Ïaš - 4

ehk¡fš kht£l bu£o Ïd k¡fë‹ têgh£L KiwfŸ

K‹Diu
k¡fŸ jk¡F V‰gL« Ï‹dšfëš ÏUªJ éLglΫ J‹g« neuhkš
j«ik¡ fh¤J¡ bfhŸsΫ bjŒt¤ij nt©L»‹wd®. m›thW
nt©oaJ ãiwnt¿ é£lhš ÏiwtD¡F e‹¿ brY¤J« Kfkhf¥ gšntW
rl§Ffis ãfœ¤ÂÍ« j«khš Ïa‹w fhâ¡iffis¢ brY¤ÂÍ«
tê¥g£L tU»‹wd®. bjŒt§fS¡F¥ gaªJ thœ¡if el¤Â tU«
kåj‹, m¤bjŒt§fS¡Fça rl§Ffis mt®fŸ bfh©LŸs
e«Ã¡iffë‹ mo¥gilæš ãiwnt‰¿Í« tU»‹wd®. Ï›éaš ehk¡fš
kht£l« bu£o Ïd k¡fshš têgl¥gL« bjŒt§fë‹ tif¥ghLfŸ,
e«Ã¡if mo¥gilæš el¤j¥bgW« rl§FfŸ, ne®¤Â¡fl‹fŸ M»ad
g‰¿ Muha K‰gL»wJ.

rka« - têghL és¡f«

Religion v‹w M§»y¢ brhšè‰F¢ rka« v‹w bghUŸ
tH§F»wJ. rka« v‹gj‰F neuhf tH§F« Religion v‹w brhš ÏU
bghUëš tH§f¥gL»wJ. x‹W F¿ brhštJ, mjhtJ Ïiwt‹
ÂUÎs¤ij m¿tj‰F¢ Áy ãfœ¢ÁfisÍ« fh£ÁfisÍ« milahskhf¡
bfhŸtJ v‹w bghUŸ. k‰bwh‹W ÏiwtndhL x‹WgL¤JtJ mšyJ
Û©L« Ãiz¥gJ v‹gjhF«’’1 vd¡ fiy¡fsŠÁa« F¿¥ÃL»‹wJ.
rka¤Â‰F és¡fkhf¥ gšntW fU¤J¡fŸ brhšy¥g£LŸsd. “rka«’’
v‹gJ k¡fisÍ« flÎisÍ« Ïiz¤J it¡F« X® mik¥ò’’2 vd¡
»¿¤Jt ehlf Ïy¡»a üèš és¡f« ju¥g£LŸsJ. thœéš
x›bthUtU¡F« ÏUéj Ï‹g§fŸ »il¡»‹wd. mit ngç‹g«,
Á‰¿‹g« v‹gdthF«. ngç‹g« v‹gJ Ïšyw¤ij¤ JwªJ Ãu«k¢rça

165
éuj¤ij V‰W, g¡Â be¿æš <LgLtjhF«. Á‰¿‹g« mj‰F
ne®khwhdJ. Ϥjifa Ï‹g§fëš ngç‹g« ãiyahdJ. kåj Ïd¤ij
eštê¥gL¤Â thœ¡if Kiwia xG§FgL¤Âl rka« cjλwJ. Ïjid
és¡F« Ïuhjh»UZz‹ “rka« xU nfh£ghL m‹W, mJ xU thœ¡if
Kiw v‹W F¿¥ÃL»wh®’’3. “rka¤Â‹ fUthf têghL Âfœ»wJ. xU
éU¥g¤ij ãiwnt‰w nt©LjiiyÍ«, têgh£ilÍ« mo¥gilahf¡
bfh©lJ rka«’’4 v‹»wh® ÁtR¥ukâa‹. kåj‹ jdJ thœé‹
njitfis bjŒt¤Â‹ K‹d® nt©o ã‰gh‹. Ïjdhš jdJ njitfŸ
ó®¤ÂahF« v‹w e«Ã¡if mtål« vG»wJ. “têghL v‹w brhš Ï‹W
bjhGjš v‹w bghUënyna bgU«ghY« tH§f¥gL»wJ. fh£oa têæš
Ëg‰¿ el¤jny têgLjš vd¥gLtJ’’5v‹»wh® brh¡fè§f«. Ï›thW
rKjha¤Âš rkaK« têghL« x‹nwhblh‹W Ã‹å¥ ÃizªJ
fhz¥gL»‹wd.

têghL – njh‰w«
“kåj‹ j‹ M‰wš X® tu«ò¡F£g£lJ v‹gij czu Mu«Ã¤j
ãiyæš flΣ nfh£ghL cUth»aJ. khªj® éy§Fãiyæå‹W khªj®
ãiyia vŒÂ¡ FGthf¤ Âu©L ã‹wnghJ bkšy¡ ÁªÂ¡f¤
bjhl§»aj‹ btë¥ghnl têghL. têgh£o‹ bjhl¡f¡fhy mo¥gil
m¢rnk. khªjç‹ bjhl¡f fhy thœit Mæu¡fz¡fhd mgha§fŸ
NœªÂUªjd. mt‰¿‰fhd fhuzfhça¤ bjhl®òfis¥ òçªJbfhŸs
Koahj nghJ mt‹ j‹ brhªj clè‹ Ïa¡f¤ij khÂçahf¡ bfh©L
x›bthU Ïa‰if¥ bghUŸfS¡FŸS« xU r¡Â ÏU¡»wJ v‹W
v©âdh‹.’’6 ϧ‡d« Ïa‰ifæ‹ ò®ãiwªj braiy kåj‹ m¿a
Ïayhj ãiyæš mjid mikÂ¥gL¤j Ka‹wnghJ têghL cUth»aJ.
m¢r cz®Î m‹ghf kh‰w« bgw¡ fhy¥ngh¡»š mUshf ts®ªj ãiyia
têgh£o‹ brašfŸ bjçé¡»‹wd.

166
têgh£o‹ ts®¢Á ãiy
kåj‹ têgh£Lz®it¥ bg‰w fhy¤Âš bgUªbjŒt, ÁWbjŒt
têghL v‹w ghFghL V‰gléšiy. go¥goahf V‰g£l kåj
Ïd¢Áªjid ts®¢Áæ‹ éisthš Ï‹iwa gšntW têgh£L ãiyfŸ
cUth»ÍŸsd.
bjhl¡f fhy kåj Ïd thœéš, Ïa‰if bgU«g§F bg‰wikahš
g©ila kåj Ïd¤Âš Kjèš Ïa‰if têghnl ÏUªjJ. “M¡ FofŸ
Ïa‰ifæš fhQ« Ô, Ïo, bgUkiH, óf«g« ngh‹w m¢rªjU«
ãfœ¢ÁfS¡F«, nehŒfS¡F« fhuz« cy»‹f© cyΫ fz¡f‰w
Méfns vd e«Ãd®. mªj Méfë‹ Ád¤ij¤ jâ¡f mt‰iw¤
njtijfshf¡ bfh©L têg£ld®’’7 K‹ndh®fë‹ Mé e‹ikÍ«,
ÔikÍ« ga¡ftšyJ v‹w e«Ã¡ifahš, mt®fŸ ga‹gL¤Âa bghU£fŸ,
mt®fS¡fhf vL¡f¥bg‰w eLf‰fŸ M»aditfS« bjŒtãiy vŒÂd.
ms¥g¿a r¡Âæ‹ c©ik ãiy cz®ªj Ëdnu bgUªbjŒtãiy
ÃwªÂU¡f nt©L«. Ïa‰if têghL K‹ndh® têghL, bgUªbjŒt
bjhl®òila bghU£fŸ têghL, eLfš têghL, ÁWbjŒt, bgUªbjŒt
têghL vd têgh£L ts®ãiyfis Iªjhf Kiw¥gL¤Â¡ fhzyh«
v‹g®.’’8
bjhl¡ffhy kåj Ïd« T£l§ T£lkhf thœªj fhy¤J
mt®fël¤J V‰g£l m¢r¤Â‹ fhuzkhf têghL njh‹¿æU¡fyh«.
m›ntisæš kåj‹ f©âš g£l mid¤ijÍ« f©L mŠr¤ bjhl§»
ÏWÂæš têgl¤ bjhl§»dh‹. “czÎ¥ bghU£fis k£Lnk njo thœªj
gH§fhy kåjå‹ kd« v‹W éê¥òz®Î bfh©lnjh m‹W Kjš
mtD¡F Ïiw eh£l« bjhl§» é£lJ’’9 v‹»wh® ifyhrgÂ.

Mé têghL
ehfçf« ts®¢Áailahj fhy f£l¤Âš kåj‹ T£lkhf thœªJ
tªjh‹. éy§F¤ j‹ik, fh£L thÁ¤j‹ikæèUªJ ehfçf« ts®ªjJ
167
nghynt, rkaK« Mé têgh£oèUªJ ts®¢Áailªjjhf¡ fUj
ÏläU¡»‹wJ. ehfçf« ts®¢Á miltj‰F K‹d® kåj‹ j‹ndhL
thœªj xU kåj‹ ÏwªJ é£lij v©â¥ gaªjh‹. f©Q¡F¥
òy¥glhj MéfŸ cy»š ãiwªÂU¡»‹wd v‹W M kåj‹ bfh©l
m¢r¤Âš V‰g£lnj Mé têghL(Animism), mªj MéfŸ kåjå‹
mid¤J¢ brašfisÍ« Ïa¡f tšyd v‹w v©znk Ï›têgh£o‰F
monfhèaJ. rka« v‹gJ Mé têgh£o‹ mo¥gilæš njh‹¿aJ
v‹gij¡ F¿¥ÃL« ily® “rka¤Â‹ bjhl¡f« Méfë‹ ghš V‰g£l
e«Ã¡ifæèUªJ njh‹¿aJ’’10 v‹gh® v‹W nk‰nfhŸ fh£L»wh®
g¡jt¢ry ghuÂ. Ïnj fU¤ij¥ ÃuhŒL« “ó®t FofŸ j§fŸ clšfis¥
nghynt Rna¢irahf Ïa§f¡ Toa M¤kh¡fŸ (MéfŸ) ÏUªjjhf¡
fUÂd®’’11 vd és¡»ÍŸsh®. Ï¡fU¤J rªÂunkhf‹ v‹gtuhš
bjhF¤J¤ ju¥g£LŸsJ.
Ïa‰if têghL
Ïa‰ifahf¤ njh‹W« Nça‹, rªÂu‹, kiH, Ïo, òaš, ä‹dš
k‰W« cæçd§fshd éy§F, gh«ò, ku« ngh‹witfisÍ« kåj‹
tz§fyhdh‹. ÏUë‹ M¡f¤Â‰F¥ gaªj kåj‹ Nça‹ cÂ¥gij¤
bjŒt r¡Â vd v©â têglyhædh‹. Ï›têghL Ï‹W« k¡fëilna
ãyé tU»wJ. jäHf¤Âš Áw¥ghf¡ bfh©lhl¥gL« bgh§fš têghL
Ï¡fÂnuh‹ têgh£o‹ jh¡fnkahF«. Nça xë¡F K‹d® éGªJ
tz§»dhš X® m‰òjkhd r¡Â f©Q¡F¡ »il¡F« v‹w e«Ã¡if
Ï‹W« ãyé tUtij¡ fhzyh«.

ãyéid ÏuΤJizahf têglyhæd®. f‹å¥ bg©fŸ ešy

fzt‹ mika nt©L« vd ãid¤J KG ãyh ehëš éujäU¡F«
j‹ikæidÍ« jäHf¤Âš fhz Ko»wJ. kiHædhš éisÍ«
J‹g§fëèUªJ fh¤J¡ bfhŸs kiHia têglyhæd®. kiHia
tUé¡F« rl§fhf ‘Kis¥ghç¢ rl§F’ eh£L¥òw k¡fël« ÏUªJ

168
tU»wJ. kiH bgŒa nt©Lbk‹gj‰fhf k¡fŸ têghLfis m‹W«
nk‰bfh©ld®. Ï‹W« nk‰bfh©L tU»‹wd®. kiHæid¤ bjŒtkhf
v©â ngh‰¿a brŒÂia Áy¥gÂfhu« bfh©L« m¿ayh«. cUéš
bgçajhf¤ njh‹W« kiyfis¡ f©L gaªJ k¡fŸ mt‰iw
têglyhæd®. Ïj‹ jh¡f« Ï‹W kiyfëš nfhæšfŸ f£o têghL
brŒJ tUtij¡ bfh©L e‹F m¿ªJ bfhŸs Ko»wJ. Ëd® jd¡F
czΫ j§F« ÏlK« (ku¥bghªJ) nehia¤ Ô®¡f cjΫ g¢ÁiyfisÍ«
jªJjéa kuŠbrofis têg£lj‹ éisthf ku têghL njh‹wyhæ‰W.
Ï‹W nt«ò, Mš, muR ngh‹w ku§fisÍ« Jsé, mUf«òš ngh‹w
brofisÍ« kåj‹ tz§» tU»wh‹. éy§F ehf«, MW, eÂ
ngh‹wt‰iwÍ« k¡fŸ ehf têghL, f§if têghL v‹w bgauhš têg£L
tU»‹wd®. mwthz‹ jkJ ku têghL v‹D« üèš “r¥ghåš
vçkiyfŸ äf¢Áw¥òw têgl¥gLtJ« M¥Ãç¡fhéš e¢R ku§fŸ
têgl¥gLjY« <©L v©z¤j¡fd. vdnt bgU«ghyhd têghLfS¡F
mo¥gil e‹¿Íz®Î« m¢r Îz®Înk ‘’12 v‹»wh®.
K‹ndh® têghL
ÏwªjtuJ M‹kh cwédU¡F e‹ikfis éisé¡F« v‹w
e«Ã¡ifæ‹ mo¥gilæš K‹ndh® têghL vGªjjhf¡ bfhŸsyh«
(ancestoral worship) Ï›tH¡F r§f Ïy¡»a¤Âš eLfš têghlhf
ÏUªÂU¡»wJ.
eLfšiy têg£L nt©oaij¥ bgwyh« v‹w e«Ã¡if Ïj‰F
mo¥gilahf¡ fUj¥gL»‹wJ. ËtU« e«Ã¡iffŸ K‹ndh®
têgh£o‰F äfΫ bjhl®òilatdhŒ cŸsd v‹»wh® g¡jt¢ry ghuÂ.
1. “Ïwªj _jhija®fë‹ M‰wY« mDgtK« thœnthiu¢
br«ik¥gL¤J« v‹w e«Ã¡ifæš _jhija®fis
têgL»‹wd®.

169
 2. Ïwªnjhç‹ MÁ v‹bw‹W« thœnthU¡F¡ »il¡f nt©L«
vd K‹ndh®fis têgL»‹wd®.
3. Ïwªnjhç‹ éU¥g§fisÍ« mt®fS¡F¥ Ão¤jkhd t‰iwÍ«
ãiwnt‰¿ mt®fis têgLtj‹ _y« Ôa M‰wšfëèUªJ
K‹ndh®fŸ j¥g it¥gh®fŸ v‹W« mtU« Ád« bfhŸshkš
mUŸ Fz¤Jl‹ Mjç¥gh® v‹W« e«Ã K‹ndhU¡F têghL
brŒ»‹wd®.’’14 Ï‹W« k¡fŸ Ïwªjtiu ãidÎ TW« tifæš
ÂÂ, mkhthir neh‹ò ngh‹wt‰iw filÃo¥gij¡
fhzKo»wJ.
Ï›thW rkakhdJ Mé têghL, Ïiw têghL, Ïa‰if têghL
k‰W« K‹ndh® têghLfis mobah‰¿na njh‹¿æU¡fyh« vd fUj
Ko»wJ. Ï«kh‰w« “K‹ tuyh‰W¡ fhy kåjå‹ rka e«Ã¡ifæèUªJ
bjh‹ik k¡fëilna (Primitive people) Mé e«Ã¡ifahf kh¿, Ëd®
ngŒ, ÃrhR, njtij e«Ã¡iffŸ vd ts®ªJ ÏWÂæš flΟ e«Ã¡ifahf
ky®¢ÁailªJŸsJ’’15. v‹W F¿¥ÃLt®. Mé têgh£oèUªJ bjŒt
têghL njh‰w« bg‰w Ëd® ÁWbjŒt têghL, bgUªbjŒt têghL
v‹w ÏU ÃçÎfŸ njh‹¿d. M kåj‹ Ëg‰¿a bjh‹ik têgh£o‹
jh¡f« (éy§F, gwit, Ïa‰if, K‹ndh®) bgUªbjŒt têgh£oš
fhz¥gLtjhš ÁW bjŒt têgh£oèUªJ bgUªbjŒt têghL
njh‹¿æU¡fyh« vd v©Q«goahf cŸsJ. Vbdåš, MÂ kåjå‹
têghL mid¤J« ÁW bjŒt têgh£oš Ïl« bgWjiy¡ fhz Ko»wJ.

