Axagemux Jp. TAXOMMP P. BOPBEBUA BAMITMP MW JIPYTA BURA y HAINEM HAPOJHOM BEPOBAHY YM TIPEAHY (Mpumeno na IV cxyny Onenema mpymrpewux wayka CAH 11-1V-1952)BAMNMP Y BEPOBAMbY HAWETA HAPOAA’ »Tlae Koj My4Ku yjena sexe na je on nammpa, a xoju Hehe Hohy ga naje Bene na je om bapona“ (C. M, Munocapmenuh, Cpil. ellin, 360pnur XTX, 301). I. BAMIIMP 1. YOMIITE Bepopaise 2a NOHEAM MpTBaIyt Mory HOhy u3na3uMTH “3 rpo-~ 6oza ,npepyumepaTu ce y pasIoTmTe IpKe, y3HemmpaBaTy. cReT, MpaBuTM WITeTy, MOpMTM Jbyye M CTOKY M YMHMTM cBaKOjaKa Apyra gua, y Hallie Hapomy je, KommKo ce 3Ha, Guo palMpeHo of AaBHMX Bpemena. Oxo y Hemy Huje Milye3n0 yak HM JO awa JaHaurmera. Cymo Marasy mpwua Kako y merozom IIu6enuxy Hema HOhm Kay ByKOAlalM He myTajy no ysmuyama“.!) Y Kyauma ce 1900 rogune MpoHeo rmac fa ce noBamnupyvo Hexu J. B. Mpanosuh.2) Y ceny Ty- TlaHapuma, y cpe3sy BaceHM4KOM, MojaBmo ce Bamnup y Majy 1923.5) Y Halim 7HeBHMM JIMCTOBMMa M Java “TaMO Cc BpeMeHa Ha Bpe- Me KaKO Ce Ty M Ty MojaBvo Bammmp, ma HOohy y3HemMpaBa M nam cBojy cbamusujy u apyre bygze. Y jequom gomncy og 30 geyembpa 1933 jaBma ce Kako cy yBa 6pata y ceny Uwukonn, y cpesy apwecKom, mpo6usm y rpo6sby Teo cBoje MpTBe MaTepe Wp2Kehu 7a ce NoBaM- mmpuma.*) Y asryery 1934 rogmue mojasunn cy ce Bamuupn y Cme- Repesy.®) ¥ jeaHem onucy omumpHo ce ropopu o BaMMMpy y ceny *) TIncay je osy xmury — Baanup u dpyea Ouka y nawex napodnon eeposamy u npedarwy — samucnmo 640 Kao XII KHMry cBOje Benue KoMeK- uMje erHosowxKux npunoea Haw napodnu sensor“, Koja je objapmena y u3~- amy Tene Kona, xm. I—X, Beorpax 1930—1934. A y mpsom aeny onor TOMA CE36. wramnana Keura — Bewruya u eusa y uawex napodnon seposawy u npedawy — ofenemena je Guna Kao XI KH. nMurdenor 360pHMKA ernonowKUr npuaoza ,Haw uapoduu acusor. Tamo ce, Ha YBORHOM MeeTy, Haa3v Kpa- Tak npegrosop, Kojm je HamMemeH M NpeTxXORHO] M OBO] KHM3H. — Hanomena ypequuza — B. C, Pagopanopuha. peau 1)C. Maranys, Busewxe jednoz nucys (sq. Cpucke xmueBuHe 3a- apyre), crp. 16. 2) Cr. [yunh, Cpnexu ernospagceu s6opunx, mu. XLVIIT, crp. 289. 3) B. dajxanosnh, Cpnccu xwusceenu enacuux sa 16 jyun 1923, emp. 268. 4) Bpeme on 30 nenemGpa 1933. 5) Hoauruxa ox 9 anryera 1934.150 Tuxomup P. Bophesuh Kuexesuy ,,Ha nomax Beorpaga“, Koj“ cBake Hohm uM uyya m0 ceny®). U raxo game. Y umpoxoj mac HapogHoj] yA ce TeLIKO ogznyuyjy 4a mpomase Hokhy Kpo3 rpo6ma, mau nopex wux, jep ce Goje jaa ce He HaMepe Ha BaMmIIMpa KojM je Te HOhM Hanycruo rpob. Mprgaly Koju, 10 HapofHOM BepoBamy, HOhy ycTaje m3 cBora rpo6a y Hamlem Hapogy ce pa3mmauro Ha3mBa. Hajo6uunuje my je MMe BaKnup, a 3aTMM BaKnupun (y Beshemmju u oKommHu)’), eanep (y cpesy KpymieBauKom)$), sonep (Oxpug), sonup (IIpecna), aunup (qpHopeuKn oxpyr)®), va.nnup, aaanujep (y Kyuuma)!), eyx (y Xep- yeropunn),!!) eyxodnax, sonKodnak!?), yxodnax, KodaK, KyOrax, ayxo3aaK, eyxosnauuna (y 3aocrpory, y Jasmarmju)'4), ejedozowa, jedororwa, eudoroja.14) Jama cy umeHa: wrpuzyx)), renau, Termau, edosuxa (y IIpanyrunxy)1*), npuxocau, xocay (Ha octpBy Jlacro- By)!7), zpo6uux (Maxegouuja)!®), epomnux (Oxpmy), Tanacam.19) ®. C. Kpaye napogu jou umena: zanup, ynup u ynupuna.?°) ®. C. Kpaye je mpxao ya cy BaMmup uM ByKo_saK Ba pa3snM- unra nojma. Mehyrum y Hatem Hapomy He mocTojm pasmuKka usmehy Bammupa M Bykoqiaka. TparoBu pa3smKe KOjy je HaBeo E. JImnex?!) HMcy HuMano yGequBM. Ako je Moma ByKo_aK HeKay Guo HeMITO Apyro, a BaMmMup oneT Apyro, Ta cy ce Ba NojMa BpeMeHOM Tako csma jeqaH y pyr ya je JaHac Hemoryhe uszBoOjuTM jeqaH Of Apy- rora. Y opome pazy ynotpe6.baBake ce u ByKoOsak M BaMMMp Nogjex- HaKO MyHOMpaBHo. Viako ue 6a yBek mommenue, BaMMMpM ce y Hallloj crapwHn TMomuiy Aocra yecro. Y usany qBagecetom J{yuiaHoBa 3aKoHuKa 3a- 6paryje ce ya ce byAM Bae u3 rTpoboBa um camuay: ,OHO cenO KOje 6m To yuwHuno naaTuhe Bpaxgzy (Ka3Hy 3a yOujeHa yoBeKa), a pa- ®) Toauruxa on 8 oxToGpa 1938. Cr Tanosuh, C. e. s6opnun, KH. XL, erp. 12. 8) 1. Momuposuh, Taacnux Ernozpadcwoz: myseja, xm. XIV, cmp. 97. %) Cr, Mayaj, Paacnux Cpn. yven. Opywraa, xr. 73, erp. 133. %) Cr yunh, C. e. s6opuux, xm. XLVIII, erp. 288, O erumonornju Pew BaMnMp “ OHMX Koje cy w3BeneHe on we BuRM E. Schneeweis, Grundriss des Volksglaubens und Volksbrauchs der Serbokroaten, crp. 20. 4) B. Bpsesuh, Hus cpnckur npunosujedaxa, crp. 60. Bugu u B. Yajxanosuh, Foduwmuua H. Yynuka, ww. XLI, crp. 184, 221. 2) J.Kelemina, Bajke in pripovedke slovenskega ljudstva, Celje, 1930, erp. 114 wz. 18) Stj. Banovié, Zbornik za narodni Zivot J. Slavena, x. XXIII, cmp. 185. O umexy ByKogzax suqu CTj. Usmuh, Jyacuocaosencnu puso- 202, Keb. IT (1921), erp. 132—135. MyM. Zorié, Zborn. za nar. Zivot, xm. I, orp. 227. 8) V. Jagié, Archiv fiir slavische Philologie, Bd. VI, erp. 262. %) J. Bujanovié, Zborn. za nar. Zivot, xr. I, erp. 226. 1) A, Liepopili, Zborn. za nar. Zivot, xr. XXIII, erp. 278. 38) TL Kocrmh, Paacn, Ern. ayseja, xm. V, cmp. 133; B pa ton Muma- Aunosuy, Boazaperu napodun nic, erp. 524. B. Yajxanonuh, C. e. s60pnux, xe. XLI, erp. 477. *) F. S, Krauss, Slavische Volkforschungen, erp. 124. 21) E. Tunex, Taacnux Seaancxoe wyseja, Kw. XI erp. 705.Bamnup 151 cnonmke ce nom Koju 6“ fomao Ha To“.22)Ha ocrpsy Ilaummany, y mecty Ogxycy, ympsa je 1403 rogyme Hexka 2xeHa no uMeny IIpuGa, ma ce nocwe Tora npoMeTHysa y ByKomwaKa “ y3HeMMpaBasa YMTaBO OcTpBO, 20K Huje Iasao Ilasnosuh, Hauennux« rpaga Sagpa, Ha Mon6y OCTpBbaHAa, MO3BOIMO y jyy Mecenly Aa joj ce orsopu rpob uy cpye qa joj ygapu xonay.?%) Ilon Bophe Cpemay (Georgius Sirmiensis) y cBojoj XpoHuuM, mucaHoj Ha WaTMHcKoM je3uKy y NpBOj nomoBuHy XVI Bexa, mpw4a Kako je nocie emp Ilasna Kumyoxua 6umna ,,3a- ycTaBsbeHa HeroBa Tyla Wesly royqMHy, jep ce uecTo u Hohy u fawy uysla Iya M Kako Jone paz6uja u Kopbomyje.“ U kay cy oBo BuaeIm »Kamyhepu u mapox, Bpso0 pasrsialieH y cBoM ,o06pom x»XMBOTY, UMe- Hom JImmutpyje, y Bapounmm Temmimpapy, xao My Gye cBora KyMa Tianna Kuryvoxne, jep6o je meroBa cuHa KpcTMo. OH ouMTa Be- JMKy MONMTBY 3a HeETOBy AyUly M Fae 3akmaTM TeoNe u japuhe u 2XMBMHY 3a HeroBy AYU, uM BeNMKy saqyxKGuHY MpmHece cBelITeH- eTBy, Kaslyhepuma m cupoTuHmnu, jep6o Gujamie Bemmu GpaHrem® MmpormBy noraHvKa “ BepaH UpKBM. VM oso y momMTBM cnomMEbaxy cBeMITeHUUM Mu Tako ce H¥je Bue yKasmBa0“.24) V3 kacuujux BpemeHa NoMeHM BaMMMpa y Hac cy MHOro yenrhu. Y jequHom pykonucy Koju ce Hamasm y Apxupy JyrocmopencKe axa- qemuje, 1McaHom pykonmcHoM raarommuom, 3a Kojm P. Crpoxan appx ga je HanuecaH y XV Bexy, y cemcKoj Ouckynuju, 6mnKe GocaHcKoj rpaHmy, Hamaze ce 3aKmeTBe of ByKommaKa.?) h. Tpy- xXeuiKa CaOMUTMO je Of1OMaK M3 jeqHOr HOMOKaHOHa, 3a KOju ce Mu- cm ya je Hajxacuuje u3 XVII Beka, u y KoMe npaBocaBHa IPKBa sa6pamyje cnamuBawe ByKOANaka MU Kaherbe Hay HMMA TO, KaSHOM aa ce OHM KOjM TO 4MHe He cMejy npMyecruTH 3a mecT roquHa.26) Y eToHcKuM cyfG6eHum cnMcuma Hattao je Ante JImenonumu ya je KHe3 y Crony nocnao 23 jyHa 1666 rogqune qBa opyxHuKa y Tonoso, ceno y cTOHCKOM IIpyMopjy, 4a opezy BesaHa CrjenaHa Huxomuua, Koju je Tamo orsapao rpo6oze u mpobaqao ByKonaKe.?7) MU. B. Banpasop mpunopeya 0 jeqHOM 4yqHOM ciry¥ajy Bamumpa us 1672 roquHe us Kpwura, y Kpatscxoj. Tamo je Mecuy cBeurreHuk Buyeo wxuBa Bypy Tpago, Kora je mpe Tora 6uo onegao u KOju je 3aTMM OTMINAO cBOjOj 2KeHM, HallacToBao je M yNOM y3HeMUMpaBao CeOCKO CTaHOBHMIUITBO. Kay cy my orBopusm caHfyx, Hamm cy Teo upBeHo. Ha To on moz- BMKHY M cBM ce pasGeroute. Hajsag, nosBaHM of cTapelmHe OHM ce Hocehu mpeg co6om pacneke, spare. Mprsay craze maKkaTu, am ra onm yOumre. On ce qpao mM ucttyHMo je rpob KpBwpy.?$) ) Cr. Honakonuh, 3axonux Cregana Mywana, crp. 158. 23) V. Klaié, Zborn. za nar. Zivot, xu. I, erp. 223. 2) J. Bopbesuh, Jeronuc Maruye cpnexe, xr. 98 (1858), crp. 24. 25) R. Strohal, Zborn. za nar, Zivot, xr. XV, erp. 312—316. *) "BR. Tpyxeaka, Iaacn. 3ea. wyseja, Kw. VI, crp. 452. 21) A, Liepopili, Zborn. za nar. Zivot, xe. XXIII, emp. 277. 28) Hasog y S. Hock, Die Vampyrsagen und ihre Verwertung in der deutschen Literatur, Berlin 1900, crp. 33, 43.152 Tuxommp P. Bophesuh Y XVIII Bexy uma HexosMko MHTepecaHTHMX NoMeHa BaMIIMpa y Cp6uju, koja 1718 rogue 6emre youIma nox ayctpucKy BuacT u Tue nocraya npvcrynayHMja casHamy o Aorahajuma y moj. Jequa nojaBa Bammupa y 1725 roquun, y cerry Kucnmesy, y cpesy pamcKxom, mogpo6uo je onmeana. Hamme, y Tome cemy Geuie ympo Heku Ilerap Tnorojopuy (Baarojesuh?). Ilocre Hexor Bpemena 3a JeceT RaHa ympe y ucToM cemy geceT mua Koje Muaqux Koje crapux. Bomopama cy camo no ABayeceT mM YeTMpm aca. Ha campTu cy u3jaBbMBana a uM je Ha cHy jomasno IInorojesuy “ ZaBMo ux Ma of Tora Mopajy ympe- tT. Xena I[norojesmyesa noberne y Apyro ceno u3jaBmyjyhu a joj je MpTsBu My2x JoslasMo M Tpaxuo cBoje omaHKe. 360r Tora cealn pee a oTBope rpo6. Y Tom wey obpare ce oHM cpecKom cTape- IIMHM Ja 3ajeqHO Ca CBellITeHuKOM IpucycTByje HMxoBy Mocry. Cra- peummHa ux je of6ujao, ann oun ocTate mpu cBoMe; M OH, Haj3az, ca TRAaMIUTAHCKMM CBELITeHUKOM Oe Ha KMCMIbeBCKO rpobsbe M TY Habe Beh orkonaHo Teo Ilerpopo. Ono uiTro je Halao omucyje y cnegekem: ,JIppo, HucMO oceTusIM HM HajMarbe 3ayjax Off OBOr Tesa, HMTM M3 WweroBa rpoba, HMTM OHaj OMMITM MpTBadKM Mupuc. TexO, cem Hoca KOjM je 60 HelITO cIOMITeH, OcTano je NOTMyHO cBexe. Koca, 6paya M HOKTM MecTo Bek omammx u3pacmm cy HoBM. Mecro eTape Koxe Koja je mocrama cBeTnobena, nojaBmyje ce HOBa cBexa Koxa. JIuije, Hore M pyKe M eNO Temo Tako cy cauyBaHM a HUCy mors Gon 6uTH Hu 3a %KMBOTa. Y wHeroBMM ycTMMa pMmMeTno cam ca Hajpehum u3HeHabhemem MaJIO cBexKe KPBM, KOjy je mo ommTem Ka- SMBabYy M MMIbery ucucao 43 OHMX Koje je yMopvo. Yonurre Ha- ben cy cpu 3Haum Koje TaxBu yAM Tpeba Aa umajy... Tomo cmo ja 1 nom cBe oBo BuesM, Hapoy je y Hajsehoj xvTmu s3aomrrpuo jeqaH Komal M Hume mpobvo MpTBayja nocpex cpua. IIpu oBom 6o- nemy nojapusma ce cacBMM cBexa M IpBeHa KpB Koja je moTexna u Kpo3 yumm “ Ha Hoc... Tocne cy, no o6muajy 3a oBaKBe cyryuajene, crass Teo u mperBopusm ra y meneo“.2°) Ja 6ux peKao fa ce U3 yene caqpxuHe OBor usBelTaja BUM 7a HMje cacTaBJbeH 10 OHOMe urTo je cpecKm crapemmua Buzeo, Beh 10 BepoBarby cesbaKa M 10 HU- XOBOM Ka3vBarpy. JamauHo je OBAKBUX M CIM4HUxX NojaBa BaMMMpa y OHO Bpeme 6uao0 Ha Bye Mecta y Hatem Hapogy.%) Onn cy, 10 cBoj npusmmun, AamM mopoya mpezsory Koju je 6ynumcku enapxucKu cabop yanHvo orureHapogHom ca6opy y Beorpagy 1730 roquue, Kojum ce Tpaxu 7a ce BaMIIMpM He ucTpaxyjy, Beh a ce ,,oBo mpebesaxoHo Zeno 3abpann aHaTeMoM, a OHM Koj Om Mpectymuam fa ce mpemany wapcKome eyay“.31) 29) TIpesoy us Vossische Zeitung, 6p. 98 om 1725, caommTen y Bpemeny on 4 janyapa 1932. Bugu u S. Hock, Die Vampyrsagen, erp. 37—38. %) Buy L. Baréti, Beitrage zur Geschichte des Vampyrismus in Stidungarn (Ethnologische Mitteilungen aus Ungarn) 1893—1894, erp. 219—221. 31) 'B. Pajxosuh, Jeronuc Maruye cpnexe, xm. 113, cmp. 307; IT. Burxosuh, Faacuux Cpn. yxex. Opywrea, apyro onem., Ki. IV, cTp. 37. 6Bannmp _183 TIpumepm nojase Bammmpa y Halllem Hapogy M fame ce, MehyTuM, Tomuwy. 1731 roquue ormacuue ce Bammmpu y Menpebu, y jaronmn- cKoM oKpyry. BpxosHa Komanga y Beorpagy ofmMax nocna Komucnjy cacTaBybeHy of GepGepa mu aycTpucKux ocuimpa. Ona mpemeTHy emo rpo6sbe y Meqpebu u, uyqHoBaTO, uM Ona ,,Habe a 30usba BaM- mmpa uma. Mptsayuma 3a koje cy Hauimm ya cy Bamnmpmu, Uurann Hajmpe noogceuajy rape, Ma OHfa Uu riaBe UM Teseca clase, a ocTaoO 6aue y Mopasy“.52) Mf [Ipar. M. Tapnosuh nome opy ucry nojapy Bamnupa y MegBehu y sumy 1732 rogune. 360r mux je ayerpucKka WeHTpamHa ympasa “3 Beorpaga cana 1732 roquue ,,jeqHor mequKa m jenuor xupypra xao Komueujy“.3) Victe rogume myamo je HOhy BaMmmp yBojuuy Gpahe y Kyxseuny, y pamcxom cpesy. Jlona3uo je y Bugy mica. Jequome je, cucajyhu ra, Hauvmo UpBeHy Mery nog Ze- CHMM YBOM M OH ympe 3a 3 gana. TeK urTo je ykoNaH move OH HOhy Woma3suTM cBojoj *KeHM u UpoBozMTM HOk Kao O6m4HO, NoHalajyhu ce Kao 3a »KMBOTa. Of Tora 2%KeHa 3aTpyqHM M y oppeheHoM poxy pomK Haka3HO AeTe Kao Komag Meca. Ilocue Tp 4aHa OHO Ce CKOBMTIIa Kao Ko6acnia.*4) Heke cmyyajese nojape Bammupa y jyaxHoj YrapcKoj og 1725 — 1756 rogume caommrTuo je mpocpecop JI. Baporu. Mehy muma cy HeKM M3 cpmcKux mecra.*5) Ante JImenonusm je Haulao y KMSK ayOposauxe Kypuje Kpumunannux ucrpara u3 1736 — 1744 rome cyacky ucrpary npoTms MHOrmx syaM ca octpBa Jlacropa wTo cy oTBapanm rpo6ope “ npo6ujam ByKogmaxe.**) Jip. Muta Kocruh, mpocbecop Yuusepsuteta y CKonmy, umao je no6pore caonmruru mn ya je y Geuxom ParHom apx“By Hatlao mogaTaka 0 TOoMe KaKO je CmapoucKa reHepas-KomMaHya nocnasia 6 HoBemOpa 1748 roqmHe Mu- Tponommry Mojenjy Ilyramxy napeg6y [Bopexor patuor Beha of 23 oxTo6pa “cre roqmHe fa ce cBellITeHMUMMa HajcTpoxe HapenM aa y mponoBezuma onBpahajy Hapoy of BepoBamba y BAMIIMpe MIM KPBOMIje Kojuma cBeT MHOre cMpTHe cuIlydajeBe npumucyje. ®) Cr. Hopakosuh, Ceno, crp. 88. 