ÒemleeJevee

ß leledmeled ieg©Jes veceë

me keÀejele mee#eele meoeefMeJe Deens Je keÀejele efJe<Ceg Òel³e#e jens ce keÀej Demes ye´ïee DeeefoosJe F&éejer³e
mJe©He F&efle mJee ceer
Òemlegle mJeeceer ³ee Meyoe®ee DeLe& Jes.Mee.meb.efJe.oe JeNne[ Heeb[s ³eebveer meebefieleuee Deens. Òe®eefuele ’mJeeceer
meceLe& leejkeÀ ceb$ee®es“ GÃeles cnCetve ns K³eeleveece Deensle. ÞeermJeeceermeceLe& ke=ÀHee ÒeeHle nesTve Je<ee&vegJe<ex
Gueìueer ³ee®ee leHeMeerue ceer ceveesieleele efouesuee Deens®e. HeCe mJeeceeR®es Òe®eej Òemeej ceeO³ece efvecee&Ce keÀjeJes
mJeeceer YekeÌle SkeÀ mebIe keÀjeJes DeMeer KegHe ogo&c³e F®íe Deens l³eekeÀefjlee ne GHeÜîeeHe.
efce$enes... ceesyeeF&ue®³ee Jne@ìmeHe®³ee ceeO³eceeletve DeeHeu³ee efce$eHeefjJeejeuee DeMee DeveskeÀes mJeeceer
keÀe³ee&le me¬eÀer³e keÀjC³ee®ee ceeveme Deens. Deepe ceuee ÒeemleeefJekeÀ osC³eeme Del³eble Deevebo nesle Deener keÀer ³ee®e
Jne@ìmeHe HeefjJeeje®es DeeHeCe Jeeef<e&keÀ mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle DebkeÀ mJe©Heele ÒekeÀeMeve keÀjerle Deenesle. efce$enes...
Del³eble meeO³ee He×leerle mJeeceer ®eefj$e ceeb[C³ee®ee Òe³eeme Deens.
mJeeceeR®es ke=ÀHeebkeÀerle DeJeIes efJeée...!
Hejbleg l³eeleu³ee l³eele mJeeceer ®eefj$eeleerue efMe<³eHeefjJeej DeLee&&le mJeeceer ®eefj$e ’yeKej“ (Þeer. ieesHeeUyegJee
kesÀUkeÀj jef®ele) Þeer ieg©efueueece=le (Þeerye´ïeefveÿ JeeceveyegDee jef®ele) ³ee (Authentic) DeLee&le ceev³eleeÒeeHle
meodûebLee®³ee DeeOeejeJej meesHeer Meyoj®evee keÀ©ve mJeeceer ®eefj$e Hegvne Hegvne Jee®ekeÀebmeceesj meeoj keÀjC³ee®ee
ÒeeceeefCekeÀ Òe³elve keÀjerle Deenesle.
Jee®ekeÀnes meoj DebkeÀ mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle DebkeÀ Heg<He Þeer ieg©osJe mJeeceer meceLee¥®³ee ®ejCeer meceHe&Ce keÀjlees.
ß Þeer mJeeceer meceLe& pe³e pe³e mJeeceer meceLe&

01
- 2020
 Jeeef<e&keÀ DebkeÀ - 2020
Ÿ ceveesiele 1-2
Ÿ MegYes®íe He$e - Þeer meble efMeJekeÀeble efYe<cee®ee³e& cenejepe
Ÿ MegYes®íe He$e - Þeer nsceble (meeF&metle)
Ÿ efJeMes<e - YekeÌlejepe Þeer ®eesUHHee cenejepe ®eefj$e (Òee. ÒekeÀeMe efiejcekeÀj)
Ÿ efJeMes<e - Þeer oÊeceeuee ceb$e
Ÿ keÀefJelee - Deecner mJeeceerYekeÌle - (efkeÀjCe HeÀeìkeÀ)
Ÿ efJeMes<e ö Deeqivenes$e (efMeJeHetjer DekeÌkeÀuekeÀesì, efpe. meesueeHetj)
Ÿ Deepeer®ee yeìJee (JewÐee he´%ee yes[skeÀj)
Ÿ DeesUKe DeeHeu³ee osne®eer (JewÐee he´%ee yes[skeÀj)
Ÿ keÀefJelee - pe³e iepeeveve (ef®e$ee osMecegKe)
Ÿ keÀefJelee - ieg© YesìeJee (efkeÀjCe HeÀeìkeÀ)
Ÿ efJeMes<e - efme×cebieue mlees$e (ceeefnleer peeue)
Ÿ efJeMes<e - Òee®eerve cenejeä^ (meeF&MebkeÀj SsJeUs)

Òee. ÒekeÀeMe efiejcekeÀj

mebHeeokeÀ
efJelejkeÀ Je efJeMes<e mene³³e ë Þeer. jcesMe YegkexÀ, Þeer DeeefMe<e HeW[mes (B.Tech)
Flej mene³³e : Þeer. jcesMe YegkexÀ, Þeer. DeÜwle nUCekeÀj, Þeer. DelegueMeem$eer peJeUkeÀj peesMeer,
Þeer. ÞeerOej HeeueskeÀj, Þeer. efjbkegÀ oeme mej, Þeer. DeCCee peesMeer, Þeer. ceveespe ceeves, Þeer. Go³e ceìkeÀj,
Þeer. DeefJeveeMe, Þeer. meef®eve keÀeW[skeÀj, Þeer. njs<e leUJeCeskeÀj, Þeer. JewYeJe peeOeJe, Þeer. lespeme meesveej,
Þeer. ÒekeÀeMe kegÀÿs, kegÀ. efJeJeskeÀ meeJeble, kegÀ. HeeLe& ®eJneCe, kegÀ. efvejJe Yeeefì³ee, Þeer. jepesMe JeeIe®eewjs,
Þeer. megefveue peescejepe, meew. ³ecegvee efiejcekeÀj, meew. Je<ee& efiejcekeÀj, meew. ce=oguee efHeuues,
S@[. Hegpee osmeeF&, [e@. Òe%ee yes[skeÀj, Òee. ceeOeJeer ceeves, meew. íe³ee peesMeer
mJeeceerjepe ef¬eÀSMevmemeeþer cegêkeÀ, ÒekeÀeMekeÀ Òee. ÒekeÀeMe efiejcekeÀj ³eebveer ns Jeeef<e&keÀ Keepeieer efJelejCeemeeþer
’mJeeceer meove“ 39/308, Òeieleer keÀes-Dee@He meesmee³eìer, efme×eLe& veiej, ieesjsieeJe (He.), cegbyeF& - 400104.
³esLetve ÒekeÀeefMele kesÀues. otjOJeveer ¬eÀ. 022-28769159, 9820800167
De#ej pegUCeer Je meb³eespeve ë Þeer. megefveue peescejepe
02
- 2020
 ceveesiele
~~ ß Þeer mJeeceer meceLe&~~ mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle
Þeer mJeeceer meceLe& ns meodieg© leÊJee®es keÀueer ³egieeleerue DeefOeÿelee Deensle... ³egieOece&
pemee HejeJeleeale nesle iesuee leme leMeer oÊee$es³eebveer efye©oeJeueer OeejCe kesÀueer DeeefCe
HeefjJele&ve Ie[Jetve DeeCeues HeefjJele&ve ner keÀeUe®eer iejpe Deens ns vekeÌkeÀer HeCe DeJeleej
keÀe³ee&letve cetU Oece& j#eCee®es®e keÀe³e& kesÀues. efJeéee®es mJeeceer YeieJeeve oÊee$e³e ³egieeveg³egies
DeJeleejeletve YekeÌleJelmeue keÀe³ee&®eer®e YetefcekeÀe yepeeJele Deeu³ee®es ®eefj$e DeY³eemeeletve Gceieles.
DeeHeCe Þeer mJeeceer meceLe& ne®e FmeJeer mevee®³ee 1800®³ee DeJeleej keÀe³ee&®ee pej Dee{eJee Iesleuee lej Demes
mecepeles HegjeCe keÀeUeHeemetve peieodj#eCe keÀjCeejs ns®e les HegjeCeHeg©<e ns®e Hejce osJeeefOeosJe ns®e HejelHej
ceneieg©...
JeweféekeÀ keÀe³ee&®ee meebYeeU ueerue³ee keÀjCeejs DeeHeu³ee meJee&b®³ee ceveele JemeCeejs DeeHeues mJeeceer meceLe& Deepe
cenejeä^ele®e veener lej osMee efJeosMeelener Òeefme× Deensle.
DeMee HetCe&ye´ïe meoieg©byeÎue uesKeCeer efkeÀleer efuenerCeej? ceer... efkeÀleer efJe®eej keÀjCeej?
leÊJeceefme leled les leÊJe let Deensme DeLee&le let DeeefCe ceer efJeYekeÌle vemetve SkeÀ®e Deenesle. Demee DeÜwle efme×eble
meebieCeejs Jej GOe=le kesÀuesu³ee JeCe&veevegmeej JeweféekeÀ lespe Demeuesues ceneieg© DeeHeu³ee efvekeÀì Demetve DeeHeCe
DemeceeOeeveer keÀmes?
³ee®e DemeceeOeevee®es GÊej MeesOeC³eeme DeveskeÀes ³eesieer leHemJeer meeOekeÀ mJeeceer meceLe& veece meeOevesle ueerve
Peeues Deensle. meceeOeeveer nesTve ke=Àleke=Àl³e Peeues Deensle Je nesle Deensle YeefJe<³eele nesleerue ³eele mebMe³e veener.
FLes veecee®ee ceefncee Deens, Þeer mJeeceer meceLee¥®es JeemleJ³e l³eeb®³ee veeceele Deens. Hejce meodieg© iepeeveve
DeäesÊej MeleveeceeJeueer®³ee ÒemleeJevesle cnCeleele, ~~ veece®eer keÀejCe js veece®eer keÀejCe veeces ceneYe³e efveJeejCe
js veeces nes³e ef®eÊe Meg×er veeces nes³e meÊJeyeg×er veeces lejleer YeJemeeiej jsçç~~ DeLee&le DeMee veecemcejCeeb®es
Dee³eespeve keÀjC³ee®ee MegYemebkeÀuHe mJeeceerke=ÀHeebkeÀerle HeefjJeejves Iesleuee Deens. SsefnkeÀ Je HeejueewefkeÀkeÀ mebHeoe
meJee¥vee ÒeeHle JneJeer. ceesyeeF&ue lemes®e Flej J³eJenejebHeemetve keÀener keÀeU otj jenlee ³eeJes ³ee keÀefjlee ieesjsieeJe
#es$eele meebefIekeÀ mJeeceer meceLe& GHeemevee Dee³eesefpele keÀjC³ee®ee MegYemebkeÀuHe DeeHeCe Iesle Deenesle. Sce.Dee³e.peer.
³esLeerue mJeeceer meoveele oj ieg©Jeejer mee³ebkeÀeUer 8.30 ®³ee ceneDeejleer veecemcejCe meesnȳeele meJe& mJeeceer
ÒesceeRveer menYeeieer nesTve GÊejesÊej ³ee keÀe³ee&me J³eeHle ©He ÐeeJes.
mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle DebkeÀ ceeO³eceeletve mJeeceer ®eefj$e GÊece Dee®eej efJe®eej DeeefCe DeeHeu³ee DevegYetleer®eer
ceeefnleer ÐeeJeer Je DebkeÀe®eer MeesYee Jee{JeeJeer ns efJevece´ efveJesove.
ns efÜleer³e ÒeemleeefJekeÀ Heg<He DeeÐeieg© mJeeceer ®ejCeer Jeentve DeeHeCee meJee¥®³ee Òeieleer Je megKee®eer ceer mJeeceer
®ejCeer ÒeeLe&vee YeekeÀlees.
mekeÀue peve efnlee³e mekeÀue peve megKee³e mJeeceer meceLee&³e vecees veceë
Fefle efÜleer³e DebkeÀHeg<He mJeeceer meceLe& ®ejCeeefJeboeHe&Cecemleg
- he´e. he´keÀeMe efiejcekeÀj
03
- 2020
 ceveesiele
mJeeceer ke=ÀHee SkeÀ DevegYeJe.... mJeeceer veece SkeÀ
jmee³eve... mJeeceer meceLe& oÊeeJeleejer owJele DeMeer meg©Jeele
keÀ©ve mJeeceer veecee®ee pe³epe³ekeÀej keÀ©!
ß Þeer mJeeceer meceLe& pe³e pe³e mJeeceer meceLe&....
Jee®ekeÀne.s.meoide© g mcejCe keÀ©ve ceveeisele J³ekelÌe keÀjlee!s
DeeHeu³ee meveeleve JeewofkeÀ Oeceel&e oÊemeÒbeoe³e ne Òe®eeufele
Deens ³ee Þeer oÊee®bes ceuee ueneveHeCeeHeemevte®es DeekeÀ<eC&e Deen.s
l³ee®bee HeÀeìses keÀgþnser eofmeuee keÀer ceer DeekeÀe<fel&e nelsees DeeeCfe
ceve DeekeÀe<fel&e nelses ceer DelbeceK&ge nelsee.s
ceePeer Þeer ieg©®eefj$ee®eer Heeje³eCe mesJee Þeer ke=ÀHesves
DeepeHe³e¥le DeefJejle ®eeuet Deens. ceePee ieg©osJe Þeer
mJeeceermeceLee¥Meer Deeuesuee mebyebOe ne 1999 ceO³es.
HeÀeTb[sMeve ef[Hueescee Hejer#ee Peeu³eeJej GvneUer
megÆîeebceO³es Òeke=Àleer #eerCe Peeueer nesleer. kegÀCeer lejer Je³eesJe=×
J³eeqkeÌle ceuee efYeT vekeÀesme ns DeYe³e osleevee®ee Yeeme nesle
neslee. Heg{s 2000 meeueer ceeP³ee Deepeer Þeerceleer HeeJe&leeryeeF&
efiejcekeÀj HeÀeuiegve Heb®eceerme Devebleele efJeueerve Peeu³ee
DeeefCe ceuee DemJemLe Jeeìt ueeieues leer®es Iejeleerue JeemleJ³e
leer®ee meespJeU keÀe³e&Yeeie meJe&®e DeeþJeCeeRveer keÀemeeJeerme
Jne³e®ee. Demees.. SkeÀ ueekeÀ[er osTU nesles Deece®³ee
osJeIejele... leerLes [eskesÀ ìskeÀJee³e®ees lej efYeT
vekeÀesmmmeçç Demee KeCeKeCeerle HeCe Je³eesJe=× DeeJeepe
SsketÀ ³ee³e®ee DeeefCe efmLej Jne³e®ees... ³eesiee³eesieeves Deepeer®es
ef$eefHeb[er leLee veeieyeUer keÀjC³eeme Deece®es Hegjesefnle Þeer.
meoevebo efvecekeÀj ³eebveer þjefJeues DeeefCe Þeer #es$e ieCesMeHegjer
efJejej ³esLes efJeOeer GÊece Heej He[uee. Þeer oÊeeb®eer Deejleer
DeeefCe efvel³eevebo cenejepeeb®³ee oMe&veeves Hegefvele Peeuees
DeeefCe ieg©®eefj$e Jee®eve efvecekeÀjeb®³ee meebieC³eeJe©ve
efvel³e keÀ© ueeieuees. keÀener efoJemeebveer ceer ceie ieesjsieeJe®³ee
yeer.Sme.ìer. keÀe@ueveer®³ee jes[Jejerue DeeHeu³ee MesieeJe
iepeeveve cenejepe cebefojele mee³eb Deejleerme GHeefmLele jent
ueeieuees. cebefojeleerue mel³eJeeve keÀoce ye´ïe®eejer (leelet)
leLee kegÀceej Òeceeso peeOeJe mesJeskeÀjer ³eeb®eer Yesì Peeueer.
veblej ceuee keÀUues ns lej [e@. mJe©He ÒeeceeefCekeÀ
obleef®eefkeÀlmekeÀ ³eeb®es YeeqkeÌlecebefoj Deens DeeefCe leeF&meensye
DeLee&le Yeei³eÞeeryeeF& ³ee ceeP³ee HetJe&Heefj®e³ee®³ee
mecepeu³ee DeeefCe ieg©Jeejer ceer meJee¥®eer Yesì Iesleueer Peeues.
ceer mJeGHeemevesme ³ee mLeeveeme DeefOekeÀ JesU efouee. jespe
mee³ebDeejleer Peeu³eeJej vece&oséej efMeJeefuebieeJej
©êeefYe<eskeÀ keÀ© ueeieuees. ³ee®e cebefojeleerue DekeÌkeÀuekeÀesì
mJeeceer oMe&ve leLee OevekeÀJe[er MebkeÀj cenejepe ³ee$esle ceer
menYeeieer Peeuees. Deecner efjìe³e[& pepe Þeer efJepe³e HebÀ[
lemes®e MesKej meeUgbKes ³eeb®³ee ceeie&oMe&veeKeeueer, Þeer
iepeeveve cenejepeeb®³ee DeeefMeJee&oeves ³ee$ee DeejbYe kesÀueer.
veecemcejCeele leuueerves nesle DekeÌkeÀuekeÀesìer Deeuees DeeefCe
JeìJe=#e osJemLeeveeleerue l³ee efJeMeeue Pee[eKeeueerue
ieg[I³eeJejerue neLe IesTve yemeuesu³ee mJeeceeRveer ceeP³eeJej
pees ¢efä#esHe ìekeÀuee efleLes®e ceer ob[Jele ÒeCeece þeskeÀuee
DeeefCe peerJeveele mJeeceer Heneì Peeueer. efleLetve 2004uee
Dee%esÒeceeCes mJeeceber®es 7ƒ3 HetÀìe®es lewueef®e$e mJeeceer
ceeie&oMe&veeves®e ieg©HeewefCe&cesuee mLeeHeve kesÀues. ³eele ceuee
ceeP³ee DeeF&®es mene³³e ceesuee®es ueeYeues leer DeeefCe mebefielee
leeF& ³ee efveeqmmece mJeeceer YekeÌle nes³e. GHeemevee keÀjJetve
IesC³eeme meg©Jeele Peeueer. #eCees#eCeer Deecneuee meJee¥vee
mJeeceer JeemleJ³ee®eer Òeef®eleer ³esles³e. ceePes Iej®es efJeÐeeLeea,
HeeuekeÀ meJe&peCe ns®e cnCeleele legce®³ee Iejele keÀener
JesieUs®e Jeeìles. l³eeJej Deecner nmele meJee¥vee mJeeceeR®³ee
ne@ueceOeerue lewueef®e$eekeÀ[s yeesì keÀ©ve oeKeJelees DeeefCe
cnCelees les Deensle cnCetve Deecner Deenesle. 2010 ceO³es
ceeP³ee meeOevesuee GÊece GYeejer Deeueer efMeJeHegjer
DekeÌkeÀuekeÀesì mLeeveeJej peeTve ceer Deeqivenes$e efo#ee
Iesleueer. efleLes ®eej ceeme jentve Hejce meodieg© iepeeveve
cenejepeeb®es DevegYeJe Iesleues. DeepeJej ceer osJeIejele
Dee®ejlees, mJeeceer veecemcejCe, Deejleer oj ieg©Jeejer
DeeHeu³ee mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerleeb®³ee GHeefmLeleerle keÀjlees. lemes®e
mJeeceer F®ísÒeceeCes DeeHeCe ³ee®e mLeeveeJej mJeeceer meceLe&
Òeieì efove meesnUe meepeje keÀjlees. 2012 ceO³es 24
cee®e& jespeer mJeeceer ke=ÀHesves DeeHeCe DekeÌkeÀuekeÀesì ³esLetve
ÒeemeeefokeÀ HeeogkeÀe DeeCegve efoceeKeoej HeeueKeer meesnUe
kesÀuee DeeefCe meoj keÀe³e&¬eÀce Deejs jes[ ³esLeerue kesÀMeJe ieesjs
mceejkeÀ meYeeie=nele Heej Hee[uee ³ee®eer oKeue lelkeÀeueerve
Deeceoej, Keemeoejebveerner Iesleueer nesleer. Deepe ³ee
HeeogkeÀeb®es Hetpeve-De®e&ve ceesþîee Þe×sve Deecner efiejcekeÀj
HeefjJeej keÀjerle Deenesle. Deelee mJeeceer mesJee ns®e O³es³e, ns®e
keÀce& Demes efveef½ele Peeues.
Deepe mJeeceeR®es DeefYeJe®eve vekeÌkeÀer®e KeN³ee DeLee&ves
DevegYeJelees³e ³eesie#esced Jenec³enced
ß mJeeceer meceLe& ieg©osJe oÊe
mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle ³ee DeeHeu³ee Jeeef<e&keÀ DebkeÀeuee DeeHeCe
meJee¥veer Òeeflemeeo ÐeeJee Je DeeHeues uesKe, DeeHeues DevegYeJe
DeeHeCe cegkeÌleHeCes efueneJes. DeeHeu³ee MegYes®íe DemeeJ³eele.
Þeer mJeeceer meceLe& Fefle Meced
- he´e. he´keÀeMe efiejcekeÀj
 Þeer. jcesMe YegkexÀ, Òee. ceeOeJeer ceeves, kegÀ. DeeefMe<e HeW[mes
³eebpekeÀ[tve mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle - 2020 efÜleer³e DeeJe=Êeerme
lemes®e mecemle mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle HeefjJeejekeÀ[tve

DeO³ee³e Òees[keÌMeve Òee. efue.