ÁWbjŒt - bgUªbjŒt ntWghLfŸ

Ïa‰if têgh£o‹ mo¥gilæš njh‹¿a ÏiwtêghL
fhy¥ngh¡»š gy bjŒt¡ nfh£ghlhf ts®ªj ãiyæš mš ÁWbjŒt«,
bgUªbjŒt« v‹w ghFghL« njh‹¿aJ. kj¤Â‹ f© mikªJŸs
Ãçé‹ mo¥gilæš bgUªbjŒt§fŸ mik»‹wd. Át‹, Ãuk‹, ÂUkhš,
KUf‹, fzgÂ, Ïy¡Fä, ruRtÂ, m«Ãif ngh‹wt®fis¥
170
bgUªbjŒt§fŸ vdyh«. »uhk§fëš fhz¥gL« m«k‹, Åu‹,
Kåah©o, ngh‹wit ÁW bjŒt§fŸ MF«. Ïit K‹ndh® bjŒt« vd
miH¡f¥bgWjYK©L. ϤbjŒt§fŸ Cç‹ eLéY« všiy¥òw¤ÂY«
mikjš Ïašò. C® eLéš miktjid C®¥bghJ¤ bjŒt« v‹W«
všiyæš miktjid¡ fhtš bjŒt« v‹W« F¿¥g®. ϤbjŒt§fns
Áy Ãçéd®¡F¡ Fy bjŒtkhf mikjYK©L. “jäHf eh£L¥òw¤
bjŒt«, ÁW bjŒt§fŸ v‹W brhštbjšyh« Âuhél¤ bjŒt§fŸ’’16
v‹W TWt®.
“Âuhél¤ bjŒt§fŸ v›thW ÏU¥ÃD« óäæš m›ñçš
njh‹¿ait. mªj¤ bjŒt§fë‹ tuyhW CnuhL bjhl®ò bfh©lJ.
CçèUªJ jh‹ mit njh‹W»‹wd. bgU«ghY« m›ñçš ÃwªJ ts®ªJ
Ïwªjt®fë‹ Méahfnt mit ÏU¡»‹wd’’17 v‹»wh®. Ï«kht£l¤Âš
ÁW bjŒt têgh£oš m«k‹ têghL Áw¥Ãl« bgW»wJ. Âuhél têghL
jhŒ¤bjŒt têgh£nlhL bjhl®òilaJ. MÂkåj‹ f£L¥ghl‰w
clYwÎ bfh©l fhy¤J jhia kh¤Âu« mtdhš Ïd§bfhŸs KoªjJ.
vdnt jhia¥ bgUik¥gL¤J« neh¡»š bg© bjŒt§fis mÂfséš
kåj‹ gil¤jh‹. mid¤J cæ®fS¡F« òfèlkhf és§F« óäia¥
ókhnjé v‹W« bg©zhf¡ fUJ« ngh¡F njh‹¿aJ. f£L¥ghl‰w cwÎ
KiwfŸ kiwªj Ëd® njh‹¿a ãyÎik¢ rKjha¤Âš M© jdJ
M¡f¤ij¢ brY¤j¤ bjhl§»aél¤J M© bjŒt§fS« kåjdhš
gil¡f¥g£ld.
bg© bjŒt§fŸ
M© FHªij jhælK« bg© FHªij jªijælK« m‹ò brY¤Jjš
cyf Ïa‰if. Ïjidna ¥uhŒL <o¥g° ãiy (Oedipus stage) v‹W
Fw¥ÃL»wh®. kåjD¡F Ïašghf¤ njh‹W« ghYwΠϢirfis¤
jâ¤J¡ bfhŸS« bghU£L bg© bjŒt§fŸ njh‹¿d v‹g®.
Ï¡fU¤Âid¥ ¥uhŒL (Freuid), ͧ (Jung) ngh‹w cséaš m¿P®fŸ

171
Ñœ¡f©lthW MuhŒªJŸsd®. “m«k‹ têgh£o‰F mo¥gil¡ fhuz«
fhk Ï¢irna MF«. FHé¥gUt¤Â‹ nghJ x›bthU kåjD« j‹ jhia
éU«ò»wh‹. ÏnjhL ã¡fhkš j‹ jhia miltj‰F Ïilôwhf
ÏU¥gtdh»a jªij xêa kh£lhdh v‹W« mt‹ cŸs« V§F»wJ. Ïnj
ngh‹w ãfœ¢Á g©ila »nu¡f eh£ony <o¥g° (Oedipus) v‹gt‹
j‹idÍ« m¿ahkš j‹ jªijia¡ bfh‹W é£l Ïo¥g° fh«¥s¡°
(Oedipus complex) cyh ãiyia x›bthU kåjD« mil»wh‹ v‹W«
mªãiy kåjDila K®¢Á¥ gUt¤Âny “m«k‹ têghL’’
Kjèaitfëš brY¤j¥gL»wJ’’18 vdΫ m¿ayh«.
“bg© bjŒt cUt§fëš tæW, bfh§iffŸ, ò£lghf«
ngh‹witfŸ bgça mséš brŒa¥g£LŸsd. Ïj‰F¡ fhuz« cyf
k¡fŸ midtiuÍ« bg‰W ts®¤jtŸ jhŒ v‹gjhš Ï›thW fh£oÍŸsh®
v‹gjhF«. Ïjid¥ òÂa f‰fhy kåj‹ R£l k©âš cUth¡»dh‹.
Ϫj RLk© Á‰g§fŸ ϪÂahé‹ ntW Ãw ehLfëY« ãiwa¡
»il¤JŸsd’’19 v‹»wh® Óåthr‹.
M© bjŒt§fŸ
Ïd¡FG¢ rKjha¤Âš bg©fS¡F¤ jiyik Ïl« ÏUªJ tªjJ.
Ëd® Ïd¡FG rKjha« kiwªJ ãyÎilik¢ rKjha« njh‹¿aJ.
m¥bghGJ Mzh¡f¤Âid tèÍW¤JtJ nghš M© bjŒt§fŸ
njh‹wyhæd. Mâ‹ bjhêš nghçLjyhF«. nghçš éG¥ò©g£L
Åukuz« milªnjhç‹ ãidthf eLfš têghL« njh‹wyhæ‰W. M©
ÁWbjŒt§fŸ m«k© nfhæšfëš Jiz¤ bjŒt§fshf ngŒ toéš
ÏU¡»‹wd. mŒadh®, kJiu Åu‹, fU¥òrhä, fh¤jtuha‹ ngh‹w M©
ÁW bjŒt§fŸ Ï‹W« Áw¥ghf têgl¥gL»‹wd.

bgUªbjŒt têgh£oš M© bjŒt§fŸ

bgUªbjŒt§fŸ ntj¡ flÎnshL bjhl®òilajhŒ rKjha¤Âš
ca®ªj Ïl¤ij¥ bg‰W és§F»‹wd. vG¤Âa¡f¤Âš M¡f«
172
bfh©LŸs bgUªbjŒt§fS¡F¢ irt czÎfns mÂfséš
gil¡f¥gL»‹wd. òuhz§fëš Tw¥gL« gil¤jš, fh¤jš, mê¤jš
ngh‹w K¤bjhêšfis¢ brŒÍ« bjŒt§fshf¥ bgUªbjŒt§fŸ
Âfœ»‹wd. Nçaå‹ tUif¡F¥ Ëd® bg© Ïu©lh« Ïl¤ij¥
bgW« ãiy V‰g£lJ. ntj§fëY« cgãlj§fëY« bg© Ïu©lh«
ãiyæš Ïl« bg‰¿U¥gnj Ïj‰F mo¥gilahF«. Ϫãiyæš njh‹¿a
bjŒt têgh£oš bgUªbjŒt têghL rKjha kÂ¥ig¥ bg‰wJ. mnj
ntisæš Mzh¡f¤Â‰F Mjuthf M© bjŒt§fŸ njh‹wyhæd.
“kåj‹ j‹Dila gil¥ig mo¥gilahf it¤J¤ jh‹ cyf¤Â‹
gil¥igna fz¡F¥ nghL»wh‹. j‹ jªij j‹id¥ gil¤jJ nghš
cyf¤ij všyh« xU bgça jªij gil¤jjhf¡ fUJ»wh‹. j‹Dila
jªij j‹id m¡fiwÍl‹ ng⥠ghJfh¥gh® v‹W mtuJ k¡fŸ
fUJ»‰h®fŸ. jh‹ Ïij¢ brŒayh«, Ïij¢ brŒa¡ TlhJ v‹w xG§F
Kiw¡F« f£L¤Â£l§fS¡F« c£gL¤Â¡ bfh©L j‹ jªij ts®¥gJ
nghš cyf¤Â‹ jªij cyf« KGik¡F« bghJthd xG§FKiwia
c©lh¡», mij Ûwhkš f£L¤Â£l§fS¡F c£gL¤Â¢ brašgLtjhf
ãid¡»wh‹.’’20 v‹w ¥uhL j‹ fU¤ij nk‰nfhŸ fh£L»wh®
rªÂunkhf‹. bgUªbjŒt têgh£oš óir, ÂUéHh ngh‹wit
fhytiuaiw¡F£gL¤j¥g£L £lt£lkhd tu‹Kiwfis¡ bfh©L
és§F»‹wd. bgUªbjŒt têgh£oš éehaf®, KUf‹, Át‹, ÂUkhš
ngh‹w M© bgUªbjŒt§fŸ ehk¡fš kht£l¤Âš Ï¡Fy k¡fshš
Áw¥òl‹ têgl¥gL»‹wd.
éehaf®
éehaf® têgh£o‰F¡ fzg têghL v‹w bgaUK©L. Ï¡flΟ
eh£L¥òw§fëš ÃŸisah® v‹nw miH¡f¥gL»wJ. MÂÍ« mªjK«
Ïšyh <rdJ ßisahjyhš, kçahijÍl‹ ßisah® v‹W
miH¡f¥gL»wJ. Ïilô¿‹¿ eilbgw nt©L« v‹w v©z¤Âš

173
v¢braiy¢ brŒa¤ bjhl§»dhY« ‘c’ v‹w ßisah® Rê ngh£nl
bjhl§FtJ v‹w tH¡f« ehk¡fš kht£l¤Â‹ bu£oÏd k¡fël« ÏUªJ
tU»‹wJ.
“äUf«(J¡if)
ój« (k¤jstæW, FW»a fhš )
M© (xUòw¡ bfh«ò)
bg© ( kW òw¡ bfh«ò )
m~¿iz (Kf« )
ca®Âiz (Vida cUt« )

vd mid¤J¡ TWfisÍ« bg‰WŸsjhš KGKj‰ flÎshf¥

ßisah® ngh‰w¥gL»wh®’’21 v‹g®. Ïjid thœéa‰ fsŠÁaK«
Ãuzt totkhf miktnj éehaf® bgUkh‹ éa¡f¤j¡f totkhF«.
vªj¢ braiyÍ« Ïilô¿‹¿¤ bjhl§» K‰W¥ bgw K‹å‹WjΫ
mU£r¡Â vJnth mjidna éehaf®, é¡»ndr® v‹w bgaiu¡ bfhL¤J
têgL»wh®fŸ’’22 és¡F»wJ. éehaf® Ãwªj Mtâ khj¤J R¡yg£r
rJ®¤Â Âd« éehaf rJ®¤Âahf¡ bfh©lhl¥gL»wJ. éehafiu
itzt® J«Ã¡if Mœtuhf têgLt®. “m¤itj Á¤jhªj¤ij mUë¢
brŒj r§fk¡ flÎs® têgh£L¡fis irt«, rh¡j«, bfskhu«,
itZzt«, bryhu«, fhzg¤a«, v‹w õ©kj Kiwfis¡ F¿¡»wJ.’’23
vd thdóÂ és¡F»‹wJ. éehaf® vëatU¡F« mUŸghè¡F«
j‹ikuhjyhš bjU KidfëY«, mur nt¥g ku§fë‹ moæY« mk®¤Â
it¡f¥g£oU¥gh®. v¡fhça¤ij¢ brŒÍ« nghJ« rhz«, kŠrŸ ngh‹w
bghU£fëš ÃŸisah® brŒJ têgL« tH¡f« Ï‹W« »uhk¥òw§fëš
fhz¥gL»wJ. éehaf® óir¡F mUf«òš äfΫ cfªjbth‹W.
éehaf® bgUkhid têgL« m‹g®fŸ j« ÏU iféušfisÍ« kl¡»
be‰¿¥ bgh£oš F£o¡ bfhŸtJ«, njh¥ò¡ fuz« nghLtJ« Ï‹W«
tH¡»š cŸsJ. kåjid¡ fo¤J J‹òW¤jhj fU¥ò ãw vW«Ãid
174
ßisah® vW«ò v‹W R£Lt®. Ï›btW«òfŸ ãiwªJŸs Ïl¤Âš
K«Kiw Ú® bjë¤J bjh£L F«Ã£L tz§F« tH¡f« ehk¡fš
kht£l¤Â‹ bu£oFy k¡fël« fhz¥gL»wJ. éehafU¡F¢ R©lš,
mÂur«, nghjf«, bfhG¡f£il ngh‹w bghU£fis it¤J têghL
Ïa‰Wt®. f‹å¥ bg©fŸ mÂf mséš têgL»‹wd®.
KUf‹
j䜡flΟ, jäHf¡ flΟ vd¥ ngh‰w¥gL« KUf‹ F¿ŠÁ ãy¡
flÎshth‹. ÏiwÍz®Î njh‹¿a fhy¤Âš kåj‹ Kjèš tz§»a
bjŒt« KUf‹ Mth‹. KUF v‹gj‰F mHF, Ïsik, kz« vd¥ gy
bghUS©L. “k¡fŸ jh« kiy¢ rhuèš thœªj fhy¤J Ef®ªj
Ï‹g¤ijna Ïiwahf vâ têg£ld®. m›thW jh« têg£l Ïiuia
KUF v‹wd®’’24 v‹»wh® fzgÂ. kiy rh®ªj gFÂæš thœªj k¡fë‹
bjŒtkhf¡ fUj¥g£ljhš jh‹ Ï‹W« KUfD¡F¡ nfhæšfŸ kiy Ûnj
bgUkséš mikªJŸsd. KUf têgh£il bjhšfh¥Ãa® nrnah‹ nka
iktiu cyfK«(bjhš mf« - 5) vd¢ R£oÍŸsh®.
ÁtbgUkh‹
“Át« v‹D« brhš br«ik, e‹ik, k§fy«, m‹ò v‹D«
bghUŸfis cilaJ. vdnt irtrka¤ij m‹ò be¿ v‹W Twyh«’’25
vd thœéa‰fsŠÁa« és¡F»wJ. “Mçaç‹ tUifahš ÁttêghL
jäHf¤Âš njh‰w« bg‰wJ vdyh«. Mça® Ô têgh£il¥ Ëg‰¿
Áttêgh£il¤ njh‰Wé¤jd® v‹gij¤ Ôæl« V‰g£l m¢r¤jhš mij
tz§»a Mça® mj‰F¢ Átªjt‹ v‹w bgaçèUªnj Át‹ v‹w bga®
njh‹¿æU¡f nt©L« v‹w fU¤J ãyλwJ.’’26 v‹»wh® MidK¤J.
‘ekÁtha’ vD« IªbjG¤J kªÂu¤ij c¢rç¡F« Ït®fë‹
òåj¥bghUŸ ÂUÚW MF«. clè‹ Úiu c¿ŠR« j‹ik ÂUÚW¡F
c©L v‹gjhY«, ãiia‰w j‹ik bfh©l e«KlY« xUehŸ ÚuhF«
g©òilaJ v‹gij tèÍW¤ÂÍ« Ïjid¥ ga‹gL¤ÂæU¡fyh«.