38) par. M. Masaonuh, Aycrpujcxa saadasuna y ceaepuoj Cp- Suju (1718—1739), erp. 81, Bugu o cnemy tome L. v. Thalloczy, Ethnolo- gische Mitteilungen aus Ungarn, 1887, erp. 162—164 1 Publicationen der Ethnologischen Mitteilungen aus Ungarn, Ili, B. Pest 1888, crp. 17. Becru 0 Bamnupyma y CpOuju Gune cy mpapa cex3anuja. Beh 1725 rogune, nocse raaca o Bamnupuma y Kucumeny, noweno ce y Esponm mperpecari o tome. Oa 1732 © BaMMupuma ce cBe Byme ronopu. Crmcu u quceprannje o Hina HIrYy Kao uz Bone. ¥ mpomehe 1732 roquHe mmrame o BaMMMpyMa uaHeTO je mpea AKa- nemniy y Bepnuuy. Taga je peu Bamnmp, wave TamHora nopekaa, 13 Cpouje ormmna y Espony “ nocrana onurra (S. Hock, Die Vampyrsagen, crp. 44 um) Kparky, aun mperneguy ucropujy sammupusma y omure qao je V. M. Jovanovitsch, y csojoj xmusx La Guzla de Prosper Mérimée. Paris, 1911, erp. 310 u a. Bugn m meron unanax Bawnupusax y pomaxTuvnoj Kwu- acesnocru y CpncKkom KibuaesHoK zaacuuKy on 1 jan. 1912, crp. 48 m a. 34) T. Tesemau, 3ee3da of 25 anpuaa 1912, erp. 493. %)L. Baréti, Ethnologische Mitteilungen aus Ungarn, 1893—1894, erp. 219—221. %) A. Liepopili, Zborn. za nar. Zivot, ww. XXHI, crp. 277-290.154 Tuxomup P. ‘Bophesuh 2, KO JE TO BAMIIMP »ByKogsak ce 30Be YoBjeK y Kora (10 NpunoBujerkama Hapoz- HMjem) nocmmje emprm yerpyecer faHa yhe HeKaKaB haBoncKu Ayx OXKMBM ra (ToBammmpx ce). To ToM ByKOAWaK M3Ia3M HOhy M3 rpo- 6a... ca cBojujem noxpoBom mpexo pamena“ u ,,1aBM bye m0 Kyhama u nije KpB wuxoBy. Taxo yecyumme Bamnupa Byx C. Kapanuh y ceome Cpncxox pjewnuxy.37) Camano o BaMiMpy Kaxy u Apyru. Je- aH cesbax ca ocrpBa JlacToBa pexao je o Bamnupy 1737 roqmHe cue- neke: ,,Tum uMeHoM Ha3sHauyjy MpTBe oxMBEMe KOjM mpebuBajyhu y rpo6opuma, yOujajy u Tamane vemag, Hafa cBe one ocobe KOje cy TIpujeKMM OKOM rJieqasM 3a KMBOTA, M CyBMIe UAy cBOjuM Kyhama wu omke ca cBojmm xkeHama, OHOCHO My2KeBuMa KaKO mM Upuje cmp- ta28) Jegan onvenpay pamnuna u3 1865 roqune Bem ga je TO ,,Mp- TEBall Kojm Tpehm aH yeraHe uc rpoOa, asm He ca TesIOM, Hero haBoun c wera cafpy Memmuy, na je Hanywy m OHA OAMaX OXMBM, Nak y BYy YOBjeKa ofa Tamo amo O6HOh uM cBeT MalIM, as He MOxKe BULLE Of YeTpReceT JaHa *KMBETH, Mocue ce MoBpaka y cBoj rpo6“.39) Y 3a- ocrpory, y Jlanmauju, ,Kaq phas 4oBpuK yMpe, Zohe Bpar kK HeMy y rpe6, ma ra yBaTw 3a yum “ 3rysm of wera GexMHy M Ona On yhe y wy, ma o6uja mo cBuTy u nmawM KpuTeHy yewag.*°) Y Tlowuuma Kay YOBeK yMpe, ,,COTOHa maKseHa y3Me M3 rpeOa HeTOBy KO*Y, Ha- myme je 1 omHece y upxsy. By6xe je 0 T1ej. AKo nyKHe, uaqyum, Huta, ohe peh ga je wynam, yOonen; ako JM He, MocTaHe yKO- qurax“.41) Y Xepueropunm cy ByKoqayM ,OHM 3M JbyAM KOju cy aMO, Ha OBOM CBMjeTy 310 UHM uM jaquau, a Hujecy ce HM pM cMp- TH ucnoByMhemm vu noxajamm. Taki 40K yMpy nocTraHy ByKoyaus Te o6Hok ycrajy “3 cBojux rpo6opa Hocehu cBoje bujene noKpoBe mpeKo BpaTa HM3a ce M Bye ce 3a IHYMa HekakBO TBOWwKbe Ha Bepurama Te sReum. Onm ubhy m0 Kyhama, Te zynajy BpaTmma u cyqoOBMMa, rmaBe sbye u mujy uM Kps. OnM Tpye u 10 NosbuMa peByhu Kao MarapiM u pityhu Kao BOTOBM, Te TaKO Maule yZe 1 Kore. Hbuxose ce yue He MOTy Y MX NOBpaTUTM, HO y MX ysery haBoum, Te ux HOCe Ha ce6u ox ce Beh o6a3Ha Koju cy“.42) Y MUsanmh-Ipany ce 0 ByKo- asaky mpunopeya cacBum ypyrojaye. Tamo je ,ByKoguaK 6e3 Kpera YMpBiue usm jour y MaTepuHoj yTpoOm 3aKomaHO c MaTepoM gzMjeTe Koje nocumje ceqam roqmHax HapacTe BeNMKO KaO BYK M OKpyTHMje Oy ByKa, a Mope ce MpeoKpeHyTu y KakoBy Tog 3BMjep; Moxe ce TaKO JequHo rsiorom ogarHaTu“.43) Y Ilpanyruuxy, y XpsarcKoj, mucsm ce fa je MoHeKM YOBeK jor 3a 2%KMBOTa ByKoZNaK. Kay TakaB uoBeK (ByKOfJIaK) ype, ,,TocTaHe #edosuna®. ,,Menosuna yona3sm y Kyhe, mojeqe nonuje cBe wiTo 3) By C. Kapaumh, Cpnexu pjewiux, Kon eyxodaax. 88) A. Liepopili, Zborn. za nar. Zivot, nw. XXIII, erp. 280. %) Cp6cxo-danmaruncku mazasun, 1865, crp. 44. ) St. Bakovié, Zborn. za nar. Zivot, Km. XXIII, crp. 185. 4) Fr. Ivanigevié, Zborn. za nar. Zivot, mr. X, crp. 246. ) J. Tamyunna, Cp6cxo-danmaruncku xaza3zun, 1867, crp. 60. 4) Gj. St Dezelié, Arkiv za povjestnicu jugoslavensku, Kw. VII, erp. 225. 8Baunnp 155 Habe, crpamehu wyze.“44) M mo jeqHoj HapoxHoj npymoseyu 13 Bp- 6oscKora, y XpBarckoj, ByKoysiak (KyfJbak) Mowe OuTM 4OBeK jour 3a 2KMBOTa. Y Oj ce, Hamme, Ka3syje KaKO cy Ousm 4OBeK mM 2KeHa, ma je yoBeK 6“0 Ky/Jbak M YBeK je mulao ca OMpHMuama (Bpayapa- ma). Kena uuje 3Hana ga joj je My ByKogmax. Momro cy ayro me- 2KMBeIIM YOBEK yMpe, asm je KeHM M Fase FOMasM0 uM OHA 3aTPYAHK vu pomu.45) Y WUerpu moxe 6uTn 4yoOBeK WpuryH jou 3a 2aKuBoTA.*%) Ha Kpxy je ucro Tako yoBex jou 3a %xXMBOTa BYKOANak M 4MHM pas- JMIMTA 30a, aM Hajpuiue 3sagaje jaga my_uma mocme cBoje cmpTu“. Ja ije Ko ByxoqmaK 3a 2%xKMBOTA TO3Haje ce To TOMe ITO je wenas. Kay ce uenopenu, mpectaje Gut Byxonnax.47) Ho uako yu Mory GuTu BaMMMpH jol 3a ~AMBOTA, OHM TO mpa- Busy TO TocTajy Tek mocne empTu. Y Koje Bpeme mocae cmpTu, pa3- smmuuro ce Mucnu. Byx C. Kapaysh, kao miro emo Buen, Karke 7a y MPpTBalfa ,,1locmuje cMpTM yerpyecer Jana yhe HekakaB hapomcKu yx vw oxuen ra“.48) Y Bocuu u Xepueronunn, Berm Vs. SopKo, mucie 7a »fO YeTpyecet WaHa HE MO2%Ke ByKOAAaK MocraTM... orowqM mm ce Tajekay Wa ce KO NoByKogmayM uM Mpuje veTpmeceT AaHa, OHO 4MCTO Huje BYKO[WaK M3 OHe 3eMsbe HeTO M3 HEKaKBe Apyre. Jep ako “3 KOje qpyre 3emsbe npube y apyry semsby 6p30 ce noByKogsaun“.49) Herze ce MpTBall MHOrO paHMje noBamumpu: Tpehu waH nocse cmpTm.5°) ¥ Cxompy “ OKOMHM MpTBal ce yBaMIIMpM ,,Ha ]Ba TpM Bava m0 ca- xpauu“.51) Herge ro 6usa jom panuje. Y Kyunma, Hanpmmep, mucse Ja ce ,,toBjek Moxe NonamnujepuTu iow WOK Tex MpTaB Koy Kyhe“. To ce ucro npuua ,,m o BehuHM Bphana, IpxHoropana u Apbanaca‘.52) CamuHo ce mucam u y Paxosmim, cerry Kom Beorpaga.5*) Ha syKongaxa je nanux Gyxasay. ¥ Cpemy, sem Byx C. Ka- paymh, 6yKaBay je ,,HewTo (ITO) “ye HOhy Te ZaBy Bye KACO BYKO- quax“.54) Y come Cpncxow pjewuuxy ynyhyje on Ha pew dpexasay, Y Bocuu u Xepueropunn ppeKkapar je HasmK Ha Bammupa. Mma TH- jesto miapeHo AyrauKo “4 TaHKO Kao BpaTus0, On u3ma3M HOhy Te xoza mo rpo6.by u cemy Apeyehu (orygqa My je M ume) pasHuMm racoByma, Ha npumjep Kao japau, Masio Aujere, Mauka; KaTKay roBpopM woBjeujum raacom. Kay qpekapaty Apeum Kamy ma he Hexo ympujeru. Kaxy u TO Wa ce ApexaBary Beoma Goju maca, ocobuTo oHMa Kay Ce 2XMB YOBJjeK mpeTBopvo y ApeKaBlua fa Kao TaKaB, Bapajyhu u nmauiehu Hapog, w2pene Kpahy umm Apyru Koju snown.5>) Y Xepuerosmun nvaxa- 44) J. Bujanovié, Zborn. za nar. Zivot, xr. I. cmp. 226. 4) R. Strohal, Hrvatske narodne pripovijetke, xm. II, crp. 249. 4) V. Jagié, Archiv fiir slavische Philologie, VI, crp. 620. 4) J. Miléetié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. I, erp. 225. 4) Bys. C. Kapauuh, Cpnexu pjewux, Kon ayxodacx. *) Iv Zovko, Zborn. za nar. Zivot. xm. VI, erp. 149. %) Cp6cxo-danmaruncku xazazun, 1865, crp. 44. 51) J. X. Bacumesuh, Cx nee, erp. 385. ™) Cr. Myunh, C. e. s6opnux, xm. XLVIII, crp. 288. 59) A. Tletposmh, Paxosuya, xm. Il. crp. 51. %) Byxk C. Kapauuh, Cpncexu pjewnux, xox 6yxasay. 58) E, mame, Taacn. 3x. xyseja, x. IX, erp. 705.156 Tuxomup P. Bophesuh sau, ,M3a3M “3 rpo6a Kao M ByKOpaK, O6mMma3M OKO Kyhe MaTepwHe Mv Wlaue HeKaKBYM y2XaCHMM BPMicKOM Kao [MjeTe KOje ce McTOM po- uu“. IInakapai, mocraHe og oHor herera Koje MaTM, pogMBuM ra, yaasnu“. IInaKaBa je ,kaO U BYKOMJIak HajlyBeH, caMO UITO je Ma- unex. Kay “ye Hohy Buqu My ce OKO BpaTa OHa y3a KOjoM ra je MaTH yaapuna“. He moxe HuKoM HayauTu.*6) Oxsge Tpe6a momenyTu u Guha y Koja mpena3e qeua Koja ympy HeKpUITeHa M KOja, CIMYHO BaMiIMpuma, u3smase HOhy u3 rpoboBa u umHe 3a. Y nopeyjy [puma u Paguxe 31m ayxosm Kojm moctajy Of HeKpluTeHe elle U HajBuue Hanagajy kyhy us Koje cy Ta Zeua Ha3MBajy ce camosune, jydu u wasjauu. OBM 31M AyXOBM MogewaBajy mogHaru rylac “ 30By TopoxMmby, Ma ako ce NpeBapm m ofasoBe ce Bepyje ce ya ke ymperu“.°7) Y nmporcxom oxpyry geua koja ympy Hekpylirena Ha3MBajy ce Hexpwrenwuu, a y HeKMM cenuMa oKo IIn- pora u uasuje. TakBa yela ,,mourro ux Bor He mpuma, nocrajy HeKu HapOUNTM CTBOPOBM KOjM HMKAaKO He ceye Ha jeqHOMe MecTy, Beh Be- uvro sete HOhy Ja caTupy Masry Jelly “ Wa MaTepamMa ony3umajy ueko. [Ita Bulle, oHa MOTy M CTOLNM Aa OLy3My MuJleKO, Ha IpuMep, oBljaMa M Kosama“. Of HeKpUITeHalia HapounTo Tpeba uyBaTu Welly Koja cy pohewa 3a BpeMe HeKpuITeHux yaHa (1 fo 8 janyap).58) ¥ Boxu Koropexoj ,,qujere koje ympe HekpurreHo, ma mocauje (Kao luTO ce mpumoesujega) y rpob6y omMBM u us rpoba KalITO uona3M Many ajey Mya u naBu“ 3oBe ce wayapyo main mayupyo. ,,Kaxy a Matjapysm wy HOhy y ApyuiTBy, M cBakome Ha EDx rape ropu Maya cByMjeha, a OHM belly pyKama mu no_BuKyjy“.°%) Ca manapy- som je cpomaH mauuh, ,,tyuIa HeKpiiTeHa wjeTeTa Koje ce moBam- mupn“.6°) Ha ocrppy Mwery ,,Kaq ce no HOhm BuqM cBeTNOCT Mpex kyhom To je runrunun (gylIa ymMpzor HeKpurTeHor yeTeTa) Koje he TH Zoku y kyhy u oun he Tu uckonaru“.5!) Ha Ilary mavean wim ma- ‘uuh mocraje of ,oHora qjerera mrTo ra MaTepe miobare, Te ce HeKp- mtTeHo saxona. [ujere je MamemmHo y upsbexHym™ rahunama c KartMyjoM M MaMy3ama Ha Horama. Hajypaxe my je jaTm Ha nynaguju. Ha xojer y3jalie To Kpena. 3aTo npoTus Tora Mehy ce 3alMcu Ha Mulaye MyJb- unhe, 4 Ha Kome je Taj 3amuc Ha % He cMIije ycyqMTM ce y3jaTn Ma- smax“.62) Y Camobopy, y XpBarckoj, ,HeKpiuiTeHa pela, TO ject Ta- KBa eta Koja cy mpe Kpurera ympa", HasuBajy ce neaudunuuhu u neeuduauhu. H>yx HMEO He MOwKe BuTETI ceM OHMX KOjM cy pohenu 5)Ocmaxn A. Buxuh, 3opa (Mocrap)’, 1899, crp. 69. 51) M. J. Tajuh, Toduwmuya H. Yynuha, xm. XXI. crp. 191. 58) B. M. Huxoauh, C. e. s60puux, Ki. XVI, crp. 128; Meru, Kapayuh, 1901, erp. 247—248. %®) BykC.Kapaumh, Cpnexu pjewux, Kon wayapyo. Bug u By x Bpyesnh, C. e, s60puux, xm. L, erp. 33; Meru, Cpbaduja, 1876, crp. 73. 6) Slovinac, 1880, crp. 87; Rjecnik hrvatskog ili srpskohrvatskog jezika Jugosl. Akad. Kon matié. Bug u A.V. Wapuh, [aacn. 3em. ayseja, x. TA, emp. 486 1 2. *) P. M. Macan, Zborn. za nar. Zivot, xi, XXVIII, erp. 229; B. Byzeruh—Byxacosxh, C. e. s6opuux, mw. L, cmp. 174. ®) V. Ardalié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. XVII, erp. 191. Bugu « St. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, xm. XXIII, erp. 197—198. 10Bamnup 157 y TakaB uac. OMM KOjM cy ux BuReNM M 4yIM Kaxy Wa cy TO cBeTNAa M4 Kao Feuja rapa BemvKa Kynaag. Kaz 6u Kora og cBoje damumje erurm cmpBusin 6u ra y mpax wiTo ux HMcy KpeTusm.®3) Y Boxu Ko- TopcKoj .,,4jeya Koja ympy 6e3 Kpera Bene fa cy 2opzo".64) Jlopro je UCTO WITO HU NOpKO, of uMTamMjancKora l’orco (cpanuycxu l’ogre), HekakBo Guhe koje yapm geny. Y Ty6popunxy u oxommun TO je ,He- KaKBO CTpallMso WITO ce Moxe cpecru no Hokm“.65) [pyrn Kaxy azo Mauka lipehe mpexo mprsaya Tpehu yaH ohm he qyx y Tujeno, na he y mjecry rye je mpTsatl 2mBeo cTpallmmTru Kao NOpKO MIM ByKO- amax“.66) Y ceny Cry6my, y BpaiecKoM oKpyry, Ayula HeKpurTreHa Revera ,mperapa ce y TULy cewpay Koja Ma cBe JeNOBe Kao HM JeTe, caMo WITO je Masia KaO aKa YoBeKoBa. JleTu HOhy u cBupa. Uyje an TpyfHa %eHa cBuplja Mopa ga mobayn“. Y Co6uHu, koq Bpama, on cBupua ce ,,ffeta 3anmame u no6one“. Hanhy am caypyy ,,Ha *xeHY Koja uma Mazo ZeTe cBu joj ce obece o Zojxe u cucajy ux“. Cavpun »Hucy Tyra Beka: weTehm 10 Mpaky oHM Hamby mo 6paquma Ha BaTpe Koje soxe yobaHn ompxe ce 1 Harope“.67) Y Usannuk-I'pagy mere xoje yMpe HeKpmTeHo, um Koje ce joul HepoheHo caxpaHu ca yMpJIOM MaTepoM noctaje Bykogsak. TaKBO JeTe ,,T0cuMje ceqam roqMHax Ha- pacTe BeIIMKO KaO BYK M OKpyTHMje je of ByKa M MOpe ce MpeoKpe- HYTU Y KaKBYTOA, 3BMjep; MOxe ce Mak jequMHO rmorom ofarHaTu“.68) Tlo ce6u ce pasyme fa ca BaMMMpOM HeMa HUKAaKBe Be3e Bepo- Babe HallIMX MyCJIMMaHa ,,Jja IpaBesHMUM HOhy ycTajy u3 cBojux rpo- 6oBa m 4a ce Mone Bory“. 3aro MycuumanHu ,,ocTaBmajy y Typ6eTuMma Bone y “Opuiuma um memiKupe fa ce Mory onpaTu mM mocse aByecTa pyxe orptu. Hexu typ6erapu (uyBapm ryp6era) npunoBegajy cacBum 036MsbHO fa cy Beh Bye NyTa BuAjem Kako je nox y Typ6ery Guo BOOM MOJIMBeH, a MeuIKup, KojMm je ,q06pu“ (mpaBeqHM) u3a aByecta pyxe Tpo, moxap“.®9) Kag ce Herge nojasm Bammup, rekojm ya ,,MOuHy KasMBaTH wa cy ra rgje Hohy Bugjemm c nOKpoBoM Ha pameny“.7°) Ha ocrpsy Kpxy, rye ,,Hema cemaxka Koju He 61 Bjepopao y ByKogmaKe", Maso yiMaye crapux byAM Kojm Ta Hujecy Buyjem.71) Tlonerye ce mucmuK *) M. Lang, Zborn. 2a nar. Zivot, mw. XIX, erp. 128. “) C. Haxuhenoanh, C. e. s6opnux, xr. XX, crp. 335, 346. 5) Rjetnik hrv. ili srp. jezika Jugosl. Akad., Kom 2opxo. %) BB. Byxaconuh, C. e. s6opuux, mr. L, erp. 133. [pyrojae 0 nopry Bunn y: J. Ujevié, Zborn. za nar. Zivot, uw. I, crp. 228; J. Apmanuh, Cp6cxo-danwaruncru wacasun, 1865, crp. 45—46; V. Ar- dalié, Zborn, za nar. Zivot, xm. XXV, crp. 383-384; T. M. Macan, Zbern. 2a nar. Zivot, xm. XXVIII, cmp. 238; A.M. ap uh, Taacn. 3ex. myseja, x. IX, erp. 482; M. Stojkovié, Narodna starina, nw. 29, erp. 226—227. 8) Caer. Cr. Cumuh, Bpanxoso xoao, 1896, erp. 218. %) M. Novak, Arkiv za povjesn. jugoslavensku, Kr. VII, erp. 257. ©) A. Hangi, Zivot i obigaji muslimana, erp. 224. Bugu u Cr. Me- awh, Taact. 3ea wyseja, xe. IE, emp. 176; Kapayuk, 1900, emp. 155; T. P. Bophesuh, Haw napoduu acusor, Kr. V, crp. 24. % Byx C. Kapanuh, Cpnexu pjewiux, Kon syxodaax. 1) J. Miletié, Zborn. za nar. Zivot, xm. I, erp. 224. 1158 Tuxomup P. Bopbesuh qa BaMmMpe ,,He Moxe CBaTKO BugjeTu“.72) Y korapyma Hepecuma u Tayka Kay Ja ce BaMnMp ,,Bpxo pujerKo za BugjeTu“.73) Y cpesy wleCKOBatKOM ce Bepyje Ja BaMNMpa Mory BMeT cy6oTanu, TO jecT wbyaM Kojm cy ce ponum y cy6ory.74) Y Kparyjesauxoj Jacemmu Kaxy fa ce ,Bammupu Bubhajy y sopy Ha Cmacos gan. Ko xohe ma ux reqa Tpe6a Taga 7a oTMpHe Ha rpoOme mM Za MeTHe ormefaO y3 Kp- crauy, ma he ce y memy nojasuTu Bammup“.75) Bamnmpe pazamunro onuenjy. ¥ Cnasonnju ,,ByKoqmaum umany TBO3qeHe 3y6e uM 10 TOMy ce camo Of *KXMBYhUX YAM pasnuKyjy Kaza mebhy wux gojzy“.76) Ilo gpyrom nogatky, y Cpemy u Cuaponju, »ByKoqak je xXyTa Mia, UPBeHMx OUMjy, HajexeHe Koxwxe, WIaBMxX youmyax, upHux sy6a kao Yahe, KpBAaBMX PyKy AO Nakata of Macje KpBM, jep OH Tce 7aBM uM KpB um ucnuja“.77) Y Oroxy, y CnaBoxnju, »Bubasm cy yKoysaka Ko lca, KO KBOUKy c NMMhuMa, KO BeMKy KDp- Matty; Buhamu cy na ce 6ype Bama mo aBmuju, Wa ce macT cua Mu- ue, Ja rycKa oko Kyhe raye. Huku ce yKofviak jaByba cBake HOhM KO Kor. Ha spary my 3B0HUe ma 3BoHM. Crane Ha hynpujy, yhe y aB- sMjy, TpuM 0 aBMjM, 10 coKaKy cesOM, a ciyTaH je, cBe 3Beye 6y- Karuje Ha Horama. Buurru Ko Apyru Korwu“.78) Y Komuma, y Bocnu, »CBUjeT Bem Ja ByKOANaK usriega Gaul kao MjeuIMHa, Ma Kay “ge cBe ce Baba, a 43 He Cuma BaTpa“. Hexu omer TaMo Kamy Ma ce By- KOAsak ,,CTBOPM ympaB oHaKaB KakaB je Guo xuB“, a HEKM OMeT a uarmeya Kao mauxa.79) Y Tommyuma yKoqmak ,,KocTM m Meca He uma“.