QHDVI ChapIII TongquanNL PDF

Ch−¬ng III
Tæng quan vÒ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi vµ hÖ

thèng n¨ng l−îng ViÖt Nam
3.1 Çc ®Æc ®iÓm chung cña ViÖt Nam
3.1.1 §Æc ®iÓm ®Þa lý, khÝ hËu, thuû v¨n
ViÖt Nam cã tæng diÖn tÝch 331.111km2, phÝa B¾c gi¸p CHDCND Trung Hoa, phÝa t©y
gi¸p V−¬ng quèc Campuchia vµ CHDCND Lµo, phÝa nam vµ ®«ng gi¸p biÓn §«ng.
ViÖt Nam n»m ë phÝa b¾c b¸n cÇu, gi÷a vÜ tuyÕn b¾c 8o30’ vµ 23o23’, vµ gi÷a çc kinh
tuyÕn ®«ng 102o10’ vµ 108o50’.
ViÖt Nam n»m ë khu vùc §«ng Nam ¸, ch¹y dµi theo h−íng B¾c-Nam víi chiÒu dµi
cña bê biÓn lµ 3260km, vµ chiÒu réng theo h−íng §«ng-T©y, chç réng nhÊt lµ 600km
ë miÒn B¾c, chç hÑp nhÊt kho¶ng 50km ë miÒn Trung.
Trªn c¬ së çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ x· héi, çc mèi quan hÖ kinh tÕ truyÒn thèng, ViÖt
Nam cã thÓ chia lµ 7 vïng sinh th¸i, diÖn tÝch ®Êt sö dông theo çc vïng sinh th¸i ®−îc
®−a ra trong b¶ng 3.1.
B¶ng 3.1. DiÖn tÝch ®Êt sö dông trong 7 vïng sinh th¸i cña ViÖt Nam
DiÖn
Tû lÖ ®Êt sö dông cho çc côm, %
tÝch tù
TT Vïng
nhiªn N«ng Môc ®Ých Kh«ng sö
(km2) Rõng Thæ c− Tæng
nghiÖp kh¸c dông
1 Vïng nói vµ trung du phÝa B¾c 102960 13 21 2 2 62 100
2 §ång b»ng s«ng Hång 12511 58 4 7 14 17 100
3 B¾c Trung Bé 17581 14 33 2 3 48 100
4 Duyªn h¶i miÒn Trung 45186 12 32 1 3 52 100
5 T©y Nguyªn 56119 8 60 1 1 30 100
6 §«ng Nam Bé 23469 34 24 5 5 32 100
7 §ång b»ng Cöu Long 39568 62 9 5 4 20 100
Toµn quèc 311000 21 29 2 3 45 100
DiÖn tÝch ®Êt sö dông cho çc môc ®Ých kh¸c nhau thay ®æi theo mçi vïng sinh th¸i.
Vïng ®ång b»ng s«ng Hång, víi tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn lµ 12500km2 trong ®ã
kho¶ng 58% ®−îc sö dông cho n«ng nghiÖp. Trong vïng ®ång b»ng s«ng Hång mËt ®é
III-1
d©n sè còng cao h¬n so víi çc vïng kh¸c (kho¶ng 1200 ng−êi/km2 so víi mËt ®é d©n
sè b×nh qu©n c¶ n−íc chØ cã 248 ng−êi/km2).
T¹i khu vùc miÒn Nam, khu vùc ®ång b»ng s«ng Cöu Long kho¶ng 62% diÖn tÝch ®Êt
®−îc sö dông cho n«ng nghiÖp. Khu vùc T©y Nguyªn rõng chiÕm 60% diÖn tÝch tù
nhiªn. Nh×n chung kho¶ng 50% diÖn tÝch ®Êt toµn quèc ®−îc sö dông cho ngµnh n«ng,
l©m nghiÖp.
ViÖt Nam n»m trong vïng nhiÖt ®íi giã mïa víi çc ®iÒu kiÖn khÝ hËu thay ®æi tõ B¾c
vµo Nam. ë khu vùc phÝa B¾c cã bèn mïa t−¬ng ®èi râ rÖt, ë khu vùc phÝa Nam mang
®Æc thï khÝ hËu vïng nhiÖt ®íi, n¾ng nãng quanh n¨m.
ë miÒn B¾c, mïa m−a tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 10, mïa kh« tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 5 n¨m
sau, khu vùc miÒn Nam mïa m−a th−êng chËm h¬n 1 th¸ng so víi miÒn B¾c, khu vùc
miÒn Trung cã nh÷ng khu vùc mïa m−a tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 1 n¨m sau.
3.1.2 Tæng quan vÒ kinh tÕ – x∙ héi
3.1.2.1 HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam
Trong nh÷ng n¨m qua, d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, sù qu¶n lý, ®iÒu hµnh chÆt chÏ cña
ChÝnh phñ, t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi n−íc ta ®· cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, æn
®Þnh. N¨m 2000 lµ n¨m cuèi cïng cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 1995 – 2000, còng lµ n¨m ®Æt
tiÒn ®Ò cho kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi ®Êt n−íc 5 n¨m 2001 – 2005, ®· chøng
kiÕn sù ®æi míi m¹nh mÏ vÒ çc mÆt t¨ng tr−ëng kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ,
xo¸ ®ãi – gi¶m nghÌo, thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi… t¹o ra nh÷ng ®éng lùc quan träng,
gãp phÇn vµo thµnh c«ng cña ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi trong c¶ giai ®o¹n 2000 –
2004.
1. Ng©n s¸ch quèc gia, tû gi¸ hèi ®o¸i vµ tû lÖ l¹m ph¸t
a. Ng©n s¸ch
a-1. Thu ng©n s¸ch
Thu ng©n s¸ch lµ ho¹t ®éng quan träng cña Nhµ n−íc nh»m ®¶m b¶o çc ho¹t ®éng
kinh tÕ – chÝnh trÞ – v¨n ho¸ - x· héi cña ®Êt n−íc. Ho¹t ®éng thu ng©n s¸ch phô thuéc
rÊt lín vµo chÝnh s¸ch thu cña Nhµ n−íc nh− chÝnh s¸ch thuÕ, phÝ. Trong nh÷ng n¨m
qua, mÆc dï ph¶i c¾t gi¶m thuÕ, phÝ, lÖ phÝ nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t− ph¸t triÓn, thùc
hiÖn çc cam kÕt héi nhËp kinh tÕ song thu ng©n s¸ch n−íc ta vÉn t¨ng lªn kh«ng
III-2
ngõng. Tæng thu ng©n s¸ch Nhµ n−íc n¨m 2000 ®¹t 90,75 ngh×n tû ®ång ®· t¨ng lªn
103,89 ngh×n tû ®ång n¨m 2001 vµ ®¹t 142,2 ngh×n tû ®ång n¨m 2003. N¨m 2004, thu
ng©n s¸ch Nhµ n−íc −íc ®¹t 167 ngh×n tû ®ång, t¨ng 17,4% so víi n¨m 2003. Tèc ®é
t¨ng thu ng©n s¸ch b×nh qu©n giai ®o¹n 2000 – 2004 ®¹t 16,47%/n¨m. Nh− vËy, tèc ®é
t¨ng thu ng©n s¸ch çc n¨m ®Òu t¨ng nhanh h¬n so víi møc dù to¸n do Quèc héi ®Ò ra
vµ t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng tr−ëng cña nÒn kinh tÕ céng víi tèc ®é t¨ng gi¸.
Trong giai ®o¹n 2000 – 2004, c¬ cÊu thu ng©n s¸ch Nhµ n−íc Ýt cã sù thay ®æi lín
song ®· xuÊt hiÖn nhiÒu tÝn hiÖu tÝch cùc. Thu trong n−íc (kh«ng kÓ thu dÇu th«) vÉn
chiÕm kho¶ng 50 – 53% tæng thu ng©n s¸ch vµ cã xu h−íng t¨ng lªn.
Trong thu néi ®Þa, thu tõ doanh nghiÖp Nhµ n−íc chiÕm gi¸ trÞ lín nhÊt, chiÕm kho¶ng
42-44% tæng thu tõ néi ®Þa. XÐt vÒ tèc ®é t¨ng nguån thu th× thu tõ khu vùc cã vèn ®Çu
t− n−íc ngoµi lu«n ®¹t tèc ®é cao nhÊt, n¨m 2001 t¨ng 20,4% so víi n¨m 2000, n¨m
2002 t¨ng 30,7% so víi n¨m 2001 vµ n¨m 2003 t¨ng 30% so víi n¨m 2002. §iÒu nµy
mét phÇn thÓ hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t−
n−íc ngoµi nh×n chung hiÖu qu¶ h¬n çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n−íc, ®Æc biÖt lµ
so víi khèi doanh nghiÖp Nhµ n−íc.
Thu ng©n s¸ch Nhµ n−íc trong nh÷ng n¨m qua lu«n lu«n v−ît dù to¸n ®Ò ra mét phÇn
do gi¸ mét sè hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trªn thÕ giíi t¨ng, mÆt kh¸c do gi¶m
thuÕ suÊt khuyÕn khÝch ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. PhÇn thu tõ h¶i quan (thuÕ xuÊt,
nhËp khÈu vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hµng nhËp khÈu) vµ dÇu th« chiÕm kho¶ng 45-47%
tæng thu ng©n s¸ch, ®¹t 65,877 ngh×n tû ®ång n¨m 2003 so víi 42,488 ngh×n tû ®ång
n¨m 2000. Thu tõ dÇu th« t¨ng tõ 23,534 ngh×n tû ®ång n¨m 2000 lªn 32,077 ngh×n tû
®ång n¨m 2003, b×nh qu©n t¨ng 10,9%/n¨m. Thu tõ h¶i quan t¨ng tõ 18,954 ngh×n tû
®ång n¨m 2000 (chiÕm 20,9% tæng thu ng©n s¸ch) lªn 22,949 ngh×n tû ®ång n¨m 2001
(®¹t 22,1%) vµ 33,8 ngh×n tû ®ång n¨m 2003 (23,8%). B×nh qu©n hµng n¨m t¨ng
21,27%/n¨m, cao h¬n møc t¨ng b×nh qu©n thu ng©n s¸ch.
a-2. Chi ng©n s¸ch
Trong suèt 5 n¨m 2000 - 2004, thu ng©n s¸ch lu«n v−ît dù to¸n ®Ò ra nªn ngoµi viÖc
®¶m b¶o chi cho çc nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ®¶m b¶o an ninh quèc phßng
®· bè trÝ tõ ®Çu n¨m, chi ng©n s¸ch Nhµ n−íc cßn cã kh¶ n¨ng chi cho çc ho¹t ®éng
ngoµi kÕ ho¹ch tõ ®Çu n¨m.
III-3
H×nh 3.1: Tæng thu ng©n s¸ch so víi GDP (%)
24
23.5
23.5
23
22.5
22 21.7
21.59
21.5
20.97
21
20.41
20.5
20
19.5
19
18.5
2000 2001 2002 2003 2004 ước
Tæng thu ng©n s¸ch so víi GDP (%)
Tæng chi ng©n s¸ch trong 5 n¨m qua t¨ng nhanh, tõ 108,96 ngh×n tû ®ång n¨m 2000
lªn 176,6 ngh×n tû ®ång n¨m 2003 vµ −íc ®¹t 206,1 ngh×n tû ®ång n¨m 2004. Tèc ®é
t¨ng b×nh qu©n chi ng©n s¸ch giai ®o¹n 2000 – 2004 ®¹t 17,3%/n¨m, trong ®ã n¨m
2003 vµ n¨m 2001 lµ hai n¨m t¨ng cao, xÊp xØ 20%. Nh− vËy, tèc ®é t¨ng chi ng©n
s¸ch b×nh qu©n cao h¬n tèc ®é t¨ng thu ng©n s¸ch b×nh qu©n cïng thêi kú nªn viÖc
gi¶m béi chi ng©n s¸ch lµ khã thùc hiÖn.
Trong chi ng©n s¸ch, chi cho ®Çu t− ph¸t triÓn ®−îc coi träng vµ t¨ng t−¬ng ®èi æn ®Þnh
trong thêi gian qua. Trong ®iÒu kiÖn míi ph¸t triÓn, ®ang trong thêi kú ®Çu cña qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ th× ®©y lµ nguån vèn ®Çu t− quan träng nh»m t¹o
c¬ së h¹ tÇng, t¹o vèn ®èi øng,… ®Ó khuyÕn khÝch thu hót çc nguån vèn kh¸c. Vèn
®Çu t− ph¸t triÓn tõ ng©n s¸ch Nhµ n−íc b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t 45,414 ngh×n tû
®ång, chiÕm kho¶ng 30% chi ng©n s¸ch vµ chiÕm kho¶ng 22% tæng ®Çu t− ph¸t triÓn
toµn x· héi. Riªng n¨m 2004, tû lÖ chi ®Çu t− ph¸t triÓn trong chi ng©n s¸ch lµ 28,9%,
vµ chiÕm 24,3% tæng vèn ®Çu t− ph¸t triÓn toµn x· héi. Tèc ®é t¨ng ®Çu t− ph¸t triÓn tõ
ng©n s¸ch b×nh qu©n ®¹t 15,54%/n¨m.
B¶ng 3.2: C¬ cÊu chi ng©n s¸ch
§¬n vÞ: %
QuyÕt to¸n QuyÕt to¸n Dù to¸n
TT H¹ng môc 2000 2001 2003
Tæng chi 100 100 100
I Chi ®Çu t− ph¸t triÓn 27.19 31 27.84
Trong ®ã: chi XDCB 24.06 27.85 24.42
II Chi ph¸t triÓn sù nghiÖp KTXH 56.74 55.14 48.54
III Chi bæ sung quÜ dù tr÷ tµi chÝnh 0.78 0.65 0.06
IV Dù phßng 1.96
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª
III-4
Trong suèt thêi kú 2000 – 2004, béi chi ng©n s¸ch lu«n trong giíi h¹n cho phÐp cña
Quèc héi, d−íi 5% so víi GDP. §iÒu nµy ®−îc ®¶m b¶o do tæng thu ng©n s¸ch vµ chi
ng©n s¸ch ®Òu t¨ng b×nh qu©n trong c¶ giai ®o¹n xÊp xØ nhau. Tuy nhiªn, do tèc ®é
t¨ng chi ng©n s¸ch lín h¬n nªn tû lÖ béi chi ng©n s¸ch trong GDP cã xu h−íng t¨ng
lªn. Do quy m« GDP t¨ng nhanh, chØ sè l¹m ph¸t còng t¨ng (®Æc biÖt lµ n¨m 2004) nªn
quy m« béi chi ng©n s¸ch còng t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Béi chi ng©n s¸ch t¨ng tõ 21,86
ngh×n tû ®ång n¨m 2000 lªn 26,574 ngh×n tû ®ång n¨m 2002 vµ 35,5 ngh×n tû ®ång
n¨m 2004. Tèc ®é t¨ng béi chi ng©n s¸ch b×nh qu©n trong c¶ giai ®o¹n lµ 10,2%/n¨m.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, béi chi trong giíi h¹n trªn lµ cã thÓ chÊp nhËn ®−îc vµ cÇn
thiÕt ®Ó t¹o tiÒn ®Ò, c¬ së ®Ó t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m tíi.
B¶ng 3.3: Thu chi ng©n s¸ch Nhµ n−íc giai ®o¹n 2000 – 2004 (% GDP)
ChØ tiªu 2000 2001 2002 2003 2004 −íc

Tæng thu ng©n s¸ch 20,41 21,59 20,97 21,7 23,5
- ViÖn trî kh«ng hoµn l¹i 0,46 0,42 0,37 -
- Tæng thu kh«ng kÓ viÖn trî 19,96 21,17 20,59 -
ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ 17,59 18,91 18,79 20,7
Tæng chi ng©n s¸ch 23,77 26,96 26,33 27,3 29,03
- Chi ®Çu t− ph¸t triÓn 6,67 8,36 7,52 7,76 8,39
- Chi tr¶ nî vµ viÖn trî 2,99 3,1 3,79 4,47
- Chi tiªu dïng th−êng xuyªn 13,92 15,5 15,02 15,5
C©n ®èi ng©n s¸ch - 4,95 -4,67 -4,96 -5,0 -5,0
Nguån: Bé Tµi chÝnh
b. Tû lÖ l¹m ph¸t, chØ sè gi¸ tiªu dïng

ChØ sè l¹m ph¸t lµ mét trong çc chØ tiªu kinh tÕ vÜ m« quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ,
thÓ hiÖn møc ®é thay ®æi gi¸ c¶ çc hµng ho¸, dÞch vô. HiÖn nay, cã nhiÒu chØ tiªu ®Ó
®¸nh gi¸ tû lÖ l¹m ph¸t, song ®èi víi ViÖt Nam, chØ sè ®−îc sö dông lµ chØ sè gi¸ tiªu
dïng.
Trong 5 n¨m qua, chØ sè gi¸ tiªu dïng n−íc ta tr¶i qua nhiÒu tr¹ng th¸i kh¸c nhau,
gi¶m ph¸t cã, thiÓu ph¸t cã, l¹m ph¸t cã. N¨m 2000, n¨m ®Çu tiªn cña thêi kú, chØ sè
l¹m ph¸t ©m, còng lµ chØ sè ©m duy nhÊt trong nhiÒu n¨m trë l¹i ®©y. N¨m 2001, chØ
sè gi¸ tiªu dïng còng ë møc thÊp, th¸ng 12 n¨m 2001 chØ t¨ng 0,8% so víi th¸ng 12
n¨m 2000. §©y lµ 2 n¨m cã chØ sè gi¸ tiªu dïng thÊp nhÊt trong hµng chôc n¨m gÇn
®©y. Thêi kú gi¶m ph¸t, thiÓu ph¸t nµy ®· lµm cho thÞ tr−êng hµng ho¸ dÞch vô kh¸ tr×
trÖ, kÐm kÝch thÝch nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
III-5
ChØ sè gi¸ tiªu dïng 2 n¨m 2002 vµ 2003 ®−îc coi lµ kh¸ chuÈn, kh«ng chØ chuÈn so
víi çc n¨m tr−íc ®ã mµ cßn kh¸ phï hîp víi tèc ®é t¨ng tr−ëng cña nÒn kinh tÕ. Víi
møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ trªn 7%, møc l¹m ph¸t chung cña nÒn kinh tÕ 3 – 4% ®ñ ®Ó
kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn, kh«ng qu¸ cao ®Ó lµm t¨ng chi phÝ cho s¶n xuÊt, kh«ng
qu¸ thÊp ®Ó kh«ng kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
N¨m 2004 lµ n¨m biÕn ®éng m¹nh nhÊt trong nh÷ng n¨m qua. Theo b¸o ço cña çc
c¬ quan chøc n¨ng, chØ sè gi¸ tiªu dïng n¨m 2004 lµ 109,5%, cao nhÊt trong 9 n¨m trë
l¹i ®©y. §Æc biÖt, trong 3 th¸ng ®Çu n¨m, chØ sè gi¸ tiªu dïng ®· ®¹t 104,9%, gÇn b»ng
møc Quèc héi ®Ò ra. §iÒu nµy ®· ¶nh h−ëng kh«ng nhá ®Õn t×nh h×nh s¶n xuÊt, kinh
doanh vµ tiªu dïng cña c¶ n−íc. Nguyªn nh©n chñ yÕu viÖc t¨ng gi¸ n¨m 2004 lµ do
gi¸ hµng l−¬ng thùc thùc phÈm vµ gi¸ mét sè nguyªn liÖu ®Çu vµo cña s¶n xuÊt t¨ng
m¹nh. Mét nguyªn nh©n ®−îc coi lµ kh¸ch quan cña t¨ng gi¸ n¨m 2004 lµ do sù t¨ng
gi¸ m¹nh cña ®ång Euro so víi ®ång §«la Mü ®· lµm gi¸ nhËp khÈu çc hµng ho¸ tõ
khu vùc nµy t¨ng m¹nh.
B¶ng3.4: ChØ sè gi¸ tiªu dïng, gi¸ vµng vµ gi¸ ®« la Mü c¶ n−íc

ChØ sè th¸ng 12 n¨m 2004 so víi (%)
H¹ng môc Kú gèc Th¸ng 12 Th¸ng 11
N¨m 2000 n¨m 2003 n¨m 2004
CHØ Sè GI¸ TI£U DïNG 119,0 109,5 100,6
I. L−¬ng thùc – Thùc phÈm 126,7 115,6 100,7
Trong ®ã: 1- L−¬ng thùc 124,6 114,3 101,1
2- Thùc phÈm 128,4 117,1 100,7
II. §å uèng vµ thuèc l¸ 113,8 103,6 100,3
III. May mÆc, mò nãn, giÇy dÐp 110,3 104,1 100,5
IV. Nhµ ë vµ vËt liÖu x©y dùng 125,5 107,4 100,5
V. ThiÕt bÞ vµ ®å dïng gia ®×nh 108,4 103,6 100,3
VI. D−îc phÈm, y tÕ 133,9 109,1 100,1
VII. Ph−¬ng tiÖn ®i l¹i, b−u ®iÖn 100,9 105,9 100,4
VIII. Gi¸o dôc 117,7 98,2 100,1
IX. V¨n ho¸, thÓ thao, gi¶i trÝ 99,7 102,2 100,1
X. §å dïng vµ dÞch vô kh¸c 115,2 105,2 101,0
CHØ Sè GI¸ VµNG 174,8 111,7 104,9
CHØ Sè GI¸ §¤ LA Mü 111,1 100,4 100,1
Nguån: B¸o ço t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi ViÖt Nam n¨m 2004. TCTK
III-6
TÝnh b×nh qu©n, tèc ®é t¨ng gi¸ tiªu dïng giai ®o¹n 2000 – 2004 thÊp h¬n nhiÒu so víi
giai ®o¹n 1995 – 1999, chØ b»ng 55% so víi møc b×nh qu©n giai ®o¹n 1995 – 1999.
Tuy nhiªn tèc ®é t¨ng gi¸ tiªu dïng cña c¶ giai ®o¹n 2000 – 2004 lµ kh«ng æn ®Þnh, cã
n¨m t¨ng qu¸ thÊp (cã n¨m gi¶m ph¸t) ®· cã t¸c ®éng tiªu cùc, kh«ng kÝch thÝch s¶n
xuÊt ph¸t triÓn, cã n¨m l¹i qu¸ cao (nh− n¨m 2004), t¸c ®éng ®Õn thu nhËp cña çc
tÇng líp d©n c−, t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t−, s¶n xuÊt kinh doanh cña çc
chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ.
B¶ng 3.5: ChØ sè gi¸ tiªu dïng çc th¸ng trong n¨m
1995 2000 2001 2002 2003 2004 ¦
Th¸ng tr−íc = 100%
1 103.8 100.4 100.3 101.1 101.9 101.1
2 103.4 101.6 100.4 102.2 102.2 102.97
3 100.2 98.9 99.3 99.2 99.4 100.8
4 101 99.3 99.5 100 100 100.5
5 101.8 99.4 99.8 100.3 99.9 100.9
6 100.8 99.5 100 100.1 99.7 100.8
7 100 99.4 99.8 99.9 99.7 100.5
8 100.3 100.1 100 100.1 99.9 100.56
9 100.5 99.8 100.5 100.2 100.1 100.3
10 100.1 100.1 100 100.3 99.8 100
11 100.1 100.9 100.2 100.3 100.6 100.2
12 100.3 100.1 101 100.3 100.8 100.8
B×nh qu©n th¸ng 101 100 100.1 100.3 100.3
Th¸ng 12 n¨m b¸o ço so víi
112.7 99.4 100.8 104 103 109.5
th¸ng 12 n¨m tr−íc
Nguån: www.gso.gov.vn T×nh h×nh kinh tÕ –x· héi n¨m 2004, Tæng côc Thèng kª
§iÓm yÕu cña chØ sè gi¸ tiªu dïng (®−îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ l¹m ph¸t ë ViÖt Nam hiÖn
nay) lµ kh«ng ®¹i diÖn ®−îc cho chØ sè l¹m ph¸t do kh«ng bao qu¸t mét çch ®Çy ®ñ
ho¹t ®éng tiªu thô, gi¸ c¶ cña ®a sè hµng ho¸, dÞch vô cña nÒn kinh tÕ; h¬n n÷a, trong
gi¸ hµng ho¸ ®−îc chän ®Ó tÝnh to¸n, hµng l−¬ng thùc thùc phÈm chiÕm tû träng qu¸
lín (®Õn 45%), kh«ng cßn phï hîp víi c¬ cÊu tiªu dïng cña d©n c−, ®Æc biÖt lµ d©n c−
khu vùc thµnh thÞ nªn viÖc ®æi míi ph−¬ng ph¸p tÝnh, lùa chän chØ tiªu ®¸nh gi¸ l¹m
ph¸t ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ hÕt søc cÇn thiÕt.
c. Tû gi¸ hèi ®o¸i
Tû gi¸ hèi ®o¸i lµ mét trong nh÷ng th«ng sè kinh tÕ quan träng, t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn
xu h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ vÜ m« cña mçi quèc gia. T¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®Õn
t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia thÓ hiÖn ë ho¹t ®éng xuÊt
III-7
nhËp khÈu, ®Çu t− quèc tÕ vµ sù æn ®Þnh cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. HiÖn nay, n−íc ta thùc
hiÖn qu¶n lý tû gi¸ hèi ®o¸i th«ng qua ®ång USD cña Hoa Kú lµm chuÈn vµ chuyÓn ®æi
tû gi¸ gi÷a çc ®ång tiÒn kh¸c víi ®ång ViÖt Nam th«ng qua USD.
Thùc hiÖn môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, c«ng cô tû gi¸ hèi ®o¸i ®−îc Ng©n hµng Nhµ
n−íc ®iÒu hµnh mét çch chñ ®éng, linh ho¹t, thÝch øng víi diÔn biÕn vÜ m« cña nÒn
kinh tÕ trong n−íc, t×nh h×nh tµi chÝnh – tiÒn tÖ vµ th−¬ng m¹i cña khu vùc vµ quèc tÕ.
Trong 5 n¨m qua, Ng©n hµng Nhµ n−íc ®· ®iÒu chØnh t¨ng tû gi¸ gi÷a ®ång ViÖt Nam
vµ ®« la Mü dÇn dÇn, ®Òu ®Æn qua çc phiªn giao dÞch, kh«ng g©y ra çc có sèc qu¸
m¹nh cho nÒn kinh tÕ.
Tuy nhiªn, trong c¶ 5 n¨m 2000 – 2004, tû gi¸ hèi ®o¸i ®ång ViÖt Nam so víi ®« la
Mü liªn tôc t¨ng chËm qua tõng th¸ng, tõng n¨m, rÊt Ýt khi gi¶m hay ®øng nguyªn.
ViÖc t¨ng tû gi¸ hèi ®o¸i gi÷a ®ång ViÖt Nam vµ ®« la Mü trong thêi gian qua kh«ng
ph¶i do yÕu tè chñ quan cña ng©n hµng Nhµ n−íc, mµ do sù t¸c ®éng cña quan hÖ cung
cÇu ngo¹i tÖ phôc vô cho ho¹t ®éng ®Çu t−, xuÊt, nhËp khÈu vµ sù t¸c ®éng cña chÝnh
s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ cña Mü vµ çc quèc gia kh¸c cã ®ång tiÒn m¹nh. Râ rµng viÖc
kiÒm chÕ tèc ®é t¨ng tû gi¸ trong thêi gian qua cña Ng©n hµng Nhµ n−íc lµ mét thµnh
tùu quan träng, gióp æn ®Þnh çc ho¹t ®éng kinh tÕ, tµi chÝnh, tiÒn tÖ,.. cña nÒn kinh tÕ,
®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng ®Çu t− vµ xuÊt, nhËp khÈu. §©y lµ yÕu tè cÇn thiÕt ®¶m b¶o cho
nÒn kinh tÕ n−íc ta t¨ng tr−ëng æn ®Þnh trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã nhiÒu
biÕn ®éng thiÕu tÝch cùc.
H×nh 3.2: Tû gi¸ VND/USD b×nh qu©n n¨m
16500
15536 15785
15500
14725
15280
14402
14500
14094
13500
12500
11500
11000
10500
1995 1999 2000 2001 2002 2003 2004
2. Tæng s¶n phÈm trong n−íc (GDP) ph©n theo çc ngµnh kinh tÕ vµ tèc ®é t¨ng tr−ëng.
MÆc dï chÞu sù t¸c ®éng tiªu cùc kÐo dµi cña khñng ho¶ng kinh tÕ, tµi chÝnh ë khu vùc
§«ng Nam ¸, sù t¸c ®éng cña cuéc suy tho¸i kinh tÕ trªn toµn cÇu ch−a phôc håi vµ
nh÷ng khã kh¨n néi t¹i cña nÒn kinh tÕ, song víi sù nç lùc cña ChÝnh phñ, çc Bé,
III-8
ngµnh trung −¬ng vµ çc ®Þa ph−¬ng, nÒn kinh tÕ n−íc ta vÉn ®¹t ®−îc nh÷ng b−íc tiÕn
bé ®¸ng kÓ.
Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®¹t kh¸, n¨m sau cao h¬n n¨m tr−íc. Tèc ®é t¨ng tr−ëng
GDP giai ®o¹n 2000-2004 ®−îc cho trong b¶ng sau:
B¶ng 3.6: Tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP giai ®o¹n 2000 - 2004
2005
N¨m 2000 2001 2002 2003 2004
(KH)
Tèc ®é t¨ng GDP (%) 6,79 6,89 7,04 7,24 7,7 8-:-8,5
Tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n 5 n¨m 2000 – 2004 −íc ®¹t 7,15%/n¨m, thÊp h¬n møc
7,49% cña thêi kú 5 n¨m tr−íc (1995 –1999) nh−ng cã tÝnh tÝch cùc h¬n v× giai ®o¹n
2000 – 2004 lµ giai ®o¹n phôc håi vµ t¨ng tr−ëng, cßn giai ®o¹n 1995 – 1999 lµ giai
®o¹n suy tho¸i kinh tÕ. Tuy nhiªn, t¨ng tr−ëng GDP vÉn dùa vµo vèn vµ lao ®éng lµ
chñ yÕu, thÓ hiÖn t¨ng tr−ëng cña kinh tÕ n−íc ta vÉn ph¸t triÓn theo chiÒu réng, ch−a
®i vµo chiÒu s©u do ®ãng gãp cña yÕu tè n¨ng suÊt tæng hîp vµo t¨ng tr−ëng lµ kh«ng
lín vµ cã gi¶m so víi giai ®o¹n tr−íc ®ã.
Qui m« GDP cña nÒn kinh tÕ n¨m 2005 cã kh¶ n¨ng ®¹t gÊp ®«i n¨m 1995, GDP b×nh
qu©n ®Çu ng−êi ®¹t kho¶ng 580 USD.
H×nh 3.3: ChØ sè ph¸t triÓn GDP vµ çc ngµnh

(n¨m tr−íc=100%)
120
115
110
105
100
95
90
1990 1995 1996 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Tæng s¶n phÈm trong n−íc N«ng, L©m nghiÖp, Thuû s¶n
C«ng nghiÖp vµ x©y dùng DÞch vô
III-9
T¨ng tr−ëng diÔn ra ë tÊt c¶ çc khu vùc kinh tÕ; t¨ng tr−ëng trong tõng khu vùc ®Òu ®i
®«i víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm.
Khu vùc n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n tiÕp tôc t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn. Tèc ®é
t¨ng tr−ëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh ®¹t b×nh qu©n kho¶ng 5,1%/n¨m, trong
®ã n«ng nghiÖp t¨ng 3,7%, l©m nghiÖp t¨ng 2,5% vµ thuû s¶n t¨ng 11,8%. Gi¸
trÞ t¨ng thªm cña toµn ngµnh t¨ng b×nh qu©n 3,67%/n¨m.
S¶n xuÊt c«ng nghiÖp vÉn duy tr× ®−îc tèc ®é t¨ng tr−ëng cao vµ æn ®Þnh. Tèc ®é t¨ng
tr−ëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n 5 n¨m 2000-2004 15,4%, cao h¬n
2,3% so víi kÕ ho¹ch ®Ò ra, trong ®ã khu vùc kinh tÕ nhµ n−íc t¨ng 11%, khu vùc ngoµi
quèc doanh t¨ng 19%, khu vùc cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi t¨ng 19,5%. Gi¸ trÞ t¨ng thªm
cña ngµnh c«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n ®¹t 10,1%/n¨m. NhiÒu s¶n phÈm c«ng nghiÖp
quan träng cã tèc ®é t¨ng cao vµ tiªu thô tèt, nhÊt lµ çc s¶n phÈm c«ng nghiÖp
chÕ biÕn. Mét sè s¶n phÈm cã tèc ®é t¨ng nhanh trong thêi gian qua lµ thÐp çn,
g¹ch l¸t, chÕ biÕn thuû s¶n, xi m¨ng… Sù tham gia cña çc thµnh phÇn kinh tÕ trong
s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®· lµm cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp mang tÝnh ®a d¹ng c¶ vÒ quy
m« s¶n xuÊt, tr×nh ®é c«ng nghÖ, chñng lo¹i vµ chÊt l−îng s¶n phÈm.
Çc ngµnh dÞch vô cã b−íc dÞch chuyÓn tÝch cùc, theo h−íng ®¸p øng tèt h¬n çc nhu
cÇu vÒ s¶n xuÊt, kinh doanh vµ phôc vô ®êi sèng d©n c−. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña çc ngµnh
dÞch vô t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m kho¶ng 7,4%, xÊp xØ ®¹t chØ tiªu kÕ ho¹ch ®Ò ra. Tèc
®é t¨ng tr−ëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña çc ngµnh dÞch vô ®· liªn tôc t¨ng lªn trong 5 n¨m
qua, tõ 6,7% n¨m 2001 lªn ®¹t 7,5% n¨m 2004 vµ dù kiÕn ®¹t kho¶ng 8,4% n¨m 2005.
B×nh qu©n 5 n¨m 2000 – 2004, gi¸ trÞ gia t¨ng ngµnh dÞch vô t¨ng tr−ëng víi tèc ®é
6,4%/n¨m, thÊp h¬n møc t¨ng b×nh qu©n cña GDP.
§ãng gãp vµo t¨ng tr−ëng cña çc ngµnh còng ®· cã b−íc chuyÓn dÞch ®Òu vµ kh¸
ch¾c ch¾n. §ãng gãp cña ngµnh c«ng nghiÖp – x©y dùng vµo t¨ng tr−ëng chung cña
nÒn kinh tÕ trong c¶ giai ®o¹n 2000 – 2004 lu«n chiÕm trªn 50%, so víi n¨m 1995 lµ
41,15%. Tæng ®ãng gãp cña khèi ngµnh phi n«ng nghiÖp vµo t¨ng tr−ëng chung cña
nÒn kinh tÕ chiÕm ®Õn 90%. Khèi ngµnh n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n, do tèc ®é t¨ng
tr−ëng thÊp nªn møc ®ãng gãp vµo tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP cã xu h−íng gi¶m vµ chØ
cßn ®¹t d−íi 10%, mÆc dï gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña ngµnh vÉn t¨ng ®Òu qua çc n¨m. §iÒu
nµy kh¼ng ®Þnh con ®−êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt n−íc ta ngµy cµng râ.
III-10
B¶ng 3.7: T¨ng tr−ëng GDP vµ ®ãng gãp vµo t¨ng tr−ëng
cña çc ngµnh kinh tÕ (%, tÝnh theo gi¸ so s¸nh n¨m 1994)
N¨m 2000 2001 2002 2003 2004