175
ÂUkhš
ÂUkhiy têgLnth® itzt®fsht®. ‘khnah‹ nka fhLiw
cyfK«’ (bjhš mf« .5) vd¤ bjhš fh¥Ãa« R£L«. “itz¤ j¤Jt«
ehuhaz‹ v‹gnj. cy»YŸs mid¤J¥ bghUŸfisÍ« c殡
T£l§fisÍ« F¿¡F« brhšyhf ehu« v‹w brhšY« Ïitaid¤Â‰F«
mo¥gilahŒ ÏU¥gt‹ v‹w bghUëš mad« v‹w brhšY«
F¿¡f¥gL»wJ. všyht‰¿Y« CLUé mikªj Ïitfis Ïy¡FgtŸ
v‹W« Twyh«.’’27 v‹w és¡f¤ij thœéaš fsŠÁa« tê m¿a
Ko»wJ. itzt®fŸ be‰¿æš ÏL« ehk¤Â‰F ÂUk© v‹W bga®.
_ÎyF« <uoahš msªJ Ko¤j c¤jkid ãidÎ TW« tifæš ÂUk©
v‹W bgaç£liH¡»wh®fŸ. ‘éZQ tz¡f«’ Phæ‰W tz¡fkhf«
Phæ‰W cja¤ÂY«, k¤Âahd¤ÂY«, m¤jkd¤ÂY« bršY« bršÎ
Ph承‹ KofŸ vd¥gLjny Ïj‰F¢ rh‹W. “éZQé‹ iffëš
r¡fuK« r¡fuK« r§F« Phæ‰iw¡ F¿¡F« v‹g’’28 v‹»wh® mu§f
Óåthr‹. Phæ‰iw têgL« ãiyæš ÏUªJ itzt®fë‹ éZQ
têghL njh‰w« bg‰¿U¡»wJ vdyh«.
bg© bgUªbjŒt§fŸ
ehk¡fš kht£l¤Âš gh®t m«knd gšntW bga®fshš R£l¥bg‰W
Áw¥òl‹ têgl¥bgW»wJ.
Ï›thwhf mikªj ÁWbjŒt, bgUªbjŒt ntWgh£o‰F¢ rKjha
ts®ãiy rh®ªj fU¤ij¡ ifyhrg TW»wh®.
“rKjha¤Ânyna ca®ªnjh® - jhœªnjh®, nknyh®, ÑnHh®, bgçat®,
Á¿at® Kjèa ghFghLfŸ njh‹¿ ts®ªjij¤ bjhl®ªJ kåjdJ
ãiyikia¥ ÃuÂgè¥gJ nghy¤ bjŒt§fS« bgUªbjŒt« - ÁWbjŒt«
vd gF¡f¥g£ld’’29 .
v‹gJ rjha¤Â‹ r_f¥ bghUshjhu¢ rka ntWghLfis
vL¤Âa«òtjhf cŸsJ. “ÁWbjŒt§fŸ kåjDl‹ beU¡fkhd bjhl®ò

176
cilait. k¡fë‹ m‹whl¤ njitfis¤ jUtdthf¤ fUj¥bgWtjhš,
mit v‹W« têgl¥bg‰W tU»‹wd’’30 v‹D« T‰W V‰òilajhf
cŸsJ. ÁW bjŒt§fŸ kåjD¡F« ghJfhtyhf, têfh£oahf, e«Ã¡if
ehafkhf cŸsit v‹w fU¤ij <©L czu Ko»wJ.
bgUªbjŒt§fŸ Mik ntf¤Â‹ mo¥gilæš mikªjdthF«.
ntj¡flÎnshL bjhl®Ãšyhj C®¤ bjŒt§fŸ, fhtš bjŒt§fŸ
v‹gdbtšyh« ÁW bjŒt§fŸ v‹W miH¡f¥gL»‹wd. nkY« ÁW
bjŒt¡ nfhæšfëš tlbkhê kªÂu§fŸ Xj¥gLtšiy.
bu£o Ïd k¡fë‹ bjŒt têgh£L tifik
ϪÂa eh£oYŸs x›nth® Ïd k¡fS« bt›ntW tifæyhd
têgh£L Kiwfis¥ Ëg‰¿ tU»‹wd®. jäœeh£oš x›bthU
rhÂahçlK« Ϥjifa ntWghLfŸ cŸsd. Ï›éaš ehk¡fš t£l¤Âš
cŸs bu£o Ïd k¡fë‹ bjŒt têgh£L Kiwfëš fhz¥gL«
rl§Ffis¥ g‰¿ Muha K‰gL»wJ. bghJthf bu£o Ïd k¡fël«
fhz¥gL« têgh£L Kiwfis ÏšYiw¤ bjŒt têghL, FybjŒt
têghL, C®¥bghJ¤ bjŒt têghL, Áw¥ò ehŸ têghL vd eh‹fhf¥
gF¡fyh«.
ÏšYiw bjŒt têghL
Ïwªjt®fS¡F òlit “rªjhë’’ g£lhf- gÂbd£L KH«
cŸsjhæ¡F«. Ïjid¥ g§fhëfshf¢ nr®ªJ gz« bfhL¤J berthël«
éU«Ã nt©o beŒa¢ brhš»‹wd®. ÏJ g°fhuh v‹D« ÁWg£L¤
J©lhf ÏU¥gJK©L. Át¥ò jh‹ bjŒt¤J¡Fça ãwkhF«. berths®
beŒJ Ko¤j Ë xU ešy ehŸ gh®¤J mjid Ïšy¤Â‰F vL¤J tUt®.
têgL« Ïl¤Âš mšyJ Å£oš it¤J¥ óir¡Fça V‰ghLfis¢ brŒJ
r®¡fiu¥ bgh§fè£L¥ gyfhu§fŸ, k§fy¥ bghU£fŸ it¤J
têgL»‹wd®. Ï¥gila‰ bghU£fŸ gyU¡F« g»®ªjë¡f¥bgW«.
Ϥjifa ÏšYiw bjŒt têgh£il f«kh bu£o Ïd¤jt® Mo, ij khj

177
btŸë¡ »Hikfënyna ÏšYiw bjŒt têghlhf ãfœ¤J»‹wd®. fhò
Ïd¤ij rh®ªjt®fŸ Xuh©o‹ vªj ehëš nt©LkhdhY«
têgL»‹wd®. Ïjid Å£Lrhä F«ÃLjš v‹g®.
nk‰T¿athW “òlit beŒJ têgL« tH¡f« eh‹ fs¥gâ
nk‰bfh©l bu£o¥g£o, vUk¥g£o, tuT®, bgh£obu£o¥g£o, etyo¥g£o,
g‹d¡fhu«g£o M»a C®fëš fhz¥gL»wJ. Áy® Ïwªjt®fŸ mtut®
njh£l¤Âš cŸs bgU«ghY« nt¥gku¤Â‹ Ñœ ÏU¥gjhf m§F br‹W«
gilaš brŒJ têgLl»‹wd®. Ïj‰F g£lt‹ F«ÃLjš v‹W«
TW»‹wd®.’’31
ÂUkz¤Â‰F K‹ò RU§»a mséyhtJ têghL ãfG«. nehŒ,
beho Kjèa jh¡»dhš Fiw Ôu nt©oÍ« bjŒt« F«ÃLt®.
eLfš têghL
FybjŒt têghL g©ila¡ fhy¤Âš ãyéa eLfš tz¡f¤ij
ãidñ£Ltjhf cŸsJ. “ngh®¡fs¤Âš Ïwªj ÅuD¡F¡ fš
ãW¤j‰bghU£fh£Á, fhšnfhŸ, Ú®¥gil, eLfš, bgU¥gil, thœ¤jš vd
MW Jiwfis¤ bjhšfh¥Ãa® TWt®.’’32 Ëtªj IadhçjdhU« eLfš
tz¡f¤ij¥ ngh‰Wt®.’’33
Ïy¡fz üšfnsa‹¿ Ïy¡»a§fëY« eLfš g‰¿a¡ F¿¥òfŸ
fhz¥gL»‹wd. Mãiu Û£L eLfšyh»a K‹ndh‹ xUtid mt‹
têtªj Åu®fŸ ngh‰¿Í« gèæ£L« têghL Ïa‰¿aij,
“EiHEÂ beLntš FW«gil kHt®
Kid M¤jªJ Ku«Ã‹ Åœ¤j
éšny® thœ¡if éG¤bjhil kwt®
tšyh© gJ¡if¡ flΣ ng©ku®
eLfš ÕèN£o¤ JogL¤J
njh¥Ã¡ fŸbshL JUc¥Ãè bfhL¡F«
ngh¡fU§ ftiya òyÎehW mUŠRu«’’34

178
vd m«_tdh® ngh‰¿Íiw¥gh®. Åu®fS¡F më¡f¥g£l ϪeLfš
tz¡f«, fhy¥ngh¡»š FL«g¤Âš Ïwªj K‹ndhU¡F«
vL¡f¥glyhæ‰W. ehsiléš ÏJ FybjŒt têghlhf kh¿aJ.
FybjŒt têghL
ÁWbjŒt têgh£o‹ xU gFÂahf Fy bjŒt têghL és§F»wJ.
ghku k¡fŸ j§fŸ J‹g§fis¥ ngh¡»¡ bfhŸsΫ, thœéš
Ï‹g§fis¥ bgwΫ ϤbjŒt§fisna rh®ªJŸsd®. eh£ow¡hfΫ
Ïd¥nguh£l¤Â‹ nghJ« mça brašòçªJ Ïwªj K‹ndh®fis mt®fŸ
têtªj FL«g¤Âd® bjŒtkhf¡ fUJt®. Áy® v¡fhuzK« bjçahkš kuò
têg£l e«Ã¡ifahš M© bjŒt§fisnah, bg© bjŒt§fisnah Fy
bjŒtkhf têgL»‹wd®. Áy Ïl§fëš C®¥bghJ bjŒtkhfΫ, fhtš
bjŒtkhfΫ és§F»‹w ÁW bjŒt§fŸ Áy ÃçédU¡F¡ Fy
bjŒtkhfΫ és§F»‹wd. fhò Ïd¤ij¢ rh®ªjtU¡F vridæš cŸs
$ nuQfh njé, tij C® fhtš bjŒtkhfΫ FybjŒtkhfΫ Âfœtij
vL¤J¡ fh£lhf¡ bfhŸsyh«. ϤbjŒt têghL K‹ndh® filÃo¤J
tªj kuË têna tz§f¥gL»‹wJ. Ï«kuò têg£l e«Ã¡ifahš
x›bthU FL«g¤ÂY« Ï›têghL ÁwªJ és§F»wJ. rKjha¤Âš
bfhŸéid bfhL¥òéid ngh‹w fhuz§fS¡fhf¢ rhÂ¥ÃçÎfŸ
V‰g£lJ nghy Ï›têghL« e‹whf és§F»wJ.
ehk¡fš kht£l bu£o Ïd k¡fë‹ Fy bjŒt«
mUŠbraš òçªÂwªj mšyJ mfhy kuzkilªj Fy K‹ndh®fis
ãid¤J mt®fŸ têtªnjh® têg£l gh‹ikna FybjŒt têghLfshf
és¡fK‰wd. ehk¡fš kht£l bu£o Ïd k¡fë‹ Ïu©L ÃçÎ
x›bth‹¿Y« Fy bjŒt§fë‹ mo¥gilæš gy tifawh¡fŸ cŸsd.
eh‹ fsMŒé‰F br‹W MŒÎ nk‰bfh©l Áy Ïl§fëš x‹W¡F
nk‰g£l tifawh¡fis rh®ªjt®fS« xnu Fy bjŒt¤ij têgL»‹wd®.
tifawh v‹gj‰F¡ nfh¤Âu« v‹gJ bghUs‹W. Ϫj Ïu©L ÃçéY«

179
bghJthf éZQnfh¤Âu« v‹W«, Át nfh¤Âu« v‹W« miH¡f¥bgWt®.
xU Fy bjŒt¤ij têgLgt® midtU« ‘g§fhëfŸ’ vd¡ fUj¥gLt®.
Ït®fŸ j§fS¡FŸ bfhŸéid bfhL¥òéid cwÎ it¤J¡
bfhŸtšiy. ntbwhU FybjŒt¤ij têgLgtçlnk Ϥjifa cwÎ
Kiwia¡ bfhŸ»‹wd®.
Ï›tifæš bu£o Ïd k¡fë‹ Fy bjŒt§fŸ g‰¿
tif¥gL¤Jifæš
t.v© FybjŒt§fŸ kht£l« C®
1 g¢rhæ m«k‹ bgu«gÿ® bfhy¡fhd e¤j«
2 m«k¢Áahæ bgu«gÿ® vrid
3 kjthd m«k‹ bgu«gÿ® vrid
4 bfhu¥òéah‹ bgu«gÿ® ÁWth¢N®
5 Myo K¤JRthä bgu«gÿ® FW«gÿ®
6 Ô¥ghŠÁa«k‹ bgu«gÿ® _§»šgh£
7 M¥ó® ešnyªÂu® bgu«gÿ® M¥ó®
8 ng¢Áa«k‹ jŠrhñ® fšy¡Fo
9 bgçarhä ÂU¢Á Xkhªö®
10 kJiu Åu‹ ÂU¢Á jh¤ija§fh®ng£il
11 muthæ ÂU¢Á k§fy«
12 mŒadh® m¥g‹ ÂU¢Á òŠirr§nfªÂ
13 bgçah©lt® ÂU¢Á VG®¥g£o
14 jh¤jhrhä ehk¡fš y¤Jtho

nk‰f©l bjŒt§fisna FybjŒtkhf têgL»‹wd®.

$nuQfh njé m«k‹

mikél«
bgu«gÿ® kht£l« M¤ö® bršY« rhiyæš 6 ».Û bjhiyéš
vrid mikªJŸsJ.

180
_yt®
Át‹ r¡Â ÏUtU« Ïiztijna F¿¡F« t©z« mikªJŸsJ.
_yt® é¡uA«, M òuhz« $ #kj¡å Kåt® ÁtDila m«rkhfΫ,
nuQfhnjéia r¡Â totkhfΫ T¿ cŸsJ. Ïij ϧFŸs _yt®
Áiy ã%äJŸsJ. Átè§f¥gl¤Âš r¡Âæ‹ ÂUKf« mikªJŸs
fšÁiy cŸsJ. ÏJ 1 ¾ mo cau« bfh©lJ. Ëòw« cŸs m«kå‹
rhatotkh» kfh khça«k‹ khÂç ÂU¡nfhy« midtU« mÂræ¡F«
xU m‰òj %g«. m«Ãifæ‹ cUt« kUj ku¤jhš brŒa¥g£lJ. 5 1/2 mo
cau« bfh©lJ m«kå‹ Áfh Jthu¤Âš $ nuQfh njéæ‹ kAh
r¡fu« mikªJŸsJ. m¡» nrf«, rJ®ò#«, eh‹F ÂU¡fu¤ijÍ« m«k‹
bfh©LŸsJ. m«kå‹ tyJ òw« ãU fzg cŸsJ. m«kå‹ ÏlJ
òw« c‰rt® Áiy cŸsJ. fUtiw mL¤J trªj kAh k©lg«, F¿ŠÁ
k©lg«, ÂUkl¥gŸë k©lg« mikªJŸsJ.
Jiz¤bjŒt§fŸ
guRuhk® r‹dÂ, khj§» m«k‹, khça«k‹ r‹dÂ, gh¥gh¤Â m«k‹
r‹dÂ, thÍ _iyæš ehfnjtijfŸ, $ #kj¡å _åt® r‹dÂ,
bgçah©lt® r‹dÂ, F£oa¡fhu‹ r‹d M»ait mikªJŸsJ.
jy éU£rf«
Ï¡nfhéè‹ btë¥òw¤Âš ÏlJòwkhf ÏG¥ig, nt¥gku« cŸsJ.
Ô®¤j«
nfhéè‹ vÂçš cŸs bj¥g¡FskhdJ m«kå‹ ò©âa
Ô®¤jFskhf cŸsJ. m«k‹ ÂdK« Ï¥ò©âa Ô®¤j¤Âš ÚuhLtjhfΫ
e«ò»‹wd®.
jytuyhW
$k‹ ehuhaz‹ V‰w g¤J mtjhu§fsš x‹W $ guRuhk mtjhu«
MF«. guRuhkç‹ jhahf¤ Âfœªjt® $nuQfhnjé. it°zt
kªju¤Â‰F cça Kjš nfh¤u¡fhu®fŸ vd v©kiu kfhghuj« F¿¥ÃL«.