§°) Y nexazaunsum Korapmma Herecuma u TauKa Temo je y BaM- TMpa ,,pHO, BuIle HaMK Ha HalyBeHy MjeliMHy Hero mM Ha Tujend yoBjeka, a NOKpMBeHO je 1aKOM HasIMK Ha By4Mjy, Te ce Mo ToMe u s0Be BykogsaK“.81) Y XepyeropuHu BykowwaK Kay, ,,xohe fa nobe u3 rpo6a Hajime ce Te usruieqa Kao HallyxaHa Mjeumna‘.8?) Y Jlepuy u Temunhy Bammup je ,6e3 Kocrujy, myH KpBu. YBex je pBeH, Te ce 7%) J. Ujevié, Zborn. za nar. Zivot, mm. I, cmp. 226. 3) T. A. Bparuh, Taacn. 3ex. myseja, Ki. XIV, erp. 292. 4) K. Iumutpujesuh, Kapayuk, 1903, erp. 109. Y xmyuxom cpesy, y OKpyry Kpajwuckom, Bepyje ce ,ja oHOMe KOju ce y cy6oTy poguo paMmMp HMUITAa He MOxKe HayAUTH; OH Moxe uhu HOhy Ha rpobme Ges MKAKBOT crpaxa“ (J. MapKosh, Kapayuk, 1901, crp. 88). U Tpu y jyznoj Ma- Kegonuju Bepyjy fa nena pohena y cyGoTy mory BugeT nyxone M yTBape na umajy Benuxor yrumaja Ha Bammmpe. Jegan taxas ,cy6oran“ npymamno je pammmpa y jequy wramy 1 2ao My Za Gpojm spHa og mpoca. M yoK je Bammup 6v0 Tako sayser, ,cyOoran ra Halage m mpuxosa 3a sug (G. F. Abbott, Macedonian Folklore, erp. 221). 7%) J. M. Tanaopuh, C. e. s6opuux, xm. XXII, erp. 130. O subany nampa puan jour St. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. XXII, cmp. 186; Ku. XXVI, erp. 351. 7) L. 1116, Narodni slavonski obitaji, exp. 294. ™) M, Stojanovié, Arkiv za povjestnicu jugoslavensku, xt. II, emp. 389. 8) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. VII, erp. 123. ™®) J. Sajnovié, Zborn. za nar. Zivot, x. III, erp. 527. %) Fr. IvaniSevié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. X, cmp. 246. %) T.A.Bpatuh, Taacuux Bem, xyseja, xm. XIV, erp. 202. ®) Ocman A. BuxKuh, Sopa (Mocrap), 1899, crp. 68. ie}Banmup 159 3aTO 3a MoHeKor yoBeKa Kaxe: [[pBen Kao Bamnmp“.83) Y Komowy 3aMMllbajy Bammupe ,y o6mMKy wyaM. XpaHe ce YACKOM KPBJby Kojy CMlly KpO3 KOxYy Ha JIeBoj] cTpaHM Tema. 3aTo cy KpyNHM, Ha- AyBeHM M BpyIO upBexa smma‘.84) Y Beshenuju u oKonmu ,Bammp je om came KpBu", ,,xpaHM ce camom KpBuby“. ,HajKapaxTepyerud- HujM 3HaK BammMpa cy upseHe oum“.85) Y Bocuu u Xepuerosunn Bamnmp je ,HamMK Ha 4oBjeKa, 6e3 Kocrujy, HanyBeH Kao Mjemmmua, TIyH KpBM, 4ylaB M pymaB, BeMKUMX OUMjy M HOoKaTa“.86) Y PerKos- uyma, y Cnaponuju, Bamaup je mo Teny ,pyH_aB (pyaB) KO mac, Ma KpBaBe ou uM 3y6e, a M3 ycTa My WIMKsba MlameH“.87) Y ropopy ce MoHeKay Kaxe 3a AJlaKkaBa 4OBjeKa a je ,,pyHaB kao ByKoAmaK“.8$) Y Oroxy, y Cuaponuju, Bamnup ,,uMa upBeHe x cjajHe, rBo3qeHe 1 yenujane 3y6e“, ,ckopo kpBaBe“, ,,11a ce IpBeHe KaO UpBeHa WIMMKO- syna“.59) Bammup je, Kaxy, BucoKor pacra.®°) M3 rpo6a u3a3m M0- ny? Muaua; “ pyna My y rpo6y uuje Beha on mummuje. Anu u3BaH rpoba 6yme BemMK uM cTpallaH, Te BMYe pasmMuKMTMM rnacoBuma“.®!) Y Bo- cancKoj IlocaBuHu Kay 2a BaMMMp ,,“Ma Ma4dje “WIM KO3je OW; 3aTO uw Kpuje ou yBujek Kay, ce cacraHe ca 4oBjekom“.92) Bammupa uma y cBako 706a roqMHe, amu ce ,,m0HajBuie jaBajy 3umu (0 Boxuha no Cracopa aHe).“93) Y CuaBounju Kaxy a ce By- Koya ,o6u4ajy of Caera Tp Kpasba no Cnacopa cBaky Bewep U3 rpo6a ycrajaTu m Tamo Kyy ce HaBaye Aona3uTu“.9+) Un ce jape on- MaxX MX OceTe IIc uM cTaHy Jajaru. Y Cpemy u CaaBouuju ,kanroy oko rstyxe yo6e neu y cesy majy, BemM nyK, BykogIaK je y cexy, 3aTO cy rem 1 no6yHenn, jep oH je Macju KpBomoK, nacja Kyra m mopa“.%5) Y Perxosuyma, y CnaBouyju, Tpar Of ByKoqaka ,,3amylwe o7Ma ceIcKM Nev KOjM OHA cTpalmHo saBujae u ypmae a ce 4emaneTy Koxa jexnu“.94) Y Xomowy ,uMM BaMnMp Habe Ha ceo, mpBo ra ocete nem Kojm GecHo najy u“ rmemajy ma ce caxpyijy; 3aTu ra ocere KOM M BOJIOBM KOjM BpMuTe uM MyYY, Ma yecTO MpoBane um obop 4 pas6erny ce Ky Koju“.97) 83) Cr. M. Mujatosuh, C. e. s6opnux, Kw, XIII, cmp. 446. 84) C. M. Muaocasmenuh, C. e. s6opuux, xi. XIX, crp. 298. 59) C. Tanonuh, C. e. s6opnux, Km. XL, e7p. 260. 8) E. Iuaex, Taacnux 3em. xyseja, Ku. XI, crp. 701. 3) Iv. Filakovae, Zborn. za nar. Zivot, Ki. X, crp. 146. 8) B. Yajxanosuh, C. e. s6opuux, xx. XLI, crp. 219. ®) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. VII, crp. 131, 134. *) B, Bynetuh—Byxkacospuh, C.e. s6opnux, xs. L, cmp. 166. ¥ An€aunjn cy Bammmpu orpomHora pacra (M. Lambertz, Albanische Madrchen, crp. 22). %) E. Inmen, Taacnux 3em, wyseja, xr. XI, erp. 701. *) Ibidem. %) Byx C. Kapauuh, Cpn. pjewux, kon eyxodaax. 4) L. 11ié, Narodni slavonski obiéaji, erp. 294. %) M. Stojanovié, Arkiv za povjestnicu jugoslavensku, xr. I, erp. 389. %) Iv. Filakovac, Zborn. za nar. Zivot, mm, X, cmp. 146. %) C. M. Munocapmesuh, C. e. s6opnux, xm. XIX, crp. 298. 13160 ‘Tuxommp P. Bophesub Bammupu uy omeBeHu y yKONHMM XasbMHaMa, HOcehM mpeKo pameHa moxpos.°8) Y Xomomy ,,Bamampu uzy y oHOM McTOM ofeny y KOM cy caxpaenu c Geum MoKposom cnpeya“.9°) Y Jlesuy u Tem~ Huy Bamnmup je ,,jyBMjeH y OHO UCTO MaTHO Kojum je OMKpMBeH Kay je ympo“.1°°) Jeyan mamanuh u3 cena Bare, xpaj Bpropua, y Jamma- umju, Bugeo je ByKofaka KaKo je 6uo ,,6aumja oHO MpTBayKor nO- KpoBa mpMKo pamena“ u Tako je muao.1°!) Y Bocum Bamnmp ce ,,n0- Ka3yje y Gujeny owjery u Byye noKpos 3a cobom“.102) Y jenHoj Ha- poyHO}] Mpymoserm “3 OToKa, y CnaBonyju, mpywua ce Kako cy ce y He- KOM ceJIy CKyIbamu yBeye MOMI[M “ JeBojKe ,Ha QuBaH“. JeqHOM Ka cy ce Tako 6usm cKynMaM moHecraHe um BMHa. HuKo Huje cmeo ormukhm y Kpumy ma ra kymu, jep je Bamano npohm nopeg rpobma. Jequa ce Zenojka ocmem vu ome. Kay ce Bpahasa cna3sv HeurTo 6be0 Ha ApyMy, Ma ce capuje, y3Me ra 3a jefaH Kpaj “ noByye 3a co6om. Zlouasuim y cBoje ApymTBo ona Buse a je JOByKa MPTBa¥KM T10- Kpos Koju je Bykogmax 6uo ocraBuo Ha nyTy.10) Cem ogena Bammmpu Hoce u o6yhy y Kojoj cy caxpamenn. Je- AHOMe ByKoglaky “3 Maxapcxe, Koju je Zona3uo cBojoj xenn, bun cy ce ,pa3qepamm KamyeTu u ucnamm My Ta6aHu“. 2Kena my nonyqu Hoge Kasiere, a oe Ja Gary. — ,,He mory, JepKo moja, pekHe joj ox, oBaKo mu je cyhexo og Bora; ja Bama fa omamM y oHOMy y uemy cam yxonan“,104) Tloxpos je 3a Bammupe of orpomHora 3sHayaja. OHM ce of mera uvKay He pactajy. Y moxposy usraeya u ya je cBa wyxoBa Mob. ¥ jeqHoj HapozHoj mpymoperm ce Ka3yje Kako je HekakKaB BaMnMp »eBaryja Mocse 3aslacKa cyHIa ofa3mMo y ceocKe BOyeHMIe 1 JaBno syne“. Caper o6y3Me TakaB cTpax Ja HMKO HMje cmeo oTuhu y Boze- uuuy. Hexaxso Bamnupue o6eha um 3a Harpagy ma he yauuutTn ma BamumMpa HecTaHe. JeqHe BeyepH, NomITO je 7o6po Beyepaso, Bammupye one y BoneHMIy uM caKpuje ce y BoqeHMuHOM KoUTy. OKO nNoHOhM pohe BaMIIMp y BOWeHMUy M MMcsIehM Wa y HO] Hema HMKOra CKMHe ca cebe MIOKPOB M MeTHE Ta Ha KOMI. 3aTwM ceqHe Kpaj BaTpe M MOUHe Ky- BaTM Kayamak. Bammmpye cByye noslaKo MOKpOB ca Kola M TypM ra ce6u y Hegpa. Kay 3anepare npBM NeTIIM, BAMTIMp CKOYM, NOTpAKU MOKPOB M Kay{ ra He Habe ceye Kpaj BaTpe uM move nmakaTu. Y Tom KykypekHy M ApyM MevTao, OH CKOUM, NOTpaxKM NOKpOB MIOHOBa M Kay ra He Habe oH oneT cee Kpaj BarTpe “ 3ammaKa. Mano nocne Tora *8) Ibidem. %) C. M. Munocapmesuh, C. e. s6opuux, KH. XL, crp. 298. 30) Cr. M. Mujarosuh, C.e. s6opuux, xm. XIII, cmp. 446. 11) Stj. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. XXVI, crp. 355. 12) T. [parnuesuh, Paacn. Bex. wyseja, Km. XX, cmp. 458. 33) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, KH. VII, erp. 133. 1) Stj. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, Km. XXVI, crp. 351. Y Tlomunyma ce mputioneqa Kako je ByKoquak cBaKe HOhM 7Oma3M0 cBOjOj 2KenM, 1a 64 On we ofma3M0 UMM Terao 3ameBa. Jeque Hoh xTeNa ra je 2%KeHA gaqpmat 7OK He cBaHe, 1a My cakpuje hemepauje (mecrse). Kan nesum sane- Bale on mo6eme Gea hemepsnja 1 Rue Huje Rona3u0. 2Kena je hemepanje yeex Hocua u HMje ux moraa nonepam (Fr. Ivanisevié, Zborn. za nar. Zivot, xt. X, erp. 251). 14Bamnup 161 cBaHYy M JbyqM moyewle onasuT™ y BoeHMUy. Bamnupue um BuKHY us Kouta: Jipxx’re Bammupa, OH BaM cay, He Moxe nobehv, eso My moxpopa Koy Mene! Jbymu HaTo cKouMIe, yxBaTuUe BamnMpa, Be- sale Ta M HaNomKMuIe BaTpy Wa ra crase.10) Y HekMM HalIMM MecTMMa ce MMcuIM a uMa rpo6sa y Kojuma ce MpTBalM He Mory noBamnupuTu. Y [[pBenuxy, y cpe3sy MakapcKom, »He Mope 6urT BykogmaKxa“. Kora y Tamourem rpo6my 3akomajy ,,BM- me ce He Bpaha HuKaya“, jep Kay cy Tamoulme rpoOme 3acHOBasM »kymMamm cy mocrapa (maTHa), GmarocmoBusmM ra Ma MOKPMsIM cBe rpede (rpo6ne) 1 yHya ra sanannnn“. Cem tora rpobse je mogBogHo, »ila nocse Kyte cBe y rpo6osuma mmBa“.!°6) Uy oxommun Jleckopua »Hapoy MMcIM fa ce y cBakKOM rpo6sby MpTBalM He Bammmpe“. Haj- Bulle je, Kaxy, 640 Bamnupa y cey Cronamu, 6uu3y JlecKosiya.!07) Uecro ce y Hapomy MucIM 4a BaMMMp He u3ua3 M3 rpoba cBaKM yan. Taxo y Tlomuumma ,,Kaxy fa y MeTaK, Ha ycnoMeHy Ha MyKe Tocnoyuuose, He cme yKogvlak M3ah BaHKa, a pyru Java uM HOhM yBeK ce cMyla M TallM cBeT, caMO MpMy 30py, HETOH NpBM NMBLM, Baba qa ce BpaTu Ha cBoje mucto y rpe6“.108) Y oxommun Maxapexe Kay qa je HexvM ByKO,NaluMa cyheHO 7a HempectaHo syTajy u oman u o6xHoh, camo uM Basba Ha Beaux nerax Gur y rpeby, jep je oH 2aH vu Vcyxper y rpe6y cra“.19%) 360r rora noHerge “ Tpaxe y rpoby u yOujajy ByKogsiaxe Ha Beanxnu nerax. Herge oner apse fa BaMnMpu octajy y rpo6y y apyra go6a. Y oxo“ Jleckosya zpxe za ,,cy6o- TOM BaMIIMp He u3na3u “3 rpoba“.11°) Y Kyuyma ce mpuya za je je- aH Jamnujep u3 Cnmua xuBeo yak y AHanomMju Kao ,,ra3qa jeqHe KacallHMye u“ mpoyaBao Meco“, camo je ,cBaKe cyOoTe y Beye mulao y Tpo6, OKsleH ce nu3a0 y Heheswy y jyrpy”. CasHapuim To Cnuann cy My jeqHe cy6ore pacxonasm rpo6 u npobosm ra TPHOBUMM Ko¥eByMa.1!*) Tlovexu Bammmpu He 2xMBe OM3y cBor rpo6a, Beh WameKo, we- €TO BpAO Aaseko Of wera, Yak y Apyroj usm paneKoj 3emmu. Tamo page Kao o6muHM myqM, OaBe ce TproBMHOM, mpofajom HOKeBa, ca- ama nau Apyror opyba!?2), umm cy Kacanu.!13) Bamnupa us Cua, 19) B. YajKkanosuh, C. e, s6opxux, xm. LI, erp. 409—410. 19) Stj, Banovié, Zborn. za nar. Zivot, uw. XXVI, crp. 348. 1) K. Iumurpujesukh, Kapayuh, 1903, erp. 113. 108) Fr. IvanisSevié, Zborn. za nar. Zivot, Ke. X, ctp. 248. 1) Sti. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, Km. XXVI, crp. 352. 4°) K. Iumurpujesuh, Kapayuk, 1903, erp. 111. 1) Cr. Lyuuh, C. e. s6opnux, xm. XLVIIIL, erp. 291. 4 y Pymynujn packonasajy rpoGose samnmpa cyGorom, jep Apyrux mana xyTajy Kojexyna (M. Murgoci, Folk-Lore, 1926, erp. 325). Meby Ivsapwma camo cy- Gorom He cme BaMMMp octasmaru cBoj rpob (G. Weigand, Die Aromu- nen, Bd. II, crp. 122). ¥ AnGanuju ce mucnm na ce camo HOhy waMeby nerKa uw cy6oTe mome Hahu Bamnup y cnome rpoby (J. G. Hahn, Albanische Studien, crp. 163; M. Lambert) Albanische Mérchen, Schriften d. Balkankomission, Linguistische Abteilung, XII, erp. 23). Y Tpuxoj kamy 7a je Bamnmp y rpo6y camo cy6orom. 36or Tora ce Tora JaHa OTxomapa mero rpo6 (B. Schmidt, Das Volksleben der Neugriechen, crp. 167; Renell Rod, The Customs and Lore in Modern Grece, crp. 192). 1) Fr. Ivanigevié, Zborn. za nar. Zivot, Km. X, erp. 252. 1) Cr. Tyuuh, C. e. s6opxux, x. XLVII, erp. 291; Cr, Tano- auth, C. e. s6opnux, xm. XL, erp 261. 11 Cpnexu erxorpadcxn aGopunx LXVI 15612 Tuxomup P. ‘Bophesuh Koju je kao KacanMH wKuBeo YaK y AHanomMju, cay caM nomeHyo. Je- waH yKogmak u3 Jloua, y Tosvuyma, xuBeo je JaseKo og cBora rpo- 6a, camo je noHeKay Zoma3mo0 y cBoje ceo mu Kay roy, 64 Joulao cma- Kao 6m Kor MOMKa MIM AeBOjKy; ,y TOMe my je Ouma Hajpeha cnact“. Kag cy my packonasm rpo6, Haul cy ra npa3Ha. 3BomeHemM TPH mya y 3B0HO ByKOAmaK ce Mowe ZoMamuTu. Kay cy wera 3B0HeHeM qosBamm y rpo6, ,tom ra 3aKyHe gm je Guja, on ogrosopu: Kay je MIpBu nyt 3B0HMja 6uja can y Mnguju, apyrm nyt y Hanyy, y Ta- amju, ac Tpehux noma can amo“.!14) Y jequoj HapogHoj mpunosenn us Xepueropmxe ce mpwa Kako ce HeKO MJlaylO MOMYe NOBaMIIMpHIO w MuIIO Kpos ceno. Kay ra HyAM NO3HanoMe, AMToMe ce c opyxjem »aa Ou ra yxBaTunu “ yOunu“. 360r Tora Bammup mobexe y HeKO Aaseko MecTo u ToroyM ce Wa cryxKu. Tlocne Tpu rogue qohe y ucTo MeCTO HeKM HeTroB pohak, Mo3sHaye ra, Kae HeroBwoM ra3qM Wa my je culyra BaMIIMp M Hay4M ra ya ra npobypa3m. T'asya ra nocmyma, ,,on- Max Tl030Be BamnMjepa fa My px Meco ma ra pacujeya Homem“. Ta3qa My 3aBapa 04M ,,u of jeqHom pasbyum Bammujepa, u of wera moTeye cama Boga 6e3 KPBM, a OH Ce OfMAX CaqM Kao MjewmHa“,116) Hexx yonex 13 Jlome Kopurumye ympe y Bocuu, kya je 6uo ormuao Kao rpH¥ap meyanbap, a ce TaMo uM MoBammupu. Kay my je ApyuiITBO BpaTuo Koma kyhu y Tomy Kopurumuy, ,u on je Ha TOM Koy A0- mao y ceno“. Ty ce jaBuo cBojcj eH u Ka3ao joj ma he Guru y na- jautama y xyhu, Te fa 3Ha axo joj urro yerpe6a“. Ilocme rora je ,Ha OuM CesbaKa WpeuImo Korba, jaxao ra M jypuo, ma ra oner BesmBao“.116) Y crapom upHopeykom oKpyry Kaxky 7a ,,llapoBarbe BammMpa Tpaje ga uerpfecer faHa. Taq omMBM M WaeKO y HenmosHaTOM Mpenery oweHu ce. Ca #KeHOM M CBMMAa Jeno *xXMBM, am he Hoy ocTaBuTu nlocresby, Bpuimhe pasHe mocnose, uuctuke yume, mpoxpzMpahe yru- Hysle BomOBe uM 6uBOne, a KpaBama KOje Oomyjy ucucahe Kps“.117) Y¥ Hepersu je, mpyia ce, yMpo HekM 4oBek, ma ra caxpanunu y TpHoBoj. Jean Hepetsanuu one y Tper ma oryma qouece Hemrro kyhu. Y Tp- ery ybe y jena myhan, a y ayhany cBaxojaxe po6e. Iormena on y rocnogapa of ,yhaHa uM ofMax No3Haye Ja TO Huje HUKO ApyTM Wo onaj 4oBeK wITo je Guo ympo y Hepersu na ra ynura oTKyAa cay OH OBE. — ,[Ipujaremy, ogropopy my rasqa, ja caw ympa, 1a ca om Bora ocy- eH 3a BUKe BUKOBAa aMeH, Ta TH OBZe Tpryjem “ MMam cBera. OBya caH BaBMK, camo MM ce Ha Benvxu netTak Baba Hah y rpeby cBaKe rogune. Hero ja ky te6u gat pobe KommKo oem, ako hem mu yanuur memo ya het spatur kag peyemo!“ Hepersannn mpuctaze, Haw mMcMo ca poxom nocne Besmxor netKa, y3e pobe m oge Kyhu. Your Beamxor nerka 3a0UITpu OH TpHOr Kosau, na npaso y TpHoBo Ha rpob- oHor Tpropua, OTBOpu ra mM Habe y rpoby Tpropya, Kojm Kay ra Buge 4) Fr. IvaniSevié, Zborn. za nar. Zivot, Km. X, erp. 251. 119) H. Wayanh, Cpncxe napodue npure, xb. I, cz. 3. Beorpag 1931, erp. 38—39. 2) M. B. Muauhesuh, Kpaweeuxa Cp6uja, crp. 156. 