Professional Documents
Culture Documents
यातयात यव था बभाग
काठमाड , २०७७
वषय सूची
१. पृ भू म ........................................................................................................................................................३
२. तावना .....................................................................................................................................................३
३. सं ि नाम र ार भ ...............................................................................................................................३
४. प रभाषा .......................................................................................................................................................३
९. व वध ..........................................................................................................................................................7
2
१. पृ भू म
सावज नक यातायात सेवा आ थक, सामािजक तथा वाताबरणीय मह व स हतको दगो यातायात णाल को तक भएकोले यसको
गुण तरलाई वशेष मह वका साथ हे रनु पछ। यातायात सेवा सहज, स तो, सुरि त र भरपद एवम् व ध मै ी बनाएमा यातायात
णाल को उ च गुण तरलाई याभू त दन स क छ। आजको प र े मा, को भड -१९ ले व यापी महामार को प लएको र यस
कोपको सामना गन एवम् कोपको जोिखम यूनीकरण गन सम त व नै व भ उपायह को खोजीमा लागेको छ। को भड -१९ को
जोिखम कम गनका ला ग मा नसह को भड-भाड कम गनु र आपसमा सामािजक दुर कायम गनु आधारभूत मा यता भएका छन्। यसैल,े
सावज नक यातायातको योग गदा को भड-१९को सं मण हुन न दन वा यसको जोिखमलाई यूनीकरण गन वशेष सतकता अपनाउनु पन
हु छ।
यसै ले, सावज नक यातायात सेवाको मह वपूण भू मकालाई यानमा राखी यातायात यव था वभागले सबै सरोकारवाला
सं थाह को सम वयमा लागु हुने ग र यो नदिशका तयार गरे को छ।
२. तावना
को भड -१९ को कोपको अव थामा सावज नक यातायात सेवा स ालनगदा हुने स ने सं मणको जोिखम यूनीकरण गन वशेष
सतकता अपनाउनु पन भएकाले सवार तथा यातायात यव था ऐन, २०४९ को दफा १५३ मा भएको ावधान तथा यातायात यव था
नयमावल , २०५४ को नयम ६२ ले दएको अ धकार योग गर यातायात यव था वभागले "को भड-१९ कोपको अव धभर सावज नक
यातायात स ालन नदिशका, २०७७" जार गरे को छ ।
३. सं ि नाम र ार भ
(क) यो नदिशकाको नाम "को भड-१९ कोपको अव धभर सावज नक यातायात स ालन नदिशका, २०७७" रहे को छ।
(ख) यो न दिशका को भड-१९ को कोपका कारणले नेपाल सरकारले नदिशत गरे को म त र अव धभरको ला ग लागु हुनछ
े ।
नेपाल सरकार, दे श सरकार वा थानीय तहले समय समयमा नणय ग र तो क दएका े वा टह मा सावज नक
यातायात स ालनगदा यस नदिशका बमोिजम गनु पनछ ।
(ग) यो नदिशका पालना गनु, गराउनु सरोकारवाला सबैको कत य हुनछ
े ।
४. प रभाषा
(क) " नदिशका" भ ाले "को भड-१९ कोपको अव धभर सावज नक यातायात स ालन नदिशका,२०७७" लाई स झनु पछ।
यसमा भएका ाबधानह सावज नक या ुवाहक तथा मालवाहक सवार साधनह को सेवा सं चालनका ममा को भड-१९
सं मणको जोिखम यून गन अपनाउनु पन जन- वा यका मह वपूण याह समाबेश ग रएका छन्।