181
mt®fŸ #kj¡å, gu¤th#®, é°thä¤Âu®, m¤Âç, bfsjk® , tÁ£l®,
fh¢ag®, mf¤Âa® Kjèad v©k®. Ïjid,
“#kjfå gu¤thn#h é¢thä¤uh¤ç bfsjkh
tìZl fh¢agh f°¤ah Kenah nfh¤ufhçz’’
(ghuj« - gUt« 1- m¤ 43)
Ϫj kfhghuj ghlš tçfŸ és¡»¢ brš»‹wd. Ït®fëš
Kjštuhf¤ Âfœgt® #kj¡å Kåt®. ntj ÃuÁ¤juhd #kj¡å
Kåtç‹ bgUikæš rçgh bghW¥ig V‰W Âfœªjt® $nuQfhnjé
MF«. fh v‹w k‹dD¡F r¤at v‹w xnu bg© k£L« ÃwªjJ. M©
thçRfŸ Ïšiy. Ãuhkz jtÁ nuh©kâahd “ÃUf’’ kAçîæ‹ kf‹
çõf Kå v‹gt® r¤atÂia ÂUkz« brŒjh®. Ït®fS¡F #kj¡å
v‹w jtäa‰W« Ãuhkz çî Ãwªjh®. #kj¡å¡F« nuQfhnjé v‹w
éj®¥g njr murFkhç¡F« ngh®FzKŸs guRuhk® Ãwªjh®.
Mruk¤ÂèUªJ bfh©L mwthœÎ thœªj nuQfh njé f‰ò¡fl« ó©l
fhçifahf¤ Âfœªjh®. ÂdK« mÂfhiy MÁuk¤J ntiyfis Ko¤J,
M‰¿š br‹W Úuho j‹ fztç‹ ói#¡fhf Fl« ãiwa Ú® bfh©L
tUtJ nuQfh njé tH¡fkhF«.
xU ehŸ nuQfhnjé M‰¿š Úuho¡ bfh©oUªj nghJ é© têahf
ntfkhf¢ br‹w Á¤Âuhj‹ v‹w fªj®tå‹ ãHiy Úçš f©lhŸ.
Ï›tsÎ ntfkhf¢ brš»whnd v‹w ãHiy é‰W neh¡»dhŸ. f‰òila
bg©o®¡F V‰wKila všyhnk fzt‹ jhnd. mj‰F khwhf Ï›tsÎ
ntfKilatdh vd c‰W neh¡»aj‹ éisÎ kd« jLkh¿aJ.
kWfz« jtW vd cz®ªjhŸ. v¤jid Ãwéfëš brŒj ò©âa
gy‹fŸ všyh« x‹W Âu©lšyth #kj¡å Kåtç‹ kidéahf
e«ik¢ brŒJŸsJ. Ïijél¢ Áwªj gh¡»a¤ij Ï›Îy»š bgWtJ mçJ
vd v©â¤ j‹ fztdh® ÂUtofis kdš ãid¤J tz§» Ãuha¢
Á¤j« brŒJ bfh©lhŸ.

182
 kd¡FH¥g« Ú§»aJ. kd¤ bjëΉwJ. Úuho Ko¤jhŸ. Âdrç
brŒtJ nghy cÂç kzyhš Fl« cUth¡»dhŸ. Mdhš mJ cWÂahf
ã‰féšiy. Áj¿¥nghŒé£lJ. gÂéujh j®k¤Â‰F Fiwthf kdjhš
ãid¤jj‹ éisÎjh‹ kzš Flkhféšiy vd m¿ªjhŸ.
Mwh¤JaU‰whŸ. btW§ifÍl‹ MÁuk« neh¡» elªjhŸ.
#kjfå KåtU« mt®j« ßisfS« btW§ifÍl‹
nuQfhnjé tUtij¡ f©ld®. mt®j« kdš bgU« m®¢Á V‰g£lJ.
#k¤»å Kåt® Phd¡f©zhš elªjij m¿ªjh®. fL« Ád«
bfh©lh®. xU éeho¡FŸ ÏtŸ jiyia bt£o¤ J©lh¡Ftnj
Ïj‰nf‰w j©lid vd KoÎ brŒJ é£lh®. ÏtSila jiyia bt£o¤
J©o¤J éL§fŸ vd ßisfS¡F c¤jué£lh® #k¤»å Kåt®.
IªJ ßisfS« m¥ghé‹ Miz nf£L Âif¤J¥ nghæd®.
jªijæ‹ th®¤ij ßisfis ãiyFiya¢ brŒjd. #kj¡»d
KåtU¡F nfhg« jiy¡nf¿aJ. jhæ‹ jiyia bt£l eh‹F
ßisfS« kW¤jd®. kåj¤ j‹ikia ÏHªJ éy§Ffë‹ Ïašig
milant©L« vd rhgä£lh®.
IªjhtJ ßis guRuhk® miH¤jh®. uhkh Ϫj c‹ jhæ‹ jiyia
bt£L v‹wh® Kåt®. clnd nuQfhnjéæ‹ jiy J©lh¡f¥g£L
éGªjJ. KåtU¡F ÂU¥Â c©lhæ‰W. uhkh, Ú vij nt©LkhdhY«
nfŸ jU»nw‹ v‹wh®. #kj¡å Kåt®, m«kh jh‹ nt©L«. mtŸ cæ®
bg‰W vH nt©L«. j‹ jiy bt£l¥g£lJ« x£l¥g£lJ« mtŸ ãidéš
tu¡TlhJ. v‹ cl‹Ãw¥ò¡fŸ ehštU« giHa ãiyia vŒj nt©L«
v‹W tu§fis nt©odh®. guRuhk® m›thnw tu« mUs¥ bg‰wJ. nuQfh
njé j‹ fzt‹ ÂUtofëš ÅœªJ tz§»dhŸ. Kåt® k»œªJ mJ
Kjš nuQfhnjé nuQfh«ghshf ÂfœªJ cæ®Fy¤Â‰F fUiz òçªJ
tU»whŸ.

183
 rªÂu t«r¤ij¢ nr®ªj k‹d® fh®¤jÅ® ah®Éd‹ kïZk v‹w
eh£il M©L tªjh‹. mt‹ äFªj gyrhè. g¤jhæu« nridfŸ gy«
bghUªÂat‹. xUKiw fh£oš nt£ilahoé£L fis¥ò‰W¤
ÂU«ÃanghJ têæš #kj¡å khKåt® MÁuk¤Â‰FŸ tªj murid
#kj¡å Kåt® cgrç¤J clnd mWRit c©o¡F V‰ghL brŒJ
éUªnjh«gš brŒjh®. Ï¥go¥g£l mWRit mªj¡ fh£oš v›thW
éiuthf¢ brŒa KoªjJ vd k‹d‹ Kåtiu¡ nf£lh®. j‹ jt¤Â‰F
bk¢Áa ϪÂu‹ fhknjD v‹w gRit¤ jd¡F gçrhf më¤jjhf
#kj¡å TW»wh®. m¥gRé‹ k»ikahš jh‹ Áwªj éUªij murU¡F
më¡f KoªjJ v‹W T¿dh®. clnd m¥gR j‹ål« ÏUªjhš
guthæšiyna v‹W Mir¥g£L khKåtçl« nf£lh®. #kj¡å Kåt®
kW¤J é£lh®. nfhgK‰w mur‹ fhknjD gRit j‹ Åu®fis é£L
tY¡f£lhakhf mu©kid¡F ÏG¤J¢ br‹wh®. Kåt® nfhg«
bfh©lhY« k‹did räJ j‹ jt tèikia¡ Fiw¤J¡ bfhŸs
éU«géšiy. Ï¢r«gt« eilbg‰w nghJ guRuhk® ói# rhkh‹fis
nrfç¤J tu fh£o‰F br‹¿Uªjh®. ÂU«Ã tªjJ« fL«nghç£L fh¤j
Åçahf¢Rdid¡ bfh‹wh®. elªjij¡ nfŸé¥g£l #kj¡å kd« tUªÂ
guRuhkU¡F Ãu«kA¤Â njhõ¤ÂèUªJ ãt®¤Â bgw gy Ô®¤j
ah¤ÂiufŸ bršY«go f£lisæ£lhŸ.
j§fŸ jªijia¡ bfh‹w guRuhkiu¥ gê th§f fh¤jÅ®ah®¢RdJ
òjšt®fŸ Jo¤J¡ bfh©oUªjh®fŸ. #kj¡å MÁuk« tªJ guRuhkiu
njodh®. mt® Ïšyhjjhš jtäa‰¿¡ bfh©oUªj #k¤få Kåtiu
m«bgŒJ bfh‹wd®. jdJ f© K‹nd jdJ fzt® bfhšy¥g£lJ
f©L m®¢Áailªj nuQfhnjé _®¢irailªjh®. jdJ fzt®
bfhšy¥g£lJ f©L m®¢Áailªj nuQfhnjé _®¢irailªjh®.
guRuhk® Ô®¤j ah¤ÂiuæèUªJ ÂU«Ã tªjJ« elªjij m¿ªJ kz«
bfh¤jh®. #kj¡å khKåtU¡F jfd¡»çia el¡F« nghJ jhK«

184
cl‹f£il V¿ m¡åÃuntr« brŒ»wh® nuQfh. bg‰nwh®fis ml¡f«
brŒJ é£L B¤ça t«r¤ijna ó©nlhL xê¡f rgjä£L Kjèš
fh®¤jÅ®ah¢RddJ òjšt®fis mê¤jh®.
ÃwF 21 jiyKiwfshf B¤ça t«r¤ij mê¥gjhf rgj« bfh©L
B¤ça®fis bfh‹wh®. cyf« u¤j¡ fhlh»aJ. ókhnjé mÂf u¤j«
óäæš Áªj¥gLtJ f©L J¡fK‰whŸ. fõa¥g Kåtçl« br‹W
ÏånkY« guRuhk® B¤ça®fis bfhštJ bjhlu¡TlhJ v‹W
nt©odh®. mtU« guRuhkU¡F nt©LnfhŸ éL¥gjhf gÂyë¤jh®.
guRuhkç‹ fdéš njh‹¿ ÏånkY« B¤ça®fis bfhšy nt©lh«
v‹W nf£L¡ bfh‹wh®.
K«_®¤ÂfS« cl‹ tªj guRuhkiu rhªj¥gL¤Â ÏU bjŒt
jfÂahŒ fhyhªÂu¤Âš elªjit. cdJ jªij #kj¡å khKåtU«
e‰fÂailªJ Rt®¡f« òFªjh®. nkY« ckhnjéæ‹ mtjhukhd c‹
jhah® nuQfh njé gÂéujh Ánuh©kâna, ÏJ njé gh®tÂæ‹
ÂUéisahlèš x‹W. Ï‹W Kjš c‹ jhah® nuQfhnjé v‹W
miH¡f¥g£L Ï›Îyf¤J¡nf khjhth» ónyhf¤Âš C®fë‹
ef®¥òw¤ijÍ«, »uhk¥òw¤ijÍ« všiyæš nfhg¡fdš År, äFªj
ga¤ijÍ« bfhL¡f Toa bjhå vG¥ò« cL¡ifÍ«, vÂçfis¡ f£l¡
Toa ghrK«, tij¡Toa NyK«, bt£l¡ Toa f£fK«, fghyK«, VªÂ
f¢ir mâªJ C®¤Jt nfrkhŒ, fL« éõ« f¡f¡Toa ehfh guz§fis¥
ó©L ehfnk Fil Ão¡f F%u ÂUZonahL jhl§f« KjyhditfŸ
mâªJ g¡j®fshš ÃuÂZil brŒa¥g£L fhtš bjŒtkhŒ mUŸ ghé¤J
tUthŸ.
c‹ jhæ‹ k‰Wnkh® cUt« Rt®¡f« òF« v‹W«, tUl¤Â‰F xU
Kiw v‹id Muh¡F« énõr Âdkhd Át‹ uh¤Âça‹W
nuQfhnjéia têgL« g¡j®¡Ÿ 16 ngWfS« bg‰W bgUthœÎ
thœth®fŸ vd ÁtbgUkh‹ tukë¤jh®. mJ Kjš g¡j®fshš C®fë‹

185
všiyæš ÂU¡nfhæšfŸ miH¤J nuQfh njéia všiya«kh v‹w
bgaçš fG¤J tiu cŸs cUtkhfΫ, KG cUtkhfΫ ÃuÂZil
brŒa¥g£L Muh¡f¥g£L tU»wJ.
guRuhk® nk‰F bjhl®¢Á kiy¥ gFÂæš Ô®¤j ah¤Âiu br‹W gy
Mya§fis cUth¡» k¡fS¡F nkh£r¤ij milÍ« kh®¡f§fis
cgnjÁ¤J knAªÂukiyæš jtäUªJ é©Qyf« br‹wh®. Ϫj
tuyh‰¿‹ mo¥gilæš mikªjJjh‹ bu£o Ïd FybjŒt« vrid
všiya«k‹ $nuQfhnjé nfhæš.
e«Ã¡iffŸ
bu£o Ïd k¡fë‹ bgU«gh©iknah® vrid $nuQfhnjé
Mya¤Â‰F fšahz tu«, FHªij tu« nt©o Ϥjy¤Âš bgUkséš
tªJ têgL»‹wd®. ÂUkz« Mfhjt®fŸ nt©oa J« ÂUkz«
KoªjÎl‹ Ï¡nfhéY¡F tªJ m«kD¡F f©zho tisaš
rh‰W»‹wd®. nfhéY¡F tU« Rk§fèfS¡F« f©zho tisaš,
kŠrŸ fæW, kŠrŸ, F§Fk«, ó, fšf©L M»at‰iwÍ« jU»‹wd®.
FHªijfŸ Ïšyhjt®fŸ Ï¡nfhæèš cŸs nt¥gku¤Âš j‹
Kªjhidia ÁWrhf »ê¤J mš ÁW fš it¤J ku¤Â CŠrš f£o
brš»‹wd®. FHªij ÃwªjÎl‹ nfhæY¡F kâ th§» it¥gjhfΫ
nt©o brš»‹wd®. m›thnw FHªij ÃwªjÎl‹ nfhæY¡F br‹W
kâ th§» it¥gJ« bu£o k¡fë‹ e«Ã¡ifahfΫ Âfœ»‹wJ.
ÂUéHh
Âd óir¡fhf Ï¡nfhéèš ÂdK« fhiy 8 kâ Kjš khiy 6 kâ
tiu ÂwªÂU¡F«. ÂdK« r®¡fiu bgh§fš it¤J kÂa« 12 kâ¡FŸ
gil¥g®. btŸë br›thŒ m‹W mid¤J mÃnrfK« eilbg‰W Ëd®
bgh§fš it¤J c¢Á fhy ói# brŒt®.

186
Áw¥ò ói#
kh®fê khj«, thr¥ bgh§fš, ij¥ór« Át‹uh¤Âç, g§Få c¤Âu«,
bjY§F tUl¥Ãw¥ò, jäœ tUl¥Ãw¥ò, Mo gÂbd£L, éehaf® rJ®¤Â,
rURt ói#, Ôghtë, fh®¤Âif Ôg« m‹W Áw¥ò ói#fŸ eilbgW«.
Át‹ uh¤Âç
têgh£L¢ rl§Ffëš Át‹ uh¤Âça‹W fhiy nfhæš R¤j«
brŒa¥g£L beŒædhš és¡F V‰w¥gL«. Ëd® gšntW mÃnõf
MuhjidfŸ eilbgW«. Ëd® gšntW mÃnõf MuhjidfŸ eilbgW«.
Ëd® v¥gΫ nghš kÂa« 12 kâ¡F r®¡fiu¥ bgh§fš it¤J thŒ f£o
c¢Á fhy ói# eilbgW«. Ëd® c¢Á fhy ói# eilbg‰w¤ÂèUªJ
bu£o Ïd Fogh£L k¡fŸ bgh§fš it¤J¥ gil¥g®. Át‹ uh¤Âça‹W
btë k©lg¤Âš c‰rt nuQfhnjéæ‹ Áiy¡F ó my§fhu« brŒt®.
ÏuÎ 10 kâ mséš my§fç¡f¥g£l nuQfhnjéæ‹ K‹d® 5 »nyh
vil bfh©l äjis kâia it¤J m«kå‹ K‹d® nj§fhŒ,
thiH¥gH«, vYä¢ir it¤J thŒ¡f£o gšntW Ôg ög Muhjidfis
el¤Jt®.
Ëd® guRuhkU¡F nj§fhŒ, thiH¥gH« it¤J thŒ¡f£o
Nlnk‰¿ Ôg Muhjid eilbgWtjhfΫ TW»‹wd®. Ëd® r¥gu¤Âš
óthš my§fç¡f¥g£l nuQfhnjéia it¥g®. Ëd® xU mo cau«
bfh©l äjis kâia bu£o Ïd k¡fëš xUt® mUSl‹ ö¡»¡
bfh©L kâ mo¤jthW nfhæiy¢ R‰¿ tUt®. Ëd® m«kD«,
guRuhkU« xUt® Ë xUtuhf nfhæiy R‰¿ tUt®. Ëd® R‰¿ tªj
Áiyia btë k©lg¤Âš it¤J, nj§fhŒ, thiH¥gH«, vYä¢ir få
k‰W« bkh¢ir¡bfh£il, mçÁkhÎ, f«khÎ k‰W« gšntW gaW tiffŸ
it¤J 12 kâ¡F ói# eilbgW«. Ëd® bu£o Ïd k¡fS« bghJ
k¡fS« m«kid têgLt®. Ëd® g¡j®fS¡F bkh¢r¡bfh£il,

