJelee~~11~~
lÙeebÛÙeeJej Deveg«en keâjCÙeemee"erÛe lÙeeÛÙee DeelcÙeeMeer Skeâ¤he nesTve,
jLeer nesTve, lÙeeÛÙee Deble:keâjCeeleerue De%eeve¤heer DebOekeâej %eeve¤heer oerhekeâ
ØekeâeefMele keâ¤ve ceer ve° keâjerle Demelees. Kejs heenlee peesheÙeËle SKeeÅee efmLeleØe%e
ÙeesiÙeeÛÙee Éeje lees hejceelcee DeeheuÙee DeelcÙeevesÛe peeie=le nesTve nUtnUt
ieleer keâjerle veener, efvejesOe keâjerle veener, Øeke=âleerÛÙee ÉbÉeheemetve efveIetve mJele:
heg{s Ûeeuele veener, leesheÙeËle ÙeLeeLe& Yepeveeme ØeejbYe nesle veener, Demes lej
YeieJeeve meJeeËMeerÛe yeesueleele hejbleg ØeejbYeer les mJe¤hemLe ceneheg®<eeÉejsÛe yeesueleele.
pej Demee ceneheg®<e legcneuee Øeehle Peeuesuee vemesue lej les legceÛÙeeMeer mhe°
yeesueCeej veenerle.
F°osJe meodieg¤ DeLeJee hejceelcÙeeÛes jLeer nesCes SkeâÛe iees° Deens. meeOekeâeÛee
Deelcee peeie=le nesleeÛe lÙeeÛes mebkesâle lÙeeÛes efveoxMe Ûeej Øekeâejebveer Øeehle nesleele.
ØeLece mLetue-megjeefJe<eÙeer DevegYeJe Ùeslees. DeeheCe efÛebleveele yemeuee Deenele,
Deeheues ceve lesLes kesâJne Skeâe«e JneÙeÛes? efkeâleer ØeceeCeele les lesLes ueeieues
Deens? les lesLetve kesâJne efJeÛeefuele nesT heenles Je kesâJne les lesLetve efJeÛeefuele
Peeues? Ùeeuee ØelÙeskeâ #eCeer F°osJe DebieeÛÙee mheboveebveer mebkesâle keâjleele DebieebÛes
heâ[heâ[Ces mLetue-megjeefJe<eÙekeâ DevegYeJe nesÙe. Demee DevegYeJe SkeâeÛe JesUer
oesve-Ûeej ef"keâeCeer Skeâoce Ùeslees, DeeefCe DeeheuÙee efJeke=âle nesCÙeeveblej ØelÙeskeâ
efceefvešeuee Demee DevegYeJe Ùeslees. pesJne F°osJeebÛÙee mJe¤heeuee legcner DevevÙe
YeeJeeves hekeâ[lee lesJneÛe ne mebkesâle Ùeslees. meJe&meeOeejCe ueeskeâebÛÙeeceOÙes
DemeCeeNÙee mebmkeâejebÛÙee Dee›eâceCeecegUs lÙeebÛÙeele Debiemhebove nesle jenlees;
lÙeebÛee F°osJeeMeer keâenerÛe mebheke&â vemelees.
ogmeje DevegYeJe mJehvemegjeefJe<eÙekeâ Demelees. meJe&meeceevÙe ceveg<Ùe DeeheuÙee
JeemeveebMeer mebyebefOele DeMeer mJehves heenlees. hejbleg pesJne legcner F°osJeeuee hekeâ[tve
"sJeeue lesJne ner mJehvesner efveoxMeele yeoueueer peeleerue. Ùeesieer mJehve heenle
veener. lees nesCeejs heenle Demelees.
Jej meebefieleuesues oesvner DevegYeJe ØeejbefYekeâ Deensle. keâesCÙee leòJeefmLele
ceneheg®<eeÛÙee meeefVeOÙeeves, lÙeebÛÙeeefJe<eÙeer ceveele ßeæe "sJeCÙeeves, lÙeebÛeer
Lees[er mesJee kesâuÙeeves osKeerue Demes YeeJe peeie=le nesleele. hejbleg Ùee oesvnerhes#ee
met#ce Demes oesve DevegYeJe ef›eâÙeelcekeâ Deensle. les DeeÛejCe keâjCÙeevesÛe
DevegYeJeeme Ùesleele.
eflemeje DevegYeJe meg<egefhlemegje efJe<eÙekeâ Demelees. Ùee mebmeejele meJe& Peesheuesues
Deensle. ceesn¤heer je$eerle les meJe& DeÛesleve he[ues Deensle. je$ebefoJeme les pes
keâjleele les Skeâ mJehveÛe Demeles. ÙesLes meg<eghleerÛee DeLe& Demee Deens keâer, pesJne
hejceelcÙeeÛÙee efÛebleveele ceve Skeâe«e nesF&ue lesJne meJe& efJeÛeej efmLej nesleerue,
Mejerj peeie=le jenerue DeeefCe ceve meg<eghle nesTve peeF&ue. DeMee DeJemLesceOÙes lees
F°osJe hegvne Deeheuee Skeâ mebkesâle osF&ue. ÙeesieeÛÙee DeJemLesveg¤he Skeâ ÂMÙe
Ùesles pes ÙeesiÙe efoMee oeKeJeles, Yetle-YeefJe<Ùeeyeöue DeJeiele keâjJeles. ‘hetpÙe
cenejepeßeer cnCele keâer ‘‘[e@keäšj pÙeeØeceeCes yesMegæ keâjCÙeeÛes Deew<eOe osTve
jesiÙeeJej GefÛele GheÛeej keâjlees Je ceie hegvne lÙeeuee MegæerJej DeeCelees, lÙeeØeceeCes
YeieJeeve Ùee DeJemLesceOÙes ÙeesiÙe ceeie& oeKeJeleele.''
ÛeewLee Je MesJešÛee DevegYeJe cnCepes mecemegje efJe<eÙeer Deens. pÙeeÛÙeeceOÙes
DeeheCe Deeheues ceve ueeJeues nesles lÙee hejceelcÙeekeâ[tve mecelJe Øeehle nesles.
lÙeeveblej yemelee G"lee, Ûeeuelee-efheâjlee meJe& yeepebtveer lÙeeuee DevegYetleer ÙesT
ueeieles. lees Ùeesieer ef$ekeâeue%e neslees. ne DevegYeJe leerve keâeUebÛÙee heueerkeâ[s
iesuesues, DeJÙeòeâ efmLeleerle DemeCeejs ceneheg®<e DeelcÙeekeâ[tve peeie=le nesTve
De%eeveeves efvecee&Ce kesâuesuee DebOekeâej %eeveoerheeÛÙee ØekeâeMeeves ve° keâ¤ve Iesle
Demeleele. ÙeeJej Depe&gveeves Øeëe> kesâuee-
Depeg&ve GJeeÛe-
hejb yeÇÿe hejb Oeece heefJe$eb hejceb YeJeeved~~10~~
heg®<eb MeeÕeleb efoJÙeceeefoosJecepeb efJeYegced~~12~~
DeengmlJeece=<eÙeŠ meJex osJeef<e&vee&jomleLee~~10~~
Deefmelees osJeuees JÙeemeŠ mJeÙeb ÛewJe yeÇJeeref<e ces~~13~~
YeieJeved, legcner hejyeÇÿe, hejceOeece Je hejce heefJe$e Deenele. keâejCe meJe&
$e+ef<eieCe DeeheuÙeeuee meveeleve, efoJÙeheg®<e, osJeeveener owJele DemeCeeje
DeeefoosJe, pevcejefnle DeeefCe meJe&JÙeeheer Demes cnCeleele. hejceheg®<e, hejceOeece
ÙeeÛesÛe heÙee&Ùeer Meyo cnCepes efoJÙeheg®<e, ßes‰ efJeßeebleermLeeve Demes Deensle.
osJe<eea veejo, Deefmele osJeue, JÙeeme lemesÛe mJeÙeb DeeheCener ceuee lesÛe meebiele
Deenele. ØeLece Depe&gveeves Yetlekeâeueerve cen<eeaÛeer veeJes Iesleueer. Deelee pes
Jele&ceevekeâeUele Deensle lÙee veejo, osJeue, Deefmele DeeefCe JÙeeme ÙeebÛeer veeJes
Iesleueer. les Depe&gveeÛes mecekeâeueerve nesles. (lÙee melheg®<eebÛee menJeeme Depe&gveeuee
efceUle neslee).
meJe&cesleÂleb cevÙes Ùevceeb Jeoefme kesâMeJe~~10~~

ve efn les YeieJevJÙeefòebâ efJeogoxJee ve oeveJeeŠ~~14~~
ns kesâMeJee, DeeheCe ceePÙeemee"er pes meebiele Deenele les meJe& ceer melÙe
ceevelees. osJe efkebâJee oeveJe Ùeebhewkeâer keâesCeerner Deeheues mJe¤he peeCele veenerle.
mJeÙecesJeelceveelceeveb JeslLe lJeb heg®<eesòece~~10~~
YetleYeeJeve YetlesMe osJeosJe peielheles~~15~~
ns Yetlecee$eebvee efvecee&Ce keâjCeeNÙee YetleebÛÙee F&Õeje, ns osJeeefOeosJee, ns
peieVeeÙekeâe, ns heg®<eesòecee mJele: DeeheCeÛe DeeheuÙee Øeke=âleeruee ÙeLeeLe&heCes
peeCelee efkebâJee pÙeeÛÙee DeelcÙeeceOÙes DeeheCe peeie=le nesTve DeeheCe lÙeeuee les
%eeve oslee. lees legcnebuee ÛeebieuÙee Øekeâejs peeCelees. DeLee&le lesner DeeheuÙeeÉejsÛe
DeeheCeeuee peeCeles Peeues.
Jeòegâcen&mÙeMes<esCe efoJÙee ¢eelceefJeYetleÙeŠ~~10~~
ÙeeefYeefJe&YetefleefYeueexkeâefveceebmlJeb JÙeehÙe efle‰efme~~16~~
lesJne pÙee efJeYetleeRÉeje Ùee meJe& ueeskeâebvee DeeheCe JÙeehetve Deenele, DeMee
DeeheuÙee efoJÙe efJeYetleeRÛes mJe¤he hetCe&lJeeves ceuee meebieCÙeeme DeeheCeÛe me#ece
Deenele, ÙeesiÙe Deenele.
keâLeb efJeÅeecenb ÙeesefiebmlJeeb meoe heefjefÛevleÙeved~~10~~
kesâ<eg kesâ<eg Ûe YeeJes<eg efÛevlÙeesÓefme YeieJevceÙee~~17~~
ns Ùeesefieve, (ßeerke=â<Ce Skeâ Ùeesieer nesles) ceer keâMee jerleerves efvejblej efÛebleve
keâjerle DeeheuÙeeuee peeCeeJes yejs? DeeefCe ns YeieJeve keâesCekeâesCelÙee YeeJeebceOÙes
(efJeYetleeRceOÙes) ceer Deeheues mcejCe- efÛebleve keâ¤?
efJemlejsCeelcevees Ùeesieb efJeYetefleb Ûe peveeo&ve~~10~~
YetÙeŠ keâLeÙe le=efhleefn& ëe=CJelees veeefmle cesÓce=leced~~18~~
ns peveeo&vee, Deeheues Ùeesie meeceLÙe& DeeefCe efJeYetleer hegvne efJemleejeves ceuee
keâLeve keâje. Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee meg®Jeeleeruee legcner meb#esheeves meebefieleues DeensÛe.
Deelee hegvne meebiee, keâejCe Dece=le leòJeeÛes oMe&ve Ie[JeCeeNÙee Ùee JeÛeveebvee
Ssketâve ceePeer le=hleer nesle veener.
jece Ûeefjle pes megvele DeIeeneR~
jme efJeMes<e peevee eflevn veeneR~~
peesheÙeËle hejceheoeÛÙee ef"keâeCeer ØeJesMe efceUle veener, leesheÙeËle Dece=le-
leòJe peeCeCÙeeÛeer leer›e FÛÚe Demeles. ØeJesMe efceUJeCÙeehetJeea pej keâesCeer cnCeeues
keâer- ceer YeieJebleeuee Ûeebieues peeCeues Deens lej lÙeeves YeieJebleeuee keâener peeCeues
veener Demes mecepeeJes. meenefpekeâÛe lÙeeÛee ceeie& yebo nesCÙeeÛeer MekeäÙelee Demeles
Je cnCetve meeOekeâeves hetleeaheÙeËle F°osJeeÛÙee ceeie&oMe&veeÛeer keâeme mees[lee keâecee
veÙes; leer hekeâ[tve "sJeueer heeefnpes. DeeefCe lemes DeeÛejCe kesâues heeefnpes. Deelee
Depe&gveeÛeer efJevebleer ue#eele IesTve ßeerke=â<Ce heg{s cnCeleele-
nvle les keâLeefÙe<Ùeeefce efoJÙee ¢eelceefJeYetleÙeŠ~~10~~
ØeeOeevÙeleŠ kegâ® ßes‰ veemlÙevlees efJemlejmÙe ces~~19~~
kegâ®ßes‰ Depe&gvee, Deelee ceer DeeheuÙee efoJÙe efJeYetleeRhewkeâer pÙee ØecegKe efJeYetleer
Deensle lÙee leguee meebielees keâejCe ceePÙee efJeYetleeRÛÙee efJemleejeuee Deble veener.
Denceelcee ieg[ekesâMe meJe&YetleeMeÙeefmLeleŠ~~10~~
Denceeefo§e ceOÙeb Ûe Yetleeveecevle SJe Ûe~~20~~
ns Depe&gvee, ceer meJe& YetleebÛÙee Deble:keâjCeeceOÙes, lÙeebÛÙee ùoÙeeceOÙes efmLele
DemeCeeje Deelcee Deens. lemesÛe meJe& YetleebÛee Deeefo, ceOÙe DeeefCe Deble ceerÛe
Deens. cnCepesÛe pevce, ce=lÙet DeeefCe peerJeveosKeerue ceerÛe Deens.
DeeefolÙeeveecenb efJe<CegpÙeexefle<eeb jefJejbMegceeved~~10~~
cejerefÛece&®leeceefmce ve#e$eeCeecenb MeMeer~~21~~
ceer DeeefoleerÛÙee yeeje heg$eebceOeerue efJe<Cet Deens DeeefCe pÙeesleeRceOÙes ØekeâeMeceeve
metÙe& Deens. ce®odieCeebhewkeâer ceeefjÛeer veeJeeÛee JeeÙet DeeefCe ve#e$eebceOÙes Ûebõ Deens.
Jesoeveeb meeceJesoesÓefmce osJeeveeceefmce JeemeJeŠ~~10~~

FbefõÙeeCeeb ceve§eeefmce Yetleeveeceefmce Ûeslevee:~~22~~
JesoeceOÙes ceer meeceJeso cnCepesÛe mecelJe osCeejs ieeÙeve Deens. osJeebceOÙes
lÙeebÛee DeefOeheleer Fbõ ceer Deens. FbefõÙeebceOÙes ceer ceve Deens keâejCe ceveesefve«eneves
lej ceuee peeCeues peeles; lemesÛe ØeeCÙeebceOÙes ceer lÙeebÛeer Ûeslevee Deens.
®õeCeeb Mebkeâj§eeefmce efJeòesMees Ùe#ej#emeeced~~10~~
Jemetveeb heeJekeâ§eeefmce ces®Š efMeKeefjCeecenced~~23~~
Dekeâje ®õebceOÙes ceer Mebkeâj Deens. ‘Mebkeâ + Dej me Mebkeâj' cnCepesÛe
MebkeâebÛes efvejekeâjCe-Ghejece DeJemLee ceer Deens. Ùe#e lemesÛe je#emeebceOÙes ceer
OeveeÛee mJeeceer kegâyesj Deens. Dee" JemebtceOÙes ceer Deiveer Deens, heJe&leebceOÙes ceer
ces¤ Deens, cnCepesÛe meJe& MegYe iees°eRÛes efceßeCe ceerÛe Deens. lesÛe meJe&ßes‰ efMeKej
Deens. DeLee&le efMeKej cnCepes hene[ veJns. keâejCe ns meJe& ÙeesiemeeOevesÛes Øeleerkeâ
Deens, ns meJe& Ùeewefiekeâ Meyo Deensle.
hegjesOemeeb Ûe cegKÙeb ceeb efJeefæ heeLe& ye=nmheefleced~~10~~
mesveeveerveecenb mkeâvoŠ mejmeeceefmce meeiejŠ~~24~~
mJeiee&ÛÙee jepÙeeÛes j#eCe keâjCeeNÙee hegjesefnleebceOÙes cegKÙe DemeCeeje ye=nmheleer
ceerÛe Deens Demes peeCe. owJeer mebheosÛee mebÛeej ÙeeÛÙeecegUsÛe neslees. DeeefCe ns
heeLee&, mesveeheleeRceOÙes ceer keâeefle&keâmJeeceer Deens. keâceeËÛee lÙeeie cnCepes keâeefle&keâ
nesÙe; pÙeeÛÙeecegUs ÛejeÛejeÛee mebnej, ØeueÙe DeeefCe F°osJeeÛeer Øeehleer nesles.
peueeMeÙeeceOÙes ceer mecegõ Deens.
cen<eeaCeeb Ye=iegjnb efiejecemcÙeskeâce#ejced~~10~~
Ùe%eeveeb peheÙe%eesÓefmce mLeeJejeCeeb efnceeueÙeŠ~~25~~
cen<eeAceOÙes ceer Ye=iet Deens. JeeCeerceOÙes Skeâ De#ej ‘Ô' keâej ceerÛe Deens,
pees lÙee yeÇÿeeÛee efveoxMekeâ Deens. meJe& ØekeâejÛÙee Ùe%eebceOÙes ceer peheÙe%e Deens.
Ùe%e cnCepes hejceleòJeele ØeJesMe osCeeNÙee DeejeOevesÛee efJeMes<e efJeOeer Deens.
meejebMe peheÙe%e cnCepes mJe¤heeÛes mcejCe DeeefCe veeceeÛee pehe nesÙe. oesve
JeeCeeRÛÙee heueerkeâ[s iesuÙeeJej veece pesJne Ùe%eeÛÙee ßesCeerle Ùesles, lesJne les
JeeCeerves peheues peele veener. vee efÛebleveeves peheues peeles vee kebâ"eves; hejbleg ÕeemeeceOÙes
les peeie=le nesles. heâòeâ Mejerjeuee ÕeemeepeJeU "sJetve ceveeceOÙes melele les peheues
peeles, DeefJejle les Ûeeuele jenles, Ùe%eßesCeerleerue veeceeÛee Ûe{Gleej ÕeemeeJej
DeJeuebyetve Demelees. les ef›eâÙeeMeerue Deens. efmLej jenCeeNÙee-mLeeJej heoeLee&ceOÙes
ceer efnceeueÙe Deens. Meerleue, mece DeeefCe DeÛeue Demee Skeâcee$e hejceelceeÛe
Deens. pesJne ØeueÙe Peeuee lesJne cevet lÙeeÛe efMeKejeceOÙes yeebOeuee iesuee. DeÛeue,
mece DeeefCe Meeble DeMee yeÇÿeeÛee keâOeer ØeueÙe nesle veener. lÙee yeÇÿeeÛeer hekeâ[
ceerÛe Deens.
DeÕelLeŠ meJe&Je=#eeCeeb osJe<eeaCeeb Ûe veejoŠ~~10~~
ievOeJee&Ceeb efÛe$ejLeŠ efmeæeveeb keâefheuees cegefveŠ~~26~~
meJe& Je=#eebceOÙes ceer DeMJelLe Deens. DeMJe: GÅeeheÙeËlemegæe pÙeeÛÙee
DeefmlelJeeÛeer nceer oslee Ùesle veener Demee. ‘TOJe&cetueOe: MeeKeced DeMJelLe' Jej
hejceelcee pÙeeÛes cetU Deens, Keeueer Øeke=âleer pÙeeÛÙee MeeKee Deensle, Demee
mebmeej Skeâ Je=#eÛe Deens. lÙeeuee efhebheU Demes cnbšues Deens. ÙesLes efhebheU cnCepes
meJe& meeceevÙe DeLee&ves DemeCeejs Demes efhebheUeÛes Pee[ veJns keâer pÙeeÛeer hetpee
keâjeJeer. ÙeeJej cnCeleele- lees ceer Deens DeeefCe osJe<eeAceOÙes ceer veejo Deens. veeo
jbOeÇ: me veejo owJeer mebheòeer Flekeâer met#ce Peeueer keâer mJejeceOÙes G"Ceeje OJeveer
(veeo) hekeâ[erceOÙes ÙeeJee- DeMeer peeie=leer ceer Deens. iebOeJee&ceOÙes ceer efÛe$ejLe
Deens cnCepesÛe ieeÙeve (efÛebleve) keâjCeeNÙee Øeke=âòeeRceOÙes pesJne mJe¤he efÛeef$ele
nesT ueeieles, lesJne leer efJeMes<e DeJemLee cnCepes ceer Deens. efmeOo ueeskeâeble
keâefheue cegveer cnCepes ceer Deens. ‘keâeÙee' nerÛe keâefheue Deens. lÙeeceOÙes pesJne
OÙeeve keWâefõle nesles lesJne F&ÕejeÛÙee mebÛeejeÛeer DeJemLee cnCepes ceerÛe Deens.
GÛÛewŠßeJemeceÕeeveeb efJeefæ ceecece=leesodYeJeced~~10~~
SsjeJeleb iepesvõeCeeb vejeCeeb Ûe vejeefOeheced~~27~~
DeÕeebceOÙes Dece=leeheemetve GlheVe Peeuesuee GÛÛeew:ßeJee veeJeeÛee DeÕe ceerÛe
nesÙe. peieele DeelcÙeeefMeJeeÙe ØelÙeskeâ Jemlet veMJej Deens. heâkeäle DeelceeÛe
Depej-Decej, Dece=le mJe¤he Deens. Ùee Dece=lemJe¤heeheemetve pÙeeÛee mebÛeej
Peeuee Deens, lees DeMJe ceer Deens. Iees[e ne ieleerÛes Øeleerkeâ Deens. DeelceleòJeeuee
«enCe keâjCÙeemee"er ceve pesJne GOJe&ieleer Iesles- lees Iees[e, leer ieleer, cnCepes ceer
Deens. nòeeRceOÙes SsjeJele veeJeeÛee nòeer ceerÛe Deens. ceveg<ÙeebceOÙes ceer jepee Deens.
JeemleefJekeâ ceneheg®<eÛe jepee Deens. lÙeeÛÙeepeJeU keâMeeÛeener DeYeeJe vemelees.

DeeÙegOeeveecenb Je»eb Oesvetveeceefmce keâeceOegkeâd~~10~~
Øepeve§eeefmce keâvohe&Š mehee&Ceeceefmce JeemegefkeâŠ~~28~~
MeŒeebceOÙes FbõeÛes Je»e ceer Deens. ieeF&ceOÙes keâeceOesvet ceer Deens. keâeceOesvet
cnCepes DeMeer ieeÙe veJns keâer peer ogOeeSsJepeer cevehemeble legcner cnCeeue leer Jemlet
legcneuee osF&ue. $e+<eeRceOÙes Jeefme‰ cegveeRpeJeU keâeceOesvet nesleer. JeemleefJekeâ
FbefõÙeebvee ‘iees' Demes cnšues peeles. F°osJeeuee JeMe keâjCeeNÙeebceOÙesÛe FbefõÙeefve«en
efometve Ùeslees. pÙeebÛeer FbefõÙes Deveg¤he efmLej nesleele lÙeebÛÙeemee"er lÙeebÛeer FbefõÙes
‘keâeceOesvet' yeveleele. ceie lej ‘pees FÛÚe keâefjnG ceve ceeneR~ nefj Øemeeo
keâÚg ogue&Ye veeneR ~~ (jeceÛeefjleceeveme 7/113/4) lÙeeuee keâenerner ogue&Ye
jenle veener. Øepeeslheòeer keâjCeeNÙeebceOÙes veJeerve efmLeleer Øekeâš keâjCeeje keâece
ceerÛe Deens. ‘Øepeveve' cnCepes cegueeuee pevce osCes. ÛejeÛejeceOÙes lej je$ebefoJeme
ns keâeÙe& meg¤Ûe Demeles. cnCepes Gboerj-cegbiÙee je$ebefoJeme keâjleele lemes veener.
hejbleg Skeâe efmLeleerheemetve ogmejer efmLeleer, DeMee Øekeâejs Je=òeeRceOÙes heefjJele&ve nesle
Demeles. les heefjJeefle&le mJe¤he cnCepes ceer Deens. mehee&ceOÙes ceer Jeemegkeâer Deens.
Devevle§eeefmce veeieeveeb Je®Cees Ùeeomeecenced~~10~~
efhele=CeeceÙe&cee Ûeeefmce ÙeceŠ mebÙeceleecenced~~29~~
veeieebceOÙes ceer Deveble cnCepes Mes<eveeie Deens. lemee lees keâesCeer mehe& veener.
ieerlesÛee mecekeâeueerve «ebLe ßeerceodYeeieJeleele lÙeeÛÙee mJe¤heeÛeer ÛeÛee& kesâueer
Deens. he=LJeerheemetve leerme npeej Ùeespeves otj DeblejeJej lÙee hejceelcÙeeÛeer Jew<CeJe
Meòeâer Deens, efpeÛÙee cemlekeâeJej ner he=LJeer Yeejjefnle mejmetÛÙee oeCÙeebØeceeCes
efšketâve Deens. lÙee ÙegieeceOÙes Ùeespeve ÙeeÛee DeLe& keâenerner Demees, les Deblej
heg<keâU otj Deens ne lÙeeÛee ceefleleeLe& Deens. JeemleefJekeâ ns Deekeâ<e&CeMeòeâerÛes
efÛe$eCe Deens. Jew%eeefvekeâebveer efleuee ‘FLej' Demes cnšues Deens. «en-Ghe«en meJe&
lÙee MeòeâerÛÙee DeeOeejeJej efšketâve Deensle. lÙee MetvÙeeJekeâeMeele «enebvee keâener
Jepeve vemeles. lÙee Meòeâerves mehee&ÛÙee JesšesàÙeeØeceeCes meJe& «enebvee uehesšues
Deens. nsÛe les Deveble nesÙe. pÙeeÛÙeecegUs he=LJeer OeejCe kesâueer peeles. ßeerke=â<Ce
cnCeleele- DeMeer F&ÕejerÙe Meòeâer ceer Deens. peueÛejebceOÙes ceer lÙeebÛee mJeeceer
‘Je¤Ce' Deens. lemesÛe efhelejebceOÙes ceer ‘DeÙe&cee' Deens. Deefnbmee, melÙe, DemlesÙe,
yeÇÿeÛeÙe& DeeefCe Deheefj«en ns heeÛe Ùece Deensle. lÙeebÛes heeueve keâjleevee ÙesCeeNÙee
efJekeâejebvee keâeheCes cnCepes ‘Dej:' nesÙe. efJekeâejebÛÙee MeceveecegUs efhele= cnCepes
Yetle mebmkeâej le=hle nesleele, efveJe=òeer Øeoeve keâjleele. Meemeve keâjCeeNÙeebceOÙes ceer
Ùecejepe Deens. cnCepesÛe Jejerue ÙeceebÛes efveÙeceve keâjCeeje Deens.
Øe¥eo§eeefmce owlÙeeveeb keâeueŠ keâueÙeleecenced~~10~~
ce=ieeCeeb Ûe ce=iesvõesnb JewvelesÙe§e heef#eCeeced~~30~~
ceer owlÙeebceOÙes Øeuneo Deens. (hej Deeuneo- ogmeNÙeebvee Deeuneo osCeeje).
Øesce cnCepesÛe Øeuneo nesÙe. Deemegjer iegCeebÛÙee menJeemeele jentvener F&Õejeyeöue
peer Dees{-efJekeâuelee Jeešles lÙeeletve F&ÕejeÛes efoioMe&ve nesle Demeles. Demee
Øesceesuueeme ceer Deens. ceespeCeer keâjCeeNÙeeceOÙes ceer ‘keâeue' Deens, ‘meceÙe' Deens.
Skeâ, oesve, leerve, Ûeej DeMeer ieCeleer efkebâJee #eCe Ie[er, efove, he#e ceeme FlÙeeoer
veener; hejbleg F&ÕejeÛÙee efÛebleveele ueeieuesuee- efveceive Demeuesuee meceÙe ceer
Deens, FLeheÙeËle keâer, ‘peeiele ceW megefcejve keâjs, meesJele ceW ueJe ueeÙe'- DeKeb[
efÛebleveeleuee meceÙe ceer Deens. heMebtÛÙeeceOÙes efmebn ceer Deens (ÙeesieerosKeerue ce= +
ie DeLee&le Ùeesie¤heer pebieueele ieceve keâjCeeje Demelees). lemesÛe he#eeceOÙes ceer
ie®[ Deens. %eeve cnCepesÛe ie®[ nesÙe. pesJne F&ÕejerÙe DevegYetleer ÙesT ueeieles,
lesJne nsÛe ceve DeeheuÙee DeejeOÙe osJeeÛes ‘Jeenve' yeveles DeeefCe pesJne nsÛe ceve
mebMeÙeeves Ùegòeâ Demeles lesJne mehe& nesTve [meles, ÙeesveeRceOÙes hesâkeâues peeles. ie®[
efJe<CetÛes Jeenve Deens. peer meòee efJeÕeeceOÙes DeCeg¤heele mebÛeeefjle Deens, %eeveÙegòeâ
ceve lÙeeuee DeeheuÙeele OeejCe keâjles Je lÙeeÛes Jeenve yeveles. ßeerke=â<Ce cnCeleele-
F°osJeeuee OeejCe keâjCeejs ceve ceer Deens.
heJeveŠ heJeleeceefmce jeceŠ MeŒeYe=leecenced~~10~~
Pe<eeCeeb cekeâj§eeefmce œeeslemeeceefmce peeÖJeer~~31~~
heefJe$e keâjCeeNÙeebceOÙes JeeÙet ceer Deens. MeŒe OeejCe keâejCeeNÙeebceOÙes ceer
jece Deens. ‘jceefvle Ùeesefieve: Ùeeefmceved me jece:' Ùeesieer keâMeele jceceeCe
nesleele? lej DevegYeJeele F&Õej F°¤heele pes efveoxMeve oslees, Ùeesieer lÙeele jceceeCe
neslees. lÙee peeie=leerÛes veeJe jece Deens DeeefCe leer peeie=leer ceer Deens. ceeMeebceOÙes
ceiej ceer Deens DeeefCe veÅeebceOÙes ceer iebiee Deens.
meiee&Ceeceeefojvle§e ceOÙeb ÛewJeencepeg&ve~~10~~

DeOÙeelceefJeÅee efJeÅeeveeb JeeoŠ ØeJeoleecenced~~32~~
ns Depe&gvee, me=°erÛee Deeefo, Devle DeeefCe ceOÙe ceer Deens. efJeÅeebceOÙes DeOÙeelce
efJeÅee ceer Deens. peer DeelcÙeeÛes DeefOehelÙe osJeJeles leer efJeÅee ceer Deens. Ùee
peieele DeefOekeâebMe ØeeCeer ceeÙesÛÙee DeefOehelÙeeKeeueer Demeleele. jeie-És<e, keâeue,
keâce&, mJeYeeJe DeeefCe iegCeebveer les Øesefjle Demeleele. lÙeebÛÙee DeefOehelÙeeletve lÙeebvee
cegòeâ keâ¤ve DeelcÙeeÛÙee DeefOehelÙeeKeeueer IesTve peeCeejer efJeÅee ceer Deens.
efleueeÛe DeOÙeelce efJeÅee Demes cnCeleele. hejmhejeble nesCeeNÙee efJeJeeoeceOÙes
yeÇÿeÛeÛexceOÙes pes efveCee&Ùekeâ Deens, DeMeer iees° ceer Deens. Mes<e efveCe&Ùe lej DeefveCeealeÛe
jenleele.
De#ejeCeecekeâejesÓefmce ÉvÉŠ meeceeefmekeâmÙe Ûe~~10~~
DencesJee#eÙeŠ keâeuees Oeeleenb efJeÕeleescegKeŠ~~33~~
ceer De#ejeceOeerue Dekeâej- Ôkeâej Deens. lemesÛe meceemeebceOeerue ÉvÉ ceer
Deens. De#eÙe keâeue ceer Deens. keâeU meowJe heefjJele&veMeerue Demelees. hejbleg lees
meceÙe pees De#eÙe, Depej-Decej hejceelcÙeeceOÙes ØeJesMe osJeJelees, leer DeJemLee
ceer Deens. efJeješ mJe¤heeÛee cnCepesÛe meJe&$e JÙeehle DemeCeeje, meJeeËvee OeejCe-
hees<eCe keâjCeeje ceerÛe Deens.
ce=lÙegŠ meJe&nj§eencegÆJe§e YeefJe<Ùeleeced~~10~~
keâerefle&Š ßeerJee&keäÛe veejerCeeb mce=eflecexOee Oe=efleŠ #ecee~~34~~
meJeeËvee veeMe keâjCeeje ce=lÙet ceer Demetve, heg{s GlheVe nesCeeNÙeebÛes keâejCe ceer
Deens. efŒeÙeebceOÙes ceer ÙeMe, Meòeâer, Jeekedâheštlee, mce=leer, cesOee cnCepes yegæer, OewÙe&
DeeefCe #ecee ceerÛe Deens-
ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeebÛÙee celes- ‘‘ÉeefJeceew ueeskesâ #ejMÛee#ej SJe Ûe (De.
15, Mueeskeâ 16)- heg®<e oesve ØekeâejÛes Demeleele, #ej DeeefCe De#ej. mebhetCe&
YetleØeeCÙeebÛeer Glheòeer keâjCeejs Je efJeveeMeer DemeCeejs ns Mejerj cnCepes #ej heg®<e
nesÙe. lÙeeuee vej, ceeoer, heg®<e keâenerner cnCee. ßeerke=â<CeebÛÙee Meyoeble lees MejerjOeejer
heg®<eÛe nesÙe. ogmeje Deens De#ej heg®<e, lees ketâšmLe efÛeòeeÛee, efmLej keâeueele
efometve Ùeslees. ÙesLesner yegæer Jeiewjs efŒeÙeebÛesÛe iegCe meebefieleues iesues Deensle. Ùee
meodiegCeebÛeer DeeJeMÙekeâlee heg®<eeuee vemeles keâe ? Demee keâesCelee heg®<e Deens pees
ßeerceble, keâerefle&Jeble, Jeekedâhešt, mcejCeMeefòeâmebheVe, cesOeeJeer, OewÙe&Jeeve DeeefCe #eceeMeerue
yevet FefÛÚle veener? yeewefækeâ Â°Ÿee keâcepeesj DemeCeeNÙee cegueebceOÙes Ùee iegCeebÛee
efJekeâeme JneJee cnCetve DeeF&Je[erue efMekeâJeCÙeeÛeer mJeleb$e JÙeJemLee keâjleele.
ÙesLes cnšues Deens keâer ner ue#eCes heâòeâ efŒeÙeebceOÙes efomeleele. cnCetve legcnerÛe
efJeÛeej keâ¤ve heene keâer Œeer cnCepes keâeÙe? leer keâesCe Deens? Kejs heent peelee
DeeheuÙee ùoÙeeÛeer ØeJe=òeerÛe ‘veejer' Deens- ‘Œeer' Deens. efleÛÙeeceOÙes Ùee meJe&
iegCeebÛee mebÛeej heeefnpes. ns iegCe Øeehle keâjCes Œeer-heg®<e meJeeËmee"er GheÙeesieer Deens.
ye=nlmeece leLee meecveeb ieeÙe$eer Úvomeecenced~~10~~
ceemeeveeb ceeie&Meer<eexÓnce=letveeb kegâmegceekeâjŠ~~35~~
iesÙe DeMee Ûeewoe meeceebceOÙes- ßegleerceOÙes ceer ye=nlmeece Deens. cnCepes
ye=nleMeer mebÙegòeâ mecelJe osCeejs ieeÙeve ceer Deens. cnCepesÛe DeMeer peeie=leer ceer
Deens. ÚboebceOÙes ieeÙe$eer Úbo ceer Deens. ieeÙe$eer cnCepes keâener Demee ceb$e veener
keâer pees JeeÛetve efkebâJee cnCetve cegòeâer Øeehle nesles. lees Skeâ mecehe&Ceelcekeâ Úbo
Deens. leerve JesUe efJeÛeefuele PeeuÙeeveblej efJeÕeeefce$e $e+<eeRveer mJele:uee, F°osJeeuee
meceefhe&le keâjerle cnšues- ‘Ô YetYeg&Je: mJe: lelmeefJelegJe&jsCÙeb Yeieex osJemÙe
Oeerceefn efOeÙees Ùees ve: ØeÛeesoÙeeled ~' cnCepesÛe Yet:, YegJe: DeeefCe mJe: Ùee
eflevner ueeskeâebceOÙes leòJe¤heeves JÙeehle DemeuesuÙee osJee, DeeheCe JejsCÙe Deenele.
Deecnebuee DeMeer yegæer Åee, DeMeer ØesjCee Åee keâer Deecner DeeceÛes ue#Ùe Øeehle
keâ¤ Meketâ. ner heâòeâ Skeâ ØeeLe&vee Deens. meeOekeâ DeeheuÙee yegæerves ÙeLeeLe&
efveCe&Ùe IesT Mekeâle veener keâer, DeeheCe mJele: kesâJne yejesyej Deenesle Je kesâJne
Ûetkeâ Deenesle? lÙeeÛeer ner meceefhe&le ØeeLe&vee cnCepes ceer Deens. pÙeele efveef§ele
keâuÙeeCe Deens. keâejCe lees ceePÙee DeeßeÙeeuee Deeuee Deens. ceemeeceOÙes Meer<e&mLe
ceeie& ceer Deens pÙeeceOÙes meowJe yenj Demelees Demee $e+leg Jemeble- ùoÙeeÛeer DeMeer
DeJemLeeheCe ceer Deens.
Åetleb ÚueÙeleeceefmce lespemlespeefmJeveecenced~~10~~
peÙeesÓefmce JÙeJemeeÙeesÓefmce meòJeb meòkeäJeleecenced~~36~~
lespemJeer heg®<eebceOeerue lespe ceer Deens. ÅegleeceOÙes keâhešeÛejCe keâjCeeNÙeebÛes
keâheš ceer Deens. ceie lej ÛeebieuesÛe Deens. pegieej KesUeJee. lÙeele keâue, yeue,
Úue keâjCeeje leesÛe YeieJeeve nesÙe. veener Demee lÙeeÛee DeLe& veener. ner Øeke=âleer
cnCepes Skeâ pegieej Deens. leer heâmeefJeCeejer Deens. Ùee Øeke=âleerÛÙee ÉvÉeletve yeensj
efveIeCÙeemee"er efoKeeTheCee mees[tve Úhetve ieghle ¤heeves Yepeve keâjCes cnCepesÛe
keâheš Deens. DeLee&le Ùeeuee JeemleefJekeâ DeLee&ves keâheš cnCelee ÙesCeej veener.
hejbleg mebj#eCeemee"er les DeeJeMÙekeâ Deens. pe[ YejleeØeceeCes Gvceòe, DeebOeUs, yeefnjs
DeeefCe cegkeäÙeeØeceeCes ùoÙeele peeCekeâej Demetvener yeensj Demes jene keâer legcner De%eeveer
Deenele, De[eCeer Deenele, Sskeâle Demetvener Ssketâ vekeâe, henele Demetvener heent vekeâe.
uehetve ÚhetveÛe Yepeve keâjeJeÙeeÛes Demeles. lesJneÛe meeOekeâ Øeke=âefleheg®<eeÛÙee pegieejeletve
menermeueecele yeensj he[lees. efJepeÙeer heg®<eebÛee efJepeÙe ceer Deens. JÙeJemeeefÙekeâebÛee
efveMÛeÙe (pees ogmeNÙee DeOÙeeÙeeleerue SkesâÛeeUermeeJÙee Mueeskeâele meebeif eleuee Deens.
Ùee ÙeesieeceOÙes efve§eÙe keâjCeejer yegæer SkeâÛe Demeles, ef›eâÙee SkeâÛe Demeles DeeefCe
efoMeener SkeâÛe Demeles). cnCepes keâeÙee&Ûee efve§eÙe keâjCeejer ef›eâÙeelcekeâ yegæer ceerÛe
Deens. meeefòJekeâ heg®<eebÛes lespe DeeefCe Deespe ceerÛe Deens.
Je=<Ceerveeb JeemegosJeesÓefmce heeC[Jeeveeb OevebpeÙeŠ~~10~~
cegveerveecehÙenb JÙeemeŠ keâJeerveecegMevee keâefJeŠ~~37~~
Je=<Ceer JebMeeceOÙes JeemegosJe cnCepes meJe&$e Jeeme keâjCeeje osJe ceer Deens.
heeb[JeebceOeerue OevebpeÙe ceer Deens. heeb[t cnCepes hegCÙe Deens DeeefCe Deeeflcekeâ
mebheòeer nerÛe efmLej mebheòeer Deens. hegCÙeeves Øesefjle nesTv Deeeflcekeâ mebheòeer efceUJeCeeje
OevebbpeÙe ceer Deens. cegveeRceOÙes ceer JÙeeme Deens. hejceleòJe JÙeòeâ keâjCÙeeÛeer
#ecelee pÙeeÛÙeele Deens, lees cegveer ceer Deens. keâJeeRceOÙes ‘GMevee' cnCepes lÙeele
ØeJesMe osJeJeCeeje keâJeer ceer Deens.
oC[es oceÙeleeceefmce veereflejefmce efpeieer<eleeced~~10~~
ceewveb ÛewJeeefmce ieg¢eeveeb %eeveb %eeveJeleecenced~~38~~
oceve keâjCeeNÙeebceOÙes oceveeÛeer Meòeâer ceer Deens. efpebkeâCÙeeÛeer FÛÚe
keâjCeeNÙeebÛeer veerleer ceer Deens. ieg¢e JemletbceOÙes ceer ceewve Deens. %eeveer ueeskeâebceOÙes
hejceleòJeeÛee mee#eelkeâej Ie[Jetve DeeCeCeejs hetCe& %eeve ceer Deens.
ÙeÛÛeeefhe meJe&Yetleeveeb yeerpeb leoncepeg&ve~~10~~
ve leoefmle efJevee ÙelmÙeevceÙee Yetleb ÛejeÛejced~~39~~
ns Depe&gvee, meJe& YetleebÛÙee GlheòeerÛes keâejCe ceerÛe Deens. keâejCe Ûej DeeefCe
DeÛej Demes keâesCelesner Yetle veener keâer, pes ceePÙeeefMeJeeÙe DeefmleòJeele Demesue.
ceer meJe&$e JÙeehetve Deens. meJe& ceePÙeeÛe DeJekeâeMeeleues Deensle.
veevleesÓefmle cece efoJÙeeveeb efJeYetleerveeb hejblehe~~10~~
S<e letösMeleŠ Øeesòeâes efJeYetlesefJe&mlejes ceÙee~~40~~
ns Me$egleehevee Depe&gvee, ceePÙee efoJÙe efJeYetleeRÛee Deble veener. ceePÙee
efJeYetleeRÛee efJemleej lej ceer kesâJeU meb#esheeves meebefieleuee Deens. JeemleefJekeâ lÙee
Deveble Deensle.
Ùee DeOÙeeÙeele Lees[ŸeeÛe efJeYetleeRÛes mhe°erkeâjCe kesâues Deens. keâejCe heg{erue
DeOÙeeÙeele Depe&gve lÙee meJeeËvee heent FefÛÚle Deens. keâejCe ØelÙe#e oMe&ve
IesleuÙeeJejÛe efJeYetleer mecepeleele. efJeÛeejOeeje mecepeCÙeemee"er ÙesLes lÙeeÛee
Lees[e DeLe& efouee Deens.
ÙeÅeefÉYeteflecelmeòJeb ßeerceotefpe&lecesJe Jee~~10~~
leòeosJeeJeieÛÚ lJeb cece lespeeWÓMemecYeJeced~~41~~
peer peer Jemlet JewYeJeeves-mebheòeerves, keâevleerves Je Meòeâerves Ùegòeâ Deens, leer leer
ceePÙee lespeeÛÙee DebMeeheemetve GlheVe Peeueer Deens, Demes let peeCe.
DeLeJee yengvewlesve efkebâ %eelesve leJeepeg&ve~~10~~
efJe°YÙeenefceob ke=âlmveceskeâebMesve efmLelees peieled~~42~~
DeLeJee ns Depe&gvee, leguee meJe& peeCetve keâeÙe keâjeJeÙeeÛes Deens? ceer DeeheuÙee
Skeâe DebMeeves mebhetCe& peie JÙeehetve OeejCe keâ¤ve jeefnuees Deens.
Jejerue efJeYetleeRÛee DeLe& Demee veJns keâer legcner efkebâJee Depe&gveeves Ùee meJe&
efJeYetleeRÛes hetpeve keâjeJes; hejbleg ßeerke=â<CeeÛee DeeMeÙe heâòeâ SJe{eÛe Deens keâer,
meJe& yeepebtveer ßeæe SkeâJeštve lÙee DeefJeveeMeer hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer ueeJeeJeer.
SJe{Ÿeevesner lÙeebÛes keâle&JÙe hetCe& nesles.
efve<keâ<e&-
Ùee DeOÙeeÙeele ßeerke=â<Ce cnCeeues keâer Depe&gvee, let ceePee DeefleMeÙe efØeÙe
DemeuÙeeves ceer leguee hegvne GheosMe keâjsve. ØeLece meebefieleues DeensÛe. hegvne meebiele
Deensle. keâejCe hetleeaheÙeËle meodieg¤ÛÙee GheosMeeÛeer DeeJeMÙekeâlee Demeles. ceePeer

Glheòeer vee osJelee peeCeleele, vee cenef<e&ieCe peeCeleele. ceer lÙeebÛesner cetU keâejCe
Deens. DeJÙeòeâ efmLeleerÛÙee veblejÛeer meeJe&Yeewce DeJemLee leesÛe peeCele Demelees,
pÙeeves ner efmLeleer Øeehle kesâueer Deens, pees ceuee Depevcee, Deveeefo DeeefCe meJe&
ueeskeâebÛÙee ceneve F&Õejeuee-ceuee mee#eelkeâejemen peeCelees, lees %eeveer Deens.
yegæer, %eeve, Demebcet{lee, FbefõÙeefve«en, ceveesefve«en, meblees<e, lehe, oeve DeeefCe
keâerleeaÛes YeeJe DeLee&le owJeer mebheòeerÛeer Jejerue ue#eCes cnCepes ceePeerÛe osCeieer
Deens. meele cenef<e&peve DeLee&le ÙeesieeÛÙee meele Yetefcekeâe, lÙeeÛÙeener ØeLece nesCeejs
leoveg¤he Deble: keâjCe Ûeleg°Ÿe DeeefCe lÙeeuee Devegketâue DemeCeejs ceve les ceePÙeeceOÙes
ßeæeMeerue, ceePÙee-ef"keâeCeer Â{ Deens, pÙeebÛÙeeheemetve Ùee ueeskeâebceOÙes ner
Øepee GlheVe Peeueer, les meJe& ceePÙeeheemetve GlheVe Peeues Deensle. DeLee&le meeOeveeceÙe
ØeJe=òeer cnCepes ceePeerÛe Øepee Deens. lÙeebÛeer Glheòeer DeeheuÙeeheemetve veJns lej
ieg¤heemetve nesle Demeles. Jej meebefieleuesuÙee ceePÙee efJeYetleeRvee pees ÛeebieuÙee
Øekeâejs peeCelees lees efve:mebosn ceePÙeele Skeâ¤he nesCÙeeme ÙeesiÙe Demelees.
Depe&gvee, ceerÛe meJeeËÛÙee GlheòeerÛes keâejCe Deens. Demes ßeæsves pes peeCetve
Iesleele, les DevevÙe YeeJeeves ceePes efÛebleve keâjleele, efvejblej ceePÙeele ceve, yegæer
DeeefCe ØeeCe Dehe&Ce keâ¤ve, hejmhejebvee ceePÙeeefJe<eÙeer %eeve osle, ceePÙee iegCeueerueebÛes
keâerle&ve keâjerle ceePÙeeleÛe meblees<e heeJeleele. lÙee efvejblej ceePÙeeMeer Ùegòeâ DemeCeeNÙee
heg®<eebvee ÙeesieeceOÙes ØeJesMe keâjJeCeejer yegæer ceer Øeoeve keâjlees. ner osKeerue
ceePeerÛe osCeieer Deens. yegefæÙeesie keâMeeØekeâejs osleele? lej Depe&gvee ‘DeelceYeeJemLe'
peeie=le nesTve ceer GYee neslees DeeefCe lÙeebÛÙee ùoÙeeleerue De%eeve¤heer DebOekeâej
%eeve¤heer efoJÙeeves veenermee keâjlees.
ÙeeJej Depe&gveeves Øeëe> kesâuee keâer, YeieJeve DeeheCe hejce heefJe$e, meveeleve,
efoJÙe Deveeefo DeeefCe meJe&$e JÙeehle Deenele, Demes cenef<e&ieCe cnCeleele. lemesÛe
Jele&ceevekeâeUeleerue osJe<eea veejo, osJeue, JÙeeme DeeefCe DeeheCener lemesÛe cnCelee.
ns osKeerue Kejs Deens keâer, DeeheuÙeeuee vee osJelee peeCele, vee oeveJe peeCele.
mJeÙeb legcnerÛe mJele:uee ÙeLeeLe&heCes peeCelee, efkebâJee DeeheCe pÙeeuee peeCeCÙeeÛeer
#ecelee oslee, lees legcneuee peeCet Mekeâlees. lesJne DeeheCeÛe DeeheuÙee efJeYetleeRefJe<eÙeer
meebieCÙeeme meceLe& Deenele. cnCetve ns peveeo&vee, DeeheCe DeeheuÙee efJeYetleer
efJemleejebves ceuee keâLeve keâje. hejceØeehleerheÙeËle F°osJeeuee Sskeâle jenCÙeeÛeer
Glkebâ"e ueeietve jeefnueer heeefnpes.

ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer Skeâ-Skeâ keâ¤ve DeeheuÙee SkeäÙeeSWMeer efJeYetleeRÛes
ue#eCe meb#esheeves meebefieleues. lÙeebceOÙes keâener ÙeesiemeeOevesle ØeJesMe kesâuÙeeveblej
Øeehle nesCeeNÙee Deblejbie efJeYetleeRÛes efÛe$eCe Deens, lej $e+efæefmeæeRÛÙee yejesyej
Øeehle nesCeeNÙee keâener efJeYetleeRJej lÙeebveer ØekeâeMe šekeâuee Deens. veblej les cnCeeues
keâer, Depe&gvee, meJe& keâener peeCetve leguee keâeÙe GheÙeesie Deens? Ùee peieele pÙee
SsÕeÙe&Ùegòeâ Je lespeesceÙe Jemlet Deensle, lÙee ceePÙee lespeeÛÙee DebMeeheemetve GlheVe
PeeuesuÙee Deensle. MesJešer ceePÙee efJeYetleer Deveble Deensle Demes meebietve DeOÙeeÙe
mebheJeuee Deens.
Ùee DeOÙeeÙeele ßeerke=â<Ceebveer DeeheuÙee efJeYetleeRÛeer yeewefækeâ ceeefnleer meebefieleueer
Deens, pÙeecegUs Depe&gveeÛeer ßeæe meJe& yeepebtveer SkeâJeštve Skeâe F°osJeeÛÙee ef"keâeCeer
ueeieeJeer.
mebhetCe& DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕejebÛÙee efJeYetleeRÛesÛe JeCe&ve Deens Ô lelmeefoleer
ßeerceÆieJeõerleemetheefve<elmeg yeÇÿeefJeÅeeÙeeb ÙeesieMeeŒes ßeerke=â<Ceepe&gve mebJeeos
‘efJeYetefleÙeesiees' veece oMeceesÓOÙeeÙe: ~~10~~
ßeerke=â<Ceepeg&vemecJeeos ‘efJeYetefleJeCe&veced’ veece oMeceesÓOÙeeÙeŠ~~10~~
ÙeeØeceeCes ßeerceod YeieJeoieerlee¤heer Gheefve<eoeleerue yeÇÿeefJeÅeebleie&le
ÙeesieMeeŒeeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depe&gve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue ‘efJeYetefle JeCe&ve
Ùeesie' veeJeeÛee oneJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe& ieerlee’ Yee<Ùes ‘efJeYetefle JeCe&veced’ veece
oMeceesÓOÙeeÙeŠ~~10~~
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe ‘ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue ‘efJeYetefle JeCe&ve Ùeesie'
veeJeeÛee oneJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
~~nefj Ô leled meled~~
Ô
~~ DeLe SkeâeoMeesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe DekeâjeJee
ceeieerue DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ceebveer DeeheuÙee cegKÙe cegKÙe
efJeYetleerbefJe<eÙeer meb#esheeves efJeJejCe keâjâve Depeg&veeuee meebefieleues, hejbleg Depeg&veeuee
Jeešues keâer DeeheCe les efJemleejhetJe&keâ Sskeâues. Je cnCetve lees cnCeeuee keâer,
YeieJeved Deeheueer Dece=leceÙe JeeCeer Skeâtve ceePee meJe& ceesn ve<š Peeuee, De%eevener
ve<š Peeues. Deelee DeeheCe pes meebefieleues les ceer heÇlÙe#e heent FefÛÚlees heeefnuÙeeveblej
mecepeles keâer, DeeheCe mecepele neslees lÙeehes#ee heefjefmLeleer keâener JesieUerÛe Demeles.
Depe&gveeves les jâhe heeefnuÙeeveblej cee$e lees LejLej keâehet ueeieuee. YeieJebleekeâ[s
#ecee-ÙeeÛevee keâjâ ueeieuee. %eeveer Demes YeÙeYeerle nesle Demeleele keâe? lÙeebÛeer
keâener efpe%eemee yeekeâer jenles keâe? veener. lemes vemeles. yeewefOokeâ mlejeJejÛes %eeve
ns Demhe<š Demeles. cee$e ÙeLeeLe& %eeve peeCetve IesCÙeeÛeer heÇsjCee cee$e les DeJeMÙe
osles. cnCetve Depeg&veeves efJevebleer keâsueer-
Depeg&ve GJeeÛe
ceoveg«eneÙe hejceb ieg¢eceOÙeelcemeef_%eleced~~1~~
ÙeòJeÙeesòebâ JeÛemlesve ceesnesÓÙeb efJeielees cece~~1~~
YeieJeve, ceePÙeeJej keâ=hee keâjCÙeemee"er DeeheCe DeOÙeelceeceOÙes heÇJesMe
osCeejs iegùe %eeve ceuee meebefieleuesle. lÙeecegUs ceePee ceesn ve<š Peeuee, ceePes
De%eeve ve<š Peeues. ceer %eeveer yeveuees.
YeJeehÙeÙeew efn Yetleeveeb ßegleew efJemlejMees ceÙee~~1~~
lJeòeŠ keâceuehe$ee#e ceenelcÙeceefhe ÛeeJÙeÙeced~~2~~
keâejCe ns keâce}ves$ee, YetleebÛeer Glheòeer Je heÇueÙe keâmee neslees les DeeheuÙeekeâ[tve

efJemleejhetJe&keâ Sskeâues. lemesÛe Deeheues Deheej cenelcÙener DeeheuÙeekeâ[tve Sskeâues.
SJecesleÅeLeelLe lJeceelceeveb hejcesÕej~~1~~
õ°gefceÛÚeefce les ¤hecewÕejb heg®<eesòece~~3~~
ns hejcesÕeje, DeeheCe DeeheuÙee mJejâheeefJe<eÙeer pes meebefieleues les lemesÛe,
Deens Ùee keâener Mebkeâe veener. hejbleg lÙee mJejâheeefJe<eÙeer vegmeles Sskeâues Deens.
hejbleg ns hegjâ<eesòecee, Deeheues les SsÕeÙe&Ùegòeâ mJejâhe heÇlÙe#e heenCÙeeÛeer ceePeer
FÛÚe Deens.
cevÙemes Ùeefo leÛÚkeäÙeb ceÙee õ°gefceefle ØeYees~~1~~
ÙeesiesÕej lelees ces lJeb oMe&ÙeelceeveceJÙeÙeced~~4~~
ås heÇYees, ceePÙeekeâ[tve Deeheues efoJÙe mJejâhe heeefnues peeGâ Mekeâsue; Demes
pej DeeheuÙeeuee Jeešle Demesue; lej ns ÙeesiesÕeje, DeeheCe Deeheues #eÙejefnle,
DeefJeveeMeer mJejâhe oeKeJeeJes. ÙeeJej ßeerkeä=â<Ceebveer keâener efJejesOe oeKeJeuee veener
efkeâbJee veenerner cnšues veener. keâejCe ßeerkeä=â<Ceebveer Deveskeâ ef"keâeCeer meebefieleues
Deens keâer, let ceePee DevevÙe Yeòeâ Deensme Je efheÇÙe meKee Deensme. lÙeecegUs
DelÙeble Deeveboeves lÙeebveer Deeheues efJeješ mJejâhe Depeg&veeuee oeKeJeues.
heMÙe ces heeLe& ¤heeefCe MeleMeesÓLe menœeMeŠ~~1~~
veeveeefJeOeeefve efoJÙeeefve veeveeJeCee&ke=âleerefve Ûe~~5~~
heeLee&, ceePeer veevee heÇkeâejÛeer, veevee JeCeeËÛeer Je veevee Deeke=âleerbÛeer Meskeâ[es-
npeejes efoJÙe jâhes let hene-
heMÙeeefolÙeevJemetv®õeveefÕeveew ce®lemleLee~~1~~
yentvÙeÂ°hetJee&eCf e heMÙee§eÙee&eCf e Yeejle~~6~~
ns Yeejlee, DeeefoleerÛes yeejeheg$e, Dee" Jemet, Dekeâje jâoÇ, oesve DeefÕeveerkeâgceej,
lemesÛe SkeâesCeheVeeme cejâodieCe, lemesÛe hetJeer& ve heeefnuesueer Deveskeâ Dee§eÙes& let
DeJeueeskeâve keâj.
DeOÙeeÙe DekeâjeJee 261
FnwkeâmLeb peielke=âlmveb heMÙeeÅe meÛejeÛejced~~1~~

cece osns ieg[ekesâMe ÙeÛÛeevÙeoddõ°gefceÛÚefme~~7~~
Depe&gvee, ceePÙee Ùee Mejerjele SkeâeÛe ef"keâeCeer efmLele Demeueues ÛejeÛejÙegòeâ
mebhetCe& peie heene DeeefCe DeeCeKeer ogmejs heenCÙeeÛeer FÛÚe Demesue lej
lesner heene.
Ùee heÇkeâejs Jejerue leerve Mueeskeâele YeieJeeve Depeg&veeuee Deeheues mJe¤he
melele oeKeJet ueeieues. hejbleg Depeg&veeuee keâener efomeues veener. (lees [esUs ÛeesUle
jeefnuee). lesJne YeieJeeve Lees[s Leebyeues Je Depeg&veeuee cnCeeues-
ve leg ceeb MekeäÙemes õ°gcevesvewJe mJeÛe#eg<ee~~1~~
efoJÙeb ooeefce les Ûe#egŠ heMÙe ces ÙeesiecewÕejced~~8~~
Depeg&vee, let legPÙee Ùee [esàÙeebveer cnCepesÛe yeewefOokeâ o=<šerves ceePes ns efJeÕe¤he
heenCÙeeme meceLe& veenerme. cnCetve ceer leguee efoJÙe cnCepes Deueewefkeâkeâ o=<šer
oslees keâer, pÙee o=<šercegUs let ceePee heÇYeeJe DeeefCe ceePeer ÙeesieMeòeâer heent MekeâMeerue.
Fkeâ[s ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<CeeÛÙee ke=âhesves Depeg&veeuee leer o=<šer heÇehle Peeueer Je
lÙeeves efJeÕejâheeÛes oMe&ve Iesleues. eflekeâ[s keâewjJe he#eele ÙeesiesÕej JÙeemeebÛÙee
ke=âheeheÇmeeoeves mebpeÙeeuee efoJÙe o=<šer heÇehle Peeueer nesleer. lÙeecegUs pes keâener
Depe&gveeves heeefnues De#ejMe: les meJe& mebpeÙener heent Mekeâuee. DeeefCe lÙee efJeÕe¤he
oMe&veeves Ie[uesuÙee hegCÙeeÛee leesner Yeeieeroej Peeuee. ÙeeJe¤ve mhe<š nesles keâer
ßeerkeä=â<Ce Skeâ ßes<" Ùeesieer Deensle.
meÀeÙe GJeeÛe
SJecegòeäJee lelees jepevceneÙeesiesÕejes nefjŠ~~1~~
oMe&Ùeeceeme heeLee&Ùe hejceb ¤hecewÕejced~~9~~
mebpeÙe cnCeeuee, ns jepeve, ceneÙeesiesÕej njerves Demes cnCetve Depeg&veeuee
Deeheues hejce ßes<", efoJÙe Demes F&Õejer mJe¤he oeKeefJeues. pees mJele: Ùeesieer
Deens DeeefCe ogmeNÙeebvee Ùeesie heÇoeve keâjCÙeeÛeer pÙeeÛÙeele #ecelee Deens, pees
ÙeesieeÛee mJeeceer Deens, lÙeeuee ÙeesiesÕej Demes cnCeleele. Ùee heÇkeâejs meJe&mJeeÛes
njCe keâjCeeje lees njer nesÙe. pej keâsJeU og:KeeÛes njCe keâ¤ve megKeeuee mees[tve
efoues lej hegvne og:Ke ÙesCeejÛe. lesJne meJe& heeheebÛÙee yejesyej meJe&mJeeÛes njCe
keâ¤ve DeeheuÙee mJe¤heeÛes oMe&ve Ie[JeCÙeele pees me#ece Deens, lees njer nesÙe.
lÙeebveer heeLee&uee Deeheues efoJÙe mJe¤he oeKeJeues.
DeveskeâJekeä$eveÙeveceveskeâeÆgleoMe&veced~~10~~
DeveskeâefoJÙeeYejCeb efoJÙeeveskeâesÅeleeÙegOeced~~10~~
pes Deveskeâ cegKeebveer Je ves$eebveer Ùeòeâ Deens, pÙeeceOÙes Deveskeâ Dee§eÙe&Ùegòeâ
osKeeJes Deensle, pÙeeves Deveskeâ efoJÙe Deuebkeâej heefjOeeve keâsues Deensle, pÙeebÛes
nele Deveskeâ efoJÙe Dem$eebveer Ùeòeâ Deensle-
efoJÙeceeuÙeecyejOejb efoJÙeievOeeveguesheveced~~10~~
meJee&§eÙe&ceÙeb osJecevevleb efJeÕeleescegKeced~~11~~
pÙeebveer efoJÙe heg<henej DeeefCe Jem$es OeejCe keâsueer Deensle, pÙeeme efoJÙe
iebOeeÛeer Gšer ueeJeueer Deens, meJe& Dee§eÙeeËveer Ùegòeâ pÙeeÛÙee efJeMeeueheCeeuee
meerceeÛe veener, Demes YeieJebleeÛes efoJÙe mJe¤he Depeg&veeves efoJÙe o=<šer heÇehle
PeeuÙeeJej heeefnues.
efoefJe metÙe&menœemÙe YeJesÅegieheogeflLelee~~10~~
Ùeefo YeeŠ meÂMeer mee mÙeeÆememlemÙe cenelceveŠ~~12~~
(De%eeve¤heer Oe=leje<š^êuee mebÙece¤heer mebpeÙe cnCeeuee) jepeve, DeekeâeMeele
Skeâ menm$e metÙee&bÛee Skeâoce GoÙe PeeuÙeeveblej pees heÇkeâeMe Demesue lees efJeÕe¤he
cenelcÙeeÛÙee lÙee efoJÙe heÇkeâeMeeFlekeâe keâoeefÛele Demesue. ßeerkeä=â<Ce ÙeesiesÕej
neslesÛe, ÙesLes les cenelceeosKeerue Deensle.
le$ewkeâmLeb peielke=âlmveb ØeefJeYeòeâceveskeâOee~~10~~
DeheMÙesöJs eosJemÙe Mejerjs heeC[Jemleoe~~13~~
heeb[gheg$e Depeg&veeves (hegCÙe cnCepesÛe heeb[t nesÙe. hegCÙeÛe heÇsceeÛes Giece mLeeve
Deens.) lÙeeJesUer Deveskeâ heÇkeâejebveer efJeYeeieuesues meJe& peie lÙee hejceosJeeÛÙee
lÙee osnele Skeâe ef"keâeCeer efmLele Peeuesues heeefnues.
leleŠ me efJemceÙeeefJe°es ù°jescee OeveÀeÙeŠ~~10~~

ØeCecÙe efMejmee osJeb ke=âleeÀeefuejYee<ele~~14~~
Ùeeveblej Dee§eÙe&Ûeefkeâle PeeuesuÙee, Deeveboeves jesceebefÛele PeeuesuÙee, Depe&gveeves
hejceelce osJeeuee cemlekeâ ueeJetve, vecemkeâej keâ¤ve (Depe&gve Ùee DeeOeerner vecemkeâej
keâjerle neslee; hejbleg ßeerkeä=â<CeeÛÙee ÙeesieyeueeÛee heÇYeeJe yeIetve DelÙeble veceüÇ Peeuee
Deens Je cnCetve meeoj heÇCeece keâ¤ve) nele pees[tve cnCeeuee. ÙesLes Depe&gveeves
Deble:keâjCeeheemetve vecemkeâej keâsuee DeeefCe cnCeeuee-
Depeg&ve GJeeÛe
heMÙeeefce osJeebmleJe osJe osnms eJeeËmleLee YetleefJeMes<eme‹eved~
yeÇÿeeCeceerMeb keâceueemevemLe-ce=<eeR§emeJee&vegjieeb§e efoJÙeeved~~15~~
ns osJee, DeeheuÙee Mejerjele meJe& osJe, efvejefvejeàÙee heÇeCÙeebÛes mecegoeÙe,
keâceueemevemLe yeÇÇÿeosJe, ceneosJe, meJe& $e+<eer lemesÛe efoJÙe veeie ceer henele
Deens. ns efJeÕejâheeÛes heÇlÙe#e oMe&ve nesles, keâsJeU keâuhevee veJnleer. hejbleg pesJne
ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<CeemeejKes hetCe&lJe heÇehle Peeuesues ceneheg¤<e efoJÙe o=<šer osleerue
lesJneÛe meeOekeâeuee ns efJeÕejâhe heenCes MekeäÙe Deens. ns oMe&ve meeOeveiecÙe Deens.
DeveskeâyeentojJekeä$eves$eb heMÙeeefce lJeeb meJe&leesÓvevle¤heced~
veevleb ve ceOÙeb ve hegvemleJeeefob heMÙeeefce efJeÕesÕej efJeÕe¤he~~16~~
ns efJeÕesÕeje, ceer DeeheuÙeeuee Deveskeâ yeent, heesš, cegKes Je ves$e Demeuesuee Je
meJe& yeepetbveer Deveble jâhe Demeuesuee Demee heenle Deens. ns efJeÕe¤hee, ceer Deeheuee
Deeefo, ceOÙe Je Devle cee$e heent Mekeâle veener. DeLee&le DeeheuÙee Deeefo, ceOÙe Je
DevleeÛee efveCe&Ùe keâjâ Mekeâle veener.
efkeâjerešf veb ieefoveb Ûeef›eâCeb Ûe lespeesjeefMeb meJe&lees oerehf lecevleced~
heMÙeeefce lJeeb ogevf e&jer#Ùeb mecevlee- öerhleeveueeke&âÅegelf eceØecesÙeced~~17~~
ceer DeeheuÙeeuee cegkeâgš, ieoe Je megoMe&ve ÛekÇeâeves Ùegòeâ DemeCeeje, meJe&
yeepetbveer heÇkeâeMeceeve Je lesspehebgpe mJe¤he DemeCeeje, heÇpJeefuele Deiveer Je metÙee&heÇceeCes,
heenCÙeeme og<keâj, DeLee&le heÇÙelveeves heenlee ÙesCeeje DeeefCe meJe& yeepetbveer- yegefOo-
Deeefoves ieÇnCe keâjlee ve ÙesCeeje, DeheÇcesÙe DeMee legcnebuee ceer heenle Deens.
ÙeeheÇceeCes meJe& FbefoÇÙeebveer hetCe&leÙee meceefhe&le nesGâve ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ceeuee Ùee
mJe¤heele heentve Depe&gve lÙeebÛeer mlegleer keâ¤ ueeieuee.
lJece#ejb hejceb Jeseof leJÙeb lJecemÙe efJeÕemÙe hejb efveOeeveced~
lJeceJÙeÙeŠ MeeÕeleOece&ieeshlee meveelevemlJeb heg®<ees celees ces~~18~~
YeieJeve, DeeheCe peeCeCÙeeme ÙeesiÙe, hejce De#ej, DeLee&le De#eÙe hejceelcee
Deenele. DeeheCe Ùee efJeÕeeÛes ßes<" DeeßeÙemLeeve Deenele, DeeheCe MeeÕele Oecee&Ûes
j#ekeâ Deenele. lemesÛe DeeheCe DeefJeveeMeer meveeleve hegjâ<e Deenele- Demes ceePes
cele Deens. DeelcÙeeÛes mJe¤he keâeÙe Deens? lees MeeÕele Deens, meveeleve Deens,
DeJÙeòeâ Deens, DeefJeveeMeer Deens. ÙesLes ßeerkeä=â<CeeÛes mJe¤he keâmes Deens? lesÛe
MeeÕele, meveeleve, DeJÙeÙe Je DeefJeveeMeer! ye¢eÇheÇehleerveblej cenehegjâ<eosKeerue
lÙeeÛe DeelceYeeJeele efmLej nesle Demelees. cnCepes YeieJeeve DeeefCe Deelcee ÙeebÛes
ue#eCe- ÙeebÛes mJe¤he SkeâÛe Deens.
DeveeefoceOÙeevlecevevleJeerÙe&-
cevevleyeengb MeefMemetÙe&ves$eced~
heMÙeeefce lJeeb oerhlengleeMeJekeä$eb
mJelespemee efJeÕeefceob lehevleced~~19~~
ns hejceelceve, ceer DeeheuÙeeuee Deeefo, ceOÙe Je Deblejefnle, Deveble meeceLÙee&ves
Ùegòeâ Demeuesuee, Deveble yeent DemeCeeje, (Ùee DeeOeer npeej yeent nesles, Deelee
Deveble Peeues), ÛeboÇ DeeefCe metÙe&¤heer ves$e DemeCeeje (ceie lej YeieJeeve Skeâe
[esUÙeeves keâeCes Peeues. keâejCe Skeâe [esUe ÛeboÇeheÇceeCes #eerCe heÇkeâeMeeÛee Je
ogmeje metÙee&&heÇceeCes melespe DeLee&le, Demee ÙeeÛee DeLe& veener. ÙeeÛee DeLe& metÙee&heÇÇceeCes
heÇkeâeMe osCeeje Je ÛeboÇeheÇceeCes Meerleuelee osCeeje iegCe YeieJebleeceOÙes Deens. ÛeboÇ-
metÙe& ns heâòeâ heÇleerkeâ Deensle. leelheÙe& ÛeboÇ Je metÙee&Ûeer o=<šer DemeCeeje), lemesÛe
heÇpJeefuele Deefive¤heer cegKe DemeCeeje, DeeheuÙee heÇKej lespeeves Ùee peieeuee
peeUtve šekeâle Deens; Demes ceer heenele Deens.
ÅeeJeehe=efLeJÙeesefjocevlejb efn
JÙeehleb lJeÙewkesâve efoMe§e meJee&Š~
Â°dJeeÆgleb ¤heceg«eb leJesob
ueeskeâ$eÙeb ØeJÙeefLeleb cenelceved~~20~~
ns cenelceve! he==LJeer Je Debleefj#e ÙeebÛÙeeceOeerue mebhetCe& heÇosMe Je meJe& efoMee
DeeheCe SkeâšÙeeves JÙeeefheuÙee Deensle. Deeheues ns Deueewefkeâkeâ Je YeÙebkeâj ¤he
heentve $ewueeskeäÙe YeÙeeves JÙeekeâgU Peeues Deens.
Deceer efn lJeeb megjme‹e efJeMeefvle
kesâefÛeÆerleeŠ ØeeÀeueÙees ie=Ceefvle~
mJemleerlÙegòeäJee cenef<e&efmeæme‹eŠ
mlegJeefvle lJeeb mlegefleefYeŠ heg<keâueeefYeŠ~~21~~
ns osJeleebÛes mecetn DeeheuÙeeceOÙes heÇJesMe keâjerle Deensle, DeeefCe keâesCeer
YeÙeYeerle nesGâve nele pees[tve Deeheues iegCeieeve keâjerle Deensle-Deeheues mleJeve
keâjerle Deensle. cenef<e& DeeefCe efmeæebÛee mecegoeÙe mJeefmleJeeÛeve DeLee&le keâuÙeeCe
nes Demes cnCele mlees$eebveer Deeheueer mlegleer keâjerle Deensle.
®õeefolÙee JemeJees Ùes Ûe meeOÙee
efJeÕesÓefÕeveew ce®le§ees<cehee§e~
ievOeJe&Ùe#eemegjefmeæme‹e
Jeer#evles lJeeb efJeefmcelee§ewJe meJex~~22~~
jâoÇ, DeeefolÙe, Jemeg, meeOÙe, efJeÕeosJe, DeefÕeveer keâgceej, JeeÙegosJe DeeefCe
efhelej DeeefCe G<ceCe Š cnCepesÛe hejcesÕej G<Celee «enCe keâjCeejs lemesÛe iebOeJe&,
Ùe#e, je#eme Je efmeæebÛee mecegoeÙe meJe& Dee§eÙee&ves DeeheuÙeekeâ[s heenle Deensle.
DeLee&le heenle Demeues lejer legcneuee les mecepet Mekeâle veenerle, keâejCe legceÛes
mJe¤he ÙeLeeLe&heCes heenCÙeeÛeer leer efoJÙe o=<šer lÙeebvee veener. ßeerkeä=â<Ceeves ceeies
meebefieleues nesles keâer Deemegjer mJeYeeJeeÛes ueeskeâ ceuee legÛÚ mecepeleele Je meeceevÙe
ceuee ceveg<Ùe Demes mebyeesOeleele. ceer hejceYeeJeeceOÙes, hejcesÕej¤heele efmLej Deens
ns lÙeebvee efomele veener. DeLee&le, ceer ceveg<ÙeMejerj OeejCe kesâues Demeues lejer ceer
hejceleòJeeÛes efmLele Deens. ceePÙee Ùee mJe¤heekeâ[s les meJe&peCe efJemceÙeeves
heâòeâ heenleele heCe ceePes ÙeLee&Le mJejâhe les peeCet Mekeâle veenerle. nsÛe ÙesLes
efJemleejeves meebefieleues Deens.
¤heb cenòes yengJekeä$eves$eb
ceneyeenes yengyeent®heeoced~
yentojb yengob°êkeâjeueb
Â°dJee ueeskeâeŠ ØeJÙeefLeleemleLeenced~~23~~
ns ceneyeenes, (ßeerkeä=â<Ce ceneyeent Deensle DeeefCe Depeg&vener ceneyeent Deens.
heÇkeâ==leerÛÙee heueerkeâ[s cenemeòeskeâ[s pÙeeÛes keâeÙe&#es$e Demeles lees ceneyeent Demelees.
ßeerkeä=â<Ce cenevelesÛÙee #es$eele heefjhetCe& Deensle, heâej heg{s Deensle. Depe&gve lÙee
#es$eeÛÙee heÇJesMeceeiee&Jej Deens. OÙesÙe ceeiee&Ûee ogmeje šhheeÛe Demelees) Deeheueer
Deveble cegKes Je ves$e Demeuesues, Deveskeâ nele, ceeb[Ùee Je heeÙe DemeCeejs, Deveskeâ
Gojs Demeuesues, Deveskeâ oe{ebÛÙee Ùeesieeves Yeer<eCe Demeuesues legPes heÇÛeb[ mJe¤he
heentve meJe& ueeskeâ JÙeekeâtU Peeues Deensle, ceerosKeerue JÙeekeâtU Peeuees Deens.
ßeerkeä=â<Ce efkeâleer ceneve Deensle ns heentve Depe&gveeuee ÙesLes YeÙe Jeešt ueeieues Deens.
veYeŠmhe=Meb oerhleceveskeâJeCeË
JÙeeòeeveveb oerhleefJeMeeueves$eced~
Â°dJee efn lJeeb ØeJÙeefLeleevlejelcee
Oe==efleb ve efJevoeefce Meceb Ûe efJe<Cees~~24~~
efJeÕeeceOÙes meJe&$e DeCeg¤heeves JÙeehetve DemeCeeNÙee ns efJe<Cees, DeekeâeMeeuee
mheMe& keâjCeeNÙee, lespemJeer, Deveskeâ heÇkeâejÛÙee ¤heebveer Ùegòeâ DemeCeeNÙee, peye[e
hemejuessuÙee, lespemJeer Je efJeMeeue ves$e DemeCeeNÙee legcnebuee heentve ceePee Deblejelcee
JÙeekeâgU nesGâve iesuee Deens. lÙeecegUs ceePee Oeerj megšuee Deens Je meceeOeeve¤heer
MeebleerosKeerue ceuee efceUsveeMeer Peeueer Deens.
ob°êkeâjeueeefve Ûe les cegKeeefve
Â°wJe keâeueeveuemeefVeYeeefve~
efoMees ve peeves ve ueYes Ûe Mece&

Øemeero osJesMe peieefVeJeeme~~25~~
Deeheueer efJe›eâeU oe{e DemeCeejer, heÇueÙekeâeUeÛÙee DeiveerheÇceeCes
(keâeUemee"erner hejceelcee Deiveer Deens) heÇpJeefuele DemeCeejer cegKes heentve ceer
Flekeâe Ieeyejâve iesuees Deens keâer, ceer efoMeeosKeerue DeesUKet Mekeâle veener-peeCet
Mekeâle veener. Ûeesnerkeâ[s heÇkeâeMe heentve ceuee efoMeeYeüÇce nesGâ ueeieuee Deens,
Deeheues ns YeÙebkeâj ¤he heentve ceer DemJemLe Peeuees Deens, ceuee les heentve megKe
Jeešle veener lesJne osJesMee, peieefVeJeemee, DeeheCe ceePÙeeJej heÇmeVe Jne.
Deceer Ûe lJeeb Oe=leje°^mÙe heg$eeŠ
meJex menwJeeJeefveheeueme‹wŠ~
Yeer<cees õesCeŠ metleheg$emleLeemeew
menemceoerÙewjefhe ÙeesOecegKÙewŠ~~26~~
Oe=leje<š^êÛes meJe& heg$e jepeebÛÙee mecegoeÙeebmen legceÛÙeeceOÙes heÇJesMe keâjerle
Deensle. DeeefCe efheleecen Yeer<ce, oÇesCeeÛeeÙe& lemesÛe lees keâCe& (pÙeeÛes Depe&gveeuee
heâej YeÙe Jeešle nesles lees keâCe&), lemesÛe DeeceÛÙeekeâ[erue megæe cegKÙe Ùeesæs-
Jekeä$eeefCe les lJejceeCee efJeMeefvle
ob°êkeâjeueeefve YeÙeevekeâeefve~
kesâefÛeefÉueivee oMeveevlejs<eg
mevÂMÙevles ÛeteCf e&lew®òeceeÁwŠ~~27~~
DelÙeble Jesieeves DeeheuÙee efJe›eâeU oe{ebÛÙee YeÙeeJen cegKeele heÇJesMe keâjerle
Deensle; lemesÛe lÙeebÛÙeehewkeâer efkeâlÙeskeâ ÛetCe& Peeuesueer cemlekeâs DeeheuÙee oeleebceOÙes
De[keâuesueer efomele Deensle. les efkeâleer Jesieeves Deele heÇJesMe keâjerle Deensle? Deelee
lÙeebÛee Jesie heene-
ÙeLee veoerveeb yenJeesÓcyegJesieeŠ
mecegõcesJeeefYecegKee õJeefvle~
leLee leJeeceer vejueeskeâJeerje
efJeMeefvle Jekeä$eeCÙeefYeefJepJeueefvle~~28~~
pÙeeheÇceeCes veÅeebÛes Deveskeâ peueheÇJeen (les mJele: efJekÇeâeU Demeues lejer)

mecegoÇekeâ[s OeeJeleele, mecegoÇele heÇJesMe keâjleele, lÙeeheÇceeCes ns DelÙeble MetjJeerj-
heje›eâceer Demes ceeCemeebÛes mecegoeÙe meJe& yeepetbveer peUle DemeCeeNÙee legPÙee leesb[ele
heÇJesMe keâjerle Deensle. les meJe& MetjJeerj Kejs; heCe legcner mecegoÇJele Deenele.
DeeheuÙeemeceesj lÙeebÛes meeceLÙe& heâejÛe DelÙeuhe Deens. les keâe Je keâMee heÇkeâejs
heÇJesMe keâjerle Deensle? lÙeemee"er o=<šeble efouee Deens-
ÙeLee Øeoerhleb pJeueveb heleÁe
efJeMeefvle veeMeeÙe mece=æJesieeŠ~
leLewJe veeMeeÙe efJeMeefvle ueeskeâe-
mleJeeefhe Jekeä$eeefCe mece=æJesieeŠ~~29~~
pÙeeheÇceeCes helebie peCet ve<š nesCÙeemee"erÛe heÇÇpJeefuele DeiveerceOÙes DelÙeble
Jesieeves heÇJesMe keâjleele, lÙeeheÇceeCes les meJe& heÇeCeer DeeheuÙee veeMeemee"er legceÛÙee
cegKeeceOÙes DelÙeble Jesieeves heÇJesMe keâjerle Deensle.
uesefue¢emes «emeceeveŠ mecevlee-
uueeskeâevmece«eevJeovewpJe&ueefÆŠ~
lespeesefYejehetÙe& peielmece«eb
YeememleJees«eeŠ Øeleheefvle efJe<Cees~~30~~
DeeheCe lÙee meJe& ueeskeâebvee DeeheuÙee peUle DemeCeeNÙee cegKeebveer meJe&
yeepetbveer efieUerle, Ûeešle Deenele, lÙeebÛee mJeeo Iesle Deenele. meJe&$e JÙeehle
DemeCeeNÙee ns hejceelcee, Deeheues GieÇ lespe meJe& peieeuee DeeheuÙee lespeeves JÙeehetve
Ûeesnerkeâ[s leUhele Deens. leelheÙe& Demes keâer, heÇLece Deemegjer mebheoe hejceleòJeele
efJeueerve nesGâve peeles, lÙeeveblej owJeer mebheosÛes keâener heÇÙeespeve jenle veener, lÙeecegUs
leerner lÙeeÛe mJe¤heele efJeueerve nesGâve peeles. Depeg&veeves heeefnues keâer heÇLece keâewjJe
he#eeÛes Ùeesæs Je lÙeeveblej mJele:ÛÙee he#eeleerue Ùeesæs ßeerkeä=â<CeeÛÙee peUCeeNÙee
cegKeeceOÙes efJeueerve nesle nesles-ve<š nesle nesles. ns heentve Depe&gveeves efJeÛeejues-
DeeKÙeeefn ces keâes YeJeeveg«e¤hees
veceesÓmleg les osJeJej Øemeero~
efJe%eelegefceÛÚeefce YeJevleceeÅeb
ve efn Øepeeveeefce leJe ØeJe=efòeced~~31~~
ns GieÇ jâhe OeejCe keâsuesues DeeheCe keâesCe Deenele? ns osJeßes<", DeeheuÙeeuee
vecemkeâej Demees. DeeheCe ceePÙeeJej heÇmeVe JneJes. DeeefoosJee, DeeheCe keâesCe
Deenele ns peeCetve IesCÙeeÛeer ceePeer FÛÚe Deens. (cnCepes DeeheCe keâesCe Deenele?
DeeheCe Ùee peieele keâeÙe keâ¤ FefÛÚlee?) keâejCe Deeheueer ner heÇJe=òeer DeLee&le
Deeheueer ner keâjCeer ceuee keâenerÛe mecepele veener. ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ce cnCeeues-
keâeueesÓefmce ueeskeâ#eÙeke=âlØeJe=æes
ueeskeâevmeceenleg&efcen ØeJe=òeŠ~
$e+lesÓefhe lJeeb ve YeefJe<Ùeefvle meJex
ÙesÓJeefmLeleeŠ ØelÙeveerkesâ<eg ÙeesOeeŠ~~32~~
Depe&gvee, ueeskeâeÛee mebnej keâjCeeje DeeefCe lÙeemee"er Jegæer heeJeuesuee ceer
keâeU Deens. ÙeeJesUer ÙesLes Ùee ueeskeâebÛee mebnej keâjCÙeemee"er heÇJe=òe Peeuees
Deens. heÇeflehe#eeÛÙee mesvesceOÙes DemeCeejs meJe& Ùeesæs Deelee let lÙeebvee ceejuessb
veenerme lejer efpeJeble jenCeej veenerle. les meJe& ve<š nesleerue. keâejCe lÙeebÛÙee
mebnejemee"er ceer heÇJe=òe Peeuees Deens.
lemceeòJecegefòe‰ ÙeMees ueYemJe
efpelJee Me$etvYeg*d#Je jepÙeb mece=æced~
ceÙewJewles efvenleeŠ hetJe&cesJe
efveefceòecee$eb YeJe meJÙemeeefÛeved~~33~~
Ùeemee"er ns Depe&gvee, let Ùegæeuee GYee jene, ÙeMe heÇehle keâj. Me$etvee efpebkeâtve
mece=æ Je mebheVe jepÙeeÛee GheYeesie Ies. ns meJe& Metj Jeerj ceePÙeekeâ[tve hetJeer&Ûe
ceejâve šekeâuesues Deensle.
JeemleefJekeâ ÙeehetJeer& ßeerkeä=â<Ceebveer cnbšues Deens keâer les mJele: vee keâener
keâjerle, vee keâesCeekeâ[tve keâjJetve Iesle, vee mebÙeesieeves pees[le. ceesnJeMe yegæercegUs
ueeskeâ cnCele Demeleele keâer, keâlee&Oelee& hejcesÕej Deens. hejbleg ÙesLes lej "eceheCeeves
les cnCele Deensle keâer, Depeg&vee, Ùee peieeÛee keâlee&-Oelee& ceer Deens. ns ueeskeâ
ceePÙeekeâ[tve heefnuesÛe ceejues iesues Deensle. let GYee jene Je Ùe%e mebheeove keâj.
Demes Ùeemee"er Deens keâer,`mees kesâJeue Yeielevn efnle ueeieer ~' Depeg&veeves leer
DeJemLee heÇehle keâsueer nesleer. lÙee DeJemLesuee lees heesnÛeuee neslee, leesÛe ÙesLes
ßeerkeä=â<Ce leU "eskeâtve-Ieó GYes jeefnues Deensle. Devegjeie-heÇsce cnCepesÛe Depeg&ve
nesÙe. heÇsceU Yeòeâmee"er YeieJeble vesnceer lÙeeÛÙee hee"er GYee Demelees. lÙeeÛÙeemee"er
les keâlee& yeveleele, jLeer yeveleele.
Ùee ef"keâeCeer eflemeNÙeeboe meeceüepÙeeÛee GuuesKe Deeuee Deens. heÇLece Depe&gve
ue{t FefÛÚle veJnlee. lÙeeves cnbšues nesles keâer OeveOeevÙemebheVe Je efve<keâbškeâ Demes
he=LJeerÛes jepÙe efkeâbJee osJeebÛes mJeeefcelJe efkeâbJee $ewueeskeäÙeeÛes jepÙeosKeerue ceuee
vekeâes. keâejCe ceePÙee FbefoÇÙeebÛes Mees<eCe keâjCeeje ne Meeskeâ Ùee jepÙeebÛÙee
heÇehleerveblejner MeceCeej vemesue, leerÛe DeJemLee Je le[heâ[ ceuee YeesieeÙeÛeer
Demesue lej ceuee Ùee FnueeskeâerÛes Jee hejueeskeâerÛes keâes"uesner jepÙeJewYeJe vekeâes
Deens. ÙeeJej ßeerkeä=â<Ceeves Depeg&veeuee ue{CÙeemee"er leÙeej JneÙeuee meebietve cnbšues
nesles keâer, Ùee ÙegOoele let njueeme lej osJellJe heÇehle nesF&ue DeeefCe efpebkeâueeme lej
ceneceefnce efmLeleer leguee heÇehle nesF&ue, DeeefCe Deelee Ùee DeOÙeeÙeele les meebiele
Deensle keâer, ns Me$et ceePÙeekeâ[tveÛe ceejues iesues Deensle. let heâkeäle efveefceòecee$e
yeve DeeefCe ÙeMe mebheeove keâj Je mece=æ DeMee jepÙeeÛee GheYeesie Ies. ns Sskeâtve
Depe&gve efJeefmcele Peeuee. keâejCe pÙee jepÙeebÛÙee heÇehleercegUs Meeskeâ otj nesCeej
veener, ceveeuee Meebleer heÇehle nesCeej veener, lesÛe jepÙe ßeerkeä=â<Ce ceuee osCeej? veener
ns Yeeweflekeâ megKe osCeejs jepÙe les Depe&gveeuee osGâ FefÛÚle veJnles lej efJekeâejebÛes
Meceve nesGâve lÙeeyejesyej hejceelce mJejâheeÛÙee heÇÇehleerÛes meeceüÇepÙe lÙeeuee osGâ
FefÛÚle Deensle. pÙee mebheòeerÛee keâOeer efJeveeMe nesCeej veener, DeMeer efmLej mebheòeer-
peer jepeÙeesieecegUs heÇehle nesles leer lÙeeuee osGâ FefÛÚle Deensle.
õesCeb Ûe Yeer<ceb Ûe peÙeõLeb Ûe
keâCeË leLeevÙeeveefhe ÙeesOeJeerjeved~
ceÙee nleebmlJeb peefn cee JÙeefLe‰e

