JAMS

Journal of Arak University of Medical Sciences

2019; 22(1)

Journal Homepage: http://jams.arakmu.ac.ir

Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019

ORIGINAL RESEARCH
Effects of Aerobic and Resistance Exercises on Anthropometric Indices and Osteocalcin,
Leptin, Adiponectin Levels in Overweight Men

Mehdi Rostamizadeh 1 , Alireza Elmieh1* , Farhad Rahmani Nia2

1. Department of Physical Education, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.
2. Department of Physical Education, University of Guilan, Rasht, Iran.
ARTICLE INFORMATION ABSTRACT

Article history Background and Aim: Physical activity causes the releases of bone
resorption indices in the bloodstream by the mechanical load on bone, which
Received: 10 September 2018
in interaction with adipokines reduces obesity and prevent its complications.
Accepted: 10 November 2018 So, the present study aims to compare the effects of aerobic and resistance
Published online: 20 April 2019 exercise on Anthropometric Indices and osteocalcin, leptin, adiponectin levels
in overweight men.
Keywords
Materials and Methods: A total of 40 overweight young healthy men (BMI
Adiponectin 28.67±0.96 and age 31.50 ± 2.23) were randomly assigned to control (n = 14),
Aerobic exercise aerobic exercise (n = 13) and resistance exercise (n = 13) groups. Subjects
Leptin in the exercise group were on 8-week supervised exercise training
Osteocalcin programme for three sessions per week (aerobic exercise were performed at
Resistance exercise 60-85% of HRR, and resistance exercise were performed at 55-75% of 1RM).
Osteocalcin and adipocytokines (leptin, adiponectin) were assessed from
* Corresponding Author: fasting blood samples before and after the 8-week exercise programme. Data
Alireza Elmieh; P.O. Box 5451884111, Dr. were analyzed by t-test and ANOVA.
Moosa Kalantari Ave, Ahar, Azerbaijan Ethical Considerations: This study with research ethics code
Sharghi, Iran. IR.IAU.RASHT.REC.1396.124 has been approved by research ethics
committee at Islamic Azad University, Rasht branch, Iran and also has been
Fax: +98 41 4423 8100 registered with code IRCT20180226038876N1 at Iranian Registry of Clinical
Email: elmieh@iaurasht.ac.ir Trials (IRCT).
Findings: Aerobic and resistance training led to decrease in anthropometric
indices (p<0.05), leptin levels (p<0.001, p=0.001) and increase in osteocalcin
(p=0.001, p<0.001) and adiponectin (p=0.001, p<0.001), respectively. In
addition, the difference between the two training groups was not statistically
significant (p>0.05).
Conclusion: Considering to the effects of aerobic and resistance exercise on
osteocalcin and adipocytokines level, it seems that both exercise methods
can be increasing mechanical load on bone mass and cause to change in
energy metabolism and body weight and can be an important factor in
decrease of obesity complications.
© Copyright (2019) Arak University of Medical Sciences
Use your device to scan and
read this article online:
Rostamizadeh M., Elmieh A., Rahmani Nia F. Effects of Aerobic and Resistance Exercises on
Anthropometric Indices and Osteocalcin, Leptin, Adiponectin Levels in Overweight Men. J Arak
Uni Med Sci. 2019; 22(1): 85-95.

85 open-access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution NonCommercial 4.0
This
License (CC BY-NC 4.0).
 ‫‪JAMS‬‬
‫مجله دانشگاه علوم پزشکی اراك‬
‫دوره بیست و دو‪ ،‬شماره یک‪ ،‬فرورد ین و اردیبهشت ‪1398‬‬

‫‪journal homepage: http://jams.arakmu.ac.ir‬‬

‫‪Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019‬‬

‫مقاله پژوهشی‬

‫اثر تمرینات هوازی و مقاومتی بر شاخصهای تن سنجی‪ ،‬سطوح استئوکلسین‪ ،‬لپتین و آدیپونکتین در‬

‫مردان دارای اضافه وزن‬

‫‪2‬‬ ‫‪*1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ ،‬فرهاد رحمانی نیا‬ ‫‪ ،‬علیرضا علمیه‬ ‫مهدی رستمی زاده‬
‫‪ .1‬گروه تربیت بدنی‪ ،‬واحد رشت‪ ،‬دانشگاه آزاد اسالمی‪ ،‬رشت‪ ،‬ایران‪.‬‬
‫‪ .2‬گروه تربیت بدنی‪ ،‬دانشگاه گیالن‪ ،‬رشت‪ ،‬ایران‪.‬‬

‫چکیده‬ ‫اطالعات مقاله‬

‫زمینه و هدف‪ :‬فعالیت بدنی‪ ،‬با ایجاد بار مکانیکی بر سطح استخوان‪ ،‬باعث ترشح شاخصهای‬ ‫تاریخ دریافت‪97/06/19 :‬‬
‫بازجذب استخوانی به گردش خون میشود که در تعامل با آدیپوکینها میتواند باعث کاهش‬ ‫تاریخ پذیرش‪97/08/19 :‬‬
‫چاقی و پیشگیری از عوارض آن شوند‪ .‬پژوهش حاضر با هدف مقایسه تاثیر تمرینات هوازی و‬ ‫تاریخ انتشار‪98/01/31 :‬‬
‫مقاومتی بر شاخصهای تن سنجی‪ ،‬سطوح استئوکلسین‪ ،‬لپتین و آدیپونکتین در مردان دارای‬ ‫واژگان کلیدی‬
‫اضافه وزن انجام شد‪.‬‬ ‫آدیپونکتین‬
‫مواد و روشها‪ 40 :‬مرد دارای اضافه وزن (‪=28/67±0/96‬شاخص توده بدنی و‬ ‫استئوکلسین‬
‫‪=31/2±50/23‬سن) انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه تمرین هوازی (‪13‬نفر)‪ ،‬تمرین‬ ‫تمرین مقاومتی‬
‫مقاومتی (‪13‬نفر) وگروه شاهد (‪14‬نفر) قرارگرفتند‪ .‬تمرین هوازی با شدت ‪ 60‬تا ‪ 85‬درصد‬ ‫تمرین هوازی‬
‫حداکثر ضربان قلب و تمرین مقاومتی با شدت ‪ 55‬تا ‪ 75‬درصد یک تکرار بیشینه‪ 8 ،‬هفته‪3 ،‬‬ ‫لپتین‬
‫جلسه در هفته به مدت‪ 60‬دقیقه انجام شد‪ .‬ترکیب بدن و نمونه خونی به صورت ناشتا برای‬
‫اندازهگیری سطح استئوکلسین‪ ،‬لپتین و آدیپونکتین در ابتدا و پس از ‪ 8‬هفته تمرین ارزیابی‬ ‫*نویسنده مسئول‪:‬‬
‫شد‪ .‬دادهها با استفاده از آزمون آماری تی زوجی و آنالیز واریانس تحلیل شدند‪.‬‬ ‫علیرضا علمیه‬
‫مالحظات اخالقی‪ :‬این پژوهش با کد ‪ IR.IAU.RASHT.REC.1396.124‬در کمیته‬ ‫آدرس پستی‪ :‬ایران‪ ،‬آذربایجان شرقی‪ ،‬اهر‪ ،‬خیابان‬
‫اخالق دانشگاه آزاد اسالمی واحد رشت مورد تایید قرار گرفته است و دارای ثبت کارآزمایی‬ ‫دکتر موسی کالنتری‪ ،‬کد پستی‪.5451884111 :‬‬

‫بالینی ایران به شماره ‪ IRCT20180226038876N1‬میباشد‪.‬‬

‫یافتهها‪ :‬تمرین هوازی و مقاومتی به ترتیب باعث کاهش شاخصهای تنسنجی (‪،)p>0/05‬‬ ‫نمابر‪+98 41 4423 8100 :‬‬