47) Cr. Mauaj, Paacnux Cpn. yrenoe dpywrea, Kis. 73, erp. 144, 16Bamoup 163 peue: ,E moj npujaremy, ja can mora nory6ur tebe y Tpcry, ma HU- caH Tuja, Hero caH Te nomora. Cag nory6u TH MeHe Ha TBOjOj BUpU. Jou! OH TO He M3peKa, OH ra O3ropak OogzHMja KouemM. Ozmax 3amu- uiTana KpBylthwHa M ByKofaK ce M3penuMja (mpepanmo mM mpore- rao)“.118) CamuHo ce 640 NOByKOIa4Mo HeKM YOBeK 43 Boxe, na 2xKu- Beo y Iapurpayy, 40K ra Huje ra3qa Mocekao u yHuuTuo.!!9) Tpyrn jeqaH Bamnup 3 Kourya (cpes Bpropeku) »xmBeo je mBageceT ronmHa y Mocrapy Kao KacancKM MoMaK, JOK ra Huje mo3Ha0 jeqaH HeroB 3eMsbak M Hay4Mo Herogor ra3qy fa Ta Maso 3aceye, ma he ra TuMe yxuuururn.!29) Hexor Myurana u3 Bpropua, Koju ce 6u0 noByKoyma- umo, Bubanm cy Halim myAM jour qame, uax y Hosoj Cenanpuju.l?!) Y Beshenuju ce npuua za je jena Tamouu“ samnup Guo mecap y Coxyny. Buo ce yoprauno c HeKMM YOBeKOM M10, ycIOBOM la OH (BaM- mp) HuKay He y3sMe Hox ya ceye HMTM KaHTap Ja Mepm Meco. Baur y TO Bpeme Gere Hactama cTpalHa Mopuja y eum. Hexm yoBex Koju je ueurhe qoma3m0 y BammMpoBy pay oma3M Aa y HOj HuKay Hema ymrepule, HMTM Wa OH MKay y3MMa HO fa ceye Meco, HUTM KaHTap 7a Ta MepM, la NOMMCcIM Ja Mecap Moxa HUje Bammup. CBojy cymiy oTKpM jou 7BojuuM mpujaTema, ma ce c HMMA AOroBopM Aa cBa Tpo- juua ormpuy y MecapHuiy “ fa 3aTpaxe fa MM Mecap cBOjoM pyKOM m3Baym Meca. Mecap ce m3roBapao, asim Kay My jeqaH Of MX CHJIOM YTypu KaHTap y pyKe, wera ogmMax HecTage. Ha mecry Ha KoMe je erajao cTBOpM ce N0KBa KpBM KOja je 3ayqapama Ha JbyAcKy Mpuy (memmuy). Oqmax mocne Tora HecTa u NoMopa y feuu.!22) M. C. u- awmosykh je cnyuiao of Top6ema y CxoncKxoj Korman ,npuuy ¢ mo- 3HATMM MOTMBOM O BaMIIMpy KOjM je y HeKOj Bapomim GOuo Kacammu, na Ta Herow NpujaTesb M03Hao M yBepéo ce 7a je Bamnup, jep Huje umao cenke*.123) Vsrneya ya ce Bamumpu Mehy co6om Apy2xe uM a omaze jeqan apyrome. Ha Ilememmy cy Haus y jeqHom rpoby Tpu ByKoysaKa, of KOjux jeqaH peye yaMMa KOjM cy “x oTKoMamm: ,,.MeHm He MopeTe Hyuira, jep caH ja ykonan y [lapurpagy“, ma ra Hectage “3 rpo6a.1?4) Vcru je cnyuaj 6u0 u y Saocrpory, y Tammarnyju.125) Tio jeqHom nogaTky Bamnupu ce m cKynsbajy. Mpan 3oBKo je sga6enemuo ya ,,ByKomNayM uMajy cBoj cxyn“ Ha Opay Heymy}26) u a ce mHaue Hurge He Mory cactaTu. ,O7 qBaHaecT ux ce Bye He moxe ca6patu“. Cxynsbajy ce ,cBaKor MeTKa BeyepM, aM He YBM~ jek jequu te ueru“, Beh jeqHor meTKa jequu, Apyror Apyru u Tako peo, ,,0K ce CBM He MSMUjeHYy, Ma oneT M3HOBa He 3apese“.127) 18) Sti. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, Km. XXVI, erp. 350. 319) Ibidem, erp. 348. 32°) Thidem, erp. 356. 321) Tbidem, erp. 357. 122) Cr, Tanopuh, C. e. s6opuux, Kim. XL, crp. 261. 223) M. C. Oununoeuh, C. e, s6opuux, Kw. LIV, erp. 520. 2%) Stj. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, mw. XXVI, erp. 348. 325) Thidem, 349. 228) Heys je ,Hexo 6pno y Xepuerosmun (Rjetnik hrvatskoga ili srp- skoga jezika, Jugosl. Akad. xox Neum). i) Ty. Zovko, Zoorn. za nar. Zivot, xem. VI, cmp. 150. 17164 Tuxomup P. Bopbesuh 3. KO TIOCTAJE BAMIIMP Y Bocuu u Xepueropunu ce Bepyje 4a ce ,Moxke MoBamnupuTit Mu cTapO M MJIaqo, MyIIKO M xeHCKO“, am fa ce uMaK ,,NOBaMmupe o6w4HO camo ofpacum mwyau“.128) Y Beshesmju u oxonmHm ,y BaM- mmupe ce o6wuHo mperBapajy crapu yA Mm crape »xeHe“.129) Y TIpa- nyTHMKy, y XpBaTcKoj, BykogslakK He MoxKe MocTaTM yoBeK Mpe cBoje aBagecer mpse roquue.!3°) Y Maxegouuju nocme empru moctajy rpob- HUM cTapv yqu “ weHe.131) Y wexazautmum KoTapuma Hepecuma u TayKa apxxe fa ce 2KeHCKMHe BaMIIMpU MHOTO pebe Hero MyLIKMIDe, »J€P 2KeHCKO HeMa TONMKO Mpusmke a ce Mjewia y Auoby seme Te qa Ha KpuBoj Ayu ormma Tybe“.132) Y Hexym Hallimm Kpajepyma ce Bepyje fa cy Bammupy OHM mO- MpIIM rpeumHMI4 unje AyWIe He “Ay AMpeKTHO Ha ApyrM cBeT, Beh octajy y rpoGosuma y Temuma, Koja Tako ocTajy axuBa “ cmocobHa 7a uay m0 cBeTy Mu 7a anne 3a. Y Bacojesvkuma ce mucau ya je BaM- mMp oHaj MpTBaly ,,wHja Aya HMje Morsa mpohu y mpBu Max Ha oHaj caujer; Beh ce nospaha rpo6y, omuBmyje, ,HanyBa cBoje Tujeno ‘ako ce jaBssa ¢ Bpemewa Ha BpMjeme HOhy Kpo3 cBOje ceso, CBOjMM ykyhanuma usm nyTHMI“Ma mp“ mpomasy nopex rpoba“.!33) Y Ky- ‘uma cy y3pox nammmjeperBy ,,rpujexoBm oBo3emHOra 2xMBOTA ca KO- jux ce rpujeumma zymia mpokepa c Tepa3uja onora cBujera“, ma ce »Bpaha y Tuje10 Koje ce Hayme Kao mjemmua“.134) _Y Bocum u Xep- WeroBMHM ce Bepyje 4a ce BaMMMpé ,,3a0 YOBjeK KOMy 3eMJba He Wa y ce, Hero ra MpTBa u36ayu. OBakaB MpTBall WO1a3m 0 HOhM cBOjoj xyhu “ Kyhama ueTor cela MIM BapolliM y OHOM MCTOM oOfey y KOM ra nomommure y rpo6“.135) Y oxonmun Topmer Munanosua ,,BaMnmp je Mprsay Kora He mpymajy Ha HeOy. Hemrro ce orpeumo usm je He- WTO MpecKouno uITO Huje Tpebano. 3aTo cToju Ha HebeckMM BpaTua, Kyua, asm ra Ha He6o He yuITrajy. On ce ona Bpaka Ha oBaj cBeT. Hohy zohe cnojoj xyhu, syna wa Bpara, zyma m0 TapaHy u cByqa 10 xyhu. O6apa nocyhe, jamie ropega u apyry croxy. peu. Cmapa ca xkeHoM. Oy BammMpa ona Moxe ya saTpyqun“.196) Y jequoj HapozHoj mpunoseyu “3 Kpyuiesia Kasyje ce Kako je Hex GOojaymja KpuBo Mepvo mpeby cBojmx MyuiTepuja “ HarahvBao MM Bue Hero LITO je Tpe6ano. 36o0r Tora ra Bor ocyau ma ucnatita rpexe Ha OHOMe cBeTy. Kaz je ympo, cseru Tlerap ra He xTe npumuru y paj, Beh ra BpaTu MM OH ce NOBaMNMpH, na je TyTao MOK Huje HavMiuao Ha hapone Koju Ta ogBeyly cBoMe crapeuimHu, Pomom Jla6u, u oH ra ocyqu Wa 2KMBU Ha 3€MJbu TpMyeceT TowMHa, cBAKY TOMMY a ciyxKM KoA jeqHOr 3a- HaTamje ui fa My 3a TO BpeMe y4uHM WTO Bue mTeTe.187) 12%) E, uae, Paacn, 3em. wyseja, xi. XI, crp. 703. 12) Cr. Tanonuh, C. e. 360pnux, KH. XL, crp. 260. 19) J. Bujanovié, Zborn. za nar. Zivot, mem. I, cmp. 234. 1) BpabthaMuaaqunonnn, Bacapexu nopodnu nhcnu, cmp. 524 38) T. A. Bpatuh, Paacn. 3ea. nyseja, im. XIV, erp. 292. 133) P. Bemonuh, Maeue Bacojesuhu. crn. 426. 14) Cr Myunh, C. e. s60puux, Kw. XLVIII, cmp. 288. 135) B, Tnmex, Paacn. 3em. nyseja, xr. XI, erp. 703. 138) A. etrposmh, Paacn. Ern. myseja, Km. XIII, crp. 132. 337) Cr, M. Mujatosuh, C. e. s6opuux, Kr. XLII, erp. 264.Bamnup 165 »llomrex ce 4oBjeK He Moxe MOBaMMmupuTM", Beh ce BaMMIMpu camo oHaj Ko je rpeuiaH.198) Tnniuhkes Casa Casanosnh 60 je onax uonek“. Y CKonuby mM OKOMMHM MuCcHe fa ,,IOBAaMIMpMTM ce MoxKe camo phap uopex“.139) Y [lomurgma kag ympe voBex Kojm je ,,6uja omak y 2XMBOTY MIM ako je Of phaBe KPBM yUMHM ce yKOMaK, a Kena yxogmaumya“.14°) Y Jlanmanyju, oxo Jloppeha, Kame ce fa ce ,,07 onaka YoBjeKa cTBapa m0 cmpTm ByKogmaK“.141) Y I[pxoj Topu mo- cTaje BaMmup oHaj ,,4oBeK KOjM je Wesor 2%MBOTA YMHMO 31a, a HU- Kay, W0Opa: HMjeqHOM HeBObHMKY HMje JaBao HM Tape, AaBao HOBILe y 3ajam mo ckyn wxTepec, MpozaBao BMHO TOMellIaHO C BOOM, Mpo- W{aBao %KMTO MOKBaleHO fa 6u Guo Tee, MepMo KPMBO M TAaKO Ja- wbe“.142) Y Kemnay, y Bocuu, mucsm ce ,,la yopjex Koju je Ha 3emsbM MHOTO Carpyijelimo Kay ce yKoa He MO*Ke y 3€MJbM CTpyHYTM M T0- cTaje Bamnup umn ByKogmaK“.143) Y Kyauma, Kako caM NOMeHYO, Jby- mM ce ,Tosamnujepyjy 360r rpujexopa opozsemHora 2xuBoTa“.!44) Y Serm camo ce rpemiaH YoBeK Moe ,,noBammupuTu“.145) Y Koxnma, y Bocnu, nopamnupuna ce jequa x%xeHa Koja je Guna ,,moraHa jesuKa wu phapa ya Bor mujenu cauyBa: mporonuna cHaxe, pyxusa, rpausia, mcoBasla, M0cT ce He 3Ha, WITa HMje pagusa...“146) Y Saocrpory, y Tanmauyju, ,Kaq phas vopex ympe, Johe Bpar K memy y rpe6, na ra YXBaTM 34 YIM VM 3ryM uw wera GekuHy. Yuya on yhe y wy, na oOuja mo cBMTY uM Tmaum Kputheny ueman“.147) Y IIpuspeny ,,rpoounk (Bamnup) noctraje y rpo6y og Beoma rpemmHa yoBeka“.148) Y Tle6py XM OKONMHM ,,3a TakOcHa 4oBeKa Kaxxy fa he ce noBamnupuTy, jep ra 3emsba He Tprm. IIpwua ce ya je Tamo 6uma HeKa ,,BpJIO NakOCHa U phana“ 6a6a, Koja je czakome npapuna mahujy. Kay je ympna, ona ce mocse HeKOJIMKO JaHa MOBaMMpusta M ,,kaO BaMIIMp 4yfa wHM- aa“.149) TIpe MHoro roquaa xMBeo je y Jlebany jeqaH crapal mo ume- ‘ty Ilerxo. ,,Tako omakor u moraHor crapua Huje 6uno y ye0j Ja- 6xanmun". 3aro cy ra cau 3Bamm Ierxyran. Kay ympe Ierxyrax, uy ce 4a ce NOBaMMMpMo M Aa ce jaBsbao cBOjoj Kyhu“.15°) Y Tymoy- xoj Kpajjmum Hapouro ce Bammupe ,crapyje ocobe, jep mT0 je Ko eTapyjm y TomMKo je rpeuHuju. Ocobe Koje ce Ayro My4e Ha CMpTK ytewunhe ce moy3qano“.151) Y Hexagzaumem Hesecuwcxom vu Taray- KOM KoTapy KaxKy fa of rpexoBa 360r KOjux ce YOBeK BaMITMpH ,,ca- 1238) Byx C. Kapauuh, Cpncxu pjewnux, Kox eyxodaax; At. Ie- tposuh, C. e, s6opuux, xr. VII, erp. 494, 19) J. X, Bacumesnh, Cxonwe, crp. 385, 14) Fr. Ivanisevié, Zborn. za nar. Zivot, Kr. X, cmp. 245. M1) S, Milinovié, Arkiv za povjestn. jugoslav., Kw. VII, crp. 217. M2) Tl. Posunexilt, Yemioropia, rt. II, 4. 2 (1901), crp. 526, M5) T. [paruuenuh, Paacn. 3ex. wyseja, Kw. XIX, erp. 460. 44) Cr. Ay unh, C. e. s6opuux, xm. XLVIII. erp. 288. M4) YW, Panynosnh, Paacn. wyseja, x, XI, erp. 62. 14) J. Sajnovié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. III, erp. 257. M1) Stj, Banovié, Zborn. za nar. Zivot, Ki. XXIII, cmp. 185. MS) Tl. Koetuh, Paacn, Erx. syseja, wr. V, crp. 133. 119) M. M. Bem uh, Bpacrao, xm. VIII, erp. 42. 1) K. [umurpujesuh, Kapoyuh, 1903, rp. 111. 11) M. Cranojenuh, 36opuux npusoza, x. IV, cmp. 292. 19Tuxomup P. Bophesuh Mo je jeqaH u To Kay yoBjeK ya cBOjy AyuIy haBouy ma Ha Oj HOCK vTyhy 3eMmy “ ByIle Of TPM MyTa MpeHece mpeko Tyhe 3emsbe TpH, 6yc u Kamen. Taj je oHga TomMKM rpjewHMK Aa My Ayula He MOxKe wusahu us Tujena wiTo My Heke GyceH 3emsbe MeTHYTM Ha mpen“.152) Ha Xwapy ce Bepyje ma cy ,,TeHuUM AyUIe OHMx MONMOBa KOjM cy on- caymwuBamm cnym6y Boxujy oxamenm cmpruum rpujexom“.153) Y je- HO] HapoyHoj mpymoseru us Oroxa, y CraBonuju, Ka3syje ce Kako Kay ,,KOrO| WTO ykpayzle Mopa Ha CaMpTHOM Yacy O¥NTOBaTM yKyha- HMMa Ja Hamupe 7a He Ou OH HeCHOKOjaH Mocmm Aonasmo HOhy Ky- kin“. O Tome ce Jase opaxo mpyya: Hexu mnanuh uyBajyhu rosea ykpaye om cyceza KaMeH comm mM age cBojoj rosea. Hexo speme no- cule Tora. OH yMpe, ,He Ka3aBUIM TO Ha caMpTHom yacy“. ,,Ceqme Hohn uyjy ykyhauu mo xyhu crpaummy myny, nagajy 3quse u noHUM, pyle ce KOTIOBM uM uabpoBM, M HUKO He cmMuMje Aa BuAM WTO je“. Hexo Ha- ToBopM weroBe yKyhaue ,,qa mnate I'prypcKe muce, He 6u mu ce 3ma ocnoboqumn", amu je cBe Guno y3amyy. Hajsaq uM pexHy cesaHn a nOWeMKy riioxuh jeqmHaKk, ma HeK uny y rpobme“. On Taxo u yauHe, Ha rpoOmy ,0TKonajy paky, OTBope WIKpMiby, a OH ex NOnehuue y WkKpMEM uM nywm ubyK“. Poguremu ra craHy sakiuHmatu: ,CBaKa aya cam Bora, chan mm ra Tu?“ Tex Ha Tpehe mutTame on o7- ropopx: ,@anum ya! Ja xo u Bu“. — ,[la samTo yoma3mui?“ — ,,E, BeJIM, YKPO CaM COJIM M peKO MUCHMKy, a HMcaM Bama, Ila Ja HaMMpute. Sato mu je cyheno ga jour ABM roguHe opaxo ofam“. Kay cy poau- Tebu uysIM y uemy je cTBap, ,MaKHy Tra rOrOBMM KOWeM y TpM 1yT y 3aTMbak; a Kay je Tpehu mytT qo6u0, pyKHe OH KO BO uM M3qaHe. On oHJa Huje Bue Zoma3v0“.154) Bamnupe ce M OHM JbyZM KOju cy KoMe ocram myxn.155) Tlonerge ce Bepyje 4a ce Bamuupy Moxe nomMohy axo my ce Tpecu oxajy. Y Kyumma, Hampwmep, ako 6m ko 3apaHa nMTao BaM- mmpa ,,3aulITo ce My¥u M Ou JM ra WITO MOO OTKYIIMTM, OH MCnOBM- jequ cBoj Hajpehu rpujex c kojera My Ayula MMpoBaTH He Moxe". AKo ce Habe m0602KaH 4OBeXK, Ma ,,y MMe JaMnujepoBe Ayule yumHn Ka- KBY 3anyxOuny Tujem ce cmacaBa Ayula MammMujepoBa u mpectaHe ce uyTu weropa jexa y rpo6y“.156) Kan cy y Oroxy, y Caasonnju, bYAM BUAeIM ByKOfaKa KaO KOA cllyTaHa y GyKaruje m ca 3BOH- yWeTOM OKO BpatTa, cTaJIM cy ra ,,3aksMmATK“, a OH Ce ,CTBOPM YOBMK M ogroBopy uM fa je yKpo Kome Of cvpomauiKa 4oBMKa. Kowu cy Guan cnyranm y GyKaruje, a MMamM cy 3BOHIe Ha BpaTy, Na je OH SBORYe 3aTBOPMO TpaBOM TpOcKOTOM. 3aTo ce He MOxKe cmacTM WOK He Wany 3a wera Ha Bypheso Jewer muca u He Bpate ra3qM wITO je yKpao“.157) Kao “ Kog muorux zpyrux Hapoga uy Hatllem Hapogy je onmTe MMUWberbe a Ce YOBEK MOPa NOBAMIIMpMTM aKO MpeKO Hera MPTBA »MpesleTM HeKakBa Tula MIM [pyro KaKBO 2xMBMHYe Mpujehe: saTo 152) T. A. Bparuh, Taacn. 3ex, wyseja, Kr. XIV, erp. 292. 153) ALU. Hapuh, Paacn. 3em. wyseja, KH. IX, erp. 490. 454) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, «1. VII, erp. 134. 455) Stj. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. XXVI, crp. 353. 358) Cr. Ry uuh, C. e. s6opuux, xm, XLVIIL, cmp. 290. 381) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, xu. VII, erp. 123. 20Bammmp 167 cBarya 4yBajy Mpa Of KaKo m3qaxHe, Ma WOK ra He caxpaHe fla MpeKo wera wTo He mpujebe“.158) Y Xepyerosyan kaxy Kaq Ou mpeko Mpr- Balla ,lIpeKo Hoh, OK je jou HeyKomaH, mpelina oHa wMBOTUmA KOja ce caujena OKOTM, Kao IiceTo, Mauka M Mya, fa Ou Gajaru u on NO- erTao ByKogsak“.159) Y crapo qo6a cy y SarnaBky, y ucTouHOj Cpoxju, Bella MPTBO MaJO JeTe y JbybUM O KIMH M3 cTpaxa fa Ta Koja 2KMBOTHIbA HE Mpeckoun.6°) Y Bern ce ,,ma3M cTporo Aa Mpeko MpT- Balla He mpehe Mauka MIM WTO Apyro, M Mpeko wera MeTHY TBO3qeHK paxarw.161) Y Xepyeropunn ga 6 ce cauyBasio ja npeko MpTBala Koju je jou y kyhu He mpujehe mauKa, To jecr ako mpujehe ma ce He 6m noBykonnauno, Tpeba My mpeKo cpujeze craBuTM Tro HOR 3eIeHUx Kopmua“.162) Y Kyunma je yoOsuajeno ,cKuHyTM Bepure ca orma MH cTaBuTM Mx MpeKo ympsiora“.163) Byx Bpuesuh Kasyje ya ,,He Baba mpehu HM mpexo onOr.rpo6a y Koju ce MpTBaly 3axora JOKE He Mpohe ueTpmeceT ylaHa, jep he ce onm MpTBay zysaTu“.!64) Y naHMHcKUM cemuma mon, pyurkom Topom um ko ympe ,,oyqMax yxBaTe MauKy M moKpujy je Heu“M 3a UMTABO BpeMe OK je MpTBall y Kyhu“.165) Tlonerge ce, qa ce Mprsat, He 6” moBaMmMpvo, He cme HMMUTAa HM yozaBaTu HM MpebayMBaTu mpeKo mera.!66) Herge He cme HUKO mpohu HM mopeyx, MpTBauke riaBe, Hero ce MpoasM Mcroy HeroBux Hory.167) IIo jeqHoM mpuBaTHoM caonuTemy, y cemy TynaHapuma, y cpe3y BlaceHW4KOM, cTporo ce Ma3M fa KO He MpekopayM HM MpeKO Hocwima “IM Wa MpeKo Mx He WOMa KaKBy CTBap, HampuMep KaqMo- Huy, cBehy u cmmuno. Ilonerge He cme npekm mpeko MpTBayja yak HM ,CMjeH MHcaHcKa“, HMTM cMe Ja Mpena3m KaKBa TuUa. ,,JeqMHO jae u oBlja He Mory HaygzMTM Mpuy, Kaxy y Poun.