Tèc ®é t¨ng tr−ëng ( %)
GDP 6,79 6,89 7,04 7,24 7,7
N«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n 4,63 2,98 4,06 3,2 3,35
C«ng nghiÖp – x©y dùng 10,07 10,39 9,44 10,34 10,3
DÞch vô 5,32 6,1 6,54 6,57 7,5
§ãng gãp vµo GDP theo tû lÖ % t¨ng tr−ëng
GDP 100 100 100 100 100

N«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n 16,23 10,08 12,93 9,67 9,14
C«ng nghiÖp – x©y dùng 50,97 53,38 49,01 53,31 51,46
DÞch vô 32,80 36,54 38,06 37,02 39,4
Nguån: TÝnh to¸n tõ nguån sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª
ChÊt l−îng t¨ng tr−ëng vµ søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ tõng b−íc ®−îc c¶i thiÖn. Tû
träng ®ãng gãp cña yÕu tè n¨ng suÊt çc nh©n tè tæng hîp t¨ng tõ 15,0% giai ®o¹n
1993 – 1997 lªn 22,5% giai ®o¹n 1998 – 2003. C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch theo
h−íng tiÕn bé.
Tuy nhiªn, nh×n l¹i t¨ng tr−ëng cña nÒn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m qua, chóng ta thÊy
mét sè vÊn ®Ò cÇn ®−îc quan t©m trong nh÷ng n¨m tíi:
Tèc ®é t¨ng tr−ëng kh¸ cao nh−ng kho¶ng çch so víi çc n−íc trong khu vùc
®ang gi¶m vµ gi¶m nhanh (n¨m 2004, Trung Quèc t¨ng 8,8%; Malaysia t¨ng
6,8%, cao h¬n 1,6% so víi n¨m 2003; Singapore t¨ng 8,1%…). §iÒu nµy thÓ
hiÖn hiÖu qu¶ cña çc chÝnh s¸ch trong nh÷ng n¨m qua ch−a thùc sù ph¸t huy
®−îc søc m¹nh tæng hîp cña toµn nÒn kinh tÕ ®Ó t¨ng tr−ëng nhanh h¬n
T¨ng tr−ëng cã ®−îc trong nh÷ng n¨m qua phô thuéc rÊt lín vµo nguån vèn ®Çu
t− (tû träng ®ãng gãp vµo t¨ng tr−ëng cña vèn giai ®o¹n 1998 - 2003 lµ 57,5%),
trong ®iÒu kiÖn n−íc ta ®ang thiÕu vèn. Trong khi ®ã, lao ®éng hiÖn vÉn t¹m thêi
®−îc coi lµ lîi thÕ th× viÖc khai th¸c lîi thÕ ®ã ch−a ®−îc coi träng ®óng møc, kÓ
c¶ c«ng t¸c ®µo t¹o vµ sö dông, nhÊt lµ lao ®éng khu vùc n«ng th«n
Kho¶ng çch gi÷a tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ gia t¨ng vÉn
cßn lín, chøng tá chi phÝ trung gian ®· cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ cña nÒn
kinh tÕ. HÖ sè ICOR cña ViÖt Nam kh¸ cao (n¨m 2000 lµ 5, n¨m 2004 lµ 4,7),
kh«ng chØ cao so víi kh¶ n¨ng cña n−íc thiÕu vèn nh− n−íc ta, mµ cßn cao so
III-11
víi çc n−íc trong khu vùc (n¨m 2004, ICOR cña Singapore lµ 4,3; Trung Quèc
3,5; Ên §é 3,7; Malaysia 4,6…)
ChÊt l−îng t¨ng tr−ëng kinh tÕ cã xu h−íng gi¶m xuèng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña nÒn kinh tÕ cã dÊu hiÖu gi¶m sót.
B¶ng 3.8: GDP ph©n theo khu vùc kinh tÕ theo gi¸ so s¸nh
§¬n vÞ: tû ®ång
Chia ra
Tæng s¶n phÈm trong
N¨m N«ng, L©m nghiÖp C«ng nghiÖp
n−íc DÞch vô
vµ Thuû s¶n vµ x©y dùng
1990 131968 42003 33221 56744
1995 195567 51319 58550 85698
2000 273666 63717 96913 113036
2001 292535 65618 106986 119931
2002 313247 68350 117125 127770
2003 335989 70575 129247 136167
2004 * 361583 73045 142430 146107

Nguån: www.gso.gov.vn
* TÝnh to¸n tõ B¸o ço thùc hiÖn nhiÖm vô kinh tÕ – x· héi n¨m 2004 cña ChÝnh phñ
3. GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi
Víi tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ kh¸ cao vµ chÝnh s¸ch ph©n phèi thu nhËp hîp lý, ®êi
sèng ®¹i bé phËn d©n c− trong nh÷ng n¨m qua ®· cã nh÷ng b−íc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Thu
nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña d©n c− ®· t¨ng nhanh tõ 399 USD n¨m 2000 lªn 486
USD n¨m 2003 vµ −íc ®¹t 545 USD n¨m 2004, xÕp h¹ng kho¶ng 40/52 n−íc ch©u ¸,
142/200 n−íc trªn thÕ giíi. NÕu tÝnh theo søc mua t−¬ng ®−¬ng (PPP) th× thu nhËp b×nh
qu©n ®Çu ng−êi n¨m 2004 ®¹t 2600 USD, t¨ng h¬n 100 USD so víi møc b×nh qu©n cña
n¨m 2003, xÕp h¹ng kho¶ng thø 36 vµ thø 130 t−¬ng øng. Víi viÖc t¨ng t−¬ng ®èi
nhanh GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi, c¬ b¶n chÊt l−îng sèng cña ®¹i bé phËn nh©n d©n
®−îc n©ng lªn ®¸ng kÓ. §iÒu nµy cµng ®−îc kh¼ng ®Þnh khi thu nhËp quèc gia b×nh
qu©n ®Çu ng−êi (GNI/ng−êi/n¨m) còng ®¹t cao vµ t¨ng t−¬ng øng. GNI b×nh qu©n ®Çu
ng−êi n¨m 2000 lµ 392 USD vµ n¨m 2002 lµ 437 USD.
T×nh tr¹ng ®ãi, nghÌo theo tiªu chuÈn ViÖt Nam gi¶m kh¸ nhanh, tõ kho¶ng 11% sè hé
n¨m 2000 gi¶m xuèng chØ cßn 8,31% n¨m 2004. Tû lÖ ®ãi nghÌo theo tiªu chuÈn quèc
tÕ ®· gi¶m tõ 37% n¨m 1998 xuèng 33,2% n¨m 2000 vµ gi¶m xuèng cßn 26,5% n¨m
III-12
2004. Nh− vËy trong 5 n¨m ®· gi¶m ®−îc xÊp xØ 6,7% sè hé ®ãi nghÌo. §iÒu nµy cµng
cã ý nghÜa h¬n khi chuÈn ®ãi nghÌo ®−îc n©ng dÇn phï hîp víi møc sèng chung cña
thÕ giíi.
B¶ng 3.9: GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi çc vïng kinh tÕ (% so víi c¶ n−íc)
Vïng 2000 2003
Trung du miÒn nói phÝa b¾c 47,3 42,91
§ång b»ng s«ng Hång 99 103
Träng ®iÓm b¾c bé 115 121
Duyªn h¶i miÒn trung 61,94 60,16
Träng ®iÓm miÒn trung 67 67
T©y nguyªn 74,77 65,51
§«ng Nam Bé 240,77 250
Träng ®iÓm phÝa Nam 224,77 231,05
§ång b»ng s«ng Cöu Long 92,76 79,04
Nguån: TÝnh to¸n tõ sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª
KÕt qu¶ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo trªn ®· ®−îc Ng©n hµng ThÕ giíi (WB) ®¸nh gi¸ lµ
ch−a mét quèc gia nµo l¹i ®¹t ®−îc sù gi¶m nghÌo ®ãi mét çch m¹nh mÏ chØ trong
mét thêi gian ng¾n nh− ViÖt Nam. KÕt qu¶ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®· trùc tiÕp t¹o ra
nh÷ng ph¶n øng tÝch cùc tiÕp theo vÒ gi¸o dôc, y tÕ, vÒ tiªu dïng dinh d−ìng… trong
çc tÇng líp d©n c−, ®Æc biÖt lµ tÇng líp d©n c− nghÌo. Theo xÕp h¹ng cña thÕ giíi, hÖ
sè HDI cña ViÖt Nam ®−îc c¶i thiÖn tõng b−íc. §ã lµ thµnh tùu mµ kh«ng cã n−íc nµo
cã møc thu nhËp nh− ViÖt Nam cã ®−îc.
4. C¬ cÊu GDP
Cïng víi t¨ng tr−ëng kinh tÕ, c¬ cÊu kinh tÕ n−íc ta tõng b−íc ®−îc chuyÓn dÞch theo
h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.
4.a. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh ngµy cµng hoµn thiÖn theo h−íng
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
Trong 5 n¨m qua, ®· cã sù chuyÓn dÞch ®¸ng kÓ tû träng cña çc ngµnh kinh tÕ theo
chiÒu h−íng tÝch cùc vµ hiÖu qu¶, gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ ®¸p øng
yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Tû träng n«ng nghiÖp trong GDP liªn tôc gi¶m, tõ
24,5% n¨m 2000 xuèng cßn 20,5% n¨m 2004 vµ −íc 19% n¨m 2005; c«ng nghiÖp
III-13
liªn tôc t¨ng tõ 36,7% n¨m 2000 lªn 41,2% n¨m 2004 vµ −íc 42% n¨m 2005;
ngµnh dÞch vô duy tr× kho¶ng 38-39%.
H×nh 3.4: So s¸nh c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh n¨m 2000 vµ n¨m 2004 (%)
N¨m 2000 N¨m 2004
24.53 20.50
38.30 N«ng, L©m
nghiÖp vµ Thuû
38.74 s¶n
C«ng nghiÖp vµ
x©y dùng
DÞch vô
41.20
36.73
Trong khèi ngµnh c«ng nghiÖp, tû träng cña c¶ 3 ngµnh c«ng nghiÖp trong GDP
®Òu t¨ng. Trong néi bé ngµnh c«ng nghiÖp, tû träng gi¸ trÞ gia t¨ng cña çc
ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®· t¨ng tõ 79,7% n¨m 2000 lªn 83,5% n¨m 2005.
§èi víi ngµnh n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n: tû träng cña ngµnh n«ng nghiÖp gi¶m
tõ 80,8% n¨m 2000 xuèng 76,6% n¨m 2003 vµ cßn 75,5% n¨m 2004. Ngµnh
thuû s¶n tiÕp tôc t¨ng tr−ëng nhanh vµ ®ãng gãp tÝch cùc vµo t¨ng tr−ëng chung
cña c¶ ngµnh, trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt cã gi¸ trÞ gia t¨ng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu
cao. Tû träng cña ngµnh thuû s¶n t¨ng tõ 13,7% n¨m 2000 lªn 18,4% n¨m 2003
vµ ®¹t 19,5% n¨m 2004.
Sau nhiÒu n¨m gi¶m, n¨m 2004 ®· chøng kiÕn sù håi phôc cña tû träng ngµnh dÞch vô
trong GDP c¶ n−íc. C¬ cÊu néi bé ngµnh dÞch vô còng ®· cã nh÷ng b−íc chuyÓn
dÞch quan träng, tû träng mét sè ngµnh cã chÊt l−îng cao nh− tµi chÝnh, ng©n
hµng, b¶o hiÓm t¨ng nhanh. Çc ngµnh kh¸c nh− du lÞch, kh¸ch s¹n cã tèc ®é
t¨ng æn ®Þnh. Ngµnh th−¬ng m¹i vÉn chiÕm tû träng lín nhÊt trong ngµnh dÞch
vô, n¨m 2004 lµ 36,5%.
III-14
Tuy nhiªn, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh vÉn cßn chËm, ch−a thÓ hiÖn quan
®iÓm m¹nh mÏ cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ta vÒ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt
n−íc.
B¶ng 3.10: GDP ph©n theo khu vùc kinh tÕ và c¬ cÊu GDP
Tæng s¶n phÈm Trong đó

N¨m trong N«ng, L©m vµ C«ng nghiÖp vµ
n−íc DÞch vô
Thuû s¶n X©y dùng
Tû ®ång (Gi¸ hiÖn hµnh)

1990 41955 16252 9513 16190
1995 228892 62219 65820 100853
2000 441646 108356 162220 171070
2001 481295 111858 183515 185922
2002 535762 123383 206197 206182
2003 605586 132193 241933 231460
2004* 708000 144432 290988 272580
C¬ cÊu (%)
1990 100 38.74 22.67 38.59
1995 100 27.18 28.76 44.06
2000 100 24.53 36.73 38.74
2001 100 23.24 38.13 38.63
2002 100 23.03 38.49 38.48
2003 100 21.83 39.95 38.22
2004* 100 20.4 41.1 38.5
Nguån: www.gso.gov.vn
* TÝnh to¸n tõ B¸o ço thùc hiÖn nhiÖm vô kinh tÕ – x· héi n¨m 2004 cña ChÝnh phñ
4.b. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vïng

Trong 5 n¨m 2001-2005, ChÝnh phñ ®· ban hµnh nhiÒu c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cô thÓ nh»m
gi¶m sù çch biÖt gi÷a çc vïng kinh tÕ trong c¶ n−íc. NhiÒu khu kinh tÕ míi ®ang
tõng b−íc ®−îc h×nh thµnh..., t¹o ra nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ c¬ cÊu kinh tÕ t¹i çc
vïng t−¬ng øng. Çc khu kinh tÕ cöa khÈu, çc khu c«ng nghiÖp vµ nhiÒu vïng s¶n
xuÊt chuyªn m«n ho¸ c©y trång, vËt nu«i ë mét sè vïng ®ang ph¸t huy t¸c dông, l«i
kÐo çc vïng kh¸c cïng ph¸t triÓn.
III-15
B¶ng 3.11: Tû träng GDP çc vïng l·nh thæ
§¬n vÞ tÝnh: %
C¬ cÊu vïng l·nh thæ
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu vïng
GDP (%) 1995 2000 2002 2003
1991 – 2000 1996 – 2000 2000-2003
Trung du MiÒn nói 8,9 7,5 6,4 6,22 - 4,7 - 1,4 - 1,28
§B s«ng Hång 20,5 20,3 22,7 23,05 +1,7 - 0,2 + 2,75
Duyªn h¶i miÒn Trung 9,1 7,8 12,2 14,06 - 1,3 - 1,3 + 6,26
T©y nguyªn 2,8 3,6 3,0 3,63 +0,4 +0,8 + 0,03
§«ng Nam bé 31,5 32,3 36,6 34,44 +7,7 +0,8 + 2,14
§B s«ng Cöu Long 19,2 20,2 19,1 18,58 - 3,6 +1,0 - 1,62
Nguån: TÝnh to¸n tõ sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª
Ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm trong nh÷ng n¨m qua ®· cã nh÷ng b−íc ®ét ph¸ m¹nh vÒ
tèc ®é t¨ng tr−ëng, vÒ tèc ®é ®æi míi khoa häc c«ng nghÖ, ®· ®ãng gãp ngµy cµng lín
vµo thµnh tùu kinh tÕ chung cña c¶ n−íc. N¨m 2000, ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm chiÕm
57,95% GDP c¶ n−íc, ®· t¨ng lªn 60,52% n¨m 2003 vµ −íc ®¹t 62,75% vµo n¨m
2005. Trong ®ã cao nhÊt lµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa nam, n¨m 2003 ®ãng gãp
35,76% GDP c¶ n−íc.
Tuy nhiªn, sè liÖu thèng kª cho thÊy, viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo vïng l·nh
thæ trong GDP trong nh÷ng n¨m qua lµ kh«ng ®¸ng kÓ. MÆt kh¸c, çc vïng ®¸ng lÏ
®−îc chó träng ®Çu t− ®Ó t¨ng tû träng trong GDP l¹i kh«ng cã ®−îc møc t¨ng nh−
mong muèn. Hai vïng khã kh¨n nhÊt ®Êt n−íc lµ Trung du miÒn nói phÝa b¾c vµ T©y
nguyªn còng chØ chiÕm kh«ng qu¸ 10% GDP c¶ n−íc do ®Æc thï kinh tÕ thuÇn n«ng vµ
®iÒu kiÖn giao th−¬ng khã kh¨n.
Trªn tõng vïng kinh tÕ, c¬ cÊu kinh tÕ còng cã xu h−íng chuyÓn dÞch phï hîp víi xu
h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña c¶ n−íc, gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu chuyÓn
dÞch c¬ cÊu kinh tÕ c¶ n−íc theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. Çc
vïng cã tèc ®é ph¸t triÓn cao nh− ®ång b»ng s«ng Hång, §«ng Nam Bé cã c¬ cÊu kinh
tÕ kh¸ hiÖn ®¹i, tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô chiÕm cao. Vïng ®ång b»ng s«ng Cöu
Long, T©y Nguyªn vµ Trung du miÒn nói phÝa B¾c vÉn thÓ hiÖn lµ çc vïng kinh tÕ
thiªn vÒ n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, c¬ cÊu kinh tÕ néi bé ngµnh n«ng nghiÖp cña çc
vïng ®ã còng cã sù kh¸c biÖt.
III-16
Sau 3 n¨m, tõ 2000 ®Õn 2003, çc vïng T©y Nguyªn, ®ång b»ng s«ng cöu Long vµ
duyªn h¶i miÒn Trung cã b−íc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ kh¸ m¹nh. Tû lÖ n«ng
nghiÖp trong GDP çc vïng trªn gi¶m trªn 5%, ®Æc biÖt vïng T©y Nguyªn gi¶m trªn
9%, cao h¬n nhiÒu møc gi¶m 2,7% cña c¶ n−íc. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2005, kinh tÕ çc
vïng tiÕp tôc chuyÓn dÞch theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®Þa ho¸, gãp phÇn gi¶m tû
träng n«ng nghiÖp trong GDP c¶ n−íc cßn 19,2%, c«ng nghiÖp ®¹t 41,1% vµ dÞch vô
®¹t 39,7%.
B¶ng 3.12: C¬ cÊu kinh tÕ çc vïng ph©n theo ngµnh kinh tÕ
2000 2003 Dù kiÕn 2005

Vïng N«ng C«ng N«ng C«ng N«ng C«ng
DÞch vô DÞch vô DÞch vô
nghiÖp nghiÖp nghiÖp nghiÖp nghiÖp nghiÖp
Trung du miÒn
48.1 20.7 31.2 46.1 22.7 31.2 43.1 25 31.9
nói phÝa B¾c
§ång b»ng
24.7 36.9 38.4 21.2 40.2 38.6 18.5 42 39.5
s«ng Hång
Duyªn h¶i miÒn
32.35 30.03 37.62 26.61 33.95 39.43 22.99 36.67 40.34
Trung
T©y Nguyªn 57.3 15.2 27.5 48.1 22.6 29.3 44.5 24.4 31.1
§«ng Nam Bé 12.2 43.7 44.1 9.4 46.7 43.9 7.5 47.7 44.8
§ång b»ng
60.1 19.7 20.2 54.7 23.1 22.2 51.8 25.2 23
s«ng Cöu Long
C¶ n−íc 24.53 36.73 38.74 21.8 39.97 38.23 19.2 41.1 39.7
Nguån: Vô Kinh tÕ ®Þa ph−¬ng vµ vïng l·nh thæ, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−
Cã thÓ nãi r»ng, nÒn kinh tÕ n−íc ta trong 5 n¨m qua ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu hÕt
søc quan träng: Kinh tÕ t¨ng tr−ëng víi tèc ®é kh¸ cao; thu ng©n s¸ch t¨ng nhanh, ®¸p
øng c¬ b¶n nhu cÇu chi ng©n s¸ch; gi¸ c¶, tû gi¸ hèi ®o¸i t−¬ng ®èi hîp lý; c¬ cÊu kinh
tÕ chuyÓn dÞch theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸; ®êi sèng ®¹i bé phËn nh©n
d©n ®−îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ.
Tuy nhiªn, vÉn cßn nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ cÇn ®−îc quan t©m h¬n trong thêi gian tíi:
T¨ng tr−ëng kinh tÕ ch−a thùc sù v÷ng ch¾c; chÊt l−îng t¨ng tr−ëng ch−a cao, hiÖu qu¶
vµ søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp vµ cã dÊu hiÖu gi¶m; c¬ cÊu kinh tÕ theo
ngµnh, vïng, thµnh phÇn kinh tÕ chuyÓn dÞch chËm; gi¸ c¶ vÉn lµ yÕu tè ch−a ®−îc
kiÓm so¸t mét çch hiÖu qu¶… nh»m thùc hiÖn th¾ng lîi môc tiªu §¹i héi lÇn thø IX
cña §¶ng ®Ò ra, t¹o ®µ cho nÒn kinh tÕ n−íc ta ph¸t triÓn nhanh vµ hiÖu qu¶ trong giai
®o¹n 2006 – 2010 vµ t−¬ng lai xa h¬n.
III-17
3.1.2.2 KÞch b¶n ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi giai ®o¹n quy ho¹ch
C¬ së h×nh thµnh çc kÞch b¶n ph¸t triÓn

Çc dù b¸o ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cho çc giai ®o¹n tíi n¨m 2050 ®−îc x©y dùng
trªn c¬ së kÕ thõa nhiÒu nghiªn cøu kh¸c nhau trong thêi gian gÇn ®©y. Çc kÞch b¶n
ph¸t triÓn ®−îc x©y dùng c¨n cø vµo çc yÕu tè sau:
a) Çc yÕu tè kÞch b¶n:
− M«i tr−êng quèc tÕ æn ®Þnh theo xu h−íng gia t¨ng nhanh qu¸ tr×nh toµn cÇu
hãa vµ tù do ho¸ kinh tÕ, çc quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ më réng; Sau 2006, viÖc
thanh to¸n quèc tÕ ®−îc xem nh− mét yÕu tè t¸c ®éng ®Õn t¨ng tr−ëng kinh tÕ ë ViÖt
Nam.
− Çc dßng l−u chuyÓn vèn ®Çu t− (®Æc biÖt lµ ®Çu t− n−íc ngoµi) trë lªn thuËn
tiÖn h¬n.
− TiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ tiÕp tôc diÔn ra nhanh chãng, song kh«ng cã
sù ®ét biÕn lín;
− Bµi to¸n n¨ng l−îng ®−îc gi¶i quyÕt, gi¸ n¨ng l−îng thÕ giíi æn ®Þnh, ®Æc
biÖt lµ gi¸ dÇu má.
b) Çc yÕu tè chiÕn l−îc (vÊn ®Ò lùa chän m« h×nh ph¸t triÓn):
− ViÖt Nam chñ ®éng héi nhËp thµnh c«ng v−ît qua ®−îc nh÷ng th¸ch thøc
cña toµn cÇu hãa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ (gia nhËp WTO vµo n¨m 2005, thùc hiÖn
çc cam kÕt AFTA mét çch thµnh c«ng...);
− ViÖt Nam gÆp nh÷ng bÊt lîi trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ: NÒn kinh tÕ gÆp
ph¶i khã kh¨n ban ®Çu khi thùc hiÖn çc cam kÕt quèc tÕ nh− AFTA, WTO... nÒn kinh
tÕ bÞ t¸c ®éng m¹nh cã sù suy gi¶m vµ sau ®ã håi phôc víi tèc ®é nhanh;
− Çc yÕu tè trong n−íc ®−îc huy ®éng ë møc:
(i) Møc cao trªn c¬ së çc c¶i çch vÒ thÓ chÕ, chÝnh s¸ch, c¶i çch hµnh
chÝnh ®−îc thùc hiÖn tèt;
(ii) Møc trung b×nh nh− nh÷ng n¨m gÇn ®©y;
(iii) Çc c¶i çch (toµn diÖn) liªn tôc ®−îc thùc hiÖn t¹o ra kh¶ n¨ng huy ®éng
çcnguån lùc liªn tôc, æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng cho c¶ giai ®o¹n tíi n¨m 2020 vµ nh÷ng
n¨m tiÕp theo ®Õn 2050.
III-18
− Çc m« h×nh ph¸t triÓn lùa chän:
+ TiÕp tôc thóc ®Èy ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ h−íng ngo¹i, ®ång thêi chó träng thÞ
tr−êng trong n−íc ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng:
(i) Çc ngµnh c«ng nghiÖp h−íng vÒ xuÊt khÈu, çc ngµnh sö dông nhiÒu lao
®éng, cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao tiÕp tôc ®−îc ®Èy m¹nh, t¨ng tÝch luü cho nÒn kinh tÕ;
(ii) Ngµnh n«ng nghiÖp cã sù chuyÓn biÕn m¹nh vÒ c¬ cÊu s¶n phÈm t¹o ra gi¸
trÞ gia t¨ng cao, tuy nhiªn khu vùc n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ h¹ tÇng vµ ®« thÞ hãa khu vùc
n«ng th«n cßn chËm;
(iii) Khu vùc dÞch vô, ®Æc biÖt lµ çc dÞch vô du lÞch th−¬ng m¹i, tµi chÝnh cã
b−íc ph¸t triÓn míi vµ nhanh chãng;
(iv) ThÞ tr−êng trong n−íc ®−îc chó träng hîp lý trªn c¬ së ph¸t triÓn mét çch
cã lùa chän çc ngµnh s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu;
(v) C¬ së h¹ tÇng kinh tÕ, çc ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n t¹o ®Çu vµo cho toµn
nÒn kinh tÕ sÏ ®−îc ®Çu t− trªn c¬ së tiÒm lùc kinh tÕ (vèn, nh©n lùc...) ®· ®−îc tÝch
luü vµo kho¶ng n¨m 2020 t¹o ra b−íc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c vµo giai ®o¹n tiÕp theo.
Theo m« h×nh nµy, nÒn kinh tÕ sÏ cã sù ph¸t triÓn nhanh chãng vµo giai ®o¹n ®Õn n¨m
2020 sau ®ã ®i vµo æn ®Þnh vµ cã ®−îc b−íc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c cho çc giai ®o¹n
tiÕp theo.
+ H−íng tíi môc tiªu ®−a n−íc ta c¬ b¶n trë thµnh n−íc c«ng nghiÖp vµo
kho¶ng n¨m 2020:
(i) HÖ thèng h¹ tÇng kinh tÕ ®−îc ®Çu t− ph¸t triÓn vµ vÒ c¬ b¶n hoµn thµnh
m¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng nh−: m¹ng giao th«ng, b−u chÝnh viÔn th«ng, cÊp n−íc, tho¸t
n−íc...
(ii) Çc ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n (luyÖn kim, hãa chÊt c¬ b¶n, c¬ khÝ chÕ
t¹o, c«ng nghÖ th«ng tin...) cã b−íc ph¸t triÓn míi t¹o ®Çu vµo c¬ b¶n cho nhu cÇu ph¸t
triÓn kinh tÕ;
(iii) Khu vùc n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n cã sù ph¸t triÓn kh¸, tèc ®é ®« thÞ hãa
kh¸ cao... §Çu t− ph¸t triÓn trong giai ®o¹n ®Õn n¨m 2020 nh×n chung mang l¹i hiÖu
qu¶ tr−íc m¾t kh«ng cao, ®ßi hái ®Çu t− lín song t¹o nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn m¹nh
vµo giai ®o¹n tiÕp theo.
c) Çc kÞch b¶n dù kiÕn:
(1) KÞch b¶n t¨ng tr−ëng nhanh:
III-19
KÞch b¶n nµy ®−îc thiÕt kÕ víi nh÷ng gi¶ ®Þnh nh− sau:
− M«i tr−êng quèc tÕ æn ®Þnh vµ thuËn lîi
çc cam kÕt AFTA mét çch thµnh c«ng...);
(i) Møc cao trªn c¬ së çc c¶i çch vÒ thÓ chÕ, chÝnh s¸ch, c¶i çch hµnh
chÝnh ®−îc thùc hiÖn tèt;
(ii) Çc c¶i çch (toµn diÖn) liªn tôc ®−îc thùc hiÖn t¹o ra kh¶ n¨ng huy ®éng
çc nguån lùc liªn tôc, æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng cho c¶ giai ®o¹n tíi n¨m 2020 vµ nh÷ng
− Çc chÝnh s¸ch ®−îc h−íng tíi thóc dÈy ph¸t triÓn nhanh çc ngµnh c«ng
nghiÖp t¹o gi¸ trÞ gia t¨ng cao, h−íng vÒ xuÊt khÈu, bµi toµn vÒ lao ®éng ®−îc gi¶i
quyÕt tho¶ ®¸ng trªn c¬ së ph¸t triÓn khu vùc dÞch vô vµ çc ngµnh c«ng nghiÖp sö
dông nhiÒu lao ®éng; hÖ thèng h¹ tÇng kü thuËt ®−îc h×nh thµnh c¬ b¶n; ®ång thêi ph¸t
triÓn m¹nh çc ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n t¹o ®Çu vµo cho nÒn kinh tÕ vµo kho¶ng n¨m
2020, t¹o sù ph¸t v÷ng ch¾c ë møc cao cho çc giai ®o¹n tiÕp theo.
(2) KÞch b¶n c¬ së:
− M«i tr−êng quèc tÕ æn ®Þnh vµ thuËn lîi
çc cam kÕt AFTA mét çch thµnh c«ng...)
(i) Møc trung b×nh trªn c¬ së çc c¶i çch vÒ thÓ chÕ, chÝnh s¸ch, c¶i çch
hµnh chÝnh ®−îc thùc hiÖn t−¬ng ®èi tèt;
(ii) Çc c¶i çch (toµn diÖn) liªn tôc ®−îc thùc hiÖn t¹o ra kh¶ n¨ng huy ®éng
çc nguån lùc liªn tôc, æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng cho c¶ giai ®o¹n tíi n¨m 2020 vµ nh÷ng
− Çc chÝnh s¸ch ®−îc h−íng tíi thóc dÈy ph¸t triÓn nhanh çc ngµnh c«ng
nghiÖp t¹o gi¸ trÞ gia t¨ng cao, h−íng vÒ xuÊt khÈu, bµi to¸n vÒ lao ®éng ®−îc gi¶i
quyÕt tho¶ ®¸ng trªn c¬ së ph¸t triÓn khu vùc dÞch vô vµ çc ngµnh c«ng nghiÖp sö
III-20
dông nhiÒu lao ®éng; hÖ thèng h¹ tÇng kü thuËt ®−îc ph¸t triÓn ë møc ®é võa ph¶i phï
hîp víi kh¶ n¨ng tÝch luü cßn h¹n chÕ; ®ång thêi ph¸t triÓn cã chän läc çc ngµnh
c«ng nghiÖp c¬ b¶n vµo kho¶ng n¨m 2020. HÖ thèng h¹ tÇng kü thuËt còng nh− çc
ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n tiÕp tôc ®Çu t− t¹o sù ph¸t v÷ng ch¾c cho çc giai ®o¹n tiÕp
theo.
(3) KÞch b¶n t¨ng tr−ëng kh«ng thuËn lîi
− M«i tr−êng quèc tÕ kÐm æn ®Þnh (thÞ tr−êng, çc quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ
kh«ng thËt sù æn ®Þnh);
− Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam gÆp khã kh¨n, chÞu sù t¸c ®éng
m¹nh mÏ bëi nh÷ng th¸ch thøc vµ rñi ro do toµn cÇu hãa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
mang l¹i (nÒn kinh tÕ gÆp nhiÒu khã kh¨n sau khi gia nhËp WTO vµo n¨m 2005, thùc
hiÖn çc cam kÕt AFTA vµo 2006...);
(i) Møc thÊp trªn c¬ së çc c¶i çch vÒ thÓ chÕ, chÝnh s¸ch, c¶i çch hµnh
chÝnh chËm ®−îc thùc hiÖn m«i tr−êng trong n−íc kh«ng thËt sù thuËn lîi theo huíng
phôc vô ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ;
(ii) Çc c¶i çch (toµn diÖn) ®−îc thùc hiÖn kÐo dµi vµ chØ thËt sù t¹o ra kh¶
n¨ng huy ®éng çc nguån lùc liªn tôc, æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng cho nh÷ng n¨m sau 2020
tiÕp theo ®Õn 2050.
− Çc ngµnh c«ng nghiÖp t¹o gi¸ trÞ gia t¨ng cao, h−íng vÒ xuÊt khÈu ph¸t
triÓn ë møc võa ph¶i, bµi to¸n vÒ lao ®éng ch−a ®−îc gi¶i quyÕt mét çch tho¶ ®¸ng;
hÖ thèng h¹ tÇng kü thuËt ®−îc ph¸t triÓn ë møc ®é thÊp; ®ång thêi ph¸t triÓn cã chän
läc çc ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n vµo kho¶ng n¨m 2020. HÖ thèng h¹ tÇng kü thuËt
còng nh− çc ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n tiÕp tôc ®Çu t− t¹o sù ph¸t v÷ng ch¾c cho çc
giai ®o¹n tiÕp theo.
1. Çc kÞch b¶n ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi ph©n theo çc ngµnh vµ çc khu
vùc giai ®o¹n quy ho¹ch.
KÕt qu¶ dù b¸o

a) KÞch b¶n t¨ng tr−ëng nhanh
KÞch b¶n t¨ng tr−ëng nhanh ®−îc x¸c ®Þnh víi tØ lÖ ph¸t triÓn kho¶ng 7,5% cho giai
®o¹n 2001-2005, 8,5% cho giai ®o¹n 2006 ®Õn n¨m 2010. Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc
biÖt thuËn lîi, cïng víi kh¶ n¨ng héi nhËp thµnh c«ng tiÕn tíi vÒ c¬ b¶n ®¹t ®−îc môc
III-21
tiªu ®−a n−íc ta trë thµnh n−íc c«ng nghiÖp vµo kho¶ng 2020, nhÞp ®é t¨ng tr−ëng
trong giai ®o¹n 2011-2020 dù kiÕn tiÕp tôc ë møc 8,5%. TiÕp theo lµ kho¶ng 8,0% cho
giai ®o¹n 2021 ®Õn 2030; 7,0% cho giai ®o¹n 2031-2040 vµ kho¶ng trªn 6% cho giai
®o¹n 2041-2050.
Ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng ®¹t ®−îc sù gia t¨ng kh¸ cao, trung b×nh tõ trªn 10%
cho giai ®o¹n ®Õn 2020 vµ tõ kho¶ng trªn 6% ®Õn 8,5% cho çc giai ®o¹n ®Õn n¨m
2050. Ngµnh n«ng nghiÖp t¨ng tr−ëng t−¬ng ®èi æn ®Þnh ë møc xÊp xØ tõ 2 – 3,5%.
Khu vùc dÞch vô cã xu h−íng t¨ng tr−ëng nhanh, vµ ®Æc biÖt t¨ng nhanh h¬n tèc ®é
t¨ng tr−ëng chung cña toµn nÒn kinh tÕ cho çc giai ®o¹n gÇn tíi 2050. Møc t¨ng b×nh
qu©n khu vùc dÞch vô ®¹t kho¶ng 7% trë lªn.
V× sù t¨ng tr−ëng nhanh cña çc khu vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, khu vùc dÞch vô
nªn c¬ cÊu kinh tÕ cã sù chuyÓn ®æi m¹nh. Tû träng n«ng nghiÖp trong GDP gi¶m
xuèng cßn 10,8% vµo n¨m 2020 vµ kho¶ng 3,2% vµo n¨m 2050. §Õn n¨m 2050, c¬
cÊu kinh tÕ ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: C«ng nghiÖp 46,6%; DÞch vô 50,2%; N«ng nghiÖp
3,2%
B¶ng 3.13: Tû lÖ t¨ng tr−ëng
TT Ngµnh 2006- 2011- 2021- 2031- 2041- 2006-
2010 2020 2030 2040 2050 2050
GDP 8,5% 8,5% 8,0% 7,0% 6,3% 7,56%
Theo ngµnh
1 C«ng nghiÖp + x©y dùng 11% 10% 8,5% 7,0% 6,0% 8,21%
2 N«ng nghiÖp 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 2,0% 2,5%
3 DÞch vô 8,0% 8,4% 8,3% 7,5% 6,9% 7,83%
B¶ng 3.14: C¬ cÊu kinh tÕ (%)