Mee@ì& efHeÀucme, [e@ke̳egceWìjerpe, F-ueefve¥ie ÒeespeskeÌìmemeeþer
mebHeke&À Jne@ìmeDeHe ¬eÀ. - 99303 35646
nefjMe leUJeCeskeÀj ³eeb®³eeleHexÀ
mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle HeefjJeejeme neefo&keÀ MegYes®íe.
04
- 2020
 Þeer mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle SkeÀ Meg× DeeO³eeeqlcekeÀ keÀe³e& keÀer ³eespevee nw~
iele Je<e& ÒeLece DebkeÀ Deewj Jele&ceeve Je<e& efÜleer³e DebkeÀ keÀer j®evee nes jner
nw~ Þeer mJeeceer meceLe& cenejepe keÀer lees ke=ÀHee ner nw~ Fme DebkeÀ keÀes cesjer Yeer
MegYekeÀeceveeSB nw~ nceejs Hejce ieg©yebOet Þeer ÒekeÀeMepeer keÀes Ssmesner
meeceeefpekeÀ, DeeO³eeeqlcekeÀ keÀe³e& keÀer ÒesjCee mJeeceerpeer osles jns ³ener
MegYekeÀecevee.
mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle 2020 keÀes
neefo&keÀ MegYekeÀeceveeSB

05
- 2020
 ~~meeF&jece~~

mJeeceer ke=ÀHeebJeÀerle ³ee DebkeÀele mJeeceer veecee®ee ceefncee Deens. YekeÌle

keÀmes Ie[ues ³ee®eer DeesUKe Deens. mJeeceer ceefncee peveceevemeele
Heesnes®eeJee meJee¥vee mJeeceeR®eer DevegYetleer JneJeer ner®e meeF& meceLe& ®ejCeer
ÒeeLe&vee. ¿ee DebkeÀeuee meceLe& ke=ÀHee¢äer Deens leer meodYekeÌleebJej nesJees
DeeefCe MegYes®íe J³ekeÌle keÀjC³eeme ceePes ieg©yebOet mJeeceerYekeÌle Þeer.
ÒekeÀeMe efiejcekeÀj ³eebveer ceuee mebOeer efou³eeye×ue ceer l³eeb®es DeeYeej
J³ekeÌle keÀjlees.

meeF&meceLe& ke=ÀHee meJee¥Jej nesJees ner meeF&®ejCeer ÒeeLe&vee.

mJeeceer ke=ÀHeebkeÀerle DebkeÀeme ceveëHetJe&keÀ MegYes®íe oslees.

nsceble meeF&metle (JemeF&)