‫لپتین(‪ )p=0/001 ،p>0/001‬و افزایش سطح استئوکلسین (‪ )p>0/001 ،p=0/001‬و‬ ‫‪E-mail:‬‬

‫‪elmieh@iaurasht.ac.ir‬‬
‫آدیپونکتین (‪ )p>0/001 ،p=0/001‬شد‪ .‬در مقایسه بین دو روش تمرینی تفاوت معنیداری‬
‫بین دو گروه مشاهده نشد (‪.)p<0/05‬‬
‫نتیجهگیری‪ :‬با توجه به اثرات مطلوب تمرین هوازی و مقاومتی بر سطح استئوکلسین و‬
‫آدیپوکینها‪ ،‬به نظر میرسد هر دو رو ش تمرینی با افزایش بار مکانیکی بر توده استخوانی باعث‬
‫ایجاد تغییراتی در متابولیسم انرژی و وزن بدن میشود که میتواند فاکتور مهمی در پیشگیری‬
‫از عوارض چاقی باشد‪.‬‬

‫‪86‬‬
‫تمامی حقوق انتشار این اثر‪ ،‬متعلق به دانشگاه علوم پزشکی اراک میباشد‪.‬‬
 ‫رستمی زاده و همکاران‬ ‫مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک‪ ،‬سال بیست و دو‪ ،‬شماره یک‪ ،‬فروردین و اردیبهشت ‪1398‬‬
‫آدیپونکتین نیز توسط آدیپوسیتها ترشح میشود و تنظیم‬
‫ترشح آن به نظر میرسد با اندازه آدیپوسیتها و حساسیت‬
‫انسولینی ارتباط دارد‪ .‬گیرندههای آدیپونکتین در هر دو‬
‫استئوبالستها و استئوکالستها یافت میشود که نشان میدهد‬
‫آدیپونکتین به طور مستقیم بر روند گردش استخوانی اثر‬
‫‪Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019‬‬
‫سیستم عصبی سمپاتیک‪ ،‬استئوبالستها و چندین مرحله‬
‫میگذارد‪ .‬در مطالعات انسانی ارتباط منفی بین آدیپونکتین با‬
‫توده چربی‪ ،‬تراکم معدنی استخوان و ضخامت قشری استخوان‬
‫گزارش شده است (‪ .)6‬برخی پژوهشها اثر متقابل فعالیت بدنی‬
‫و آدیپوسایتوکاینها بر استخوان را مورد بررسی قرار داده و نشان‬
‫دادهاند که افزایش سطح لپتین و آدیپونکتین به ترتیب ارتباط‬
‫مثبت و منفی با تراکم استخوان دارد (‪ .)7‬آشیزاوا و همکاران‬
‫گزارش کردهاند که تمرین مقاومتی در مردان کمتحرک باعث‬
‫افزایش غیرمعنیداری در سطح استئوکلسین بعد از ورزش‬
‫میشود (‪ .)8‬در حالیکه در مطالعه کریستوفرسون و همکاران‬
‫(‪ )9‬و ویلپ و همکاران (‪ ) 10‬پس از تمرین هوازی و مقاومتی‪،‬‬
‫سطح استئوکلسین و آلکالین فسفاتاز ویژه استخوانی تغییری‬
‫نداشت‪ .‬فرناندز و همکاران به این نتیجه رسیدند که تمرین‬
‫مقاومتی سبب بهبود سطح استئوکلسین در زنان چاق میشود‬
‫و پیشنهاد میشود که استئوکلسین میتواند یک تنظیمکننده‬
‫فعال حساسیت انسولینی بهوسیله استخوان باشد (‪ .)11‬معموال‬
‫تمرین مقاومتی منجر به کاهش شاخصهای بازجذب استخوانی‬
‫و عدم تغییر در شاخصهای شکلگیری استخوان میشود‪ .‬در‬
‫حالیکه دویدن استقامتی منجر به افزایش هر دو شاخص‬
‫بازجذب و شکلگیری استخوان میشود (‪ )13 ،12‬ورزشهایی‬
‫که بار وزنی ندارند‪ ،‬مثل دوچرخه سواری‪ ،‬به نظر نمیرسد‬
‫تغییرات مشخصی را در شاخصهای بی وشیمیایی گردش‬
‫استخوان ایجاد کنند (‪ .)14‬یافتههای گزارش شده در افراد چاق‬
‫مبنی بر اینکه میزان تراکم استخوان در این افراد باالتر است و‬
‫ترشح هورمونهایی نظیر لپتین و آدیپونکتین به ترتیب در‬
‫حضور چاقی بیشتر و کمتر میشود و بر عکس‪ ،‬فعالیت بدنی‬
‫هورمونهای لپتین و آدیپونکتین را چنان دست خوش تغییر‬
‫میسازد که به ترتیب سبب کاهش و افزایش آنها میگردد‪،‬‬
‫پژوهشگران را برآن داشت تا به بررسی اثر فعالیت بدنی همراه‬
‫با کاهش توده چربی بدن و اثر آن بر آدیپوسایتوکاینهای‬
‫‪87‬‬
‫‪ .1‬مقدمه‬
‫شواهد بالینی و علمی نشان میدهند که بافت چربی‪ ،‬قسمتی‬
‫از متابولیسم استخوان را با ترشح آدیپوسایتوکینها تنظیم‬
‫می کند که شامل یک مسیر مرکزی عبارت از هیپوتاالموس‪،‬‬
‫میانجیگریکننده دیگر است‪ .‬ارتباط بین بافت چربی و‬
‫استخوان در ابتدا به صورت یکجانبه شناخته شده بود‪ ،‬اما اخیرا‬
‫اظهار شده که این ارتباط متقابل است‪ .‬ارتباط متقابل و جدید‬
‫مطرحشده بین استخوان و متابولیسم انرژی با میانجیگری‬
‫استئوکلسین که یک پروتئین ویژه ترشحشده از‬
‫استئوبالستهاست صورت میگیرد (‪ .)1‬مسیر ارتباطی بین‬
‫استخوان و بافت چربی و چگونگی تاثیر آن بر هموستاز گلوکز‬
‫وابسته به تولید و تعامل محصوالتشان مانند استئوکلسین است‬
‫که یک پروتئین تولیدشده بهوسیله استئوبالستها و‬
‫آدیپوکینهایی مثل لپتین و آدیپونکتین دارد (‪ .)2‬استئوکلسین‬
‫یک پروتئین ‪ 49‬اسید آمینهای است که بهطور ویژه توسط‬
‫استئوبالستها ترشح میشود و یک هورمون با عملکرد زیاد‬
‫است که به جریان گردش خون آزاد میشود (‪ .)3‬نشان داده‬
‫شده است که استئوکلسین متابولیسم گلوکز و چربی را افزایش‬
‫میدهد‪ ،‬باعث تحریک ترشح انسولین و آدیپونکتین میشود و‬
‫تکثیر سلولهای بتای پانکراس و میتوکندریهای عضالنی را‬
‫افزایش میدهد (‪ .) 1‬مطالعات روی حیوانات و یافتههای حاصل‬
‫از مطالعات انسانی نشان دادهاند که از طریق تحریک‬
‫هیپوتاالموسی‪ ،‬لپتین نقش مهمی در تشکیل استخوان و‬
‫هموستاز گلوکز دارد و آدیپونکتین نیز قادر است مقاومت‬
‫انسولینی را به وسیله افزایش استفاده از گلوکز و اکسیداسیون‬
