Ljudska komedija

Ljudska komedija (La Comédie humaine) zajednički je naziv za romane Onore de Balzaka,

međusobno povezane, u kojima nastoji da pruži sliku o svom vremenu, društvenim i istorijskim,
filozofskim kretanjima, da prikaže život svih društvenih klasa i slojeva, da osvetli tajne čovekove
psihe. Balzak je prvi upotrebio mehanizam vraćanja istih likova kroz svoje knjige kako bi izrazio
jedinstvo društva koje slika. U predgovoru «Ljudske komedije» (objavljen 1842. godine)
naglašava da će to biti istorija koju su zaboravili toliki istoričari, istorija naravi. Predvideo je da
«Ljudska komedija» sadrži 137 dela, ali je stigao da napiše 91 delo. Tom broju se mogu dodati
još tri romana koje nije predvideo prvobitnim planom. U broj od 94 dela ne ulaze «Golicave priče»
ni Balzakovi mladalački romani napisani pre 1829. godine. U svom Katalogu dela koja će sadržati
«Ljudska komedija», Balzak predviđa sledeću podelu:

 Prvi deo: Studije naravi, razvrstane po temama u šest grupa:

1. Prizori iz privatnog života (Čiča Gorio),

2. Prizori iz provincijskog života (Evgenija Grande, Izgubljene iluzije),
3. Prizori iz pariskog života (Sjaj i beda kurtizana, Rođaka Beta, Rođak Pons),
4. Prizori iz političkog života (Poslanik iz Arsija),
5. Prizori iz vojničkog života (Šuani),
6. Prizori iz seoskog života (Ljiljan u dolu).

 Drugi deo: Filozofske studije – Šagrinska koža, Traganje za apsolutnim.

 Treći deo: Analitičke studije sadrže samo jedno delo koje nije roman već ogled
«Fiziologija braka»