(ख) "को भड-१९" भ ाले नोवेल कोरोना भाइरसका कारणले हुने एक कारको स वा रोग स झनु पछ ।
(ग) "सामािजक दुर ” भ ाले को भड-१९ सं मणको जोिखम कम गनका ला ग नेपाल सरकार, वा य तथा जनसं या म ालयले
तयार गरे को मापद डमा तोकेको यि - यि बचको भौ तक दुर लाई स झनु पछ।
(घ) "यातायात सेवा" भ ाले सावज नक सवार ले भाडा लई एक ठाउँ बाट अक ठाउँ स म या ी वा मालसामान ओसारपसार गन
काय स झनु पछ।
(ङ) " नमल करण ( डसइ फे शन)" भ ाले या टे रया न ट गन उ े यले उपयु रसायनको योग ग र सरसफाई गन यालाई
स झनु पछ।
3
(च) लामोबाटो” भ ाले या ाको ला ग थान गन थानबाट दुईसय पचास कलो मटर वा सो भ दा बढ दुर को ग त य थानस म
पु ने बाटो स झनु पछ।
(छ) “म यम बाटो” भ ाले या ाको ला ग थान गन थानबाट एकसय कलो मटर भ दा बढ तर दुईसय पचास कलोमीटर भ दा
कि त दुर को ग त य थानस म पु ने बाटो स झनु पछ।
(ज) “छोटो बाटो” भ ाले या ाको ला ग थान गन थानबाट प चीस कलो मटर दे िख एकसय कलोमीटर स मको दुर को ग त य
थानस म पु ने बाटो स झनु पछ।
(झ) “ था नय बाटो” भ ाले या ाको ला ग थान गन थानबाट प चीस कलो मटर भ दा कि त दुर को ग त य थानस मको बाटो
स झनु पछ।
को भड-१९ को कोपको अव धभर सावज नक यातायात स ालन गदा सरोकारवाला प ले न न यव था अनुसार काय गनु
पनछ।
4
(ञ) चालक क र या ु क लाई उपयु खालको लाई बोड वा लास वा फाइबर बोड वा बा लो क समको लाि टक िशट
ारा छु ाउने,
(ट) सवार साधन भ फोहर या नका ला ग छो न म ने खालको ड ट बन (टोकर ) रा े र यक खेप ( प) प छ यसको
सफाई गन कमचार लाई नदशन दने,
(ठ) सवार साधन भ को भड-१९ स ब धी सावधानीका सं देश तथा सतकता स ब धी जनचेतना मूलक साम ी टाँस गन।
सावज नक यातायात सेवामा कायरत सवार चालक तथा सह-चालकह ले को भड-१९ को सं मण हुनस ने स भा वत
कारणह बाट सुरि त रहन र या हु को बीच सं मणको स भावना यून गनका ला ग न न उपायह अबल बन गन:-
(क) सावज नक यातायात स ालनगदा चालक तथा सह-चालकले अ नवाय पमा मा क र प ा लगाउने,
(ख) सावज नक यातायात स ालनगदा या ु वा अ य सडक योगकताह बीच सामािजक दुर कायम रा े र यसका ला ग अ लाई
े रत गन,
(ग) सावज नक यातायात सेवाको कायसमय प छ आफुले योग गरे का स पूण कपडा साबुन पानीले रा र धुने र घाम लागेको
थानमा सुकाउने। आफुले योग गरे का मा क र प ा पून: योग यो य नभए सुरि त पमा या ने र पून: योग यो य भए
धोएर योग गन।
(घ) यातायात सेवाको भाडा सं कलन गदा या ु सं ग भौ तक दुर कायम ग र भाडा रकम फता दन नपन ग र भाडा संकलन गन
बाकसमा रा या ल
ु ाई अनुरोध गन,
(ङ) सवार साधनलाई बस अ ा (ट मनल) मा वा यारे जमा सेवा समा प छ रा र सफा ग र नमल करण (डीसइ फे शन) गन,
गराउने,
(च) सेवामा रहं दा बस अ ा (ट मनल) वा बस बसौनीमा वा सवार साधन भ धु पान नगन,
(छ) सावज नक यातायात सेवाको या ामा रहदा चालक तथा सहचालकले अ नवाय पमा दे िखने ग र प रचय-प लगाउने ।
(ज) सवार साधन बस बसौनी वा तो कएको थलमा मा ु ै ी हुने ग र सेवा
रो ने र या म दान गन,
(झ) सवार साधन वातानुकू लत (एयर-क डीश ड) भएमा यसको योग नगन,
सावज नक यातायात साधनमा या ा गदा को भड-१९ को सं मण हुनस ने स भा वत कारणह बाट सुरि त रहन र अ य या ु