‫اسید چرب بهوسیله سلولهای عضالنی و افزایش حساسیت‬
‫انسولینی در کبد کاهش دهد (‪ .)4‬لپتین توسط آدیپوسیتها‬
‫ترشح میشود و غلظت پالسمایی آن ارتباط مثبت با توده چربی‬
‫دارد؛ به نوبه خود‪ ،‬هر دو با تراکم معدنی استخوان ارتباط مثبت‬
‫دارند‪ .‬لپتین همچنین بهطور مستقیم در استئوبالستها عمل‬
‫میکند و شکلگیری استخوان را تنظیم میکند‪ .‬شواهدی از‬
‫اثرات منفی لپتین بر متابولیسم استخوان از طریق مکانیزمهای‬
‫سیستم عصبی مرکزی در تنظیم وزن بدن وجود دارد (‪.)5‬‬
 ‫رستمی زاده و همکاران‬ ‫مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک‪ ،‬سال بیست و دو‪ ،‬شماره یک‪ ،‬فروردین و اردیبهشت ‪1398‬‬
‫بر سطح آدیپوسیتوکینها بگذارد‪ .‬از اینرو‪ ،‬در پژوهش حاضر به‬
‫مقایسه اثر دو نوع روش تمرینی هوازی و مقاومتی بر‬
‫شاخصهای تنسنجی‪ ،‬سطوح استئوکلسین و آدیپوسیتوکینها‬
‫در مردان دارای اضافه وزن پرداخته شد‪.‬‬
‫بین افراد ورزشکار و غیرورزشکار مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019‬‬
‫‪ .2‬مواد و روشها‬
‫تحقیق حاضر به روش نیمه تجربی با گروههای تجربی و شاهد‬
‫صورت گرفته است‪ .‬جامعه آماری این پژوهش را مردان دارای‬
‫اضافه وزن که سابقه فعالیت ورزشی منظم طی یک سال گذشته‬
‫نداشتند و به صورت داوطلبانه برای شرکت در طرح تحقیق‬
‫اعالم آمادگی کرده بودند‪ ،‬تشکیل دادند‪ .‬پس از ارزیابیهای‬
‫اولیه‪ ،‬داوطلبانی که سابقه بیماریهای قلبی ‪.‬و دیابت داشتند و‬
‫سیگاری و ورزشکار بودند و یا از مکملهای دارویی و غذایی‬
‫استفاده میکردند از جریان تحقیق حذف شدند‪ .‬در نهایت‪ ،‬از‬
‫بین شرکتکنندگان‪ ،‬تعداد ‪ 40‬نفر (‪ BMI=28/67±0/96‬و‬
‫‪ =31/2±50/23‬سن) با استفاده از جدول اعداد تصادفی به‬
‫عنوان نمونه آماری انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه‬
‫تمرین هوازی (‪ 13‬نفر) و گروه تمرین مقاومتی (‪ 13‬نفر) و گروه‬
‫شاهد (‪ 14‬نفر) تقسیم بندی شدند‪ .‬تمامی شرکتکنندگان فرم‬
‫رضایتنامه کتبی و فرم آمادگی شرکت در فعالیت بدنی را‬
‫تکمیل نمودند‪ .‬تعداد ‪ 4‬نفر از نمونهها (‪ 2‬نفر از گروه تمرین‬
‫هوازی و ‪ 2‬نفر از گروه تمرین مقاومتی) دوره مطالعه را کامل‬
‫نکرده و در ارزیابی پایانی (پس آزمون) شرکت نکردند‪ .‬بنابراین‬
‫تجزیه و تحلیل دادهها با ‪ 36‬نمونه انجام شد‪ .‬قبل از شروع طرح‬
‫تحقیق در یک جلسه توجیهی در مورد نحوه اجرای تحقیق‪،‬‬
‫طول دوره‪ ،‬زمان و نحوه انجام تمرینات‪ ،‬اطالعات کاملی در‬
‫اختیار نمونهها قرار داده شد‪ .‬ابتدا اندازهگیریهای ترکیب بدن‬
‫(شامل قد‪ ،‬وزن‪ ،‬درصد چربی بدن و نسبت دور کمر به دور لگن)‬
‫آزمودنی ها انجام شد و در ادامه حداکثر اکسیژن مصرفی‬
‫آزمودنیها با استفاده از تست بروس اندازهگیری شد‪ .‬همچنین‬
‫یک تکرار بیشینه (‪ )1RM‬آزمودنیها نیز محاسبه گردید‪ .‬یک‬
‫تکرار بیشینه پرس پا و پرس سینه به ترتیب به عنوان‬
‫شاخصهای قدرت پایین تنه و باال تنه در نظر گرفته شد‪.‬‬
‫شاخص توده بدنی از طریق فرمول شاخص توده بدنی ( وزن‬
‫نام برده پرداخته و نتایج آن سبب شود سوخت و ساز استخوان‬
‫به گونهای پیش رود که سبب افزایش در تراکم استخوان گردد‬
‫(‪.)7‬‬
‫تمرینهای هوازی و مقاومتی به عنوان یک روش تمرینی در‬
‫برخی تحقیقات نشان دادهاند این روشهای تمرینی میتوانند‬
‫باعث کاهش توده چربی بدن شوند‪ .‬همچنین این تمرینات‬
‫میتوانند آثار متفاوتی را بر عوامل خطر قلبی – عروقی بگذارند‬
‫و گزارشهای ذکرشده در برخی موارد دارای نتایج ضد و نقیضی‬
‫است که مستلزم انجام مطالعات بیشتری در این زمینه است‪ .‬از‬
‫طرفی دیگر‪ ،‬اکثر تحقیقات گذشته از دورههای تمرینی‬
‫طوالنیمدتی استفاده کردهاند که الزمه صرف زمان و هزینه‬
‫بیشتری برای افراد است و احتمال اینکه فرد نتواند اجرای‬
‫برنامه طوالنیمدت را از لحاظ روانی تحمل کند نیز وجود دارد‪.‬‬
‫همچنین معضل چاقی و کم تحرکی و بیماریهای مرتبط با آن‬
‫مشکل اساسی و شدیدتری برای بزرگساالن است‪ .‬از اینرو‪،‬‬
‫ضرورت دارد محققان با انجام تحقیقات مختلف‪ ،‬راهکارهای‬
‫مناسبی را جهت پیشگیری و یا رفع آن ارائه دهند (‪.)15‬‬
‫به طورکلی‪ ،‬یافتههای ضد و نقیض مطالعاتی که به بررسی اثرات‬
‫تمرینات ورزشی بر متابولیسم استخوان پرداختهاند‪ ،‬نشان‬
‫میدهد که عوامل متعددی مانند نوع فعالیت ورزشی (مانند‬
‫تحمل وزن)‪ ،‬سن و جنس آزمودنیها ممکن است پاسخ‬
‫شاخص های متابولیسم استخوان به تمرینات را تحت تاثیر قرار‬
‫دهد‪ .‬عالوه براین‪ ،‬به نظر میرسد عوامل دیگری مانند‬
‫ویژگیهای ژنتیکی‪ ،‬تغذیه و وضعیت هورمونی آزمودنیها‪ ،‬اثرات‬
‫فعالیتهای ورزشی بر بافت اسکلتی را میانجیگری مینمایند‬
‫(‪.)12‬‬
‫با توجه به این که تمرینات هوازی و مقاومتی آثار متفاوتی بر‬
‫بدن و شاخص بازگشت استخوانی (استئوکلسین) و ارتباط آنها‬
‫با آدیپوسیتوکینها دارد و برخی از نتایج پژوهشهای انجامیافته‬
