Professional Documents
Culture Documents
3333333راپۆرت 1592105089
3333333راپۆرت 1592105089
ناونیشانی بابەت:
ناونیشانی ڕاپۆرت
ناوی سیانی:
مامۆستای بابەت:
2019-2020
كورد یهكێكه لهو گهالنهی لهتهنیشت عهرهب و تورك و فارسهوه ژیاوه ،كهوتووهته رۆژئاوای كیشوهری ئاسیا .كهوتووهته ناوچه
شاخاوییهكانهوه كه هاوسێی چوار واڵته لهوانه :رۆژههاڵتی توركیاو رۆژئاوای ئێران و باكوری عیراق و سوریا.
وشهی كورد گوزارشت لهمانای جیاجیا دهكات (،لهوانه لهسهردهمی مهسیحیهكانداو تائێستاش بهو مانایه دێت كه گهلێكن كۆمهڵێك
تایبهتمهندی نهتهوهییان ههیهو زمانێكی تایبهت بهخۆیان ههبووه بۆ ئاخاوتن ،بهاڵم كهمی گرنگیدان بهم الیهنهی مێژووی كورد بووهته
هۆی ئاڵۆزبوونی تێگهیشتن لهگهلی كوردو فهرامۆشكردنی مێژووهكهی.
گهلی كورد زمانێكی تایبهت بهخۆی ههیه كه سامانی نهتهوهی كورده .نهك وهكو ههندێك لهقهڵهمگۆڕانی مێژوو دهڵێن :زمانی كوردی
لقێكه لهزمانی فارسی كه هیچ بهڵگهیان نییه ،تهنها دژایهتی نهتهوهی كورد نهبێت .زۆرێك لهمێژوونووسانیش دهڵێن :زمانی كوردی
لههۆزهكانی كوردی زاگرۆس ماوهتهوه وهكو زمانی( :لۆلۆ ،كاشی ،سوباری ،گوتی) ،ئهم هۆزانه كهمێك زمانیان جیاوازی ههیه ،بهاڵم
لهڕهگهزدا یهك زمان بوون ئهویش زمانی كوردی بووه.
كهلتووری نهتهوهیی كورد یهكێكه لهو الیهنهی كه كوردی پێ دهوڵهمهند بووهو پشتاوپشت ماوهتهوه بۆ نهوهكانی دوای خۆی ،لهڕێی
گێڕانهوهكان و مێژوونووسهكان .سهرهڕای ئهوهش نابێت ئهوه لهبیربكهین كه كوردستانی گهوره بهالنكهی لهدایكبوونی زۆربهی ئایینه
كۆنهكان دادهنرێت ،لهوانه مهسیحیهت و زهردهشت و ئیسالم و...هتد.
كورد تائێستا زهوییهكی سنورداری تایبهت بهخۆی بۆ دیارینهكراوه كه پێی بناسرێت ،بهشێك لهزهوییهكانی كهوتووهته توركیاو ئێران و
عیراق و سوریا ،عیراق یهكێكه لهو دهوڵهتانهی بهڕهسمی دانی بهكورد دا ناوه بهناوی ههرێمی كوردستان.
كوردستان لهڕووی جوگرافییهوه دهكرێت دابهش بكرێتهسهر دوو ناوچهی سهرهكی :ناوچه دهشتاییهكان و ناوچه شاخاوییهكان ك ه
لهنێوانیشیاندا ناوچهی زۆرگ و گردۆڵكهیی ههیه .ئهمهش وایكردووه ناوچهیهكی گونجاوبێت بۆ كشتوكاڵكردن و بهرههمه سروشتییهكان.
ههروهها دهوڵهمهنده بهكۆمهڵێك شوێنی مێژووی كه بهڵگهی بوونی ژیانی نهتهوهیی كورده لهناوچهكهداو جێماوه دێرینهكان سهلمێنهری
ئهو راستییهن.
ناسنامەی نەتەوایەتیدەستکاری
کورد کە ئەمڕۆ گەورەترین نەتەوەی بێ نیشتمانی سەر گۆی زەوییە یەکێک لە کۆنترین نەتەوەکانی ڕۆژھەاڵتی نێزیک و ناوەڕاستە.
سەرچاوەکەی دەگەڕێتەوە بۆ ناخی مێژوو .بەڵگە زانستییەکان پیشان دەدەن کە کوردستانیش مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ کانگەی
کەونارایەکی ھەرە کۆن و دێرین.