187
mçÁkhÎ, f«k khÎ Ãurhjkhf tH§f¥gLtij bu£o Ïd¤jh® t¡fkh¡»¢
bfh©LŸsh®.
f«ò khÎ Ãurhj«
bu£o Ïd k¡fŸ k£L« vªj Ïd¤ÂY« Ïšyhj tifæš m«kD¡F
f«ò khÎ Ãurhjkhf it¡F« tH¡f¤ij¡ bfh©LŸsd®.
“Ñu}®e¤j« v‹w bgaçš mªehëš gyFL«g§fŸ
thœªÂU¡»‹wd®. Rkh® 300 M©LfS¡F K‹ Ï¡nfhæš f£l¥g£oU¡f
nt©L«. vridia x£o nkyòèô® bršY« rhiyæš 5 ».Û
bjhiyéYŸs ehtÿ® bu£o Ïd k¡fë‹ _jhija®fŸ jh‹
Ï¡nfhæiy ã®khå¤J, nfhæš guhkç¥Ã‰fhf Rkh® 8 V¡f® ãy¤ijÍ«
më¤JŸsh®fŸ. Ït®fŸ xU fhy¤Âš j‰nghJ nfhéYŸs Ïl¤Â‰F
mU»š thœªJ tªJ mt®fns ói# brŒJŸsh®fŸ.
bfhŸis¡fhu®fë‹ bjhªjuÎfisÍ« ntW kj bt¿a®fë‹
bjhªjuÎfshY« nfhéš j®kf®¤jh gu«giæd® Ciu é£L btëna¿
m§F thœªJ tªj eha¡f® FL«g¤jhçl« ói# brŒÍ« bghW¥ig
x¥gil¤J é£L j‰nghJŸs ehtÿçY« Fona¿é£ld®. Áy tUl§fŸ
fê¤J eha¡f® gu«giuædU« Áy® Ciu é£L btëna¿ j‰nghJ
(thH¥gho) ngqçš Fona¿ é£ld®. mj‹Ã‹ j‰nghJ ói# brŒJ
bfhŸS« ehÍL t«r¤Âd® órhçfshf bghW¥ng‰W ÂdK« xU ntis
m‹d« gil¤J ói# brŒJ tU»‹wd®. 30.8.2001 m‹W kfh F«ghÃnõf«
Áw¥òw el¤j¥g£ljhf m.nyhfehj‹ mt®fŸ TW»wh®.’’35
têgLnth®
bu£o Ïd k¡fŸ, eha¡f®, fΩl® k‰W« Ãw Ég£l tF¥Ãd®fŸ.
kJiuÅu‹ mikél«
ÂU¢Á kht£l« jh¤ija§fh®ng£ilæèUªJ KÁ¿ bršY«
rhiyæš 1 ».Û bjhiyéš brtªjh« g£o mikªJŸsJ.

188
_yt®
Ï¡nfhæèš _ytuhf kJiu Åu‹ mikªJŸsh®.
Ãw bjŒt§fŸ
fhkh£Áa«k‹, bgça©z Rthä, fh¤jtuha®, njtuha®,
yhlr‹dhÁ, f‹åkh®, bgUkhŸ, $ Åug¤Âu®, #yf©l°tu®, bjh£oa
fU¥ò, jå fU¥ò, Xkhªö® fU¥ò, k‰w« vJkiy fU¥ò M»ait cŸsd®.
nfhæš mik¥ò
kJiu Åu‹ rhäæ‹ gÂÎ nk‰F gh®¡f mikªJŸsJ. mtç‹
tyJòu« bj‰F gh®¡f njtuha® fhªjtuha® Áiy k© Áiy mikªJŸsJ.
Ïtç‹ tyJòw« g£ltå‹ gÂΫ, mtç‹ tyJ òu« f‹åkh®
bjŒtK« cŸsJ. f‹åkh® bjŒt¤Â‹ vÂçš bgUkhŸ fšÁiy »H¡F
neh¡» mikªJŸsJ.
fUtiwæ‹ tyJòw« »H¡F neh¡» fhkh£Á m«k‹ gÂÎ cŸsJ.
m«kå‹ vÂçš eªÂ Áiy cŸsJ.
tuyhW
kJiuæš ÏUªJ tªj Åu‹ Mifahš kJiuÅu‹ vd¥ bga® tªjJ.
kJiu Åu‹ ifyha¤Âš bgh«ä, btŸisa«khŸ ÛJ Mir bfh©lh‹.
nfhg« bfh©l Át‹ jd¡F¤ bjh©L brŒj mtdJ jfhj Mir¡fhf
räJ fhÁuhrD¡F kfdhf¥ Ãw¡f brŒjh‹. khiy R‰¿¥ Ãwªjjhš
mtid¡ fh£oš ngh£ld®. fh£oš IªJ jiy ehf« mtid¡ fh¥gh‰¿aJ.
khÂah‹ (r¡»è) f©blL¤J ts®¡»wh‹. bgh«kz‹ v‹w murD¡F
bgh«ä v‹w murFkhç ÏUªjh®. bgh«äæ‹ fhtš fh¡F« ÅudhŒ nghŒ,
mtŸ ÛJ fhjš bfh©L ÁiwbaL¤jh‹. k‹d‹ mtndhL nghç£L
khŒ»wh‹. ÏW rl§if Ko¤Jé£L ÂU¢Á k‹dål« nrtf«
brŒ»wh‹.
kJiu k‹d‹ ÂUkiy fŸs®fis ml¡»l ÂU¢Áæ‹ cjéia
ehodh‹. Åu‹ kJiu¡F tªJ fŸs®fis ml¡fnt kJiu Åudh»wh‹.

189
m§nf btŸisa«khŸ v‹D« jhÂia éU«gnt k‹d‹ mtid
khWfhš khW if th§»dh‹. ÅundhL kidéa® ÏUtU« kh©ld®.
Åu‹ Ûdh£Áæl« tu« bg‰W óir bg‰W tU»wh‹.
kJiu Ûdh£Á m«k‹ nfhæèš fhtš bjŒtkhf cŸsh®. kJiuæš
ÏUªJ Mªjuhé‰F bgh kh£o‹ nkš gytif¥ bghUŸfis V‰¿¢ r‹W
éahghu« brŒJ é£L ÃwF kJiu¡F bršY« tH¡f« g©ila fhy¤Âš
ÏUªjJ. m›thW bršY« nghJ bghÂkh£o‹ xU gFÂæ‹ Rik Fiwthf
ÏUªjJ. mjdhš m§F ÏUªj xU cæ® fšiy vL¤J it¤J¡ bfh©L
tªjd®. m›thW MªÂuhé‰F bršY« têæš ÂU¢Á kht£l«
brtªjh¥g£o tªjÎl‹ m§F xU ÏG¥ig njh¥ig¡ f©ld®. njh¥Ãš
mªj fšiy Ïw¡» it¤J é£L ÃwF rik¤J rh¥Ã£L bršt®. m›thW
rik¤J fh¥Ã£lÎl‹ Rik FiwaΫ mªj¡ fšiy njh¥Ãny ngh£L é£L
br‹wd®. mªj ÏG¥ig njh¥Ãš cŸs c殡fšiy R‰¿Y« cŸs
ãy¤Â‰F éis¢rš éisaéšiy. mªj njh¥ò bu£oah® xUtç‹ ãy«.
mtç‹ ãy¤Âš éis¢rš éisaéšiy. gh«ò mtuJ Å£o‰F tªJ
mo¡fo bjhšiybfhL¤jJ. mjdhš bu£oah® rhä nf£lh®. rhä nf£F«
nghJ eh‹ kJiuæš ÏUªJ tU»nw‹. v‹id vL¤J it¤J F«ÃL§f
v‹W brh‹dJ. mj‰nf‰wthW ÏG¥ig ku¤Â‹ moæš mªj cæ® fš
ÏUªjJ. mijna F«Ãl Mu«Ã¤jd®.
“kiynghy e«Ã ã‹D
bgh§f it¢nrh«
ÃiHnaJ« brŠÁUªjh
bghW¤jUS« v§f rhä’’
v‹W jhkiu¡f©z‹ kJiu Åuid¥ g‰¿ ghL»wh®.
jy éU£rf«
brtªjh«g£oæš cŸ kJiuÅuå‹ nfhæèš ÏG¥ig ku« jy
éU£rkhf mikªJŸsJ.

190
jy Ô®¤j«
nfhæY¡F tl¡F¥òw¤Âš ò©âa¤ Ô®¤jkhf bj¥g¡Fs«
mikªJŸsJ.
ÂUéHhΫ têgh£L¢ rl§FfS«
kJiu Åu‹ nfhæš ÂdK« khiy 4 kâ Kjš 7 kâ tiu
ÂwªÂU¡F«. §fŸ k‰W« btŸë¡ »Hikfëš kÂa« 12 kâ¡F c¢Á
fhy ói# eilbgW«. ÃwF nfhæèš cŸs k‰w bjŒt§fS¡F« gilaš
it¤J ói# brŒt®.
ÂUéHh
Mokhj« gÂbd£L, fh®¤Âif Ôg«, khÁ khj« Át‹ uh¤Âç, ij
khj« 1« nj M»a 4 eh£fëš k£L« ÂUéHh eilbgW«. v¥bghGJ«
ói# Mu«Ã¡F« K‹d® m¡nfhæè‹ EiHÎ thæèš cŸs g£lt‹
ßisahU¡F¤ jh‹ Kjš ói# eilbgW«. Ϫj eh‹F eh£fëY«
Ï‹W fhiy Kjèš kJiu ÅuD¡F gšntW tifahd mÃnõf«
eilbgW«. Ëd® nfhæèš cŸs k‰w bjŒt§fS¡F ói# eilbgW«.
Ëd® r®¡fiu¥ bgh§fš it¤J bt‰¿iy, gh¡F, ó, éóÂ, rhuha«,
RU£L, fŸ ngh‹wt‰iwÍ« it¤J¥ gil¥g®. ÃwF nfhæèš cŸs k‰w
bjŒt§fS¡F« gilaš it¤J thŒ¡f£o ói# brŒt®. Ëd® bu£o
k¡fS¡F nj§fhŒ cil¤J« jU»‹wd®.
nfhæš ÅL
kJiu ÅuD¡F nfhæš ÅL jåahf cŸsJ. m§F kJiu ÅuD¡F
c‰rt® Áiy cŸsJ. nfhæiyÍ«, nfhæš Å£ilÍ« jhkiu¡f©z‹
v‹w bu£oah® Ïd¤ij nr®ªjt® gu«giu gu«giuahf ftå¤J ói#
brŒJ tU»wh®. nfhæš ÏUªJ nksjhs¤Jl‹ nfhæš Å£o‰F bršt®.
jhkiu¡f©z‹ v‹gt® c‰rtU¡F Ôgög Muhjid¡ fh£o m§»UªJ
c‰rtiu vL¤J¡ bfh©L nfhæY¡F tUt®. nfhæš cŸs trªj
k©lg¤Âš c‰rtuhd kJiuéuå‹ Áiyia CŠrèš it¤J éLt®.

191
Ëd® k¡fS¡F jçrd« bfhL¡f¥g£L nj§fhŒ gH« cil¤J jUt®.
m‹W bu£o Ïd k¡fŸ r®¡fiu bgh§fš it¤J gil¥g®. Ëd® mid¤J
Ïd k¡fS« mtut® tr¡nf‰g bgh§fš it¤J« gil¥g®. m‹W fhJ
F¤jš ãfœ¢ÁÍ«, bkh£ilao¤jš ãfœ¢ÁÍ« eilbgW«. Ϫj ÂUéHh
m‹W k£L« gè bfhL¥gšiy.
e«Ã¡iffŸ
Ϫj¡ nfhæè‹ ÏG¥ig v©bzŒahš Ôg« nghLtJ äfΫ
énõrkhF«. FHªij Ïšyhjt®fS« FHªij nt©L« vd nt©o
nfhæèš cŸs öâš f£L»‹wd®. FHªij¥ ÃwªjÎl‹ nfhæY¡F
kâ th§» it¥gjhfΫ nt©o¡ bfhŸ»‹wd®. FHªij ÃwªjÎl‹
m›thnw brŒ»‹wd®.
clšãiy rçæšyhjt®fS«, Úè, Nåa« ngh‹wt‰whš tU«
J‹g§fëš ÏUªJ j«ik fh¡fΫ ÏY¥ig v©bâæš és¡nf‰¿
nt©o¡ bfhŸ»‹wd®. Ãu¢ridfŸ Ô®ªjÎl‹ nfhæY¡F ÏY¥ig
v©bzŒ, beŒ th§»Í« jU»‹wd®. Áy® bgh§fš it¥gjhfΫ,
bkh£ilao¥gjhfΫ nt©o¢ brš»‹wd®. bu£o Ïd¤ij nr®ªj
midtU¡F« vªj xU braiy brŒÍ« K‹D« bgça©z Rthä¡F
és¡nf‰¿ é£L brŒtJ jh‹ tH¡fkhF«.
têgLnth®
bu£oah®, br£oah®, ehÍL k‰W« mid¤J Ïd k¡fS«
têgL»‹wd®. nkny T¿a _‹W Ïd¤jt® jh‹ mÂfkhd
v©âifÍilat®fŸ.
M¥ó® ešnyªÂu® mikél«
bgu«gÿ® kht£l« bgu«gÿçèUªJ Jiwô® bršY« rhiyæš
FU«gÿ® mikªJŸsJ. FU«gÿçèUªJ 3 ».Û bjhiyéš M¥ó®
cŸsJ.

192
_yt®
ešnyªÂu®, ešy j§fhŸ, ÏUtU« _ytuhf cŸsd®. ešnyªÂu® ,
ešyj§fhë‹ ÏlJ òw« Átè§f« mikªJŸsJ.
Ãw bjŒt§fŸ
fU¥g©zrhä, bgça rhä, f‹åkh®, yhlr‹dhÁ, bkŒaRthä
k‰W« gçthu njtijfŸ mikªJŸsd.
Ãw bjŒt§fŸ
fU¥g©z Rthä, bgça Rthä, yhlr‹dhÁ, f‹åkh® k‰W«
bgçaRthä, ntjFUrhä, bghŒa®rhä.
nfhæš mik¥ò
M¥ó® ešnyªÂu® ã‹w nfhy¤Âš tyJ ifæš bfhLthS«, ÏlJ
ifæš fhjÍjK« bfh©lthW 2¼ mo cau¤Âš fšÁiy mikªJŸsJ.
ešnyªÂuç‹ ÏlJ g¡f« ešyj§fhŸ tyJ ifæš ÂUth¢ÁÍ« ÏlJ
ifæš 2mo cau¤Âš ã‹w nfhy¤Âš mikªJŸsJ. ešnyªÂu®
ešyj§fhë‹ ÏlJ òw« Át è§f« 1½ cau« bfh©ljhf fšÁiy bj‰F
neh¡» mikªJŸsJ. ešnyªÂu® ešyj§fhŸ »H¡F neh¡» mikªjthW
fUtiw »H¡F neh¡» mikªJŸsJ.
fUtiwæ‹ thæèš fhtš bjŒt« 5 ½ mo cau¤Âš cŸsJ.
fUtiwæ‹ ÏlJ òw« éehaf® Áiy 1¼ mo cau¤Âš cŸsJ. fUtiwia
mL¤J trªj k©lg« mikªJŸsJ. trªj k©lg« K‹ò tyJ òw« 15 mo
cau¤Âš Át¥ò ãw¤Âš nk‰F gh®¡f FÂiu cŸsJ. ÏUòwK« nrtf®
cŸsd®. trªj k©lg¤Â‹ ÏlJòw« Ïu©L fšö©fŸ cŸsd. mªj
öâš m«k‹ FHªijia jhyh£oajhfΫ TW»‹wd®.Mya¤Â‹
bj‰F¥òw« g£lt‹ tl¡F neh¡» 3 ng® cŸsd®.
Mya¤Â‹ ÏlJ òw« fšk©lg« cŸsJ. mªj fš k©lg¤Âš
fU¥g©z Rthä 2 mo cau« »H¡F neh¡» mikªJŸsJ. fU¥g©z
Rthäæ‹ ÏlJ òw« f‹åkh® rhä tl¡F gh®¡f cŸsJ.