“168) Y Bocun ce He JomyuiTa ya Mauka mpehe Hu mpexo pas6oja Ha Kome je Hame- 158) Byx C. Kapauuh, Cpnexu pjewnux, Kom syxodsax; S. 11ié, Narodni slavonski obiéaji, Zagreb, 1846, crp. 294; M. B. Muauhesuh, C. e. s60pxux, Ke. I, erp, 326; Cr. M. Mujatosuh, C. e. s6opxux, xx. XIII, emp. 446; B. M. Huromnh, C. e. s6opnux, xm. XVI, cmp. 250; C. M. Mu so- capmesuh, C. e. s6opxux, Km, XIX, crp. 248, 298; M. T. Cranojesuh, C. e. s6opnux, xm. XX, erp. 37; Cr. Tanosuh, C. e. s6opnux, x. XL, erp. 260; Cr. Lyumh, C. e. s6opuux, xi. XLVIM, crp. 248; H. Berosuh, Kusor u o6uvaju Cp6a epanurapa, cmp. 201; E. Munex, Faacw. Sex. xy- seja, KH. VI, cmp. 144, 161; rp. XI, erp. 702; T. Mparuuesuh, aacn, Sea, yseja, Km. XX, crp. 458; J. Sajnovié, Zborn. za nar. Zivot, xw. Il, erp. 257; Ocman A. BuKuh, 3opa (Mocrap), 1899, crp. 68; Cr. Mauaj, Taacuux Cpn. yvex. Opywrea, Kw. 73, erp. 133; F. S. Krauss, Slavische Volkforschungen, Leipzig, 1908, crp. 125—126; T. P. Bophesuh, Kpos xawe Pyxyne, crp. 43; M. Lambertz, Albanische Marchen, Wien 1922, cmp. 23; B. Schmidt, Das Volksleben der Neugriechen, crp. 162. 216) J. Tamyuuna, Cp6cxo-dannaruncKu mazasux, 1867, crp. 60. 16) M. T. Cranojesuh, C. e. s60pnux, Km. XX, crp. 37. 361) A. Jopuhesuh, C. e. s60puux, Km. XXXVIII, crp. 538. 18) Ocman A. Buxuh, 3opa (Mocrap), 1899, crp. 69. 463) Cr. Ay uh, C. e. s6opuux, xm. XLVIII, erp. 248. 364) B. Bp yenuh, C. e. s6opnux, xr. L, cmp. 23. 16) M. 'B. Ikapuh, C. e. s60puux, xm. LIV, crp. 112. 10) M. T. Cranojesuh, C. e. s6oprux, Kw. XX, crp. 37; C. M. Tp- 61h, C. e. s60puux, xm. XIV, erp. 244; C. Cem 3, Boc. eund, 1893, erp. 195. 381) E, Lumen, Taacn. 3ea, xyseja, xu. VI, crp. 144. 385) Mer, Taacn. 3ex. xy3eja, Km. XI, erp. 703. 21168 Tuxomup P. Bopbeswh WITeHO TKamwe, jep ce Bepyje 4a ce OHaj KO obyye KOMIyHy calmMBeHy Of WlaTHa Of Tora TKakba Mopa noBamnupuTu.169) Y Bojpoguan ce Bépyje ako Mac “nM Mauka, HapouNTO MayKa, Mpobhe ucnoy croma Ha KOMe JIexXM MpTBAL, OBaj he ce nopamnmputu.!79) Ucro ce Taxo Be- pyje « y Tammamyju.t™) Y oxonmn Capajepa yak ,ne Bamba 7a Mauka lIpehe mpeko ocHyTKa, jep he ce mosammupyru onaj Kojn yMpe y KOllysbM og Tora ocHyTKa OTKaHOj “ HayMHeHOj*.172) Tlo jequome nogzatky “3 1731 roqmHe Bammupe ce u OHM byAK Koju cy jemm Meca og »xMBOTMBe KOjy je ymMopvo Bammup. Tana cy, Have, cebaun cena Megsebe, y Cp6uju, mpw4asm o jeqHom Bamnupy a ce 3a %MBOTA, pe wecT royMHa, WocemM0 us TypcKe u ya je cy- cequma Ka3MBao Kako je y TypcKoj nojeo apa jarmeta Koje cy yMo- pum Bamnupm M Aahe, kay, yMpe, “ OH MocTaTM BAaMMMp, Kao ITO je wu Guno.173) Y Hexayauimum Korapyma Hesecnisa u Tauka Hajpuie mucae Wa yoBek nocTaje BaMMMp 3aTO ,,INTO ce y 3a0 4ac SateqMOo, TO jecT y oun Bennxor nerxa, 47M urro je 640 BenuKu rpjewiMMK Te My rpH- jex Huje umao moxajama“.174) Tlonexu cy wyqu camum pobeem ompehenu ya Gyny Bamnupn. Y Kacrsy, y Ucrpy, ,ByKoymakom moctaje yoBjex, pohew y HeKaKkBoj oman“,175) yam Ba Mexy“.176) Y Boxu Koropexoj ,,Myuikapum Koju ce poge y KoulyeuuN Hapoy ApxM Wa cy Bjeworowe, a rnmaBHM Aa cy Meby MMa OHM KOjM cy AulakaBu u MMajy pen“.177) Y Tanxy 3a geTe Koje ce pow y KpBaBoj KOUIyRuuM Hapog Bepyje ,,ako je MyuIKO 6uhe cryxa WOK je KMBO, a IO CMPTM BykoOgIaK; ako je *xeHcKO Guhe Mopa usm Bjeuruya“.178) Byx Bpuesuh Kaxe ,,Koje ce qujere poau ¢ TJbeHMIOM TIp“poqHOM, Koja ce oBhe 30Be KPBaBa KOWyIMya, aKO je Myurko Bama ya Gyne Bjemoroma, a ako je weHcKO fa je Bje- mrTmuya“.179) Y Ipanyrunky, y XpBatcKoj, ,TKO ce pomu y nocmenHoj ueTBPTM Mjecela MocTraHe ByKOWNaK, a akO je *%eHCKO AMjeTe onZa Bjemruya“.18°) Y Tlouwmuyyuma kaxy fa ocoba Koja je qeBojxom Mo- 16) F, S. Krauss, Slavische Volkforschungen, crp. 126, 37) Tbidem. 11) B. Bymetub-Byxkacosuh, Kapayuk, 1901, erp. 5. 172) Cr, TpusKosxh, Boc. euaa, 1886, crp. 268. 1%) L. v. Thalléczy, Publicationen der Ethnologischen Mitteilungen aus Ungarn, III, Budapest 1888, crp. 17. 1%) T. A. Bparsh, [aacn. 3ex. xyseja, xr. XIV, erp. 292. Pymyan y ucrounoj Cp6uju Bepyiy na he ce ovaj YoReK noBaMIMpuTu KoMe mp pobe- bY yeyy (ypycat) ogpeau ya ce Nosamnupu“ (T. P. Bophesuh, Kpos xawe Pyayne, crp. 43). 1%) J. Miléetié, Zborn. za nar. Zivot, mr. I, erp. 225. 176) V. Jagié, Archiv fiir slavische Philologie, xe. II, erp. 620; J. T. Franié, Hrvatsko Primorje, xw. I, erp. 115. 07 C. Haxuhenosuh, C. e. s6opuux, xm. XX, crp. 346. 178) J. Tp uh-B jenoxocuh, Faacn. 3ex, myseja, Kw. VIII, erp. 144. Vern, M3 napoda u o napody, xm. II, erp. 62. 27) C. e. s60puux, xm. L, cp. 26. 18) J, Bujanovié, Zborn. za nar. Zivot, xis. I, crp. 234; J. T. Franié, Hrvatsko Primorje, aw. I, erp. 115. 22Bamnup 169 puna (Mopa) Kay ce yfa moctaje Bmuhuya, a Kam ympe moctaje By- Koymauma.!81) Y Xepuerosunn Bepyjy ,Kaq 4oBjek ca %eHOM Koja Ma KPB MIM KOjoj Huje mo nopohajy usuu0 verpmeceT AaHa JerHe, oHZa OHO WMjeTe KOje ce pom“ Kaa ymMpe mocraHe ByKogmaK“.152) Jbyau ce Bammupe “ “3 MHOrMx ypyrux y3poxa. Y Beshesm- ju “ oxommHM Moxe ce NoBaMIMpuTM OHaj YOBeK KOjM je ,,3a 2Ku- BOTA MHOTO 2KeIeO KaKBy CTBap, Ma je Huje Morao HabaBuTu. Kaxy a TakKBor MpTBala M Mocne yeceT roqyHa, Kay ra pacKonajy, Haase y Tpo6y mormyHo yema“.183) Y Jlesuy u Temuhy sammupe ce on IbYDM ,,KOju ce o6ece, yfaBe, yOujy mm normny“.184) Y wexum Kpaje- ByMa ce Bepyje 4a ce BaMMMUpe OHM MpTBauM KOjM cy ympam Ges epehe.!85) Y Punmy, y cpe3y Bpayapcxom, ,npmuajy ma je Hexaga 60 Byte Bammupa HO JaHac. Y3pox je TOMe WITO ,,qaHac cBelrTe- HUMK ONOjM CBaKOT MpTBalla, WITO paHuje Huje ummeHO".186) Y Tlo- peuy, y Maxegouuju, Kaxy a ce ,,caMo OHaj YOBeK NOBaMMMpM Kora hao nonsmua“.187) Bepyje ce qa ce Bamnupu oHaj KO ympe 6e3 uenosectu. Y Cpemy u Cnaponyju ,,kaq Ko ympe 6e3 noKajaia u To- 6oumuara nocrane ByKogaK“.188) Y Hexagammum KoTapmma Hese- cuma u Tayxka Hexm Mucme ga he ce noBamuMpuTu camo OHaj YOBeK »Koju je Ovo crysa (cryxa), ma je MHOro mTo ura HHO cBMjeTy, a Huje ce mpeg cmpt ucnosyjequo%.18°) Y jequoj HapoqHoj mpunopeun uz OToxa, y Cuaponuju, ka3zyje ce Kako je HeKM Kpamb mmao Khep, ma ce Khu Kpasbepa pa360mm “ ype, a HMje ce uemoBezMna Ha yac emprTu. Saxonam cy je y upKBM, a ona je Zonasmna cBaKe HORM cBO- jum poguresuma ma syna u Buye“.190) Y Beshesuju u oko KO yMpe Sa Bpeme Hexpulrenux jana (Ilyranm gum), TO jecr u3mehy Bo- 2xutha “ Borojanmema, mopa ,,ga ce uHM BamnmMpyn.191) Y Jim ce mpunopena Kay yMpe TpyiHa 2KeHa ,,Te c ZjereroM cKyma ce 3aKoma Wa OHO Aujere y HO] HapacTe u ByKoAMaK nocTaHe“.192) Y Ilymmesy ceny u Uakosuy ako sakomajy Hocehy meHy oNmaKa je oGaqBoje By- Koqaku uM wIKkonM cBemy pory“.19%) Y Usanuh-Ipany je pyKoqnax 1 mete Koje ympe HeKpUITeHO MM KOje ce joul HepoheHo caxpaHM ca yMpsiom matepom. Takso geTe ,,locmuje ceqam roquHax HapacTe Be- JIMKO KaO BYK M OKPyTHUje of ByKa, a MOpe ce MpeoKpeHyTM y KaKBy- 318) Fr, Ivanigevié, Zborn. za nar. Zivot, mw. X, cmp. 263. 182) Ocman A. Buxukh, 3opa (Mocrap), 1899, crp. 68. 183) Cr. Tanosuh, C. e. s60pnux, Km. XL, crp. 240. 18) Cr. M. Mujatosuh, C. e. s60pxux, xr. XIII, erp. 446. 38) Cr. M. Mujatopmh, C. e. s6opuux, xt. VII, erp. 72; Meru, C. e. s6opuux, Ke. XIIL, erp. 446; C. M. Tp 6h, C. e. 360puux, xe. XIV, erp. 242 18) A. Terporuh, Paacn. Erx. «yseja, Kw. XIII, cmp. 132. 38) Aur. Toxoposmh, Kapayuh, 1900, crp. 69. 188) M. Stojanovié, Arkiv za povjestnicu jugoslavensku, xm. IL, erp. 389. 189) T. A. Bparuh, Iaacn. 3ea. myzeja, Kw. XIV, crp. 292; J. Tp huh- Bjesoxocuh, Us xapoda u o napody, xr. II, erp. 52. 39) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, xu. VII, erp. 129—130. 11) Cr, Tanognh, C. e, s60pxux, mi. XL, erp. 12, 259. 192) J, Lakié, Arkiv za povjestnicu jugoslavensku, x. II, crp. 421. 198) J. Bozigevié, Zborn, za nar. Zivot, xm, XV, cmp, 253. 23170 Tuxomup P. Bophesuh Toy, 3BMjep; Mome ce Max jequHo rnorom ogarHaTn.194) Y Bacojesu- hua ce ApxKM ,,a cy HapowMTo Ayule enmmMuerrmyapa cKMOHe 3a T10- Bammmpanawe.195) ¥ Bocum mu Xepuerosvem wamnupu ce u ,,400ap yoBjek KOjera mpaTu KakBa KeTBa“.196) Y Kpyoxeprma “ OKOIMHM ce Bepyje 4a MpTBall ,,3akonaH y jamy Koja je npeko HOhM uckonaHa cTajama nocraHe ByKogakom“.197) ,,.Kan xeHe cHyjy mpehy He cmuje ce mpeKo oHe npebe upexopaunty, jep he ce, Bene (y 2Kemuy, y Bocuu), oHaj KO MpeKopauu, Kay yMpe, NoBaMnupuTM uM OHO] 2%eHM Koja cHyje Aona3uru. Axo ce cmyuajHo mpeKo one mpehe mpeKopayy, Basha ce oneT mpeKo me nospaTuTu“.198) Y Renuy jour xaxy: ,Kaq yseye y Kyhy yer onaj Bemuxu 6pKaTu memTmp 3HauM ya he ce, aKo KOje om Hapoya Te kyhe ckopo ympe, noBammupuTu umm ya he Ko y Toj Ky- hut wan y 622KeM poy HacKopo yMpers 1 noBammupurn ce“. Ja ce HE 6 yMpum noBamnupuo slenTMp ce Mopa yxBaTuMTM mM y BaTpm cnp- xxuTu. Jame ce y Kemnay mucam ga soBex ,pohe unuectom moctaje Bykogsak". JIame: Onaj of Kora ,,ByK MM ceTO KpBM a3He MOBy- Koyaum ce My OHY wAMBOTMHY MpeTBopu“.19) Y Bpuxy ce ,,Hay MprBatjem He cmuje maKaT“ Tako fa ra cy3e nommjy, jep 61 ce no- Bamrmpuo".20) Topbeum y CxoncKoj Korauan sepyjy na he ce no- BaMMMpMTM OHaj MpTBall Kora ,caxpaHe Ha Mecry Ha Koje je panuje Taga 3Besya“ “ ga ke jom ucre Beyepm Aohu Kyhu ,,y BURY YOBeKa wun cToKe“.201) Y erapom WUpHopeykom oKxpyry ce Mucam ya he ce TlOBaMNMpUTM M OHM YAM KOA Kojux ce y GomectTu ,yemeq Ayrora wlexKalba OTBOpe paHe Ha KPCTMMa M KyKOBMMa“, a MCTO TaKO M ,,OHM Koja 6m ce ymupyhu HaHoBo nospahamn“.202) Y Hexum kpajesuma JlammaiMje u npaBocmaBHM mM KaTONMIK »CTaJIHO 7p2xKe fa ce npaBociaBHM He AMY (M3 rpo6a), HUTM ce ByKO- ywia4e, Hero (JsyAM) puMcKor ncnoBexaHMja, a MpaBocsaBHM na OuBajy ouajHunn.203) Y Byxosuuu, y Jlanmanyju, ,TBpqo ce Bepyje ma ce Byesu (KaToumum) Bykofmaye, a mpaBocmaBHM ya mocTajy ouaj- uuu“, TO jecr He pacmamajy ce y rpoby, jep cy Gunn rpenmmiun foK ey Guam 2xuBu.?°4) Tamo ce of MpaBocmtaBHMX ByKoZNauMt camo OHaj »Koji Ov Jlemem (mryr) c Moba yKpao. 3a Tora Apxe Wa he ce 3a HeKO BpMjeMe AurHyTM M 3a HOroM Jiemem Byhu“. Kao pa3nor ITO ce mpa- BOCaBHM He BYKO[Jlave HaBOAM ce M TO ITO ,,“x Non nmpesMjeBa To- cpujehenum ymem“ Kam ce y rpo6 nomoxe, a Tora KOA KaTomMKa 3) M. Novak, Arkiv za povjestnicu jugoslavensku, xe. VIL. erp. 257. 185) P. Bemonuh, Haeae Bacojesuhu, erp. 426.. 1%) E. unex, Taacn, 3ex. ayseja, KH. XI, crp. 703. 1) Milan Dimitriev, Arkiv za povjestnicu jugoslavensku, Km. IV, erp. 196. 198) T. Tparnuesuh, Iaacn. 3ex. myseja, Km. XX, crp. 460. 199) Ibidem. 20) Thidem. 201) M. C. Puaunosuh, C. e. s6opnux, Kr. LIV, erp. 520. 22) Cr, Mauaj, Fnacnux Cpn. yen. Opywrea, xm. 73, erp. 134. 208) Cp6cxo-dannaruncKy mazasux, 1865, erp. 45, Bunu u C. e. 360pxux, xw. L, erp. 68. 4) V. Ardalié, Zborn. za nar. Zivot, xm. IV, crp, 124; Ucn, Zborn. za nar. Zivot, xm. XIII, emp. 148. 24Bamnmp 171 Hema.?°5) Y Bocuu u Xepuerosunu, sem VU. 30nKo, ,00 can ce Hvje Taacuio fa je KO BMAMO Mmm uyo Aa je on pumthanuna (npaBocnaB- Hor) “kag 6vo ByKo~max... Of cBakor Apyror Hapoma: KputhancKor (KaTomuKor), TypcKor — mMoxe nocraTm (ByKOyaK), a of puuthay- cKor He Moxe“.208) Y oxosmun Jleckopya Kaxxy ga ce mpaBm xpuiuhaHMH HMKay Hehe yBamuuMputTm. Bamnupm mocrajy camo oHM xpuuthaHm Kojm cy VMasIM MOHY MellaBMHy ca ApyroM BepoM, Ma MM Ce CKMHYs0 cBeTO mupo.?°7) Y Bocum u Xepyerosunn npapociaBHm Kaxy ,,—qa ce Kp- UITeHM JbyWM Hehe nopamnmupuru, a ako 6u ce NOBAaMMMpMIM Ta CBOjOj Kyhu He 64 HaHesm HuKaKBe wiTeTe“.298) Y Tpuxoj ce mucau ma ce OHM KOjM He Ipumagajy npaBocnaBHoj Bepu, ocobuTro Typum, mHoro ueuthe mM naxite Bammmpe Hero [pum. Ucto ce Tako Bepyje u y Ap- 6aHnju.209) Tlo Hapoguum nojMopmma cem Cp6a mory ce moBamnmupuru 1 Ilurany,?!) am ce Hajpuiie Bamnupe Typuu.?!1) Y Beshenuju u OKOJIMHM ce Bepyje 7a ce ,MycmuMaH KOju je jeo cBUBCKO Meco TIpe- TBapa y cBMIby, a He y Bammmpa‘.212) Y oxonmunu Jleckopya KaxKy Wa ce cBaku npapm TypumH mocae cMpT“ Mopa mpeTBopuTm y cBMEBY, a cBakM NoTypuemak y BamnMpa. Camo ce Jespeju He Bammmupe, jep cy UMCTM JbyqM (MucaM ce Ha NOmHM cHomaj).213) Y Ibnuesy, y Cxon- cKoj Kormmuu, Bepyje ce 4a ce ,n0Bammupu cBaku TypumH KojM y XKMBOTY He OKycu cBMweTuHe.214) Byx C. Kapaymh je 3abenexno: »Kaxkorog urro ce Kog Cp6a sosjex nopammupu, Tako Typu MpMToBM- jenajy ma ce Koy ux nocBymu. Ipunosnjenajy kako cy Hekaksa Gera, KOjM ce MOCBUHDMO, TpaxKUIM MO CBMHmaMa, Ma ra Hujecy MOrJIM No3sHa- TM, MOK My HMjecy ona3MiM MpereH Ha mpeqHoj Hosu“.215) Tpugecer mpsor maja 1817 nume us 3emyHa Muxauno Ilasxosuh Byxy C. Ka- paymhy usmeby ocranora u To ga ce Typum He Bammmpe Beh ce m0- came. ,,Ipunosujegajy Typu ca nyHom cBeyor6om ya ce jeqaH Ger y Bapoum Bonex, y Maxegouuju, nocne cmpTu mocBuHMo, TaKo (a) cy Ta TpaxvsiM 10 WIyMM M Nowy Wa Ta oT Apyru cBurwa pasmmKyjy, Woke HUCy BMZemM Ha HOM NepBOj, MpereH Aparoyenu u c noTmM- com ucror Gera, y Kome cy mosHamm ya je uctu Ger“.216) T. b. A6or 205) V. Ardalié, Zborn, za nar. Zivot, mw. XII, crp. 148. 208) Iv. Zovko, Zborn. za nar. Zivot, Km. VI, crp. 149. 2) K. Aumutpujesuh, Kapayuk, 1903, erp. 113. 208) E. Iiuaex, Taacn. 3ex. wyseja, Kr. XI erp. 703. 2) M. Lambertz, Albanische Marchen, 1922, crp. 22, 23, 130. 210) Hemro nogaraxa o Imraumma Bammupyma Buu y T. P. Bopbhe- Buha, Haw xapoduu seusor, x. VII, erp. 95 1 2. 21) Q Typumma Kao samnupyma sugn y T. P. Bopbesuh, Haw uapoduu seusor, KH. V, crp. 93 1 2. 212) Cr. Tanonmh, C. e. s6onnux. xi. XL. crp. 259. 8) K. Lumurpujes nh, Kapayuh, 1903, erp. 112. 74) M. C. Ouaunosuh, C. e. s60puux, KH. LIV, erp. 520; A. Tono- posnh, Kapayuk, 1900, erp. 69. 210) Byx C. Kapaunh, Cpnexu pjewnux, kon noceunuru ce. 218) Byxosa npenucxa, xi. II, erp. 379. Bug u Kapayuh, 1901 crp. 13-114. 