Bài 3.

PHP căn bản - Biến, hằng và các toán tử trong PHP

Ở bài trước tôi đã hướng dẫn các bạn cài đặt và chạy ứng dụng PHP căn bản đầu tiên, hôm nay chúng ta sẽ đi sâu
về các biến, các hằng và các toán tử của PHP nó như thế nào.

Bài viết này và tất cả các bài viết về sau, Tôi sẽ không quá trú trọng vào lý thuyết vì lý thuyết sẽ rất là nhiều mà
chúng ta không thể nhớ hết được, vì thế tôi khuyên các bạn mới học chỉ cần nắm được các phần trọng tâm của vấn
đề. Còn các phần lý thuyết khác các bạn có thể tìm hiểu thêm khi chúng ta làm ứng dụng thực tế, nó sẽ giúp các
bạn đỡ bị choáng ngợp với hàng mớ lý thuyết và nó sẽ làm các bạn nản chí khi tìm hiểu về PHP. 

Chẳng hạn các bạn không nên nhớ cái phép % hoặc /  trong PHP nó để làm gì, nếu cứ nhớ như vậy thì rất là máy
móc và nhanh quên. Các bạn chỉ cần nhớ các phép toán tử cơ bản trong PHP , ví dụ phép cộng " + " viết như thế
nào, phép trừ " - " nhân " * " chia " / "  nó như thế nào... khi chúng ta làm project cụ thể khi không nhớ phép toán
nào các bạn dùng google để tìm kiếm, nó sẽ giúp các bạn nhớ rất lâu.

Ở bài này tôi chỉ cần các bạn nhớ được Biến là gì, cách viết nó như thế nào là hợp lệ, khái niệm về Hằng và cách
định nghĩa cho một Hằng và một vài phép toán, toán tử quan trọng trong PHP

1. Biến trong PHP 

Trong PHP biến được ký hiệu bởi dấu " $ " đi sau là các ký tự bao gồm các chữ cái thường (a - z) in hoa (A - Z) và
các chữ số (0 - 9) và dấu " gạch dưới " ( _ ) .

- Biến bắt đầu bằng dấu " $ " sau đó là các ký tự chữ cái hoặc dấu gạch dưới
- Biến không được viết cách
- Biến không được bắt đầu bằng chữ số

Ví dụ :
1 <?php

2     $name  = "phpandmysql.net"; // kiểu chuỗi

3     $Name  = 123; // kiểu số nguyên

4     $num12 = 1.2; // kiểu số thực

5     $_bien = "giá trị";

6     $12name = 10; // biến không được bắt đầu bằng chữ số

7     a  = "10";  // biến phải có dấu $ ở trước

?>
8

- Chú ý : Trong PHP phân biệt chữ in hoa và in thường , biến $a và $A là hai biến hoàn toán khác nhau

2. Hằng trong PHP 

Trong PHP có hai loại hằng, hằng có sẵn trong PHP và hằng do chúng ta tự định nghĩa
- Hằng có sẵn trong PHP, ví dụ như

1 <?php

2    TRUE , FALSE ; // có giá trị tương ứng là 1 và 0

3    PHP_VERSION  ; // cho biết phiên bản PHP trong server của bạn

4    PHP_OS ;       // cho biết server của bạn là linux hay window

?>
5
Và rất nhiều các hằng khác như E_ERROR, E_WARNING......... 

- Hằng do chúng ta định nghĩa, để định nghĩa hằng chúng ta dùng cấu trúc sau : 
1 <?php

   define("NAME","PHPANDMYSQL.NET"); // định nghĩa hằng có tên

2
là NAME
3    echo NAME; // xuất ra màn hình "PHPANDMYSQL.NET"

4 ?>

3. Toán tử trong PHP 

a. Toán tử gán : dễ thấy ngay trong khi ta gán giá trị cho 1 biến, ví dụ

1 <?php

2    $name = "haanhdon"; // Gán giá trị "haanhdon" cho bien $name

3    $number = 10 ; // gán giá trị 10 cho biến $number

?>
4
b. Toán tử số học : là các phép toán cơ bản mà các bạn hay thấy như cộng, trừ, nhân, chia...

Tên Ký hiệu Mô tả Ví dụ

Phép cộng + Cộng hai số hạng $a + $b

Phép trừ - Trừ hai số hạng $a - $b

Phép nhân * Nhân hai số hạng $a * b

Phép chia / Chia hai số hạng $a / $b

Phép chia lấy dư % Chi lấy dư 5%2=1

c. Toán tử so sánh : các phép toán logic như so sánh bằng, lớn hơn hoặc nhỏ hơn...

Tên Ký hiệu Mô tả Ví dụ

So sánh bằng == Hai số hạng bằng nhau $a == $b

So sánh khác != Hai số hạng khác nhau $a != $b

So sánh lớn hơn > So sánh lớn hơn $a > b

So sánh nhỏ hơn < So sánh nhỏ hơn $a < $b

Lớn hơn hoặc bằng >= Lớn hơn hoặc bằng $a >= $b

Nhỏ hơn hoặc bằng <= Nhỏ hơn hoặc bằng $a <= $b

Ví dụ : Toán tử số học 
1
<?php
2    // Toán tử số học

3    $a = 5;

4    $b = 10;

5    $c = $a + $b;

6    $d = $a * $b;

   echo "Tổng $a và $b : ".$c."<br />";

7
   echo "Tích $a và $b : ".$d;
8
 
9
?>
10
Ví dụ : Toán tử so sánh

1 <?php

   // Toán tử so sánh

2
   $a = 5;
3
   $b = 10;
4
   if($a > $b){
5
      echo "$a lớn hơn $b";
6
   }else{
7
      echo "$a nhỏ hơn $b";
8
   }
9 ?>