06
- 2020

YekeÌlejepe
Þeer ®eesUHHee cenejepe
®eesUHHee mJeeceer YekeÌleerle leefuueve Peeues. keÀOeer keÀOeer
mJeeceeRJej ue#e keWÀefêle keÀ©ve l³eeb®es osnYeeve njHetve
peeF&. ®eesUHHee®es meodYeei³e Go³eeme Deeues, kegÀìtbye
Jelmeue ®eesUHHeeb®³ee HeefjJeejele mee#eele oÊe Deeues DeeefCe
l³eeb®³ee meesyele JeemleJ³e keÀ© ueeieues. mJeeceeRveer
®eesUHHeeb®eer KetHe keÀþesj Hejer#ee Iesleueer Deens. meodieg©
meodieg©®e Ie[Jeleele ne veeLeeb®ee yeeCee Deens. keÀejCe
SkeÀe ¢efä#esHeele efMe<³e HetCe&keÀece neslees. Hejbleg osn ÒeejyOe
Yeesie mebHeJeeJes ueeieleele.®eesUHHeeb®esner Demes®e ÒeejyOe
mJeeceeRveer l³eeb®³ee ueerueebveer mebHeJeues DeeefCe l³eeuee
pevcecejCee®³ee ®e¬eÀeletve cegkeÌle kesÀues keÀOeer ieesþîeeleerue
ieeF¥vee vekeÀUle®e meJe& Iejeleerue Oeev³e KeeT Ieeuele,
keÀOeer Iejeleerue Jemlet yeeuekeÀeÒeceeCes Flemleleë HemejJetve
yeensj He[le ³eeJej Helveer ³esmetyeeF& DeeefCe ®eewue ceelee
pesjerme ³esle Demele DeeefCe cenejepe Giee®e Meeble yemetve
peCet DeeHeCe keÀener kesÀues®e veener Demee YeeJe DeeCetve
efMeMetmeejKes efvejeieme yemele. mee³ebkeÀeUer ®eesUHHeeb®eer
oesIeeRkeÀ[tve keÀeveGIe[Ceer nesle Demes DeeefCe cenejepe
KeoKeotve nmetve Deevebo J³ekeÌle keÀjerle ®eesUHHee ogue&#e
keÀ©ve DeeHeues J³eJenej keÀjer menveMeerueles®eer
Heefjmeerceener cenejepeebveer leHeemeueer. mJe³ebHeekeÀIejeleerue
®egueerJejerue leJee HesÀkeÀCes lesLes ueIegMebkeÀe keÀjCes, ®egueerle
Meew®e keÀjCes ³ee meJe& ke=Àl³eebveer Iej®es $emle Peeues nesles. HeCe
cenejepe mJes®íeOeejer yeeueesvceÊeJe=Êeer OeejCe keÀ©ve
Deensle les DeeHeues HeeHe#eeueve keÀ©ve DeeHeCeebme efJejkeÌle
keÀjerle Deensle ³ee®eer ®eesUHHeebvee peeCeerJe Peeueer nesleer.
keÀeueeblejeves mJeeceer ieeJeeleerue SkeÀe efJeMeeue
JeìJe=#eeKeeueer yemet ueeieues, efoJemee Je[eKeeueer jenele
DeeefCe mee³ebkeÀeUer ®eesUHHeeb®³ee Iejer ieesleeJeȳeele
efJeÞeebleer Iesle Demele. l³ee Je[eme Heentve cenejepeebveer
Debiegueer ÒeoMe&ve keÀjerle Godieej keÀe{ues nesles cegU Heg©<e
oÊeveiej Je[e®es Pee[ Je[ Je[ Je[... oÊeveiej oÊeveiej
³eeJeªve ns vekeÌkeÀer®e keÀUles mJeeceeRveer DeeHeueer
ueerueeYetceer efveef½ele kesÀueer DeeefCe efJeéeHemeeje ³ee®e
Yetceerletve meeJejuee.
SkeÀeves Heefj®e³e efJe®eejuee Demelee Deece®es veeJe
ve=efmebnYeeve, Deecner ³epegJexoer ye´eïeCe keÀeM³eHe iees$eer jeMeer
efceve Demes meebefieleues. peemle efJe®eejeuee lej Hee³eHeesme
osT Demesner yepeeJeues. Hejceelcee ne efvel³e cegkeÌle lees meJe&
kegÀUiees$eeb®³ee HeueerkeÀ[®ee Demelees ³eeletve ns mecepeles
®eesUHHeebbvee meiegCemeekeÀej hejcesMJeje®eer mesJee keÀjC³ee®eer
mebOeer efceUeueer. mJeeceeR®³ee ©Hee®eer YegjU ®eesUHHee®e
keÀe³e meJe& YekeÌleieCeebvee He[le Demes. Depeeveyeeng DeLee&le
ieg[I³eeKeeueer nele, YeJ³e Mejerj³eäer, ieewjJeCe, lesspemJeer
cegKeceb[ue, Je=×eJemLescegUs YegJe³ee Heeb{N³ee Peeuesu³ee
Hejbleg DeekeÀCe& Oeveg<³eeke=Àleer DeMee nesl³ee. [esUs
meg³ee&meejKes lespemJeer Je YesokeÀ vepej nesleer. DeMee owJeer
iegCemebHeVe osneJej Heneìs®e ®eesUHHee mveeve Ieeuele Demes.
ceie ce=og Jem$eeves meJe& Mejerj Hegmetve keÀe{le Demes. veblej
l³eeb®³eepeJeU ®ebove, Gìer Demes l³ee Gìer®es les meJee¥ie
®e®e&ve keÀjerle Demes veblej keÀHeeUer, mleveebJej, HeesìeJej
YeJ³e Jew<CeJeer jsKetve iebOe HeefjceU GpeUle Demes DeeefCe
efleLes®e v³ee³e efveJee[e nesle Demes. mJeeceer keÀ©Ces®es meeiej
Demeu³eecegUs meJee¥Jej l³eeb®eer ke=ÀHee nesle Demes DeÐeeHener
nesle Deens. keÀeueeblejeves DekeÌkeÀuekeÀesì®es cenejepe
ceeueespeer jepes meceLee¥®es YekeÌle Peeues. jepeJee[îeeletve jespe
07
- 2020
 meceLee¥meeþer efMeOee ³esT ueeieuee. ceefnv³ee®es 5 ©He³es
®eesUHHeeuee cebpetj Peeues. l³eeveblej meceLe& keÌJeef®ele®e
®eesUHHee®³ee Iejer pesT ueeieues. SkeÀoe ®eesUHHee®es
yee³ekeÀes®ee Òemegeflemece³e vepeerkeÀ Deeuee neslee. Hejbleg
meceLe& Keesueer®es oej kegÀCeeuee®e ueeT osF&veele. l³eebveer
ce[ke̳ee®³ee Glejb[er Gle©ve IejYej Hemeeje keÀ©ve
þsJeuee. ³esmetyeeF& Òemegle nesTve keÀv³eejlve Peeues. peCet
meceLee¥veer DeeHeu³ee ke=Àleerletve keÀv³eejlve ÒeeHle nesCeej ns
metef®ele keÀje³e®es nesles keÀe³e? ®eesUHHeeb®³ee DeeûeneKeelej
Þeer mJeeceer meceLe& Leesju³ee ceCetjeme Hejleues lesJne lesLes
HeìkeÀer®eer meeLe nesleer. ®eesUeHHee Del³eeJemLe nesles, Þeer
mJeeceeRveener leeHe Yejuee neslee. veblej osMeHeeb[îeebveer
meceLee¥me l³eeb®³ee yewueiee[erletve DekeÌkeÀuekeÀesìeme
DeeCeues. FkeÀ[s ®eesUHHeeme DeefOekeÀ $eeme nesTve les MekesÀ
1799 (F.me. 1877) Deeféeve Meg× veJeceerme
FnueeskeÀ mees[tve HejueeskeÀeme iesues. l³eeefoJeMeer
cenejepeebme ®ewve ve He[tve l³eeb®eer Je=Êeer Goeme Peeueer.
Þeer mJeeceer meceLee¥®³ee DekeÌkeÀuekeÀesì ³esLeerue peerJeve
®eefj$eele ®eesUHHeeb®es mLeeve cenÊJee®es®e jeefnues Deens.
FlekesÀ keÀer ®eesUHHee HejueeskeÀer iesues l³eeefoJeMeer Þeer
mJeeceeR®eer Je=Êeer DeefleMe³e Goemeerve Peeueer nesleer.
®eesUHHeeb®eer mebiele legìueer nesleer. l³eebvee lees efJe³eesie menve
nesle veJnlee. meelee pevcee®ee meebieeleer iesuee! Demes les
meJee¥vee®e meebiele nesles. les pejer l³eeb®es meelee pevcee®es
meebieeleer nesles lejerner Hejceséej mJe©He Demeuesues Þeer
mJeeceer l³eeb®es efJeefOeefueKele yeouet MekeÀle veJnles. Meke̳elees
Hejceséej kegÀCee®³eener pevce ce=l³et®³ee ¬eÀceele {JeUe
{JeU keÀjerle veenerle. lemes kesÀues lej peerJeme=äer®³ee
DeefmlelJeele ceesþe ieeWOeU efvecee&Ce nesF&ue. ®eesUHHeebvee
Leesju³ee ceCetjuee HejleC³ee®eer IeeF& Peeueer nesleer. les Þeer
mJeeceeRme meejKes ®euee peeT³ee ®euee peeT³ee Demes
cnCele nesles. lesJne Þeer mJeeceeRveer l³eeme Heefnueer met®evee
efoueer. ®eesȳee ceCetj®³ee Jeeìsves keÀeìs Deensle js iegjs
IesTve ³es! DeeHeCe ogmeN³ee Jeeìsves peeT HeCe l³eeme met®ekeÀ
met®eveeb®ee DeLe& keÀUuee veener. ogmeN³ee efoJeMeerner
ceCetj®³ee Jeeìsves peeC³ee®ee l³ee®ee Deeûen keÀe³ece neslee.
JeemleefJekeÀ ®eesUHHeebme Þeer mJeeceer meceLe& keÀesCe Deensle ns
®eebieues þeTkeÀ nesles. l³eeb®es iet{ JeeieCes yeesueCesner l³eeuee
08
mecepee³e®es. Flejebvee lees DeveskeÀoe Þeer mJeeceeR®³ee efJeefMeä
ke=Àleer®ee mebkesÀlee®ee DeLeJee yeesueC³ee®ee Gueie[e keÀ©ve
meebiele Demes. l³ee®eer mJeeceerefveÿener YekeÌkeÀce nesleer. Hejbleg
³ee meJee¥Jej l³ee®³ee ÒeHeb®eeleerue ceesncee³es®ee Heie[e
Jej®e{ þjuee. lees Þeer mJeeceeR®eer meiegCe YekeÌleer keÀjerle
neslee. Hejbleg l³eeb®eer efveieg&Ce YekeÌleer cnCepes keÀe³e?
l³eeceeiee&ves Þeer mJeeceeRveer l³eeme DeveskeÀoe vesC³ee®ee
Òe³elve kesÀuee. Hejbleg lees Þeer mJeeceeR®³ee meiegCe YeeqkeÌlele®e
De[keÀuee. PeeHe[yebo He×leerves lees leer keÀjerle jeneruee.
Hejceséeje®³ee menJeeme Je mesJesle efJeJeskeÀeves®e jneJes ns
l³eeme Gcepeues veJnles. Þeer mJeeceer l³ee®³ee DeeûeneKeelej
Leesju³ee ceCetjele Deeues. osJe pes veener meebiee³e®es les mebkesÀle
KegCeebveer meebielees oeKeJelees. YekeÌleeme les keÀUues lej
þerkeÀ®e. Dev³eLee lees mee#eerYeeJeeves yeIelees ³eele {JeUe
{JeU keÀjle veener. Þeer mJeeceeRveer l³eeme meebefieleues nesles
l³ee Jeeìsves keÀeìs HeÀej Deensle js ieeF& iegjs IesTve ³es.
DeeHeCe ogmeN³ee Jeeìsves peeT. Hejbleg ceesn cecelee cee³esves
ceeKeuesu³ee ®eesUHH³eeuee l³ee#eCeer lejer Þeer mJeeceeR®eer
meebkesÀeflekeÀ Yee<ee mecepeueer veener. Leesju³ee ceCetjeme
HeìkeÀer®³ee meeLeer®ee peesj neslee. mebO³eekeÀeUer l³eeuee
(HeìkeÀerves/ceneceejerves) Oejues. l³eeuee leeHener KetHe
Yejuee. Hejbleg o³eeIeve Þeer mJeeceeRveer lees leeHe mJele뮳ee
DebieeJej Iesleuee.
ceneceejerves nesCeejer l³ee®eer le[HeÀ[ mJeeceeRvee yeIeJesvee.
Þeer mJeeceeRvee DekeÌkeÀuekeÀesìuee DeeCeC³eele Deeues. ogmeN³ee
efoJeMeer Deeféeve Meg. veJeceer De.me. 1977 uee ®eesUHHeeb®es
efveOeve Peeues. ®eesUHHee Þeer mJeeceeR®³ee oMe&veeme l³ee®³ee
DeKesj®³ee #eCeer cegkeÀues. HeCe yeeUHHeeves Þeer mJeeceeR®es
®ejCeleerLe& DeKesj®³ee #eCeer ®eesUHHeeb®³ee cegKeele Ieeleues.
®eesUHHee ns YekeÌle Þesÿ þjues. vekeÌkeÀer®e oÊe YekeÌleer®³ee ³ee
HeeJeve efleLee&le mveeve keÀ©ve ®eesUHHee peerJeve cegkeÌle Peeues
Demeleerue®e ³eele mebMe³e veener. l³eeb®eer oem³e YekeÌleer ner
HejekeÀesìer®eer nesleer. Oev³e ieg©ceeTueer efpeves Demes
ke=ÀHeebkeÀerle Ie[Jeues Jee®ekeÀnes Heg{u³ee Je<eea mJeeceer
ke=ÀHeebkeÀerle ceO³es Þeer yeeUHHee cenejepeeb®eer ceeefnleer IesT.
Þeer mJeeceer meceLe& ieg©osJeoÊe
ke´ÀceMe:
- he´e. he´keÀeMe efiejcekeÀj
- 2020
 Þeer oÊe ceeueeceb$e
~~ Þeer mJeeceer meceLe&~~
Þeer oÊe ceeueeceb$e
ne SkeÀ Del³eble ®ecelkeÀejer Deens. ÞeeroÊee$es³eesHe-
efve<eoeleerue oÊeceeuee ceb$e ne peJeUHeeme meJe&
oÊeYekeÌleebvee DeefleMe³e efÒe³e Je megHeefjef®ele Deens. keÀener
ieg{ yeerpeceb$e Je Meyo ³eeb®eer DeefleMe³e GÊece meebie[
Ieeuetve ne ceb$e yeveefJeuesuee Demetve, lees mlees$eemeejKee
efomele Demeuee lejer SkeÀ meyebOe ceb$e Deens. cnCepes
³eeleerue ’ß vecees YeieJeles oÊee$es³ee³e... Heemegve
meg©Jeele keÀ©ve ß vecees ceneefme×e³e mJeene“ ne SkeÀ
HetCe& ceb$e Deens. mebHetCe& oÊeceeuee ceb$ee®eer DeeJele&ves keÀ©ve
oÊeHeeog k eÀeb J ej Deef Y e<es k eÀ keÀjC³ee®eer Hejb H eje
oÊemebÒeo³eele Deens. ÞeeroÊee$es³e ns owJele JejJej Heenlee
Jewjei³eoMe&keÀ, efveëmebie Je DeefueHle Demeues lejer meeceev³e
mebmeejer peveebvee J³eJeneefjkeÀ De[erDe[®eCeer, efJeJeb®evee,
Deveejesi³e, leCeeJe Je vekeÀejelcelee ³eeb®es HeefjCeece keÀceer
nesC³eemeeþer ’ÞeeroÊeceeuee ceb$e“ DeefleMe³e GHe³egkeÌle
þjlees... J³eeqkeÌleMeë ceuee mJeleëuee Je ceer p³eesefle<e
ceeie&oMe&vee®³ee ceeO³eceeletve p³eebvee p³eebvee GHeemevee
keÀjC³eemeeþer ne ceb$e oslees l³eebvee ³ee ceb$ee®es KegHe HeÀe³eos
J³eeJeneefjkeÀ HeeleUerJej Je DeefOeowwefJekeÀ mlejeJejner
Peeuesues Deensle.
’Þeer oÊeceeuee ceb$e“ ne meJe&ÒeLece SKeeÐee
MegYeJeejer efkebÀJee ieg©Jeejer, mveeveesHejeble Megef®eYeg&leHeCes,
HetJee&efYecegKe yemetve meueie 108 Heeþ keÀ©ve efme×
keÀjeJee ueeielees. ne DeJeOeer legce®³ee Jee®evee®³ee
Jesieevegmeej efkeÀceeve leemeYej les keÀceeue oesveskeÀ leeme
Demeg MekeÀlees. ue#eele Demeg Ðee efkeÀ ns mebHetCe& mlees$e
cnCepes®e SkeÀ (1) ceb$e Demetve ³ee®eer 108 JesUe
DeeJele&ves keÀjeJe³ee®eer Deensle cnCepes 108 JesUe ne ceb$e
Jee®ee³e®ee Deens. ns Jee®eve meg© Demeleevee ceO³es®e GþCes,
yeesueCes, KeeCeeKegCee keÀjCes, HeÀesve IesCes Jeiesjs ieesäer
ìeUeJ³eele. Jee®eve SkeÀmeueie keÀjeJe.s ceO³e®se Leeybevte HeeCeer
Jeiejws eHfeT MekeÀlee yemeC³eeDeieeosj®e DeeIbeeU s eHreJteea
ueIeMtekbeÀe Jeiejws ieeäser DeeìeHsevte yemeeJe.s Demes 108 Heeþ HeCte&
Peeu³eeJej mlee$se emfe× neFsu&e. l³eevelbej ojjepse ekfeÀceeve
SkeÀ les keÀceeue 21 Demes ekfeÀleenrer Heeþ Jee®ee³euee njkeÀle
veene.r DeeHeu³ee meceejseure mecem³ee pej DeelfeMe³e DeJeIe[
Demeleeure lej jepse ekfeÀceeve 21 Heeþ Jee®eeJe®se ueeieleeure.
ÞeeorÊeceeuee ce$be ne ÒeeceKg³eeves DeeeLfek&eÀ mecem³ee, eJfejeOse,
Deveejeis³e ³ee®b³ee evfeJeejCeemeeþer Del³elbe ÒeYeeJeer Demee
GHe®eej Deen.s mecem³ee evfeJeejCeemeeþer J³eeJeneejfkeÀ Òe³elve
DeeJeM³ekeÀ Deenlse®e HeCe l³eepee[sevres ne oJweer GHee³e DeJeM³e
ke˩ve HeneJee.
ÞeeroÊeceeuee ceb$e efme× Peeu³eeveblej keÀenber yebOeves
Dee³eg<³eYej keÀìe#eeves HeeUeJeer®e ueeieleele leer DeMeer.
keÀer... Je<e&Yejeleerue Òel³eskeÀ ieg©Jeej, Òel³eskeÀ HeewefCe&cee
(ceie Jeej keÀesCeleener Demees), oÊepe³ebleer, ieg©HeewefCe&cee,
®ew$e Je Deeféeve veJeje$eerleerue Òel³eskeÀ 9 efoJeme keÀesCel³eener
mJe©Heeble ceebemeenej ceÐeHeeve keÀjCes meowJe Jep³e&&
keÀjeJes®e ueeieleele. pesJne pesJne Meke̳e nesF&ue lesJne
ieesjieefjyeebvee, ÒeeCeerHe#³eebvee legce®³ee DeeefLe&keÀ
#ecelesvegmeej ’DeVeoeve“ keÀjeJes. Je<ee&letve keÀesCel³eener
SkeÀe efoJeMeer (legce®ee efkebÀJee Iejeleerue SKeeÐee®ee
Jee{efoJeme) ieefjyeebvee Jem$eoeve keÀjeJes, SkebÀojerle
melHee$eer oeves keÀjle jneJeerle. Meke̳e Demesue lej Òel³eskeÀ
ieg©Jeejer oÊeoMe&ve efkebÀJee keÀesCel³eener ieg©b®es oMe&ve IesCes
DeeJeM³ekeÀ Deens.... Heg{s oÊeceeuee ceb$e osle Deens, lees
Meg× mJe©Heeleerue Deens. G®®eej veerì keÀjeJee, G®®eej
keÀþerCe Jeeìues lej ³egìîetyeJej efuebkeÀ MeesOegve G®®eej
efMekeÀeJesle, efkebÀJee legce®³ee ieg©peeRvee efJe®ee©ve I³eeJes...
HeCe ÞeeroÊeceeuee ceb$e Deelcemeele keÀ©ve Dee³eg<³eele
mekeÀejelcekeÀ yeoue DevegYeJeeJee ner efJevebleer Deens....
ÞeeroÊeceeuee ceb$e ne Del³eble ÒeYeeJeer ceb$e Deens.
meJe&efme×er ³eMe, keÀerleea, Dee³eg Je Deejesi³e ³ee meJee&le ³eMe
efceUefJeC³eemeeþer ne ceb$e peHeuee peelees. ne ceb$e
efme×ermeeþer meg©Jeeleerme Je DeKesjerme 108 JesUe ß
êece oÊee$es³e veceë ne peHe keÀjeJee Je ceO³es Keeueerue
09
- 2020
 ÞeeroÊeceeueeceb$e 12000 JesUe peHeeJee cnCepes ceb$e efme× neslees.
¿ee ceb$ee®³ee nJeveeves oÊe ³eeiener keÀjleele.
Þeer oÊe ceeueeceb$e
~~ß vecees YeieJeles oÊee$es³ee³e, mcejCee$emevlegäe³e,
ceneYe³eefveJeejCee³e cene%eeveÒeoe³e, ef®eoevevoelceves
yeeueesvceÊeefHeMee®eJes<ee³e, cene³eesefieves DeJeOetlee³e,
Devegme³eevevoJeOe&vee³e Deef$eHeg$ee³e, ß YeJeyevOeefJecees®evee³e,