25172 Tuxommp P. Bopbesuh je sa6enexno mehy Tpyyma y Menuuxy xaxo ,,Typum Koju cy 3a aKMBOTa 64M phaBM Ha caMpTM acTajy JMBwe cBMIbe, a IpcTeH Koj cy HOcMNM Ha npery Ha jemHOj Of cBMBMHMX NpewHux Hory“. Ta cpura Hohy ,,nocehyje Kyhe npujarema, a HapouMTo Henpuja- Tesba, Jlya Ha HMxXOBa Bpata fa joj orsope“ u unHM Apyra 3a. To Tpaje uerpecer jaa, a Moca Tora ce ZOxBaTM MaHMHe rme ocTaje Kao JuBsba cBuma.217) Y ceny Cnenue, y cpesy xpyutenckom, y Ma- KeqoHMju, Kaxy ‘Wa je {MBM Bellap OcTao Of NoBammMpeHor Typ- una u ya 3aTo Typum He jeny cBume.?18) Hexu 4ak Kamy fa ce cam Myxamey mpeTzopuo mocme cmptu y AuBmer Bempa, jep ra je, RoK je y kyhn sexao, HeuITo mpeckouun0. Kay cy mnocne Hexor BpemMeHa Tora Benpa wyAM youuu, Hall cy My Ha Nanky mperen Kojm je 610 sapacrao ya ce jeqBa Bugeo. IIperen je 640 Myxamenos. Kay cy To Typum Buyenu, 3aBeToBasM cy ce 4a He jefy Meco of cEmme. ,, ya- Hac Bepyjy OHM, la M Hall Hapog, 4a Ha HO3M AMBsber Belpa Mma HeKM KOJNYT 3a KOjm Mucse Wa je Mocrao of oHor mpereHa“.219) Za Hanomenem Haj3aq M TO 7a ce MucCIM Wa ce MO*Ke M YIMHUTH ma ce Ko nopammupu. Y Cnazonnju ce, Hampumep, ,mpumopujega Aa 6a6e, Gajammye mu Bpadamuue, sHagy MpTBe “3 rpoba npumopaTu 7a HOjxy Kya, one ene M TO Kao BykozNauM. TaKo je jeqHa qeBojKa spasia Gajatem cBora y pary Mormuymor Aparor, uM oBaj AoulaBum ompeo jy je Ha Ojemuy Kowy y Ty) cBujer, ma Kay jy je xTjeo ysyhu y cBoj rpo6, ova ce nouHe onmpaTu, MeTmu jaBe 30py M ByKo_mMaK T0- 6jerHe y rpo6, a ”jepojka u3a Tor, jeqBa Moc myror Bpemena, Mo- Bparu ce oma, jep jy je 3a jemuy Hoh qaseKo 6x0 o”Beo".22) Y Baa- cexvum, y Bocuu, kay Ko xohe Kome fa yuMHu ga My ce Kyha Tpece usu Wa My ce y Oj jaBe mpwumHu Koje male, Bawa Kay Ona] Tpann Kyhy ma one y raypo yo6a Ha rpobme, ma ca jequor rpoba za y3me MaJO 3emsbe, Wa je cacme y pyny Mpobyieny cBpaviom y mpocexy umm y rpeam Ha TaBanHy og Kyhe, ma KiMHOM yobpo pymy Aa saTBopH. Mprsay ca umjer je rpo6a semma yseTa cBaKky Hoh 6u, y ono f06a Kay je 3eMsba ofHeceHa, WoIa3u0 y OHY Kyhy, No HOj Gu xomao, my- mao umm Kyhom Tpecao fa y3Me M OfHeCe Oy 3emsby.?2!) Y crapom UpHOpeyKoM OKpyry YOBeK ce MOxe NOBAMMMpHTH MM ,JbyqCKOM ma~ Komhy“. ,Tako Moxe 3Mfap, Kaw KakBy HOBY Kyhy nlowHe wa 3mqa, M0 CBOjoj MakocTM noBaMIMpuTM YoReKa Kay y Npomasy yxBaTM we- TOBY ceHKy, Mla je KOHIJeM M3Mepm M KOHay y3uga y Teme .222) y OBOM noculeqHeM NpyMepy oveBugHO je NoMewiaH Nojam BaMmupera ca ysuhupanem. 317) G. F. Abbott, Macedonian Folklore. crp. 215—216. Bepuxapg Umur mcm ya cy Bepopame na ce Typuy u HHxXOBH jenHORepuM JaKUIe 1 ueuthe Bamnupe Hero npanocaaBaM xpuihaHn palpi MpaBocmaaHH crelTe- rae (B. Schmidt, Das Volksleben der Neugriechen, Leipzig, 1871, erp. 218) I, Momuposuh, F'aacn. Ern. ayseja, x1. XIV, erp. 97. 219) B, Crojxosuh, Kapayuh, 1901, erp. 113—114. 220) M. Crojanosuh, Arkiv za povjestnicu jugoslavensku, xr. II, erp. 390. 221) T. [paruuesuh, Taacw. 3ex, «yseja, Kis, XX, cmp. 460. 22) Cr, Mauaj, Tnacuux Cpn. yxen. dpywrea, x. 73, erp. 133. 26Bamnup 173 4. IITA CBE UAHM BAMIIMP Bamnupm ce myquma upuKasyjy Ha Bpo pasate HauHe, asm HuKay fa 6“ MM yuMHusM KaKBO no6po, Beh ysex ya 6u ROHO- CMM M10 KaKBO 310, WITeTy uM HeMpujatHocr. Hajomacnuju cy um TuMe uITO Mx Mope. ,Kako MO4Hy wy MHOrO 110 cesly yMupaTy, Beam Byx C. Kapayuh, mouwny mya ropopuru ya je ByKogmaK y rpo6my (a rajexoju nowky Ka3“BaTM ma cy Ta raje HOhy Buajenm c TMOKPOBOM Ha paMeHy) M Nowy morahaTu Ko ce noBammmupno.“?*5) Ha cacnlyliamy mpey HagGuckymcKom kypujom y [y6posnuKy 15 oxro- 6pa, 1737 rozsHe, u3jaBuo je Jlospo Jlyyexta ca JIacroga Kako je 1721 ToquHe ,,cuulecuja Hapoya OHZa Ha OTOKY nompsia“ uM KaKo cy ,,KOcUM mo HOhM y Kyhe ywa3mmu, max 6 cpye mperpusmu, jep ce xpaHe epyem, yTpo6uy0om 2MBMjex u ucriMjy MM KpB, Haya cBe OHMMAa C KO- juma cy y cBabu 6usm.224) 1737 roqune 3asmaga Ha ocTpBy Jlacrosy epgo6oma. Jbyau cy mucmmam ,,na cpqo6oma Te je ona Ha OTOKY xa- pasta mpomsuia3m of TMX MpuKocaya, Kocala, Teralla u ByKO- qsaxa“, ma cy 360r Tora peummm fa may Wa ux MoTpaxe y rpobo- Bya.225) Y CnaBoHujm ,aKO mpwume y Kojem cemy MHorO cBeTa yMupaT, TaKo Bele a ux BykKoOANaK Mopi“.226) Y Cp6uju nocne menor ocnoGohewa og Typaka uma HeKOJIMKO TOMeHa 0 TOMe KaKO cy BaMNMpM MopusM ye. Ocmora mapta, 1820 roqmHe, MMily KHesy Muyonly ,kKMeTOBM M CBM OcTasmM TproBlM Ha Y6y“ fa “Ma HekomMKO WaHa KaKO Mo¥ewIe Byam GesmepHO MpeTH, Mu Apyre Gonecru Huje Beh Bamnup“, M KaKO cy ce ,,cacTamM no Tpu Kyhe y jeqHo, 3amiTro yypaTu ce He Mowe oO cTpaxa“. Sarum My jaB- Jbajy 7a cy Mommim BraguKy, KOjM je RowWlao Wa KynM Mupuiy, Aa uM o3B0IM Ba OTKOMAjy rpobsbe, HO OH MM TO He gomyeru. Umm cy saTMM rocnogapy Jespemy, amt uM HM OH Ge3 BaquKe Huje Morao onyeruru. Cag Mone xHesa Munoma ,,ja Ham“ qonyeTu 4a OTKO- maMo rpo6sbe “sim faj HAM WomyurTeHe fa ce pacesMMo, 3allITO Ay- paTu Buiie He Moxemo. To ce, Kaxy CTapM JbyAM, TpeBAaBaO Ha MHOTO Mecta Taku crBapu“.227) TIppor jyHa, 1839 rogue, nmue Tu- MOouKa KOHSMCTOpuja Cyay oxry2xuja UpHOpeuKor 0 cealuma u3 Ilap6anosya, meBeTopmm Ha 6pojy, Koju cy ce 6umm noBamnupuan, wa cy, TO KaSMBarby HMXOBMX CPOFHMKA, HEKOIMKO Jby AM, weHA M weve nogasusm, ,a umeHo Tayna Mujyua, Mayna Ulapoma, Tpanna Bpkexa, Tpanza Anamosa, Maptuna Muxmy, Muanuy, cympyry Tpojuny, Munuuy Janxynosy “ wecropo maze mee 1 Kycyp ma cy MM M OF CTOKe HeKO uNCIO BaMMIMpM nozaBuan“.225) Camunux mpumMepa uMaMo uM M3 ~pyrux mecta “ ~pyrux Bpe- mena. Ha Ilememmy cy ,,omopumu ByKo3nat Byte of no cena“. 223) By C. Kapaumh, Cpn. pjewiux, Koa syxodaax. 24) A. Liepopili, Zborn. za nar. Zivot, Kr. XXIII, erp. 281. 225) Tbidem, 278. 220) L. 1116, Narodni slavonski obiéaji, i 221) T. P. Bophessh, C. e. s6opwux, nim. XIV. erp. 431—432. 28) T. P. Bopbesuh, C. e. s6opnux, Ki. XIX, crp, 464. 27174 Tuxomup P. Bophesuh Yxeue HelITO 30BHe 4OBeKa, a yjyTpy OH ocTao mpTaB.?29) Y Per- Kosa, y CraBoHMju, ,ako Korog o6HOh Auroy 3yqpaB 30paBiaT 3a- TulaBy, ocoburo Aurog 6musy rpobsa, a Ha HeM Ce He BAAM HM pasa- sHaje HuKaKM Tpar yOuha on ya, Kame cBeT Za je TO 4eybaye By- Kogmak 3aTyuujo“.23°) Y jeqHoj HapowHOj mpunoBeum u3 OToKa, y Caaponnijm, mpwua ce Kako je y HeKoM cejly Guo BofeHMUAp KOjM je Kpao 6paurHo 2KMTO Of MOMemapa. Kaz je oH yMpo, cesar noroze apyror Bogexnmuapa. ,Kan Guo ofmax mpBe Hoku Zohe NoKojHM BO- aeHM4ap KO yKoguaK M noj“pe HoBor BoeHMuapa. Tlomamy cemann M Apyror oHamo, a mM wWemy Aojze yKomak u nojupe ra.“ Tex je Tpehu BozeHu4ap yocKouN0 ByKogmaKy.231) Y XKersy, y Bocuu, napox sepyje qa cBaku Bammup Mopa ceqmu aH y Beye Wohu cBojoj kyhu. ,AKo je ocrapmo xeHy oH joj ce npyxaxe ut yrra ura he Beueparu. Axo My mame BevepaTs, OF he uerpyecer qaHa K Oj WoNasMTU, AKO mM Ta NoWawe y BOMy, OH uje y Bony pube n0Bm mu jeqe, ako y ropy, OH JIOBM 3Bjepan, a aKO pee fa “ge y ces0, OH OHJa XOfa NO cemy ueTpmeceT MaHa Tpaxehu ce6u Beuyepe, Na ZaBM Many Ajeuy, a Gorme M wyye, akO Kora 3aTeye Hallosby “3BaH Kyhe rye capa. On ra srpa6u 3a HOKHM Nana 1 srpa6sbeHM Mopa KuxHyTu. Ako 6m ce Ko mecuo y 6uM3MHM uM Ofa- spBao: Ha 3qpapme! unm: 3apas cu! Hehe My ByKOANakK HaxyquTH, Beh he UpKHYTH; aKO JM ce HMKO He ormacM, OH Mopa OHaKO y cHY yMpu- jeru“.282) Tlonexag Bamnmpm uogHoce wyne y cBoj rpo6. Y jenHoj Hapo- HOj npymoseym us Ocwixe Onhuue, y JImmmm, mpuya ce Kako je He- KaKBM BYKOWNaK OBeO Ha Mpepapy Heky WeBojky 0 cBor rpoba 4 Kako jy je xTeo ysyhu Kpo3 jamy y rpo6, amm ona cTage 3BaTM y nomoh. To uyjy uo6aHu, qohy mu cmacy je.233) Bammupu, mpuua ce, jeny u Meco og MprBaua y rpobosuma. Y jeqHoj HapogzHoj npunoseum u3 Oroxa, y CnaBonuju, Ka3zyje ce Kako cy Ba Bammupa HOhy ,,pacKomaBamu rpob, OTBOpMIM UIKpMby, 3ry- JMNM KORY ca MoMKa (MpTBala) u Sau je “3 rpo6a u onAa My erasm jectu Meco“. Hocue tora cy ,,6aunmu Koxy y rpob, sarpmanu rpo6 “ BpaTuam ce y cBoje paxe“.?34) Tloverge Bammupu Hucy Tako KpBoxegHK. Y Jlesuy u Temunhy Mako ,,BaMIIMp Moxe Ja yaw yewaye“, oH TO He 4KHU, Beh ra ,,o6mu- HO caMo rHaBY M Myun".235) Y Cpemy m Cnapounju, Kay Ha Kora Ha- ube Bykoyak, OH ra ,,teTe M JaBM Ja My, KaKO Bese Jby QM, WIKPMIt aymia y Tujeny“.236) 2) §tj. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, xr. XXVI, crp. 347. 290) I. Filakovac, Zborn, za nar. Zivot, xm. X, cmp. 146. 231) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, x. VII, erp. 132. 232) T. Aparmuuesnh, Taacn. 3ea, myseja, Ki. XX, crp. 459. 283) J. Krmpotié, Zborn. za nar. Zivot, xm. XXII, crp. 320. O og- Bavemy WeB0jKe y TpoO om crpae BaMMIMpa Bu”M uM HapOAHY Mpunoperky y J. Lovretiéa, Zborn. za nar, Zivot, Kr. VII, cmp. 125. 23) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, Kr. VII. cpp. 135. 235) Cr, M. Mujatosnh, C. e. s60puux, xi. XIIL, crp. 447. 230) M. Stojanovié, Arkiv za povjestn. jugoslavensku, Kw. IL, erp. 389. 28Bamnnp 175 Bamnupm ce u TyKy c wynuma. Axmey Pamos Myjosyh u3 Up- Horopexor IIpumopja 6u0 y Samy Ha opawy, ma yBeve 3agorrmo. Bpa- hajyhn ce ,,HemlITO My 3aycTaBM BoJOBe M He Za My Hampey“. Bugehu TO OH BMKHe: ,,MoumM Te, aKO CM yKouak, aJIM WejraH, asm 4OBjeK, YKJIOHM ce, eTO TH Bjepa e hy TH oneT Woh“. Sarum pohe Kyhu, mpu- maca ca6sby, y3e ape Ky6ype u Bey MyuIKy, ma ce BpaTu mu crage ByukaTu: ,.Kamo ce OHM ITO cu Me ¥eKa?“ Ha To ce nojaBm yKomaK. »VM cjexsm cy ce Ty HOKe 3amojam KoKoru.“ CyrpagqaH Axmeg oner Hobe Ha TO Mecro u Habe ma je Ty 6uo yKonax. On mobe 3a KpBy * Robe y Gamrry Ilypanosuha. ,,Ty cy ra Hamm y rpo6y, Te cy ra “3- TopjesiM KiaKOM HeyratlieHom 1 Ha6omm UpHMM TpHOM“.?37) Y Tlowu- uMMa yKofwJak ,Hehe 31a yYMHNT YOBMKY, Hero he camo nonsaum©r“, amm ako Ha6peKHelll Ha H 3Ha NpyxXuT pyke nopsBarT ce. Axo cu jaunt om wera ox je Ouja xB, He 60j ce, Hehe Te npmBanuT; aKo mM BY- uu ya je jam 3axymu ra: Kye, mta pagum? — Hyura, onropopu OH M Hehe TH yanuuTu HoUTa.“?38) Y crapom upHopedkoM OKpyTy BaMIIMp N103MBa ,,Hajjaze MOMKe Ha JB060j, a OBM ca HEBUTJbMBUM JIO- Mme xocTu“.239) Y Bocuu uma npvya o ToMe KaKO ce BaMMMp pBao ca yoBekom. ,,Hexu cesbak “3 BaacenwuKor Korapa, Beau ce y mpw4n, Bpahajyhu ce mo Hohu “3 Bapowim Kyhu uyo je MoKpaj jeqHor noToKa Tylac HasiMK Ha Bosyjcku. OnjeqHom cko4¥N mpey wera BaMMIMp uM cTa- He ce .pBaTu c wu. Cewax ce Spanu, amu cBe y 3anyy. Hajsag ra BamnmMp cam ocraBu. Jlomanmm Kyhu cemak ce pa36om MO Tpu AaHa ympe.“24°) Jenan mexap 13 Bpropya pBao ce ca BYKOAaKOM ,,KO 2Ba Mauka, MU MOj TH IMKap Tpu myTa 6y6He UI HMMeH 0 3eMIby, a YETBPTU I HMMeH y puxy.“241) ,, Kan yopjex uma May ByKosBall,24?) TpHoB WTalT MIM TPHOB uMOyK Moxe ObamMTM ByKOAaKa Koju je Bazza cnabujn om woBjexa“.243) Y Kepueropunu ByKoANaK ,He YH HMKOMe HUKa- KBa 3J1a, CaMO ITO ce pBe Ca YOBjeKOM Cc KOjuM ce umyhu cpetHe. AKo on oGopu yoBjexa y6uje ra, a ako yoBjeK Hera, wera HecTaHe“.?44) Bammupu Hananajy “ Hwa croxy, AaBe je “ mujy joj xps. Terna- ecror mapra, 1844 rogmHe, ocyquo je cy oKpyxuja nomapeBaskor Ba u0BeKa M Be 2%eHe m3 cena Manacrupmue uiTo cy oTkonaBamyt jenuy 2xeny mucnehu ya ce nosammupuna, jep cy uM HeKe OBIE Marb- xame.245) 1880 roquue nojasu ce y ceny Joroj Kopyramuy npocrpex Ha oBijama. Kaxo je Gomect myxe Tpajana, cemaum nomucme za ce je#aH IBMXOB CeJbaK, KOjM je Mpe Tora Ha {Ba Tp Mecera 640 ympo, TMOBaMMMpMo M Ja MM OH jeye oBye. Y Tome ux je yTBPAKO HK HeKU 237) J. Jopmhesnh. C. e. 360puux, xr. XXIII, erp. 139. 338) Fr. IvaniSevié, Zborn, za nar. Zivot, xm. X, crp. 246. 28°) Cr. Mauaj, Tnacnwx Cpn. yuex. dpywrea, xr. 73, erp. 134. 0) E. Iuaex, Daacn. 3em. xy3eja, Kr. VI, crp. 702; 1 Meby ApSanacuma ce Bammupu psy ca wyguma (M. Lambertz, Albanische Marchen, crp. 22, 129). 241) Stj. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, Km. XXVI, crp. 355. 242) Q mayy ByKosuy: M. B., Crapunap, 1895, crp. 130. 43) B. Bynetuh-Byxkacosuh, Kapayuh, 1901, crp. 5, 6. 24) Ocmaun A. Buxub, 3opa (Mocrap), 1899 crp. 68. 249) Ct, Makcumosnuh, Cyhera, crp. 174. 29176 Tuxomup P. ‘Bophesuh Bpavap M3 Wy2KHMUKOr cpe3a KOMe cy ce obpaTusmm c mMTamem.246) 1899 rogune Gemie ce MoRammupuna jena wena y Mpurrany, y cpesy sleckoBaukom. Ona je goua3usa kyhu jenHor cemaka, ,,tla My Nonmmsa TpM oBye, Apyrom je Takohe-normna Tp“ oBye, usBeTa My BOSOBe y Bopuilte, CKMHYyJIa MM orsiaBe (yslape), Ma UX BOAMIa TO ZBOpi- mry“.247) Top6enm, y Cxoncxoj Korauau, npumoseyajy Kako cy BaM- MIMpM ,,jeM MHOrO cToKe m focahuBasm wyquma".248) Y jeqHoj npu- nopey “3 Oroxa, y CuaBonnuju, Kasyje ce KaKO je yMpO HeKM 4OBeK, a “eTpHaecT aHa “3a Hera M3rMHy My cBa mapsa. Eberosu yxyhaHn oTMgHy Bpayapu “ noTyxe joj ce. Ona mM pekHe Wa. y3My KpaBy, na mpeko Hom a nase Ko he joj mohu. Onn Taxo u yuuue. [Ipex noxoh Woke y apmujy upx mac, ,,a 3a HMM ce Byye MpTBauKU NoKpos. Hac cxo- uM fa 3aryuIM KpaBy, aM ra ykyhanu craHy 2aKMHaTH MOH Ofe LIy- tehu“. Onm noby 3a uM M Buye ma one y rpobme u ma ce yByye y rpo6 wuxopor MokojHvxa. CyrpayaH orsope rpo6 u y memy Haby ykoguiaKa.?49) Tlonexay, ,,Bamnmp xohe ya jam Koma (Bpaxor 6e3 Genere). 3a- TO wyAM Haase y jyTpy TakBe KOwe Ca McMNeTeHOM TpMBOM, 3HO- jase 1 3amopene“ 250) Y oxommun Jleckosya ce Bepyje Ja ce ,BaMNMp MIpBo jaBu cBo- juma, ma mTo My onM Hapeye To pagum. Hexu my Hapeye Aa ue y ropy MOH Ofe M TaMo ra yfape ByuM. Hexu my Kaxy Wa “ye Mo ceny uM Aa apy KpymHy cToKy; ApyrM My Kaxy Ja gap xKuBuHy. Mma Gespyu- HUX JBYOM Na My Kaxky fa WaBM ype, ua yaK Weuy. Hex my KaxKy Wa m0 cesly pacrate Kouleze c KyKypy30M 4 amGape ca 2xuTOM. VM on pagm cBe miro my ce og Kyhe napequ.251) Y MKeruy, y Bocum, way BaMMIMp MIpBM nyt Rohe cBojoj »xexu, on je ynuta: Ilva hy ja cama? nu WITO My OHa peye paguTu TO he pagutu. Axo ra momlsbe y ropy on he ueTpyeceT RaHa m0 ropu sryTaTu um on jana jy TpT“ (ynponauthyea- vu)“. Oryma cy y WIyMM noHeKay MoBasbeHa M MONOMbeHa ApBerTa. »AKO ra TOW.sbe y BOAY OH TO HOhM NO BOAM poHe, NMBA M NaTH ce wa ra ce jexa croju. Hajrope je ako ra nome y Koje Apyro ceao. Ox Tamo Tape (caTupe) Hapoy uM Mas, 3aqaje crpax u Tpemer, a moxe m0 TOMe CeJIy M cBe BpujeqHe cTBapu MoKpacTu M cBojoj Kyhu oHM- jetu. To pamu oco6uro aKo je 3a %MBOTA 6x0 xpey3. 252) O6patHo on opora, y oxommHu Pagosuura, y Maxegzounniu, .wwepyiy 4a Bammupu Hajpuue Myue cBoje npujaTeme u poxOuny“.253) Y Jlanmannju By- Koqmak ,,Hajmpyje Haba Ha cBoj6my, ma ke catpTu 6para, pohaka U TaKO Wawe, uM Ona WTOroA My ce Hamjepn“.254) 24) M. 'B. Muauhesuh, Kpawesuna Cp6uja, crp. 156. 24) K. Lumutpujes mh, Kapayuh, 1903, crp. 109. 