T.T Ngµnh 2005 2010 2015 2020 2030 2040 2050
GDP 100 100 100 100 100 100 100
C¬ cÊu çc ngµnh
1 C«ng nghiÖp + x©y dùng 40,9 45,0 47,4 50,1 51,1 49,7 46,6
2 N«ng nghiÖp 21,0 17,1 13,6 10,8 6,9 4,6 3,2
3 DÞch vô 38,2 37,9 39,0 39,0 42,0 45,8 50,2
VÒ kh¶ n¨ng tÝch lòy vµ ®Çu t−, víi xu h−íng t¨ng tÝch lòy tõ néi bé nÒn kinh tÕ nh−
hiÖn nay (vÒ c¬ b¶n tÝch lòy cña chÝnh phñ ®· ®¶m b¶o c©n ®èi cho nhu cÇu chi th−êng
xuyªn vµ mét phÇn nhá kho¶ng trªn 20% dµnh cho ®Çu t− ph¸t triÓn). Tæng nhu cÇu
®Çu t− ph¸t triÓn tÝnh theo thêi gi¸ 2005 kho¶ng trªn 560 tû USD cho giai ®o¹n ®Õn
2020, trong ®ã giai ®o¹n 2006-2010 kho¶ng 120 tû USD.
Theo ý kiÕn cña nhiÒu chuyªn gia, KÞch b¶n t¨ng tr−ëng nµy nh×n chung lµ mét kÞch
b¶n khã ®¹t ®−îc ®èi víi ViÖt Nam, nÒn kinh tÕ lu«n lu«n ë møc t¨ng tr−ëng cao, ®ßi
III-22
hái huy ®éng çc nguån lùc rÊt lín víi sù ®iÒu hµnh ®óng ®¾n vµ nhanh nh¹y trong
®iÒu kiÖn héi nhËp vµ c¹nh tranh gay g¾t.
b) KÞch b¶n t¨ng tr−ëng chËm
Çc tÝnh to¸n ph©n tÝch còng cho thÊy r»ng trong triÓn väng kinh tÕ dµi h¹n ®Õn n¨m
2020 (vµ xa h¬n n÷a cho nh÷ng n¨m sau 2020) ®Ó duy tr× ®−îc tèc ®é t¨ng tr−ëng cao
lµ mét th¸ch thøc ®èi víi bÊt cø quèc gia nµo, vµ cô thÓ h¬n lµ ®èi víi ViÖt Nam. NÕu
kh«ng cã sù qu¶n lý, vËn hµnh tèt ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, m«i tr−êng
chÝnh s¸ch kh«ng ®−îc c¶i thiÖn ®Ó khuyÕn khÝch çc ho¹t ®éng ®Çu t− (tõ çc nguån
c¶ trong vµ ngoµi n−íc), néi lùc cña nÒn kinh tÕ kh«ng ®−îc ph¸t huy tèt, do vËy
nguån ngo¹i lùc t−¬ng øng còng huy ®éng ë møc yÕu kÐm, vµ çc ho¹t ®éng kinh tÕ
kÐm hiÖu qu¶, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ kh«ng thùc sù thµnh c«ng th× nÒn kinh tÕ sÏ
t¨ng tr−ëng chËm ë møc nh− sau: Giai ®o¹n 2006-2010 kho¶ng 6,0%; Giai ®o¹n 2011-
2020: 7,0%; Giai ®o¹n 2021-2030: kho¶ng xÊp xØ 7,0%; Giai ®o¹n 2031-2040: kho¶ng
6,5% vµ giai ®o¹n tiÕp theo kho¶ng 5%. TÝnh chung c¶ thêi kú møc t¨ng b×nh qu©n ®¹t
kho¶ng 6,3%.
Theo kÞch b¶n nµy c¶ ba khu vùc: c«ng nghiÖp & x©y dùng, n«ng nghiÖp, dÞch vô ®Òu
t¨ng tr−ëng ë møc thÊp ®èi víi mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn. Ngµnh c«ng nghiÖp vµ
x©y dùng sÏ ®¹t ®−îc tèc ®é t¨ng tr−ëng thÊp trong giai ®o¹n 2006-2010 kho¶ng 8,0%
vµ sau ®ã sÏ cã sù gia t¨ng trë l¹i tíi trªn 8% råi gi¶m xuèng 6-7% cho giai ®o¹n cuèi.
Ngµnh n«ng nghiÖp t¨ng tr−ëng æn ®Þnh møc thÊp, b×nh qu©n 2,5% c¶ thêi kú. Khu vùc
dÞch vô còng t¨ng tr−ëng ë møc thÊp, b×nh qu©n 5,6% cho c¶ giai ®o¹n ®Õn 2050.
C¬ cÊu kinh tÕ theo kÞch b¶n nµy chuyÓn ®æi chËm h¬n vµ nh×n chung lµ l¹c hËu, ®Æc
tr−ng bëi: khu vùc n«ng nghiÖp vÉn chiÕm tû träng cao vµo n¨m 2020 (14%); khu vùc
dÞch vô kÐm ph¸t triÓn, ®Õn n¨m 2050, tû träng khu vùc nµy vÉn chØ ë vµo kho¶ng 33-
35%. Theo kÞch b¶n nµy nhu cÇu vèn ®Çu t− ë møc thÊp, kho¶ng 380 tû USD theo thêi
gi¸ 2005, trong ®ã giai ®o¹n ®Õn 2020 kho¶ng 80 tû USD.
T. T Ngµnh 2006- 2011- 2021- 2031- 2041- 2006-
2010 2020 2030 2040 2050 2050
GDP 6,2% 7,0% 7,0% 6,5% 5,0% 6,33%
Theo ngµnh
1 C«ng nghiÖp + x©y
dùng 8,0% 8,5% 8,5% 7,0% 6,0% 7,55%
2 N«ng nghiÖp 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 2,0% 2,50%
3 DÞch vô 5,5% 6,5% 6,0% 6,5% 3,4% 5,55%
III-23
T.T Ngµnh 2005 2010 2015 2020 2030 2040 2050
GDP 100 100 100 100 100 100 100
dùng 40,9 43,6 46,3 48,9 55,0 56,5 61,3
2 N«ng nghiÖp 21,0 19,0 16,3 13,9 9,8 6,8 5,6
3 DÞch vô 38,2 37,4 37,4 37,1 35,2 36,7 33,2
Víi møc ®é t¨ng tr−ëng nh− trong kÞch b¶n nµy th× ViÖt Nam khã cã thÓ ®¹t ®−îc
nh÷ng môc tiªu mong muèn vµ thu hÑp dÇn kho¶ng çch ph¸t triÓn víi çc quèc gia
kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
c) KÞch b¶n trung b×nh
Mét dù b¸o kh¸c ®−îc ®−a ra vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam ®Õn giai ®o¹n 2020 (vµ
giai ®o¹n tiÕp theo ®Õn 2050) ®ã lµ kÞch b¶n t¨ng tr−ëng trung b×nh. ë kÞch b¶n nµy çc
khu vùc c«ng nghiÖp - x©y dùng, dÞch vô nh×n chung cã sù ph¸t triÓn thÊp h¬n so víi
møc t¨ng tr−ëng cña kÞch b¶n t¨ng tr−ëng nhanh. Theo ®¸nh gi¸ chung, kÞch b¶n
t¨ng tr−ëng trung b×nh, nh×n chung cã tÝnh hiÖn thùc h¬n, ®Æc biÖt lµ khi xem xÐt ®Õn
kinh nghiÖm t¨ng tr−ëng cña nh÷ng n¨m võa qua.
Ngµnh n«ng nghiÖp duy tr× ®−îc møc t¨ng tr−ëng gÇn gièng nh− trong kÞch b¶n t¨ng
tr−ëng nhanh (nh×n chung ®èi víi nhiÒu dù b¸o kinh tÕ vÜ m«, khu vùc n«ng nghiÖp cã
møc ®é t¨ng tr−ëng Ýt thay ®æi).
Dù kiÕn çc tû lÖ t¨ng tr−ëng nh− sau: Giai ®o¹n 2006-2010: trªn 7,5%; Giai ®o¹n
2011-2020: kho¶ng 7,2%; Giai ®o¹n 2021-2030: kho¶ng 7,0%; Giai ®o¹n 2031-2040:
6,5; Giai ®o¹n 2041 ®Õn n¨m 2050: 5%.
ë kÞch b¶n nµy sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu ë møc võa ph¶i. Tû träng n«ng nghiÖp trong c¬
cÊu kinh tÕ gi¶m dÇn xuèng 12% vµo n¨m 2020, trong khi çc ngµnh c«ng nghiÖp cã
tû träng xÊp xØ 48%, dÞch vô 40%. §Õn n¨m 2050 ViÖt Nam cã mét c¬ cÊu kinh tÕ
t−¬ng ®èi hiÖn ®¹i víi: N«ng nghiÖp kho¶ng d−íi 5%; C«ng nghiÖp kho¶ng 46% cßn
dÞch vô kho¶ng 49%.
T. T Ngµnh 2006- 2011- 2021- 2031- 2041- 2006-
2010 2020 2030 2040 2050 2050
GDP 7,6% 7,2% 7,0% 6,5% 5,0% 6,54%
Theo ngµnh
1 C«ng nghiÖp +
x©y dùng 10,0% 8,2% 7,5% 6,5% 5,1% 7,17%
2 N«ng nghiÖp 3,0% 3,0% 2,5% 2,0% 1,8% 2,40%
3 DÞch vô 7,2% 7,3% 7,3% 7,1% 5,2% 6,77%
III-24
T.T Ngµnh 2005 2010 2015 2020 2030 2040 2050
GDP 100 100 100 100 100 100 100
dùng 40,9 44,7 46,3 47,8 48,7 47,3 46,2
2 N«ng nghiÖp 21,0 17,3 14,7 12,5 8,7 6,0 4,7
3 DÞch vô 38,2 38,0 38,9 39,7 42,6 46,7 49,1
Tæng nhu cÇu ®Çu t− theo ph−¬ng ¸n nµy ë møc võa ph¶i kho¶ng 440 tû USD cho giai
®o¹n ®Õn n¨m 2020, trong ®ã giai ®o¹n ®Õn n¨m 2010 kho¶ng trªn 100 tû USD ®Õn
110 tû USD.
NhËn xÐt chung
Nh×n chung giai ®o¹n 2006 ®Õn 2025 sÏ lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn nhanh (ngo¹i trõ tr−êng
hîp héi nhËp kh«ng thµnh c«ng t¹o ra biÕn ®éng lín vÒ kinh tÕ). XuÊt ph¸t tõ mét giai
®o¹n t¨ng tr−ëng yÕu (tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2005) nÒn kinh tÕ n−íc ta cã thÓ ®¹t ®−îc
tèc ®é ph¸t triÓn nhanh cho tíi thêi ®iÓm xung quanh n¨m 2020 vµ sau ®ã ®i vµo æn
®Þnh ë møc cao, thÊp, trung b×nh tïy theo tõng kÞch b¶n.
2. Tæng quan vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, n¨ng l−îng cña çc
n−íc trong khu vùc vµ triÓn väng hîp t¸c kinh tÕ, n¨ng l−îng gi÷a n−íc
ta vµ çc n−íc.
a. T¨ng tr−ëng kinh tÕ thÕ giíi giai ®o¹n 1999 - 2004

NÒn kinh tÕ thÕ giíi trong nh÷ng n¨m qua tr¶i qua rÊt nhiÒu biÕn ®éng do sù t¸c ®éng
®an xen cña t×nh h×nh thÕ giíi. Tõ n¨m 1999, kinh tÕ thÕ giíi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nh÷ng
tÝn hiÖu phôc håi sau t¸c ®éng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh – tiÒn tÖ xuÊt hiÖn ë §«ng
Nam ¸.
N¨m 1999, theo ®¸nh gi¸ cña Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF), tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ thÕ
giíi ®¹t møc 3%. §©y lµ møc t¨ng tr−ëng cao so víi dù b¸o cña çc tæ chøc thÕ giíi ®·
®−îc ®−a ra tr−íc ®ã. Çc xu h−íng nh− s¸p nhËp, ph¸t triÓn th−¬ng m¹i, gia t¨ng ®Çu
t− ®· dÇn kh«i phôc vµ ph¸t triÓn, hç trî m¹nh mÏ cho kinh tÕ çc khu vùc vµ quèc gia
t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn, dÉu cho møc ®é cßn kh¸c nhau.
N¨m 1999, kinh tÕ Ch©u ¸ t¨ng tr−ëng cao, ®¹t møc 5,7% (kh«ng tÝnh NhËt B¶n), cao
h¬n nhiÒu møc 1,9% n¨m 1998 vµ cao h¬n møc dù b¸o cña Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u
¸ (ADB). Çc yÕu tè nh− l¹m ph¸t, l·i suÊt còng t−¬ng ®èi tÝch cùc. Sù t¨ng tr−ëng
III-25
cña kinh tÕ ch©u ¸ gãp phÇn lín gióp cho kinh tÕ çc n−íc ®ang ph¸t triÓn ®¹t møc
3,5%. Riªng çc n−íc ASEAN, do chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña khñng ho¶ng tµi chÝnh
tiÒn tÖ nªn møc t¨ng tr−ëng ch−a cao, chØ ®¹t møc 3%. Tuy nhiªn, ®©y lµ mét thµnh
qu¶ tÝch cùc so víi møc t¨ng tr−ëng ©m (-7,5%) n¨m 1998. Trung Quèc vÉn cã ®−îc
sù t¨ng tr−ëng cao nhÊt thÕ giíi, ®¹t møc 7,1%.
Çc n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vÉn lµ ®éng lùc chÝnh cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Tèc ®é
t¨ng tr−ëng b×nh qu©n cña çc n−íc nµy ®¹t 2,8%, cao h¬n 0,6% so víi møc t¨ng
tr−ëng n¨m 1998. Mü vÉn lµ n−íc cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ m¹nh nhÊt víi møc
3,8%, còng lµ møc t¨ng tr−ëng cao nhÊt trong suèt thËp kû 90 cña quèc gia nµy vµ lµ
n¨m thø 8 t¨ng tr−ëng liªn tôc. Kinh tÕ NhËt B¶n – nÒn kinh tÕ lín thø 2 thÕ giíi còng
b¾t nhÞp cïng xu h−íng cña thÕ giíi, dÇn kh«i phôc sau cuéc suy tho¸i tåi tÖ nhÊt sau
chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø II, tõ møc t¨ng tr−ëng ©m (- 2,5%) n¨m 1998 trë l¹i møc
t¨ng tr−ëng d−¬ng. Kh¸c víi 2 nÒn kinh tÕ nãi trªn, kinh tÕ çc n−íc thuéc Liªn minh
ch©u ¢u (EU) ch÷ng l¹i trong n¨m 1999. Theo OECD, tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ çc
n−íc thuéc EU n¨m 1999 ®¹t 2,1%, gi¶m 0,8% so víi møc t¨ng tr−ëng n¨m 1998 do
sù sót gi¶m tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña §øc, Ph¸p vµ Italia.
N¨m 2000, kinh tÕ thÕ giíi tiÕp tôc t¨ng tr−ëng m¹nh trªn tÊt c¶ çc khu vùc. Tèc ®é
t¨ng tr−ëng kinh tÕ toµn thÕ giíi n¨m 2000 ®¹t 4,7%, cao h¬n 1,7% so víi møc t¨ng
tr−ëng n¨m 1999. Møc t¨ng tr−ëng cao cña n¨m 2000 ®−îc sù “hç trî” m¹nh mÏ cña
th−¬ng m¹i thÕ giíi (t¨ng tr−ëng ®¹t 10%, gÊp 2,5 lÇn tèc ®é t¨ng tr−ëng n¨m 1999),
cña sù gia t¨ng liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ h¬n bao giê hÕt vµ nhê vµo viÖc t¨ng m¹nh vèn
®Çu t− quèc tÕ do xu h−íng s¸p nhËp diÔn ra m¹nh mÏ.
Ch©u ¸ vÉn lµ khu vùc t¨ng tr−ëng nhanh nhÊt, ®¹t 6,7%, cao h¬n 2% so víi møc t¨ng
tr−ëng cña toµn thÕ giíi. Mü vÉn tiÕp tôc ®¹t ®−îc møc t¨ng tr−ëng cao, cao nhÊt trong
suèt 16 n¨m tr−íc ®ã.
Møc t¨ng tr−ëng cña kinh tÕ EU n¨m 2000 ®¹t 3,4%, ®¹t møc cao nhÊt kÓ tõ n¨m
1989. T¨ng tr−ëng cao cña EU lµ nhê sù bïng næ xuÊt khÈu do sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn
cña nÒn kinh tÕ Mü, sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña çc n−íc Ch©u ¸ vµ sù gi¶m gi¸ cña ®ång
EURO.
Çc n−íc ®ang ph¸t triÓn ®−îc coi lµ thùc sù ®· phôc håi v÷ng ch¾c víi møc t¨ng
tr−ëng ®¹t 5,6%, cao h¬n 1,9% so víi møc t¨ng tr−ëng n¨m 1999. Ch©u ¸ thùc sù ®·
kiÒm chÕ ®−îc nh÷ng hËu qu¶ cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh vµ tiÕp tôc phôc håi.
Trung Quèc trong n¨m 2000 ®· cã nh÷ng b−íc chuyÓn biÕn quan träng, chuÈn bÞ cho
viÖc gia nhËp WTO. Tèc ®é t¨ng tr−ëng n¨m 2000 cña Trung Quèc ®¹t 8%, t¨ng 0,9%
so víi møc n¨m 1999, ®−a Trung Quèc lÇn ®Çu tiªn tham gia “C©u l¹c bé 1000 tû
USD”.
III-26
N¨m 2001 chøng kiÕn sù gi¶m sót cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi sau hai n¨m phôc håi kÓ tõ
khi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ tõ §«ng Nam ¸ næ ra. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh
tÕ thÕ giíi n¨m 2001 chØ ®¹t 1,3%, gi¶m 3,4% so víi møc t¨ng tr−ëng n¨m 2000.
Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ sù suy gi¶m cña nÒn kinh tÕ Mü g©y ¶nh h−ëng vµ lan réng ra
çc n−íc vµ çc khu vùc. Ho¹t ®éng ®Çu t− quèc tÕ (®Çu t− trùc tiÕp-FDI) vµ th−¬ng
m¹i gi¶m sót m¹nh mÏ. FDI toµn thÕ giíi gi¶m sót 40%, xuèng møc cßn 760 tû USD.
§©y còng lµ lÇn gi¶m sót FDI ®Çu tiªn kÓ tõ n¨m 1991. Ho¹t ®éng th−¬ng m¹i thÕ giíi
gÇn nh− kh«ng cã t¨ng tr−ëng. Møc t¨ng tr−ëng th−¬ng m¹i thÕ giíi gi¶m tõ 12% n¨m
2000 xuèng cßn 1% n¨m 2001. §©y còng lµ møc t¨ng tr−ëng th−¬ng m¹i thÊp nhÊt kÓ
tõ nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 80 cña thÕ kû 20.
Kinh tÕ çc n−íc thuéc OECD còng t¨ng tr−ëng chËm l¹i, chØ ®¹t 1%, gi¶m 3,2% so
víi møc t¨ng tr−ëng n¨m 2000. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ çc n−íc thuéc G7 còng
gi¶m tõ ®Ønh cao 4,2% n¨m 2000 xuèng cßn 1,1% n¨m 2001.
Kinh tÕ Mü chØ t¨ng 1,1%, gi¶m 4,1% so víi møc t¨ng tr−ëng n¨m 2000. §©y lµ kÕt
qu¶ cña sù t¨ng tr−ëng ch÷ng l¹i trong nöa cuèi n¨m 2001 vµ hËu qu¶ tiªu cùc cña sù
kiÖn 11/9.
Kinh tÕ NhËt B¶n l¹i tiÕp tôc r¬i vµo suy tho¸i, ch−a cã dÊu hiÖu l¹c quan ®Ó phôc håi.
N¨m 2001, kinh tÕ NhËt b¶n t¨ng tr−ëng ©m (-0,9%) so víi møc t¨ng tr−ëng 1,4% n¨m
2000. §©y ®−îc coi lµ mèc ®¸nh dÊu sù sôt gi¶m lín nhÊt trong vßng 20 n¨m cña kinh
tÕ NhËt B¶n.
Kinh tÕ EU còng chØ ®¹t møc t¨ng tr−ëng thÊp song vÉn kh¶ quan h¬n Mü vµ NhËt
b¶n. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ çc n−íc EU ®¹t 1,8%, ®©y lµ møc t¨ng tr−ëng thÊp,
dÉu cho kh«ng cã n−íc nµo trong EU bÞ suy tho¸i. Tuy nhiªn, vµo cuèi n¨m 2001,
nhiÒu dÊu hiÖu phôc håi cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi l¹i hiÖn h÷u, tuy nhiªn møc ®é phôc
håi cßn chËm vµ ch−a râ nÐt.
N¨m 2002 chøng kiÕn nÒn kinh tÕ thÕ giíi phôc håi t−¬ng ®èi m¹nh mÏ. Møc t¨ng
tr−ëng ®¹t cao h¬n n¨m 2001, ®¹t møc 2,8%. DÉu cho møc t¨ng tr−ëng nµy ch−a cao
nh− n¨m 2000 nh−ng ®iÒu ®¸ng quan t©m lµ t¨ng tr−ëng n¨m 2002 t¹o nh÷ng b−íc
v÷ng ch¾c cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ thÕ giíi n¨m 2003 vµ n¨m 2004. Kinh tÕ Mü tiÕp tôc
phôc håi víi tèc ®é t¨ng tr−ëng ®¹t 2,2%. Kinh tÕ NhËt B¶n ®· cã t¨ng tr−ëng d−¬ng
song kh«ng ®¸ng kÓ. Riªng EU, tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®¹t thÊp h¬n n¨m 2001.
§©y còng lµ n¨m thø 3 liªn tôc tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ EU sót gi¶m. Ch©u ¸ tiÕp
tôc lµ khu vùc cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao nhÊt thÕ giíi.
N¨m 2003 nÒn kinh tÕ thÕ giíi tiÕp tôc t¨ng tr−ëng tÝch cùc víi tèc ®é ®¹t 3,2%, t¨ng
0,4% so víi n¨m 2002. Trong ®ã, tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ çc n−íc ®ang ph¸t triÓn
kh¶ quan h¬n, ®¹t 5%, cao h¬n 0,4% so víi n¨m 2002. Çc n−íc c«ng nghiÖp ph¸t
III-27
triÓn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng 1,8%. Kinh tÕ Mü sau 6 th¸ng ®Çu n¨m t¨ng tr−ëng thÊp, ®·
trçi dËy lÊy l¹i ®−îc tèc ®é t¨ng tr−ëng cao vµo 6 th¸ng cuèi n¨m vµ ®¹t tèc ®é t¨ng
tr−ëng 2,6%. NhËt B¶n ®· b¾t ®Çu phôc håi, tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ NhËt B¶n n¨m
2003 ®¹t 2%, cao h¬n 10 lÇn so víi n¨m 2002, thÓ hiÖn hiÖu qu¶ çc chÝnh s¸ch kinh tÕ
do ChÝnh phñ thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m tr−íc ®ã. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ EU tiÕp
tôc ®¹t thÊp nh− nh÷ng n¨m tr−íc ®ã, dÉu kh«ng r¬i vµo t×nh tr¹ng suy tho¸i. §iÒu nµy
chøng minh çc ®éng lùc t¨ng tr−ëng kinh tÕ EU ®· kh«ng cßn t¸c dông. Bªn c¹nh ®ã,
kinh tÕ EU t¨ng tr−ëng chËm mét phÇn cßn do viÖc t¨ng gi¸ cña ®ång EURO so víi
§«la Mü trong mÊy n¨m trë l¹i ®©y.
Kinh tÕ ch©u ¸ n¨m 2003 ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu có sèc bÊt ngê, song tèc ®é t¨ng
tr−ëng kinh tÕ vÉn ®¹t cao nhÊt thÕ giíi. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ ch©u ¸ n¨m 2003
®¹t 5,7%. Khu vùc §«ng ¸ vµ Th¸i B×nh D−¬ng, t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®¹t 6,7% so víi
møc 6,1% n¨m 2002. Trong ®ã, kinh tÕ çc n−íc ASEAN vÉn duy tr× ®−îc tèc ®é t¨ng
tr−ëng kinh tÕ cao, ®¹t 4,5%. Tuy nhiªn, çc NIEs ch©u ¸ l¹i cã tèc ®é t¨ng tr−ëng
thÊp nhÊt trong khu vùc.
N¨m 2004 cho thÊy møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao nhÊt trong suèt 20 n¨m trë l¹i ®©y, thÓ
hiÖn sù phôc håi æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ toµn thÕ
giíi n¨m 2004 −íc ®¹t 5,0% (theo IMF). NÒn kinh tÕ çc n−íc nh− Mü, NhËt B¶n,
Trung Quèc vµ çc n−íc §«ng ¸ kh¸c ®· ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao, lµm ®éng
lùc quan träng cho kinh tÕ thÕ giíi t¨ng tr−ëng vµ ph¸t triÓn.
Møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña Mü, NhËt, Anh −íc ®¹t lÇn l−ît 3-4%, 2,5% vµ 2,2%.
T¨ng tr−ëng kinh tÕ khu vùc ®ång Euro chØ ®¹t 0,5%, nh−ng ®· cã dÊu hiÖu phôc håi;
kinh tÕ çc n−íc ®ang ph¸t triÓn chuyÓn biÕn rÊt tÝch cùc.
Ch©u ¸, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc, mét lÇn n÷a trë thµnh trung t©m t¨ng tr−ëng cña kinh
tÕ thÕ giíi. Hîp t¸c kinh tÕ khu vùc s«i ®éng, thÞ tr−êng më cöa, nhu cÇu xuÊt nhËp
khÈu t¨ng m¹nh, kü thuËt c«ng nghÖ míi nh− tin häc ph¸t triÓn nhanh, khiÕn sù ph¸t
triÓn kinh tÕ cña khu vùc nµy nhanh h¬n so víi çc nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn kh¸c.
Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸ (ADB) dù b¸o møc t¨ng tr−ëng cña çc n−íc ®ang ph¸t
triÓn ë khu vùc ch©u ¸-Th¸i B×nh D−¬ng n¨m 2004 vµ 2005 lÇn l−ît ®¹t trªn 7% vµ
6,7%, trong ®ã khu vùc §«ng ¸ ®¹t 7,3% vµ 6,8-7,1%, khu vùc Nam ¸ ®¹t 6,4% vµ
7,2%. Kinh tÕ NhËt B¶n phôc håi, kinh tÕ Trung Quèc vµ Ên §é ph¸t triÓn nhanh, gióp
kinh tÕ khu vùc nµy mét lÇn n÷a thµnh trung t©m t¨ng tr−ëng cña thÕ giíi.
Trung Quèc, Ên §é, Nga ®· trë thµnh "vµnh ®ai t¨ng tr−ëng" cña kinh tÕ thÕ giíi. IMF
dù ®o¸n møc t¨ng tr−ëng cña 3 n−íc nµy trong n¨m 2004 lµ 8,8-9%, 6-6,4% vµ 7,3%,
III-28
gãp phÇn lµm thay ®æi phÇn nµo côc diÖn kinh tÕ thÕ giíi, n©ng cao ®Þa vÞ vµ ¶nh
h−ëng cña çc n−íc lín ®ang ph¸t triÓn ®èi víi kinh tÕ thÕ giíi.
Theo b¸o ço cña Héi nghÞ Ph¸t triÓn vµ Th−¬ng m¹i cña Liªn Hîp Quèc, sau 3 n¨m
liªn tôc suy gi¶m, ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) toµn cÇu n¨m 2004 b¾t ®Çu phôc
håi, ®Æc biÖt lµ sù håi phôc søc mua vµ xu thÕ s¸p nhËp cña çc c«ng ty xuyªn quèc gia
®· kÝch thÝch FDI toµn cÇu t¨ng tr−ëng. Dù ®o¸n trong 5 n¨m tíi 1/5 FDI toµn cÇu sÏ
ch¶y vµo Mü vµ Trung Quèc lµ n−íc thu hót ®Çu t− lín nhÊt trong sè çc n−íc thuéc
thÞ tr−êng míi trçi dËy.
§iÓm ®¸ng chó ý lµ côc diÖn thÞ tr−êng vèn quèc tÕ ®ang xuÊt hiÖn nh÷ng thay ®æi, çc
n−íc ®ang ph¸t triÓn nh− Trung Quèc ®ang tõ n−íc thu hót ®Çu t− chuyÓn thµnh n−íc
®Çu t−, vèn cña çc n−íc ®ang ph¸t triÓn b¾t ®Çu ch¶y vµo çc n−íc ph¸t triÓn, n¨m
2003 lªn tíi 230 tû USD, víi l−îng vèn kh¸ lín cña §«ng ¸ ®æ vµo thÞ tr−êng Mü.
Ngoµi ra, theo thèng kª cña IMF, th−¬ng m¹i quèc tÕ cã thÓ t¨ng lÇn l−ît 8,8% vµ
7,2% trong n¨m 2004 vµ 2005 vµ sÏ t¨ng 6,6% tõ 2006 ®Õn 2009, so víi møc t¨ng
5,1% n¨m 2003.
Tuy gi¸ dÇu má t¨ng trong n¨m 2005, cã lóc ®· v−ît qu¸ 70 USD/thïng, ®· g©y ¶nh
h−ëng nhÊt ®Þnh ®Õn ®µ t¨ng tr−ëng cña kinh tÕ toµn cÇu, nh−ng sau n¨m 2005 hy väng
dÇu má sÏ trë l¹i møc gi¸ b×nh th−êng. Çc chuyªn gia ®Òu cho r»ng møc gi¸ cao nµy
sÏ kh«ng duy tr× ®−îc l©u, do kinh tÕ thÕ giíi t¨ng tr−ëng chËm sÏ khiÕn nhu cÇu vÒ
dÇu má gi¶m ®i.
b. TriÓn väng hîp t¸c vÒ n¨ng l−îng gi÷a n−íc ta vµ çc n−íc.
§Ó ®¸p øng nhu cÇu n¨ng l−îng cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ ®¶m b¶o an ninh
n¨ng l−îng, triÓn väng hîp t¸c vÒ n¨ng l−îng gi÷a n−íc ta vµ çc n−íc trong khu vùc
chñ yÕu theo çc h−íng sau:
- NhËp khÈu than chñ yÕu tõ In®«nªxia vµ óc cho çc nguån nhiÖt ®iÖn than míi
®−îc ph¸t triÓn t¹i miÒn Trung vµ miÒn Nam
- Nghiªn cøu hîp t¸c víi Lµo ®Ó ph¸t triÓn çc má than vµ çc nhµ m¸y ®iÖn ®èt
than ®Ó ®−a ®iÖn vÒ ViÖt Nam.
- NhËp khÈu 2000 MW (kho¶ng tõ 2015) tõ çc nguån thuû ®iÖn cña Lµo
- Nghiªn cøu viÖc thuª chÕ biÕn dÇu th« thay cho viÖc xuÊt khÈu dÇu th« vµ nhËp
khÈu çc s¶n phÈm dÇu tõ thÞ tr−êng khu vùc nh− hiÖn nay.
- Hîp t¸c víi çc n−íc trong viÖc x©y dùng vµ ®iÒu hµnh kho dÇu dù tr÷ chiÕn
l−îc.
- Tham gia hÖ thèng khÝ ®èt liªn ASEAN
III-29
- Tham gia thÞ tr−êng ®iÖn khu vùc, thÞ tr−êng ®iÖn tiÓu vïng Mª K«ng (GMS),
thÞ tr−êng ®iÖn ASEAN
- Hîp t¸c víi Campuchia: nghiªn cøu nhËp khÈu tõ çc nhµ m¸y thuû ®iÖn tõ trªn
dßng nh¸nh vµ dßng chÝnh s«ng Mª K«ng giai ®o¹n sau n¨m 2015.
- §µm ph¸n, ký HiÖp ®Þnh Hîp t¸c trong lÜnh vùc n¨ng l−îng víi Trung Quèc.
Tr−íc n¨m 2010 liªn kÕt mua ®iÖn tõ Trung Quèc b»ng ®−êng d©y 110 kV,
220kV. Sau n¨m 2010, xem xÐt nhËp khÈu ë cÊp ®iÖn ¸p 500 kV.
3.2 Ph©n tÝch tæng quan hÖ thèng n¨ng l−îng ViÖt Nam.
3.2.1 T−¬ng quan n¨ng l−îng – kinh tÕ giai ®o¹n quy ho¹ch tr−íc
1. S¶n xuÊt n¨ng l−îng s¬ cÊp