तथा सेवामा संल न कमचार वच सं मणको जोिखम यून गनका ला ग दे हाय अनुसार गन:-
(क) को भड-१९ को सं मण हुन स ने मा यम, जोिखम र जोिखम यूनीकरणका उपाय स ब धी जानकार हा सल गन र
सावज नक यातायातको योग गदा अबल बन गनु पन नदशनह का बारे मा जानकार रा ,े
(ख) अ त आव यक काय र पैदल या ा स भव नभएको अव थामा मा सावज नक यातायात सेवाको उपयोग गन,
(ग) अश वा क जोर शार रक अव था भएका या ुह ले सकभर सावज नक यातायात सेवाको योग नगन,
(घ) सावज नक यातायात सेवाको योग गन घरबाट बा हर न कनु पूव अ नवाय पमा मा क वा कपडाले नाक र मुख छो ने, र
अ ले नाक र मुख नछोपेको पाएमा नजह लाई सतक गराउने अ यथा उ सवार वा थानमा नजाने,
(ङ) सावज नक यातायात सेवा योग गदा सवार साधन भ वा सावज नक थलमा (बस ट मनल वा बस बसौनी आ द) मा रहं दा
कुनै प न क समको खानेकुरा नखाने,
(च) सावज नक यातायात सेवाको योग गदा बस बसौनी वा बस अ ा (ट मनल) मा सामािजक दुर कायम ग र पं ि ब भएर पालो
पखने,
(छ) सवार साधन भ सामािजक दुर कायम हुने ग र तो कएको सटमा मा ब ने र अ लाई प न यस बारे मा सजक र सतक
तु याउने,
5
5.4. ा फक हर तथा अनुगमनमा ख टने कमचार
को भड-१९ कोपको अव धभर स ालन हुने सावज नक यातायात सेवाको ला ग तयार ग रएको यस नदिशकामा उ लेख भएका
यव थाह पालना भए नभएको अनुगमन गदा यस बाट हुनस ने स भा वत सं मणबाट सुरि त रहन र अ य सडक योगकता बच
सं मणको स भावना यून गनका ला ग न न कायह गन:-
(क) को भड-१९ को सं मण तथा यसको रोकथाम स ब धी आधारभूत ान र ब दाबि द प छ सावज नक यातायात सेवा स ालन
स ब धी नदिशकाको बारे मा जानकार रा ु पन,
(ख) यातायात वा ा फक यव थापनको कायसमय अव ध भ मा कको योग अ नवाय पमा गन,
(ग) अ त आव यक अव था बाहेक सवार साधन भ बेश नगन,
(घ) सवार तथा सवार चालकको अनुगमन गदा सामािजक दुर कायम गन,
(ङ) सवार चालकलाई नदशन दं दा सकभर ईशारा वा सं केतको योग गन,
(च) को भड-१९ को सं मण तथा यसको रोकथाम स ब धी आधारभूत ान र ब दाबि द प छ सावज नक यातायात सेवा
स ालनस ब धी नदिशकाको बारे मा सडक योगकता माझ प न चार सार गन,
(छ) सवार तथा सवार चालक संग स बि धत कागजातको चेकजांच गन आव यक भएमा आफुले नछोई स बि धत चालकलाई नै
दे खाउन लगाई नर ण गन,
६. ा सी स ालनस ब धमा
को भड-१९ को कोप अव धभर ा सी सं चलन गदा न न उ लेिखत यव थाह को पालना गनु पनछ:-
(क) ा सी चालकले मा क, प जा र भाइजर अ नवाय पमा लगाउनु पन,
(ख) ा सीमा चालकको सं मण जोिखम यून गनका ला ग चालक ब ने सटलाई लाि टक वा फाइबर िशटले छु ाउनु पन, वा
(ग) या ु ा सीमा वेश गदा हात सफाई गनका ला ग ा सीमा या नटाइजरको यव था हुनपु न,
(घ) ु ो सं या बढ मा दुईजना स म र प रवार भ का पाँच बषस मका बालबा लका मा
ा सीमा या क सवार हुन स ने,
(ङ) ा सीमा या ु ब दा पछा डको सटमा ब नु पन,
को भड-१९ को कोप अव धभर टे पो वा दुई पां े सवार स ालनगदा न न उ लेिखत यव थाह को पालना गनु पनछ:-
(क) चालकले मा क, प जा र भाइजर अ नवाय पमा लगाउनु पन,
(ख) चालकको सं मण जोिखम यून गनका ला ग चालक ब ने सटलाई लाि टक िशट वा फाइबर िशटले छु ाउनु पन,
(ग) या ुह को सटपं ि लाई छु ाउनका ला ग लाि टक वा फाइबर िशटको योग गन,