248) M.C. Duaunosxh, C. e. s6opnux, Kr. LIV, cmp. 520. 24) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, xr. VIL, erp. 124. 20) Cr. M, Mujatossh, C. e. 360puux, xt. XIII, erp. 447. 251) K. [umurpujes“h, Kapayuk, 1903, erp. 111. 22) T. Tparnuesnh, Paacn, 3ex. xyseja, xr. XX, erp. 459. 253) M. Muaytunosh u B. Merposuh, Iaacn. Era. nyseja, xis. XIII, erp. 61. ™4) B, Bynetuh-Bykacosmh, Kopayuk, 1901, cp. 5. 30Bamnup 177 Bamnupu ,,TyMapajy oTKay, ce cMpKHe Ma AOK He NOUHY TMjeBiyt mjesatu “ 3apasa Mapuja 3sBoHMTu; ona ce onM Bpahajy y cBoje rpo6ose“.255) Y cpesy 6omeBauKOM ,,BaMIIMpM My caMO y rslyBO no6a, a uM MeTIM 3aneBajy Bpahajy ce Ha cBoje mecTo“ y rpo6.256) Y Jlesuy u Temuuhy ,,Bamnup u3ia3u u3 rpoba y rmyBo yoba (oxo moHOhM) “ uye cBOjoj un ‘Tyhoj Kyhu, Te nyna no TaBaHy mM Mpe- Typa mo xyhu“.257) Meby Cp6mma rpanmuapuma ce npua ya BaM- mup ,cBaky Hoh y “cro Bpujeme Zoma3u y Kyhy, Te 10 Oj mya u cBe npespHe. Amu Kako MeTNOBM y3My YecTUTM Ha MO HOM, OH ce ofeT noBpaTu y cBoj rpo6. Oxo ce 3Haye, na o6m4HO Yeay OCTAaBLA u3a Beyepe HeKOsMKO jeza — Heros Jeo — a On TO Hama3M M TOje- me“.258) Kay ce oxo nonopune XIX Beka noBamnupuo y JlecKoBuy jena Typumn, on je uurao Hoky og Kyhe yo Kyhe u rme Habe mpasHy Kyhy OH ce HasbyTM ,,NOKynM cBe caHoBe, Telcuje, KOTIOBe, Uu3Buje MX M MOsIOMM, HaTpMa ux Ha jeqHy ToMusy, ma Ha Hy MeTHe mM cBe XasbuHe KOje Mo Kyhu Habe um ogosro ce ynorann“.259) Y Bocum 1 Xepuerosunm Bammmp ,,ce 6aua KaMerem M cyma 3eMby Ha KyhuHe Kposose, mpesphe no kyku KammKe, o6yhy, cyhe, y ommire cBe wITO Habe. Kay o6una3sm xkyhy unHM ce Ko ya cuta cujy“.26°) Bammupy ce japmajy Ha pasmmuuTum mMecruma. Y Saocrpory, y Tanmaunju, ,ByKo3uauvHa HajBomm nauimTu mo pacKpcHMuaH, ryB- HMMa, OKO rpe6a, rpayMHa, 34,MHa M MOCTOBa; OKO jaMeTMHa M T10- TOUMHAa, a Aparo My ce yByh u y Apayeruuny, WoT umm KynuHy. Kan YOBMK TyJaKepak Mpoa3M OH MCKOYM M3 NOTA MIM KyTMHE om ce cTBOpM Ha packputhy, srpa6u yopyKa mu caTape ra“.261) Y Byxosuun, y Aammauyju, ,Bykogsauu ce Hajpyite mpuka3syjy Ha packpcHuiyama TyTopa, o6Hoh, “ y onvjem kyhama raje ce MpTBujem He MamM cBM- jeha u He uum MoMeH 3a MOKOj wHuxoBe Ayue“.262) Y Bocum u Xep- ueroBMHM BamImMp ce pao 6aBu ,,y rayxo no6a no rpe6sby u OKO rpe- 6zba, y cBojoj Kyhu u oKO me, 10 kyhama mu OKO Kyha cBojux 6m0ox- ¥BMX M OKO BOA M MIMHOBA“, Te YECTO BAyCTABILAa MJIMHCKO KowIO". Y Baacenuuxom Korapy ce mpvua kako je HeKM BOweHM4ap M3ala0 a BMyM KO My 3aycTaByba KomO. Y Taj wac ,,yqapM My HellITO MeKa O Hore ya ce je ommax Bpatuo. IIpennamennu pogeHuyap mobjexe 6p2xe- 6ome HaTpar uM HMje cMMO Ja u3Na3M cBe 20 yjyTpy. Ox Tora je Go- slopao mecer, jaHa“.263) Y Beam c BOZeHMIIOM BaMMIMpm ce YecTO T0- Mupy.264) 288) Vv, Ardalié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. XIII, crp. 148; J. Uje- vié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. I, erp. 226. 258) C. M. Tp6uh, C. e. s6opuux, ku. XIV, erp. 358. 281) Cr. M. Mujatosnh, C.e. s60puux, Kw. XIII, erp. 446. 38) H. Berosnh, WKusor u o6uuaju Cp6a epanurapa, crp. 201. 28°) K. Iumurpujesuh, Kapayuh, 1903, erp. 110. 26) E. Wuanex, Taacn. 3em. wyszeja, Kr. XI, erp. 702. 21) S$tj. Banovié, Zborn. za nar. Zivot, Kr. XXIII, erp. 185. 282) Vv. Ardalié, Zborn. za nar. Zivot, ri. XIII, erp. 148. 283) E, unex, Taacn. 3ea. wyseja, xr. XI, crp. 702. Bugu u cTp. 701.. 4) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, xw. VIL, crp. 132; H. Hla y- auh, Cpnexe napodue npuve, xi. I, cB. 1, erp. 30—31; Kw. I, cp. 2, erp. 127—12! B. Yajxanosnuh, C. e. s60pnux, Kw. XLI, crp. 409—410, 471. M y npuno neu M. 'B. Taumuha Mocae desedecer 2oduna wamnup je y Be3M C BO- HeHMUOM. 12 Concen etnorpadexu a6opnnk LXVI 31178 Tuxomup P. ‘Bophesuh Y Hatiem Hapoyy ce cByfa pezoM Bepyje 4a ce BaMIIMp Moxe y cBallra mpeTBopuTu.?65) Y cpesy 6osneBaikom BammMp ce Hajyemhe mipeTBapa y 2KMBOTMHy Koja Ta je KaO HecaxpaHeHa MpTBaHa MpecKo- yusa.266) Y Korapuma, y Jammaunju, ,ByKoqmaK ce japma y o6nuxy YoBjeKa MJIM 2MBOTUEE (Ca, KO3e, Maraplia, Korba mM MauKe)“.267) Y Byxosuuu, y Tasmmaryju, ,ByKoquaum ce mperBapajy y Marapagz, 6u- fjeme “ qe6ene Kowe, IpHe Bose, Mice, ma M Ma4Ke, Kao M hapomm y sesieHe japye“.268) Y Ilpanytuuky ,ByKogzmarmm ce mpomehy y cBa- ura, Hajobvunnje y Bona“.269) Y Tomuuyma ,,yKoqmaK ce mpuKa3yje y cBaKkoj cnogo6u, myp7CcKOj, *xMBOTMEECKOj,Ka Malrue saje, Ka oBla 6neju, Hoc O6m4HO NOKpoB HpeKo pamena‘.?7°) Tamo ce jefaH BaM- HMp, Bugehu ce Ha HeBOLM, HpeTBOpMo y Muua 4 MOGerao y rpob.271) ¥ Bocancxoj Mocasunu pamnup ,,nopey yonjeujer Mowe umaTy cBa- Kojaku o6smmk, jep ce Moxe HPeTROPYTY y CBallITa, KaO y MaUKy, TIpa- ce, HceTo, BOsa, Kowa, MUIa MK TaKO Aawe“.272) ¥ puspexy Bamnup nyceTaje Hohy “3 rpo6a, mpeTBapa ce y pa3He 2%KUBOTMIbe MK YMHM CBa- wqjake naKoerm cyeequma, ma ce oner Bpaka y rpo6“.278) Y Cpemy “ Cnaponuju ce Bepyje 7a ce BaMNMp MOxe ,,ipeTBOpuTM can y He- KakBy 3Bjep, cay) y CBMHY, Cay] y KaKBa YBOpaBa, KyKaBa Natba KOjM ce BaybkKa M10 cemly, cag y ragqHy MemHy, cay y wiToroy Apyro u yBjex By4e ca co6om cBoj mprBayku moxpos“.274) Y Kacrasy, y Mecrpm, »BYKOANaK ce, KaxKYy, WpeTBapa y Koma, waGby, y YORjeKa BUCOKa CTO XBaTu, am ce Hajueuthe jana y oOnuKy MjewimHe Koja ce Basa no nyTopuma cTpauehu wyge. Hexora muaguha nporarmame Hohy Ta- KaB MMjex, HO OH ra yap HoroM, a MMjex ce MpoMeTHe y BemMKOra koma. Mnaguh ucnamm caga nauTromy aprKehu je HaomaKo (kaga 6u je apxxao ympaso y6uo 6m cam ce6e), a KOH Mage MPTaB Ha 3eMJby. Apyror 7aHa mexawie Ha ucToM Mjecry MpTaB cTapall, 6uBuIM ByKO- auax“.275) Y Oroxy, y Cnanonyju, ,yKoqak foma3M no HOhM Kyhu wm KO YOBMK MIM KO ApyTa KakBa crogoba. Buhamu cy yKofaKa Ko Ica, KO KBOUKY c nuaMhuMa, KO BeMKy KpMa4y; BUbasm cy oa ce Sype Bayba 10 aBsMjm, a ce MlacT cuHa Muuye, a FycKa OKO Kyke raye. Hexu ce yxogmax japma cpake HOhM Kao kom. Ha BpaTy My 3BOHUe, ma 3B0HM“.?76) Ha Xpapy ce ByKoAHaK NpeTBapa y pa3sHe KMBOTMEE: KOKOI, TyuiTepa m Apyro. ,Kao rywirep 3Hage ByKogqakK 40 KanM MCcMcaTu MIMjeko OBYaMa, KOo3aMa M KpaBaMa. AKO KOja Of OBMX 2KU- 83) A. Jonuhesuh, C. e. sopyux, eu. XXIII, crp. 169. 26) C.M.Tp6uh, C. e, 360pnux, Km. XL, erp. 261. 281) M. Zorié, Zborn. za nar. Zivot, ww. I, crp. 226. 268) Vv. Ardalié, Zhorn, za nar. Zivot, xr. XIII, crp. 150, 269) J. Bujanovié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. I, crp. 234. 2) Fr, Ivanigevié, Zborn. za nar. Zivot, Ki. X, crp. 246. 27) Ibidem, erp. 252. 27) BE, unex, Iaacn. 3ea, ayseja, ww. XI, erp. 701. 273) II. Koctuh, Iaacn. En. wy3eja, Kw. V, erp. 133. 214) M, Stojanovié, Arkiv za povjestnicu jugoslavensxu, x1. II, erp. 389. 78) J. Miléetié, Zborn. za nar. Zivot, nw. I, crp. 225. 276) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, Kw. VII, erp. 132. 32.Bamnup 179 BOTA HeMa MMjeka, Tana joj ucmme KpB“.277) Jequa 2xeHa M3 cesta Mpurrana, y cpesy neckoBauKom, viuma je cezom Kao BaMmMp, Up- BeHa y JIMUy Kao KpB. JegHoM ce, unyhu Tako, ,,peTBopuma y cBMBY. Uyrauka, Bucoka M ema cByviba, a yuIu joj oko noua Metpa, jypHy Ha Mice, KOjM cy cTpallHO majamm, a onm ce cam pasGeroute. Satu ce McMpaB Ha 3afe Hore, ma ce oner nperBopu y xeHy“.278) Y CoKo- Barsu ce mpunozega Kako je HeKM cTapat jaxao HOhy ApyMom, ma Ha- wulao Ha HekaKBo jape Koje je Bpesamo. On ce ckMHe c Korba, YXBAaTU jape, MeTHe ra Ha Koma uempem cebe m crane ra MMNOBaTH TO- Bopehu my: Jlequno japenue! Jlequno japenye! Jape Ha To nonmxKe TmaBy M ymMseM ce crapuy y ou. Crapaty ce nonmalmm “ mpeKpcr ce m jape Ha jeganmyr mutuese. Crapaly ce goceTu ga TO HUje G10 jape, Beh Bammup. (Ilo mpupaTHom ca3Hamy). Bammup ce, Kaxxy, ,Moxe mpoByhu “ Kpo3 HajMamy pymmuy, gaTO He Momaxe of wera BpatTa saTBapaTM Kao HM on BjemTuna.279) Y Bpropuy, y Tanmayyju, pepyje ce ya ,ByKonnant Mory cBarhe yuuhn“.28°) Y jequoj HapozHoj mpunoseyn u3 OToxa, y CuaBonnju, mpuua ce kako je BaMMMp KyljaO Ha Bpata jefHe BOfeHMIe KM Tpa- 2KMO 7a Ta BoyeHM4ap nycru yHyTpa. Ho BogeHmuap ra He xTege Tly- eruTu. Ou ra je uM Aame Mono. Bozenmuap, My Haj3aq peye: ,,Ja hy eBpasiom mpo6yumru macky, Na TM yHubu, a Bpata Tu He oTBapaM.“ Byxkogsiak mpuetage. Bogenmuap npospTm cBpyJIoM Many pyny, ma My peye ya Kpo3 my Hajmpe mpopyye 6pany y BoeHMUy, Ma My HE 6m 3anmmana Kay ce crane mposnauntu. Toro je mpopyKao 6pany, Bogeuvuap Spxe-Some 3a6uje Kuma y pyny, M Tako BaMMmMpa mpu- Kyje Gpagom 3a Boyenuuy. Kay cytpayan foboute cemaum, Haboue BykoqIaka Tye ,BMcu Np“Kopan 6payom 3a BofeHMuy. OHM ofcuKy rmoros jequHax u yOujy ykoqmaxka, ma Bue HuKay HUje y BOReHMUy osrasn0%.281) Y nautem Hapogy je Bpxo palimpeHo MMUIbewe Za BAaMMMp ,,q0- wa3M KallTo M cBojoj *xeHM (a ocobMTO aKO My je mmjena u Maga) Te cmapa c wom“.282) Y I[pHoropexom IIpumopjy Bepyjy aa Bammmp 70- a3M CBOjOj] %eHM u Wa OHA MOxe Of Hera 3aTpyqHeTU.?S3) Ucro ce Tako Bepyje 4 y Oroxy, y Cuaponnju.254) Y Xepyerosunn pyKonmax »Vife CaMO OKO cRoje Kyhe v4 3a1a3y y coy raje my »xeHa cnara. Hehe 27) A.V. ap uh, Paccn. 3em. wyseja, Ki..FX, omp. 480. 2%) K. Lumutpujesuh, Kapayuk, 1903, erp. 108. 2 Byx C. Kapaunt, Cpa. piewiue, nox syxodsax. Hera ee TaKo nepyie y Pymynnin (A. Murgoci, Folk-Lore, 1926, crp. 327). 28) 1. Ujevié, Zborn. za nar. Zivot, xr. I, cmp. 226. 281) J. Lovretié, Zborn. za nar, Zivot, Ki. VII, erp. 132133. 22) Byx C. Kapauuh,Cpn. pjewux, xo eydonaax; L. 11ié, Na- rodni slavonski obi¢aji, crp. 294 B. Yajkanosuh, C. «. enacnux on 16 jy- wa, 1923, erp. 268. 283) A. Jopuhesnh, C. e. s60puux, Km. XXIII, crp. 139, 169. 284) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, xi. VIII, 123. Msrnega na 1 Ey4ka Moxe MocTaTH CKOTHa ca BaMmMpoM. Y Xomomy Kamy fa je ,nac KojM My'Ku Yjena om Bammmpa, a nac Koju Hehe Hoy 7a naje ga je om hanona" (C. M. Munocasmesuh, C. e, 260puux, xs. XIX, crp. 301). i 2+ 33180 Tuxommp P. ‘Bopbesuh joj yamuntu wnuta Hero je camo cumu“.285) Y Bocuu u Xepuerosuyst Kaxky ,aKo ce yosjek MoBaMNMpvo npuje cmpru cBoje »%xeHe OHA joj oSHoh 7oma3v. OpakBa 2KeHa TouHe ce of Tora cyluMTM, a AujeTe po- heHo ca Bammupom Hema KocTujy u He amBu pyro“.286) Y I[pxoj To- pM BaMIIMpM Mory AONasMTH KM cBOojumM mu TyhuM 2xeHama.?87) O neteTy Koje ce ponu ca BAaMNMpOM BPO ce pa3sIMIMTO Mpw4a. Herge Kaaxy Wa 2%eHa Koja je 3aTpyqHena ca BaMMMpoM uM He poaK nete, Beh Moz, TO jecT ,,BemMKM KoMay KpBy2xqMHe.?88) Herje oner »Kaxky Ja OHO AujeTe Hema KOcTUjy Koje ce pozM c ByKOAaKoM“.289) Y Cnaponyju kaxy fa mea pobewa ca Bamnupom ,,Hemajy KocTHxX u Kaya yMpy noctajy ByKozmanm“.29°) Y Kenuy, y Bocuu, ako 6u xe- Ha 3aTpyfHesla c BaMIMpom ,,pozmma 6u Aujete 6e3 KocTUjy Kao Mje- lMHa HasiMBena KpBby“.291) Herge 0 TakBoM yeTeTy mpyyajy ya je »UPHO KO yrsbeH, a cmp ya Bor mujenu cauysza, Sau Ko sy6mHa Kay ce yempau“ u He Moxe nobuTu 3y6a.292) Y Oroxy, y CuaBounju, Ha- MIpOTMB, TAKBO ce eTe pow ca 3y6mma. Tamo ce mpwua Kako Je HeKa 2KeHa pomusa ca My2XeM BaMMIMpOM, Na Kay cy ,,jeTe AOHeIM Ha Kp- IITeHe M NOM MeTO COM AMTeTy Ha ycTa, Mopesa OH cBoj MpeT. Bpxe OTBOpM AMTeTy ycTa Wa BMAM O UITO je ce Mope3o mM cna3m y AMTeTa 3y6e, Bemmke UpBeHe u wMmate“.293) Y ceny Cnemsy, cpes Kpy- mleBcKM, Rete poheHo ca Bammupom Hema ceHnke.?%) Y Jlepuy u Tem- HuMhy c BaMMMpom poheHo ZeTe Moxwxe AOUHMje nocTaTM BUAOBMTO.?%) Ho og cpera peseHora qp2xum ga je HajBaxHMje WITO Tako poheHo were Moxe, Kao mITO hemo BuyeTu, no3HaTM, ro“uTu uM yOujaTu BaM- mmupe. Y Bocuu u Xepyerosuny, ,,Kayl ce Maso Aujere noBamnupy, ona Wonasu o6Hok cBojoj marepm ya cuca“. Jla 6u ra omarHasa, Majka My, Kay mppm ryt zobe, pexue: ,,.Xajq y ropy, ma rpaxs Tamo xojemral“ Jere joj nocne tora He qocabyje.2%*) Y Wymmery Ceny u Yaxosny »aKO YMpe MATH M OcTaBM Hejako AuTe u3a cebe, MOOMM K HeMy CBaKY Hoh, pequ ra u mpuyaja“.297) Haj3aq a momenem jou “ ope cTBapm “3 WeOBaa BaMMMpa: 285) Ocman A. BuKuh, 3opa (Mocrap), 1899 crp, 68. 286) E. unex, Iaacn. 3em, myzeja, kw. XI, crp. 703. 287) TI. Posmucki f, Yepuoeopia,, r, I, 4. 2 (1901) erp. 524, 288) B. By netuh-Byxacosxh, C. e. s6opuux, xi. L. crp. 165, 167; Meru, Kapayuh, 1901, erp. 5. 2) Byx C. Kapauuh, Cpn. pjewiux, xoq syxodsax; R. Stro- hal, Hrvatskih pripovijedaka, x, Il, rp. 249. Bug uD. Polivka, Zborn. za nar. Zivot, xe. VIII, emp. 175. 2) L, I1ié, Narodni slavonski obiéaji, erp. 294. 21) T, [parnuenuh, Taacn. Bex. wyseja, Km. XX, crp. 458. 2) Ivo Sajnovié, Zborn. za nar. Zivot, x. III, crp. 258. 293) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, xr. VIL, erp. 123. 24) TI. Momuposuh, Taacn. Ern. wyseja, Kip. XIV, cp. 97. 2%) Cr. Mujarosuh, C. e. s6opuux, xi, XIII, erp. 447. 3) E. unex, Taacn. 3eu. xyseja, xi. XI, erp. 703. 31) J. Bozigevié, Zborn za nar. Zivot, mw. XV, crp, 253. 34Bamnup 181 Y Bocun u Xepueropunnu ce Bepyje 4a BaMMMD ,,4yecTO MoHEce U3 csor rpo6a semsbe, ma je qaqe KoMy y cBojoj Kyhu fa npymupume u xKuxHe. AKo ce TOMY YesbayeTy Kay, KMxHe peKHe: 3npas! onfa ce Hehe NOBAMMMpHTM, AKO He, oHZa xohe“.?95) Y Xomomy ,,4ecro Bamnup m3ahe 13 rpo6a u crave nopey myta, ma ce He muue“. ,,.Kaq Ko xome Ha30se Bora, ma My oBaj He ogroBopn (jep Bammmpu He ropope), Bepyje ce 7a je HasBao Bora Bamnupy. ¥ TOM eslyuajy ce Bayi KPeCuBO M Tpyy M Kpeue, jep Pamnup Oex aim uyje xpecare“.299) Y Cxoncxoj Upxoj Top samnupu Sexe of Batpe.3%) Y Jlesuy u Temuuhy ,,nammmup ce crpaumo Goju kypjaxa, jep ra caMo oH Moxe Mojecru. On mica ce He Goju.3°l) Y cemy [ormoj Ko- PUTHMUM, y MMpoTcKoM oKpyry, jeqHor Bammupa je nojeo Kypjax 3a- jemHo c oBt0M y Kojy je 6uo yurao.9°?) Y cpesy 6omeBayKom ,,BaM- Timpm ce Hujeque 2vBOTHEDe He Goje Ao kypjaxa“.503) Y TleOpy u oKo- sMHM ce Bepyje 7a BaMEMpa Mowe YHMLUTHTM u“ WpHO riceTo.