N¨ng l−îng th−¬ng m¹i:
HiÖn t¹i, ViÖt Nam ®ang khai th¸c çc d¹ng n¨ng l−îng th−¬ng m¹i cho nhu cÇu sö
dông: than, dÇu khÝ vµ thuû ®iÖn. Tæng n¨ng l−îng khai th¸c t¨ng tõ 7,1 triÖu TOE
(triÖu tÊn dÇu t−¬ng ®−¬ng) n¨m 1990 lªn ®Õn 29,327 triÖu n¨m 2000 vµ 47,358 triÖu
TOE n¨m 2004, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n trong çc giai ®o¹n t−¬ng øng 15% (1990-
2000) vµ 12,7% (2000-2004). Trong giai ®o¹n 2000 – 2004, s¶n xuÊt çc lo¹i n¨ng
l−îng s¬ cÊp ®Òu t¨ng, than t¨ng gÊp h¬n 2 lÇn, khÝ tù nhiªn t¨ng gÊp h¬n 4 lÇn vµ ®¹t
tèc ®é t¨ng nhanh nhÊt, cßn dÇu th« vµ thuû ®iÖn cã t¨ng nh−ng møc ®é kh«ng nhiÒu.
C¬ cÊu n¨ng l−îng s¶n xuÊt n¨m 2004, dÇu má chiÕm tû träng lín nhÊt 44%, tiÕp ®Õn
lµ than 31%, khÝ ®èt 11,3% vµ thuû ®iÖn 12,2%. Diễn biến khai thác sản xuất các loại
nhiên liệu sau:
- Khai th¸c than s¹ch: Trong suốt giai đoạn từ 1976 đến 1992 sản xuất khai thác
than của Việt Nam luôn chỉ giữ ở mức trên dưới 5 triệu tấn/năm. Bắt đầu từ
năm 1993 sản lượng được nâng lên gần 6 triệu tấn và năm 1995 đạt 8,4 triệu
tấn. Năm 1998, do tình hình kinh tế chững lại, thị trường tiêu thụ than nội địa bị
giảm mạnh gây không ít khó khăn cho việc đẩy mạnh khai thác, nhưng đó là
hiện tượng suy giảm tạm thời. Diễn biến khai thác t¨ng tõ 4,64 triÖu tÊn n¨m
1990; 11,5 triệu năm 2000 và lªn 26,3 triÖu tÊn n¨m 2004, tèc ®é t¨ng b×nh
qu©n lµ 13,2%/n¨m trong cả giai đoạn 1990-2004.
III-30
Bảng 3.2.1. Sản xuất than giai đoạn 1990 - 2004
Đơn vị : triệu tấn
Năm 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Sản lượng 4.64 8.35 9.82 11.39 11.67 9.63 11.61 13.39 16.41 19.31 26.3
Nguồn: Vinacoal
- DÇu th« : Sản lượng dầu thô khai thác được trong những năm qua có nhịp tăng
trưởng cao. Nếu như năm 1986 chỉ khai thác được khoảng 40 ngàn tấn thì đến năm
1990 đạt mức 2,7 triệu tấn và 7,6 triệu tấn năm 1995 (tốc độ tăng trưởng giai đoạn
1991 - 1995 bình quân là 23%). Đến năm 2000 dầu khai thác được 16,3 triệu tấn và
năm 2004 khai thác được 20,05 triệu tấn, tốc độ tăng trư ởng tương ứng là 19,7%/năm
giai đoạn 1990–2000 và 6,3% giai đoạn 2000-2004. Toàn bộ dầu thô khai thác được
đều dành cho xuất khẩu. Diễn biến khai thác dầu thô giai đoạn 1990-2004 trình bày
trong bảng 3.2.2
Bảng 3.2.2. Khai thác dầu thô giai đoạn 1990 - 2004
Đơn vi: triệu tấn
Năm 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Sản lượng 2.7 7.7 8.8 10.1 12.5 15.2 16.3 16.8 16.8 17.7 20.05
Nguồn: Petrovietnam
- KhÝ ®èt: Trước năm 1995, khí đồng hành khai thác được đều bị đốt bỏ ở ngoài khơi.
Khí đồng hành bắt đầu được sử dụng cho phát điện từ cuối năm 1999, khi hoàn thành
đường ống dẫn khí từ mỏ dầu Bạch Hổ đến nhà máy điện Bà Rịa, Phú Mỹ và nhà máy
sản xuất khí LPG tại Dinh Cố. Năm 2000, sản lượng khí đạt 1,6 tỷ m3 và năm 2004 đạt
6,252 tỷ m3, tăng gần gấp 4 lần. Tốc độ tăng trưởng bình quân trong giai đoạn 2000 -
2004 là 40,5%/năm. Trong năm 2004, một phần sản lượng khí khai thác được (1,549
tỷ) cấp cho Malaixia do Viet Nam chưa có hệ thống ống dẫn khí từ mỏ PM3 vào bờ.
Diễn biến khai thác khí giai đoạn 1995-2004 được thể hiện trong bảng 3.2.3.
Bảng 3.2.3. Khai thác khí giai đoạn 1995 – 2004
Đơn vị: triệu m3
Năm 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Khai thác 183 290 540 1018 1414 1580 1720 2161 3720 6252
Khí cho điện 182 281 532 900 1027 1224 1229 1550 2983 4218
Nguồn: Petrovietnam
III-31
- §iÖn: tõ n¨m 1994, hÖ thèng ®iÖn ViÖt Nam ®· ®−îc hîp nhÊt toµn quèc, ®iÖn n¨ng
s¶n xuÊt t¨ng tõ 8,7 tû kWh n¨m 1990 lªn 26,561 tØ kWh n¨m 2000 vµ ®¹t 46,24 tû
kWh n¨m 2004, t¨ng b×nh qu©n t−¬ng øng tõng giai ®o¹n 11,8%/n¨m (1990 -2000) vµ
14,8% (2000 – 2004). Trong ®ã, s¶n l−îng thuû ®iÖn t¨ng tõ 5,37 tû kWh n¨m 1990
lªn 19 tû kWh n¨m 2003, n¨m 2004 do l−îng n−íc vÒ Ýt nªn s¶n l−îng thuû ®iÖn gi¶m
xuèng cßn 17,64 tû kWh. §iÖn th−¬ng phÈm t¨ng tõ 6,2 tû kWh n¨m 1990 lªn 22,4 tû
n¨m 2000 vµ 39,7 tû kWh n¨m 2004, t¨ng b×nh qu©n tõng giai ®o¹n 14,2/n¨m (1990 –
2000) vµ (2000-2004) ®iÖn th−¬ng phÈm t¨ng nhanh, b×nh qu©n 15,4%/n¨m.
- VÒ cung cÊp n¨ng l−îng s¬ cÊp: NÕu trõ ®i phÇn n¨ng l−îng xuÊt khÈu, tæng n¨ng
l−îng s¬ cÊp cung cÊp cho nhu cÇu néi ®Þa t¨ng tõ 6,6 triÖu TOE n¨m 1990 lªn 17,995
triÖu TOE n¨m 2000 vµ 28,8 triÖu TOE n¨m 2004, b×nh qu©n t¨ng 11,4%/n¨m. C¬ cÊu
n¨ng l−îng s¬ cÊp tiªu thô trong n−íc n¨m 2004: s¶n phÈm dÇu chiÕm 38,3%; than
26,8%, thuû ®iÖn 20,1% vµ khÝ ®èt 14,7%.
N¨ng l−îng phi th−¬ng m¹i
Bao gåm cñi gç, than gç, phô phÈm n«ng nghiÖp ..., chñ yÕu ®−îc sö dông lµm
chÊt ®èt sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng trong khu vùc n«ng th«n, miÒn nói.
Tæng tiªu thô tăng tõ 12,42 triÖu TOE n¨m 1990 lªn 14,19 triÖu TOE n¨m 2000 vµ
14.82 triÖu TOE n¨m 2004, tèc ®é t¨ng 6,5%/n¨m trong c¶ giai ®o¹n 1990- 2004.
Nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o nh−: n¨ng l−îng mÆt trêi, n¨ng l−îng giã, ®Þa nhiÖt…
chØ míi sö dông thö nghiÖm, chiÕm tû träng kh«ng ®¸ng kÓ trong c¬ cÊu tiªu thô n¨ng
l−îng.
2. Tiªu thô n¨ng l−îng
Tæng tiªu thô n¨ng l−îng th−¬ng m¹i cuèi cïng (NLCC) cña ViÖt Nam t¨ng tõ 4,21
triÖu TOE n¨m 1990 lªn ®Õn 11,55 triÖu TOE n¨m 2000, n¨m 2004 kho¶ng 19,55 triÖu
TOE. Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n giai ®o¹n 1991÷2004 lµ 11.7%/n¨m.
Ba ngµnh tiªu thô n¨ng l−îng lín nhÊt cña ViÖt Nam lµ c«ng nghiÖp, giao th«ng vËn
t¶i vµ d©n dông; çc ngµnh dÞch vô vµ n«ng nghiÖp chiÕm tû träng nhá.
Ngµnh C«ng nghiÖp: C«ng nghiÖp bao gåm çc ngµnh chÕ biÕn, khai th¸c má, x©y
dùng vµ çc ngµnh hç trî kh¸c. C«ng nghiÖp cã tû träng lín nhÊt trong c¬ cÊu kinh tÕ
cña ®Êt n−íc, chiÕm 40,6% GDP n¨m 2004, vµ gãp phÇn lín nhÊt trong t¨ng tr−ëng
kinh tÕ. C«ng nghiÖp còng lµ ngµnh tiªu thô n¨ng l−îng lín nhÊt, chiÕm kho¶ng 32%
tæng tiªu thô n¨ng l−îng n¨m 2004. Çc ngµnh thÐp, vËt liÖu x©y dùng, giÊy vµ bét
giÊy, ph©n bãn lµ nh÷ng ngµnh tiªu thô nhiÒu n¨ng l−îng.
III-32
Tæng tiªu thô n¨ng l−îng th−¬ng m¹i) trong c«ng nghiÖp t¨ng tõ 1,7 triÖu TOE n¨m
1990 lªn kho¶ng 7,9 triÖu TOE n¨m 2004 møc t¨ng b×nh qu©n lµ 11,7%/n¨m, t−¬ng
øng víi møc t¨ng tr−ëng ngµnh c«ng nghiÖp trong cïng giai ®o¹n (kho¶ng 12%/n¨m).
N¨ng l−îng tiªu thô trong ngµnh C«ng nghiÖp theo xu h−íng gi¶m tû träng than, tõ
59.5% n¨m 1990 xuèng 47,8% n¨m 2004; t¨ng tû träng ®iÖn n¨ng (tõ 14,3% lªn
19,2%) vµ s¶n phÈm dÇu gi÷ æn ®Þnh 26 - 27%; khÝ ®èt ®· ®−îc sö dông trong c«ng
nghiÖp tõ n¨m 2002 vµ chiÕm tû träng kho¶ng 5,4% vµo n¨m 2004.
Ngµnh Giao th«ng vËn t¶i: MÆc dï ngµnh VËn t¶i chØ chiÕm kho¶ng 2-3% GDP
nh−ng hÇu hÕt tÊt c¶ çc ngµnh cña nÒn kinh tÕ vµ sinh ho¹t cña ng−êi d©n phô thuéc
nhiÒu vµo ngµnh vËn t¶i. Tiªu thô n¨ng l−îng cña ngµnh vËn t¶i chiÕm kho¶ng 32%
tæng nhu cÇu n¨ng l−îng (n¨m 2004), tõ 1,4 triÖu TOE n¨m 1990 lªn kho¶ng 6,5 triÖu
TOE n¨m 2004, t¨ng b×nh qu©n 11,6%/n¨m .
Çc s¶n phÈm dÇu (dÇu diesel, x¨ng vµ nhiªn liÖu cho m¸y bay) chñ yÕu ®−îc sö dông
trong ngµnh vËn t¶i. VËn t¶i ®−êng bé tiªu thô kho¶ng 80-90% tæng tiªu thô n¨ng
l−îng cña ngµnh, phÇn cßn l¹i kho¶ng 10 - 20% ®−îc tiªu thô trong çc ngµnh vËn t¶i
®−êng thñy, ®−êng s¾t vµ ®−êng hµng kh«ng.
Ngµnh Th−¬ng m¹i vµ DÞch vô: lµ ngµnh cã møc tiªu thô n¨ng l−îng th−¬ng m¹i
®øng thø ba vµ cã møc t¨ng nhu cÇu n¨ng l−îng th−¬ng m¹i kh¸ cao, b×nh qu©n
11,4%/n¨m trong giai ®o¹n 1991 – 2004, gÊp 1,5 lÇn møc t¨ng b×nh qu©n cña ngµnh
dÞch vô trong cïng giai ®o¹n. Tæng nhu cÇu n¨ng l−îng cña ngµnh t¨ng tõ 0,33 triÖu
TOE n¨m 1990 lªn 1,5 triÖu TOE n¨m 2004. Nguån n¨ng l−îng chÝnh sö dông trong
ngµnh lµ çc s¶n phÈm dÇu (kho¶ng 67%), ®iÖn (kho¶ng 22%) vµ than (10%). Ngµnh
DÞch vô cã møc ®ãng gãp lín trong nÒn kinh tÕ, chiÕm 38,5% GDP trong n¨m 2004,
trong khi møc tiªu thô n¨ng l−îng chØ chiÕm kho¶ng 7,6%.
Ngµnh N«ng nghiÖp: HiÖn kho¶ng 74% d©n sè ViÖt Nam sèng ë khu vùc n«ng th«n
vµ phô thuéc nhiÒu vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, trong khi ®ã ngµnh n«ng nghiÖp chØ
®ãng gãp 9,14% trong tæng møc t¨ng GDP n¨m 2004. Ngµnh n«ng nghiÖp sö dông Ýt
n¨ng l−îng nhÊt so víi çc ngµnh kinh tÕ kh¸c, chiÕm kho¶ng 2- 3% tæng nhu cÇu
n¨ng l−îng. Nhu cÇu n¨ng l−îng th−¬ng m¹i trong ngµnh n«ng nghiÖp t¨ng tõ 0,24
triÖu TOE n¨m 1990 lªn 0,54 triÖu TOE n¨m 2004, møc t¨ng b×nh qu©n 6%/n¨m.
Nguån n¨ng l−îng th−¬ng m¹i chÝnh lµ çc s¶n phÈm dÇu (kho¶ng 56%) sö dông trong
çc m¸y mãc n«ng nghiÖp nh−: m¸y kÐo, m¸y lµm ®Êt, tuèt lóa, ®Ëp ng«, sÊy...; ®iÖn
chiÕm kho¶ng 5% tæng nhu cÇu n¨ng l−îng cho n«ng nghiÖp vµ chñ yÕu sö dông cho
çc tr¹m b¬m thuû lîi. Ngoµi ra nguån n¨ng l−îng phi th−¬ng m¹i tõ phô phÈm n«ng
nghiÖp, n¨ng l−îng mÆt trêi... ®−îc sö dông ®Ó ph¬i sÊy çc s¶n phÈm n«ng nghiÖp.
III-33
D©n dông: Tiªu dïng n¨ng l−îng th−¬ng m¹i trong d©n dông cã tèc ®é t¨ng nhanh
nhÊt, t¨ng tõ 0,48 triÖu TOE n¨m 1990 lªn 3,1 triÖu TOE n¨m 2004, b×nh qu©n t¨ng
14,2%/n¨m. Nguyªn nh©n lµ do sù t¨ng tr−ëng d©n sè, t¨ng thu nhËp, t¨ng c−êng më
réng cung cÊp ®iÖn vµ sö dông ngµy cµng nhiÒu çc thiÕt bÞ tiªu thô ®iÖn. Trong çc
d¹ng n¨ng l−îng th−¬ng m¹i sö dông trong d©n dông n¨m 2004, ®iÖn n¨ng chiÕm tû
träng lín nhÊt (59%), tiÕp ®Õn lµ s¶n phÈm dÇu (21%) vµ than (20%). Tû träng ®iÖn
n¨ng cao lµ kÕt qu¶ cña viÖc t¨ng sö dông çc thiÕt bÞ ®iÖn vµ ngµy cµng nhiÒu thiÕt bÞ
dïng trong gia ®×nh ®−îc chuyÓn sang sö dông ®iÖn.
N¨ng l−îng phi th−¬ng m¹i, chñ yÕu lµ than cñi, phô phÈm n«ng nghiÖp... ®−îc sö
dông lµm chÊt ®èt chÝnh trong khu vùc n«ng th«n. Tæng tiªu thô cña d¹ng n¨ng l−îng
nµy tõ 12,4 triÖu TOE n¨m 1990 lªn kho¶ng 14,1 triÖu TOE n¨m 2004. Trong ®ã ®·
xÐt ®Õn mét phÇn hé d©n sö dông than, LPG... ®Ó ®un nÊu.
C¬ cÊu tiªu thô n¨ng l−îng th−¬ng m¹i cuèi cïng theo çc d¹ng n¨ng l−îng còng
cã sù chuyÓn dÞch theo h−íng gi¶m tû träng than vµ dÇu, t¨ng tû träng ®iÖn vµ khÝ
®èt.
- Than: Tiªu thô than trong n−íc t¨ng tõ 2,36 triÖu tÊn n¨m 1990 lªn ®Õn 14,49 triÖu
tÊn n¨m 2004. Tèc ®é t¨ng tiªu thô than trong n−íc giai ®o¹n 1991 - 2004 kho¶ng
11,38%/n¨m. Trong c¬ cÊu tiªu thô than n¨m 2004, than cho s¶n xuÊt ®iÖn kho¶ng
3,95 triÖu tÊn (chiÕm 27,3%); than cho çc ngµnh c«ng nghiÖp (chñ yÕu lµ s¶n xuÊt vËt
liÖu x©y dùng; sµnh, sø, thuû tinh; ph©n ho¸ häc; giÊy, gç, diªm; luyÖn kim...) vµ kh¸c
kho¶ng 10,5 triÖu tÊn (chiÕm 72,7%).
- DÇu: Tiªu thô çc s¶n phÈm dÇu trong n−íc (kh«ng kÓ cho s¶n xuÊt ®iÖn) t¨ng tõ
2,36 triÖu tÊn n¨m 1990 lªn h¬n 10 triÖu tÊn n¨m 2004, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n kho¶ng
10,8%/n¨m. Trong c¬ cÊu tiªu thô s¶n phÈm dÇu, ngµnh Giao th«ng vËn t¶i chiÕm tû
träng lín nhÊt 60%, tiÕp ®Õn lµ C«ng nghiÖp 21%, N«ng nghiÖp 4%, DÞch vô 6,5% vµ
D©n dông 5,6%.
- KhÝ: Tiªu thô çc s¶n phÈm khÝ trong n−íc (kh«ng kÓ cho s¶n xuÊt ®iÖn), bao gåm
khÝ ho¸ láng (LPG) vµ khÝ ®èt. L−îng LPG tiªu thô n¨m 2004 kho¶ng 740 ngµn tÊn.
KhÝ ho¸ láng ®−îc sö dông trong c«ng nghiÖp dÖt, sµnh sø, thuû tinh cao cÊp vµ dïng
lµm chÊt ®èt sinh ho¹t t¹i çc nhµ hµng, kh¸ch s¹n vµ sinh ho¹t cña ng−êi d©n. KhÝ
thÊp ¸p cÊp cho c«ng nghiÖp n¨m 2004 kho¶ng 480 triÖu m3.
- §iÖn: §iÖn th−¬ng phÈm cÊp cho çc ngµnh kinh tÕ quèc d©n t¨ng tõ 6,2 tû kWh
n¨m 1990 lªn ®Õn 39,7 tû kWh n¨m 2004, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n 14,2%/n¨m. Trong c¬
cÊu tiªu thô ®iÖn n¨m 2004, ®iÖn cho c«ng nghiÖp chiÕm tû träng lín nhÊt 45,1%; tiÕp
®Õn lµ sinh ho¹t 44,5%; çc thµnh phÇn kh¸c lµ 10,4%.
III-34
C¬ cÊu tiªu thô NLCC theo çc d¹ng n¨ng l−îng trong thêi gian qua nh− sau:
- Tû träng than gi¶m nhÑ tõ 31,4% n¨m 1990 xuèng cßn 27,4% n¨m 2004
- DÇu, khÝ chiÕm tû träng cao nhÊt vµ cã xu h−íng gi¶m, nh−ng kh«ng nhiÒu, tõ
55,9% n¨m 1990 xuèng cßn 53,3% n¨m 2004
- §iÖn n¨ng t¨ng tõ 12,6% n¨m 1990 lªn ®Õn 17% n¨m 2004
C−êng ®é n¨ng l−îng ®−îc x¸c ®Þnh b»ng tæng n¨ng l−îng tiªu thô chia cho tæng gi¸
trÞ s¶n phÈm trong n−íc (GDP) dïng ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông n¨ng l−îng cña nÒn
kinh tÕ. ViÖc thay ®æi c−êng ®é n¨ng l−îng liªn quan ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu suÊt n¨ng
l−îng còng nh− thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ. Tr−êng hîp GDP ®−îc tÝnh theo gi¸ §« la Mü
n¨m 1994, c−êng ®é n¨ng l−îng th−¬ng m¹i (kgOE/1000 USD) cña ViÖt Nam cã xu
h−íng t¨ng dÇn, tõ 350 n¨m 1990 lªn ®Õn 487 n¨m 2000 vµ kho¶ng 540 n¨m 2004.
C−êng ®é n¨ng l−îng cña ViÖt Nam gÊp kho¶ng 1,5 lÇn Th¸i Lan vµ gÊp h¬n 2 lÇn so
víi møc b×nh qu©n chung cña thÕ giíi. C−êng ®é n¨ng l−îng cña ViÖt Nam kh«ng
ngõng t¨ng lªn, do n−íc ta ®ang trong giai ®o¹n ®Çu c«ng nghiÖp ho¸, cÇn nhiÒu n¨ng
l−îng ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ vµ thùc hiÖn thay thÕ n¨ng l−îng phi th−¬ng m¹i
b»ng n¨ng l−îng th−¬ng m¹i. Ngoµi ra viÖc trî gi¸ n¨ng l−îng vµ ¸p dông chÝnh s¸ch
gi¸ n¨ng l−îng thÊp còng nh− viÖc sö dông çc nhµ m¸y, çc thiÕt bÞ cã hiÖu suÊt thÊp
vµ qu¸ thêi h¹n lµm viÖc còng lµm t¨ng c−êng ®é n¨ng l−îng.
Tiªu thô n¨ng l−îng s¬ cÊp b×nh qu©n cho mét ng−êi d©n cña ViÖt Nam t¨ng tõ 102
kgOE n¨m 1990 lªn 354 kgOE n¨m 2004. Møc tiªu thô n¨ng l−îng b×nh qu©n cña ViÖt
Nam hiÖn nay míi b»ng kho¶ng 22% møc b×nh qu©n chung cña thÕ giíi.
Tổng hợp một vài chỉ tiêu kinh tế - năng lượng Việt Nam năm 1990 -2002-2004
Chỉ tiêu 1990 2002 2004
GDP (USD/người) 114 407 542
Tiêu thụ NL thương mại (KgOE/người) 63 208 315
Tiêu thụ điện năng thương phẩm (KWh/người) 93 382 484
Cường độ năng lượng (KgOE/1000USD) 344 512 541
Hệ số đàn hồi năng lượng (1990-2002) 1,52
Hệ số đàn hồi điện năng 1,88 1,94
III-35
3. An ninh n¨ng l−îng
Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc, an ninh n¨ng l−îng cña ViÖt Nam ngµy
cµng ®−îc t¨ng c−êng, tõ mét n−íc nhËp khÈu n¨ng l−îng, tõ n¨m 1990 ViÖt Nam ®·
trë thµnh n−íc xuÊt khÈu n¨ng l−îng, tõ thiÕu ®iÖn triÒn miªn, ph¶i thùc hiÖn c¾t gi¶m
®iÖn lu©n phiªn, ®Õn nay vÒ c¬ b¶n ®· ®¸p øng ®ñ cho nhu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ
sinh ho¹t cña nh©n d©n. An ninh cung cÊp n¨ng l−îng hiÖn nay cña ViÖt Nam cã thÓ
®¸nh gi¸ nh− sau:
An ninh cung cÊp ®iÖn vÒ c¬ b¶n ®∙ ®−îc ®¶m b¶o: nguån ®iÖn chñ yÕu sö dông
n¨ng l−îng s¬ cÊp néi ®Þa (thuû ®iÖn, than, khÝ ®èt), ®iÖn s¶n xuÊt tõ nguån n¨ng l−îng
nhËp khÈu (dÇu DO, FO) chiÕm tû träng nhá (n¨m 2004 chØ chiÕm 3,9%). Çc nhµ
m¸y nhiÖt ®iÖn ®Òu cã kho nhiªn liÖu cã thÓ ®¶m b¶o cung cÊp cho çc tæ m¸y ph¸t víi
c«ng suÊt cao nhÊt liªn tôc trong 15 – 20 ngµy.
C«ng suÊt l¾p ®Æt cña çc nguån ®iÖn hiÖn nay kho¶ng trªn 11.000 MW, cã thÓ ®¸p
øng cho nhu cÇu phô t¶i víi Pmax kho¶ng 8.400 - 8700 MW.
Tuy nhiªn, trong hÖ thèng vÉn tiÒm Èn kh¶ n¨ng cung cÊp thiÕu hôt ®iÖn n¨ng khi gÆp
nh÷ng n¨m Ýt n−íc do tû träng thuû ®iÖn lín (kho¶ng 40% c«ng suÊt ®Æt cña hÖ thèng)
vµ c«ng suÊt truyÒn t¶i gi÷a çc miÒn cßn lín. HÖ thèng ®iÖn cßn cã mét sè nguy c¬ cã
thÓ dÉn ®Õn r· l−íi, g©y mÊt ®iÖn trong mét diÖn réng trong thêi gian ng¾n. Nh− trong
çc tr−êng hîp xÈy ra sù cè ®−êng èng khÝ Nam C«n S¬n (nhÊt lµ sù cè t¹i hÖ thèng
ph©n phèi khÝ Phó Mü); sù cè thanh çi 220 kV çc nhµ m¸y ®iÖn lín Hoµ B×nh, Phó
Mü; sù cè m¹ch ®−êng d©y 500 kV Pleiku - §µ N½ng - Hµ TÜnh khi c«ng suÊt truyÒn
t¶i cao...
An ninh cung cÊp x¨ng dÇu: §Ó ®¶m b¶o an ninh dÇu má vµ b×nh æn gi¸ x¨ng dÇu,
ChÝnh phñ mét sè quèc gia quy ®Þnh, çc doanh nghiÖp kinh doanh x¨ng dÇu ph¶i cã
dù tr÷ l−u th«ng tõ 40 – 90 ngµy, Nhµ n−íc còng cã kho x¨ng dÇu dù tr÷ chiÕn l−îc,
çc n−íc ph¸t triÓn (OECD) quy ®Þnh lµ 90 ngµy.
HÖ thèng kho dÇu tiÕp nhËn ®Çu mèi cña ViÖt Nam hiÖn nay kho¶ng 1 triÖu m3, trong
®ã khu vùc miÒn B¾c cã 180 ngµn m3, miÒn Trung cã 73 ngµn m3, miÒn Nam kho¶ng
750 ngµn m3. Çc kho x¨ng dÇu ®Çu mèi cña ViÖt Nam ®Òu lµ çc kho dÇu l−u th«ng
cña çc C«ng ty kinh doanh DÇu khÝ, tæng dung tÝch t−¬ng ®−¬ng víi kho¶ng 30 ngµy
tiªu thô x¨ng dÇu cña ViÖt Nam. Dung tÝch çc kho dÇu cña ViÖt Nam hiÖn nay cßn
thÊp, ch−a thÓ thùc hiÖn ®−îc vai trß gãp phÇn b×nh æn gi¸ x¨ng dÇu, nhÊt lµ khi khñng
ho¶ng x¨ng dÇu thÕ giíi kÐo dµi nh− hiÖn nay. Theo çc tiªu chuÈn quèc tÕ, cã thÓ nãi
ViÖt Nam hiÖn nay míi cã çc kho dÇu th−¬ng m¹i víi dung tÝch h¹n chÕ, ch−a cã hÖ
thèng kho x¨ng dÇu dù tr÷ chiÕn l−îc cña quèc gia. ViÖc chËm trÔ ®−a vµo vËn hµnh
III-36
nhµ m¸y läc dÇu Dung QuÊt còng ¶nh h−ëng kh«ng nhá ®Õn an ninh cung cÊp x¨ng
dÇu cña ViÖt Nam.
4. §¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng n¨ng l−îng ViÖt Nam
i) Nhìn chung, các nguồn năng lượng trong nước đa dạng với tiềm năng đáp ứng
về cơ bản các yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và dân sinh. Tuy nhiên, do hậu
quả của chiến tranh và sự hạn chế của các nguồn đầu tư cho phát triển năng
lượng nên trong giai đoạn 1990-2001 Việt Nam vẫn là một trong những nước có
mức sản xuất và tiêu thụ năng lượng theo đầu người thấp nhất trong khu vực.
ii) Trong giai đoạn 1986-2002, quá trình phát triển NL diễn ra trong thời kỳ chuyển
đổi kinh tế sâu sắc và toàn diện từ cơ chế bao cấp sang cơ chế thị trường có điều
tiết theo định hướng XHCN, trong đó năng lượng là một ngành hạ tầng cơ sở
được nhà nước giành mức ưu tiên nhất định trong đầu tư phát triển. Vì vậy , nhìn
chung đây là giai đoạn phát triển mạnh của hệ thống năng lượng Việt Nam với
nhiệm vụ phục hồi, nâng cấp, mở rộng và xây dựng mới các cơ sở thăm dò, khai
thác, sản xuất, chuyên tải, phân phối và xuất/nhập khẩu.
iii) Hệ thống năng lượng hiện còn thiếu các nhà máy lọc từ dầu thô thành các sản
phẩm dầu, dẫn đến sự phụ thuộc vào nhập khẩu. Việc xây dựng nhà máy lọc dầu
số 1 (Dung Quất) và dự kiến xây dựng nhà máy lọc dầu thứ hai tại Nghi Sơn có
ý nghĩa rất lớn. Khi đó hệ thống năng lượng sẽ nâng lên một bước quan trọng về
tính đa dạng và độ an toàn cung cấp năng lượng.
iv) Hiệu suất sản xuất và sử dụng năng lượng trong những năm gần đây đã được cải
thiện dần. Ngoài một số nhà máy điện cũ có hiệu suất thấp, hầu hết các nhà máy
điện mới đưa vào đều được áp dụng công nghệ tiên tiến có hiệu suất cao. Bên
cạnh những lò hơi công nghiệp cũ thời kỳ những năm 70, ngành công nghiệp đã
có những thiết bị sử dụng với hiệu suất khoảng 60 – 70% đối với lò đốt than và
70-75% đối với lò đốt dầu;
v) Hệ thống chuyên tải và phân phối điện tuy được phát triển nhanh nhưng vẫn còn
những khu vực phải duy trì thiết bị đã xuống cấp, lạc hậu, hao tổn điện năng lớn.
Tổn thất truyền tải và phân phối điện từ 21,7% năm 1995 đã giảm đáng kể và
đến năm 2003 còn 12,7%. Tuy nhiên tỷ lệ này vẫn còn cao so với một số nước
ASEAN như Thái Lan, Malaisia,…
vi) Năng lượng phi thương mại còn chiếm tỷ trọng tới 41% trong cơ cấu tiêu thụ
năng lượng tổng thể. Tình trạng tự cấp năng lượng ở khu vực nông thôn đã góp
phần vào nạn phá rừng, làm suy thoái môi trường.
vii) Vấn đề môi trường năng lượng chưa gây hậu quả lớn, song cần quan tâm đúng
mức và tận dụng các cơ hội khi tham gia vào cơ chế phát triển sạch (CDM)
III-37
viii) Các biện pháp quản lý vĩ mô của nhà nước cũng như tổ chức quản lý của hệ
thống năng lượng nói chung chưa hợp lý và cần hoàn thiện tiếp.
3.2.2 Tæng quan vÒ cung – cÇu n¨ng l−îng
3.2.2.1 §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng cña çc nguån n¨ng l−îng s¬ cÊp
1. Tµi nguyªn vµ tr÷ l−îng than:
Tæng hîp tr÷ l−îng than ®· ®−îc t×m kiÕm – kh¶o s¸t – th¨m dß ®¸nh gi¸ tr÷ l−îng
tÝnh ®Õn 01/01/2005 xem b¶ng 3.1
B¶ng: 3.1 Tr÷ l−îng than ViÖt nam – ngh×n tÊn
Tªn khu vùc Tr÷ l−îng than ®Þa chÊt

Tæng A+B+C A+B C1 C2 P
Tæng céng toµn quèc 5882885 4918691 378648 2141991 2398051 964193
100.0% 7.70% 43.55% 48.75%
BÓ than qu¶ng ninh 3863947 3411185 323194 1386155 1701836 452762

Than bïn 235438 235438 0 128827 106611 0
Vïng néi ®Þa 165109 165109 55454 91901 17755 0
Çc má than ®Þa ph−¬ng 37434 18478 0 10238 8240 18956
Vïng Kho¸i ch©u (DiÖn
1580956 1088481 0 524871 563610 492475
tÝch 80 km2)
Céng çc chñng lo¹i than 5845451 4900213 378648 2131753 2389811 945237
Than antraxit 3932738 3479975 335804 1424580 1719590 452762
Than ¸bitum 1580956 1088481 0 524871 563610 492475
Than N©u 96319 96319 42844 53475 0 0
Than bïn 235438 235438 0 128827 106611 0
Céng bÓ than Qu¶ng 3863947 3411185 323194 1386155 1701836 452762