ÙegOÙemJe pesleeefme jCes mehelveeved~~34~~
Depe&gvee, Ùee oÇesCe, Yeer<ce, peÙeoÇLe DeeefCe keâCe& lemesÛe DevÙe Ùeesæs keâer pes
meJe& ceePÙeekeâ[tve ceejues iesues Deensle lÙee MetjJeerj ÙeesæÙeebvee let "ej ceej.
Ieeyejâ vekeâesme. Ùee Ùegæele let Me$etuee efveef§eleheCes efpebkeâCeej Deensme; lesJne
ÙegOoeuee leÙeej nes. ÙesLesner ÙeesiesÕejebveer cnbšues Deens keâer, ceePÙeekeâ[tve les
ceejues iesuesues Deensle. lÙee cesuesuÙee Jeerjebvee let ceej. cnCepes ceerÛe keâlee& Deens,
ns ÙesLes lÙeebveer mhe<š keâsues Deens; hejbleg heeÛeJÙee DeOÙeeÙeeleerue 13, 14 Je 15
JÙee Mueeskeâele lÙeebveer cnbšues nesles keâer, YeieJeeve Dekeâlee& Deens. De"jeJÙee
DeOÙeeÙeele les cnCeleele keâer, MegYe DeLeJee DeMegYe keâeÙee&mee"er heeÛe ceeOÙeceebÛeer
DeeJeMÙekeâlee Demeles - DeefOe<"eve, keâlee&, keâjCe, Ûes<še DeeefCe osJe. pes Demes
cnCeleele keâer, keâwJeuÙemJe¤he hejceelcee keâlee& Deens, les DeefJeJeskeâer Deensle. les
YeieJebleeÛes-mJe¤he ÙeLee&LeheCes peeCele veenerle. efJejesOÙeeYeeme Demee keâe?
JeemleefJekeâ heÇkeâ=leer DeeefCe hejceelcÙeeceOÙes Skeâ meerceejs<ee Deens. peesheÙe&ble
heÇkeâ=leerÛÙee hejceeCetbÛee oeye-heÇYeeJe DeefOekeâ Demelees, leesheÙe&ble ceeÙee heÇsjCee osle
Demeles. DeeefCe pessJne meeOekeâ lÙee heÇYeeJeeletve cegòeâ nesGâve F&Õej, F<š DeLeJee
meodiegjâÛÙee keâeÙe&#es$eele heÇJesMe keâjlees lesJne meodieg¤, F<š (ÙesLes meodieg¤,
Deelcee, hejceelcee, F<š, YeieJeeve ns meJe& heÙee&Ùeer Meyo Deensle. keâenerner
cnbšuesle lejer meebieCeeje YeieJeeveÛe Deens) ¢oÙeeÛee mJeeceer nesGâve, DeelcÙeeuee
peeie=le keâjâve heÇsceU Yeòeâeuee mJele: ceeie&oMe&ve keâjlees.
`hetpÙe cenejepeßeer' cnCele- ``pÙee hejceelcÙeeÛeer Deecneuee Dees{ Deens,
pÙee heeÙejerJej-mlejeJej Deecner GYes Deenesle. lÙee mlejeJej mJele: Glejâve Ùesle
veenerle, peesheÙe&ble DeelcÙeekeâ[tve peeie==le nesle veenerle, leesheÙe&ble meeOekeâeÛÙee
meeOevesuee KeNÙee DeLee&ves heÇejbYe nesle veener. lÙeeveblej meeOekeâekeâ[tve peer keâ=leer
nesles leer meJe& YeieJebleeÛeer osCeieer Demeles. meeOekeâ keâsJeU efveefce$ecee$e nesGâve
lÙeebÛÙee mebkeâsleeÛÙee Je DeeosMeeÛÙee FMeeNÙeeJej Ûeeuele Demelees. meeOekeâeÛes
ÙeMe-efJepeÙe cnCepes YeieJebleeÛeerÛe osCeieer Demeles. DeMee DeeheuÙee heÇsceU,
DeeJe[lÙee Yeòeâemee"er F&Õej DeeheuÙee o=<šerves heenlees, oeKeJelees DeeefCe DeeheuÙee
mJe¤heeheÙe&ble heesnÛeJele Demelees.'' ßeerkeä=â<Ce ÙesLes nsÛe meebiele Deensle, ceePÙeekeâ[tve

ceejues iesuesuÙee Ùee Me$etbvee let "ej ceej. ceer legPÙeeceeies GYee Deens. let Ieeyejâ
vekeâesme let efveef§eleheCes efJepeÙeer nesMeerue.
mebpeÙe GJeeÛe
SleÛÚÎlJee JeÛeveb kesâMeJemÙe
ke=âleeÀeefueJexheceeveŠ efkeâjeršer~
vecemke=âlJee YetÙe SJeen ke=â<Ceb
meieûob YeerleYeerleŠ ØeCecÙe~~35~~
mebpeÙe cnCeeuee (pes efJeÕe¤heeÛes oMe&ve Depeg&veeves Iesleues lesÛe Je lemesÛe
mebpeÙeeueener oMe&ve Ie[ues. DeebOeUe Oe=lej<š^^ cnCepes De%eeveeves DeeÛÚeouesuÙee
ceveeÛes heÇleerkeâ Deens. hejbleg pej Demes ceve mebÙeceer Demesue lej mebÙeceeÛÙee ceeOÙeceeletve
les ÛeebieuÙee heÇkeâejs heent Mekeâles, Sskeât Mekeâles DeeefCe mecepetner Mekeâles) ßeerkeä=â<CeeÛes
yeesueCes Sskeâtve YeÙeeves keâehele Demeuesuee cegkegâšOeejer Depe&gve nele pees[tve vecemkeâej
keâ¤ve ßeerkeä=â<Ceeuee meodieefole JeeCeerves cnCeeuee-
Depeg&ve GJeeÛe
mLeeves ù<eerkesâMe leJe ØekeâerlÙee&
peielØeù<ÙelÙevegjpÙeles Ûe~
j#eebefme Yeerleeefve efoMees õJeefvle
meJex vecemÙeefvle Ûe efmeæme‹eŠ~~36~~
ns DebleÙee&ceer ùef<ekeâsMee, legPÙee keâerleer&ves legPÙee iegCeJeCee&ves cnCepesÛe legPÙee
cenelcÙeeves DeJeIes peie Deevebefole nesles Je lÙeele les Devegjòeâ nesles ns ÙeesiÙeÛe
Deens. DeeheuÙee DeieeOe ceefncÙeecegUs YeÙeYeerle Peeuesues je#eme oMe efoMeebvee
heUle megšleele DeeefCe Deeheueer cenevelee heentve meJe& efmeæebÛee mecegoeÙe DeeheuÙeeuee
vecemkeâej keâjerle Demelees.
keâmceeÛÛe les ve vecesjvcenelceved
iejerÙemes yeÇÿeCeesÓhÙeeefokeâ$ex~
Devevle osJesMe peieefVeJeeme

lJece#ejb meomeòelhejb Ùeled~~37~~
ns cenelceved, yeÇÿeosJeeÛeener Deeefokeâlee& Je meJe&ßes<" DeMee legcnebuee les keâe
vecemkeâej keâjerle veenerle? keâejCe ns Deveblee, ns osJesMee, ns peieefVeJeemee meled
DeeefCe Demeled ÙeebÛÙee heueerkeâ[s DemeCeejs De#ej Je DeefJeveeMeer Demes leòJe
legcnerÛe Deenele. Depe&gveeves ßeerkeä=â<CeeÛÙee Ùee De#eÙe mJe¤heeÛes oMe&ve mJele:
Iesleuesues nesles. keâsJeU yegæerves keâuhevee keâ¤ve efkeâbJee lemes ceevetve ns De#eÙe
leòJe heÇehle keâjlee Ùesle veener. Depe&gveeves heÇlÙe#e oMe&ve nerÛe lÙeeÛeer Deebleefjkeâ
DevegYetleer nesleer. lees efJeveÙeeves heg{s cnCeeuee-
lJeceeefoosJeŠ heg®<eŠ hegjeCe-
mlJecemÙe efJeÕemÙe hejb efveOeeveced~
Jesòeeefme JesÅeb Ûe hejb Ûe Oeece
lJeÙee leleb efJeÕecevevle¤he~~38~~
DeeheCe DeeefoosJe DeeefCe hegjeCeheg¤<e Deenele. DeeheCe Ùee peieeÛee DeeOeej
Deenele, DeeheCe meJe& peeCeCeejs Deenele, DeeheCe peeCeCÙeeme DelÙeble ÙeesiÙe
Deenele. DeeheCeÛe hejceOeece Deenele. ns DeveblemJejâhee, DeeheCe ns DeJeIes peie
JÙeeheues Deens. DeeheCe meJe&$e Ye¤ve Deenele.
JeeÙegÙe&ceesÓefiveJe&®CeŠ MeMee¿Š
ØepeeheeflemlJeb Øeefheleecen§e~
vecees vecemlesÓmleg menœeke=âlJeŠ
hegve§e YetÙeesÓefhe vecees vecemles~~39~~
DeeheCeÛe JeeÙet, Ùecejepe, Deiveer, JejâCe, ÛeboÇcee lemesÛe heÇpesÛee mJeeceer
yeÇÿeosJe DeeefCe yeÇÿeosJeeÛee efhelee Deenele. DeeheuÙeeuee hegvne vecemkeâej!
YeieJebleeefJe<eÙeer Depe&gveeuee Deheej ßeæe Je Yeòeâer Jeešle DemeuÙeeves lÙeeuee
hegve:hegvne vecemkeâej keâ¤vener lÙeeÛes ceve le=hle nesle veener. lees cnCelees-
veceŠ hegjmleeoLe he=‰lemles
veceesÓmleg les meJe&le SJe meJe&~
DevevleJeerÙee&efceleefJe›eâcemlJeb
meJeË meceehveesef<e leleesÓefme meJe&Š~~40~~
ns DelÙeble meeceLÙe&Jeble heÇYet, DeeheuÙeeuee meceesjâve Je ceeietve vecemkeâej Demees.
ns meJee&lceved, DeeheuÙeeuee meJe& yeepetbveer vecemkeâej Demees. keâejCe DelÙeble heje›eâceer
DeMee YeieJeblee, DeeheCe meJe& yeepetbveer Ùee efJeÕeeuee JÙeeheuesues Deens, lesJne DeeheCeÛe
meJe&¤heer Je meJe&$e JÙeehetve Deenele. ÙeeheÇkeâejs hegve:hegvne vecemkeâej keâ¤ve YeÙeYeerle
Peeuesuee Depeg&ve DeeheuÙee Ûegkeâebyeöue ÙeesiesÕejebkeâ[s #eceeÙeeÛevee keâjerle Deens.
meKesefle celJee ØemeYeb Ùeogòebâ
ns ke=â<Ce ns ÙeeoJe ns meKesefle~
Depeevelee ceefnceeveb leJesob
ceÙee ØeceeoelØeCeÙesve Jeeefhe~~41~~
Deeheuee ceefncee ve peeCeuÙeecegUs DeeheuÙeeuee yejesyejerÛee meKee Je efce$e
mecepetve ns keä=â<Cee, ns ÙeeoJee, ns meKee Demes DeceÙee&osves ceer yeesueuees. lemesÛe-
ÙeÛÛeeJenemeeLe&cemelke=âleesÓefme
efJenejMeÙÙeemeveYeespeves<eg~
SkeâesÓLeJeehÙeÛÙegle lelmece#eb
lel#eeceÙes lJeecenceØecesÙeced~~42~~
ns DeÛÙeglee, ›eâer[e, MeÙeve, Deemeve DeeefCe Yeespeve FlÙeeefo heÇmebieer Leósves
Skeâebleer efkeâbJee meJee&bmece#e ceer Deeheuee Deheceeve keâsuee Demesue; lej DeefÛeblÙeheÇYeeJe
DeMee legPeer ceer #ecee ceeielees. ceuee keâMee heÇkeâejs #ecee keâjeue?
efheleeefme ueeskeâmÙe ÛejeÛejmÙe
lJecemÙe hetpÙe§e ieg®ie&jerÙeeved~
ve lJelmeceesÓmlÙeYÙeefOekeâŠ kegâleesÓvÙees
ueeskeâ$eÙesÓhÙeØeefleceØeYeeJe~~43~~
DeeheCe ¢ee ÛejeÛej peieleeÛes efhelee, DelÙeble hetpeveerÙe Je ieg¤bÛesner ceneve
ieg¤ Deenele. pÙeebÛeer keâener heÇeflecee veener DeMee DeheÇefleceheÇYeeJee, Ùee eflevner
ueeskeâebceOÙes DeeheuÙeemeejKes ogmejs keâesCeerner veener, ie ceie ßes<" keâesCe DemeCeej?

DeeheCe efce$ener veener. keâejCe efce$e vesnceer yejesyejerÛee Demelees.
lemceelØeCecÙe ØeefCeOeeÙe keâeÙeb
ØemeeoÙes lJeecenceerMeceer[Ÿeced~
efhelesJe heg$emÙe meKesJe meKÙegŠ
efØeÙeŠ efØeÙeeÙeen&efme osJe mees{gced~~44~~
DeeheCe ÛejeÛej peieleeÛes efhelee Deenele, cnCetve ceer ceePes Mejerj DeeheuÙee
ÛejCe#e "sJetve heÇCeece keâjerle Deens, DeeefCe mlegleer keâjCÙeeme ÙeesiÙe DeMee DeeheCe
heÇmeVe JneJes cnCetve heÇeLe&vee keâjle Deens. ns osJee, efhelee pemee heg$eeÛÙee, efce$e
pemee efce$eeÛÙee DeeefCe heleer pÙeeheÇceeCes helveerÛÙee DehejeOeeyeöue #ecee keâjlees;
lÙeeheÇceeCes DeeheCener ceePÙee DehejeOeeyeöue #ecee keâjeJeer. DehejeOe keâesCelee
neslee? Deecner DeeheuÙeeuee keâOeer ns ÙeeoJe, ns meKee, ns keä=â<Ce Demes cnšues
nesles. Demes keâOeer DeeheuÙeeuee keä=â<Ce cnCeCes DehejeOe Deens keâe? keâeUs lej
nesleeleÛe ceie legcneuee ìeesjs' keâmes cnCeeÙeÛes? ÙeeoJe cnCeCes osKeerue DehejeOe
veJnlee. keâejCe Ùeogkegâueele lej pevce Peeuee neslee. meKee-efce$e cnCeCesosKeerue
DehejeOe "jle veener. keâejCe mJeÙeb keä=â<Ce osKeerue Depe&gveeuee Deeheues efce$e
mecepele nesles. pej keä=â<Ce cnCeCes DehejeOe Demesue DeeefCe Skeâoe `ns keä=â<Cee'
Demes cnšuÙeeves Depe&gve npeej JesUe #eceeÙeeÛevee keâjerleDemesue, ceie pehe keâesCeeÛee
keâjeJeÙeeÛee? veece keâesCeles IÙeeÙeÛes?
JeemleefJekeâ ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ceebveer pÙee heÇkeâejs efÛebleve keâjCÙeeÛeer heOole
meebefieleueer Deens lÙeeheÇceeCes pehe keâjeJee. lÙeebveer ceeies meebefieleues `DeesefcelÙeskeâe#ejb
yeÇÿe JÙeenjve ceecevegmcejve Depeg&ve!' `Ô' yemme! SJe{eÛe Skeâ De#eÙe
yeÇÿeeÛee heefjÛeÙe osCeeje Deens. lÙee MeyoeÛee let pehe keâj DeeefCe OÙeeve let ceePes
keâj. keâejCe hejceYeeJeeceOÙes heÇJesMe efceUeuÙeeveblej lÙee ceneheg¤<eeÛesner lesÛe
veeJe Deens, pes lÙee DeJÙeòeâeÛee heefjÛeÙe osCeejs Deens. ßeerkeä=â<CeeÛes meeceLÙe&
heeefnuÙeeveblej Depe&gveeÛÙee ue#eele Deeues keâer ßeerkeä=â<Ce vee keâeUs Deensle, vee
ieesjs, vee meKee, vee ÙeeoJe! les lej De#eÙe yeÇÿeeÛÙee efmLeleerle efmLej DemeCeejs
cenelcee Deensle.
mebhetCe& ieerlesceOÙes ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ceebveer heeÛe JesUe `Ô' ÛÙee peheeJej Yej
efouee Deens. DeeheuÙeeuee Deelee pehe keâjeÙeÛee Demesue lej `keä=â<Ce-keä=â<Ce'
Demee pehe ve keâjlee `Ô' Ûee pehe keâjeJee. meeOeejCele: YeeefJekeâ ueeskeâ keâener
vee keâener ceeie& keâe{leÛe Demeleele. keâesCeer `DeesÓced' peheCÙeeÛee DeefOekeâej
keâesCeeuee Deens Je keâesCeeuee veener Ùee ÛeÛes&vesNÙee heÇëe>eves YeÙeYeerle Deensle, keâesCeer
cenelcÙeebÛeer iJeener osle Deensle, lej keâesCeer keâsJeU ßeerkeä=â<CeeÛesÛe veener lej
lÙeehetJeer& jeOee Je ieesheerbÛesosKeerue veeJe, keä=â<Ceeves ueJekeâj heÇmeVe JneJes cnCetve
Iesle Deensle. heg¤<e ßeæeMeerue DemeuÙeeves lÙeeÛes Demes pehe keâjCes heâòeâ YeeJegkeâleeÛe
nesÙe. DeeheCe pej KejsKegjs YeefJekeâ Demeuee lej ßeerkeä=â<CeeÛÙee DeeosMeeÛes heeueve
keâjeJes. les DeJÙeòeâ efmLeleerle Demetvener les DeeheuÙeemeceesj veenerle, hejbleg lÙeebÛeer
JeeCeer DeeheuÙee heg{s Deens. DeeheCe lÙeebÛÙee Dee%esÛes heeueve keâjeJes. DevÙeLee
DeeheCeÛe meebieeJes keâer Deeheues ieerlesle mLeeve keâeÙe Deens? Skeâ iees<š cee$e
DeeJeMÙekeâ Deens keâer, `DeOÙes<Ùeles Ûe Ùe Fceb ßeæeJeevevemetÙe§e ße=CegÙeeoefhe
Ùees vej: !' pees DeOÙeÙeve keâjlees, pees Sskeâlees lees %eeve efkeâbJee, Ùe%e peeCelees.
lemesÛe Gòece ueeskeâ lÙeeuee heÇehle nesleele. cnCetve DeOÙeÙeve DeJeMÙe keâjeJes.
heÇeCe-DeheeveeÛes efÛebleve keâjleevee `keä=â<Ce-keä=â<Ce' ne veecepehe ceveeÛeer hekeâ[
Iesle veener. Deveskeâ ueeskeâ keâesj[Ÿee YeeJegkeâlesves keâsJeU `jeOes-jeOes' Demes cnCele
Demeleele. pemes Deepekeâeue JejÛÙee DeefOekeâeNÙeebkeâ[tve keâece Peeues veener, lej
lÙeebÛÙee Deehle-efce$eebÛee hesÇefcekeâe efkeâbJee helveerÛee `meesme&' ueeJetve keâece keâjJetve
IesCÙeeÛee heÇIeele Deens. ueeskeâebvee Jeešles YeieJebleeÛÙee Iejerner DeMeeÛe heÇkeâejÛee
heÇIeele Demesue. cnCetve lÙeebveer `keä=â<Ce-keä=â<Ce' Demee veecepehe yebo keâ¤ve `jeOes-
jeOes' Demee veecepehe meg¤ keâsuee. les cnCeleele `jeOes-jeOes! MÙeece efceuee os ~'
peer jeOee Skeâoe njJeueer leer mJeÙeb IeveMÙeeceeuee efceUeueer veener leer legcneuee
ßeerkeä=â<Ce keâmee heÇehle keâ¤ve osCeej? lesJne keâesCeeÛesner ve Sskeâlee, Je ceevelee
ßeerkeä=â<CeeÛÙee DeeosMeeÛes DeeheCe heeueve keâjeJes, DeeheCe `DeesÓced' Ûee pehe keâjeJee.
nes! Skeâ iees<š cee$e Kejer keâer YeòeâerceOÙes jeOee DeeceÛee DeeoMe& Deens. jeOesFlekeäÙee
Glkeâš Yeòeâerves Deecner Yeòeâer keâsueer heeefnpes. efleÛÙeeFlekeâer YeòeâerÛeer Glkeâšlee,
o={lee DeeceÛÙeepeJeU heeefnpes. pej hej hejyeÇÿeeuee heÇehle keâ¤ve IÙeeÙeÛes Demesue
lej jeOesheÇceeCes efJejner yeveeÙeuee nJes.

Ùeeheg{sner Depe&gveeves ßeerkeä=â<Ceeuee `keä=â<Ce' ner cnšues Deens. `keä=â<Ce' ns lÙeebÛes
heÇÛeefuele veeJe nesles. ßeerkeä=â<CeeÛeer lej Deveskeâ veeces nesleer. pemes ìeesheeue'. hejbleg
Deveskeâ meeOekeâ ieg¤-ieg¤ efkeâbJee iegjâÛÙee heÇÛeefuele veeJeeÛee pehe keâjleele.
hejbleg hejceheÇehleerveblej heÇlÙeskeâ ceneheg¤<eeÛes lesÛe veeJe Demeles pÙee DeJÙeòeâ
efmLeleerceOÙes lees efmLele Deens. Deveskeâ efMe<Ùe heÇëe> efJeÛeejlee- ìeg¤osJe' pej
OÙeeve Deeheues keâjeÙeÛes lej `DeesÓced' Ûee pehe keâMeeuee peheeÙeÛee? ìeg¤-ieg¤'
efkeâbJee `keä=â<Ce-keä=â<Ce' Demee pehe keâe veener keâjeÙeÛee? hejbleg ÙesLes ÙeesiesÕejeves
mhe<š keâsues Deens keâer, DeJÙeòeâ mJe¤heele efJeueerve PeeuÙeeveblej ceneheg¤<eeueener
lesÛe veeJe efoues peeles pÙeele lees efmLej neslees- pÙeele lees efmLele neslees.
Depe&gveeves ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ceeuee DeeheuÙee DehejeOeeyeöue #eceeÙeeÛevee keâsueer
Je lÙeebvee DeeheuÙee mJeeYeeefJekeâ ¤heele ÙesCÙeeÛeer heÇeLe&vee keâsueer. ßeerkeä=â<Ceebveer
Depeg&veeÛeer efJevebleer ceeveueer, lÙeeuee #ecee keâsueer Je lÙeebveer hejle Deeheues mJeeYeeefJekeâ
¤he OeejCe keâsues.
DeÂ°hetJeË ùef<eleesÓefmce Â°dJee
YeÙesve Ûe ØeJÙeefLeleb cevees ces~
leosJe ces oMe&Ùe osJe¤heb
Øemeero osJesMe peieefVeJeeme~~45~~
Depetve ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ce Depe&gveemeceesj efJeÕe¤heeleÛe Deensle. lÙeecegUs
Depe&gve cnCelees keâer ceer ÙeehetJeer& keâOeer heeefnues veener, Demes Deeheues Dee§eÙe&Ûeefkeâle
keâjCeejs ¤he heentve ceuee DelÙeble Deevebo nesle Deens. lemesÛe ceePes ceve YeÙeeves
DelÙeble JÙeeketâUosKeerue nesle Deens. heÇLece lej lees ßeerkeä=â<Ceeuee Deeheuee meKee
mecepele neslee. OevegefJe&Åesle lees DeeheuÙeeuee DeefOekeâ ßes<" mecepele neslee, hejbleg
Deelee ßeerkeä=â<CeeÛes meeceLÙe& heentve lÙeeuee Deelee Yeerleer Jeešle Deens. ceeieerue
DeOÙeeÙeele heÇYeeJe Sskeâtve lees mJele:uee %eeveer mecepele neslee %eeveer ceveg<Ùeeuee
keâener YeÙe Demele veener keâe? JeemleefJekeâ heÇlÙe#e oMe&veeÛee heÇYeeJeÛe efJeue#eCe
Demelees. meJe& keâener SskeâuÙeeveblej Je ceeveuÙeeveblejner meJe& keâener peeCetve IesCÙeeÛes
yeekeâer jenles. lees cnCelees- ÙeehetJeer& keâOeerner ve heeefnuesuee Deeheuee ¤he heentve
ceuee DelÙeble Deevebo nesle Deens, lemesÛe ceePes ceve YeÙeeves JÙeekeâtUner nesGâ
ueeieues Deens. lesJne ns osJee, DeeheCe heÇmeVe Jne. ns osJesMee, ns peieefVeJeemee
DeeheCe ceuee Deeheues les ¤he oeKeJee. keâesCeles ¤he?
efkeâjerefšveb ieefoveb Ûe›eânmle-
efceÛÚeefce lJeeb õ°gcenb leLewJe~
lesvewJe ¤hesCe ÛelegYeg&pesve
menœeyeenes YeJe efJeÕecetlex~~46~~
cemlekeâeJej cegkeâgš OeejCe keâsuesuÙee Je neleer ieoe Je ÛekÇeâ IesleuesuÙee DeMee
legcneuee ceer heent FefÛÚlees. lesJne ns efJeÕe¤hee, ns menm$eyeenes, DeeheCe Deeheues
les ÛelegYeg&pe mJe¤he OeejCe keâje. Depe&gvee YeieJebleeÛes keâesCeles ¤he heent FefÛÚlees?
ÛelegYe&gpe ¤he. Deelee ns ÛelegYe&gpe ¤he keâmes Deens les heent.
ceÙee ØemeVesve leJeepeg&vesob
¤heb hejb oefMe&leceelceÙeesieeled~
lespeesceÙeb efJeÕecevevleceeÅeb
Ùevces lJeovÙesve ve Â°hetJe&ced~~47~~
ÙeeheÇkeâejs Depeg&veeÛeer heÇeLe&vee Sskeâtve ßeerkeä=â<Ce cnCeeues- Depe&gvee, heÇmeVe
nesGâve ceer ceePÙee ÙeesieMeòeâerÛÙee heÇYeeJeeves leguee ceePes hejceßes<", lespeesceÙe,
Devevle DeeÅe Je efJeješ Demes efJeÕe¤he oeKeJeues Deens. ns efJeÕe¤he legPÙeehetJeer&
keâesCeerner heeefnuesues veener.
ve JesoÙe%eeOÙeÙevewve& oevew-
ve& Ûe ef›eâÙeeefYeve& leheesefYe®«ewŠ~
SJeb¤heŠ MekeäÙe Denb ve=ueeskesâ
õ°gb lJeovÙesve kegâ®ØeJeerj~~48~~
ns Depeg&vee, Ùee ceveg<Ùeueeskeâer ceePes ns efJeÕe¤he legPÙee hetJeer& keâesCeerner heeefnuesues

veener. keâejCe JesoebÛÙee DeYÙeemeeves, Ùe%eÙeeieeves, mJeeOÙeeÙeeves, oeveeves efkeâbJee
leMee heÇkeâejÛÙee keâcee&&bveer efkeâbJee GieÇ leheeves efkeâbJee DevÙe keâesCeekeâ[tve ceePes ns
efJeÕe¤he heenCes MekeäÙe veener. cnCepesÛe legPÙeeefMeJeeÙe ns ¤he ogmejs keâesCeer heent
MekeâCeej veener. Demes Demesue lej ceie ieerlee he"Ce keâjCÙeeÛee GheÙeesie keâeÙe?
YeieJeodoMe&ve pej Depeg&veeheÙe&ble meerefcele jenCeej Demesue lej ieerlesÛÙee DeYÙeemeeÛee
GheÙeesie keâeÙe? JeemleefJekeâ ceeieerue DeOÙeeÙeele mJele: ßeerkeä=â<CeebveerÛe meebefieleues
Deens keâer, jeie, YeÙe ›eâesOejefnle nesGâve DevevÙe Yeòeâerves ceuee MejCe Deeuesues
Deveskeâ meeOekeâ %eeve¤heer leheeves heefJe$e nesTve mee#eele ceePÙee mJe¤heeØele
Deeuesues Deensle. DeeefCe ÙesLes meebieleele- legPÙeeefMeJeeÙe ceePes ns efJeÕe¤he DeepeheÙe&ble
vee keâesCeer heent Mekeâues, vee YeefJe<Ùeele keâesCeer heent Mekeâsue! ceie ne Depe&gve keâesCe
Deens? keâesCeer efheb[Oeejer Deens keâe? keâer keâesCeer osnOeejer Deens? veener Depe&gve
cnCepes Devegjeie! Depe&gve cnCepes hesÇce! DevegjeieefJenerve hegjâ<e YeieJebleeÛes mJe¤he
vee keâOeer heent Mekeâuee, vee YeefJe<Ùeele keâOeer heent Mekeâsue. meJe& yeepebtveer efÛeòeeÛee
efvejesOe keâ¤ve Skeâcee$e F<šosJeeÛÙee ef"keâeCeer heÇsce "sJeCes cnCepesÛe Devegjeie
nesÙe. DeMee heÇsceU YeòeâeueeÛe YeieJeeved heÇehle nesle Demelees.
cee les JÙeLee cee Ûe efJecet{YeeJees
Â<šdJee ¤heb IeesjceerÂ*ddcecesoced~
JÙehesleYeerŠ ØeerleceveeŠ hegvemlJeb
leosJe ces ¤heefceob ØeheMÙe~~49~~
ns ceePes DeMee heÇkeâejÛes efJe›eâeU ¤he heentve let JÙeekeâtU nesGâ vekeâesme
DeeefCe YeüebleefÛeòener nesGâ vekeâesme. Deelee let YeÙejefnle nesGâve heÇerleerÙegòe ceveeves
hegvne ceePes les hetJeer&Ûes cnCepes ÛelegYeg&pe ¤he hene.
mebpeÙe GJeeÛe
FlÙepeg&veb JeemegosJemleLeesòeäJee
mJekebâ ¤heb oMe&Ùeeceeme YetÙeŠ~
DeeÕeemeÙeeceeme Ûe Yeerlecesveb
YetlJee hegveŠ meewcÙeJehegce&nelcee~~50~~
mebpeÙe cnCeeuee- meJe&$e JÙeehetve DemeCeeNÙee osJeeves, lÙee JeemegosJeeves

Depe&gveeuee Demes yeesuetve lÙeebveer hegvne Deeheues hetJeer&Ûes mJe¤he oeKeefJeues. lÙeeveblej
cenelcee ßeerkeä=â<Ceeves `meewcÙeJeheg:' DeLee&le heÇmeVe nesGâve YeÙeYeÙeerle PeeuesuÙee
Depe&gveeuee Oeerj efouee. ÙeeJej Depe&gve cnCeeuee-
Depeg&ve GJeeÛe
Â°dJesob ceeveg<eb ¤heb leJe meewcÙeb peveeo&ve~~10~~
Foeveerceefmce mebJe=òeŠ meÛesleeŠ Øeke=âefleb ieleŠ~~51~~
ns peveeo&&ve, legPes ns Meeble Je meewcÙe ceveg<Ùe¤he heentve Deelee ceuee heÇmeVe
Jeešle Deens. ceer Deelee hetJe&Jele Peeuees Deens. ceePes ceve Deelee lÙeeÛÙee cetU
mJeYeeJeele efmLej Peeues Deens. Depe&gveeves meebefieleues nesles keâer YeieJeeve, Deelee
ceuee DeeheuÙee ÛelegYeg&pe mJe¤heeÛes oMe&ve Ie[Jee. ÙeesiesÕejeves lÙeeuee les oMe&ve
Ie[Jeues osKeerue. hejbleg Depe&gveeves keâesCelÙee mJe¤heeÛes oMe&ve Iesleues? keâesCeles
¤he lÙeeves heeefnues? ``ceeveg<eb¤heb'' Depe&gveeves ceveg<Ùe¤he heeefnues. JeemleefJekeâ
hejceleòJeeÛÙee heÇehleerveblej ceneheg¤<eeueeÛe ÛelegYe&gpe Je DevevleYegpe Demes cnšues
peeles. oesve yeentbÛee ceneheg¤<e lej meceesj yemeuesueeÛe Deens. hejbleg DevÙe keâesCeer
lÙeeÛes mcejCe keâsues; lej lÙee mcejCe keâjCeeNÙeekeâ[tve peeie=le nesGâve lees ceneheg¤<e
lÙeeuee ceeie&oMe&ve keâjlees. `Yegpee' ns keâeÙee&Ûes heÇleerkeâ Deens. les Deelener keâeÙe&
keâjleele Je yeensjner keâeÙe& keâjleele, Je nsÛe YeieJebleeÛes ÛelegYe&gpe mJe¤he Deens.
lÙeeÛÙee neleeleerue MebKe, Ûe›eâ, ieoe DeeefCe he©e ns Deveg›eâces ue#ÙeIees<e
meeOeveÛe›eâeÛes heÇJele&ve, FbefoÇÙeebÛes oceve DeeefCe efvece&ue-efveues&he keâeÙe&#ecelesÛes
heÇleerkeâ Deensle. lÙeecegUsÛe YeieJebleeuee ÛelegYe&gpe mJejâheele heentvener Depe&gveeves
lÙeebÛes ceeveJe¤heele oMe&ve Iesleues. `ÛelegYe&gpe' ns ceneheg¤<eebÛÙee Mejerj DeeefCe
mJejâheekeâ[tve keâsuÙee peeCeeNÙee keâeÙee&ÛÙee efJeOeerefJeMes<eeÛes veeJe Deens. ÛelegYe&gpe
cnCepes Ûeej neleebÛee keä=â<Ce veJns.
megogo&Me&efceob ¤heb Â°Jeeveefme Ùevcece~~10~~
osJee DehÙemÙe ¤hemÙe efvelÙeb oMe&vekeâeef*d#eCeŠ~~52~~
hejceelcee ßeerkeä=â<Ce cnCeeues- Depe&gvee! let pes ceePes efoJÙe¤ve yeefIeleuesme les
DeefleMeÙe ogefce&U Deens; heÇlÙe#e osJelee megæe Ùee ¤heoMe&veeÛeer DeefYeuee<ee
yeeUieleele. Kejb lej meieUerÛe ceeCemes mebleeuee DeesUKet Mekeâle veenerle. hetpÙe
cenejepeßeer Deble%ee&veer hetCe& cenehegjâ<e Demetvener ueeskeâebveer lÙeebvee Jes[e mecepeues.
keâener hegCÙeelceeveebÛe `cenejepe meodiegjâ Deensle', DeMeer DeekeâeMeJeeCeer Peeueer.
keâsJeU lÙeebveerÛe, cenejepeebvee ùoÙeeves peeCeues, lÙeebÛes mJe¤he peeCetve Iesleues Je
mJele: meodieleer heÇehleer keâsueer. ßeerkeä=â<CeebÛes nsÛe meebieCes Deens keâer pÙeebÛÙee ùoÙeele
owJeer mebheoe peeie=le nesleele lÙee osJeleemegæe efvelÙe Ùee jâheoMe&veeÛeer Deekeâeb#ee
yeeUieleele. cnCepes Ùe%e, oeve efkeâbJee JesoeOÙeÙeveeves Deeheues oMe&ve Ie[t Mekeâles?
hejceelcÙeebÛÙee meebieCÙeevegmeej-
veenb Jesowve& lehemee ve oevesve ve ÛespÙeÙee~~53~~
MekeäÙe SJebefJeOees õ°gb Â°Jeeveefme ceeb ÙeLee~~53~~
let ceePes pes efJeÕe¤he heeefnuesme les JesoeOÙeÙeveeves, leheeves, oeveeves efkeâbJee
Ùe%eevesoKeerue heeneJeÙeeme efceUCes ogue&Ye Deens. les megueYelesves heeneJeÙeeme efceUCeejs
veener. Demes pej Deens lej ceie DeeheuÙeeuee heenCÙeeÛee ogmeje keâesCeleeÛe GheeÙeÛe
veener? les cenehegjâ<e ÙeeJej cnCeleele-
YekeälÙee lJevevÙeÙee MekeäÙe DencesJebefJeOeesÓpeg&ve~~54~~
%eelegb õ°gb Ûe leòJesve ØeJes°gb Ûe hejvlehe~~54~~
ns ßes<" lehe keâjCeeNÙee Depeg&vee, ceePÙeeefMeJeeÙe DevÙe osJeleebÛes mcejCe ve
keâjlee keâsJeU ceePesÛe DevevÙe ßeæsves mcejCe keâsues, ceePeer Yeòeâer keâsueer lej
¢eeheÇkeâejs ceuee heÇlÙe#e heenCes ÙeLee&LeheCes peeCeCes Je ceePÙee "eÙeer leòJeeves
heÇJesMe keâjCes MekeäÙe Deens-megueYe Deens. DeLee&le, YeieJebleeÛÙee heÇehleerÛes Skeâcee$e
ceeOÙece cnCeCes DevevÙe Yeòeâer nesÙe. MesJešer %eeveosKeerue YeòeâerceOÙesÛe heefjCele
nesle Demeles. Jej meebefieleues keâer, ceePes ns ¤he legPÙeeefMeJeeÙe vee keâesCeer heent
Mekeâues, vee heg{s keâesCeer heent Mekeâsue. Je Deelee FLes les meebiele Deensle- DevevÙe
Yeòeâerves ceuee ve keâsJeU heent Mekeâues peeles; heCe ÙeLee&LeheCes ceuee peeCeuesner
peeles Je ceePÙee "eÙeer leòJeeves heÇJesMe keâjCesner MekeäÙe nesles. DeLee&le Depe&gve
cnCepes DevevÙe YeòeâeÛes veeJe Deens, Skeâe DeJemLesÛes veeJe Deens. Devegjeie, heÇsce
cnCepesÛe Depe&gve nesÙe. MesJešer ÙeesiesÕej keä=â<Ce meebieleele-
celkeâce&ke=âvcelhejcees ceoddYeòeâŠ meÁJee|peleŠ~~55~~
efveJezjŠ meJe&Yetles<eg ÙeŠ me ceecesefle heeC[Je~~55~~
ns Depe&gvee, pees hegjâ<e ceePÙeemee"er efveefo&<š keâce& cnCepesÛe efveÙele keâce&-
Ùe%eeLe& keâce& keâjlees, `celhejce:' pees celhejeÙeCe nesGâve jenlees, lees ceePee DevevÙe
Yeòeâ Deens. `mebieJeefpe&le:' hejbleg mebie-oes<e Demesue lej les keâce& nesGâ Mekeâle
veener. lesJne Deemeòeâerjefnle nesGâve pees keâesCelÙeener YetleheÇeCÙeebÛes ef"keâeCeer JewjYeeJe
"sJele veener lees ceuee heÇehle neslees. lej ceie Depe&gveeves Ùegæ keâsues? lÙeeves heÇefle%ee
IesGâve peÙeoÇLeeuee ceejues? èfveJew&j: meJe&Yetles<eg' pej Depe&gveeves lÙeeuee ceejues
Demeles lej Depe&gve YeieJebleeÛes mJe¤he heent Mekeâuee vemelee. hejbleg Depeg&veeves
YeieJebleeÛes efJeÕe¤he heeefnues Deens. ÙeeJejâve efmeæ nesles keâer, ieerlesceOÙes Skeâner
Mueeskeâ Demee veener keâer pees yee¢e neCee-ceejerÛes, keâeheekeâeheerÛes meceLe&ve keâjerle
veener. pees efveÙele keâce& keâjsue, Ùe%eÙeeieeefo ef›eâÙee keâjsue, pees DevevÙe YeeJeeves
ogmeNÙee keâesCeeÛesner mcejCe ve keâjlee Skeâe F&ÕejeÛesÛe mcejCe keâjsue, pees Deemeòeâer
oes<eeheemetve otj jenerue, lesLes Ùegæ keâmeues? pej lÙeeÛÙee yejesyej Ùegæ keâjeÙeuee
keâesCeer vemesueÛe lej ceie lees Ùegæ keâesCeeyejesyej keâjsue? meJe& YetleheÇeCÙeebyeeyele
pÙeeÛÙee ceveele JewjYeeJe veener, keâuhevesvesosKeerue pees keâesCeeuee $eeme osle veener,
leesÛe ceePÙeeheÇle Ùeslees. ceie ÙeeÛee DeLe& keâeÙe? Depe&gveeves Ùegæ keâsues keâe? veener
cegUerÛe veener.
JeemleefJekeâ Deemeòeâeroes<eeheemetve Deueie jentve pesJne legcner DevevÙe YeeJeeves
YeieJebleeÛÙee efÛebleveele efveceive neslee, efveOee&efjle Ùe%eheÇef›eâÙesceOÙes heÇJe=òe neslee, DeMee
JesUer jeie, És<e, keâece-›eâesOe FlÙeeefo ogpe&Ùe Me$et efJeIve¤heeves legceÛÙeeJej DeekÇeâceCe
keâjleele. lesJne lÙeebÛÙeeJej efJepeÙe efceUJeCes cnCepesÛe Ùegæ keâjCes nesÙe.
efve<keâ<e&—
Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee Deejb Y eer Depe& g v e cnCeeuee- YeieJeeve, DeeheuÙee
efJeYetleerbÛÙeeyeeyele ceer efJemleejeves Sskeâues. lÙeecegUs ceePee ceesn ve<š Peeuee,
De%eevener otj Peeues; hejbleg DeeheCe ceuee meebefieleuesle keâer ceer meJe&$e JÙeehetve Deens;
lesJne Deeheues les meJe&JÙeehle mJe¤he ceer heÇlÙe#e heent FefÛÚlees pej les mJe¤he
ceePÙeekeâ[tve heenCes MekeäÙe Demesue; lej ke=âheÙee ceuee Deeheues les mJe¤he oeKeJee.
Depe&gve ßeerkeä=â<CeeÛee DevevÙe meKee neslee, DevevÙe mesJekeâ neslee. lÙeecegUs ßeerkeä=â<Ceeves
keâesCelee Jeeo ve keâjlee ueiesÛe Deeheues meJe&JÙeehle¤he-efJeÕe¤he oeKeJeeÙeuee
megjâJeele keâsueer- Depe&gvee, ns mehle<eer& Je lÙeebÛÙeener hetJeer& nesGâve iesuesues $e+<eer
yeIe. yeÇÿee DeeefCe efJe<Cet yeIe. meJe&$e hemejuesues ceePes lespe yeIe. hejbleg Depe&gve
Deeheues [esUs vegmelee ÛeesUle jeefnuee. Ùee heÇkeâejs oesve-leerve MueeskeâebheÙe&ble ßeerkeä=â<Ce
Deeheues efJeÕe¤he oeKeJele jeefnuess; heCe Depeg&veeuee keâenerÛe efomeues veener. meJe&
efJeYetleer lÙeeJesUerner ÙeesiesÕejebÛÙee cegKeele neslÙeeÛe, heCe Depe&gveeuee les meeceevÙe
ceveg<ÙeemeejKes efomele nesles. lesJne efJeYetleerbÛes oMe&ve Ie[efJele Demeleevee Skeâoce
Leebyeues Je cnCeeues Depe&&gvee, legPÙee Ùee meeceevÙe [esàÙeebveer let ceuee heent MekeâCeej
veenerme. legPÙee yegæerves let ceuee heejKetner MekeâCeej veenerme. lesJne leguee ceer efoJÙe
o=<šer oslees keâer pÙeecegUs let ceuee heent MekeâMeerue. YeieJeeve lej meceesj GYes
neslesÛe. Deelee lees JeemleJeele YeieJebleeÛes efJeÕe¤he heent ueeieuee. les heeefnuÙeeveblej
lees mJeleÛÙee DehejeOeeyeöue #eceeÙeeÛevee keâ¤ ueeieuee. JeemleefJekeâ lees DehejeOe
veJnlee; hejbleg lÙeeuee lees DehejeOe Jeešle neslee. keâejCe lÙeeves YeieJebleeuee keâOeer
meKee cnšues nesles, keâOeer keä=â<Ce lej keâOeer ÙeeoJe Demes cnCetve mebyeesOeues nesles.
Ùeemee"er lees ceuee #ecee keâje Demes cnCele neslee. ßeerkeä=â<Ceebveer lÙeeuee ueiesÛe
#ecee keâsueer Je Depe&gveeÛÙee efJevebleerheÇceeCes Deeheues meewcÙe mJe¤he hetJe&&Jele OeejCe
keâsues Je lÙeeuee Oeerj efouee.
JeemleefJekeâ- keä=â<Ce cnCeCes keâener DehejeOe veener. les meeJeUs nesles ceie
lÙeebvee ieesjs keâmes cnCeeÙeÛes? lemesÛe ÙeogJebMeele lÙeebÛee pevce Peeuee neslee DeeefCe
ßeerkeä=â<Ce mJele: Depe&gveeuee meKee ceevele nesles. JeemleefJekeâ heÇlÙeskeâ meeOekeâ
`cenehegjâ<eeuee' heÇLece Demes meeceevÙe ceveg<ÙeeheÇceeCesÛe mecepelees. lÙeecegUs keâesCeer
lÙeebvee lÙeebÛÙee ¤heeJe¤ve efkeâbJee DeekeâejeJe¤ve mebyeesOeleele, keâesCeer lÙeebÛÙee
Je==òeerJe¤ve mebyeesOeleele, keâesCeer lÙeebvee mJele:meejKes mecepetve lemes mebyeesOeleele.
meebieeÙeÛes leelheÙe& cnCepes keâesCeeuee lÙeebÛes ÙeLee&Le mJe¤he mecepele veener. lÙeeÛÙee
DeefÛevlÙe mJe¤heeme Depe&gveeves peeCeues Je ceie lÙeeÛÙee ue#eele Deeues keâer ßeerkeä=â<Ce
YeieJeeve vee keâeUs Deensle vee ieesjs, vee keâesCelÙee keâgUeleerue Deensle vee keâesCeeÛee
les meKee Deensle. lÙeebÛeer yejesyejer keâjCeejs Ùee peieele keâesCeerner veener. ceie lees
meKee keâmee? yejesyejerÛee keâmeuee? ns lej DeefÛeblÙe ¤he Deens. pej YeieJebleeveer
mJele: les oeKeJeues lejÛe les efomeles. Je cnCetve DeeheuÙeekeâ[tve ßeerkeä=â<Ceeuee
meKee-keä=â<Ce-ÙeeoJe Demes mebyeesOetve lÙeebvee DeeheuÙeeheÇceeCes ieCeCÙeele pees DehejeOe
keâsuee lÙeeyeöue lees JeejbJeej #eceeÙeeÛevee keâ¤ ueeieuee.
ceie heÇëe> Demee efvecee&Ce neslees keâer pej `keä=â<Ce' cnCeCes DehejeOe Deens lej
lÙeebÛÙee veeJeeÛee pehe keâmee keâjeÙeÛee? ÙeeJej ßeerkeä=â<Ceebveer mJele: peheCÙeemee"er
pes veeJe efoues, pees efJeOeer meebefieleuee lÙee efJeOeerÛee DeeheCe efJeÛeej keâjeJee. lees
efJeOeer cnCepes `DeesefcelÙeskeâe#ejb yeÇÿe JÙeenjvceecevegmcejved'- `Deesce' ne De#eÙe
yeÇÿeeÛee heÙee&Ùeer Meyo Deens. `Dees Denced me Deesce' pees Ùee peieeuee JÙeehetve
Deens lÙeeÛeer meòee ceePÙeeleÛe uehetve Deens, ne Ùee Ô keâejeÛee DeeMeÙe Deens.
DeeheCe pehe lÙeeÛee keâjeJee Je OÙeeve ceePes keâjeJes, Demes lÙeebveer meebefieleues.
veblej Depe&gveeves ßeerkeä=â<Ceeuee DeeheuÙee ÛelegYeg&pe ¤heeÛes oMe&ve Ie[JeeJes
DeMeer efJevebleer keâsueer. ßeerkeä=â<Ceeves ueiesÛe Deeheues meewcÙe mJe¤he OeejCe keâsues.
Depe&gve cnCeeuee YeieJeeved Deeheues ns meewcÙe mJe¤he heentve Deelee ceePes ceve
ef"keâeCeeJej Deeues Deens, Deelee ceer mJemLe Peeuees Deens. Depe&gveeves ÛelegYe&gpe
¤heeÛes oMe&ve Ie[JeeÙeuee meebefieleues nesles DeeefCe YeieJebleeveer lÙeeuee oeKeJeues
`ceeveg<eb jâheb' JeemleefJekeâ MeeÕele mJe¤heeleuee Ùeesieer Mejerjeves yemeuesuee Demelees,
oesve neleeves keâece keâjerle Demelees DeeefCe lÙeeÛe JesUer DevlejelcÙeele peeie==le
nesGâve pesLetvener pees YeeefJekeâ DevevÙe YeeJeeves mcejCe keâjlees, lesLes lÙeeÛe JesUer
lÙeeÛÙee efkebâJee DeveskeâebÛÙee ùoÙeele peeie=le nesTve heÇsjkeâjâheeves keâeÙe& keâjerle
Demelees. nele ns cenehegjâ<eeÛÙee keâeÙee&Ûes heÇleerkeâ Deensle. lesÛe lÙeeÛes ÛelegYe&gpe
mJe¤he Deens.
ßeerkeä=â<Ce Depe&gveeuee cnCeeues- Depe&gvee, legPÙeeefMeJeeÙe ceePes ns ¤he DeepeheÙe&ble
keâesCeerner heent Mekeâle veener. DeeefCe YeefJe<Ùeelener keâesCeer heent MekeâCeej veener.
ceie ieerlee DeeceÛÙeemee"er JÙeLe&Ûe Deens cnCeeÙeÛeer! veener! ÙeesiesÕej cnCeleele-

Ùeemee"er Skeâ GheeÙe Deens. pees ceePee DevevÙe Yeòeâ Deens, ceePÙee efMeJeeÙe pees
ogmeNÙee keâesCeeÛesner mcejCe ve keâjlee, efvejblej ceePes efÛebleve keâjlees, lÙeebÛÙee
DevevÙe YeòeâercegUs ceePes oMe&ve Ie[Ces(pemes leguee Ie[ues) megueYe peeles. DeLee&le
Depe&gve DevevÙe Yeòeâ neslee. YeòeâerÛes heefjceeefpe&le ¤he Deens Devegjeie! F°osJeeÛeer
Deveg¤{ Dees{! efceueefnb ve jIegheefle efyeveg Devegjeiee'- DevegjeieefJenerve hegjâ<eeuee
YeieJebleeÛeer heÇehleer keâOeer nesle veener. heg{sner nesCeej veener. lehe keâsues efkeâbJee oeve
keâsues lejer lÙeeÛeer heÇehleer nesle veener Je cnCetveÛe DeejeOÙe F&Õejeyeöue heÇsce efkeâbJee
DevevÙe Yeòeâer DemeCes DelÙeble DeeJeMÙekeâ Demeles.
MesJešer ßeerkeä=â<Ce cnCeeues- Depe&gvee, ceePÙeeÉejs efveos&Me keâsuesues keâce& keâj.
ceePee DevevÙe Yeòeâ nes G âve, ceuee DevevÙe YeeJeeves MejCe Ùes G âve, Je
Deemeòeâeroes<eeheemetve otj jentve Demes ceer efveefo&<š keâsuesues keâce& let keâj. mebie-
oes<eeceOÙes ns keâce& nesGâÛe Mekeâle veener. ns keâce& keâjerle Demeleevee Gueš mebie-
oes<e efJeIve¤he "jle Demelees. pes efveJewjYeeJeeves ceePeer Yeòeâer keâjleele, lesÛe ceuee
heÇehle keâ¤ Mekeâleele. ceie pesLes mebieoes<e veener, pesLes ceePÙeeefMeJeeÙe ogmejs keâesCeeÛes
mcejCe veener, Jewj YeeJeeÛee ceeveefmekeâ mebkeâuhener pesLes veener, lesLes ÙegæeÛee heÇëe>Ûe
GheefmLele nesle veener. lesLes Ùegæ keâmeues? yeensj ue{eF&-Peie[s nesle Demeleele;
hejbleg efJepeÙe efpebkeâCeeNÙeeuee efceUle veener. mebmeej¤heer ogpe&Ùe Me$etuee Demebiejâheer
Mem$eeves keâehetve hejceleòJeele heÇJesMe efceUJeCes neÛe JeemleefJekeâ efJepeÙe Deens.
Ùeeveblej nej-hejeYeJe Demele veener.
Ùee DeOÙeeÙeele heÇLece ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ceebveer Depe&gveeuee efoJÙe o=<šer efoueer
lÙeeveblej DeeheuÙee efJeÕe¤heeÛes lÙeeuee oMe&ve Ie[Jeues-cnCetve.
ßeerke=â<Ceepeg&vemecJeeos ‘efJeÕe¤heoMe&veÙeesiees’ veecewkeâeoMeesÓOÙeeÙeŠ~~11~~
ÙeesiesMeem$eeleerue ßeerkeä=â<Ce DeeefCe Depe&gve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue èfJeÕe¤heoMe&veÙeesie'
veeJeeÛee DekeâjeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Fefle ßeerceledhejcenbme hejceevevomÙe efMe<Ùe mJeeceerDeÌ[ieÌ[evevoke=âles

ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe&ieerlee’ Yee<Ùes ‘efJeÕe¤heoMe&veÙeesiees’
veecewkeâeoMeesÓOÙeeÙeŠ~~11~~
DeMee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeerbÛes efMe<Ùe mJeeceer De[ie[evebokeâ=le
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe `ÙeLee&Le ieerlee' ÙeeceOeerue èfJeÕe¤heoMe&veÙeesie'
veeJeeÛee DekeâjeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Ô
~~ DeLe ÉeoMeesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe yeejeJee
DekeâjeJÙee DeOÙeeÙeeÛÙee MesJešer ßeerke=â<Ceeves JeejbJeej Yej osTve meebefieleues
Deens keâer, Depe&gvee, let heeefnuesues ceePes ns mJe¤he-ns efJeÕe¤he ÙeehetJeea keâesCeerner
heeefnuesues veener Je YeefJe<Ùeelener keâesCeer heent MekeâCeej veener. leheeves, Ùe%eeves
efkebâJee oeveevesosKeerue ceePes oMe&ve megueYe veener; hejbleg ceePÙeeefMeJeeÙe Flej$e
Deeheueer ßeæe efJeÛeefuele nesT ve oslee pees lewueOeejsØeceeCes meelelÙeeves ceePes
efÛebleveb keâjlees, ceePeer DevevÙe YeeJeeves Yeòeâer keâjlees, lÙeeÛÙeemee"er cee$e ceePes
ØelÙe#e oMe&ve, ceuee leòJeeves peeCeCes DeeefCe ceePÙeeceOÙes ØeJesMe Ùee eflevner iees°er
megueYe Deensle. cnCetve ns Depe&gvee, let efvejblej ceePes efÛebleve keâj, ceePee Yeòeâ yeve.
DeOÙeeÙeeÛÙee MesJešer lÙeebveer Depe&gveeuee meebefieleues keâer, let ceer efveOee&efjle kesâuesueer
keâcexÛe keâj. ‘celhejce:' hejbleg celhejeÙeCe nesTve leer efveOee&efjle keâcex keâj.
DevevÙe YeòeâercegUs YeieJebleeÛeer Øeehleer keâ¤ve Ieslee Ùesles. mJeeYeeefJekeâÛe Depe&gveeves
Øeëe> efJeÛeejuee keâer, lelhejeÙeCe nesTve DevevÙe YeeJeeves legPeer Yeòeâer keâjCeeje
Yeòeâ DeeefCe legPÙee De#ej Je DeJÙeòeâ mJe¤heeÛeer Gheemevee keâjCeeje meeOekeâ
Ùee oesneWceOÙes keâesCe ßes‰ Deens?
ÙesLes Depe&gveeves ne Øeëe> ßeerke=â<Ceeuee eflemeNÙeeboe kesâuee Deens. eflemeNÙee
DeOÙeeÙeele lÙeebveer meebefieleues nesles keâer, pej efve<keâece keâce&Ùeesieehes#ee meebKÙeÙeesie
DeeheuÙeeuee ßes‰ Jeešlees; lej ceie ceuee legcner YeÙebkeâj DeMee keâce&ÙeesieeÛeer
Gheemevee keâe keâjeÙeuee meebielee? ÙeeJej ßeerke=â<Ceebveer lÙeeuee meebefieleues nesles
keâer, Depe&gvee, efve<keâece keâce&ceeie& leguee Ûeebieuee Jeešes keâer %eeveceeie&; hejbleg
ÙeesiemeeOevesÛÙee Ùee oesvner ceeiee&le keâce& lej keâjeJesÛe ueeieles. pees efve«eneves
FbefoÙeebÛes oceve keâjlees; hejbleg ceveeceOÙes cee$e efJe<eÙeebÛes mcejCe keâjlees lees %eeveer
vemetve oebefYekeâ Deens Je cnCetve ns Depe&gvee, let keâce& keâj. keâesCeles keâce& keâjeJes?
288 ÙeLeeLe& ieerlee Š ßeerceoddYeieJeoddieerlee
‘efveÙele kegâ¤ keâce& lJeb' ceer efveOee&efjle kesâuesueer keâcex keâj. heCe ns efveOee&efjle keâce&
cnCepes keâeÙe? ÙeeJej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues- Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee cnCepes Skeâcee$e
keâce& nesÙe. Ùe%eefJeOeer cnCepes keâeÙe les meebieleevee les cnCeleele keâer, DevevÙe
ßeæsves F&ÕejeÛeer DeejeOevee keâjCes Je efvejblej efÛebleve cnCepes Ùe%eefJeOeer Deens. Ùee
Ùe%eefJeOeercegUs hejce leòJeele ØeJesMe efceUJelee Ùeslees. efve<keâece keâce&ceeie& Je %eeveceeie&
Ùee oesvnerceOÙes pej keâce& keâjeJeÙeeÛesÛe Deens, Ùe%eemee"er ef›eâÙee keâjeJeÙeeÛeerÛe
Deens, lej ceie oesvner ceeieeËle heâjkeâ keâeÙe Deens? Yeòeâ Deeheueer meJe& keâcex
YeieJebleeÛÙee ef"keâeCeer meceefhe&le keâ¤ve, lÙeeÛee DeeßeÙe IesTve, Ùe%eeLe& keâcex
keâjCÙeeme ØeJe=òe neslees; lej meebKÙeÙeesieer DeeheuÙee Meòeâeruee peeCetve, DeeheuÙee
meeceLÙee&Jej efJeÕeeme "sJetve leerÛe keâcex keâjCÙeeme ØeJe=òe neslees.
heeÛeJÙee DeOÙeeÙeele Depe&gveeves hegvne Øeëe> kesâuee keâer, YeieJeved, DeeheCe
keâOeer meebKÙeÙeesieeÛeer ØeMebmee keâjlee lej keâOeer meceefhe&le YeeJevesves kesâuÙee peeCeeNÙee
efve<keâece keâce&ÙeesieeÛeer ØeMebmee keâjlee. lesJne Ùee oesve ceeiee&le ßes‰ ceeie& keâesCelee?
JeemleefJekeâ DeeleeheÙeËle Depe&gveeuee mecepetve Ûegkeâues nesles keâer, oesvner ceeieeËceOÙes
keâce& lej keâjeJesÛe ueeieCeej Deens. lejerosKeerue Ùee oesve ceeieeËceOeerue pees ßes‰
ceeie& Deens lees hemeble keâ¤ FefÛÚle Deens. ÙeeJej ßeerke=â<Ce Depe&gveeuee mecepeeJele
cnCeeues - Depe&gvee, oesvender ceeieeËceOÙes keâce& keâjCeejs ceueeÛe Øeehle nesleele; hejbleg
meebKÙeceeiee&hes#ee efve<keâece keâce&ceeie& ßes‰ Deens. efve<keâece keâce&ÙeesieeÛes Deveg‰eve
kesâuÙeeefMeJeeÙe vee keâesCeer Ùeesieer yeveles vee keâesCeer %eeveer! meebKÙeÙeesieeÛes DeeÛejCe
keâjCes og<keâj Deens, lÙeeceOÙes Deveskeâ De[ÛeCeer Deensle.
Ùee ef"keâeCeer Depe&gveeves eflemeNÙeeboe Øeëe> kesâuee keâer, YeieJeve pes DevevÙe
Yeòeâerves Deeheueer Gheemevee keâjleele Je pes DeJÙeòeâ De#ejeÛeer Gheemevee
(meebKÙeceeiee&ves) keâjleele. lÙeeceOÙes keâesCe ßes‰ Deens?
Depeg&ve GJeeÛe
SJeb meleleÙegòeâe Ùes YeòeâemlJeeb heÙeg&heemeles~~1~~
Ùes ÛeehÙe#ejceJÙeòebâ les<eeb kesâ ÙeesieefJeòeceeŠ~~1~~
SJeb cnCepes DeMee Øekeâejs DeeheCe pees efJeOeer meebefieleuee lÙeeØeceeCes pes Yeòeâ
DeeheuÙeeuee MejCe ÙesTve, melele DeeheuÙee mJe¤heeÛÙee "eÙeer Ùegòeâ nesTve
ÉeoMe DeOÙeeÙe 289
Deeheueer DevevÙe ßeæsves Gheemevee keâjleele DeeefCe ogmejs pes YeieJebleeÛÙee DeJÙeòeâ
Je De#ej mJe¤heeÛeer Gheemevee keâjleele, pÙee ef"keâeCeer DeeheCe mJele: efmLele
Deenele DeMee oesve ØekeâejÛÙee YeòeâebceOÙes DeefOekeâ ßes‰ Je iegCeJeeve Je Gòece
ÙeesieJesòee Yeòeâ keâesCelee? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeeues-
ceÙÙeeJesMÙe cevees Ùes ceeb efvelÙeÙegòeâe Gheemeles~~1~~
ßeæÙee hejÙeeshesleemles ces Ùegòeâlecee celeeŠ~~2~~
ns Depe&gvee, ceePÙee ef"keâeCeer ceve Skeâe«e keâ¤ve, efvejblej ceePÙee ef"keâeCeer
Ùegòeâ nesTve pes Yeòeâpeve DevevÙe ßeæsves Ùegòeâ nesTve ceuee Yepeleele, les ceuee
meJe&ßes‰ Ùeesieer Jeešleele.
Ùes lJe#ejceefveoxMÙeceJÙeòebâ heÙeg&heemeles~~1~~
meJe&$eieceefÛevlÙeb Ûe ketâšmLeceÛeueb OeÇgJeced~~3~~
meefVeÙecÙesefvõÙe«eeceb meJe&$e meceyegæÙeŠ~~1~~
les Øeehe>gJeefvle ceecesJe meJe&Yetleefnles jleeŠ~~4~~
pees heg ® <e Fb e f õ Ùeeb Û Ùee meceg o eÙeeÛes meb Ù eceve keâ¤ve, ceveyeg æ er Û Ùee
efÛebleveeheueerkeâ[s DemeCeeNÙee cnCepes DeefÛeblÙe, meJe&JÙeeheer, DeefveJee&ÛÙe, F&ÕejeMeer
efvelÙe Ùegòeâ DemeCeeNÙee, DeÛeue, DeJÙeòeâ, Deekeâejjefnle DeeefCe DeefJeveeMeer
DeMee yeÇÿeeÛeer Gheemevee keâjlees; lemesÛe meJe& ØeeefCecee$eebÛes efnle keâjCÙeele lelhej
Demelees Je pees meJe&$e meceyegæer "sJeCeeje Demelees, Demee ÙeesieerosKeerue ceueeÛe
Øeehle neslees. yeÇÿeeÛeer Jejerue meJe& efJeMes<eCes ceueener ueeiet he[leele.
keä u es M ees Ó ef O ekeâlejmles < eeceJÙeòeâemeòeâÛes l emeeced ~
DeJÙeòeâe efn ieefleog&ŠKeb osnJeefÆjJeehÙeles~~5~~
DeJÙeòeâ DeMee hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer pÙeebÛes efÛeòe Deemeòeâ Deens lÙeebvee
meeOevee keâjleevee DeefOekeâ keäuesMe he[leele, keâejCe osneefYeceeveeRvee DeJÙeòeâ
yeÇÿeeÛÙee ØeehleerÛee ceeie& keâ°eves meeOÙe neslees.
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce meodieg® nesles. DeJÙeòeâ hejceelcee lÙeebÛÙeele JÙeòeâ neslee.
les cnCeleele keâer, pees DevevÙe YeeJeeves ceneheg®<eebÛÙee DeeßeÙeeuee ve Ùeslee mJele:ÛÙee
meeceLÙee&ÛÙee peesjeJej heg{s peelees DeeefCe ceer Ùee DeJemLesle Deens, heg{s Ùee DeJemLesle
peeF&ve, ceer ceePÙeeleerue DeJÙeòeâ Mejerj Øeehle keâjsve, les ceePesner ¤he Demesue, ceer
ceerÛe Deens. DeMee Øekeâejs efJeÛeej keâjlees, ØeehleerÛeer Jeeš ve yeIelee DeeheuÙee
MejerjeueeÛe ‘meesÓnb' cnCelees, ne DenbkeâejÛe meeOekeâeuee lÙeeÛÙee yeÇÿeØeehleerÛÙee
ceeiee&le efJeIve¤he "jle Demelees, lees ‘og:KeeueÙeced DeMeeÕeleced' ceOÙesÛe Yeücele
jenlees. hejbleg pees ceuee MejCe Ùeslees lees,
Ùes leg meJee&efCe keâcee&efCe ceefÙe mevvÙemÙe celhejeŠ~
DevevÙesvewJe Ùeesiesve ceeb OÙeeÙevle Gheemeles~~6~~
pes celhejeÙeCe nesTve Deeheueer meJe& keâcesx cnCepes Deeheueer DeejeOevee ceuee
Dehe&Ce keâ¤ve DevevÙe YeeJeeves ÙeesieeÉejs cnCepesÛe GheemevesÛÙee Øeef›eâÙesÉejs-
YeefòeâÙeesieeves ceePes OÙeeve keâjerle Gheemevee keâjleele-
les<eecenb mecegælee& ce=lÙegmebmeejmeeiejeled~
YeJeeefce veefÛejelheeLe& ceÙÙeeJesefMeleÛeslemeeced ~~7~~
ceePÙee meiegCemJe¤heeÛÙee ef"keâeCeer pÙeebveer Deeheues efÛeòe "sJeues Deens, lÙee
YeòeâebÛee ceer Ùee ce=lÙeg¤heer mebmeejmeeiejeletve MeerIeÇ Gæej keâjlees. Ùee ØeceeCes
YeieJebleeÛÙee ef"keâeCeer efÛeòe "sJeCÙeeÛeer ØesjCee DeeefCe efJeOeer ÙeeJej ßeerke=â<Ce
ØekeâeMe šekeâle Deensle-
ceÙÙesJe ceve DeeOelmJe ceefÙe yegefæb efveJesMeÙe~~1~~
efveJeefme<Ùeefme ceÙÙesJe Dele TOJeË ve mebMeÙeŠ~~8~~
lesJne ns Depe&gvee, let ceePÙee ef"keâeCeer Deeheues efÛeòe efmLej keâj. ceePÙee
ef"keâeCeerÛe Deeheueer yegæer "sJe. lÙeeveblej let ceePÙee ef"keâeCeer efveJeeme keâjMeerue
Ùeele keâener Mebkeâe veener. let pej Deeheues ceve Je yegæer ceePÙee ef"keâeCeer efmLej
keâ¤ Mekeâuee veenerme (Depe&gveeves ceeies meebefieleues nesles keâer, ceveeuee hekeâ[Ces ns
JeeÙetuee hekeâ[CÙeemeejKes keâ"erCe Deens) lej lÙeeyeeyeleerle ßeerke=â<Ce cnCeleele-
DeLe efÛeòeb meceeOeelegb ve MeÄeâesef<e ceefÙe efmLejced~
DeYÙeemeÙeesiesve lelees ceeefceÛÚehlegb OeveÀeÙe~~9~~
pej let legPes ceve ceePÙee ef"keâeCeer efmLej keâjCÙeeme meceLe& vemeMeerue, lej ns
Depe&gvee, ÙeesieeÛee DeYÙeeme keâ¤ve ceePeer Øeehleer keâ¤ve IesCÙeeÛeer FÛÚe "sJe.
(cnCepes ÛebÛeue ceve pesLes peeF&ue lesLetve lÙeeuee efve«eneves Dees{tve keâe{tve, Gheemevesle
Je efÛebleveele ueeJeCes cnCepes DeYÙeeme nesÙe.) pej nsner keâ¤ Mekeâuee veenerme lej-
DeYÙeemesÓhÙemeceLeexÓefme celkeâce&hejcees YeJe~
ceoLe&ceefhe keâcee&efCe kegâJe&efvmeefæceJeehmÙeefme~~10~~
pej let DeYÙeeme keâjCÙeemener DemeceLe& DemeMeerue lej let ceePÙeemee"er keâce&
keâj, DeLee&le Gheemevee keâjCÙeele lelhej nes. Ùee Øekeâejs ceePÙee Øeehleermee"er let
keâcex kesâueerme lej let Øeehleer¤heer efmeæer Øeehle keâjMeerue. cnCepes DeYÙeemeeves let
ceePeer Øeehleer keâ¤ve IesT Mekeâuee veenerme, lej meeOeveceeiee&Ûee DeJeuebye keâj.
DeLewleohÙeMeòeâesÓefme keâlegË ceÅeesieceeefßeleŠ~
meJe&keâce&HeâuelÙeeieb leleŠ kegâ® ÙeleelceJeeved ~~11~
pej nsner keâjCÙeeme let DemeceLe& DemeMeerue lej ueeYeneveerÛeer efÛeblee ve keâjlee
mebhetCe& keâce&heâueeÛee lÙeeie keâ¤ve ‘ceÅeesieebÛee DeeßeÙe keâ¤ve cnCepesÛe mJele:uee
(ceePÙee "eÙeer) mecehe&Ce keâ¤ve cenehegg®<eeuee MejCe pee. lÙeebÛÙee ØesjCesves keâce&
DeeheesDeehe JneÙeuee ueeiesue. mecehe&Ceeyejesyej keâce&heâueeÛÙee lÙeeieeÛes cenòJe
meebieleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele-
ßesÙees efn %eeveceYÙeemeep%eeveeoddOÙeeveb efJeefMe<Ùeles~
OÙeeveelkeâce&HeâuelÙeeiemlÙeeieeÛÚeefvlejvevlejced~~12~~
ceveesefve«eneÛÙee DeYÙeemeehes#ee %eeveceeiee&ves keâcee&ceOÙes ØeJe=òe nesCes DeefOekeâ
ßes‰ Deens. %eeveceeiee&ves keâcee&ceOÙes ØeJe=òe nesCÙeehes#ee OÙeeve ßes‰ Deens. keâejCe
OÙeeveeceOÙes F°osJeeÛee Jeeme Demelees. OÙeeveehes#ee mebhetCe& keâceeËÛee heâuelÙeeie
ßes‰ Deens. keâejCe F°osJeeuee keâce&heâue mecehe&Ce keâjerle keâce&Ùeesieekeâ[s Â°er
ueeJetve pesJne meeOekeâ keâce&heâueeÛee lÙeeie keâjlees lesJne lÙeeÛÙee Ùeesie#esceeÛeer
meJe& peyeeyeoejer F°osJeeÛeer Demeles. lÙeecegUs Ùee lÙeeieecegUs lÙeeuee lelkeâeU
hejceMeebleer Øeehle nesles.
DeeleeheÙeËle ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer, DeJÙeòeâeÛeer Gheemevee

keâjCeeNÙee %eeveceeieea meeOekeâebhes#ee mecehe&Ceemen keâce& keâjCeeje efve<keâece keâce&Ùeesieer
DeefOekeâ ßes‰ Deens. oesIes SkeâÛe ØekeâejÛes keâce& keâjleele; hejbleg %eeveceeieea
meeOekeâeÛÙee ceeiee&le Deveskeâ De[ÛeCeer-efJeIves GheefmLele nesleele. lÙeeÛÙee
ueeYeneveerÛeer meJe& peyeeyeoejer lÙeeÛÙee mJele:Jej Demeles; lej pees mJele:Ûeer keâcex
Je keâce&heâue YeieJebleeuee Dehe&Ce keâjlees lÙee meceefhe&le YeòeâeÛeer peyeeyeoejer
ceneheg®<eeJej Demeles. lÙeecegUs keâce&heâuelÙeeieecegUs lÙeeuee lJeefjle Meebleer
Øeehle nesles.
DeÉs°e meJe&Yetleeveeb cew$eŠ keâ®Ce SJe Ûe~~10~~
efvece&cees efvejn¿ejŠ meceogŠKemegKeŠ #eceer~~13~~
Ùee Øekeâejs hejce Meebleer Øeehle Peeuesuee heg®<e meJe& YetleebÛÙee ef"keâeCeer
És<eYeeJejefnle, Øesceeves JeeieCeeje (efve:mJeeLe&) oÙeeUt DeeefCe cecelJejefnle,
Denbkeâejjefnle lemesÛe megKe-og:Ke meceeve ceeveCeeje Je #eceeMeerue Demelees.
mevleg°Š meleleb Ùeesieer Ùeleelcee Â{efve§eÙeŠ~
ceÙÙee|heleceveesyegefæÙeex ceÆòeâŠ me ces efØeÙeŠ~~14~~
pees ÙeesiemeeOevesceOÙes melele ceive Demelees, ueeYe efkebâJee neveer Peeueer lejer
pees vesnceer mebleg° Demelees, ceve Je FbefõÙeemeefnle pees Mejerjeuee DeeheuÙee leeyÙeele
"sJelees, Â{efve§eÙeer, ceve Je yegæer pÙeeves ceuee Deefhe&le kesâueer Deens Demee Yeòeâ
ceuee Kethe efØeÙe Demelees.
ÙemceeVeesefÉpeles ueeskeâes ueeskeâeVeesefÉpeles Ûe ÙeŠ~
n<ee&ce<e&YeÙeesÉsiewceg&òeâes ÙeŠ me Ûe ces efØeÙeŠ~~15~~
pÙeeÛÙeecegUs keâesCeeuee $eeme-GÉsie nesle veener DeeefCe pees mJele: ueeskeâebcegUs
$eemele veener, pees n<e&-mebleehe, YeÙe DeeefCe meJe& GÉsie Ùeebheemetve cegòeâ Deens, lees
Yeòeâ ceuee efØeÙe Deens.
meeOekeâebmee"er ne Mueeskeâ DelÙeble GheÙeesieer Deens. lÙeebveer DeMee Øekeâejs
Jeeieues heeefnpes keâer lÙeebÛÙeekeâ[tve keâesCeeÛes ceve ogKeJeues peeCeej veener. meeOekeâ
ner iees° keâ¤ Mekeâlees; heCe ogmejs ueeskeâ Demes JeeieCeej veenerle. les lej mebmeejer
Deensle. lÙeecegUs les lej DeeieerÛee Je<ee&Je keâjleerue. heg<keâU $eeme osleerue. ceveeuee
ÙesF&ue les yeesueleerue; hejbleg meeOekeâeves ›eâesefOele neslee keâecee veÙes, efÛebleveeheemetve
efJeÛeefuele neslee keâecee veÙes. lÙeebveer efvejblej efÛebleveele OÙeeveele jeefnues heeefnpes.
ceveeÛÙee GÉsieeves efÛebleveele De[LeUe Ùeslee keâecee veÙes, efÛebleveeÛee ›eâce legšlee
keâecee veÙes. GoenjCeeLe& legcner jmlÙeeJej Ûeeueleevee efveÙeceevegmeej [eJÙee yeepetves
Ûeeuele Demeeue Je mecees¤ve oe¤ efheTve SKeeoe Fmece Ùesle Demesue; lej
lÙeeÛÙee heemetve otj jentve ÛeeueCes ner legceÛeerÛe peyeeyeoejer Deens.
Devehes#eŠ MegefÛeo&#e Goemeervees ieleJÙeLeŠ~
meJee&jcYeheefjlÙeeieer Ùees ceÆòeâŠ me ces efØeÙeŠ~~16~~
pees heg®<e efvejhes#e, Debleyee&¢e heefJe$e, DeejeOevesÛÙee yeeyeleerle efJeMes<e peeie®keâ
(Jeeósue lÙee keâeceele peeie®keâ DemeCes- o#e DemeCes Demee ÙesLes DeLe& veener,
ßeerke=â<CeeÛÙee celes keâce& SkeâÛe Deens les cnCepes efveÙele keâce&- DeejeOevee-
efÛebleve ÙeeceOÙes pees o#e Deens-peeie®keâ Deens lees), pees Goemeerve Deens cnCepes
pÙeeÛÙee ef"keâeCeer Deehehej YeeJe veener, pees og:Kecegòeâ Deens, meJe& keâcee&jbYeeÛee
pÙeeves lÙeeie kesâuee Deens Demee Yeòeâ ceuee efØeÙe Deens. keâesCelÙeener keâcee&Ûee
DeejbYe keâjeJeÙeeme ueeieCeeje Denbkeâej lÙeeÛÙeepeJeU vemelees.
Ùees ve ù<Ùeefle ve Ésef° ve MeesÛeefle ve keâe*d#eefle~
MegYeeMegYeheefjlÙeeieer YeefòeâceevÙeŠ me ces efØeÙeŠ~~17~~
pees n<e& heeJele veener, pees keâOeer keâesCeeÛee És<e keâjerle veener, pees Meeskeâ keâjerle
veener, pees DeØeehÙe iees°erÛeer keâOeer FÛÚe Oejerle veener, MegYe Je DeMegYe keâce&heâueeÛee
pÙeeves lÙeeie kesâuee Deens, pesLes keâesCeles MegYe JesieUs veener Je DeMegYe Mes<e veener,
cnCepesÛe pÙeeves Ûeebieues Je JeeF&š Ùee oesvner iees°eRÛee lÙeeie kesâuee Deens, Demee
DelÙeble Yeefòeâceeve DemeCeeje Yeòeâ ceuee efØeÙe Deens.
meceŠ Me$eew Ûe efce$es Ûe leLee ceeveeheceeveÙeesŠ~
Meerlees<CemegKeogŠKes<eg meceŠ meÁefJeJee|peleŠ~~18~~
pees heg®<e Me$et Je efce$e, ceeve Je Deheceeve Ùeebvee meceeve ceeveCeeje cnCepes
pÙeeÛeer Je=òeer DelÙeble Meeble Je efmLej Deens, lees Meerle Je G<Ce, megKe Je og:Ke
ÙeebÛÙee ef"keâeCeer meceeve DemeCeeje Deens Je pees Deemeefòeâjefnle Deens lemesÛe-
leguÙeefvevoemlegefleceezveer mevleg°es Ùesve kesâveefÛeled~