‫اثر مثبت تمرین را نشان دادهاند و برخی هم عدم تاثیر تمرین‬
‫را نشان دادهاند و از طرفی احتمال میرود تمرین هوازی با‬
‫افزایش ظرفیت قلبی و عروقی و افزایش استفاده از چربی بدن‬
‫به عنوان سوخت و کاهش وزن و درصد چربی بدن تاثیر بیشتری‬
‫‪88‬‬
 ‫رستمی زاده و همکاران‬ ‫مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک‪ ،‬سال بیست و دو‪ ،‬شماره یک‪ ،‬فروردین و اردیبهشت ‪1398‬‬
‫برزیسکی برای تعیین یک تکرار بیشینه در تمرینات مقاومتی‬
‫استفاده شد‪:‬‬
‫(تعداد تکرار)× ‪ ÷ 1/0278 - 0/0278‬مقدار وزنه =‪1RM‬‬
‫یک روز قبل از شروع و ‪ 24‬ساعت بعد از اتمام تحقیق‪ ،‬کلیه‬
‫آزمودنیها جهت اخذ نمونه خونی با ‪ 12‬ساعت ناشتایی‪ ،‬راس‬
‫‪Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019‬‬
‫ساعت ‪ 8‬صبح در محل آزمایشگاه حضور یافتند‪ .‬نمونه خونی‬
‫توسط پرسنل آزمایشگاه از سرخرگ بازویی دست راست در‬
‫حالت نشسته‪ ،‬به مقدار ‪ 10‬سی سی جمعآوری شده و در‬
‫لولههای حاوی ماده ضد انعقاد ‪ EDTA‬ریخته شد‪ .‬سپس‬
‫بالفاصله جهت جداسازی پالسما در دستگاه سانتریفیوژ با‬
‫‪ 3000‬دور در دقیقه به مدت ‪ 10‬دقیقه قرار داده شد‪ .‬پالسمای‬
‫جداسازی شده در فریزر ‪ -80‬درجه برای ارزیابیهای بعدی‬
‫نگهداری شدند‪ .‬مقدار استئوکلسین‪ ،‬لپتین و آدیپونکتین پالسما‬
‫با استفاده از کیتهای االیزا شرکت هانگژو ایستبیوفارم (ساخت‬
‫کشور چین) به ترتیب با حساسیت ‪ 0/021 ،0/026‬و ‪0/11‬‬
‫نانوگرم بر میلیلیتر و به روش االیزای ساندویچی با استفاده از‬
‫دستورالعمل ارائه شده در بروشور کیتها انجام شد‪.‬‬
‫تحلیل آماری‬
‫برای توصیف دادهها از شاخص میانگین و انحراف معیار استفاده‬
‫شد‪ .‬جهت تعیین تفاوتهای درونگروهی از آزمون تی زوجی و‬
‫برای تعیین تفاوتهای بین گروهی از آزمون آنالیز واریانس‬
‫یکطرفه استفاده شد‪ .‬تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از‬
‫نرمافزار آماری ‪ SPSS‬نسخه ‪ 25‬در سطح معنیداری ‪0/05‬‬
‫انجام شد‪.‬‬
‫‪ .3‬مالحظات اخالقی‬
‫در این پژوهش‪ ،‬کلیه مالحظات اخالقی برای شرکتکنندگان‬
‫شناسه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫شده‬
‫‪ IR.IAU.RASHT.REC.1396.124‬در کمیته اخالق‬
‫دانشگاه آزاد واحد رشت مورد تایید قرار گرفته است و دارای‬
‫شماره‬ ‫به‬ ‫ایران‬ ‫بالینی‬ ‫کارآزمایی‬
‫‪ IRCT20180226038876N1‬میباشد‪.‬‬
‫‪89‬‬
‫تقسیم بر مجذور قد) محاسبه شد‪ .‬برای کنترل تغذیه آزمودنیها‬
‫از پرسشنامه یادآمد خوراک ‪ 24‬ساعته استفاده شد‪ .‬الزم به‬
‫توضیح است که قبل از توزیع پرسشنامه در یک جلسه توجیهی‬
‫نحوه پر کردن این پرسشنامه و تعریف واحدهای مواد غذایی‬
‫مصرفی توضیح داده شد‪ .‬پس از جمع آوری پرسشنامهها‪ ،‬سعی‬
‫شد تا تمامی آزمودنی ها از برنامه غذایی که توسط متخصص‬
‫تغذیه ورزشی طراحی شده بود استفاده کنند‪ .‬بدین منظور از‬
‫تمامی آزمودنی ها خواسته شد تا هر سه روز یک بار پرسشنامه‬
‫را تکمیل کرده و جهت بررسی به محقق تحویل دهند‪ .‬برای‬
‫همگن سازی و حذف مواد غذایی اضافی‪ ،‬در صورت مشاهده در‬
‫پرسشنامه‪ ،‬توصیههای الزم به آزمودنی در مورد حذف و یا‬
‫تعدیل مقدار و یا نوع خوراکی توسط محقق ارائه میشد‪.‬‬
‫همچنین در طول دوره بروشورهایی در خصوص رژیم غذایی‬
‫مناسب در اختیار شرکتکنندگان در پژوهش قرار گرفت‪.‬‬
‫برنامه تمرینی‬
‫برنامه تمرینی هوازی شامل ‪ 8‬هفته‪ 3 ،‬جلسه در هفته با ‪10‬‬
‫دقیقه گرم کردن عمومی و ‪ 25‬تا ‪ 40‬دقیقه تمرینات اصلی و‬
‫در آخر ‪ 10‬دقیقه سرد کردن بود‪ .‬مدت و شدت تمرین به تدریج‬
‫در پایان هر مرحله افزایش مییافت‪ .‬دو هفته اول‪ ،‬تمرین به‬
‫مدت ‪ 25‬دقیقه با شدت ‪ 55‬تا ‪ 65‬درصد ضربان قلب بیشینه‬
‫(‪ ،)HRmax‬دو هفته دوم تمرین به مدت ‪ 35‬دقیقه با شدت‬
‫‪ 65‬تا ‪ 75‬درصد (‪ )HRmax‬و در دو هفته سوم و چهارم تمرین‬
‫به مدت ‪ 40‬دقیقه با شدت ‪ 75‬تا ‪ 85‬درصد (‪ )HRmax‬انجام‬
‫شد (‪ .) 16‬برای کنترل شدت تمرین‪ ،‬در طول تمرین از ضربان‬
‫سنج پوالر ساخت کشور فنالند استفاده شد‪.‬‬
‫تمرینات مقاومتی بر اساس توصیههای کالج پزشکی ورزشی‬
‫آمریکا برای افراد دارای اضافه وزن و چاق انتخاب شدند‪ .‬در ابتدا‬
‫لحاظ‬ ‫‪ 5‬تا ‪ 10‬دقیقه گرمکردن عمومی و در ادامه تمرینات اصلی‬
‫(پرس سینه‪،‬کشش زیربغل‪ ،‬سرشانه هالتراز پشت‪ ،‬پرس پا‪،‬‬
‫جلوران و پشت ران)‪ 3 ،‬جلسه در هفته‪ 3 ،‬دوره با ‪ 10‬تا ‪12‬‬
‫ثبت‬ ‫تکرار در هرجلسه و با شدت ‪ 50‬تا ‪ 75‬درصد یک تکرار بیشینه‬
‫و زمان استراحت ‪ 60‬تا ‪ 90‬ثانیه آغاز و هر چهار هفته یک تکرار‬
‫بیشینه جدید آزمودنیها محاسبه و مجددا مقادیر وزنهها تعدیل‬
‫شد (‪ .)17‬به علت غیرورزشکاربودن آزمودنیها از معادلهی‬
 ‫رستمی زاده و همکاران‬ ‫مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک‪ ،‬سال بیست و دو‪ ،‬شماره یک‪ ،‬فروردین و اردیبهشت ‪1398‬‬