Ninh (Than antraxit) 100.00% 9.47% 40.64% 49.89%
Vïng Hßn gai 754926 723323 55686 232473 435164 31603
Vïng U«ng bÝ 1346279 1252578 17309 444107 791163 93701
Vïng CÈm ph¶ 1762742 1435284 250199 709575 475509 327458
Nguån: Trung t©m T− vÊn má vµ C«ng NghiÖp-TVN, 2005
III-38
2. Tµi nguyªn vµ tr÷ l−îng dÇu khÝ
Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®· triÓn khai c«ng t¸c t×m kiÕm th¨m dß dÇu khÝ trªn
gÇn 25% diÖn tÝch thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam, chñ yÕu t¹i 4 bÓ trÇm tÝch: S«ng Hång, Cöu
Long, Nam C«n S¬n, Malay - Thæ Chu.
§· x¸c ®Þnh tµi nguyªn vµ tr÷ l−îng dÇu khÝ cña ViÖt Nam (chñ yÕu ë ngoµi biÓn) ®¹t
kho¶ng 4 ÷ 4,5 tû m3 dÇu quy ®æi, trong ®ã kho¶ng 1,6 ÷ 1,8 tû m3 dÇu/khÝ ng−ng tô
(Condensat) vµ 2,4 ÷ 2,7 ngµn tû m3 khÝ thiªn nhiªn. Çc kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ hiÖn nay
cho thÊy, ë n−íc ta tµi nguyªn vµ tr÷ l−îng khÝ thiªn nhiªn chiÕm kho¶ng 55-60%, lín
h¬n dÇu.
Trªn phÇn diÖn tÝch thÒm lôc ®Þa cã chiÒu s©u n−íc ®Õn 200m, ®· ph¸t hiÖn 63 cÊu t¹o
cã chøa dÇu khÝ víi tr÷ l−îng cã thÓ khai th¸c ®−îc kho¶ng 900 triÖu m3 dÇu quy ®æi,
trong ®ã kho¶ng 500 triÖu m3 dÇu vµ 400 tû m3 khÝ (kh«ng kÓ 250 tû m3 khÝ ë BÓ S«ng
Hång cã hµm l−îng khÝ CO2 cao 60-90% ch−a thÓ ®−a vµo khai th¸c b»ng c«ng nghÖ
hiÖn nay vµ 45 triÖu m3 dÇu cña çc cÊu t¹o nhá, kh«ng th−¬ng m¹i).
§· x¸c ®Þnh ®−îc çc má dÇu khÝ th−¬ng m¹i lµ B¹ch Hæ, Rång, §¹i Hïng, Hång
Ngäc, R¹ng §«ng, S− tö §en, S− tö Vµng, Lan T©y, Lan §á, H¶i Th¹ch, Rång §«i,
Rång §«i T©y, Çi N−íc, Kim Long, Ç Voi, ¸c Quû, S− Tö Tr¾ng... vµ côm çc má
dÇu khÝ thuéc khu vùc PM3-CAA.
TiÒm n¨ng dÇu khÝ ch−a ph¸t hiÖn cßn l¹i tËp trung chñ yÕu (kho¶ng gÇn 50% tæng
tiÒm n¨ng) ë vïng n−íc s©u, xa bê (BÓ Phó Kh¸nh, vïng T− ChÝnh - Vòng M©y) vµ çc
vïng chång lÊn.
§· ph¸t hiÖn vµ ®−a vµo khai th¸c 8 má dÇu vµ khÝ thiªn nhiªn víi tæng s¶n l−îng khai
th¸c dÇu th« ®Õn hÕt n¨m 2004 lµ 20,8 triÖu tÊn vµ vËn chuyÓn vµo bê h¬n 4,7 tû m3
khÝ cho s¶n xuÊt ®iÖn vµ çc nhu cÇu kh¸c. Theo ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng khai th¸c khÝ ®Õn
n¨m 2020 ®¹t tõ 14 ®Õn 16 tû m3/ n¨m, trong dã cho s¶n xuÊt ®iÖn lµ 12-14 tû vµ tiÒm
n¨ng cho s¶n xuÊt dÇu ®Õn n¨m 2020 lµ 10-18 triÖu tÊn/ n¨m.
3. Tµi nguyªn thuû ®iÖn
ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng thñy ®iÖn dåi dµo vµ ph©n bè trªn hÇu kh¾p çc vïng l·nh thæ.
Víi trªn 2200 s«ng suèi lín nhá cã chiÒu dµi tõ 10km trë lªn, tæng tiÒm n¨ng kü thuËt
®−îc ®¸nh gi¸ vµo kho¶ng 120 tû kWh, víi c«ng suÊt t−¬ng øng kho¶ng 30.000 MW. NÕu
xem xÐt thªm çc yÕu tè vÒ kinh tÕ x· héi vµ t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng th× tiÒm n¨ng kinh
tÕ – kü thuËt cña thuû ®iÖn kho¶ng 83 tû kWh. §Õn nay, tæng c«ng suÊt çc nhµ m¸y thñy
®iÖn ®· ®−îc x©y dùng lµ 4200 MW (n¨m 2003 s¶n xuÊt 19 tû kWh, b»ng 23% tæng tiÒm
n¨ng kinh tÕ kü thuËt).
III-39
Ngoµi nh÷ng c«ng tr×nh thñy ®iÖn võa vµ lín, ViÖt Nam cßn cã tiÒm n¨ng kh¸ lín
nguån thñy ®iÖn nhá vµ cùc nhá t¹i çc tØnh miÒn nói phÝa B¾c, miÒn Trung, T©y
Nguyªn vµ miÒn §«ng Nam Bé... Theo ®¸nh gi¸ s¬ bé, cã thÓ ph¸t triÓn trªn 2300 MW
thñy ®iÖn nhá vµ cùc nhá víi s¶n l−îng ®iÖn kho¶ng 10 tû kWh.
4. Nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o
N¨ng l−îng ®Þa nhiÖt: ViÖt Nam cã h¬n 300 nguån n−íc kho¸ng nãng cã nhiÖt ®é bÒ
mÆt tõ 30oC ®Õn 105oC, tËp trung nhiÒu t¹i T©y B¾c, Trung Bé. Tuy nhiªn, do ch−a cã
çc nghiªn cøu ®Çy ®ñ, nªn ch−a cã çc ®¸nh gi¸ ®óng vÒ tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng khai
th¸c nguån ®Þa nhiÖt. Dù b¸o ®Õn n¨m 2020 cã thÓ ph¸t triÓn kho¶ng 200 MW.
N¨ng l−îng mÆt trêi: ViÖt Nam n»m trong vïng nhiÖt ®íi, sè giê n¾ng trung b×nh
kho¶ng 2000-:-2500 giê/n¨m víi tæng n¨ng l−îng bøc x¹ mÆt trêi trung b×nh kho¶ng
150kCal/cm2.n¨m, tiÒm n¨ng lý thuyÕt ®−îc ®¸nh gi¸ kho¶ng 43,9 tû TOE/n¨m. N¨ng
l−îng mÆt trêi ®−îc sö dông ®Ó cÊp ®iÖn qua çc tÊm pin mÆt trêi, çc thiÕt bÞ biÕn ®æi
quang n¨ng thµnh nhiÖt n¨ng trong çc b×nh ®un n−íc, sÊy n«ng s¶n...
N¨ng l−îng giã: TiÒm n¨ng n¨ng l−îng giã cña ViÖt Nam kh«ng nhá. Ph©n bè mËt ®é
n¨ng l−îng ®−îc ®¸nh gi¸ vµo kho¶ng 800 – 1400 kWh/m2.n¨m t¹i çc h¶i ®¶o, 500 -
1000 kWh/m2.n¨m t¹i vïng duyªn h¶i miÒn Trung, T©y Nguyªn vµ duyªn h¶i Nam bé,
çc khu vùc kh¸c d−íi 500kWh/m2.n¨m.
N¨ng l−îng sinh khèi: TiÒm n¨ng n¨ng l−îng sinh khèi bao gåm gç, cñi, r¬m r¸c,
phô phÈm n«ng nghiÖp... cña ViÖt Nam kho¶ng 43 - 46 triÖu TOE/n¨m, trong ®ã
kho¶ng 60% lµ n¨ng l−îng gç cñi (26 - 27 triÖu TOE) vµ 40% n¨ng l−îng r¬m r¸c, phô
phÈm n«ng nghiÖp (17 - 19 triÖu TOE). Riªng n¨ng l−îng khÝ sinh häc, tiÒm n¨ng lý
thuyÕt ®−îc ®¸nh gi¸ s¬ bé kho¶ng 0,4 triÖu TOE/n¨m, nh−ng tiÒm n¨ng cã kh¶ n¨ng
khai th¸c ®−îc chØ chiÕm kho¶ng 10%.
Tr÷ l−îng Uranium: ViÖt Nam lµ quèc gia cã tiÒm n¨ng vÒ Uranium ë møc trung
b×nh trªn thÕ giíi, tÝnh ®Õn th¸ng 12/2002, tæng tr÷ l−îng, tµi nguyªn Uranium cña
ViÖt Nam dù b¸o lµ 218.167 tÊn U3O8, trong ®ã cÊp C1 (RAR) lµ 113 tÊn, cÊp C2
(EAR-I) lµ 16.563 tÊn, cÊp P1 (EAR-II) lµ 15.153 tÊn vµ 186.338 tÊn cÊp P2+P3 (SR).
3.2.2.2 Dù b¸o kh¶ n¨ng khai th¸c vµ sö dông çc nguån NL s¬ cÊp.
Theo quy ho¹ch vµ chiÕn l−îc ph¸t triÓn çc ngµnh n¨ng l−îng, dù b¸o kh¶ n¨ng khai
th¸c nguån n¨ng l−îng s¬ cÊp trong n−íc ®Õn n¨m 2025 nh− sau:
1. Than 52 - 56 triÖu tÊn/n¨m.
2. DÇu th« 10 - 18 triÖu tÊn /n¨m
3. KhÝ ®èt 14 - 16 tû m3/n¨m.
III-40
4. Thñy ®iÖn 73 - 83 tû kWh /n¨m
3.2.2.3 HiÖn tr¹ng vµ kh¶ n¨ng xuÊt nhËp khÈu çc d¹ng n¨ng l−îng.
XuÊt khÈu dÇu th« vµ than t¨ng m¹nh. DÇu th« xuÊt khÈu t¨ng tõ 2,6 triÖu tÊn n¨m
1990 lªn kho¶ng 19,6 triÖu tÊn n¨m 2004; xuÊt khÈu than t¨ng tõ 0,8 triÖu tÊn n¨m
1990 lªn kho¶ng 10,5 triÖu tÊn n¨m 2004. N¨m 2004, kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨ng l−îng
®¹t kho¶ng 5,98 tû USD, t¨ng 49,4% so víi n¨m 2003 vµ b»ng kho¶ng 23% kim ng¹ch
xuÊt khÈu c¶ n−íc.
Do ch−a cã nhµ m¸y läc dÇu nªn hÇu hÕt çc s¶n phÈm dÇu cho nhu cÇu trong n−íc
®Òu ph¶i nhËp khÈu, l−îng nhËp khÈu t¨ng tõ 2,9 triÖu tÊn n¨m 1990 lªn gÇn 11,426
triÖu tÊn n¨m 2004. N¨m 2004, do ch−a cã ®−êng èng dÉn khÝ tõ má PM3 vµo bê nªn
l−îng khÝ khai th¸c ®−îc ®Ó xuÊt tr−íc sang Malaixia. Kim ng¹ch nhËp khÈu çc s¶n
phÈm dÇu n¨m 2004 kho¶ng 3,57 tû USD, b»ng 11,3% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu c¶
n−íc.
Do s¶n xuÊt dÇu th« vµ than t¨ng nhanh, ViÖt Nam tõ mét n−íc nhËp khÈu n¨ng l−îng
®· trë thµnh n−íc xuÊt khÈu n¨ng l−îng tõ n¨m 1990 ®Õn nay. XuÊt khÈu tÞnh (xuÊt
khÈu trõ nhËp khÈu) n¨m 1990 chØ kho¶ng 0,3 triÖu TOE, t¨ng lªn ®Õn 9,3 triÖu TOE
n¨m 2000 vµ kho¶ng 28,324 triÖu TOE n¨m 2004.
3.2.3 C©n b»ng n¨ng l−îng giai ®o¹n quy ho¹ch vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn
n¨ng l−îng, nhiªn liÖu.
3.2.3.1. Tæng quan n¨ng l−îng thÕ giíi vµ khu vùc

1. Tæng quan NL thÕ giíi
Theo nh÷ng ®¸nh gi¸ gÇn ®©y nhÊt, ®Õn cuèi n¨m 2003 tæng tr÷ l−îng dÇu má cña thÕ
giíi cßn kho¶ng 156,7 tû tÊn, víi møc khai th¸c nh− hiÖn nay, cã thÓ khai th¸c thªm
kho¶ng 41 n¨m. Tæng tr÷ l−îng khÝ thiªn nhiªn lµ 175,78 ngµn tû m3, cã thÓ khai th¸c
thªm kho¶ng 67 n¨m. Tr÷ l−îng than kho¶ng 984,5 tû tÊn, cã thÓ ®¶m b¶o khai th¸c
thªm 200 n¨m. Tr÷ l−îng uranium vµo kho¶ng 4,51 triÖu tÊn cã thÓ b¶o ®¶m sö dông
trªn 70 n¨m, nÕu dïng c«ng nghÖ t¸i sinh th× nhiªn liÖu h¹t nh©n cã thÓ ®¶m b¶o nhu
cÇu n¨ng l−îng cho nh©n lo¹i trong nhiÒu thÕ kû.
Ph©n bè nguån n¨ng l−îng s¬ cÊp trªn thÕ giíi kh«ng ®Òu: DÇu má chñ yÕu ë khu vùc
Trung §«ng (63,3%), Ch©u ¢u vµ ¢u ¸ (9,2%); Trung & Nam Mü (8,9%); Ch©u Phi
(8,9%). KhÝ ®èt còng ph©n bè chñ yÕu ë Trung §«ng (40,8%), çc n−íc Ch©u ¢u vµ
¢u ¸ (35,4%); Than ph©n bè chñ yÕu ë Ch©u ¸ & Ch©u óc (30%), çc n−íc Ch©u ¢u
vµ ¢u ¸ (36,1%), B¾c Mü (26,2%).
III-41
N¨m 2003, møc tiªu thô n¨ng l−îng cña thÕ giíi t¨ng 2,9% so víi n¨m 2002. Tæng
nhu cÇu n¨ng l−îng th−¬ng m¹i n¨m 2003 lµ 9741,1 triÖu TOE, trong ®ã: dÇu má tiªu
thô 3.636,6 triÖu TOE (37,3%), khÝ ®èt tiªu thô 2.331,9 triÖu TOE (23,9%), than
2.578,4 triÖu TOE (26,5%), n¨ng l−îng h¹t nh©n 598,8 triÖu TOE (6,2%) vµ thuû ®iÖn
595,4 triÖu TOE (6,1%).
Tæng n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o cña thÕ giíi n¨m 2000 kho¶ng 1.372 triÖu TOE, trong
®ã chñ yÕu lµ cñi gç vµ phô phÈm n«ng nghiÖp (79,8%), thuû ®iÖn (16,5%), n¨ng
l−îng giã, mÆt trêi, ®Þa nhiÖt... chiÕm tû träng nhá (3,7%).
Çc n−íc ph¸t triÓn (OECD) chiÕm kho¶ng 15% d©n sè, nh−ng n¨m 2003 ®· tiªu thô
5.398 triÖu TOE, chiÕm 55,4% tæng nhu cÇu n¨ng l−îng toµn thÕ giíi, trong ®ã dÇu má
tiªu thô 2225,8 triÖu TOE, chiÕm 61% (tr÷ l−îng dÇu má cña çc n−íc OECD chØ
chiÕm 7,5% tr÷ l−îng cña thÕ giíi).
Gi¸ c¶ çc lo¹i n¨ng l−îng th−êng kh«ng æn ®Þnh, ®Æc biÖt gi¸ dÇu th−êng thay ®æi
theo biÕn ®éng chÝnh trÞ trªn thÕ giíi, rÊt khã dù b¸o. ChØ tÝnh tõ n¨m 1973 ®Õn nay,
thÕ giíi ®· tr¶i qua nhiÒu lÇn khñng ho¶ng dÇu má, ®Æc biÖt lµ hiÖn nay, gi¸ dÇu t¨ng
®ét biÕn tõ kho¶ng 25 USD/thïng lªn ®Õn trªn 50 USD/thïng, ®Æc biÖt cã thêi ®iÓm ®·
v−ît qu¸ 70 USD/thïng .
Mét sè xu thÕ chñ yÕu n¨ng l−îng thÕ giíi trong t−¬ng lai lµ:
- Than vÉn lµ nguån n¨ng l−îng s¬ cÊp æn ®Þnh cho nhu cÇu dµi h¹n cña thÕ giíi.
Tuy vËy, sÏ tËp trung nghiªn cøu ®Ó øng dông c«ng nghÖ míi ®èt than Ýt g©y «
nhiÔm m«i tr−êng h¬n.
- Nhu cÇu khÝ ®èt sÏ t¨ng nhanh do cã −u viÖt vÒ m«i tr−êng vµ vèn ®Çu t−. KhÝ ®èt
®−îc sö dông trong nhiÒu ngµnh, ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt ®iÖn vµ c«ng nghiÖp.
- Tiªu thô dÇu t¨ng chËm h¬n so víi khÝ ®èt do sù biÕn ®éng bÊt th−êng vÒ gi¸,
nhiÒu n−íc cã chÝnh s¸ch chuyÓn tõ sö dông dÇu sang n¨ng l−îng kh¸c. Tuy nhiªn
tiªu thô dÇu trong c©n b»ng n¨ng l−îng thÕ giíi vÉn cã tû träng cao.
- N¨ng l−îng h¹t nh©n trong nhu cÇu n¨ng l−îng s¬ cÊp thÕ giíi vÉn t¨ng, do çc
trung t©m tiªu thô n¨ng l−îng lín trªn thÕ giíi lµ Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n vµ Trung
Quèc chñ tr−¬ng t¨ng c−êng ph¸t triÓn ®iÖn h¹t nh©n ®Ó gi¶m sù phô thuéc vµo s¶n
phÈm dÇu vµ gi¶m khÝ nhµ kÝnh theo NghÞ ®Þnh th− Kyoto.
- N¨ng l−îng thuû ®iÖn trong nhu cÇu n¨ng l−îng s¬ cÊp cña thÕ giíi t¨ng Ýt. Çc
nguån n¨ng l−îng t¸i t¹o kh¸c nh− giã, mÆt trêi, thuû triÒu vµ ®Þa nhiÖt sÏ t¨ng
nhanh, nh−ng vÉn chØ chiÕm tû träng nhá (kho¶ng 1%) trong tæng nhu cÇu n¨ng
l−îng s¬ cÊp n¨m 2010.
- Hai xu h−íng ph¸t triÓn m¹nh trong n¨ng l−îng thÕ giíi lµ sö dông n¨ng l−îng tiÕt
kiÖm, hiÖu qu¶ vµ ¸p dông çc c«ng nghÖ lµnh m¹nh vÒ m«i tr−êng.
- Hîp t¸c quèc tÕ trong n¨ng l−îng sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ theo h−íng khu vùc ho¸
III-42
vµ toµn cÇu ho¸ c¶ trong lÜnh vùc trao ®æi n¨ng l−îng còng nh− c«ng nghÖ s¶n
xuÊt, sö dông n¨ng l−îng.
- ThÞ tr−êng n¨ng l−îng ngµy cµng s«i ®éng, gi¸ c¶ cã nh÷ng biÕn ®éng khã l−êng,
®Æc biÖt lµ gi¸ dÇu má.
- VÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr−êng do s¶n xuÊt vµ sö dông n¨ng l−îng, ®Æc biÖt lµ ph¸t
th¶i khÝ nhµ kÝnh vÉn lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña toµn thÕ giíi.
- §a sè çc n−íc ®· vµ ®ang thùc hiÖn t¸i cÊu tróc l¹i ngµnh n¨ng l−îng theo h−íng
tæ chøc ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, phi ®iÒu tiÕt ho¸.
2. Tæng quan n¨ng l−îng khu vùc ASEAN.
Tr÷ l−îng n¨ng l−îng cña khu vùc ASEAN: dÇu má kho¶ng 3,7 tû tÊn; khÝ ®èt gÇn 10
ngµn tû m3; than kho¶ng 45 tû tÊn. Indonexia lµ n−íc cã tr÷ l−îng lín nhÊt, chiÕm trªn
80% tr÷ l−îng n¨ng l−îng cña khu vùc.
Tæng khai th¸c n¨ng l−îng s¬ cÊp cña çc n−íc ASEAN n¨m 2002 ®¹t 383 triÖu TOE;
trong ®ã dÇu má 135 triÖu TOE (35%), khÝ ®èt 160 triÖu TOE (42%), than 77 triÖu
TOE (20%) vµ thuû ®iÖn 20 triÖu TOE (5%).
Tæng n¨ng l−îng s¬ cÊp tiªu thô n¨m 2002 kho¶ng 333 triÖu TOE, trong ®ã s¶n phÈm
dÇu kho¶ng 52%, khÝ ®èt 29%, than 13% vµ thuû ®iÖn kho¶ng 6%.
C©n ®èi chung, ASEAN lµ khu vùc xuÊt khÈu n¨ng l−îng, n¨m 2002 xuÊt khÈu tÞnh
kho¶ng 50 triÖu TOE. NÕu xÐt riªng tõng d¹ng n¨ng l−îng, ASEAN lµ khu vùc nhËp
khÈu dÇu má, n¨m 2002 nhËp khÈu kho¶ng 38 triÖu tÊn; xuÊt khÈu khÝ ho¸ láng vµ
than. N¨m 2002 xuÊt khÈu 64 triÖu tÊn LPG, 50 triÖu tÊn than.
Dù b¸o tèc ®é t¨ng nhu cÇu n¨ng l−îng b×nh qu©n giai ®o¹n 2001-2010 lµ 8,1%/n¨m.
§Ó ®¸p øng nhu cÇu n¨ng l−îng t¨ng lªn, çc n−íc vÉn t¨ng c−êng s¶n xuÊt khÝ ®èt vµ
than, mét phÇn sÏ ®−îc dïng ®Ó xuÊt khÈu, nh−ng dÇu má vÉn ph¶i nhËp khÈu.
Indonesia vµ Malaysia tõ n−íc xuÊt khÈu dÇu má hiÖn nay trë thµnh n−íc nhËp khÈu
dÇu vµo kho¶ng n¨m 2010.
VÒ ®iÖn n¨ng, ®Õn nay ch−a h×nh thµnh hÖ thèng ®iÖn liªn kÕt trong khu vùc mµ chñ
yÕu thùc hiÖn liªn kÕt trao ®æi song ph−¬ng gi÷a çc n−íc thµnh viªn, nh−: Th¸i Lan vµ
Malaysia thùc hiÖn trao ®æi ®iÖn qua ®−êng d©y mét chiÒu 300 kV vµ xoay chiÒu 110
kV; Malaysia - Singapore liªn kÕt trao ®æi qua ®−êng d©y 220 kV; Th¸i Lan mua ®iÖn
tõ çc nhµ m¸y thuû ®iÖn cña Lµo qua çc ®−êng d©y 220 vµ 110kV. ViÖt Nam ®· thùc
hiÖn b¸n ®iÖn cho Lµo vµ Campuchia qua çc ®−êng d©y trung ¸p.
VÒ liªn kÕt mua b¸n khÝ qua hÖ thèng ®−êng èng, Malaysia vµ Indonesia xuÊt khÈu khÝ
sang Singapore, Myanmar xuÊt khÈu khÝ sang Th¸i Lan. Tæng l−îng khÝ mua b¸n gi÷a
çc n−íc n¨m 2003 lµ 12,2 tû m3.
III-43
Mét sè xu thÕ trong chÝnh s¸ch n¨ng l−îng cña çc n−íc trong khèi ASEAN:
- §a d¹ng ho¸ çc nguån tµi nguyªn n¨ng l−îng; t¨ng c−êng sö dông khÝ ®èt, than;
- Ph¸t triÓn thuû ®iÖn, nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o;
- N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vµ tiÕt kiÖm n¨ng l−îng; b¶o tån tµi nguyªn n¨ng l−îng;
- Ph¸t triÓn n¨ng l−îng g¾n víi b¶o vÖ m«i tr−êng; ¸p dông c«ng nghÖ n¨ng l−îng
s¹ch th©n thiÖn víi m«i tr−êng.
- T¨ng c−êng hîp t¸c, trao ®æi n¨ng l−îng gi÷a çc thµnh viªn trong khèi.
3.2.3.2 Dù b¸o nhu cÇu tiªu thô n¨ng l−îng

C¨n cø vµo çc ph−¬ng ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi theo nghiªn cøu cña ViÖn ChiÕn
l−îc ph¸t triÓn, Bé KÕ ho¹ch & §Çu t−, tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ n−íc ta ®Õn n¨m
2010, tÇm nh×n ®Õn n¨m 2050 ®−îc dù b¸o nh− sau:
Theo ph−¬ng ¸n c¬ së vµ cao, tèc ®é t¨ng GDP b×nh qu©n cña çc giai ®o¹n dù b¸o
t−¬ng øng nh− sau: giai ®o¹n 2001 – 2010: 7,2% - 8,5%; giai ®o¹n 2011-2020: 7,09%
-8,5% vµ giai ®o¹n 2021 – 2030 kho¶ng 6 - 7%. C¬ cÊu GDP còng cã sù dÞch chuyÓn
theo h−íng t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, gi¶m tû träng n«ng, l©m nghiÖp. Dù
b¸o d©n sè cña ViÖt Nam t¨ng tõ 80 triÖu ng−êi hiÖn nay lªn 87,77 triÖu ng−êi n¨m
2010; 97,85 triÖu n¨m 2020. Møc ®é ®« thÞ ho¸ còng cã sù thay ®æi, d©n sè ®« thÞ tõ
25% hiÖn nay t¨ng lªn ®Õn 32% n¨m 2010, 40% n¨m 2020 vµ 70,5% n¨m 2050. Dù
b¸o nhu cÇu n¨ng l−îng cuèi cïng theo çc ngµnh vµ nhiªn liÖu ®Õn n¨m 2025 thÓ hiÖn
ë b¶ng 3.15 vµ 3.16 nh− sau:
B¶ng 3.15 : KÕt qu¶ dù b¸o nhu cÇu n¨ng l−îng theo çc ngµnh
§¬n vÞ: TriÖu TOE
Ngµnh 2000 2010 2015 2020 2025
Ngµnh\ KÞch b¶n C¬ së/Cao C¬ së/Cao C¬ së/Cao C¬ së/Cao
C«ng nghiÖp 4,36 15,77/16,29 21,68/23,74 29,1/33,12 36,7/42,312
N«ng nghiÖp 0,82 0,65/0,74 0,85/0.89 0.93/0,99 0.88/0,966
GT VËn t¶i 4,34 9,7/10,13 14,69/16,41 19,84/26,44 22,57/33,988
DÞch vô 0,90 2,93/3,1 4,55/5,19 6,33/7,64 7,77/9,662
Gia dông 1,77 18,57/19,39 23,46/26,11 27,81/33,11 29,36/36,871
Tæng 12,2 47,63/49,62 65,22/72,34 83,99/101,31 97,3/123,8
III-44
H×nh 6.1
140000
120000
Gia dung
100000
DÞch vô
GTVT
80000
KTOE
N.NghiÖp
60000 C.NghiÖp
40000
20000
0
2000 2005 2010 2015 2020 2025
Tèc ®é t¨ng nhu cÇu n¨ng l−îng th−¬ng m¹i b×nh qu©n giai ®o¹n 2001-2025 kho¶ng
8,6 - 9,7%/n¨m. N¨ng l−îng th−¬ng m¹i tiªu thô cuèi cïng b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña
ViÖt Nam ®Õn n¨m 2025 ®¹t kho¶ng 700 – 850 kgOE;
C¬ cÊu tiªu thô n¨ng l−îng còng cã sù chuyÓn dÞch theo h−íng t¨ng tû träng ngµnh
C«ng nghiÖp, gi¶m tû träng ngµnh Giao th«ng vËn t¶i. C¬ cÊu tiªu thô n¨m 2025: C«ng
nghiÖp 37,7; Giao th«ng vËn t¶i 23,2%; DÞch vô 8,0%; D©n dông 30,2% vµ N«ng
nghiÖp 0,9%.
Ngµnh C«ng nghiÖp cã tèc ®é t¨ng b×nh qu©n giai ®o¹n 2001-2025 kho¶ng 7,14 -
11%/n¨m. §iÖn, çc s¶n phÈm dÇu, than, khÝ lµ çc lo¹i n¨ng l−îng tiªu thô chñ yÕu
trong ngµnh c«ng nghiÖp. Trong ®ã tiªu thô ®iÖn t¨ng nhanh nhÊt, tiÕp ®ã lµ khÝ ®èt,
than vµ çc s¶n phÈm dÇu. Tû träng ®iÖn sÏ t¨ng tõ 21% n¨m 2004 lªn ®Õn 30% n¨m
2020, than sÏ gi¶m tõ 57% xuèng cßn 46% trong cïng giai ®o¹n. KhÝ ®èt t¨ng lªn vµ
chiÕm tû träng kho¶ng 9% trong giai ®o¹n 2010-2025.
Ngµnh Giao th«ng vËn t¶i cã tèc ®é t¨ng b×nh qu©n giai ®o¹n 2001-2025 kho¶ng 9,4
– 9,7%/n¨m. Tû träng tiªu thô n¨ng l−îng ngµnh GTVT gi¶m dÇn, tõ 32,8% n¨m 2004
xuèng cßn 23,2% n¨m 2025.
Nhiªn liÖu sö dông trong ngµnh Giao th«ng vËn t¶i chñ yÕu vÉn lµ çc s¶n phÈm dÇu.
N¨ng l−îng ®iÖn vµ khÝ ®èt sÏ ®−îc sö dông nh−ng chiÕm tû träng nhá.
Ngµnh DÞch vô: Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n giai ®o¹n 2001-2025 kho¶ng 6,6 – 9%/n¨m.
Tû träng tiªu thô n¨ng l−îng ngµnh DÞch vô kho¶ng 6,6 – 7,8%.
Çc d¹ng n¨ng l−îng sö dông chñ yÕu lµ: çc s¶n phÈm dÇu cã tû träng cao nhÊt,
nh−ng cã xu h−íng gi¶m dÇn; n¨ng l−îng ®iÖn cã tèc ®é t¨ng cao nhÊt, tû träng sÏ
III-45
t¨ng tõ 22% n¨m 2004 lªn ®Õn 26% n¨m 2025. N¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o cã tû träng
kh«ng ®¸ng kÓ hiÖn nay dù kiÕn sÏ chiÕm kho¶ng 9 - 10% n¨m 2025.
Ngµnh N«ng nghiÖp: Tû träng tiªu thô n¨ng l−îng ngµnh N«ng nghiÖp gi¶m tõ 5%
hiÖn nay xuèng cßn 0,6 - 0.8% vµo n¨m 2025.
Çc d¹ng n¨ng l−îng sö dông chñ yÕu lµ çc s¶n phÈm dÇu (tû träng kho¶ng 50%);
than (kho¶ng 40%) vµ ®iÖn (kho¶ng 10%). N¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o dù b¸o sÏ ®−îc
sö dông vµ cã tû lÖ kho¶ng 9-10% n¨m 2025.
D©n dông: Tiªu thô n¨ng l−îng trong d©n dông sÏ t¨ng dÇn theo sù t¨ng d©n sè, møc
®é ®« thÞ ho¸, møc t¨ng thu nhËp. Tû träng tiªu thô n¨ng l−îng d©n dông gi¶m tõ 42%
hiÖn nay xuèng cßn 29,8% n¨m 2025.
N¨ng l−îng sö dông trong sinh ho¹t gåm nhiÒu lo¹i h¬n so víi çc ngµnh kh¸c, nh−:
®iÖn, çc s¶n phÈm dÇu, LPG, than.... N¨ng l−îng phi th−¬ng m¹i dù kiÕn vÉn ®−îc sö
dông lµm chÊt ®èt sinh ho¹t n«ng th«n, nh−ng sÏ gi¶m dÇn. Trong 10 n¨m tíi, sö dông
®iÖn vÉn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao nhÊt, kho¶ng 11%, tiÕp theo lµ LPG. N¨ng l−îng
míi vµ t¸i t¹o sÏ ®−îc sö dông trong sinh ho¹t cña d©n thµnh thÞ vµ n«ng th«n. T¹i çc
vïng s©u, vïng xa, nguån ®iÖn tõ çc d¹ng n¨ng l−îng míi còng sÏ ®−îc ph¸t triÓn.
Nhu cÇu ®iÖn: Dù b¸o ®Õn n¨m 2010 – 2025, nhu cÇu tiªu thô ®iÖn vÉn tiÕp tôc t¨ng
nhanh h¬n GDP (hÖ sè ®µn håi §iÖn/GDP lín h¬n 1). §Õn n¨m 2010, nhu cÇu ®iÖn
toµn quèc kho¶ng 112 – 117 tû kWh; n¨m 2020 kho¶ng 294 – 306 tû kWh vµ n¨m
2025 kho¶ng 432 – 447 tû kWh. Tèc ®é t¨ng nhu cÇu ®iÖn b×nh qu©n giai ®o¹n 2001-
2010 kho¶ng 14,7 - 15,8%; giai ®o¹n 2011-2020 kho¶ng 8,8-10,1%; giai ®o¹n 2021-
2025 kho¶ng 7,2 – 8%. §iÖn b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña ViÖt Nam n¨m 2010 ®¹t 1270 –
1350 ®Õn n¨m 2020 ®¹t kho¶ng 3000 – 3200 kWh/ng−êi.n¨m; ®Õn n¨m 2025 kho¶ng
4300 – 4500 kWh/ng−êi.n¨m.
B¶ng 3.16: KÕt qu¶ dù b¸o nhu cÇu n¨ng l−îng theo lo¹i n¨ng l−îng
§¬n vÞ: triÖu TOE
Năm 2000 2010 2015 2020 2025
KÞch b¶n C¬ së/Cao C¬ së/Cao C¬ së/Cao C¬ së/Cao
Than 3,223 6,177/6,44 8,436/9,55 10,58/13,03 10,98/14,23
§iÖn 1,927 7,91/8,35 12,64/14,19 18,62/22,12 26,54/32,78
S¶n phÈm dÇu 7,009 17,82/18,8 27,25/30,88 37,61/46,081 43,407/74,79
KhÝ ®èt 0,018 0,818/0,89 1,488/1,743 1,704/1,958 1,850/2,000
N¨ng l−îng míi 14,914/15,134 15,415/15,985 15,483/18,121 14,522/18,087
Tæng 12,2 47,63/49,62 65,22/72,34 83,99/101,31 97,3/123,8
III-46
H×nh 6.2
120000
SP.dÇu kh¸c
100000
DÇu háa
KhÝ ®èt
80000
KTOE LPG
60000
X¨ng m¸y bay
X¨ng « t«
40000 FO
DO
20000 §iÖn
Than
0
2000 2005 2010 2015 2020 2025
Nhu cÇu than: Sö dông than sÏ tiÕp tôc t¨ng æn ®Þnh. Than sö dông cho s¶n xuÊt vËt
liÖu x©y dùng (xi m¨ng, g¹ch ngãi..) chiÕm tû träng lín nhÊt, tiÕp ®Õn lµ cho s¶n xuÊt
ph©n ho¸ häc, ho¸ chÊt; than dïng lµm chÊt ®èt sinh ho¹t t¨ng chËm (kho¶ng
1,5%/n¨m). Than sö dông ®Ó ph¸t ®iÖn sÏ t¨ng nhanh: n¨m 2010 kho¶ng 13 triÖu tÊn,
n¨m 2020 kho¶ng 39 triÖu tÊn, n¨m 2025 kho¶ng 75 triÖu tÊn. Tæng nhu cÇu than cho
tiªu dïng trong n−íc (kh«ng kÓ cho s¶n xuÊt ®iÖn): n¨m 2010 kho¶ng 12 triÖu tÊn;
n¨m 2020 kho¶ng 23 triÖu tÊn vµ n¨m 2025 kho¶ng 26 triÖu tÊn.
Nhu cÇu s¶n phÈm dÇu: Lµ mét n−íc ®ang ph¸t triÓn, nhu cÇu çc s¶n phÈm x¨ng
dÇu cña ViÖt Nam vÉn t¨ng nhanh. Nhu cÇu çc s¶n phÈm x¨ng dÇu ë ViÖt Nam
kho¶ng 10,5 triÖu tÊn vµo n¨m 2005; lªn ®Õn 18 triÖu tÊn vµo n¨m 2010; 40- 42 triÖu
tÊn n¨m 2020; vµ 50 - 53 triÖu tÊn vµo n¨m 2025. Tèc ®é t¨ng trung b×nh giai ®o¹n ®Õn
n¨m 2010 kho¶ng 12- 13%/n¨m, giai ®o¹n 2011 - 2020 kho¶ng 8 -9 %/n¨m, giai ®o¹n
2021 - 2025 kho¶ng 4-5%/n¨m.
Nhu cÇu dÇu lµm nguyªn liÖu trong c«ng nghiÖp läc dÇu dù b¸o t¨ng nhanh. §Õn n¨m
2010 kho¶ng 6,5 triÖu tÊn vµ n¨m 2020 kho¶ng 20,5 triÖu tÊn. Tuy nhiªn ®Õn n¨m
2020, ViÖt Nam dù kiÕn vÉn chØ s¶n xuÊt mét phÇn nhu cÇu trªn, cßn l¹i vÉn ph¶i nhËp
khÈu.
Nhu cÇu tiªu thô khÝ tiÕp tôc t¨ng nhanh, nhu cÇu cho s¶n xuÊt ®iÖn kho¶ng 80 - 90%,
cho çc ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c vµ sinh ho¹t kho¶ng 20%. Dù b¸o tiªu thô khÝ kho¶ng
8 - 9 tû m3 vµo n¨m 2010; ®¹t 15- 16 tû m3 ®Õn n¨m 2020 vµ gi÷ ë møc nµy ®Õn 2025.
Dù b¸o nhu cÇu tiªu thô n¨ng l−îng phi th−¬ng m¹i vÉn t¨ng tõ 14 triÖu TOE n¨m
2002 t¨ng lªn 15,1 triÖu TOE n¨m 2010 vµ t¨ng 18 triÖu TOE vµo 2020. Tû träng n¨ng
l−îng phi th−¬ng m¹i trong c¬ cÊu tiªu thô n¨ng l−îng toµn quèc gi¶m dÇn tõ trªn 50%
n¨m 2000, xuèng kho¶ng 28,6% n¨m 2010; 17,8% n¨m 2020 vµ 14,6% n¨m 2025.
III-47
3.2.3.3 C©n b»ng n¨ng l−îng
C©n b»ng cung - cÇu than
Nhu cÇu than trong n−íc n¨m 2005 kho¶ng 13,6 triÖu tÊn, trong ®ã cho s¶n xuÊt ®iÖn
lµ 4,3 triÖu tÊn, çc nhu cÇu kh¸c 9,2 triÖu tÊn; n¨m 2010 tæng nhu cÇu than kho¶ng
22,4 triÖu tÊn (cho s¶n xuÊt ®iÖn 10,8 triÖu tÊn); n¨m 2020 nhu cÇu kho¶ng 63 triÖu tÊn
(cho s¶n xuÊt ®iÖn 39,6 triÖu tÊn) và n¨m 2025 nhu cÇu kho¶ng 100 triÖu tÊn (cho s¶n
xuÊt ®iÖn 74,7 triÖu tÊn).
S¶n l−îng than khai th¸c c©n ®èi n¨m 2010 kho¶ng 33 triÖu tÊn, n¨m 2020 kho¶ng 60
triÖu tÊn, n¨m 2025 kho¶ng 64,5 triÖu tÊn. §Ó ®¶m b¶o ®ñ than cho giai ®o¹n sau n¨m
2020 cÇn ®Èy m¹nh ®Çu t− th¨m dß vµ khai th¸c than t¹i Qu¶ng Ninh vµ §ång b»ng
s«ng Hång. Trong tr−êng hîp tr÷ l−îng x¸c minh cña vïng than Qu¶ng Ninh t¨ng lªn
kh«ng nhiÒu vµ viÖc khai th¸c than t¹i §ång b»ng s«ng Hång kh«ng kh¶ thi vÒ m«i
tr−êng hoÆc kÐm kinh tÕ cÇn thiÕt xem xÐt nhËp khÈu than ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu
trong n−íc.
VÒ xuÊt nhËp khÈu than: VÒ xuÊt khÈu than, dù kiÕn ®Õn n¨m 2020, ngµnh than sÏ tiÕp
tôc xuÊt khÈu than, tuy nhiªn giai ®o¹n 2015 - 2020 cÇn c©n nh¾c viÖc xuÊt khÈu than
cho phï hîp. VÒ nhËp khÈu cho s¶n xuÊt ®iÖn, dù kiÕn ®Õn n¨m 2020, nhËp khÈu
kho¶ng 12,8 triÖu tÊn vµ n¨m 2025 lµ 43,8 triÖu tÊn. C©n b»ng cung cÇu than theo tõng
giai ®o¹n ®Õn n¨m 2025 ®−îc thÓ hiÖn nh− sau:
B¶ng 3.17: C©n b»ng cung cÇu than
§¬n vÞ : Ngµn tÊn
2005 2010 2015 2020 2025