DeefvekesâleŠ efmLejceefleYe&efòeâceevces efØeÙees vejŠ~~19~~
pees efveboe Je mlegleer meceeve ceevelees, ceveveMeeruelesÛÙee Ûejce meercesJej
heesnÛeuÙeeves pÙeeÛeer ceveemeefnle FbefõÙes Meeble Peeuesueer Deensle, keâMeener Øekeâejs
Mejerj-efveJee&n Peeuee lejer lees lÙeele cnCepes pes efceUsue lÙeele mebleg° Demelees,
DeeheuÙee Iejele cecelJejefnle Je Deemeòeâer ve "sJeCeeje Demelees, YeòeâerÛÙee hejce
meercesJej heesnÛeuesuee lees efmLej yegæer DemeCeeje Yeòeâ ceuee efØeÙe Deens.
Ùes leg OecÙee&ce=leefceob ÙeLeesòebâ heÙeg&heemeles~
ßeöOeevee celhejcee YeòeâemlesÓleerJe ces efØeÙeeŠ~~20~~
pees celhejeÙeCe nesTve DelÙeble ßeæeÙegòeâ Demee ceePee Yeòeâ Jejerue OecÙe&¤he
Dece=leeÛes mesJeve keâjlees lees Yeòeâ ceuee DelÙeble efØeÙe Deens.
efve<keâ<e&—
iesuÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues nesles keâer, Depe&gvee, pes
ceePes efJeÕe¤he let heeefnuesme les ÙeehetJeea keâesCeerner heent Mekeâues veJnles DeeefCe
YeefJe<Ùeelener keâesCeer heent MekeâCeej veener. hejbleg pees DevevÙe Yeòeâerves efkebâJee
DelÙeble Øesceeves ceePeer DeejeOevee keâjlees, pees ceePeer Gheemevee keâjlees lees Yeòeâ
ceePes ns mJe¤he heent Mekesâue, lemesÛe ceePes leòJe, ceePes mJe¤he ÙeLeeLe&heCes peeCet
Mekesâue. SJe{sÛe veJns lej lees ceePÙeeceOÙes ØeJesMener efceUJet Mekesâue. DeLee&le,
hejceelcee ner DeMeer Skeâ meòee Deens keâer peer Øeehle keâ¤ve Ieslee Ùesles. cnCetve ns
Depe&gvee, let Yeòeâ yeve.
Depe&gveeves Ùee DeOÙeeÙeele Øeëe> kesâuee keâer, YeieJeve DevevÙe YeeJeeves pees
Deeheues efÛebleve keâjlees Je pees De#ej Je DeJÙeòeâeÛeer Gheemevee keâjlees lÙee oesve
meeOekeâebceOÙes Gòece ÙeesieJesòee keâesCe Deens? ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer ÙeeJej Gòej
efoues keâer, oesIes ceueeÛe lej ÙesTve efceUleele, keâejCe ceer DeJÙeòeâ Deens. hejbleg
pees FbefõÙeefve«en keâ¤ve, ceveeuee meJe& yeepebtveer DeeJe¤ve DeJÙeòeâ DeMee
hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer Deemeòeâ jenlees, lÙeeÛÙee ceeiee&le Deveskeâ efJeIves efvecee&Ce
nesleele. lÙeebvee Deveskeâ keäuesMe menve keâjeJes ueeieleele. peesheÙeËle osneefJe<eÙeer
Deemeòeâer Deens, cecelJe Deens leesheÙeËle DeJÙeòeâ mJe¤heeÛeer Øeehleer og:KehetCe&
Deens; keâejCe DeJÙeòeâ mJe¤heeÛeer Øeehleer lej efÛeòeeÛee efvejesOe Je efJeueÙe

PeeuÙeeveblejÛe nesle Demeles. lÙeeÛes hetJeea lÙeeÛes MejerjÛe ceOÙes efJeIve¤he yevele
Demeles. ‘ceer Deens', ‘ceer Deens', ‘ceuee Øeehle keâjeJeÙeeÛes Deens' Demes cnCele
cnCele meeOekeâ Mejerjekeâ[sÛe JeUlees. lÙeecegUs lees efJeÛeefuele nesCÙeeÛeerÛe mebYeeJevee
DeefOekeâ Deens. lesJne Depe&gvee, let legPes meJe& keâce& ceuee mecehe&Ce keâj, DevevÙe
Yeòeâerves ceePes efÛebleve keâj. pes celhejeÙeCe Peeuesues Yeòeâpeve Deeheueer meJe& keâcex
ceePÙee "eÙeer Dehe&Ce keâ¤ve, osnOeejer DeMee ceePÙee meiegCe ¤heeÛes OÙeeve keâjerle,
lewueOeejsØeceeCes efvejblej efÛebleve keâjleele lÙeebvee ceer Ùee mebmeej¤heer meeiejeletve
MeerIeÇ heej keâjerle Demelees lÙeebÛee Gæej keâjerle Demelees. cnCetve Yeefòeâceeie& ßes‰
Deens.
Depe&gvee, ceePÙee ef"keâeCeer ceve ueeJe. pej ceve ueeiele vemesue lej lÙeeÛee
DeYÙeeme keâj, ceve efpekeâ[s OeeJesue lesLetve lÙeeuee KesÛetve DeeCe Je lÙeeÛee
efvejesOe keâj. ner iees° keâjCÙeemener let DemeceLe& DemeMeerue, lej let keâce& keâj. keâce&
SkeâÛe Deens les cnCepes ÙeLeeLe& keâce& nesÙe! let ‘keâeÙe&ce keâce&' keâj. ogmejs keâesCelesner
keâce& keâ¤ vekeâesme. let SJe{sÛe keâce& keâj, ceie let YeJemeeiej heej nesJees keâer ve
nesJees. pej nsner keâjeÙeuee let DemeceLe& DemeMeerue, lej efmLeleØe%e, DeelceJeeve Je
leòJe%e ceneheg®<eeuee MejCe pee Je mebhetCe& keâce&heâueeÛee lÙeeie keâj. Demee lÙeeie
kesâuÙeeves leguee hejceMeebleer Øeehle nesF&ue.
lÙeeveblej hejceMeebleer Øeehle PeeuesuÙee YeòeâeÛeer ue#eCes meebieleevee ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ce cnCeeues - pees meJe& YetleebÛee És<e ve keâjCeeje, oÙeeUt DeeefCe keâ¤CeeceÙe,
cecelJe Je Denbkeâejjefnle Demelees Demee Yeòeâ ceuee efØeÙe Demelees. pees
OÙeeveÙeesieeceOÙes efvejblej lelhej Demelees, pees DeelceJeeve, DeelceefmLele Demelees lees
Yeòeâ ceuee efØeÙe Demelees, pees keâesCeeuee $eeme osle veener Je keâesCeeÛÙee $eemeeves
$eemetve peele veener Demee Yeòeâ ceuee efØeÙe Demelees. pees DelÙeble heefJe$e Deens,
peeie®keâ Deens, meJe& ØekeâejÛÙee JÙeLeebyeeyele pees Goemeerve Deens, pÙeeves keâecÙe
heâueeÛes meJe& DeejbYe cnCepes GÅeesie mees[uesues Deensle Je les mees[tve pÙeeves
YeJemeeiej heej kesâuee Deens, Demee Yeòeâ ceuee efØeÙe Deens. pees efvejhes#e Deens
pÙeeves meJe& FÛÚebÛee lÙeeie kesâuee Deens, MegYeeMegYe keâce&heâueebÛee pÙeeves lÙeeie
kesâuee Deens, Demee Yeòeâ ceuee efØeÙe Deens. pees efveboe Je mlegleer meceeve ceevelees,
pees ceewveer Deens, ceveemeefnle pÙeeÛeer FbefõÙes Meeble Je efmLej Deensle, pees Mejerj
efveJee&nemee"er pes efceUsue lÙeele mebleg° Deens, pees ceceleejefnle Deens, Mejerj j#eCeeceOÙes
pÙeeuee Deemeòeâer veener Demee efmLeleØe%e Je Yeefòeâceeve heg®<e ceuee efØeÙe Deens.
Ùee Øekeâejs DekeâjeJÙee Mueeskeâeheemetve SkeâesefCemeeJÙee MueeskeâeheÙeËle ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ceeves Meebleer Øeehle PeeuesuÙee ÙeesieÙegòeâ YeòeâeÛÙee jenCeerJej ØekeâeMe šekeâuee
Deens. pees meeOekeâebmee"er DelÙeble GheÙegòeâ Deens. MesJešer Deeheuee efveCe&Ùe meebieleevee
les cnCeeues- pees celhejeÙeCe nesTve DevevÙe ßeæsves Ùegòeâ DemeCeeje heg®<e Jej
meebefieleuesuÙee Oece&ceÙe Dece=leeÛes efve<keâece YeeJeeves heeve keâjleele- DeeÛejCe
keâjleele les Yeòeâ ceuee DelÙeble efØeÙe Demeleele. DeMee Øekeâejs mecehe&Ceemen keâce&
keâjCÙeeme ØeJe=òe nesCes ßesÙemkeâj Deens, keâejCe lÙeeÛÙee ueeYeneveerÛeer peyeeyeoejer
F°osJe, meodieg® DeeheuÙeeJej Iesle Demeleele. ÙesLes ßeerke=â<Ceeves mJe®hemLe
ceneheg®<eebÛes ue#eCe meebefieleues Deens DeeefCe lÙeebvee MejCe peeCÙeeme meebefieleues
Deens DeeefCe MesJešer DeeheuÙeeuee MejCe ÙesCÙeeÛeer ØesjCee osTve DeeheCener Skeâ
ceneheg®<e Deenesle Demes lÙeebveer meebefieleues. ßeerke=â<Ce Skeâ Ùeesieer nesles. les Skeâ
cenelcee nesles.
Ùee DeOÙeeÙeele Yeòeâer ßes‰ Deens Demes meebefieleues Deens, cnCetve Ùee DeOÙeeÙeeÛes
‘YeefòeâÙeesie' ns veeJe ÙeesiÙe DemesÛe Deens.
ßeerke=â<Ceepeg&vemecJeeos ‘YeefòeâÙeesiees’ veece ÉeoMeesÓOÙeeÙeŠ~~12~~
ÙeeØeceeCes ßeerceodYeieJeodieerlee¤heer Gheefve<eoeleerue yeÇÿeefJeÅeebleie&le
ÙeesieMeeŒeeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depe&gve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue ‘YeefòeâÙeesie' veeJeeÛee
yeejeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe&ieerlee’ Yee<Ùes ‘YeefòeâÙeesiees’ veece
ÉeoMeesÓOÙeeÙeŠ~~12~~
DeMee Øekeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeeRÛes efMe° mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âle
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe ‘ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue ‘YeefòeâÙeesie' veeJeeÛee
yeejeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
DeOÙeeÙe lesjeJee 297
Ô
~~ DeLe $eÙeesoMeesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe lesjeJee
ieerlesÛÙee DeejbYeer Oe=leje°êves mebpeÙeeme efJeÛeejues nesles keâer, mebpeÙee, Oece&#es$eeJej
lemesÛe kegâ®#es$eeJej ÙegæeÛÙee FÛÚsves Skeâ$e PeeuesuÙee ceePÙee Je heeb[tÛÙee heg$eebveer
keâeÙe kesâues? DeeleeheÙeËle les #es$e efkebâJee les mLeU keâes"s Deens ns meebefieleues veener;
hejbleg pÙee ceneheg®<eeves ÙegæeÛeer ØesjCee efoueer- Ùegæ keâj Demes meebefieleues lÙeevesÛe
mJele: Ùee DeOÙeeÙeele Øemlegle #es$e keâes"s Deens les meebefieleues Deens.
Fob Mejerjb keâewvlesÙe #es$eefcelÙeefYeOeerÙeles ~~1~~
SleÅees Jesefòe leb ØeengŠ #es$e%e Fefle leefÉoŠ ~~1~~
ns keâewvlesÙee, ns Mejerj cnCepesÛe Skeâ #es$e Deens DeeefCe pees ns Gòece Øekeâejs
peeCelees lees #es$e%e nesÙe. lees Ùee #es$eele heâmele veener efkebâJee Yeüceuee peele veener
Gueš Ùee #es$eeÛee lees mebÛeeuekeâ Deens, Demes les leòJe peeCeCeeNÙee ceneheg®<eebveer
cnšues Deens.
Mejerj lej SkeâÛe Deens ceie lÙeeÛÙeeceOÙes Oece&#es$e Je kegâ®#es$e ner oesve #es$es
keâMeer Demet Mekeâleerue? JeemleefJekeâ MejerjeÛÙee Deblejbieele oesve hegjeleve ØeJe=òeer
Jemele Deensle. Skeâ hejceOece& hejceelcÙeele ØeJesMe osCeejer hegCÙeceÙeer ØeJe=òeer
DeMeer owJeer mebheoe DeeefCe ogmejer Deemegjer mebheoe- peer otef<ele Âef°keâessveeMeer pees[uesueer
Deens Je peer Ùee veÕej mebmeejele ceveg<Ùeeuee efJeÕeeme osle Demeles, pesJne Deemegjer
mebheosÛes ØeeyeuÙe Jee{les lesJne ns Mejerj ‘kegâ®#es$e' yeveles DeeefCe pesJne Ùee Mejerjele
owJeer mebheosÛes yeenguÙe nesles lesJne Ùee Mejerjeuee ‘Oece&#es$e' Demes cnCeleele. ne
Ûe{Gleej Mejerjele melele meg¤ Demelees. hejbleg leòJeoMeea ceneheg®<eeÛÙee meeefVeOÙeele

pesJne SKeeoe Yeòeâ DevevÙe YeòeâercegUs DeejeOevesceOÙes ØeJe=òe neslees lesJne oesvner
ØeJe=òeeRceOÙes efveCee&Ùekeâ ÙegæeÛes megleesJeeÛe kesâues peeles DeeefCe ÙeeceOÙes ›eâceMe:
owJeer mebheosÛes GlLeeve Je Deemegjer mebheossÛes Meceve nesle peeles. Deemegjer mebheosÛes
Meceve PeeuÙeeJej hejceleòJeeÛÙee mee#eelkeâejeÛeer DeJemLee Ùesles. DeeefCe ceie
oMe&veeyejesyejÛe owJeer mebheosÛeer DeeJeMÙekeâlee jenle veener. keâejCe lees heCe
hejceelcÙeele ØeJesMe keâjlees. DekeâjeJÙee DeOÙeeÙeele Depe&gveeves heeefnues keâer, keâewjJe
he#eeleerue ÙeesæÙeeveblej heeb[Je he#eeleerue ÙeesæsosKeerue ÙeesiesÕejeceOÙes efJeueerve
nesle nesles. Ùee efJeueÙeeveblej heg®<eeÛes pes mJe¤he Demeles lesÛe #es$e%e nesÙe. Deelee
heg{s heneJes-
#es$e%eb Ûeeefhe ceeb efJeefæ meJe&#es$es<eg Yeejle ~~1~~
#es$e#es$e%eÙees%ee&veb Ùeòep%eeveb celeb cece ~~2~~
ns Depe&gvee, meJe& #es$eebceOÙes #es$e%e DemeCeeNÙee ceuee let peeCe. ‘pees Ùee
#es$eeuee peeCelees leesÛe #es$e%e nesÙe.' Demes lÙeeuee peeCeCeejs cnCeleele. ßeerke=â<Ce
cnCeleele keâer ceerner Skeâ #es$e%e Deens. DeLee&le ßeerke=â<Cener Skeâ ÙeesiesÕej nesles.
#es$e DeeefCe #es$e%e DeLee&le efJekeâejemen Øeke=âleer DeeefCe heg®<eeuee ÙeLeeLe& peeCeCes
ÙeeueeÛe %eeve cnCeleele, Demes ceePes cele Deens. cnCepesÛe mee#eelkeâejemen Ùee
leòJeeme peeCeCes cnCepesÛe %eeve nesÙe. Meg<keâ JeeoefJeJeeo cnCepes %eeve veener.
lel#es$eb ÙeÛÛe ÙeeÂkeäÛe ÙeefÉkeâeefj Ùele§e Ùeled ~~1~~
me Ûe Ùees ÙelØeYeeJe§e lelmeceemesve ces ëe=Ceg ~~3~~
ns #es$e pemes DeeefCe pÙee efJekeâejebveer Ùegòeâ Deens, lemesÛe pÙee keâejCeecegUs les
efvecee&Ce Peeues Deens Je lees #es$e%e keâesCe Je lÙeeÛee ØeYeeJe keâesCelee les meJe&
ceePÙeekeâ[tve meb#esheeves Sskeâ. DeLee&le ns #es$e efJekeâejebveer Ùegòeâ Deens. keâener
keâejCeeves les lemes efvecee&Ce Peeues Deens Je #es$e%e ØeYeeJeMeeueer Deens. Demes ceerÛe
cnCelees Demes veener $e+<eerner cnCeleele.
$e+ef<eefYeye&ngOee ieerleb ÚvoesefYeefJe&efJeOewŠ he=Lekeâd ~~1~~
yeÇÿemet$eheow§ewJe nslegceefÆefJe&efveef§elewŠ ~~4~~
Ùee #es$e Je #es$e%eeÛÙee leòJeeyeeyele $e+<eeRveer heg<keâU ÛeÛee& kesâueer Deens.

lemesÛe Úboesyeæ «ebLeebveer-Jesoebveer Deveskeâ Øekeâejebveer JesieJesieUs JeCe&ve kesâues Deens.
lemesÛe efJeMes<e ¤heeves efveef§ele kesâuesuÙee yeÇÿemet$eeleerue heoebÉejsner les meebefieleues
iesues Deens. cnCepes Jeso, cen<eea, yeÇÿemet$e Je ceer SkeâÛe iees° meebiele Deenesle.
cnCepes Ùee meJeeËveer pes meebefieleues lesÛe ÙesLes ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens. ceie ns
Mejerj (#es$e) [esàÙeebveer pesJe{s efomeles, pesJe{s les Deens lesJe{sÛe Deens keâe ?
ceneYetleevÙenbkeâejes yegefæjJÙeòeâcesJe Ûe ~~1~~
FefvõÙeeefCe oMewkebâ Ûe heÃe ÛesefvõÙeieesÛejeŠ ~~5~~
Depe&gvee, hebÛe ceneYetles (he=LJeer, Deehe, lespe, JeeÙet Je DeekeâeMe), Denbkeâej,
yegæer DeeefCe efÛeòe (DeJÙeòeâ heje Øeke=âleer cnCepes cetU Øeke=âleeRJej ØekeâeMe šekeâuee
Deens. efpeÛÙeeceOÙes hejeØeke=âleerner DebleYe&tle Deens. Jejerue Dee"ner De°oe cetU
Øeke=âleer Deens.) lemesÛe one FbefõÙes ([esUs, keâeve, veekeâ, lJeÛee, efpeJne, jmevee,
nele, heeÙe, GhemLe, iego), Skeâ ceve DeeefCe heeÛe FbefõÙeebÛes efJe<eÙe (¤he, jme,
iebOe, Meyo DeeefCe mheMe&) lemesÛe-
FÛÚeÉs<eŠ megKeb ogŠKeb mebIeele§eslevee Oe=efleŠ ~~1~~
Slel#es$eb meceemesve meefJekeâejcegoeùleced ~~6~~
FÛÚe, ÉÇs<e, megKe-og:Ke DeeefCe meJeeËÛee mecetn, mLetue osneÛee ne efheb[,
Ûeslevee DeeefCe OewÙe&, Ùee Øekeâejs ns #es$e efJekeâejebmen meb#esheeves meebefieleues Deens.
meejebMe, nsÛe #es$eeÛes mJe¤he Deens. Ùee #es$eele hesjuesues Ûeebieues JeeF&š mebmkeâejeÛÙee
¤heeves GieJeles. MejerjÛe #es$e Deens. Mejerjele cemeeuee keâesCelÙee JemletbÛee Deens?
lej nerÛe heeÛe leòJes, one FbefõÙes, Skeâ ceve ns pes Jej meebefieleues Deens lÙeeÛe
JemletbÛee cemeeuee Mejerjele Yejuesuee Deens. Ùee meJeeËÛÙee meecegefnkeâ ie"veele
efheC[ Mejerj Deens. peesheÙeËle ns efJekeâej jenleerue leesheÙeËle ne efheb[ jenCeejÛe,
keâejCe lees efJekeâejebveer yeveuesuee Deens. Deelee lÙee #es$ee%eeÛes mJe¤he hene, keâer
pees Ùee #es$eele Skeâ¤he veener heCe lÙeeheemetve Deefuehle Deens.
DeceeefvelJeceoefcYelJeceefnbmee #eeefvlejepe&Jeced ~~1~~
DeeÛeeÙeexheemeveb MeewÛeb mLewÙe&ceelceefJeefve«enŠ ~~7~~
ns Depe&gvee ceeve-DeheceeveeÛee DeYeeJe, obYeeÛejCeeÛee DeYeeJe, Deefnbmee

(DeLee&le DeeheuÙee lemesÛe Flej keâesCeeÛÙeener DeelcÙeeuee keâ° ve osCes, cnCepes
Deefnbmee nesÙe. Deefnbmee cnCepes meeOeer cegbieerner ve ceejCes Demee veJns. ßeerke=â<Ce
cnCeeues keâer DeeheuÙee DeelcÙeeuee DeOeesieleerkeâ[s vesT vekeâe. lÙeeuee DeOeesieleerkeâ[s
vesCes cnCepes efnbmee Deens DeeefCe lÙeeÛes GlLeeve cnCepesÛe Megæ Deefnbmee Deens.
Demee heg®<e Flej DeelcÙeebÛÙee GlLeeve nsletves ØeÙelve keâjle Demelees. lÙeeÛee
DeejbYe keâesCeeueener "sÛe ve heesnÛeefJeCÙeeheemetveÛe nesle Demelees. ns lÙeeÛesÛe Skeâ
Debie-ØelÙebie Deens.) cnCetve Deefnbmee, #eceeYeeJe, ceve-JeeÛesÛeer mejUlee,
DeeÛeeÙeexheemevee, DeLee&le ßeæe-Yeefòeâmeefnle meodieg®Ûeer mesJee DeeefCe lÙeebÛeer
Gheemevee, heefJe$elee, Deble:keâjCeeÛeer efmLejlee, ceve DeeefCe FbefõÙeebmeefnle MejerjeÛee
efve«en DeeefCe-
FefvõÙeeLex<eg JewjeiÙeceven¿ej SJe Ûe ~~1~~
pevcece=lÙegpejeJÙeeefOe ogŠKeoes<eevegoMe&veced ~~8~~
Ùee ueeskeâerÛÙee Je hejueeskeâerÛÙee YeesieebÛÙee DeemeòeâerÛee DeYeeJe, DenbkeâejeÛee
DeYeeJe, pevce, ce=lÙet, Je=æeJemLee, jesie DeeefCe Yeesieeefo og:Ke oes<eebÛes JeejbJeej
efÛebleve-
DemeefòeâjveefYe<Jei[Š heg$eoejie=neefo<eg ~~1~~
efvelÙeb Ûe meceefÛeòelJeefce°eefve°esheheefòe<eg ~~9~~
Œeer, heg$e, Oeve, ie=n FlÙeeoeRceOÙes Deemeòeâer vemeCes, efØeÙe efkebâJee DeefØeÙe
iees°eRÛeer Øeehleer Peeueer lejer efÛeòeeÛeer mecelee jenCes-
ceefÙe ÛeevevÙeÙeesiesve YeefòeâjJÙeefYeÛeeefjCeer ~~10~~
efJeefJeòeâosMemesefJelJecejeflepe&vemebmeefo ~~10~~
ceePÙee ef"keâeCeer (ßeerke=â<Ce Skeâ Ùeesieer nesles DeLee&le DeMee ØekeâejÛÙee
keâesCelÙeener ceneheg®<eele) DevevÙe Ùeesieeves DeLee&le ÙeesieeJÙeefleefjòeâ DevÙe keâMeeÛesner
mcejCe ve keâjlee DeJÙeefYeÛeeefjCeer Yeòeâer (F°osJeeKesjerpe ogmejs keâesCeeÛesner efÛebleve
ve keâjCes), Skeâeble mLeeveeÛes mesJeve, peveebÛÙee mecegoeÙeele jenCÙeeÛeer Deemeòeâer
vemeCes lemesÛe-
DeOÙeelce%eeveefvelÙelJeb leòJe%eeveeLe&oMe&veced ~~10~~

Slep%eeveefceefle Øeesòeâce%eeveb ÙeoleesÓvÙeLee ~~11~~
DeelcÙeeÛÙee meòesves ÛeeueCeeNÙee %eeveele Skeâ¤he efmLeleer DeeefCe leòJe%eeveeÛes
DeLe&mJe¤he DemeCeeNÙee hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej ns meJe& %eeve Deens DeeefCe
ÙeeÛÙeentve pes efvejeUs Deens, efJehejerle Deens, les meJe& De%eeve Demeles Demes cnbšues
iesues Deens. Ùee hejceleòJe hejceelcÙeeÛÙee mee#eelkeâejeyejesyejÛe Øeehle nesCeeNÙee
ceeefnleerÛes veeJe %eeve Deens. (ÛeewLÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer cnšues nesles keâer,
Ùe%eeÛÙee hetleeaceOÙes Ùe%e pes Mes<e "sJele Demelees, lÙee %eeveece=leeÛes heeve keâjCeeje
meveeleve yeÇÿeele ØeJesMe keâjlees. cnCetve yeÇÿeeÛÙee mee#eelkeâejeyejesyej efceUCeejer
peer ceeefnleer, lesÛe %eeve nesÙe. ÙesLesner les cnCeleele keâer, leòJe%eeve¤heer hejceelcÙeeÛee
mee#eelkeâej cnCepes %eeve Deens) Ùeentve pes efJehejerle Deens les meJe& De%eeve Demes
cnCeleele. ÙeeceOÙes efvelÙe FlÙeeoer DemeCeejs ue#eCe %eeveeÛes hetjkeâ Deensle. ÙesLes
Øeëe> hetCe& Peeuee.
%esÙeb ÙeòelØeJe#Ùeeefce Ùep%eelJeece=leceMvegles ~~10~~
Deveeefocelhejb yeÇÿe ve meòeVeemeogÛÙeles ~~12~~
Depe&gvee, pÙeeuee peeCetve IesCes DelÙeble ÙeesiÙe Deens lemesÛe pes peeCetve IesleuÙeeveblej
celÙe& ceveg<Ùeeuee Dece=leleòJe Øeehle nesles les %esÙe ceer leguee ÛeebieuÙee Øekeâejs meebielees.
lÙee Deeefojefnle hejyeÇÿeeme vee meled cnCeleele vee Demeled, keâejCe peesheÙeËle les
JesieUs Demeles leesheÙeËle les meled Demeles DeeefCe pesJne ceveg<Ùe lÙeele Skeâ¤he neslees,
meceeefnle neslees, lesJne keâesCe keâesCeeuee keâeÙe cnCeCeej? keâejCe lesLes ÉwleeÛes Yeeve
jenleÛe veener, oesIesner mecejme nesTve SkeâlJeeme heeJeleele. DeMee efmLeleerceOÙes les
yeÇÿe meledner vemeles Je Demeledner vemeles. ner yeÇÿeJemlet mJeÙeb menpe Deens.
meJe&leŠ heeefCeheeob lelmeJe&leesÓef#eefMejescegKeced ~~10~~
meJe&leŠ ßegefleceuueeskesâ meJe&ceeJe=lÙe efle‰efle ~~13~~
lÙee yeÇÿeeuee meJe& yeepetbveer neleheeÙe Deensle, meJe& yeepebtvee [esUs, cemlekeâ Je
cegKe Deens. lemesÛe meJe& yeepebtveer lÙeeuee keâeve Deensle, meJe& yeepetbveer les SskeâCeejs
Deens keâejCe les meJeeËvee JÙeehetve jeefnues Deens-
meJexefvõÙeiegCeeYeemeb meJexefvõÙeefJeJeefpe&leced ~~10~~

Demeòebâ meJe&Ye=ÛÛewJe efveieg&Ceb iegCeYeesòe=â Ûe ~~14~~
les meJe& FbefõÙeebÛes efJe<eÙe peeCeCeejs Demeues lejer les FbefõÙejefnle Deens, lÙeeuee
keâesCelesÛe FbefõÙe veener. les Deemeòeâerjefnle Je efveieg&Ce Demetvener les meJe& OeejCe
keâjCeejs Je meJeeËÛes hees<eCe keâjCeejs Deens DeeefCe meJe& iegCeYeesòesâner Deens.
DeLee&le meJe& iegCeebvee les DeeheuÙeele meeceeJetve šekeâles. ßeerke=â<Ce DemesÛe cnCeleele
keâer ceer Ùe%e Je lehe YeesieCeeje Deens. MesJešer meJe& iegCe ceePÙee "eÙeer
efJeueerve nesleele.
yeefnjvle§e YetleeveeceÛejb ÛejcesJe Ûe ~~10~~
met#celJeeòeoefJe%esÙeb otjmLeb Ûeeefvlekesâ Ûe leled ~~15~~
les yeÇÿe meJe& Yetlecee$eebÛÙee yeensj Deens Je Deelener Deens. les Ûej Deens Je
DeÛejner Deens. met#ce DemeuÙeecegUs les efomele veener. les DeefJe%esÙe Deens- les
peeCeCÙeeme og<keâj Deens. les ceve Je FbefõÙeeÛÙee heueerkeâ[s Deens. lemesÛe les
DelÙeble meceerhe Deens Je otjner Deens.
DeefJeYeòebâ Ûe Yetles<eg efJeYeòeâefceJe Ûe efmLeleced ~~10~~
YetleYele&= Ûe lep%esÙeb «eefme<Ceg ØeYeefJe<Ceg Ûe ~~16~~
les yeÇÿe DeefJeYeòeâ-DeKeb[ Demetvener ÛejeÛej YetleebceOÙes veevee Øekeâejebveer
veevee ØekeâejÛÙee ¤heebveer SkeâmeejKes efJeYeeieuÙeemeejKes Deens. lees peeCeCÙeeme
ÙeesiÙe Demee hejceelcee mecemle Yetlecee$eebvee GlheVe keâjCeeje Deens. leesÛe lÙeebÛes
YejCe-hees<eCe keâjerle Demelees. Debleer leesÛe lÙeebÛee mebnejner keâjerle Demelees. Ùee
ef"keâeCeer yee¢e Je Deebleefjkeâ mJeYeeJeekeâ[s efveoxMe kesâuee Deens. Goe. yeensj
pevce DeeefCe Deele peeie=leer, yeensj heeueve lej Deele hees<eCe, yeensj MejerjeÛes
heefjJele&ve DeeefCe Deele meJe&mJeeÛee efJeueÙe. DeLee&le GlheòeerÛÙee keâejCeeÛee ueÙe
DeeefCe lÙee ueÙeeyejesyej DeeheuÙee mJe¤heeuee Øeehle nesCes ner meJe& lÙee yeÇÿeeÛeer
ue#eCes Deensle.
pÙeesefle<eeceefhe leppÙeeseflemlecemeŠ hejcegÛÙeles ~~10~~
%eeveb %esÙeb %eeveiecÙeb ùefo meJe&mÙe efJeef‰leced ~~17~~
les %esÙe yeÇÿe lespeebÛesner lespe Demetve les DebOeejeÛÙeener heueerkeâ[s Deens Demes
%eeles cnCeleele. les hetCe& %eevemJe¤he Deens, hetCe& %eelee Deens, peeCeCÙeeme ÙeesiÙe
Deens DeeefCe %eeveevesÛe Øeehle nesCeejs Deens. mee#eelkeâejeyejesyej Øeehle nesCeeNÙee
peeCekeâejerme %eeve cnCeleele. DeMee %eeveevesÛe lÙee yeÇÿeeÛeer Øeehleer nesle Demeles.
les meJeeËÛÙee ùoÙeele Demeles. ùoÙe ns lÙeebÛes efveJeememLeeve Deens. Flej$e MeesOetvemegæe
efceUCeej veener. cnCetve ùoÙeele OÙeeve lemesÛe ÙeesieeÛejCe keâ¤ve yeÇÿeeÛeer Øeehleer
keâ¤ve Ieslee Ùesles.
Fefle #es$eb leLee %eeveb %esÙeb Ûeesòebâ meceemeleŠ ~~10~~
ceÆòeâ SleefÉ%eeÙe ceÆeJeeÙeesheheÅeles ~~18~~
ns Depe&gvee, ÙeeØeceeCes #es$e, lemesÛe %eeve DeeefCe peeCeCÙeeme ÙeesiÙe DeMee
hejceelcÙeeÛes mJe¤he cnCepesÛe %esÙe ns meb#esheeves meebefieleues iesues Deens. ns meJe&
peeCetve ceePee Yeòeâ celmJe¤heeØele heeJelees.
DeeleeheÙeËle ÙeesiesÕej ke=â<Ce pÙeeuee #es$e cnCele nesles, lÙeeuee Øeke=âleer DeeefCe
pÙeeuee #es$e%e cnCele nesles, lÙeeuee Deelee heg®<e Meyoeves metefÛele keâjle Deensle.
Øeke=âefleb heg®<eb ÛewJe efJeæŸeveeoer GYeeJeefhe ~~10~~
efJekeâejeb§e iegCeeb§ewJe efJeefæ Øeke=âefle mecYeJeeved ~~19~~
ner Øeke=âleer Je heg®<e ns oesvner Deveeefo Demes peeCe DeeefCe meJe& efJekeâej Je
leerve iegCe Øeke=âleerheemetve GlheVe Peeues Deensle Demes peeCe.
keâeÙe&keâjCekeâle=&lJes nslegŠ Øeke=âefle®ÛÙeles ~~10~~
heg®<eŠ megKeogŠKeeveeb Yeesòe=âlJes nsleg®ÛÙeles ~~20~~
keâeÙe&, keâejCe (pÙeeÛÙee Éejs keâeÙe& kesâues peeles efJeJeskeâ, JewjeiÙe FlÙeeoer
lemesÛe DeMegYe keâeÙee&Ûes keâejCe keâece-›eâesOe FlÙeeoer Demeleele) Je keâle=&lJe Ùeebvee
GlheVe keâjCeejer cetU Øeke=âleer Deens. cnCepes lÙeebÛÙee efveefce&leerme Øeke=âleer keâejCe
Deens, DeeefCe ne heg®<e megKeog:KeeÛÙee Yeesieeuee keâejCe Demelees. Øeëe> Demee
efvecee&Ce neslees keâer, lees vesnceer YeesòeâeÛe jenerue keâer lÙeeletve lees keâOeer cegòeâner
nesT Mekesâue? pej Øeke=âleer Je heg®<e oesvner Deveeefo Deensle lej keâesCeer lÙeeletve
megšCeej keâmes? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
heg®<eŠ Øeke=âeflemLees efn Yeg*dòesâ Øeke=âeflepeeviegCeeved ~~10~~

keâejCeb iegCemeie[esÓmÙe meomeÅeessefvepevcemeg ~~21~~
Øeke=âleerÛÙee ef"keâeCeer efmLele DemeCeeje heg®<e Øeke=âleerheemetve GlheVe PeeuesuÙee
iegCeebÛÙee keâeÙe&¤he heoeLeeËÛee Yeesòeâe Deens. Ùee iegCeebMeer PeeuesuÙee mebÙeesieecegUsÛe
peerJeelcee ÛeebieuÙee lemesÛe JeeF&š Ùeesveerle pevce Iesle Demelees. ns keâejCe cnCepesÛe
Øeke=âleerÛÙee iegCeebMeer mebÙeesie, meceehle PeeuÙeeJejÛe peerJeelcÙeeuee pevce-ce=lÙetheemetve
cegòeâer efceUle Demeles. Deelee les Øeke=âleerceOÙes efmLele DemeCeeNÙee heg®<eeJej
ØekeâeMe šekeâerle Deensle, cnCepes lees keâMee Øekeâejs Øeke=âleerceOÙes GYee Deens les
meebiele Deensle.
Gheõ°evegcevlee Ûe Yelee& Yeesòeâe censÕejŠ ~~10~~
hejceelcesefle ÛeehÙegòeâes osnsÓefmcevheg®<eŠ hejŠ ~~22~~
ne heg®<e Gheõ°e Demelees, ùoÙeeÛÙee DelÙeble meceerhe Demelees. nele-heeÙe-
ceve efpelekesâ peJeU Demeleele lÙeehes#eener DeefOekeâ meceerhe ne heg®<e õ°ŸeeÛÙee
mJe¤heele Øeke=âleerceOÙes efmLele Demelees. lÙeeÛÙee ØekeâeMeele-lÙeeÛÙee meceesj Ûeebieues
keâje Deiej JeeF&š keâje. lÙeebÛÙeeMeer lÙeeuee keâener ØeÙeespeve vemeles. lees heâòeâ lÙee
iegCeebÛee mee#eer cnCetve GYee Demelees. lees kesâJeU mee#eer Demelees. hejbleg pej
meeOekeâeves ÙeesiÙe ›eâceeves meeOevee keâ¤ve mJe:Ûee efJekeâeme keâ¤ve Iesleuee Je
lÙeeÛÙeekeâ[s JeUuee; lej cee$e õ°Ÿee heg®<eeÛeener ›eâce yeouelees Je lees ‘Devegcevlee'
Devegceleer ÅeeÙeuee ueeielees, DevegYeJe ÅeeÙeuee ueeielees. meeOevesÉejs DeeCeKeer
meceerhe iesuÙeeJej leesÛe heg®<e ‘Yelee&' yevetve YejCe-hees<eCe keâ¤ ueeielees, lÙeeceOÙes
DeeheuÙee GojefveJee&neÛeerner JÙeJemLee keâ¤ve oslees. meeOevee DeeCeKeer met#ce
PeeuÙeeJej leesÛe ‘Yeesòeâe' yevelees. ‘Yeeskeäleejb Ùe%e lehemeeb' Ùe%e, lehe pes keâener
yeveles lÙee meJeeËÛes ne heg®<e «enCe keâjlees DeeefCe pesJne lees «enCe keâjlees lÙeeveblejÛeer
DeJemLee ‘censÕej:' ceneve F&ÕejeÛÙee ¤heele lees heefjCele neslees. lees Øeke=âleerÛee
mJeeceer yevelees. hejbleg Depetve keâener ØeceeCeele Øeke=âleer peerefJele Deens cnCetve lej
efleuee mJeeceer Deens. meeOekeâ Ùeehes#eener GVele DeJemLesceOÙes peelees lesJne lÙeeuee
‘hejceelcesefleÛeehÙegòeâes' hejceelce Demes cnCeleele. pesJne meeOekeâ hejceMeer leõthe
neslees lesJne lÙeeuee hejceelcee Demes cnCeleele. Ùee Øekeâejs Mejerjele jenle Demetvener
ne heg®<e DeLee&le Deelcee hej: Deens. Ùee Øeke=âleerÛÙee meJe&Lee heueerkeâ[s Deens.
heâjkeâ FlekeâeÛe Deens keâer, meg®Jeeleeruee lees õ°ŸeeÛÙee mJe¤heele neslee.
›eâceMe: efJekeâeme nesle nesle hejceuee mheMe& keâ¤ve hejceelcÙeeÛÙee ¤heele lees
heefjCele neslees.
Ùe SJeb Jesefòe heg®<eb Øeke=âefleb Ûe iegCewŠ men ~~10~~
meJe&Lee Jele&ceeveesÓefhe ve me YetÙeesÓefYepeeÙeles ~~23~~
pees Ùee Øekeâejs heg®<eeuee Je iegCeebmen Øeke=âleerÛÙee leòJeeuee mee#eelkeâejemen
peeCelees lees meJe& keâce&s keâjerle Demeuee lejer hegvne keâOeerner pevce heeJele veener.
cnCepesÛe lÙeeÛee hegvepe&vce nesle veener. nerÛe cegòeâer Deens. DeeleeheÙeËle ßeerke=â<Ceebveer
yeÇÿe DeeefCe Øeke=âleer ÙeebÛÙee %eeveemen Øeehle nesCeeNÙee hejceieleerJej DeLee&le
hegvepe&vceeheemetve efceUCeeNÙee cegòeâeRJej ØekeâeMe šekeâuee Deens. Deelee efpeÛeer
cegKÙe Øeef›eâÙee DeejeOevee Deens. lÙee ÙeesieeJej ØekeâeMe šekeâle Deensle. Ùee
keâcee&uee keâeÙe&¤he efouÙeeefMeJeeÙe keâesCeeueener hejceleòJe Øeehle nesle veener.
OÙeevesveelceefve heMÙeefvle kesâefÛeoelceeveceelcevee ~~10~~
DevÙes mee*ddKÙesve Ùeesiesve keâce&Ùeesiesve Ûeehejs ~~24~~
ns Depe&gvee, lÙee ‘Deelceevece' hejcesÕejeuee keâener ueeskeâ ‘Deelcevee' DeeheuÙee
DeelceefÛebleveeves, OÙeeveeÛes Éeje ‘Deelceefve' DeeheuÙee ùoÙe¤heer osMeele yeIeleele.
efkeâlÙeskeâ peCe meebKÙeÙeesieeÛÙee Éeje (DeLee&le Deeheues meeceLÙe& DeesUKetve lÙeeÛe
keâcee&le ØeJe=òe nesleele) DeeefCe DevÙe ueeskeâ lÙeeuee efve<keâece keâce&ÙeesieeÛÙee Éejs
heenleele. mecehe&Ceemen les efveÙele keâcee&le ØeJe=òe nesleele. Øemlegle Mueeskeâele cetU
meeOeve Deens OÙeeve! lÙee OÙeeveele ØeJe=òe nesCÙeemee"er meebKÙeÙeesie DeeefCe efve<keâece
keâce&Ùeesie ns oesve ceeie& Deensle.
DevÙes lJesJecepeevevleŠ ßeglJeevÙesYÙe Gheemeles ~~10~~
lesÓefhe ÛeeeflelejvlÙesJe ce=lÙegb ßegeflehejeÙeCeeŠ ~~25~~
hejbleg pÙeebvee meeOevesÛes %eeve veener- DeOÙeelceeÛes %eeve veener Demes Deelce%eeve ve
peeCeCeejs ueeskeâ ‘DevesYÙe' DeelceleòJe peeCeCeeNÙee ceneheg®<eebkeâ[tve Ssketâve ßeæsves
YeieJebleeÛeer Gheemevee keâjleele DeeefCe lÙee YeieJeled mcejCeele ceive Peeuesues

heg®<emegæe ne ce=lÙeg¤heer mebmeejmeeiej efveef§eleheCes le¤ve peeleele. lesJne keâesCeleener
Ùeesie meeOetve heueerkeâ[s peelee Deeues veener lejer ceveg<Ùeeves melmebie keâjeJee.
ÙeeJelmebpeeÙeles efkeâbefÛelmeòJeb mLeeJejpei[ceced ~~10~~
#es$e#es$e%emebÙeesieeòeefÉefæ Yejle<e&Ye ~~26~~
ns Depe&gvee, mLeeJej-pebiece cnCepesÛe Ûej-DeÛej peer keâesCeleerner Jemlet efvecee&Ce
nesles leer, let #es$e Je #es$e%e ÙeebÛÙee mebÙeesieeheemetve efvecee&Ce Peeueer Deens Demes
peeCe, Øeehleer kesâJne nesles ÙeeJej les cnCeleele.
meceb meJex<eg Yetles<eg efle‰vleb hejcesÕejced ~~10~~
efJeveMÙelmJeefJeveMÙevleb ÙeŠ heMÙeefle me heMÙeefle ~~27~
pees heg®<e efJeMes<ekeâ¤ve ve° nesle DemeuesuÙee ÛejeÛej meJe& YetleebceOÙes
DeefJeveeMeer DemeCeeNÙee hejcesÕejeuee meceYeeJeeves efmLele DemeCeeje Demee heenlees,
leesÛe lÙeeuee ÙeLeeLee&ves heent Mekeâlees- peeCet Mekeâlees. DeLee&le, Øeke=âleerÛes efJeMes<e
¤he ve° PeeuÙeeJejÛe hejceelcemJe¤he Øekeâš nesle Demeles, lÙeehetJeea veener.
ÙeeJejÛe Dee"JÙee DeOÙeeÙeele meebefieleues nesles- ‘Yetle YeeJeesodYeJekeâjes efJemeie&:
keâce& mebef%ele:' YetleebÛes les YeeJe pes (Ûeebieues DeLeJee JeeF&š) keâenerner (mebmkeâej)
mebjÛevee keâjleele les efceštve peeCes- ve° nesCes ner keâceeËÛeer hejekeâe‰e Deens.
lÙeeJesUer keâce& hetCe& Demeles. lesÛe ÙesLesner meebieleele keâer pees ÛejeÛej Yetleebvee ve°
nesleevee DeeefCe hejcesÕejeuee meJe&$e meceeveleòJeeves efmLele Deens Demes heenlees,
leesÛe lÙeeuee ÙeLeeLe& heenlees.
meceb heMÙeefvn meJe&$e meceJeefmLeleceerÕejced ~~10~~
ve efnvemlÙeelceveelceeveb lelees Ùeeefle hejeb ieefleced ~~28~~
keâejCe pees heg®<e meJe&$e meceeveleòJeeves efmLele DemeCeeNÙee F&Õejeuee meceyegæerves
(pemee Deens lemee) heenlees lees DeelceIeelekeâer nesle veener. keâejCe F&Õej pemee
neslee lemee lÙeeves heeefnuee Je cnCetve lees hejceieleeruee Øeehle neslees. DeMee
hejyeÇÿemJe¤heeÛeer Øeehleer nesCeeNÙee heg®<eeÛeer ue#eCes heg{s meebefieleueer Deensle.
Øeke=âlÙewJe Ûe keâcee&efCe ef›eâÙeceeCeeefve meJe&MeŠ ~~10~~

ÙeŠ heMÙeefle leLeelceevecekeâlee&jb me heMÙeefle ~~29~~
pees ceveg<Ùe meJe& keâcex meJe& Øekeâejs Øeke=âleerkeâ[tveÛe kesâueer peeleele Demes
heenlees, DeLee&le peesheÙeËle Øeke=âleer Deens leesheÙeËle keâcex Demeleele Demes heenlees Je
Deelcee Dekeâlee& Deens Demes heenlees-peeCelees, leesÛe Kejs leòJe peeCelees- DeesUKelees.
Ùeoe Yetlehe=LeiYeeJeceskeâmLecevegheMÙeefle ~~10~~
lele SJe Ûe efJemleejb yeÇÿe mecheÅeles leoe ~~30~~
pesJne efJeJeskeâer heg®<e-meeOekeâ YetleebÛÙee ØeeefCecee$eebÛÙee he=Lekeâ YeeJeebceOÙes
hejceelcÙeeÛee ØeJeen efmLele Demeuesuee heenlees; lemesÛe lÙee hejceelcÙeeheemetveÛe
meJe& YetleebÛee efJemleej Peeuee Deens Demes yeIelees; lesJne lÙeeuee yeÇÿeeÛeer Øeehleer
nesles. pÙee #eCeer DeMeer DeJemLee Øeehle nesles, lÙee#eCeer lÙeeuee yeÇÿeeÛeer Øeehleer
nesles. ns ue#eCener efmLeleØe%e ceneheg®<eeÛesÛe Deens.
DeveeefolJeeefVeieg&CelJeeled hejceelceeÙeceJÙeÙeŠ ~~10~~
MejerjmLeesÓefhe keâewvlesÙe ve keâjesefle ve efuehÙeles ~~31~~
keâewvlesÙee, Deveeefo Je efveie&gCe DemeCeeje ne DeefJeveeMeer hejceelcee Mejerjele
efmLele Demeuee lejer JeemleJeele lees keâenerner keâjerle veener DeeefCe lÙeeuee keâesCelÙeener
keâcee&Ûee ueshe ueeiele veener. lees meJe& keâceeËheemetve Deefuehle Demelees. keâMee Øekeâejs?
ÙeLee meJe&ieleb meew#cÙeeoekeâeMeb veesheefuehÙeles ~~10~~
meJe&$eeJeefmLelees osns leLeelcee veesheefuehÙeles ~~32~~
pÙee Øekeâejs meJe&$e JÙeehetve DemeCeejs DeekeâeMe met#ce DemeuÙeecegUs keâesCelÙeener
JemletMeer pemes efuehle nesle veener, lÙeeØeceeCes Deelcee meJe& osnele jenle Demetvener
lees iegCeeleerle DemeuÙeecegUs osniegCeebveer lees efuehle nesle veener. heg{s cnCeleele-
ÙeLee ØekeâeMeÙelÙeskeâŠ ke=âlmveb ueeskeâefceceb jefJeŠ ~~10~~
#es$eb #es$eer leLee ke=âlmveb ØekeâeMeÙeefle Yeejle ~~33~~
Depe&gvee, pÙeeØeceeCes Skeâše metÙe& DeefKeue yeÇÿeeb[euee DeefKeue peieeuee
ØekeâeMeceeve keâjlees. lÙeeØeceeCes ne Skeâše Deelcee mebhetCe& #es$eeuee ØekeâeefMele
keâjlees. MesJeš cnCeleele- efveCe&Ùe osleele-
#es$e#es$e%eÙeesjsJecevlejb %eeveÛe#eg<ee ~~10~~

YetleØeke=âeflecees#eb Ûe Ùes efJeogÙee&efvle les hejced ~~34~~
ÙeeØeceeCes #es$e Je #es$e%e ÙeebceOeerue Yeso lemesÛe efJekeâejemeefnle DemeCeeNÙee
Øeke=âleerÛÙee yebOeveeletve megšCÙeeÛee GheeÙe efkebâJee meeOeve pes %eeve¤heer ves$eeÉejs
peeCeleele, heenleele, lÙee cenelcÙeebvee hejyeÇÿe hejceelcÙeeÛeer Øeehleer nesles. DeLee&le
#es$e-#es$e%eeuee heenCeejs, heent MekeâCeejs ves$e cnCepes %eeve Deens Je %eeve
mee#eelkeâejeÛeeÛe heÙee&Ùe Deens.
efve<keâ<e&—
ieerlesÛÙee ØeejbYeer Oece&#es$e Je kegâ®#es$eeÛes veeJe Iesleues iesues nesles; hejbleg les
#es$e KejesKej Deens kegâ"s? les DeÅeeheheÙeËle meebefieleues veJnles. ÙesLes mJeÙeb
MeeŒekeâejebveer les mhe° kesâues Deens keâer, keâewvlesÙee, ns Mejerj cnCepesÛe Skeâ #es$e
Deens Je pees lÙeeuee peeCelees lees #es$e%e Deens. lees ÙesLes efuehle Peeuesuee veener-
iegbleuesuee veener; hejbleg lees efveuexhe Deens. lees Ùee #es$eeÛee mebÛeeuekeâ Deens. Depe&gvee
‘meJe& #es$eebceOÙes ceerner Skeâ #es$e%e Deens.' DevÙe ceneheg®<eebyejesyej mJele:Ûeer
leguevee kesâueer. lÙeeJe¤ve ns mhe° nesles keâer ßeerke=â<CeosKeerue Skeâ Ùeesieer nesles.
keâejCe pees #es$eeuee peeCelees lees #es$e%e Demelees Demes ceneheg®<eebveerÛe meebefieleues
Deens. ceerner Skeâ #es$e%e Deens, DeLee&le Flej ceneheg®<eebØeceeCes ceer osKeerue Skeâ
Deens.
lÙeeveblej lÙeebveer les #es$e pÙee efJekeâejebveer Ùegòeâ Deens, pÙee ØeYeeJeebveer les
ØeYeeJeerle Deens ÙeeJej ØekeâeMe šeketâve les cnCeleele keâer, Ùee #es$eeefJe<eÙeer ceerÛe
Demes cnCelees Demes veener lej cen<eeaveerosKeerue DemesÛe cnšues Deens. Jesoebleerue
ÚboeceOÙesosKeerue lÙeeuee he=Lekeâ keâ¤ve oeKeJeues Deens. yeÇÿemet$eelelener lesÛe
meebefieleues Deens.
ceie Mejerj (pes #es$e Deens) pesJe{s [esàÙeebvee efomeles lesJe{sÛe Deens keâe?
lÙeeÛes mhe°erkeâjCe keâjleevee ßeerke=â<Ce cnCeeues, De°Oeecetue Øeke=âleer, DeJÙeòeâ
Øeke=âleer, one FbefõÙes DeeefCe ceve, FbefõÙeebÛes heeÛe efJe<eÙe, DeeMee, le=<Cee DeeefCe
Jeemevee Ùee meJe& efJekeâejebveer efkebâJee Ùee meJe& efJekeâejebÛÙee meecetefnkeâ efceßeCeeves ns
Mejerj yeveuesues Deens. peesheÙeËle ns efJekeâej jenleerue, leesheÙeËle keâesCelÙee vee

keâesCelÙee ¤heele ns Mejerj jenerueÛe. nsÛe #es$e Deens, pÙeele pes hesjeue les Ûeebieues
JeeF&š yeer, mebmkeâejeÛÙee ¤heeves GieJele Demeles. pees lÙeeuee heej keâjlees, lÙeeÛÙee
heueerkeâ[s peelees, lees #es$e%e Deens. #es$e%eeÛes mJe¤he meebieleevee lÙeebveer F&ÕejerÙe
iegCeOeceeËJej ØekeâeMe šekeâuee Deens DeeefCe meebefieleues Deens keâer #es$e%e Ùee #es$eeÛee
ØekeâeMekeâ Deens.
lÙeebveer meebefieleues keâer, meeOevesÛÙee hetleeakeâeueeceOÙes hejceleòJe hejceelcÙeeÛes
ØelÙe#e oMe&ve cnCepesÛe %eeve Deens. hejelhej yeÇÿe ner peeCeCÙeeme ÙeesiÙe DeMeer
Jemlet Deens. les meled veener Je Demeledner veener. les Ùee oesvneRÛÙee heueerkeâ[s Deens.
lÙeeuee peeCeCÙeemee"er ueeskeâ ùoÙeele lÙeeÛes OÙeeve keâjleele, yeensj cetleea "sJetve
lÙee cetleeaÛes OÙeeve keâjerle veenerle. Deveskeâ ueeskeâ meebKÙe ceeOÙeceeletve OÙeeve
keâjleele. lej keâesCeer efve<keâece keâce&Ùeesie cnCepes mecehe&Ceemen efveOee&efjle keâce&
keâ¤ve lÙeeuee Øeehle keâ¤ve Iesleele. pÙee ueeskeâebvee ÙeesiemeeOevesÛes, DeOÙeelceeÛes
%eeve veener, les ueeskeâ leòJeefmLele ceneheg®<eebkeâ[tve lÙeeÛÙeeefJe<eÙeer ßeJeCe keâ¤ve
DeeÛejCe keâjleele hejyeÇÿeeÛeer Øeehleer keâ¤ve Iesleele. lesJne keâener pejer mecepeues
veener lejer DeelceleòJe peeCeCeeNÙee ceneheg®<eebÛÙee menJeemeele jenCes DeeJeMÙekeâ
Deens.
efmLeleØe%e ceneheg®<eeÛeer ue#eCes meebieleevee ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer,
pÙeeØeceeCes DeekeâeMe meJe&$e meejKes hemejuesues Demetvener efveuexhe Deens, metÙe& meJe&$e
ØekeâeMeele Demetvener efveuexhe Deens, leÉle meJe&$e meceeve-meejKee jenCeeNÙee
F&ÕejeØeceeCes efmLeleØe%e ceneheg®<e #es$eeheemetve-Øeke=âleerheemetve Deefuehle Demelees.
MesJešer lÙeebveer efveCe&Ùe osle meebefieleues keâer, #es$e DeeefCe #es$e%eeÛes %eeve %eeve¤heer
ves$eebÉejsÛe nesCes MekeäÙe Deens. %eeve cnCepes ceeies meebefieleuÙeeØeceeCes hejceelcÙeeÛÙee
ØelÙe#e oMe&veeyejesyej Øeehle nesCeejer peeCekeâejer nesÙe. MeeŒeebÛeer vegmeleer hegve:hegvne
GpeUCeer keâjCes cnCepes %eeve veener; hejbleg DeOÙeÙeve lemesÛe ceneheg®<eebkeâ[tve lÙee
keâcee&Ûes %eeve keâ¤ve IesTve lÙee keâce&ceeiee&Jej Ûeeuele, ceveemen FbefõÙeebÛee efvejesOe
DeeefCe lÙee efvejesOeeÛÙee efJeueÙekeâeUer hejceleòJeeuee heenleevee peer DevegYetleer
nesles, leer DevegYetleer cnCepes %eeve nesÙe. ÙesLes ef›eâÙee DeeJeMÙekeâ Deens. Ùee DeOÙeeÙeele
cegKÙele: #es$e%eeÛes efJemleejeves JeCe&ve kesâues Deens. JeemleefJekeâ #es$eeÛes mJe¤he

JÙeehekeâ Deens, Mejerj cnCepes mejU Deens; hejbleg MejerjeÛee mebyebOe kegâ"heÙeËle
Deens? mece«e yeÇÿeeb[ cetue Øeke=âleerÛee efJemleej Deens. Deveble Debleefj#eeheÙeËle
DeeheuÙee MejerjeÛee efJemleej Deens. lÙeecegUs lej Deeheues peerJeve Tpe&efmJele Deens,
lÙeebÛÙeeefMeJeeÙe DeeheCe peiet Mekeâle veener. ns Yetceb[U, efJeÕe peiele, osMe-ØeosMe
DeeefCe Deeheues ns efomeCeejs Mejerj lÙee Øeke=âleerÛÙee Skeâe legkeâ[ŸeeSJe{sner veener.
Ùee Øekeâejs Ùee DeOÙeeÙeele #es$eeÛesÛe efJemleejeves JeCe&ve Deens. cnCetve-
Ô lelmeef o ef l e ßeer c eod Y eieJeod i eer l eemet h eef v e<elmeg yeÇ ÿ eef J eÅeeÙeeb
ÙeesieMeeŒesßeerke=â<Ceepegv& emecJeeos‘#es$e#es$e%eefJeYeeieÙeesiees’veece$eÙeesoMeesÓOÙeeÙeŠ
~~13~~
ÙeesieMeeŒeeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depe&gve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue #es$e#es$e%e Ùeesie
veeJeeÛee lesjeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe&ieerlee’ Yee<Ùes ‘#es$e#es$e%e efJeYeeie Ùeesiees’ veece
$eÙeesoMeesÓOÙeeÙeŠ~~13~~
DeMee Øekeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeeRÛes efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âle
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe ‘ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue #es$e#es$e%e Ùeesie veeJeeÛee
lesjeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
~~ nefj Ô leled meled ~~
Ûelego&Me DeOÙeeÙe 311
Ô
~~ DeLe Ûelego&MeesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe ÛeewoeJee
ceeieerue Deveskeâ DeOÙeeÙeebletve ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves Ùe%eeÛes mJe¤he mhe°
kesâues Deens. ÛeewLÙee DeOÙeeÙeeleerue SkeâesefCemeeJÙee Mueeskeâele lÙeebveer meebefieleues
keâer, pÙee heg®<eeÛÙee Éejs mebhetCe&lesves meg® kesâuesues efveÙele keâce& ›eâceMe: efJekeâefmele
nesle nesle Flekesâ met#ce nesles keâer Jeemevee Je ceveeÛÙee mebkeâuheebÛes hetCe&heCes Meceve
nesles, lÙeeJesUer pÙeeuee lees peeCet FefÛÚle Deens lÙeeÛeer ØelÙe#e DevegYetleer nesles.
lÙee DevegYetleerÛes veeJe %eeve Deens. lesjeJÙee DeOÙeeÙeele %eeveeÛes mhe°erkeâjCe kesâues
Deens. ‘lelJe%eeveeLe& oMe&veced' leòJeeÛÙee DeLe&mJe¤he hejceelcÙeeÛes ØelÙe#e oMe&ve
cnCepes %eeve nesÙe. #es$e-#es$e%eeleerue Yeso peeCetve IesCes cnCepesÛe %eeve nesÙe.
%eeve cnCepes MeeŒeeLe& veener. kesâJeU MeeŒe efkebâJee Oece&iebÇLe ue#eele "sJeCes efkebâJee
lÙeebÛeer GpeUCeer keâjCes cnCepes %eeve veener. DeYÙeemeeÛeer leer DeJemLee cnCepes
%eeve nesÙe, pesLes les leòJe mecepetve Ùesles- efJeefole nesles. hejceelcÙeeÛÙee
mee#eelkeâejeyejesyej efceUCeeNÙee DevegYetleerÛes veeJe %eeve Deens. ÙeeÛÙee efJehejerle
meJe& keâener De%eeve Deens.
Ùee Øekeâejs meJe& keâener meebefieleuÙeeveblej megæe Øemlegle DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer, Depe&gvee, lÙee %eeveebceOÙes osKeerue hejce ßes‰ Demes %eeve
ceer legPÙeemee"er hegvne meebiesve. ÙeesiesÕej lÙeeÛeerÛe ÙesLes hegvejeJe=òeer keâjerle Deensle.
keâejCe ‘MeeŒe megefÛeefVelele hegefve hegefve osefKeÙe~' pÙeeÛes Gòece Øekeâejs efÛebleve
kesâues Deens Demes MeeŒener hegve:hegvne heeefnues heeefnpes. FlekesâÛe veJns lej pees pees
legcner meeOeveceeiee&le heg{s peeue, pees pees lÙee F°osJeele ØeJesMe efceUJeeue lemeleMeer
yeÇÿeeÛeer veJeveJeerve DevegYetleer Øeehle nesF&ue. ns %eeve meodieg® ceneheg®<eÛe osleele;

cnCetve ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer ns %eeve ceer legPÙeemee"er hegvne meebiesve.
mce=leer ns Skeâ Demes hešue Deens keâer, pÙeeJej mebmkeâejeÛee "mee vesnceer
Gcešle Demelees. pej heefLekeâeuee F°eceOÙes ØeJesMe osJeJeCeejer peeCekeâejer-%eeve
ceueerve Peeues, Oetmej Peeues lej lÙee mce=leerhešueeJej Øeke=âleer Debefkeâle nesT ueeieles;
peer efJeveeMeeÛes keâejCe Deens. lÙeemee"er hetle&lee nesF&heÙeËle, F°Ûeer Øeehleer nesF&heÙeËle,
meeOekeâeuee F°mebyebOeerÛes %eeve hegve:hegvne peeCetve Iesleues heeefnpes. Deepe mce=leer
efpeJeble Deens hejbleg heg{erue DeJemLesle ØeJesMe efceUeuÙeeJej ner DeJemLee jenCeej
veener. cnCetveÛe ‘hetpÙe cenejepeßeer' cnCele keâer yeÇÿeefJeÅesÛes jespe efÛebleve keâje,
jespe Skeâ ceeU efheâjJee DeLee&le ceeU cnCepes yee¢e ceeU veJns, lej ùoÙeele
efÛebleveeÛeer ceeU efheâjJee.
ns lej meeOekeâemee"er Deens; hejbleg KejesKej pes meodieg® Demeleele les lÙee
heefLekeâeÛÙee ceeies ueeieuesues Demeleele. DebleÙee&ceer lÙeeÛÙee DeelcÙeeves peeie=le
nesTve lemesÛe yeensj DeeheuÙee ef›eâÙee-keâueeheebveer lÙeeuee DeefYeveJe heefjefmLeleerÛeer
DeesUKe keâ¤ve osleele. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Cener ceneheg®<e nesles. ÙesLes Depe&gve efMe<Ùe
Deens. lÙeeves ÙeesiesÕejebvee DeeheuÙeeuee mebYeeUtve IÙee DeMeer ØeeLe&vee kesâueer nesleer.
cnCetve ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer %eeveebceOÙes Gòece DemeCeejs %eeve legPÙeemee"er
ceer hegvne meebiesve.
hejb YetÙeŠ ØeJe#Ùeeefce %eeveeveeb %eevecegòececed~~1~~
Ùep%eelJee cegveÙeŠ meJex hejeb efmeefæefcelees ieleeŠ~~1~~
ns Depe&gvee, meJe& %eeveebceOÙes Gòece DemeCeejs %eeve, hejce %eeve legPÙeemee"er
hegvne meebiesve (pes ceeies meebefieleues iesues Deens) ns %eeve peeCetveÛe meJe& cegefvepeve Ùee
mebmeejeletve cegòeâ nesTve hejceßes‰ ieleeruee Øeehle Peeues Deensle. (peer ieleer Øeehle
PeeuÙeeveblej Øeehle keâjCÙeeÛes keâenerner efMeuuekeâ jenle veener).
Fob %eevecegheeefßele cece meeOecÙe&ceeieleeŠ~~1~~
meiexÓefhe veeshepeeÙevles ØeueÙes ve JÙeLeefvle Ûe~~2~~
Ùee %eeveeuee (‘GheefßelÙe' cnCepesÛe Ùee %eeveeÛee DeeßeÙe keâ¤ve, ceePÙeeØele

heesnÛeuesues-ceod¤helesuee) Øeehle Peeuesues heg®<e me=°erÛÙee GlheòeerkeâeUer hegvne
pevcele veenerle DeeefCe ØeueÙe keâeUer cnCepesÛe DeblekeâeUer JÙeeketâU nesle veenerle-
JÙeefLele nesle veenerle; keâejCe pÙee efoJeMeer lees ceneheg®<e ceod¤helesuee Øeehle
neslees lÙeeÛe efoJeMeer lÙeeÛÙee MejerjeÛee Deble Peeuesuee Demelees. lÙeeveblej lÙeeÛes
Mejerj cnCepes heâòeâ lÙeeÛes jenCÙeeÛes ef"keâeCe (Iej) Deens. hegvepe&vceeÛes mLeeve
kegâ"s Deens? pÙee ef"keâeCeer heg®<e pevce Iesleele. les mLeeve keâes"s Deens? ÙeeJej
cece Ùeesefvece&noddyeÇÿe leefmcevieYe& oOeecÙenced~~1~~
mebYeJeŠ meJe&Yetleeveeb lelees YeJeefle Yeejle~~3~~
ns Depe&gvee, ceePes ‘cenoyeÇÿe' cnCepesÛe ceePeer ner De°Oee cetue Øeke=âleer nsÛe
meJe& YetleebÛes GlheefòemLeeve Deens. lÙeeceOÙes ceer Ûeslevee¤heer yeer hesjle Demelees
DeeefCe ceie lÙee pe[-ÛesleveeÛÙee mebÙeesieeves meJe& YetleebÛeer Glheòeer nesle Demeles.
meJe&Ùeesefve<eg keâewvlesÙe cetle&ÙeŠ mecYeJeefvle ÙeeŠ~~1~~
leemeeb yeÇÿe cenÅeesefvejnb yeerpeØeoŠ efhelee~~4~~
ns keâewvlesÙee, meJe& ÙeesveeRceOÙes pesJe{s MejerjOeejer ØeeefCecee$e GlheVe nesleele-
pevceleele- lÙee meJeeËÛes GlheefòemLeeve Dee" YesoebÛeer ner cetU Øeke=âleer Deens.
ceer yeerpe mLeehevee keâjCeeje efhelee Deens. Ùee JÙeefleefjòeâ DevÙe keâesCeer ceelee-
efhelee veenerle. peesheÙeËle pe[ DeeefCe Ûesleve ÙeebÛee mebÙeesie nesle jenerue, leesheÙeËle
ØeeefCecee$eebÛee pevce nesle jenerue. lÙeebÛeer Glheòeer nesle jenerue. Ùeemee"er
keâesCeer vee keâesCeer efveefceòe yeveleÛe jenerue. Ùeeveblej ÛewlevÙeceÙe Deelcee pe[
Øeke=âleerceOÙes keâe yeæ neslees- peKe[uee peelees ÙeeÛes mhe°erkeâjCe keâjleevee
meòJeb jpemlece Fefle iegCeeŠ Øeke=âeflemebYeJeeŠ~~1~~
efveyeOveefvle ceneyeenes osns osefnveceJÙeÙeced~~5~~
ns ceneyeenes Depe&gvee, meòJe, jpe Je lece ns Øeke=âleerheemetve GlheVe nesCeejs leerve
iegCe ¢ee DeefJeveeMeer peerJeelcÙeeuee Mejerjele yeæ keâ¤ve "sJeleele. keâMee Øekeâejs-
le$e meòJeb efvece&uelJeelØekeâeMekeâceveeceÙeced~~1~~

megKemei[sve yeOveeefle %eevemei[sve ÛeeveIe~~6~~
ns efve<heehe Depe&gvee, Ùee leerve iegCeebceOÙes ØekeâeMe osCeeje efveefJe&keâej Demee
meòJeiegCe ‘efvece&uelJeeled' efvece&ue DemeuÙeeves megKe DeeefCe %eeve ÙeebÛÙee mebieeves
peerJeelcÙeeuee yeebOetve šekeâlees. meòJeiegCe osKeerue yebOeveÛe Deens. heâjkeâ heâòeâ
SJe{eÛe Deens keâer, Skeâcee$e hejceelcÙeele heâòeâ megKe Deens Je mee#eelkeâej
cnCepesÛe %eeve nesÙe. DeeefCe peesheÙeËle hejceelcÙeeÛee mee#eelkeâej nesle veener
leesheÙeËle meòJeiegCe yeæ Demelees.
jpees jeieelcekebâ efJeefæ le=<Ceemei[mecegÆJeced~~1~~
leefVeyeOveeefle keâewvlesÙe keâce&mei[sve osefnveced~~7~~
ns Depe&gvee, ›eâesOeeÛes cetefle&ceble mJe¤he cnCepes jpeesiegCe nesÙe. Ùeeuee let
‘keâce&mebiesve' cnCepes keâecevee DeeefCe Deemeòeâerheemetve GlheVe neslees Demes peeCe.
lees jpeesiegCe peerJeelcÙeeuee keâce& Je lÙeeheemetve Øeehle nesCeeNÙee heâUeÛÙee
DeemeòeâerceOÙes yeæ keâjerle Demelees. lees peerJeelcÙeeuee keâcee&ceOÙes ØeJe=òe keâjerle
Demelees.
lecemlJe%eevepeb efJeefæ ceesnveb meJe&osefnveeced~~1~~
ØeceeoeuemÙeefveõeefYemleefVeyeOveeefle Yeejle~~8~~
Depe&gvee, mecemle osnOeejer ØeeCÙeebvee ceesn hee[Ceeje, YegueJeCeeje leceesiegCe
ne De%eeveeheemetve efvecee&Ce Peeuee Deens Demes let peeCe. lees Ùee peerJeelcÙeeuee
Øeceeo (Â<ke=âlÙe), DeeUme (Deelee vekeâes GÅee keâ¤, DeMeer Ûeeue{keâ} Je=òeer)
DeeefCe efveõe Ùeebveer yeæ keâjlees. ÙesLes efveõe cnCepes leceesiegCeer ceveg<Ùe DeefOekeâ
Peeshelees Demee ÙeeÛee DeLe& veener. cnCepesÛe Mejerj Peesheer peeless DeMeer iees° veener.
‘Ùee efveMee meJe&Yetleeveeb lemÙeeb peeieefle& mebÙeceer~' ns peie cnCepes Skeâ je$e
Deens. leceesiegCeer JÙeòeâer Ùee peieled¤heer je$eerceOÙes je$ebefoJeme JÙemle Demelees.
ØekeâeMemJe¤heekeâ[s DeÛesle jenlees-efveefõle jenlees. nerÛe leceesiegCeer efveõe nesÙe.
pees efleÛÙeele heâmeuee Deens- De[keâuee Deens lees Peesheuesuee Deens. Deelee Ùeeheg{s
ßeerke=â<Ce eflevner iegCeebÛÙee yebOeveeÛes meecegefnkeâ mJe¤he meebiele Deensle.
meòJeb megKes mebpeÙeefle jpeŠ keâce&efCe Yeejle~~1~~

%eeveceeJe=lÙe leg leceŠ Øeceeos mebpeÙelÙegle~~9~~
Depe&gvee, meòJeiegCe ceveg<Ùeeuee megKeeÛÙee ef"keâeCeer JÙe«e keâjlees. MeeÕele
hejcemegKeekeâ[s lÙeeÛes ceve Dees{ Iesles- lesLes Deemeòeâ nesles. jpeesiegCe ceveg<Ùeeuee
keâcee&ceOÙes ØeJe=òe keâjlees. lej leceesiegCe %eeveeuee DeeÛÚeefole keâ¤ve ØeceeoeceOÙes
cnCepes Deble:keâjCeeleerue JÙeLe& efJeÛeej-efJekeâejebceOÙes ceveg<ÙeeÛes ceve Deemeòeâ
keâjlees. pej ns eflevner iegCe SkeâeÛe mLeeveeJej Je SkeâeÛe ùoÙeele Deensle lej
JesieJesieUs keâmes efJeYeòeâ nesleele? ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
jpemlece§eeefYeYetÙe meòJeb YeJeefle Yeejle~~10~~
jpeŠ meòJeb lece§ewJe leceŠ meòJeb jpemleLee~~10~~
ns Depe&gvee, jpeesiegCe Je leceesiegCe ÙeebÛee hee[eJe keâ¤ve meòJeiegCe JejÛe{
neslees; lemesÛe meòJeiegCe DeeefCe leceesiegCe Ùeebvee efpebketâve jpeesiegCe Jee{lees. lemesÛe
ÙeeÛe Øekeâejs jpeesiegCe DeeefCe meòJeiegCe ÙeebÛee efyecees[ keâ¤ve leceesiegCe Øeyeue
neslees. hejbleg keâesCelee iegCe kesâJne DeeefCe keâmee keâeÙe& keâjerle Deens ns keâmes
DeesUKeeÙeÛes?
meJe&Éejs<eg osnsÓefmcevØekeâeMe GhepeeÙeles~~10~~
%eeveb Ùeoe Ùeoe efJeÅeeefÉJe=æb meòJeefcelÙegle~~11~~
pÙeeJesUer Mejerjele lemesÛe Deble:keâjCeele DeeefCe meJe& FbefõÙeebceOÙes F&ÕejerÙe
ØekeâeMe DeeefCe %eeve GlheVe nesles lÙeeJesUer meòJeiegCeer efJeMes<e Jee{ Peeueer Deens
Demes mecepeeJes.
ueesYeŠ ØeJe=efòejejcYeŠ keâce&CeeceMeceŠ mhe=ne~~10~~
jpemÙesleeefve peeÙevles efJeJe=æs Yejle<e&Ye~~12~~
ns Depe&gvee, pesJne jpeesiegCeeÛes ØeeyeuÙe Jee{les lesJne DeefleMeÙe ueesYe, keâcee&keâ[s
ØeJe=òeer Je lÙeebÛee DeejbYe, DeMeevleer cnCepesÛe ceveeÛes ÛeebÛeuÙe, efJe<eÙeYeesieebÛeer
DeefYeuee<ee ner ue#eCes Øekeâš nesleele. Deelee leceesiegCeeÛes ØeeyeuÙe PeeuÙeeJej
keâeÙe nesles?
DeØekeâeMeesÓØeJe=efòe§e Øeceeoes ceesn SJe Ûe~~10~~

lecemÙesleeefve peeÙevles efJeJe=æs kegâ®vevove~~13~~
Depe&gvee, pesJne leceesiegCeeÛes ØeeyeuÙe Jee{les lesJne ‘DeØekeâeMe:' (ØekeâeMe
F&ÕejeÛee Åeeslekeâ Demelees) cnCepesÛe F&ÕejerÙe ØekeâeMeekeâ[s ve peeCÙeeÛeer ØeJe=òeer
‘keâeÙe&ced keâce&' ÙeesiÙe keâce& ve keâjCÙeeÛeer ØeJe=òeer, Deble:keâjCeele JÙeLe& keâcex
keâjCÙeeÛeer uenj DeeefCe peieeleerue cegiOe keâjCeeNÙee JemletbÛee ceesn ns oes<e lÙee
ceeCemeeuee heÚe[leele. leLeeefhe ns meJe& iegCe peeCetve lÙeeÛee heâeÙeoe keâeÙe?
Ùeoe meòJes ØeJe=æs leg ØeueÙeb Ùeeefle osnYe=led~~10~~
leoesòeceefJeoeb ueeskeâeveceueevØeefleheÅeles~~14~~
meòJeiegCeebÛes ØeeyeuÙe Peeues Demeleevee pej osnOeejer ceveg<Ùe ce=lÙet heeJeuee
lej lÙeeuee Gòece keâce& keâjCeeNÙeebÛÙee oes<ejefnle DemeCeeNÙee efoJÙe ueeskeâebÛeer
Øeehleer nesles.
jpeefme ØeueÙeb ielJee keâce&meefi[<eg peeÙeles~~10~~
leLee Øeueervemleceefme cet{Ùeesefve<eg peeÙeles~~15~~
jpeesiegCeeÛes ØeeyeuÙe Demelee ceveg<Ùe cejCe heeJeuee lej lees mekeâece
keâcee&le Deemeòeâ DemeCeeNÙee ceveg<Ùeeble pevce Ieslees. lemesÛe leceesiegCeeÛeer Je=æer
Peeueer Demelee pees ceveg<Ùe ce=lÙet heeJelees lesJne lees efkeâškeâ helebie Deeefo cet{
Ùeesveerle pevce Ieslees. lesJne Ùee iegCeebceOÙes ceveg<Ùeeves meeefòJekeâ iegCeebveer Ùegòeâ
Demeues heeefnpes. Øeke=âleerÛeer ner yeBkeâ DeeheCe pecee kesâuesuÙee, efceUJeuesuÙee Ùee
iegCeebvee ce=lÙetveblejmegæe DeeheuÙeeuee megjef#eleheCes hejle keâjles. Deelee ÙeeÛee
heefjCeece heene.
keâce&CeŠ megke=âlemÙeengŠ meeefòJekebâ efvece&ueb Heâueced~~10~~
jpememleg Heâueb ogŠKece%eeveb lecemeŠ Heâueced~~16~~
meeefòJekeâ keâcee&Ûes heâU (heefjCeece) meeefòJekeâ, efvece&ue megKeceÙe, %eeveceÙe
DeeefCe JewjeiÙeceÙe Demeles. jepeme keâcee&Ûes heâue og:Ke Demeles DeeefCe leeceme
keâcee&Ûes heâue De%eeve Demeles lemesÛe-
meòJeelmebpeeÙeles %eeveb jpemees ueesYe SJe Ûe~~10~~