‫در پیش آزمون برابر با ‪ 28/67‬کیلوگرم بر مترمربع بود که‬ ‫‪ .4‬یافتهها‬

‫همگی دارای اضافه وزن محسوب میشدند‪ .‬بیشینه اکسیژن‬
‫مصرفی آزمودنیها قبل از تمرینهای ورزشی ‪ 34/20‬میلیلیتر‬
‫بر کیلوگرم در دقیقه بود که نشاندهنده آمادگی قلبی – عروقی‬
‫و تنفسی پایین آزمودنیها بود‪ ،‬اما بی شینه اکسیژن مصرفی‬
‫‪Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019‬‬
‫پس از اجرای آزمون آماری کولموگروف – اسمیرنوف مشخص‬
‫شد که دادههای آماری در پیش آزمون و پس آزمون‪ ،‬از نظر‬
‫توزیع‪ ،‬نرمال و از نظر حیث همگنی واریانسها‪ ،‬دارای همگنی‬

‫مناسبی در سطح معنیداری ‪ 0/05‬هستند‪ .‬میانگین و انحراف‬

‫آزمودنیها بعد از تمرینهای ورزشی به ‪ 37/71‬میلیلیتر بر‬ ‫معیار شاخصهای آنتروپومتریکی‪ ،‬ترکیب بدنی و همچنین‬
‫کیلوگرم در دقیقه افزایش یافت که نشاندهنده بهبود وضعیت‬ ‫سطوح معنیداری متغیرهای مورد مطالعه در جدول ‪ 1‬ارائه شده‬
‫آمادگی قلبی – عروقی و تنفسی آزمودنیها بود‪.‬‬ ‫است‪ .‬متوسط وزن آزمودنیها قبل و بعد از تمرین به ترتیب‬
‫‪ 88/76‬و ‪ 87/58‬کیلوگرم بود‪ .‬شاخص توده بدنی آنها نیز در‬

‫جدول ‪ .1‬مقادیر پایه و بعد از آزمون شاخصهای تنسنجی و بیوشیمیایی و سطح معنیداری آزمودنیها‬
‫گروه کنترل (‪14‬نفر)‬ ‫تمرین قدرتی (‪11‬نفر)‬ ‫تمرین هوازی (‪11‬نفر)‬
‫متغیر‬
‫پس آزمون‬ ‫پیش آزمون‬ ‫پس آزمون‬ ‫پیش آزمون‬ ‫پس آزمون‬ ‫پیش آزمون‬
‫‪90/31±4/12‬‬ ‫‪90/39±3/96‬‬ ‫*‪87/76±3/69‬‬ ‫‪88/45±3/77‬‬ ‫*‪83/91±4/31‬‬ ‫‪87/00±4/65‬‬ ‫وزن(کیلوگرم)‬
‫شاخص توده بدن‬
‫‪28/85±0/89‬‬ ‫‪28/87±0/82‬‬ ‫*‪28/53±1/05‬‬ ‫‪28/76±1/05‬‬ ‫*‪27/34±0/99‬‬ ‫‪28/33±1/04‬‬
‫(کیلوگرم بر مترمربع)‬
‫‪18/98±1/20‬‬ ‫‪18/98±1/20‬‬ ‫*‪18/12±1/37‬‬ ‫‪18/63±1/49‬‬ ‫*‪19/34±3/45‬‬ ‫‪20/52±3/68‬‬ ‫درصد چربی بدن‬
‫‪0/94±0/01‬‬ ‫‪0/94±0/01‬‬ ‫*‪0/92±0/02‬‬ ‫‪0/93±0/02‬‬ ‫*‪0/93±0/02‬‬ ‫‪0/94±0/01‬‬ ‫نسبت دورکمر به لگن‬
‫حداکثر اکسیژن مصرفی‬
‫‪33/95±3/21‬‬ ‫‪33/95±3/21‬‬ ‫*‪38/45±3/06‬‬ ‫‪35/07±5/23‬‬ ‫*‪41/75±2/35‬‬ ‫‪33/63±3/08‬‬
‫(میلی لیتر‪/‬کیلوگرم‪ /‬دقیقه)‬
‫استئوکلسین‬
‫‪23/51± 3/30‬‬ ‫‪23/34± 3/70‬‬ ‫*‪26/40± 3/64‬‬ ‫‪25/05± 3/78‬‬ ‫*‪26/43± 3/38‬‬ ‫‪23/51± 3/01‬‬
‫(نانوگرم بر میلیلیتر)‬
‫لپتین‬
‫‪6/42± 1/41‬‬ ‫‪6/57± 1/55‬‬ ‫*‪6/51± 1/53‬‬ ‫‪7/01± 1/50‬‬ ‫*‪6/02± 1/50‬‬ ‫‪6/77± 1/49‬‬
‫(نانوگرم بر میلیلیتر)‬
‫آدیپونکتین‬
‫‪55/20± 7/19‬‬ ‫‪52/54± 10/40‬‬ ‫*‪57/22± 8/15‬‬ ‫‪56/37± 8/21‬‬ ‫*‪56/38± 8/81‬‬ ‫‪52/83± 9/32‬‬
‫(نانوگرم بر میلیلیتر)‬
‫اعداد به صورت میانگین ‪ ±‬انحراف معیار بیان شده است‪ :* .‬نشانه تفاوت معنیدار (‪ )p>0/05‬نسبت به قبل از مداخله‬

‫‪ ) p>0/001( 6/02±‬و نیز افزایش معنیداری در سطح سرمی‬
‫آدیپونکتین از ‪ 52/83± 9/32‬به ‪)p =0/001( 56/38± 8/81‬‬
‫شد‪ .‬همچنین نتایج نشان دادند که ‪ 8‬هفته تمرین مقاومتی‬
‫سبب افزایش معنیداری در سطح استئوکلسین پالسما از ‪3/78‬‬
‫‪ 25/05±‬به ‪ )p>0/001( 26/40± 3/64‬و کاهش معنیداری‬
‫در سطح لپتین از ‪ 7/01±1/50‬به ‪)p=0/001 ( 6/51± 1/53‬‬
‫و نیز افزایش معنیداری در سطح پالسمایی آدیپونکتین از ‪8/21‬‬
‫‪ 56/37±‬به ‪ )p >0/001( 57/22± 8/15‬شد (اشکال ‪ 2 ،1‬و‪.)3‬‬
‫تغییرات در سطوح پالسمایی استئوکلسین‪ ،‬لپتین و آدیپونکتین‬
‫در دو گروه تجربی نسبت به گروه کنترل معنیدار بود‬
‫نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که تمرین هوازی و‬
‫مقاومتی‪ ،‬پس از ‪ 8‬هفته به ترتیب سبب تغییر معنیداری در‬
‫وزن بدن (‪ p<0/001‬و ‪ ،)p=0/001‬شاخص توده بدنی (‪0/001‬‬
‫<‪ p‬و ‪ ،)p=0/001‬نسبت دور کمر به دور لگن (‪ p= 0/014‬و‬
‫‪ )p=0/020‬و درصد چربی بدن (‪ p< 0/001‬و ‪)p<0/001‬‬
‫آزمودنیها شد که این تغییرات در گروه تمرین هوازی نسبت به‬
‫گروه تمرین مقاومتی بیشتر بود‪ .‬بر اساس یافتهها‪ ،‬تمرین هوازی‬
‫پس از ‪ 8‬هفته سبب افزایش معنیداری در سطح استئوکلسین‬
‫سرمی از ‪ 23/51± 3/01‬به ‪ )p=0/001( 26/43± 3/38‬و‬
‫کاهش معنیداری در سطح لپتین از ‪ 6/77± 1/49‬به ‪1/50‬‬

‫‪90‬‬
 ‫رستمی زاده و همکاران‬ ‫مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک‪ ،‬سال بیست و دو‪ ،‬شماره یک‪ ،‬فروردین و اردیبهشت ‪1398‬‬