Deeb DemeeO³emeeOevee³e, ÛeR meJe&efJeYetefleoe³e,
¬eÀeQ DemeeO³eekeÀ<e&Cee³e, SW JeekeÌÒeoe³e, keÌueeR peie$e³eJeMeerkeÀjCee³e,
meewë meJe&ceveë#eesYeCee³e, ÞeeR cenemecHelÒeoe³e,
iueeQ YetceC[ueeefOeHel³eÒeoe³e, êeb ef®ejbpeerefJeves,
Je<eìdJeMeerkegÀ© JeMeerkegÀ© Jeew<eìd DeekeÀ<e&³e DeekeÀ<e&³e,
ngb efJeÜs<e³e efJeÜs<e³e, HeÀìd G®®eeì³e G®®eeì³e,
þë þë mlecYe³e mlecYe³e, KeW KeW ceej³e ceej³e,
veceë mecHeVe³e mecHeVe³e, mJeene Hees<e³e Hees<e³e
Hejcev$eHej³ev$eHejlev$eeefCe efíefvOe efíefvOe,
ûeneefVeJeej³e efveJeej³e, J³eeOeerved, efJeveeMe³e efJeveeMe³e
ogëKeb nj nj, oeefjêîeb efJeêeJe³e efJeêeJe³e,
osnb Hees<e³e Hees<e³e, ef®eÊeb lees<e³e lees<e³e,
meJe&cev$emJe©Hee³e, meJe&³ev$emJe©Hee³e,
meJe&lev$emJe©Hee³e, meJe&HeuueJemJe©Hee³e
ß vecees ceneefme×e³e mJeene~~
ÞeeroÊeceeuee ceb$e
10
- 2020
Deecner mJeeceer YekeÌle
Deecner mJeeceer YekeÌle, Deecne veener efYeleer
OeeTveer mebkeÀìer, mJeeceer ³esleer~~
Deecner mJeeceerYekeÌle, kegÀCee®es ve Keelees,
mJeeceer Deecne oslees, HeesìeHegjles~~
Deecner mJeeceerYekeÌle, Deecne veener ogëKe
osleer Meebleer megKe, mJeeceer Deecne~~
Deecner mJeeceer YekeÌle, Deeveboeme pees[er
efJe<e³eeb®eer yes[er, mJeeceer lees[er~~
Deecner mJeeceerYekeÌle, veeceele jbielees
l³eeb®es keÀece keÀjlees, peerJes YeeJes
Deecner mJeeceerYekeÌle, Deecne mJeeceer ieg©
ÒeJeeme ne meg©, cees#eeÒeleer~~
Deecner mJeeceerYekeÌle, ueeiet mJeeceerHee³eer
efomes þe³eer þe³eer, mJeeceer ceePee~~
Deecner mJeeceerYekeÌle, mJeeceer Heg{s ceeies
Dees{ l³eeb®eer ueeies, cevee ceeP³ee~~
Deecner mJeeceerYekeÌle, mJeeefcece³e Peeuees
kesÀJeU Gjuees, mJeeceeRmeeþer~~
Deecner mJeeceerYekeÌle, mJeeceer leveceve
mJeeceer Heb®eÒeeCe, Mejerjer efHeÀjleer~~
Deecner mJeeceerYekeÌle, mJeeceeR®es®e ieeJe
mJeeceeR®es®e veece, efvel³e Ieslees~~
Deecner mJeeceerYekeÌle, mJeeceeR®es®e nesT
efcemeUtve peeT, mJeeceeRceO³es
 ~~ Þeer mJeeceer meceLe&~~
Deeqivenes$e
~~³eeJele peerJesle leeJele Deeqivenes$e kegÀ©~~
³e%e ne mebmkeÀej JesokeÀeUeHeemetve Yeejleele DeefmlelJeele
Deens. G<Celee Je OJeveer ner Tpex®eer Debies ceeveueer peeleele.
¿ee G<Celee Je OJeveer®³ee Tpex®ee GHe³eesie ³e%ee®³ee DeveskeÀ
ÒekeÀejeletve meeceev³eeb®³ee peerJeveemeeþer, Deejesi³eemeeþer
JneJee ¿eemeeþer ³e%e ner mebkeÀuHevee Yeejleer³e mebmke=Àleerle
®eHeKeueHeCes yemeJeC³eele Deeu³ee®es DeeOegefvekeÀ efJe%eeveeuee
Dee{Utve Deeues Deens. meJe&meeceev³e pevelesves les
DebefiekeÀejues cnCetve ³e%e ne F&éejeuee ÒemeVe
keÀjC³eemeeþer keÀjeJee ueeielees. l³eemeeþer F&éeje®eer
ceb$eeÜejs mlegleer keÀjeJeer ueeieles, efvemeiee&ves pes pes
GHe³egkeÌle DeeHeu³eeuee efoues les DeiveerÜejs F&éejeuee
DeHe&Ce keÀjCes F. ieesäer Òee®eerve HejbHejsle DeeHeu³eeuee
meebefieleu³ee Deensle. DeeHeuee pevce les ce=l³eg ¿ee ÒeJeemeele
l³ee meceeefJeä kesÀuesu³ee Deensle Je l³eekeÀjlee DeveskeÀ
GHe¬eÀce HeCe MeesOeues iesues Deensle. Goe. pevceeveblej
ve#e$eMeeble Jee Dee³eg<³enesce ne ³e%e Jee nesce ceguee®³ee
pevceeHeemetve les Heg{erue Dee³eg<³eÒeJeeme efvejesieer JneJee
¿eekeÀjlee keÀjC³eeme meebefieleuesuee Deens. l³eeveblej
OevJeblejer nesce, ce=l³egbpe³e nesce ns ner ®eebieu³ee
Òeke=Àleermeeìer oerIee&³eg<³eemeeþer keÀjleele. ceie cegbpeerle,
ueiveele, cegueermeeþer ueppeenesce, Iejemeeþer JeemletMeeble
F. keÀjC³eeme meebefieleues Deensle.
HeCe ns Peeues íesìs ³e%e. meceepekeÀu³eeCe, He³ee&JejCe,
Deejesi³e ¿eemeeþer Mele®eb[er, cene®eb[er, ©ê³eeie
He³ee&JejCeemeeþer meesce³eeie, Hepe&v³e³eeie ¿eemeeþer
Òemebiee©He ceesþs ³e%e kesÀues peeleele. íesìîee ³e%eele
nescekegbÀ[ Hee$ee®ee GHe³eesie Deiveer ÒepJeueveemeeþer kesÀuee
peelees lej ceesþîee ³e%eele efJeìeb®es DeeqivekegbÀ[ yeN³ee®e
Yetefceleer Deeke=Àleerle JeeHejues peeles. HetJeea efJeefMeä ueekeÀ[eb®es
Ie<e&Ce keÀ©ve DeiveerÒepJeefuele keÀjle Demele. l³ee
Deiveerle Deew<eOeer lelJes Demeuesu³ee DeveskeÀ ieesäeR®eer Deengleer
cnCepes iee³eer®es letHe, meeueer®³ee uee¿ee, leebye[s leerU,
leebogU, meefceOee cnCetve Deebyee, Je[, efHebHeU, Deewogbyej,
ceboej, osJeoej F. Je=#eeb®³ee Keeueer He[uesu³ee keÀeb[îee,
ogJee& nJeve kesÀues peeles. ³e%e ueneve Demeu³eeme 3 les 4
leemeeb®ee DeJeOeer Je ceesþe ³e%eHetCe&
keÀjC³eeme 3 les 7 efoJeme DeJeOeer ueeielees.
Deelee®³ee DeeOegefvekeÀ Jew%eeefvekeÀ ¢äerves
peieCeeN³ee peieele ¿eeHewkeÀer DeeHeu³eeuee
menpe peceCeeje Demee keÀesCelee ³e%e efJeOeer
Deens ³ee®ee Deecner MeesOe Iesleuee Demelee ’Deeqivenes$e“ ¿ee
³e%eefJeOeerves Deece®es ue#e JesOeues. meJe& ³e%eele peeiee,
ceveg<³eyeU, JesUkeÀeU, YejHetj ³e%emeecegûeer l³eecegUs
Ke®e&, ueeieCeeje Hewmee F. ieesäer YejHetj ÒeceeCeele
ueeieleele. ¿ee meJe& ceveëMeebleer, Deejesi³e, He³ee&JejCe
j#eCe nesles. meeceev³eeleu³ee meeceev³e ceeCemeeuee les®e
meJe& GÎsMe ’Deeqivenes$e“ves meg×e ueeYet MekeÀleele ns ner
Deece®³ee O³eeveele Deeu³eeJej Jew%eeefvekeÀ ¢äerves l³ee®eer
GHe³egkeÌlelee efme× keÀjC³ee®es keÀece Deecner iesues 5-6 Je<ex
keÀjle Deenesle. l³ee®es meJe& HeÀe³eos HetCe& Jew%eeefvekeÀ íeveveer
keÀ©ve DeeOegefvekeÀ Jew%eeefvekeÀ keÀmeesìîeebJej HetCe& ³eMemJeer
keÀ©ve peieleemeceesj ³eMemJeerHeCes ceeb[C³eele ³eMemJeer
Peeuees. leer ceeefnleer meJe&meeceev³eebHe³e¥le osC³eemeeþer ne
uesKeveÒeHeb®e ¿ee uesKeeÜejs ceer keÀjle Deens.
’Deeqivenes$e“ ne jespe kesÀuee peeCeeje JewefokeÀ
mebmke=Àleerleuee SkeÀ efJeOeer Deens. Deeqivenes$e Flej ³e%eeb®³ee
leguevesle DeefleMe³e meesHee ³e%e Deens. lees meeceev³eeleuee
meeceev³e ceeCetme menpe keÀ© MekeÀlees. l³eeuee keÀesCeleerner
Deì veener. Deeqivenes$e ne efJeOeer Iejer, oejer MesleeJej,
keÀe³ee&ue³eele Deieoer 10 efceefveìele keÀjlee ³eslees. ¿ee
³e%eeuee peemleerle peemle ©. 3/- les ©. 5/- FlekeÀe Ke®e&
³eslees. Deeqivenes$eemeeþer meg³eexo³e Je met³ee&mle ¿ee oesvner
JesUe GHe³egkeÌle Deensle. Meke̳elees keÀeìskeÀesj HeeUu³eeme
l³ee®es Òe®eb[ HeÀe³eos Deensle. Deeqivenes$eemeeþer Keeueerue
ieesäer ueeieleele. 1) leeby³ee®es efHej@efce[ He×leer®es nJeve
Hee$e, 2) ieeF&®³ee ogOee®es Meg× leghe 2-3 ®ece®es, 3)
ieeF&®³ee MesCee®³ee ieesJeN³ee 4-5 legkeÀ[s 5) neleme[er®es
DeKKes leebogU oeCes 4-5 ûe@ce met³eexo³ee®es JesUer ¿ee
leeby³ee®³ee Hee$eele ieeF&®³ee ieesJeN³eebJej Lees[s letHe ueeJetve
l³ee HesìJetve l³eeceO³es ieeF&®³ee legHeele efYepeJeuesues leebotU
11
- 2020
 oeCes Keeueerue ceb$e cnCele nJeve cnCetve DeHeeJex
ueeieleele. met³ee&³e mJeeneë~ met³ee&³e Focvecece ~~
ÒepeeHele³es mJeeneë ~ ÒepeeHele³es Foced ve cece ~~
met³ee&mleeJesUer Deeqivenes$e keÀjeJe³ee®es Demeu³eeme
Keeueerue ceb$e cnCeeJes ueeieleele. Deive³es mJeeneë ~
Deive³es Focvecece ~~ ÒepeeHele³es mJeeneë ~ ÒepeeHele³es
Focvecece ~~ ns meJe& DeHe&Ce kesÀu³eeJej Hee®e efceefveìs
MeebleHeCes Deiveermeceesj yemeCes. Deeqivenes$ee®es HeefjCeece
HeenC³eemeeþer cegÎece Deecner He³ee&JejCeûemle Yeeie
efveJe[uee pesLes nJes®es Òeot<eCe Òe®eb[ ÒeceeCeeJej Dee{Ules.
lees Yeeie cnCepes HegC³eeleerue jceCeyeeie ne³emketÀue,
MeefveJeej Hesþ. Deeqivenes$ee®es HeefjCeece peeCetve
IesC³eemeeþer Heefjmejeleerue nJes®³ee efJeMues<eCee®es HetJe&ceeHeve
keÀjC³eele Deeues.
Deeqivenes$e Òe³eesiee®eer Keeueerue GefÎ<ìîes þjefJeC³eele
Deeueer... 1) Deeqivenes$eecegUs nesCeejs DeekeÀeMe Je G<Celee
Tpexleerue yeoue. 2) Deeqivenes$e Oegje®ee meYeesJeleeue®³ee
met#cepebletbJej HeefjCeece. 3) Deeqivenes$e Oetj Je jeKes®ee
jesHeeb®³ee/yeer, efye³eeCe Jee{erJej nesCeeje HeefjCeece. 5)
Deeqivenes$e jeKes®es Deew<eOeer iegCeOece&. 6) Deeqivenes$e
jeKesves HeeCeer Meg×erkeÀjCe ns Òe³eesie MeeUsleerue Jeiee&le
keÀjC³eele Deeues p³eeceO³es MeeUsleerue cegueebveer,
efMe#ekeÀebveer, MeeUs®³ee cegK³eeO³eeHekeÀebveer ceveeHeemetve
Yeeie Ies T ve GÊece meeLe ef o ueer . ceeP³ee
ceeie&oMe&veeKeeueer ³ee Òe³eesieekeÀjerlee HeÀi³e&gmeve
ceneefJeÐeeue³eeleerue pewJeleb$e%eeve Òee®ee³ee¥®eer, lesLeerue
ef J eÐeeL³ee¥ ® eer , lemes ® e meeef J e$eer y eeF& Heg À ues Heg C es
efJeÐeeHeerþeleerue Òe³eesieMeeUe Je ÒeeO³eeHekeÀeb®eer ceole
IesC³eele Deeueer Je l³eemeeþer Òe%ee efJekeÀeme ceb®ee®³ee
’ÖeÀe@mì“ ¿ee mebmLesves Heg{ekeÀej IesTve DeeefLe&keÀ
mene³³e kesÀues. meJe& DeeOegefvekeÀ efJe%eeve ³eb$eeÜejs
Deeqivenes$ee®es Keeueerue HeÀe³eos peieemeceesj ceeb[C³eele
Deecner ³eMemJeer þjuees. Deeqivenes$eeves ÒekeÀeMe Tpexleerue
yeoue uekeÌme ceerìj®³ee mee¿eeves ceespeC³eele Deeuee.
Deeqivenes$ee®³ee Oegje®es meYeesJeleeue®³ee met#celebpetbJej
nesCeejs HeefjCeece DeY³eemeC³eemeeþer ³e%ee®³ee DeeOeer®³ee
Je veblej®³ee pebletb®eer mebK³ee ceespeC³eele Deeueer. l³eeleerue
peJeUpeJeU 90… met#cepebletb®eer Jee{ Deeqivenes$eeves
Leebyele Demeu³ee®es efme× Peeues. Òe³eesieemeeþer efveJe[C³eele
Deeuesueer peeiee jnoejer®³ee iepeyepeuesu³ee efþkeÀeCeer
12
Demeu³eeves lesLes nJes®es Òeot<eCe Òe®eb[ Demeu³ee®es
Dee{Uues. HeCe Deeqivenes$e kesÀu³eeJej nJesleerue IeelekeÀ
meuHeÀj-[e³e-Dee@keÌmeeF&[®es ÒeceeCe one Heìerves keÀceer
Peeu³ee®es Dee{Utve Deeues. l³eeJeªve Òeot<eCe jesKeC³eeme
Deeqivenes$e ceole keÀjle Demeu³ee®es efme× Peeues. jesHeeb®³ee
Jee{erJej Deeqivenes$ee®es HeefjCeece leHeemeC³eemeeþer cees[
Deeuesu³ee efye³ee Deeqivenes$e Keesueerle Je MeeUs®³ee yeensj
Heefjmejele þsJeC³eele Deeu³ee. Flej Heefjmejeleerue
efye³eebHes#ee Deeqivenes$e JeeleeJejCeele jeKe ueeJetve
þsJeuesu³ee efye³ee jesHeeb®eer Jee{ Deeqivenes$e JeeleeJejCeele
peesceeves Je ceesþîee ÒeceeCeele nesles ns Dee{Utve Deeues.
¿eecegUs Mesleeruee Deeqivenes$e efJeefOe Del³eble GHe³egkeÌle Deens
ns ner efme× Peeues. Deeqivenes$ee®eer jeKe pebletveeMekeÀ
Demeu³ee®es Dee{Utve Deeu³eecegUs peKecee, lJe®eejesie
¿eeJej leer Del³eble GHe³egkeÌle þjles ns ner Òe³eesieeefveMeer efme×
Peeues. Deeqivenes$e jeKescegUs DeMeg× efHeC³ee®³ee
HeeC³eeleerue peblet Je #eeje®es ÒeceeCe 80… les 90… Hes#ee
keÀceer Peeu³ee®es meJe&meeceev³eHeCes Dee{Utve Deeu³eeJej
Deeqivenes$ee®ee HeeCeer Meg×erkeÀjCeemeeþerner GHe³eesie neslees
ns efme× Peeues. DeJeI³ee ©. 3/- les 5/- Ke®ee&le jespe
HeÀkeÌle 10 efceefveìs mekeÀeUer Jee mebO³eekeÀeUer ne
Deeqivenes$e efJeOeer keÀ©ve Jejerue meJe& HeÀe³eos efceUJet
MekeÀlees. Òel³eskeÀ Iej Òeot<eCeefJejnerle, pebletefJejnerle keÀ©
MekeÀlees. Mesleer keÀjlee l³ee jeKes®eener GHe³eesie keÀ©
MekeÀlees. ns Deecner peieemeceesj He´ceeCe, efve<keÀ<e& keÀe{tve,
peeieeflekeÀ Jew%eeefvekeÀ ceeefmekeÀele Òeefme× keÀ© MekeÀuees Je
peieele DeeHeu³ee HetJe&HeejbHeeefjkeÀ efJe%eeveeuee ceevee®es
mLeeve osT MekeÀuees ³ee®ee Deecneuee meeLe& DeefYeceeve
Deens. ¿eeHetJe& ceer HeeCeer Meg×erkeÀjCeeJej Jesoele JeCe&ve
kesÀuesu³ee 15 JevemHeleeR®ee GHe³eesie keÀ©ve HeeCeer Deieoer
’efcevejue Jee@ìj“ FlekebÀ Meg× keÀ©ve l³ee®eer peeieeflekeÀ
Hesìbìme efceUJeueer Deensle®e HeCe l³eekeÀjlee meJee¥veer®e
DeeHeu³ee %eeveeleerue yeewef×keÀ iegueeceefiejer ve yeeUielee
efJeéeeme þsJeCes DeeJeM³ekeÀ Deens.
¿ee DeY³eemee ojc³eeve pece&veer, Dee@mì^sefue³ee,
DecesefjkeÀe, Fbiueb[, ÖeÀebme, Heesueb[, PeskeÀesmueesJneefkeÀ³ee,
peHeeve, efmebieeHetj, Hes©, eqmJelPeue¥[, mHesve ke@Àve[e F.
70 osMeebveer Deeqivenes$e ¿ee Yeejleer³e mebkeÀuHeves®ee
eqmJekeÀej kesÀuee Demetve l³eebveer efJeefJeOe efJe%eeve ceeefmekeÀele
he=<þ ke´À. 17 Jej
- 2020
 13
- 2020
 Deepeer®ee yeìJee
Yeeie - 2
ceeieerue DebkeÀele Deepeer®³ee yeìJ̳eeceOeerue lemes®e DeeHeu³ee
Heefj®e³eeleerue peerjb, nUo Je OeCes ³eeb®es Deew<eOeer GHe³eesie
DeeHeCe yeIeerleues. ¿ee JesUsuee ceesnjer, efnbie Je DeesJee ¿ee
êJ³eeVee®es Deew<eOeer meebieCeej Deens.
efnbie
³eeuee®e menm$eJesUer (nepej GHe³eesie DemeCeeje)
j#eesIve, peblegIve DeMeer He³ee&Hle veeJeb Deensle. efnbie, ceesnjer
ner HeÀes[Ceerle jespe JeeHejueer peeleele. l³eeb®es Deew<eOeer
iegCeOece&®e SJe{s cenÊJee®es Deensle keÀer jespe®³ee Deenejele
l³eebvee mLeeve Deens.
efnbiee®³ee Je=#ee®ee ef®ekeÀ cnCepes®e DeeHeCe JeeHejlees lees
efnbie. Jemeble $eÝlegle efnbiee®³ee Pee[e®³ee cegUe®³ee Jej®³ee
Yeeieeleerue lJekeÀ ®eeketÀveb KejJe[tve keÀe{leele, l³ee®e
efþkeÀeCeer efve³ee&me le³eej neslees, l³eeuee efnbie cnCeleele.
efnbie ne G<Ce Deens, keÀHeÀJeelee®ee veeMe keÀjCeejs Deens.
KeeskeÀuee DeLeJee ocee ¿ee jesieeceO³es íeleerJej uesHee
Ieeueleele.
ueneve cegueeb®es Heesì ogKele Demeu³eeme yeWyeer®³ee YeesJeleer
letHe, efnbie Je DeesJ³ee®ee uesHe ueeJeleele. efnbie jespe
Keeuu³eeves ceso keÀceer neslees, ke=ÀceeR®ee veeMe neslees. efnbie
ye[erMesHe, DeesJee Je peerjs Demes SkeÀef$ele ®etCe& jespe Keeu³eeves
YegkeÀ Jee{C³eeme lemes®e He®eveMekeÌleer megOeejC³eeme ceole
neslees. efJe<ecepJejeceO³es osKeerue efnbie Keeuu³eeves HeÀe³eoe
neslees. efnbiJeeäkeÀ ®etCe& HeeJe ®ece®ee pesJeCee®³ee
meg©Jeeleeruee Iesleu³eeves, jkeÀìe Meg×er nesles. lemes®e
Heesìeleerue Jee³et®es Debvegueesceve nesC³eeme ceole nesles.
ceesnjer
ceesnjeruee mejmees, me<e&He, keÀìgkeÀ DeMeer He³ee&³eer veeJes
Deensle. DeeHeu³ee mJe³ebHeekeÀ Iejeleerue ns SkeÀ cenÊJee®es
êJ³e Deens.ojJesUsme HeÀes[Ceermeeþer ceesnjer®ee nceKeeme
JeeHej kesÀuee peelees. cenejeä^ele pejer ÒeecegK³eeves ceesnjer