Øeceeoceesnew lecemees YeJeleesÓ%eevecesJe Ûe~~17~~
meòJeiegCeeheemetve %eeve GlheVe nesles (F&ÕejeÛÙee DevegYetleerÛes veeJe %eeve Deens),
F&ÕejerÙe DevegYetleerÛee ØeJeen Demelees. jpeesiegCeeheemetve kesâJeU ueesYe GlheVe neslees;
lej leceesiegCeeheemetve Øeceeo, ceesn Je DeeUmener (De%eeve) GlheVe nesleele. Ùee
iegCeebcegUs ceveg<Ùeeuee keâesCeleer ieleer efceUles?
TOJeË ieÛÚefvle meòJemLee ceOÙes efle‰efvle jepemeeŠ~~10~~
peIevÙeiegCeJe=efòemLee DeOees ieÛÚefvle leecemeeŠ~~18~~
meòJeiegCeer heg®<e ‘TOJe&cetueb' lÙee cetue hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer peeleele.
les efvece&ue ueeskeâeble cnCepesÛe osJeueeskeâeble peeleele. jpeesiegCeer cnCepes jepeme
DeeÛejCeeÛes ueeskeâ ceOÙece ßesCeerÛes Demeleele. lÙeebÛÙeepeJeU efJeJeskeâ-JewjeiÙeeefo
meeefòJekeâ iegCe Demele veenerle efkebâJee les efkeâškeâeefokeâeÛÙee DeOece Ùeesveerlener
peele veenerle; hejbleg lÙeebvee hegvepe&vce Øeehle neslees. lej efvebÅeiegCeer Demes leeceme
Je=òeerÛes ueeskeâ heMeg-he#ÙeeefokeâebÛÙee DeOece Ùeesveerle peeleele, cnCepesÛe les
DeOeesieleeruee peeleele. Ùee Øekeâejs Ùee leerve iegCeebcegUs lÙee iegCeebvegmeej Ùeesveer Øeehle
nesle Demeles. cnCepes ns leerve iegCe Ùesvekesâve Øekeâejs Ùeesveeruee keâejCe Demeleele. pees
heg®<e Ùee iegCeebÛÙee heueerkeâ[s peelees, lees pevcece=lÙetÛÙee yebOeveeletve cegòeâ nesTve
ceePÙee mJe¤heeuee Øeehle neslees. ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
veevÙeb iegCesYÙeŠ keâlee&jb Ùeoe õ°evegheMÙeefle~~10~~
iegCesYÙeMÛe hejb Jesefòe ceÆeJeb meesÓefOeieÛÚefle~~19~~
Øeke=âleerÛÙee leerve iegCeebÛÙee JÙeefleefjòeâ ogmeje keâesCeer keâlee& veener Demes pesJne
õ°e Deelcee peeCelees DeeefCe leervener iegCeebÛÙee DelÙeble heueerkeâ[s DemeCeejs hejceleòJe
‘Jesefòe' peeCelees, lesJne lees heg®<e ceePÙee mJe¤heeuee Øeehle neslees. iegCeebceOÙes
DeMeer keâener yeewefækeâ ceevÙelee veener. meeOevee keâjlee keâjlee DeMeer Skeâ DeJemLee
Ùesles keâer lesJne lÙee hejceleòJeeÛeer DevegYetleer nesles Je lÙeeuee mecepeles keâer Ùee leerve
iegCeebefMeJeeÙe ogmeje keâesCeleener keâlee& veener. lÙeeJesUer lees heg®<e leerve iegCeebÛÙee
heueerkeâ[s peelees. ns keâheesuekeâefuhele Demes cnCeCes veener. ÙeeJejÛe heg{s ßeerke=â<Ce
cnCeleele-
iegCeevesleeveleerlÙe $eervosner osnmecegodYeJeeved~~10~~

pevcece=lÙegpejeogŠKewe|JecegòeâesÓce=leceMvegles~~20~~
mLetue MejerjeÛÙee Glheòeeruee keâejCeerYetle DeMee Ùee leerve iegCeebÛÙee heueerkeâ[s
pees heg®<e peelees lees pevce, ce=lÙet, JeeOe&keäÙe DeeefCe meJe& ØekeâejÛÙee og:Keeheemetve
cegòeâ nesTve Dece=leleòJeeÛes heeve keâjlees. ÙeeJej Depe&gveeves Øeëe> kesâuee.
Depeg&ve GJeeÛe
kewâe|ue[diewŒeerviegCeevesleeveleerlees YeJeefle ØeYees~~10~~
efkeâceeÛeejŠ keâLeb ÛewleebŒeerviegCeeveefleJele&les~~21~~
ns ØeYees, Ùee ef$eiegCeebÛÙee heueerkeâ[s iesuesuee heg®<e keâesCekeâesCelÙee ue#eCeebveer
Ùegòeâ Demelees? lÙeeÛes DeeÛejCe keâmes Demeles? lemesÛe lees Ùee leerve iegCeebÛÙee
heueerkeâ[s keâmee peelees?
ØekeâeMeb Ûe ØeJe=efòeb Ûe ceesncesJe Ûe heeC[Je~~10~~
ve Ésef° mebØeJe=òeeefve ve efveJe=òeeefve keâe*d#eefle~~22~~
ns Depe&gvee, pees heg®<e meòJeiegCeeÛes keâeÙe&heâue ØekeâeMe, jpeesiegCeeÛes keâeÙe&heâue
ØeJe=òeer DeeefCe leceesiegCeeÛes keâeÙe&heâue ceesn ns GlheVe Peeues Demelee lÙeebvee JeeF&š
mecepetve lÙeebÛee eflejmkeâej keâjerle veenerle efkebâJee les veenermes PeeuÙeeveblej lÙeebÛeer
lees FÛÚeefn keâjerle veener. lemesÛe-
GoemeerveJeoemeervees iegCewÙeex ve efJeÛeeuÙeles~~10~~
iegCee Jele&vle FlÙesJe ÙeesÓJeefle‰efle vesi[ieles~~23~~
pees Ùee Øekeâejs GoemeerveemeejKee jenCeeje, ef$eiegCeebcegUs efJeÛeefuele ve nesCeeje,
iegCeÛe iegCeebceOÙes Jele&ve keâjerle Demeleele cnCepes iegCe Deeheeheueer keâcex keâjerle
Demeleele Demes peeCetve pees efmLej Demelees, efJeÛeefuele nesle veener, leesÛe Ùee ef$eiegCeebÛÙee
heueerkeâ[s peelees.
meceogŠKemegKeŠ mJemLeŠ meceuees°eMcekeâeÃeveŠ~~10~~
leguÙeefØeÙeeefØeÙees OeerjmleguÙeefvevoelcemebmlegefleŠ~~24~~
pees DeeheuÙee mJe¤heeÛÙee ef"keâeCeer cnCepes DeelceYeeJeeceOÙes efmLej Demelees,

pees megKeog:Keevee meceeve mecepelees, oie[, ceeleer Je meesves ¢eebÛÙeekeâ[s pees meceeve
Â°erves heenlees, pees OewÙe&Jeeve Deens, efØeÙe-DeefØeÙe iees°eRkeâ[s pees meceeve Â°erves
heenlees, Deeheueer efveboe efkebâJee mlegleerner pÙeeuee mecemeceeveÛe Jeešles lemesÛe-
ceeveeheceeveÙeesmleguÙemleguÙees efce$eeefjhe#eÙeesŠ~~10~~
meJee&jcYeheefjlÙeeieer iegCeeleerleŠ me GÛÙeles~~25~~
ceeve Je Deheceeve meceeve ceeveCeeNÙee efce$e Je Me$ebtkeâ[sner meceÂ°erves heenCeeNÙee,
keâcee&Ûee DeejbYe ve keâjCeeNÙee cnCepesÛe keâcee&Ûee lÙeeie keâjCeeNÙee heg®<eeuee
iegCeeleerle Demes cnšues peeles.
yeeJeerme les hebÛeJeerme MueeskeâebceOÙes iegCeeleerle heg®<eeÛes ue#eCe DeeefCe lÙeeÛes
DeeÛejCe meebieleevee cnšues Deens keâer Demee iegCeeleerle heg®<e efJeÛeefuele nesle veener,
iegCeebÛÙee ÙesCÙeepeeCÙeeves lÙeeÛeer efmLejlee Yebie heeJele veener, lees vesnceer mJemJe¤heer
efmLej Demelees. Deelee lees iegCeeleerle keâmee neslees les heg{s meebefieleues Deens.
ceeb Ûe ÙeesÓJÙeefYeÛeejsCe YeefòeâÙeesiesve mesJeles~~10~~
me iegCeevmeceleerlÙewleevyeÇÿeYetÙeeÙe keâuheles~~26~~
pees heg®<e DeJÙeefYeÛeeefjCeer Yeòeâerves cnCepesÛe hejceelcÙeeÛÙee JÙeefleefjòeâ
DevÙe keâesCelÙeener meebmeeefjkeâ iees°eRÛes mcejCe ve keâjlee DevevÙe DeMee YeefòeâÙeesieeves
efveÙeled keâce& keâjerle, ceePeer efvejblej Gheemevee keâjlees- pees ceuee Yepelees, ef$eiegCeebÛes
Gòece Øekeâejs GuuebIeve keâ¤ve heueerkeâ[s peelees, lees yeÇÿe¤he neslees. ÙeeueeÛe
keâuhe cnCeleele. yeÇÿeeMeer Skeâ¤he nesCes cnCepesÛe JeemleefJekeâ keâuhe nesÙe.
DevevÙe YeeJeeves efveÙele keâcee&Ûes DeeÛejCe kesâuÙeeefMeJeeÙe keâesCeerner iegCeebÛÙee
heueerkeâ[s peeT Mekeâle veener. MesJešer ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
yeÇÿeCees efn Øeefle‰encece=lemÙeeJÙeÙemÙe Ûe~~10~~
MeeÕelemÙe Ûe Oece&mÙe megKemÙewkeâeefvlekeâmÙe Ûe~~27~~
ns Depe&gvee, lÙee DeefJeveeMeer yeÇÿeeÛes (pÙeeÛÙeeMeer lees iegCeeleerle heg®<e keâuhe
keâjlees Je Skeâekeâej nesTve lÙeele ØeJesMe keâjlees), Dece=leeÛes, MeeÕele Oecee&Ûes
DeeefCe lÙee DeKeb[ Skeâjme DeeveboeÛes ceer DeeßeÙemLeeve Deens. ßeerke=â<Ce Skeâ
ÙeesiesÕej nesles. lesJne Deelee legcneuee DeJÙeòeâ, DeefJeveeMeer yeÇÿe, MeeÕele Oece& Je
DeKeb[ Skeâjme DeeveboeÛeer DeeJeMÙekeâlee Demesue lej SKeeÅee lelJeefmLele,
DeJÙeòeâefmLele ceneheg®<eeÛÙee DeeßeÙeeuee peeJes. lÙee ceneheg®<eeÉejsÛe ns MekeäÙe
Deens.
efve<keâ<e&-
Ùee DeOÙeeÙeele ØeejbYeerÛe ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer Depe&gveeuee cnšues keâer,
Depe&gvee, %eeveeceOÙes DelÙeble Gòece Demes DemeCeejs hejce%eeve legPÙeemee"er ceer
hegvne meebieCeej Deens. ns %eeve peeCetve GheemevesÉeje cegefvepeve ceePÙee mJe¤heeØele
Ùesle Demeleele. lÙeeveblej me=°erÛÙee ØeejbYeer les pevcele veenerle. hejbleg Mejerj Deens
cnCepes les ve° lej nesCeejÛe; heCe MejerjeÛes efveOeve Peeues lejer les JÙeefLele nesle
veenerle. pÙee efoJeMeer lÙeebvee ceePÙee mJe¤heeÛeer Øeehleer nesles lÙee efoJeMeerÛe
JeemleJeele lÙeebveer DeeheuÙee MejerjeÛee lÙeeie kesâuesuee Demelees. ner mJe¤heØeehleer
lej efpeJebleheCeer nesle Demeles; hejbleg MejerjeÛee Deble nesle Demeleeveener les JÙeefLele
nesle veenerle.
Øeke=âleerheemetve GlheVe PeeuesuÙee meòJe, jpe, lece Ùee iegCeebveer peerJeelcee
Mejerjele yeæ nesle Demelees. oesve iegCeebJej ØeYeglJe keâ¤ve eflemeje iegCe JejÛe{
nesT Mekeâlees. keâejCe iegCe heefjJele&veMeerue Demeleele. Øeke=âleer Deveeefo Deens leer
ve° nesle veener; hejbleg iegCeebÛee ØeYeeJe šeUlee Ùeslees. iegCe ceveeJej ØeYeeJe šekeâle
Demeleele. pesJne meòJeiegCeeÛeer Je=æer cnCepes yeenguÙe Demeles, lesJne F&ÕejerÙe
ØekeâeMe DeeefCe %eeve meJe&$e (FbefõÙeebÛes ef"keâeCeer Je Deble:keâjCeele) GlheVe nesles.
jpeesiegCe ›eâesOeelcekeâ Demelees DeMee JesUer keâcee&Ûee ceesn neslees, Deemeòeâer Jeešles
lej pesJne Deble:keâjCeele leceesiegCeeÛes ØeeyeuÙe Jee{les lesJne ceveg<Ùe DeeUme Je
Øeceeoeves Iesjuee peelees. meòJeiegCeeÛes ØeeyeuÙe Demeleevee ceveg<Ùeeuee ce=lÙet Deeuee
lej lees ceveg<Ùe efvece&ue, ueeskeâeble- osJeueeskeâeble pevce Ieslees. lej jpeesiegCeeÛes
ØeeyeuÙe Demeleevee cegve<Ùe ce=lÙet heeJeuee lej lees hegvne ceeveJe Ùeesveerle pevceeuee
Ùeslees DeeefCe pej leceesiegCeeÛes ØeeyeuÙe Demeleevee ceveg<Ùeeves osn mees[uee lej
heMeghe#Ùeeefo DeOece Ùeesveer lÙeeuee Øeehle nesles Je cnCetve ceveg<Ùeeves ›eâceMe:
meeefòJekeâ iegCeebkeâ[s JeUues heeefnpes. JeemleefJekeâ eflevner iegCe keâesCelÙee vee keâesCelÙee
ÙeesveerÛes efveefceòe DemeleeleÛe, keâejCe ¢ee iegCeebcegUsÛe Deelcee Mejerjele yeæ nesle
Demelees Je cnCetveÛe iegCeebÛÙee heueerkeâ[s iesues heeefnpes.
Ùee iegCeebÛes mJe¤he meebieleevee ÙeesiesÕej cnCeleele keâer De°Oee cetue Øeke=âleer
cnCepes ieYe& OeejCee keâjCeejer ceelee Deens, ceer yeerpe¤he efhelee Deens. peesheÙeËle ne
›eâce jenerue leesheÙeËle Ùee ÛejeÛej peieleele efveefceòe ¤heeves keâesCeer vee keâesCeer
ceelee-efhelee yeveleÛe jenleerue. hejbleg JeemleefJekeâjerlÙee Øeke=âleerÛe ceelee Deens Je
ceerÛe efhelee Deens.
ÙeeJej Depe&gveeves leerve Øeëe> efJeÛeejues keâer, iegCeeleerle heg®<eeÛes ue#eCe keâeÙe
Demeles? lÙeeÛes DeeÛejCe keâmes Demeles? DeeefCe keâesCelÙee GheeÙeeves les iegCeebÛÙee
heueerkeâ[s peeleele? ÙeeJej ßeerke=â<Ceebveer iegCeeleerle heg®<eeÛeer ue#eCes DeeefCe
lÙeeÛes DeeÛejCe keâmes Demeles Je MesJešer iegCeeleerle nesCÙeeÛee GheeÙe meebefieleuee
Deens keâer, pees heg®<e DeJÙeefYeÛeeefjCeer Yeòeâer DeeefCe ÙeesieÉeje efvejblej ceuee
Yepelees lees leerve iegCeebÛÙee heueerkeâ[s peeT Mekeâlees. DevÙe keâesCeeÛesner efÛebleve ve
keâjlee efvejblej F°osJeeÛes efÛebleve keâjCes cnCepes DeJÙeefYeÛeeefjCeer Yeòeâer nesÙe. pees
Ùee mebmeejeÛÙee mebÙeesie-efJeÙeesieeheemetve meJe&Lee jefnle Deens lÙeeÛes veeJe Ùeesie
Deens Je lÙeeuee keâeÙe&¤he osCÙeeÛÙee ØeCeeueerÛes veeJe keâce& Deens. pÙeecegUs
Ùe%e mebheVe neslees lÙeeuee keâce& cnCeleele. DeJÙeefYeÛeeefjCeer YeòeâerÉeje lÙee
efveÙele keâcee&ÛÙee DeeÛejCeevesÛe heg®<e leerve iegCeebÛÙee heueerkeâ[s peeT Mekeâlees
DeeefCe ceie lees yeÇÿeeMeer Skeâ¤he nesCÙeeme, hetCe& keâuheeuee Øeehle nesCÙeeme, hee$e
neslees. iegCe pÙeeÛÙeeJej ØeYeglJe ieepeJeleele lÙee ceveeÛee efJeueÙe PeeuÙeeveblej les
yeÇÿeeMeer leoekeâej nesles Je nsÛe JeemleefJekeâ keâuhe Deens. cnCepesÛe YeieJebleeÛeer
Gheemevee kesâuÙeeefMeJeeÙe Yepeve kesâuÙeeefMeJeeÙe keâesCeerner iegCeebÛÙee heueerkeâ[s
peeT Mekeâle veener.
MesJešer ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce efveCe&Ùe osleele keâer lees iegCeeleerle heg®<e pÙee yeÇÿeeMeer
Skeâ¤he neslees lÙee yeÇÿeeÛes Dece=le leòJeeÛes, MeeÕele Oecee&Ûes DeeefCe DeKeb[
Skeâjme DeeveboeÛes ceer DeeßeÙemLeeve Deens, DeLee&le ceer cegKÙe keâlee& Deens. heCe
Deelee lej ßeerke=â<Ce efveIetve iesues, Deelee lees DeeßeÙener efveIetve iesuee. Deelee lej
cees"er mecemÙee GYeer jeefnueer. Deelee lees DeeßeÙe efceUCeej keâes"s? hejbleg mJele:
ßeerke=â<Ceebveer Deeheuee heefjÛeÙe keâ¤ve efouee Deens. les Skeâ Ùeesieer nesles, mJe¤hemLe
ceneheg®<e nesles. ‘efMe<ÙemlesÓnb MeeOeer ceeb lJeeb ØeheVece~' Depe&gveeves cnšues
nesles- ceer Deeheuee efMe<Ùe Deens, ceer DeeheuÙeeuee MejCe Deeuees Deens, lesJne ceePes
j#eCe keâje. JeejbJeej ßeerke=â<Ceebveer Deeheuee heefjÛeÙe efouee Deens. efmLeleØe%e
ceneheg®<eeÛeer ue#eCes meebefieleueer DeeefCe lÙee ceneheg®<eeMeer Deeheueer leguevee kesâueer.
lesJne ns mhe° Deens keâer, ßeerke=â<Ce Skeâ cenelcee Ùeesieer nesles. Deelee pej legcneuee
DeKeb[, Skeâjme Deevebo, MeeÕele Oece& DeLeJee Dece=leleòJeeÛeer DeeJeMÙekeâlee
Yeemeueer, lej Ùee meJeeËÛÙee ØeehleerÛee Œeesle Skeâcee$e meodieg® Deensle. kesâJeU
hegmlekeâ JeeÛetve les Øeehle nesT Mekeâle veener. pesJne ceneheg®<e DeelcÙeeMeer DeefYeVe
nesTve jLeer nesleele lesJne nUtnUt lÙee Devegjeieer Yeòeâeuee mebÛeeefuele keâjerle,
pÙeele les mJele: efmLele Deensle lÙee mJe¤heeheÙeËle heesnÛeJeleele. Ùee Øekeâejs
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer DeeheCeÛe meJeeËÛes DeeßeÙemLeeve Deenesle Demes meebietve pÙee
iegCeebÛes efJemleejeves JeCe&ve kesâues Deens lÙee ÛeewoeJÙee DeOÙeeÙeeÛes meceeheve kesâues
Deens. cnCetve-
Ô lelmeef o ef l e ßeer c eod Y eieJeod ieer l eemet h eef v e<elmeg yeÇ ÿ eef J eÅeeÙeeb
Ùees i eMeeŒes ßeer k e= â <Ceepeg & v e meb J eeos ‘ieg C e$eÙe ef J eYeeie Ùees i ees ’ veece
ÛelegoM& eesÓOÙeeÙeŠ~~14~~
ÙeesieMeeŒeeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depe&gve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue ‘iegCe$eÙeefJeYeeieÙeesie'
veeJeeÛee ÛeewoeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe& ieerlee’ Yee<Ùes ‘iegCe$eÙeefJeYeeieÙeesie’ veece
ÛelegoM& eesÓOÙeeÙeŠ~~14~~
DeMee Øekeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeeRÛes efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âle
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe ‘ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue ‘iegCe$eÙeefJeYeeieÙeesie'
veeJeeÛee ÛeewoeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
DeOÙeeÙe hebOejeJee 323
Ô
~~ DeLe heÃeoMeesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe hebOejeJee
ceneheg®<eebveer Ùee peieeuee efJeefJeOe Â°evleeveer mecepeeJeCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee
Deens. keâesCeer Ùee peieleeuee YeJeejCÙe cnbšues Deens, lej keâesCeer Ùeeuee mebmeejmeeiej
cnbšues Deens. efmLeleerYesoecegUs Ùeeuee YeJeveoer DeeefCe YeJeketâhe Demesner cnbšues
peeles. keâOeer ÙeeÛeer leguevee ieeF&ÛÙee heeJeueebMeer kesâueer peeles. DeLee&le FbefõÙeebÛes
pesJe{s Iej lesJe{eÛe ne mebmeej Deens DeeefCe MesJešer DeMeer DeJemLee Deeueer keâer
‘veece uesle YeJe efmevOeg megKeener' YeJe-efmebOetner megketâve iesuee. peieeceOÙes KejesKej
Demes mecegõ Deensle keâe? ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveerner mebmeejeuee mecegõeÛeer DeeefCe
Je=#eebÛeer meb%ee efoueer Deens yeejeJÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer cnšues Deens keâer- pes
ceePes DevevÙe Yeòeâ Deensle lÙeebÛee Ùee YeJemeeiejeletve ceer MeerIeÇ Gæeje keâjle
Demelees. Ùee Øemlegle DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer, mebmeej ne Skeâ
Je=#e Deens. lÙeeuee keâehele keâeheleÛe Ùeesieerpeve lÙee hejceheoeuee MeesOeleele.
TOJe&cetueceOeŠMeeKeceÕelLeb ØeengjJÙeÙeced~~1~~
Úvoebefme ÙemÙe heCee&efve Ùemleb Jeso me JesoefJeled~~1~~
Depe&gvee, ‘TOJe&cetueb' pÙeeÛes cetU Jej cnCepes hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer
Deens. cnCepes hejceelcee nsÛe pÙeeÛes cetU Deens, ‘DeOe:MeeKeced' Keeueer Øeke=âleer
efpeÛÙee heâebÅee Deensle DeMee mebmeej¤heer DeÕelLe (efhebheU) Je=#eeuee DeefJeveeMeer
cnbšues Deens. (Je=#e lej De-MJe: DeLee&le GÅeeheÙeËlener efškeâCeeje veener. kesâJnener
lees keâeheuee peelees;hejbleg lejerner lees DeefJeveeMeer Deens.) ßeerke=â<CeebÛÙee celeevegmeej
DeefJeveeMeer oesveÛe iees°er Deensle- Skeâ mebmeej¤heer Je=#e DeeefCe ogmejs lÙeeÛÙeener
heueerkeâ[s DemeCeejs hejceleòJe! Jeso cnCepes Ùee DeefJeveeMeer mebmeejJe=#eeÛeer heeves

Deensle Demes cnšues peeles. pees heg®<e Ùee mebmeej¤heer Je=#eeuee (heenle Demeleevee)
mecepetve Ieslees, lees JesoebÛee %eelee nesÙe.
pÙeeves lÙee mebmeejJe=#eeuee peeCeues Deens, lÙeeves Jesoeuee peeCeues Deens Demes
mecepeeJes. kesâJeU «ebLe JeeÛetve Jesoeuee peeCelee Ùesle veener. iebÇLe JeeÛeCÙeeves heâòeâ
lÙee ceeiee&ves peeCÙeeÛeer ØesjCee efceUle Demeles. heeveebÛÙee ef"keâeCeer JesoebÛeer keâeÙe
DeeJeMÙekeâlee Deens? JeemleefJekeâ heg®<e Yeškeâle Yeškeâle Debeflece MeeKesJej Ùeslees
cnCepesÛe Debeflece pevce Ieslees; lesLetveÛe JesoebÛes Úbo (pes keâuÙeeCeeÛeer efveefce&leer
keâjleele) ØesjCee osleele. lesLetveÛe lÙeebÛee GheÙeesie Demelees. lesLetveÛe Yeškebâleer
meceehle nesles. lees mJe¤heeÛÙee yeepetuee JeUlees. lemesÛe-
DeOeMÛeesOJeË Øeme=leemlemÙeMeeKee iegCeØeJe=æe efJe<eÙeØeJeeueeŠ~
DeOeMÛe cetueevÙevegmebleleeefve keâcee&vegyevOeerefve ceveg<Ùeueeskesâ~~2~~
DeMee Ùee mebmeejJe=#eeÛÙee leerve iegCeebveer Jee{uesuÙee efJe<eÙe DeeefCe Yeesie¤heer
heeueJeer hegâšuesuÙee MeeKee Jej DeeefCe Keeueer meJe&$e hemejuesuÙee Deensle. Keeueerue
yeepetme efkeâškeâeefoheÙeËle Je Jejerue yeepetme osJeYeeJeeheemetve yeÇÿeeheÙeËle meJe&$e Ùee
MeeKee hemejuesuÙee Deensle. lemesÛe kesâJeU ceveg<ÙeÙeesveerceOÙes lÙee mekeâece keâcee&vegmeej
yeebOeuÙee peeleele. Flej meJe& Ùeesveer Yeesie YeesieCÙeemee"er Deensle. ceveg<ÙeÙeesveerÛe
heâòeâ keâcee&vegmeej yebOeve leÙeej keâjerle Demeles.
ve ¤hecemÙesn leLeesheueYÙeles veevlees ve Ûeeefove& Ûe mebØeefle‰e~
DeMJelLecesveb megefJe¤{cetueceme[dieŒesCe Â{sve efÚòJee~~3~~
hejbleg Ùee mebmeejJe=#eeÛes mJe¤he pemes JeCe&ve kesâues Deens lemes efometve Ùesle
veener, keâejCe Ùeeuee vee Deeefo Deens, vee Deble efkebâJee, vee Gòece efmLeleer! (keâejCe
lees heefjJele&veMeerue Deens). DelÙeble Â{cetue DemeCeeNÙee mebmeej¤heer Je=#eeuee
yeUkeâš ‘DemebieMeŒesCe' DeMee Demebie¤heer cnCepesÛe JewjeiÙe¤heer MeŒeeves
Úsotve (mebmeej¤heer Je=#eeuee ÚsoeÙeÛes Deens, lees[eÙeÛes Deens. efhebheUeÛÙee Kees[ele
hejceelcÙeeÛee Jeeme Deens efkebâJee efhebheUeÛeer heeves Jeso Deensle cnCetve Pee[eÛeer
Deejleer keâjeJeer ns meieUs efvejLe&keâ Deens.)
Ùee mebmeejJe=#eeÛes cetU lej mJeÙeb hejceelceeÛe yeerpe¤heeves Øemeeefjle Peeues

Deensle. ceie lees hejceelceener JewjeiÙe¤heer MeŒeeves keâeheuee peeF&ue? JewjeiÙe¤heer
MeŒeeves Ùee Øeke=âleerÛee mebyebOe keâeheuee peelees. nsÛe lej efJeÛÚsove Deens. keâehetve
heg{s keâeÙe keâjeÙeÛes?
leleŠ heob lelheefjceeefie&leJÙeb Ùeefmcevielee ve efveJele&efvle YetÙeŠ~
lecesJe ÛeeÅeb heg®<eb ØeheÅes ÙeleŠ ØeJe=efòeŠ Øeme=lee hegjeCeer~~4~~
ceveg<Ùeeves Â{efve§eÙeeves Deveemeefòeâ¤he MeŒeeves mebmeejJe=#e lees[tve, lÙeeceOÙes
ØeJesMe kesâuÙeeveblej, lesLes iesuÙeeveblej, hegvne Ùee mebmeejele ceveg<Ùe hejle Ùesle veener,
cnCepes hetCe& efveJe=òe neslees les YeieJebleeÛes hejceheo ÛeebieuÙee Øekeâejs MeesOeues heeefnpes.
hejbleg lÙeeÛee MeesOe keâmee keâjeJee? ÙeesiesÕej cnCeleele lÙeemee"er mecehe&Ce DeeJeMÙekeâ
Deens. pÙee hejcesÕejeheemetve mebmeejJe=#eeÛeer hegjeleve ØeJe=òeer efJemleej heeJeueer Deens,
lÙee Deeefoheg®<e hejceelcÙeeuee MejCe peeJes. (lÙee YeieJebleeuee MejCe iesuÙeeefMeJeeÙe
mebmeejJe=#e mebhetCe& keâeheuee peeCeej veener.) hejbleg YeieJebleeuee MejCe iesuesuÙee
JewjeiÙeeceOÙes efmLele PeeuesuÙee heg®<eeuee mebmeejJe=#e keâeheuee iesuee keâer veener les
keâmes mecepesue? DeMee heg®<eeuee keâmes DeesUKeeJes? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
efvecee&veceesne efpeleme[dieoes<ee DeOÙeelceefvelÙee efJeefveJe=òekeâeceeŠ~
ÉvÉwefJe&cegòeâeŠ megKeogŠKemeb%ewie&ÛÚvlÙecet{e: heoceJÙeÙeb leled~~5~~
Jejerue Øekeâejs mecehe&Ce kesâuÙeeveblej pÙeebÛee DeefYeceeve Je ceesn ve° Peeuee
Deens. Deemeefòeâ¤heer oes<e pÙeebveer efpebkeâuee Deens ‘DeOÙeelceefvelÙee'- DeOÙeelce%eeve
cnCepesÛe hejcesÕejeÛÙee mJe¤heeÛÙee ef"keâeCeer pes efvejblej efmLele Deensle, pÙeebÛÙee
keâecevee ve° PeeuÙee Deensle DeeefCe megKeog:KeeÛÙee ÉbÉeheemetve pes cegòeâ Peeues
Deensle, Demes %eeveerpeve lÙee DeefJeveeMeer hejceheoeuee Øeehle nesleele. meeOekeâeuee
peesheÙeËle ner DeJemLee Øeehle nesle veener, leesheÙeËle mebmeejJe=#e keâeheuee peele veener.
Ùee DeJemLesheÙeËle JewjeiÙe Je=òeerÛeer DeeJeMÙekeâlee Demeles. hejbleg pÙeeuee Øeehle
keâjeJeÙeeÛes lÙee hejceheoeÛes mJe¤he keâmes Demeles?
ve leodYeemeÙeles metÙeex ve MeMee[dkeâes ve heeJekeâŠ~~1~~
ÙeodielJee ve efJeòe&âvles leæece hejceb cece~~6~~
lÙee hejceheoeuee metÙe&, Ûebõ efkebâJee Deiveer ØekeâeefMele keâ¤ Mekeâle veenerle.
lÙee hejceheoeuee Øeehle kesâuÙeeveblej ceveg<Ùe hegvne mebmeejele hejle Ùesle veener.
cnCepesÛe lÙeeÛee hegvepe&vce nesle veener. lesÛe ceePes hejceOeece Deens. Ùee heoeÛeer
Øeehleer keâ¤ve IesCÙeeÛee meJeeËvee meceeve DeefOekeâej Deens. ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
cecewJeebMees peerJeueeskesâ peerJeYetleŠ meveeleveŠ~~1~~
ceveŠ<e‰eveerefvõÙeeefCe Øeke=âeflemLeeefve keâ<e&efle~~7~~
Ùee ‘peerJeueeskeâele' cnCepesÛe Ùee osnele (Mejerjner Skeâ ueeskeâÛe Deens)
DemeCeeje ne peerJeelcee ceePee-hejceelcÙeeÛeeÛe meveeleve DebMe Deens DeeefCe leesÛe
ef$eiegCeelcekeâ Øeke=âleerle efmLele DemeCeeNÙee ceveemen heeÛe FbefõÙeebvee Deekeâef<e&le
keâjerle Demelees. keâMee Øekeâejs?
Mejerjb ÙeoJeehveesefle ÙeÛÛeehÙegl›eâeceleerMJejŠ~~1~~
ie=nerlJewleeefve mebÙeeefle JeeÙegie&vOeeefveJeeMeÙeeled~~8~~
pÙeeØeceeCes JeeÙet heg<heeheemetve megiebOeeuee yejesyej IesTve peelees. leMeeÛe Øekeâejs
Ùee osneÛee mJeeceer peerJeelcee DeeheuÙee heefnuÙee MejerjeÛee lÙeeie keâjlees lesJne
lÙeeÛÙeeheemetve ceve Je heeÛe FbefõÙeebvee Deekeâef<e&le keâ¤ve lÙeebmen ogmeNÙee mLetue
Mejerjele ØeJesMe keâjlees. lej ceie efheb[oeve keâesCeeuee oslee? Je les Iesles keâesCe?
cnCetve ßeerke=â<Ceebveer Depe&gveeuee meebefieleues nesles keâer, ns De%eeve keâes"tve Deeues keâer
efheb[esokeâ ef›eâÙee ueghle nesTve peeF&ue!) lesLes peeTve lees peerJeelcee keâeÙe keâjleess?
ceveemeefnle mene FbefõÙes keâesCe Deensle?
ßees$eb Ûe#egŠ mheMe&veb Ûe jmeveb IeÇeCecesJe Ûe~~1~~
DeefOe‰eÙe ceveMÛeeÙeb efJe<eÙeeveghemesJeles~~9~~
peerJeelcee ogmejs mLetue Mejerj OeejCe keâ¤ve, keâeve, [esUs, lJeÛee, peerYe,
veekeâ DeeefCe ceve ÙeebÛee DeeßeÙe keâ¤ve efJe<eÙeebÛee GheYeesie Ieslees. hejbleg ns Je¤ve
efometve Ùesle veener. meJe&peCe peerJeelcÙeeÛeer ner ef›eâÙee heent Mekeâle veener. ÙeeJej
Gl›eâecevleb efmLeleb Jeeefhe YegÀeeveb Jee iegCeeefvJeleced~~10~~
efJecet{e veevegheMÙeefvle heMÙeefvle %eeveÛe#eg<eŠ~~10~~
Mejerj mees[tve peele Demelee, efkebâJee Mejerjele jenle Demelee, efJe<eÙeYeesie Iesle
Demelee efkebâJee leerve iegCeebveer Ùegòeâ Demelee Ùee peerJeelcÙeeuee cet{, De%eeveer ueeskeâ
peeCele veenerle. heâòeâ %eeve¤heer Ûe#et DemeCeejsÛe cnCepes %eeveer ueeskeâÛe heâòeâ
lÙeeuee peeCet Mekeâleele, heent Mekeâleele, Deelee ner Â°er keâMeer Øeehle nesless? Deelee
heg{s heene-
Ùelevlees Ùeesefieve§ewveb heMÙevlÙeelcevÙeJeefmLeleced~~10~~
ÙelevleesÓhÙeke=âleelceevees vewveb heMÙevlÙeÛeslemeŠ~~11~~
Ùeesieerpeve DeeheuÙee ùoÙeele ceveeÛee meJe& yeepebtveer efve«en keâ¤ve, ØeÙelvehetJe&keâ
¢ee DeelcÙeeuee ØelÙe#e heenleele. hejbleg Deke=âleeLe& cnCepesÛe ceueerve-DeheefJe$e
Deble:keâjCeeÛes De%eeveer ueeskeâ ØeÙelve keâ¤veosKeerue Ùee DeelcÙeeuee peeCet Mekeâle
veenerle. (keâejCe lÙeebÛes Deble:keâjCe yee¢e ØeJe=òeeRceOÙes efJeKegjuesues Demeles.)
efÛeòeeÛee meJe& yeepetbveer efve«en keâ¤ve, ØeÙelveMeerue DemeCeejs YeeJeerpevekeâÛe lÙeeuee
peeCeCÙeeme hee$e Demeleele Je cnCetve Deble:keâjCeele melele DemeCes DeeJeMÙekeâ
Deens. Deelee lÙee ceneheg®<eebÛÙee mJe¤heele pÙee efJeYetleer efometve Ùesleele (pÙee
ceeiesner meebefieleuÙee Deensle) lÙeeJej ßeerke=â<Ce ØekeâeMe šekeâleevee cnCeleele-
ÙeoeefolÙeieleb lespees peieodYeemeÙelesÓefKeueced~~10~~
ÙeÛÛevõceefme ÙeÛÛeiveew leòespees efJeefæ ceecekeâced~~12~~
pes lespe metÙee&ceOÙes Demetve mebhetCe& peieeuee ØekeâeefMele keâjles, pes lespe ÛebõeceOÙes
Deens, pes lespe DeiveerceOÙes Deens, les lespe ceePesÛe Deens Demes let peeCe. Deelee Ùee
ceneheg®<eeÛes keâeÙe& meebieleevee les cnCeleele-
ieeceeefJeMÙe Ûe Yetleeefve OeejÙeecÙenceespemee~~10~~
heg<Ceeefce Ûeew<eOeerŠ meJee&Š meescees YetlJee jmeelcekeâŠ~~13~~
ceerÛe he=LJeerceOÙes ØeJesMe keâ¤ve DeeheuÙee Meòeâerves meJe& YetleebÛes OeejCe
keâjlees DeeefCe ceerÛe ÛebõeÛÙee "eÙeer jmemJe¤he nesTve meJe& JevemheleeRÛes
hees<eCe keâjlees.
Denb JewMJeevejes YetlJee ØeeefCeveeb osnceeefßeleŠ~~10~~
ØeeCeeheevemeceeÙegòeâŠ heÛeecÙeVeb ÛelegefJe&Oeced~~14~~
ceerÛe meJe& ØeeCÙeebÛÙee Mejerjele Deiveer¤heeves efmLele nesTve ØeeCe DeeefCe

Deheeveebveer Ùegòeâ DemeCeejs Ûeej ØekeâejÛes DeVe heÛeefJelees.
ÛeewLÙee DeOÙeeÙeeceOÙes mJele: ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer FbefõÙeeiveer, mebÙeceeiveer,
Ùeesieeiveer, ØeeCe-Deheveeiveer, yeÇÿeeiveer FlÙeeoer lesje-Ûeewoe DeiveeRÛee GuuesKe
kesâuesuee Deens; pÙeeceOÙes meJeeËÛee heefjheekeâ %eeve Deens. %eeve neÛe Deiveer Deens.
ßeerke=â<Ce cnCeleele, Demee Deefive¤he nesTve ØeeCe DeeefCe Deheeveebveer Ùegòeâ DemeCeeNÙee
Ûeej efJeOeeRveer (pehe vesnceer Õeeme-ØeÕeemeebveer nesle Demelees. lees keâjCÙeeÛÙee Ûeej
heæleer JewKejer, ceOÙecee, heMÙeefvle DeeefCe heje Ùeebveer) leÙeej nesCeeNÙee DeVeeuee
ceer heÛeefJelees.
ßeerke=â<CeebÛÙee celeevegmeej yeÇÿe ns Skeâcee$e DeVe Deens. pÙeeÛÙeecegUs DeelcÙeeÛeer
hetCe&heCes le=hleer nesles Je lees hegvne keâOeerner Dele=hle jenle veener. MejerjeÛes hees<eCe
keâjCeeNÙee, ØeÛeefuele DemeCeeNÙee DeVeeuee ÙeesiesÕejebveer DeenejeÛeer meb%ee efoueer
Deens. (Ùegòeâenej.....~) JeemleefJekeâ DeVe cnCepes hejceelcee Deens. JewKejer,
ceOÙecee, heMÙeefvle DeeefCe heje Ùee Ûeej heæleer¤heer Yeóerletve efveIetve les DeVe
heefjhekeäJe nesles. ÙeeueeÛe Deveskeâ ceneheg®<eebveer veece, ¤heueeruee Je Oeece Demes
cnbšues Deens. ØeLece veeceeÛee pehe Demelees. lÙeeveblej ùoÙe¤heer osMeele ØeLece
F°osJeeÛes mJe¤he Øekeâš nesles. lÙeeveblej F&ÕejeÛÙee ueeruesÛee cnCepes peieele lees
keâCeekeâCeeceOÙes keâmee Ye¤ve jeefnuesuee Deens lÙeeÛee yeesOe neslees. lÙeeveblej lees
keâMee Øekeâejs meJe&$e keâeÙe& keâjlees? Ùee Øekeâejs meJe& F&Õejer ueerueebÛes lÙeeÛÙee
ef›eâÙee¤heer keâueeheeÛes (efhemeeNÙeeÛes) ùoÙeosMeele oMe&ve nesles. ns oMe&ve cnCepesÛe
F&Õejer ueeruee nesÙe (yeensjerue jeceueeruee, jemeueeruee, veener.) DeeefCe Ùee F&ÕejerÙe
ueerueebÛeer ØelÙe#e DevegYetleer Iesle Iesle pesJne lÙee cetU ueerueeOeejer F&ÕejeÛee mheMe&
neslees lesJne OeeceeÛeer efmLeleer Øeehle nesles. Ùee efmLeleeruee peeCetve meeOekeâ lÙeele
Øeefleef‰le neslees. lÙeele Øeefleef‰le nesCes DeeefCe hejeJeeCeerÛÙee heefjhekeäJe DeJemLesceOÙes
hejyeÇÿeeÛee mheMe& nesTve lÙeele Skeâ¤he nesCes Ùee oesvner iees°er SkeâeÛe JesUer
yejesyej nesle Demeleele.
ÙeeØekeâejs ØeeCe DeeefCe Deheeve DeLee&le Õeeme DeeefCe ØeÕeemeeves (GÛÚdJeemeeves)
heefjhetCe& nesTve Ûeej efJeOeeRveer cnCepesÛe JewKejer, ceOÙecee, heMÙeefvle DeeefCe ›eâceMe:
GlLeeve nesle nesle ‘heje' JeeCeerÛÙee hetefle&keâeueele les ‘DeVe' yeÇÿe heefjhekeäJe nesTve
peeles, Øeehlener nesles, heÛeuesner peeles.
meJe&mÙe Ûeenb ùefomebefveefJe°es ceòeŠmce=efle%ee&veceheesnveb Ûe~
Jesow§e meJezjncesJe JesÅees Jesoevleke=âÉsoefJeosJe Ûeenced~~15~~
meJe& ØeeCÙeebÛÙee ùoÙeele ceerÛe efmLele Deens. ceePÙeeheemetveÛe mJe¤heeÛeer
mce=leer (pees hejceleòJe hejceelcee efJemce=le Deens lÙeeÛes mcejCe nesCes) nesles,
mce=leeryejesyejÛe %eeve (mee#eelkeâej) DeeefCe Deheesnveb DeLee&le meJe& De[ÛeCeeRÛes
efvejekeâjCe cepe hejceelcÙeeheemetveÛe nesle Demeles. meJe& Jesoebkeâ[tve ceerÛe peeCeCÙeeme
ÙeesiÙe Deens. JesoevleeÛee keâlee& DeLee&le ‘JesomÙe Devle: me: Jesoevle:~' (lees
Deueie neslee cnCetve lej lÙeeÛee heefjÛeÙe Peeuee. peeCeCeeje lÙeeÛe mJe¤heele
Øeefleef‰le PeeuÙeeveblej keâesCe keâesCeeuee peeCeCeej?) JesoeÛee Debeflece keâlee& %eelee
ceerÛe Deens DeeefCe ‘JesoefJeled' ner ceerÛe Deens. Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee ØeejbYeer lÙeebveer
meebefieleues nesles keâer, mebmeej ne Je=#e Deens. lÙeeÛes hejceelcee¤heer cetU Jej Deens
Je Øeke=âefle¤heer lÙeeÛÙee MeeKee (heâebÅee) Keeueer hemejuÙee Deensle. pees Ùee
cegUeheemetve Øeke=âleerÛes efJeYeepeve keâ¤ peeCelees, lÙee cegUeuee pees peeCelees lees
JesoefJeled Deens. ‘ceer JesoefJeled Deens' ßeerke=â<Cener Skeâ leòJe%e ceneheg®<e,
Ùeesieerpeveebhewkeâer hejceÙeesieer nesles. ÙesLes ne Øeëe> hetCe& Peeuee. Deelee heg{s Ùee peieele
oesve ØekeâejÛes heg®<e Deensle ns meebefieleues Deens.
ÉeefJeceew heg®<eew ueeskesâ #ej§ee#ej SJe Ûe~~10~~
#ejŠ meJee&efCe Yetleeefve ketâšmLeesÓ#ej GÛÙeles~~16~~
Depe&gvee, Ùee mebmeejele ‘#ej' cnCepes #eÙe nesCeejs, heefjJele&veMeerue DemeCeejs
DeeefCe ‘De#ej' cnCepes DeheefjJele&veMeerue Demes oesve ØekeâejÛes heg®<e Deensle. lÙeeceOÙes
meJe& YetleØeeCÙeebÛes Mejerj veeMeJeble Deens les #ej heg®<e nesle. DeeefCe meJeeËÛÙee DebleÙee&ceer
DemeCeejs ceeÙeesheeOeerves Ùegòeâ Demes pes ÛewlevÙe, ketâšmLe heg®<e De#ej Deens, DeefJeveeMeer
Deens. meeOevesÉeje ceveemeefnle FbefõÙeebÛee efvejesOe cnCepes pÙeeÛes FbefõÙe-mecetn
ketâšmLe(efve<›eâerÙe) Deensle lÙeeuee De#ej cnbšues peeles. hejbleg nerosKeerue heg®<eeÛeer
Skeâ efJeMes<e DeJemLee Deens. Ùee oesIeebÛÙeener heueerkeâ[s Skeâ DevÙe heg®<e Deens.
GòeceŠ heg®<emlJevÙeŠ hejceelceslÙegoeùleŠ~~10~~

Ùees ueeskeâ$eÙeceeefJeMÙe efyeYelÙe&JÙeÙe F&ÕejŠ~~17~~
Ùee oesneWkeâ[tve DelÙeble Gòece heg®<e lej ogmejeÛe Deens. pees leerve ueeskeâeble
ØeJesMe keâ¤ve meJeeËÛes YejCe-hees<eCe keâjlees lÙeeuee DeefJeveeMeer, hejceelcee, F&Õej
Demes cnšues Deens. DeJÙeòeâ, DeefJeveeMeer, heg®<eesòece FlÙeeoer lÙee hejceelcÙeeÛes
heefjÛeeÙekeâ Meyo Deensle. JeemleefJekeâ ne hejceelcee meJeeËntve efYeVe Deens, DeLee&le
DeefveJe&ÛeveerÙe Deens. ner #ej Je De#ejeÛÙee heueerkeâ[s DemeCeeNÙee ceneheg®<eeÛeer
Debeflece DeJemLee Deens. lÙeeueeÛe hejceelcee FlÙeeoer Meyoebveer metefÛele kesâues
Deens. hejbleg lees meJeeËntve efYeVe Deens DeLee&le, DeefveJe&ÛeveerÙe Deens. ÙeeÛe meboYee&le
heg{erue Mueeskeâele ßeerke=â<Ceebveer mJele:Ûee heefjÛeÙe keâ¤ve efouee Deens.
Ùemceel#ejceleerleesÓnce#ejeoefhe ÛeesòeceŠ~~10~~
DeleesÓefmce ueeskesâ Jesos Ûe ØeefLeleŠ heg®<eesòeceŠ~~18~~
Jej meebefieleuesuÙee veeMeJeble, heefjJele&veMeerue #ej heg®<eeÛÙee ceer heueerkeâ[Ûee
Deens DeeefCe De#ej, DeefJeveeMeer DeMee ketâšmLe heg®<eehes#eener ceer Gòece Deens.
cnCetve peieeceOÙes Je JesoebceOÙes ceer heg®<eesòece veeJeeves Øeefmeæ Deens.
Ùees ceecesJecemebcet{es peeveeefle heg®<eesòececed~~10~~
me meJe&efJeodYepeefle ceeb meJe&YeeJesve Yeejle~~19~~
ns Yeejle, pemes Jej meebefieleues iesues Deens lÙee Øekeâejs pees %eeveer heg®<e ceuee,
heg®<eesòeceeuee ØelÙe#e peeCelees- DeesUKelees lees meJe&%e heg®<e meJe& Øekeâejebveer
ceuee, hejceelcÙeeueeÛe Yepelees. lees ceePÙeentve efvejeUe Demele veener.
Fefle ieg¢eleceb MeeŒeefceocegòebâ ceÙeeveIe~~10~~
SleoddyegodOJee yegefæceevmÙeelke=âleke=âlÙe§e Yeejle~~20~~
ns efve<heehe Depe&gvee, Ùee Øekeâejs DelÙeble ieg¢e, jnmÙeÙegòeâ MeeŒe ceer leguee
meebefieleues les leòJele: peeCeuÙeeves ceveg<Ùe hetCe& %eeveer DeeefCe ke=âleeLe& neslees. cnCetve
ÙeesiesÕj ßeerke=â<CeebÛeer ner JeeCeer mJeble$eheCes Skeâ MeeŒe Deens.
ßeerke=â<CeeÛes ns jnmÙe DelÙeble ieghle nesles. lÙeebveer les kesâJeU DeeheuÙee ØesceU
YeòeâeveebÛe meebefieleues nesles. ns jnmÙeoeve heâòeâ DeefOekeâejer JÙeòeâeRmee"erÛe nesles,
meJeeËmee"er veJnles. hejbleg pesJne ns jnmÙeMeeŒe efueefnues peeles lesJne les hegmlekeâ¤heeves
meJeeËheg{s Ùesles, lesJne meJeeËvee Jeešles keâer, ßeerke=â<Ceebveer ns jnmÙe meJeeËmee"er
meebefieleues Deens; JeemleefJekeâ ns jnmÙe%eeve heâòeâ DeefOekeâejer JÙeòeâeRmee"erÛe
Deens. ßeerke=â<CeeÛes ns efoJÙe mJe¤he Flejebmee"er veJnlesÛe. keâesCeer lÙeeuee jepee
mecepele nesles, keâesCeer otle lej keâesCeer lÙeeuee ÙeeoJe mecepele nesles. cee$e
jnmÙe%eeveeÛes DeefOekeâejer heg®<e cee$e ßeerke=â<Ceeuee DeMeer Skeâ hejkeâer JÙeòeâer
mecepeues veenerle keâejCe les peeCele nesles keâer, ßeerke=â<Ce cnCepes hejcemelÙe heg®<eesòece
Deens; DeeefCe ogjeJee "sJeuee Demelee lej lÙeebÛes keâOeer keâuÙeeCeÛe Peeues vemeles.
ns JewefMe°Ÿe F&ÕejØeehleer PeeuesuÙee ØelÙeskeâ ceneheg®<eebceOÙes Dee{Utve Ùesles.
Skeâoe jeceke=â<Ce hejcenbme Kethe ØemeVe nesles. Yeòeâebveer lÙeebvee efJeÛeejues-‘‘Deepe
lej DeeheCe Kethe ØemeVe efomele Deenele'' - lÙeeJej les Gòejues- ‘‘Deepe lej ceer
‘lees' hejcenbme Peeuees Deens'' Demes cnCetve lÙeebÛÙee mecekeâeueerve DemeCeeNÙee Skeâe
hejcenbme ÛeebieuÙee JÙeòeâerkeâ[s lÙeebveer mebkesâle kesâuee. Lees[Ÿee JesUeves ceve-
›eâce-JeÛeveeheemetve efJejòeâerÛÙee DeeMesves DeeheuÙeeceeies ueeieuesuÙee meeOekeâebvee
les cnCeeues- ‘‘heene! Deelee legcner ueeskeâebveer ceveele keâmeueener efkebâlet "sJet vekeâe.
mebosn keâ¤ vekeâe. ceer leesÛe jece Deens pees $esleeÙegieeceOÙes Peeuee neslee. ceer leesÛe
ke=â<Ce Deens pees ÉeheejÙegieeceOÙes Peeuee neslee. ceer lÙeeÛeeÛe heefJe$e Deelcee Deens,
lÙeeÛesÛe mJe¤he Deens. pej efceUJeeÙeÛes Demesue, pej F°eÛeer Øeehleer keâ¤ve
IÙeeJeÙeeÛeer Demesue lej ceuee heene.''
Deieoer DeMeeÛe Øekeâejs ‘hegpÙe ieg¤ cenejepener' meJeeËvee meebieeÙeÛes- ‘‘nes!
ceer YeieJebleeÛee otle Deens. pees KejesKej meble Deens lees YeieJebleeÛee otle Demelees.
DeeceÛÙeekeâ[tveÛe lÙeebÛee mebosMe meJeeËvee Øeehle nesle Demelees.'' ÙesMet ef¡emleebveer
meebefieleues- ‘‘ceer YeieJebleeÛee heg$e Deens. legcner ceePÙeepeJeU Ùee. cnCepes legcneueener
lÙee F&ÕejeÛeer cegues Demes cnšues peeF&ue. legcnerner lÙeeÛes heg$e nesT Mekeâeue''
DeLee&le peJeU ÙesCÙeeÛee DeLe& F&Õejeuee Øeehle keâjCÙeemee"er meeOevee keâjCes,
meeOevee ›eâceele jentve leer hetCe& keâjCes Demee Deens. cenbcceo meensyeebveer meebefieleues
keâer ‘‘ceer DeuueeÛee jmetue Deens, ceer mebosMeJeenkeâ Deens'' ‘hetpÙe cenejepeßeerner
keâesCelÙeener efJeÛeejeÛes Keb[ve efkebâJee ceb[ve ve keâjlee efJejòeâerÛÙee ceeies ueeieuesuÙeebvee

SJe{sÛe cnCele- ‘‘kesâJeU ceePÙee mJe¤heeuee heene. pej legcnebuee hejceleòJeeÛeer
Dees{ Demesue lej ceuee heene. mebosn keâ¤ vekeâe. Deveskeâebveer mebosn kesâuee lej
lÙeebvee DevegYeJeele oeKeJetve lemesÛe ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛÙee celeevegmeej (DeOÙeeÙe
2/40-43) pÙeele Deveble hetpee heæleer Deensle lÙee yee¢e efJeÛeejebheemetve oceoešerves
jeieeJetve lÙeeheemetve nšJetve DeeheuÙee mJe¤heeÛÙee ef"keâeCeer ueeJeues. les DeÅeehener
ceneheg®<eeÛÙee ¤heele jeefnuesues Deensle. Ùee Øekeâejs ßeerke=â<CeeÛeer Deeheueer
efmLeleer ieghle lej nesleerÛe. hejbleg Deeheuee DevevÙe-Yeòeâ, hegCe& DeefOekeâejer, Je
DelÙeble efØeÙe Yeòeâ Depe&gveemee"er lÙeebveer leer GIe[ kesâueer. les jnmÙe Øekeâš kesâues.
ØelÙeskeâ Yeòeâemee"er ns MekeäÙe Deens. ceneheg®<e ueeKees Yeòeâebvee Ùee jmlÙeeJej
DeeCetve "sJeleele.
efve<keâ<e&—
Ùee DeOÙeeÙeele DeejbYeer ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens keâer, mebmeej
ne Skeâ Je=#e Deens. lees efhebheUemeejKee Skeâ Je=#e Deens. ÙesLes efhebheU ns heâòeâ Skeâ
GoenjCe Deens. lÙeeÛes hejceelcee¤heer cetU Jej Demeles DeeefCe Øeke=âleer¤heer lÙeebÛÙee
heâebÅee Keeueer hemejuÙee Deensle. pees Ùee Je=#eeuee cegUemen mecepetve Ieslees lees
Jesoebveener peeCeCeeje Deens, JesoebÛee %eelee Deens. Ùee mebmeej¤heer Je=#eeÛÙee heâebÅee
Jej DeeefCe Keeueer meJe&$e hemejuesuÙee Deensle DeeefCe ‘cetueeefo'- lÙeeÛes cetU Jej
Deens. keâejCe les cetU cnCepes F&Õej Deens Je leesÛe yeerpe¤heeves ØelÙeskeâ peerJeeÛÙee
ùoÙeele Jeeme keâjerle Demelees.
Skeâ heewjeefCekeâ keâLee Deens keâer, Skeâoe yeÇÿeepeer keâceUeJej yemetve efJeÛeej
keâjerle nesles keâer, ceePee Godiece keâes"tve Peeuee Deens? DeeefCe ceie pesLetve GlheVe
Peeues lÙee keâceUeÛÙee heeskeâU os"ele lÙeebveer ØeJesMe kesâuee. melele Ûeeuele jeefnues;
hejbleg les Deeheues Godiece mLeeve heent Mekeâues veenerle. lesJne nleeMe nesTve lesLetve
les hejleues DeeefCe DeeheuÙee keâceue¤heer DeemeveeJej yemeues. lesLes yemetve lÙeebveer
efÛeòeeÛee efve«en keâjeÙeuee meg®Jeele kesâueer DeeefCe OÙeeveeÛÙee Ùeesieeves Deeheuee
cetU Godiece Øeehle kesâuee. hejceleòJeeÛee mee#eelkeâej kesâuee. F°eÛeer mlegleer kesâueer.
lesJne hejcemJe¤heekeâ[tve DeeosMe efceUeuee keâer, ceer pejer meJe&$e JÙeehetve Demeuees
lejer ceePÙee ØeehleerÛes mLeeve ùoÙe Deens. ùoÙe¤heer osMeele pees ceePes OÙeeve
keâjlees lees ceuee Øeehle keâ¤ Mekeâlees.
ÙesLes yeÇÿee Skeâ Øeleerkeâ Deens. ÙeesiemeeOevesleerue Skeâ heefjhekeäJe DeJemLesle
Ùee efmLeleerÛeer peeie=leer nesle Demeles. F&Õejekeâ[s GvcegKe DemeCeeNÙee yeÇÿeefJeÅesMeer
mebÙegòeâ Demeuesueer yegæerÛe yeÇÿee Deens. keâceU heeCÙeele jentvener efvece&ue Je
efveuexhe jenle Demeles. yegæer peesheÙeËle Fkeâ[seflekeâ[s MeesOele efheâjles leesheÙeËle keâener
efceUJet Mekeâle veener, hejbleg pesJne yegæer efvece&uelesÛÙee DeemeveeJej yemetve ceveemeefnle
FbefõÙeebvee DeeJe¤ve ùoÙe¤heer osMeele lÙeebÛee efve«en keâjles, lesJne efve«eneÛÙeener
efJeueerveerkeâjCeeÛÙee DeJemLesle DeeheuÙeeÛe ùoÙeele hejceelcÙeeuee Øeehle keâjles.
ÙesLes ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛÙee celes mebmeej ne Skeâ Je=#e Deens, pÙeeÛes cetU
meJe&$e Deens DeeefCe heâebÅeener meJe&$e Deensle. ‘keâcee&vegyevOeerefve ceveg<Ùeueeskesâ'
keâcee&vegmeej kesâJeU ceveg<Ùe ÙeesveerceOÙes yebOeve leÙeej keâjlees- lees lesLes yeæ neslees.
DevÙe Ùeesveerleerue ØeeefCecee$e lej lÙeebÛÙee keâcee&vegmeej Yeesie Yeesieerle Demeleele.
cnCetve Â{ JewjeiÙe¤heer MeŒeeves ne mebmeej¤heer Je=#e let Úsotve šekeâ DeeefCe lÙee
hejceheoeÛee MeesOe Ies. Ùee hejceheoeÛes ef"keâeCeer iesuesuÙee cen<eeAvee hegvepe&vce
Øeehle nesle veener.
mebmeejJe=#e keâeheuee iesuee ns keâmes peeCeeJes? ÙeesiesÕej cnCeleele keâer
pees Denbkeâej Je ceesnjefnle Deens, cnCepes lÙeeheemetve pees Deefuehle Deens, pÙeeves
mebieoes<e efpebkeâuee Deens, pÙeeÛÙee keâecevee efveJe=òe PeeuÙee Deensle DeeefCe pees
ÉbÉeheemetve cegòeâ Deens lÙee heg®<eeuee hejceleòJeeÛeer Øeehleer nesles. lÙee hejceheoeuee
met Ù e& , Ûeb õ , ef k eb â Jee Deiveer Øekeâeef M ele keâ¤ Mekeâle veener l e. les mJeÙeb
ØekeâeMe¤he Deens. Ùee hejceheoeÛes ef"keâeCeer iesuesues ueeskeâ hegvne hejle efheâjle
veenerle. les hejceheo cnCepesÛe ceePes hejceOeece Deens. ns hejceheo Øeehle keâjCÙeeÛee
DeefOekeâej meJeeËvee Deens keâejCe keâer, ne peerJeelcee cnCepes ceePeeÛe Megæ
DebMe Deens.
os n lÙeeie keâjles Jes U er peer J eelcee ceve Deeef C e heeÛe %eeveW e f õ ÙeeÛÙee
keâeÙe&mecetnemen veJeerve Mejerj OeejCe keâjlees. mebmkeâej meeefòJekeâ Demeleerue lej
lees meeefòJekeâ mlejeJej heesnÛelees. mebmkeâej jepemeer Demeleerue lej lees ceOÙe mLeeveeJej
DeeefCe mebmkeâej leecemeer Demeleerue lej lees veerÛe ÙeesveerceOÙes heesnÛelees. lemesÛe
FbefõÙeebÛee DeefOe‰elee pes ceve lÙeeÛÙee ceeOÙeceeletve efJe<eÙeebvee lees heenlees Je
Yeesielees. lees meeOÙee [esàÙeebveer efomele veener. lÙeeÛÙeekeâ[s %eeve¤heer Â°erves
heenlee Ùesles. keâener Dee"JeCes, mcejCe keâjCes, cnCepes %eeve veJns. Ùeesieerpeve
ùoÙeeceOÙes efÛeòeeuee ieesUe keâ¤ve ØeÙelve keâjerle Demeleele lesJne lÙeeuee les heent
Mekeâleele. cnCetve %eeve ns meeOeveeiecÙe Deens. nes! DeOÙeÙeveeves lÙeeÛÙee yeeyeleerle
DeeJe[ efvecee&Ce nesles. leLeeefhe mebMeÙeÙegòeâ, Deke=âleelcee DemeCeejs ueeskeâ ØeÙelve
keâ¤vener lÙeeuee Øeehle keâ¤ Mekeâle veenerle.
ÙesLes ØeeefhlemLeeveeÛes efÛe$eCe Deens. lÙeecegUs lÙee DeJemLesleerue efJeYetleeRÛee
ØeJeen ÙesLes ÙesCes (meebieCes) mJeeYeeefJekeâÛe Deens. lÙeebJej ØekeâeMe šekeâleevee
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer metÙe& DeeefCe Ûebõ ÙeebÛÙeeceOÙes ceer ØekeâeMe Deens.
DeiveerceOÙes ceer lespe Deens. ØeÛeb[ Deefive¤heeves Ûeej efJeOeeRveer heefjhekeäJe nesCeejs
DeVe ceerÛe heÛeJelees. ßeerke=â<CeeÛÙee Meyoele meebieeJeÙeeÛes Peeues lej DeVe ns
Skeâcee$e yeÇÿe Deens. DeVe yeÇÿe JÙepeeveele pÙee Gheefve<eoeletve ßeerke=â<Ceebveer ns
Iesleues Deens lÙeeÛeeÛe ne efveCe&Ùe Deens. ns Øeehle PeeuÙeeJej ne Deelcee le=hle
neslees. JewKejerheemetve hejeheÙeËle DeVe hetCe& heefjhekeäJe nesTve leÙeej nesles. les hee$eheCe
njJeles. Ùee DeVeeuee ceerÛe heÛeJelees. DeLee&le meodieg¤ peesheÙeËle jLeer vemelees
leesheÙeËle ner Øeehleer nesle veener.
ÙeeJej Yej osle ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce hegvne meebieleele keâer, meJe& ØeeefCecee$eebÛÙee
DebleÙee&ceer jentve ceerÛe mce=leer osJeefJelees. pes mJe¤he efJemce=le nesles lÙeeÛes hegvne
mcejCe osJeefJelees. mce=leeryejesyej Øeehle nesCeejs %eeveosKeerue ceerÛe Deens. lÙeele
ÙesCeeNÙee De[ÛeCeeRÛes efveJeejCener ceePÙeekeâ[tveÛe nesles. ceerÛe peeCeCÙeeme ÙeesiÙe
Demee Deens. DeeefCe ceer efJeefole PeeuÙeeveblej lÙeeÛÙee peeCekeâejerÛee Devlekeâlee&ner
ceerÛe Demelees. keâesCe keâesCeeuee peeCeCeej? ceer JesoefJeled Deens. DeOÙeeÙeeÛÙee
ØeejbYeerÛe ßeerke=â<Ceeveer meebefieleues nesles keâer, mebmeejJe=#eeuee cegUemeefnle peeCelees,

lees JesoefJeled Deens. lÙee JesoefJeledceOÙes ßeerke=â<Ce mJele:Ûeer heCe ieCevee keâjleele,
cnCetve ÙesLes JesoefJele heg®<eesòeceeuee Øeehle keâ¤ve IesCÙeeÛee DeefOekeâej ceeveJecee$eeuee
Deens.
MesJešer lÙeebveer meebefieleues keâer Ùee ueeskeâeceOÙes leerve ØekeâejÛes heg®<e Deensle.
YetleeefokeâebÛeer mebhetCe& Mejerjs #ej Deensle. ceveeÛÙee GÛÛelece DeJemLesle neÛe heg®<e
De#ej Demelees; hejbleg lees ÉbÉelcekeâ Demelees. DeeefCe ÙeeÛÙeener heueerkeâ[s pees hejceelcee,
hejcesÕej, DeJÙeòeâ, DeefJeveeMeer cnbšuee peelees, lees JeemleefJekeâ ogmejeÛe Demelees.
ner #ej-De#ejeÛÙee heueerkeâ[Ûeer DeJemLee Deens. nerÛe hejceefmLeleer Deens. FLes
mJele:Ûee heefjÛeÙe osleevee ÙeesiesÕej cnCeleele keâer ceerner Ùee #ej-De#ejeÛÙee heueerkeâ[s
ies u es u ees DemeuÙeeves uees k eâ ceuee heg ® <ees ò ece cnCeleele.
Ùee Øekeâejs Gòece heg®<eeuee pes peeCeleele les %eeveer Yeòeâpeve meowJe Je meJe& Øekeâejs
ceueeÛe Yepeleele. lÙeebÛÙee peeCeCÙeele keâmeueener ogjeJee efkebâJee Deblej Demele
veener. Depe&gvee, ns DelÙeble ieesheveerÙe Demes jnmÙe ceer heâòeâ legPÙeemee"er
meebefieleues Deens. pÙeebvee hejceefmLeleer Øeehle Peeueer Deens Demes ceneheg®<e
meJeeËÛÙeemeceesj keâener meebiele veenerle; hejbleg DeefOekeâejer JÙeòeâeryejesyej les
ogjeJee efkebâJee Deblej "sJele veenerle. ogjeJee "sJeuee lej lÙee hejceheoeÛeer Øeehleer
keâMeer nesCeej?
Ùee DeOÙeeÙeele DeelcÙeeÛÙee leerve efmLeleeRÛes leerve mlejebÛes efkebâJee ØekeâejebÛes
efÛe$eCe kesâues Deens. #ej, De#ej DeeefCe Deefle Gòece heg®<e DeMee ¤heele lÙeeuee
mhe° kesâues Deens. ÙeehetJeeaÛÙee keâesCelÙeener DeOÙeeÙeele ns DeelcÙeeÛes mJe¤he mhe°
kesâuesues veener.
ßeerke=â<Ceepeg&ve mebJeeos ‘heg®<eesòece Ùeesiees’ veece heÃeoMeesÓOÙeeÙeŠ~~15~~
ÙeeØeceeCes ßeerceodYeieJeodieerlee¤heer Gheefve<eoeleerue yeÇÿeefJeÅeebleie&le
ÙeesieMeeŒeeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depe&gve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue ‘heg®<eesòece Ùeesie'
veeJeeÛee hebOejeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.

ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe& ieerlee’ Yee<Ùes ‘heg®<eesòece Ùeesiees’ veece
heÃeoMeesÓOÙeeÙeŠ~~15~~
DeMee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeerbÛes efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âle
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe `ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue `heg®<eesòece Ùeesie' veeJeeÛee
hebOejeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
DeOÙeeÙe meesUeJee 337
Ô
~~ DeLe <ees[MeesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe meesUeJee
ÙeesiesÕej YeieJeeve ßeerke=â<CeebÛeer SKeeÅee efJe<eÙeeJej Yee<Ùe keâjCÙeeÛeer efJeefMe<š
Mewueer Deens. lÙeebÛeer Skeâ efJeefMe<š heæle Deens. heÇLece lÙee efJe<eÙeeÛÙee JewefMe<šŸeeÛee
GuuesKe keâjleele. lees GuuesKe heCe Demee Demelees keâer ueeskeâ lÙee efJe<eÙeekeâ[s
Deekeâef<e&le nesleele. lÙeeveblej lÙee efJe<eÙeeÛes les efJeJejCe keâjleele. GoenjCeemee"er
`keâce&' ne efJe<eÙe IÙee. lÙeebveer ogmeNÙee DeOÙeeÙeeleÛe Depeg&veeuee keâce& keâjCÙeeÛeer
heÇsjCee efoueer. keâcee&mee"er heÇeslmeeefnle keâsues. eflemeNÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer metefÛele
kesâues keâer, `Depeg&vee efveOee&efjle keâce& keâj' heCe efveOee&efjle keâce& cnCepes keâeÙe? les
mhe<š keâjleevee lÙeebveer meebefieleues keâer, Ùe%eeÛeer heÇefkeüâÙee cnCepesÛe keâce& nesÙe. hejbleg
lÙeebveer Ùe%eeÛes mJe¤he heÇLece ve meebielee heÇLece lÙeebveer lees Ùe%e keâes"tve Deeuee
DeeefCe lees ceveg<Ùeeuee keâeÙe oslees les meebefieleues. heg{s ÛeewLÙee DeOÙeeÙeele lesje-Ûeewoe
efJeOeer meebietve Ùe%eeÛes mJe¤he mhe<š keâsues Je meebefieleues keâer ns Ùe%eefJeOeer cnCepesÛe
keâce& nesÙe. ÙesLes keâcee&Ûesner mJe¤he Deieoer mhe<š keâsues Je meebefieleues keâer, keâcee&Ûee
Megæ DeLe& cnCepes Ùeesie, efÛebleve, DeejeOevee Je ns Megæ keâce& ceveg<ÙeeÛes ceve Je
FbefõÙeebÛÙee efkeüâÙeebveer mebheVe nesles.
Ùee heÇkeâejs veJeJÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer owJeer DeeefCe Deemegjer mebheosJej Yee<Ùe
kesâues Deens. lÙeebÛes JewefMe<šŸe meebieleevee les cnCeeues keâer Depeg&vee, Deemegjer mJeYeeJeeÛes
ueeskeâ ceuee legÛÚ uesKeleele. ceer ceveg<ÙeMejerjeÛee DeeOeej Deens keâejCe
ceveg<ÙeMejerjecegUsÛe ceuee ner efmLeleer heÇehle Peeueer Deens. hejbleg Deemegjer mJeYeeJeeÛes
cet{ ueeskeâ ceuee Yepele veenerle. Ùee Gueš owJeer mebheosves Ùegòeâ DemeCeejs Yeòeâpeve
DevevÙe ßeæsves ceePeer Gheemevee keâjleele. leLeeefhe owJeer Je Deemegjer Ùee oesvner
mebheoebÛes mJe¤he, lÙeebÛeer jÛevee Ùee iees<šerbyeeyele lÙeebveer DeÅeehe ÛeÛee& keâsueer
veener. Deelee DeOÙeeÙe meesUeJÙeeceOÙes lÙee oesvner mebheoebÛes mJe¤he mhe<š kesâues
Deens. ÙeeceOÙes heÇLece lÙeebveer owJeer mebheosÛes ue#eCe meebefieleues Deens.
DeYeÙeb meòJemebMegeæ f %ee&veÙeesieJÙeJeefmLeefleŠ~~1~~
oeveb oce§e Ùe%e§e mJeeOÙeeÙemlehe Deepe&Jeced~~1~~
efveYe&Ùelee, DebleŠkeâjCeeÛeer Megælee cnCepesÛe meeefòJekeâlee, leòJe%eeveemee"er
OÙeeveele o={ efmLeleer efkeâbJee efvejblej efve<"e, meJe&mJeeÛes mecehe&Ce, FbefõÙeebÛee efveieÇn,
Ùe%eeÛes DeeÛejCe, (pes mJeleŠ ßeerke=â<Ceebveer ÛeewLÙee DeOÙeeÙeele meebefieleues Deens)
mebÙeceeiveerceOÙes nJeve, FbefõÙeeiveerceOÙes nJeve, heÇeCe-Deheeveele nJeve DeeefCe MesJešer
%eeveeiveerceOÙes nJeve, DeLee&le DeejeOevesÛeer heÇefkeüâÙee peer kesâJeU ceve Je FbefõÙeebÛÙee
Deblejbieeleerue heÇefkeüâÙesves mebheVe nesle Demeles. leerU, peJe, Jesoer FlÙeeoer meeceieÇerveer
nesCeeNÙee Ùe%eeÛee ieerleesòeâ Ùe%eeMeer keâener mebyebOe veener. ßeerke=â<Ceebveer DeMee keâesCelÙee
keâce&keâeb[euee Ùe%e cnšuesues veener. mJeeOÙeeÙe DeLee&le mJemJe¤heekeâ[s JeUCe
osCes lemesÛe `Deepe&Jece' Mejerj DeeefCe FbefõÙeebmeefnle DebleŠkeâjCeeÛeer mejUlee -
Deefnbmee melÙece›eâesOemlÙeeieŠ MeeefvlejhewMegveced~~1~~
oÙee Yetles<JeueesueghlJeb ceeo&Jeb ÜerjÛeeheueced~~2~~
Deefnbmee cnCepesÛe DeelcÙeeÛee Gæej (DeelcÙeeuee DeOeesieleerkeâ[s vesCes cnCepesÛe
efnbmee nesÙe. ßeerke=â<Ce cnCeleele - pej meeJeOeevehetJe&keâ keâcee&ceOÙes efveceive jeefnuees
veener lej ceer Ùee mebhetCe& heÇpesuee "ej ceejCeeje efkeâbJee mebhetCe& heÇpesÛee ve<škeâlee&
DeeefCe JeCe&mebkeâjkeâlee& "jsve. DeelcÙeeÛee Meggæ JeCe& Deens - hejceelcee! lÙeeÛes
heÇke=âleerceOÙes YejkeâšCes cnCepes JeCe&mebkeâj nesÙe, DeelcÙeeÛeer efnbmee keâjCes nesÙe
DeeefCe DeelcÙeeÛee Gæej cnCepes Deefnbmee nesÙe) melÙe (melÙe cnCepes ÙeLeeLe&
DeeefCe efheÇÙe Yee<eCe veJns. legcner pesJne cnCelee keâer ns Jem$e ceePes Deens, lesJne
legcner Kejs yeesuele Demelee keâe? Ùeehes#ee DeefOekeâ Keesšerr iees<š DeeCeKeer keâesCeleer
Demesue? pej MejerjÛe Deeheues veener, les veÕej Deens lej ceie lÙee Mejerjeuee
DeeÛÚeoCeejs Jem$e Deeheues Deens Demes keâmes cnCelee ÙesF&ue? JeemleefJekeâ melÙeeÛes
mJe¤he ÙeesiesÕejebveer mJeleŠ meebefieleues Deens keâer, Depeg&vee, melÙe JemletÛee eflevner
keâeUele DeYeeJe Demele veener. Deelcee nsÛe melÙe Deens, lesÛe hejce melÙe Deens -
Ùee melÙeeJejÛe melele ue#e "sJeCes.), keüâesOeeÛee DeYeeJe, meJe&mJeeÛes mecehe&Ce,
MegYeeMegYe keâce&heâueeÛee lÙeeie, efÛeòeeÛes efvejblej mLewÙe& (efÛeòeeÛÙee ÛebÛeuelesÛee
DeYeeJe), ue#ÙeeÛee efJehejerle DemeCeejer efvebÅe ke=âlÙes ve keâjCes, meJe& heÇeefCecee$eebÛÙee
ef"keâeCeer oÙeeYeeJe, FbefõÙeebÛee efJe<eÙeebMeer mebÙeesie PeeuÙeeveblejner lÙeeceOÙes Deemeòeâ
ve nesCes, keâesceuelee, DeeheuÙee ue#Ùeeheemetve efJecegKe JeešCeejer ueppee, efvejLe&keâ
Ûes<šebÛee - efkeüâÙesÛee DeYeeJe lemesÛe -
lespeŠ #ecee Oe=efleŠ MeewÛeceõesnes veeefleceeefvelee~~1~~
YeJeefvle mecheob owJeerceefYepeelemÙe Yeejle~~3~~
lespe (pes Skeâcee$e F&Õejele Deens. lÙee lespeeves lees keâeÙe& keâjerle Demelees.
cenelcee yegæebÛeer o=<šer DebiegueerceeueeJej he[leeÛe lÙeeÛes efJeÛeejele yeoue Peeuee.
ne lÙee lespeeÛee heefjCeece neslee; pÙeeÛÙeecegUs keâuÙeeCeeÛeer efveefce&leer nesles. les lespe
yegæeceOÙes nesles.) #ecee, OewÙe&, Megælee (heeefJe$Ùe), ceveele Me$eglJeeÛeer og<š YeeJevee
vemeCes, DeefYeceeve vemeCes, ns meJe& owJeer mebheosÛeer ue#eCes Deensle. Ùee heÇkeâejs owJeer
mebheosÛeer meJJeerme ue#eCes meebefieleueer Deensle. leer meJe&ÛÙee meJe& ÙeesiemeeOevesle
heefjhekeäJe DemeCeeNÙee hegjâ<eeceOÙes efometve Ùesleele. ns Depeg&vee, DeebefMekeâ ¤heeves leer
legPÙeeceOÙesner efveef§eleheCes Deensle. lemesÛe Deemegjer mebheosves Ùegòeâ DemeCeeNÙee
ceveg<Ùeeueemegæe keâuÙeeCeeÛee DeefOekeâej Demelees. Deelee Deemegjer mebheosÛeer heÇcegKe
ue#eCe meebieleevee les cnCeleele -
ocYees oheexÓefYeceeve§e ›eâesOeŠ hee®<ÙecesJe Ûe~~1~~
De%eeveb ÛeeefYepeelemÙe heeLe& mecheoceemegjerced~~4~~
ns heeLee&, oebefYekeâheCee, Iecesb[, DeefYeceeve, keüâesOe, keâ"esj JeeCeer DeeefCe De%eeve
ns meJe& Deemegjer mebheosves Ùegòeâ DemeCeeNÙee hegjâ<eeÛeer ue#eCes Deensle. Ùee oesvner
mebheoebÛes keâeÙe& keâeÙe Demeles?
owJeer mecheefÉcees#eeÙe efveyevOeeÙeemegjer celee~~1~~
cee MeggÛeŠ mecheob owJeerceefYepeeleesÓefme heeC[Je~~5~~
Ùee oesvner heÇkeâejÛÙee mebheoebceOÙes owJeer mebheoe lej èfJecees#eeÙe' cees#eeuee

keâejCe nesles; DeeefCe Deemegjer mebheoe yebOeveeuee keâejCe nesles Demes mecepeues peeles. ns
Depegv& ee let owJeer mebheosÛÙee iegCeebveer Ùegòeâ Deensme, lesJne let Meeskeâ keâ¤ vekeâesme. leguee
cees#eheÇehleer nesFu& e DeLee&led let ceuee heÇehle nesMeerue. Ùee mebheoebÛee Jeeme keâes"s Demelees?
Éew Yetlemeieez ueeskesâÓefmcevowJe Deemegj SJe Ûe~~1~~
owJees efJemlejMeŠ Øeesòeâ Deemegjb heeLe& ces ëe=Ceg~~6~~
ns Depeg&vee, ¢ee ueeskeâer heÇeCÙeebÛes mJeYeeJe oesve heÇkeâejÛes Demeleele. Skeâ
osJeebmeejKee meodiegCeer-owJeer mebheosves Ùeggòeâ DemeCeeje Je ogmeje DemegjebmeejKee cnCepes
Deemegjer iegCeebveer Ùeggòeâ DemeCeeje. pesJne ùoÙeele owJeer mebheoe keâeÙee&efvJele Demeles
lesJne lees ceveg<ÙeÛe osJelee Demelees DeeefCe pesJne ceveg<ÙeeÛÙee ùoÙeele Deemegjer
mebheosÛes heÇeyeuÙe nesles lesJne lees ceveg<Ùe Demegj Demelees. me=ef<šceOÙes heâòeâ Ùee
oesveÛe peeleer Demeleele. ceie ceveg<Ùe Dejye osMeele pevceeuee ÙesJees keâer Dee@mš^sêfueÙeele
pevceeuee ÙesJees. Ùee oesve heÇkeâejÛeerÛe ceeCemes pevceeuee Ùesleele. DeeleeheÙe&ble owJeer
mebheòeervess Ùeggòeâ DemeCeeNÙee ueeskeâebÛee mJeYeeJe efJemleejeves meebefieleuee. Deelee
DeemegjebÛee mJeYeeJe ceePÙeekeâ[tve ßeJeCe keâj -
ØeJe=efòeb Ûe efveJe=efòeb Ûe pevee ve efJeogjemegjeŠ~~1~~
ve MeewÛeb veeefhe ÛeeÛeejes ve melÙeb les<eg efJeÅeles~~7~~
ns Depeg&vee, Deemegjer mJeYeeJeeÛes ueeskeâ `keâeÙe&ced keâeÙe&' cnCepes Oecee&ÛÙee
ef"keâeCeer-keâcee&ceOÙes heÇJe=òe nesCes DeeefCe DeOecee&ÛÙee ef"keâeCeer efveJe=òe nesCes ns
peeCele veenerle. lÙeecegUs lÙeebÛÙeeceOÙes vee heeefJe$Ùe Demeles, vee meoeÛejCe, vee
melÙeeyeöue DeemLee Demeles. ceie lÙee hegjâ<eebÛes efJeÛeej keâmes Demeleele?
DemelÙeceØeefle‰b les peieoengjveerÕejced~~1~~
DehejmhejmecYetleb efkeâcevÙelkeâecenwlegkeâced~~8~~
ns Deemegjer heÇJe=òeerÛes ueeskeâ cnCeleele keâer, ns peie DeeßeÙejefnle-efvejeOeej
Deens. les DemelÙe Deens. ns F&Õejjefnle Deens. m$eerhegjâ<eebÛÙee hejmhej mebÙeesieeletve
DeeheesDeehe efvecee&Ce Peeues Deens. cnCetve les heâòeâ Yeesie YeesieCÙeemee"er Deens.
ÙeeefMeJeeÙe Ùee peieele ogmejs keâeÙe Deens?
Sleeb Âef°ceJe°YÙe ve°elceeveesÓuheyegæÙeŠ~~1~~