193
fšk©lg¤ijaL¤J eLk©lg« cŸsJ. Ïš ntjFUrhä 1½ mo
cau¤Âš fšÁiy cŸsJ. Ïu©L òwK« yhlr‹dhÁ 1¼ mo cau¤Âš fš
Áiy cŸsJ. k©lg¤Âš bkŒa®, bghŒa® Ïu©L ngU« tyJòw« ifæš
bfhLthš it¤jthW 2¼ mo cau¤Âš bj‰F neh¡» ã‹wthW Mya«
mikªJŸsJ. bkŒa®, bghŒa® FÂiuæš brštj‰F mt®fŸ ÏlJòw« 3,
2¼ mo cau¤Âš FÂiu mikªJŸsJ.
jytuyhW
K‹bdhU fhy¤Âš Átål« f‹åahFkçia gh®¡f nt©L« v‹W
gh®t nf£lh®. ÁtD« f‹åahFkç tiu br‹W tuyh« v‹W T¿dh®.
fhiykh£oš uj« ó£o tªjd®. m¥go tU« nghJ jäœ eh£o‰F
tªjÎl‹ bgu«óÿçš ÏUªJ 30 »nyh Û£l® tl nk‰»š m«kå‹
nkèUªJ g£L ÑnH éGªjJ. m›thW g£L ÑnH éGªj Ïl« jh‹
g£LF¿¢Á.m§nf g£LF¿¢Á ešnyªÂu‹, ešyj§fhŸ Kjš gÂÎ cŸsJ.
Ëd® uj« òw¥g£L bfhŠröu« tªjÎl‹ fhiskh£o‹ fG¤Âš
f£oæUªj kâ méGªJ éGªjJ. kâ mWªJ éGªjjhš kâaªö®
vd mªj Ïl¤Â‰F bga® tªjJ. kâaªöçš ešnyªÂu® ešy j§fhŸ
2« gÂÎ cŸsJ. m§»UªJ uj« òw¥g£L tªjJ. m›thW tU« nghJ xU
Ïl¤Âš M¥ò fH©L éGªjJ. M¥ò fH©L éGªjjhš M¥ó® vd¥
bga® tªjJ. Ïjdhš jh‹ M¥ó® ešnyªÂu® ešy j§fshf
és§F»‹wd®.
mªj Ïl¤Âš mó®t r¡Â ÏU¡»wJ. k¡fŸ ngÁ¡ bfh©ld®.
mjdhš Á¤ö® bkŒa¥g bu£oah® mªj gÂit vL¤J it¤J F«Ã£ld®.
bkŒa¥g bu£oahç‹ j§if gh¥gh¤Âa«khŸ. mt®fŸ M£Lkªij
it¤jUªjd®. ešnyªÂu® nfhæè‹ bj‹òw« Á‰nwhil cŸsJ. Xil¡F
bj‹òw« Á¤ö® cŸsJ. nfhéè‹ nk‰F¥òw« Á¤njç cŸsJ. ÏJ
bj‰»š ÏUªJ tl¡F neh¡» brš»wJ. mªj têæš br‹whš Á¤ö®
tU«. mªj têæš ghš vL¤J¡bfh©L gh¥gh¤Â m«khŸ é‰f br‹wh®.

194
mªj¥ ghijæš xU F¤J¢ f£il fhš Ïl¿ gh¥gh¤Âa«khŸ bfh©L
tªj ghid cilªjJ. Ïnjnghš _‹W ehshfΫ fš Ïl¿ ghš bfh£oaJ.
Ïjdhš gh¥gh¤Âa«khshš ghš é‰f nghf Koaéšiy. bkŒa¥gbu£oah®
j§ifæl« _‹W ehshf ghš é‰w fhir nf£lh®. gh¥gh¤Âa«khŸ
elªjij T¿dh®. clnd bkŒa¥g bu£oah® mªj F¤J¡ f£ilia mf‰¿
élyh« vd nfhlhç fl¥ghiuiaÍ« vL¤J¡ bfh©L br‹wh®.
F¤J¡f£ilia neh©L« bghGJ fha« g£L Ïu¤j« tªjJ. clnd
Ïu¤j¤ij gh®¤j bkŒa¥g bu£oah® mnj Ïl¤Âš ÑnH éGªj
tz§»dh®. clnd gh®t gukÁt‹, ešnyªÂu®, ešy j§fhŸ totš tªJ
fh£Á bfhL¤jd®. Ëd® mnj Ïl¤Âš v‹id têgL v‹ T¿ é£L
kiwªjd®.
bkŒa¥gbu£oahU«, mªj Ïl¤Âš xU ntš k£L« it¤J
F«Ã£ld®. mt®fŸ fh£Á bfhL¤j Ïl« fU¥g©z fΩl® Ïl«.
mt®fŸ Ïl« bfhL¤jjhš mt®fë‹ bjŒtkhd fU¥òrhäÍ« m§nf
it¤J têgL»‹wd®.
r‹dhÁ bu£oah® Áyfhy« ói# brŒJ tªjh®. mt®fSila
m©z‹ j«Ã _‹W ng®. mjdhš mt®fis g£ltdhf it¤J
F«ÃL»‹wd®.
bkŒa¥g bu£oahU¡F fh£Á bfhL¤J é£L Ë gh®tÂÍ«,
gukÁtD« f‹åahFkç neh¡» gaz« Mu«Ã¤jd®. ÂU¥g£^® nghdÎl‹
ÏuÎ neu« vd m§nfna j§» éL»‹wd®. éoªjÎl‹ gh®¤jhš m¥gona
fšyhf bjŒtkh» fh£Áaë¤jd®. mij Ãuhkz® gil¥gjhš
Ãu«kfß°tu® v‹W bga® bg‰wJ.
M¥ó® ešnyªÂu® ešyj§fhŸ Rkhuhf 1900š Á¿ajhd nfhæš
(k©lg« khÂç) fh£o F«Ã£ld®. 1968š nfhòu« f£o Áiy it¤J F«Ã
Mu«Ã¤jd®.

195
jyéU£rf«
Ï¡nfhæèš F‹åku« jy éU£rfkhf mikªJŸsJ. nfhæè‹
nk‰F òw« nt¥g ku« x‹W cŸsJ.
jy¤Ô®¤j«
nfhæè‹ ne® vÂçš thr‰goænyna xU »zW cŸsJ. ÏJnt
Ï¡nfhæè‹ Ô®¤jkhF«.
e«Ã¡iffŸ
F‹å ku¤ij R‰ tªjhš gy nehŒfŸ FzkhF« v‹W
Á¤jkU¤Jt« TW»wJ. Ï«ku¤ij¢ R‰¿ tªjhš FHªij
æšyhjt®fS¡F FHªij Ãw¡F«. ÂUkz« Mfhjt®fS¡F ÂUkz«
MF« v‹W« e«ò»‹wd®. nfhæè‹ nkšòw« nt¥gku« cŸsJ.
nt¥ÃiHæš, kŠrŸ, éóÂ, vYä¢ir nr®¤J fyªJ bfhL¤jhš FHªij
g¿¡F« v‹W« TW»‹wd®. m›thW FHªij Ãwªjhš nfhæY¡F äjis
mšyJ bt§fykâ th§» it¥gjhfΫ nt©o¡ bfhŸ»‹wd®.
nt©Ljš ãiwnt¿aÎl‹ m›thnw kâÍ« th§» it¡»‹wd®.

trªj k©lg¤Â‹ ÏlJ òw« Ïu©L ö©fŸ cŸsd. mš m«k‹

ÂdK« FHªijfis¥ ngh£L jhyh£LtjhfΫ TW»‹wd®.
FHªijæšyhjt®fŸ mªjö©fë‹ bjh£oš f£o brš»‹wd®. m›thW
bjh£oš f£o¢ br‹wš ÏUªJ xU tl¤Â‰FŸ f©o¥ghf FHªij¥
Ãw¡F« v‹W« TW»‹wd®.
Ï¡nfhæèš Átè§f« ÏU¥gJ äfΫ énrõkhF«. x›bthU
éahH¡»Hik m‹W« Ï¡nfhæY¡F tªJ nt©o¢ br‹whš ÂUkz«
Mfhjt®fS¡F f©o¥ghf ÂUkz« eilbgW« v‹W« TW»‹wd®.
Mæša e£r¤Âu¤j‹W tU« bgs®zä äfΫ énrõkhF«.
têgLnth®
bu£oah®, ehÍL, FW«g¡ fΩl®, Mrhç, K¤Juh#h k‰W«
ÉgL¤j¥g£nlh®.

196
C®¤bjŒt têghL
eh£L¥òw bjŒt§fŸ bgU«ghY« ÁW bjŒt§fŸ, ÁW bjŒt§fŸ
mÂfkhf¥ bg©ghš mik¥Ãš fhz¥gL»‹wd. C®¤bjŒtkhf m«k‹
bjŒt§fis¤jh‹ äFÂahf¥ »uhk§fëš têgL»wh®fŸ. m›thW
fhz¥gL« bg©ghš bjŒt§fëš x‹wh»a vUk¥g£oæš
mikªÂU¡F« khça«kD¡F bu£o r_f¤juhš el¤j¥bgW« ÂUéHh
Kiw têgh£L ãiy g‰¿ Muha¥gL»wJ.
khça«k‹
“jäH® Ïa‰if têgh£oduhŒ ÏUªjij, mt®j« kiHtêghL
fh£L»‹wJ. kiHia ‘khç’ v‹w bgaçš jhahf cUt»¤J têg£ld®.
jäHçläUªJ äf¥ giHa, äf¥bgU»a têghL khçtêghnl MF«. khªj®
Ïd¤Â‹ jiyik têghlhd jhŒ¤bjŒt têgh£o‹ jäHf totnk
khç mšyJ m«k‹ têghlhF«. khç têghL bghJk¡fŸ (Folk) têghlhf¥
gué ÏUªJŸsJ. bt¥g¤ijÍ«, bt¥g nehŒfisÍ« Ô®¥gjhš Ï¥bga®
bg‰¿U¡f nt©L«’’36. vd¡ fiy¡fsŠÁa« és¡F»wJ. khça«kD¡F
nt¥Ãiy Ão¤jkhd bghUshF«. nt¥Ãiy F뮢Á jU« j‹ikiaÍ«
nehŒ¡»Uäfis mê¡f¡ Toa j‹ikiaÍ« bfh©lJ. m«ik nehÍl‹
khça«kid¤ bjhl®ògL¤Â¡ TWtjhš m«ik nehŒ guthkš jL¡F«
bghU£L khça«k‹ nfhæšfëY«, C®¤bjU¡fëY« nt¥Ãiyfis¡
nfh¤J¡ f£LtJ tH¡fkhf cŸsJ. nt¥Ãiy¡F nehŒ Ô®¡F« r¡Â
ÏU¥gjid¡ F¿¤J Phdóä Ïjêš »œ¡f©lthW és¡f«
ju¥g£LŸsJ. “nt¥Ãiy¡F cŸs ä‹rhu« ghÍ« Âw‹ k‰w ÏilfS¡F¤
»ilahJ. Ϫj¤Âw‹ nt¥Ãiyæš mÂfkhf ÏU¥gij éŠPhd¥
ó®tkhd nrhjid»s‹ _y« msélyh«. ekJ nfhæšfëš órhçfŸ
kªÂç¥gj‰F nt¥Ãiyia¥ ga‹gL¤Jtj‹ fhuz« ÏJ jh‹’’37 Mo khj
btŸë¡ »HikfŸ énrlkhiditfshF«. khça«k‹ bfhil Mo
khj¤Âš VjhtJ xU btŸë¡ »Hika‹W mtut® C® tH¡f¤ij¥

197
bghW¤J el¤j¥gL»wJ. mur®, tâf® j« M©têgh£L¤ bjŒt§fis¥
ngusÎ gÂÎ brŒj r§f Ïy¡»a«, m«k‹ têgh£ow¡F¥ bghJ k¡fŸ
têghL v‹gjhš jiyik bfhL¡féšiy nghY«. våD« ghit neh‹ò,
ghit têghL v‹gd g©ila jhŒ¤bjŸt têgh£o‹ v¢r§fns.
ghit¥ghlšfŸ, kiH nt©o¥ ghLjnyhL rh®¤Â¥ ghl¥gLtJ«
fUj¤j¡fJ.
khça«k‹ tz¡f« g©ila¤jäH® ngh‰¿a tUz‹ tê
ghnlahF«. Ú® rh®ªj beŒjš ãy¡flÎshf tUzid¤ bjhšfh¥Ãa®
TWt®. kiHia¥ guΫ kuË c©ikia Ïs§nfhtofŸ,
“khkiH ngh‰WJ« khkiH ngh‰WJ«
ehkÚ® ntè cy»‰ ftdë nghš
nkš ã‹W jh‹Ru¤jyhš’’38
vd¥ ngh‰WjhY« m¿ayh«.
ne®¤Â¡fl‹fŸ
e«Ã¡if mo¥gilæš thœªJ tU« k¡fŸ. kåj Ka‰Áahš Áy
ãfœ¢ÁfŸ ãiwntwhj nghJ Ïiwtid ehL»‹wd®. Ïiwtål«
jd¡F nt©oat‰iw¥ bgw Kaš»‹wd®. Ï¥bgWjè‹ éisnt
ne®¤Â¡fl‹fŸ MF«. Ï‹d e‹ik brŒjhš Ï‹d brŒnt‹ v‹W
nt©L»‹wd®. óä éHhé‹ m‹W Koæw¡fš, m§f« cU©L
tUjš, m¡»å r£o vL¤jš, khés¡»Ljš, fhâ¡if brY¤Jjš,
fU«òŸë br«òŸë æLjš, ngh‹wit g¡j®fshš g¡Â¥ gutr¤njhL
el¤j¥bgW»‹wd®. m‹W Ï‹D« Áy® j‹ nt©LjY¡fhf k©zhš
brŒj M© bgh«ik, bg© bgh«ik ,k© FÂiu M»at‰iwÍ« th§»
it¥g®.
Ït‰WŸ Ô ä¤jš, ór£o vL¤jš M»ait g¡Â¥ gutr¤njhL
el¤j¥bgW»‹wd. Ït‰WŸ Ô¢r£o vL¤jš, f©z» kJiuia vç¤j‹
éisthf V‰g£lJ v‹gij tujuhrå‹ Ñœ¡F¿¥Ã£l fU¤Jtê m¿a

198
Ko»wJ. “f©z» thœ¡if j䜥bg©fë‹ thœéY« m«k‹
nfhæšfëY« gy khWjšfis V‰gL¤ÂÍŸsJ. kJiuæš f©z»
bfh¤J vGªJ ghâoaål« j‹ fzt‹ fŸt‹ mšy‹ v‹gij ãWé
Ciu¤ Ô¡F Ïiuah¡»a ehŸ btŸë¡»HikahF«. Ï‹W tiuæš jäHf¥
bg©fS¡F btŸë¡»Hik äfΫ òåjkhd ehshf ÏUªJ tU»wJ.
f©z» j‹ fhèš bgh‹dhš Md Áy«ò mâªÂUªjh®. f©z» j‹
fhèš bgh‹dhš Md Áy«ò mâªjÂUªjh®. f©z» bgh‹ Áy«Ã‹
bjŒtkhf¥ ngh‰w¥gL«. ÃwF j䜥 bg©fŸ fhèš bgh‹dhyh»a vªj
eifiaÍ« mâtij é£L é£lh®fŸ. btŸë eiffis k£Lnk fhèš
mâtJ tH¡f« Mæ‰w. f©z» thœéY« bgça khWjy ne®ªjJ. Mo
khj¤J btŸë¡ »Hik ehëHhF«. Ï‹W« jäœ eh£L khça«k‹
nfhæšfëš Mo khjK«, btŸë¡ »HikÍ« äf¢ Áw¥ghf¥
ngh‰w¥gL»‹wd®. khça«kD¡F eilbgW« Mlš ghlšfëY« Áy«ò
K¡»a Ïl« bgW»wJ. fhëna f©z»ahf¥ Ãwªjjhf¥ Éfhy¤Âš
fij f£l¥g£lJ. Âbusg nfhæèš ÂUéHh el¡F«. Ôä¤J¢
bršYjš xU rl§fh» é£lJ. “Ïjid¡ bfh©L neh¡F« nghJ
khça«k‹ fhëæ‹ mtjhukhf¡ fUj¥gL»whŸ. nkY« c¢Ákhfhë,
K¤jhu«k‹, cyf«k‹, K¥Ãlhç m«k‹ M»aitbašyh« äf¢
rhjhuzkhfΫ bghJthfΫ Ïl¥gL« fhëæ‹ ntWg£l bga®fëš Áy
bga®fnsahF«’’ v‹»wh® Rªjuuhr‹. ne®ªJ bfh©lt® j« clš
KGikÍ« fçahYk, R©zh«ghY« òŸsfis it¤J¡ bfh©L eldkho¡
bfh©nl nfhéiy K«Kiw ty« tUth®. Ïjidna “fU«òŸë br«òŸë
ÏLjš v‹g®.
bgh§fš ói#
Ïu©lhtJ ehŸ bgh§fš ói# eilbgW«. m‹W fhiyæš
m«kid ó my§fhu« mâ my§fhu« brŒJ CŠrèš it¤J éLt®.
ÃwF bghJ k¡fŸ midtU« mtut® Å£oš bgh§fš it¤J mjid