°4) Jour ce TamMo Bepyje fa ce of Mca KOjM Mma Bute OUNjy ABe Wape HaMK Ha 04M ,,1alIM BaMNMp, jep ra TakaB mac Mowe yjecTu “ Aa Of Tora yjema morune“ 305) Y oxonmun Jleckosua ce Bepyje qa BaMMMp He Moxe mpehi mipeko peke cem ako ce He mpeBe3e Ha GyBawKM (mMpajKu).3°6) VY Cxoncxoj UpxHoj Topu xaxy fa Bammup He cme npehu mpeKo Boye ut pHa“ ,307) Y Oroxy, y Cuasounju, ,Kaq rom KO cnaBa, ma ByKO_NakK Ha rhe? HAMMTHE OH Ce He MOXKe pas6yAuTM, Hero cnaBa jour Kpyke Beh mprije“.308) O Tome KOMMKO MOxKe *KMBETM BaMIIMp BPO passM4MTO ce Npy- ua. Y jequoj HapogzHoj mpumosermm Ka3yje ce Kako je cam Bammup pe- Kao cBome semubaxy: ,,Ipujaremy, ja caw ympa, ma can og Bora ocy- ben 3a Buxe BuKopa“.9°%) Y jequoj HapogHoj mpymoBeyM “3 nMpoT- ckor okpyra mpywa ce Kako je Tanacak (BamMmup) cam pexkao: ,,Mma yo eT CTOTMHM ToAMHe Of KoTa caM Ha opmja cpet“.3i0) Y Xomomy ce- ybaum Bepyjy Aa ,,BaMmMpu Mory 2uMBeTM 0 cTO M Bue romMHa“.311) Y Hexum MecTuma ce mputiopeza fa BaMNMp Tpaje AoKNe ra WyAM HE 5) E. Inaex, Paccw. ex, uyseja, xm. XI, crp. 702. 29) C. M. Muxocasmesnh, C. e. s6opuux, Ki. XIX, crp. 289. Uy TumouKoj Kpajuuu ce mucmm ya Bammup He ropopy. 3aTo ce TaMo Kame: RyTH Kao Texan (M. Cranojesuh, 36opxux npusoca, xm. IV, crp. 74). “) Atv. Tetposuh, C. e. s360pnux, xm. IV, crp. 74). 2) Cz, M.Mujatosuh, C. e. s6opuux, xis. XIII, emp. 447. 30) M. B. Muauhesuh, Kpawesuna Cp6uja, crp. 156. 393) C, M. 'p6 uh, C. e. s6opnux, xm. XIV, cmp. 258. 30%) M. M. Bes uh, Bpacreo, mm. VIII, crp. 44. 39) M. M. Be muh, Bpacreo, Kw. IX-X, erp. 445. 8) K. Lumutpujepuh, Kapayuk, 1903, crp. 109. 307) At. Ilerposuh. C. e. 360pnux, Ki. VII, ctp. 494. 298) J. Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, xv. VII, erp. 131. 30 )Stj. Banovié, Zborn. za nar 2ivot, Kw. XXVI, crp. 350. 31) B. Yajxaxnosuh, C. e. 360puux, Kw. XLI, crp.477. 30) C. M. Muaocasweaih, C. e. 260pnux, wt. XIX, erp. 299. 35182 Tuxomup P. ‘Bophesuh y6ujy. Y jequoj HapogHoj mpwmosem Ka3yje ce Kako ce NOBaMNMpMG HekakaB Mom, mo umeny JIucn6pana, u KaKo je cBake HOhm yoma3smo Yy MJIMH M MOpMo NOMebape. JeqHe Hoh caxpuje ce jeqaH doBeK Nox BOweHM4HO KONO. Kay mohe JIucu6pana u He Habe HuKor y BOReHMIN oH nosuue: ,Ej, jaqum Jiucn6paga, epo uerpyeceT rogquHa cBaKO CM Bewe “Mao BeyepaTu, a HOhac Hema!“ ma ce MOBpaTM c MOKpoOBOM mpe- KO pamena. Onaj cakpMBeHM YOBeK Oe y CeO uM Ka3a CemalluMa Ta Tlomesbape qaBu rom JImen6paga u ynura 3Ha mM KO re my je rpo6. Cemaum Hahy JIucu6panum rpo6 u Bpatra Ha rpoby be ce u3sBmauo uw yBmauvo“, packonajy ra, Hahy JIucu6pany, saoulTpe rsioroB Komal, »Ha @Jb0BO 3pHO, Kako he Gomwe mpoburn“, ma ra 3a TUM Mpobujy “ OKO rmoroBor Koya rpo6 3arpxy. M3 Kova uspacre rumor, Koju um can cToju “ 30Be ce JImen6pagun rnor.3!2) Y jequoj BapujanTu ope npu- MOBeTKe Npuua ce KaKO je BaMMMp Tpajao cefammeceT mM ceyam To- qua. Y moj ce uero Taxo Ka3yje Kako je qoa3“M0 BaMMMp y Ma M MOpvo ToMesbape. Kay je qomiao peg jeqHome woBeKy fa Mesbe, OH y3Me cekMpy “ HOR, yhe y BofeHMiy um mone ce Ha Mecy M3HAy Ba- Tpe. TamaH OH TO yuMil HeKO OTBOpM BOeHWUHA BpaTa, a He Ha- maBLIM HuKora Kpaj BaTpe 3aBmKa: Ana, Pagyne u janyse, eBo ce- WamyeceT M ceyam roqMHa Kako cm yKonaH Ha JaBopak nog ja6yxy M Kako Hujecu Guo, Panyne, 6e3 Beyepe yo Hohac!“ 3arum noceye Masio M oe. Onaj ce uoBeK ckMye ca sece, ome y cesIO M Ka3a WTA je BMaeO M 4yO M Mo30Be wyAe Aa My Ha JaBopak nog jabyxy. Jbyau Ta mocayiajy “ mohy c mum. Tamo Hahy Bammupa KaKO ce McKpe- Hyo y rpo6y, ma ra mpuTyKy roropum Korem.*13) T'ayauuhes Capa Ca- BaHOBMh, KOjM je ucTO TaKO y BOZeHMIT MOpMO yAe, BAMMMpoBao je Meseyecer roauua. Ho cayfa Hapog He MMcnm Wa BaMNMpu xMBe TaKO yyro. Y jeqHoj HapogzHoj npunoseun 13 Kpyuiesya, kojy cam Beh nmomurao, Kasyje ce kako je Pomm Jla6a, haBoncku crapeumua, ocynMo fa HeKK Tpemm Gojaja »*xMBM TMOcTe CMpTM Ha 3eMibM TpuyeceT roquHa, M TO cBaky ToqMHY KO m0 jefHor mMajcTopa u fa 3a TO BpeMe yunHUY wiTO Bule wTeTe. Tako je cmyxuo neTHaecT roguuHa. IlerHaecte ro- AuHe cilyxKMO je Kon Tep3Mje, Koju ra cnyyajHo y6onze urmom ,,m0 epey Tp6yxa mM OH om Tora yruHe“. Oraga onux neTHaecT 3aHaTa Koy, unjux Majcropa Bammup Huje culy2XM0 meno Hampenyjy, a oHMx MeT- HaecT Kon unjMx je Majeropa ciy2Kvio Hasaqyjy.5!4) Jegan mamnujep uz Cnvua, koju je #iBeo Kao Kacanun y Ananoauju, Tpajao je mBa= ReceT roquua.315) Y jenHoj napogHoj npunoseun u3 Oroxa, y Caia- BOHMju, 0 Kojoj je panHuje Guo rosopa, Ka3yje ce KaKO je HeKM Msla~ muh yxpao og cvceqa KaMeH com M ao cBOjoj roBeqm, ma yMpo He KagaBlUM TO Ha caMpTHoM yacy yKyhanuma fa Ou ra Hamupusmn. 360r ora ce nopamnmpu 4 Om My cyheHo ga ABée roquHe GyRe Bammp.516) Y Bpropuy, y Janmanyju, xaxy Kan npobe jeqHa roguua orkaxo je 312) H, lay auh, Cpnexe uapodue npuve, xe. I, cs. 2, cmp. 127—128. 313) H. Ilayauh, Cpn. wap. npaue, am. I, ep. 1, erp. 30—31. 34) Cr. Mujatosuh, C. e. s6opxux, Kr. XLII, erp. 264. 318) Cr. Lyuuh, C. e. 360pnux, Km. XLVIII, crp. 291. 318) J, Lovretié, Zborn. za nar. Zivot, ww. VII, crp. 134. 36Bamnnp 183 HeKO Tl0cTaO BYKOMJaK, OH He MlallIM BUINe HUKOrAa ,,Hero Tohe ca CBMM y maxao“.317) Tlo peposamy y cexy Caenuy, y cpesy Kpyulesckom, BaMUMp ce ,llocie wiecr Heyesba MpeTBapa y KapakoHuos*.218) IIo jeqHom mogaTKy u3 1865 roquHe ByKoynak ,,y BUY YoBjeka ofa TaMo- amo o6HOh mM cBeT TaMIM, aM He MOXKe Bue OF YeTPAeceT Jana *KU- BMTM, Mocse ce noBpaha y cBoj rpob“.319) Y Menuy, y Bocuu, ,,By- KoyiaK, Bene, XOMa YeTpgeceT WaHa 10 cemy y rayxo yo6a Hohn KM noa3u y cBojy kyhy, o6usa3u m0 %0j, ocobuTO No TaBaHy, Te WITpo- mora nocyhem fa ra cBa KyhHa ueagq uyTu mory“.320) Y crapom IpPHOpeyKOM OKPyTy ,,WapoBawe Bammupa Tpaje yerpmecer jaHa“.321) 5. OBMAHE U 3JIOYMOTPEBE 360r HMuxXOBMx WITeTHMX M OMacHMx ocobuHa cBeT ce BaMmupa eTpamHo Goju. Om Hux ce crpaxyje M one re ce HMCy jaBmanu u rye ce 0 HMMa cma6o ropopu. ,Hapog ce uenog Jypmuropa, mime Mn H. IWaysuh, aqpoxat u3 Beorpaga, maim “ camor momeHa Bamriupa“. »Hu og wira Me He cTpaltie HO of BaMMIMpa; Aa Ta BUM 3rpaHyvia Gux ce“, pexma my je jena xena nog [ypmuropom, mpexo zera 1939 ro- auue, Kay jy je mutao o rome. Huko u Hurye He CMe HM 3a 2KMBY rmaspy oTmhu Hohy Ha rpo6me HM OHAa Kay je OKOMMHAa HayameKo MMpHa of BammMpa. A Kay ce Beh Herge BaMMMpM ormace, 3aBIaza TaKo yxXacaH CTpax M Tperler fa 44M cyHue 3ahe HUKO He cme HK HoCa TOMOTMTM Hatlowe “U3 Kyhe“. Kaz cy ce 1731 rogyHe nojasuan Bammupu y Menpehu, y Cp6uju, ckynane cy ce Hohy mo yBe Tpu cha- myusmje y jequoj kyhu u Ty cy Heku 6yemu, a HeKM CHaBanM, TOMMKO ey ce 6une npennammuae.322) Kaxo cy ce Y6manu 1820 rogmne ,,cacram m0 Tp Kyhe y jeqHo, 3alTo AypaTu ce He MOxe of cTpaxa,323) Beh cam nomenyo. Kay ce oxo nonosmHe XIX Bexa Geure y JleckoByy mo- BamnMpuo jeqan Typun, 3aBslaqa TakaB cTpax ,,ja ce M0 TpM TO 4e- Tupu dbamusmuje cxyne y jeqHy Kyhy, ma Ty mpenohe“.324) Y nexum xpajesyma Jlammauuje 41M ,,ce mpormacu ma ce TKO NOByKOgMaMMo, Ty He cme HuTKO Ha yBop“.325) Y Byxosuum, y Jlanmaumju, Kay KO BMAM ByKOMNIaKa, ,,TAaKO Ce pemave ja y HeEMy KPB yMpe Te ce mpe- TBOpM y BORY, Ma Maso KOju 2xuB ocTraHe“. Kay, ce Tako WITO TaMO Rec mpapocnaBHyMa, ,0fMaxX 30By MomoBe Wa MM cBelITajy Ma- ema‘ .328) Y Maxapexoj ce jequa nepojxa, kam je BMjena ByKOmMaKa Kpaj jequor GyHapa, Tako nonmaimma ,,Ja HMje xXMBMNa HK ABayeceT xu uerupu ype“.327) 311) J. Ujevié, Zborn. za nat. Zivot, Kw. I, cmp. 226, 318) TI. Momuposuh, Taacn. Ern. ay3eja, Kw. XIV, crp. 97. 319) Cp6cko-danaaTuncKu mazasun, 1865, cmp. 44. #20) T. [paruuesuh, Paacn. 3ex. xy3eja, x. XX, cmp. 458. 321) Cr. Mauaj, Faacn. Cpn. yuen. Opywred, x. 73, crp. 134. 322) L.v. Thalléczy, Publicationen der Ethnologischen Mitteilungen aus Ungarn, III, 1888, crp. crp. 18. 23) 'T. P. Bopheswh, C. e. s6opuux, mm. XIV, crp. 431. 4) K. umurpujesuh, Kapayuh, 1903, cmp. 110. 825) Cp6cxo-danaaruncku xazasun, 1865, crp. 45. 326) V. Ardalié, Zborn. za nar. Zivot, Kr. XIII, crp. 149. 221) $tj, Banovié, Zborn. za nar. Zivot, Ke. XXVI, crp. 351. 37184 ‘Tuxomup P. Bophesuh Zly60xo yKopereHo BepoBarbe y BaMIIMpe M OrpoMaH cTpax of, UX OBEIM Cy Y WIMpoKoj Macu Halllera MpMMMTMBHOra CBeTAa JO pa3- muuntux o6maHa u 3n0ynorpeba. ,,Y Bpujeme ruaqu, kaxe Byx C. Kapanmh, uecto ra (ByKogaka) npuBuhajy oko BomeHMia, OKO amGapa 2KMTHMjeX M OKO Yapyaka M KOWIeBAa KyKypy3sHMjex“.328) Y Crapo- HMju, Kaga he wacratu ,rmaqHa roquna, (ByKoAauM) oOumase amOape Mi AKUTHUYe Te jemy U OHO WITO je joul yHyTpa“.329) Ha Xsapy ,,ByKo- Asay ce moHajpume nojaBbyjy y jecex 3a Bpeme jematse (6ep6e rpoxha)“. O6yaeHu y onpnaHo ofeno ,,c MjeLimHom rmpeKo pameHa OHM uy mo Hoh Kpactst rpoache“.390) Y Xepneroswau, mpyua Januhuje Tlamyunna, ,,Hajpyitte ce ByKOZNauM noKaxy Kay mocTaHe Gocrax (sry- Genmue u Aume), rpoxwhe u KyKypy3, la OHM JTynexu KOjM Kpany y3my o6Hoh Gujese Koulysbe Te ux OOyKy CBPX XabMHa, 3aBMjy rape 6ujenum u o6jece mocTaB Husa ce, cBe KaO LITO je oOw4HO Kay ce Mp- TBM KoMajy. Jom npuBexy no KaKBo rBoxwxhe Mak nosBekyjy, 1a crany 6yuaTu M puKaTM, p3aTM M peBaTM M Cc TMM Honsallie Myyape Mu T10- wape, Te HanaqHy “ MoKpayy mo myHe Bpehe“.381) Bpno-camune mo- jake 7060 cam “3 cena Tynanapa, y cpe3y BaceHMuKOM, O ,,Xpcy- suma“ Koj ormace Wa ce KakaB CTapall NOBamMmupuo, ma ce HOhy jaB- wbajy OfeBeHM Kao BaMMIMpM, M BuUy Za 6“ Mpenanu cBer. Y [ebpy M OKOJIMHM ,,TOTOBO yBeK Kal ce MpoHece ruac ya ce nojaBMo BaMImMp mlojeqMHu apHayTcKM oGelleHalM M KOKOWIAapM KOpucTe ce THM Bepo- BabeM, Te y 3FOQHO BpeMme yysla3e y NojequHe JoMoBe, Ma OfHOCe CBO~ jum xyhama To roy ce Moxe ogHeTu. Tocse ce mpuua Kako je BaM- mp mojeo cup, mact, numuhe, jaja, mommo ByHO, pakujy “ Tako Ja- me“.332) Mumma CrojaquHopmhepa — Cpnxurba, nosHaTa cpmcKa TMeCHMKMba, TIpMmoBeyja KaKO cy ce y NpBoj momosunn XIX Bexa, y weHom cesry Bpguuxy, y Cpemy, nojasuau Bamnupu. JeqHe TamuHe je- cee HOhM, Ka3yje ona, y rmyBo 706a, ,3a4y ce 13 rpobsea HEKM UyTaH rgac KOM je Hohva TuuIMHa cTpaxoBuT o73MB AaBasia. Tnac je cpe 6mu- Ke K Cey Joa3M0, Ha MocseTKy Uy cey Ha cBaKoM packpurthy crpa+ XoBMTO je Apekao“. Crpaxapu Koju cy Guim mpey onuITMHCKOM Ky- hom pa3Geromte ce y campTHoM crpaxy, jep cy 6mm cna3mm ,,kKaKO MpTBall, yBMjeH Gem moKpoBoM mpaBo K Huma upe“. CyrpagaH camo ce 0 TOMe roBopusI0; cBM cy Gum MpemMpsm of cTpaxa, a yBeye jour 3a Buyena cy ce NosBaTBapamm y kyhama. Hexonmxo Beyepu mocze Tora jaBuile ce BaMmupm MoHOBa. 3aTuM ,,TO jaBsbawe yuecTa M wKU- TeJbe TAKMM CTpaxOM OKyje 7a eve M Pea HM Ha JaHy He CMejolle U3 kyhke usahu“. Y ucro mak Bpeme ,,cKopo HMjeqHO jyTpo He ocBaHe a ya ce He uyje: oBaj moBaj no”pym o6ujex, omHeceHO G6pattHo, MacT; ucTO~ yeHO BMHO, pakuja; OBye yKpayeHa claHMHa “3 oaKa; oBge obu- jeua co6a, omHeTO MmaTHO, cBedaHO pyBo, OucepHe urse, 31aTOM Be- sem yOpagaun “ mpove“. Ysanya je Munuana oray, Mec cBeurte- HMK, OOaBellITaBao bye Wa BaMMIMpa HeMa M TOBOpMO MM 7a ,,BaM- 328) By C, Kapanuh, Cpn. pjewnux, xox syxodsax. 2) L, 1116, Narodni slavonski obi¢aji, erp. 294. 930) A. VU. Iapuh, Taacn. Sem. myseja, Km. IX, erp. 490. 931) J. amy 4una, Cp6cko-dannaruncku mazasun, 1867, erp. 60—61.. $32) M. M. Be muh, Bpacreo, xm. VIII, crp. 45.Bamnup 185 mMp Taj Huje HuKO ApPyrM Hero pyr oHUx ToMOBa KOjM Bac xapajy“. Cze je 6uno Ganaza, ,,jaua Gere Bepa y BaMMupa Hero COBO cBelITe- uuka“. Hajsamq ce meH OTall cmpemMM M ca UPKBemaKoM, ,MaquM 1 30paBMM MomKoM“, jeqHe HOhm ce caxpuje 6Guu3y UpKBe uM yxBaTH »Bamnmpa“, ,y KOM cBor ceybaka no3sHany“. Ipenmanien on craze Mo- smurn Wa ra nycre. Hapapxo og Tora Huje Morno 6u7n HuuITa, Beh ,,O0r omBy'4eH My apuluTe 3aTBopeH“, rye M cBOje ApyuITBO mpoKasa. ,,Cy- Tpa y jyTpy jaBuo je qo6out Ko Bomy uMa Bu_MTM BaMnMpa HeKa Robe onwiruuckoj xyhu“. Kpyeun 3atu ,,cBv npume crpory KauiTu- ry “ca TMM HecTaye Bamnupa m Mpectagze Kpaha“.333) Y wexum Kpa- jesuma Jlanmaunje kay 6u ce uyn0 Wa ce nojasMo ByKomaK mynexn 6u ce o6umaTo KopucTuau. OHM ,,HeMUsMUe MOKpazy M MHOre y LpHO sapujy. Jloraha ce na ce mymexu y cpex momHe o6yxy y Geno, nak ony y Kpul crpammru macrupe, Koju WoK Buge ono Gemumno pas6erny ce mo 6peropyMa, a HalIM TM Ha30BM ByKOAMAyM ToHe ona 6maro Kao cBpoje BuacruTo. 6am u ya ce Habe y Kora yo6aHHa myurKa, He CMe nyyatu umajyhu Ty mpeapacyny a he my ce myurka pasapujeru“.324) Vima jequa uecTa u Bps0 BemuKa 30ynoTpeba, cTBOpeHa cTpa- XM of, BammMpa. Ona je y TOMe ITO ce HeKO Ormach BaMIMMpoM M. Kao TaKaB HOhy foma3m cBojoj weHM MIM AOa3sM weHM HeKor Apyrora, KOjM je cKopo ympo, Kao Toboxe cBojoj. Ilonexagz, Kao uITO CMO BM- Wem, crBap “ye Yak JoTIe Ja HeKe %KeHe ca BAMIMpuMa M AeUy pa- bajy. Yernapw Bammupopa xeHa MecTO BaMIMpa mpuma Kora Apy- rora c KMM je y foroBopy, a mpenmamienu npuMuTMBHM cBeT He cme HMlITa MpoTuB Tora 7a Mpeny3me. Joaxum Byjuh mpuua jenan unTe- pecaHTaH Taxas cuy4aj. OH, Havme, Ka3yje Kako ce y HeKOM cesy Gau3y Baje Semte nojaBuo Bammup, na je nmauimo u jaxao mye u onrpyaBao oko Kyhe jemHe Mage u sene yyosuue unju je Myx He- qjaBHo 6uo ympo, na 6u joj y moHoku ,,c 6emumM MOKpoBOM HaHM3aHUM ¢ Mpanopy, 6esiom uImocbKatiom uM yapamama“ pomasno. Hbexu yKy- hauu cpm ,,6u Kojexyqa of crpaxa u Tpemeta mobersm, camo 6s Ta Muaya M mena yRoBuia Ha cBoM KpeBeTy ocTana“. Bammup 61 610 c wom jeyaH cat, na 6 ,c BeIMKOM JapMOM, MpackoM 4 3BeKeTalsemM mpanopaia oTuuao“. OpaKo je Tpajamo Tp“ mMeceua yox ce ,jeqaH Rep3HoBeHu Mmanm dopex“ He Habe ma yhe y Tpar 3noynorpe6u. Ox yse {Ba BepHa mpyra, Ma ce, ca 3Harem JoMahuna Kyhe, cape y Kyjuu. Y panaect caTu eTo Tw BamnuMpa, a MpaBo Muayoj cHaumm u KOg ee gerne. ,OBaj y KyjHM ep3sHoBeHM jyHaK ca cBoja Ba Apyra Taku pymu y co6y, mak ona TM jakapa KpacHor BaMMMpa yxBaTH 3a pyke. Bamnup crane jeyatu, creaTu u rpe6cTu Maaquha, amu My HuurTa He nomMoxe, Beh 6M BeSaH KOHOMNeM I K ceocKoM JOMy orepan“. Bammup je 6uo ,nmeTu komumja og kyhe“ ynoswume. Ha uemmry ce yTBpaM 7a je yopyyjac BaMNMpom ,,cBor coneTBeHor My2Ka OTpoBasia M3 y3poKa WITO ra HUje MMJOBasia, a c BaMNMpoM pafa je Ouna raquy “ cKapeqHy my6aB mpoBogzMTu, a u OH TaKOhe c HOM". 36or Tora Gbexy o6oje kamwmexn cmphy.3*°) 338) M.C.Cp6 Kuma, Y bpywxoj Topu 1854, H. Cag, 1866, erp, 23—25. 334) CpOcxo-darmaTunexu mazasun, 1865, erp. 45. 333) J. Byjuh, Hyrewecreuje no CepGuju, xis. Il, erp. 79. 39