Sản xuất than* 29200 32906 41425 60246 64545
Xuất khẩu -12619 -10500 -7500 -10081 -8243
Nhập khẩu than 0.352 0.043 0.352 12782 43830
Tổng than cấp 16582 22406 33926 62947 100133
Cho sản xuất điện 4323 10899 16872 39676 74718
Cho các ngành khác 9294 11507 17054 23271 25415
Tổng nhu cầu 13617 22406 33926 62947 100133
Cân bằng cung và cầu 2965 0 0 0 0
Ghi chó: * Møc s¶n xuÊt than trong n−íc tham kh¶o B¸o ço cña Cty T− VÊn C«ng nghiÖp vµ
Má (TVN), th¸ng 10-2005
** Trong 43,8 triệu tÊn than nhËp cã 36,5 triÖu tÊn cho s/x ®iÖn
III-48
C©n b»ng cung - cÇu dÇu
Nhu cÇu çc s¶n phÈm x¨ng dÇu ë ViÖt Nam kho¶ng 10,5 triÖu tÊn vµo n¨m 2005; lªn
®Õn 18 triÖu tÊn vµo n¨m 2010; 40- 42 triÖu tÊn n¨m 2020; vµ 50 - 53 triÖu tÊn vµo
n¨m 2025. Tèc ®é t¨ng trung b×nh giai ®o¹n ®Õn n¨m 2010 kho¶ng 12- 13%/n¨m, giai
®o¹n 2011 - 2020 kho¶ng 8 -9 %/n¨m, giai ®o¹n 2021 - 2025 kho¶ng 4-5%/n¨m 2010.
Dù kiÕn khai th¸c dÇu th« ®Õn n¨m 2010 kho¶ng 20 triÖu tÊn; giai ®o¹n 2011 – 2015
kho¶ng 19 – 20 triÖu tÊn; giai ®o¹n 2020 – 2025 kho¶ng 18 – 19 triÖu tÊn;
§Õn n¨m 2010, dÇu th« sÏ ®−îc sö dông cho çc nhµ m¸y läc dÇu víi c«ng suÊt lµ 6,5
triÖu tÊn n¨m vµ lªn tíi 13,5 triÖu tÊn vµo n¨m 2015 vµ n¨m 2020 lµ 20,5 triÖu tÊn. Nh−
vËy ®Õn n¨m 2020 cÇn ph¶i nhËp khÈu kho¶ng 1-1,5 triÖu tÊn dÇu th« cho çc nhµ m¸y
läc dÇu vµ kho¶ng 2- 3 triÖu tÊn dÇu th« vµo n¨m 2025.
Tuy nhiªn s¶n phÈm dÇu tõ çc nhµ m¸y läc dÇu trong n−íc vÇn kh«ng ®¸p øng ®ñ cho
nhu cÇu sö dông, nªn ®Õn n¨m 2015, cÇn ph¶i nhËp khÈu kho¶ng 17- 18 triÖu tÊn n¨m
vµ n¨m 2020 nhËp khÈu kho¶ng 23- 24 triÖu tÊn vµ ®Õn n¨m 2025 nhËp khÈu kho¶ng
33- 35 triÖu tÊn n¨m.
C©n ®èi chung, ®Õn n¨m 2010 ViÖt Nam vÉn lµ n−íc xuÊt khÈu tÞnh vÒ dÇu má. Nh−ng
ngoµi n¨m 2015, ViÖt Nam sÏ chuyÓn thµnh n−íc nhËp khÈu dÇu. C©n b»ng cung cÇu
dÇu theo tõng giai ®o¹n ®Õn n¨m 2025 ®−îc thÓ hiÖn nh− sau:
B¶ng 3.18. C©n b»ng cung cÇu dÇu
§¬n vÞ: TriÖu tÊn
2005 2010 2015 2020 2025
Sản xuất dầu thô 17.8 20.36 19.34 19.48 18.62
Xuất khẩu 17.8 13,86 5,84 - -
Nhập khẩu dầu thô 0.0 0.0 0.0 1.02 1.88
Loc dầu 0.00 6.50 13.50 20.50 20.50
Nhập khẩu các sản phẩm dầu 14.23 11,78 17,09 25,53 35,55
Tổng dầu cấp 14.23 18.28 30.59 46,03 56,05
Tổng nhu cầu 11.00 18,29 29,97 44,56 54,6
Cho sản xuất điện (FO) 3.2 0.2 0.122 - 0.45
Cân bằng 0 0 0.62 1,47 1,0
C©n b»ng cung - cÇu khÝ ®èt

N¨m 2005: tæng l−îng khÝ tiªu thô kho¶ng 5,1 tû m3, trong ®ã cung cÊp cho ph¸t ®iÖn
kho¶ng 4,75tû m3, cho nhu cÇu kh¸c kho¶ng 0,76 tû m3. §Õn n¨m 2010: tæng l−îng
khÝ tiªu thô kho¶ng 8,3 tû m3, trong ®ã cho ph¸t ®iÖn kho¶ng 6,8 - 7 tû m3, cho nhu
cÇu kh¸c kho¶ng 1,5 tû m3. N¨m 2025: tæng l−îng khÝ tiªu thô kho¶ng 16 tû m3, trong
®ã cho ph¸t ®iÖn kho¶ng 13 – 14 tû m3, cho nhu cÇu kh¸c kho¶ng 2 tû m3.
III-49
B¶ng 3.19 . C©n b»ng cung cÇu khÝ ®èt
§¬n vÞ : Tû m3
2005 2010 2015 2020 2025

Sản xuất khí 6, 5 8,52 13,96 14,39 16,2
Xuất khẩu khí 2,0 2.77 0 0 0
Tổng khí cấp 4,5 11,29 13,96 14,39 16,2
Cho sản xuất điện 3,55 6,810 12,53 12,74 14,14
Cho các ngành khác 1,02 1,504 2,578 2,17 2,20
Tổng nhu cầu 4,50 8.314 14,46 14.91 16.34
Cân bằng cung và cầu 0 0 0 -0.52 -0.14
C©n b»ng cung - cÇu n¨ng l−îng chung
Bảng 3. 20. Cân đối nhu cầu năng lượng và khả năng khai thác NL sơ cấp
D¹ngNL 2005 2010 2015 2020 2025

§.vÞ TN KTOE §.vÞ TN KTOE §.vÞ TN KTOE §.vÞ TN KTOE §.vÞ TN KTOE
Nhu cÇu NLs¬ cÊp 46582 63658 95142 136720 176196
Nguån NL trong
n−íc 59150 70926 85800 100341 103500
Than 29,6tr.tÊn 16612 32,906tr.tÊn 18427 41,425tr.tÊn 23198 60,246tr.tÊn 33738 64,545tr.tÊn 36145
DÇu th« 17,8tr.tÊn 18120 20,36tr.tÊn 20726 19,34tr.tÊn 19688 19,48tr.tÊn 19831 18,62tr.tÊn 18955
KhÝ ®èt 6,51tû m 3
5850 8,521tû m3 7669 13,964tû m3 12568 14,386tû m3 12948 16,199tû m3 14580
Thñy ®iÖn 17,62TWh 3788 39,442TWh 8484 62,63TWh 13371 65,83TWh 14178 64,29TWh 13855
Thñy ®iÖn nhá 2,25TWh 485 4,5TWh 888 6,14TWh 1321 7,38TWh 1587
N¨ng l−¬ng míi vµ
t¸i t¹o
(tÊn gç quy ®æi) 45,8tr. tÊn 14779 45,8tr. tÊn 15134 48,7tr. tÊn 16087 55,5tr. tÊn 18326 55,7tr. tÊn 18377
C©n b»ng thõa (+)
thiÕu (-) 12568 7269 -9342 -36379 -72696
NhËp KhÈu: 143539 12721 19487 42528 77737
XuÊt KhÈu -25446 -19989 -10145 -6149 -5041
Tæng nhu cÇu n¨ng l−îng s¬ cÊp n¨m 2010 kho¶ng 63 - 65 triÖu TOE; n¨m 2020
kho¶ng 136 triÖu TOE vµ n¨m 2025 kho¶ng 176 triÖu TOE. Trong b¶ng c©n b»ng n¨ng
l−îng chung, c¬ cÊu nguån n¨ng l−îng s¬ cÊp còng cã sù thay ®æi, nguån n¨ng l−îng
míi & t¸i t¹o, ®iÖn nguyªn tö xuÊt hiÖn vµ chiÕm tû träng ngµy cµng lín trong b¶ng
c©n b»ng.
C©n ®èi cung cÇu n¨ng l−îng s¬ cÊp theo çc nguån n¨ng l−îng trong n−íc (thuû ®iÖn,
khÝ ®èt, dÇu vµ than) ®−îc thÓ hiÖn b»ng h×nh vÏ sau:
III-50
H×nh 6.3 C©n ®èi nguån NL s¬ cÊp trong n−íc víi tæng nhu cÇu NL s¬ cÊp
180000
160000
140000
KTOE 120000
100000
80000
60000
40000
20000
0
2000 2005 2010 2015 2020 2025
Than SP DÇu th«
KhÝ ®èt Thñy ®iÖn
Thñy ®iÖn nhá N¨ng l−¬ng míi vµ t¸i t¹o
Nhu cÇu NLs¬ cÊp
C¬ cÊu nguån cung cÊp n¨ng l−îng (kÞch b¶n c¬ së) ®Õn n¨m 2025 ®−îc thÓ hiÖn ë
b¶ng 3.21
B¶ng 3.21 : C¬ cÊu nguån n¨ng l−îng s¬ cÊp ®Õn n¨m 2025
§¬n vÞ: tù nhiªn, % theo ®/v dÇu quy ®æi
D¹ngNL 2010 2015 2020 2025
§.vÞ TN % §.vÞ TN % §.vÞ TN % §.vÞ TN %
C¬ cÊu nguån NL trong
n−íc 100.00 100.00 100 100
Than 32,906tr.tÊn 26.0 41,425tr.tÊn 27.0 60,246tr.tÊn 33.6 64,545tr.tÊn 34.9
DÇu th« 20,36tr.tÊn 29.2 19,34tr.tÊn 22.9 19,48tr.tÊn 19.8 18,62tr.tÊn 18.3
3 3 3 3
KhÝ ®èt 8,521tû m 10.8 13,964tû m 14.6 14,386tû m 12.9 16,199tû m 14.1
Thñy ®iÖn 39,442TWh 12.0 62,63TWh 15.6 65,83TWh 14.1 64,29TWh 13.4
Thñy ®iÖn nhá 2,25TWh 0.7 4,5TWh 1.0 6,14TWh 1.3 7,38TWh 1.5
N¨ng l−¬ng míi vµ t¸i t¹o
(tÊn gç quy ®æi) 45,8tr. tÊn 21.34 48,7tr. tÊn 18.7 55,5tr. tÊn 18.3 55,7tr. tÊn 17.8
Dù b¸o ®iÖn n¨ng s¶n xuÊt theo lo¹i nhiªn liÖu ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 3.22
III-51
Bảng 3.22: Dự báo điện năng sản xuất theo loại nhiên liệu (PA: cơ sở)
Đơn vị : GWh
2005 2010 2015 2020 2025
Than 8546 26539 41712 105912 204710
Thuû §iÖn nhá + kh¸c 2250 4498 6862 8391

25513
NhiÖt §iÖn khÝ + dÇu 40952 69475 70219 75695
Thuỷ điện & T§TN 18647 39462 62189 65943 64443*
Điện nhập khẩu 800 3454 12173 25094 23851
Điện h¹t nh©n 0 19983 53272
Tổng 53500 112658 190056 294012 431665
Ghi chó: * 64,4 tû kWh ®· trõ gÇn 2,5 tû kWh tiªu hao cho thuû ®iÖn tÝch n¨ng
3.2.4 Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ChÝnh S¸ch NLQG vµ chiÕn l−îc ph¸t
triÓn ngµnh ®iÖn
3.2.4.1. Quan ®iÓm chÝnh s¸ch n¨ng l−îng quèc gia

Qu¸n triÖt quan ®iÓm chØ ®¹o nªu trong NghÞ quyÕt §¹i héi IX cña §¶ng "Ph¸t triÓn
n¨ng l−îng ®i tr−íc mét b−íc ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, b¶o
®¶m an toµn n¨ng l−îng quèc gia", çc quan ®iÓm ph¸t triÓn n¨ng l−îng quèc gia lµ:
1) Khai th¸c ®a d¹ng, hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn trong n−íc, kÕt hîp
víi xuÊt nhËp khÈu hîp lý trªn c¬ së gi¶m dÇn xuÊt khÈu nhiªn liÖu s¬ cÊp, ®Çu
t− hîp t¸c khai th¸c n¨ng l−îng n−íc ngoµi, ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu n¨ng l−îng
cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, b¶o tån nhiªn liÖu vµ b¶o ®¶m an ninh n¨ng l−îng
cho t−¬ng lai.
- ¦u tiªn ph¸t triÓn çc nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o nh−: ®iÖn giã, mÆt trêi,
thuû ®iÖn...;
- §Èy m¹nh ®Çu t− khai th¸c than, ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong n−íc vµ giµnh mét
phÇn hîp lý ®Ó xuÊt khÈu;
- G¾n khai th¸c, ph¸t triÓn nguån khÝ ®èt víi hé tiªu thô, ®¶m b¶o hiÖu qu¶
chung cña çc ngµnh;
III-52
- Khai th¸c hiÖu qu¶ an toµn çc má dÇu ®Ó cung cÊp cho çc nhµ m¸y läc dÇu
trong n−íc vµ xuÊt khÈu, gãp phÇn tÝch luü cho ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt
n−íc.
2) Ph¸t triÓn çc c«ng tr×nh míi ®ång thêi víi viÖc c¶i t¹o, n©ng cÊp çc c«ng tr×nh
cò. Sö dông n¨ng l−îng tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ trong çc kh©u tõ s¶n xuÊt ®Õn
truyÒn t¶i, chÕ biÕn vµ sö dông n¨ng l−îng.
3) Ph¸t triÓn n¨ng l−îng ®i ®«i víi b¶o tån tµi nguyªn, b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i.
§¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng ngµnh N¨ng l−îng.
4) Tõng b−íc h×nh thµnh thÞ tr−êng n¨ng l−îng c¹nh tranh, ®a d¹ng ho¸ ph−¬ng
thøc ®Çu t− vµ kinh doanh trong ngµnh n¨ng l−îng. Nhµ n−íc chØ gi÷ ®éc quyÒn
nh÷ng kh©u then chèt ®Ó ®¶m b¶o an ninh n¨ng l−îng quèc gia.
5) §Èy m¹nh ch−¬ng tr×nh n¨ng l−îng n«ng th«n. Nghiªn cøu ph¸t triÓn çc d¹ng
n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu sö dông n¨ng l−îng, ®Æc biÖt
®èi víi çc h¶i ®¶o, vïng s©u, vïng xa.
6) Ph¸t triÓn nhanh ngµnh N¨ng l−îng theo h−íng ®ång bé, hiÖu qu¶, trªn c¬ së
ph¸t huy nguån néi lùc kÕt hîp víi më réng hîp t¸c quèc tÕ.
7) Ph¸t triÓn dùa trªn c¬ së sö dông hîp lý, cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn n¨ng
l−îng mçi miÒn; ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ, liªn tôc, an toµn cho nhu cÇu n¨ng
l−îng tÊt c¶ çc vïng trong toµn quèc.
8) KhuyÕn khÝch çc thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ph¸t triÓn nguån ®iÖn trªn c¬ së
tiÒm n¨ng n¨ng l−îng s½n cã ë ViÖt Nam, h¹n chÕ phô thuéc vµo n¨ng l−îng
nhËp khÈu.
3.2.4.2. Çc môc tiªu ph¸t triÓn ngµnh n¨ng l−îng
1. Môc tiªu tæng qu¸t

Trªn c¬ së çc quan ®iÓm trªn, ®Ó gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng môc tiªu chiÕn l−îc
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña §¶ng, môc tiªu tæng qu¸t ph¸t triÓn ngµnh n¨ng l−îng
n−íc ta trong giai ®o¹n tíi lµ:
“Khai th¸c vµ sö dông hîp lý, cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn n¨ng l−îng trong n−íc;
Cung cÊp ®Çy ®ñ n¨ng l−îng víi chÊt l−îng ngµy cµng cao, gi¸ c¶ hîp lý cho ph¸t
triÓn kinh tÕ - x· héi; §¶m b¶o an ninh n¨ng l−îng quèc gia; §a d¹ng ho¸ ph−¬ng
thøc ®Çu t− vµ kinh doanh trong lÜnh vùc n¨ng l−îng, tõng b−íc h×nh thµnh vµ ph¸t
triÓn thÞ tr−êng n¨ng l−îng c¹nh tranh; §Èy m¹nh ph¸t triÓn nguån n¨ng l−îng míi vµ
t¸i t¹o ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu, nhÊt lµ vïng s©u, vïng xa, biªn giíi, h¶i ®¶o; Ph¸t
triÓn nhanh, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng ngµnh n¨ng l−îng, ph¸t triÓn ®i ®«i b¶o vÖ m«i
tr−êng”.
III-53
2. Çc môc tiªu cô thÓ
1) §Èy m¹nh c«ng t¸c t×m kiÕm, th¨m dß çc nguån n¨ng l−îng, n©ng cao tr÷ l−îng x¸c
minh:
- DÇu khÝ: gia t¨ng tr÷ l−îng hµng n¨m kho¶ng 30 – 50 triÖu m3 dÇu quy ®æi, ®Õn
n¨m 2010 tæng tr÷ l−îng x¸c minh ph¶i ®¹t kho¶ng 1,3 – 1,4 tû m3 dÇu quy ®æi
vµ ®Õn n¨m 2020 cã ®−îc tr÷ l−îng x¸c minh cho toµn bé thÒm lôc ®Þa vµ vïng
®Æc quyÒn kinh tÕ trong ph¹m vi ®é s©u ®Õn 400 mÐt vµ nh÷ng vïng n−íc s©u cã
triÓn väng tõ 400 – 1000 mÐt.
- Than: ®Õn n¨m 2010 th¨m dß x¸c ®Þnh xong phÇn tr÷ l−îng than n»m d−íi møc
-300m ®Õn ®¸y tÇng than -1100m, ®ång thêi tiÕn hµnh th¨m dß tû mû mét phÇn
bÓ than ®ång b»ng S«ng Hång. §Õn n¨m 2015 th¨m dß xong bÓ than ®ång b»ng
S«ng Hång.
- Thuû ®iÖn: ®Õn n¨m 2010 thªm 10 tû kWh, ®Õn n¨m 2020 thªm kho¶ng 15–20
tû kWh.
- Uranium: ®Õn n¨m 2010 cã 8.000 tÊn tr÷ l−îng U3O8 cÊp C1+C2; ®Õn n¨m 2020
cã ®ñ sè liÖu tin cËy vÒ tr÷ l−îng, tµi nguyªn U3O8 cña ®Êt n−íc.
2) Cung cÊp ®ñ n¨ng l−îng s¬ cÊp cho nhu cÇu trong n−íc, n¨m 2010 kho¶ng 47,4 – 50
triÖu TOE; n¨m 2020 kho¶ng 91 – 100 triÖu TOE. Trong ®ã:
- Thuû ®iÖn s¶n xuÊt kho¶ng 35 - 40 tû kWh vµo n¨m 2010; kho¶ng 60 – 65 tû
kWh n¨m 2020; sau n¨m 2020 n©ng lªn 70 – 80 tû kWh;
- S¶n l−îng than ®¹t 35 - 40 triÖu tÊn vµo n¨m 2010; kho¶ng 50-60 triÖu tÊn vµo
n¨m 2020, trong ®ã cã mét phÇn ®−îc khai th¸c t¹i Kho¸i Ch©u (H−ng Yªn);
Giai ®o¹n sau n¨m 2020 ®Èy m¹nh khai th¸c than trong n−íc ®Ó gi¶m hoÆc
kh«ng ph¶i nhËp khÈu, n©ng s¶n l−îng than lªn kho¶ng 200 triÖu tÊn vµo n¨m
2050;
- S¶n l−îng khai th¸c dÇu khÝ giai ®o¹n 2006 - 2010 kho¶ng 25 - 30 triÖu
tÊn/n¨m; giai ®o¹n 2011 - 2015 kho¶ng 31 - 34 triÖu tÊn/n¨m; giai ®o¹n 2016 –
2025 kho¶ng 34 – 35 triÖu tÊn/n¨m.
3) ¦u tiªn ph¸t triÓn n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o (n¨ng l−îng giã, mÆt trêi, thuû ®iÖn nhá,
khÝ sinh häc...), t¨ng tû lÖ çc nguån n¨ng l−îng nµy tõ møc kh«ng ®¸ng kÓ hiÖn nay
lªn kho¶ng 2% tæng n¨ng l−îng th−¬ng m¹i s¬ cÊp, t−¬ng ®−¬ng 900 ngµn TOE n¨m
2010; kho¶ng 3,4% n¨ng l−îng th−¬ng m¹i s¬ cÊp, t−¬ng ®−¬ng 3 triÖu TOE n¨m
2020 vµ 7% t−¬ng ®−¬ng 22 triÖu TOE n¨m 2050.
4) Gi¶m hÖ sè ®µn håi (tèc ®é t¨ng nhu cÇu n¨ng l−îng/tèc ®é t¨ng GDP) tõ b×nh qu©n
1,46 lÇn hiÖn nay xuèng cßn b»ng 1 lÇn vµo n¨m 2015 (tèc ®é t¨ng tiªu thô b»ng tèc
®é t¨ng nhu cÇu n¨ng l−îng) vµ cßn 0,9 vµo n¨m 2020 vµ 0,8 vµo çc n¨m sau 2020
(tèc ®é t¨ng tiªu thô thÊp h¬n tèc ®é t¨ng nhu cÇu n¨ng l−îng).
III-54
5) §Èy nhanh ch−¬ng tr×nh n¨ng l−îng n«ng th«n, miÒn nói. §−a sè hé n«ng th«n sö
dông n¨ng l−îng th−¬ng m¹i ®Ó ®un nÊu tõ kho¶ng 30% hiÖn nay lªn 50% vµo n¨m
2010 vµ 80% vµo n¨m 2020. §Õn n¨m 2010 ®¹t 90% sè hé d©n n«ng th«n cã ®iÖn,
n¨m 2020 hÇu hÕt sè hé d©n n«ng th«n cã ®iÖn.
6) Ph¸t triÓn nguån, l−íi ®iÖn, ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ nhu cÇu ®iÖn vµ cã dù tr÷; ®Õn n¨m
2010 ®é tin cËy cung cÊp ®iÖn cña nguån ®iÖn lµ 99,7% (x¸c suÊt cung cÊp ®iÖn thiÕu
hôt lµ 1 ngµy/n¨m); l−íi ®iÖn ®¶m b¶o tiªu chuÈn N-1;
7) §Èy m¹nh ph¸t triÓn çc nhµ m¸y läc dÇu nh»m tõng b−íc ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong
n−íc vÒ çc s¶n phÈm dÇu. N¨m 2009 ®−a vµo vËn hµnh nhµ m¸y läc dÇu t¹i Dung
QuÊt, giai ®o¹n 2011-2015 ph¸t triÓn 2 nhµ m¸y läc dÇu t¹i Nghi S¬n (Thanh Ho¸) vµ
nhµ m¸y läc dÇu sè 3 t¹i miÒn §«ng Nam bé; ®Õn n¨m 2020 xem xÐt më réng hoÆc
x©y dùng çc trung t©m läc dÇu míi, ®−a tæng c«ng suÊt çc nhµ m¸y läc dÇu lªn
kho¶ng 25 – 30 triÖu tÊn dÇu th«.
8) X©y dùng kho dÇu dù tr÷ chiÕn l−îc quèc gia víi dù tr÷ b»ng 30 ngµy tiªu thô b×nh
qu©n vµo n¨m 2010, b»ng 60 ngµy n¨m 2020 vµ b»ng 90 ngµy vµo sau n¨m 2020.
9) X©y dùng çc môc tiªu, tiªu chuÈn dµi h¹n vÒ m«i tr−êng theo h−íng thèng nhÊt víi
tiªu chuÈn m«i tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi, phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ®Êt n−íc.
KiÓm so¸t vµ gi¶m nhÑ « nhiÔm m«i tr−êng trong çc ho¹t ®éng n¨ng l−îng, ®Õn n¨m
2010, tÊt c¶ çc c«ng tr×nh n¨ng l−îng ph¶i ®¸p øng tiªu chuÈn m«i tr−êng.
10) ChuyÓn dÇn çc ngµnh ®iÖn, than, dÇu khÝ sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr−êng c¹nh
tranh cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n−íc. H×nh thµnh thÞ tr−êng ph¸t ®iÖn giai ®o¹n 2006 –
2010; thÞ tr−êng ®iÖn b¸n bu«n giai ®o¹n 2011-2020; thÞ tr−êng ®iÖn b¸n lÎ giai ®o¹n
sau 2020; h×nh thµnh thÞ tr−êng than, thÞ tr−êng kinh doanh dÇu khÝ trong giai ®o¹n
2006 – 2020.
11) §¶m b¶o c©n b»ng tµi chÝnh bÒn v÷ng vµ ®a d¹ng ho¸ ph−¬ng thøc ®Çu t− ph¸t triÓn
ngµnh n¨ng l−îng. Nhµ n−íc cã chÝnh s¸ch ®¶m b¶o sù c«ng b»ng trong ho¹t ®éng
kinh doanh, ®Ó khuyÕn khÝch sù tham gia cña çc thµnh phÇn kinh tÕ vµo ph¸t triÓn
n¨ng l−îng.
12) TÝch cùc chuÈn bÞ çc ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng kü thuËt, ph¸p lý, çn bé ®Ó ®−a tæ
m¸y ®iÖn h¹t nh©n ®Çu tiªn vµo vËn hµnh kho¶ng n¨m 2020 vµ sau ®ã t¨ng dÇn tû träng
®iÖn h¹t nh©n trong c©n b»ng n¨ng l−îng quèc gia; ®Õn n¨m 2050 n¨ng l−îng h¹t nh©n
chiÕm 10 - 11% tæng tiªu thô n¨ng l−îng th−¬ng m¹i toµn quèc.
13) T¨ng c−êng hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc n¨ng l−îng. Thùc hiÖn liªn kÕt l−íi ®iÖn
(b»ng cÊp ®iÖn ¸p ®Õn 500 kV) trong giai ®o¹n 2006 - 2010, liªn kÕt l−íi khÝ trong giai
®o¹n 2015 – 2020; Thùc hiÖn xuÊt - nhËp khÈu n¨ng l−îng hîp lý vµ hiÖu qu¶ trªn c¬
së b¶o tån nguån n¨ng l−îng quèc gia.
14) §µo t¹o ®éi ngò çn bé cã ®ñ tr×nh ®é chuyªn m«n vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ®Ó ®¸p
III-55
øng yªu cÇu ph¸t triÓn ngµy cµng cao cña ngµnh n¨ng l−îng.
15) Thùc hiÖn c¬ chÕ ho¹t ®éng ®a d¹ng, x©y dùng çc Tæng c«ng ty ngµnh n¨ng l−îng
theo m« h×nh liªn kÕt C«ng nghiÖp - Tµi chÝnh - Th−¬ng m¹i - DÞch vô.
3.2.4.3. §Þnh h−íng chÝnh s¸ch n¨ng l−îng quèc gia
1. §¶m b¶o an ninh n¨ng l−îng quèc gia

An ninh n¨ng l−îng lµ mèi quan t©m cña hÇu hÕt çc quèc gia ®Æc biÖt lµ sau vô khñng
bè ngµy 11/9/2001 vµ cuéc khñng ho¶ng n¨ng l−îng lµm gi¸ dÇu th« t¨ng lªn ®Õn trªn
50 USD/thïng nh− giai ®o¹n võa qua. Dù b¸o sau n¨m 2010, ViÖt Nam tõ n−íc xuÊt
khÈu tÞnh sÏ trë thµnh n−íc nhËp khÈu tÞnh n¨ng l−îng; chÝnh s¸ch an ninh n¨ng l−îng
cÇn ®−îc sù quan t©m mét çch ®Æc biÖt.
a. Çc chÝnh s¸ch ®¶m b¶o an ninh n¨ng l−îng:

1) Coi an ninh n¨ng l−îng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc −u tiªn hµng ®Çu trong
chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i vµ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Nhµ n−íc. Më réng ®Çu t− vµ
trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô liªn quan ®Õn n¨ng l−îng.
2) Cã chÝnh s¸ch −u ®·i vÒ tµi chÝnh vµ më réng hîp t¸c quèc tÕ ®Ó t¨ng c−êng c«ng
t¸c t×m kiÕm th¨m dß nh»m n©ng cao tr÷ l−îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c than, dÇu, khÝ
®èt, n¨ng l−îng míi & t¸i t¹o. §¶m b¶o tr÷ l−îng vÒ nhiªn liÖu ho¸ th¹ch trong
n−íc (than, dÇu & khÝ ®èt), trªn quan ®iÓm tèi −u ho¸ sö dông vµ kÐo dµi ®é s½n
sµng tr÷ l−îng n¨ng l−îng.
3) §Èy nhanh viÖc nhËp khÈu n¨ng l−îng tõ çc nguån cung cÊp æn ®Þnh, l©u dµi nh−
nhËp khÈu thuû ®iÖn tõ Lµo, Campuchia vµ Trung Quèc.
4) T¨ng c−êng khai th¸c, sö dông nguån n¨ng l−îng trong n−íc, gi¶m sù phô thuéc
vµo n¨ng l−îng nhËp khÈu kh«ng æn ®Þnh, nhÊt lµ dÇu má.
5) Hç trî vÒ tµi chÝnh cho çc doanh nghiÖp cña ViÖt Nam ®Çu t− t×m kiÕm th¨m dß
khai th¸c dÇu khÝ t¹i n−íc ngoµi. §Èy m¹nh hîp t¸c ®Çu t− víi Lµo ®Ó ph¸t triÓn çc
dù ¸n thuû ®iÖn, khai th¸c than vµ ph¸t triÓn nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn than ®Ó cung cÊp
®iÖn vÒ ViÖt Nam.
b. Çc gi¶i ph¸p ®¶m b¶o an ninh n¨ng l−îng quèc gia:
1) Tæ chøc thùc hiÖn ChiÕn l−îc vµ Quy ho¹ch ph¸t triÓn ®iÖn lùc quèc gia, ®¶m b¶o
cung cÊp ®ñ ®iÖn vµ cã dù phßng hîp lý. Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam (EVN)
chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc ph¸t triÓn nguån ®iÖn vµ hÖ thèng truyÒn t¶i
cña quèc gia. C«ng bè c«ng khai danh môc çc dù ¸n ®Çu t− khuyÕn khÝch çc
III-56
thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n−íc tham gia vµo lÜnh vùc ph¸t ®iÖn vµ ph©n
phèi ®iÖn.
2) TÝch cùc t×m kiÕm bæ sung cho çc nguån khÝ sÏ suy gi¶m vµ c¹n kiÖt trong thêi
gian tíi. §Èy nhanh ®µm ph¸n víi çc nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn çc má
khÝ.
3) LËp KÕ ho¹ch x©y dùng vµ Quy tr×nh ®iÒu phèi çc kho dÇu dù tr÷ chiÕn l−îc. Nhµ
n−íc cÊp ng©n s¸ch ®Çu t− x©y dùng vµ chi phÝ vËn hµnh çc kho dÇu dù tr÷ chiÕn
l−îc. T¨ng tiªu chuÈn kho dÇu dù tr÷ l−u th«ng cña çc ®¬n vÞ ®Çu mèi kinh doanh
x¨ng dÇu tõ 15 ngµy hiÖn nay lªn tèi thiÓu b»ng 30 ngµy vµo n¨m 2010.
4) Nghiªn cøu nh»m dÇn dÇn thay thÕ sö dông çc s¶n phÈm dÇu b»ng than, khÝ ®èt,
LPG, ®iÖn... ®Ó gi¶m sù phô thuéc vµo dÇu má.
5) §a d¹ng ho¸ nguån dÇu nhËp khÈu; N©ng cao hiÖu suÊt sö dông dÇu, lo¹i bá çc
thiÕt bÞ, ph−¬ng tiÖn cò, tiªu hao nhiÒu n¨ng l−îng.
6) Nghiªn cøu ph¸t triÓn ngµnh n¨ng l−îng h¹t nh©n vµ x©y dùng çc nhµ m¸y ®iÖn
nguyªn tö. Phèi hîp víi çc tæ chøc quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn sö dông n¨ng l−îng h¹t
nh©n, dÇn dÇn lµm chñ c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn h¹t nh©n v× môc ®Ých hoµ b×nh.
7) T¨ng c−êng mèi quan hÖ hîp t¸c trong lÜnh vùc n¨ng l−îng víi çc tæ chøc quèc tÕ
®a ph−¬ng: ASEAN, APEC, ACD, GMS vµ çc mèi quan hÖ song ph−¬ng.
8) T¨ng c−êng hîp t¸c trong çc dù ¸n ®iÖn, dù ¸n khÝ liªn kÕt; phèi hîp víi çc n−íc
ASEAN thùc hiÖn HiÖp ®Þnh an ninh dÇu má ASEAN.
9) TiÕn hµnh ®èi tho¹i víi çc n−íc trong khu vùc vÒ t×m kiÕm th¨m dß, khai th¸c
n¨ng l−îng t¹i çc vïng biÓn chång lÊn; thùc hiÖn hîp t¸c khu vùc vµ ®¶m b¶o chñ
quyÒn l·nh thæ quèc gia.
10) Phèi hîp víi çc tæ chøc quèc tÕ (IEA, APEC, ACE...) nh»m ®¸nh gi¸ çc vÊn ®Ò
vÒ thÞ tr−êng dÇu má, çc çch thøc dù tr÷ dÇu; x©y dùng, trao ®æi vµ cËp nhËt çc
th«ng tin vÒ dÇu má ®Ó cã thÓ ®−a ra çc gi¶i ph¸p kÞp thêi.
2. Sö dông n¨ng l−îng tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶

HiÖu qu¶ sö dông n¨ng l−îng th−êng ®−îc ®¸nh gi¸ qua chØ tiªu c−êng ®é n¨ng l−îng
- ®−îc ®o b»ng n¨ng l−îng yªu cÇu cho s¶n xuÊt mét ®¬n vÞ GDP. ViÖc thay ®æi c−êng
®é n¨ng l−îng liªn quan ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu suÊt n¨ng l−îng còng nh− thay ®æi c¬
cÊu kinh tÕ. ViÖc gi¶m xuèng cña c−êng ®é n¨ng l−îng chØ ra dÊu hiÖu r»ng kinh tÕ
ph¸t triÓn nh−ng sö dông Ýt n¨ng l−îng h¬n. Xu thÕ chung cña thÕ giíi, c−êng ®é n¨ng
l−îng cã møc gi¶m trung b×nh kho¶ng 0,8 – 1,0% hµng n¨m.
Ngoµi ra hiÖu qu¶ sö dông n¨ng l−îng còng ®−îc ®¸nh gi¸ qua HÖ sè ®µn håi n¨ng
l−îng; NÕu thùc hiÖn ®−îc môc tiªu gi¶m hÖ sè 1,46 lÇn hiÖn nay xuèng b»ng 1 vµo
III-57
n¨m 2010; cßn 0,9 vµo n¨m 2020 vµ 0,8 vµo çc n¨m sau 2020 cã thÓ tiÕt kiÖm ®−îc
kho¶ng 1 triÖu TOE, t−¬ng ®−¬ng víi kho¶ng 250 triÖu USD vµo n¨m 2010; tiÕt kiÖm
®−îc kho¶ng 2 triÖu TOE, t−¬ng ®−¬ng víi kho¶ng 500 triÖu USD vµo n¨m 2020.
Nh− vËy, viÖc gi¶m tiªu thô n¨ng l−îng th«ng qua chÝnh s¸ch sö dông n¨ng l−îng tiÕt
kiÖm vµ hiÖu qu¶ sÏ gi¶m g¸nh nÆng vÒ nhËp khÈu n¨ng l−îng, tiÕt kiÖm ®−îc ngo¹i tÖ.
Ngoµi ra cßn gãp phÇn n©ng cao an ninh n¨ng l−îng quèc gia.
a. ChÝnh s¸ch sö dông n¨ng l−îng tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶

1) X©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, −u tiªn ph¸t triÓn çc ngµnh cã c−êng
®é n¨ng l−îng thÊp.
2) X©y dùng çc chÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh, thuÕ nh»m khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm n¨ng
l−îng trong c¬ së sö dông n¨ng l−îng. MiÔn, gi¶m thuÕ thu nhËp cho kho¶n lîi
nhuËn thu ®−îc tõ viÖc tiÕt kiÖm n¨ng l−îng. Çc trang thiÕt bÞ, vËt t−, d©y chuyÒn
c«ng nghÖ nhËp khÈu cho môc ®Ých tiÕt kiÖm n¨ng l−îng, çc s¶n phÈm thuéc danh
môc çc s¶n phÈm tiÕt kiÖm n¨ng l−îng khuyÕn khÝch s¶n xuÊt hay nhËp khÈu
®−îc h−ëng çc −u ®·i vÒ thuÕ.
3) Nhµ n−íc cã c¬ chÕ hç trî, −u ®·i çc dù ¸n s¶n xuÊt s¶n phÈm tiÕt kiÖm n¨ng
l−îng, nhËp khÈu d©y chuyÒn c«ng nghÖ míi hoÆc ®Çu t− chiÒu s©u nh»m tiÕt kiÖm
n¨ng l−îng.
4) Nghiªn cøu ban hµnh çc tiªu chuÈn quèc gia vÒ ®Þnh møc sö dông n¨ng l−îng cho
çc lo¹i trang thiÕt bÞ, ph−¬ng tiÖn sö dông n¨ng l−îng.
b. Çc gi¶i ph¸p sö dông n¨ng l−îng tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶
§Ó ®¹t ®−îc môc tiªu gi¶m hÖ sè ®µn håi, çc biÖn ph¸p thùc hiÖn tr−íc hÕt tËp trung
trong hai ngµnh tiªu thô n¨ng l−îng chÝnh lµ C«ng nghiÖp vµ Giao th«ng vËn t¶i
(chiÕm tû lÖ t−¬ng øng kho¶ng 42% vµ 32% nhu cÇu n¨ng l−îng), tiÕp ®Õn lµ ngµnh
Th−¬ng m¹i, DÞch vô vµ D©n dông:
Ngµnh C«ng nghiÖp
C−êng ®é n¨ng l−îng cña ngµnh C«ng nghiÖp ViÖt Nam t−¬ng ®èi lín, ®Ó lµm ra 1000
USD gi¸ trÞ gia t¨ng cÇn ph¶i tiªu thô kho¶ng 600 – 700 kgOE, lín h¬n nhiÒu so víi
çc n−íc ph¸t triÓn, chøng tá r»ng c«ng nghiÖp ViÖt Nam chñ yÕu lµ gia c«ng, chÕ
biÕn, çc thiÕt bÞ n¨ng l−îng hiÖu suÊt cßn thÊp, c«ng nghiÖp sö dông Ýt n¨ng l−îng
nh−ng cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao kh«ng nhiÒu. Çc gi¶i ph¸p chÝnh thùc hiÖn ®Ó tiÕt kiÖm
n¨ng l−îng trong ngµnh C«ng nghiÖp:
- Thùc hiÖn çc biÖn ph¸p c«ng nghÖ, c¶i tiÕn qu¶n lý, söa ch÷a phôc håi, c¶i tiÕn
thiÕt bÞ...
- §æi míi n©ng cÊp thiÕt bÞ, thay thÕ çc thiÕt bÞ cã hiÖu suÊt thÊp.
- §æi míi c«ng nghÖ, sö dông thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cã hiÖu suÊt n¨ng l−îng cao.
III-58
- Thùc hiÖn çc gi¶i ph¸p khoa häc vµ c«ng nghÖ nh»m chÕ t¹o çc trang thiÕt bÞ,
ph−¬ng tiÖn sö dông tiÕt kiÖm n¨ng l−îng.
Ngµnh Giao th«ng vËn t¶i
Thùc hiÖn tiÕt kiÖm n¨ng l−îng trong GTVT cã ý nghÜa lín vÒ kinh tÕ vµ m«i tr−êng,
®Æc biÖt ®èi víi çc thµnh phè lín. GTVT lµ ngµnh sö dông nhiÒu n¨ng l−îng, tiªu thô
n¨ng l−îng chØ sau ngµnh c«ng nghiÖp, ®©y còng lµ ngµnh tiªu thô s¶n phÈm dÇu lín
nhÊt.
Çc nguyªn nh©n chÝnh lµm cho hiÖu suÊt sö dông n¨ng l−îng trong ngµnh GTVT
ch−a cao lµ: h¹ tÇng c¬ së yÕu kÐm (®−êng xÊu, luång l¹ch xÊu), ph−¬ng tiÖn cò, c«ng
t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu ®é vËn t¶i kÐm. Çc gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch tiÕt kiÖm n¨ng l−îng
trong ngµnh GTVT gåm:
- T¨ng c−êng vËn t¶i hµnh kh¸ch, hµng ho¸ b»ng ®−êng s¾t, ®−êng thuû thay cho
vËn t¶i ®−êng bé.
- Nghiªn cøu ph¸t triÓn hÖ thèng tÇu ®iÖn ngÇm vµ hÖ thèng tµu ®iÖn trªn cao t¹i Hµ
Néi vµ TP Hå ChÝ Minh.
- Ph¸t triÓn vµ n©ng cÊp m¹ng l−íi giao th«ng: ®−êng bé, giao th«ng thuû, ®−êng
s¾t vµ hÖ thèng ®−êng èng dÉn dÇu.
- T¨ng c−êng sö dông çc lo¹i xe cã hiÖu suÊt n¨ng l−îng cao; lo¹i bá çc ph−¬ng
tiÖn cò, hiÖu suÊt thÊp.
- X©y dùng quy ho¹ch giao th«ng trong çc thµnh phè vµ quèc gia ®Ó x¸c ®Þnh çc
tuyÕn ®−êng vËn t¶i hîp lý.
- Thùc hiÖn −u ®·i vÒ thuÕ, ®Çu t− ®Ó ph¸t triÓn hÖ thèng ph©n phèi vµ ph−¬ng tiÖn
giao th«ng sö dông LPG, khÝ nÐn.
- Ngµnh Th−¬ng m¹i, DÞch vô vµ D©n dông:
- Thùc hiÖn çc gi¶i ph¸p sö dông n¨ng l−îng tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ khi thiÕt kÕ,
®Çu t−, x©y dùng çc toµ nhµ.
- Thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh qu¶n lý nhu cÇu (DSM).
3. B¶o vÖ m«i tr−êng trong çc ho¹t ®éng n¨ng l−îng
a. ChÝnh s¸ch b¶o vÖ m«i tr−êng

Ph¸t triÓn n¨ng l−îng g¾n chÆt víi b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng, thùc hiÖn
nguyªn lý ph¸t triÓn bÒn v÷ng nh»m b¶o ®¶m c©n b»ng hîp lý gi÷a ph¸t triÓn kinh
tÕ - x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng víi lîi Ých cña ngµnh n¨ng l−îng hiÖn t¹i vµ
t−¬ng lai.
KhuyÕn khÝch viÖc sö dông çc lo¹i nhiªn liÖu s¹ch, c«ng nghÖ vµ n¨ng l−îng
hiÖu qu¶; ¸p dông çc biÖn ph¸p b¶o tån n¨ng l−îng;
III-59
Ph¸t huy néi lùc kÕt hîp víi t¨ng c−êng hîp t¸c quèc tÕ trong b¶o vÖ m«i tr−êng
vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
b. Çc gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng

1) T¨ng c−êng, cñng cè tæ chøc qu¶n lý m«i tr−êng
- §Çu t− vÒ çn bé vµ trang thiÕt bÞ thÝ nghiÖm cho c¬ quan thanh tra m«i tr−êng
çc cÊp ®Ó n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng.
- Nghiªn cøu bæ sung, söa ®æi çc tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng cho phï hîp víi ®iÒu
kiÖn kinh tÕ cña ViÖt Nam. X©y dùng çc môc tiªu dµi h¹n vÒ m«i tr−êng theo
h−íng thèng nhÊt víi tiªu chuÈn m«i tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi.
2) KÕt hîp ph¸t triÓn n¨ng l−îng víi b¶o vÖ m«i tr−êng:
- Hç trî vÒ ®Çu t−, thuÕ ®Ó ph¸t triÓn çc d¹ng n¨ng l−îng Ýt ¶nh h−ëng vµ gãp
phÇn c¶i thiÖn m«i tr−êng: n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o; sö dông chÊt phÕ th¶i cña
n«ng l©m nghiÖp; r¸c th¶i cña çc thµnh phè ®Ó ph¸t ®iÖn...
- Qu¶n lý chÆt chÏ c«ng nghÖ n¨ng l−îng vÒ ph−¬ng diÖn m«i tr−êng. Çc c«ng
nghÖ ®−îc lùa chän ph¶i tiªn tiÕn, hiÖu suÊt cao, Ýt ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng.
3) T¨ng c−êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc phæ biÕn kiÕn thøc, thanh tra, gi¸m s¸t
vÒ m«i tr−êng.
- X©y dùng hÖ thèng biÖn ph¸p ®ång bé cho tõng ph©n ngµnh n¨ng l−îng (than,
dÇu, khÝ, ®iÖn) ®Ó ng¨n ngõa, gi¶m thiÓu t¸c ®éng xÊu tíi m«i tr−êng do ho¹t
®éng n¨ng l−îng.
- §Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc nh»m n©ng cao nhËn thøc, ph¸t huy
tÝnh tù gi¸c cña mäi ng−êi trong b¶o vÖ m«i tr−êng.
4) §a d¹ng nguån vèn, khuyÕn khÝch thu hót hç trî tµi chÝnh tõ n−íc ngoµi ®Ó b¶o vÖ
m«i tr−êng.
- X©y dùng çc quy chÕ tµi chÝnh vÒ m«i tr−êng n¨ng l−îng, tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ
chi phÝ m«i tr−êng trong ®Çu t− çc c«ng tr×nh n¨ng l−îng vµ trong gi¸ thµnh
n¨ng l−îng.
- Cã c¬ chÕ thu hót vèn ®Çu t− cho ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng tõ çc thµnh
phÇn kinh tÕ, tranh thñ tËn dông mäi nguån vèn quèc tÕ d−íi mäi h×nh thøc ®Çu
t− cho m«i tr−êng n¨ng l−îng.
- Cã chÕ ®é th−ëng ph¹t nghiªm minh trong b¶o vÖ m«i tr−êng n¨ng l−îng.
5) KhuyÕn khÝch thùc hiÖn c¬ chÕ ph¸t triÓn s¹ch (CDM)
CDM lµ c¬ chÕ linh ho¹t cña NghÞ ®Þnh th− Kyoto nh»m gióp ®ì çc n−íc ph¸t triÓn
thi hµnh çc cam kÕt gi¶m thiÓu ph¸t th¶i th«ng qua çc dù ¸n kh¸c nhau ®−îc thùc
hiÖn ë çc n−íc ®ang ph¸t triÓn nh»m gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh gi¶m nhÑ sù nãng lªn
toµn cÇu. ViÖt Nam ®· ký NghÞ ®Þnh th− vµo ngµy 3/12/1998 vµ cã v¨n b¶n phª chuÈn
NghÞ ®Þnh vµo ngµy 25/09/2002. ViÖc khuyÕn khÝch thùc hiÖn NghÞ ®Þnh th− gãp phÇn
III-60
thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi vµ gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn bÒn v÷ng toµn cÇu.
- KhuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ tiªu thô nhiÒu n¨ng l−îng t¨ng
c−êng hîp t¸c víi çc n−íc, çc tæ chøc quèc tÕ thùc hiÖn c¬ chÕ ph¸t triÓn s¹ch
d−íi çc h×nh thøc: ph¸t triÓn nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o; n©ng cao hiÖu
qu¶ sö dông n¨ng l−îng vµ çc dù ¸n b¶o tån n¨ng l−îng...
- Nghiªn cøu kh¶ n¨ng hîp t¸c theo c¬ chÕ mua b¸n quyÒn ph¸t th¶i.
4. C¶i çch c¬ cÊu tæ chøc ngµnh n¨ng l−îng, tõng b−íc h×nh thµnh thÞ tr−êng n¨ng
l−îng c¹nh tranh
Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung, ngµnh n¨ng l−îng nãi riªng h−íng vµo h×nh thµnh vµ
hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa nh»m gi¶i phãng vµ
ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l−îng s¶n xuÊt, t¹o ®éng lùc vµ nguån lùc ph¸t triÓn nhanh,
bÒn v÷ng. ViÖc h×nh thµnh thÞ tr−êng n¨ng l−îng nh»m:
- KhuyÕn khÝch c¹nh tranh gi÷a çc ®¬n vÞ ho¹t ®éng n¨ng l−îng.
- T¹o c¬ së ph¸p lý vµ ®iÒu kiÖn ®Ó çc thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo thÞ
tr−êng n¨ng l−îng.
- T¹o ®iÒu kiÖn cho çc doanh nghiÖp n¨ng l−îng thu hót ®−îc nguån tµi chÝnh
trong vµ ngoµi n−íc.
- X¸c ®Þnh nhu cÇu vµ ®iÒu tiÕt kinh tÕ hoÆc kü thuËt ®Ó h¹n chÕ ®éc quyÒn vµ
n©ng cao chÊt l−îng çc dÞch vô n¨ng l−îng.
a. C¶i çch c¬ cÊu tæ chøc ngµnh n¨ng l−îng

HiÖn nay çc doanh nghiÖp trong ngµnh n¨ng l−îng hiÖn chñ yÕu lµ çc doanh nghiÖp
nhµ n−íc, nhiÒu doanh nghiÖp vÉn phô thuéc vÒ mÆt tµi chÝnh; nhiÒu lo¹i gi¸ n¨ng
l−îng vÉn ®ang ®−îc trî gi¸ hoÆc bï chÐo gi÷a çc nhãm kh¸ch hµng, do ®ã ë ViÖt
Nam hiÖn ch−a h×nh thµnh thÞ tr−êng n¨ng l−îng c¹nh tranh. §Ó thùc hiÖn viÖc chuyÓn
®æi sang thÞ tr−êng n¨ng l−îng c¹nh tranh cÇn thùc hiÖn ®ång thêi çc ho¹t ®éng sau:
- C¬ cÊu l¹i tµi chÝnh: x©y dùng çc doanh nghiÖp n¨ng l−îng ®éc lËp vÒ mÆt tµi
chÝnh
- Thµnh lËp tæ chøc ®iÒu tiÕt n¨ng l−îng.
- C¬ cÊu l¹i th−¬ng m¹i. ChuyÓn ®æi tõ çch qu¶n lý cho tíi quy ®Þnh, x©y dùng
çc ®iÒu lÖ râ rµng ®èi víi nh÷ng ng−êi tham gia thÞ tr−êng.
- Thùc hiÖn phi ®iÒu tiÕt ngµnh n¨ng l−îng, x©y dùng çc nguyªn t¾c thÞ tr−êng
râ rµng, minh b¹ch; x©y dùng lé tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng n¨ng
l−îng c¹nh tranh.
- Söa ®æi, bæ sung, x©y dùng míi çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ngµnh n¨ng
l−îng: X©y dùng vµ th«ng qua çc luËt liªn quan ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t
III-61
triÓn thÞ tr−êng n¨ng l−îng, ®¶m b¶o khung ph¸p lý cho viÖc thùc hiÖn thµnh
c«ng viÖc chuyÓn ®æi.
- Thùc hiÖn chuyÓn ®æi së h÷u çc doanh nghiÖp n¨ng l−îng: viÖc chuyÓn ®æi
h×nh thøc së h÷u nh»m thu hót ®Çu t− vµ thùc hiÖn m« h×nh qu¶n lý phï hîp víi
çc tiªu chuÈn thÞ tr−êng.
b. H×nh thµnh tæ chøc ®iÒu tiÕt n¨ng l−îng

ViÖc h×nh thµnh tæ chøc ®iÒu tiÕt cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn c¶i çch
ngµnh n¨ng l−îng vµ thÞ tr−êng n¨ng l−îng. Tæ chøc ®iÒu tiÕt n¨ng l−îng cã çc chøc
n¨ng, nhiÖm vô chÝnh:
- CÊp giÊy phÐp vµ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn giÊy phÐp trong çc ho¹t ®éng n¨ng
l−îng.
- Ban hµnh çc quy chÕ vÒ mÆt kü thuËt.
- X©y dùng vµ thùc hiÖn c¬ chÕ ®iÒu tiÕt vÒ gi¸ n¨ng l−îng.
- Cho phÐp Bªn thø ba ®−îc tiÕp cËn víi n¨ng lùc cßn d− cña hÖ thèng ®iÖn,
®−êng èng dÉn khÝ.
- X©y dùng c¬ së ph¸p lý quy ®Þnh vai trß vµ quyÒn h¹n cña çc Bªn trong ho¹t
®éng n¨ng l−îng.
- Xö lý nh÷ng bÊt hîp lý trong quan hÖ mua – b¸n n¨ng l−îng, b¶o vÖ quyÒn lîi
hîp ph¸p cña çc bªn tham gia thÞ tr−êng, ®¶m b¶o çc Bªn tham gia thÞ tr−êng
c¹nh tranh lµnh m¹nh.
c. Cæ phÇn ho¸ çc doanh nghiÖp n¨ng l−îng

Trong çc ngµnh n¨ng l−îng chÝnh (®iÖn, than vµ dÇu khÝ), ®· thùc hiÖn cæ phÇn ho¸
mét phÇn, nh−ng chñ yÕu lµ çc ®¬n vÞ nhá hoÆc çc ho¹t ®éng dÞch vô. HiÖn ®ang thÝ
®iÓm cæ phÇn ho¸ çc doanh nghiÖp trong d©y truyÒn s¶n xuÊt chÝnh cña ngµnh ®iÖn:
nhµ m¸y thuû ®iÖn VÜnh S¬n - S«ng Hinh vµ §iÖn lùc Kh¸nh Hoµ.
ViÖc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ çc doanh nghiÖp n¨ng l−îng nh»m t¹o ra m«i tr−êng cÇn
thiÕt cho viÖc h×nh thµnh thÞ tr−êng n¨ng l−îng c¹nh tranh.
Kinh nghiÖm cña nhiÒu n−íc cho thÊy viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ trong ngµnh n¨ng
l−îng chØ thµnh c«ng sau khi ®· x©y dùng ®−îc çc bé luËt vµ çc c¬ së ph¸p lý liªn
quan ®Õn thÞ tr−êng n¨ng l−îng, x©y dùng ®−îc çc nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña thÞ
tr−êng râ rµng, æn ®Þnh. Çc c«ng tr×nh n¨ng l−îng th−êng cã vèn ®Çu t− rÊt lín, ®Ó
thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng cÇn cã çc c¬ chÕ thÝch hîp ®Ó thu hót vèn tõ çc
nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi.
d. Lé tr×nh h×nh thµnh thÞ tr−êng n¨ng l−îng

1) ThÞ tr−êng ®iÖn: tõ n¨m 2005 b¾t ®Çu thÞ tr−êng ph¸t ®iÖn c¹nh tranh néi bé,
III-62
chuÈn bÞ ph©n t¸ch çc kh©u ph¸t ®iÖn, truyÒn t¶i vµ ph©n phèi ra h¹ch to¸n ®éc
lËp. Giai ®o¹n 2006 – 2010: h×nh thµnh thÞ tr−êng ph¸t ®iÖn c¹nh tranh; giai ®o¹n
2011 – 2020: h×nh thµnh thÞ tr−êng b¸n bu«n ®iÖn c¹nh tranh vµ sau n¨m 2020
h×nh thµnh thÞ tr−êng b¸n lÎ ®iÖn c¹nh tranh.
2) ThÞ tr−êng than: h×nh thµnh thÞ tr−êng than trong giai ®o¹n 2006 – 2010.
3) ThÞ tr−êng khÝ: giai ®o¹n ph¸t triÓn thÞ tr−êng (2006-2010): PV cã quyÒn mua
70% l−îng khÝ ®−îc ph¸t hiÖn th−¬ng m¹i. Giai ®o¹n sau n¨m 2010: h×nh thµnh
thÞ tr−êng mua b¸n khÝ c¹nh tranh.
4) ThÞ tr−êng kinh doanh çc s¶n phÈm dÇu: ®Õn n¨m 2010, çc thµnh phÇn kinh tÕ
kh¸c (kÓ c¶ çc nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi) ®−îc tham gia kinh doanh, çc doanh
nghiÖp nhµ n−íc gi÷ thÞ phÇn chi phèi; sau n¨m 2010, h×nh thµnh thÞ tr−êng hoµn
h¶o, kh«ng h¹n chÕ thÞ phÇn cña çc doanh nghiÖp, çc thµnh phÇn kinh tÕ.
e. Gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ tr−êng n¨ng l−îng
1) Rµ so¸t l¹i çc v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan, söa ®æi çc ®iÓm ch−a phï hîp. X©y
dùng çc v¨n b¶n luËt cÇn thiÕt cho viÖc h×nh thµnh thÞ tr−êng N¨ng l−îng ViÖt
Nam.
2) T¸ch hoµn toµn çc chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n−íc víi chøc n¨ng qu¶n lý s¶n xuÊt
– kinh doanh.
3) ThÝ ®iÓm vµ më réng cæ phÇn ho¸ çc danh nghiÖp n¨ng l−îng Nhµ n−íc kh«ng
cÇn ®éc quyÒn.
4) Nghiªn cøu m« h×nh vµ çc b−íc h×nh thµnh thÞ tr−êng n¨ng l−îng ViÖt Nam.
5) Thµnh lËp c¬ quan ®iÒu tiÕt n¨ng l−îng ®Ó quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn
quan ®Õn gi¸ c¶ vµ çc vÊn ®Ò ph¸p lý kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng n¨ng
l−îng.
f. Vai trß cña Nhµ n−íc trong thÞ tr−êng n¨ng l−îng
ThÞ tr−êng cã vai trß ngµy cµng lín trong ngµnh n¨ng l−îng. Tuy nhiªn, qua nh÷ng lÇn
khñng ho¶ng n¨ng l−îng trªn thÕ giíi, cã thÓ nhËn thÊy çc ®iÒu kiÖn cña thÞ tr−êng tù
do kh«ng thÓ kh¾c phôc ®−îc çc cuéc khñng ho¶ng. Nhµ n−íc vÉn ®ãng vai trß quan
träng trong thÞ tr−êng n¨ng l−îng vµ trong viÖc ®¶m b¶o an ninh trong cung cÊp n¨ng
l−îng, th«ng qua çc ho¹t ®éng sau:
- Cung cÊp çc th«ng tin râ rµng cho thÞ tr−êng, th«ng qua viÖc x©y dùng vµ phª
duyÖt chÝnh s¸ch n¨ng l−îng dµi h¹n cña quèc gia.
- §ãng vai trß ®iÒu tiÕt ®Ó ®¶m b¶o mäi ®èi t−îng ®−îc ®èi xö b×nh ®¼ng trong
thÞ tr−êng.
- §¶m b¶o an ninh dµi h¹n b»ng viÖc ®−a ra çc quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n mµ thÞ
III-63
tr−êng kh«ng thÓ lµm ®−îc, nh− viÖc ®a d¹ng ho¸ çc nguån nhiªn liÖu vµ
khuyÕn khÝch sö dông n¨ng l−îng t¸i t¹o.
- B¶o vÖ m«i tr−êng vµ ban hµnh çc chÝnh s¸ch m«i tr−êng.
- N¾m gi÷ çc kho dÇu d÷ tr÷ quèc gia vµ phèi hîp víi çc chÝnh phñ kh¸c th«ng
qua çc hiÖp ®Þnh.
- Cung cÊp tµi chÝnh vµ ®Çu t− trong nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ n¨ng
l−îng míi vµ n©ng cao hiÖu suÊt, vµ khuyÕn khÝch thÞ tr−êng ®Çu t− trong
nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn b»ng çc chÝnh s¸ch nh− gi¶m thuÕ vµ çc gi¶i ph¸p
khuyÕn khÝch kh¸c.
- C¶i tæ c¬ cÊu ®Ó khuyÕn khÝch c¹nh tranh b»ng viÖc tù do ho¸ thÞ tr−êng, nh−ng
viÖc c¹nh tranh vµ gi¶m chi phÝ kh«ng ®−îc ¶nh h−ëng ®Õn an ninh cung cÊp
n¨ng l−îng cho çc hé tiªu thô cuèi cïng.
5. T¹o nguån vèn ®Çu t− ph¸t triÓn n¨ng l−îng

ViÖt Nam cÇn ®Çu t− kho¶ng 5 –6% GDP mçi n¨m cho ph¸t triÓn ngµnh n¨ng l−îng.
NÕu kh«ng cã ®ñ çc c«ng tr×nh s¶n xuÊt, truyÒn t¶i vµ ph©n phèi n¨ng l−îng, th× sÏ
kh«ng ®¸p øng ®−îc nhu cÇu gia t¨ng hµng n¨m vÒ n¨ng l−îng.
Çc chÝnh s¸ch nh»m thu hót çc nguån tµi chÝnh cÇn thiÕt cho ph¸t triÓn n¨ng l−îng
cÇn xem xÐt c©n ®èi gi÷a çc yÕu tè sau: gi¶m thiÓu chi phÝ tµi chÝnh; gi¶m thiÓu tr¸ch
nhiÖm tµi chÝnh trùc tiÕp cña nhµ n−íc cho ®Çu t−; gi¶m thiÓu g¸nh nÆng nî n−íc ngoµi
vµ ®a d¹ng ho¸ nguån tµi chÝnh nh»m gi¶m rñi ro kh«ng tr¶ ®−îc nî.
Çc gi¶i ph¸p t¹o nguån vèn ®Çu t− ph¸t triÓn ngµnh n¨ng l−îng gåm:
1) N©ng cao hiÖu qu¶, hiÖu suÊt ho¹t ®éng cña çc doanh nghiÖp trong ngµnh
N¨ng l−îng ®Ó cã tÝch luü cho ph¸t triÓn, ®¶m b¶o tû lÖ vèn tù cã cho ®Çu t−
ph¸t triÓn.
2) T¨ng huy ®éng vèn b»ng tr¸i phiÕu trong n−íc. Çc doanh nghiÖp n¨ng l−îng
cã thÓ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu víi sù b¶o l·nh cña Nhµ n−íc trong giai ®o¹n ®Çu.
3) Thùc hiÖn liªn doanh trong n−íc vµ n−íc ngoµi x©y dùng çc dù ¸n n¨ng
l−îng.
4) Thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ çc doanh nghiÖp n¨ng l−îng Nhµ n−íc kh«ng cÇn gi÷
100% vèn.
5) T¨ng c−êng thu hót çc nguån vèn tõ n−íc ngoµi: vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh
thøc −u ®·i, viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc kh«ng −u ®·i, vay th−¬ng m¹i n−íc
ngoµi, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ra n−íc ngoµi...
6) T¨ng c−êng thu hót vèn ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) vµo ph¸t triÓn çc dù
¸n n¨ng l−îng. ¦u tiªn çc dù ¸n FDI cã thÓ thanh to¸n b»ng tiÒn trong n−íc,
III-64
hoÆc thanh to¸n b»ng ®æi hµng vµ kh«ng yªu cÇu b¶o l·nh cña ChÝnh phñ.
Çc lÜnh vùc sau ®−îc phÐp ®Çu t− 100% vèn n−íc ngoµi:
- §Çu t− ph¸t triÓn nguån ®iÖn;
- §Çu t− th¨m dß, khai th¸c, chÕ biÕn vµ ph©n phèi than;
- §Çu t− chÕ t¹o çc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, tiªu thô n¨ng l−îng.
Çc lÜnh vùc sau ®©y, çc nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi cã thÓ gãp vèn thùc hiÖn:
- Th¨m dß, khai th¸c, chÕ biÕn vµ ph©n phèi, kinh doanh dÇu khÝ;
- Ph©n phèi ®iÖn.
6. Gi¸ n¨ng l−îng
a. Nguyªn t¾c ®Þnh gi¸ n¨ng l−îng