199
nfhæèš bfh©L tªJ gil¤J éLt®. bghJ k¡fŸ midtU« mtut®
nt©LjY¡fhf m§F cŸs fU¥ò joæ‹ K‹d® »lhit bt£Lt®. ÃwF
»lhit Å£o‰F vL¤J br‹W rik¤J c‰wh® cwéd®fS¡F nghLt®.
m‹W KGtJ« bgh§fš ói eilbgW«.
kŠrŸ Úuhlš
_‹wh« ehŸ fhiyæš m«k‹ K‹d® xU gh¤Âu¤Âš kŠrŸ fyªj
Úiu it¥g®. ÃwF ói# KoªjÎl‹ my§fhu« brŒJ it¤j m«k‹
Áiyia vL¤J bfh©L Kjèš bu£oah® Å£o‰F bršt®. ä£lhjhu®
Å£oš kŠrŸ fij¤j Ú® bgU« gh¤Âu¤Âš Å£o‹ K‹d® it¤ÂU¥g®.
nkh®, ghdf«, M»at‰iwÍ« it¤ÂU¥g®. m§F ói# KoªjÎl‹ kŠrŸ
Úçid midtU« bjë¤J¡ bfhŸt®. nkh®, ghdf« mUªÂaÎl‹
midtU« mL¤j Å£o‰F ói#¡F m«kid ÅÂÍyh vL¤J¢ bršt®.
kzªJ bfhŸS« KiwÍilat® Ûnjh kz¡f¥ nghfF« fhjy® Ûnjh
bjë¥g®. Ï›Îz®éid x¥g tl ϪÂahéš nAhè¥ g©oifæ‹ nghJ
rhaÚiu¤ bjë¤J éisahL« tH¡f« ÏU¥gJ fUj¤j¡fJ.
C® KGtJ« kŠrŸ Úuhlš Koa ÏuÎ 11 kâ M» éL«. m«kid
nfhéY¡F bfh©L tªjÎl‹ g£lhRfŸ é£L jhiu¤j¥g£ilÍl‹ ói#
eilbgW«. ÃwF K¡»is bfh©l fh¥ò ku¤ij¥ ÃwF mj‰F
M£L¡Ñlh¥(F£o) gèæ£L, mj‹ jiyia¡ fh¥ò ku« ÃL§»a Ïl¤Âš
òij¥g®. eh‹F ng® btŸis nt£oia Ão¤J bfhŸt®. mj‹ moæš
g©lhu« K¡bfh«ig ö¡»¡ bfh©L CU¡F tl¡nf cŸs
bj¥g¡Fs¤Â‰F bršt®. m§F br‹wÎl‹ g©lhu¤Â‰F f£oa fh¥ò,
K¡bfh«ò, fuf«, rhä¡F f£oa fh¥òfis fs‰¿ éLt®. ÃwF mªj
K¡bfh«ig nksjhs¤Jl‹ m§F cŸs bj¥g¡Fs¤Âš g©lhu«
éLth®. ÃwF m§FŸs Ãisah® nfhæèš ói# eilbg‰wÎl‹ m§»UªJ
I«bgh‹ ÁiyÍl‹ nfhæY¡F tªJ ói#fŸ eilbgW«.

200
 m‹W kWehŸ nfhæš tKhd§fis¡ fz¡»Lt®. m«kD¡Fça
eiffis kâa¡fhuçl« x¥gil¥g®. mt® ä£lhjhu® Å£o‰F I«bgh‹
ÁiyÍl‹, eiffisÍ« bfh©L br‹W x¥gil¤J éLt®. ϤJl‹
ÂUéHh ãfœ¢ÁfŸ ãiwtil»‹wd.
m«kå‹ Ó‰w« ngh¡» mUŸbgw nt©Lbk‹gJ«, cwéd®fŸ
j¤j« gif kwªJ x‹ nru nt©Lbk‹gJ« M»adnt ÂUéHh¡fë‹
ngh¡fkhæU¤jš nt©L« v‹gij Ï¥gFÂah‹ m¿ayh«.
Áw¥ò ehŸ têghL
k¡fŸ x‰WikahfΫ, j§fSila Raey v©z§fis¡
f£L¥gL¤jΫ, f£L¥gh£o‰F M£glhjt®fis xJ¡»¤jŸsΫ
njitahd gH¡ftH¡f§fis cUth¡»¡ bfh©likahš jh‹ r_f§fŸ
ãiy¤J ㉻‹wd. Ïjdhš r_f« v‹w bghJ mik¥Ãš gH¡f tH¡f§fŸ
Áw¥ghf k¡f¥gl nt©oath»‹wd. bu£o Ïd k¡fŸ Áw¥ghf
têgh£oš Áy gH¡f tH¡f§fis¡ filÃo¤J tU»‹wJ.
Ífho
ÏJ bu£o Ïd k¡fŸ bjY§F ò¤jh©L ehŸ, Á¤Âiuæ‹ Kjš
ts®Ãiw rJ®¤jÁæš bfh©lhl¥gL»wJ. ÏJ xU k»œ¢Á ä¡f ehŸ.
Ϫj ehŸ miktJ nghy M©L KGtJ« eh£fŸ mikÍ« v‹W cWÂahf
e«g¥gL»wJ. Å£oš cŸs všyhU« mÂfhiyæš vGªj v©bzŒ
njŒ¤J¡ Fë¤J¥ ò¤jhilfŸ m⻋wd®. njhuz§fŸ mšyJ
khéiy¤ bjh§fšfŸ Å£oš všyh thršfëY« f£l¥gL»wJ. K‰w¤Âš
rhz Ú® bjë¤J, gštif¡ nfhy§fshš my§fç¡»‹wd®. óuh‹bghè
v‹wiH¡f¥gL« mªj ehëš rik¡f¥gL« Áw¥ò Ïå¥ò. cfhog¢ro všyh
ÅLfëY« f©o¥ghf ÏU¡F«. òJ kŠrŸ ,òJ Ú®, fU¥ò¡f£o, òJ
kh§fhŒ, òJ nt¥g«, ó¡fŸ nr®ªJ cfho g¢ro jahuh»wJ. òÂa
my§fç¡f¥g£l k© r£oæš Ït‰iw¡ fyªJ jahç¤J FL«g
bjŒt¤Â‹ K‹ it¡f¥gL»wJ. ói#¡F¥ Ëd® všyhU« cfho

201
g¢roia¥ g»®ªJ bfhŸ»wh®fŸ. mj‹ Ëdnu ÃwUl‹ czΩz¢
brš»wh®fŸ. Ϫj¥ g¢roæ‹ K¡»a¤Jt«, mjhtJ nt¥g« ó¡fS«
Ïå¥ò¡ fU¥ò¡f£oÍ« nr®ªj fyit v‹gJ thœ¡if nrhfK« k»œ¢ÁÍ«
fyªjJ v‹gij¡ F¿¡»wJ.
bu£o Ïd k¡fŸ khiy neu§fsš nfhéšfënyh bghJ
Ïl§fënyh TL»wh®fŸ. ònuh»j® òÂa gŠrh§f¤ij têgLl»wh®.
ÃwF mt® gšntW nfhŸfhš fh‰W, kiH, gæ®, fhšeil, bršt«
ngh‹wit M©L KGtJ« juéU¡F« gy‹fis m¿é¡»wh®.
x›bthUtUnk nfhŸfë‹ ãiy¥go j§fŸ uhÁfë‹ go tU«
M©o‰fhd jdJ tU§fhy¤ij m¿a MtYl‹ ÏU¡»wh®fŸ.
“x›bthU »uhk§fëY« bu£o Ïd k¡fŸ bgUkhŸ nfhéš mšyJ bu£o
Ïd k¡fshš f£l¥g£l »UZz® nfhæY¡F br‹W Ïiwtid têg£L
Ëd® nkny T¿athW gŠrh§f« go¡f¥gL«. Ϫj Kiw Ï‹W« mid¤J
bu£o Ïd k¡fshš filÃo¡f¥gL»wJ v‹W eluh{ MÁça® TW»wh®.
efu§fëY« bgUefu§fëY« féP®fë‹ T£l§fS« Ïir
mu§f§fS« el¤j¥gL»‹wd. “ehk¡fš kht£l¤Âš cŸs bu£o Ïd
k¡fŸ cfho m‹W Rgh ÂUkz k©lg¤Âš T£l§fŸ T£Lt®. m‹W
mid¤J Ãçit¢ rh®ªj bu£o Ïd k¡fS« x‹whf¡ To k»œ¢ÁahfΫ
ÏU¥g®. mJ k£L« mšyhJ kht£lš Kjš kÂ¥bg© bg‰w
FHªijfS¡F cjé¤ bjhifÍ« ghuh£L éHhΫ eilbgW«. Ëd®
gšntW gšntW ãfœ¢ÁfŸ eilbgW«. Ëd® éUªJgrç¥ò
eilbgWtjhf bu£o Ïd k¡fë‹ kht£l jiyt® TW»wh®.
$uhketä
uhk‹ v‹whny Mdªjkhf ÏU¥gt‹. Ãwiu Mdªjkhf
it¤ÂU¥gt‹ v‹W bghUŸ jU«. etä v‹gJ mtŸ Ãwªj ÂÂahF«.
g§Få khj¤Âš mkhtir¡F¥ ÃwF tU« x‹gjh« Ãiw ehëš
njh‹¿at‹ v‹W bghUshF«. $ v‹gJ Áw¥ò¡Fça brhšyhF«.

202
 k‹d‹ jrujD¡F« bfsršah njé¡F kfdhf¥ Ãwªjh®. mt®
Ãwªj ehŸ »¿°J. Ãw¥gj‰F K‹ò 04.12.7323 v‹W F¿¥ÃL»‹wd®
MŒths®fŸ.
uhkç‹ kidéahd ÓjhΫ, c©ik¢ nrtfå‹ cjhuzK« Md
tuDäD« Ϫehëš tê¥gl¥gL»wh®fŸ. ehk¡fš kht£l¤Âš cŸs xU
Áy® uhk® nfhæšfëY« uhk fšahzK« g£lhÃnõfK« ékçirahf¡
bfh©lhl¥gL»wJ. Ϫj éHhé‹ nghJ bu£o Ïd k¡fŸ k£Lkšyhkš
bghJ k¡fS« g§nf‰»‹wd®. $ uhk etä m‹W ghdfK«, R©lYk
všnyhU¡F« tH§f¥gL»wJ. flnyhu MªÂuhéš uhk etä bgça mséš
el¤j¥gL»wJ. äf¥bgça gªj§fŸ Ïl¥gL»‹wd. Aç fijfŸ, òuhz
fyh£nrg§fŸ, g#idfŸ, uhkhaz«, ghuhaz« Ït‰iw x‹wgJ Kjš
gÂidªJ eh£fS¡F v‰ghL brŒ»wh®fŸ. f«k« kht£l g¤uhrè« Ïªj
éHhé‹ nghJ äf¥bgça òåj¤jykhF«. uhkÃuh‹ tdthr¤Â‹ nghJ
Óij y£RkzDl‹ g¤uh¢ry¤Âš Á¿J fhy« j§»æUªjh® v‹W«
e«g¥gL»wJ. uhkjhr® v‹W miH¡f¥gL« fŠnruy nfhò©zh uhkç‹
bgU« g¡j®. mt® g¤uhry¤Âš nfhéfŸ f£o uhk® ÛJ g¡Â¥ ghlšfis
Ïa‰¿ æU¡»wh®. “ehk¡fš kht£l¤Âš cŸs tuT® bgUkhŸ nfhæèš
uhketä m‹W g#idfŸ, gšntW ãfœ¢ÁfŸ eilbg‰wd. m¥bghGJ
m§F ÏUªj bu£o Ïd k¡fëdhš xUtuhd Átfhä m«khŸ
»UZzid ãid¤J ËUkhW jhyh£L¥ ghlšfŸ ghL»wh®.
“kHiy¥ gh£il¡ FHªij¡F¥ ghL
bršt njtijæ‹ ehaf‹ Ï¡FHªij
ÏtdJ xU ghj¤Âš r¡fu milahsK©L
ntj é‰g‹d‹ Ï¡FHªij
Ït‹ bjŒÅf¥ òšyh§FHš Ïir¥gh‹
Ït‹ ntj kªÂu§fis¥ ghLth‹’’ (ne.fh. f.F¥g«khŸ)

203
 $ uhketäa‹W éujäUªJ Ïuhk® gh£lhÃnõf¥ gl¤ij
my§fç¤J¥ óir brŒJ bfh©lhL»wh®fŸ. bu£o Ïd k¡fŸ.
nfhéY¡F¢ br‹W têgl Koahjt®fŸ éujäUªJ Ïuhkhaz¤ij¥
go¥gÂdhš clš eyKl‹ cseyK« bgW»wh®fŸ.
óiria Ko¤J« k§fy Mu¤Â vL¤J« é‰wš cwédU¡F«,
Ãurhj« bfhL¤J, jh«óy« më¤J éU«njh«òjš nt©L«. tuy£Rä
éuj« Å£oš Áw¥òl‹ ãfœ¤j¥gL« g©oifahF«. “ehk¡fš kht£l¤Âš
cŸs bu£o Ïd k¡fŸ tuy£Rä éuj¤j‹W xU Ãuhkz® bg©â‰F
jh«óy«, ó, gH«, gz«, òÂa Mil, rik¤j et¤jhåa§fSl‹ rka
fhâ¡if më¡f¥gL»wJ. òÂjhf ÂUkzkhd bg©fŸ Ϫj éuj¤ij
j鮥gšiy v‹W« ky® v‹gt® TW»wh®.
$ »UZzZlä
»Zzb#aªÂ, b#‹khZlä, nfhFyhZlä, $ b#aªÂ v‹w
bga®fëš f©zÃuh‹ Ãwªj ehŸ miH¡f¥gL»wJ. M©L njhW«
Mtâ khj¤Âš tU« bgs®zä¡F¥ ÃwF njŒÃiw, 8 M« ehŸ (mZlä
ÂÂ) f©zå‹ ÃwªjehshF«. f©z‹ Ãwªj e£r¤Âu« nuh»åahF«.
f©zÃuh‹ - b#aªÂ
»UZz#aªÂ, b#‹khZlä, nfhFyhZlä, $ #aªÂ v‹w
bga®fëš f©zÃuh‹ Ãwªj ehŸ miH¡f¥bgW»wJ.