yeer JeeHejues peele Demeues lejer GÊej Yeejleele ceesnjer®³ee
Heeveeb®eer Yeepeer (mejmeeW keÀe meeie) Je yeN³ee®e efþkeÀeCeer
ceesnjer®es lesue jespe®³ee JeeHejele Demeles. l³ee®es keÀejCener
lemes®e Deen~ ceesnjer keÀHeÀJeeleIve Deens, Leb[ ÒeosMeele
14
cnCetve®e Deew<eC³e efvecee&Ce keÀjC³eemeeþer Deenejele kesÀuee
peelees. ceesnjer®es lesue lJe®ee efJekeÀej Jeelejesieele GHe³eesieer
þjles. peblegIve Demeu³eeves jespe®³ee Deenejeleerue SkeÀ
cenÊJee®ee IeìkeÀ Deens. HueerneJe=×erle ceesnjer ns Þesÿ
Deew<eOe Deens. oblejesieì lesue ceerþ Ieeuetve iegUC³ee
keÀjC³eeves HeÀe³eoe neslees.
ceesnjer®³ee lesueele euruci acid Demeles. keÀener
ueeskeÀebvee ¿ee IeìkeÀecegUs $eeme nesT MekeÀlees. efJeMes<elee
efHeÊe Òeke=Àleer®³ee J³ekeÌleeRveer ceesnjer®ee DeefleJeeHej ìeUeJee.
DeesJee
DeesJee ¿eeuee mebmke=ÀleceO³es Depeceesoe cnCeleele l³eemeeþer
SkeÀ iecceleerMeerj keÀejCe Deens. ’Depee“ cnCepes
yekeÀjer ’ceesoe“ cnCepes DeeJe[Ceejs. yekeÀN³eebvee
DeeJe[Ceejs les ’Depeceesoe“ ¿eeuee®e DepeJeeF&ve carom
meer[dme DeMeer efnvoer Je Fbûepeer ceO³es veeJeb Deensle.
DeesJee ns keÀHeÀJeele veeMeve Demetve efHeÊekeÀejkeÀ Deens.
JesoveeMeecekeÀ Demeu³eeves DeveskeÀoe efpeLes Jesovee
l³eeYeeieeJej uesHe Ieeleu³eeves HeÀe³eoe neslees. Deieoer
ueneve cegueebceO³es Heesì ogKele Demeu³eeme HeesìeJej DeesJee-
efnbie Je legHee®ee uesHe Ieeueleele. peerjb DeesJee Je ye[erMesHe®es
HeeCeer Heesìeletve osleele. meebOes ogKeerJej DeesJ³ee®³ee
Hegj®egb[erves MeskeÀu³eeves Deejece efceUlees.
YetkeÀ ueeiele vemesue lej pesJeCee®³ee meg©Jeeleeruee Je
pesJeCeeveblej HeeJe ®ece®ee peerjb Jee HeeJe ®ece®ee DeesJee keÀesceì
HeeC³eeyejesyej Iesleu³eeves HeÀe³eoe neslees.
keÀHeÀecegUs ocee KeeskeÀuee DeMee DeepeejHeCeeceO³es
DeesJ³ee®³ee Oegjer®ee HeÀe³eoe neslees. DeesJ³ee®eer Oegjer peblegIve
Demeles. keÀHetj, keÀ[tefvebye Je JesKeb[e®es ®etCe& Je letHe DeMeer Oetjer
kesÀu³eeme HeÀe³eoe neslees. DeMeer ner leer yengiegCeer Iejiegleer
Deew<eOes.
JewÐee meews. Òe%ee yes[skeÀj
9819433479
- 2020
Drawing and painting for School Art Edu.
Elementary & Intermediate
Grade Exams special batch (Twice in week)
Contact us : 28769159 / 9820800167
15
- 2020
 DeesUKe Deeheu³ee osne®eer
DeeHeu³ee osMee®es veeJe DeefYeceeveeves DeveskeÀ #es$eele Iesleues
peeles l³eeleerue®e SkeÀ #es$e cnCepes Dee³egJexo Meem$e~ Jesoe®es
GHeebie Demes ns Dee³eg<³ee®es Meem$e!
Meem$e ne Meyo Deeuee keÀer DeveskeÀebvee Jeeìles ns cnCepes
keÀenerlejer Deiec³e DemeCeej, HeCe Dee³egJexo cnCepes
Dee³eg<³ee®ee Jeso!! pevceeHeemetve mebHetCe& peerJeveemeeþer
GHe³egkeÌle ieesäeR®es ns SkeÀ Yeb[ej Deens. peerJevee®eer
megìmegìerle He×le p³eele efove®e³ee&, $eÝleg®e³ee&.
³eeb®es meKeesue JeCe&ve kesÀuesues Deens. mJemLe Yeejlee®es mJeHve
meekeÀejC³ee®eer F®íe ceveele þmeefJeCeejs ns Meem$e Deens.
Dee³egJexoevegmeej ceeCemee®³ee Mejerjeleerue meJe& ef¬eÀ³ee
Òeefleef¬eÀ³ee ®eeueefJeCeejs leerve oes<e Je meHle Oeelet Deensle.
¿eebvee oes<e cnCeleele keÀejCe peesJej les megefmLeleerle
Demeleele leesJej ’mJeemL³e“ Demeles HeCe keÀejCes DeeHeu³ee
KeeC³eeefHeC³eeletve pej keÀener Jes[s-JeekeÀ[s Peeues lej ueies®e
jesieeslHeÊeer nesles! ns oes<e Heg{erue ÒeceeCes Jeele, efHeÊe Je keÀHeÀ
oes<e.
¿eeleerue Jeele oes<e ne ¿eeb®³eeleerue meJee&le ngMeej HeCe
Kees[keÀj; Flej oes<eebvee keÀece keÀje³euee l³eebvee leer ceole
keÀjCeeje, HeCe Demes keÀjle Demeleevee®e, pej keÀesCeer ¿ee®eer
Kees[er keÀe{ueer lej Flej oesIeebvee IesTve MejerjYej nwoesme
IeeueCeej!
efHeÊe oes<e ne meJe& iees<ìer mecepetve IesC³eemeeþer GHe³egkeÌle,
kegÀþueerner ieesä He®eveer Hee[C³eemeeþer keÀjCeeje.
keÀHeÀ oes<e ne Mejerjeleerue JesieJesieUs IeìkeÀ le³eej
nesC³eeme DeMeveje cegK³e DeeOeej Deens.
Demes ns ef$eoes<e ceveg<³eeuee efvejesieer DeeefCe oerIee&³eg<eer
keÀjleele. ¿ee ef$eoes<eeb®³ee iegCeebvegmeej DeeHeues efomeCes,
yeesueCes, JeeieCes DeJeuebyetve Demeles. ¿ee ef$eoes<eebyejesyej®es
Demeleele meHle Oeelet pes ¿ee Mejerjeleerue meJe& J³eeHeej
®eeueJeleele. ¿ee®e yejesyej Dee³egJes&oeves efJe®eej kesÀuee³e lees
Deelcee Je ceve ³eeb®ee p³eecegUs ¿ee De®esleve Mejerjeuee
®eslevee ÒeeHle nesles. ¿ee meHle Oeeletb®eer Lees[ke̳eele HueeKe
Heg{erue.
16
uesefKekeÀe ë JewÐee meew. Òe%ee yes[skeÀj
jmeOeelet - HeeC³eemeejKee êJe Oeelet, ¿ee Oeelet cegUs
Mejerjeleerue meJe& IeìkeÀebvee DeVe Heesnes®eefJeues peeles.
ogmeje jkeÌleOeelet - ne DeeHeCeeb meJee¥®³ee Heefj®e³ee®ee
Deens. Mejerjele jme Oeelet meesyele Dee{UCeeje Mejerjeuee
lespe osCeeje Oeelet.
eflemeje ceebme Oeelet - ne efmLej Oeelet Deens. Mejerjeleerue
lJe®ee, ceebmeHesMeeR®eer efveefce&leer ¿ee OeeletcegUs nesles.
Mejerjeleerue yengleebMeer DeJe³eJe ns jskeÌle Je ceebme Oeelet
Heemetve GlHeVe nesleele.
l³eeveblej ³eslees lees ceso Oeelet - Mejerjeleerue mvee³egb®³ee
efveefce&leerle ceole keÀ©ve Mejerje®³ee neue®eeueeRvee ceole
keÀjCeeje lemes®e Mejerjeuee yeue osCeeje. HeCe ¿ee®e
Oeelet®³ee efJeke=Àle Jee{ercegUs Jepeve Del³eeefOekeÀ Jee{tve
DeveskeÀ DeepeejHeCe ³esleele. p³eeb®³ee Mejerjele ceso Oeelet
yeueJeeve Demelees leer ueeskebÀ efkebÀef®ele yegìkeÀer, Lees[erMeer pee[
Je Dee³ebÒesceU mJeYeeJee®eer Demeleele. ¿ee ueeskeÀeb®ee DeeJeepe
ner KetHe megjsue Demelees.
¿eeveblej®ee Oeelet cnCepes DeefmLe Oeelet - ne Oeelet Mejerjeuee
YekeÌkeÀce keÀjCeeje ne[eb®³ee efveefce&leerle ceole keÀjCeeje
JeeHej ÒeecegK³eeves noceOetve J³ekeÌle nesCeeje Oeelet Deens.
ne Oeelet p³eeb®³eele ³eesi³eÒeceeCeele Demelees l³eeb®eer
Mejerj³eäer ©bo yeebO³ee®eer Demeles, DeMee J³eeqkeÌle ceveeves ner
KetHe ®eebieu³ee Demeleele.
l³eeveblej®ee Oeelet cnCepe Meg¬eÀ Oeelet - ne Oeelet Òel³eskeÀ
HesMeer®eer Jee{ Je Hegve©lHeÊeer nesC³eemeeþer keÀejCeerYetle
Demelees.
ns meJe& Oeelet meejJeeve Demeues keÀer Mejerj Oe[OeekeÀì
yeveefJeleele. ¿ee meJee¥®ee leeUcesU jeKeC³eemeeþer
efove®e³ee& Je $eÝleg®e³ee& Dee³egJexo Meem$e meebieles.
nuueer®³ee keÀeUele ¿ee meJe& ieesäeR®eer DeeJeM³ekeÀlee Deens.
efvemeiee&®ee meceleesue jeKele efve³eceebÒeceeCes Jeeietve,
keÀe³ece®es efvejesieer jenC³ee®eer ieg©efkeÀuueer ¿eele Deens.
l³eecegUs KejesKej Dee³egJex&o ner peerJevee®eer DeeoMe& He×leer
Deens.
- 2020
he=<þ ke´À. 12 Je©ve
l³ee®es efve<keÀ<e& Òeefme× keÀjCes ®eeuet kesÀues Deens. l³eebveer
¿eeJejerue Mesleeruee Home Farming Technique
Demes veeJener efoues Deens. ogozJeeves Yeejleer³e Òee®eerve
ef J e%eeveeleer u e DeCeg M eem$e, jmee³eveMeem$e,
YeeweflekeÀMeem$e, ieefCele, Deejesi³eMeem$e, efJeceeveMeem$e,
OeeletMeem$e, yeebOekeÀece, efMeuHeMeem$e ³ee®ee HetjsHetj
GHe³eesie Jej efJeoerle kesÀuesu³ee osMeebleerue Meem$e%eebveer
keÀ©ve IesTve l³ee®eer®e Hesìbìme veeWoJeuesueer DeeHeuee PeesHeer
iesuesu³ee, iegueeceefiejer ceeveefmekeÀless®³ee Meem$e%eebvee
Dee{Ut ueeieueer Deensle. HejJee®e ceneue#ceer cetleer&Jejleer
cetleea mebJeOe&veemeeþer keÀesuneHetjer uesHe ®e{JeC³eele Deeuee.
lees uesHe DeeHeu³ee HetJe&peebveer ’JeýeuesHe“ cnCetve 2000
Je<ee¥HetJeea le³eej kesÀuee neslee. lees®e DeeHeu³ee Meem$e%eebveer
ieg© YesìeJee
ke=ÀleeLe& JneJee pevce DeeHeguee, megKeele peeJee
Meeble ceveeves efmLej jengveer pevce mejeJee
cnCegveer JeeìsJejleer DeeHegu³ee ieg© YesìeJee ~~
HegC³ee®ee HejceeLee&®ee cepe ceeie& efomeeJee
keÀe³e ®eebieues JeeF&ì ³ee®ee efJe®eej JneJee
cnCetve meuuee IesC³eemeeþer ieg© YesìeJee ~~
leHle ceveeuee DeeOeej osC³ee kegÀCeer DemeeJee
mebkeÀìkeÀeUer efveCe&³e IesC³ee kegÀCeer efceUeJee
cnCetve DeeOeej IesC³eemeeþer ieg© YesìeJee ~~
%eeve De%eevee®ee cepeuee DeLe& keÀUeJee
melJeiegCeeletve Dee³eg<³eeuee ceeie& efceUeJee
cnCetve oer#ee IesC³eemeeþer ieg© YesìeJee ~~
efpekeÀ[s Heenerve eflekeÀ[s cepeuee ieg© efomeeJee
#eCees#eCeer cepe mebleeb®ee melmebie Ie[eJee
l³ee ceeiee&Jej peeC³eemeeþer cepe ieg© YesìeJee~~
veecemcejCeer peerJe meoe ne jbietve peeJee
®ewlev³ee®ee HeoesHeoer cepe DevegYeJe ³eeJee
®ewlev³ee®es oMe&ve osC³ee ieg© YesìeJee ~~
- efkeÀjCe HeÀeìkeÀ, [esbefyeJeueer
JeeHejuee. vegkeÀles®e ¿ee®e ceefnv³eele Fbiueb[efmLele
’He@veieef³e³ee“ ¿ee kebÀHeveerves DeeHeu³ee HeejbHeeefjkeÀ
efJe%eeveeJeªve kesÀme ieUleer®es Deew<eOe efvecee&Ce keÀ©ve
l³ee®es peeieeflekeÀ Hesìbìme efceUJeC³ee®ee Òe³elve kesÀuee,
l³eemeeþer DeeHeu³ee osMeeuee Deeblejeä^er³e keÀesìe&le oeo
efceUJetve les jÎ keÀjC³ee®ee GHeodJ³eeHe keÀjeJee ueeieuee.
DeeHeu³ee®e JewYeJeMeener Òee®eerve efJe%eeveeJej DeeHeu³ee
Meem$e%eeb®ee efJeéeeme vemeu³eeves les®e %eeve ieesN³ee
uesKeCeerletve yeensj He[u³eeJej Oev³e Oev³e cnCeCeejs ceie
eqmJekeÀejCeejs Demes Meem$e%e Heeefnu³eeJej neleer
Demeuesu³ee meesv³ee®eer efkebÀcele ve keÀUu³eeves DeeHeCe
’keÀefLeuee®ee JeeUe“ neleer yeeUietve Deenesle Demes Kesoeves
cnCeeJes ueeieles.
efMeJeHegjer DekeÌkeÀuekeÀesì
pe³e iepeeveve
pe³e iepeeveve
Üejer ÒekeÀìueer mJeeceer ieg©cetefle&
Peeueer ceePeer mJeHveHetefle&
osnYeeve njHeues leJe ©He Heenlee
ef®eÊe jbieues legPes ieerle ieelee ieelee
Yeei³e GpeUues Ëo³e efJekeÀmeues
legP³ee Deeieceveeves DebieCe yeefnjues
ceveëMeeleer ueeYeueer cegKeer veece Ieslee
ef®eÊe jbieues legPes ieerle ieelee ieelee
oÊemecÒeoe³eer mJe³eb HeeþerMeer Demelee
Ye³e keÀMee®es jeefnues Deelee
ß Þeer meodieg© meceLee& Þeer mJeeceer meceLee&
ef®eÊe jbieues legPes ieerle ieelee ieelee
iepeeF&
ef®e$ee osMecegKe
17
- 2020
 Þeer efme×cebieue mlees$e Je
ÞeerHeeoÞeerJeuueYe ®eefjleece=le
- ceeefnleerpeeue meeYeej
Þeer efme×cebieue mlees$e
1) Þeer ceoveble ÞeerefJeYeg<eerle DeHHeue ue#ceer vejefmebn jepee~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
2) Þeer efJeÐeeOejer jeOee megjsKee Þeer jeKeerOej ÞeerHeeoe~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
3) ceelee megceleer Jeelmeu³eece=le HeefjHeesef<ele pe³e ÞeerHeeoe~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
4) mel³e$eÝ<eeréejogefnleevebove yeeHevee®ee³e&vegle Þeer®ejCee~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
5) meeefJe$e keÀeþkeÀ®e³eve HegC³eHeÀuee YeejÜepe $eÝ<eer iees$e mebYeJee~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
6) oew ®eewHeeleer osJe ue#ceerieCe mebK³ee yeesefOele Þeer®ejCee~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
7) HegC³e©efHeCeer jepeceebyeemegle ieYe&HegC³eHeÀuemebpeelee~ Þeer ieg© ÞeerHeeojepeeb®es efme×cebieue mlees$e ë
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~ YeeJeeLe&
8) megceleervebove vejnjervebove oÊeosJe ÒeYet ÞeerHeeoe~ Þeer i eg © Þeer H eeojepeeb ® ee DeJeleej ne
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~ kegÀìtbyeJelmeue oÊee$es³eeb®ee DeJeleej Deens.
9) HeerefþkeÀeHetj efvel³eefJeneje ceOegceleeroÊe cebieue©Hee ~ efHeþeHetj ³esLeerue DeeHeu³ee 16 Je<ee¥®³ee
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~ JeemleJ³eele DeeHeues Je[erue DeHHeueue#eer
vejefmebnjepe Mecee&, DeeF& megceleer cenejeCeer,
Hejce HeefJe$e DeMee efme×cebieue mlees$ee®es HeþCe DeveIeeäceer®es Je´le Deepeesyee yeeHeevee®ee³e&, Deepeer jepeceebyee,
keÀ©ve kesÀu³eeme menm$e meodye´eïeCe pesJet Ieeleu³ee®es HegC³e ÒeeHle nesles. ceecee ÞeerOejeJeOeeveer Je DeeHeueer YeeJeb[s
lemes®e mJeHveele efme× Heg©<eeb®es oMe&ve nesles. ³ee®³ee HeþCeeves ceveeleerue ÞeerefJeÐeeOejer, jeOee, megjsKee Je ÞeerOej Mecee&,
meJe& keÀecevee HetCe& nesleele. pes YekeÌle ceve, keÀe³ee DeeefCe keÀcee&veer Þeer vejefmebn Mecee& keÀewìgbefyekeÀ mvesner JeWkeÀìHHee
oÊeeb$es³eeb®eer DeejeOevee keÀ©ve ³ee mlees$ee®es HeþCe keÀjleele les Þesäer Je JeWkeÀì megyyeceebyee, vejefmebn Jecee& Je
ÞeerHeeoJeuueYeeb®³ee ke=ÀHesme Hee$e nesleele. lemes®e ³ee®³ee efve³eefceleHeCes Decepeccee ³eeb®es DeHeej Òesce efceUeues.³ee
iee³eveeves met#ce Jee³etceb[ueeleerue De¢M³e ©Heeves meb®eej keÀjCeeN³ee meJee¥yejesyej jenle Demeleevee meJee¥®es
efme×er ÒeeHle nesleele. ÞeerHeeojepeebvee Òesce efceUle nesles les
Þeerieg©b®³ee efoJ³e DeM³ee lespeeves, l³ee®³eeleerue
yeewef×keÀ mebHeVelesves. Òel³eskeÀ Ieìveeb®es %eeve,
18
- 2020
keÀcee&ves efJeJejCe keÀ©ve l³ee®ee DeLe& mecepeeJeCes ³ee®es Òel³eskeÀeme keÀewlegkeÀ Je Dee½e³e& Jeeìle Demes.
ÞeerHeeojepe Òel³e#e oÊeeJeleej Deensle ns l³eeb®³ee pevcee®³ee DeodYetle Je efoJ³e ÒemebieeJeªve meJee¥vee ue#eele Demeues
lejer kegÀkegÀìséej cebefojeleerue keÀener ye´ïeJe=bo Je keÀener Heefjef®ele ns ceeveC³eeme jepeer nesle vemele. l³eecegUs keÀe³ece®e
ÞeerHeeojepeeb®³ee kegÀìtbyeeceO³es Kejs®e ns ÞeeroÊeÒeYet Deensle keÀe ne ÒeMve He[le Demes. meJe& kegÀìgbyeeceO³es ÞeerHeeojepeebvee
Del³eb®e efÒe³e DeMeer SkeÀ®e J³ekeÌleer nesleer. leer cnCepes DeeHeues Deepeesyee ceneHebef[le Þeer yeeHeevee®ee³e&. JewefokeÀ nescenJeve,
³eeef%ekeÀ keÀcex, YeefJe<³e keÀLeve keÀjleevee DeeHeu³ee mel³eJeeCeerves, meeeqlJekeÀ Dee®ejCeeves meJe& peveevee ceole keÀjC³eele
keÀe³ece®e Heg{s Demele. HeerþeHetjceOeerue Flej ye´ïeJe=boemeejKes ceeies ve ueeielee meJe& iejpegbvee JesUesJesUer Oeeefce&keÀ GHeosMe,