- Nhµ n−íc cÇn can thiÖp, ®iÒu tiÕt viÖc s¶n xuÊt n¨ng l−îng th«ng qua gi¸ vµ
thuÕ.
- Gi¸ n¨ng l−îng ®¶m b¶o bï ®¾p ®−îc chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ nhËp khÈu, ®¶m
b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng h−íng ®Õn sù tù chñ hoµn toµn vÒ tµi chÝnh cña çc
C«ng ty s¶n xuÊt vµ kinh doanh n¨ng l−îng.
- H−íng tíi ®Þnh gi¸ theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, thùc hiÖn héi nhËp víi çc tæ chøc
quèc tÕ AFTA, WTO...
- Gi¸ n¨ng l−îng gãp phÇn vµo thóc ®Èy tiÕn tr×nh ®a d¹ng ho¸ së h÷u, cæ phÇn
ho¸ çc doanh nghiÖp nhµ n−íc, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn thÞ tr−êng chøng kho¸n.
- Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã gi¸ n¨ng l−îng thèng nhÊt toµn quèc; Thùc hiÖn ®iÒu
tiÕt trî gi¸, trî thuÕ cÇn thiÕt ®Ó gi¶m bít çch biÖt vÒ h−ëng thô n¨ng l−îng.
- Trong nÒn kinh tÕ më, gi¸ c¶ çc lo¹i nhiªn liÖu n¨ng l−îng vµ gi¸ ®Çu t− vµo
çc nguån s¶n xuÊt n¨ng l−îng lu«n lu«n biÕn ®æi, do ®ã gi¸ c¶ çc d¹ng n¨ng
l−îng còng cÇn thay ®æi.
- Do hµm l−îng ngo¹i tÖ cao trong çc d¹ng n¨ng l−îng th−¬ng m¹i (®iÖn, than,
s¶n phÈm dÇu...) nªn gi¸ n¨ng l−îng cÇn ph¶i ®−îc ®iÒu chØnh tõng thêi kú theo
møc l¹m ph¸t vµ tû gi¸ hèi ®o¸i.
- ChÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ n¨ng l−îng ph¶i nh»m môc tiªu b¶o toµn n¨ng l−îng, tr¸nh
l·ng phÝ nguån n¨ng l−îng kh«ng t¸i t¹o, khuyÕn khÝch sö dông hîp lý çc
d¹ng n¨ng l−îng vµ sö dông n¨ng l−îng néi ®Þa, gi¶m phô thuéc n¨ng l−îng
nhËp khÈu.
b. ChÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ n¨ng l−îng

i) Gi¸ than
- Trong giai ®o¹n ch−a h×nh thµnh thÞ tr−êng than c¹nh tranh, gi¸ than b¸n cho
III-65
çc hé tiªu thô lín trong n−íc (®iÖn, xi m¨ng, giÊy, ph©n bãn) do nhµ n−íc
qu¶n lý trªn c¬ së ®¶m b¶o ®ñ bï ®¾p chi phÝ vµ møc lîi nhuËn hîp lý cña
ngµnh than. Gi¸ b¸n than cho çc hé lÎ trong n−íc vµ gi¸ xuÊt khÈu theo quy
luËt cung cÇu thÞ tr−êng.
- Cïng víi qu¸ tr×nh tæ chøc l¹i ngµnh than theo h−íng thÞ tr−êng c¹nh tranh, gi¸
than tiÕn tíi thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ tr−êng. Nhµ n−íc sö dông c«ng cô thuÕ
(thuÕ tµi nguyªn, thuÕ xuÊt nhËp khÈu…) ®Ó ®iÒu tiÕt c«ng b»ng gi÷a ®¬n vÞ s¶n
xuÊt than, ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu than.
ii) Gi¸ dÇu th«
Gi¸ dÇu th« xuÊt khÈu vµ cung cÊp cho çc nhµ m¸y läc dÇu ®−îc ®iÒu chØnh
theo gi¸ thÞ tr−êng quèc tÕ.
iii) Gi¸ s¶n phÈm dÇu
- Nhµ n−íc quy ®Þnh gi¸ b¸n lÎ ®Þnh h−íng mét sè lo¹i x¨ng dÇu chñ yÕu, doanh
nghiÖp kinh doanh x¨ng dÇu tù quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n lÎ.
- Tr−êng hîp gi¸ x¨ng dÇu thÞ tr−êng thÕ giíi biÕn ®éng m¹nh, Nhµ n−íc sÏ ¸p
dông çc biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó can thiÖp: sö dông dù tr÷ quèc gia, ®iÒu chØnh
gi¸ ®Þnh h−íng hoÆc thuÕ.
- Gi¸ x¨ng dÇu tiÕn tíi thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ tr−êng.
- T¨ng c−êng kho x¨ng dÇu dù tr÷, kÓ c¶ dù tr÷ th−¬ng m¹i vµ dù tr÷ quèc gia ®Ó
gãp phÇn æn ®Þnh gi¸ x¨ng dÇu.
iv) Gi¸ LPG
- Gi¸ LPG thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, Nhµ n−íc thùc hiÖn qu¶n lý th«ng
qua chÝnh s¸ch thuÕ, quy ®Þnh møc dù tr÷ l−u th«ng tèi thiÓu nh»m æn ®Þnh gi¸
b¸n lÎ.
- Nhµ n−íc kh«ng quy ®Þnh møc gi¸ b¸n lÎ LPG mµ thùc hiÖn qu¶n lý b»ng chÝnh
s¸ch thuÕ, quy ®Þnh møc dù tr÷ l−u th«ng tèi thiÓu... nh»m æn ®Þnh gi¸ b¸n lÎ.
- ¦u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt
LPG trong n−íc thay dÇn nhËp khÈu.
v) Gi¸ khÝ ®èt
- Nhµ n−íc quy ®Þnh çc nguyªn t¾c ®Þnh gi¸ khÝ, nguyªn t¾c ph©n chia lîi Ých,
chi phÝ, phÇn thu cña Nhµ n−íc... khi ph¸t hiÖn khÝ. Çc nguyªn t¾c nµy ®−îc
®−a vµo trong çc Hîp ®ång dÇu khÝ.
- Gi¸ khÝ cÇn c¨n cø vµo gi¸ khÝ tèi thiÓu (gi¸ tÝnh theo chi phÝ cña ng−êi s¶n
xuÊt) vµ gi¸ khÝ tèi ®a (gi¸ khÝ ng−êi sö dông cã thÓ chÊp nhËn ®−îc). Gi¸ b¸n
khÝ sÏ ®−îc tho¶ thuËn gi÷a ng−êi mua, ng−êi b¸n khÝ vµ n»m trong kho¶ng gi¸
III-66
tèi ®a vµ tèi thiÓu. Nhµ n−íc quy ®Þnh møc lîi nhuËn tèi ®a cho çc dù ¸n ph¸t
triÓn khÝ.
- Gi¸ khÝ ®èt tiÕn tíi thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, çc hé tiªu thô ®−îc ®µm
ph¸n mua khÝ trùc tiÕp víi çc nhµ s¶n xuÊt. §èi víi çc hé sö dông khÝ lµm
nguyªn liÖu (s¶n xuÊt ®¹m), Nhµ n−íc kh«ng bï gi¸ khÝ cho nhµ s¶n xuÊt hoÆc
bï chÐo gi÷a çc hé tiªu thô. NÕu cÇn sÏ bï gi¸ cho çc hé tiªu thô s¶n phÈm
cuèi cïng.
vi) ChÝnh s¸ch gi¸ ®iÖn
- T¹o ®iÒu kiÖn cho çc thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t− ph¸t triÓn ®iÖn lùc cã lîi nhuËn
hîp lý, tiÕt kiÖm tµi nguyªn n¨ng l−îng, sö dông çc d¹ng n¨ng l−îng míi,
n¨ng l−îng t¸i t¹o kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng trong ho¹t ®éng ®iÖn lùc, gãp
phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ®Æc biÖt lµ ë n«ng th«n, miÒn nói, h¶i
®¶o.
- KhuyÕn khÝch sö dông ®iÖn tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶.
- Thùc hiÖn c¬ chÕ bï gi¸ hîp lý gi÷a çc nhãm kh¸ch hµng. Gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi
xo¸ bá viÖc bï chÐo gi÷a gi¸ ®iÖn s¶n xuÊt vµ gi¸ ®iÖn sinh ho¹t, gãp phÇn thóc
®Èy s¶n xuÊt vµ t¨ng søc c¹nh tranh cña çc doanh nghiÖp.
- B¶o ®¶m quyÒn tù quyÕt ®Þnh gi¸ mua, b¸n ®iÖn trong khung gi¸, biÓu gi¸ ®iÖn
do Nhµ n−íc quy ®Þnh cña çc ®èi t−îng mua b¸n ®iÖn trªn thÞ tr−êng ®iÖn lùc.
- B¶o ®¶m quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña çc ®¬n vÞ ®iÖn lùc vµ kh¸ch hµng sö
dông ®iÖn.
vii) Trî gi¸ n¨ng l−îng
- Nhµ n−íc ban hµnh çc quy ®Þnh thÝch hîp vÒ trî gi¸ b¸n than, LPG, ®iÖn cho
ng−êi tiªu dïng ë n«ng th«n, miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. Møc trî gi¸ sÏ gi¶m
dÇn theo møc t¨ng thu nhËp vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña tõng vïng.
- ¦u ®·i vÒ thuÕ suÊt vµ lÖ phÝ ®èi víi nh÷ng hé sö dông than xÊu.
- Trî gi¸ ®iÖn tèi thiÓu cho ng−êi thu nhËp thÊp vµ n©ng dÇn gi¸ ®iÖn sinh ho¹t
®èi víi hé cã nhu cÇu lín. Tr−íc m¾t, gi¸ b¸n ®iÖn ®Õn hé n«ng d©n gi÷ gi¸ trÇn
700 ®/kWh.
7. Ph¸t triÓn nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o
a. §Þnh h−íng ph¸t triÓn nguån n¨ng l−îng míi và t¸i t¹o
N¨ng l−îng hiÖn nay chñ yÕu ®−îc cung cÊp tõ nguån nhiªn liÖu ho¸ th¹ch kh«ng t¸i
t¹o, çc nguån nµy cuèi cïng sÏ bÞ c¹n kiÖt. Do vËy, nhiÒu quèc gia ®· chó ý nhiÒu h¬n
tíi viÖc ph¸t triÓn n¨ng l−îng t¸i t¹o. Trong h¬n mét thËp kû qua, tèc ®é t¨ng tr−ëng
III-67
trung b×nh cña n¨ng l−îng t¸i t¹o chung cña thÕ giíi lµ 8%/n¨m, trong khi tiªu thô
n¨ng l−îng chung kho¶ng 2%/n¨m.
Dù b¸o tõ sau n¨m 2010 ViÖt Nam ph¶i nhËp khÈu n¨ng l−îng, viÖc ph¸t triÓn n¨ng
l−îng t¸i t¹o sÏ kh«ng chØ gióp gi¶m g¸nh nÆng vÒ cung cÊp n¨ng l−îng mµ cßn gióp
gi¶m nhËp khÈu n¨ng l−îng, tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ. Ngoµi ra, n¨ng l−îng t¸i t¹o sÏ gióp
gi¶m ¶nh h−ëng t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng nhê ph¸t triÓn, còng nh− tËn dông n¨ng
l−îng, gi¶m thiÓu ®−îc ph¸t th¶i khÝ nhµ kÝnh CO2.
Tuy nhiªn, viÖc ph¸t triÓn n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, th¸ch
thøc, nh−: suÊt ®Çu t− vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt n¨ng l−îng tõ n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o
cßn cao. Çc tÊm pin mÆt trêi cã suÊt ®Çu t− 2000 – 3000 USD/kW, gi¸ thµnh ®iÖn lªn
®Õn 35 – 40 USc/kWh; §éng c¬ giã cã suÊt ®Çu t− 800 – 1250 USD/kW, gi¸ thµnh
®iÖn 4 - 8 USc/kWh; thuû ®iÖn nhá cã suÊt ®Çu t− 1000 – 5000 USD/kW, gi¸ thµnh
®iÖn cã lªn ®Õn 5 – 15 USc/kWh...;
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ, tÝnh kinh tÕ cña viÖc sö dông n¨ng l−îng míi,
t¸i t¹o còng sÏ t¨ng lªn. H−íng −u tiªn ph¸t triÓn giai ®o¹n tíi nh− sau:
- Ph¸t triÓn thuû ®iÖn nhá, ®iÖn giã. Sö dông çc phô phÈm n«ng nghiÖp, r¸c th¶i
®Ó ph¸t ®iÖn.
- Sö dông n¨ng l−îng mÆt trêi ®Ó cÊp nhiÖt, sÊy n«ng s¶n, läc n−íc s¹ch... trong
çc c¬ së dÞch vô, c«ng céng; d©n dông vµ trong n«ng nghiÖp.
- Ph¸t triÓn çc hÇm khÝ sinh vËt ®Ó ®un nÊu t¹i n«ng th«n.
b. Çc gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån NL míi vµ t¸i t¹o
1) Tæ chøc ®iÒu tra ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o; x©y dùng quy
ho¹ch sö dông n¨ng l−îng míi.
2) Çc doanh nghiÖp ph¸t ®iÖn ®Õn n¨m 2010 ph¶i cã 3%, n¨m 2020 cã 5%, n¨m 2040
cã 10% c«ng suÊt nguån sö dông nguån n¨ng l−îng vµ t¸i t¹o. Çc ®¬n vÞ c«ng
céng, dÞch vô (bÖnh viÖn, tr−êng häc, c¬ quan nhµ n−íc, nhµ hµng...) cã sö dông
n−íc nãng, cã 10% ®−îc cÊp tõ thiÕt bÞ sö dông n¨ng l−îng mÆt trêi.
3) Nhµ n−íc khuyÕn khÝch viÖc khai th¸c, sö dông n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o: hç trî
kinh phÝ cho çc ch−¬ng tr×nh ®iÒu tra, nghiªn cøu, chÕ t¹o thö, x©y dùng çc ®iÓm
®iÓn h×nh sö dông n¨ng l−îng míi t¸i t¹o; miÔn thuÕ nhËp khÈu, thuÕ s¶n xuÊt, l−u
th«ng çc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o;
4) Lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, ®−a nhanh vµo ®êi sèng,
®Æc biÖt lµ ë çc vïng n«ng th«n, miÒn nói.
5) Phèi hîp, lång ghÐp ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o víi çc
ch−¬ng tr×nh kh¸c ë n«ng th«n nh− ch−¬ng tr×nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n, trång rõng,
xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ch−¬ng tr×nh n−íc s¹ch…
III-68
8 Ph¸t triÓn khoa häc - c«ng nghÖ n¨ng l−îng
1) Nhµ n−íc thèng nhÊt qu¶n lý c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ n¨ng l−îng theo quy ho¹ch vµ kÕ
ho¹ch dµi h¹n. ChÝnh phñ chØ ®¹o x©y dùng, xÐt duyÖt çc Tæng s¬ ®å vµ lé tr×nh
c«ng nghÖ cña liªn ngµnh vµ cña tõng ngµnh n¨ng l−îng: ®iÖn, than, dÇu, khÝ,…
Trªn c¬ së ®ã çc doanh nghiÖp x©y dùng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ ng¾n h¹n.
2) Sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho çc c¬ së x©y dùng míi, kÕt hîp ®æi míi, hoµn thiÖn
c«ng nghÖ cho çc c¬ së hiÖn cã, ®¶m b¶o ph¸t triÓn n¨ng l−îng hiÖu qu¶ vµ b¶o vÖ
m«i tr−êng trong çc ngµnh N¨ng l−îng.
3) Tõng b−íc ¸p dông çc biÖn ph¸p ®Ó khuyÕn khÝch vµ b¾t buéc ®æi míi c«ng nghÖ,
thiÕt bÞ cña çc ngµnh sö dông n¨ng l−îng.
4) Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ n¨ng l−îng.
5) X©y dùng tiÒm lùc khoa häc c«ng nghÖ n¨ng l−îng. Ph¸t triÓn mét sè phßng thÝ
nghiÖm träng ®iÓm ®¹t møc ®é hiÖn ®¹i; h×nh thµnh mét sè tæ hîp nghiªn cøu thiÕt
kÕ vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ n¨ng l−îng.
6) Hîp t¸c quèc tÕ, thùc hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ, nhÊt lµ trong lÜnh vùc c«ng nghÖ
cao, c«ng nghÖ n¨ng l−îng míi nh−: c«ng nghÖ than s¹ch, ®iÖn h¹t nh©n, pin nhiªn
liÖu, nhiªn liÖu khÝ hydro…
9. Hîp t¸c quèc tÕ vµ xuÊt, nhËp khÈu n¨ng l−îng
a. Çc gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu n¨ng l−îng vµ hîp t¸c quèc tÕ
1) XuÊt nhËp khÈu than

- TiÕp tôc xuÊt khÈu than t¹o tiÒm lùc tµi chÝnh ®Ó ®Çu t− ph¸t triÓn ngµnh than,
tËp trung xuÊt khÈu lo¹i than côc vµ than çm tèt nhiÖt trÞ cao, ®¾t tiÒn mµ nhu
cÇu trong n−íc kh«ng lín ®Ó thu ngo¹i tÖ.
- Thùc hiÖn xuÊt nhËp khÈu than hîp lý. Cã thÓ xuÊt khÈu than phÝa B¾c, nhËp
khÈu than t¹i miÒn Trung vµ miÒn Nam; viÖc xuÊt nhËp khÈu ®−îc thùc hiÖn
trªn c¬ së ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
- Nghiªn cøu hîp t¸c víi Lµo ®Ó ph¸t triÓn çc má than vµ çc nhµ m¸y ®iÖn ®èt
than ®Ó ®−a ®iÖn vÒ ViÖt Nam.
2) XuÊt nhËp khÈu dÇu

- Nghiªn cøu viÖc thuª chÕ biÕn dÇu th« thay cho viÖc xuÊt khÈu dÇu th« vµ nhËp
khÈu çc s¶n phÈm dÇu tõ thÞ tr−êng khu vùc nh− hiÖn nay.
- Ph¸t triÓn çc nhµ m¸y läc dÇu trong n−íc, gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt l−îng s¶n
phÈm dÇu nhËp khÈu.
III-69
- Hîp t¸c víi çc n−íc trong viÖc x©y dùng vµ ®iÒu hµnh kho dÇu dù tr÷ chiÕn
l−îc.
3) TÝch cùc tham gia hÖ thèng khÝ ®èt liªn ASEAN
4) Thùc hiÖn liªn kÕt l−íi ®iÖn vµ nhËp khÈu ®iÖn tõ çc n−íc l¸ng giÒng
- Tham gia thÞ tr−êng ®iÖn khu vùc thÞ tr−êng ®iÖn tiÓu vïng Mª K«ng (GMS);
thÞ tr−êng ®iÖn ASEAN;
- §Õn n¨m 2015 nhËp khÈu 2000 MW tõ Lµo; xem xÐt t¨ng c«ng suÊt mua ®iÖn
tõ Lµo, nÕu Lµo cßn cã kh¶ n¨ng cung cÊp thªm, hoÆc nÕu Th¸i Lan kh«ng nhËp
khÈu hÕt l−îng c«ng suÊt ®· tho¶ thuËn mua víi Lµo.
- Hîp t¸c víi Campuchia: nghiªn cøu nhËp khÈu tõ çc nhµ m¸y thuû ®iÖn tõ trªn
dßng nh¸nh vµ dßng chÝnh s«ng Mª K«ng giai ®o¹n sau n¨m 2015.
§µm ph¸n, ký HiÖp ®Þnh Hîp t¸c trong lÜnh vùc n¨ng l−îng víi Trung Quèc. Tr−íc
n¨m 2010 liªn kÕt mua ®iÖn tõ Trung Quèc b»ng ®−êng d©y 110 kV, 220kV. Sau n¨m
2010, xem xÐt nhËp khÈu b»ng cÊp ®iÖn ¸p 500 kV.
3.2.4.4. §Þnh h−íng ph¸t triÓn ngµnh §iÖn lùc
1. §Þnh h−íng ®Çu t− ph¸t triÓn ngµnh §iÖn

Ph¸t triÓn ®ång bé nguån vµ l−íi ®iÖn theo h−íng hiÖn ®¹i. Ph¸t triÓn thuû ®iÖn, nhiÖt
®iÖn than, nhiÖt ®iÖn khÝ, ®iÖn nguyªn tö..., kÕt hîp trao ®æi, liªn kÕt l−íi ®iÖn víi çc
n−íc trong khu vùc. Tæng c«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam chØ ®Çu t− nh÷ng c«ng tr×nh ph¸t
®iÖn cã c«ng suÊt tõ 100 MW trë lªn, t¹o ®iÒu kiÖn cho çc doanh nghiÖp kh¸c ®Çu t−
çc c«ng tr×nh cã c«ng suÊt nhá h¬n. Ph¸t triÓn nhanh, ®ång bé, hiÖn ®¹i hÖ thèng
truyÒn t¶i, ph©n phèi nh»m n©ng cao ®é tin cËy, an toµn cung cÊp ®iÖn vµ gi¶m tæn thÊt
®iÖn n¨ng.
a. §Çu t− ph¸t triÓn nguån ®iÖn

Ph¸t triÓn nguån thuû ®iÖn: Trong kho¶ng 20 n¨m tíi sÏ x©y dùng hÇu hÕt çc nhµ
m¸y thuû ®iÖn t¹i nh÷ng n¬i cã kh¶ n¨ng x©y dùng. Nghiªn cøu ®−a nhµ m¸y thuû ®iÖn
tÝch n¨ng vµo vËn hµnh phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng ®iÖn.
Ph¸t triÓn nguån nhiÖt ®iÖn: Ph¸t triÓn çc nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn ®èt khÝ, ®èt than vµ
®iÖn h¹t nh©n víi tû lÖ thÝch hîp, phï hîp víi kh¶ n¨ng cung cÊp vµ ph©n bè cña çc
nguån nhiªn liÖu.
- NhiÖt ®iÖn khÝ: N¨m 2010, çc nhµ m¸y ®iÖn sö dông khÝ ®èt cã tæng c«ng suÊt
kho¶ng 6000 – 6500 MW, tiªu thô kho¶ng 5,5 – 6,2 tû m3 khÝ. N¨m 2020, c«ng
suÊt kho¶ng 11000 - 14000 MW, sö dông kho¶ng 12 - 15 tû m3 khÝ ®èt, tuú theo
III-70
kh¶ n¨ng cung cÊp khÝ.
- NhiÖt ®iÖn than: ®Õn n¨m 2020, çc nguån ®iÖn than chñ yÕu ph©n bè ë miÒn B¾c.
§Õn n¨m 2010 çc nhµ m¸y cã tæng c«ng suÊt kho¶ng 4600 - 5500 MW, tiªu thô
kho¶ng 10 triÖu tÊn than. §Õn n¨m 2020, tæng c«ng suÊt nhiÖt ®iÖn than kho¶ng
12000 – 20.000MW, s¶n xuÊt kho¶ng 40 – 64,5 tû kWh, tiªu thô 16,5 – 25,4 triÖu
tÊn than. §Õn n¨m 2050, nguån nhiÖt ®iÖn than s¶n xuÊt kho¶ng 216 – 356 tû
kWh, tiªu thô kho¶ng 80 – 132 triÖu tÊn than. Do nguån than s¶n xuÊt trong n−íc
h¹n chÕ, cÇn xem xÐt x©y dùng çc nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn sö dông than nhËp.
- §iÖn h¹t nh©n: Nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n ®Çu tiªn cña ViÖt Nam dù kiÕn xuÊt hiÖn
vµo kho¶ng n¨m 2020; ®Õn n¨m 2050 nguån ®iÖn h¹t nh©n s¶n xuÊt kho¶ng 170 -
200 tû kWh, t−¬ng ®−¬ng víi 70 – 80 triÖu tÊn than.
Ph¸t triÓn çc nhµ m¸y sö dông n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o: ®iÖn s¶n xuÊt tõ thuû ®iÖn
nhá, ®Þa nhiÖt, n¨ng l−îng giã, mÆt trêi... dù kiÕn ®¹t kho¶ng 8 – 9 tû kWh n¨m 2020,
60 – 80 tû kWh vµo n¨m 2050.
NhËp khÈu ®iÖn: ®¶m b¶o lîi Ých cña çc bªn, t¨ng c−êng trao ®æi ®Ó ®¶m b¶o an toµn
hÖ thèng, ®Èy m¹nh nhËp khÈu t¹i çc vïng cã tiÒm n¨ng vÒ thuû ®iÖn, tr−íc hÕt lµ
Lµo, tiÕp ®ã lµ V©n Nam (Trung Quèc), Campuchia. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2010, c«ng suÊt
nhËp khÈu kho¶ng 400MW, n¨m 2020 kho¶ng 4000 MW, n¨m 2050 kho¶ng
10.000MW.
C¬ cÊu nguån ®iÖn s¶n xuÊt cã sù thay ®æi. Cïng víi çc nguån thuû ®iÖn, nhiÖt ®iÖn
(than, khÝ), çc nguån ®iÖn sö dông n¨ng l−îng míi & t¸i t¹o, ®iÖn nguyªn tö xuÊt
hiÖn vµ chiÕm tû träng ngµy cµng lín. §iÖn n¨ng nhËp khÈu tõ çc n−íc l¸ng giÒng
xuÊt hiÖn tõ tr−íc n¨m 2010, t¨ng lªn vµo çc n¨m sau.
- Tû träng thuû ®iÖn gi¶m tõ 47% hiÖn nay xuèng cßn 36% n¨m 2010, 32% n¨m
2020 vµ 12% n¨m 2050.
- NhiÖt ®iÖn than cã tû träng t¨ng dÇn; hiÖn nay – 18%; 2010 lµ 24% vµ kho¶ng
34% vµo n¨m 2050.
- Tû träng nhiÖt ®iÖn khÝ t¨ng tõ 30% hiÖn nay lªn 32% n¨m 2010; 31% n¨m 2020;
sau gi¶m xuèng cßn 10% vµo n¨m 2050 do h¹n chÕ nguån khÝ.
- Tû träng ®iÖn s¶n xuÊt tõ nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o n¨m 2010 kho¶ng 3%,
t¨ng lªn 4% vµo n¨m 2020, 10% n¨m 2050.
- Tû träng ®iÖn h¹t nh©n ®¹t kho¶ng 11% n¨m 2025, kho¶ng 25 - 30% giai ®o¹n
2040 - 2050.
b. §Çu t− ph¸t triÓn l−íi ®iÖn

- Ph¸t triÓn nguån ®iÖn ph¶i ®i ®«i víi ph¸t triÓn l−íi ®iÖn, ph¸t triÓn l−íi ®iÖn ph©n
phèi ph¶i phï hîp víi ph¸t triÓn l−íi ®iÖn truyÒn t¶i.
III-71
- Ph¸t triÓn nhanh hÖ thèng truyÒn t¶i 220, 500 kV nh»m n©ng cao ®é tin cËy cung cÊp
®iÖn vµ gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng trªn l−íi truyÒn t¶i, b¶o ®¶m khai th¸c kinh tÕ çc
nguån ®iÖn; ph¸t triÓn l−íi 110 kV thµnh l−íi ®iÖn ph©n phèi cung cÊp trùc tiÕp cho
phô t¶i.
- Nghiªn cøu gi¶m bít cÊp ®iÖn ¸p trung thÕ cña l−íi ®iÖn ph©n phèi. Nhanh chãng më
réng l−íi ®iÖn ph©n phèi ®Õn vïng s©u, vïng xa. TËp trung ®Çu t− c¶i t¹o l−íi ®iÖn
ph©n phèi ®Ó gi¶m tæn thÊt ®iÖn n¨ng, gi¶m sù cè vµ n©ng cao ®é tin cËy cung cÊp
®iÖn.
L−íi 500kV: Giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010, x©y dùng trªn 2300 km ®−êng d©y, trong
®ã cã ®−êng d©y B¾c Nam m¹ch 2; x©y dùng míi vµ më réng 12 tr¹m biÕn ¸p víi tæng
dung l−îng 8500 MVA.
L−íi 220kV: Giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010, x©y dùng trªn 5000 km ®−êng d©y; x©y
dùng míi vµ më réng 85 tr¹m biÕn ¸p víi tæng dung l−îng 15.600 MVA.
c. Ph¸t triÓn ®iÖn n«ng th«n vµ miÒn nói.

- §Èy m¹nh ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n nh»m gãp phÇn ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. §Õn n¨m 2010 ®¹t 90%, ®Õn n¨m 2020 hÇu hÕt
sè hé d©n n«ng th«n cã ®iÖn.
- Sö dông çc nguån n¨ng l−îng míi vµ t¸i t¹o ®Ó cÊp ®iÖn cho çc khu vùc vïng s©u,
vïng xa, biªn giíi, h¶i ®¶o. X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn çc
nguån ®iÖn ë nh÷ng khu vùc nµy.
- KhuyÕn khÝch ®a d¹ng ho¸ trong ®Çu t− vµ qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n.
- T¨ng c−êng kiÓm so¸t gi¸ ®iÖn n«ng th«n ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn theo ®óng gi¸ trÇn
do ChÝnh phñ quy ®Þnh.
2. H×nh thµnh thÞ tr−êng ®iÖn t¹i ViÖt Nam
a. Çc nguyªn t¾c h×nh thµnh thÞ tr−êng ®iÖn ë ViÖt nam
i) VÒ kh©u ph¸t ®iÖn
Çc nhµ m¸y ®iÖn cña EVN chuyÓn dÇn sang h¹ch to¸n ®éc lËp, tham gia c¹nh tranh
víi çc C«ng ty ph¸t ®iÖn ®éc lËp, thùc hiÖn b¸n bu«n ®iÖn qua C«ng ty truyÒn t¶i hay
qua thÞ tr−êng ®iÖn víi gi¸ c¹nh tranh qua çc Hîp ®ång b¸n ®iÖn, ho¹t ®éng theo sù
chØ huy thèng nhÊt cña Trung t©m ®iÒu ®é HT§ quèc gia.
ii) VÒ kh©u truyÒn t¶i
III-72
Kh©u truyÒn t¶i mang tÝnh chÊt ®éc quyÒn tù nhiªn vµ do tæ chøc doanh nghiÖp Nhµ
n−íc qu¶n lý. Tæ chøc l¹i çc C«ng ty truyÒn t¶i thµnh mét C«ng ty truyÒn t¶i duy
nhÊt, thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n ®éc lËp.
iii) VÒ kh©u ph©n phèi ®iÖn
Çc C«ng ty §iÖn lùc sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm b¸n ®iÖn ®Õn çc hé kh¸ch hµng trªn ®Þa bµn
qu¶n lý vµ chÞu tr¸ch nhiÖm ®Çu t− l−íi ®iÖn ph©n phèi. Ngoµi çc C«ng ty §iÖn lùc
cña EVN, khuyÕn khÝch thµnh lËp çc C«ng ty §iÖn lùc ®éc lËp theo h×nh thøc cæ
phÇn, t− nh©n hay liªn doanh víi n−íc ngoµi, cã thÓ cã sù gãp vèn cña EVN.
b. Çc giai ®o¹n h×nh thµnh thÞ tr−êng ®iÖn cña ViÖt Nam
Giai ®o¹n 1 - thÞ tr−êng néi bé: EVN lµ Tæng C«ng ty Nhµ n−íc qu¶n lý c¶ ba kh©u:
S¶n xuÊt - TruyÒn t¶i - Ph©n phèi ®iÖn.
- VÒ kh©u ph¸t ®iÖn: thÝ ®iÓm cho çc Nhµ m¸y ®iÖn h¹ch to¸n ®éc lËp.
- VÒ kh©u truyÒn t¶i: EVN vÉn tæ chøc h¹ch to¸n tËp trung kh©u ph¸t ®iÖn vµ truyÒn
t¶i ®iÖn.
- VÒ kh©u ph©n phèi ®iÖn: Çc C«ng ty ph©n phèi ®iÖn mua ®iÖn cña EVN vµ b¸n
®iÖn ®Õn çc hé tiªu thô vµ chÞu tr¸ch nhiÖm ®Çu t− l−íi ®iÖn ph©n phèi.
Giai ®o¹n 2: H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng ph¸t ®iÖn c¹nh tranh
- Çc nhµ m¸y ®iÖn cña EVN h¹ch to¸n ®éc lËp, tham gia c¹nh tranh vÒ ph¸t ®iÖn
víi çc nhµ m¸y ®iÖn ®éc lËp (IPP).
- Tæ chøc l¹i kh©u truyÒn t¶i thµnh mét tæ chøc truyÒn t¶i thèng nhÊt, lµ doanh
nghiÖp nhµ n−íc ®éc lËp phi lîi nhuËn vµ ®−îc h−ëng phÝ truyÒn t¶i.
- EVN lµ ®¬n vÞ mua duy nhÊt, mua ®iÖn tõ çc nhµ m¸y ®iÖn vµ b¸n ®iÖn cho çc
C«ng ty ph©n phèi ®iÖn.
Giai ®o¹n 3: H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng b¸n bu«n ®iÖn c¹nh tranh
- H×nh thµnh çc C«ng ty kinh doanh b¸n bu«n ®iÖn, mua ®iÖn tõ çc c«ng ty ph¸t
®iÖn, b¸n ®iÖn cho çc C«ng ty ph©n phèi ®iÖn.
- Çc c«ng ty ph©n phèi ®iÖn ®−îc t¸ch ra ®éc lËp khái EVN vµ c¹nh tranh mua ®iÖn
tõ çc c«ng ty ph¸t ®iÖn vµ çc kinh doanh b¸n bu«n ®iÖn.
Giai ®o¹n 4: H×nh thµnh thÞ tr−êng ®iÖn b¸n lÎ.
Trong giai ®o¹n nµy, çc Nhµ m¸y IPP vµ BOT cïng tham gia vµo thÞ tr−êng ®iÖn theo c¬
chÕ c¹nh tranh vµ gi¸ b¸n ®iÖn ®−îc chµo b¸n theo tõng giê.
§Èy m¹nh th−¬ng m¹i ho¸, thÞ tr−êng ho¸ kh©u ph©n phèi ®iÖn.
Nhµ n−íc vÉn qu¶n lý trùc tiÕp C«ng ty truyÒn t¶i.
3. ChiÕn l−îc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh §iÖn
1) §¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ ®iÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc.
III-73
- ¦u tiªn x©y dùng çc nhµ m¸y thuû ®iÖn mét çch hîp lý, ®ång thêi ph¸t triÓn çc
nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn sö dông than vµ khÝ ®èt.
- KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn nguån ®iÖn sö dông n¨ng l−îng míi, t¸i t¹o.
- Ph¸t triÓn l−íi ®iÖn ®ång bé víi ph¸t triÓn nguån ®iÖn.
2) §a d¹ng çc h×nh thøc ®Çu t− trong ph¸t triÓn nguån vµ l−íi ph©n phèi.
3) TiÕp tôc thÝ ®iÓm vµ tõng b−íc më réng viÖc cæ phÇn ho¸ çc nhµ m¸y ®iÖn, çc ®¬n vÞ
ph©n phèi ®iÖn.
4) T¸ch ho¹t ®éng c«ng Ých khái ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Thùc hiÖn trî gi¸ cho
çc ho¹t ®éng ®iÖn lùc t¹i çc vïng s©u, vïng xa.
5) Më réng hîp t¸c quèc tÕ vµ héi nhËp quèc tÕ
6) Tõng b−íc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng ®iÖn lùc t¹i ViÖt Nam.
7) Nghiªn cøu ph¸t triÓn nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n.
8) §¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng, gi¶m thiÓu t¸c ®éng xÊu tíi m«i tr−êng.
III-74

QHDVI ChapIII TongquanNL PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

QHDVI ChapIII TongquanNL PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ch−¬ng III

Tæng quan vÒ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi vµ hÖ

3.1.2 Tæng quan vÒ kinh tÕ – x∙ héi

3.1.2.1 HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam

1. Ng©n s¸ch quèc gia, tû gi¸ hèi ®o¸i vµ tû lÖ l¹m ph¸t

Nguån: Niªn gi¸m thèng kª

ChØ tiªu 2000 2001 2002 2003 2004 −íc

Nguån: Bé Tµi chÝnh

b. Tû lÖ l¹m ph¸t, chØ sè gi¸ tiªu dïng

B¶ng3.4: ChØ sè gi¸ tiªu dïng, gi¸ vµng vµ gi¸ ®« la Mü c¶ n−íc

H×nh 3.3: ChØ sè ph¸t triÓn GDP vµ c¸c ngµnh

N¨m 2000 2001 2002 2003 2004

GDP 100 100 100 100 100

1990 131968 42003 33221 56744

1995 195567 51319 58550 85698

2000 273666 63717 96913 113036

2001 292535 65618 106986 119931

2002 313247 68350 117125 127770

2003 335989 70575 129247 136167

2004 * 361583 73045 142430 146107

3. GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi

Trung du miÒn nói phÝa b¾c 47,3 42,91

§ång b»ng s«ng Hång 99 103

Träng ®iÓm b¾c bé 115 121

Duyªn h¶i miÒn trung 61,94 60,16

Träng ®iÓm miÒn trung 67 67

T©y nguyªn 74,77 65,51

§«ng Nam Bé 240,77 250

Träng ®iÓm phÝa Nam 224,77 231,05

§ång b»ng s«ng Cöu Long 92,76 79,04

Nguån: TÝnh to¸n tõ sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª

N¨m 2000 N¨m 2004

Tæng s¶n phÈm Trong đó

Tû ®ång (Gi¸ hiÖn hµnh)

4.b. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vïng

§B s«ng Hång 20,5 20,3 22,7 23,05 +1,7 - 0,2 + 2,75

T©y nguyªn 2,8 3,6 3,0 3,63 +0,4 +0,8 + 0,03

§«ng Nam bé 31,5 32,3 36,6 34,44 +7,7 +0,8 + 2,14

Nguån: TÝnh to¸n tõ sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª

2000 2003 Dù kiÕn 2005

C¬ së h×nh thµnh c¸c kÞch b¶n ph¸t triÓn

KÕt qu¶ dù b¸o

B¶ng 3.14: C¬ cÊu kinh tÕ (%)

a. T¨ng tr−ëng kinh tÕ thÕ giíi giai ®o¹n 1999 - 2004

1. S¶n xuÊt n¨ng l−îng s¬ cÊp

3.2.2 Tæng quan vÒ cung – cÇu n¨ng l−îng

Tªn khu vùc Tr÷ l−îng than ®Þa chÊt

BÓ than qu¶ng ninh 3863947 3411185 323194 1386155 1701836 452762

Céng bÓ than Qu¶ng 3863947 3411185 323194 1386155 1701836 452762

3.2.3.1. Tæng quan n¨ng l−îng thÕ giíi vµ khu vùc

3.2.3.2 Dù b¸o nhu cÇu tiªu thô n¨ng l−îng

2005 2010 2015 2020 2025

C©n b»ng cung - cÇu khÝ ®èt

2005 2010 2015 2020 2025

C©n b»ng cung - cÇu n¨ng l−îng chung

D¹ngNL 2005 2010 2015 2020 2025

2005 2010 2015 2020 2025

Than 8546 26539 41712 105912 204710

Thuû §iÖn nhá + kh¸c 2250 4498 6862 8391

Thuỷ điện & T§TN 18647 39462 62189 65943 64443*

Điện nhập khẩu 800 3454 12173 25094 23851

Điện h¹t nh©n 0 19983 53272

Tổng 53500 112658 190056 294012 431665