ØeYeJevlÙeg«ekeâcee&CeŠ #eÙeeÙe peieleesÓefnleeŠ~~9~~
DeMee efceLÙee o=ef<škeâesCeeÛee DeJeuebye kesâuÙeeves pÙeebÛes %eeve ve<š Peeues
Deens; les Deuhe yegæer, GieÇkeâceer&, Dehekeâejer, heelekeâer ueeskeâ peieleeÛÙee veeMeemee"erÛe
GlheVe nesleele.
keâececeeefßelÙe og<hetjb ocYeceeveceoeefvJeleeŠ~~10~~
ceesneoddie=nerlJeemeodd«eenevØeJele&vlesÓMeggefÛe›eleeŠ~~10~~
oebefYekeâheCee, DenbheCee Je GvceòeheCee Ùeebveer Ùegòeâ Demeuesues ueeskeâ, keâOeerner
le=hle ve nesCeeNÙee keâeceJeemevesÛee DeeßeÙe keâ¤ve, De%eeveeves ÛegkeâerÛes efJeÛeej-
efmeæeble ceveele Ùeespetve, DeMegYe lemesÛe Yeü<š JeÇles Ùee peieele keâjCÙeeme heÇJe=òe
nesleele. les JeÇle keâjleele; heCe les YeüÇ<š-heeheeÛejCe keâjCeejs Demeleele.
efÛevleeceheefjcesÙeeb Ûe ØeueÙeevleecegheeefßeleeŠ~~10~~
keâeceesheYeesiehejcee SleeJeefoefle efveef§eleeŠ~~11~~
les Debeflece ÕeemeeheÙe&ble Deveble efÛeblee Jeenle peieleele DeeefCe efJe<eÙeYeesieeceOÙes
lelhej DemeCeejs les `yeme, peerJeveele neÛe SkeâcesJe Deevebo Deens' Demes ceeveleele.
lÙeebvee Demes Jeešles keâer efpelekesâ MekeäÙe Deens eflelekeâe YeesiemebbieÇn keâje-keâeceesheYeesie
nsÛe Debeflece meeOÙe Deens. lÙeeÛÙeeveblej keâenerner veener.
DeeMeeheeMeMelewye&æeŠ keâece›eâesOehejeÙeCeeŠ~~10~~
F&nvles keâeceYeesieeLe&cevÙeeÙesveeLe&meÃeÙeeved~~12~~
DeeMee¤heer Meskeâ[es heâemeebveer (Skeâe heâemeeves ueeskeâ ce¤ve peeleele. ÙesLes
Meskeâ[es heâemeebveer) yeebOeues iesuesues-yeæ Peeuesues, keâecekeüâesOe hejeÙeCe Demeuesues,
efJe<eÙeYeesieebÛÙee hetleer&mee"er DevÙeeÙeeÛÙee ceeiee&ves heg<keâU õJÙemebÛeÙe keâjCÙeeÛeer
neJe Oejleele. lÙeecegUs OeveeÛÙee ueesYeeves je$ebefoJeme les Demeceeefpekeâ keâeces
keâjCÙeeme heÇJe=òe nesleele. les heg{s cnCeleele -
FoceÅe ceÙee ueyOeefceceb ØeehmÙes ceveesjLeced~~10~~
Focemleeroceefhe ces YeefJe<Ùeefle hegveOe&veced~~13~~
les Demee efJeÛeej keâjleele keâer, Deepe ceer Flekeâs efceUefJeues Deens, Deelee
ceePes ceveesjLe ceer le[erme vesF&ve. ceePÙeepeJeU Deepe Flekesâ Oeve Deens. DeeCeKeerner
SJe{s Oeve ceer efceUJesve.
Demeew ceÙee nleŠ Me$egn&efve<Ùes Ûeehejeveefhe~~10~~
F&ÕejesÓncenb Yeesieer efmeæesÓnb yeueJeevmegKeer~~14~~
Ùee Me$etme Deepe ceer "ej kesâues Deelee ogmeNÙee Me$etbveener ceer "ej keâjsve.
ceerÛe F&Õej Deens, ceerÛe SsÕeÙe& YeesieCeeje Deens. ceerÛe efmeOoerbveer Ùegòeâ, yeueJeeve
DeeefCe megKeer Deens.
Dee{ŸeesÓefYepeveJeeveefmce keâesÓvÙeesÓefmle meÂMees ceÙee~~10~~
Ùe#Ùes oemÙeeefce ceesefo<Ùe FlÙe%eeveefJeceesefnleeŠ~~15~~
ceer cees"e OeveJeeve Deens, ceer kegâueerve Deens, ceePÙeemeejKee ogmeje keâesCe
Deens? ceer Ùe%e keâjsve, ceer oeve osF&ve, ? les ceesefnle Peeuesues Demeleele. heCe Ùe%e,
oeve Ùee iees<šerbner De%eevecetuekeâ mecepeeÙeÛÙee keâe? heg{s melejeJÙee Mueeskeâele
ÙeesiesÕejebveer les mhe<š kesâues Deens. DeLee&le SJe{ŸeeJejÛe les Leebyele veenerle. pes
Deveskeâ YeüÇebleerÛeer-Yeücecetuekeâ efJeÛeejebÛeer efMekeâej yeveuesues Demeleele, DeMee
ueeskeâebefJe<eÙeer ÙeesiesÕej cnCeleele -
DeveskeâefÛeòeefJeYeüevlee ceesnpeeuemeceeJe=leeŠ~~10~~
ØemeòeâeŠ keâeceYeesies<eg heleefvle vejkesâÓMegÛeew~~16~~
Deveskeâ heÇkeâejÛÙee keâuheveebveer efÛeòe YeüceCe heeJeuesues, ceesnjâheer peeàÙeele
iegjheâšuesues, efJe<eÙeYeesieeble DelÙeble Deemeòeâ DemeCeejs Je Deemegjer Je=òeerÛes ueeskeâ
MesJešer DeheefJe$e DeMee vejkeâele he[leele. heg{s ßeerke=â<Ceebveer mJeleŠ `vejkeâ' cnCepes
keâeÙe les meebefieleues Deens.
DeelcemecYeeefJeleeŠ mleyOee OeveceeveceoeefvJeleeŠ~~10~~
Ùepevles veeceÙe%ewmles ocYesveeefJeefOehetJe&keâced~~17~~
DeeheuÙee mJeleŠuee ßes<" mecepeCeejs mebheòeer Je ceeve ÙeebÛÙee ceoeves
Gvcele Peeuesues ns Denbkeâejer ueeskeâ Meem$eefJeOeerbÛes DevegmejCe ve keâjlee kesâJeU
veeJeehegjles Ùe%e keâ¤ve lÙee Éejs oebefYekeâheCeeÛesÛe Ùepeve keâjleele. lÙeeuee Ùe%e
cnCeeÙeÛes keâe?
veener. les Kejs Ùe%e veJnsle. keâejCe lÙeebÛes Ùe%e efJeOeerhetJe&keâ vemeleele. Ùe%eeÛes
efJeOeer ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer mJeleŠ meebefieleues Deensle. (DeOÙeeÙe 4/24-33
lemesÛe DeOÙeeÙe 6/10-17)
Den¿ejb yeueb oheË keâeceb ›eâesOeb Ûe mebefßeleeŠ~~10~~
ceeceelcehejosns<eg ØeefÉ<evleesÓYÙemetÙekeâeŠ~~18~~
les ogmeNÙeebÛeer efveboe keâjCeejs, Denbkeâej, meeceLÙe&, Iecesb[, keâeceJeemevee DeeefCe
keüâesOe Ùee ogieg&Ceebveer Yejuesues ueeskeâ DeeheuÙee mJeleŠÛÙee Je ogmeNÙeeÛÙee Mejerjele
efmLele DemeCeeNÙee ceePee hejceelcÙeeÛee És<e keâjleele. Meem$eefJeOeerves hejceelcÙeeÛes
mcejCe ne Skeâ Ùe%e Deens. pes ¢ee efJeOeerbvee mees[tve kesâJeU veeJeehegjles Ùe%e
keâjleele efkeâbJee Ùe%eeÛÙee veeJeeJej keâener vee keâener YeuelesÛe keâjleele, les DeeheuÙee
Je ogmeNÙeebÛÙee Mejerjele Jeeme keâjCeeNÙee cepe hejceelcÙeeÛee És<e keâjCeejs Demeleele.
les ueeskeâ És<e Je efveboe keâjerleÛe jenleele DeeefCe lejerner les le¤ve peeleele keâe?
JeeÛet Mekeâleele keâe? ÙeeJej ßeerke=â<Ce meebieleele - veener.
leevenb efÉ<eleŠ ›etâjevmebmeejs<eg vejeOeceeved~~10~~
ef#eheecÙepeœeceMegYeeveemegjer<JesJe Ùeesefve<eg~~19~~
ceePee És<e keâjCeeNÙee lÙee Ieesj, heeheer, keütâjkeâceer& vejeOeceebvee ceer Ùee me=<šerceOeerue
Deemegjer ÙeesveerceOÙes keâeÙeceÛee {keâuetve osle Demelees. pes Meem$eefJeOeerbvee mees[tve
Ùepeve keâjleele les heeheÙeesveer Deensle, les meJee&bceOÙes DeOece Deensle. DeMee ueeskeâebvee
keütâjkeâceer& Demes cnbšues peeles. ÙeebÛÙeeefMeJeeÙe DevÙe keâesCeer DeOece veenerle. ceeies
lÙeebveer meebefieleues keâer DeMee heÇkeâejÛes DeOece& ke=âlÙe keâjCeeNÙee DeOeceebvee ceer vejkeâele
{keâuetve osle Demelees, neÛe vejkeâ nesÙe. meeOeejCeleŠ yebefoJeeveeÛÙee Ùeelevee YeÙebkeâj
Demeleele DeeefCe ÙesLes lej keâeÙece Deemegjer Ùeesveerle efKelehele he[Ces efkeâleer YeÙebkeâj
Deens Je cnCetveÛe owJeer mebheoe heÇehle keâjCÙeemee"er heÇÙelveMeerue jeefnues heeefnpes.
DeemegjeR Ùeesefveceehevvee cet{e pevceefve pevceefve~~10~~
ceeceØeehÙewJe keâewvlesÙe lelees ÙeevlÙeOeceeb ieefleced~~20~~
keâewvlesÙe, ns cetKe& ueeskeâ pevce-pevceevlejeheÙe&ble Deemegjer Ùeesveeruee heÇehle

nesleele. les ceuee heÇehle nesle veenerle. Gueš Deefle veerÛe Ùeesveeruee heÇehle nesleele,
DeOece ieleeruee peeleele, pÙeeÛes veeJe vejkeâ Deens. Deelee vejkeâ keâmee GlheVe
neslees les hene.
ef$eefJeOeb vejkeâmÙesob Éejb veeMeveceelceveŠ~~10~~
keâeceŠ ›eâesOemleLee ueesYemlemceeoslel$eÙeb lÙepesled~~21~~
keâece, keüâesOe DeeefCe ueesYe Demes leerve heÇkeâejÛes vejkeâeÛes cetue Éej Deens. les
DeelcÙeeÛee veeMe keâjCeejs Je lÙeeuee DeOeesieleeruee vesCeejs Deensle. cnCetve Ùee
leerve iees<šerbÛee lÙeeie kesâuee heeefnpes. lÙeebÛee lÙeeie keâ¤ve keâeÙe ueeYe?
SlewefJe&cegòeâŠ keâewvlesÙe leceesÉejwefŒeefYeve&jŠ~~10~~
DeeÛejlÙeelceveŠ ßesÙemlelees Ùeeefle hejeb ieefleced~~22~~
keâewvlesÙe, vejkeâeÛÙee Ùee leerve Éejebheemetve cegòeâ Peeuesuee hegjâ<e DeeheuÙee
hejce keâuÙeeCeemee"er DeMee heÇkeâejÛes DeeÛejCe keâjlees keâer pÙeecegUs lÙeeuee
hejceieleer heÇehle nesles. DeLee&le lees ceuee heÇehle neslees. Ùee leerve efJekeâejebÛee lÙeeie
kesâuÙeeveblej ceveg<Ùe efveÙele keâce& keâ¤ ueeielees Je lÙeeÛee heefjCeece hejce ßesÙe
Demelees. lÙeecegUs lÙeeuee ßes<" ieleer efceUles.
ÙeŠ MeeŒeefJeefOeceglme=pÙe Jele&les keâecekeâejleŠ~~10~~
ve me efmeefæceJeehe>esefle ve megKeb ve hejeb ieefleced~~23~~
pees hegjâ<e Jejerue Meem$eceeiee&Ûee lÙeeie keâjâve (DeLee&le les Meem$e cnCepes
`Fob ieg¢eleced Meem$eced' (15/20) ieerlee mJeÙeb Skeâ hetCe& Meem$e Deens, pes mJeleŠ
ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens. lÙee Meem$eefJeOeerÛee lÙeeie keâjâve) DeeheuÙee
FÛÚsveg¤he cnCepes ceve ceevesue lemes Jeeielees; lÙeeuee vee efmeæer heÇehle nesles, vee
megKe, vee hejceieleer heÇehle nesles!
lemceeÛÚeŒeb ØeceeCeb les keâeÙee&keâeÙe&JÙeJeefmLeleew~~10~~
%eelJee MeeŒeefJeOeeveesòebâ keâce& keâleg&efcenen&efme~~24~~
Ùeemee"er ns Depeg&vee, keâle&JÙe keâesCeles Je Dekeâle&JÙe keâesCeles-cnCepesÛe ceer
keâeÙe keâjCes ÙeesiÙe Je keâeÙe keâjCes DeÙeesiÙe-ner JÙeJemLee peeCetve IesCÙeemee"er
Meem$e nsÛe leguee heÇceeCe Deens. Meem$eefJeOeerceOÙes meebefieleuesues efveÙele keâce& peeCetve
les keâjCes nsÛe leguee ÙeesiÙe Deens.
eflemeNÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer `èfveÙeleb keâjâ keâce& lJeb'' efveÙeled
keâcee&Jej Yej efouee DeeefCe meebefieleues keâer, Ùe%eheÇefkeüâÙee nsÛe efveÙeled keâce& Deens
DeeefCe lees Ùe%e cnCepes DeejeOevesÛÙee efJeOeerefJeMes<eeÛes efÛe$eCe Deens. ns Meem$eefJeOeer
ceveeÛee meJe&Lee efveieÇn keâ¤ve meeOekeâeuee yeÇÿeeceOÙes heÇJesMe osJeJeleele. ÙesLes
lÙeebveer meebefieleues keâer, keâece, keüâesOe DeeefCe ueesYe ner vejkeâeÛeer leerve cegKÙe Éejs
Deensle. Ùee leerve efJekeâejebÛee lÙeeie kesâuÙeeveblejÛe lÙee keâcee&Ûee (efveÙeled keâcee&Ûee)
DeejbYe nesle Demelees. Ùee keâcee&Ûes DeeÛejCe hejceßesÙe Je hejcekeâuÙeeCe osCeejs
Demeles, ns ceer JeejbJeej meebefieleues Deens. yeensj meebmeeefjkeâ keâeÙee&le lees efpelekeâe
JÙemle Demelees, lÙeehes#eener DeefOekeâ keâece, keüâesOe DeeefCe ueesYe lÙeeÛÙeeceOÙes
peemle iegbleuesuee Demelees. keâce& ner DeMeer Jemlet Deens keâer peer keâece, keüâesOe DeeefCe
ueeYe ÙeebÛee lÙeeie kesâuÙeeveblejÛe efleÛÙeeceOÙes heÇJesMe efceUlees. les keâce&
DeeÛejCeeceOÙes heÇJeeefnle nesles. pees ceveg<Ùe Meem$eefJeOeerbÛee lÙeeie keâjâve DeeheuÙee
FÛÚsheÇceeCes DeeÛejCe keâjlees DeMee ceveg<Ùeeuee megKeefmeæer efkeâbJee hejce ieleer
heÇehle nesle veener. Deelee keâle&JÙe DeeefCe Dekeâle&JÙe ÙeebÛÙee JÙeJemLesceOÙes Meem$e
ns Skeâcee$e heÇceeCe Deens. lesJne Meem$eefJeOeerÛÙeevegmeej let keâce& keâjCes GefÛele
"jsue DeeefCe les Meem$e Deens ieerlee!
efve<keâ<e&—
Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee DeejbYeer ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer owJeer mebheosÛes efJemleejeves
JeCe&ve kesâues Deens. pÙeeceOÙes OÙeeveele efveceivelee, meJe&mJeeÛes mecehe&Ce,
DebleŠkeâjCeeÛes heeefJe$Ùe, FbefõÙeebÛee efveieÇn, ceveeÛeer Meebleer, mJe¤heeÛes mcejCe
osJeefJeCeejs DeOÙeÙeve, Ùe%eemee"er heÇÙelve, ceveemeefnle FbefõÙeebÛes leeheCes, DekeüâesOe,
efÛeòeeÛes MeebeflehetJe&keâ heÇJeeefnle jenCes FlÙeeoer meJJeerme ue#eCes lÙeebveer meebefieleueer
Deensle. leer ue#eCes hejceelcÙeeÛÙee meceerhe heesnesÛeuesuÙee, ÙeesiemeeOevesle efvejblej
heÇJe=òe DemeCeeNÙee meeOekeâeceOÙesÛe leer meJe& efometve Ùesleele. Deuhe heÇceeCeele cee$e
ner ue#eCes meJee&bceOÙes Demeleele.
lÙeeveblej lÙeebveer Deemegjer mebheosceOÙes efometve ÙesCeejs keâener efJekeâej meebefieleues;

pemes DeefYeceeve, oebefYekeâlee, keâ"esjlee, De%eeve FlÙeeefo! MesJešer lÙeebveer meebefieleues
keâer, owJeer mebheoe lej èfJecees#eeÙe' hetCe& efveJe=òeermee"er Demeles, hejceheoeÛÙee
heÇehleermee"er Demeles, cees#eheÇehleermee"er Demeles; lej Deemegjer mebheoe yebOeveekeâ[s
DeeefCe DeOeesieleerkeâ[s vesCeejer Demeles. Depeg&vee, legPÙeeceOÙes owJeer mebheosÛes iegCe
DemeuÙeeves let Meeskeâ keâ¤ vekeâesme.
Ùee mebheoebÛee Jeeme keâes"s Demelees? ÙeeJej ßeerke=â<Ceebveer mebeefieleues keâer, Ùee
ueeskeâer ceeCemeebÛee mJeYeeJe oesve heÇkeâejÛee Demelees. Skeâ osJeleebmeejKee DeeefCe
ogmeje DeemegjebmeejKee! pesJne owJeer mebheosÛes yeenguÙe Demeles lesJne lees ceveg<Ùe
osJeemeejKee Demelees Je Deemegjer mebhesosÛes heÇeyeuÙe Jee{les lesJne lees ceveg<Ùe
DeemegjemeejKee Demelees. Ùee me==<šerceOÙes ceeCemeeÛÙee heâòeâ Ùee oesveÛe peeleer
Demeleele. ceie lees kegâ"sner pevceeuee ÙesJees efkeâbJee lÙeeÛes keâenerner veeJe Demees,
Deiej mJeleŠuee lÙeeves keâenerner cnCeJetve IesJees.
lÙeeveblej lÙeebveer Deemegjer mJeYeeJeeÛÙee ueeskeâebceOÙes DemeCeejer ue#eCes efJemleejeves
meebefieleueer Deensle. Deemegjer mebheosÛes yeenguÙe DemeCeeNÙee hegjâ<eeceOÙes keâle&JÙe
keâcee&Ûee DeYeeJe Demelees. les keâle&JÙe keâcee&le heÇJe=òe nesle veenerle. lees keâcee&ceOÙes
heÇJe=òe nesle vemeuÙeeves lÙeeÛÙeeceOÙes melÙe heÇJe=òeer Demele veener, DebleŠkeâjCeeleerue
heeefJe$Ùe Demele veener, lemesÛe Megæ DeeÛejCe Demele veener. lÙeeÛÙee celes ns peie
DeeßeÙejefnle lemesÛe F&ÕejeefMeJeeÙe DeeheesDeehe m$eer-hegjâ<eebÛÙee mebÙeesieeletve GlheVe
nesles. lÙeebÛÙee celes ns peerJeve heâòeâ Yeesie YeesieCÙeemee"er Deens. lÙeeÛÙeeheg{s
keâeÙe? ne efJeÛeej ke=â<Cekeâeueele neslee Je ne heÇMve meowJe GYeeÛe Deens. kesâJeU
ÛeeJee&keâevesÛe meebefieleues Deens Demes veener. peesheÙe&ble peveceevemeele owJeer-Deemegjer
mebheosÛee Ûe{-Gleej Deens, leesheÙe&ble ne heÇMve jenCeej Deens. ßeerke=â<Ce cnCeleele
keâer ns cebo yegæerÛes keütâjkeâceer heggjâ<e meJee&bÛes Deefnle keâjCÙeemee"erÛe Ùee peieele
efvecee&Ce Peeues Deensle. les cnCeleele - ceer lÙee Me$etuee "ej kesâues, ceer lÙeeuee
ceejerve, Ùee heÇkeâejs ns Depeg&vee, keâece-keüâesOeeveer Ùegòeâ DemeCeejs les hegjâ<e Me$etbvee
ceejle veenerle; hejbleg, DeeheuÙee Je ogmeNÙeebÛÙee Mejerjele efmLele DemeCeeNÙee
hejceelcÙeeÛee les És<e keâjerle Demeleele. ceie Depeg&veeves heÇefle%ee keâ¤ve peÙeõLeeoervee
ceejues keâe? pej ceejues lej ceie lees, Deemegjer Je=òeerÛee Deens, lÙee hejceelcÙeeÛee
És<e keâjCeeje Deens. hejbleg ßeerke=â<Ceebbveer Depeg&veeuee meebefieleues keâer, let owJeer iegCeebveer
Ùegòeâ DemeCeeje Deensme, lesJne let Meeskeâ keâ¤ve vekeâesme. ÙesLes nsner mhe<š kesâues
keâer F&ÕejeÛee efveJeeme meJee&bÛÙee ùoÙeele Deens. lesJne ns ue#eele "sJeues heeefnpes
keâer keâesCeerlejer legcnebuee melele heenele Deens Je cnCetve Meem$eefveefo&<š efkeüâÙesÛesÛe
DeeÛejCe kesâues heeefnpes; DevÙeLee ob[-lÙeeÛee heefjCeece YeesieeJee ueeielees.
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer hegveŠhegvne meebefieleues Deens keâer, Deemegjer Je=òeerbÛÙee keütâj
ueeskeâebvee ceer vejkeâele heâskeâle Demelees. vejkeâeÛes mJe¤he meebieleevee les cnCeleele
- JeejbJeej veerÛe - DeOece Ùeesveerle hesâkeâues peeCes nsÛe vejkeâeÛes mJe¤he Deens.
keâece, keüâesOe DeeefCe ueesYe ner vejkeâeÛeer leerve Éejs Deensle. Ùee leerve efJekeâejebJejÛe
Deemegjer mebheoe efšketâve Deens. Ùee leerve iees<šebrÛee lÙeeie kesâuÙeeveblej ceer JeejbJeej
meebiele DemeCeeNÙee keâcee&Ûee DeejbYe neslees. keâce& cnCepes DeMeer Jemlet Deens keâer
efpeÛee DeejbYe keâece, keüâesOe Je ueesYe ÙeebÛee lÙeeie kesâuÙeeJejÛe nesle Demelees.
meebmeeefjkeâ keâeÙee&le, ceÙee&efole mJe¤heele, meeceeefpekeâ JÙeJemLeebÛee efveJee&n
keâjCÙeele les pesJe{s iegbie Demeleele, keâece, keüâesOe lÙeebÛÙeepeJeU lesJe{sÛe DeefOekeâ
mepeuesues-mepeJeuesues efceUleele. JeemleefJekeâ Ùee leerve iees<šerbÛee lÙeeie kesâuÙeeveblejÛe
hejceceOÙes heÇJesMe osCeeNÙee efveOee&efjle keâcee&ceOÙes heÇJesMe efceUlees. Ùeemee"er ceer
keâeÙe keâjeJes? keâeÙe ve keâjeJes? Ùee keâle=&ced Dekeâle=&ced JÙeJemLesceOÙes Meem$e nsÛe
heÇceeCe Deens. keâesCeles Meem$e? nsÛe ieerlee Meem$e. èfkeâcevÙewŠ Meem$e efJemlejw',
Ùeemee"er Ùee Meem$eeves efveOee&efjle kesâuesues efJeefMe<š keâce& (ÙeLeeLe& keâce&) let keâj.
Ùee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer owJeer DeeefCe Deemegjer DeMee oesvner
mebheoebÛes efJemleejhetJe&keâ JeCe&ve kesâues Deens Je lÙeebÛes mLeeve ceeveJe ùoÙe Deens
Demes meebefieleues Je lÙeeÛes heâUner meebefieleues.
ßeerke=â<Ceepeg&vemecJeeos ‘owJeemegjmecheodefJeYeeieÙeesiees’ veece <ees[MeesÓ-
OÙeeÙeŠ~~16~~

ÙeesieMeem$eeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depeg&ve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue òwJeemegj mecheoefJeYeeie
Ùeesie' veeJeeÛee meesUeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Fefle ßeerceledhejcenbme hejceevevomÙe efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âles
ßeerceoddYeieJeoddieerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe& ieerlee’ Yee<Ùes ‘owJeemegjmecheodefJeYeeieÙeesiees’
veece <ees[MeesÓOÙeeÙeŠ~~16~~
DeMee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme hejceevevopeerbÛes efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âle
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe `ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue òwJeemegj mecheodefJeYeeie
Ùeesie' veeJeeÛee meesUeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee. ~ ~ 16~ ~
DeOÙeeÙe melejeJee 349
Ô
~~ DeLe mehleoMeesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe melejeJee
meesUeJÙee DeOÙeeÙeeÛÙee MesJešer ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer mhe<š meebefieleues keâer,
keâece, keüâesOe DeeefCe ueesYe ÙeebÛee lÙeeie kesâuÙeeveblejÛe keâcee&uee DeejbYe nesle Demelees-
keâcee&Ûeer megjâJeele nesle Demeles. ner iees<šer ceer JeejbJeej mhe<š kesâueer Deens. ns
efveÙelekeâce& kesâuÙeeefMeJeeÙe ceveg<Ùeeuee megKe, efmeefæ efkeâbbJee hejceieleer heÇehle nesle
veener. lesJne legPes keâle&JÙe keâesCeles efkeâbJee Dekeâle&JÙe keâesCeles, cnCepesÛe leguee keâeÙe
keâjCes ÙeesiÙe Deens Je keâeÙe keâjCes DeÙeesiÙe Deens, Ùeeyeeyeleerle Meem$e nsÛe heÇceeCe
Deens, Demes mecepe. DeLee&le ogmejs keâesCeles Meem$e veener. hejbleg `Fefle ieg¢eleceb
Meem$eefceoced' ieerlee nsÛe Skeâ Meem$e Deens. lesÛe let heÇceeCe mecepe, lÙeeÛe Meem$eeuee
Devegme¤ve let Jeeie. ogmejer Deveskeâ Meem$es Deensle; heCe lÙeebÛÙee ceeies ueeiet vekeâesme.
DeeefCe mecepee let ogmeNÙee Meem$eeÛes DevegmejCe keâ¤ ueeieueeme efkeâbJee ogmeje ceeie&
MeesOeueeme lejer leguee legPÙee heÇëe>ebÛeer Gòejs keâes"sner efceUCeej veenerle. leguee nJeer
DemeCeejer Meebleer heÇehle nesCeej veener. lÙeecegUs let Yeueleerkeâ[s YeškeâMeerue.
ÙeeJej Depeg&veeves heÇëe> kesâuee keâer, pes ueeskeâ Meem$eefJeOeerbvee lÙeeietve heCe DelÙeble
ßeæsves `Ùepevles' Ùepeve keâjleele, lÙeebvee keâesCeleer ieleer efceUles? meeefòJekeâ? jepeme?
keâer leeceme? keâejCe Depeg&veeves ceeies Sskeâues nesles keâer ceveg<Ùe meeefòJekeâ Demees
jepemeer Demees keâer leecemeer Demees, peesheÙe&ble iegCe efJeÅeceeve Demeleele leesheÙe&ble les
keâesCelÙee vee keâesCelÙee ÙeesveerÛes keâejCe yeveleele. ÙeecegUs heÇmlegle DeOÙeeÙeeÛÙee
DeejbYeerÛe Depeg&veeves heÇëe> kesâuee.
Depeg&ve GJeeÛe
Ùes MeeŒeefJeefOeceglme=pÙe Ùepevles ßeæÙeeefvJeleeŠ~~1~~
les<eeb efve‰e leg keâe ke=â<Ce meòJeceenes jpemleceŠ~~1~~
ns ke=â<Cee, pes Meem$eefJeOeerbveer mees[tve-[eJeuetve heCe DelÙeble ßeæsves nescenJeve

efkeâbbJee YeieJebleeÛes hetpeve keâjleele lÙeebÛeer ieleer keâeÙe nesles? meeefòJekeâ, jepeme keâer
leeceme? ÙepeveeceOÙes osJelee, Ùe#e-Yetle ns meJe& Ùesleele.
ef$eefJeOee YeJeefle ßeæe osefnveeb mee mJeYeeJepee~~1~~
meeefòJekeâer jepemeer ÛewJe leecemeer Ûesefle leeb ëe=Ceg~~2~~
ogmeNÙee DeOÙeeÙeeceOÙes ÙeesiesÕejebveer meebefieleues keâer, Depeg&vee, Ùee ÙeesieeceOÙes
efveOee&efjle efkeüâÙee SkeâÛe Deens. cetKe& ueeskeâebÛeer yegæer Deveskeâ efJekeâejebveer Ùegòeâ
Demeles. lÙeecegUs les Deveskeâ iees<šer keâjleele. cnCepesÛe veevee heÇkeâejÛes keâce& keâjleele
Je les DeeheuÙee ceOegj JeeCeerves Je Deuebkeâeefjkeâ Yee<esle JÙeòeâ keâjleele. lÙeebÛÙee Ùee
ceeÙeeJeer JeeCeerÛeer Úehe pÙeebÛÙeeJej he[les, cnCepesÛe pes lÙeebÛÙee Ùee ceeÙeeJeer
yeesueCÙeeuee Yegueleele, lÙeebÛeer yegæer heCe Yeü<š nesles; lÙeebvee heÇehle keâenerner nesle
veener. lÙeeÛeerÛe ÙesLes hegvejeJe=òeer nesle Deens. `Meem$eefJeefOeceglme=pÙe' pes Meem$eefJeOeerÛb ee
lÙeeie keâ¤ve pes Ùepeve keâjleele lÙeebÛeer ßeæe leerve heÇkeâejÛeer Demeles.
ÙeeJej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer, ceveg<ÙeeÛÙee heÇeke=âle iegCeebheemetve efvecee&Ce
Peeuesueer ßeæe leerve heÇkeâejÛeer Demeles. leer keâMeer leer ceePÙeekeâ[tve let Sskeâ.
meòJeeveg¤hee meJe&mÙe ßeæe YeJeefle Yeejle~~1~~
ßeæeceÙeesÓÙeb heg®<ees Ùees ÙeÛÚ^æŠ me SJe meŠ~~3~~
ns Yeejlee, meJe& ueeskeâebÛeer ßeæe lÙeebÛÙee heÇke=âefle-mJeYeeJeeheÇceeCes - Je=òeerheÇceeCes
Demeles. ne hegjâ<e ßeæeceÙe Deens. lesJne pÙee heggjâ<eeÛeer peMeer ßeæe Demeles, lees
mJeleŠ leMee heÇkeâejÛee Demelees. meeOeejCeleŠ ueeskeâ efJeÛeejleele- ceer keâesCe Deens?
keâesCeer Gòej oslees, ceer Deelcee Deens. hejbleg veener, lees hegjâ<e cnCepes Deelcee veJns.
YeieJeeve ßeerke=â<Ce cnCeleele, pÙeeÛeer peMeer ßeæe, peMeer Je=òeer lemee lees hegjâ<e
Demelees.
ieerlee ns Skeâ Ùeesie oMe&ve Deens. cenef<e& heelebpeueerner Skeâ Ùeesieer nesles. lÙeebÛes
ÙeesieoMe&ve Deens. Ùeesie Deens keâeÙe? lÙeebveer meebefieleues ``Ùeesiesef§eleJe=efòeefvejesOeŠ''
ceveeÛÙee Je=òeer mebhetCe&leŠ yebo nesCes, LeebyeCes, cnCepes Ùeesie nesÙe. SKeeÅeeves n"Ùeesieeves
efkeâbJee heefjßecehetJe&keâ lÙee Je=òeerbvee jeskeâues lej lÙeeÛÙeeheemetve keâeÙe heâeÙeoe?

``leoe õ<šgŠ mJejâhesÓJemLeeveced'' lÙee JesUsme ne õ<še peerJeelcee DeeheuÙee MeeÕele
mJe¤heele efmLej neslees. heCe lelhetJeer& ceie lees ceueerve neslees keâe? helebpeueer cnCeleele-
`Je=efòemee¤hÙeefcelej$e' ogmeNÙee JesUer pemes Je=òeerÛes mJe¤he Demesue lemee lees
õ<še Demelees. ÙesLes ÙeesiesMÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele- ne heggjâ<e ßeæeceÙe Deens.
ßeæsves Deieoer DeesleheÇesle Yejuesuee Deens. kegâ"s vee kegâ"s ßeæe DeJeMÙe Demeles
DeeefCe pÙee ØekeâejÛeer lÙeeÛeer ßeæe Demesue lees mJele: leMeeÛe ØekeâejÛee Demelees.
cnCepes peMeer Je=òeer lemee lees hegjâ<e! Deelee eflevnerb ßeæebÛes efJeYeepeve keâjerle les heg{s
meebieleele.
Ùepevles meeefòJekeâe osJeevÙe#ej#eebefme jepemeeŠ~~1~~
ØesleevYetleieCeeb§eevÙes Ùepevles leecemee peveeŠ~~4~~
lÙeeceOeerue meeefòJekeâ hegjâ<e osJeleebÛes hetpeve keâjleele. jepemeer hegjâ<e Ùe#e
DeeefCe je#emeebÛes hetpeve keâjleele Je leecemeer Je=òeerÛes hegjâ<e Yetle, heÇÇsleebÛeer hetpee
keâjleele. les ueeskeâ Ùee hetpeveemee"er Kethe heÇÙelve keâjleele.
DeMeeŒeefJeefnleb Ieesjb lehÙevles Ùes lehees peveeŠ~~1~~
ocYeen¿ejmebÙegòeâeŠ keâecejeieyeueeefvJeleeŠ~~5~~
les ueeskeâ Meem$eefJeefOeefJenerve Demes mJeleŠÛÙeeÛe celeeheÇceeCes keâ"esj lehe keâjleele.
oebefYekeâlee DeeefCe DenbkeâejÙegòeâ, keâecevee Je Deemeòeâer Ùeebveer yeæ Demeuesues-
keâMe&ÙevleŠ MejerjmLeb Yetle«eececeÛeslemeŠ~~1~~
ceeb ÛewJeevleŠMejerjmLeb leeefvJeæŸeemegjefve§eÙeeved~~6~~
les MejerjeceOÙes efmLele DemeuesuÙee YetlemecegoeÙeeme, DeeefCe DebleŠkeâjCeele efmLele
DemeCeeNÙee ceueemegæe, ke=âMe keâjleele cnCepes ogŠKe osleele. Deelcee heÇke=âleerÛÙee
YeesieeceOÙes he[tve efJekeâejebveer ogye&ue Je Ùe%emeeOeveebveer yeueJeeve yevele Demelees.
lÙee De%eeveer ueeskeâebvee let efveef§eleheCes Demegj peeCe. DeLee&le les meJe&peCe Deemegjer Je
cetKe& Deensle Demes mecepe.
Meem$eefJeOeerbÛes GuuebIeve keâjâve YepeCeejs meeefòJekeâ hegjâ<e osJeleebÛes, jepemeer
hegjâ<e Ùe#e-je#emeebÛes DeeefCe leecemeer hegjâ<e Yetle-heÇsleebÛes hetpeve keâjerle Demeleele.
kesâJeU hetpeveÛe keâjerle veenerle, lej keâ"esj lehener keâjleele. hejbleg Depeg&vee lÙeebÛes ns
DeMee heÇkeâejÛes hetpeve MejerjeceOÙes DemeCeeNÙee Yetleebvee Je DebleŠkeâjCeele efmLele
DemeCeeNÙee ceuee hejceelcÙeeuee ogye&ue yeveJeles. Ùee DeMee leheeves les ceuee Yepele
veenerle, Gueš ceePÙeeheemetve otj peeleele. DeMeebvee let Demegj mecepe. DeLee&le
osJeleebÛes hetpeve keâjCeejs heCe DemegjÛe Demeleele. Ùeehes#ee DeefOekeâ keâesCe keâeÙe
meebieCeej? lesJne ns meJe& Yetlecee$e pÙeeÛes DebMe Deens lÙee ceePes, hejceelcÙeeÛes,
hetpeve keâjeJes DeeefCe ÙeeJejÛe ßeerke=â<Ceebveer JeejbJeej Yej efouee Deens.
DeenejmlJeefhe meJe&mÙe ef$eefJeOees YeJeefle efØeÙeŠ~~1~~
Ùe%emlehemleLee oeveb les<eeb Yesoefceceb ëe=Ceg~~7~~
Depeg&vee, pÙee heÇkeâejs ßeæe leerve heÇkeâejÛeer Demeles; lÙeeheÇceeCes heÇke=âleerÛÙee
ef$eiegCeebvegmeej Yeespevener (Deenej) leerve heÇkeâejÛes Demeles. lemesÛe Ùe%e, pehe DeeefCe
oevener leerve heÇkeâejÛes Demeles. lÙeebÛÙeeleues Yeso ceer leguee meebielees les Sskeâ. heÇLece
DeenejeefJe<eÙeer meebieleele-
DeeÙegŠ meòJeyeueejesiÙemegKeØeerefleefJeJeOe&veeŠ~~8~~
jmÙeeŠ efmveiOeeŠ efmLeje ùÅee DeenejeŠ meeefòJekeâefØeÙeeŠ~~8~~
meeefòJekeâ Je=òeerÛÙee ueeskeâebvee DeeÙeg<Ùe, yegæer, yeue, DeejesiÙe megKe DeeefCe
heÇerleer ÙeebÛeer Je=Ooer keâjCeeje, jmeÙegòeâ, efmveiOe, efmLej jneCeeje Je ceveeuee, Deevebo
osCeeje Deenej DeeJe[lees.
ÙeesiesMÕej ßeerke=â<CeebbÛÙee celes efÛeòeeuee Deevebo osCeeje yeue, DeejesiÙe, yegæer
DeeefCe DeeÙeg<Ùe Jee{JeCeeje Deenej ne meeefòJekeâ Deenej nesÙe. pes heoeLe& meeefòJekeâ
Demeleele lesÛe meeefòJekeâ ueeskeâebvee efheÇÙe Demeleele. ÙeeJe¤ve mhe<š nesles keâer,
keâesCeleener KeeÅe heoeLe& meeefòJekeâ, efkeâbJee leecemeer Demele veener. lÙeeÛee heÇÙeesie
efkeâbJee lÙee heoeLee&Ûee heefjCeece meeefòJekeâ, jepemeer efkeâbJee leecemeer Demelees. vee otOe
meeefòJekeâ Demeles, vee keâeboe jepemeer Demelees, vee uemetCe leecemeer Demelees.
peesheÙe&ble yeue, Je=æer, DeejesiÙe DeeefCe ¢oÙeeuee DeeJe[CÙeeÛee heÇëe> Deens,
leesheÙe&ble DeefKeue efJeÕeeleerue ueeskeâebvee Deeheueer heÇke=âleer, JeeleeJejCe DeeefCe
heefjefmLeleerbÛÙee Devegmeej efYeVe efYeVe heÇkeâejÛes KeeÅe heoeLe&, efYeVe efYeVe heÇke=âleerÛÙee
ueeskeâebvee DeeJe[le Demeleele. pÙeeheÇceeCes yebieeueer efkeâbJee ceõemeer ueeskeâebvee Yeele

efheÇÙe Demelees. hebpeeyeer ueeskeâebvee heesàÙee efheÇÙe Demeleele, Dejye ueeskeâebvee ogbYee-
Skeâ heÇkeâejÛeer yekeâjer, efÛeveer ueeskeâebvee yes[tkeâ lej Gòejoef#eCe OeÇÇgJeemeejKÙee Leb[
heÇosMeele jenCeeNÙee ueeskeâebvee ceebmeeefMeJeeÙe ogmeje heÙee&Ùe vemelees. jefMeÙee Je cebieesefueÙee
ÙesLeerue DeeefoJeemeer ueeskeâ DeeheuÙee pesJeCeele Iees[ŸeeÛee GheÙeesie keâjleele. ÙegjesheerÙeve
ueeskeâ ieeÙe Je [gkeäkeâj Keeleele lemesÛe GVeleerceOÙes Decesefjkeâe Je ÙegjesheerÙeve ueeskeâ
heÇLece ßesCeerle ieCeues peeleele.
ieerlesÛÙee Devegmeej jmeÙegòeâ, efmveiOe DeeefCe efmLej jenCeeje KeeÅe heoeLe&
meeefòJekeâ Demelees. oerIe& DeeÙeg<Ùe, Devegketâue DemeCeeje, yeue Je yegæer ÙeebÛeer Je=Ooer
keâjCeeje Je DeejesiÙeJeOe&keâ heoeLe& meeefòJekeâ Demelees. pes heoeLe& mJeYeeJeleŠ ceOegj
Demeleele les KeeÅe heoeLe& meeefòJekeâ Demeleele. DeLee&le keâesCelÙeener KeeÅe heoeLee&uee
keâceer heÇleerÛes efkeâbJee GÛÛe heÇleerÛes ceeveCÙeeÛee ÙesLes GösMe veener. heefjefmLeleer heefjJesMe
lemesÛe osMekeâeueevegmeej pees KeeÅeheoeLe& mJeYeeJeleŠ DeeJe[sue, DeeefCe pees peerJeve
Meòeâer osF&ue lees heoeLe& meeefòJekeâ Deens. cnCepesÛe keâesCeleerner Jemlet efkeâbJee heoeLe&
meeefòJekeâ, jepemeer, efkeâbJee leecemeer Demele veener. lÙeeÛee heÇÙeesie meeefòJekeâ, jepemeer
Je leecemeer Demelees.
pÙee JÙeòeâeRveer hejcesÕejeÛÙee DeejeOevesmee"er IejeÛee, heefjJeejeÛee lÙeeie kesâuee
Deens, pes F&ÕejOÙeeveele efveceie> Demeleele, pes mebvÙeeme Deeßeceele jenleele lÙee
ueeskeâebmee"er ceebme, ceefoje lÙeepÙe Deens. keâejCe les heoeLe& DeOÙeeeflcekeâ ceeiee&leerue
De[mej Deensle, les ceveele efJehejerle YeeJe efvecee&Ce keâjleele. cnCetve les meeOevesÛÙee
ceeiee&Jejâve YeüÇ<š nesCÙeeÛee DeefOekeâ mebYeJe Demelees. pes Skeâebleele jenleele, pes
efJejòeâ Deensle lÙeebÛÙeemee"er ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meneJÙee DeOÙeeÙeele Deenejemee"er
Skeâ efveÙece Ieeuetve efouee Deens keâer, ‘Ùegkeäleenej efJenejmÙe', ns OÙeeveele "sTve
lemes DeeÛejCe kesâues heeefnpes. Yepeve-hetpeveeuee pesJe{e Deenej meneÙÙekeâ "jsue
lesJe{eÛe ieÇnCe kesâuee heeefnpes.
keâšdJd ecueueJeCeelÙeg<Celeer#Ce®#eefJeoeefnveŠ~~8~~
Deeneje jepememÙes°e ogŠKeMeeskeâeceÙeØeoeŠ~~9~~
efleKeš, Deebyeš, Keejš, Deefle G<Ce, leer#Ce, ¤#e, oenkeâejkeâ DeeefCe ogŠKe,
efÛeblee Je jesie GlheVe keâjCeeje Deenej jepeme hegjâ<eebvee efheÇÙe Demelees.
ÙeeleÙeeceb ielejmeb hetefle heÙeg&ef<eleb Ûe Ùeled~~10~~
GefÛÚ°ceefhe ÛeecesOÙeb Yeespeveb leecemeefØeÙeced~~10~~
pes Yeespeve leÙeej nesGâve Skeâ heÇnejehes#ee DeefOekeâ JesU Peeuee Demesue ìelejmeb'
pes Yeespeve jmejefnle Deens, ogieËOeÙegòeâ Deens, pes efMeUs Deens, G<šs Deens DeeefCe
DeheefJe$e Deens, DeMee heÇkeâejÛes Yeespeve leecemeer Je=òeerÛÙee ueeskeâebvee efheÇÙe Demeles.
ÙesLes ne heÇëe> hetCe& Peeuee. Deelee ‘Ùe%eeyeeyele heg{s ßeerke=â<Ceebveer efJeJejCe kesâues
Deens.
DeHeâueekeâe*ddef#eefYeÙe&%ees efJeefOeÂ°es Ùe FpÙeles~~10~~
Ùe°JÙecesJesefle ceveŠ meceeOeeÙe me meeefòJekeâŠ~~11~~
pees Ùe%e èfJeefOeo=<š' Meem$eefJeOeerbveer efveOee&efjle kesâuee iesuee Deens. (pemes ceeies
eflemeNÙee DeOÙeeÙeele Ùe%eeÛes veeJe Iesleues, ÛeewLÙee DeOÙeeÙeele Ùe%eeÛes mJe¤he
meebefieleues keâer yengleskeâ Ùeesieer heÇeCeeÛes DeheeveeceOÙes, DeheeveeÛes heÇeCeeceOÙes nJeve
keâjleele. ceie heÇeCe-DeheeveeÛeer ieleer efveÙebef$ele keâ¤ve, heÇeCeebÛeer ieleer efmLej keâ¤ve
les mebÙeceeiveerceOÙes nJeve keâjleele. Ùee heÇkeâejs Ùe%eeÛÙee Ûeewoe heeÙeNÙee meebefieleuÙee
Deensle. pÙee meJe&ÛÙee meJe& yeÇÿeeheÙeËleÛes Deblej keâceer keâjCeeNÙee SkeâeÛe efkeüâÙesÛÙee
GÛÛe-veerÛe DeJemLee Deensle. meejeb#e-Ùe%e efÛebleve efJeMes<eeÛÙee heÇefkeüâÙesÛes efÛe$eCe
Deens. lÙeeÛee heefjCeece cnCepes yeÇÿeeceOÙes heÇJesMe ne Demelees. lÙeeÛes efJeJejCe Ùee
Meem$eele kesâues Deens.)
lÙee Meem$eeJej hegvne Yej osle ßeerke=â<Ce cnCeleele, ns Depeg&vee, pees Meem$eefJeOeeRveer
efveÙele kesâuesuÙee Je pes keâjCes keâle&JÙe Deens, lemesÛe pees ceveeÛes efveÙeb$eCe keâjCeeje
Deens Je pees heâueekeâeb#ee ve OejCeeNÙeebkeâ[tve kesâuee peelees, lees Ùe%e meeefòJekeâ Deens.
DeefYemevOeeÙe leg Heâueb ocYeeLe&ceefhe ÛewJe Ùeled~~10~~
FpÙeles Yejleßes‰ leb Ùe%eb efJeefæ jepemeced~~12~~
ns Depeg&vee, pees Ùe%e kesâJeU obYeeÛejCeemee"er kesâuee peelees efkeâbJee heâUeÛeer
DeeMee "sJetve kesâuee peelees, lÙeeuee jepeme Ùe%e cnCeleele. ne Ùe%e keâjCeeje Ùe%eeÛes
efJeOeer peeCele Demelees, hejbleg ne Ùe%e lees oebefYekeâheCeeves keâjerle Demelees efkeâbJee
Decegkeâ Jemlet heÇehle JneJeer Ùee Dehes#esves keâjlees efkeâbJee ueeskeâebveer DeeheCe Ùe%e
keâjerle Deenesle ns heneJes, heÇMebmee keâjeJeer Ùee nsletves keâjlees Demee Ùe%ekeâlee& JeemleefJekeâ
jepemeer Deens. Deelee heg{s leeceme Ùe%eeÛes mJe¤he mhe<š keâjerle Deenesle.
efJeefOenerveceme=°eVeb cev$enerveceoef#eCeced~~10~~
ßeæeefJejefnleb Ùe%eb leecemeb heefjÛe#eles~~13~~
pees Ùe%e Meem$eefJeefOeefJenerve Deens, pees DeVeeÛeer efveefce&leer keâ¤ Mekeâle veener.
pees DeVeeÛeer cnCepes hejceelcÙeeÛeer me=<šer keâjCÙeeme DemeceLe& Deens, pees
DebleŠkeâjCeeÛÙee heeskeâUerle DemeCeeNÙee ceveeÛee efveieÇn keâjCÙeeÛeer pÙeeÛÙeele #ecelee
veener, pees oef#eCeejefnle cnCepesÛe meJe&mJeeÛÙee mecehe&CeeefMeJeeÙe Deens, lemesÛe pees
ßeæejefnle Deens DeMee Ùe%eeuee leeceme Ùe%e cnCeleele. Demee hegjâ<e JeemleefJekeâ
Ùe%eeyeeyele keâener peeCeleÛe veener. Deelee heg{s leheeefJe<eÙeer efJeJejCe kesâues Deens.
osJeefÉpeieg®Øee%ehetpeveb MeewÛeceepe&Jeced~~10~~
yeÇÿeÛeÙe&ceefnbmee Ûe Meejerjb lehe GÛÙeles~~14~~
hejceosJe hejceelcee, ÉwleYeeJeeJej efJepeÙe heÇehle keâjCeejs yeÇeÿeCe, meodiegjâ
DeeefCe efJeÉppeve ÙeebÛes hetpeve, heefJe$elee, mejUlee, yeÇÿeÛeÙe& lemesÛe Deefnbmee Ùeebvee
Meejerefjkeâ lehe cnCeleele. Mejerj meowJe Jeemeveebkeâ[s yenkeâle Demeles. lÙeeuee
DebleŠkeâjCeeÛÙee Jejerue Je=òeerveg¤he leeheefJeCes cnCepes Meejerefjkeâ lehe Deens.
DevegÉsiekeâjb JeekeäÙeb melÙeb efØeÙeefnleb Ûe Ùeled~~10~~
mJeeOÙeeÙeeYÙemeveb ÛewJe Jee*ddceÙeb lehe GÛÙeles~~15~~
GÉsie ve efvecee&Ce keâjCeejs, efheÇÙe, efnlekeâejkeâ DeeefCe melÙe Yee<eCe lemesÛe
hejceelcÙeeceOÙes heÇJesMe osJeJeCeeNÙee Meem$eebÛee DeYÙeeme, veecepehe Ùeebvee JeeefÛekeâ
lehe Demes cnšues peeles. JeeCeer efJe<eÙeesvcegKe efJeÛeejebveener JÙeòeâ keâjle Demeles. efleuee
Ùee meJeÙeerheemetve hejeJe=òe keâjâve, hejce melÙe hejceelcÙeeÛÙee efJeÛeejeÛÙee efoMesves
JeUJeCes Ùeeuee JeeefÛekeâ lehe cnCeleele. Deelee ceeveme lehe cnCepes keâeÙe les heene.
ceveŠ ØemeeoŠ meewcÙelJeb ceewveceelceefJeefve«enŠ~~10~~
YeeJemebMegeg æ
f efjlÙesleòehees ceevemecegÛÙeles~~16~~
ceveeÛeer heÇmeVelee, meewcÙeYeeJe, ceewveJe=òeer DeLee&le hejceelcÙeeefMeJeeÙe DevÙe

keâMeeÛesner mcejCe ve keâjCes, DeelcemebÙeceve, DebleŠkeâjCeeÛeer mebhetCe& heefJe$elee,
Ùeeuee ceeveme lehe Demes cnbšues peeles. Jejerue eflevner (Meejerefjkeâ, JeeefÛekeâ Je
ceeveefmekeâ) lehes efceUtve meeefòJekeâ lehe yevele Demeles.
ßeæÙee hejÙee lehleb lehemleefl$eefJeOeb vejwŠ~~10~~
DeHeâueekeâe*ddef#eefYeÙeg&òewâŠ meeefòJekebâ heefjÛe#eles~~17~~
heâueeÛeer Deekeâeb#ee ve "sJelee, DeLee&le efve<keâece YeeJevesves Ùegòeâ DemeCeeNÙee
hegjâ<eebveer DelÙeble ßeæsves Jejerue leerve heÇkeâejÛes lehe DeeÛejues lej lÙeeuee meeefòJekeâ
lehe Demes cnCeleele. Deelee jepeme lehe cnCepes keâeÙe les heene-
melkeâejceevehetpeeLeË lehees ocYesve ÛewJe Ùeled~~10~~
ef›eâÙeles leefon Øeesòebâ jepemeb ÛeueceOeÇgJeced~~18~~
pes lehe melkeâej, ceeve, DeeefCe hetpesmee"er efkeâbJee kesâJeU oebefYekeâheCeeves kesâues
peeles, lÙee Deefveef§ele DeeefCe ÛebÛeue heâU osCeeNÙee leheeme jepeme lehe cnCeleele.
cet{«eensCeelcevees Ùelheer[Ùee ef›eâÙeles leheŠ~~10~~
hejmÙeeslmeeoveeLeË Jee leòeecemecegoeùleced~~19~~
pes lehe cetKe&leehetJe&keâ nóeves, ceve, Mejerj Je JeeCeer Ùeebvee heer[e osGâve efkeâbJee
ogmeNÙeebÛes Deefve<š keâ¤ve, efkeâbbJee met[ yegæerves kesâues peeles, lÙee leheeuee leeceme lehe
cnbšues Deens.
Ùee heÇkeâejs meeefòJekeâ leheeves Mejerj, ceve DeeefCe JeeCeerme hejceelcÙeeuee Devegketâue
Demes JeUJeues heeefnpes. jepeme leheeceOÙes leheeÛeer efkeüâÙee leerÛe Deens; hejbleg obYe,
ceeve Je mevceeveeÛÙee FÛÚsves lehe kesâues peeles. yengOee cenelcee ueeskeâ Iejoej
mees[uÙeeveblejner Ùee efJekeâejeÛeer efMekeâej nesleele; DeeefCe eflemejs leecemeer lehe ns
DeefJeefOehetJe&keâ nesles. ogmeNÙeebvee heer[e osCÙeeÛÙee o=ef<škeâesveeletve nesles. Deelee heÇmlegle
Deens oeve-
oeleJÙeefceefle Ùeöeveb oerÙelesÓveghekeâeefjCes~~10~~
osMes keâeues Ûe hee$es Ûe leöeveb meeefòJekebâ mce=leced~~20~~
oeve keâjCes ns keâle&JÙe Deens DeMee yegæerves ÙeesiÙe mLeUer, ÙeesiÙe keâeUer DeeefCe
ÙeesiÙe ceveg<Ùeeme heÇlÙeghekeâejeÛeer Dehes#ee ve keâjlee, pes oeve efoues peeles les meeefòJekeâ
oeve nesÙe.
Ùeòeg ØelÙeghekeâejeLeË HeâuecegeföMÙe Jee hegveŠ~~10~~
oerÙeles Ûe heefjefkeäue°b leöeveb jepemeb mce=leced~~21~~
pes oeve keäuesMehetJe&keâ, DelÙeble keâ<ševes, (pes oeve veener, heCe ÅeeJes ueeieles)
lemesÛe GhekeâejeÛee ceesyeouee cnCetve ns kesâues, lej Demes efceUsue DeMee YeeJevesves
efkeâbJee heâueeÛeer Dehes#ee Oe¤ve ceie efoues peeles, lÙeeuee jepeme oeve cnbšues peeles.
DeosMekeâeues Ùeöevecehee$esYÙe§e oerÙeles~~10~~
Demelke=âleceJe%eeleb leòeecemecegoeùleced~~22~~
pes oeve melkeâejjefnle efkeâbJee eflejmkeâejhetJe&keâ, efPe[keâe¤ve, DeÙeesiÙe ef"keâeCeer,
DeÙeesiÙe JesUer, Dehee$e ceeCemeebvee efoues peeles, les oeve leeceme mecepeues peeles.
hetpÙe cenejepeßeer cnCele Demele `nes, kegâhee$e keâes oeve osves mes oelee ve<š nesle
peelee nw ~' DeÙeesiÙe ceveg<Ùeeuee oeve osCÙeeves osCeeje oelee- ve<š neslees. ßeerke=â<Ceevesner
nsÛe cnbšues Deens keâer, oeve osCes ns keâle&JÙe Deens. osMe, keâeue DeeefCe hee$e heÇehle
nesleeÛe lÙee yeouÙeele heÇlÙeghekeâejeÛeer YeeJevee ve "sJelee, efoueoejheCeeves efouesues
oeve meeefòJekeâ Deens. De[ÛeCeerletve yeensj ÙesCeejs, yeoueele heâueeÛÙee Dehes#esves
efoues peeCeejs oeve ns jepeme Deens; DeeefCe melkeâejjefnle, DeJensueveehetJe&keâ heÇefleketâue
ef"keâeCeer, DeÙeesiÙe keâeUele Je Dehee$e ceveg<Ùeeuee efoues peeCeejs oeve leeceme Deens.
DeLee&le les oeveÛe Demeles. hejbleg Mejerj, ie=n FlÙeeoer cecelJe DemeCeeNÙee meJe&
iees<šerbÛee lÙeeie keâ¤ve heâòeâ hejcesÕejeJej pes DeJeuebyetve Demeleele, lÙeebÛÙeemee"er
oeveeÛes efJeOeeve lÙeehes#eener GVele Demeles. DeeefCe lesÛe Demeles meJe&mJeeÛes mecehe&Ce,
mebhetCe& JeemeveebÛes oceve keâ¤ve ceveeÛes mecehe&Ce! pemes ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues
Deens. `ceÙÙesJe ceve DeeOelmJe'~ cnCetve oeve DelÙeble DeeJeMÙekeâ Deens. Deelee
Ô leled DeeefCe mele Ùee mJe¤heeÛes efJeJejCe kesâues Deens.
Ô lelmeefoefle efveoxMees yeÇÿeCeefŒeefJeOeŠ mce=leŠ~~10~~
yeÇeÿeCeemlesve Jesoe§e Ùe%ee§e efJeefnleeŠ hegje~~23~~
Depeg&vee, Ô, lele DeeefCe mele Demee leerve heÇkeâejÛee yeÇÿeeÛee veeceefveos&Me

`yeÇÿeCeŠ efveos&MeŠ mce=leŠ' ße=leerves meebefieleuee Deens. ner leerve De#ejs yeÇÿeeÛeer
mce=leer osJeefJelees, mebkesâle keâjlees DeeefCe ner leerve De#ejs yeÇÿeeÛee heefjÛeÙe osCeejer
Deensle. Ùee veeceeÛÙee Ùeesieeves hetJeer& yeÇeÿeCe, Jeso DeeefCe Ùe%eeefo jÛeues iesues
Deensle. DeLee&le yeÇeÿeCe, Ùe%e DeeefCe Jeso Ô heemetve efvecee&Ce nesleele. les Ùeesieeletve
pevceleele. DeesceÛÙee melele efÛebleveeletveÛe lÙeebÛeer Glheòeer Peeuesueer Deens DeeefCe
ogmeje heÙee&Ùe veener.
lemceeoesecf elÙegoeùlÙe Ùe%eoeveleheŠef›eâÙeeŠ~~10~~
ØeJele&vles efJeOeeveesòeâeŠ meleleb yeÇÿeJeeefoveeced~~24~~
cnCetve yeÇÿeeÛes keâLeve keâjCeeNÙee cnCepesÛe yeÇÿeJeeÅeebÛÙee Meem$eeuee Devegme¤ve
nesCeeNÙee Ùe%e, oeve, lehe FlÙeeefo efkeüâÙee vesnceer `Ô' Ùee De#ejeÛee GÛÛeej keâjâve
vesnceer megjâ kesâuÙee peeleele keâer, pÙeecegUs yeÇÿeeÛes mcejCe nesles. Deelee leled Meyoeyeöue
heg{s efJeJejCe keâjerle Deensle.
leefolÙeveefYemevOeeÙe Heâueb Ùe%eleheŠef›eâÙeeŠ~~10~~
oeveef›eâÙee§e efJeefJeOeeŠ ef›eâÙevles cees#ekeâe*ddef#eefYeŠ~~25~~
leled DeLee&le lees (hejceelcee) meJe&$e Deens, Ùee YeeJevesves `leled' De#ejeÛee
GÛÛeej keâ¤ve heâueeÛeer Dehes#ee ve keâjlee, Meem$eele meebefieleuesuÙee veevee heÇkeâejÛÙee
Ùe%e, lehe DeeefCe oeveeÛÙee efkeüâÙee cees#eeÛeer hejce keâuÙeeCeeÛeer FÛÚe keâjCeejs
ueeskeâ yeÇÿeehe&Ce yegæerves keâjerle Demeleele. `leled' Meyo ne hejceelcÙeemee"er
mecehe&CemetÛekeâ Deens. DeLee&le pehe cee$e ‘Ô' Ûee keâjeJee. Ùe%e, oeve DeeefCe
leheeÛÙee efkeüâÙee lÙeeJej DeJeuebyetve jentve keâjeJÙee. Deelee `meled' MeyoeÛes efJeJejCe
heg{erue Mueeskeâele kesâues Deens.
meÆeJes meeOegYeeJes Ûe meefolÙeslelØeÙegpÙeles~~10~~
ØeMemles keâce&efCe leLee meÛÚyoŠ heeLe& ÙegpÙeles~~26~~
mele - ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer `meled' cnCepes keâeÙe les meebefieleues Deens. ieerlesÛÙee
megjâJeeleerme Depeg&veeves cnbšues nesles keâer, kegâueOece&Ûe MeeÕele Deens, melÙe Deens.
lÙeeJej ßeerke=â<Ceeves cnbšues- Depeg&vee, legPÙeeceOÙes ns De%eeve keâes"tve Deeues? Dejs,
eflevner keâeueeceOÙes meledÛee keâOeer DeYeeJe Demele veener, les ve<š keâjlee Ùesle veener
DeeefCe Demeled JemletÛes eflevner keâeueele DeefmlelJe Demele veener. lÙeeuee jeskeâues
peele veener. JemlegleŠ DeMeer keâesCeleer Jemlet Deens efpeÛee eflevner keâeueele DeYeeJe
veener? DeeefCe keâesCeleer Demeled Jemlet Deens keâer efpeuee DeefmlelJe veener? ÙeeJej
ßeerke=â<Ce cnCeeues - ne DeelceeÛe melÙe Deens DeeefCe heÇeefCecee$eebÛes Mejerj veeMeJeble
Demeles. Deelcee meveeleve Deens, DeJÙeòeâ Deens, MeeÕele DeeefCe Dece=lemJe¤he Deens
Je lesÛe hejce melÙe Deens.
ÙesLes ßeerke=â<Ce cnCeleele `meled' DeMee hejceelcÙeeÛÙee Ùee veeJeeÛee `meodYeeJes'
cnCepes melÙeemee"er DeeefCe Ûeebieues DemeCes Ùeemee"er GheÙeesie kesâuee peelees. pesJne
keâce& meebieesheebie Je ÛeebieuÙee heÇkeâejs nesGâ ueeieles, lesJne `meled' MeyoeÛee heÇÙeesie
kesâuee peelees. meledÛee DeLe& Demee veener keâer lÙee Jemlet DeeceÛÙee Deensle. pesJne ns
MejerjÛe DeeceÛes vemeles lej lÙeemee"er GheYeesiÙe DemeCeeNÙee Jemlet DeeceÛÙee keâMee
Demeleerue? ns meled veener. meledÛee heÇÙeesie kesâJeU Skeâe efoMesleÛe kesâuee peelees-
meodYeeJeele DeelceeÛe hejce melÙe Deens, Ùee melÙeebÛee YeeJe DemeeJee, lÙeeuee
meeOeCÙeemee"er meeOegYeeJe DemeeJee DeeefCe lÙeeÛeer heÇehleer keâ¤ve osCeejs keâce& ÛeebieuÙee
heÇkeâejs JneÙeuee ueeieeJes lesJne meled MeyoeÛee heÇÙeesie kesâuee peelees. ÙeeJej ÙeesiesÕej
cnCeleele -
Ùe%es leheefme oeves Ûe efmLeefleŠ meefoefle ÛeesÛÙeles~~26~~
keâce& ÛewJe leoLeeaÙeb meefolÙesJeeefYeOeerÙeles~~27~~
Ùe%e, oeve, lehe keâjerle jenCes Ùee efmLeleeruee meled Demes cnCeleele. `leoLeer&Ùeb'
lÙee hejceelcÙeeÛÙee heÇeleermee"er kesâues peeCeejs keâce& ns meled Deens. Ùe%e, oeve, lehe ns
keâce& hetjkeâ Deens. MesJešer efveCe&Ùe osleevee ßeerke=â<Ce meebieleele keâer, Ùee meJee&bmee"er
ßeæe DeeJeMÙekeâ Deens.
DeßeæÙee ngleb oòeb lehemlehleb ke=âleb Ûe Ùeled~~26~~
DemeefolÙegÛÙeles heeLe& ve Ûe lelØeslÙe vees Fn~~28~~
ns heeLee&, Deßeæsves kesâuesues nJeve, efouesues oeve, DeeÛejuesues lehe Je kesâuesues
pes keâce& Demesue lÙeeuee Demeled Demes cnCeleele. ns Demeled Ùee ueeskeâer Je hejueeskeâerner
ueeYeoeÙekeâ veener. cnCetve YeieJebleeuee mecehe&Ce keâjleevee efveleeble ßeæsÛeer

DeeJeMÙekeâlee Deens.
efve<keâ<e&—
Ùee DeOÙeeÙeeÛÙee megjâJeeleeruee Depeg&veeves heÇëe> kesâuee keâer, pes Meem$eefJeOeerbÛee
lÙeeie keâ¤ve DeeefCe ßeæsves Ùepeve keâjleele, (ueeskeâ Yetle-YeJeeveer DeMee DevÙe
osJeleebÛeer hetpee keâjerle Demeleele) lej pÙeebÛeer ßeæe keâMeer Demeles? leer meeefòJekeâ
Demeles, jepeme Demeles keâer leeceme? ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues, Depeg&vee,
ne hegjâ<e cnCepes ßeæsÛes Skeâ mJe¤he Deens. keâes"s keâes"s lÙeeÛeer ßeæe DemesueÛe;
DeeefCe peMeer ßeæe, lemee hegjâ<e. peMeer Je=òeer lemee hegjâ<e. lÙeeÛeer leer ßeæe meeefòJekeâ,
jepeme DeeefCe leeceme DeMee leerve heÇkeâejeÛeer Demeles. meeefòJekeâ ßeæe DemeCeejs
osJeleebÛes, jepemeer ßeæe DemeCeejs Ùe#e, (pes ÙeMe, MeewÙe& osleele) je#eme (pes
keütâjkeâceer& Je yeueJeeve Demeleele) ÙeeÛÙee ceeies OeeJeleele DeeefCe leecemeer ßeæe
DemeCeejs YetleheÇsleebÛes hetpeve keâjleele. Meem$eefJeefOejefnle Ùee hetpeeefJeOeerbÛÙee Éeje ns
leerve heÇkeâejÛes ßeæeJeeve ueeskeâ MejerjeceOÙes Jeeme keâjerle DemeuesuÙee Yetle mecegoeÙe
DeLee&le Deeheues mebkeâuhe DeeefCe ùoÙe¤heer osMeele jenele DemeCeeNÙee cepe
hejceelcÙeeuee ke=âMe keâjleele. les ceePeer hetpee keâjerle veenerle, heCe ceuee ogŠKe
osleele lÙee meJee&bvee let Demegj peeCe. cnCepesÛe Yetle, heÇsle, Ùe#e, je#eme lemesÛe
osJeleebÛes hetpeve keâjCeejs meJe& Demegj Deensle.
Ùee ef"keâeCeer osJeleehetpeveeÛee GÛÛeej eflemeNÙeeboe kesâuee Deens. heefnuÙee
DeOÙeeÙeele meeleJÙee Mueeskeâele lÙeebveer meebefieleues keâer Depeg&vee, keâeceveebveer pÙeebÛes
%eeve Yeü<š Peeues Deens les cet{yegæer ueeskeâ DevÙe osJeleebÛeer hetpee keâjleele. les lesJne
ceePeerner hetpee keâjleele, hejbleg pÙeebÛes les hetpeve DeefJeefOehetJe&keâ DeLee&le Meem$eefJeefOejefnle
Demeles. lÙeecegUs les ve<š nesles. ÙesLes Ùee melejeJÙee DeOÙeeÙeele DeMee ueeskeâebvee
Deemegjer mJeYeeJeeÛes cnbšues Deens. ßeerke=â<CeebÛÙee celes Skeâe hejceelcÙeeÛeer hetpee
cnCepes Kejer hetpee nesÙe.
lÙeeveblej ßeerke=â<Ceebveer Ûeej heÇëe>ebÛeer ÛeÛee& kesâueer Deens. Deenej, Ùe%e, lehe
DeeefCe oeve! Deenej leerve heÇkeâejÛes Demeleele meeefòJekeâ hegjâ<eeuee DeejesiÙeJeOe&keâ,
ceOegj DemeCeeje efmveiOe Deenej efheÇÙe Demelees. jepemeer hegjâ<eeuee keâ[t, leer#Ce,
G<Ce, cemeeuesoej, ÛeceÛeceerle Demee jesieJeOe&keâ Deenej efheÇÙe Demelees. lej leecemeer
hegjâ<eeuee G<šs, efMeUs DeeefCe DeheefJe$e Deenej efheÇÙe Demelees.
Meem$eefJeOeerle meebefieleuesues Ùe%e (peer DeejeOevesÛeer DebleŠefkeüâÙee Deens), pes
ceveeÛes efvejesOeve keâjleele, heâueekeâeb#ejefnle lees Ùe%e meeefòJekeâ Deens. obYeheÇoMe&ve,
lemesÛe heâueheÇehleermee"er kesâuesuee Ùe%e jepemeer Deens Je Meem$eefJeefOeefJenerve, ceb$e-
oeve lemesÛe Deßeæsves kesâuesuee Ùe%e leecemeer nesÙe.
hejceosJe hejceelcÙeele heÇJesMe osJeefJeCeejer ÙeesiÙelee pÙeebÛÙeele Deens, lÙee heÇe%e
meodiegjâÛeer DeÛe&vee-mesJee DeeefCe DebleŠkeâjCehetJe&keâ, Deefnbmee, yeÇüÿeÛeÙe& DeeefCe
heefJe$elesuee Devegme¤ve, Mejerjeuee leeheJeCes nsÛe MejerjeÛes lehe Deens. melÙe, efheÇÙe
DeeefCe efnlekeâejkeâ yeesueCes cnCepes JeeefÛekeâ lehe nesÙe. DeeefCe ceveeuee keâcee&ceOÙes
heÇJe=òe "sJeCes hejceelcÙeeefMeJeeÙe efJe<eÙe efÛebleveele ceveeÛes ceewve "sJeCes, Ùeeuee ceeveefmekeâ
lehe cnCeleele. ceve, JeeCeer DeeefCe Mejerj eflevner efceUtve YeieJebleeuee heÇmeVe
keâjCÙeekeâefjlee pes lehe kesâues peeles, lÙeeuee meeefòJekeâ lehe cnCeleele. DeefYeuee<esmeefnle
kesâuÙee peeCeeNÙee leheeuee jepemeer lehe cnCeleele, lej Meem$eefJeefOejefnle ogmeNÙeeÛÙee
veeMeemee"er pes lehe kesâues peeles, lÙeeuee leecemeer lehe cnCeleele.
oeve keâjCes Deeheues keâle&JÙe Deens Demes mecepetve osMe, keâeue Je ÙeesiÙe ceveg<Ùe
ÙeebÛee efJeÛeej keâjâve, ßeæehetJe&keâ pes oeve efoues peeles lÙeeuee meeefòJekeâ oeve
cnCeleele. ueeYeeÛÙee Je ueesYeeÛÙee Dehes#esves DelÙeble ogŠKeeves pes oeve efoues peeles,
lÙeeuee jepemeer oeve cnCeleele Je eflejmkeâejeves Je Dehee$e ceveg<Ùeeuee efoues peeCeeNÙee
oeveeme leecemeer oeve cnCeleele.
Ô leled DeeefCe meled ÙeebÛes mJe¤he meebieleevee ßeerke=â<Ce cnCeeues keâer, ns veeJe
hejcesÕejeÛes mcejCe keâjâve osles. Meem$eesòeâ lehe, oeve DeeefCe Ùe%eeefo keâce& keâjleevee
heÇLece Ô Ûee GÛÛeej keâ¤ve heÇejbYe keâjleele. hetleer&ceOÙesÛe Ô efheb[ mees[lees. leled
Ûee DeLe& Deens hejceelcee. lÙee F&Õejeuee meceefhe&le nesGâveÛe pesJne meelelÙeeves keâce&
nesles lesJne meledÛee heÇÙeesie neslees. Yepeve meled Deens. meled mee"er YeeJe Je meeOeg
YeeJeele meledÛee heÇÙeesie kesâuee peelees. hejceelcÙeeÛeer heÇehleer keâ¤ve osCeeNÙee keâce&,
Ùe%e, oeve DeeefCe leheeceOÙes meledÛee heÇÙeesie neslees DeeefCe hejceelcÙeele heÇJesMe osJeefJeCeejs
keâce& efveef§eleheCes meled Demeles; hejbleg Ùee meJeeËyejesyej ßeæe DeeJeMÙekeâ Deens.
Deæsves kesâuesues keâce&, efouesues oeve, leeheuesues lehe vee Ùee pevceele ueeYeoeÙekeâ
Deens, vee heg{ÛÙee pevceele! lesJne ßeæe DeheefjneÙe& Deens.
mebhetCe& DeOÙeeÙeele ßeOosJej efJeJejCe kesâues Deens Je MesJešer Ô leled Je meledÛeer
JÙeeKÙee heÇmlegle kesâueer Deens, peer ieerlesÛÙee Mueeskeâele heÇLeceÛe Deeuesueer Deens
cnCetve -
ßeer k e= â <Ceepeg & v emecJeeos ‘Ô lelmeled ßeæe$eÙeef J eYeeieÙees i ees ’ veece
mehleoMees-ÓOÙeeÙeŠ~~17~~
ÙeesieMeem$eeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depeg&ve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue ßeæe$eÙeefJeYeeieÙeesie
veeJeeÛee melejeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Fefle ßeerceledhejcenbme hejceevevomÙe efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âles
ßeerceodYd eieJeodid eerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe&ieerlee’ Yee<Ùes ‘Ô lelmeled ßeæe$eÙeefJeYeeieÙeesiees’
veece mehleoMeesÓOÙeeÙeŠ~~17~~
DeMee heÇkeâejs ßeercelhejcenbme hejceevebopeerbÛes efMe<Ùe mJeeceer De[ie[eveboke=âle
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe `ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue `Ô lelmele ßeæe$eÙe
efJeYeeie Ùeesie' veeJeeÛee melejeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
DeOÙeeÙe De"jeJee 363
Ô
~~ DeLe De°eoMeesÓOÙeeÙe: ~~
DeOÙeeÙe De"jeJee
ieerlesÛee ne Debeflece DeOÙeeÙe Deens. ÙeeÛÙee hetJee&Oee&ceOÙes ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer
efouesueer Deveskeâ meceeOeevekeâejkeâ Gòejs Deensle, lej GòejeOe& cnCepes ieerlesÛee
Ghemebnej Demetve lÙeeceOÙes ieerlesÛÙee DeOÙeÙeveecegUs keâeÙe ueeYe neslees ÙeeÛes
efJeJesÛeve kesâuesues Deens. melejeJÙee DeOÙeeÙeele Deenej, lehe, Ùe%e, oeve lemesÛe
ßeæsÛes lÙeebÛÙee Øekeâejebmen mecÙekeâ mJe¤he meebefieleues Deens. Ùee meboYee&le lÙeeieeÛes
mJe¤he meebieCes-lÙeeÛes efJeJesÛeve keâjCes DeÅeehe Mes<e Deens. ceveg<Ùe pes keâener
keâjlees lÙeeÛes keâejCe keâesCe Deens? les meJe& keâesCe keâjJeerle Demelees? ØelÙe#e
YeieJeeve ceveg<Ùeekeâ[tve keâjJetve Iesle Demelees keâer Øeke=âleer? DeLee&le ne Øeëe>
meg®JeeleerheemetveÛe GheefmLele Peeuesuee Deens. Ùee DeOÙeeÙeele lÙeeJej hegvne ØekeâeMe
šekeâuesuee Deens. DeMeeÛe Øekeâejs JeCe&JÙeJemLesefJe<eÙeer ÛeÛee& Peeuesueer nesleer.
me=°erceOeerue lÙeeÛÙee mJe¤heeÛes efJeMues<eCe Ùee DeOÙeeÙeele Øemlegle Deens. MesJešer
ieerlesletve Øeehle PeeuesuÙee efJeYetleeRJej ØekeâeMe šekeâuee Deens.
ceeieerue DeOÙeeÙeele Deveskeâ ØekeâejebÛÙee efJe<eÙeeÛes efJeYeepeve Ssketâve Depe&gveeves
ßeerke=â<Ceeuee efJeÛeejues keâer, SJe{s meJe& efJemleejeves meebefieleuesÛe Deelee DeeCeKeer
Skeâ iees° ceePÙeemee"er mecÙekeâjerlÙee meebieeue keâe? YeieJeved, lÙeeie Je mebvÙeeme
ÙeebÛes mJe¤he lÙeebÛÙee efJeYeeieemen mhe° keâje.
Depeg&ve GJeeÛe
mevvÙeememÙe ceneyeenes leòJeefceÛÚeefce Jesefolegced~~1~~
lÙeeiemÙe Ûe ù<eerkesâMe he=LekeäkesâefMeefve<etove~~1~~
Depe&gve cnCeeuee, ns ceneyeenes, ns ùoÙemeJe&mJee, ns kesâefMeefve<etovee, mebvÙeeme