DeVeoeve keÀjerle Demele. meJe& peveles®ee ueesYe Demeu³eeves l³eebvee mel³e$eÝ<eeréej Demes ner cnCele Demele. ÞeerHeeojepe
ogmeN³ee Je<ee&Heemetve Þeer yeeHeevee®ee³e& ³eeb®³ee keÀ[sJej yemetve ieeJeele efHeÀjle Demele. JesUesJesUer DeeHeu³ee veeleJee®eer
ÞeerHeeojepeeb®eer DevegYetleer Þeer yeeHeevee®ee³ee¥vee efceUle nesleer. DeeHeu³ee veeleJee®es ueeef[keÀ Demes Þeernjer®es®e ©He ojjespe les
[esȳeele meeþJeerle nesles.
SkeÀoe ÞeerHeeojepeeb®³ee Jee{efoJeMeer (YeeêHeo Meg× ieCesMe ®elegLeeame) Þeer yeeHeevee®ee³e& DeeHeu³ee uee[ke̳ee
ÞeerHeeojepeeme ceeb[erJej IesTve yemeues Demeleevee l³eebveer ®ejCe kegÀjJeeUues. l³ee lespemJeer HeeTueeceO³es l³eebvee
MegYeef®evne®eer ceeefuekeÀe efomeueer. l³eebveer DeeHeu³ee veeleJee®³ee ®ejCeeb®es ®egbyeve Iesleues DeeefCe ÞeeroÊeÒeYegb®es oMe&ve Peeues.
ÞeeroÊeieg©b®³ee oMe&veeves l³eebvee YeefJe<³eele Ie[CeeN³ee Ieìvee ner mHeä efomet ueeieu³ee. l³eebveer uee[ke̳ee ÞeerHeeojepeeb®³ee
keÀewlegkeÀe®es keÀJeve ieeC³eeme meg©Jeele kesÀueer. ns®e les efme×cebieue mlees$e Deens. ns mecepeeJe³eeme, DeLee&ves meesHes Deens. lejerner
YeeJeeLe& efuene³e®eer ceefve<ee Peeueer. pemee YeeJeeLe& mecepeuee lemee efueefnuee Deens. ³eeb®³ee HeþCeeves ceveeleerue meJe& F®íe HetCe&
nesleele Demes ³ee®es HeeefJe$³e Deens.
ns efme×cebieue mlees$e HeþCe keÀjC³eeme mLeU, keÀeU, JesU ³ee®es yebOeve veener.
Þeer ceoveble Þeer efJeYetef<ele DeHeueue#ceer vejefmebn jepee~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe
³ee ®ejCeebceO³es ÞeerHeeojepeeb®ee ieewjJe keÀjleevee Þeer DeHHeueue#ceer vejefmebnjepe Mecee& ³eebvee ÞeerHeeojepeeb®es Je[erue
cnCetve l³eebveener ieewjefJeues Deens. ÞeeryeeHeevee®ee³e& ³eebvee Þeerieg© ÞeerHeeojepe ns oÊeÒeYegb®es®e DeJeleej Deensle ns ue#eele Deeues
Je ns®e Þeer Deveble njerveeje³eCe cnCetve l³eebveer Þeer ceoveble ns veeceefJeMes<eCe JeeHejues Deens. Þeer oÊeÒeYetb®ee mee#eelkeÀej Peeuee
DeeefCe meJe& efJekeÀuHe otj Peeues. ÞeerHeeojepee®es ns®e Þeerieg© Deensle pes Þeer efJeYetef<ele Deensle. Þeer efJeYetef<ele ³ee®es JeCe&ve
keÀjC³eeme Meyo ner DeHegjs He[leerue HeCe. Lees[ke̳eele ceespeke̳ee®e Meyoele Demes JeCe&ve keÀjlee ³esF&ue.
Þeerieg© ns®e meJe& ®eje®eje®es, meJe& mepeerJeefvepeeaJe IeìkeÀeb®es mJeeceer p³eebveer ye´ïeeb[ J³eeHeues Deens. Þeerieg©®es ieg©leÊJe
DeelcemJe©He, DeevebomJe©He Je ye´ïeevebomJe©He Deens. Þeer ieg©ceO³es ieCeMesmJe©He Je mekeÀU osJeleeb®es mJe©He Demetve
Þeerieg©bvee DeeoerDeble veener. yeg×eroelee, %eeveoelee, Yeesieoelee, cees#eoelee, HejcemegKeoelee, ef$eiegCejefnle, efveieg&Ce
efvejekeÀej, efvece&ue, efve½e³e Je efvel³e DeefmlelJee®es ®ewlev³e Demetve ieg©ke=ÀHesefMeJee³e ³ee peieleeceO³es keÀener®e meeO³e veener.
Þeer ieg©%eeveeefMeJee³e Je Þeerieg©mesJesefMeJee³e ³ee peieleele Þesÿ Demes keÀener veener. Þeerieg©b®³ee ®ejCekeÀceuee®ee SkeÀ mHeMe&
Deelc³eemeeþer ye´ïemee#eelkeÀej®e Deens. ÞeerHeeojepeeb®es efHeleeÞeer ÞeerDeHHeueue#ceer vejefmebnjepe Mecee& ns HeCe SkeÀ JewefokeÀ
Hebef[le. efvel³e keÀeueeiveerMeceve oÊee®eer GHeemevee keÀjleevee efvel³e ÞeeroÊeieg©bMeer mebJeeo Ie[le Demes FlekesÀ®e ceneve HegC³e
l³ee®³ee ieeþerMeer nesles.
DeM³ee Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®ee pe³epe³ekeÀej meJe& Keb[ele (ye´ïeeb[eceO³es) Iegcet os. Lees[ke̳eele Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®es
veeJe Iesleevee meJee¥®es keÀu³eeCe nesJees ner®e meÓeJevee Þeer yeeHeevee®ee³e& J³ekeÌle keÀjleele.
19
- 2020
 Þeer efJeÐeeOejer jeOee megjsKee Þeer jeKeerOej ÞeerHeeoe~
pe³e efJepe³eerYeJe efoeqiJepe³eerYeJe ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
³ee ®ejCeeceO³es Þeer yeeHeevee®ee³e& DeeHeu³ee meJe& veeleJeb[e®ee GuuesKe keÀjleele. Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®es yenerCe Je yebOet DemeCes
ne kesÀJe{e ceesþe mevceeve Deens ne Deevebo Þeer yeeHeevee®ee³e& Meyoeletve J³ekeÌle keÀjleele. Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®³ee leerve yeefnCeer
ÞeerefJeÐeeOejer, jeOee, megjsKee Je Þeer (oesve yebOet ÞeerOejMecee& Je Þeer vejefmebn Mecee& pes MeejerefjkeÀ J³eeOeeRveer $emle Deensle.)
³eebveener ÞeerHeeojepeebcegUs ke=ÀHee ÒeeHle nesCeej Deens ne efJeéeeme Deepeesyee cnCetve Þeer yeeHeevee®ee³e& ³eebvee Deens. jeKeerOej
³ee®ee GuuesKe kesÀJeU jeKeer yeebOeCeeje yebOet vemetve Deelc³ee®es ogä ÒeJe=ÊeerHeemetve j#eCe keÀjCeeje Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®³ee
mJe©Heele Deens ns keÀewlegkeÀ yeeHeevee®ee³e& ³eebvee Deens.
meJee¥®es j#eCekeÀl³ee& Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®ee pe³epe³ekeÀej meJe& Keb[ele ye´ïeeb[eceO³es Iegcet os.
ceelee megceleer Jeelmeu³eece=le HeefjHeesef<ele pe³e ÞeerHeeoe~
pe³e efJepe³eerYeJe efoeqiJepe³eerYeJe ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
³ee ®ejCeeceO³es Þeer yeeHeevee®ee³e& DeeHeu³ee uee[ke̳ee cegueeruee megceleer cenejeCeer®ee GuuesKe keÀjleele. Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®es
Je[erue Þeer DeHHeueue#ceer vejefmebnjepe Mecee& ns JewefokeÀ Hebef[le Demeu³eeves Oeeefce&keÀ keÀe³e& keÀjleevee l³ee Oeeefce&keÀkeÀe³ee&®es
cetu³e pesJe{s nesle Demes lesJe{s®e Iesle Demele. efJeveekeÀe³e& kegÀþues®e oevener Iesle vemele. l³eebcegUs keÀener JesUe IejeceO³es DeVee®eer
efJeJeb®evee nesle Demes Je DeVemeecegûeer GOeejerJej DeeCeeJeer ueeiele Demes. yeeueHeCeer ÞeerHeeojepeebvee YetkeÀ ueeieu³eeJej les mejU
Þeer keÀeueeiveerMeceve oÊee$es³eebmeceesj þsJeuesues ogOee®es Yeeb[s efHeTve ìekeÀle Demele. Þeer keÀeueeiveMeceve oÊee$es³eebvee vewJesÐe
veener cnCetve efHeleeÞeer Je DeeF&uee l³ee efoJemee®ee GHeJeeme Oejle Demele. DeeF& megceleerves DeeHeu³ee uee[ke̳ee ÞeerHeeo®es nÆ
DeeHeu³ee Jeelmeu³eves®e HegjefJeues. Þeer yeeHeevee®ee³e& ³eeb®³ee [esȳeemeceesj meJe& Ie[le nesles.
ceele=Jelmeue Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®ee pe³epe³ekeÀej meJe& Keb[e (ye´ïeeb[eceO³es) Iegcet os.
mel³e$eÝ<eeréejogefnleevebove yeeHevee®ee³e&vegle Þeer®ejCee~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
³ee ®ejCeeceO³es Þeer yeeHeevee®ee³e& DeeHeuee mJele뮳ee megceleer cenejeCeer®ee GuuesKe keÀjleele. DeeHeueer cegueieer megceleer efn®ee
Heg$e Þeerieg© ÞeerHeeojepe Deens ne Deevebo Je DeefYeceeve Þeer yeeHeevee®ee³e& ³eebvee Deens. DeM³ee Þeer®ejCee®es keÀe³ece®e oMe&ve IesCes,
Þeer®ejCeeJej DeeHeues nele efHeÀjefJeCes, Þeer®ejCee®es ®egbyeve IesCes ner yeeHeevee®ee³e& ³eeb®³eemeeþer ke=ÀHes®es DeieefCele Demes meceeOeeve
nesles. DeeHeu³ee Je[erueeb®ee Deevebo yeIetve megceleer cenejeCeerme yeeue ÞeerHeeoe®es keÀewlegkeÀ Jeeìle Demes.
Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®ee pe³epe³ekeÀej meJe& Keb[e (ye´ïeeb[eceO³es) Iegcet os.
meeefJe$e keÀeþkeÀ®e³eve HegC³eHeÀuee YeejÜepe $eÝ<eer iees$e mebYeJee~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
³ee ®ejCeeceO³es Þeer yeeHeevee®ee³e&, meeefJe$eer MekeÌleer Je YeejÜepe cen<eea ³eeb®ee GuuesKe keÀjleele. Þeerieg©oÊee$es³ee®ee
keÀefue³egieele ÞeerHeeoÞeerJeuueYe DeJeleej HeerefþkeÀeHetj ³esLes nesC³eemeeþer $eslee³egieele YeejÜepe cenef<e¥veer meeefJe$eer keÀeìkeÀ
³e%e keÀ©ve meeefJe$eer MekeÌleer®eer Hetpee kesÀueer nesleer. meeefJe$eer MekeÌleer peer ®eje®ejeleerue efmLeleer, ue³e Ie[efJeCeejer MekeÌleer Deens
efleuee ÒemeVe keÀ©ve Þeer oÊeÒeYegbveer pevekeÀu³eeCeekeÀjerlee ÞeerHeeo ÞeerJeuueYe DeJeleej I³eeJee Demes efJeveefJeues nesles.
meeefJe$eeriee³e$emJe©He Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®ee pe³epe³ekeÀej meJe& Keb[e (ye´ïeeb[eceO³es) Iegcet os.
oew ®eewHeeleer osJe ue#ceerieCe mebK³ee yeesefOele Þeer®ejCee~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
20
- 2020
 oes (2) ®eew (4) Heleer (9) ue#ceer (8) ³ee®ee Þeerieg© ÞeerHeeojepe efYe#ee ceeiele Demeleevee nesTve oew ®eewHeeleer osJe
ue#ceer Demee Peeu³eeves ³ee ®ejCee®eer meg©Jeele DeMeer kesÀueer Deens. ner 2498 ner mebK³ee Demetve iee³e$eer mJe©He Deens.
2 ner mebK³ee me=äerleerue meJe& ÜbÜe®es ÒeeflekeÀ Deens.
4 ner mebK³ee osne®es mLetue, met#ce, keÀejCe Je keÀejCeosn DeMeer ÒeeflekesÀ oMe&efJeleele.
9 ner mebK³ee HejceelceemJeªHe cnCepes®e ye´ïemJe©He Deens. (9 uee kegÀþu³eener mebK³esves iegCeu³eeme l³ee mebK³es®eer yesjerpe
9 ®e ³esles)
8 ner mebK³ee ue#ceer®eer Deens peer cee³eemJe©He Deens. keÀesCeer efkeÀleerner ceesþe Demeuee lejer l³eeme ueneve keÀ©ve
oeKeJeC³ee®eer, MekeÌleer njCe keÀjC³ee®es meeceL³e& efle®³eeceO³es Deens. (8 uee 1,2,3,4,5 ³ee mebK³esves iegCeu³eeme ³esCeejer
mebK³ee keÀceer keÀceer nesle Demeles.)
HejceelceemJe©He ÞeerHeeojepeeb®ee pe³epe³ekeÀej meJe& Keb[e (ye´ïeeb[eceO³es) Iegcet os.
HegC³e©efHeCeer jepeceebyeemegle ieYe&HegC³eHeÀuemebpeelee~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
³ee ®ejCeeceO³es ÞeeryeeHeevee®ee³e& DeeHeu³ee Helveer®ee jepeceebyee Je megceleer®ee GuuesKe keÀjleele. Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®ee pevce
p³eesefle©Heeves megceleer®³ee Gojeletve nesTve Deelee leer ieg©ceelee Deens ne Deevebo Þeer yeeHeevee®ee³e& ³eebvee Deens. DeeHeueer Helveer
jepeceebyee efnves megceleerme pevce osTve GHekeÀej®e kesÀues Deensle. DeeHeu³ee Dee®ejCeeves DeeHeueer Helveer jepeceebyee ner
HegC³e©efHeCeer®e Deens.
Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®ee pe³epe³ekeÀej meJe& Keb[e (ye´ïeeb[eceO³es) Iegcet os.
megceleervebove vejnjervebove oÊeosJe ÒeYet ÞeerHeeoe~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
³ee ®ejCeeceO³es Þeer yeeHeevee®ee³e& ÞeerHeeojepeeb®³ee DeeF& Jeef[ueeb®ee GuuesKe keÀjleele. DeeHeuee veelet ÞeerHeeojepe ne DeeHeues
peeJeF& vejnjerMecee& Je cegueieer megceleer ³eeb®ee Heg$e Demetve mee#eele oÊeÒeYet®e Deens. ner meJe& oÊeÒeYegb®eer®e ke=ÀHee DeeHeu³eeJej
Deens ne Deevebo Þeer yeeHeevee®ee³e& ³eebvee Deens.
Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®ee pe³epe³ekeÀej meJe& Keb[e (ye´ïeeb[eceO³es) Iegcet os.
HeerefþkeÀeHetj efvel³eefJeneje ceOegceleeroÊe cebieue©Hee ~
pe³e efJepe³eerYeJe, efoeqiJepe³eerYeJe, ÞeerceoKeb[ Þeer efJepe³eerYeJe~~
³ee ®ejCeeceO³es Þeer yeeHeevee®ee³e& ³eebveer DeeHeu³ee ûeecee®ee HeerefþkeÀeHetj®ee GuuesKe kesÀuee Demetve Þeer yeeHeevee®ee³ee¥veer Heg{erue
YeefJe<³eele Ie[Ceejs YeeefkeÀle®e kesÀues Deens. ceOegceleer ne SkeÀ ³eesiee®ee ÒekeÀej Demetve ÞeerHeeojepe keÀe³ece®e
HeerefþkeÀeHetjceO³es iegHle ©Heeves jenCeej Deensle lemes®e Þeerieg© ÞeerHeeojepe DeeHeu³ee cebieuece³e oÊemJe©Heeves DeveskeÀ
YekeÌleeb®es keÀu³eeCe keÀjCeej Demetve peM³ee ceOegceeM³ee ceOe DeeCetve ceOee®es HeesUs le³eej keÀjleele lemes YeefJe<³eele DeveskeÀ
YekeÌle HeerefþkeÀeHetj ³esLes DeekeÀef<e&le nesCeej Demetve YeeqkeÌleYeeJee®es ceesþs ÞeerHeeo ÞeerJeuueYe mebmLeebve ÞeerHeeopevceie=neceO³es
nesCeej Deens. pemes Meg× ceOee®eer iees[er Demeles lemes®e Meg× YekeÌleer®eer iees[er ner Þeerieg© ÞeerHeeojepeeb®³ee mesJesceO³es®e Deens
Demeener DeLe& Deens.
Deelee Þeerieg© ÞeerHeeojepeevee HeerefþkeÀeHetjceO³es DeJeleeefjle nesTve 16 Je<ex Peeueer nesleer. meJe& kegÀìgbye, mvesner Deepe Þeer
yeeHeevee®ee³e& ³eeb®³ee Iejer peceues nesles. DeeHeues cebieuece³e oÊemJe©He meJee¥vee oeKeJetve efveëMeyo Je YeeJeefJeYeesj Peeues.
21
- 2020
 DeeveboeÞetb®ee DeefYe<eskeÀ Þeerieg©b®³ee ®ejCeeJej meg© Peeuee. DeeHeu³ee ke=ÀHeekeÀìe#eeves yebOetb®³ee J³eeOeer IeeueJetve l³eebvee %eevee®es
lespe Òeoeve kesÀues. Deelee kegÀjJeHetj ³esLes ÒemLeeve keÀjeJe³ee®es nesles. meJee¥Jej DeeHeueer keÀe³ece®e ke=ÀHee Deens Je DeeHeueer
DeeþJeCe keÀe{u³eeme keÀOeerner DeeHeCe HeerefþkeÀeHetjceO³es ³esT Demee efJeéeeme meJee¥vee efouee.
DeeHeu³ee uee[ke̳ee Deepeesyeebvee ÞeerHeeojepeebveer meebefieleues keÀer ceePee Heg{erue DeJeleej Þeerceo ve=efmebn mejmJeleer Demetve les
©He Deepeesyeeb®es®e DemeCeej Deens. HeerefþkeÀeHetjceO³es DeeHeCe oesIesner SkeÀ$e cetefle&mJe©Heele Demet. SJe{s Òesce ÞeerHeeojepe
DeeHeu³ee Deepeesyeebmeeþer J³ekeÌle keÀjleele.
ns cebieueefme× mlees$e Þeer#es$e vejmeesyeeJee[erme cnCeleele Deefle Deevebo neslees. p³ee Deepeesyeebveer j®eues l³eeb®³ee
©HeeceO³es ÞeerHeeojepeebvee yeIeleevee Oev³e Jeeìles.
Þeerieg©byejesyej Demee®e keÀOeerkeÀOeer mebJeeo meg© Demelees. SkeÀoe ceer ÞeerHeeojepeebvee cnCeeuees ceePes legce®³eeJej Òesce
Deens®e HeCe legce®es Deepeesyee Þeer yeeHeevee®ee³e&uet ns ceuee peemle DeeJe[leele. SJe{s ceneHebef[le, ÒesceU, melele keÀ[sJej
efHeÀjJeCeejs, legce®eb keÀewlegkeÀ DeeHeu³ee keÀJeveeves keÀjCeejs Deepeesyee Òel³eskeÀeme nJesnJesmes Jeeìleele.
Þeerieg©b®³ee YekeÌleermeeþer efJeog<eer efkeÀMeesjerleeF¥®³ee ’yeesueeJee efJeÇue“ ³ee j®evesJej efueefnues iesues Meyo ns DeeHeu³ee meJee¥®eb
ceveëHe&Ce Demesue.
yeesueeJee ÞeerHeeo HeeneJee ÞeerHeeo ~ keÀjeJee ÞeerHeeo peerJeYeeJe~~
ceve ns legblegbveer G[erues efHeþeHegjer ~ HeeogkeÀe meceerHe osn efJemeeJes~~
Þeerieg© ve³eveer Heenlee oMe&veer~ osn Jesies OeeJes ieg© Deeefuebietveer~~
ceve Oejer oÊe mceefjuee ÞeerHeeo ~ Dece=le Je<ee&Je osneJejer