‫(‪ .)p<0/05‬در مقایسه بینگروهی‪ ،‬تغییرات ایجادشده در‬

‫سطوح استئوکلسین‪ ،‬لپتین و آدیپونکتین بین گروههای تجربی‬
‫از نظر آماری معنیداری نبود (‪( )p>0/05‬جدول ‪.)2‬‬
‫جدول ‪ .2‬تحلیل واریانس یکطرفه برای مقایسه متغیرهای مطالعه در سه گروه تمرین هوازی‪ ،‬تمرین مقاومتی و کنترل‬
‫‪p‬‬ ‫‪F‬‬ ‫میانگین مربعات‬ ‫‪T‬‬ ‫مجموع مربعات‬ ‫منبع واریانس‬ ‫متغیر‬
‫‪Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019‬‬

‫‪36/149‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪72/297‬‬ ‫بین گروهی‬

‫استئوکلسین‬
‫‪0/060‬‬ ‫‪3/064‬‬ ‫‪11/797‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪389/312‬‬ ‫درون گروهی‬
‫(نانوگرم بر میلیلیتر)‬
‫‪35‬‬ ‫‪461/609‬‬ ‫کل‬
‫‪0/752‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪25/725‬‬ ‫بین گروهی‬
‫آدیپونکتین‬
‫‪0/819‬‬ ‫‪0/201‬‬ ‫‪2/198‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪2114/33‬‬ ‫درون گروهی‬
‫(پیکوگرم بر میلیلیتر)‬
‫‪35‬‬ ‫‪2140/06‬‬ ‫کل‬
‫‪12/863‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1/504‬‬ ‫بین گروهی‬
‫لپتین‬
‫‪0/713‬‬ ‫‪0/342‬‬ ‫‪64/071‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪72/546‬‬ ‫درون گروهی‬
‫(نانوگرم بر میلیلیتر)‬
‫‪35‬‬ ‫‪74/050‬‬ ‫کل‬
‫تفاوت معنیداری در مقایسه بین گروههای تمرین هوازی و تمرین مقاومتی و کنترل وجود ندارد (‪.)p<0/05‬‬

‫‪70‬‬ ‫‪35‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬
‫‪60‬‬ ‫‪30‬‬
‫استئوکلسین (نانوگرم بر میلی لیتر)‬

‫‪25‬‬
‫‪50‬‬
‫آدیپونکتین (میلی گرم بر میلی لیتر)‬

‫‪20‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪15‬‬ ‫پیش آزمون‬
‫پیش آزمون‬
‫‪30‬‬ ‫‪10‬‬
‫پس آزمون‬ ‫پس آزمون‬
‫‪20‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪0‬‬
‫‪10‬‬
‫تمرین‬ ‫تمرین‬ ‫کنترل‬
‫‪0‬‬ ‫هوازی‬ ‫مقاومتی‬
‫تمرین‬ ‫تمرین‬ ‫کنترل‬
‫هوازی‬ ‫مقاومتی‬ ‫شکل ‪ .1‬تمرین هوازی و مقاومتی و سطح استئوکلسین‪.‬‬
‫*تفاوت معنیدار مقدار پیش آزمون با پس آزمون (‪.)p>0/05‬‬
‫شکل ‪ .3‬تمرین هوازی و مقاومتی و سطح آدیپونکتین‪.‬‬
‫*تفاوت معنیدار مقدار پیش آزمون با پس آزمون (‪.)p>0/05‬‬
‫‪9‬‬
‫‪8‬‬
‫*‬
‫‪7‬‬
‫‪ .5‬بحث‬ ‫‪6‬‬
‫لپتین (نانوگرم بر میلی لیتر)‬

‫نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که ‪ 8‬هفته و هر هفته ‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪4‬‬ ‫پیش آزمون‬
‫جلسه تمرین هوازی و مقاومتی هر دو باعث ایجاد تغییرات‬ ‫‪3‬‬ ‫پس آزمون‬
‫‪2‬‬
‫معنیداری در وزن بدن‪ ،‬شاخص توده بدن‪ ،‬درصد چربی بدن و‬ ‫‪1‬‬
‫‪0‬‬
‫سطوح استئوکلسین‪ ،‬لپتین و آدیپونکتین شد‪ .‬فرآیند بازسازی‬ ‫تمرین‬ ‫تمرین‬ ‫کنترل‬
‫استخوان به میزان قابل توجهی تحت تاثیر فشارهای مکانیکی‬ ‫هوازی‬ ‫مقاومتی‬

‫شکل ‪ .2‬تمرین هوازی و مقاومتی و سطح لپتین‪.‬‬

‫وارد بر آن قرار می گیرد‪ .‬بر اساس مطالعات انجام گرفته‪،‬‬
‫*تفاوت معنیدار مقدار پیش آزمون با پس آزمون (‪.)p>0/05‬‬
‫فشارهای مکانیکی ناشی از فعالیتهای ورزشی با تحمل وزن‪ ،‬از‬
‫مهم ترین عواملی هستند که در تشکیل استخوان جدید و‬