DeeefCe lÙeeieeÛes ÙeLeeLe& mJe¤he ceer JesieJesieUs peeCet FefÛÚlees. Deeblejyee¢e
iees°eRÛee hetCe& lÙeeie cnCepes mebvÙeeme nesÙe. ÙesLes mebkeâuhe DeeefCe mebmkeâejebÛesner
hetCe&lJe Demeles DeeefCe Ùee mebvÙeemeehetJeea meeOevesÛÙee hetleeamee"er DeemeòeâerÛee
DeefOekeâeefOekeâ lÙeeieÛe keâjeJee ueeielees. Ùeeef"keâeCeer Depe&gve cnCelees ceuee
mebvÙeemeeÛes leòJe-mJe¤hener peeCetve IesCÙeeÛeer FÛÚe Deens Je lÙeeieeÛesner mJe¤he
ceer peeCet FefÛÚlees. ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele.
keâecÙeeveeb keâce&Ceeb vÙeemeb mevvÙeemeb keâJeÙees efJeogŠ~~1~~
meJe&keâce&HeâuelÙeeieb ØeengmlÙeeieb efJeÛe#eCeeŠ~~2~~
Depe&gvee, keâener efJeÉeveebÛÙee celes keâecÙe keâcee&ÛÙee lÙeeieeuee mebvÙeeme Demes
cnCeleele, lej keâener hebef[leebÛÙee celes mebhetCe& keâcee&ÛÙee heâuelÙeeieeuee lÙeeie
Demes cnCeleele.
lÙeepÙeb oes<eJeefolÙeskesâ keâce& Øeengce&veeref<eCeŠ~~1~~
Ùe%eoeveleheŠkeâce& ve lÙeepÙeefceefle Ûeehejs~~3~~
keâener efJeÉeveebÛÙee celes meJe& ØekeâejÛes keâce& ns oes<eÙegòeâ DemeuÙeeves les
lÙeepÙe nesÙe. lej ogmeNÙee efJeÉeveebÛÙee celes Ùe%e, oeve DeeefCe lehe ÙeebÛee lÙeeie
keâjCes ÙeesiÙe veener- les lÙeepÙe veenerle. DeMee Øekeâejs FlejebÛeer celes meebefieleuÙeeveblej
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce Deeheues efveef§ele cele osleele.
efve§eÙeb ëe=Ceg ces le$e lÙeeies Yejlemeòece~~1~~
lÙeeiees efn heg®<eJÙeeIeÇ ef$eefJeOeŠ mecØekeâerefle&leŠ~~4~~
ns Depe&gvee, Ùee lÙeeieemebyebOeer ceePee efveCe&Ùe keâeÙe Deens les Deelee Sskeâ. ns
heg®<eßes‰e ne lÙeeie leerve ØekeâejÛee meebefieleuee Deens.
Ùe%eoeveleheŠkeâce& ve lÙeepÙeb keâeÙe&cesJe leled~~1~~
Ùe%ees oeveb lehe§ewJe heeJeveeefve ceveeref<eCeeced~~5~~
Ùe%e, oeve Je lehe ner leerve ØekeâejÛeer keâce&s lÙeepÙe vemeleele. ner keâcex lej
kesâueerÛe heeefnpesle. keâejCe Ùe%e, oeve DeeefCe lehe ns ceeveJeeuee heefJe$e keâjerle
Demeleele.
ßeerke=â<Ceebveer Ûeej ØeÛeefuele keâceeËÛee ÙesLes GuuesKe kesâuesuee Deens. heefnuee
keâecÙe keâcee&Ûee lÙeeie, ogmeje mebhetCe& keâce&heâueeÛee lÙeeie, eflemeje oes<eÙegòeâ
DemeuÙeeves meJe& keâceeËÛee lÙeeie DeeefCe ÛeewLes cele nesles Ùe%e, oeve DeeefCe lehe
lÙeepÙe veenerle.- lÙeebÛee lÙeeie keâjCes ÙeesiÙe veener. ßeerke=â<Ce cnCeleele, ns
Depe&gvee, ceePesner Demes efveef§ele cele Deens keâer, Ùe%e, oeve DeeefCe lehe¤he ef›eâÙee
ÙeebÛee lÙeeie keâjCes ÙeesiÙe veener les lÙeepÙe veenerle. ÙeeJe¤ve Demes efmeæ nesles
keâer, ßeerke=â<CeeÛÙee keâeUelener efJeefJeOe celes ØeÛeefuele nesleer. cnCepes lÙee keâeUelener
celeceleeblejs nesleer. Deepener leMeerÛe efmLeleer Deens. lesJne Ùee he=LJeerleueeJej keâesCeer
ceneheg®<e DeJeleej Iesleele efkebâJee les ÙesLes Ùesleele lesJne DeveskeâefJeOe celeceleeblejebceOetve
les Skeâ keâuÙeeCekeâejkeâ cele keâe{tve meceesj "sJeleele. ØelÙeskeâ ceneheg®<eeves nsÛe
kesâues Deens. ßeerke=â<Ceebveerner nsÛe kesâues. lÙeebveer keâener keâesCelee veJeerve ceeie& oeKeJeuee
veener; hejbleg ØeÛeefuele celeceleeblejeceOetve ÙeLeeLe& DemeCeeje ceeie& oeKeJetve lÙeeleerue
melÙeeÛes meceLe&ve keâ¤ve lees ceeie& mhe° kesâuee.
SleevÙeefhe leg keâcee&efCe meÁb lÙeòeäJee Heâueeefve Ûe~~1~~
keâle&JÙeeveerefle ces heeLe& efveef§elebb celecegòececed~~6~~
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce "eceheCeeves meebiele Deensle keâer ns Depe&gvee, Deemeòeâer Je
heâueeMee ÙeebÛee lÙeeie keâ¤ve Ùe%e, oeve Je lehe¤he keâcex DeJeMÙe kesâueer heeefnpesle.
ns ceePes efveCee&Ùekeâ cele Deens. Deelee Depe&gveeves efJeÛeejuesuÙee Øeëe>ebÛÙee meboYee&le
les lÙeeieeÛes efJeMues<eCe keâjleevee cnCeleele-
efveÙelemÙe leg mevvÙeemeŠ keâce&Cees veesheheÅeles~~1~~
ceesneòemÙe heefjlÙeeiemleecemeŠ heefjkeâerefle&leŠ~~7~~
ns Depe&gvee, efveÙeled keâce& (ßeerke=â<CeebÛÙee celes efveÙeled-efJeefnled-keâce& SkeâÛe
Deens. les cnCepes Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee. Ùee MeyoeÛee Jeehej ßeerke=â<Ceebveer Dee"-one
JesUe kesâuee Deens. lÙee MeyoeJej hegve:hegvne Yej osle lÙeebveer meebefieleues keâer,
meeOekeâebveer efveÙeled keâce& keâjeJes. ogmejs Keesšs keâce& keâjerle Yejkeâšle peeT veÙes).
cnCepesÛe MeeŒeefJeOeeRveer efveOee&efjle DemeCeeNÙee keâcee&Ûee lÙeeie keâjCes GefÛele
veener. ceesnJeMe nesTve lÙeeÛee lÙeeie keâjCes Ùeeuee leeceme lÙeeie cnbšues Deens.
meebmeeefjkeâ efJe<eÙeeÛÙee DeemeòeâerceOÙes iegbletve keâeÙe&ced keâcee&Ûee cnCepesÛe efveÙeled
keâcee&Ûee lÙeeie keâjCes leeceme lÙeeie nesÙe. Demee heg®<e ‘DeOe: ieÛÚefle' efkeâ[Ÿee
cegbieerØeceeCes DeOece Ùeesveerle peelees keâejCe lÙeeves YepeveeÛÙee GheemevesÛÙee ØeJe=òeerÛee
lÙeeie kesâuesuee Demelees. Deelee heg{s jepeme lÙeeieeefJe<eÙeer meebieleevee cnCeleele-
ogŠKeefcelÙesJe Ùelkeâce& keâeÙekeäuesMeYeÙeeòÙepesled~~1~~
me ke=âlJee jepemeb lÙeeieb vewJe lÙeeieHeâueb ueYesled~~8~~
keâcee&uee og:Kekeâejkeâ mecepetve lÙeeves Mejerjeuee keäuesMe nesleerue Ùee YeÙeeves
pees lÙeeie kesâuee peelees lees jepeme lÙeeie nesÙe. hejbleg Ùee jepeme lÙeeie keâjCeeNÙee
JÙeòeâerueener lÙeeieeÛÙee heâueeÛeer Øeehleer nesle veener. pees Yepeve keâjerle veener
DeeefCe ‘keâeÙeekeäuesMeYeÙeeled' Mejerjeuee keäuesMe nesleerue Ùee YeÙeeves keâcee&Ûee lÙeeie
kesâuee peelees. lees lÙeeie jepemeer Deens. DeMee lÙeeieeves meeOekeâeuee hejceMeevleer
Øeehle nesle veener.
keâeÙe&efcelÙesJe Ùelkeâce& efveÙeleb ef›eâÙelesÓpeg&ve~~1~~
meÁb lÙeòeäJee Heâueb ÛewJe me lÙeeieŠ meeefòJekeâes celeŠ~~9~~
ns Depe&gvee, MeeŒeefJeOeeRveer efveOee&efjle kesâuesues keâce& keâjCes keâle&JÙe Deens Demes
mecepetve Deemeòeâer Je heâueeMee ÙeebÛee lÙeeie keâ¤ve kesâues peeles lÙeeuee meeefòJekeâ
lÙeeie Demes cnCeleele Je cnCetve meeOekeâeves vesnceer efvelÙe keâce& keâjeJes Je ÙeeefMeJeeÙe
DemeCeeNÙee meJe& ØekeâejÛÙee keâcee&Ûee lÙeeie keâjeJee. heCe ns efvelÙe keâce& vesnceer
keâjleÛe jeneJes keâer keâOeer lÙeeÛeener lÙeeie keâjeJee? ÙeeJej heg{s ÙeesiesÕej cnCeleele-
ve És°ŸekegâMeueb keâce& kegâMeues veeveg<eppeles~~10~~
lÙeeieer meòJemeceeefJe°es cesOeeJeer efÚVemebMeÙeŠ~~10~~
ns Depe&gvee, pees heg®<e ‘DekegâMeue keâcee&Ûee' cnCepesÛe DekeâuÙeeCekeâejkeâ
keâcee&Ûee (MeeŒe-efveÙele keâce& nsÛe keâuÙeeCekeâejkeâ keâce& nesÙe ÙeeÛÙee efJe¤æ pes
keâce& Demeles les yebOevekeâejkeâ DemeuÙeeves DekeâuÙeeCekeâejkeâ Demeles.) És<e keâjerle

veener DeeefCe DekeâuÙeeCekeâejer keâcee&le pees Deemeòeâ nesle veener, pÙeeuee keâjCÙeemee"er
keâener yeekeâerner jeefnuesues vemeles Demee lÙeeieJe=òeerÛee ceveg<Ùe mebMeÙejefnle, %eeveJeeve
DeeefCe lÙeeieer Deens. lÙeeves meJe& iees°eRÛee lÙeeie kesâuesuee Demelees. hejbleg
hejceØeehleerÛÙee yejesyej ne hetCe&lÙeeie cnCepesÛe mebvÙeeme nesÙe. Ùeehes#ee ogmeje
keâesCelee mejU ceeie& Deens keâe? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
ve efn osnYe=lee MekeäÙeb lÙeòegbâ keâcee&CÙeMes<eleŠ~~10~~
Ùemleg keâce&HeâuelÙeeieer me lÙeeieerlÙeefYeOeerÙeles~~11~~
osnOeejer heg®<eebÛÙee Éeje (pes DeeheCe heenlees les kesâJeU Mejerj veJns.
ßeerke=â<CeebÛÙee celes Øeke=âleerheemetve GlheVe Peeuesues melJe, jpe Je lece ns leerve iegCe
Ùee peerJeelcÙeeuee Mejerjele yeæ keâjerle Demeleele. peesheÙeËle ns iegCe peerefJele
Deensle, leesheÙeËle lees peerJeOeejer efpeJeble Demelees. keâesCelÙee vee keâesCelÙee keâejCeeves
Mejerj hejerJeleeale nesle jenerue. peesheÙeËle osneÛes keâejCe DeefmlelJeele Demesue,
leesheÙeËle les hejerJeleeale nesle jenerue.) mebhetCe&heCes keâcee&Ûee lÙeeie keâOeerÛe nesT
MekeâCeej veener. lÙeecegUs pees heg®<e keâcee&ÛÙee heâueeÛee lÙeeie keâjerle Demelees
lÙeeueeÛe lÙeeieer cnbšues peeles. cnCetve peesheÙeËle MejerjecegUs ceveg<Ùe efpeJeble Demelees
leesheÙeËle lÙeeves efveÙele-efvelÙe keâce& keâjerle jeneJes DeeefCe lÙee keâce&heâueeÛee cee$e
lÙeeie keâjeJee. heâueeÛeer Dehes#ee cegUerÛe keâ¤ veÙes. pes mekeâeceer Demeleele
lÙeebÛÙee cee$e keâcee&Ûes heâue Demeles.
Deefve°efce°b efceßeb Ûe ef$eefJeOeb keâce&CeŠ Heâueced~~10~~
YeJelÙelÙeeefieveeb ØeslÙe ve leg mevvÙeeefmeveeb keäJeefÛeled~~12~~
pes heg®<e mekeâeceer Demeleele lÙeebvee cejCeesòej Ûeebieues, JeeF&š DeeefCe efceße
heâU efceUle Demeles Je Demes heâU pevce pevceeblejeheÙeble efceUle jenles. hejbleg
‘mevÙeebefmeveeced' meJe&mJeeÛee lÙeeie kesâuee Deens DeMee hetCe& lÙeeieer heg®<eebvee-
mebvÙeeMeebvee keâce&heâU keâOeerner yeebOet Mekeâle veener. ÙeeueeÛe Megæ mebvÙeeme Demes
cnCeleele. mebvÙeeme cnCepes hejceeslke=â° DeJemLee Deens. ÛeebieuÙee-JeeF&š keâcee&Ûes
heâU lemesÛe mebhetCe& vÙeemekeâeueele mebvÙeemekeâeueele lÙeebÛee Deble keâmee neslees ne
Øeëe> ÙesLes hetCe& Peeuee. Deelee ceveg<Ùeekeâ[tve MegYe DeLeJee DeMegYe keâce& nesCÙeeÛes
keâeÙe keâejCe Deens?
heÃewleeefve ceneyeenes keâejCeeefve efveyeesOe ces~~10~~
mee*ddKÙes ke=âleevles Øeesòeâeefve efmeæÙes meJe&keâce&Ceeced~~13~~
ns ceneyeenes, meJe& keâcee&ÛÙee efmeOoeruee DeeJeMÙekeâ DeMeer ner heeÛe keâejCes
meebKÙe efmeæebleeceOÙes meebefieleuesueer Deensle leer let ceePÙeekeâ[tve ÛeebieuÙee Øekeâejs
mecepetve Ies.
DeefOe‰eveb leLee keâlee& keâjCeb Ûe he=LeefiJeOeced~~10~~
efJeefJeOee§e he=LekeäÛes°e owJeb ÛewJee$e heÃececed~~14~~
meebKÙeoMe&veele keâlee& (ns ceve), JesieJesieUer keâjCe-meeOeves (pÙeebÛÙee Éejs
ef›eâÙee kesâueer peeles. pej MegYe keâece heej hee[eJeÙeeÛes Demesue lej efJeJeskeâ,
JewjeiÙe, Mece, oce, lÙeeie, DeveJejle efÛebleveeÛeer ØeJe=òeer lÙee keâcee&Ûes keâejCe
Demesue. lesÛe pej DeMegYe-veerÛe ØekeâejÛes keâece Demesue lej keâece, ›eâesOe, jeie,
És<e, ueesYe FlÙeeoer lÙee keâcee&Ûes keâejCe Demesue, cnCepes Ùee keâejCeecegUs lÙee
lÙee ØekeâejÛÙee keâcee&uee ceveg<Ùe Øesefjle neslees), veevee ØekeâejÛÙee neueÛeeueer-
JÙeeheej (Deveble FÛÚe), DeeOeej (cnCepesÛe peer FÛÚe hetCe& keâjCÙeemee"er
meeOeveeÛeer meeLe Demesue leer FÛÚe hetCe& nesle Demeles) DeeefCe heeÛeJee nslet-
heeÛeJes keâejCe cnCepes owJe DeLeJee mebmkeâej-ÙeebÛes meceLe&ve keâjleele.
MejerjJee*ddceveesefYeÙe&lkeâce& ØeejYeles vejŠ~~10~~
vÙeeÙÙeb Jee efJehejerleb Jee heÃewles lemÙe nsleJeŠ~~15~~
ceveg<Ùe ceve, JeeCeer DeLeJee Mejerj ÙeebÛÙee Ùeesieeves pes pes efJeefnle (MeeŒevegmeej)
DeLeJee efveef<eæ keâce& keâjlees lÙeeÛes ns heeÛe nslet Deensle- ner heeÛe keâejCes
Deensle.
le$ewJeb meefle keâlee&jceelceeveb kesâJeueb leg ÙeŠ~~10~~
heMÙelÙeke=âleyegefælJeeVe me heMÙeefle ogce&efleŠ~~16~~
pÙeeÛeer yegæer mebmkeâejefJenerve Deens Demee ceveg<Ùe kewâJeuÙe mJe¤he DeelcÙeeuee
keâlee& mecepelees. lees cet{ yegæerÛee heg®<e ÙeLeeLe&heCes heent Mekeâle veener.
Ùee Øeëe>eJej ßeerke=â<Ceebveer ogmeNÙeeboe Yej efouesuee Deens. heeÛeJÙee DeOÙeeÙeele

lÙeebveer meebefieleues nesles keâer, lees hejcesÕej vee keâlee& Deens, vee keâjefJelee Deens, vee
ef›eâÙesMeer mebÙeesie pees[tve osCeeje Deens. ceie ueeskeâebÛes keâeÙe cnCeCes Demeles?
ceesnecegUs ueeskeâebÛeer yegæer DeeÛÚeouesueer DemeuÙeeves les keâenerner cnCeleele-
yeesuet Mekeâleele. ÙesLesner les cnCeleele- keâcee&Ûeer heeÛe keâejCes Demeleele. Demes
Demeleeveener kewâJeuÙemJe¤he hejceelcÙeeuee pees keâlee& mecepelees, lees cet{yegæerÛee
ceveg<Ùe ÙeLeeLe&heCes heent Mekeâle veener. DeLee&le YeieJeble keâener keâjerle vemeues, lejer
Depe&gveemee"er ÙesLes les "eceheCes GYes Deensle. ‘efveefceòecee$ebYeJe' keâlee&-Oelee& ceer
Deens let efveefceòe yevetve GYee jne- ceie ceneheg®<e keâeÙe meebiet FefÛÚleele?
JeemleefJekeâ YeieJeble DeeefCe Øeke=âleer ÙeebÛÙeeceOÙes Skeâ Deekeâ<e&Ce jsKee Deens.
peesheÙeËle meeOekeâ Øeke=âleerÛÙee ceÙee&osle Deens, leesheÙeËle YeieJeble keâener keâjerle
veenerle. meeOekeâeÛÙee Deieoer meceerhe jentvener les õ°ŸeeÛÙee mJe¤heele jenleele.
DevevÙe YeeJeeves F° osJeeuee hekeâ[uÙeeveblej les ùoÙe¤heer osMeeÛes mebÛeeuekeâ
yeveleele. meeOekeâ Øeke=âleerÛÙee Deekeâ<e&Ce #es$eeletve yeensj he[tve YeieJebleeÛÙee
#es$eele peelees, cnCepes mJele: mebhetCe& YeieJebleceÙe yevelees, lesJne DeMee DeeheuÙee
ØesceU Yeòeâemee"er lÙeeÛÙeeceeies YeieJeble vesnceer "eceheCeeves GYes Demeleele. kesâJeU
DeMee Yeòeâemee"er YeieJeble ns keâjerle Demelees Je cnCetve meowJe YeieJebleeÛes efÛebleve
keâjerle jene.
ÙemÙe veen*ddke=âlees YeeJees yegefæÙe&mÙe ve efuehÙeles~~10~~
nlJeeefhe me FceeBuueeskeâeVe nefvle ve efveyeOÙeles~~17~~
pÙee heg®<eeÛÙee Deble:keâjCeele ‘ceer keâlee& Deens' Demee YeeJe vemelees, lemesÛe
pÙeeÛeer yegæer Deefuehle Demeles, lÙeeves pejer Ùee ueeskeâebvee "ej ceejues lejer lees
ceejCeeje "jle veener Je keâcee&ves yeebOeueener peele veener- yeæner nesle veener.
ueeskeâmebyebOeerle ueeskeâmebmkeâejeÛee efJeueÙe neÛe ueeskeâmebnej Deens. Deelee lÙee
efveÙele-efvelÙe keâcee&Ûeer ØesjCee keâMee Øekeâejs nesles? ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeleele-
%eeveb %esÙeb heefj%eelee ef$eefJeOee keâce&Ûeesovee~~10~~
keâjCeb keâce& keâlexefle ef$eefJeOeŠ keâce&me*dd«enŠ~~18~~
Depe&gvee, heefj%eelee cnCepes hetCe& %eeveer ceneheg®<eekeâ[tve ‘%eeveb' lÙeeuee

peeCeCÙeeÛÙee efJeOeerheemetve DeeefCe ‘%esÙeb' cnCepes peeCeCÙeeme ÙeesiÙe Jemletheemetve
(ßeerke=â<Ceebveer, ÙeehetJeea meebefieleues Deens- ceerÛe %esÙe Deens Je ceerÛe peeCeCÙeeme
ÙeesiÙe heoeLe& Deens.)keâce& keâjCÙeeÛeer ØesjCee efceUle Demeles. ØeLece lej keâesCeer
%eelee ceneheg®<e DemeeJee, lÙeeÛÙeekeâ[tve %eeve peeCeCÙeeÛeer heæleer Øeehle Peeueer
DemeeJeer, ue#Ùe %esÙeeJej Â°er "sJeeJeer lesJne keâcee&Ûeer ØesjCee Øeehle nesles DeeefCe
keâlee& (ceveeÛeer Dees{), keâjCe (efJeJeskeâ, JewjeiÙe, Mece, oce FlÙeeoer) lemesÛe
keâcee&ÛÙee peeCekeâejercegUs keâcee&Ûee meb«en kesâuee peelees. keâce& Skeâ$e JneÙeuee
ueeieles. ceeies ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues nesles keâer, hejceÛeer Øeehleer PeeuÙeeveblej lÙee
heg®<eeuee keâce& keâjCÙeeÛes keâmeuesÛe ØeÙeespeve vemeles. keâce& kesâuÙeeves lÙeeuee
keâmeuee ueeYe nesle veener efkebâJee keâce& ve kesâuÙeeves lÙeeÛes keâmeues vegkeâmeeve nesle
veener. hejbleg ueeskeâmeb«enemee"er cnCepesÛe ceeietve ÙesCeeNÙee ueeskeâebÛÙee ùoÙeele
keâuÙeeCekeâejer meeOeveebÛee meb«en JneJee cnCetve lees keâce& keâjerle Demelees. keâlee&,
keâjCe DeeefCe keâce& Éeje ÙeebÛee meb«en nesle Demelees. %eeve, keâce& DeeefCe keâlee& ÙeeÛes
leerve-leerve Yeso Deensle.
%eeveb keâce& Ûe keâlee& Ûe ef$eOewJe iegCeYesoleŠ~~10~~
ØeesÛÙeles iegCeme*ddKÙeeves ÙeLeeJeÛÚ=Ceg leevÙeefhe~~19~~
%eeve, keâce& Je keâlee&ner iegCeYesoeves leerve ØekeâejÛes Deensle Demes meebKÙeMeeŒeele
meebefieleues Deens. lesner let ÛeebieuÙeeØekeâejs Sskeâ. ØeLece %eeveeÛes Øekeâej meebefieleues
Deensle.
meJe&Yetles<eg Ùesvewkebâ YeeJeceJÙeÙeceer#eles~~10~~
DeefJeYeòebâ efJeYeòesâ<eg lep%eeveb efJeefæ meeefòJekeâced~~20~~
Depe&gvee, pÙee %eeveeves efYeVe efYeVe DemeuesuÙee YetleebÛÙee ef"keâeCeer SkeâÛe
DeefJeveeMeer Je DeefJeYeòeâ YeeJe heeefnuee peelees, lÙee %eeveeuee ‘meeefòJekeâ %eeve'
cnCeleele. %eeve cnCepes ØelÙe#e DevegYetleer Demeles. lÙeeÛÙeeyejesyejÛe iegCeebÛee
Deble nesle Demelees ner %eeveeÛeer heefjhekeäJe DeJemLee nesÙe. Deelee jepeme %eeve
cnCepes keâeÙe les heene.
he=LeòeäJesve leg Ùep%eeveb veeveeYeeJeevhe=LeefiJeOeeved~~10~~

Jesefòe meJex<eg Yetles<eg lep%eeveb efJeefæ jepemeced~~21~~
pÙee %eeveecegUs meJe& YetleebceOÙes DemeuesuÙee efYeVe ØekeâejÛÙee Deveskeâ YeeJeebvee
Deueie Deueie keâ¤ve Ûeebieues keâesCeles, JeeF&š keâesCeles, ns ÛeebieuÙee Øekeâejs
peeCeues peeles, lÙeeuee jepeme %eeve cnCeleele. jepeme iegCeebÛeer DeMeer DeJemLee
Demeles. legceÛes %eeve ÙeeÛe mlejeJejÛes Deens. Deelee leeceme %eeve yeIeeJes.
Ùeòeg ke=âlmveJeoskeâefmcevkeâeÙex meòeâcenwlegkeâced~~10~~
DeleòJeeLe&Jeouheb Ûe leòeecemecegoeùleced~~22~~
pes %eeve osneueeÛe meJe&mJe mecepetve lÙeeleÛe Deemeòeâ jenles, pes Ùegefòeâjefnle
cnCepesÛe pes efvejLe&keâ Deens, lemesÛe hejceelcÙeeÛÙee %eeveeheemetve pes hejeJe=le
keâjCeejs Je pes legÛÚ-#egõ Deens, lÙee %eeveeme leeceme %eeve cnbšues peeles. Deelee
keâcee&Ûes leerve Øekeâej yeIee.
efveÙeleb meÁjefnlecejeieÉs<eleŠ ke=âleced~~10~~
DeHeâueØeshmegvee keâce& ÙeòelmeeefòJekeâcegÛÙeles~~23~~
pes keâce& ‘efveÙeleced' MeeŒeefJeOeeRveer efveOee&efjle Deens, mebieoes<e DeeefCe heâUeÛeer
Dehes#ee ve "sJeCeeNÙee heg®<eekeâ[tve jeie-És<e ve keâjlee pes kesâues peeles, lÙee
keâcee&uee meeefòJekeâ keâce& Demes cnšues peeles. (efvelÙe keâce& (DeejeOevee) cnCepes
hejceelcÙeeÛes melele efÛebleve keâjCes nesÙe. Ùee keâcee&cegUs hejceelcÙeele ØeJesMe Øeehle
nesle Demelees.)
Ùeòeg keâeceshmegvee keâce& meen¿ejsCe Jee hegveŠ~~10~~
ef›eâÙeles yengueeÙeemeb leõepemecegoeùleced~~24~~
pes keâce& heefjßecehetJe&keâ kesâues peeles, heâUeÛeer Dehes#ee keâjCeeNÙee DeeefCe
DelÙeble Denbkeâejer DemeCeeNÙee heg®<eekeâ[tve pes kesâues peeles lÙee keâcee&uee jepeme
cnbšues peeles. ÙesLes meeOekeâ lesÛe MeeŒeefveOee&efjle efvelÙe keâce& keâjerle Demelees hejbleg
heâjkeâ SJe{eÛe keâer lees meeOekeâ heâUeÛeer FÛÚe keâjlees Je DeefYeceeveer Demelees.
cnCetve DeMee heg®<eekeâ[tve kesâuesues keâce& jepeme keâce& Demeles. Deelee leeceme keâce&
heene-
DevegyevOeb #eÙeb efnbmeeceveJes#Ùe Ûe heew®<eced~~10~~

ceesneoejYÙeles keâce& ÙeòeòeecemecegÛÙeles~~25~~
pes keâce& Debleer ve° nesCeejs Deens, efnbmee-meeceLÙe& ÙeebÛee efJeÛeej ve keâjlee
kesâJeU ceesnJeMe nesTve kesâues peeles, lÙee keâcee&uee leeceme keâce& Demes cnCeleele.
ns MeeŒeefJeefnle efkebâJee efvelÙe veener ns mhe° Deens, Gueš les YeüeefvleÙegòeâ Deens.
Deelee keâlÙee&Ûes ue#eCe heene.
cegòeâmeÁesÓvenbJeeoer Oe=lÙeglmeenmeceefvJeleŠ~~10~~
efmeæŸeefmeæŸeesefve&efJe&keâejŠ keâlee& meeefòJekeâ GÛÙeles~~26~~
pees keâlee& Deveemeòeâ Deens, efvejnbkeâejer Deens, Denbkeâejeves keâšt JeÛeve pees
yeesuele veener, pees OewÙe&Jeeve Je Glmeener Deens, keâcee&ceOÙes ÙeMeeheÙeMe Deeues lejer
n<e&Meeskeâeefo efJekeâejebveer pees Ùegòeâ nesle veener, cnCepesÛe ÙeMeeheÙeMeeves DeeheuÙee
efÛeòeeÛeer mecelee {Ut ve oslee pees keâeÙee&ceOÙes melele ØeJe=òe Demelees, lÙee keâlÙee&uee
meeefòJekeâ cnbšues peeles. ner Gòece meeOekeâeÛeer ue#eCes Deensle. keâce& cee$e lesÛe
Deens- efvelÙe keâce&!
jeieer keâce&HeâueØeshmegueg&yOees efnbmeelcekeâesÓMegefÛeŠ~~10~~
n<e&MeeskeâeefvJeleŠ keâlee& jepemeŠ heefjkeâerefle&leŠ~~27~~
efJe<eÙeemeòeâ, keâce&heâUeÛeer FÛÚe OejCeeje, ueesYeer, ogmeNÙeebvee heer[e osCeeje,
DeheefJe$e DeeefCe n<e& Je Meeskeâeves pees Ùegòeâ Deens DeMee keâlÙee&uee jepeme cnbšues
iesues Deens.
DeÙegòeâŠ Øeeke=âleŠ mleyOeŠ Me"esÓvew<ke=âeflekeâesÓuemeŠ~~10~~
efJe<eeoer oerIe&met$eer Ûe keâlee& leeceme GÛÙeles~~28~~
pees DeefmLej yegæerÛee, DemeYÙe, Denbkeâejer, keâhešer, ogmeNÙeebÛes keâeÙe&
efyeIe[JeCeeje, efKeVe Je=òeerÛee, DeeUMeer Je oerIe&met$eer Deens DeMee leNnsÛee keâlee&
leeceme cnbšuee peelees] oerIe&met$eer cnCepes DeepeÛes keâce& GÅeeJej {keâueCeeje,
lÙeeuee keâce& keâjCÙeeÛeer FÛÚe nesles heCe les GÅeeJej {keâuelees DeMee ØekeâejÛee
keâlee& leeceme Demelees. DeMee Øekeâejs keâlÙee&Ûes ue#eCe hetCe& Peeues. Deelee ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ceebveer Skeâ veJeerve Øeëe> Iesleuee-yegæer, OeejCee DeeefCe megKeeÛeer ue#eCes-
yegæsYexob Oe=les§ewJe iegCeleefŒeefJeOeb ëe=Ceg~~10~~

ØeesÛÙeceeveceMes<esCe he=LekeälJesve OeveÀeÙe~~29~~
ns OevebpeÙee, yegæer DeeefCe OeejCee MeòeâerÛesner iegCeebvegmeej nesCeejs leerve Øekeâej
ceer mebhetCe&heCes Je JesieJesieUs letuee meebielees, les Deelee Sskeâ-
ØeJe=efòeb Ûe efveJe=efòeb Ûe keâeÙee&keâeÙex YeÙeeYeÙes~~10~~
yevOeb cees#eb Ûe Ùee Jesefòe yegefæŠ mee heeLe& meeefòJekeâer~~30~~
ns heeLee&, ØeJe=efòe-efveJe=òeeruee, keâle&JÙe-Dekeâle&JÙeeuee YeÙe DeeefCe DeYeÙeeuee
lemesÛe yebOeve Je cees#eeuee peer yegæer ÙeLeeLe&heCes peeCele Demeles lÙee yegæeruee
meeefòJekeâer yegæer cnCeleele. hejceelcee heLe Je DeeJeeieceve heLe (ÙesCÙeepeeCÙeeÛee
ceeie&) Ùee oesve ceeieeËvee ÛeebieuÙeeØekeâejs peeCeCeejer yegæer meeefòJekeâer yegæer nesÙe.
pÙeeØeceeCes-
ÙeÙee Oece&ceOeceË Ûe keâeÙeË ÛeekeâeÙe&cesJe Ûe~~10~~
DeÙeLeeJelØepeeveeefle yegefæŠ mee heeLe& jepemeer~~31~~
ns heeLee&, pÙee yegæerves ceveg<Ùe Oece& Je DeOece&, lemesÛe keâle&JÙe DeeefCe Dekeâle&JÙe,
Ùeebvee ÙeLeeLe&heCes peeCele veener- lÙeebyeeyele ÙeLeeLe& efveCe&Ùe IesT Mekeâle veener leer
yegæer jepemeer yegæer Deens. Deelee leecemeer yegæerÛes mJe¤he heeneJes-
DeOeceË Oece&efceefle Ùee cevÙeles lecemeeJe=lee~~10~~
meJee&Lee&efvJehejerleeb§e yegefæŠ mee heeLe& leecemeer~~32~~
peer yeg æ er , lecees i eg C eeves DeeÛÚeoues u eer Deens , DeOecee& u ee Oece& ceeveles ,
lemes Û e meb h et C e& ef n leeb v ee ef J ehejer l e heenles , lÙee yeg æ er u ee leecemeer yeg æ er
cnCeleele Ùes L es leer m e les yeòeer m e Muees k eâeb c eOÙes yeg æ er Û es leer v e Øekeâej
meeb e f i eleues Deens l e. heef n ueer yeg æ er keâes C eles keâeÙe& keâjeJes Je keâes C eles
keâ¤ veÙes , lemes Û e keâle& J Ùe keâes C eles Je Dekeâle& J Ùe keâes C eles , Ùee iees ° er
ÙeLeeLe& h eCes peeCet v e ef v eCe& Ù e Ies l es . lÙee yeg æ er u ee meeef ò Jekeâer yeg æ er
cnCeleele. peer yeg æ er keâle& J Ùe Deeef C e Dekeâle& J Ùe Ùeeb v ee Demhe°heCes peeCeles ,
ÙeLeeLe& h eCes peeCele veener , lÙee yeg æ er u ee jepemeer yeg æ er cnCeleele. lej
DeOecee& u ee Oece& mecepeCeejer , veÕejeme MeeÕele lemes Û e ef n lekeâejkeâ iees ° er m e

Deef n lekeâejkeâ ceeveCeejer , cnCepes Û e melÙeeuee ef J ehejer l e mecepeCeeNÙee
yeg æ er u ee leecemeer yeg æ er cnCeleele. Ùee Øekeâejs yeg æ er Û es Øekeâej Ùes L es
meeb i et v e Peeues . Deelee og m eje Øeëe> Ùes L es Øemleg l e kes â uee Deens - lees cnCepes
‘Oe= e f l e' OeejCes Û e leer v e Øekeâej-
Oe=lÙee ÙeÙee OeejÙeles ceveŠØeeCesefvõÙeef›eâÙeeŠ~~10~~
ÙeesiesveeJÙeefYeÛeeefjCÙee Oe=efleŠ mee heeLe& meeefòJekeâer~~33~~
‘Ùeesiesve'-ns heeLee&, Ùeewefiekeâ Øeef›eâÙesÉeje ‘DeJÙeefYeÛeeefjCeer' cnCepes
ÙeesieefÛebleveeefMeJeeÙe ogmejs keâmeues mhegâjCe nesCes, cnCepes JÙeefYeÛeej nesÙe.
ÙeesieÙegòeâlJeecegUs efmLej DeMee DeJÙeefYeÛeeefjCeer OeejCescegUs ceveg<Ùe ceve, ØeeCe
DeeefCe FbefõÙes ÙeebÛÙee meJe& ef›eâÙee JÙeJeefmLele ÛeeueJelees, OeejCe keâjlees, leer
OeejCee meeefòJekeâer Deens. DeLee&le ceve, ØeeCe DeeefCe FbefõÙes Ùeebvee F° efoMesuee
ueeJeCes cnCepes meeefòJekeâ OeejCee nesÙe.
ÙeÙee leg Oece&keâeceeLee&vOe=lÙee OeejÙelesÓpeg&ve~~10~~
ØemeÁsve Heâueekeâe*dd#eer Oe=efleŠ mee heeLe& jepemeer~~34~~
ns heeLee&, heâUeÛeer FÛÚe DemeCeeje ceveg<Ùe Deefle DeemeòeâercegUs OeejCesÛÙee
Éeje kesâJeU Oece&, DeLe& Je keâeceeuee OeejCe keâjlees (cees#eeuee veener) leer OeejCee
jepemeer Deens. Ùee OeejCesle heCe ue#Ùe lesÛe Deens, kesâJeU keâecevee keâjlees. pes
keâener keâjlees lÙeeÛÙee ceesyeouÙeele keâener lejer ceeiele Demelees- nerÛe jepemeer
OeejCee nesÙe. Deelee leecemeer OeejCesÛeer ue#eCes heene-
ÙeÙee mJehe>b YeÙeb Meeskebâ efJe<eeob ceocesJe Ûe~~10~~
ve efJecegÃeefle ogcexOee Oe=efleŠ mee heeLe& leecemeer~~35~~
ns heeLee&, ogyeg&æ ceveg<Ùe, pÙeeÛÙee Ùeesieeves efveõe, YeÙe, efÛeblee, og:Ke DeeefCe
DeefYeceeve Ùee meJeeËvee OeejCe keâjlees, leer OeejCee leecemeer nesÙe. ÙesLes ne Øeëe>ner
mebheuee. Deelee heg{Ûee Øeëe> Deens megKe!
megKeb eflJeoeveeR ef$eefJeOeb ëe=Ceg ces Yejle<e&Ye~~10~~
DeYÙeemeeõceles Ùe$e ogŠKeevleb Ûe efveieÛÚefle~~36~~
ns Depe&gvee, Deelee megKeeÛesner leerve Øekeâej ceePÙeekeâ[tve Sskeâ. lÙeehewkeâer

pÙee megKeele meeOekeâ DeYÙeemeeÛÙee Ùeesieeves jceceeCe neslees. cnCepesÛe efÛeòeeÛee
efvejesOe keâ¤ve F°eÛÙee ef"keâeCeer jceceeCe neslees DeeefCe pÙee Ùeesieeves lÙeeÛÙee
og:KeeÛee Kee$eerves veeMe neslees lemesÛe-
Ùeòeo«es efJe<eefceJe heefjCeecesÓce=leeshececed~~10~~
lelmegKeb meeefòJekebâ ØeesòeâceelceyegefæØemeeopeced~~37~~
pes megKe meg®Jeeleeruee, meeOeveejbYeer efJe<eeØeceeCes keâ[t Demeles (Øeuneoeuee
megUerJej Ûe{JeCÙeele Deeues, ceerjsuee efJe<eØeeMeve keâjeJes ueeieues- keâyeerj cnCeleele
‘megefKeÙee meye mebmeej nw, KeeÙes Deewj meesÙes ~ ogefKeÙee oeme keâyeerj nw,
peeies Deewj jesJes ~' cnCetve ØeejbYeer les megKe efJe<eeØeceeCes Yeemeles) hejbleg heefjCeeceer
les Dece=leleguÙe Demeles- Dece=leleòJe osCeejs Demeles. cnCetve DeelceefJe<eÙekeâ yegæerÛÙee
Øemeeoeves GlheVe Peeuesues megKe meeefòJekeâ cnbšues iesues Deens. lemesÛe-
efJe<eÙesefvõÙemebÙeesieeÅeòeo«esÓce=leeshececed~~10~~
heefjCeeces efJe<eefceJe lelmegKeb jepemeb mce=leced~~38~~
pes megKe efJe<eÙe Je FbefõÙes ÙeebÛÙee mebÙeeWieeheemetve GlheVe nesles, les GheYeesiekeâeueele
Dece=lemeÂMe hejbleg heefjCeeceer les efJe<emeÂMe Demeles. keâejCe les pevce=lÙetÛes keâejCe
Demeles. lÙee megKeeuee jepeme megKe Demes cnbšues iesues Deens lemesÛe-
Ùeo«es ÛeevegyevOes Ûe megKeb ceesnveceelceveŠ~~10~~
efveõeuemÙeØeceeoeslLeb leòeecemecegoeùleced~~39~~
pes megKe GheYeesiekeâeueele Je heefjCeeceer DeelcÙeeuee ceesn hee[Ceejs Demeles,
efveõe ‘Ùee efveMee meJe&Yetleeveeb' peieeÛÙee je$eerle DeÛesle "sJeCeejs Demeles, DeeUme
DeeefCe Øeceeo ÙeebÛÙeeheemetve pes GlheVe Peeuesues Demeles, lÙeeuee leeceme megKe
cnbšues Deens. Deelee ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce meJeeËÛÙee ceeies ueeieCeeNÙee iegCeebÛÙee
yeeyeleerle meebiele Deensle-
ve leoefmle he=efLeJÙeeb Jee efoefJe osJes<eg Jee hegveŠ~~10~~
meòJeb Øeke=âeflepewceg&òebâ ÙeosefYeŠ mÙeeefl$eefYeieg&CewŠ~~40~~
ns Depe&gvee, Øeke=âleerpevÙe iegCeebheemetve cegòeâ Demee ØeeCeer Ùee he=LJeerJej, mJeiee&ceOÙes

efkebâJee osJeleebceOÙesner Dee{UCeej veener. cnCepesÛe yeÇÿeeheemetve #egõ efkeâškeâebheÙeËleÛes
ÙeeJevcee$e peieled #eCeYebiegj Deens. pevce-ce=lÙetceOÙes PegueCeejs Deens, les eflevner
iegCeebveer Ùegòeâ Deens. osJelee megæe ef$eiegCeebÛÙee efJekeâejebveer Ùegòeâ Deensle. lÙeener
veÕej Deensle.
ÙesLes yee¢e osJeleebÛee GuuesKe ßeerke=â<Ceebveer ÛeewLÙeeboe kesâuee Deens. ÙeehetJeea
meeleJÙee, veJeJÙee, melejeJÙee Je De"jeJÙee DeOÙeeÙeele osJeleebÛee GuuesKe Deeuee
Deens. lÙee meJeeËÛee DeLe& SkeâÛe Deens keâer, osJelee ef$eiegCeebveer Ùegòeâ Deensle.
lÙeecegUs osJeleebvee YepeCeejs veÕejeÛeer hetpee keâjerle Demeleele.
YeeieJeleeÛÙee eflemeNÙee mkebâOeeheemetve cenef<e& Meg›eâeÛeeÙe& lemesÛe veT ÙeesiesÕejebÛes
Øeefmeæ DeeKÙeeve Deens, pÙeele GheosMe keâjleevee les cnCeleele keâer Œeer-heg®<eebleerue
Øesceemee"er Mebkeâj-heeJe&leerÛeer, DeejesiÙeemee"er DeefÕeveer kegâceejebÛeer, efJepeÙeemee"er
FbõeÛeer lemesÛe Oeveemee"er kegâyesjeÛeer hetpee keâjeJeer. DeMee Øekeâejs efJeefJeOe
keâeceveehetleeamee"er keâesCeekeâesCeeuee YepeeJes ns meebietve MesJešer les meebieleele keâer,
mebhetCe& keâeceveehetleeamee"er, FÛÚehetleeamee"er DeeefCe cees#eØeehleermee"er Skeâcee$e
veejeÙeCeeÛeer hetpee kesâueer heeefnpes. ‘‘leguemeer cetueefn meeRefÛeS, heâueF& heâueF& DeOeeF&''
lesJne meJe&JÙeehekeâ hejcesÕejeÛes mcejCe keâjeJes Je lÙee ØeYetuee Øeehle keâjCÙeemee"er
meodieg®uee MejCe peeJes Je efve<keâheš YeeJeeves meodieg®uee Øeëe> keâ¤ve Mebkeâe
efvejmeve keâjeJes DeeefCe meodieg®Ûeer mesJee keâjeJeer. ne Skeâcee$e GheeÙe Deens.
Deemegjer DeeefCe owJeer mebheoe Ùee Deble:keâjCeeÛÙee oesve ØeJe=òeer Deensle, Ùeele
owJeer mebheoe ner hejceelcÙeeÛeer efoMee oeKeJeCeejer, F&ÕejeÛes oMe&ve Ie[Jetve DeeCeCeejer
ØeJe=òeerner Deens. cnCetve Ùee Je=òeeruee owJeer Demes cnbšues peeles. hejbleg Ùee ØeJe=òeerner
Meeble nesleele. lÙeeveblej lÙee Deelcele=hle ÙeesiÙeeves keâjCÙeemeejKes keâesCelesner keâle&JÙe
efMeuuekeâ jenle veener.
Deelee Ùee DeeOeerheemetve pÙeeÛeer ÛeÛee& meg¤ Deens lÙee JeCe&JÙeJemLesÛee Øeëe>
heg{s ÛeÛexuee Iesleuee Deens. JeCe& ne pevceØeOeeve Demelees keâer keâcee&ves Øeehle
PeeuesuÙee Deble:keâjCÙeeÛÙee ØeJe=òeerÛes veeJe Deens?
yeÇeÿeCe#eef$eÙeefJeMeeb MetõeCeeb Ûe hejvlehe~~10~~

keâcee&efCe ØeefJeYeòeâeefve mJeYeeJeØeYeJewieg&CewŠ~~41~~
ns hejblehee, yeÇeÿeCe, #eef$eÙe, JewMÙe Je Megõ ÙeebÛeer lÙeebÛÙee mJeYeeJepevÙe
iegCeebvegmeej efJeYeeieCeer kesâueer Deens. pej mJeYeeJeele efvece&uelee-Megælee Demesue
lej lÙee JÙeòeâerle OÙeeve- meceeOeerÛeer #ecelee Demeles. pej mJeYeeJeele DeeUme,
efveõe, Øeceeo ns iegCe Demeleerue, lej lÙee ØekeâejsÛe lÙeebÛes keâce& Demeles. cnCepes
ceveg<Ùe mJeYeeJeele pees iegCe keâeÙe&jle Demelees, pÙee iegCeeÛes ØeeyeuÙe Demeles leesÛe
ceveg<ÙeeÛee JeCe& Demelees. lesÛe lÙeeÛes mJe¤he Demeles. DeOee& Yeeie meeefòJekeâ Je
DeOee& Yeeie jepeme Ùeeletve #eef$eÙe JeCe& yevelees DeeefCe DeOÙee&ntve keâceer leeceme
lemeÛes efJeMes<e jepemeeheemetve ogmeje Jeie&!
Ùee Øeëe>eÛeer ÛeÛee& ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves ÛeewLÙeeboe kesâueer Deens. ogmeNÙee
DeOÙeeÙeeceOÙes Ûeej JeCeeËceOeerue Skeâ JeCe& pees #eef$eÙe, lÙeeÛeer ÛeÛee& kesâueer nesleer
DeeefCe #eef$eÙeemee"er Ùegæentve DeefOekeâ keâuÙeeCekeâejkeâ ogmeje ceeie& veener. eflemeNÙee
DeOÙeeÙeele lÙeebveer meebefieleues keâer, pes mJeYeeJele: ogye&ue Deensle lÙeebveerner DeeheuÙee
mJeYeeJeevegmeej, ÙeesiÙelesvegmeej Oecee&ceOÙes ØeJe=òe nesCes DeeefCe lÙee Oecee&Ûes heeueve
keâjleevee cejCesner hejce keâuÙeeCekeâejkeâ Deens. ogmeNÙeebÛeer vekeäkeâue keâjCes,
DevegkeâjCe keâjCesner YeÙeeJen Deens. ÛeewLÙee DeOÙeeÙeele meebefieleues keâer, Ûeej
JeCeeËÛeer me=°er ceerÛe efvecee&Ce kesâueer. cnCepes ÙeesiesÕejebveer mJele: ceveg<Ùeeuee Ûeej
JeCee&le, peeleerle efJeYeeieues keâer keâeÙe? ÙeeJej les cnCeleele veener ‘iegCekeâce&
efJeYeeieMe:' iegCeebÛÙee ÙeesiÙelesØeceeCes keâcee&Ûeer Ûeej Yeeieele efJeYeeieCeer kesâueer
Deens. pesLes iegCe Skeâ ceehe Deens, lÙeeÛÙee Éeje ceehetve keâce& keâjCÙeeÛÙee #ecelesuee
Ûeej Jeiee&le efJeYeeieues Deens. ßeerke=â<CeebÛÙee Meyoeble keâce& Skeâcee$e DeJÙeòeâ
heg®<eeÛÙee ØeehleerÛeer ef›eâÙee Deens. F&Õej ØeehleerÛes DeeÛejCe ‘DeejeOevee' Deens,
efpeÛeer meg®Jeele heâòeâ F°osJeeJejerue ßeæsves nesles. efÛebleveeÛeer heæleer efJeMes<e
DeejeOevee Deens. pÙeeefJe<eÙeer ÙeehetJeea meebefieleuesues Deens. Ùee Ùe%eeLe& keâcee&ueeÛe
Ûeej Yeeieeble efJeYeeieues Deens. Deelee DeeceÛÙeele keâesCeles iegCe Deensle Je les
keâesCelÙee ßesCeerÛes Deensle? ÙeeJej ÙeesiesÕej cnCeleele-
Mecees ocemleheŠ MeewÛeb #eeefvlejepe&JecesJe Ûe~~10~~

%eeveb efJe%eeveceeefmlekeäÙeb yeÇÿekeâce& mJeYeeJepeced~~42~~
ceveeÛes Meceve, FbefõÙeebÛee efve«en, heefJe$elee, ceve, JeeCeer DeeefCe Mejerjeves
F°osJelesÛÙee Deveg¤he DeejeOevee keâjCes, #eceeYeeJe, ceve, FbefõÙes DeeefCe MejerjeÛee
mejU YeeJe, Deeefmlekeâ yegæer DeLee&le F°osJeeceOÙes Kejer DeemLee, %eeve cnCepesÛe
hejcesÕejeÛeer DeesUKe, efJe%eeve DeLee&le hejceelcÙeekeâ[tve Øeehle nesCeeNÙee
efveoxMeeØeceeCes peeie=le DemeCes lemesÛe lÙeevegmeej ÛeeueCÙeeÛeer #ecelee, ner meJe&
yeÇeÿeCeeÛeer mJeeYeeefJekeâ keâcex Deensle. DeLee&le pesJne mJeYeeJeele ner ÙeesiÙelee
Øeehle nesles, keâce& ØeJeener nesTve mJeYeeJeele efcemeUtve peeles, lesJne lees yeÇeÿeCe
ßesCeerÛee keâlee& Deens Demes mecepe lemesÛe-
MeewÙeË lespees Oe=efleoe&#Ùeb Ùegæs ÛeehÙeheueeÙeveced~~10~~
oeveceerÕejYeeJe§e #ee$eb keâce& mJeYeeJepeced~~43~~
heje›eâce, F& Õ ejer les p eeÛeer Øeehleer , Oew Ù e& ef Û eb l eveele o#elee DeLee& l e
‘keâce&megkeâewMeueced' keâce& keâjCÙeele keâewMeuÙe, Øeke=âleerÛÙee mebIe<ee&letve heUtve ve
peeCÙeeÛee mJeYeeJe, oeve DeLee&le meJe&mJeeÛes mecehe&Ce, meJe& YeeJeeJej mJeeceerYeeJe
cnCepesÛe F&ÕejerYeeJe- ns meJe& #eef$eÙeebÛÙee mJeYeeJeeletve GlheVe nesCeejs keâce&
Deens. mJeYeeJeele ÙeesiÙelee Øeehle nesles lesJne lees keâlee& #eef$eÙe Deens. Deelee heg{s
JewMÙe lemesÛe MegõeefJe<eÙeer efJeJesÛeve kesâues Deens.
ke=âef<eieewj#ÙeJeeefCepÙeb JewMÙekeâce& mJeYeeJepeced~~10~~
heefjÛeÙee&lcekebâ keâce& MetõmÙeeefhe mJeYeeJepeced~~44~~
Mesleer, ieesj#ee (ieeF&Ûes heeueve) DeeefCe JÙeeheej ns JewMÙeebÛes mJeeYeeefJekeâ
keâce& Deens. ieesheeueveÛe keâe? ceie cnMeervee keâeÙe cee¤ve šekeâeÙeÛes keâe? yekeâNÙee
heeUeÙeÛÙeeÛe veener keâe? ieesheeueve Ùee MeyoeÛee Demee DeLe& veener. Jewefokeâ
Jee[dceÙeeceOÙes ‘iees' Meyo Deble:keâjCe lemesÛe FbefõÙeebmee"er ØeÛeefuele neslee. ieesj#ee
cnCepes FbefõÙeebÛes j#eCe, efJeJeskeâ, JewjeiÙe, Mece, oce ÙeebÛÙeecegUs FbefõÙes megjef#ele
jenleele, keâece, ›eâesOe, ueesYe, ceesn ÙeebÛÙeecegUs FbefõÙes efJeYeòeâ nesleele- #eerCe
nesleele. Deeeflcekeâ mebheòeer ner efmLej mebheòeer Deens. les Deeheues mJele:Ûes Oeve
Deens, les Skeâoe meeLeeruee Deeues keâer les meowJe DeeheuÙeeuee meeLe osles. Øeke=âleerÛÙee
ÉvÉeceOÙes nUtnUt lÙeebÛee meb«en keâjCes ne JÙeeheej nesÙe. (‘efJeÅee Oeveced meJe&
Oeve-ØeOeeveced' Ùee Oeveeuee Øeehle keâjCes JÙeeheej JeeefCepÙe nesÙe) Mesleer? Mejerj
nsÛe Skeâ #es$e Deens. lÙeeÛÙee Deble:keâjCeele hesjuesues yeer mebmkeâej¤heele yeNÙeeJeeF&š
jerleerves Jee{les. Depe&gvee Ùee efve<keâece keâcee&ceOes yeerpeeÛee cnCepes DeejbYeeÛee veeMe
nesle veener. (lÙeeleuÙee keâcee&ÛÙee eflemeNÙee ßesCeerceOÙes keâce& DeLee&le F° efÛebleve-
efveÙeled keâce&) hejceleòJeeÛÙee efÛebleveeÛes pes yeerpe Ùee #es$eele he[ues Deens, lÙeeuee
megjef#ele "sJeCes, lÙeele ÙesCeeNÙee efJepeeleerÙe efJekeâejebÛes efvejekeâjCe keâjCes nerÛe
Mesleer nesÙe.
ke=âef<e efvejeJeefnb Ûelegj efkeâmeevee~~ (ceeveme, 4~14~8)
efpeefce yegOe lepeefnb ceesn ceo ceevee~~ (ceeveme, 4~14~8)
Ùee Øekeâejs FbefõÙeebvee megjef#ele "sJeCes lemesÛe Øeke=âleerÛÙee ÉvÉeletve Deeeflcekeâ
mebheòeerÛee meb«en keâjCes DeeefCe Ùee #es$eeceOÙes hejceleòJeeÛÙee efÛebleveeÛes mebJeOe&ve
keâjCes ns JewMÙeebÛes keâce& nesÙe.
ßeerke=â<CeebÛes celes ‘Ùe%eefMe°eefMeve:' hetleea keâeueele Ùe%e pÙeeuee oslees, leesÛe
hejelhej yeÇÿe nesÙe! lÙeeÛes heeve keâjCeejs meblepeve meJe& heeheebletve cegòeâ nesleele
DeeefCe nUtnUt efÛebleve ef›eâÙesves yeerpeejesheCe nesles. lÙeeÛeer megj#ee cnCepes Mesleer
nesÙe. Jewefokeâ MeeŒeele DeVeeÛee DeLe& Deens hejceelcee! ne hejceelceÛe Skeâcee$e
DeVe Deens. efÛebleveeÛÙee hetefle&keâeueele ne Deelcee hetCe&le: le=hle nesTve peelees. lees
hegvne keâOeer Dele=hle nesle veener, lÙeeuee hegvne ÙesjPeNÙee IeeueeJÙee ueeiele veenerle.
Ùee DeVeeÛÙee efyeÙeeCÙeeuee Skeâ$e keâ¤ve Jee{efJeCes ner Mesleer Deens.
DeeheuÙeehes#ee GÛÛe kegâUeleerue Je DeOÙeelce Â°Ÿee GVele efmLeleerleerue
ieg®peveebÛeer mesJee keâjCes ne MegõebÛee mJeYeeJeOece& Deens. ÙesLes MegõeÛee DeLe& veerÛe
ßesCeerÛee Demee vemetve Deuhe%e Demee Deens. KeeueÛÙee ßesCeerÛee pees meeOekeâ
Demelees, lees Megõ nesÙe. ØeejbefYekeâ ßesCeerÛee meeOekeâ heefjÛeÙexheemetveÛe DeejbYe
keâjlees. nUtnUt lÙeeÛÙee ùoÙeele mesJesves, mebmkeâejebÛes me=peve nesF&ue Je ceie
›eâceMe: JewMÙe, #eef$eÙe DeeefCe yeÇeÿeCeeheÙeËleÛes Deblej keâehetve JeCeeËvee heCe ceeies
šeketâve yeÇÇÿeele ØeJesMe efceUJesue. mJeYeeJe heefjJele&veMeerue Deens. heefjJele&veMeerue
mJeYeeJeeyejesyejÛe JeCee&Ûesner heefjJele&ve nesT Mekeâles. JeemleefJekeâ Ùee JeCee&ÛÙee

Deefle Gòece, Gòece, ceOÙece DeeefCe efveke=â° DeMee Ûeej DeJemLee Deensle. keâce&heLeeJej
ÛeeueCeeNÙee meeOekeâebÛÙee Jej-Keeueer Ûeej heeÙeNÙee Deensle, keâejCe keâce& SkeâÛe
Demeles efveÙeled keâce&! ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer, hejceefmeæerÛee ØeehleerÛee neÛe Skeâ
jmlee Deens- ceeie& Deens keâer legceÛÙee mJeYeeJeele peer ÙeesiÙelee Deens- hee$elee
Deens lesLetveÛe Ûeeuet keâje-
mJes mJes keâce&CÙeefYejleŠ mebefmeefæb ueYeles vejŠ~~10~~
mJekeâce&efvejleŠ efmeefæb ÙeLee efJevoefle leÛÚ=Ceg~~45~~
DeeheeheuÙee mJeYeeJepevÙe iegCeebÛÙee ÙeesiÙelesvegmeej Øeehle PeeuesuÙee keâcee&ÛÙee
ef"keâeCeer jle DemeCeeNÙee ceveg<Ùeeuee mebefmeefæce YeieJeleØeehleer¤heer hejceefmeæer
Øeehle nesles. ÙeehetJeeaner ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens keâer, efveÙeled keâce& kesâuÙeeves
leguee hejceefmeæer Øeehle nesF&ue. heCe keâesCeles keâce&? Depe&gvee, MeeŒeefJeOeeRveer efveOee&efjle
DemeCeejs ÙeLeeLe& keâce& let keâj. Deelee mJekeâce&jle ceveg<Ùeeuee keâMee Øekeâejs
hejceefmeæer Øeehleer nesles, lees efJeOeer let ceePÙeekeâ[tve Sskeâ.
ÙeleŠ ØeJe=efòeYet&leeveeb Ùesve meJe&efceob leleced~~10~~
mJekeâce&Cee leceYÙeÛÙe& efmeefæb efJevoefle ceeveJeŠ~~46~~
pÙee hejceelcÙeeheemetve meJe& YetleebÛeer Glheòeer Peeueer Je pÙee hejceelcÙeeves ns
meJe& peie JÙeeheues Deens, lÙee hejcesÕejeÛeer ‘mJekeâce&Cee-' DeeheuÙee mJeYeeJeiele
keâcee&ÛesÉeje hetpee keâ¤ve ceveg<Ùeeuee hejceefmeæer Øeehle nesles. cnCetve hejceelcÙeeÛeer
YeeJevee DeeefCe hejceelcÙeeÛesÛe meJeeËieerCe DeÛe&ve DeeefCe ›eâcee›eâceeves ÛeeueCes
DeeJeMÙekeâ Deens. pÙeeØeceeCes keâesCeer Skeâoce JejÛÙee FÙeòesle peeTve yemeues lej
KeeueÛeer FÙeòeener neleeletve peeF&ue Je JejÛeer FÙeòee lej Øeehle nesCeejÛe veener.
cnCetve Ùee keâce&heLeeJej ›eâceMe: ÛeeueeJes pemes 18/6 ceOÙes ßeerke=â<Ce cnCeleele
keâer, legcner Deuhe %eeveer Demeueele lejer lesLetve keâcee&uee DeejbYe keâje. lees efJeOeer
Deens- hejceelcÙeemee"er mecehe&Ce!
ßesÙeevmJeOeceex efJeiegCeŠ hejOecee&lmJevegef‰leeled~~10~~
mJeYeeJeefveÙeleb keâce& kegâJe&Veehe>esefle efkeâefuye<eced~~47~~
ÛeebieuÙee Øekeâejs Deveg‰eve kesâuesuÙee ogmeNÙee Oecee&hes#ee Deeheuee Oece& iegCejefnle-

meoes<e Demeuee lejer lees hejcekeâuÙeeCekeâejkeâ Demelees. ‘mJeYeeJe efveÙeleb'
mJeYeeJeefmeæ keâce& keâjCeeNÙee ceveg<Ùeeuee keâOeerner heehe ueeiele veener Je pevce
ce=lÙetner hegvne keâOeer lÙeeuee Øeehle nesle veener. meeOeejCele: meeOekeâebuee "eceheCes
Demes Jeešle Demeles keâer, Deecner mesJee keâjerle jenCeejÛe. les lej OÙeevemLe
Deensle, ÛeebieuÙee iegCeebcegUs lÙeebÛee mevceeve nesle Demelees. les ueiesÛe DevegkeâjCe
keâ¤ ueeieleele. ßeerke=â<CeeÛÙee celes vekeäkeâue efkebâJee F<ee& kesâuÙeeves keâener Øeehle
nesle veener. Deeheues mJeYeeJeiele keâce& DeeheuÙee #ecelesvegmeej keâ¤veÛe meeOekeâeuee
hejceefmeæer Øeehle nesle Demeles. mJeYeeJeiele keâce& mees[tve hejceefmeæer Øeehle nesCeej
veener.
menpeb keâce& keâewvlesÙe meoes<eceefhe ve lÙepesled~~10~~
meJee&jcYee efn oes<esCe Oetcesveeefie>efjJeeJe=leeŠ~~48~~
keâewvlesÙee, oes<eÙegòeâ (Deuhe%e DeJemLesle oes<eeÛes yeenguÙe DemeCeejÛe lesJne
keâce& Demes oes<eÙegòeâ Demeues lejer) ‘menpeb keâce&' mJeYeeJeefmeæ pes efveÙele keâce&-
menpe keâce& ÙeebÛee lÙeeie keâjlee keâecee veÙes. keâejCe Deiveer pemee Oegjeves Ùegòeâ
Demelees lÙeeØeceeCes ØelÙeskeâ keâce& keâesCelÙee vee keâesCelÙee oes<eeves Ùegòeâ Demeles.
meeOekeâ pejer yeÇeÿeCe ßesCeerleerue Demeuee lejer keâce& ns keâjeJesÛe ueeieles. peesheÙeËle
efmLeleer Øeehle nesle veener leesheÙeËle oes<e efJeÅeceeve Demeleele, Øeke=âleerÛes DeeJejCe
DeefmlelJeele Demeles. pesJne yeÇeÿeCe ßesCeerleerue keâce& yeÇÿeØeJesMeeyejesyej lesLesÛe
efJeueÙe heeJeles, lesJneÛe oes<e lesLes ve° nesleele. lÙeebÛee lesLes Deble neslees. ceie pesLes
keâcee&Ûes ØeÙeespeve jenle veener, leer yeÇÿeefmLeleer Øeehle keâ¤ve IesCeeNÙeeÛes ue#eCe
keâeÙe Demeles?
DemeòeâyegefæŠ meJe&$e efpeleelcee efJeielemhe=nŠ~~10~~
vew<keâcÙe&efmeefæb hejceeb meVÙeemesveeefOeieÛÚefle~~49~~
pÙeeÛeer yegæer Deemeòeâjefnle Demeles, pÙeeuee keâesCeleerner FÛÚe jeefnuesueer
vemeles, pÙeeÛeer FbefõÙes lÙeeÛÙee leeyÙeele Demeleele DeMee heg®<eeuee ‘mebvÙeeefmeveeced'
heefjhetCe& lÙeeie kesâuesuÙee DeJemLesle hejce vew<keâcÙe& efmeæer Øeehle nesles. lesLes mebvÙeeme
DeeefCe hejce vew<keâcÙe&efmeæer ns heÙee&Ùe¤he Deensle. ÙesLes meebKÙeÙeesieer lesLesÛe

heesnÛelees pesLes efve<keâece keâce&Ùeesieer heesnesÛele Demelees. ner GheueyOeer oesvner ceeiee&Jej
ÛeeueCeeNÙeebmee"er meceeve Deens. Deelee hejce vew<keâcÙe& efmeæer Øeehle kesâuesuee
heg®<e pemee yeÇÿeeuee ÙesTve heesnesÛelees, lÙeeÛes heg{s meb#esheeves efÛe$eCe kesâues Deens.
efmeefæb Øeehlees ÙeLee yeÇÿe leLeehe>esefle efveyeesOe ces~~10~~
meceemesvewJe keâewvlesÙe efve‰e %eevemÙe Ùee heje~~50~~
ns keâewvlesÙe, %eeveeÛeer DeKesjÛeer ceÙee&oe Deens Demes pes yeÇÿe, les hejceefmeæer
Øeehle kesâuesuee DeefOekeâejer heg®<e keâMee Øekeâejs Øeehle keâ¤ve Ieslees lees efJeOeer let
ceePÙeekeâ[tve me#esheeves ßeJeCe keâj. heg{erue Mueeskeâele leesÛe efJeOeer meebefieleuee
Deens.
yegæŸee efJeMegæŸee Ùegòeâes Oe=lÙeelceeveb efveÙecÙe Ûe~~10~~
MeyoeoerefvJe<eÙeebmlÙeòeäJee jeieÉs<eew JÙegomÙe Ûe~~51~~
efJeefJeòeâmesJeer ueIJeeMeer ÙeleJeekeäkeâeÙeceevemeŠ~~10~~
OÙeeveÙeesiehejes efvelÙeb JewjeiÙeb mecegheeefßeleŠ~~52~~
ns Depe&gvee, Megæ yegæerves Ùegòeâ nesTve, Skeâevle Je MegYeeosMeeÛes mesJeve keâjCeeje,
meeOevesceOÙes DeeJeMÙekeâ Deens lesJe{eÛe Deenej mesJeve keâjCeeje, Mejerj, ceve Je
JeeCeer pÙeeves DeeheuÙee leeyÙeele "sJeues Deens, Â{ JewjeiÙemebheVe DemeCeeje,
OÙeeveÙeesieele efvejblej ie{tve peeCeeje, lemesÛe Deeheues ceve leeyÙeele "sJetve Meyoeefokeâ
efJe<eÙeebÛee lÙeeie keâ¤ve, jeieÉs<eeÛee hetCe& lÙeeie keâ¤ve-
Den¿ejb yeueb oheË keâeceb ›eâesOeb heefj«enced~~10~~
efJecegÛÙe efvece&ceŠ Meevlees yeÇÿeYetÙeeÙe keâuheles~~53~~
Denbkeâej, meeceLÙe&, DeefYeceeve (Denbkeâej), keâece, ›eâesOe, yee¢e Jemlet Je
Deebleefjkeâ efJeÛeejebÛee, efJekeâejebÛee lÙeeie keâ¤ve, ceceleejefnle, Meeble Deble:keâjCeeÛee
heg®<e hejyeÇÿeeyejesyej Skeâ¤he nesCÙeeme Øeehle neslees. Deelee heg{s heene-
yeÇÿeYetleŠ ØemeVeelcee ve MeesÛeefle ve keâe*dd#eefle~~10~~
meceŠ meJex<eg Yetles<eg ceÆefòebâ ueYeles hejeced~~54~~
DeMee Øekeâejs yeÇÿe¤he Peeuesuee lees ØemeVeefÛeòe Ùeesieer keâMeeÛeerner DeeMee

"sJeerle veener. lemesÛe kegâ"uÙeener iees°eryeöue Meeskeâner keâjerle veener. meJe& ØeeefCecee$eebÛes
ef"keâeCeer lÙeeÛeer yegæer mece nesTve, YeòeâerÛÙee hejceesÛÛe efmLeleerle lees Demelees.
yeÇÿeeceOÙes pesLes ØeJesMe efceUlees lesLes lÙeeuee ßes‰ Yeòeâer Øeehle nesles. Deelee-
YekeälÙee ceeceefYepeeveeefle ÙeeJeevÙe§eeefmce leòJeleŠ~~10~~
lelees ceeb leòJelees %eelJee efJeMeles leovevlejced~~55~~
lÙee hejceYeòeâerÛÙee Éejs lees ceuee leòJeeves ÛeebieuÙee Øekeâejs peeCelees. les
leòJe keâesCeles? ceer pÙee ØeYeeJeeves Ùegòeâ Deens lees ØeYeeJe Je Depej-Decej-
MeeÕele DeMee iegCeOecee&Ûee Demes ceuee peeCelees DeeefCe leòJeeves ceuee DeesUKetve
lelkeâeU ceePÙee ØeeefhlekeâeUele lÙeeuee YeieJebleeÛes ØelÙe#e oMe&ve Ie[les DeeefCe
Øeehleerveblej lees ueiesÛe mJele:ÛÙee DeelcemJe¤heeuee F&ÕejerÙe iegCeOeceeËveer Ùegòeâ
mecepelees. Deelceener Depej, Decej, MeeÕele, DeJÙeòeâ DeeefCe meveeleve Deens,
Demes peeCelees.
ogmeNÙee DeOÙeeÙeele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues nesles keâer, DeelceeÛe
melÙe Deens, meveeleve Deens, DeJÙeòeâ Je Dece=lemJe¤he Deens, hejbleg Ùee efJeYetleeRveer
Ùegòeâ DeelcÙeeuee heâòeâ leòJeoMeea ueeskeâebveerÛe heeefnues. Deelee ÙesLes mJeeYeeefJekeâheCes
Skeâ Øeëe> GheefmLele neslees keâer Jemlegle: leòJeoMe&ve Deens lejer keâeÙe? yejsÛe
hebÛeleòJe, hebÛeJeerme leòJes ceespeeÙeuee meg®Jeele keâjleele. hejbleg ßeerke=â<Ceebveer De"jeJÙee
DeOÙeeÙeele "eceheCeeves meebefieleues Deens keâer, hejceleòJe Deens hejceelcee! Je Ùee
hejceelcÙeeuee pees peeCelees leesÛe leòJeoMeea nesÙe. Deelee pej leòJeeÛeer DeeJe[
Demesue, hejceelceleòJeeÛeer DeeJe[ Demesue lej Yepeve-efÛebleveeÛeer DeeJeMÙekeâlee
Deens.
ÙesLes ßeerke=â<Ceebveer 49 les 59 heÙeËleÛÙee MueeskeâebceOÙes mhe°heCes meebefieleues
Deens keâer, mebvÙeemeceeiee&ceOÙes osKeerue keâce& keâjeJesÛe ueeieles. lÙeebveer meebefieleues,
‘mebvÙeemesve' mebvÙeemeeÛÙee Éejs (DeLee&le %eeveÙeesieeves) keâce& keâjle keâjle
FÛÚejefnle, Deemeefòeâjefnle lemesÛe Megæ Deble:keâjCeeÛee heg®<e pÙee Øekeâejs
vew<keâcÙee&ÛÙee hejceefmeæeruee Øeehle neslees, les Deelee ceer leguee Lees[keäÙeele meebielees.
Øeke=âeflekeâ[s IesTve peeCeejs Demes Denbkeâej, yeue, ohe&, keâece-›eâesOe, ceo-ceesn

FlÙeeoer efJekeâej pesJne Meeble nesleele DeeefCe efJeJeskeâ JewjeiÙe, Mece, oce, Skeâeble
mesJeve, OÙeeve FlÙeeoer yeÇÿeeceOÙes ØeJesMe osCeejer hee$elee lÙeeÛÙeele Ùesles, lees pesJne
pÙee hee$elesle heefjhekeäJe neslees, lesJne lees yeÇÿe peeCeCÙeeme ÙeesiÙe neslees. lÙee
ÙeesiÙelesÛes veeJeÛe hejeYeòeâer Deens. Ùee ÙeesiÙelesÉejs lees leòJeeme peeCelees. efJeYetòeâeRveer
Ùegòeâ DemeCeeNÙee YeieJebleeuee lees peeCelees DeeefCe ceuee peeCetve lel#eCeer lees
ceePÙeele efmLele neslees. DeLee&le yeÇÿe, leòJe, hejceelcee DeeefCe Deelcee Skeâ ogmeNÙeeÛes
heÙee&Ùe Deensle. SkeâeÛeer DeesUKe nesleeÛe Ùee meJeeËÛeer DeesUKe nesles. leerÛe
hejceefmeæer, hejceieleer Je hejceOeece heCe Deens.
cnCetve ieerlesÛee Â{ efve§eÙe Deens keâer, mebvÙeeme DeeefCe efve<keâece keâce&Ùeesie
Ùee oesvner DeJemLesle hejce vew<keâcÙe&efmeæer Øeehle keâjCÙeemee"er efveÙeled keâce& (efÛebleve)
DeefveJeeÙe& Deens.
DeeleeheÙeËle mebvÙeeMeemee"er Yepeve-efÛebleveeJej Yej efouee DeeefCe Deelee mecehe&Ce
cnCetve lÙee iees°eruee efve<keâece keâce&ÙeesiÙeemee"erheCe meebiele Deensle.
meJe&keâcee&CÙeefhe meoe kegâJee&Cees ceoddJÙeheeßeÙeŠ~~10~~
celØemeeoeoJeehe>esefle MeeÕeleb heoceJÙeÙeced~~56~~
ceePÙee DeeßeÙeeuee Deeuesuee heg®<e uesMecee$ener $egšer ve "sJelee meJe& keâce&
keâjerle ceePÙee ke=âhee Øemeeoeves MeeMJele, DeefJeveeMeer, hejceheoeuee Øeehle neslees.
keâce& lesÛe keâjeJeÙeeÛes Deens. efveÙeled keâce&! Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee! hetCe& ÙeesiesMJej
meodieg¤bÛÙee DeeßeÙeeuee Deeuesuee meeOekeâ lÙeebÛÙee ke=âheeØemeeoeves MeerIeÇ hejceheo
Øeehle keâ¤ Mekeâlees. cnCetve les Øeehle keâjCÙeemee"er mecehe&Ce DeeJeMÙekeâ Deens.
Ûeslemee meJe&keâcee&efCe ceefÙe meVÙemÙe celhejŠ~~10~~
yegefæÙeesiecegheeefßelÙe ceefÛÛeòeŠ meleleb YeJe~~57~~
cnCetve ns Depe&gvee, meJe& keâcex (pesJe{er legPÙeekeâ[tve MekeäÙe Deensle lesJe{er)
ceveeves ceuee Dehe&Ce keâ¤ve, ceuee mecehe&Ce keâ¤ve celhejeÙeCe nesTve, yegefæÙeesieeÛee
DeeßeÙe keâ¤ve, let melele ceePÙee ef"keâeCeer efÛeòe "sJe. Ùeesie SkeâÛe Demee GheeÙe
Deens keâer, pees meJe& og:KeeÛee Deble keâjCeeje DeeefCe hejceleòJe hejceelcÙeele
ØeJesMe osJeefJeCeeje Deens. lÙeeÛeer ef›eâÙeeheCe SkeâÛe Deens. Ùe%eeÛeer Øeef›eâÙee-peer

ceve lemesÛe FbefõÙeebÛee mebÙece, ÕeemeesÛÚJeeme lemesÛe OÙeeve ÙeeJej DeJeuebyetve
Deens. pÙeeÛee heefjCeece heCe SkeâÛe Deens- ‘Ùeeefvle yeÇÿe meveeleveced' ßeerke=â<Ce
heg{s cnCeleele-
ceefÛÛeòeŠ meJe&ogiee&efCe celØemeeoeòeefj<Ùeefme~~10~~
DeLe ÛesòJecen¿ejeVe ßees<Ùeefme efJeve*dd#Ùeefme~~58~~
Ùee Øekeâejs ceePee ef"keâeCeer efvejblej legPes efÛeòe efmLej keâj cnCepes ceePÙee
ke=âhesves ceve DeeefCe FbefõÙe¤heer ogie& let efJeveemeeÙeeme Ûe{tve peeMeerue. ‘‘FefvõÙe
Éej PejesKee veevee~ lenB lenB megj yew"s keâefj Leevee ~~ DeeJele osKeefn
efJe<eÙe yeÙeejer ~ les nef" osefnb keâheeš GOeeefj ~~ nsÛe les ogpe&Ùe ogie&! ceePÙee
ke=âheeØemeeoeves let meJe& mebkeâšs le¤ve peeMeerue hejbleg pej DenbkeâejecegUs ceePes ve
SskeâMeerue lej efJeveeMe heeJeMeerue, hejceeLee&heemetve ÛÙetle nesMeerue. hegvne ÙeeJejÛe
Yej osleevee les cnCeleele-
Ùeon¿ejceeefßelÙe ve ÙeeslmÙe Fefle cevÙemes~~10~~
efceLÙew<e JÙeJemeeÙemles Øeke=âeflemlJeeb efveÙees#Ùeefle~~59~~
DenbkeâejeÛee DeeßeÙe IesTve, let ceer Ùegæ keâjCeej veener Demes cnCele Deensme
heCe lees legPee efve§eÙe JÙeLe& Deens. keâejCe legPee mJeYeeJe, #ee$eJe=òeer leguee Ùegæ
keâjeÙeuee Yeeie hee[sue.
mJeYeeJepesve keâewvlesÙe efveyeæŠ mJesve keâce&Cee~~10~~
keâlegË vesÛÚefme Ùevceesnelkeâefj<ÙemÙeJeMeesÓefhe leled~~60~~
ns keâewvlesÙee, mJele:ÛÙee mJeYeeJeefmeæ keâcee&ves yeæ Peeuesuee let Deelee ceesnJeMe
PeeuÙeeves pes keâce& let keâ¤ FefÛÚle veenerme, les keâce& hejJeMe nesTve- let keâjMeerue.
Øeke=âleerÛÙee mebIe<ee&heemetve ve heUCÙeeÛee legPÙee #eef$eÙe ßesCeerÛee mJeYeeJe leguee
yejesyej legPÙee keâcee&ÛÙee ef"keâeCeer ueeJesue, les keâce& keâjCÙeeme leguee Yeeie hee[sue.
ÙesLes ne Øeëe> hetCe& Peeuee. Deelee F&Õej jenlees kegâ"s ÙeeJej les cnCeleele-
F&ÕejŠ meJe&Yetleeveeb ùösMesÓpeg&ve efle‰efle~~10~~
YeüeceÙevmeJe&Yetleeefve Ùev$ee®{eefve ceeÙeÙee~~61~~
ns Depe&gvee, F&Õej meJe& ØeeefCecee$eebÛÙee ùoÙeele jenlees. lees DeeheuÙee FlekeäÙee

peJeU jenlees lejer ueeskeâ lÙeeuee peeCet keâe Mekeâle veenerle? ceeÙee¤heer Ùeb$eele
ØeJesMe keâ¤ve meJe& ueeskeâ Yeüceeves Ûekeâje ceejle jenleele, cnCetve les peeCele veener.
ns Ùeb$e cees"s yeeOee efvecee&Ce keâjCeejs Deens. keâejCe les veÕej keâuesJejele (Mejerjele)
meejKes efheâjJele Demeles. ceie keâesCeeuee MejCe peeÙeÛes?
lecesJe MejCeb ieÛÚ meJe&YeeJesve Yeejle~~10~~
lelØemeeoelhejeb Meeefvleb mLeeveb ØeehmÙeefme MeeÕeleced~~62~~
cnCetve ns Yeejlee, meJe& YeeJeeves let lÙee F&Õejeuee (pees ùoÙe¤heer osMeele
efmLele Deens) MejCe pee. lÙeeÛÙee ke=âheeØemeeoeves DelÙeble ßes‰, hejceMeevleer Je
MeeÕele Demes hejceOeece leguee Øeehle nesF&ue. cnCetve OÙeeve keâjeÙeÛes Demesue lej
ùoÙe¤heer osMeele keâje. ns mecepeuÙeeveblejner cebefoj, ceefMeo, ÛeÛe& efkebâJee DevÙe$e
F&Õejeuee MeesOeCes cnCepes mJele:ÛÙee JesUsÛee DeheJÙeÙe keâjCÙeemeejKesÛe Deens.
peesheÙeËle ceenerle veener leesheÙeËle "erkeâ Deens. YeeieJeleeÛÙee Ûeleg:Mueeskeâer ieerlesÛee
meejebMener neÛe Deens keâer, ceer pejer meJe&$e JÙeehetve Demeuees lejer ùoÙe osMeele
OÙeeve kesâuÙeevesÛe ceer Yeòeâeuee Øeehle nesle Demelees.
Fefle les %eeveceeKÙeeleb ieg¢eeoddieg¢elejb ceÙee~~10~~
efJece=MÙewleoMes<esCe ÙeLesÛÚefme leLee kegâ®~~63~~
ÙeeØeceeCes DelÙeble ieg¢eeleerue ieg¢elece %eeve leguee ceer meebefieleues. ÙeeÛee
hetCe&heCes efJeÛeej keâ¤ve ceie leguee pemes keâjeÙeÛes lemes let keâj. cee$e melÙe nsÛe
Deens. MeesOeCÙeeÛes mLeU nsÛe Deens. hejbleg ùoÙeefmLele F&Õej efomele veener. lÙeeJej
GheeÙe meebieleevee ßeerke=â<Ce cnCeleele.
meJe&ieg¢eleceb YetÙeŠ ëe=Ceg ces hejceb JeÛeŠ~~10~~
F°esÓefme ces Â{efceefle lelees Je#Ùeeefce les efnleced~~64~~
Depe&gvee, meJe& ieg¢eeleerue ieg¢e Demes ceePes jnmÙeÙegòeâ JeÛeve-%eeve let hetvne
Sskeâ (meebefieleues Deens, hejbleg hegvne Sskeâ. meeOekeâemee"er F° meowJe GYes DemelesÛe)
keâejCe let ceuee DeefleMeÙe efØeÙe Deensme. Ùeemee"er ns DelÙeble efnleeJen %eeve ceer
legPÙeemee"er hegvne meebiesve les Deens keâeÙe?
cevcevee YeJe ceÆòeâes ceÅeepeer ceeb vecemkegâ®~~10~~

ceecesJew<Ùeefme melÙeb les Øeeflepeeves efØeÙeesÓefme ces~~65~~
let ceePÙee ef"keâeCeer DevevÙe YeeJeeves legPes efÛeòe "sJe, let ceePee DevevÙe Yeòeâ
nes, ceePÙee ef"keâeCeer hetCe& ßeæe "sJe, (ceePÙee mecehe&Ceele Deßegheele JneÙeuee
ueeiees) ceueeÛe vecemkeâej keâj, Demes keâjCÙeeves let ceueeÛe Øeehle nesMeerue. let
ceuee DelÙeble efØeÙe DemeuÙeeves ceer ns leguee Øeefle%eehetJe&keâ meebielees. ceeies meebefieleues
Deens keâer, F&Õej ùoÙeosMeele efmLele Deens. lÙeeuee MejCe pee. ÙesLes meebieleele-
ceuee MejCe Ùes. ns DelÙeble ieg¢e JeÛeve let #eJeCe keâj keâer, let ceuee MejCe Ùes.
JeemleefJekeâ ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce keâeÙe meebiet FefÛÚleele? nsÛe keâer, meeOekeâemee"er
meodieg®uee MejCe peeCes DelÙeble DeeJeMÙekeâ Deens. ßeerke=â<Ce Skeâ hetCe& ÙeesiesÕej
nesles. Deelee mecehe&CeeÛeer heæle meebiele Deensle.
meJe&Oecee&vheefjlÙepÙe ceeceskebâ MejCeb ›epe~~10~~
Denb lJee meJe&heehesYÙees cees#eefÙe<Ùeeefce cee MegÛeŠ~~66~~
meJe&OeceeËÛee lÙeeie keâ¤ve (DeLee&le ceer yeÇeÿeCe ßesCeerÛee keâlee& Deens keâer
Megõ ßesCeerÛee, ceer #eef$eÙe Deens keâer JewMÙe-ne efJeÛeej mees[tve) kesâJeU ceuee
DevevÙe YeeJeeves MejCe Ùes. ceer leguee meJe& heeheebheemetve cegòeâ keâjsve. let Meeskeâ keâ¤
vekeâesme.
cnCepes yeÇeÿeCe, #eef$eÙe F. JeCee&yeeyele efJeÛeej keâ¤ vekeâesme. (keâer Ùee
keâce&heLeeJej ceer keâesCelÙee mlejeJej Deens?) F°osJeeefMeJeeÙe DevÙe keâMeeÛeener
efJeÛeej ve keâjlee, pees DevevÙe YeeJeeves ceuee MejCe Ùeslees lÙeeÛÙee ›eâceMe: JeCe&
heefjJele&ve GlLeeveeÛeer lemeÛes heeheemetve cegòeâerÛeer (cees#eeÛeer) peyeeyeoejer meodieg®
mJele:Jej Iesleele.
ØelÙeskeâ ceneheg®<eeves nsÛe meebefieleues Deens, SKeeos MeeŒe pesJne efueefnues
peeles lesJne Jeešles les meJeeËmee"er efueefnues Deens, hejbleg Jemlegle: les ßeæeJeeve
ceveg<Ùeemee"er Demeles; cnCetve lÙeeÛÙeeJej Yej osTve meebefieleues Deens. Deelee
ÙeesiesÕej mJele: meebiele Deensle keâer ÙeeÛes DeefOekeâejer keâesCe Deensle?
Fob les veelehemkeâeÙe veeYeòeâeÙe keâoeÛeve~~10~~

ve ÛeeMegßet<eJes JeeÛÙeb ve Ûe ceeb ÙeesÓYÙemetÙeefle~~67~~
Depe&gvee, legPÙee efnleemee"er keâuÙeeCeemee"er ne ieerlesÛee GheosMe ceer leguee
meebefieleuee Deens. lesJne let Ûegketâve megæe leheeÛejCe ve keâjCeeNÙeeuee, Yeefòeâjefnle
DemeCeeNÙeeuee pÙeeuee ne GheosMe SskeâCÙeeÛeer FÛÚe veener lÙeeuee, DeeefCe pees
ceePeer efveboe keâjlees- ns ÛegkeâerÛes Deens les ÛegkeâerÛes Deens- DeMee Øekeâejs pees Keesšer
efveboe keâjlees- veeJes "sJelees cnCepesÛe ceePee pees celmej keâjlees lÙeeuee ns ieg¢elece
ieerleeMeeŒe keâOeerner meebieCes ÙeesiÙe veener. pees ceePeer Je ceePÙee YeòeâebÛeer efveboe
keâjlees lees ceneheg®<e Demeuee lejer lÙeeueener ceePes ns MeeŒe meebiet vekeâesme. ceie
Øeëe> Demee efvecee&Ce neslees keâer ns ieerleeMeeŒe meebieeÙeÛes keâesCeeuee? ÙeeJej lÙeebÛes
cnCeCes-
Ùe Fceb hejceb ieg¢eb ceÆòesâ<JeefYeOeemÙeefle~~10~~
Yeefòebâ ceefÙe hejeb ke=âlJee ceecesJew<ÙelÙemebMeÙeŠ~~68~~
pees ceveg<Ùe ceePÙeeJej efveleeble Øesce keâjlees- ßeæe "sJelees lÙeeves ieerlesleerue
hejce jnmÙeÙegòeâ GheosMe ceePÙee Yeòeâebvee meebieleeÛe lees efve:mebosn ceueeÛe ÙesTve
efceUlees. DeLee&le pees Yeòeâ ceePes ns ieerleeMeeŒe Sskesâue, leesner ceueeÛe Øeehle
nesF&ue. keâejCe pees ieerlesÛes ceve:hetJe&keâ ßeJeCe keâjsue lees mevceeiee&Jej Ûeeuesue Je
YeJeheej nesTve peeF&ue. Deelee lÙee GheosMekeâlÙee&mee"er les meebiele Deensle.
ve Ûe lemceevceveg<Ùes<eg keâef§evces efØeÙeke=âòeceŠ~~10~~
YeefJelee ve Ûe ces lemceeovÙeŠ efØeÙelejes YegefJe~~69~~
meJe& ceveg<ÙeeceOÙes Ùeehes#ee ceePes peemle efØeÙe keâeÙe& keâjCeeje Demee ogmeje
keâesCeerner veener Je heg{sner Ùee peieele lÙeeÛÙeehes#ee ceuee DeefOekeâ efØeÙe ogmejs
keâesCeer nesCeej veener. keâesCeehes#ee? ieerleeJeÛeveeÛee Øemeej keâjCeeNÙee ceePÙee
Yeòeâehes#ee! pees ceePÙee YeòeâebceOÙes ceePÙee GheosMeeÛee Øemeej keâjsue. lÙeebvee
lÙee ceeiee&Jej ÛeeueeÙeuee efMekeâJesue DeMee Yeòeâehes#ee ceuee ogmejs keâesCeerner efØeÙe
veener. keâejCe efnlekeâejkeâ-keâuÙeCekeâejkeâ Demee ne SkeâÛe Œeesle Deens-jepeceeie&
Deens. Deelee heene DeOÙeÙeve!
DeOÙes<Ùeles Ûe Ùe Fceb OecÙeË mebJeeoceeJeÙeesŠ~~10~~