~~ÞeerHeeo JeuueYeeb®ee pe³epe³ekeÀej Demees~~

~~vecees iegjJes JeemegosJee³e ~~ ~~efoiebyeje efoiebyeje ÞeerHeeo JeuueYe efoiebyeje~~ ~~ ÞeerHeeojepeb MejCeb ÒeHe×îes~~
Þeer efme×cebieue mlees$e Je ÞeerHeeoÞeerJeuueYe ®eefjleece=le
efme×cebieue mlees$e ns ÞeerHeeo ÞeerJeuueYe mJeeceeR®es DeeJe[les mlees$e Deens. ÞeerHeeo ÞeerJeuueYe ®eefjleece=le ûebLeeceO³es
melejeJ³ee DeO³ee³eele ns mlees$e ³esles. ûebLekeÀej MebkeÀj Yeì cnCeleele, ’Þeer yeeHeevee®ee³e&gueegbvee Þeer oÊee$es³eeb®es oMe&ve Ie[ues
Je l³eebveer ’efme×cebieue“ mlees$e efueefnues. Òel³e#e oÊeeb®³ee oMe&vee®³ee DevegYetleerves ieeef³eueer peeCeejer ³ee mlees$eeleerue De#ejs
Del³eble ÒeYeeJeMeeueer Deensle. l³ee De#ejebceOeerue ®ewlev³e ns ³egieeveg³egies efJeuemele jeefnue. ³ee mlees$eele J³eekeÀjCe ¢<ìîee
keÀesCeleener oes<e DeLeJee $etìer veener. ³ee mlees$ee®es HeþCe keÀjC³eemeeþer keÀesCeleener efJeefOeefve<esOe veener. ceuee ns mlees$e Þeer
yeeHeevee®ee³eg&uetb®³ee cegKeeletve SskeÀC³ee®es Yeei³e ueeYeues ns mlees$e ceeP³ee Ëo³eeJej DebefkeÀle Peeues Deens. Hejce HeefJe$e DeMee
efme× cebieue mlees$ee®es HeþCe DeveIeeäceer®es Je´le keÀ©ve kesÀu³eeme menm$e meodye´eïeCe pesJet Ieeleu³ee®es HegC³ee ÒeeHle nesles.
lemes®e mJeHveele efme× Heg©<eeb®es oMe&ve nesles. ³ee®³ee HeþCeeves ceveeleerue meJe& keÀecevee HetCe& nesleele. pes YekeÌle ceve, keÀe³ee
DeeefCe keÀcee&veer oÊeeb$es³eeb®eer DeejeOevee keÀ©ve ³ee mlees$ee®es HeþCe keÀjleele les ÞeerHeeoJeuueYeeb®³ee ke=ÀHesme Hee$e nesleele.
lemes®e ³ee®³ee efve³eefceleHeCes iee³eveeves met#ce Jee³etceb[ueeleerue De¢M³e ©Heeves meb®eej keÀjCeeN³ee efme×er ÒeeHle neslee.