(घ) या ु सवार मा वेश गदा हात सफाई गनका ला ग या नटाइजरको यव था हुनपु न,
(ङ) ु ो सं या सट
टे पो वा तनपां े सवार मा या क मता भ दा बढ मा पचास तशतले सवार हुन ् स ने ग र अनुसूची (२) मा
दे खाए अनुसारको लेआउट अनुसार या ु ओसान,
(१) को भड-१९ को कोप नय ण गन यस वषम प रि थ तमा सावज नक यातायात सेवाको स ालन सुरि त तथा या ु मै ी
बनाउन र यो नदिशकाको भावकार काया वयन भए नभएको अनुगमन गन दे हाय अनुसारका यव था ग रएको छ:-
(क) थानीय बाटोह मा सावज नक यातायात स ालनस ब धी यव थाह पालना भए नभएको अनुगमन गन थानीय तहले
आ नो मातहत रहने ग र अनुगमन स म त बनाउनु पनछ।
(ख) छोटो तथा म यम दुर का बाटोमा वा एक दे श भ का बाटोमा सावज नक यातायात स ालनस ब धी यव थाह पालना
भए नभएको अनुगमन गन दे श सरकारले आ नो मातहत रहने ग र अनुगमन स म त बनाउनु पनछ।
6
(ग) म यम तथा लामो दुर का वा अ तर दे शीय बाटोह मा सावज नक यातायात स ालनस ब धी यव थाह पालना भए
नभएको अनुगमन गन यातायात यव था वभागले दे श सरकारको सम वयमा अनुगमन स म त बनाई काय गनछ।
(घ) काठमाड उप यकामा सावज नक यातायात स ालनस ब धी यव थाह पालना भए नभएको अनुगमन गन यातायात
यव था वभागले काठमाड उप यका भ का नगर/महानगरपा लकाह संग सम वय ग र सं य ु पमा अनुगमन सं य
स ालनगनछ।
(२) सावज नक यातायात स ालनस ब धी यस न दिशका बमोिजमका यव थाह को भावकार काया वयन गन के , दे श र
थानीय तहमा रहेका सरोकारवाला नकायह ले न न अनुसार गनु पनछ:-
(क) यस नदिशकाको अनुसूची (३) मा उ लेख भएको िज मेवार बहन गन,
(ख) अनुगमन गदा दोषी पाईएमा कसुर अनुसार स झाई बुझाई नदिशका पालन गन लगाउने दे िख कसुर अनुसार च लत
कानुन बमोिजम द ड ज रवाना गन, गराउने,
(ग) को भड-१९ कोप अव धमा नेपाल सरकारले जार गरे का नदशनह को पालना गन, गराउने।
९. व वध
(क) यस नदिशकामा उ लेिखत कुराको हकमा यसै बमोिजम र अ यको हकमा च लत नेपाल कानून अनुसार हुनेछ।
(ख) नेपाल सरकारले को भड-१९ को महामार को सं मण र यसको यव थापन स ब धी नेपाल सरकारले जार गरे का नदशनह
बमोिजम यातायात यव था वभागले यो नदिशका लागु, सं सोधन र खारे जीका स ब धमा आव यक नणय गन स नेछ।
7
अनुसूची १:- या ु-या ु बीच सामािजक दुर कायम हुन स ने बसको या ु- सटको उदाहरण
सं केत:
8
अनुसूची २:- या ु-या ु बीच सामािजक दुर कायम हुन स ने टे पो भ या ु- सटको लेआउट
9
अनुसूची ३: को भड-१९ कोपको अव धभर सावज नक यातायात स ालन नदिशका, २०७७
काय ववरण र िज मेवार नकाय/सं था
. िज मेवार /काय ववरण यातायात यातायात सवार चालक ा फक हर तथा वा य सेवा यातायात े ड थानीय तह
सं . यव था वभाग यवसायी/क प न र सह-चालक अनुगमनमा ख टने वभाग/ यु नयनह (गाउँ/नगर/
कमचार महानगर पा लका)
10
. िज मेवार /काय ववरण यातायात यातायात सवार चालक ा फक हर तथा वा य सेवा यातायात े ड थानीय तह
सं . यव था वभाग यवसायी/क प न र सह-चालक अनुगमनमा ख टने वभाग/ यु नयनह (गाउँ/नगर/
कमचार महानगर पा लका)
11
. िज मेवार /काय ववरण यातायात यातायात सवार चालक ा फक हर तथा वा य सेवा यातायात े ड थानीय तह
सं . यव था वभाग यवसायी/क प न र सह-चालक अनुगमनमा ख टने वभाग/ यु नयनह (गाउँ/नगर/
कमचार महानगर पा लका)
12