10

d. Toán tử logic

Toán tử logic là tổ hợp các giá trị boolean có kết quả trả về là TRUE hoặc FALSE

Tên Ký hiệu Mô tả Ví dụ

$a > $b && $a >

Phép và && hoặc and Cả 2 vế phải thoả mãn điều kiện
$c

Một trong 2 thoả mãn điều kiện là

Phép hoặc || hoặc or $a > $b || $a < $c
được

Phủ định ! Phủ định 1 điều kiện, giá trị nào đó $a != b

Ví dụ : 
1 <?php

   // Toán tử logic

2
   $diem = 7;
3
 
4
   if($diem <= 5){
5
      echo "Bạn dọc dốt quá!";
6
   }elseif($diem > 5 && $diem <= 8){
7
      echo "Bạn học rất khá!";
8    }else{
9
      echo "Bạn học rất giỏi";
10
   }
11
?>
12
e. Toán tử kết hợp

3. Kiểu dữ liệu 
Kiểu dữ liệu Mô tả

INT (Số nguyên) Viết tắt của INTEGER, là một kiểu dữ liệu dạng số, kích thước của kiểu là 32 bit.
Để khai báo số nguyên ta sẽ không dùng dấu nháy để bao quanh nó. Ví dụ

<?php

$number = 5

?>

Kiểm tra biến có phải INT:

is_int($bien);

trả về TRUE nếu đó là INT, ngược lại là FALSE

BOOLEAN Kiểu dữ kiệu này chỉ chứa hai giá trị là TRUE hoặc FALSE.
Ngoài ra PHP còn chuyển đổi các ký tự 0, trống, NULL là FALSE, còn lại là
TRUE

Kiểm tra biến có phải BOOLEAN: 

is_bool($bien);

 TRUE nếu đó là BOOLEAN, ngược lại là FALSE

FLOAT (Số thực) Kiểu số thực là những số có phần dư. Ví dụ như

<?php

$number = 1.123;
Kiểu dữ liệu Mô tả

?>

Để kiểm tra biến có phải số thực không:

is_float($bien)

Trả về TRUE nếu đó là Số thực, ngược lại là FALSE

STRING (Chuỗi) Để khai báo một biến và gán giá trị chuỗi cho nó

<?php

$slogan = "Học PHP thật dễ";

$name = 'Thắng đẹp trai';

?>

Về sự khác nhau giữa nháy đơn và nháy kép thì nó khác nhau ở chỗ:

- Nháy đơn '' chuỗi trong đó không được phân tích cú pháp và sẽ được hiển thị
toàn bộ nội dung.
- Nháy kép "" chuỗi trong đó được phân tích cú pháp và bất kỳ biến trong PHP sẽ
được xác định.

<?php

$a = "Hello";

echo "$a World!";

echo '$a World!';

?>

Để kiểm tra biến có phải chuỗi

<?php

is_string($bien);

?>
 Kiểu dữ liệu Mô tả

ARRAY (Mảng) Mảng là danh sách các phần tử có kiểu dữ liệu (kiểu dữ liệu có thể giống hoặc
khác nhau), và mảng là một kiểu dữ liệu phức tạp cao.
Có 2 loại mảng là Mảng một chiều và Mảng nhiều chiều.
Các phân tử của mảng có thể được truy xuất thông qua chỉ mục (vị trí) của nó
nằm trong mảng.
* Phần về mảng khá dài nên mình sẽ tách thành một phần riêng biệt ở bài tiếp
theo.

Để kiểm tra biến có phải mảng không

<?php

is_array($bien)

?>

Tương tự nó cũng sẽ trả về True hoặc False

NULL Đây là kiểu dữ liệu đặc biệt. Nó mang giá trị rỗng. Khi ta khởi tạo một biến và
gán giá trị NULL thì hê thống sẽ không tốn bộ nhớ cho nó.

Kiểm tra biến có null không

<?php

is_null($bien);

?>

OBJECT (Kiểu Đây là kiểu dự liệu nâng cao. Mình sẽ giới thiệu nó ở phần liên quan đến lập
đối tượng) trình hướng đối tượng trong PHP

4. Chú thích trong PHP

Trong bất kỳ một ngôn ngữ lập trình nào thì chú thích là một phần không thể thiếu. Khi có chú
thích thì code của bạn sẽ dễ hiểu hơn, dễ kiểm soát cũng như khắc phục lỗi khi làm việc nhóm.
Các đoạn chú thích sẽ không được biên dịch nên sẽ không gây bất kỳ ảnh hưởng nào đến chương
trình. Sau đây là một số cách chú thích trong PHP

- Chú thích dòng:

<?php

// In ra dòng chữ xin chào

echo "Xin chào";

?>

Ở đoạn code trên ta thấy có một dòng chữ đặt sau dấu // , đó là chú thích dòng. Chú thích này sẽ
chỉ được ghi trên một dòng

- Chú thích đoạn:

<?php

/*

In ra tên thành phố

In ra tên đất nước

*/

echo "Hà Nội";

echo "-";

echo "Việt Nam";

?>

Ở đoạn code trên ta thấy có một đoạn văn bản đặt trong cặp dấu /* */ , đó là chú thích đoạn. Đối
với chú thích này có thể ghi trên nhiều dòng đặt trong cặp dấu  /* */

Ở phần này chúng ta đã tìm hiểu xong khái niệm về biến và hằng trong PHP cũng như cách sử
dụng chúng. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì hãy để lại bình luận bên dưới nhé. Phần tiếp theo chúng
ta sẽ tìm hiểu về mảng trong PHP .