%eeveÙe%esve lesveenefce°Š mÙeeefceefle ces ceefleŠ~~70~~
pees heg®<e DeeceÛÙee oesIeebÛÙee Oece&mebJeeoeÛes ‘DeOÙes<eles' ÛeebieuÙee Øekeâejs
DeOÙeÙeve keâjsue lÙeeÛÙeekeâ[tve %eeveÙe%eeÛÙee Éeje ceePeerÛe Gheemevee kesâueer
iesueer, ceerÛe hetpeuee iesuees, Demes mecepesve. DeLee&le Demee Ùe%e keâer pÙeeÛee heefjCeece
%eeve Deens Je pÙeeÛes mJe¤he ceeies meebefieleues Deens, lÙeeÛes leelheÙe& SJe{sÛe
Deens- mee#eelkeâej nesTve F&Õej¤heeÛes nesCeejs %eeve- DeesUKe Demes ceePes "ece
cele Deens.
ßeæeJeevevemetÙe§e ëe=CegÙeeoefhe Ùees vejŠ~~10~~
meesÓefhe cegòeâŠ MegYeeBuueeskeâevØeehe>gÙeelhegCÙekeâce&Ceeced~~71~~
pees ceveg<Ùe ßeæeÙegòeâ Je celmejjefnle nesTve ceePes ieerlee%eeve-Oece&mebJeeo
Sskesâue; leesosKeerue heehecegòeâ nesTve hegCÙe keâce& keâjCeeNÙee ueeskeâebvee efceUCeeNÙee
MegYe ueeskeâeuee peeF&ue. DeLee&le ieerlesvegmeej keâce& keâjCÙeeme pees DemeceLe& Deens
lÙeeves ieerlee%eeve ßeJeCe keâjeJes. lÙeeueener Gòece ueeskeâ Øeehle nesF&ue. keâejCe lees
efÛeòeeceOÙes ieerlesÛee GheosMe Gòece Øekeâejs «enCe keâjsue. ÙesLes De[gme° les Skeäkeâenòej
MueeskeâebceOÙes YeieJeeve ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens keâer pÙeebvee DeefOekeâej veener,
pes Deßeæ Deensle lÙeebveer ieerlesÛee GheosMe ueeskeâebvee keâ¤ veÙes, hejbleg pes ßeæeJeeve
Deensle lÙeeves ieerlesÛee GheosMe DeJeMÙe keâjeJee. pees ceePes ieerleeJeeÛeve ßeJeCe
keâjsue lees Yeòeâ ceuee Øeehle nesF&ue. keâejCe ieg¢elece keâLee SskeâuÙeeveblej heg®<e
mevceeiee&Jej Ûeeuet Mekeâlees. pees ceePÙee JeÛeveeÛee Øemeej keâjsue lÙeeÛÙeeFlekesâ
ogmejs ceuee keâesCeerner efØeÙe veener. pees ieerlesÛes DeOÙeÙeve keâjsue lÙeeÛÙeekeâ[tve ceer
%eeveÙe%eeves hetpeuee peeF&ve. Ùe%eeÛee heefjCeeceÛe %eeve Deens. pees ieerlesceOÙes
meebefieleuÙeeØeceeCes keâce& keâjCÙeeme DemeceLe& Demelees, hejbleg pees ßeæsves Sskeâlees
lÙeeueener hegCÙeueeskeâ Øeehle nesF&ue. Ùee Øekeâejs YeieJeeve ßeerke=â<Ceebveer ieerlee meebieCes,
ßeJeCe keâjCes, lemesÛe DeOÙeÙeve keâjCÙeeves keâeÙe heâU Øeehle nesles les meebefieleues
Deens. Øeëe> hetCe& Peeuee. Deelee MesJešer Depe&gveeuee efJeÛeejleele Deelee leguee keâener
mecepeues keâe?
keâefÛÛeosleÛÚÎleb heeLe& lJeÙewkeâe«esCe Ûeslemee~~10~~

keâefÛÛeo%eevemecceesnŠ Øeve°mles OeveÀeÙe~~72~~
ns heeLee&, ceePes ieerleeMeeŒe let Skeâe«e efÛeòeeves Sskeâuesme vee? Deelee legPee
De%eeveeheemetve GlheVe Peeuesuee ceesn hetCe&heCes ve° Peeuee vee? ÙeeJej Depe&vg e cnCeeuee-
Depeg&ve GJeeÛe
ve°es ceesnŠ mce=efleue&yOee lJelØemeeoevceÙeeÛÙegle~~10~~
efmLeleesÓefmce ielemevosnŠ keâefj<Ùes JeÛeveb leJe~~73~~
ns DeÛÙeglee, DeeheuÙee ke=âhescegUs ceePee ceesn ve° Peeuee Deens. ceuee ceePÙee
mJe¤heeÛes mcejCe Peeues Deens. pes jnmÙeceÙe %eeve cevegves mce=efleÛÙee hejbhejsletve
heg{s Ûeeuet "sJeues nesles les Deepe Depe&gveeves Øeehle kesâues. ceer Deieoer mebMeÙejefnle
Peeuees Deens. ceer Deelee DeeheuÙee Dee%esÛes heeueve keâjsve. ØeejbYeer oesvner mewvÙeebÛes
efvejer#eCe keâjleevee oesvner mesvesleerue mJepeveebvee heentve Depe&gve JÙeeketâU Peeuee
neslee Je lÙeeves cnbšues nesles keâer, ieesefJeboe, mJepeveebvee cee¤ve Deecner keâmes megKeer
nesCeej? DeMee Ùegæeves MeeÕele kegâueOece& ve° nesTve peeF&ue. efheb[esokeâ ef›eâÙee
ve° nesF&ue. JeCe&mebkeâj GlheVe nesF&ue. Deecner ueeskeâ mecebpeme Demetvener heehe
keâjCÙeeme GÅegòeâ Peeuees Deenesle. Ùeeletve megšCÙeeÛee GheeÙe DeeheCe keâe keâ¤
veÙes? MeŒeOeejer keâewjJe MeŒejefnle DeMee ceuee ceejleerue, lejer keâener vegkeâmeeve
nesCeej veener keâejCe les cejCemegæe ceuee keâuÙeeCekeâejkeâ "jCeej Deens. ieesefJeboe,
ceer Ùegæ keâjCeej veener, ceer ue{Ceej veener; Demes cnCetve MeŒe Keeueer "sJetve lees
jLeeÛÙee ceeieerue Yeeieer Keeueer mJemLe yemetve jeefnuee neslee.
pÙee Øekeâejs ieerlesceOÙes Depe&gveeves ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebmeceesj Deveskeâ Øeëe>-
GheØeëe>ebÛeer Me=bKeuee GheefmLele kesâueer. pemes DeOÙeeÙe 2/7 ceOÙes lÙeeves efJeÛeejues
ceuee hejceßesÙe keâMeeves Øeehle nesF&ue? les meeOeve ceuee efJemleejeves meebiee. 2/54
ceOÙes lÙeeves efJeÛeejues keâer efmLeleØe%eeÛeer ue#eCes keâesCeleer? 3/1 ceOÙes lees cnCelees,
pej DeeheuÙee Â°erves %eeveÙeesie ßes<" Deens lej legcner ceuee YeÙebkeâj keâcex keâjeJeÙeeme
keâe meebiele Deenele? 3/36 ceOÙes lees efJeÛeejlees keâer, ceveg<ÙeeÛeer FÛÚe vemeleevee
megæe keâesCeeÛÙee ØesjCesves lees heeheÙegòeâ DeeÛejCe keâjCÙeeme ØeJe=òe neslees? 4/4
ceOÙes- Deeheuee pevce lej Deelee Peeuee Deens DeeefCe metÙee&Ûee pevce lej DelÙeble
pegvee Deens, lej legcner ne Ùeesie keâuheeÛÙee meg®Jeeleeruee metÙee&uee meebefieleuee ns
keâmes? 5/1 ceOÙes- legcner keâOeer mebvÙeemeeÛeer ØeMebmee keâjlee lej keâOeer efve<keâece
keâcee&Ûeer. Ùee oesvnerceOetve ceuee hejceßesÙe Øeehle nesF&ue Demee SkeâÛe ceeie& efveef§eleheCes
meebiee- 6/15 ceOÙes- ceve ÛebÛeue Deens ceie efMeefLeue ØeÙelve keâjCeeje ßeæeJeeve
ceveg<Ùe DeeheuÙeeuee Øeehle ve neslee keâesCelÙee ogie&leeruee Øeehle neslees? 8/1,2-
ieesefJeboe, DeeheCe pÙeeÛes JeCe&ve kesâues les yeÇÿe keâeÙe Deens? DeOÙeelce cnCepes
keâeÙe? DeefOeowJe, DeefOeYetle keâeÙe Deens? Ùee MejerjeceOÙes DeefOeÙe%e keâesCe Deens?
les keâce& cnCepes keâeÙe? Deble meceÙeer DeeheuÙeeuee keâMee Øekeâejs peeCeeJes? Demes
meele Øeëe> efJeÛeejues. DeOÙeeÙe 10/17 ceOÙes Depe&gveeves efJeÛeejues- efvejblej
Deeheues efÛebleve keâjCeeNÙee ceer keâesCekeâesCelÙee YeeJeebÉejs Deeheues mcejCe keâ¤?
11/4 ceOÙes lÙeebvee lÙeeves efJevebleer kesâueer keâer, DeeheCe pÙee efJeYetleeRÛes JeCe&ve
kesâues lÙeebvee ceer ØelÙe#e heent FefÛÚlees. 12/1 ceOÙes DeeheuÙeeJej DevevÙe ßeæe
DemeCeejs Yeòeâpeve Gòece Øekeâejs Deeheueer Gheemevee keâjleele DeeefCe ogmejs De#ej,
DeJÙeòeâeÛeer Gheemevee keâjerle Demeleele. Ùee oesIeebceOÙes Gòece ÙeesieJesòee keâesCe
Deens? 14/21 ef$eiegCeebÛÙee heueerkeâ[s iesuesuee ceveg<Ùe keâesCelÙee ue#eCeeheemetve
Ùegòeâ Demelees? 17/1- lemesÛe ceveg<Ùe Jejerue MeeŒeefJeOeeRvee mees[tve, hejbleg ßeæeÙegòeâ
nesTve, Gheemevee keâjerle Demesue, lej lÙeeuee keâesCeleer ieleer Øeehle nesles? DeeefCe
18/1- ns ceneyeenes, ceer lÙeeie DeeefCe mebvÙeemeeÛes ÙeLeeLe& mJe¤he he=Lekedâ
he=Lekeâ peeCet FefÛÚlees.
Ùee Øekeâejs Depe&gveØeëe> efJeÛeejerle iesuee. (lÙeeves pes Øeëe> efJeÛeejues veenerle,
lÙee ieg¢e jnmÙeebvee hejcesÕejebveer mJele: oeKeJeues) lÙeeÛes meceeOeeve nesleeÛe lees
mebMeÙejefnle nesTve cnCeeuee, ieesefJeboe, Deelee ceer DeeheuÙee Dee%esÛes heeueve
keâjsve. JeemleefJekeâ ns meJe& Øeëe> ceeveJecee$eebmee"er Deensle. lÙee Øeëe>ebÛes efvejmeve
PeeuÙeeefMeJeeÙe keâesCeleener meeOekeâ ßesÙeheLeeJej heg{s peeT Mekeâle veener. lesJne
meodieg®bÛÙee DeeosMeeÛes heeueve keâjCÙeemee"er, ßesÙeheLeeJej heg{s peeCÙeemee"er mebhetCe&
ieerlesÛes ßeJeCe keâjCes DeeJeMÙekeâ Deens. Depe&gveeÛes meceeOeeve Peeues Je ÙesLesÛe
ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛÙee cegKeeletve ŒeJele DemeCeeNÙee ieerleeŒeesle¤heer JeeCeerÛee
Ghemebnejner Peeuee.
(DekeâjeJÙee DeOÙeeÙeele DeeheuÙee efJeješ¤heeÛes oMe&ve Depe&gveeuee

keâjJeuÙeeveblej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer Depe&gveeuee meebefieleues nesles keâer, Depe&gvee,
DevevÙe YeòeâerÉeje Ùee Øekeâejs ceer efomeCÙeemee"er, hejcelelJe peeCeCÙeemee"er efkebâJee
lÙeele ØeJesMe keâjCÙeemee"er megueYe Deens. (11/4) DeMee Øekeâejs oMe&ve keâjCeejs
mee#eele ceePÙee mJe¤heeuee Øeehle nesleele. DeeefCe ÙesLes Deelee ÙeesiesÕej Depe&gveeuee
efJeÛeejleele- legPee ceesn ve° Peeuee keâe? ÙeeJej Depe&gveeves Gòej efoues, nes ceePee
ceesn ve° Peeuee Deens. ceuee ceePÙee mJe¤heeÛes-keâle&JÙeeÛes mcejCe Øeehle Peeues
Deens. Deelee DeeheCe pemes meebieeue lemes ceer keâjsve. hejceleòJeeÛÙee oMe&veeyejesyej
Depe&gveeuee cegòeâ JneÙeuee heeefnpes. JeemleefJekeâ Depe&gveeuee lej pes JneÙeÛes les
nesTve iesues nesles; hejbleg MeeŒe lej YeeJeer efhe{Ÿeebmee"er Demeles. lÙeeÛee GheÙeesie
DeeheuÙee meJeeËmee"erner Deens.)
meÀeÙe GJeeÛe
FlÙenb JeemegosJemÙe heeLe&mÙe Ûe cenelceveŠ~~10~~
mebJeeoefcececeßeew<eceÆgleb jescen<e&Ceced~~74~~
ÙeeØeceeCes JeemegosJe DeeefCe cenelcee Depe&gve (Depe&gve Skeâ cenelcee Deens,
meeOekeâ Deens, ceejCÙeemee"er GYee jeefnuesuee OevegOe&j veener. cnCetve cenelcee
Depe&gve) ÙeebÛÙeeceOeerue Dee§eÙe&keâejkeâ Je jesceebÛekeâejer mebJeeo ceer Sskeâuee.
DeeheuÙeeceOÙes ne mebJeeo SskeâCÙeeÛeer #ecelee keâMeer Deeueer? heg{s les meebieleele-
JÙeemeØemeeoeÛÚÎleJeevesleûg¢ecenb hejced~~10~~
Ùeesieb ÙeesiesÕejelke=â<Ceelmee#eelkeâLeÙeleŠ mJeÙeced~~75~~
ßeer JÙeemeebÛÙee ke=âhesves, lÙeebveer efouesuÙee efoJÙe Â°ercegUs ceer ne ßes‰ Demee
ieg¢elece Ùeesie mee#eele ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛÙee leeW[tve Sskeâuee. mebpeÙe ßeerke=â<Ceeuee
ÙeesiesÕej ceeveleele. pees mJele: Ùeesieer Deens DeeefCe ogmeNÙeebveener Ùeesie Øeoeve
keâjCÙeeÛeer #ecelee pÙeeÛÙeepeJeU Deens lees ÙeesiesÕej nesÙe.
jepevmebmce=lÙe mebmce=lÙe mebJeeoefcececeÆgleced~~10~~
kesâMeJeepeg&veÙeesŠ hegCÙeb ù<Ùeeefce Ûe cegngceg&ngŠ~~76~~
ns jepee Oe=leje°ê, kesâMeJe Je Depe&gve ÙeebÛee hejce keâuÙeeCekeâejkeâ DeeefCe

DeodYegle mebJeeo JeejbJeej Dee"Jetve ceuee DelÙeble hegve:hegvne n<e&efveYe&j nesle Deens
Je cnCetveÛe Ùee Oece&mebJeeoeÛes hegve:hegvne mcejCe kesâues heeefnpes DeeefCe lÙeeÛes
melele mcejCe keâjerle ØemeVe jeefnues heeefnpes. Deelee lÙeebÛÙee mJe¤heeÛes mcejCe
keâjerle mebpeÙe cnCelees-
leÛÛe mebmce==lÙe mebmce=lÙe ¤hecelÙeÆgleb njsŠ~~10~~
efJemceÙees ces ceneved jepevù<Ùeeefce Ûe hegveŠ hegveŠ~~77~~
ns jepeve, ßeernjerÛes (pees MegYeeMegYe meJeeËÛes njCe keâ¤vener mJeÙeb Mes<e jenlees
lÙee njerÛes) Deefle DeodYegle mJe¤he hegve:hegvne Dee"Jetve ceuee DelÙeble efJemceÙe
Jeešle Deens DeeefCe JeejbJeej ceePes ceve n<e&Yejerle nesle Deens. hejce F°osJe cnCepes
JeejbJeej mcejCe keâjCÙeeÛeerÛe Jemlet Deens. MesJešer mebpeÙe efveCe&Ùe oslees-
Ùe$e ÙeesiesÕejŠ ke=â<Cees Ùe$e heeLeex OevegOe&jŠ~~10~~
le$e ßeerefJe&peÙees YetefleOeÇg&Jee veereflece&eflece&ce~~78~~
ns jepeve, pÙee he#eele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce DeeefCe OevegOe&j Depe&gve, (OÙeeve
cnCepes Oeveg<Ùe nesÙe, FbefõÙeebÛeer Â{lee ns ieeC[erJe Deens, DeLee&le efmLejlesyejesyej
OÙeeve OeejCe keâjCeeje cenelcee Depe&gve) Deens lÙeeÛe he#eeuee jepÙeue#ceer,
efJepeÙe- pÙeeuee nej veener F&ÕejerÙe efJeYetleer DeeefCe Ûeue mebmeejele DeÛeue
jenCeejer veerleer ueeYesue, Demes ceePes cele Deens.
Deepe lej OevegOe&j Depe&gve veener. ceie ner veerleer, efJepeÙe efJeYetleer ns meJe&
Depe&gveehegjlesÛe meerefcele Peeues keâeÙe? hejbleg DeMeer iees° veener. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves
meebefieleueskeâer, ceer meJeeËÛÙee ùoÙeele Jemele Demelees. DeeheuÙee ùoÙeelener les
Deensle. Devegjeie cnCepes Depe&gve nesÙe. Devegjeie cnCepes DeeheuÙee Deble:keâjCeeÛeer
F°osJeleskeâ[s heenCÙeeÛeer Â°er Deens, Je=òeer Deens. pej F&Õejeyeöue Demee Devegjeie
legceÛÙee ùoÙeele Demesue, lej meowJe efJepeÙe legceÛÙeepeJeU Deens DeeefCe DeÛeue
efmLeleer osCeejer veerleerner meowJe legceÛÙeepeJeU jenerue- ve keâer hetJeea kesâJne nesleer.
peesheÙeËle Ùee peieele ØeeefCecee$e Demeleerue, hejceelcÙeeÛee efveJeeme lÙeebÛÙee ùoÙeosMeele
jenerue. efJekeâue Deelcee lÙeeuee efceUefJeCÙeemee"er FÛÚgkeâ jenerue Je lÙeehewkeâer
pÙeebÛÙee ùoÙeele lÙeeuee Øeehle keâjCÙeeÛeer DeeJe[, Øesce GceUtve ÙesF&ue, lees
Depe&gveeÛÙee ßesCeerle yemesue, keâejCe Devegjeie cnCepesÛe Depe&gve nesÙe. cnCetve
ceeveJecee$e ÙeeÛÙeeØeceeCes keâce& keâjCeeje, Øesce keâjCeeje yevet Mekeâlees.
efve<keâ<e&—
ne ieerlesÛee Debeflece DeOÙeeÙe Deens meg®JeeleerueeÛe Depe&gveeves Øeëe> kesâuee
neslee keâer, ns ØeYet, lÙeeie DeeefCe mebvÙeeme Ùee oesneWleerue heâjkeâ Je lÙeebÛes mJe¤he
ceer peeCet FefÛÚlees. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer ÙeeJej ØeÛeefuele Ûeej celeebÛeer ÛeÛee&
kesâueer. lÙeeleerue Skeâ Kejsner nesles. Ùeeuee efceUlee-pegUlee efveCe&Ùe osleevee ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer, keâesCelÙeener keâeUele Ùe%e, oeve Je lehe ÙeebÛee lÙeeie
keâ¤ veÙes. FÛÚe jeKeCeeNÙeebveener Ùee iees°er Megæ keâjleele. Ùee leerve iees°eRÛes
heeueve keâjCes Je ÙeeÛÙee efJejesOeer efJekeâejebÛee lÙeeie keâjCes cnCepesÛe JeemleefJekeâ
lÙeeie nesÙe. Ùeeuee meeefòJekeâ lÙeeie cnCeleele. heâueebÛeer FÛÚe "sJeerle kesâuesuee
lÙeeie jepemeer Deens DeeefCe ceesnJeMe nesTve keâcee&ÛeeÛe lÙeeie keâjCes cnCepes
leecemeer lÙeeie Deens DeeefCe mebvÙeemeeÛee lÙeeie keâjCes ner hejceeslke=â° DeJemLee
nesÙe. efveÙele keâce& DeeefCe OÙeevepeefvele megKe ns meeefòJekeâ megKe nesÙe. FbefõÙes
DeeefCe efJe<eÙeebÛee Yeesie jepemeer Deens DeeefCe le=hleeroeÙekeâ Demes DeVe DeeefCe
Glheòeerjefnle og:Keo megKe leecemeer Demeles.
ceveg<Ùecee$eekeâ[tve MeeŒeeuee Devegketâue efkebâJee Øeefleketâue keâce& nesCÙeeÛeer
heeÛe keâejCes Deensle- keâlee& (ceve), he=Lekedâ he=Lekedâ keâjCe-meeOeves (pÙeebÛÙee
Éeje ef›eâÙee kesâueer peeles. pej MegYe keâece heej hee[eJeÙeeÛes Demesue lej efJeJeskeâ,
JewjeiÙe, Mece, oce ns lÙee keâcee&Ûes keâejCe Demesue. lesÛe pej DeMegYe-veerÛe ØekeâejÛes
keâece Demesue lej keâece, ›eâesOe, jeie, És<e FlÙeeoer lÙee keâcee&Ûes keâejCe Demesue),
veevee ØekeâejÛÙee Deveble FÛÚe! FÛÚe Deveble ØekeâejÛÙee Demeleele. meJe&Ûe hetCe&
nesT Mekeâle veener. peer FÛÚe hetCe& keâjCÙeemee"er DeeOeej efceUlees leerÛe FÛÚe
hetCe& nesle Demeles. ÛeewLes keâejCe Deens DeeOeej (meeOeve) DeeefCe heeÛeJes keâejCe
Deens nslet-owJe (ØeejyOe efkebâJee mebmkeâej) ØelÙeskeâ keâeÙe& nesCÙeemee"er ner heeÛe
keâejCes Demeleele. hejbleg pes kewâJeuÙemJe¤he hejceelcÙeeuee keâlee& mecepeleele lees
cet{yegæer ceveg<Ùe ÙeLeeLe& peeCet Mekeâle veener. DeLee&le YeieJeble keâener keâjerle
veenerle. ceie Depe&gveeuee lej lesÛe cnCeeues nesles keâer, Depe&gvee let efveefceòe cee$e
nesTve GYee jne. keâlee& Oelee& lej ceerÛe Deens. ceie lÙee ceneheg®<eebÛes cnCeCes
keâeÙe Deens?
JeemleefJekeâ Øeke=âleer DeeefCe heg®<e ÙeebÛÙeeceOÙes Skeâ Deekeâ<e&Ce jsKee Deens.
peesheÙeËle ceveg<Ùe Øeke=âleerÛÙee ceÙee&osle Jeeiele Demelees, leesheÙeËle lÙeeuee ceeÙee
ØesjCee osle Demeles; DeeefCe pesJne lÙeehes#ee Jej peeTve mJele:uee YeieJebleeuee
meceefhe&le keâjlees DeeefCe pesJne YeieJeble ùoÙe¤heer osMeeÛes mebÛeeuekeâ yeveleele,
lesJne DeMee DeeheuÙee ØesceU Yeòeâemee"er YeieJeble keâjerle Demeleele. DeMee YeòeâebÛÙee
ßesCeerle Depe&gve neslee, mebpeÙener neslee. DeeefCe meJeeËveer Ùee mlejeheÙeËle heesnÛeCÙeeÛee
ØeÙelve keâjeJee. cnCepes Ùeeef"keâeCeer YeieJeeve mJele: ØesjCee osleele. hetCe& %eelee
ceneheg®<e, peeCetve IesCÙeeÛee efJeOeer DeeefCe %esÙe hejceelcee Ùee eflevner iees°eRÛÙee
mebÙeesieeves keâcee&Ûeer ØesjCee efceUle Demeles. lesJne SKeeÅee DevegYeJeer ceneheg®<eeÛÙee
(meodieg®ÛÙee) meeefVeOÙeele mecepetve IesCÙeeÛee ØeÙelve kesâuee heeefnpes.
JeCe& JÙeJemLesÛee Øeëe> ÙesLes ÛeewLÙeeboe ßeerke=â<Ceebveer ÛeÛexuee Iesleuee Deens.
lÙeebÛÙee celes FbefõÙeebÛes oceve, ceveeÛes Meceve, Skeâe«elee, Mejerj, JeeCeer DeeefCe
ceveeÛee F°osJeeuee Deveg¤he Demee efve«en keâjCes, F&Õejeuee peeCeCes, F&ÕejerÙe
efveoxMeeØeceeCes ÛeeueCÙeeÛeer #ecelee FlÙeeoer yeÇÿeeceOÙes ØeJesMe osJeJeCeejer ÙeesiÙelee
yeÇeÿeCe ßesCeerÛes keâce& Deens. MeewÙe&, ceeies ve nšCÙeeÛee mJeYeeJe, meJe& ØekeâejÛÙee
YeeJeebJej mJeeceerlJe, keâcee&ceOÙes ØeJe=òe nesCÙeeÛeer o#elee #eef$eÙe ßesCeerÛes keâce&
Deens. Metõ ÙeeÛee DeLe& peeefleefJeMes<e veener. Metõ ÙeeÛee DeLe& Deuhe%e, Deuhe
%eeveer Demee meeOekeâ efveÙele keâcee&ÛÙee efÛebleveele one leeme yemetve one efceefvešsner
lÙeeÛes efÛebleve keâ¤ Mekeâle veener. Mejerj DeJeMÙe yemeuesues Deens, heCe lesLes
ceveeÛes pes efmLej nesCes les cee$e pecele veener. les lej nJesle efheâjle Demeles, DeMee
meeOekeâeÛes keâuÙeeCe keâmes nesCeej? lÙeeuee DeeheuÙeehes#ee JejÛÙee DeJemLesleerue
meeOekeâeÛeer mesJee kesâueer heeefnpes DeLeJee meodieg®Ûeer mesJee keâjeÙeuee nJeer. nUgnUt
lÙeebÛÙeelener mebmkeâejebÛes me=peve nesF&ue, ieleer efvecee&Ce nesF&ue. cnCepes Ùee Deuhe
%eeveer meeOekeâeÛes keâce& mesJesvesÛe meg¤ nesF&ue. keâce& SkeâÛe Deens- efveÙele keâce&,
efÛebleve! lÙeeÛÙee keâlÙee&ÛÙee Ûeej ßesCeer Deefle Gòece, Gòece, ceOÙece DeeefCe
efveke=â° cnCepesÛe yeÇeÿeCe, #eef$eÙe, JewMÙe Je Megõ!

hejceleòJe mhe° keâjerle Demeleevee lÙeebveer meebefieleues keâer, Depe&gvee, Deelee
hejce efmeæer Øeehle keâjCÙeemee"er DemeCeeje efJeOeer meebielees keâer, peer %eeveeÛeer
Glke=â° efve‰e Deens, efJeJeskeâ JewjeiÙe, Mece, oce, efvejblej efÛebleve DeeefCe OÙeeveeÛeer
ØeJe=òeer, yeÇÿeeceOÙes ØeJesMe osJeJeCeejer meJe& ØekeâejÛeer ÙeesiÙelee Ùee meJe& iees°er
heefjhekeäJe nesleele, keâece, ›eâesOe, ceesn, jeie-És<eeefo Ùee Øeke=âleerceOÙes Dees{CeeNÙee
ØeJe=òeer pesJne Meeble nesleele lesJne JÙeòeâer yeÇÿeeceOÙes peeCÙeeme ÙeesiÙe nesleele,
lÙeeÛe ÙeesiÙelesÛes veeJe hejeYeòeâer Deens. hejeYeòeâerÉejeÛe lees leòJeeuee peeCet Mekeâlees.
heCe leòJe cnCepes keâeÙe? lÙeebveer meebefieleues keâer, pÙee efJeYetleeRveer ceer Ùegòeâ Deens
lÙeeuee lees peeCelees. DeJÙeòeâ, MeeÕele, DeheefjJele&veMeerue DeMee Deueewefkeâkeâ
iegCeOece&Ùegòeâ ceuee hejceelcÙeeuee lees peeCelees DeeefCe Demes peeCetve lees lel#eCeer
ceePÙeeceOÙes efmLej neslees. ns leòJe-hejceleòJe Deens. heeÛe keâer hebÛeJeerme leòJes
cnCepes ns leòJe veener. Ùee hejceleòJeeÛÙee Øeehleeryejesyej Deelcee lÙeeÛe mJe¤heele
efmLej neslees. lÙeeÛe iegCeOeceeËveer lees Ùegòeâ neslees.
F&ÕejeÛee efveJeeme meebieleevee ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves meebefieleues, Depe&gvee, lees
F&Õej meJe& Yetlecee$eebÛÙee ùoÙeosMeeceOÙes efveJeeme keâjerle Demelees; hejbleg ceeÙee¤heer
Ùeb$eeJej Dee¤{ nesTve ueeskeâ ogmejerkeâ[s Yejkeâšleele cnCetve les FÕejeuee peeCele
veenerle. cnCetve ns Depe&gvee, let ùoÙeosMeele efmLele DemeCeeNÙee lÙee F&Õejeuee MejCe
pee. Ùeehes#eener ieg¢elece Demes Skeâ jnmÙe Deens Je les cnCepes mebhetCe& OeceeËÛeer
efÛeblee mees[tve let ceePÙee DeeßeÙeeuee Ùes, cnCepes let ceuee Øeehle nesMeerue. ns jnmÙe
DeveeefOekeâejer heg®<eeuee meebielee keâecee veÙes, pees Yeòeâ veener lÙeeueener meebielee
keâecee veÙes; hejbleg pees Yeòeâ Deens lÙeeuee DeJeMÙe meebefieleues heeefnpes, lÙeeÛÙeeMeer
Deblej "sJetve Jeeieuees- ogjeJee "sJeuee lej lÙeeÛes keâmes keâuÙeeCe nesCeej? MesJešer
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer efJeÛeejues- Depe&gvee, ceer leguee pes keâener meebefieleues les let veerš
Sskeâuesme vee? leguee les veerš mecepeues vee? legPee ceesn ve° Peeuee keâer veener?
ÙeeJej Depe&gve cnCeeuee, YeieJeve, ceePee ceesn ve° Peeuee Deens. ceuee keâle&JÙeeÛes
mcejCe Peeues Deens. DeeheCe pes meebiele Deenele lesÛe melÙe Deens DeeefCe Deelee ceer
lemesÛe keâjsve.
Ùee oesIeebÛee mebJeeo pÙeeves ÛeebieuÙee Øekeâejs Sskeâuee lees mebpeÙe Deeheuee
efveCe&Ùe osleevee cnCelees keâer, ßeerke=â<Ce ceneÙeesiesÕej Deensle Je Depe&gve Skeâ cenelcee
Deens. lÙeebÛÙee mebJeeoeÛes JeejbJeej mcejCe keâ¤ve lees Deevebefole nesle Deens, cnCetve
lÙeeÛes (mebJeeoeÛes) JeejbJeej mcejCe keâjeJes. lÙee njerÛÙee mJe¤heeuee Dee"Jetvener
lees JeejbJeej nef<e&le nesle Deens, lesJne JeejbJeej JeemegosJeeÛes mcejCe kesâues heeefnpes.
lÙeeÛes OÙeeve keâjerle jeefnues heeefnpes. pÙee he#eele ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce DeeefCe cenelcee
Depe&gve Deensle lesLesÛe ‘ßeer' Deens. efJepeÙe-efJeYetleer DeeefCe OeÇgJeveerleer heCe lesLesÛe
Deens. me=°erÛeer veerleer Deepe Deens lej GÅee leer yeouesue. OeÇgJe lej SkeâÛe hejceelcee
Deens. lÙeele ØeJesMe osJeefJeCeejer veerleer, OeÇgJeveerleerheCe leerÛe Deens. pej ke=â<Ce
DeeefCe Depe&gveeuee Éeheejkeâeueerve JÙeòeâerefJeMes<e ceeveues, lej Deepe Depe&gvener veener
Je ßeerke=â<Cener veener. DeeheuÙeeuee lej efJepeÙener efceUJeeÙeÛee veener, vee efJeYetleer.
ceie lej ieerlee DeeheuÙeemee"er JÙeLe& Deens. hejbleg veener, ßeerke=â<Ce Skeâ Ùeesieer nesles.
ØesceU ùoÙeeÛee cenelcee Depe&gve Deens. les oesIesner meowJe jenleele Je meowJe
jenleerue. ßeerke=â<Ceebveer Deeheuee heefjÛeÙe osleevee meebefieleues keâer, ceer DeJÙeòeâ
Demeuees lejer pÙee YeeJeeuee ceer efceUuees Deens, lees F&Õej meJeeËÛÙee ùoÙeosMeele
efveJeeme keâjlees. lÙeeÛee meowJe lesLesÛe Jeeme Demelees Je meowJe jenerue. meJeeËveer lÙee
F&Õejeuee MejCe iesues heeefnpes. MejCe peeCeejener cenelcee Deens, Devegjeieer Deens Je
Devegjeie cnCepesÛe Depe&gve nesÙe. Ùeemee"er SKeeÅee efmLeleØe%e ceneheg®<eeuee MejCe
peeCes DelÙeble DeeJeMÙekeâ Deens, keâejCe lesÛe mhetâleea osCeejs- ØesjCee osCeejs Øesjkeâ
Deensle.
Ùee DeOÙeeÙeele ßeerke=â<Ceebveer mebvÙeemeeÛes mJe¤he mhe° kesâues Deens keâer,
meJe&mJeeÛee lÙeeie cnCepesÛe mebvÙeeme nesÙe. kesâJeU Jes<e OeejCe keâjCes cnCepes
mebvÙeeme veJns; hejbleg ÙeeÛÙee yejesyej SkeâebleeÛes mesJeve keâjerle, efveÙele keâcee&le
Deeheueer Meòeâer mecepetve DeLeJee mecehe&CeeyejesyejÛe melele ØeÙelveMeerue jenCes
DeheefjneÙe& Deens. ØeehleeryejesyejÛe mebhetCe& keâcee&Ûee lÙeeie cnCepesÛe mebvÙeeme nesÙe,
pees cees#eeÛee heÙee&Ùe Deens. nerÛe mebvÙeemeeÛeer hejekeâe‰e Deens.
Ô lelmeefoefle ßeerceodYeieJeûerleemetheefve<elmeg yeÇÿeefJeÅeeÙeeb ÙeesieMeeŒes
ßeerke=â<Ceepeg&vemecJeeos ‘mebvÙeemeÙeesiees’ veecee°eoMeesÓOÙeeÙeŠ~~18~~
ÙeesieMeeŒeeleerue ßeerke=â<Ce DeeefCe Depe&gve ÙeebÛÙee mebJeeoeleerue ‘mebvÙeeme Ùeesie'
veeJeeÛee De"jeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
Fefle ßeercelhejcenbme hejceevevomÙe efMe<Ùe mJeeceerDeÌ[ieÌ[evevoke=âles
ßeerceÆieJeûerleeÙeeŠ ‘ÙeLeeLe&ieerlee’ Yee<Ùes ‘mebvÙeemeÙeesiees’ veece De°eoMees-
ÓOÙeeÙeŠ~~18~~
ßeerceodYeieJeodieerlesJejerue Yee<Ùe ‘ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeeceOeerue ‘mebvÙeeme Ùeesie' veeJeeÛee
De"jeJee DeOÙeeÙe meceehle Peeuee.
~~ nefj Ô leled meled~~
ÙeLeeLe& ieerlee 399
Ghemebnej
meeOeejCeleŠ keâesCelÙeener šerkesâceOÙes ueeskeâ veJeerve iees<š MeesOeleele; hejbleg
JemlegleŠ melÙe ns melÙeÛe Demeles] les keâOeer veJeerve nesle veener efkebâJee les keâOeer pegvesner
nesle veener] veJeerve yeelecÙee lej Jele&ceevehe$eeceOÙes ÚeheuÙee peeleele] lÙee GlheVe
nesCeeNÙee Je veeMe heeJeCeeNÙee Iešvee Demeleele] melÙe ns DeheefjJele&veMeerue Demeles,
lÙeecegUs ogmejs keâesCeer lÙeeyeeyeleerle cnCesue lejer keâeÙe? pej keâener cnCele Demeleerue
lej lÙeebveer keâener heÇehle kesâues veener- efceUefJeues veener. ßeerke=â<CeosKeerue lesÛe
melÙe ÙesLes meebiele Deensle. lÙee hejceue#ÙeeheÙeËle heesnÛeuesuee heÇlÙeskeâ ceneheg®<e
SkeâÛe iees<š meebiesue. lees meceepeeceOÙes ojer hee[t Mekeâle veener. pej lees meceepeele
DeMeer ojer hee[sue. Jeeo efvecee&Ce keâjsue, lej ns efmeæ Deens keâer lÙeeves keâenerner
heÇehle kesâues veener. ÙesLes ßeerke=â<Ce lesÛe melÙe meebiele Deensle pes hetJeer& $e+<eer-
cegveeRveer heeefnues nesles. DeeefCe YeefJe<ÙekeâeUeleerue $e+<eercegveerosKeerue, hejceelcÙeeuee
heÇehle kesâuÙeeveblej nsÛe melÙe meebieleerue.
ceneheg®<e DeeefCe lÙeebÛeer keâeÙe&heÇCeeueer- ceneheg®<e peieeceOÙes melÙeeÛÙee
veeJeeJej hemejuesuÙee DeeefCe melÙeeheÇceeCes heÇleerle nesCeeNÙee kegâ®{erbÛes og<š heOoleerÛes
Meceve keâ¤ve keâuÙeeCeeÛee ceeie& heÇMemle keâ¤ve osleele. ne keâuÙeeCeeÛee ceeie& -
heLe heÇLeceheemetveÛe Demelees; hejbleg lÙeeÛÙeemeejKes YeemeCeejs Flej Deveskeâ ceeie&
heÇÛeefuele nesleele. lÙeecegUs lÙeeletve melÙeeuee JesieUs keâjCes heâej keâ"erCe peeles.
ceneheg®<e melÙeefmLele DemeuÙeeves les melÙeeMeer DeesUKe keâ¤ve Iesleele, lÙeeuee
efveef§ele keâjleele DeeefCe melÙeeuee meeceesjs peeCÙeemee"er meceepeeuee heÇsjCee osleele.
nsÛe ßeerjeceeves kesâues, lesÛe ceneJeerjeves kesâues lesÛe yegæeves kesâues, lesÛe ÙesMetves kesâues,
lesÛe cencceo hewiebyejeves kesâues, lesÛe cenelcee keâyeerj, ieg®veevekeâ FlÙeeoer meJe&
ceneheg®<eebveer kesâues. ceneheg®<e peWJne Ùee peieeletve efveIetve peelees lesbJne ceeies jeefnuesues
lÙeeÛes Yeleâ - Ûeenles lÙeeves oeKeJeuesuÙee ceeiee&Jej ve Ûeeuelee lÙeeÛes pevcemLeeve,
ce=lÙegmLeU Je Flej mLeUs pesLes pesLes lees iesuee neslee lÙeeÛeer hetpee keâjleele.
lÙeeveblej les lÙeeÛeer cetleer& yeveJetve lÙee cetleer&Ûeer hetpee keâjleele. hejbleg keâeueeblejeves
les Yeüceele he[leele DeeefCe ceie leesÛe Yeüce ®{erÛes mJe¤he OeejCe keâjlees.
ÙeesiesÕej ßeerkeä=â<Ceebveer osKeerue lelkeâeueerve meceepeele melÙeeÛÙee veeJeeJej
heesmeuÙee iesuesuÙee jerleer efjJeepeebÛes Keb[ve keâ¤ve meceepeeuee heÇMemle heLeeJej
DeeCetve GYes keâsues. DeOÙeeÙe 2/16le lÙeebveer meebefieleues, Demeled JemletÛes lej
DeefmlelJeÛe vemeles DeeefCe meledÛee melÙeeÛee eflevner keâeUele DeYeeJe Demele veener.
YeieJeeve DemeuÙeeves ceer ns ceePÙeeleheâs& meebiele veener. hejbleg ÙeebÛes Deblejbie
leòJeoMe&keâebveer heeefnues DeeefCe ceer lesÛe meebieCeej Deens. lesjeJÙee DeOÙeeÙeele
lÙeebveer #es$e-#es$e%eeÛes JeCe&ve lÙee heÇkeâejs keâsues pes `$e+ef<eefYeye&ngOeeieerle' $e+<eeRÉejs
meeOeejCeheCes ieeÙeues iesues nesles. De"jeJÙee DeOÙeeÙeele lÙeeie DeeefCe mebvÙeemeeÛes
leòJe oeKeJele lÙeebveer Ûeej celeebceOeerue SkeâeÛes efJeJejCe keâsues Je lÙee celeeuee
heg<šer efoueer.
mebvÙeeme- keâ=<Cekeâeueele Deiveeruee ve efMeJeCeeje lemesÛe efÛebleveeÛee lÙeeie
keâ¤ve DeeheuÙeeuee Ùeesieer, mebvÙeemeer cnCeefJeCeeje mebheÇoeÙe heCe heâesheâeJele
neslee. lÙeeÛes Keb[ve keâjerle lÙeebveer mhe<š keâsues keâer %eeveceeie& lemesÛe Yeefòeâceeie&
oesvneRceOeerue keâesCelÙeener ceeiee&ves keâcee&Ûee lÙeeie keâjCÙeeme meebefieleues veener.
keâce& lej keâjeÙeueeÛe nJes. keâce& keâjle keâjle meeOevee Flekeâer met#ce nesle peeles
keâer meJe& mebkeâuheeÛee DeYeeJe neslees- lees hetCe& mebvÙeeme Deens, ceOeuÙee jmlÙeeJej,
mebvÙeeme veeJeeÛeer keâesCeleer Jemlet veener. keâsJeU keâcee&Ûee lÙeeie keâsuÙeeves, lemesÛe
Deiveeruee ve efMeJeCÙeeves keâesCeer mebvÙeemeer nesle veener keâer keâesCeer Ùeesieerner nesle
veener. ÙeeefJe<eÙeer DeOÙeeÙe oesve, leerve, heeÛe, mene DeeefCe efJeMes<ekeâjâve De"jeceOÙes
heenlee Ùesles.
keâce&- DeMeeÛe heÇkeâejÛee YeüÇce keâcee&mebyebOeerner heeneJeÙeeme efceUlees. DeOÙeeÙe
2/39 ceOÙes lÙeebveer meebefieleues keâer Depe&gvee, DeepeheÙeËle ner yegOoer legPÙeemee"er
meebKÙeÙeesieeÛÙee efJe<eÙeer meebefieleueer iesueer. DeeefCe Deelee ÙeeefJe<eÙeer let efve<keâece
keâcee&ÛÙee meboYee&le Sskeâ. Ùeeves heefjhetCe& nesGâve let keâcee&ÛÙee yebOeveeÛee ÛeebieuÙee
heÇkeâejs veeMe keâ¤ MekeâMeerue. ÙeeÛes Lees[sner DeeÛejCe pevce-cejCeeÛÙee ceneve
YeÙeeheemetve GOoej keâjefJeCeejs nesles. Ùee efve<keâece keâcee&ceOÙes efve§eÙeelcekeâ ef›eâÙee
SkeâÛe Deens. yegOoer SkeâÛe Deens. efoMee heCe SkeâÛe Deens. hejbleg DeefJeJeskeâer
ueeskeâebÛeer yegOoer Deveskeâ MeeKee-GheMeeKeebveer Ùegòeâ Demeles. lÙeecegUs keâcee&ÛÙee
veeJeeJej Deveskeâ ef›eâÙeebÛee efJemleej keâjleele. Depeg&vee, let efveÙele keâce& keâj.
DeLee&le, ef›eâÙee heg<keâU heÇkeâejÛÙee Deensle, heCe lÙee meJe& ef›eâÙee cnCepes keâce&
veJns. keâce& cnCepes Skeâ efveOee&efjle efoMee nesÙe. keâce& Skeâ DeMeer Jemlet Deens peer
pevcepevceeblejeheemetve Ûeeuele DeeuesuÙee MejerjeÛÙee Ùee$esÛee Deble keâjles. Skeâ
pejer pevce IÙeeÙeuee ueeieuee lej Ùee$ee hetCe& keâMeer Je keâg"s Peeueer.
Ùe%e- les efveÙele keâce& Deens keâesCeles? ßeerkeä=â<Ceebveer mhe<š keâsues keâer
`Ùe%eeLee&lkeâce&CeesÓvÙe$e ueeskeâesÓÙeb keâce&yebOeve:' Depe&gvee, Ùe%eeÛeer heÇef›eâÙee
cnCepesÛe keâce& nesÙe. lÙeeJÙeefleefjòeâ pes keâener keâsues peeles les Ùee ueeskeâer yebOeve
Deens, keâce& veJns, keâce& lej Ùee mebmeej yebOeveeheemetve cees#e osJeefJeles Deelee lees Ùe%e
keâeÙe Deens? keâer pÙeeuee keâeÙee&efvJele keâsues lej keâce& mebheeefoues peeF&ue? DeOÙeeÙe
ÛeejceOÙes ßeerkeä=â<Ceeves lesje Ûeewoe heOoleeRveer Ùe%eeÛes JeCe&ve keâsues Deens. pes meJe&
efceUtve hejceelcÙeele heÇJesMe osJeefJeCeejer efJeOeer-efJeMes<eebÛes efÛe$eCe Deens. ÙeesieeÛeer
ef›eâÙee Deens. pees Ùeesie Õeemeeves, OÙeeveeves, efÛebleve Je FbefoÇÙeefveieÇn FlÙeeoeRveer
efmeOo nesCeej Deens. ßeerkeä=â<Ceeves nsner mhe<š keâsues Deens keâer Yeeweflekeâ oÇJÙeebMeer
Ùee Ùe%eeÛee keâenerner mebyebOe veener. Yeeweflekeâ oÇJÙeebveer efmeOo nesCeejs Ùe%e DelÙeuhe
Deensle. ceie legcner keâjes[es jâheÙeebÛes nJeve keâe ve keâje! mebhetCe& Ùe%e lej ceve
DeeefCe FbefoÇÙeebÛÙee Deble:ef›eâÙesves efmeOo nesle Demeleele. hetCe& PeeuÙeeJej Ùe%e pÙeeÛeer
me=<šer keâjlee, lÙee Dece=leleòJeeÛÙee peeCekeâejerÛes veeJe %eeve Deens. lÙee %eeveece==leeÛes
heeve keâjJeCeejs Ùeesieer meveeleve yeÇÿeele heÇJesMe efceUJeleele. pesLes heÇJesMe efceUJeeÙeÛee
neslee lees efceUeuee lej hejle lÙee hegjâ<eeÛes keâcee&Meer keâener heÇÙeespeve veener. cnCetve
ÙeeJevcee$e keâce& lÙee mee#eelkeâejemeefnle %eeveele efMeuuekeâ jenleele. keâce&
keâjCÙeeÛÙee yebOeveeletve lees cegòeâ neslees. Ùee heÇkeâejs efveOee&efjle Ùe%eeuee keâeÙe&jâhe
osCes nsÛe keâce& Deens. keâcee&Ûee MegOo DeLe& Deens- DeejeOevee!
Ùee efveÙele keâce&, ÙeLee&Le keâce& DeLeJee leoLe& keâcee&ÛÙee JÙeefleefjòeâ ieerlesceOÙes
Flej keâesCelesner keâce& meebefieleuesues veener. ßeerkeä=â<Ceebveer ef"keâef"keâeCeer Yej efouee
Deens. meneJÙee DeOÙeeÙeele ÙeeueeÛe lÙeebveer `keâeÙe&ced keâce&' Demes cnšues Deens.
meesUeJÙee DeOÙeeÙeele lÙeebveer meebefieleues keâer, keâece, ›eâesOe DeeefCe ueesYe ÙeebÛee
lÙeeie keâsuÙeeJejÛe les keâce& meg¤ nesles, pes hejceßesÙeeuee osJeefJeCeejs Deens. meebmeefjkeâ
keâcee&bceOÙes lej pees efpelekeâe JÙemle, eflelekeâs lÙeeÛÙeepeJeU keâece-›eâesOe DeeefCe
ueesYe efJeMes<e heCe mepetve Oepetve mece=Oo Peeuesues Demeleele. ÙeeÛe efveÙelekeâcee&uee
lÙeebveer Meem$e efJeOeeveesòeâ keâce& Demes cnbšues Deens. ieerlee DeeheuÙeeleÛe hetCe&
MeeŒe Deens- meJeexhejer MeeŒe Jeso Deensle. JesoebÛes meej Gheefve<eo Deens DeeefCe
lÙee meJeeËÛee meejebMe ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛeer ner JeeCeer- cnCepes ieerlee Deens.
DeOÙeeÙe melejeJÙeele DeeefCe De"jeJÙeele osKeerue MeeŒeefJeOeerves efveOee&efjle keâce&,
efveÙele keâce&, keâle&JÙe keâce& DeeefCe hegCÙe keâce& megÛeJetve lÙeebveer JeejbJeej Â{ kesâues
keâer, efveÙele keâce&Ûe hejce keâuÙeeCekeâejkeâ Deens.
ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer Flekesâ YeejhetJe&keâ meebietvemegæe DeeheCe efveÙele keâce& ve
keâ¤ve, ßeerke=â<CeeÛes meebieCes ve ceevetve Gueš-megueš keâuhevee keâjlees keâer, Ùee
peieele pes keâener kesâues peeles les meJe& keâce& Deens. lÙeemee"er keâenerner lÙeeie keâjCÙeeÛeer
DeeJeMÙekeâlee veener. heâòeâ heâUeÛeer keâecevee keâ¤ vekeâe- ne Peeuee efve<keâece
keâce&Ùeesie! keâle&JÙe YeeJevesves keâce& keâjeJes- ne Peeuee mecehe&Ce Ùeesie! Ùee Øekeâejs
Ùe%eeÛes veeJe ÙesleeÛe Deecner YetleÙe%e, efhele=Ùe%e, hebÛeÙe%e, efJe<CetÛÙee efveefceòe
kesâuee peeCeeje Ùe%e DeeÙeesefpele keâjlees Je lÙeebÛÙee ef›eâÙesceOÙes mJeene cnCetve GYes
jenlees. pej ßeerke=â<Ceeves mhe° keâener meebefieleues veener lej Deecner keâenerner keâjeJes,
pej meebefieleues Deens lej pesJe{s meebefieleues lesJe{sÛe ceevetve IÙeeJes. hejbleg Deecner
lemes ceevet Mekeâle veener. hejbhejsves, efhe{Ÿeeved efhe{Ÿee Deveskeâ jerleerefjJeepe, hetpee
heæleer DeeceÛÙee [eskeäÙeele "me}sues Deensle. yee¢e Jemlet Deecner efJeketâve
efleÛÙeeheemetve otj nesT Mekeâlees. hejbleg ns hetJe&«en DeeceÛÙee [eskeäÙeele "meuesues
DemeuÙeeves les DeeceÛÙeeyejesyejÛe Ûeeueleele. ßeerke=â<CeebÛee GheosMe megæe Deecner
DeeceÛÙee Deveg¤he yeouetve mJeerkeâej keâjlees. ieerlee lej DelÙeble yeesOeiecÙe, mejU
mebmke=âleceOÙes Deens. DeeheCe DevJeÙeeLe&Ûe Iesleuee lej keâOeerner mebosn nesCeej
veener. neÛe ØeÙelve Øemlegle hegmlekeâele kesâuee Deens.
Ùegæ- pej Ùe%e Je keâce& ns oesve Øeëe> ÙeLeeLe& mecepetve Iesleues lej Ùegæ,
JeCe&JÙeJemLee, JeCe&mebkeâj, %eeveÙeesie, keâce&Ùeesie DeLeJee Lees[keäÙeele mebhetCe& ieerleeÛe
DeeheuÙeeuee mecepesue. Depe&gve ue{t FefÛÚle veJnlee. lÙeeves Oeveg<Ùe Keeueer "sJetve
lees jLeeÛÙee ceeieerue yeepetuee yemetve jeefnuee, hejbleg ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer Skeâcee$e
keâcee&Ûes efMe#eCe osTve keâcee&uee kesâJeU Â{ kesâues SJe{sÛe veener lej Depe&gveeuee
lÙee keâcee&ØeceeCes ÛeeueeÙeuee ØeJe=òe kesâues. Ùegæ Peeues Ùeele mebMeÙe veener. ieerlesceOÙes
hebOeje-Jeerme Mueeskeâ Demes Deensle keâer, pÙeele JeejbJeej meebefieleues Deens keâer,
Depe&gvee let Ùegæ keâj. hejbleg Skeâner Mueeskeâ Demee veener pees ceejeceejer efkebâJee
keâešÚešÛes meceLe&ve keâjlees. (Goe. DeOÙeeÙe 2, 3, 11, 15 Je 18) keâejCe
pÙee keâcee&Jej Yej efouee les keâce& nesles efveÙele keâce&! pes SkeâevleeÛÙee mesJeveeves
efÛeòeeÛee meJe& yeepebtveer efve«en keâ¤ve OÙeeve keâjCÙeeves nesle Demeles. pej keâcee&Ûes
nsÛe mJe¤he Deens- efÛeòe Skeâebleele Je OÙeeveele ueeJeCes- lej ceie Ùegæ keâmeues?
lej ieerlesle meebefieleuesues keâuÙeeCekeâejer JeÛeve Ùegæ keâjCeeNÙeebmee"er Deens lej
DeeheCe ieerlesÛee efheb[ mees[tve Åee. DeeheuÙeemeceesj Depe&gveemeejKeer ÙegæeÛeer heefjefmLeleer
lej veener. JeemleefJekeâ lesJnener leer heefjefmLeleer efJeÅeceeve nesleer Je Deepener peMeerÛÙee
leMeerÛe Deens. pesJne efÛeòeeÛee meJe& yeepebtveer efve«en keâ¤ve legcner ùoÙeosMeele
OÙeeve keâ¤ ueeieeue, lesJne keâece, ›eâesOe, jeie És<e ns efJekeâej DeeheuÙee efÛeòeeuee
efmLej efšketâ osCeej veenerle. lÙee efJekeâejebMeer mebIe<e& keâjCes, lÙeebÛee Deble keâjCesÛe
Ùegæ nesÙe. efJeÕeele Ùegæ lej nesleÛe jenleele. hejbleg lÙeecegUs keâesCeeÛes keâuÙeeCe
nesle veener. Ùee peieele Meebleerner lÙeecegUs jenele veener. pesJne Meebleer Øeehle nesles,
lesJne ne Deelcee DeeheuÙee MeeÕele mJe¤heeme efceUlees. ner SkeâÛe Meebleer Deens.
efleÛÙee he§eele DeMeebleer veener. hejbleg ner Meebleer meeOevesves Øeehle keâjlee Ùesles.
lÙeeÛÙeemee"er efveÙele keâcee&Ûes efJeOeeve Deens.
JeCe& - lÙee keâcee&ueeÛe Ûeej JeCeeËceOÙes Jeešues Deens. efÛebleve lej
meJe&Ûe keâjleele, hejbleg keâesCeer ÕeemeesÕeemeeÛeer ieleer LeebyeefJeCÙeele me#ece
nesleerue lej keâesCeer DeejbYeerÛe oesve leeme efÛebleveele yemeleerue heCe one
ef c eef v ešs heCe mJe¤heeuee Skeâef Û eòeeves les ef c eUt Mekeâle veener . DeMee
ef m Leleer l euee Deuhe%e meeOekeâ Meg õ ßes C eer Û ee Deens . lÙeeves DeeheuÙee
mJeeYeeefJekeâ #ecelesvegmeej mesJesvesÛe keâcee&uee ØeejbYe keâjeJee Je ›eâceMe:
JewMÙe, #eef$eÙe Je yeÇeÿeCe ßesCeerÛeer #ecelee ¢eeÛÙee mJeYeeJeele efvecee&Ce
nesle peeF&ue. lees ›eâceMe: GVele nesle peeF&ue. heCe leer yeÇeÿeCe ßesCeerner
meoes < e Deens , keâejCe Deepener les yeÇ ÿ e ef v ejeUs Deens . yeÇ ÿ eele ØeJes M e
efceUefJeuÙeeJej lees yeÇeÿeCeheCe jenle veener. JeCee&Ûee DeLe& Deens Deeke=âleer!

ns Mejerj Deeheueer Deeke=âleer veener. Deeheueer peMeer Je=òeer leMeer Deeheueer Deeke=âleer
Demeles. ßeerke=â<Ce cnCeleele- Depe&gvee, heg®<e ßeæeMeerue Deens. lÙeecegUs keâes"s vee
keâes"s lÙeeÛeer ßeæe DeJeMÙe Demeles. lÙeeÛeer ßeæe peMee ØekeâejÛeer Demesue lÙee
ØekeâejÛee lees mJeÙeb Demesue. peMeer Je=òeer lemee lees heg®<e. JeCe&, keâcee&ÛÙee #ecelesÛee
Deebleefjkeâ ob[ Deens, hejbleg ueeskeâebveer efveÙele keâce& mees[tve yeensj meceepeele pevceeÛÙee
DeeOeejeJej peeleeRvee JeCe& ceevetve lÙeebÛes peerJeve efveef§ele keâ¤ve efoues. JeemleefJekeâ
leer heâòeâ Skeâ meeceeefpekeâ JÙeJemLee nesleer. les keâcee&Ûes ÙeLeeLe& mJe¤he lees[tve-
cees[tve šekeâleele keâejCe DeeheuÙee KegUÛeš meeceeefpekeâ ceÙee&oe Je peerJeveeuee
Oekeäkeâe yemet veÙes. keâeueeblejeves JeCee&Ûeer OeejCee kesâJeU pevceeves nesT ueeieueer.
JeemleefJekeâ Demes keâener veener. ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer Ûeej JeCeeËÛeer me=°er ceer
kesâueer. YeejleeÛÙee yeensj me=°er veener keâe? DevÙe$e lej Ùee peeleeRÛes DeefmlelJener
veener. heâòeâ YeejleeleÛe Debleie&le ueeKees peeleer-Ghepeeleer Deensle. ßeerke=â<Ceeves
ceveg<ÙeeÛeer JeešCeer kesâueer nesleer keâe? veener ‘iegCekeâce& efJeYeeieMe:' iegCeeÛÙee
DeeOeejeJej keâce& Jeešues iesues ‘keâcee&efCe ØeefJeYeòeâeefve' keâce& Jeešues iesues.
keâce& mecepeues lej JeCe& mecepeeÙeuee ueeiesue. ceieÛe JeCe&mebkeâjeÛes ÙeLeeLe& mJe¤he
legcner mecepet Mekeâeue.
JeCe&mebkeâj- Ùee keâce&heLeeheemetve ÛÙetle nesCes cnCepesÛe JeCe&mebkeâj Deens.
DeelcÙeeÛee Megæ JeCe& Deens hejceelcee! lÙeele ØeJesMe osJeefJeCeeNÙee keâcee&heemetve
otj nesTve Øeke=âleerceOÙes efcemeUtve peeCes neÛe JeCe&mebkeâj nesÙe. ßeerke=â<Ceeves mhe°
kesâues keâer ns efveÙele keâce& kesâuÙeeefMeJeeÙe hejceelcÙeeÛÙee mJe¤heeuee keâesCeer Øeehle
keâ¤ Mekeâle veener. DeeefCe Ùee mJe¤heeÛeer Øeehleer PeeuesuÙee ceneheg®<eeuee keâce&
kesâuÙeeves keâener heâeÙeoe nesle veener Je keâcee&Ûee lÙeeie kesâuÙeeves lÙeeÛes keâener
vegkeâmeevener nesle veener. lejerner ueeskeâmeb«enemee"er les keâce& keâjerle Demeleele. lÙee
ceneheg®<eebØeceeCes ceueener DeØeehÙe DeMeer keâesCeleerner Jemlet Ùee peieele veener.
lejermegæe ceeietve ÙesCeeNÙee ueeskeâebÛÙee efnleemee"er ceer keâcee&ceOÙes jle Demelees. pej
Demes kesâues veener lej JeCe&mebkeâj nesF&ue. efŒeÙee otef<ele PeeuÙeeves, Yeü° PeeuÙeeves,
JeCe&mebkeâj neslees ns Sskeâues nesles, hejbleg ÙesLes ßeerke=â<Ce meebieleele keâer, mJe¤hemLe
ceneheg®<eeves keâce& kesâues veener lej ueeskeâeble JeCe&mebkeâj nesF&ue. lÙee ceneheg®<eeÛeer
vekeäkeâue keâ¤ve, DeejeOevee yebo kesâuÙeeves JeCe&mebkeâj neslees. les ueeskeâ Øeke=âleerceOÙes
Yeškeâle jenleerue. Je ceie JeCe&mebkeâj nesF&ue. keâejCe ns keâce& keâjerleÛe lÙee
vew<keâcÙee&ÛÙee efmLeleeruee- DeeheuÙee Megæ JeCe& hejceelcÙeeuee Øeehle keâjlee Ùesles.
%eeveÙeesie lemesÛe keâce&Ùeesie- keâce& SkeâÛe Deens efveÙele keâce&! DeejeOevee,
hejbleg les keâjCÙeeÛes oesve Âef°keâesCe Deensle. DeeheuÙee Meòeâeruee mecepetve, neveer-
ueeYeeÛee efveCe&Ùe IesTve, keâce& keâjCes ne %eeveÙeesie Deens. Ùee ceeiee&Ûee meeOekeâ
peeCele Demelees keâer, Deepe ceePeer ner efmLeleer Deens. heg{s Ùee Yetefcekesâle heefjCele
nesTve peeF&ve. veblej DeeheuÙeeÛe mJe¤heeuee Øeehle keâjerve. Ùee YeeJevesuee IesTve
keâcee&me ØeJe=òe neslees. DeeheuÙeeÛe efmLeleerÛes %eeve-Yeeve "sJetve lees Ûeeuelees lÙeeuee
%eeveceeieea cnbšues peeles. mecehe&Ceeyejesyej lÙeeÛe keâcee&ceOÙes ØeJe=le nesCes, neveer-
ueeYeeÛee efveCe&Ùe F°osJeeJej meesheJetve ÛeeueCes ne efve<keâece keâce&Ùeesie Deens. neÛe
YeefòeâÙeesie Deens. oesvnerÛes Øesjkeâ meodieg¤ Deensle. SkeâeÛe ceneheg®<eekeâ[tve %eeve
Øeehle keâ¤ve mJeeJeuebyeer nesTve lÙeeÛe keâcee&le Skeâ ØeJe=òe neslees DeeefCe ogmeje
lÙeeÛÙeeJej DeJeuebyetve jentve, lÙeeÛÙeeJej ßeæe-Yejesmee "sJetve keâcee&le ØeJe=òe
neslees. yemme! SJe{eÛe oesIeeble heâjkeâ Deens. Ùeemee"er ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer
meebefieleues keâer- Depe&gvee, meebKÙeÉeje pes hejce melÙe efceUles, lesÛe hejce melÙe
efve<keâece keâce&Ùeesieeves heCe efceUles. pees oesIeebvee SkeâÛe heenlees leesÛe ÙeLeeLe&heCes
heenle Demelees. oesIeebvee ef›eâÙee oeKeJeCeeje leòJeoMeea SkeâÛe Deens. ef›eâÙee heCe
SkeâÛe-DeejeOevee Deens. keâeceveebÛee lÙeeie oesvneRceOÙes keâjleele DeeefCe heefjCeece
heCe SkeâÛe Deens. kesâJeU keâce& keâjCÙeeÛes Âef°keâesCe oesve Deensle.
Skeâ hejceelcee- efveÙele keâce&, ceve DeeefCe FbefõÙeebÛeer Skeâ efveOee&efjle Deble:ef›eâÙee
Deens. pesJne keâcee&Ûes nsÛe mJe¤he Deens lej yeensj cebefoj, ceMeero, ÛeÛe& yeveJetve
osJeer osJeleebÛeer cetleea efkebâJee Øeleerkeâ hetpeCes kegâ"heÙeËle megmebiele Deens? Yeejleele
efnbot cnbšuee peeCeeje meceepe (Kejs heenlee les meveeleve Oeceea Deensle. lÙeebÛÙee
hetJe&peebveer hejce melÙeeÛee MeesOe keâ¤ve osMe-efJeosMeer lÙeeÛee Øemeej kesâuee. lÙee
ceeiee&Jej ÛeeueCeeje peieele keâes"sner Demees meveeleveOeceea& Deens. SJe{e ieewjJeMeeueer
efnbot meceepe) keâeceveebveer «emle nesTve efJeefJeOeer Yeüebleerveer Yeüefcele Peeuee. ßeerke=â<Ce
cnCeleele Depe&gvee, osJeleebÛÙee mLeeveeJej osJelee veeJeeÛeer keâesCeleer Meòeâer veener.
efpeLes kegâ"sner ceveg<ÙeeÛeer ßeæe Pegkeâles lÙee Deesšerle ceerÛe heâU oslees. lÙeeÛÙee
ßeæsuee heg° keâjlees. keâejCe keâer ceerÛe meJe&$e Deens. hejbleg lÙeebÛes les hetpeve
DeefJeefOehetJe&keâ Deens. lÙeebÛes heâU veeMeJeble Deens. keâeceveebveer pÙeebÛÙee %eeveeÛes
DehenjCe Peeues Deens les cet{ yegæerÛes DevÙe ueeskeâ osJeleebvee hetpeleele. meeefòJekeâ
ueeskeâ osJeleebveeÛe hetpeleele. jepemeer ueeskeâ Ùe#e-je#emeebÛeer lej leecemeer ueeskeâ
Yetle ØesleebÛeer hetpee keâjleele, Ieesj lehe keâjleele. hejbleg ns Depe&gvee, les Mejerjele
efmLele DemeCeejs Yetle mecegoeÙe DeeefCe Deble:keâjCeele efmLele DemeCeeNÙee ceuee
hejceelcÙeeuee ke=âMe keâjleele. JeemleefJekeâ les Kejs hetpeve vemelesÛe. lÙeebvee let
efveef§eleheCes Deemegjer mJeYeeJeeÛes mecepe. Ùeehes#ee DeefOekeâ ßeerke=â<Ce keâeÙe meebieCeej?
lÙeebveer mhe°heCes meebefieleues Depe&gvee, F&ÕejeÛee Jeeme meJe& ØeeCÙeebÛÙee ùoÙeele
Demelees. kesâJeU lÙee ùoÙemLe F&Õejeuee MejCe pee. hetpesÛes Kejs mLeU ùoÙeele
Deens, yeensj veener. lejerner ueeskeâ oie[-OeeW[s, heeCeer, cebefoj-ceMeero, osJeer-
osJelee ÙeebÛÙee ceeies OeeJele Demeleele. lÙeebÛÙeeyejesyej ßeerke=â<CeeÛeerner Skeâ Øeeflecee
Jee{Jeleele. ßeerke=â<CeeÛÙeeÛe meeOevesJej Yej osCeejs Je DeeÙeg<ÙeYej cetefle&hetpesÛes
Keb[ve keâjCeeNÙee yegæeÛeerner cetleea lÙeeÛÙee DevegÙeeÙeebveer yeveJeueer DeeefCe efoJes
DeesJeeUerle ueeieues hetpee keâjeÙeuee. JeemleefJekeâ cenelcee yegæevesner meebefieleues
nesles Deevebo, leLeeieleeÛÙee MejerjmesJesle, hetpesle meceÙe JeeÙee IeeueJet vekeâesme.
cebefoj, ceMeero, ÛeÛe&, leerLe& cetleea lemesÛe mceejkeâebveer hetJeea nesTve iesuesuÙee
ceneheg®<eebÛÙee mce=leer mee"efJeuÙee peeleele keâer pÙeecegUs lÙeebÛÙee keâeÙee&Ûes mcejCe
nesle jneJes. ceneheg®<eeble efŒeÙee, heg®<e meJe& nesle Deeues Deensle. pevekeâeÛeer keâvÙee
‘meerlee' ceeieerue pevceele Skeâ yeÇeÿeCe keâvÙee nesleer. DeeheuÙee efhelÙeeÛÙee ØesjCesves
hejyeÇÿe efceUefJeCÙeemee"er efleves lehemÙee kesâueer. hejbleg meheâue nesT Mekeâueer veener.
ogmeNÙee pevceele efleves jeceeuee Øeehle kesâues. DeeefCe efÛevceÙe, DeefJeveeMeer, DeeefoMeòeâerÛÙee
¤heele Øeefleef‰le Peeueer. "erkeâ ÙeeÛe Øekeâjs jepekegâueele GlheVe PeeuesuÙee ceerjeceOÙes
hejceelcÙeeÛÙee YeòeâerÛee Øemheâesš Peeuee. meJe& keâener mees[vt e leer YeieJebleeÛÙee efÛebleveele
ceive Peeueer, JÙeJeOeeveebvee Pesueues DeeefCe meheâue jeefnueer. lÙeebÛeer mce=leer
efškeâefJeCÙeemee"er cebeof js Peeueer, mceejkesâ Peeueer. keâejCe lÙeecegUs meceepe lÙeebÛÙee
GheosMeevegmeej DeeÛejCe keâ¤ Mekesâue. ceerje, meerlee DeLeJee he#eeÛee MeesOe keâjCeeje
ØelÙes k eâ ceneheg ® <e DeeceÛee DeeoMe& Deens . Deecner lÙeeb Û Ùee
heeTueeJej Ûeeueues heeefnpes hejbleg pej Deecner kesâJeU lÙeebÛÙee ÛejCeeJej hegâues
Jeentve, Ûebove ueeJetve DeeheuÙee keâle&JÙeebÛeer FefleßeerÛe mecepetve yemeuees lej Ùeehes#ee
cees"er Ûetkeâ keâeÙe nesF&ue? meeOeejCele: pees pÙeeÛee DeeoMe& Demelees lÙeeÛeer cetleea,
efÛe$e, Ke[eJee, lÙeeÛes mLeeve DeLeJee lÙeeÛÙee meboYee&leerue keâenerner heeefnuÙeeJej,
SskeâuÙeeJej ceveele ßeæe Ye¤ve Ùesles. ns ÙeesiÙeÛe Deens. Deecner heCe DeeceÛes
ieg®osJe YeieJeeveeÛÙee efÛe$eeJej Lebgketâ Mekeâle veener. lÙeeuee keâÛeNÙeele hesâketâ
Mekeâle veener. keâejCe keâer les DeeceÛes DeeoMe& Deensle. lÙeebÛÙee ØesjCesØeceeCes
lemesÛe meebieCÙeeØeceeCes Deecneuee ÛeeueeÙeÛes DeefYe° Deens DeeefCe nerÛe lÙeebÛeer
ÙeLeeLe& hetpee Deens. FLeheÙeËle lej "erkeâ Deens keâer pees Jemlegle: DeeoMe& Deens
lÙeebÛee Deveeoj keâ¤ vekeâe. hejbleg lÙeebÛÙeeJej heeves, hegâues JeenCÙeeueeÛe Yeòeâer
mecepetve yemeCÙeeves, lÙeeueeÛe keâuÙeeCÙeeÛes meeOeve ceeveCÙeeves Deecner DeeceÛÙee
ue#Ùeeheemetve heâej otj Yeškeâle jent.
DeeheuÙee DeeoMee&ÛÙee GheosMeeuee ùoÙeele mee"Jetve lÙeeJej ÛeeueCÙeeÛeer
ØesjCee «enCe keâjCÙeemee"erÛe mceejkeâebÛee GheÙeesie Deens. ceie lÙeeuee Deeßece,
cebefoj, ceMeero, ÛeÛe&, ce", efJenej, ieg®Éeje efkebâJee keâenerner veeJe ÅeeJes. meenefpekeâÛe
lÙee keWâõebÛee mebyebOe Oecee&Meer Demesue lej pÙeeÛeer Øeeflecee Deens lÙeeves keâeÙe
kesâues? DeeefCe keâeÙe efceUefJeues? keâMeer lehe§eÙee& kesâueer? keâmes Øeehle kesâues?
kesâJeU FlekesâÛe efMekeâCÙeemee"er Deecner lesLes heesnesÛelees DeeefCe heesnÛeuesner heeefnpes.
hejbleg Ùee mLeeveeJej ceneheg®<eebÛeer heeJeues oeKeefJeueer iesueer veenerle, lÙeeØeceeCes
efMekeâJeues iesues veener, keâuÙeeCeeÛeer JÙeJemLee kesâueer iesueer veener lej les mLeeve
ÛegkeâerÛes Deens. lesLes DeeheuÙeeuee kesâJeU ¤{er efceUsue. lesLes peeCÙeele Deeheues
vegkeâmeeve Deens. JÙeòeâeriele ¤heeves IejesIejer, ieuueer ieuueerle peeTve GheosMe
heesnÛeefJeCÙeeÛÙee Dehes#esves meecegefnkeâ GheosMe keWâõeÛÙee ¤heele Ùee Oeeefce&keâ
mebmLeeveeÛeer mLeehevee kesâueer nesleer. hejbleg keâeueeblejeves ØesjCeemLeUeveerÛe cetefle&hetpee
lemesÛe ¤{eRveer Oecee&Ûes mLeeve Iesleues. ÙesLetveÛe Yeüce heesmeuee, Jee{uee.
«ebLe- Ùee Øekeâejs hegmlekeâeÛes DeOÙeÙeve DeeJeMÙekeâ Deens. pÙeecegUs DeeheCe
vescetve efouesuÙee ef›eâÙesuee mecepet Mekeâeue, efpeuee ÙeesiesÕej ke=â<Ceebveer efveÙele keâce&
cnšues Deens DeeefCe pesJne mecepesue lesJne leeye[leesye keâjeÙeuee meg®Jeele keâjeJeer.
efJemcejCe nesle Demesue lej hegve:hegvne DeOÙeÙeve keâje. Demes veener keâer hegmlekeâeuee
nele pees[tve lÙeeJej De#ele, Ûebove efMebhe[tve "sJeeJes. hegmlekeâ ceeie& efveoxMekeâ
efÛevn Deens, pes hetleeaheÙeËle meeLe osles. DeeheuÙee FefÛÚle mLeUekeâ[s yeIele yeIele
heg{s Ûeeuet ueeiee. pesJne F°euee ùoÙeeheemetve hekeâ[t lesJne les hegmlekeâÛe F° osJe
yevetve peeF&ue. cnCetve mce=leer mee"JeCes, mebJeOe&ve keâjCes neefvekeâejkeâ veener. hejbleg
Ùee mce=efleefÛevnebÛÙee hetpesves mebleg° nesCes neefvekeâejkeâ Deens.
Oece&- (DeOÙeeÙe 2/16-29) ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛÙee Devegmeej Demeled
JemletÛes DeefmlelJe vemeles DeeefCe melÙeeÛee keâOeer DeYeeJe vemelees. hejceelcee nsÛe
melÙe Deens, MeeÕele Deens. Depej-Decej, DeheefjJele&veMeerue DeeefCe meveeleve
Deens. hejbleg lees hejceelcee DeefÛeblÙe DeeefCe DeieesÛej Deens, efÛeòeeÛÙee uenjeRÛÙee
Jej Deens. Deelee efÛeòeeÛee efvejesOe keâmee keâjeJee? efÛeòeeÛee efvejesOe-efve«en
keâ¤ve hejceelcÙeeuee Øeehle keâjCÙeeÛÙee efJeOeerefJeMes<eeÛes veece keâce& Deens. Ùee
keâcee&uee keâeÙe&¤he osCes neÛe Oece& Deens, nsÛe oeefÙelJe Deens.
ieerlesceOÙes (DeOÙeeÙe 2/40) meebefieleues Deens keâer, ns Depe&gvee, Ùee
keâce&ÙeesieeceOÙes DeejbYeeÛee veeMe nesle veener. Ùee keâce&¤heer Oecee&Ûes uesMecee$e
DeeÛejCeeves pevce-ce=lÙetÛÙee ceneve YeÙeeheemetve Gæej neslees. DeLee&le Ùee keâcee&uee
keâeÙe&¤he osCes neÛe Oece& Deens.
Ùee efveÙele keâcee&uee (meeOeve heLeeuee) meeOekeâeÛÙee mJeYeeJeele GheueyOe
DemeCeeNÙee #ecelesØeceeCes Ûeej Yeeieeble Jeešues iesues Deens. keâcee&uee mecepetve
IesTve pesJne ceveg<Ùe ØeejbYe keâjlees lesJne ØeLece DeJemLesle lees Megõ Demelees.
›eâceMe: efJeOeerØeceeCes lees DeeÛejCe keâjsue lej leesÛe JewMÙe yevelees. Øeke=âleerÛes
mebIe<e& PesueCÙeeÛeer #ecelee DeeefCe MeewÙe& Øeehle PeeuÙeeJej leerÛe JÙeòeâer #eef$eÙe Je
yeÇÿeeceOÙes leõthe nesCÙeeÛeer (JeemleefJekeâ heefjÛeÙe, DeesUKe, peeCekeâejer, efJe%eeve,
F&ÕejerÙe JeeCeer efceUCes), lÙeeÛÙee DeefmlelJeeJej efveYe&j jenCÙeeÛeer #ecelee, Demes
iegCe-ÙeesiÙelee Øeehle PeeuÙeeJej leesÛe yeÇeÿeCe yevelees. Ùeemee"er ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce
(ieerlee DeOÙeeÙe 18/46-47) cnCeleele keâer, mJeYeeJeeceOÙes GheueyOe
DemeCeeNÙee #ecelesvegmeej keâcee&ceOÙes jle nesCes neÛe mJeOece& nesÙe. mJeOece& pejer
keâceer ØeleerÛee Demeuee lejer mJeYeeJeele GheueyOe #ecelesvegmeej keâce& keâjCes, mJeOece&
heeUCes ßesÙemkeâj Deens DeeefCe mJele:ceOÙes #ecelee Øeehle keâ¤ve ve Ieslee ogmeNÙeebÛÙee
GVele keâcee&Ûes DeeÛejCe keâjeÙeuee peeCes neefvekeâejkeâ Deens. mJeOecee&le cejCesosKeerue
keâuÙeeCekeâejkeâ Deens keâejCe JeŒe yeoueCÙeeves yeoueCeeje lej yeouele veener.
lÙeeÛÙee meeOevesÛee ›eâce hegvne lesLetve meg¤ nesF&ue, pesLetve lees legšuee neslee.
heeÙejer heeÙejerves ÛeeueCÙeeves lees hejceefmeæer DeefJeveeMeer heo Øeehle keâ¤ Mekeâlees.
ÙeeJej hegvne Yej osleevee les cnCeleele keâer pÙee hejceelcÙeeheemetve meJe& ØeeCÙeebÛeer
Glheòeer Peeueer Deens, pees meJe&$e JÙeehle Deens lÙeeuee mJeYeeJeefmeæ #ecelesØeceeCes
ÛeebieuÙee leNnsves hegpetve, ceveg<Ùe hejceefmeæer Øeehle keâ¤ Mekeâlees. DeLee&le efveef§ele
kesâuesuÙee heæleerØeceeCes hejceelcÙeeÛes efÛebleve keâjCes cnCepesÛe Oece& nesÙe.
Oecee&ceOÙes ØeJesMe keâesCeeuee efceUlees? lees keâjCÙeeÛee DeefOekeâej keâesCeeuee
Deens? ns mhe° keâjleevee ÙeesiesÕejebveer meebefieleues, ‘‘Depe&gvee, DelÙeble ogjeÛeejer
ceveg<Ùeeves pejer ceuee DevevÙe YeeJeeves Yepeues, (DevevÙe DeLee&le DevÙe ve)
ceePÙeeefMeJeeÙe Flej keâesCeeueener ve Yepelee pej lÙeeves ceePesÛe hetpeve-DeejeOevee
kesâueer lej ‘ef#eØeb YeJeefle Oecee&lcee' lees MeerIeÇner Oecee&lcee yevelees. lÙeeÛee Deelcee
Oecee&ves Ùegòeâ neslees. cnCetve ßeerke=â<CeeÛÙee celes Oecee&lcee leesÛe Deens, pees
hejceelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer DevevÙe efve‰e "sJele Demelees. Oecee&lcee lees Deens pees
hejceelcÙeeÛÙee Øeehleermee"er efveÙele keâcee&Ûes DeeÛejCe keâjlees. Oecee&lcee lees Deens
pees mJeYeeJeeÛÙee efveÙele #ecelesvegmeej hejceelcÙeeÛÙee MeesOeele efveceive Deens.
MesJešer les meebieleele keâer, ‘‘meJe&Oecee&vheefjlÙepÙe ceeceskebâ MejCeb ›epe'' Depe&gvee,
meJe& OeceeËÛeer efÛeblee mees[tve ceuee MejCe Ùes. cnCepesÛe hejcesÕejeÛÙee ef"keâeCeer
mJele:uee meceefhe&le kesâuesueer JÙeòeâerÛe Oeeefce&keâ Deens. Skeâe hejceelcÙeeceOÙes
ßeæe efmLej keâjCes cnCepesÛe Oece& nesÙe. lÙee hejceelcÙeeÛÙee Øeehleermee"er efveef§ele
ef›eâÙee keâce& keâjCes cnCepesÛe Oece& nesÙe. ner efmLeleer Øeehle keâ¤ve Iesleuesues
ceneheg®<e, Deelcele=hle ceneheg®<eebÛee efmeæeble neÛe me=°erceOeerue Skeâcee$e Oece&
nesÙe. lÙeebvee MejCe peeTve lÙee ceneheg®<eebveer lÙee hejceelcÙeeuee keâMee Øekeâejs
Øeehle kesâues? keâesCelÙee ceeiee&Jej ÛeeueeJes? lees ceeie& meowJe SkeâÛe Deens. lÙee
ceeiee&ves ÛeeueCes lÙeeuee Oece& cnCeleele.
Oece& ceveg<ÙeeÛÙee DeeÛejCeeÛeer Jemlet Deens. les DeeÛejCe kesâJeU SkeâÛe