لە چاخی بەستەڵەکدا کە نێزیکەی نیو میلیۆن ساڵ پێش لە ئێستە ڕووی دا و نزیکەی ٢٠٫٠٠٠ساڵ پێش لە زایین کۆتایی ھات زۆربەی
ناوچەکانی ئەورووپا و ئەمریکای باکووری داپۆشرابوون بە سەھۆڵ .ئەو دەمە ناوچە بیابانی و چۆڵەوانییەکانی ئەفریقا و مەڵبەندە وشکە
عەرەبییەکان کەشێکی مامناوەندییان ھەبوو .کوردستانیش کەش و ئاووھەوایەکی بارانی و مامناوەندیی ھەبوو.
سەردەمی کۆندەستکاری
بەردی کۆن :ئەم چاخە نزیکەی ٣٥٠ھەزار ساڵی خایاند .لەم سەردەمەدا تەوری بەردین و بەردی تیژ ساز کرا .لەم چاخەیە کە دەوترێ
مرۆڤ شێوازی لە مەیموون دەچوو .پاشماوەی ئەم شارستانییەتە لە یەک کیلۆمەتریی شاری چەمچەماڵ (لە ساڵی ١٩٤٩دا) لە ناوچەیەک
بە ناوی «بەردەبەڵەک» دۆزراوەتەوە[.ژێدەر پێویستە]
(بەردی ناوەڕاست :لەم دەورانەدا مرۆڤی «نیاندەرتال» بەدی ھات کە لە ئەشکەوتەکاندا دەژیان .پاشماوەی ئەم مرۆڤ و شارستانییەتە لە
چیاکانی کوردستان لە ئەشکەوتی «شانەدەر» دۆزراوەتەوە کە دەکەوێتە باشووری چیای «برادۆست» ەوە کە زاڵە بەسەر ڕووباری
«زابی گەورە» و زۆر لە شاری «ڕەواندز» ەوە دوور نییە .ئەو ئەشکەوتە چوار قات بوو .لە قاتی چوارەمدا ئاگردان و خۆڵەمێشی تێکەڵ
بە ئێسقان دۆزراوەتەوە کە نیشاندەری ئەوەیە کە مرۆڤ ئاگری ناسیوە .ھەروەھا تەور و ڕنە و ئامێری کونکردن لە جنسی بەرد و
ئێسقانی مرۆڤی نیاندەرتال دۆزراوەتەوە .ئەم قاتە دەگەڕێتەوە بۆ حەفتا ھەزار ساڵ پێش لە ئێستە .لە قاتی سێھەمدا بەردی چەخماخ(
دەبینرێ کە دەگەڕێتەوە بۆ چاخی بەردی نوێ .مێژینەی ئەم قاتە ھی نزیکەی ٣٫٠٠٠ساڵ پێشە و بە «پیشەسازیی برادۆست» بەناوبانگە.
لە قاتی دووەمدا ھەندێ ئامێری چاخی بەردی ناوەڕاست وەک چەقۆ ،ڕنە ،گورزی بەردی دەبینرێ .ھەڵبەت نموونەی ئەم ئاسەوارانە لە
ھەندێ شوێنی تر وەک نزیکەی سلێمانی و چەمچەماڵ و ڕەواندز و بێستوون و باکووری کوردستانیش دۆزراوەتەوە .لە قاتی یەکەمدا
پاشماوەی وا دۆزراوەتەوە کە نیشان دەدا مرۆڤ ئامێری نوێتر و جۆربەجۆرتری لە بەرد ساز کردووە[.ژێدەر پێویستە]
بەردی نوێ :دەستپێکی ئەم سەردەمە دەگەڕێتەوە بۆ ٣٥٫٠٠٠ساڵ پێش .لەم چاخەدا ،لە بەرد و ئێسقانی قۆچ و عاجی فیل ھەندێ ئامێری
پێشکەوتووتر ساز کرا .بە مرۆڤی ئەم سەردەمە دەوترێ «ھوموساپینس» و بە شارستانییەتەکەی دەڵێن «کرومانیۆن»[.ژێدەر پێویستە]
لێکۆڵینەوە و توێژینەوەی مێژینەناسی پیشانیان داوە کە ناوچەی کوردستان لە چاخی بەرددا جێگەی ژیانی مرۆڤە سەرەتاییەکان بووە.