‫‪91‬‬
 ‫رستمی زاده و همکاران‬ ‫مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک‪ ،‬سال بیست و دو‪ ،‬شماره یک‪ ،‬فروردین و اردیبهشت ‪1398‬‬
‫فعالیت سیستم عصبی سمپاتیکی‪ ،‬سیستم تنظیمکننده سیری‬
‫و گرسنگی‪ ،‬محور انسولین‪-‬گلوکز‪ ،‬تعادل انرژی و سیستم‬
‫بازگشت استخوانی است‪ ،‬ظاهر میشود (‪ .)28‬آدیپونکتین‬
‫مترشحه از بافت چربی سبب افزایش تکثیر استئوبالستها و‬
‫افتراق آنها میشود‪ ،‬در حالیکه تکثیر استئوکالستها را مهار‬
‫‪Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019‬‬
‫می کند‪ .‬عملکرد محیطی لپتین نیز تاثیر تحریکی بر رشد و‬
‫تشکیل استخوان از راه تنظیم عمل استئوبالستها دارد و یا به‬
‫احتمال زیاد سبب افتراق ترجیحی سلولهای ریشهای مغز‬
‫استخوان به استئوبالستها به جای آدیپوسیتها میشود (‪.)7‬‬
‫نتایج برخی از مطالعات قبلی حاکی از آن است که شرکت در‬
‫فعالیتهای ورزشی به ویژه فعالیتهای هوازی و به کارگیری‬
‫عوامل تغذیهای جهت کنترل وزن بدن میتواند روش مناسبی‬
‫برای پیشگیری از عواقب و بیماریهای ناشی از چاقی باشد‪ .‬اما‬
‫از آن جایی که بسیاری از افراد چاق احتماال به خاطر‬
‫محدودیتهای ارتوپدی و قلبی و ریوی قادر به شرکت در‬
‫فعالیتهای هوازی نیستند‪ ،‬مطالعات متعددی نشان دادهاند که‬
‫انجام تمرینات مقاومتی منظم ممکن است شیوه درمانی مناسب‬
‫در این زمینه باشد (‪ .)29‬از دالیل و مکانیسمهای درگیر در‬
‫مقایسه بین تاثیر تمرین هوازی و مقاومتی بر سطوح‬
‫استئوکلسین و لپتین و آدیپونکتین میتوان بیان داشت که‬
‫مصرف انرژی طی ورزش هوازی بیشتر از فعالیت مقاومتی است‬
‫و اینکه تمرین هوازی به صورت تداومی انجام میشود و فعالیت‬
‫مقاومتی به صورت اینتروال انجام میشود‪ .‬بدین ترتیب‪ ،‬تغییرات‬
‫مایع ممکن است طی ورزش هوازی بیشتر بوده باشد (‪ .)30‬به‬
‫نظر می رسد یکی از مکانیسمهای اصلی که از طریق آن تمرین‬
‫باعث افزایش سطوح استئوکلسین میشود‪ ،‬یکی فعالیت بیشتر‬
‫سلولهای استخوانی و پاسخ به فشارهای مکانیکی ناشی از‬
‫ورزش است که منجر به ترشح بیشتر استئوکلسین به وسیله‬
‫سلولهای مذکور میشود و دومی به بر هم خوردن تعادل انرژی‬
‫در هنگام فعالیت بدنی در بدن مربوط میشود‪ .‬از آنجایی که‬
‫اخیرا از استخوان به عنوان یک بافت متابولیکی فعال یاد میشود‬
‫در هنگام فعالیت بدنی سیگنالهای ناشی از تغییرات انسولین و‬
‫گلوکز منجر به فعالیت بیشتر سلولهای استخوانی و تحریک‬
‫ترشح استئوکلسین میشود (‪ .)29‬تناقض در نتایج تحقیقات‬
‫افزایش تراکم مواد معدنی استخوان تاثیر دارند (‪ .)18‬اکثر‬
‫مطالعات اثرات فعالیت بدنی بر استخوان را با تغییرات دانسیته‬
‫استخوانی بررسی کردهاند‪ .‬این در حالی است که نشانگرهای‬
‫بیوشیمیایی استخوان در تعیین تغییرات متابولیسم استخوان‬
‫حساسیت بیشتری دارند (‪ .)18‬در این تحقیق‪ ،‬تغییرات سطوح‬
‫استئوکلسین و لپتین و آدیپونکتین در گروههای تجربی از نظر‬
‫آماری معنیدار بود‪ .‬بهطوریکه سطح استئوکلسین و‬
‫آدیپونکتین بعد از ‪ 8‬هفته تمرین در هر دو گروه تمرین هوازی‬
‫و مقاومتی افزایش معنیداری داشت‪ .‬همچنین سطح لپتین‬
‫کاهش معنیداری را نشان داد‪ .‬در مقایسه بین گروهها نیز‬
‫تغییرات استئوکلسین و لپتین و آدیپونکتین در گروههای تجربی‬
‫نسبت به گروه کنترل معنیدار بود‪ ،‬اما بین دو گروه تمرین‬
‫هوازی و تمرین مقاومتی تفاوت معنیداری مشاهده نشد‪.‬‬
‫یافتههای تحقیق حاضر‪ ،‬همسو با یافتههای مطالعات قاسم‬
‫علیپور و همکاران (‪ ،)19‬اکبرپور و همکاران (‪ )20‬که همگی‬
‫روی مردان جوان انجام شد‪ ،‬قربانیان و همکاران (‪ )21‬و آزالی‬
‫علمداری و همکاران (‪ )22‬که هر دو پژوهش بر روی زنان چاق‬
‫انجام شد‪ ،‬توری و همکاران که در زنان (‪ )23‬دارای اضافه وزن‬
‫اتجام گرفت و همگی افزایش سطح استئوکلسین و آدیپونکتین‬
‫و کاهش سطح لپتین را گزارش کردهاند‪ ،‬میباشد‪ .‬همچنین‬
‫نتایج این مطالعه با یافتههای مطالعات آذربایجانی و همکاران‬
‫(‪ )24‬بر روی زنان‪ ،‬اسمیت و همکاران (‪ )25‬و آکگول و همکاران‬
‫(‪ )26‬بر روی مردان‪ ،‬زیالیی بوری و همکاران (‪ )7‬بر روی‬
‫دختران جوان و خورشیدی و همکاران (‪ ) 27‬بر روی مردان‬
‫جوان شد که همگی عدم تغییر در سطوح استئوکلسین و‬
‫آدیپونکتین و لپتین را گزارش کردهاند‪ ،‬در تناقض میباشد‪.‬‬
‫دانش درباره مکانیسمهایی که مسیر مولکولی ذخیره توده چربی‬
‫بدن و بازگشت معدنی استخوان را کنترل میکند به طور قابل‬
‫توجهی پیشرفته است‪ .‬وجود تنظیمات متداول مسیر ارتباطی‬
‫سلولی بین هیپوتاالموس‪ ،‬بافت چربی و مغز استخوان گزارش‬
‫شده است‪ .‬وضعیتی که منجر به ظهور گمانه زنیها در مورد یک‬
‫تعامل بیولوژیکی بین استخوان و بافت چربی میشود (‪ .)28‬این‬
‫مکانیسمها در تعدیل متابولیسم استئوسیتها و سلولهای‬
‫چربی از طریق مسیرهای مولکولی تنظیمکننده درونی که شامل‬
‫‪92‬‬
 ‫رستمی زاده و همکاران‬ ‫مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک‪ ،‬سال بیست و دو‪ ،‬شماره یک‪ ،‬فروردین و اردیبهشت ‪1398‬‬

‫متابولیسم انرژی و وزن بدن شده و میتواند فاکتور مهمی در‬ ‫مختلف را میتوا ن به تفاوت در نوع‪ ،‬شدت‪ ،‬مدت و تکرار فعالیت‬
‫افزایش توده استخوانی و کاهش وزن باشد‪.‬‬ ‫و همچنین میزان آمادگی بدنی و سن متفاوت افراد نسبت داد‪.‬‬
‫در این بین‪ ،‬شدت و میزان فشار تمرین اصلیترین علت تناقض‬
‫‪ .7‬تقدیر و تشکر‬ ‫در پاسخ فاکتورهای مورد مطالعه میباشد‪.‬‬
‫‪Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019‬‬

‫این مطالعه هیچگونه حامی مالی نداشته است‪ .‬بدینوسیله از‬

‫کلیه آزمودنیها در شهرستان اهر و کلیه کارکنان و اساتید‬ ‫‪ .6‬نتیجهگیری‬
‫دانشگاه آزاد اسالمی واحد رشت که در این پژوهش همکاری‬ ‫نتایج مطالعه حاضر نشان داد که هر دو تمرین هوازی و مقاومتی‬
‫نمودند تشکر و قدردانی میگردد‪.‬‬ ‫باعث افزایش معنیداری در سطوح سرمی استئوکلسین و‬
‫آدیپونکتین و همچنین کاهش معنیداری در سطوح سرمی‬
‫‪ .8‬سهم نویسندگان‬ ‫لپتین در مردان جوان دارای اضافه وزن شد‪ .‬علیرغم اینکه‬
‫تمامی نویسندگان معیارهای استاندارد نویسندگی بر اساس‬ ‫تغییرات حاصله در گروه تمرین هوازی در مقایسه میانگینها‬
‫پیشنهادات کمیته بین المللی ناشران مجالت پزشکی را دارا‬ ‫بیانگر تاثیر بیشتر این نوع تمرین نسبت به تمرین مقاومتی در‬
‫بودند‪.‬‬ ‫تغییرات سطوح سرمی فاکتورهای مورد مطالعه میباشد‪ ،‬ولی‬
‫این تفاوتها از نظر آماری معنیدار نبود‪ .‬بنابراین میتوان به‬
‫‪ .9‬تضاد منافع‬
‫طور خالصه بیان نمود که تمرین هوازی و مقاومتی‪ ،‬هر دو با‬
‫هیچگونه تعارض منافعی توسط نویسندگان بیان نشده است‪.‬‬ ‫افزایش بار مکانیکی بر توده استخوانی‪ ،‬باعث ایجاد تغییرات در‬