22
- 2020
 He´e®eerve ceneje<ì^
ceneje<ì^ Deens Deeceg®ee efvel³e Leesj ~ Deens YeejleYetceerme efvel³e DeeOeej ~~
’ceneje<ì^ cesuee lej je<ì^ cesues
cejeþîeeefJevee je<ì^iee[e ve ®eeues
Keje Jeerj Jewjer HejeOeerveles®ee
ceneje<ì^ DeeOeej ³ee Yeejlee®ee“
mes veeHeleer yeeHeìeb®³ee ¿ee DeesUer ceneje<ì^e®³ee
yeeyeleerle lebleesleble KeN³ee þjleele. Yeejlee®³ee
SsefleneefmekeÀ, meebmke=ÀeflekeÀ, meeceeefpekeÀ pe[CeIe[Ceerle
ceneje<ì^e®ee Jeeìe DeefleMe³e ceewu³eJeeve Deens.
Kejslej keÀeUe®ee He´Jeen ne vesnceer SkeÀe efoMesves
Jeenle Demelees lees mJeleëntve mJeleëJej keÀOeerner keÀesCelesner
efMekeÌkesÀ ceejle vemelees. DeeHeCe®e l³eeJej Jeej, ceefnvee,
Je<e& Demes efMekeÌkesÀ ceejle Demelees. lej keÀOeer DeeHeCe l³eeuee
Y2 K cnCelees. F. me. 1999 ceO³es peieYejele Y2 K
ves ceesþe OegceeketÀU Ieeleuee neslee.
SKeeÐee osMee®³ee Feflenemee®es meeOeejCeHeCes oesve
Yeeie He[leele.
1) efueefKele meeOeves GHeueyOe Demeuesuee keÀeU -
Feflenemee®ee Yeeie
2) efueefKele meeOeves GHeueyOe vemeuesuee keÀeU -
He´eiewefleneefmekeÀ Yeeie
¿ee oes v ner iees < ìer peiee®³ee Ss e f l eneef m ekeÀ
mebMeesOeveemeeþer DeeJeM³ekeÀ Deensle. peieYej ns cee@[sue
®eeueles. Goe. Decesefjiees, keÀesuebyeme DecesefjkesÀme Heesnes®eues
lees He´eiewefleneefmekeÀ Yeeie Je l³eeveblej keÀLeve kesÀuesuee
Je=lleeble ne SsefleneefmekeÀ Yeeie lemes®e ke@ÀHìve ketÀkeÀ
Dee@mì^sefue³eeuee Heesnes®euee ne He´eiewefleneefmekeÀ Yeeie Je
l³eeves keÀLeve kesÀuesuee Je=lleeble ne SsefleneefmekeÀ Yeeie. HeCe
Yeejleele ns HeÀerì yemele veener. ³eeyeeyele efJe®eej kesÀuee lej
Yeejlee®es FbefpeefveDejeRie HeÀej®e JesieUs Deens.
efueefKele meeOeveeb®ee efJe®eej kesÀuee lej efmebOeg Je n[HHee
j®evee - meeF&MebkeÀj SsJeUs
Sce.S., yeer.S[. (mebmke=Àle)
mebmke=Àleerleerue cegêe Je efMeueeuesKeeb®ee keÀeueKeb[ meceesj
³eslees ne F.me. HetJe& 5 J³ee MelekeÀeleerue Yeeie lej efueefKele
meeOeves vemeuesu³ee keÀeUe®ee pej efJe®eej kesÀuee lej
JesoJee*dce³ee®ee keÀeU meceesj ³eslees p³eeceO³es meeOeves
GHeueyOe Deensle HeCe efueefKele mJejÀHeele veenerle.
JesoJee*dce³e Deepe efueefKele mJejÀHeele, íeefHeue
mJejÀHeele, FueskeÌì^e@efvekeÀ mJejÀHeele GHeueyOe Deens. ne
ceOeuee keÀeU FeflenemeHetJe&keÀ keÀeU nes³e. ceesþîee
meebmke=ÀeflekeÀ yeoueeHeemetve SsefleneefmekeÀ keÀeueKeb[ ie=efnle
Oejuee peelees.
oeje³eme, DeueskeÌPeeb[j, MekeÀ, kegÀMeeCe, ntCe ³eeb®³ee
Deeke´ÀceCeeb®ee keÀeU ne SsefleneefmekeÀ keÀeueKeb[ nes³e.
ie´erkeÀ, MekeÀ, ntCe ¿ee HejefkeÀ³eebveer YeejleeJej Deeke´ÀceCe
kesÀues Kejs HeCe ns Yeejleer³e mebmke=Àleerle efJejIeUtve iesues.
l³eebveer Yeejleer³e mebmke=Àleer peesHeemeueer, DebieerkeÀejueer.
kegÀCeer MewJe Oece& efmJekeÀejuee lej kegÀCeer Jew<CeJe, pewve, yeewOo
Oece& efmJekeÀejues. Deelee l³eebvee DeesUKeCes keÀþerCe Deens.
Heg{erue oesve JesieUs Deeke´ÀcekeÀ ë
1) Dejyeer cegmeueceeve Je l³eeb®³eeMeer veeles meebieCeejer
ceb[Uer. l³eebveer mJeleë®eer DeesUKe peHeueer Je l³eeb®ee
Jeejmee meebieCeejer ceb[Uer.
2) ³egjesefHe³eve melleeb®ee Yeeie cnCepes l³eeb®³eeMeer veeles
meebieCeejer ceb[Uer.
ner Fmueeceer Deeke´ÀceCes YeejleeJej F. me. 712 ®³ee
Deeiesceeies Peeueer. F. me. 712 ceO³es ceesncceoJeerve
keÀemeerce, 999 les 1026 ³ee keÀeUele iePeveer®ee
ceesncceo, F. me. 1191 ®ee ceesncceo Ieewjer Demes
keÀjlee keÀjlee F. me. 1296 ceOeerue DeuueeGÎerve
efKeupeer®es osJeefiejerJejerue Deeke´ÀceCe, efleLeHe³e¥le
ceneje<ì^eJej cegmeueceeveer mellee Deeueer veJnleer. Lees[er
cegmueerce ceb[Uer jeceosJeje³e ³eeoJee®³ee jep³eele
osJeefiejerme nesleer. l³eeb®es oiex Je ceefMeoer nesl³ee Demes
GuuesKe Dee{Uleele. veblej F. me. 1313 ceO³es ceefuekeÀ
23
- 2020
 keÀeHetÀj®es Deeke´ÀceCe Peeues. lesLetve ceneje<ì^e®ee
ceO³e³egiee®ee keÀeU megjÀ neslee. He´e®eerve keÀeU lesLes
mebHelees. lej Deelee efJe®eej keÀje³e®ee F. me. HetJe& 4 L³ee -5
J³ee MelekeÀeHeemetve F. me. 1296 les 1313 He³e¥le
cnCepes 13 J³ee MelekeÀe®³ee DeKesjerHe³e¥le ceneje<ì^e®³ee
He´e®eerveles®eer ce³ee&oe v³eeJeer ueeieles.
HeCe Deelee Heg{erue He´Mve - ceneje<ì^ cnCepes keÀe³e?
³ee®es Gllej DeJeIe[ Deens. keÀejCe pemee efnbot ne Meyo
Deens. efnbot uee@ Heeefnuee lej l³eele efnbot®eer J³eeK³ee efoueer
Deens leer efJeue#eCe Deens. pemes pees efoJemeeletve Hee®e JesUe
veceepe He{lees lees cegmeueceeve pees jefJeJeejer ®e®e&ceO³es
peelees lees efKe´M®eve DeMee keÀesCel³eener J³eeKesle efnbotuee
yemeJelee ³esle veener. efnbot SkesÀMJejJeeoer efkebÀJee meJe& osJe
ceeveCeejs lej keÀener keÀesCeeueener (keÀesCel³eener osJeeuee) ve
ceeveCeejs Deensle. cnCetve pees mJeleëuee efnbot cnCeJelees
DeeefCe cegmeueceeve Je efKe´M®eve veener lees efnbot DeMeer
J³eeK³ee kesÀueer Deens.
mJeeleb$³eHetJe& Je mJeeleb$³eeveblej®eer ceneje<ì^e®eer
keÀuHevee HeÀej JesieUer Deens. ceggbyeF& He´eble efmebOe les keÀejJeej
He³e¥le JeNne[ ceO³e He´ebleele lej cejeþJee[e efvepeecee®³ee
jep³eele nwojeyeeo ceO³es neslee. ¿ee He´osMee®es Heg{s
ÜwYeeef<ekeÀ jep³e Peeues Je l³ee jep³ee®es meb³egkeÌle ceneje<ì^
DeeefCe meb³egkeÌle iegpejele DeMeer oesve jep³e efvecee&Ce Peeueer.
jep³eefveefce&leerceeies peer keÀuHevee nesleer leer He´e®eerve keÀeUele
peeles. He´e®eerve ceneje<ì^ peemle ceesþe Deens pees ®eeuegke̳e
efÜleer³e HeguekesÀMeer®³ee jep³eele neslee. l³ee®es jep³e F.me.
630 les 642 ³ee keÀeueKeb[ele nesles l³ee®ee HegjeJee SsnesUs
³esLeerue F. me.634 ®ee efMeueeuesKe.
Yeejleer³e ue<keÀjele ceneje<ì^e®³ee oesve yeìeefue³eve
Deensle.
1) cejeþe jsefpeceWì - cegK³eeue³e yesUieeJe (keÀvee&ìkeÀ)
2) cenej jsefpeceWì - cegK³eeue³e meeiej (ceO³e He´osMe)
³ee®ee DeLe& HetJeea®³ee keÀeUer ceneje<ì^e®³ee meercee
efleLeHe³e¥le nesl³ee ns ue<keÀjer¢<ìîee ceev³e Peeues Deens.
l³eeuee meebmke=ÀeflekeÀ DeeOeej Deens.
F³ellee 4 Leer ®³ee Yetieesueele ceneje<ì^e®ee Yetieesue
Deens. Feflenemee®³ee DeY³eemeele Yetieesue cenlJee®ee Deens.
Jewveiebiee veoer ceneje<ì^e®eer He´e®eerve keÀeUeHeemetve HetJe&
meercee Deens. veÐeeb®es ceneje<ì^e®³ee He´l³eskeÀ veÐeeb®³ee
24
#es$eele JesieJesieUer Deensle.
F. me. HetJe& 6 J³ee MelekeÀeHeemetve ceneje<ì^e®ee efJe®eej
keÀjeJee ueeielees. lees mebmke=Àle, Heeueer, He´eke=Àle ie´bLeebceO³es
Dee{Ulees p³eele DeMcekeÀ-cejeþJee[e, ieesHeje<ì^-
KeeveosMe ³esLes je<ì^ ³ee®ee DeLe& efJeYeeie Deens osMe veener.
Deepener ieeJeHeeb{jerle ieJeȳeeb®³ee Jemleeruee Deefnj
jepee®eer ìskeÀ[er Demes cnìues peeles. F.me. HetJe& 5 J³ee
MelekeÀele ieesHeje<ì^, ceuueje<ì^, Heew[^je<ì^ Demee
ceneje<ì^eleerue He´osMeeb®ee GuuesKe Dee{Ulees. Leesj
Fefleneme le%e [e@. je. iees. Yeeb[ejkeÀjebveer cnìues Deens
³esLes jÇ ³ee veeJee®ee ueeskeÀmecetn neslee. l³ee jÇ ³ee
Meyoe®es jÀHeeblej je<ì^ Demes Peeues. les mJeleëuee cenejÇ
cnCet ueeieues Je cenejÇ Heg{s ceneje<ì^ Peeues.
ceneje<ì^e®ee GuuesKe mece´eì DeMeeskeÀe®³ee
efMeueeuesKeele Dee{Ulees, Yejle cegveeR®³ee veeìîeMeeðeele
Dee{Ulees lej $eÝieJesoele ceneje<ì^euee je<ì^ cnìues
Deens. ceneje<ì^e®ee GuuesKe Jeelmee³evee®³ee keÀecemet$eele
meeHe[lees. ne keÀener ueeskeÀebveer yeoveece ®eebieuee ie´bLe Deens.
keÀecemet$ee®ee pees Yeeie ef®e$ejÀHeele ieuueesieuueer efomelees
lees HeÀej lej ie´bLee®ee 5 ìkeÌkesÀ®e Yeeie Deens. ef®e$ekeÀues®e,
efMeuHekeÀues®e, ve=l³ekeÀues®e Del³eble Glke=À<ì JeCe&ve ns
keÀecemet$eele Deens. l³eecegUs ne ie´bLe veeJes þsJeC³eeHes#ee
DeLeHeemetve FefleHe³e¥le Jee®eeJee. HeÀkeÌle nJee lesJe{e meskeÌMeve
keÀe{tve Jee®et ve³es. ceie leer 5 ìkeÌkesÀ ìsceefìbie iees<ì
efkeÀjkeÀesU Jeeìe³euee ueeieles. ®eebieuee ef®e$ekeÀej keÀesCe
³ee®eer J³eeK³ee keÀecemet$eeves efoueer Deens. cesuesuee ceveg<³e Je
PeesHeuesuee ceveg<³e ³eeb®³eeleerue pees oeKeJet MekeÀlees lees
®eebieuee ef®e$ekeÀej, ³eeHes#ee Gllece J³eeK³ee nesT MekeÀle
veener.
megHleb ®e ®eslevee³egkeÌleb ce=leb ®esleveeJeefpe&leced~
efvecveesvveleefJeYeeieáe ³eë keÀjesefle me ef®e$eefJeod~~
veeìîeMeem$e FmeJeer mevee®es ogmejs MelekeÀ, Jeelmee³evee®es
keÀecemet$e FmeJeer mevee®es ®eewLes MelekeÀ, Jejen-efcenerje®eer
ye=nledmebefnlee, F. me. meeleJ³ee-DeeþJ³ee MelekeÀeleerue
oC[er ® es oMekeg À ceej®eef j leced , YeJeYet l eer ® es
ceneJeerj®eefjleced, FmeJeer mevee®³ee veJeJ³ee MelekeÀeleerue
jepeMesKeje®³ee mebmke=Àle ìerkeÀebceO³es ceneje<ì^e®ee
GuuesKe Dee{Ulees.
F.me. 365 ®³ee ceO³e He´osMeeleerue jepee ÞeerOej
- 2020
Jecee&®³ee mel³eveeie veeJee®³ee He´Oeevee®ee efMeueeuesKe meeiej
efpeu¿eeleerue SsjCe ³ee efþkeÀeCeer Dee{Ulees. p³eeceO³es
mel³eveeie mJeleëuee ceneje<ì^ He´cegKe cnCelees.
SsnesUs®³ee efMeueeuesKeele ceneje<ì^e®ee GuuesKe
Dee{Ulees. l³eele lelkeÀeueerve ceneje<ì^eleerue 99000
ieeJeeb®ee GuuesKe Dee{Ulees. l³ee efMeueeuesKeele ®eeuegke̳e
jepee efÜleer³e HeguekesÀMeer mJeleëuee ef$eceneje<ì^keÀ He´cegKe
cnCelees. ns leerve ceneje<ì^ cnCepes DeHejevlekeÀ
(keÀeskeÀCe), Gllej-HeefM®ece ceneje<ì^, DeMcekeÀ
(cejeþJee[e-efJeoYe&) ³eeb®ee GuuesKe Dee{Ulees. Jej
GuuesefKeu³ee He´ceeCes ne F.me. 634 ceOeerue
keÀvee&ìkeÀeleerue SsnesUs ³esLeerue efMeueeuesKe Deens.
mece´eì DeMeeskeÀe®³ee jep³eele ceneje<ì^ neslee l³ee®ee
efMeueeuesKe MetHee&jkeÀ (veeueemeesHeeje) Je Gllej
keÀvee&ìkeÀele mevveleeruee meeHe[lees. mece´eì DeMeeskeÀebvelej
40 Je<ee&le ceew³ee&®es meece´ep³e ue³eeuee iesues Je Me=biemellee
Deeueer. Me=biee®eer Heefnueer jepeOeeveer HeeìueerHeg$e efyenej ³esLes
Je ogmejer efJeefoMee ceneje<ì^epeJeU nesleer.
He´e®eerve ceneje<ì^eleerue jepemellee ë-
meeleJeenve ë-
l³eeveblej ueies®e®e ceneje<ì^ele meeleJeenve keÀeU
megjÀ Peeuee. meeleJeenve cnCepes meg³ee&Meer veeles meebieCeejs,
³eeb®es veeJe DeevOe´Ye=l³e. DeebOeHe´osMeele jepecenWêerpeJeU
l³eeb®eer veeCeer meeHe[ueer. efMeueeuesKeeb®ee HegjeJee Heeefnuee lej
l³eeb®ee ceeJeU He´eble Dee{Ulees. HegjeCeele Fbêe³eCeer®es veeJe
DeebO´ee³eCeer Deens lej ceeJeU®es veeJe DeebojceeJeU Deens.
l³eeb®eer Heefnueer jepeOeeveer pegvvej ³esLes nesleer. l³eeb®eer
veeCeer, cegl³ee& Je lelkeÀeueerve ceCeer lesLes meeHe[leele.
meeleJeenve keÀeUele keÀesjuesu³ee uesC³ee pegvvej
Heefjmejele Dee{Uleele. Yeejleele keÀesjerJe uesC³ee 1600
Deensle l³eeHewkeÀer ceneje<ì^ele 1200 uesC³ee
Dee{Uleele. 1200 uesC³eebHewkeÀer 900 uesC³ee HegCes
efpeu¿eele Deensle. l³ee 900 uesC³eeHeQkeÀer 700 uesC³ee
SkeÀìîee pegvvej leeuegke̳eele Deensle. peerCe&veiej®es veblej
pegvvej veeJe Peeues. meeleJeenveeb®eer ogmejer jepeOeeveer
He´efle<þeve nesleer cnCepes®e Deepe®es HewþCe.
ceneje<ì^eleerue Heefnueer ®eeboer®eer veeCeer meeleJeenveebveer
Hee[ueer. l³eekeÀeUer ®eewue, MetHee&jkeÀ, keÀu³eeCe, IeejeHegjer,
jsJeleer (Deelee®es jlveeefiejerleerue yeboj) DeMeer DeveskeÀ yebojs
nesleer. ¿ee yebojebceOetve ceneje<ì^e®ee J³eeHeej jesceMeer
®eeues. ¿ee keÀeUele ®eeboeryejesyej efMeM³ee®eerner veeCeer nesleer.
ceneje<ì^er He´eke=Àle Yee<esle DeveskeÀ ie´bLe ¿ee keÀeUele j®eues
iesues. ieeLee meHleMeleer ne ie´bLe nue meeleJeenve jepeeves
j®euee. ³eele G®®e opee&®eer Me=bieejerkeÀ keÀeJ³e Deensle.
meeleJeenveebveer iegne keÀesju³ee. veeefMekeÀ®³ee Heeb[Je
uesC³eebceO³es meeleJeenveeb®ee efMeueeuesKe Dee{Ulees.
ceneje<ì^er He´eke=Àle Yee<esle Heb[Je cnCepes [eWiej Je Heeb[Je
uesCeer cnCepes [eWiejeleerue uesCeer. ner Heeb[Je uesCeer
ieewleceerHeg$e meeleJeenvee®ee cegueiee Jeeefme<þHeg$eeves
mJele뮳ee Deepeer®³ee cnCepes ieewleceer®³ee veeJeeves keÀesjueer
Deensle. l³eekeÀeUele meeleJeenveeb®es jep³e oef#eCeskeÀ[s
legbieYeêe Je GllejskeÀ[s jepemLeeveHe³e¥le Je HetJexme HetJe&
mecego´eHe³e¥le (yebieeue®³ee GHemeeiejeHe³e¥le) Heesnes®eues
nesles.
oef#eCeeHeLeHeefle, ef$emecegêlees³eHeerleJeenve ner
meeleJeenveebvee HeoJeer nesleer. keÀeuex Yeepes, veeCesIeeì,
veeefMekeÀ ³ee efþkeÀeCeer ³ee$eskeÀjbÀ®³ee, JeeìmejbÀ®³ee
cegkeÌkeÀeceemeeþer l³eebveer yeebOeuesu³ee uesC³ee Je HeeC³ee®³ee
ìeke̳ee Deepener Dee{Uleele lej leeefcnCeer Ieeìele,
ceeUMespe Ieeìele, Yeesj Ieeìelener l³eeb®eer uesCeer
Dee{Uleele. l³eeb®eer keÀeUeleerue cenlJee®eer Menjs cnCepes
keÀje[, keÀesuneHetj, mevveleer, keÀeW[eHetj, jeceefiejer,
HeJeCeer, Yeesve. FmeJeer mevee®³ee 4 L³ee MelekeÀeHe³e¥le
meeleJeenve mellee ceneje<ì^eJej jep³e keÀjle nesleer.
Deefnj Je JeekeÀeìkeÀ ë-
Heg{s meeleJeenve mellee ue³eeuee peeJetve Deefnj jepeebveer
ceneje<ì^eJej oer[-oesveMes Je<ex jep³e kesÀues. l³ee®eJesUer
ceneje<ì^ele JeekeÀeìkeÀeb®ee keÀeU meg© Peeuee. JeekeÀeìkeÀ
ns efJeoYee&leerue nesles. l³eeb®eer jepeOeeveer veeieHetj peJeU
veboerJeOe&ve. l³eeb®³ee keÀeUeleerue DeveskeÀ efMeueeuesKe,
leece´Heì Deepener Dee{Uleele. l³ee keÀeUele Yeejleele
iegHle mellee nesleer. JeekeÀeìkeÀeb®es Je iegHleeb®es mees³ejmebyebOe
nesles. iegHleebveer JeekeÀeìkeÀebkeÀ[s peer ceeCemes HeeþefJeueer l³eele
keÀeefueoemeeueener HeeþefJeues. l³eeves jeceefiejeruee
“cesIeotle“ j®eues. JeekeÀeìkeÀ jepee He´Jejmesveves
mesletyevOeced efkebÀJee jeJeCeJeOe veeJee®es keÀeJ³e ceneje<ì^er
He´eke=Àle Yee<esle j®eues. Debefpeþîeeb®eer uesCeer JeekeÀeìkeÀebveer
efvecee&Ce kesÀueer. l³eele JeekeÀeìkeÀeb®es efMeueeuesKe Deepener
Dee{Uleele. ns jep³e F. me. 500 ®³ee megceejeme
25
- 2020
 mebHeues. l³eeveblej ceneje<ì^e®³ee Feflenemeele Lees[emee
ie@He (DeJekeÀeMe) Deens.
®eeuegke̳e ë-
veblej F. me. 580 ®³ee DeemeHeeme ceneje<ì^ele
®eeuegke̳eeb®ee keÀeU megjÀ neslees. l³eeb®eer jepeOeeveer
keÀvee&ìkeÀeleerue yeeieuekeÀesì efpeu¿eeleerue yeoeceer nesleer. ns
jep³e keÀvee&ìkeÀele megjÀ nesles. ³ee ®eeuegke̳eeves mece´eì
n<e&JeOe&vee®ee HejeYeJe kesÀuee neslee. n<ee&®ee n<e&
p³ee®³eecegUs ieUtve He[uee lees ®eeuegke̳e Demee SsnesUs
³esLeerue efMeueeuesKeele GuuesKe Dee{Ulees. lemes®e
Yeejleeleerue cebefoj Mewueer®ee efJekeÀeme ®eeuegke̳ekeÀeUele
Peeuesuee efometve ³eslees. osJeveeiejer, keÀvve[ ³ee efueH³eeb®ee
Go³e ³ee®e keÀeUele Peeuee. ³ee ®eeuegke̳eeb®es Deepe®es
Dee[veeJe ®eeUkesÀ Deens. ®eeuegke̳eeb®³ee jep³eele Oeeefce&keÀ
meefn<Ceglee Dee{Ules. JesjÀU, SsnesUs ³esLes efnbot, pewve,
yeewOo uesCeer Dee{Uleele ner Oeeefce&keÀ SkeÀlee Deens. 6 J³ee
MelekeÀe®³ee GllejeOe&He³e¥le ®eeuegke̳emellee ceneje<ì^eJej
jep³e keÀjerle nesleer.
je<ì^kegÀì ë- keÀeueKeb[ oesveMes Je<ex (FmeJeer meve 750 les
FmeJeer meve 973)
l³eeveblej®ee keÀeU je<ì^kegÀìeb®ee. les cegU®es
DecejeJeleer®es veblej l³eebveer ceev³eKesìkeÀ (ceeueKes[) ³esLes
jepeOeeveer JemeJeueer. ns efþkeÀeCe Deepe meesueeHegj®³ee
oef#eCeskeÀ[s Deens. l³eeb®es jep³e oef#eCeskeÀ[s keÀeJesjer,
HetJexkeÀ[s Jewveiebiee, GllejskeÀ[s vece&oe veoer, HeefM®ecesuee
HeefM®ece mecegê (Dejyeer mecegê) Demes efJemleejuesues nesles.
peieeleerue meJee¥le ceesþs JesjÀU®es kewÀueeme uesCes je<ì^kegÀì
jepee ke=À<Ce ³eeves efvecee&Ce kesÀues.
efMeueenej ë- keÀeueKeb[ (FmeJeer meve 9 les 13 Jes MelekeÀ)
je<ì^kegÀìeveblej®ee keÀeU efMeueenej jepeeb®ee.
efMeueenej jepeebveer DeHejevlekeÀ (keÀeskeÀCe) ³ee He´osMeele
jep³e kesÀues. þeCes, jlveeefiejer ¿ee l³eeb®³ee MeeKee He´efmeOo
Deensle. keÀesuneHetj®es ceneue#ceer cebefoj Je DebyejveeLe®es
efMeJecebefoj efMeueenej jepeebveer yeebOeues. lesJne ceneje<ì^ele
ceesþer cebefojs efvecee&Ce keÀjC³ee®eer HejbHeje efvecee&Ce Peeueer.
ns efMeueenej Heg{s Mesueej cnCetve DeesUKeues iesues.
efMeueenej ns ³eeoJeeb®es mecekeÀeueerve nesles.
Deboepes F. me. DeeþJ³ee MelekeÀele Heb{jHetj®es efJeÇue
cebefoj yeebOeues iesues. FmeJeer mevee®³ee meneJ³ee-meeleJ³ee
26
MelekeÀeHeemetve Yeejleele HeeJemee®es He´ceeCe keÀceer nesT
ueeieues Je ceesþceesþs og<keÀeU He[t ueeieues. DeMee JesUsuee
cebefoj efvecee&Ce keÀjCes ner jespeieej nceer ³eespevee efvecee&Ce
Peeueer. yeoeceer®³ee ®eeuegke̳eeb®ee MesJeì Peeu³eeveblej efyeoj
efpeu¿eele keÀu³eeCeer ³esLes ®eeuegke̳eebveer jep³e kesÀues.
l³eeveblej ceneje<ì^ele mJeleë®eer ceesþer mellee Dee{Ule
veenerle. ieesJ³ee®es keÀobye, keÀeskeÀCeeleerue efMeueenej, ceew³e&
³ee jepeJebMee®³ee íesìîee mellee ve<ì Peeu³ee Jee les Flej
jep³eeb®es ceeb[efuekeÀ yeveues. ns jepeJebMe Heg{s ceneje<ì^ele
keÀoce, Mesueej, ceesjs ¿ee veeJeebveer He´efmeOo Peeues.
Hejceej ë-
ceneje<ì^ele veblej FmeJeer meve 10 J³ee MelekeÀe®³ee
DeemeHeeme ceO³e He´osMeeleerue Hejceej jepeJebMee®eer mellee
Deeueer. ns Hejceej cnCepes ceO³eHe´osMeeleerue HeJeej, l³eeb®eer
jepeOeeveer Oeej ³esLes nesleer. l³ee®eJesUer HetJexkeÀ[s efJeoYee&le
keÀue®egjeR®es jep³e nesles. l³eeb®eer jepeOeeveer ef$eHegjer ³esLes
vece&oskeÀeþer nesleer. ¿ee keÀeUele ceneje<ì^ele DeveskeÀ ceesþer
cebefojs yeebOeueer iesueer.
³eeoJe ë-
³eeveblej®³ee keÀeUele 12 J³ee MelekeÀe®³ee HetJee&Oeele
ceneje<ì^ele ³eeoJe mellee efvecee&Ce Peeueer. l³eeb®eer
jepeOeeveer osJeefiejer ³esLes nesleer. Deelee®eer peer ceneje<ì^e®eer
meerceejs<ee Deens leer ³eeoJe-je<ì^kegÀìeb®eer efceUtve peer nesleer
leer Deens. ³eeoJeebveer meesv³ee®eer veeCeer Hee[ueer, l³ee®es
(veeC³ee®es) veeJe He¨ekebÀìkeÀ. meesv³ee®eer veeCeer ®eueveele
DemeCes ner jep³eele Demeuesu³ee mLew³ee&®es ue#eCe nes³e.
l³eeb®³ee keÀeUele efJeJeskeÀ efmebOeg Je %eevesMJejer®eer j®evee
Peeueer. efJeÜeveeb®ee ³eesi³e melkeÀej l³ee keÀeUele Peeuee.
cee$e mewv³e Je iegHlensjerle ³eeoJe keÀceer He[ues. ³eeoJeeb®³ee
50000 HeÀewpes®ee DeuueeGÎerve efKeupeer®³ee 8000
HeÀewpesves Deece®eer efouueerntve ueeKee®eer HeÀewpe ³esle Deens ³ee
DeHeÀJesves HejeYeJe kesÀuee. ner DeHeÀJee SsketÀve®e ³eeoJeeb®³ee
mewv³ee®ee Oeerj Ke®euee. ³eeoJeeb®es ³egOoleb$e pegves nesles. nsj
J³eJemLee ®eesKe veJnleer. Me$et Deeuee cnCesHe³e¥le ³eslees ner
Yeejlee®eer pegveer HejbHeje. DeueskeÌPeeb[j®³ee JesUer les®e,
efKeupeer®³ee JesUer les®e DeeefCe Deelee 26/11 ®³ee JesUer
megOoe les®e. Me$et®eer yeeleceer ³esF&He³e¥le Me$et ³esTve npej.
¿ee ³eeoJeeb®eer mellee 12 J³ee MelekeÀe®³ee MesJeìer
DeuueeGÎerve efKeupeerves mebHeefJeueer. ¿ee ³eeoJe IejeC³ee®³ee
ceneje<ì^ele ³eeoJe Je peeOeJe ³ee oesve MeeKee efvecee&Ce
- 2020
Peeu³ee. l³eeHeQkeÀer efmeboKes[®³ee peeOeJe IejeC³eele ueKegpeer
peeOeJeeb®³ee Heesìer jepeceelee efpepeeTb®ee pevce Peeuee.
He´e®eerve ceneje<ì^eleerue Oeeefce&keÀ, meebmke=ÀeflekeÀ Je
meeceeefpekeÀ peerJevee®es ceO³e³egieerve Je Jele&ceeve YeejleeJej
Peeuesues otjieeceer HeefjCeeceë-
Jeso Jee*dce³e, jecee³eCe, ceneYeejle HegjeCeebceO³es
Deeuesues ceneje<ì^e®es JeCe&ve Heenlee He´e®eerve ceneje<ì^ele
veeiej mebmke=Àleer®ee efJekeÀeme Gllece He´keÀejs Peeuesuee
efometve ³eslees. mecegêceeies nìJetve 'jskeÌuescesMeve' efvecee&Ce
keÀjÀve Yetceer efvecee&Ce keÀjÀve lesLes Jemeenle efvecee&Ce
keÀjC³ee®ee peieeleerue Heefnuee He´³eesie Yeeie&Je HejMegjeceebveer
³esLes kesÀuesuee efomelees. leer Yetceer cnCepes DeHejevlekeÀ
(keÀeskeÀCe) ³esLes Ye=iegJebMeer³eebveer mebHevve DeMeer veeiej,
ke=À<eer mebmke=Àleer efvecee&Ce kesÀueer. ceneje<ì^ YetceerJej veeiej
Je ke=À<eer mebmke=Àleer®ee efJekeÀeme He´e®eerve keÀeUer cen<eea
Deiemleer, cen<eea ceelebie, cen<eea JeeuceerkeÀer, cen<eea
DeeefmlekeÀ ³eebveer kesÀuee. ³eele cen<eea DeeefmleebkeÀ®es
³eesieoeve efJeMes<e JeeKeeCeC³eemeejKes Deens. l³eebveer Dee³e&,
veeie, êefJe[ ³ee eflevner mebmke=ÀleeR®ee meg³eesi³e efceueeHeÀ ³ee
ceneje<ì^ Yetceerle meeOeuee. p³eecegUs jkeÌlemebyebOe,
Oeeefce&keÀ Je meebmke=ÀeflekeÀ osJeeCe-IesJeeCe ³eecegUs ns eflevner
ceeveJeJebMe SkeÀceskeÀeble FlekesÀ efcemeUtve iesues keÀer peMeer
ogOeele meeKej efJejIeUtve peeJeer.
jecee³eCeele JeefCe&uesues Jeevej, efj#e, Demegj ¿ee
peceeleer ceneje<ì^ele Jele&ceevekeÀeUele ceelebie, efYeuue,
ieeW[, keÀelekeÀjer ³ee veeJeebveer He´®eefuele Deensle. Deepener
ceneje<ì^eleerue ceelebie meceepe cen<eea ceelebieebvee iegjÀ
ceevelees. JeeuceerkeÀer jecee³eCeele cen<eea ceelebie ns Jeevej
meceepee®es ieg© Demeu³ee®ee GuuesKe Dee{Ulees. efYeuue,
ieeW[, keÀelekeÀjer ³ee DeeefoJeemeeRceO³es efMeJe Je jece ner
owJeles Hetpeveele efometve ³esleele. lej ob[keÀejC³e cnCepes
Jele&ceeveeleerue efJeoYee&®³ee HetJe& Yeeieeleerue DeeefoJeemeer
meceepe jeJeCeeueener Hetpeleevee Dee{Uleele.
yeew O oeb ® ³ee Deel³eb e f l ekeÀ Deef n b m eeJeeoeceg U s
ef v eJe= l leer c eeie& yeUeJet v e, Hejef k eÀ³e cueW ® íeb ® ³ee
Deeke´ÀceCeebveer $emle nesJetve osJe, osMe, Oece& ner DeeHeueer
meebmke=ÀeflekeÀ DeesUKe pesJne Jee³eJ³e Yeejle efJemejuee
les J ne FmeJeer mevee®³ee DeeþJ³ee MelekeÀele
DeeefoMebkeÀje®ee³ee¥veer ³esLes®e vece&osleerjer Yeejleeuee
He´Je=lleerceeiee&keÀ[s DeeCeC³ee®ee mebkeÀuHe kesÀuee Je DeeHeu³ee
efJe®eejebvee J³eemeeb®³ee ye´ïemet$eeb®es DeefOe<þeve osJetve
Yeejlee®³ee ®eejner efoMeebvee ®eejHeerþs mLeeHeve keÀjÀve
DeelceYeeve njJetve yemeuesu³ee Yeejleer³e meceepeeme
He´Je=lleerceeieea Jesoeblee®eer yewþkeÀ osJetve peeies keÀues.
Heb{jHetj#es$eer Heeb[gjbiee<ìkeÀe®eer efveefce&leer kesÀueer.
Yeejleeuee SkeÀles®³ee met$eele yeebOeC³ee®ee He´³elve kesÀuee
DeeefCe ¿ee®e JesUsuee Gllej Je ceO³e Yeejle HejkeÀer³e ³eJeve
mellesves J³eeHeuee Demelee veeLeHebLeer³eeb®es ueeW{s DeueKe
efvejbpeve, njer ß vecees iegjÀpeer DeeosMe ®ee pe³eIees<e
IegceJele mebHetCe& Yeejleeuee cues®íebHeemetve Jee®eefJeC³ee®ee
HeCe Iesle He´e®eerve keÀeUer Deiemleer, JeeuceerkeÀer,
HejMegjeceeb®³ee, DeeefmlekeÀ cegveeR®³ee leHeeves HeeJeve
Peeuesu³ee meeleJeenveeoer jepeebveer Yet<eefJeuesu³ee ceneje<ì^
Yetceerle ³esT ueeieues Je l³eeb®es DeueKe efvejbpeve ³esLes Iegcet
ueeieues. ne ³elve neslee Yeejleeuee SkeÀles®³ee met$eele
yeebOetve osJe, osMe, Oece& jeKeC³ee®ee.
³ee®e veeLeHejb H ejs l eer u e meb l e %eeves M Jejeb v eer
YeieJeÃerlesJejerue %eevesMJejer ³ee DeeHeu³ee ìerkeÀeie´bLeele
YeieJeÃerlee, GHeefve<eos Je ye´ïemet$es ³ee He´mLeeve$e³eeR®ee
meg³eesi³e mecevJe³e meeOetve DeeHeu³ee nefjHeeþjÀHeer DeceesIe
DebYeieJeeCeerves Je Dece=leevegYeJeeves DeelceYeeve njJet
ueeieuesu³ee ceneje<ì^euee peeies kesÀues. YeeieJele Oecee&®³ee
YeieJ³ee OJepeeKeeueer Heb{jHetj®³ee JeeUJebìer Yeerceeleìer
DeeO³eeeflcekeÀ ueeskeÀMeener®eer mLeeHevee kesÀueer.
HejkeÀer³e ³eJeveer Deeke´ÀceCeebveer pesJne Gllej Je ceO³e
Yeejle $eemeuee neslee lesJne l³ee®³eele DeelceYeeve
peeieefJeC³eemeeþer ueeskeÀebceO³es osJe-osMe-Oece& ³ee®eer
peeCeerJe peeieefJeC³eemeeþer meble veeceosJeebbvee l³eebveer
Gllejsle HeeþefJeues. veeceosJeebveer Gllejsle HebpeeyeHe³e¥le
He´Jeeme keÀjÀve lesLeerue ueeskeÀebceO³es DeelceYeeve peeieefJeues
Je osJe-osMe-Oecee&efJe<e³eer peeCeerJe efvecee&Ce kesÀueer. ce=leJele
Peeuesu³ee meceepeele veJe®ewlev³e efvecee&Ce kesÀues. l³eemeeþer
l³eebveer kegÀþu³eener He´keÀej®eer Meðe neleer ve Ieslee kesÀJeU
ìeU, ce=obie, JeerCee DeeefCe DeeHeu³ee iees[ jmeeU
DebYeieJeeCeer®ee GHe³eesie kesÀuee. pesJne osJeUs Hee[ueer peele
nesleer lesJne efveieg&Ce GHeemeves®ee ceeie& veeceosJeebveer
Gllejsleerue Yeejleer³eebvee oeKeefJeuee. veeceosJeeb®³ee veblej
oesveMes Je<ee¥veer Hebpeeyeele iegjÀveevekeÀeb®ee pevce Peeuee.
iegjÀveevekeÀebveer ner YeeieJele HejbHeje Heg{s MeerKe veeJeeves
®eeueefJeueer. iegjÀieesefJeboefmebieeveer efleuee MeerKe Oece& Je
27
- 2020
 Keeuemee HebLe ner JesieUer DeesUKe efoueer. MeerKeeb®³ee
iegjÀieb´Lemeensye ¿ee ie´bLeele veeceosJeeb®es 62 DeYebie
Dee{Uleele. l³eebvee MeerKe yeebOeJe 'yeeyee veeceosJepeerkeÀer
iegjÀyeeCeer' Demes Deeojeves cnCeleele.
ceg k eÌ l es M Jejeb ® es ceneYeejle, ceg k eg b À ojepee®ee
efJeJeskeÀefmebOet, %eevesMJejeb®eer %eevesMJejer ³ee ie´bLeebveer Heg{s
ceO³e³egieeleerue meble SkeÀveeLe, meble legkeÀejece, meceLe&
jeceoeme, cejeþer Hebef[le keÀJeer ÞeerOejmJeeceer ye´ïeevebo
veePejskeÀj, ceesjesHeble, JeeceveHebef[le ³eebvee He´sjCee efoueer.
ceneje<ì^eleerue Feflenemeeleerue He´e®eerve ³egie mebHetve
ceO³e³egie megjÀ nesleevee Deeuesu³ee HejefkeÀ³e ³eJeveer
melles®ee ceneje<ì^ ne keÀo&vekeÀeU þjuee.
meble SkeÀveeLeeb®es YeeieJele, meble legkeÀejeceeb®eer ieeLee,
cees j es H eb l eeb ® es jecee³eCe, meceLee¥ ® ee oemeyees O e,
ÞeerOejmJeeceer veePejskeÀjeb®es nefjefJepe³e, Heeb[JeHe´leeJe,
efMeJeueerueece=le DeeefCe Meeefnjeb®es HeesJee[s, %eevesMJejeoer
meblee®es DebYeie ³eebveer GYee ceneje<ì^ peeiee kesÀuee. He´e®eerve
keÀeUeleerue jep³ekeÀl³ee¥®eer nerve otj¢ef<ìlee, mewv³eekeÀ[®es
ogue&#e, ogye&ue iegHlensj ³eb$eCee ner GCeerJe ¿ee meble-Heble-
leble (Meenerj) keÀJeeR®³ee meeefnl³eeletve efceUeuesu³ee
He´sjCesves YejÀve keÀe{tve efMeJeí$eHeleeRveer mJejep³e GYes
kesÀues Je HesMeJ³eebveer l³ee®es meece´ep³e kesÀues. cejeþer mellee
keÀeJesjer veoerHeemetve DeìkesÀHe³e¥le Je iegpejeleHeemetve
yebieeueHe³e¥le Hemejueer Je KeN³ee DeLee&ves HejkeÀer³e ³eJeveer
melles®ee keÀo&vekeÀeU þjueer.
Heg{s efye´ìerMekeÀeUele He´e®eerve ceneje<ì^eleerue Oeeefce&keÀ,
meeceeefpekeÀ SkeÀlesmeeþer mLeeefHeuesu³ee DeeO³eeeflcekeÀ
ueeskeÀMeenerme peieeleerue meJee¥le ceesþer meeceeefpekeÀ,
ueeskeÀMeener yeveefJeC³eemeeþer DeeiejkeÀj, jeve[s, jepe<eea
í$eHeleer Meeng cenejepe, cenelcee HegÀues, [e@. yeeyeemeensye
Deebyes[keÀj ¿ee Leesj meceepemegOeejkeÀebveer peerJee®es jeve
kesÀues. lelHegJeea 1857 ®³ee je<ì^er³e GþeJeele jeCeer
ue#ceeryeeF&, leel³ee ìesHes, veeveemeensye HesMeJes ³eebvee meble-
Heble-leble meeefnl³eeletve Je Heg{s ueeskeÀceev³e efìUkeÀebvee
%eevesMJejerletve 'ieerleejnm³e' efuene³euee He´sjCee efceUeueer
Je Yeejlee®³ee jepekeÀer³e Je meeceeefpekeÀ mJeeleb$³e ue{îeeuee
ieleer efceUeueer DeeefCe Yeejleeuee mJeeleb$³e efceUeues.
ceneje<ì^e®³ee He´e®eerve keÀeUele DeeefoMebkeÀje®ee³ee&ves
MeebkeÀjYee<³ee®³ee jÀHeeves DeejbYeuesuee Yeejleer³e
meceepee®³ee Oeeefce&keÀ, meeceeefpekeÀ, DeeO³eeeflcekeÀ,
meebmke=ÀeflekeÀ SkeÀles®ee He´Jeeme meble %eevesMJejeb®³ee
Dece=leevegYeJeeHe³e¥le Deeuee Je lesLetve Heg{s meble veeceosJeeb®eer
ieeLee, meble SkeÀveeLeeb®eer ieeLee-YeejÀ[s Demee He´Jeeme
keÀjle legkeÀesyeeb®eer ieeLee, mece&Lee¥®ee oemeyeesOe, cenelcee
HegÀueW®es DeKeb[, je<ì^meble legkeÀ[espeeR®eer DebYeiej®evee,
iee[iesyeeyeeb®es keÀerle&ve ¿ee ceeiee&ves [e@. Deebyes[keÀjeb®³ee
mebefJeOeeveeHe³e¥le Heesnes®euee Je Deepe Yeejle SkeÀ peieeleerue
SkeÀ meJee&le ceesþer ueeskeÀMeener Demeuesuee osMe efvecee&Ce
Peeuee.
cnCetve®e MesJeìer Hegvne SkeÀoe mesveeHeleer yeeHeìeb®³ee
DeesUer cnCeeJ³eeM³ee Jeeìleele.
’ceneje<ì^ cesuee lej je<ì^ cesues
cejeþîeeefJevee je<ì^iee[e ve ®eeues
Keje Jeerj Jewjer HejeOeerveles®ee
ceneje<ì^ DeeOeej ³ee Yeejlee®ee“

meO³ee®eer peeieeflekeÀ HeefjefmLeleer Heenlee Deeuesu³ee Òeotef<ele JeeleeJejCeeuee Ieeyeªve ve peelee

mJemebj#eCeemeeþer GHe³eesieer Demeuesu³ee meJe& GHee³e³eespevee keÀjeJ³eele. DeveeJeM³ekeÀ ieesäeRHeemetve otj
jneJes. lemes®e mJeeceerveece SkeÀ GÊece jmee³eve Deens. mJeeceer veece efvel³e I³ee DeeefCe mJeeceer
ke=ÀHeebkeÀerle Jne.
~~Þeer mJeeceer meceLe& pe³e pe³e Þeer mJeeceer meceLe&~~
efYeT vekeÀesme ceer legP³ee HeeþerMeer Deens.
nce ie³ee veneR efpeboe nw~

28
- 2020