Deens ‘‘JÙeeJemeeeflcekeâ yegefæjskesân kegâ®vevove'' (2/41) Ùee keâce&Ùeesieele
efve§eÙeelcekeâ ef›eâÙee SkeâÛe Deens. FbefõÙeebÛes JÙeeheej DeeefCe ceveeÛes JÙeeheej
Ùeebvee mebÙeefcele keâ¤ve DeelcÙeeuee (hejelhej yeÇÿeeceOÙes) ØeJeeefnle keâjCes nesÙe.
(4/27)
Oecee&vlejCe- Yeejle ne meveeleve Oecee&Ûee hegjeleve osMe! og° jerleer SJe{er
Jee{ueer keâer, cegmeueceeveebÛÙee Dee›eâceCeeÛes JesUer lÙeebÛee Oece& Dee›eâcekeâebÛÙee
neleeleerue Skeâ Ieeme KeeCÙeeves Je oesve Ieesš heeCeer efheCÙeeves ve° JneÙeuee
ueeieuee.Oece&Yeü° Ieesef<ele PeeuesuÙee npeejes efnbobtveer DeelcenlÙee kesâueer. Oecee&mee"er
cejCes les peeCele nesles; heCe Oece& cnCepes keâeÙe les mecepeleerue lesJne vee! Oece&
yeveuee ueepeeUtÛÙee Pee[emeejKee! lÙee Pee[euee mheMe& keâjleeÛe les efceštve
peeles- cueeve nesTve peeles. hejbleg mheMe& yeepetuee nesleeÛe hegvne heme¤ ueeieles.
hejbleg lÙeebÛee meveeleve Oece& Demee efceštve iesuee keâer hegvne keâOeer Jee{ueeÛe veener.
pÙee meveeleve DeelcÙeeuee Yeeweflekeâ Jemlet mheMe&heCe keâ¤ Mekeâle veener, lees keâeÙe
mheMee&ves, KeeCÙeeefheCÙeeves ve° neslees? legcner leueJeejerves cejlee, Oece& efMeJeeefMeJeerves
ce¤ve iesuee? keâeÙe KejesKej Oece& ve° Peeuee neslee keâeÙe? keâOeerÛe veener.
Oecee&ÛÙee veeJeeJej peer og° ¤{er heâesheâeJele nesleer leer ve° Peeueer. efheâjespe legIeuekeâ
MeemevekeâeUele, keâePeer cegieermegöerveves Demes peenerj kesâues keâer, pej SKeeoe cegmeueceeve
Legbketâ FefÛÚle Demesue lej efnbotveer lÙeemee"er Deeheues leeW[ GIe[eÙeuee heeefnpes.
keâejCe lÙeeÛÙeepeJeU Oece& veener. keâeÙe JeeF&š Deens lÙeeÛÙeele? leeW[ele LegbkeâuÙeeves
lej SkeâÛe ceveg<Ùe cegmeueceeve yevesue; heCe efJeefnjerle LegbkeâuÙeeves lej npeejes efnbot
cegmeueceeve yeveues Demeles. JeemleefJekeâ keâesCe DeeleleeÙeer nesles cegmeueceeve ueeskeâ
keâer lÙeeJesUÛee efnbot meceepe?
pÙeebveer Demes Yeü° PeeuÙeeves Deeheuee Oece& yeoueuee lÙeebvee keâesCelee Oece&
efceUeuee keâe? efnbotletve cegmeueceeve yeveCes efkebâJee efJeefMe° ØekeâejÛÙee jenCeer
keâjCeerletve ogmeNÙee jenCeerkeâjCeerÛee mJeerkeâej keâjCes cnCepes Oece& veJns. Ùee
Øekeâejs Ùeespeveeyeæ <e[Ùeb$eeÛee heâeme yeveJetve lÙeebvee yeoueues les keâeÙe Oecee&lcee
nesles? veener les lej DeeCeKeer cees"Ÿee og° ¤{erÛes efMekeâej yeveuesues nesles. efnbot
lÙeeleÛe peeTve heâmeues. DeefJekeâefmele Je Jeeš njJeuesuÙee ueeskeâebvee meYÙe

yeveefJeCÙeemee"er cegncceoves efJeJeen, Iešmheâesš, ce=lÙeghe$e, osCes-IesCes, JÙeepe,
mee#eer, MeheLe, ØeeÙeef§ele, GojefveJee&n, KeeCesefheCes, jenCeer-keâjCeer FlÙeeoeRÛÙee
yeeyeleerle Skeâ meceepe JÙeJemLee ueeJetve efoueer. lemesÛe cetefle&hetpee, JÙeefYeÛeej,
Ûeesjer, oe¤, pegieej, DeeF&-yenerCe FlÙeeoeryejesyej efJeJeeneme ØeefleyebOe kesâuee.
meceefuebieer lemesÛe jpemJeeuee cewLegveeÛee efve<esOe keâ¤ve jespeÛÙee efoJemeeble heCe
Ùeemee"er {erue efoueer. peVeleceOÙes yejerÛeMeer meceJeÙemkeâ Je efMeJeuesuÙee ntjes
DeeefCe efkeâMeesj yeeuekeâebÛes ØeueesYeve efoues. DeLee&led, ne keâener Oece& veJnlee. Skeâ
ØekeâejÛeer meeceeefpekeâ JÙeJemLee nesleer. Demes meebietve lÙeebveer Jeemevesle yeg[euesuÙee
meceepeeuee lesLetve JeUJetve DeeheuÙeekeâ[s DeeCeues. efŒeÙeebvee peVeleceOÙes efkeâleer
heg®<e efceUleerue? ÙeeJej lÙeebveer efJeÛeejÛe kesâuee veener. ne lÙeebÛee oes<e veener.
oes<e lÙee osMe, keâeue Je heefjefmLeleerÛee neslee; pÙeele efŒeÙeebÛÙee FÛÚe Deekeâeb#eeJej
keâenerÛe OÙeeve efoues veJnles.
cencceo meensyeebveer pÙeeuee Oece& cnbšues Deens eflekeâ[s keâesCeeÛes ue#eÛe
veener. lÙeebveer meebefieleues nesles- pÙee heg®<eeÛee Skeâner Õeeme F&ÕejeÛÙee KegoeÛÙee
veeceeefMeJeeÙe JÙeLe& peelees, lÙeeuee Kegoe efJeveeMekeâeueele lemesÛe efJeÛeejlees.
pÙeeØeceeCes keâesCÙee heehÙeeuee heeheeÛÙee yeouÙeele efJeÛeejues peeles Je lÙeeÛeer
mepee Deens ‘oespeKe!' Demes efkeâleer meÛÛes cegmeueceeve Deensle keâer pÙeeÛee Skeâner
Õeeme efjkeâecee peele veener? keâjes[esceOÙes keâoeefÛele SKeeoeÛe Demee efveIesue.
yeekeâerÛÙeebÛes Õeeme Demes efjkeâecesÛe peeleele, pÙeeÛeer mepee Deens, peer heeheer
ueeskeâebÛÙeemee"er Demeles leer meebieCÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee veener- cegncceoeves meebefieleues
keâer pees keâesCeeueener meleeJele veener DeLeJee ØeeefCecee$eebvee $eeme osle veener, lees
DeekeâeMeeletve KegoeÛee DeeJeepe Sskeâlees. ns meJe& mLeeveemee"er nesles hejbleg ceeietve
ÙesCeeNÙeebveer Skeâ ceeie& keâe{uee keâer cekeäkesâceOÙes Skeâ ceMeero Deens. efleLes efnjJes
ieJele lees[eÙeÛes veener. lÙee ceefMeoerle keâesCee heMetuee ceejeÙeÛes veener. lesLes keâesCeeuee
keâmeuesner og:Ke heesnesÛeeÙeuee vekeâes DeeefCe hegvne JeUtve-efheâ¤ve les lÙeeÛe
mLeeveeJej GYes jeefnues. keâeÙe KegoeÛee DeeJeepe SskeâCÙeehetJeea cegncceoeves keâesCeleer
ceMeero yeveJeueer nesleer? keâOeer keâesCelÙee ceefMeoerle ‘DeeÙele' Glejueer? ner ceMeero
cnCepes Demes mLeeve jeefnues Deens pÙeele lÙeebÛeer Dee"JeCe megjef#ele Deens.
cegncceoebÛee DeeMeÙe leyejspeves peeCeuee neslee. cevmetjves peeCeuee neslee. Fkeâyeeueves
peeCeuee neslee. hejbleg les Oece&Jes[Ÿee ueeskeâebÛes efMekeâej yeveues. lÙeebÛes neue neue
kesâues iesues. megkeâjeleuee efJe<e ØeeMeve keâjeÙeuee ueeJeues keâejCe lees ueeskeâebvee
veeefmlekeâ yeveJele neslee. DemeeÛe Deejeshe ÙesMetJejner ueeJeuee iesuee. lÙeebvee megUeJej
Ûe{JeCÙeele Deeues keâejCe les efJeßeeceÛÙee efoJeMeerner keâece keâjerle nesles; DeebOeàÙeebvee
Â°er osle nesles. lemesÛe YeejleeleheCe Deens. Deelee heCe keâesCeer ØelÙe#eoMeea ceneheg®<e
melÙeekeâ[s metÛevee keâjlees lesJne lej Ùee cebefoj, ceMeero, ce", mebØeoeÙe DeeefCe
leerLeeËkeâ[tve pÙeeÛeer GhepeerefJekeâe Ûeeueles les neÙe-neÙe keâjeÙeuee ueeieleele.
DeOece&-DeOece& Demes Deesj[eÙeuee ueeieleele. Ùee mLeeveebcegUs keâesCeeuee ueeKees
keâjes[eWÛes GlheVe Øeehle nesles lej keâesCeeÛee lÙeeJej GojefveJee&n Ûeeuelees.
JeemleefJekeâlesÛÙee ØeÛeejecegUs lÙeebÛÙee Ùee peerJeskesâÛÙee meeOeveeuee Oekeäkeâe heesnÛet
Mekeâlees Je cnCetveÛe les melÙeeuee Jee{t osle veenerle Je osTner Mekeâle veenerle. Ùee
JÙeefleefjòeâ lÙeebÛÙee efJejesOeeÛes keâener keâejCe veener. hetJeea ner mce=leer keâe keâMeemee"er
peleve kesâueer iesueer ÙeeÛes lÙeebvee Yeeve veener.
ie=nmLeebÛee DeefOekeâej- meeOeejCele: ueeskeâ efJeÛeejleele keâer pesJne keâcee&Ûes
nsÛe mJe¤he Deens keâer, pÙeele SkeâebleJeeo, FbefõÙeefve«en, efvejblej efÛebleve DeeefCe
OÙeeve keâjCes ns Deens lesJne lej les ie=nmLeeßeceer ueeskeâebmee"er keâener keâeceeÛes
veener. ceie lej ieerlee heâòeâ meeOegpeveebmee"erÛe Deens. hejbleg Demes keâener veener.
ieerlee lÙee meJeeËmee"er Deens, pes Ùee heLeeJejerue heefLekeâ Deensle DeeefCe pes Ùee
ceeiee&Jejerue heefLekeâ yevet FefÛÚle Deensle, lÙeebÛÙeemee"erner ieerlee Deens. meJe&
ceeveJecee$eeyeeyele ieerlesÛee DeeMeÙe meceeve Deens. meodie=nmLeemee"er lej leer DeefOekeâ
GheÙegòeâ Deens, keâejCe keâcee&Ûee ØeejbYe lesLetveÛe neslees.
ßeerke=â<Ceeves meebefieleues nesles, Depe&gvee, Ùee efve<keâece keâce&Ùeesieele DeejbYeeÛee
veeMeÛe nesle veener. ÙeeÛes Deuhe meeOeve pevce-cejCeemeejKÙee ceneYeÙeeheemetve
cegòeâ keâ¤ve Gæej keâjles. ceie DeeheCeÛe meebiee Lees[s meeOeve keâesCe keâjsue?
ie=nmLe keâer efJejòeâ meeOet? ie=nmLeÛe Ùee meeOevesmee"er Deeheuee Lees[e JesU osT
Mekeâlees. ns lÙeeÛÙeemee"erÛe Deens. DeOÙeeÙe 4/36 ceOÙes les cnCeleele, Depe&gvee,
Dejs let mebhetCe& heeheer ueeskeâebhes#ee DeefOekeâ heeheer Demeueeme lejer %eeve¤heer veewkesâÛÙee
meeneÙÙeeves let efve:mebosn YeJeheej nesMeerue. DeefOekeâ heeheer keâesCe Deens? pees
ef v ejb l ej lÙeeceeies ueeieuee Deens lees keâer ueeiet Fef Û Úlees lees ? les J ne
ie=nmLeeßeceeheemetveÛe keâcee&Ûee DeejbYe nesle Demelees. DeOÙeeÙe 6/37-45 ceOÙes
Depe&gveeves efJeÛeejues, YeieJeved efMeefLeue ØeÙelve keâjCeeNÙee ßeæeUt heg®<eeuee hejceieleer
Øeehle nesle veener, lej ceie lees keâesCelÙee ogie&leeruee heesnÛelees? ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues-
Ùeesieeheemetve efJeÛeefuele Peeuesues efMeefLeue ØeÙelve keâjCeeNÙee ßeæeUt heg®<eebÛee
efJeveeMe nesle veener. lees ÙeesieYeü° heg®<e ßeercebleeÛÙee MegÛeerveece MegOo (melÙe
DeeÛejCe keâjCeejsÛe ßeerceble Demeleele.) Iejer pevceeuee Ùesleele Je ÙeesieerkegâUele
ØeJesMe efceUJelees. meeOeveskeâ[s Deekeâef<e&le neslees DeeefCe Deveskeâ pevceeble nUtnUt
lesLes heesnÛelees-keâer pÙeeuee hejceieleer DeLee&le hejceOeece cnCeleele. les efMeefLeue
ØeÙelve keâesCe keâjlees? ÙeesieYeü° nesTve lees kegâ"s pevce Ieslees? lees ie=nmLe lej
yeveuee lesLetveÛe lees meeOeveskeâ[s pej DevevÙeYeeJeeves ceuee Yepet ueeiesue lej
leesosKeerue meeOekeâÛe nesÙe, keâejCe les efve§eÙeeves ÙeesiÙe jmlÙeeuee ueeieues Deensle.
DelÙeble ogjeÛeejer keâesCe Demesue? pees Yepeveeme ØeJe=òe Peeuee lees efkebâJee pÙeeves
Yepeveeme Depetve DeejbYeÛe kesâuee veener lees? DeOÙeeÙe 9/32 ceOÙes meebefieleues-
Œeer, JewMÙe, Megõ lemesÛe heeheÙeesveerJeeuesosKeerue ceePÙee DeeßeÙeeuee ÙesTve meeOevee
keâ¤ve hejceieleeruee Øeehle nesleele. ceie efnbot Demees, efKe§eve Demees keâer cegmeueceeve
Demees, keâesCeerner hejceieleeruee Øeehle nesleele. ßeerke=â<Ce Demes keâener meebiele veenerle.
les cnCeleele DelÙeble ogjeÛeejer, DelÙeble heelekeâer ceveg<Ùe ceePÙee DeeßeÙeeuee ÙesTve
hejceieleer u ee Øeehle nes l ees Je cnCet v eÛe ieer l ee ceeveJecee$eemee"er Deens .
ie=nmLeeßeceeheemetve keâcee&Ûee DeejbYe Demelees. lees ie=nmLe ›eâceMe: Ùeesieer yevelees,
hetCe& lÙeeieer neslees DeeefCe leòJeeÛÙee ceeie&oMe&veeveblej hejceceOÙes ØeJesMe Øeehle keâ¤
Mekeâlees; pÙeeuee ßeerke=â<Ceeves meebefieleues keâer %eeveer ceePes mJe¤he Deens.
Œeer - ieerlesÛÙee meebieCÙeeØeceeCes Mejerj Skeâ JeŒe Deens. pÙeeØeceeCes
ceveg<Ùe peerCe& Peeuesues JeŒe šeketâve veJeerve JeŒe OeejCe keâjlees lÙeeØeceeCes
ØeeefCecee$eebÛee mJeeceer DemeCeeje Deelcee Mejerj¤heer JeŒeeÛee lÙeeie keâ¤ve ogmejs
Mejer¤heer JeŒe OeejCe keâjlees. Œeer efkebâJee heg®<e cnCepes lÙee JeŒeeÛee Deekeâej
Deens. peieele oesve ØekeâejÛes heg®<e Demeleele-#ej Je De#ej. mecemle ØeeCÙeebÛes

Mejerj #ej heg®<e efkebâJee heefjJele&veMeerue heg®<e Deens. ceveemeefnle FbefõÙeebÛes efveÙeceve
nesTve DeelcÙeeÛÙee ef"keâeCeer leer efmLej nesleele lesJne leesÛe De#ejheg®<e yevelees.
lÙeeÛee keâOeer efJeveeMe nesve veener. ner YepeveeÛeer DeJemLee Deens.
meceepeele keâOeer ŒeerÛee mevceeve kesâuee peelees lej keâOeer efleÛee meceepeele
Deheceeve neslees; hejbleg ieerlesÛeer Deheew¤<esÙe JeeCeer meebieles keâer, Megõ ( D e u h e % e )
Demees keâer %eeveer Demees, Œeer Demees Je heg®<e Demees pees ceuee MejCe Ùeslees lees
hejcelelJeeme Øeehle neslees Je cnCetveÛe Ùee keâuÙeeCeeÛÙee ceeiee&Jej pes Skeâe heg®<eeÛes
mLeeve Deens lesÛe Œeeruee mLeeve Deens.
Yeeweflekeâ mece=æer- ieerlee hejce keâuÙeeCe lej oslesÛe lÙeeyejesyej ceveg<Ùeemee"er
DeeJeMÙekeâ DeMee Yeeweflekeâ JemletbÛeer JÙeJemLeener keâjles. DeOÙeeÙe 9-20/22
ceOÙes ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce cnCeleele keâer, yejsÛemes ueeskeâ efveOee&efjle efJeOeerves ceePes
hetpeve keâ¤ve lÙee yeouÙeele mJeiee&Ûeer FÛÚe keâjleele. lÙeebvee efJeMeeue mJeie&-
ueeskeâ efceUlees, ceer lÙeebvee lees oslees. pes ceeieleerue les ceePÙeekeâ[tve efceUsue, hejbleg
GheYeesieeveblej les GheYeesie mebheleerue. keâejCe mJeiee&leerue Yeesiener veÕej Demeleele.
lÙeebvee hegvne pevce IÙeeJee ueeiesue. nes! ceePÙeeMeer lÙeebÛee mebyebOe DemeuÙeeves ve°
nesle veenerle. keâejCe ceer keâuÙeeCe mJe¤he Deens. ceer lÙeebvee GheYeesie oslees DeeefCe
nUtnUt lÙee Yeesieeheemetve efveJe=òe keâ¤ve hegvne lÙeebvee keâuÙeeCekeâejer keâeÙee&le
ueeJetve oslees.
#es$e- šerkeâekeâej cnCeleele keâer Skeâ kegâ®#es$e yeensj Deens DeeefCe ogmejs
ceveeÛÙee Deele! ieerlesÛee Skeâ DeLe& yeensj Deens, ogmeje Deele! hejbleg Demes keâener
veener. Jeòeâe Skeâ iees° meebielees, hejbleg ßeeslee DeeheuÙee yegæeruee Deveg¤he lÙeeÛes
«enCe keâjlees, lÙeecegUs Deveskeâ DeLe& Øeleerle nesle Demeleele. meeOeveheLeeJej ›eâceMe:
Ûeeuele pees heg®<e ßeerke=â<CeeÛÙee mlejeJej GYee jenerue lej pes ßeerke=â<CeeÛÙee
meceesj nesles, lesÛe lÙeeÛÙeener meceesj ÙesF&ue. leesÛe ceneheg®<e lÙeebÛÙee ceveeleerue
YeeJeeb v ee, ieer l es l eer u e meb k es â leevee mecepet Mekeâlees , mecepeeJet Mekeâlees .
ieerlesÛee Skeâner Mueeskeâ yeensjÛes efÛe$eCe keâjerle veener. KeeCes, efheCes,
keâhe[s, jenCes DeeheCe peeCeleeÛe. jenCeer-meenCeer, ceevÙelee ueeskeâjerleer, veerleerceOÙes
osMekeâeue DeeefCe heefjefmLeleervegmeej heefjJele&ve ner Øeke=âleerÛeer osCeieer Deens. Ùeele

ßeerke=â<Ce DeeheuÙeeuee keâesCeleer JÙeJemLee osleerue? keâesCeeÛÙee Iejele cegueer peemle
Demeleele, heg<keâU efJeJeen nesleele lej keâes"s lÙeebÛeer mebKÙee keâceer Demeles. keâener
ef"keâeCeer Deveskeâ YeeJeebceOÙes Skeâ Œeer helveer yevetve jenles. Ùeele ßeerke=â<Ce keâeÙe
JÙeJemLee osleerue? ogmeNÙee efJeÕeÙegæeveblej peheeveceOÙes ueeskeâmebKÙesle Skeâoce
Ieš nesTve osMeeheg{s Skeâ mecemÙee efvecee&Ce Peeueer lej leerme cegueebvee pevce
osCeeNÙee Skeâe ceefnuesÛee ‘ceojueB[' osMeeÛeer ceelee Ùee GheeOeerves mevceeefvele
keâjCÙeele Deeues. Jewefokeâkeâeueerve Yeejleele hetJeea one mebleeveevee pevce osCÙeeefJe<eÙeer
efJeOeeve Deens. Deelee ‘‘Skeâ Ùee oes yeÛÛes, nesles nw IejceW DeÛÚs'' DeMeer Iees<eCee
meg¤ Deens. keâoeefÛele les jeefnues veenerle lej osMeemee"er efÛeblesÛee efJe<eÙe veener.
mecemÙesÛes efvejekeâjCeÛe nesles. ßeerke=â<Ce ÙeeceOÙes keâesCeleer JÙeJemLee osCeej?
ßesÙe- keâece, ›eâesOe, ueesYe, ceesn ÙeebÛÙee keâener MeeUe GIe[uesuÙee veenerle.
lejerner Ùee efJekeâejebceOÙes cegues cees"er ceeCemes lemesÛe MeneCÙeehes#ee DeefOekeâ ØeJeerCe
efvehepeleele. ÙeeceOÙes ßeerke=â<Ce keâeÙe efMekeâJeCeej? ns meJe& lej Øeke=âleerkeâ[tve
mJeÛeefuele Deens. hetJeea Jeso efMekeâefJeues peele nesles, OevegefJe&Åee, ieoeÙegæ efMekeâJeues
peele Demele. Deepe les keâesCe efMekeâJeleele? Deepe lej efhemletue ÛeeueJeues peeles.
Deepe mJeÙebÛeefuele Ùeb$eeÛes Ùegie Deens. lesJne jLe ÛeeueJeeÙeuee efMekeâeJes ueeiele
Demes, Iees[ŸeebÛeer ueero hesâkeâeJeer ueeiele Demes. Deepe ceesšejeRÛes lesue meeheâ kesâues
peeles. Ùeele ßeerke=â<Ce keâeÙe meebieleerue? lÙeebveer Demes meebieeJes keâer Iees[Ÿeebvee
Demee Kejeje keâ¤ vekeâe. yeensj DeeheuÙeeuee keâMeer JÙeJemLee ÅeeÙeÛeer? hetJeea
mJeene cnCeCÙeeves heeTme he[le Demes. Deelee GhekeâjCeebveer heeTme hee[uee
peelees. DeeOeer heeJemeeJej heerkeâ DeJeuebyetve nesles. Deelee ceveeuee Jeeósue lemes
heerkeâ Iesleues peeles. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce meebieleele keâer Øeke=âleerheemetve GlheVe nesCeeNÙee
iegCeebÛÙeeÉeje hejJeMe nesTve ceveg<Ùe heefjefmLeleerÛÙee Devegmeej yeoueleÛe Demelees.
iegCe mJele: lÙeebvee yeoueCÙeele, JeUefJeCÙeeme me#ece Deensle. YeeweflekeâMeeŒe,
meceepeMeeŒe efMe#eCeMeeŒe, DeLe&MeeŒe Je leke&âMeeŒe lees Ie[Jele jenlees. SkeâÛe
Jemlet DeMeer Deens keâer peer ceveg<Ùe peeCele veener- DeesUKele veener. peer Deens
lÙeeÛÙeeÛe peJeU, hejbleg efleÛes efJemcejCe lÙeebvee Demeles. ieerlee SskeâuÙeeveblej
Depe&gveeÛeer leer mce=leer hejle Deeueer. leer mce=leer Deens hejceelcÙeeÛeer, peer ùoÙe
osMeele Demetvener lÙeeÛÙeeheemetve heg<keâU otj Demeles. lÙeeueeÛe ceveg<Ùe Øeehle
keâ¤ FefÛÚlees, hejbleg veerš jmlee efceUle veener. kesâJeU keâuÙeeCeheLeeyeöueÛe
ceeCetme DeveefYe%e Deens. ceesneÛes DeeJejCe Flekesâ oeš Deens keâer, lesLes efJeÛeej
keâjCÙeeme JesU heCe efceUle veener. lÙee ceneheg®<eeves legceÛÙeemee"er JesU efouee
Deens. les keâce& mhe° kesâues Deens- pes keâjCÙeeefJe<eÙeerÛee efveoxMe ieerlesle Deens.
ieerlee cegKÙe nsÛe osles. Yeeweflekeâ JemletbÛeer Øeehleerner efleÛÙeekeâ[tve nesles, hejbleg
ßesÙeeÛÙee leguevesle ØesÙe veieCÙe Deens.
Ùeesie-Øeoelee- ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛÙee celes keâuÙeeCe ceeiee&Ûes %eeve, lÙeeÛes
meeOeve DeeefCe lÙeeÛeer Øeehleer meodieg®keâ[tveÛe nesle Demeles. Fkeâ[s-eflekeâ[s leerLeeËÛÙee
ef"keâeCeer Yešketâve efkebâJee heg<keâU heefjßeceeves les Øeehle nesle veener. les mebleeÉejeÛe
Øeehle kesâues peeles. DeOÙeeÙe 3/14 ceOÙes ßeerke=â<Ce cnCeleele, Depe&gvee, let SKeeÅee
leòJeoMeea ceneheg®<eepeJeU peeTve ÛeebieuÙee Øekeâejs ØeCeece keâj, lÙeebÛeer efve<keâheš
YeeJeeves mesJee keâ¤ve lÙee %eeveeÛeer Øeehleer keâj. ØeehleerÛee SkeâÛe GheeÙe Deens-
lees cnCepes ceneheg®<eeÛes meeefVeOÙe DeeefCe lÙeebÛeer mesJee! lÙeebÛÙeevegmeej DeeÛejCe
keâ¤ve ÙeesieeÛeer efmeæer ÙeLeekeâeueer Øeehle nesF&ue. DeOÙeeÙe 18/18 ceOÙes lÙeebveer
oeKeefJeues keâer, heefj%eelee DeLee&le leòJeoMe&ve Peeuesuee ceneheg®<e, %eeve DeLee&le
peeCeCÙeeÛee efJeOeer DeeefCe %esÙe hejceelcee eflevner keâceeËÛes Øesjkeâ Deens. kesâJeU
hegmlekeâ veJns hegmlekeâ lej Skeâ GheeÙe Deens. GheeÙe peheCÙeeves keâesCeer efvejesieer
nesle veener. heCe lÙeeuee Deceueele DeeCeeÙeuee nJes.
vejkeâ- DeOÙeeÙe 16/16 ceOÙes Deemegjer mebheòeerÛes JeCe&ve keâjleevee ÙeesiesÕej
ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues Deens keâer, Deveskeâ Øekeâejebveer Yeüefcele efÛeòe keâjCeejs, ceesnele
heâmeuesues, Deemegjer mJeYeeJeeÛeer ceeCemes DeheefJe$e vejkeâele he[leele. ceie Øeëe>
mJeeYeeefJekeâÛe GheefmLele neslees keâer vejkeâ keâmee Deens DeeefCe keâMeeuee cnCeleele?
ßeerke=â<Ce cnCeleele- ceePee És<e keâjCeeNÙee vejeOeceebvee ceer JeejbJeej Deemegjer
Ùeesveerle šekeâle Demelees, neÛe vejkeâ nesÙe, lÙee vejkeâeÛes Éej keâesCeles? lÙeebveer
meebefieleues keâer keâece, ›eâesOe DeeefCe ueesYe ner vejkeâeÛeer leerve oejs Deensle, pÙeecegUs
Deemegjer mebheòeer Skeâ$e nesles. cnCetve JeejbJeej keâerškeâ, helebie, heMet FlÙeeoer ÙeesveeRceOÙes
peeCes cnCepes vejkeâ nesÙe.
efheC[oeve- heefnuÙee DeOÙeeÙeele efJe<eeo«emle Depe&gveeuee Mebkeâe nesleer keâer,
Ùegæpeefvele vejmebnejeves efhele= ueeskeâ efheb[ oeve DeeefCe mecehe&Ceeheemetve JebefÛele
nesTve peeleerue. ÙeeJej ßeerke=â<Ce cnCeeues keâer Depe&gvee, leguee ns De%eeve keâes"tve
Deeues? efheC[esokeâ ef›eâÙesuee ÙeesiesÕejebveer De%eeve cnšues Je oeKeefJeues keâer, pÙee
Øekeâejs JeŒeeÛee lÙeeie keâ¤ve ceveg<Ùe veJes JeŒe OeejCe keâjlees. "erkeâ leMeeÛe
Øekeâejs ne Deelcee peerCe& MejerjeÛee lÙeeie keâ¤ve ceveg<Ùe Mejerj¤heer veJeerve JeŒe
OeejCe keâjlees. ÙesLes Mejerj ns Skeâ JeŒe Deens DeeefCe DeelcÙeeves heâòeâ JeŒe
yeoueues cnCepes lees cesuee veener. veÕej Mejerj yeoueues. yeekeâer lÙeeÛeer JÙeJemLee
hetJe&Jele Deens. lej ceie Yeespeve (efheb[oeve), Deemeve, MeÙÙee, Iej, DeeJeeme, peue
FlÙeeoeRÛes oeve osTve keâesCeeuee le=hle kesâues peeles? ÙeecegUsÛe ÙeesiesÕejebveer Ùeeuee
De%eeve cnšues. DeOÙeeÙe 15/7 ceOÙes ÙeeJej Yej osle les cnCeleele ne Deelcee
cnCepes ceePee meveeleve DebMe Deens, mJe¤he Deens DeeefCe ceveemeefnle heeÛe FbefõÙeebÛÙee
keâeÙe&efJeYeeieeletve efveefce&le mebmkeâej IesTve ogmejs Mejerj lees OeejCe keâjlees DeeefCe
ceveemeefnle mene FbefõÙeebÛes Éeje veJeerve Mejerjele efJe<eÙe YeesieebÛee GheYeesie Ieslees.
DeelcÙeeves pes Mejerj OeejCe kesâues lesLes heCe Yeesiemeece«eer GheueyOe Deens lejermegæe
efheb[oeve keâe efoues peeles?
ÙesLes Skeâ Mejerj mees[tve ogmejs Mejerj OeejCe kesâues lees Deelcee mejU lÙee
Mejerjele peelees. ceOÙes keâesCeles efJeßeebeflemLeeve efkebâJee LeebyeCes veener. npeejes efhe{ŸeebÛÙee
efhelejebÛes Deveeefo keâeueeheemetve he[tve jenCes DeeefCe pÙeebÛeer peerefJekeâe, JebMe
hejbhejebÛÙee neleele efveOee&efjle keâjCes, lemesÛe efhebpeNÙeeleerue he#ÙeeØeceeCes lÙeeÛes
®ove, heleve ns Skeâ De%eevecee$e Deens. cnCetve ßeerke=â<Ceebveer Ùeeuee De%eeve
cnbšues.
heehe DeeefCe hegCÙe- Ùee Øeëe>eJej meceepeele Deveskeâ Yeüce Deensle. hejbleg
ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛÙee vegmeej jpeesiegCeeves GlheVe ne keâece, ›eâesOe Yeesieebveer keâOeerner
le=hle ve nesCeejs cees"s heeheer Deensle. DeLee&le keâeceÛe Skeâcee$e heeheer Deens.
heeheeÛee Giece keâece Deens, keâecevee Deens. Ùee keâecevee jenleele kegâ"s? ßeerke=â<Ceebveer
meebefieleues keâer FbefõÙes, ceve Je yegæer ns ÙeebÛes jenCÙeeÛes ef"keâeCe cnbšues peeles.
pesJne efJekeâej Mejerjele veener lej ceveele GlheVe nesleele, lej ceie vegmeles Mejerj
OegJetve keâeÙe heâeÙeoe?
ßeerke=â<CeeÛÙee celes ceveeÛeer MegOoer nesles veecepeheeves, OÙeeveeves, mecekeâeueerve
keâesCÙee leòJeoMeea ceneheg®<eeÛÙee mesJesves, lÙeebÛÙee Øeleer mecehe&Ceeves, pÙeeÛÙeemee"er
les 4/34 ceOÙes Øeeslmeeefnle keâjleele keâer leodefJeefæ ØeeefCeheelesve mesJee DeeefCe
Øeëe> keâ¤ve les %eeve efceUJee. pÙeecegUs meJe& heehes ve° nesTve peeleele.
DeOÙeeÙe 3/13 ceOÙes lÙeebveer meebefieleues keâer, Ùe%eeletve efMeuuekeâ jeefnuesues
DeVe KeeCeejs meblepeve mebhetCe& heeheebheemetve megšleele, cegòeâ nesleele Je pes Mejerjemee"er
keâecevee keâjleele les heeheer heeheÛe Keeleele. Ùe%e efÛebleveeÛeer Skeâ efveef§ele ef›eâÙee
Deens lÙeecegUs ceveele jeefnuesues ÛejeÛej efJeÕeeÛes mebmkeâej peUtve peeleele, efMeuuekeâ
heâòeâ yeÇÿeÛe jenles, cnCetve MejerjeÛÙee pevceeÛes pes keâejCe Deens lesÛe heehe Deens
DeeefCe pes lÙee Dece=leleòJeeuee osJeefJeCeejs Deens lÙeeÛÙee veblej keâOeerner Mejerj
OeejCe keâjCÙeeme ueeiet veÙes, lesÛe hegCÙe nesÙe.
DeOÙeeÙe 7/29 ceOÙes les meebieleele keâer, ceuee MejCe ÙesTve pejecejCe
DeeefCe oes<eebheemetve megšCÙeemee"er Ùelve keâjCeejs hegCÙekeâceea pÙee heg®<eebÛes heehe
ve° Peeues Deens les mebhetCe& yeÇÿeeuee, mebhetCe& keâce&, mebhetCe& DeOÙeelce peeCeleele.
cnCetve hegCÙekeâce& les Deens, pes peje-cejCe DeeefCe oes<eebÛÙee Jej G"tve MeeÕeleeÛeer
DeesUKe Je lÙeeleÛe vesnceermee"er efmLeleer osJeefJeleele DeeefCe pes pevce-ce=lÙet,
peje-cejCe, og:Ke-oes<eebÛÙee heefjIeele efheâjJele "sJeles lesÛe heehe keâce& Deens.
DeOÙeeÙe 10/3 ceOÙes meebieleele- pees ceuee pevcece=lÙetjefnle Deeefojefnle,
Deblejefnle lemesÛe meJe& ueeskeâebÛÙee ceneve F&Õejeuee mee#eelkeâejemeefnle peeCetve
Ieslees lees heg®<e cejCe Oeceea ceveg<ÙeebceOÙes %eeveer Deens DeeefCe Demes peeCeCeeje
mebhetCe& heeheebheemetve cegòeâ nesTve peelees.
meejebMe JeejbJeej pevcece=lÙetÛes keâejCeÛe heehe Deens. DeeefCe pees lÙeeheemetve
mJele:uee JeeÛeJetve MeeÕele hejceelcÙeekeâ[s JeUlees, hejce Meebleer Øeehle keâjlees,
lesÛe hegCÙekeâce& nesÙe. Kejs yeesueCes, kesâJeU DeeheuÙee heefjßeceeÛes KeeCes, efŒeÙeebceOÙes
ceele=YeeJe, Fceeveoejer FlÙeeoer iegCe Ùee hegCÙekeâcee&Ûes meneÙÙekeâ Debie Deensle.

hejbleg meJeexlke=â° hegCÙe Deens- hejceelcÙeeÛeer Øeehleer, pes Skeâ cee$e hejceelcÙeeÛÙee
ßeæsuee le[e osles, les heehe Deens.
meJe& meble Skeâ- ieerlesÛÙee DeOÙeeÙe 4/1 ceOÙes YeieJeeve ßeerke=â<Ceeves oeKeefJeues
keâer, DeefJeveeMeer Ùeesie keâuheeÛÙee DeeefokeâeUele ceer metÙee&uee meebefieleuee neslee.
hejbleg ßeerke=â<CeeÛÙee hetJeeaÛee Fefleneme DeLeJee Flej keâesCelÙeener MeeŒeele ke=â<Ce
veeceeÛee GuuesKe efceUle veener.
JeemleefJekeâ heenlee ßeerke=â<Ce Skeâ hetCe& ÙeesiesÕej Deensle. les Skeâ DeJÙeòeâ
DeeefCe DeefJeveeMeer YeeJeeÛÙee efmLeleerceOÙes Deensle. pesJne pesJne hejceelcÙeeuee
efceUefJeCeejer ef›eâÙee DeLee&le ÙeesieeÛes met$e meebieCÙeele Deeues lesJne DeMeeÛe
efmLeleerleuÙee keâesCÙee ceneheg®<eeves les kesâues. ceie lees jece Demees efkebâJee $e+<eer
pejLegŒe keâe ve nes? heg{erue yeouelÙee keâeUele neÛe GheosMe ÙesMet, cegncceo,
ieg¤veevekeâ FlÙeeoeRÛÙee ceeOÙeceeletve Deeuee, heCe meebefieleuee ßeerke=â<Ceeves.
cnCetve meJe& ceneheg®<e SkeâÛe Deensle. meJe&peCe SkeâeÛe efyebotuee mheMe&
keâ¤ve SkeâeÛe mJe¤heeuee efceUleele. Deveskeâ heg®<e Ùee ceeiee&Je¤ve Ûeeueleerue,
hejbleg pesJne efceUJeleerue lesJne SkeâÛe heo Øeehle keâjleerue. DeMee DeJemLesuee
Øeehle Peeuesues mebleeÛes Mejerj Skeâ Iej cnCetveÛe Gjuesues Demeles. les mJele:Megæ
DeelcemJe¤he Deensle. DeMee efmLeleerÛÙee ueeskeâebveer kesâJne keâener meebefieleues lej les
ÙeesiesÕejebvesÛe meebefieleues nesÙe.
meble kegâ"s vee kegâ"s pevce IesleesÛe. hetJe& DeLeJee heef§ecesle, keâeàÙee efkebâJee
ieesNÙee heefjJeejeble, hetJe&-ØeÛeefuele keâesCÙee Oecee&Jej DeJeuebyetve jenCeeNÙeebceOÙes
DeLeJee DeyeesOe mecegneceOÙes, meeceevÙe peerJeve peieCeejs iejerye DeLeJee ßeerceble
kegâUele pevce IesTve ner meble lÙeebÛÙee hejbhejsleerue nesle veener. lees lej Deeheues
ue#Ùe hejceelcÙeeuee hekeâ[tve mJe¤heekeâ[s heg{s JeešÛeeue keâjlees Je leesÛe
mJe¤heceÙe neslees. lÙeebÛÙee GheosMeeceOÙes peele-heele, JeCe&Yeso, jbieYeso DeeefCe
Deceerj-ieefjyeerÛÙee efYebleer Demele veenerle, FLeheÙeËle keâer lÙeebÛÙee Â°erle vej-
ceeoer ne Yesoner jenle veener (heene ieerlee 15/16 ‘‘ÉeefJeceeW heg®<ees ueeskesâ~'')
ceneheg®<eebÛÙee he§eele lÙeebÛes DevegÙeeÙeer Deeheuee mebØeoeÙe yeveJetve mebkegâefÛele

Je=òeerÛes yeveleele. keâesCÙee ceneheg®<eeÛÙee ceeies ÛeeueCeejs Ùengoer nesTve peeleele.
hejbleg Ùee efYebleerMeer mebleebÛee mebyebOe keâoeefhe nesle veener. meble ve lej keâesCeer meebØeoeefÙekeâ
Deensle ve keâesCeer Skeâe peeleerÛes meble Deens. lÙeebvee keâesCelÙee meeceeefpekeâ mebie"veeceOÙes
ceÙee&efole keâ¤ve "sJet vekeâe.
cnCetve efJeÕeeleues meble, ceie lÙeebÛee pevce keâesCelÙee mecegnele Deiej šesUerle
Peeuesuee Demees, ceie pejer keâesCÙee Oecee&Ûes (meebØeoeefÙekeâ) ueeskeâ lÙeebÛes hetpeve
DeefOekeâ ØeceeCeele keâjerle Demeesle, keâesCÙee meebØeoeÙeeÛÙee ØeYeeJeecegUs DeMee
mebleebÛeer efveboe keâ¤ veÙes keâejCe keâer les efvejhes#e Deensle. efJeÕeele keâesCelÙeener
ef"keâeCeer GlheVe Peeuesuee meble efveboveerÙe vemelees. pej keâesCeer Demes keâjerle Demesue,
lej lees DeeheuÙee Deele jeefnuesuÙee hejceelcÙeeuee ke=âMe-ogye&ue keâjlees.
DeeheuÙeeceOÙes efmLele DemeCeeNÙee hejceelcÙeeMeer ogjeJee efvecee&Ce keâjlees. mJele:Ûe
lees Deeheues vegkeâmeeve keâjlees. DeefKeue efJeÕeele pevce IesCeeNÙeeble pej Deeheuee
keâesCeer Keje efnlesÛÚt Demesue lej lees mebleÛe Demelees cnCetve lÙeebÛÙee yeeyeleerle
meùoÙe jenCes peieeleuÙee ueeskeâebÛes cetueYetle keâle&JÙe Deens. Ùeeheemetve JebefÛele
nesCes cnCepes DeeheuÙeeuee Oeeskeâe osCes Deens.
Jeso- ieerlesceOÙes JesoeÛes JeCe&ve yejsÛe Deeues Deens. hejbleg meJe& efceUtve Jeso
cnCepes ceeie& efveoxMekeâ efÛevn (Mile Stone) Deens. OÙesÙeeØele heesnÛeleele lÙee
JÙeòeâermee"er lÙeebÛee GheÙeesie mebhelees. DeOÙeeÙe 2/45 ceOÙes ßeerke=â<Ceeves meebefieleues,
Depe&gvee! Jeso leerve iegCeebheÙeËleÛe ØekeâeMe šekeâleele. let JesoebÛÙee keâeÙe&#es$eeletve
Jej T". DeOÙeeÙe 2/46 ceOÙes meebefieleues-meJe& yeepetbveer heefjhetCe& mJeÛÚ peueeMeÙe
efceUleeÛe ÚesšŸee peueeMeÙeebMeer ceveg<ÙeeÛes pesJe{s ØeÙeespeve jenles lesJe{sÛe ÛeebieuÙee
yeÇÿe%eeveer ceneheg®<eeÛes DeLee&le yeÇeÿeCeebÛes JesoebMeer ØeÙeespeve jenles. hejbleg
ogmeNÙeebmee"er lÙeebÛee GheÙeesie DeensÛe. DeOÙeeÙe 8/28 ceOÙes meebefieleues-Depe&gvee,
ceuee leòJeeves ÛeebieuÙee Øekeâejs peeCetve IesleuÙeeJej Ùeesieer, Jeso, Ùe%e, lehe, oeve
FlÙeeoeRÛÙee hegCÙeheâueebvee heej keâ¤ve meveeleve heoeuee Øeehle nesTve peeleele.
DeLee&le peesheÙeËle Jeso peerefJele Deensle, Ùe%e keâjCes yeekeâer Deens leesheÙeËle meveeleve
heoeÛeer Øeehleer veener. DeOÙeeÙe 15/1 ceOÙes meebefieleues keâer, Jej hejceelceeÛe
pÙeeÛes cetU Deens, Keeueer keâerškeâ, helebie heÙeËle Øeke=âleer pÙeeÛÙee heâebÅee Deensle,
efJeÕe-mebmeej Demee efhebheUeÛee Skeâ DeefJeveeMeer Je=#e Deens. pees Ùeeuee cegUemekeâš
peeCelees lees JesoeÛee %eeveer Deens. Ùee peeCekeâejerÛee Œeesle ceneheg®<e Deens. lÙeebÛÙee
ceeOÙeceeletve efJeefMe° Yepeve Deens. hegmlekeâ efkebâJee hee"Meeuee veener.
Deesce- ßeerke=â<CeeÛÙee ceeie&oMe&veele ÔÛÙee peheeÛes efJeOeeve efceUJelee Ùesles.
DeOÙeeÙe 7/8 Ôkeâej ceer Deens. 8/13 Ô Ûee pehe keâj Je ceePes efÛebleve keâj.
DeOÙeeÙe 9/17 peeCeCÙeeme ÙeesiÙe, heefJe$e Ôkeâej ceer Deens. DeOÙeeÙe 10/33
De#ejeleuee Dekeâej ceer Deens. 10/25 ceOÙes JeÛeveeleues Skeâ De#ej ceer Deens.
DeOÙeeÙe 17/23 Ô leled DeeefCe meled yeÇÿeeÛee heefjÛeeÙekeâ Deens. 17/24 Ùe%e,
oeve DeeefCe leheeÛÙee ef›eâÙee Ô heemetve ØeejbYe nesleele. cnCetve ßeerke=â<CeeÛÙee
celes Ô Ûee pehe efveleeble DeeJeMÙekeâ Deens. lÙeeÛeer heæleer keâesCee DevegYeJeer
ceneheg®<eekeâ[tve efMekeâeJeer.
ieerlesle meebefieleuesues %eeve nerÛe efJeMegæ cevegmce=efle- ieerlee DeeefoceeveJe-
heefnuee-cetU heg®<e cenejepe ceveg ¢eeÛÙeener hetJeeaÛeer Deens- ‘Fceb efJeJemJeles Ùeesieb
ØeesòeâJeevenceJÙeÙece!' (4.1) Depe&gvee, Dejs ne DeefJeveeMeer Ùeesie ceer metÙee&uee
keâuheeÛÙee ØeejbYeerÛe meebefieleuee neslee, lemesÛe metÙee&ves lees ceveguee meebefieleuee.
cevegves lees Sskeâuee Je DeeheuÙee mcejCeele mee"Jetve "sJeuee, keâejCe Sskeâuesueer
iees°er ceveeÛÙee Keesue keâhhÙeele mcejCeele "sJelee Ùesles. les nsÛe %eeve cevegves F#Jeekegâuee
meebefieleues. F#Jeekegâkeâ[tve jepeef<eËvee ns %eeve mecepeues DeeefCe ÙeeÛe cenlJehetCe&
keâeUele ne DeefJeveeMeer Ùeesie Ùee he=LJeerJe¤ve ueghle Peeuee. meg®JeeleerÛÙee keâeUele-
hetJeer heâòeâ meebieCÙeeÛeer Je les Ssketâve ue#eele "sJeCÙeeÛeer heæle nesleer. efueefnleemegæe
ÙesT Mekeâles ÙeeÛeer keâuheveeÛe veJnleer. cevegcenejepeebveer Ùeeuee ceveeÛÙee mce=eflebceOÙes
mee"Jetve "sJeues DeeefCe ue#eele "sJeCÙeeÛeer- mce=efle hejbheje efoueer. cnCetve ieerlesle
JeCe&ve kesâuesues %eeve nsÛe heâòeâ efJeMegæ cevegmce=efle Deens.
YeieJebleeveer ns %eeve cevegÛÙee Deieesoj metÙee&uee meebefieleues nesles. lej ceie
Ùeeuee metÙe&mce=efle keâe yejs cnCele veenerle ? Kejs heenlee metÙe& ØekeâeMeceÙe hejceelcÙeeÛee
Demee DebMe Deens keâer pÙeecegUs ner ceeveJeer me=°er efvecee&Ce Peeueer Deens. YeieJeeve
ßeerke=â<Ce cnCeleele, ‘‘ceerÛe hejceÛesleve yeerpe ¤heeves efhelee Deens, Øeke=âefle ieYe&OeejCee
keâjCeejer DeeF& Deens.'' leesÛe yeerpe®heeleerue efhelee metÙe& Deens. metÙe& ner hejceelcÙeeÛeer
DeMeer ØeMeefòeâ Deens keâer peerves ceeveJeeÛeer efveefce&leer kesâuesueer Deens. metÙe& ner keâener
keâesCeer JÙeefòeâ veJns. pesJne hejceelcÙeeÛÙee Ùee pÙeeseflece&Ùe lespeeheemetve ceeveJeeÛeer
Glheefòe Peeueer lesJneÛe lÙee lespeeceOÙes ns ieerlesceOÙes efJe<eo kesâuesues %eeve megæe
Øemeeefjle kesâues, cnCepesÛe metÙee&uee meebefieleues. metÙee&ves les DeeheuÙee cegueeuee
ceveguee meebefieleues cnCetve ner cevegmce=efle! metÙe& cnCepes keâesCeer JÙeefòeâ veJns lej
yeerpe Deens.
YeieJeeve ßeerke=â<Ce cnCeleele, leesÛe ØeeÛeerve Ùeesie ceer leguee meebieCeej Deens.
let uee[keâe Yeòeâ Deensme lemesÛe Keeme efce$ener Deensme. Depe&gve yegefæceeve nesles,
ieerlee «enCe keâjCÙeeÛeer lÙeebÛeer #ecelee nesleer. lÙeebveer YeieJebleebmeceesj Øeëe>ebÛeer
ceeefuekeâeÛe meg® kesâueer. ‘‘legceÛee pevce lej Deeòee Peeuesuee Deens, metÙee&Ûee pevce
lej heâej hetJeea Peeuesuee Deens. ceie legceÛÙee, legcnerÛe ns metÙee&uee meebefieleues, Ùee
efJeOeeveeJej ceer keâmee keâeÙe efJeÕeeme "sJeeJee ?'' DeMeeÛe ØekeâejÛes Jeerme hebÛeJeerme
Øeëe> lÙeebveer GYes kesâues. ieerlee mebhesheÙeËle lÙeebÛes Øeëe> (efvejekeâjCe PeeuÙeeves) mebhetve
iesues. ceie pes Depe&gve efJeÛee® Mekeâle veJnles hejbleg Depe&gveeÛÙeeÛe efnleeÛes nesles Demes
keâener Øeëe> YeieJebleeveer mJele:Ûe efvecee&Ce kesâues Je lÙeebÛes efvejekeâjCe kesâues. DeKesjerme
YeieJeeve cnCeeues, Depe&gvee, let ceePee GheosMe veerš Skeâe«eheCes ue#ehetJe&keâ Sskeâuee
Deensme keâe ? ceesneheeÙeer efvecee&Ce Peeuesues legPes De%eeve ve° Peeues Deens keâe ?
Depe&gve cnCeeues -
YeieJevlee, ceePee ceesn ve° Peeuee Deens. ceuee mce=eflebÛeer Øeehleer Peeueer Deens.
ceer kesâJeU SskeâuesÛe veener lej (mcejCeele keâes¤ve "sJeues Deens) mce=eflebceOÙes
OeejCe kesâues Deens. ceer DeeheuÙee DeeosMeeÛes heeueve keâjerve, Ùegæ keâjerve. lÙeebveer
Oeveg<Ùe GÛeueues, Ùegæ Peeues. lÙeebvee efJepeÙe efceUeuee, Skeâe efJeMegæ Oece&
meeceüepÙeeÛeer mLeehevee Peeueer DeeefCe Skeâe Oece&MeeŒeeÛÙee ¤heele ieerlee hegvne
ØeÛeejele Deeueer.
ieerlee legceÛee cetU Oece&«ebLe Deens. Depe&gveeves DeeheuÙee mce=eflebceOÙes OeejCe
kesâuesueer cevegmce=efle nerÛe Deens. ceveg mee#eer DemeuesuÙee oesve keâeceebÛee GuuesKe
Deens- Skeâ lej efhelÙeekeâ[tve ieerlesÛeer Øeehleer DeeefCe ogmejs cnCepes cevegÛÙee meceesjÛe
Jeso DeJelejues. cevegÛÙee keâeUele DeeCeKeer kegâ"ueer eflemejer iees° Ie[ueer veener.
lÙeekeâeUer efueefnCÙeeÛeer, efuenJetve IesCÙeeÛeer heæle (megefJeOee) veJnleer, keâeieo-
uesKeCeer megæe veJnleer, cnCetve %eeve ns Ssketâve mce=efleceOÙes mee"Jetve "sJeCÙeeÛeer
hejbheje nesleer. pÙeebÛÙeecegUs ceeveJeebÛeer efveefce&leer Peeueer lÙee cenejepe ceveg Ùeebveer
Jesoebvee ßegleerÛee lej ieerlesuee mce=efleÛee ceeve efouee.
Jeso cevegÛÙee meceesj Øekeâš Peeues, lÙeebÛes ßeJeCe keâje. les ßeJeCeeÛÙee ÙeesiÙelesÛes
DeensleÛe. veblej Yeues ner legcner les efJemejueele lejer keâener heJee& veener. hejbleg ieerlee
mce=efle Deens, leer vesnceerÛe mcejCeele DemeeÙeuee nJeer. ieerlee ns ceeveJeeuee keâeÙece
efšketâve jenCeejs (MeeÕele) peerJeve, meowJe efšketâve jenCeejer (MeeÕele) Meebleer
DeeefCe vesnceer DemeCeejer (MeeÕele) mece=efæ SsMJeÙe& mebheVe peerJeve efceUJetve osCeejs
F&Õejer ieerle Deens.
YeieJeeve cnCeeues, Depe&gvee, pej let ieJee&ÛÙee Deenejer peeTve ceePee GheosMe
Sskeâuee veenerme lej legPee veeMe nesF&ue, cnCepesÛe ieerlesleerue GheosMeebkeâ[s ogue&#e
keâjCeeNÙeeÛee veeMe neslees. hebOejeJÙee DeOÙeeÙeeÛÙee MesJešÛÙee ßueeskeâele (15.20)
YeieJeeve cnCeleele, ‘Fefle ieg¢eleceb MeeŒeefceocegòebâ ceÙeeveIe~' ns ieesheveerÙeentvener
ieesheveerÙe MeeŒe ceer meebefieleues Deens. Ùeeuee lelJeeletve peeCetve let mebhetCe& %eeve
DeeefCe hejceßesÙe ÙeebÛeer Øeehleer keâjMeerue. meesUeJÙee DeOÙeeÙeeÛÙee MesJešÛÙee
oesve ßueeskeâebceOÙes cnšues Deens- Ùe MeeŒeefJeefOeceglme=pÙe Jele&les keâecekeâjle:~'
Ùee MeeŒeefJeOeerÛee lÙeeie keâ¤ve Flej Øekeâejebveer Yeefòeâ keâjleele lÙeebÛÙee peerJeveele
vee megKe Demeles, vee mce=efæ Demeles keâer vee hejceieleer Demeles.
lemceeÛÚeŒeb ØeceeCeb les keâeÙee&keâeÙe& JÙeJeefmLeleew~ cnCetve Depe&gvee, legPÙee
keâle&JÙe DeeefCe Dekeâle&JÙeeÛÙee efveJee[ŸeeceOÙes ns MeeŒeÛe ØeceeCeYetle Deens.
ÙeeÛee ÛeebieuÙee Øekeâejs DeYÙeeme keâj DeeefCe lÙeeveblej lÙeeÛes DeeÛejCe keâj. let
ceePÙeele efveJeeme keâjMeerue, DeefJeveeMeer heo Øeehle keâjMeerue DeeefCe MeeÕele peerJeve,
MeeÕele Meebleer DeeefCe mece=efæ efceUJeMeerue.
ieerlee cevegmce=efle Deens DeeefCe ßeerke=â<CeeÛÙee celes ogmejs keâesCeles ner MeeŒe
veener, ogmejer keâesCeleerner mce=efle veener lej ieerlee nsÛe Oece&MeeŒe Deens. meceepeele
ØeÛeejele DemeCeeNÙee JesieJesieàÙee mce=efle ¢ee ieerlee efJemce=leerle iesuÙeeÛes og<heefjCeece

Deensle. efkeâleerlejer jepeebÛÙee ke=âheeÚ$eeKeeueer efueefnuÙee iesuesuÙee ¢ee mce=efle
meceepeeleerue GÛÛe veerÛelesÛÙee YeeRleer GYeejCÙeemee"er Je lÙee efškeâJetve "sJeCÙeemee"er
ÛeebieuÙeeÛe GheÙeesieer he[leele. cevegÛÙee veeJeeJej ØeÛeej keâjCÙeele ÙesCeeNÙee DeLeJee
meebefieleuesuÙee cevegmce=efleceOÙes cevegÛÙee keâeUeleerue JeeleeJejCeeÛes efÛe$eCe veener.
cetU Demmeue cevegmce=efle ieerlee heâòeâ Skeâe hejceelcÙeeueeÛe melÙe ceeveles, DeeefCe
lÙeeleÛe peieeÛee efJeueÙe oMe&efJeles. hejbleg Deepe ØeÛeejele DemeCeeNÙee peJeU peJeU
164 mce=efle hejceelcÙeeÛes veeJe megæe Iesle veenerle, keâer hejceelcÙeeÛÙee ØeehleerÛÙee
ceeiee&Jej ØeekeâeMePeeslener šekeâerle veenerle. lÙee heâòeâ mJeiee&leerue mLeeve hekeäkesâ
keâjCÙeehegjlÙee ceÙee&efole jenleele DeeefCe pes ‘ve Deefmle' cnCepes cegUeleÛe veener
Deens, lÙeeueeÛe Øeeslmeenve osleele.
ceneheg®<e- ceneheg®<e yee¢e lemesÛe Deebleefjkeâ, JÙeeJeneefjkeâ, lemesÛe
DeOÙeeeflcekeâ ueeskeâjerleer DeeefCe ÙeLeeLe& Jesojerleer oesvneRÛeer peevekeâejer "sJelees. nsÛe
keâejCe Deens keâer, mecemle meceepeeuee ceneheg®<eebveer jenCeerÛeer heæle oeKeefJeueer
DeeefCe Skeâ ceÙee&efole JÙeJemLee efoueer. Jeefme‰, Meg›eâeÛeeÙe&, mJeÙeb ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ce,
cenelcee yegæ, cetmee, Fmee, cegncceo, jeceoeme, oÙeevebo, ieg¤ ieesefJeboefmebn FlÙeeoer
npeejes ceneheg®<eebveer Demes kesâues. hejbleg Ùee JÙeJemLee lelkeâeueerve meceÙeevegmeej
Demeleele. heeref[le meceepeeuee Yeeweflekeâ Jemlet Øeoeve keâjCes ÙeLeeLe& veener. Yeeweflekeâ
De[ÛeCeer, keâeW[er #eefCekeâ Demeleele. MeeÕele vemeleele. cnCetve lÙeebÛes efvejekeâjCe
heCe lÙee meceÙeehegjlesÛe nesles. lÙeeuee efÛejbleve JÙeJemLesÛÙee ¤heele «enCe keâjlee
Ùesle veener.
JÙeJemLee ueeJeCeejs- meeceeefpekeâ efJeke=âleeRvee ceneheg®<e mees[Jeleele,
lÙeebÛes efvejekeâjCe keâjleele. pej lÙeebÛes efvejekeâjCe Peeues veener lej %eeve, JewjeiÙepeveerle
hejce meeOeve keâesCe Sskesâue? ceveg<Ùe pÙee JeeleeJejCeele heâmeuee Deens lÙeeuee
lesLetve nšJetve ÙeLeeLe&¤he peeCeCÙeeÛÙee efmLeleerle DeeCeCÙeemee"er Deveskeâ ØeueesYeves
efoueer peeleele. lÙee Â°erves ceneheg®<e pÙee MeyoebÛee ØeÙeesie keâjleele, keâener JÙeJemLee
osleele, lees Oece& veener. lÙeecegUs Mes-oesveMes Je<ex Ûeeuesue DeMeer JÙeJemLee efceUles.
Ûeej-meneMes Je<eeËmee"er GoenjCe yeveles Je npeej oesve npeej Je<ee&le lees meeceeefpekeâ
DeeefJe<keâej veJeerve heefjefmLeleeryejesyej efve<ØeeCe nesTve peelees. ieg® ieesefJeboefmebneÛÙee

meeceeefpekeâ JÙeJemLesceOÙes MeŒe DeefveJeeÙe& nesles. Deelee lÙee leueJeejerÛes DeewefÛelÙe
Deens keâe? ÙesMet iee{JeeJej yemele (ceòeer 21) Demele. iee{JeemebyebOeer lÙeebveer
efouesueer JÙeJemLee Deepe GheÙeesieer Deens keâe? lÙeebveer meebefieleues keâesCeeÛes iee{Je
Ûees¤ vekeâe. Deepe iee{Je keâesCe heeUles? Ùee Øekeâejs ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceeves lÙee
JesUÛÙee meceepeeuee mecÙekeâ JÙeJeefmLele kesâues. lÙeeÛee GuuesKe ceneYeejle,
YeeieJele FlÙeeoer iebÇLeeceOÙes Deens. lÙeeyejesyej Ùee iebÇLeele lÙeebveer ÙeLeeLee&Ûesner
‘ÙesLes-lesLes' Demes efÛe$eCe kesâues Deens. hejce-keâuÙeeCekeâejer meeOevee DeeefCe Yeeweflekeâ
JÙeJemLeebÛÙee efveoxMeeuee SkeâeceOÙes efcemeUCÙeeves meceepe leòJe efveCee&Ùekeâ ›eâceeuee
hetCe&heCes mecepet Mekeâle veener. Yeeweflekeâ JÙeJemLeebvee lees pemesÛÙee lemesÛe veJns lej
Jee{Jetve hegâieJetve «enCe keâjlees keâejCe keâer, les Yeeweflekeâ Deens; ceneheg®<eeves
meebefieleues Demes meebietve Ùee JÙeJemLeebmee"er ceneheg®<eebÛeer iJeener heCe osleele.
ceneheg®<eeÛÙee JeemleefJekeâ ef›eâÙesuee cees[tve lees[tve lÙeeuee Yeüecekeâ yeveJeleele.
Jeso, jeceeÙeCe, ceneYeejle, yeeÙeyeue, kegâjeCe Ùee meJeeËÛÙee yeeyeleerle hetJe&«enÙegòeâ
Oetmej OeejCee ceveele Mes<e Deensle.
ieerlee meJe& ceveg<Ùecee$eemee"er- heelebpeueer FlÙeeoer Deveskeâ ceneheg®<eebveer
hejceßesÙeeÛÙee ÙeLeeLe& efJeOeeruee meeceeefpekeâ JÙeJemLesheemetve nšJetve JesieUs, mJeleb$e
Øemlegle kesâues. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceevesner ns JesieUs keâjCes keâuÙeeCekeâejer mecepeues.
Gòece DeefOekeâejer ÙeesiÙelee DemeCeeNÙee yeeyeleerleÛe lÙeebveer lemes JÙeòeâ kesâues.
ßeerke=â<Ceeves JesUes JesUer meebefieleues keâer, legPÙee, DeefleMeÙe Øesce DemeCeeNÙee YeòeâeÛÙee
efnleeÛÙee FÛÚsves meebielees. ns Deefle ieghle jnmÙe Deens. MesJešer lÙeebveer meebefieleues,
pej Yeòeâ vemeeue lej Øeleer#ee keâje. lÙeeuee lÙee ceeiee&Jej DeeCee. veblej
lÙeeÛÙeemee"erÛe meebiee. nsÛe ceveg<Ùecee$eemee"er ÙeLeeLe& keâuÙeeCeeÛes Skeâcee$e meeOeve
Deens. lÙeeÛesÛe veece ßeerke=â<Ceesòeâ ieerlee Deens.
Øemlegle Yee<Ùe- ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛÙee DeeMeÙeeuee pemesÛÙee lemes JÙeòeâ
kesâuesuÙee Øemlegle šerkesâÛes veeJe ‘ÙeLeeLe& ieerlee' Deens. ieerlee mJeleb$eheCes hetJe&
meeOeve «ebLe Deens. mebhetCe& ieerlesceOÙes mebosneÛes Skeâner mLeU veener. pesLes keâesCeeuee
mebosn Demesue lees yeewefækeâ mlejeJej peeCelee Ùesle veener, cnCetve lees Øeleerle neslees.
cnCetve keâesCeeuee keâener mecepeues veener lej keâesCee leòJeoMeea ceneheg®<eeÛÙee
meeefVeOÙeele les mecepetve IesCÙeeÛee ØeÙelve keâje.
leefÉefÉ ØeefCeheelesve heefjØeëe>sve me&JeÙee~~
Gheos#Ùeervles les %eeveb %eeefvevemleòJeoefMe&veŠ~~
Deesce MeeefvleŠ~ MeeefvleŠ~~ MeeefvleŠ~~~
efveJesove
‘ÙeLeeLe& ieerlee' ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeeÛeer hejce heefJe$e JeeCeer Deens. Ùeele
DeeheuÙee ùoÙeele jeefnuesuÙee hejceelcÙeeÛÙee ØeehleerÛÙee heæleerÛes Je ØeehleerÛÙee
veblejÛes kesâues iesuesues efÛe$eCe Deens. DeJensuevesÛÙee Â°erves Ùee JeeCeerÛee GheÙeesie
JepÙe& Deens. veenerlej Deecner DeeceÛÙee ue#ÙeeÛÙee %eeveeheemetve JebefÛele jent.
Ùee ieerleeYee<ÙeeÛes ßeæehetJe&keâ DeOÙeÙeve keâjCÙeeves ceveg<Ùe keâuÙeeCekeâejer
meeOeveeves mece=æ nesF&ue DeeefCe pees Ùee Yee<ÙeeÛes ÙeeflkebâefÛeleheCe «enCe keâjsue,
lÙeeuee hejceßesÙe Øeehle nesF&ue. keâejCe Ùee F&ÕejerÙe ceeiee&Jej DeejbYeeÛee keâOeer
veeMe nesle veener.
— mJeeceer DeÌ[ieÌ[evebo
OJeefveheâerle efveefce&leerÛee nslet
Deese[
f Ùees ke@âmesš jskeâe@e[ f iË eÛee nslet
(1) kesâJeU Skeâe hejcesÕejeJej Demeerce ßeæe DeeefCe mebhetCe& mecehe&CeeÛee
mebosMe osCeejer ieerlee meJeeËvee heefJe$e Je Megæ keâjCÙeemee"er Deeceb$eCe osle
Deens. peieeÛÙee hee"erJej kegâ"sner jenCeeNÙee ßeerceble DeLeJee iejerye,
kegâueerve DeLeJee DeeefoJeemeer, hegCÙeelcee efkebâJee heeheer, m$eer DeLeJee heg®<e,
meoeÛeejer efkebâJee ogjeÛeejer meJeeËvee efleÛÙeele ØeJesMe Deens. efJeMes<ele:
ieerlee heeheer ueeskeâebvee lÙeebÛÙee GæejeÛee megiece Demee ceeie& oeKeJeles.
hegCÙeJeeve ueeskeâ lej efleÛeer GpeUCeer keâjerle DemeleeleÛe. DeMee Ùee
DeefÉleerÙe ieerlesJejerue DeefÉleerÙe Yee<Ùe keâjCeeNÙee ‘ÙeLeeLe& ieerles' ÛÙee
ke@âmesšÛes ØemeejCe Øemlegle keâjerle Deenesle.
(2) Meem$eeÛeer jÛevee oesve Â°eRveer kesâueer peeles. Skeâ lej meeceeefpekeâ JÙeJemLee
Je mebmke=âleer keâeÙece efškeâJeCÙeeÛÙee Â°erves, keâer pÙeecegUs ueeskeâ hetJe&peebÛÙee
heoefÛevnebÛes cnCepesÛe hejbhejsÛes DevegkeâjCe keâ¤ Mekeâleerue Je ogmejer ner
keâer, pÙeeÙeesies les MeeÕele Meebleer Øeehle keâ¤ Mekeâleerue. jeceÛeefjle ceeveme,
yeeÙeyeue, kegâjeve FlÙeeoeRceOÙes oesvner Âef°keâesCeebÛee meceeJesMe Deens.
lÙeele Yeeweflekeâ Âef°keâesve cegKÙe DemeuÙeecegUs ceveg<Ùe meceepeesheÙeesieer
JÙeJemLee efškeâJeCÙeeÛee ØeÙelve keâjerle Demelees, lej DeeOÙeeeflcekeâ
metòeâebkeâ[s, ceb$eekeâ[sner lees meeceeefpekeâ JÙeJemLesÛÙee meboYee&le cnCelees
keâer, Meem$eeceOÙes Demes efueefnues Deens. lÙeecegUs oesvner Âef°keâesveebmee"er
JesoJÙeemeebveer ceneYeejle ne «ebLe efueefnuee Demetvener DeeOÙeeeflcekeâ ef›eâÙeebÛes
mebkeâueve ieerlesÛÙee ¤heeves JesieUs kesâues Deens keâer, pÙeecegUs ueeskeâ Ùee
cetU keâuÙeeCe ceeiee&ceOÙes YeüebleerÛes, mebYeüceeÛes efceßeCe keâ¤ MekeâCeej
veenerle. lÙee DeeOÙeeeflcekeâ cetuÙeebmen ÙesLes ieerlesÛee efoJÙe mebosMe Øemlegle
keâjerle Deenesle.
(3) ieerlee ne SKeeoer efJeMes<e JÙeòeâer, peele, Jeie&, hebLe, osMekeâeue efkebâJee
SKeeÅee mebØeoeÙeeÛee iebÇLe veener. Gueš ieerlee cnCepes meeJe&ueewefkeâkeâ
lemesÛe meJe&keâeefuekeâ Demes Oece&MeeŒe Deens Je lees ØelÙeskeâ osMe, ØelÙeskeâ
peele lemesÛe keâesCelÙeener JeÙeeÛÙee Œeerheg®<eebmee"er DelÙeble GheÙegòeâ Deens.
KejesKej ner ieerlee cnCepes mecemle ceeveJe peeleerÛes Oece&Meem$e Deens
DeeefCe DeefYeceeveeÛeer iees° cnCepes ieerlee ns Deeheues Oece&Meem$e Deens,
Deeheuee Oeeefce&keâ «ebLe Deens.
(4) hetpÙe YeieJeeve ceneJeerj, leLeeiele YeieJeeve yegæ %eeveer Demetvener
ueeskeâYee<esle les ieerlesÛes mebosMeJeenkeâ Deensle. ‘Deelcee melÙe Deens DeeefCe
mebhetCe& mebÙeceeves DeelceefmLeleer Øeehle keâjCes' ne ieerlesÛeeÛe efJeÛeej Deens.
yegæeves Ùee efmLeleerueeÛe meJe&%e lemesÛe DeefJeveeMeer heo Demes mebyeesOetve
ieerlesÛÙee efJeÛeejeueeÛe heg°er efoueer Deens. FlekesâÛe veJns lej DeefKeue
efJeÕeeleerue Oeeefce&keâ «ebLeebceOÙes pes meej meebefieleues Deens- Goe. F&Õej,
ØeeLe&vee, he§eeleehe, lehe FlÙeeoer ne meJe& ieerlesÛeeÛe GheosMe Deens. leesÛe
efoJÙe GheosMe ßeer DeÌ[ieÌ[evebo mJeeceeRÛÙee cetKeeletve ‘ÙeLeeLe& ieerlesceOÙes
Øekeâš Peeuee Deens' Je lees ceeveJecee$eeÛee cegòeâerÛee efoJÙe mebosMe ke@âmesšÛÙee
¤heeves Deecner Øemlegle keâjerle Deenesle.
(5) Yeejleeleerue ueeskeâ«ebLeeceOÙes megkeâjeleÛÙee efMe<ÙehejbhejsÛes ØecegKe hebef[le
Dejmlet Ùeeves Deeheuee efMe<Ùe efmekebâoj Ùeeuee ieerleepeeCekeâej %eeveer ieg¤
DeeCeCÙeeÛee DeeosMe efouee neslee. ieerlesceOeerue SkesâÕejJeeoeÛee efJeÕeeleerue
efJeefJeOe Yee<esle cetmee, F&mee lemesÛe metheâer cenelcÙeebveer Øemeej kesâuee.
efJeefJeOe Yee<ee DemeuÙeeves JesieJesieUs leòJe Jeešues lejer efmeæeble ieerlesÛeeÛe
Deens Je cnCetve ieerlee meJe& ceeveJecee$eebÛes DelekeäÙe& Demes Oece&Meem$e
Deens. ieerlesleerue DeeMeÙe ‘ÙeLeeLe& ieerlesÛÙee ¤heeves Øemlegle keâ¤ve mJeeceer
DeÌ[ieÌ[evebo cenejepeebveer ceeveJeeuee DecetuÙe Demes Yeeb[ej efoues Deens,
pes ßeer peerlesveYeeF& ÙeebÛÙee meewpevÙeebcegUs ke@âmesšÛÙee ¤heeves Øemlegle nesle
Deens. ieerlesÛÙee one npeej DevegJeeoebceOÙes DelÙeble owoerhÙeceeve DeMee
Ùee Yee<ÙeeÛee mJeeo IesTve DeeheCener hejceßesÙeeÛes meeOekeâ yevee.
(6) peieeleerue meJe& Oece& ieerlesleerue GheosMeeÛesÛe ØeefleefveefOelJe keâjerle Deensle.
ßeer-DeÌ[ieÌ[evebo cenejepeebÛÙee cegKeeletve ieerlesJejerue Yee<Ùe ‘ÙeLeeLe&
ieerlee' Ssketâve pewve kegâueeslheVe ßeer. peerlesveYeeF& Ùeebveer cenejepeebÛÙee
GheosMeeÛee ke@âmesšÉeje Øemeej keâjCÙeeÛes ›ele Iesleues keâejCe YeieJeeve
ceneJeerj, YeieJeeve ieewlece yegæ, ieg¤ veevekeâ, keâyeerj FlÙeeoer cenelceebÛÙee
efmeæebleebÛeer GÛÛelece DeefYeJÙeòeâer cnCepes ieerlee Deens. ieerlesJejerue efoJÙe
Yee<ÙeeÛeer ner ke@âmesš DeeheuÙee meJeeËÛÙee DeelceoMe&veeLe& Øemlegle keâjerle
Deenesle.
(7) ieerlesÛÙee efveefce&leerveblej oesve npeej Je<eeËheÙeËle OeceeËÛÙee veebJeeJej keâesCelesÛe
mebØeoeÙe efvecee&Ce Peeues veenerle Je cnCetveÛe ieerlee Oece&cegòeâ Deens. lÙee
JesUer efJeÕeeleerue %eeveer peveeble SkeâÛe Meem$e ieepele nesles Je les cnCepes
Gheefve<eo meej YeieJeod ieerlee ns nesÙe. cees#e DeeefCe mece=æerÛee m$eesle
cnCepes ieerlee nesÙe. keâesCelesner MeeŒe JeeÛeCÙeehes#ee ßeJeCe keâjCes DeefOekeâ
ueeYeoeÙekeâ Deens keâejCe keâoeefÛele Megæ GÛÛeejCeeceOÙes Skeâe«elee
Yebie heeJele Demeles. Ùeemee"er ÙeLeeLe& ieerlesÛee ne meeshÙee Je mejU Yee<esle
kesâuesuee DevegJeeo ke@âmesšÛÙee ¤heeves DeeheuÙee mesJesmee"er Øemlegle keâjerle
Deenesle. Ùee ke@âmesšÛÙee ßeJeCeeves ueneve cegueebceOÙes, DeepetyeepetÛÙee
ueeskeâebceOÙes hejceelcÙeeÛÙee MegYe mebmkeâejebÛee mebÛeej nesF&ue DeeefCe
DeeheuÙee DebieCeeleerue JeeÙegceb[ue osKeerue leheesYetceerØeceeCes megjefYele
nesF&ue.
(8) pÙee Iejele ØeYetÛes veeJe Iesleues peele veener les Iej mceMeeveJeled Demeles.
Deepe ceveg<Ùe keâeceele Flekeâe JÙemle Demelees keâer FÛÚe Demetvener lees
YeieJebleeÛÙee DeejeOevesmee"er JesU keâe{t Mekeâle veener. DeMee efmLeleerle
ieerlesÛee efoJÙe mebosMe ßeJeCe kesâuee iesuee lej hejceßesÙe Je mece=æerÛÙee
mebmkeâejebÛes yeerpeejesheCe PeeuÙeeefMeJeeÙe jenCeej veener. Ùee ke@âmesšÛÙee
¤heeves efoJemeYej lÙee ØeYetÛes mcejCe nesle veenerue DeeefCe nerÛe DeejeOevesÛeer
DeeOeejefMeuee Deens.
(9) cegueebveer Ûeebieues mebmkeâej «enCe keâjeJesle Demes DeeheCe cegueebvee meebiele
Demelees. hejbleg Ûeebieues mebmkeâej ÙeeÛee DeLe& ueeskeâ JesieUeÛe Iesleele.
lÙeebÛÙee Â°erves heesšeheeCÙeemee"er Yeepeer Yeekeâjer efceUJeCÙeeÛeer Debieele
Oecekeâ Øeehle keâjCes, jenCÙeemee"er Iej efceUefJeCes Je mJele:Ûee DeeefLe&keâ
efJekeâeme keâjCes cnCepes Ûeebieues mebmkeâej nesle. F&Õejekeâ[s keâesCeeÛes ue#eÛe
peele veener. keâenervee lej peJeUÛeer hegbpeer cnCepes meJe&mJe Jeešles. lÙeebvee
F&ÕejeÛes veeJe IesCÙeeÛeer DeeJeMÙekeâlee Jeešle veener. hejbleg ner hegbpeer
heeefLe&Je Deens. FÛÚe vemeueer lejer meJe& JewYeJe ÙesLesÛe mees[tve peeJes
ueeieles. DeMee efmLeleerle F&ÕejeÛeer DeesUKe efkebâJee F&Õejeuee peeCeCes ne
Skeâ cee$e efoueemee Deens. ne efoueemee DeeheuÙeeuee Ùee ke@âmesšÛÙee
¤heeves Øeehle nesF&ue.
(10) peieeleerue Oeeefce&keâ celeYeso ns ceneheg®<eebÛÙee ceeies lÙeebÛÙee DevegÙeeÙeebcegUs
efvecee&Ce Peeuesues Deensle. ceneheg¤<eeÛes Skeâeble mLeU keâeueeblejeves leerLe&,
Deeßece, ce" efkebâJee cebefojeÛes ¤he Iesles DeeefCe ceie lÙee ef"keâeCeer
GhepeerefJekesâÛÙee meeOeveebheemetve GheYeesieeheÙeËleÛeer meJe& meeOeves peceJeueer
peeleele. lÙee ceneheg®<eeÛeer keâeueeblejeves ieeoerner yeveJeueer peeles. hejbleg
kesâJeU ieeoerJej yemeuÙeeves keâesCeer ceneheg®<e yevele veener. ceneheg®<e ne
ØelÙe#eoMeea Demelees Je Oece& vesnceer lÙeeÛÙee #es$eeleerue Jemlet Demelees.
ieerlee cnCepes DeMeeÛe ceneheg®<eeÛeer ÙeesiesÕej ßeerke=â<CeebÛeer efoJÙe JeeCeer
Deens. lÙeebveer meebefieleuesuÙee efÛejbleve melÙe DeeheuÙeemee"er Ùee ke@âmesšÛÙee
¤heeves Øemlegle keâjerle Deenesle.

Yatharth Geeta MARATHI PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Yatharth Geeta MARATHI PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ßeerke=â<Ceeves pÙee JesUer ieerlesÛee GheosMe efouee neslee, lÙeeJesUer

lÙeebÛÙee Deblejbieele keâesCeles YeeJe nesles? ceveeleerue mecemle YeeJe

ßeer keâeMeerefJeÉlheefj<eod meceÙe-meceÙe hej Oece& keâer meceer#ee keâjleer

ieCesMeoòe MeeŒ eer DeeÛeeÙe& keâsoejveeLe ef$ehee"er oMe&vejlvece JeeÛemheefle

YeejleeÛÙee meJeexÛÛe ßeer keâeMeer efJeÉled heefj<eosves efoveebkeâ 01-03-2004 jespeer

DeeÛeeÙe& keâsoejveeLe ef$ehee"er oMe&vejlvece JeeÛemheefle

YeejleeÛÙee meJeexÛÛe ßeer keâeMeer efJeÉled heefj<eosves efoveebkeâ 01-03-2004 jespeer

5. hejcesÕejeuee MejCe peeCÙeeves heeheebÛee veeMe-

12. F&Õejeuee heenlee Ùesles-

keâeceJeemeveebveer pÙeebÛeer yegæer efJeke=âle Peeuesueer Deens Demes cet{ yegæerÛes

Meem$e cnCepes ieerlee nesÙe.

ØemleeJevee .......................................... keâ-Ì{

cnCeeues, ‘‘Deepeheemetve legcner cen<eea Peeuee Deenele'' ÙeeJej efJeÕeeefce$e cnCeeues,

pÙeeÛÙee ceeies pevce-ce=lÙetÛes yebOeve efMeuuekeâ jenle veener.

11. ßeerke=â<Ceebveer keâesCeles melÙe oeKeJeues? ßeerke=â<Ceebveer lesÛe melÙe oeKeefJeues

ceneheg®<eebÛÙee ceeie&oMe&veeKeeueer Je mebj#eCeeKeeueer ›eâcee›eâceeves meeOevee kesâuÙeeJej

DeMee ØesceU peveebÛÙee j#eCeemee"er ceneheg®<e meowJe GYes Deensle. Depe&gve

ieerlee JÙeLe& Deens, keâer lÙee hejceelcÙeeÛÙee oMe&veemee"er ueeieCeejer ÙeesiÙelee

DeeÛeeÙe&, oügheoeÛee heg$e DeeefCe legceÛee yegefæceeve efMe<Ùe Oe=<šÅegcve Ùeeves

Deelee Demeled heÇJe=òeerbÛes heÇcegKe keâesCe keâesCe Deensle?

ceeÙee Deveskeâ efJeIves, De[ÛeCeer efvecee&Ce keâjle Demeles. leer meeOekeâeuee

pesLes Yeüce-Yeüebleer vemeles, lees DeceÙee&o Je DeJÙeòeâ Demelees. ns Mejerj efvecee&Ce

MekeâCeej veenerle. lÙeecegUs keâewjJeebÛÙee mewvÙeele meJe& jCeOegjbOejebÛeer jCeJeeÅes

heeÃepevÙeb ù<eerkesâMees osJeoòeb OeveÀeÙeŠ~~10~~

veeJeeÛee ceneMebKe hegâbkeâuee. heÇerleer cnCepesÛe YeeJe-heÇsce ! lÙeeÛee Godiece Je

Skeâ melheg¤<eebÛÙee meeefVeOÙeele yemetve lÙeebÛeer Dece=leJeeCeer ßeJeCe keâjCes. ne

efveJeeme Demelees. `hejcesÕeeme' cnCepes ßes<" OevegOe&j Demee veener. hejbleg

JÙeeketâU Peeuee Je cnCeeuee,

mebhetCe& heefjJeej jCeebieCeeJej GYee Deens. lÙeeuee cee¤ve efJepeÙe efceUJeCes

SKeeÅee jâ{eruee Oece& mecepelees. Depeg&veeuee ÙeecegUsÛe kegâueOece&Ûe ne meveeleve

Oe=leje<š^eÛÙee heg$eebMeer ue{CÙeehes#ee lÙeebveer Mem$eefJejefnle Je heÇeflekeâej ve

ueeskeâÛe efJe<eeo-ÙeesieeÛes efveefceòe yevele Demeleele. DemeeÛe efJe<eeo cevetueener Peeuee

kegâuekeâuebefkeâveer cnšues. hejbleg pÙee heefjJeejeÛÙee Je kegâUeÛÙee ceÙee&oebmee"er ceerjeÛeer

Deecneuee SsÕeÙe&Yeesie efceUsue nsosKeerue keägâ"s efveef§ele Deens? DeeefCe Deecner

heeefLe&Je Mejerjeuee jLe yeveJetve yeÇÿe¤heer ue#ÙeeJej DeÛetkeâ vesce ceejCeeNÙee

vewveb efÚvoefvle MeŒeeefCe vewveb onefle heeJekeâŠ ~~10~~

Yeejleele meecheÇoeefÙekeâ JewcevemÙe Jee{ues, osMeeÛes efJeYeepeve Peeues DeeefCe je<š^erÙe

lÙeeJesUer ueeskeâ megefMeef#ele veJnles. MegoÇebvee Je efm$eÙeebvee efMekeâCÙeeÛee DeefOekeâej

DeLe Ûewveb efvelÙepeeleb efvelÙeb Jee cevÙemes ce=leced~~10~~

mJeOece&ceefhe ÛeeJes#Ùe ve efJekeâefchelegcen&efme ~~10~~

YeÙeeõCeeoghejleb cebmÙevles lJeeb cenejLeeŠ~~10~~

vesneefYe›eâceveeMeesÓefmle ØelÙeJeeÙees ve efJeÅeles ~~38~~

ÉbÉeceOÙes nUtnUt mLeeefhele keâjCes ÙeeueeÛe JÙeJemeeÙe efkeâbJee efve§eÙe cnCeleele.

Depe&gvee, JesoeÛÙee DeLe&Jeeoele ceive PeeuesuÙee Je JesoJeekeäÙe heÇceeCe ceevetve

ÙeeJeeveLe& Goheeves meJe&leŠ mechuegleesokesâ~~38~~

(1) ns Depeg&vee, DeMee heÇkeâejÛÙee keâcee&cegUs let meJe& heÇkeâejÛÙee yebOeveeletve

ÙeesiemLeŠ kegâ® keâcee&efCe mebieb lÙeòeäJee OevebpeÙe~~38~~

otjsCe ¢eJejb keâce& yegefæÙeesieeævebpeÙe~~38~~

vemeleele. ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer Ùee heÇkeâejÛÙee keâceeËvee yeækeâejkeâ mecepeues Demetve

Dees{ ve<š nesle Demeles. meeOeejCeleŠ OÙeeveceeiee&Jej ceeie&mLe DemeCeeje meeOekeâ

FbefoÇÙeebvee efJe<eÙeebheemetve hejeJe=le keâjCes, DeeJe¤ve IesCes keâ"erCe Deens Ùeeyeeyele

mebceesn efvecee&Ce neslees. Ùee mebceesneheemetve-DeefJeJeskeâeheemetve mce=efleYeübMe neslees. efJemcejCe

lesJne ns ceeneyeenes Depe&gvee, FbefoÇÙeebÛÙee efJe<eÙeebheemetve pÙeeÛeer FbefoÇÙes meJe&

%eeveceeie& Je ÙeesiÙeebmee"er keâce&Ùeesie ceer meebefieleuee Deens. oesvner ceeieeËØeceeCes

keâesCeles keâce& keâjeJes? ÙeeJej ÙeesiesÕej ßeerke=â<Ceebveer meebefieleues keâer efveOee&efjle

megKeesheYeesieemee"er nheeheuee Deens. lÙeeÛes peerCes JÙeLe& Deens. Ùe%e ne Demee

lemceeomeòeâŠ meleleb keâeÙeË keâce& meceeÛej~~10~~

ßeerke=â<Ceebveer ØeLecele: mJe¤heeceOÙes efmLele, Deelcele=hle ceneheg®<eeÛÙee

efŒeÙeebÛes ŒeerlJe Je MejerjeÛeer Megæer ner Skeâ meeceeefpekeâ JÙeJemLee Deens.

keâcee&ceOÙes Deemeòeâer jenles. De%eeveer efpelekeäÙee Deemeòeâerves DeejeOevee keâjlees

Deens, efmLele Deens, ÙeeflkebâefÛelener keâmeueer Dehes#ee veener, keâcee&ceOÙes cecelJe

Ùee YeieJelheLeeceOÙes vekeâuesÛes, DevegkeâjCeeÛes ØeeyeuÙe Deens. ‘hetpÙe

Fefle ßeercelhejcenbme hejceevebomÙe efMe<Ùe mJeeceer DeÌ[ieÌ[evevoke=âles

heeÃepevÙeb ù<eerkesâMees osJeoòeb OeveÀeÙeŠ10

vewveb efÚvoefvle MeŒeeefCe vewveb onefle heeJekeâŠ 10

DeLe Ûewveb efvelÙepeeleb efvelÙeb Jee cevÙemes ce=leced10

mJeOece&ceefhe ÛeeJes#Ùe ve efJekeâefchelegcen&efme 10

YeÙeeõCeeoghejleb cebmÙevles lJeeb cenejLeeŠ10

vesneefYe›eâceveeMeesÓefmle ØelÙeJeeÙees ve efJeÅeles 38

ÙeeJeeveLe& Goheeves meJe&leŠ mechuegleesokesâ38

ÙeesiemLeŠ kegâ® keâcee&efCe mebieb lÙeòeäJee OevebpeÙe38

otjsCe ¢eJejb keâce& yegefæÙeesieeævebpeÙe38

lemceeomeòeâŠ meleleb keâeÙeË keâce& meceeÛej10

ÛeelegJe&CÙeË ceÙee me=°b iegCekeâce&efJeYeeieMeŠ10

SJeb %eelJeeb ke=âleb keâce& hetJez:jefhe cegceg#egefYeŠ10

ve efn %eevesve meÂMeb heefJe$eefcen efJeÅeles10

ve Øeù<ÙeseflØeÙeb ØeehÙe veesefÉpeslØeeÙe ÛeeefØeÙeced10

efpeleelceveŠ ØeMeevlemÙe hejceelcee meceeefnleŠ1

Ùeesieer ÙegÀeerle meleleceelceeveb jnefme efmLeleŠ10

ÙegÀeVesJeb meoelceeveb Ùeesieer efveÙeleceevemeŠ10

leb efJeÅeeoddogŠKemebÙeesieefJeÙeesieb Ùeesiemeef_%eleced10

ØeehÙe hegCÙeke=âleeb ueeskeâevegef<elJee MeeÕeleerŠ meceeŠ10

Ùeesefieveeceefhe meJex<eeb ceûlesveevlejelcevee10

yeerpeb ceeb meJe&Yetleeveeb efJeefæ heeLe& meveeleveced10

ÛelegefJe&Oee Yepevles ceeb peveeŠ megke=âefleveesÓpeg&ve 10

DeefivepÙeexeflejnŠ MegkeäueŠ <eCceemee GòejeÙeCeced 10

DevevÙeeef§evleÙevlees ceeb Ùes peveeŠ heÙeg&heemeles10

Deefnbmee mecelee legef°mlehees oeveb ÙeMeesÓÙeMeŠ1

meJe&cesleÂleb cevÙes Ùevceeb Jeoefme kesâMeJe10

Jesoeveeb meeceJesoesÓefmce osJeeveeceefmce JeemeJeŠ10

meiee&Ceeceeefojvle§e ceOÙeb ÛewJeencepeg&ve10