‫‪93‬‬
 ‫رستمی زاده و همکاران‬ 1398 ‫ فروردین و اردیبهشت‬،‫ شماره یک‬،‫ سال بیست و دو‬،‫مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک‬
References
1. Kim Y, Nam J S, Yeo D , Kim K R, Suh S, Ahn
C W. The effects of aerobic exercise training
on serum osteocalcin, adipocytokines and
insulin resistance on obese young males. Clin
Endocrinol. 2015; 8(2): 686-694.
2. Abseyi N, Siklar Z, Berberoglu M,
Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019
Hacihamdioglu B, SavasErdeve S, et al.
Relationships between osteocalcin, glucose
metabolism, and adiponectin in obese children:
is there crosstalk between bone tissue and
glucose metabolism?. J Clin Res Pediatr
Endocrinol. 2012; (4):18-28.
3. Bao Y, Zhou M, Zhou J, Lu W. Relationship
between serum osteocalcin and glycaemic
variability in Type 2 diabetes. Clinical and
Experimental Pharmacology and Physiology.
2011; 38 (1): 50-4.
4. Giudici K, Fisberg R, Mara MD, Maria Lobo
PB, et al. Crosstalk Between Bone and Fat
Tissue: Associations Between Vitamin D,
Osteocalcin, Adipokines, and Markers of
Glucose Metabolism Among Adolescents.
Journal of the American College of Nutrition.
2017; 36(4): 273-280.
5. Reid IR. Fat and bone. Arch BiochemBiophys.
2010;503:20–7.
6. Solis T I, Schoenmakers I, Goldberg GR,
Prentice A, Ward KA. Sequences of
Regressions Distinguish Nonmechanical from
Mechanical Associations between Metabolic
Factors, Body Composition, and Bone in
Healthy Postmenopausal Women. The Journal
of Nutrition. 2016; 146(4):846-854.
7. Zilaeibouri sh, peeri M. The effect of exercise
intensity on the response of some of
adipocytokines and biochemical marker of
bone in obese and overweight young female.
Iranian journal of endocrinology and
metabolism. 2015; 16(6): 425-432{full text in
Persian}.
8. Ashizawa N, Ouchi G, Fujimura R. Effects of a
single bout of resistance exercise on calcium
and bone metabolism in untrained young
males.Calcif Tissue Int.1998; 62:1048.
9. Kristoffersson A, Hultdin J, Holmlund I. Effects
of short-term maximal work on plasma
calcium, parathyroid hormone, osteocalcin and
biochemical markers of collagen. Int J Sports
Med.1995;16(3):145-9.
10. Whipple TJ, Le BH, Demers LM. Acute effects
of moderate intensity resistance exercise on
bone cell activity. Int J Sports Med. 2004; 25:
496-501.
11. Fernandez-Real JM, Izquierdo M, Ortega F, et
al. The relationship of serum osteocalcin
concentration to insulin secretion, sensitivity
and disposal with hypocaloric diet and
resistance training. Journal of Clinical
Endocrinology and Metabolism. 2009; 94:
237–245.
12. Lester M, Urso M, Evans R, Pierce J,Spiering
B, Maresh C, et al. Influence of exercise mode
and osteogenic index on bone biomarker
responses during short-term physical training.
Bone. 2009; 45(4):76876.
13. Mera P, Laue K, Ferron M, Confavreux C, Wei
J, Galan-Diez M, et al. Osteocalcin Signaling
in Myofibers Is Necessary and Sufficient for
Optimum Adaptation to Exercise. Cell Metab.
2016a; 23(6):1078-1092.
14. Kish K, Mezil Y, Ward WE. Effects of
plyometric exercise session on markers of bone
turnover in boys and young men. Eur J Appl
Physiol. 2015; 115: 2115–2124.
15. Ramezani AR, Gaeini AA, Hosseini M,
Mohammadi J. ]Effect of Endurance, Strength
and Combined Training on Lipid Profile,
Insulin Resistance, and Serum Adiponectin
Levels in Inactive Obese Children[.
Armaghane-danesh J. 2016; 21 (7):641-654.
{full text in Persian}.
16. Asad, M. Effect of 8 weeks aerobic, resistance
and concurrent training on cholestrol ,LDL ,
HDL and cardiovascular fitness in obesity
male. 2013; 1(3): 57-64. {full text in Persian}.
17. Soori R, Ravasi A, Ranjbar K. ]The
comparison of between endurance and
resistance training on vaspin and adiponectin
in obese middle-age men[. Sport Physiology J.
2014, 5(20): 97-114. {full text in Persian}.
18. Abbaszadeh surati H, Abrahim KH, Nikbakht
HA. The effect of 16-week selective aerobic
exercise on serum osteopontin, and osteocalcin
in sedentary middle-aged women. Journal of
Physiology of Sport and Physical Activity.
2011;10: 778-784. {full text in Persian}.
19. Ghasemalipour H, Eizadi M. ]The Effect of
Aerobic Training on Some Bone Formation
Markers (Osteocalcin, Alkaline Phosphatase)
in Asthma Treated with Inhaled
Corticosteroids[. Zahedan J Res Med Sci.
2018; 20(1):e58477. {full text in Persian}.
20. Akbarpour M. The effect of aerobic training on
serum adiponectin and leptin levels and
inflammatory markers of coronary heart
disease in obese men. Biol. Sport. 2013; 30:21-
27.
94
 ‫رستمی زاده و همکاران‬ 1398 ‫ فروردین و اردیبهشت‬،‫ شماره یک‬،‫ سال بیست و دو‬،‫مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک‬
21. Ghorbanian B, ahmad B. Study the Effect of
Exercise on Bone Markers, Glycemic and
Anthropometric Indices in Postmenopausal
Women with Diabetes. Arak Medical
University Journal (AMUJ). 2017; 20(118):
107-117. {full text in Persian}.
22. Azali Alamdari K, khalafi M, Ghorbanian B.
Downloaded from jams.arakmu.ac.ir at 9:21 +0430 on Wednesday May 15th 2019
Effect of Aerobic Training on Serum
Adiponectin and Ctrp-3 in Males with
Metabolic Syndrome. Iranian Journal of
Endocrinology and Metabolism. 2017; 18 (5)
:368-377. {full text in Persian}.
23. Tori MS. Wingo EJ, Young JC. An Evaluation
of Select Physical Activity Exercise Classes on
Bone Metabolism. International Journal of
Exercise Science. 2018; 11(2): 452-461.
24. Azarbayjani M, Abedi B. Comparison of
Aerobic, Resistance and Concurrent Exercise
on Lipid Profiles and Adiponectin in Sedentary
Men. Journal of Knowledge & Health In Basic
Medical Sciences. 2012; 7(1), 32-38.{full text
in Persian}.
25. Smith JK, Dykes R, Chi DS. The Effect of
Long-Term Exercise on the Production of
Osteoclastogenic and Antiosteoclastogenic
Cytokines by Peripheral Blood Mononuclear
Cells and on Serum Markers of Bone
Metabolism. Journal of Osteoporosis. 2016,
Article ID 5925380, 11 pages.
95
26. Akgul S, Kanbur N, Cinemre AS. The effect of
swimming and type of stroke on bone
metabolism in competitive adolescent
swimmers: a pilot study. Turk J Med Sci. 2015;
45: 827-832.
27. Khorshidi D, Matinhomaee H, Azarbayjani
MA, Hossein-nezhad A. Effect of one period
of aerobic exercise on serum levels of alkaline
phosphatase and osteocalcin in patients with
type 2 diabetes. J ShahidSadoughiUniv Med
Sci. 2011; 19(5): 676-85. {full text in Persian}.
28. Rosen CJ. Bone remodeling, energy
metabolism, and the molecular clock. Cell
Metab. 2008; 7:7-10
29. Atashak S, Jafari A, Azarbaijani MA. The long-
term effects of resistance training on
adiponectin and lipid profile in obese men.
Razi Journal of Medical Sciences 2011;
18(86): 1-11.{full text in Persian}.
30. Alipour Y, Abbassi Daloii A, Barari A, Abdi
A. Effects of resistance training on serum
levels of undercarboxylatedosteocalcin,
adiponectin and insulin sensitivity in obese
women[. Tehran Univ Med J 2015; 73 (9)
:668-673. {full text in Persian}.
Copyright of Arak Medical University Journal is the property of Arak University of Medical
Sciences and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv
without the copyright holder's express written permission. However, users may print,
download, or email articles for individual use.