[ژێدەر پێویستە]
ئەوەی ھەمانە سەبارەت بە مێژوویی ،کۆنی کورد بەپێی بەڵگە و شوێنەوارە مێژووییەکان ئەوەمان بۆ دەردەکەوێت کە ئایینی بنەڕەتی
کورد میترائی بووە دواتر کاتێک زەردەشتیەت دەبێتە ئایینی ڕەسمی ئیمپڕاتۆریەتییەتە فارسەکان( بەتایبەتی ساسانییەکان( زۆر بەتوندی
دژی بیروباوەڕی میترائی دەوەستنەوە ھەربۆیە خەڵکانێکی زۆر بۆ پاراستنی ئاینی ڕەسەنی خۆیان پەنا دەبەنە بەر شاخە سەختەکانی
کوردستان ]١[،دواتر لەسەردەمی عومەری کوڕی خەتابی دووەم خەلیفەی ڕاشدی سوپای ئیسالم توانیویانە ساسانییەکان( بشکێنن و
کوردستانیان لێ پاکبکەنەوە ،دواتر نەرمی موسڵمانەکان وای لە کوردەکان کرد بەرە بەرە خەڵکی کورد بەرەو ئیسالم بڕۆن]٢[.
ئەم بەشە ئاماژەی بە ھیچ سەرچاوەیەک نەداوە .تکایە بە دانانی ئاماژە بۆ سەرچاوە بڕواپێکراوەکان ،ئەم بەشە باشتر بکەن .دەقە
بێسەرچاوەکان لەوانەیە داوای سەرچاوەیان لێ بکرێت یان الببرێن.
ھێرشی سوپای ئیسالم بۆ سەر ناوچە کوردنشینەکان لە نێوان سااڵنی ٦٤٢–٦٣٤ڕووی دا .زۆربەی ناوچەکانی کوردستانی ئیمڕۆی
عێراق وەکوو ھەولێر و سلێمانی لە سەردەمی خەلیفەی دووەم بە ئەنجام گەییشت و دیکەی بەشەکانی کوردستان لە سەردەمی خەلیفەی
سێیەم بە تەواوی کەوتنە ژێر دەسەاڵتی موسوڵمانان[.ژێدەر پێویستە]
ئەبستراکت
تیایدا پێڕستی بابەتەکان و ژمارەی الپەڕەکانیان دەنووسرێت ،کە دەتوانیت ئۆتۆماتیکی و بێ خۆ ئەزیەت
دان و بە بەکارهێنانی فۆنتەکانی Headingsدروستی بکەیت.
ئەم بەشە پێویستە بەبەتە گرنگەکان لێرەدا باسبکرین ،ژمارەی وشەکانی پێویستە 600وشە بێت10% .
کەمتر یان زیاتر ڕێگەپێدراوە.
دەرەنجام ()Conclusion
تیایدا گرنگترین خاڵەکانی ڕاپۆرتەکەت دەخەیتە ڕوو ،و دەکرێت دووبارە بیری خوێنەر بخەیتەوە کە
گرنگی ڕاپۆرتەکەت لە چیایا و لە کۆتایدا دەگەیتە چی دەرئەنجامێك .پێویستە 150-100وشەبێت.
لیستی سەرچاوەکان
ناونیشان
ناوەرۆکی بابەت
ئەبستراکت
بەکارهینانی سایتەیشن یارمەتیەکی باشی خوێنەر دەدات بۆ ئەوەی لەکاتی خوێندنەوەی بابەتەکە ،خوێنەر
بە ئاسانی بگەڕێتەوە بۆ سەرچاوە ئەسڵیەکە لە لیستی سەرچاوەکان.
پێویستە شێوازی ( )APA6th editionبەکاربێت .بۆ نمونە ئەگەر پەرتوک بو ،یەک نوسەریشی هەبو بەو
شێوەیە دەنوسرێت (کاوە ،2020،ال .)10.ئەگەر بەهەمان شێوە پەرتوک بوو ،بەاڵم دوو نوسەری هەبوو
ئەوا بەم شێوەیە دەنوسرێت (کاوە ،کاروان 2020،ال .)15 .ئەمەی خوارەوەش نمونەیەکە.
A recent study of stress levels (Brown, 2006, p. 206) reveals gender-related
.differences in these levels
لیستی سەرچاوەکان
پێویستە تەواوی ئەو سەرچاوانە هەبن کەوا لەناو نوسینەکات ئاماژەت پێکردونە.
پاشکۆ