M©LnjhW« Mtâ khj¤Âš tU« bgs®zä¡F¥ ÃwF njŒÃiw

v£lh« ehŸ (mZlä ÂÂ) f©zå‹ Ãwªj ehshF«. f©z‹ Ãwªj
e£r¤Âu« nuh»âahF«.
mtjhu«
cy»š mÚ mÂfç¤J Ú kh‹fŸ ghÂ¥ò¡F cŸshF«nghJ
mÚÂahs®fis mê¤J ÚÂkh‹fis thH it¡fnt Ïiwt‹ óäæš
njh‹W»wh‹. ÂUkhš g¤J mtjhu§fS¡F cçatuht®. g¤J

204
mtjhu§fë‹ óuz mtjhu§fŸ Ïu©lhf«. Ïuhkhtjhu«,
»UZztjhu«, »UZztjhu« gçóuz mtjhukhF«.
»UZzid¡ f©z‹, f©zÃuh‹ v‹W« TWtJ©L.
»UZz‹ v‹whš fUikahdt‹ v‹W« Twyh«. ghu fça fh¡ifia
gh®¤J ‘fh¡if¢ Áw»åny eªjyhyh cªj‹ fça ãw« njh‹Wjlh
eªjyhyh’’ v‹W ghodh‹.
njh‰w«
JthguÍf« ÏWÂ¥ ghf¤Âš f©z‹ mtjç¤jh‹. j®k¤J¡F CW
éisÍ« nghJ jh‹ mtjç¤J j®k¤ij¡ fh¤ÂLtjhf Ñijæš f©z‹
T¿ÍŸsh®. f©z‹ jdJ mtjhu¡ fhy¤Âš ntQfhd«, Ôfhfhd«
v‹w 3 ÏUtifahd ehj¤ij xè¡f¢ brŒjh®. ntQfhd« gfthå‹
rkfhy¤jt®¡nf nf£lJ. Ñjh fhd« m›th¿‹¿ Ï‹W« xè¤J¡
bfh©nl ÏU¡F«. f©zdJ fUiz cŸs«, jha‹ò btë¥g£lJ Ϫj
Ñjh cgnjr¤jhš jh‹.
ÂUkhY¡F »UZzhtjhu¤Âš òš ó©L« vÂçna bfsut®fS¡F«
gh©lt®fS¡F« Ïilna elªj nghçš f©zdJ g§F gâ ca®thdJ.
kåjdh»a m®¢RzD¡F f©z‹ gyt‰iw ngh¤jh‹.
FHªij
kåj thœéš FHªijfŸ m‰òjkhdt®fŸ. FHªij¥ gUt ÄiyfŸ
m‰òj«, mÂra« cilaJ. FHªijÍ« bjŒtK« x‹nw. FHªij
ÏiwtD¡F x¥ghdt®fŸ. Ïiwt‹ vL¤j mtjhu¤Âš FHªij¡
f©zdhf mtjç¤j »UZztjhunk ca®ªJ »UZz #aªÂ v‹w
g©oif ÁW FHªijfis K‹åW¤Â Kj‹ik jªJ kf¤Jt« jU»wJ.
f«r‹ - f©z‹
‘f«r‹ j‹ khkdhf ÏUªj nghJ« mt‹ bjhšiyfëš J©g¥g£l
k¡fis éLé¤J mu¡f®fis¡ bfh‹W j‹id¥ bg‰w njtÂ-
thRnjt® ÏUtiuÍ« thH it¤J, Ma® Fy¤jtU¡F« öj‹, rhuÂ,

205
ÂbusgÂnghš Ô®¡f Koahj fZl¤Âš Á¡»ÍŸst®fis fh¤ÂL«
Mg¤ghªjt‹, md¤u£rf‹ ÕZkU¡nf K¡Â më¤jt‹, f®zD¡F«
K¡»j më¤jt‹, j‹idna bfhšY« goahd m«ik vŒj ntlD¡F«
K¡»ë¤jt‹. ÏJngh‹W gy Äiyfis¢ Áw¥ghf brŒÂU¡»wh‹
f©z‹.
têghL
f©zD¡F cfªjjhf bt©bzŒ, Óil, KW¡F, y£L, mÂur«, ghš,
jæ®, mtš, c©âa¥g« ngh‹w tiffS« gHtiffS« it¤J beŒ
nt¤Âa« brŒth®fŸ. ÅL KGtJ« f©zDila F£o fhšfŸ(ghj§fŸ)
nfhy«hf thrèèUªJ bjhl§» óir miwtiu nghl¥gL»wJ. Ïj‰F
‘$ ghj« v‹W bgŒh thrèš khéiy¤ njhuz« f£o tunt‰g®. Áy
C®fëš c¿ao c‰rtK« eilbgW«.

FHªijfS¡F K‹Dçik më¤J f©z‹ uhij nghš my§fç¤J

mHF gh®¥g®. g#idfS«, jå¥ghlšfS« Ïir¡f¥bgW«. bgU«ghyhd
ÅLfëš btëæèUªJ FHªijfis miH¤J tªJ Ïå¥òfŸ gçRfŸ
më¤J k»œt®.
ÄiyfŸ
itZzt nfhæšfëš, F¿¥ghf »UZõ‹, nfrt‹, ntQnfhghy‹
nfhæšfëš F¿¥ghf »UZz‹ nfrt‹, ntQnfhghy‹, nfhæšfëš
K¡»a ÂUéHh nghy eilbgW«. Ϫj nfhæšfëš Áw¥ghf
my§fç¡f¥g£L ói#fŸ el¤j¥gL»‹wd. “ehk¡fš kht£l¤Âš cŸs
vUk¥g£o v‹w Cçš bu£o Ïd k¡fŸ midtU« x‹whf ÏizªJ xU
»UZz® nfhæiy vG¥Ã , ói#fŸ brŒJ tU»‹wd®. »UZz b#aªÂ
m‹W ói#fŸ, g#idfŸ el¤j¥gL»‹wd. kÂa« 3 kâ mséš
»UZziu my§fç¤J kh£L t©oæš it¤J g#id FGédUl‹
gh©L th¤Âa§fSlD« Rthä Å ty« tªJ bghJ k¡fS¡F« fh£Á
më¤J Ëd® nfhæè‹ g¡fjš bfh©L tªJ RthäÍl‹ t©oia

206
ãW¤Jt®. nfhæè‹ K‹d® c¿ao¤jš ãfœ¢Á eilbgW«. Ϫj
c¿ao¤jš ãfœ¢Á nfhFy¤Âš kh£oila®fë‹ ÅLfëš bt©bzŒ
jæiu¡ »UZzÃuh‹ ÂUo c©lij ãidÎ¥gL¤J« éjkhf c¿ao¤jš
ãfœ¢Á el¤j¥gLéjkhf ntQnfhghš mt®fŸ TW»wh®.
“mL¤J tG¡ifku« VW« ãfœ¢Á eilbgW»wJ. xU Ú©l
ku¤Â‹ xU gFÂæš F¿¥Ã£l msÎ gz«, KW¡F, thiH¥gH«, Ïå¥ò
tiffŸ mš it¤ö f£o mij nfhæè‹ K‹d® e£L it¤ÂU¥g®.
bu£o Ïd k¡fŸ ngh£o ngh£o¡ bfh©L tG¡if ku« VWt®. m¥go VW«
nghJ mtç‹ ÛJ j©Ù® mo¡f¥gL«. bt‰¿ bg‰wtU¡F ku¤Â‹ Eå
gFÂæš cŸs gz« k‰W« mid¤J¥ bghUŸfS« mtU¡nf cçaJ.
“Ëd® òënahjiu, jæ®rhj« m‹iwa Áw¥òzthfΫ
bfhL¡»‹wd®. »UZzid bg‰bwL¤j njt»¡bfd milahskhf¡
bfhL¡f¥gL»wjhfΫ unkZ mt®fŸ TW»‹wd®. Ϫj ãfœ¢Á
Ï‹wsΫ el¤j¥gL»wjhfΫ TW»‹wh®.
Ïuhkid k£Lnk tz§Fnt‹ v‹D« g¡j®fS¡F
Ïuhk»UZzdhfΫ fh£Á jªjh‹.
Mya§fŸ
ÂUkhY¡fhf gy Mya§fŸ ÏU¥ÃD« f©zD¡fhf Áy
Mya§fns c©L. Vbdåš k¡fŸ f©z‹ Xéa¤ij Å£oš it¤J
têgL»‹wd®. m¥go têgL»‹w gl§fëš
1. ghynfhghy »UZz‹ (FHªij¡ f©z‹)
2. k©oæ£L XL« »UZz‹ (jtG« f©z‹)
3. nfht®¤jd »UZz‹ (nfht®¤jd f©z‹)
4. ntQnfhghy »UZz‹ (khL nkŒ¡F« f©z‹)
5. fhë§fe®¤jd »UZz‹(fhë§f eldkhL« f©z‹)
6. Ïuhjh »UZz‹ (ghkhU¡kâ¡ f©z‹) – U¡kâ »UZz‹

207
 v‹w MW tot§fëš têgL»‹wd®. ÏJ nghš etÚj¡ »UZz‹
(bt©bzŒ »UZz‹) glK« Áy® it¤JŸsd®.
gh®¤jtD¡F njnuh£oahf (rhuÂahf) f©z‹ ÏUªjij
ãidñ£L« nfhæyhf jäœehL ÂUtšè¡nfâæš ‘gh®¤jrhuÂ’ Mya«
mikªJŸsJ.
gh©lt®fS¡F¤ öjuhf¢ brašg£l, f©zD¡F fhŠÁòu¤Âš
Mya« mikªJŸsJ. ‘gh©lt öj®’ v‹gJ nfhæè‹ bgauhF«.
k‹dh®Foæš (ÂUth%® kht£l«, jäœ ehL) f©z‹ ‘Ïuh#nfhghy
rhäahf¡ fh£Áaë¡»wh®.
f®ehlf« khãy¤Âš’cL¥Ã »UZz® nfhæš òfœä¡fJ. ÏJ nghš
‘bjh£lkfS Mya« f©z‹ têgh£o‰F¢ ÁwªjJ. nfus¤Âš
‘ÂUthŠÁ¡nfhy«’ tl ϪÂahéš ‘kJuh’ ngh‹wit Áw¥ghd »UZz
têgh£L¤ jy§fshF«. FHªij nt©oL« Ãuh®¤jid¡F¤ bjh£lkfq®
Áwªj ÏlkhF«. ϧF f©z‹ FHªij toéèU¡»wh®.
ÕLila khj«
kh®fê khj« x® Áw¥ò äF khjkhF«. khj§fëš kh®fêahf
ÏU¡»nw‹ v‹wh® f©zÃuh‹. Ϫj khj¤Âš jh‹ ÂUthÂiu ÂUehŸ
vD« MU¤uh jçrd«, itF©l VfhjÁ ,»¿°Jk°, ukyh‹ neh‹ò
ngh‹witÍ« tU»‹wd v‹whY« eilKiwæš ÕL cila Ï«khj¤ij¥
Õil khj« v‹W TWnthU« c©L.
éoaš neu«
kåj®fS¡fhd Xuh©L fhy« njt®fS¡F xU ehŸ v‹W«, kh®fê
khj« v‹gJ éoa‰fhiy v‹W« Tw¥bgW»‹wJ. kh®fê khj¤Âš
éoa‰fhiy¥ bghGš ÂUkhiy¥ óí¤jhš Mæu« M©LfŸ óí¤j
gy‹ »il¡»wJ. K¥gJ eh£fS« óí¥gt®fS¡F K¥gjhæu« M©LfŸ
óí¤j mjhtJ KoΉw gy‹fŸ »il¡»‹wd. ehk¡fš t£l¤Âš
vUk¥g£oæš cŸs »UZz® nfhæš kh®fê khj« bjhl§»aJ Kjš

208
ÏW tiu bu£o Ïd k¡fŸ midtU« éoa‰fhiy bghGš br‹W
ÂU¥ghit ghlš k‰W« g#idfŸ ghLt®. Ëd® »UZzU¡F ói#fŸ
eilbgW«. filÁahf ÂdK« bgh§fš mšyJ R©lš m‹djhdkhf
tH§f¥gLtjhf jftyhë m¿tHf‹ mt®fŸ TW»wh®.
VfhjÁ
rªÂuåš ts®Ãiw njŒÃiw Ïu©L« gÂidªj eh£fŸ tU»‹wd.
gÂidªjh« ehŸ mkhthir, bgs®zä v‹W Kiwna kh¿ kh¿
tU»‹wd. gÂndhwh« Ãiwia VfhjÁ v‹»nwh«. X® M©o‰F 24
VfhjÁ eh£fëš czÎ bfhŸsyhfhJ v‹»wJ rh°Âu«. ÂUkhY¡F
äfΫ éU¥gkhd VfhjÁia “Açthru« v‹wd®.
24 VfhjÁfëš jD® (kh®fê) khj¤Âš tU»‹w ts®Ãiw 11 M«
Ãiw VfhjÁia `itF©l VfhjÁ ehŸ’ v‹W miH¡»‹nwh«. Ïjid
bu£o Ïd k¡fŸ `K¡nfho VfhjÁ’ v‹W TW»‹wd®. itZzt
moah®fshd g‹åu©L Mœth®fSŸ xUtuhd M©lhS¡F (nfhij
njé mšyJ JobfhL¤jŸ Rl®bfho) m®¥gâ¡f¥gLtJ. mtŸ mu§fehj
Ãuòit, mtnuhL x‹¿iza fhjè¡»whŸ. mtshš jäêš Ïa‰w¥g£l
òåj ghlšfŸ bjY§F itZzt®fshš äFªj g‰WjYlD«
gag¡ÂÍlD« ghl¥gL»wJ. všnyhU« mÂfhiy 3 kâ¡F K‹ vGªJ,
Fë¤J itZzt nfhæš br‹W têgL»wh®fŸ. ÏJ bjhl®ªJ kh®fê
khj« KGtJ« eilbgW»wJ. bfh©lh£l« nfhij njé¡F« mu§fehj
Ãuòé‰F« el¡F« ÂUkz¤Jl‹ Kotil»wJ.
Ïuhtzå‹ J‹òW¤jš
Ïuhtzå‹ Ï‹dšfëèUªJ éLjiy bgw nt©o njt®fŸ
kh®fê khj¤Âš ts®Ãiw VfhjÁ m‹W ÂUkhiy tz§F»‹wd®.
ÂUkhš mt®fis fh¤jUëdh®. vdnt ntªj®fë‹ J‹g§fŸ nghfΫ
VfhjÁna têfh£oaJ. K¥gJ K¡nfho njt®fS¡F« tê fh£oajhš ÏJ
K¡nfho VfhjÁahdJ.

209
nkh£r Âd«
kJ ifg®fis¤ ÂUkhš r«Ahu« brŒj nghJ, m›éUtU«
ÂUkhè‹ m‰òj¡ nfhy¤ij¡ f©L k»œªjd®. ešèuÎ tu«
bg‰wt®fshŒ, ÂUkhèl« Ïiwtnd itF©l« ngh‹w ãiya¤ij ãWé,
VfhjÁ ói# el¤Â, c«ik¤ jçÁ¤J tz§» tl¡F¤ ÂUKfkhf c‹id
milgt®fS¡F $ itF©l Ãuh¥Âia më¡f nt©L« v‹W
nt©odh®. ÏiwtD« m¥gona Mf£L« v‹wUŸ òçªjh®. Ïjdhš
VfhjÁ ‘nkh£rÂd«’ v‹W« miH¡f¥gL»wJ. itF©l jçrd«
»il¥gjhš itF©l VfhjÁ v‹W« ‘gftj nyhfd Âd«’ v‹W« ÏJ
miH¡f¥gL»wJ.
VfhjÁ éuj«
éuj« v‹w brhšY¡F cWÂ v‹W bghUŸ. kh®fê khj« g¤jh«
Ãiw ehŸ ÏuÎ Mu«gkh» gåbu©lh« Ãiw fhiy éuj« ãiwtil»wJ.
Ï›éuj¤ij bu£o Ïd k¡fë‹ mid¤J¥ ÃçédU« ÏU¡»‹wd®.
“bu£o Ïd k¡fŸ g¤jh« Ãiw ehŸ ÏuéèUªnj Å£il R¤j« brŒJ é£L
(VfhjÁ m‹W) $u§f« u§fehj®, ehk¡fš kiy¡nfh£ilæš Filtiuahf
cŸs bgUkhŸ nfhæY¡F¢ brštjhfΫ TW»‹wd®. m§F bršy
Koahjt®fŸ mU»š cŸs bgUkhŸ nfhæY¡F¢ br‹W éLt®.
nfhæY¡F¢ bršY« nghJ JsÁ khiy, mçÁ khit Ïo¤J mjDl‹
r®¡fiu fyªJ vL¤J¡ bfh©L br‹W tl¡F thæš têahf Ïiwtid
jçÁ¤J é£L btëna tUtjhfΫ TW»‹wd®. m‹¿èUªJ gÂbdhuh«
Ãiw ehŸ ÏuÎ tiu mtut® éU¥g« nghš nfhæèš ÏU¥g®.
ÏiwtD¡F¥ gil¤j JsÁ Úiu Kjèš gU» é£L khit m§FŸs
midtU¡F« Ãurhjkhf tH§FtjhfΫ TW»‹wd®. Ïj‰F óuz
cgthr« mDZo¡f nt©L«. Ϫj ehis bu£o Ïd k¡fë‹ mid¤J¥
ÃçédU« “khÎxU rªÂ’’ v‹g®. khÎ xU rªÂ ehëš czÎ c©zhkš
ÏU¡f Koahjt®fŸ nfhæY¡F¢ br‹W tªJ mçÁ miu¤J r®¡fiu

210
fyªJ Ãirªj khÎ, mçÁia x‹¿u©lhf miu¤J c¥òkh brŒJ Å£oš
éuj« éLt®.khÎ xU rªÂ ehëš xUt® ÏwªJ nghdhš vªj eufK«
»ilahJ. neuoahf brh®¡f¤Â‰nf bršt® v‹W« e«ò»‹wd®. khÎ xU
rªÂ m‹W KGtJnk bu£o Ïd k¡fŸ ö§Ftšiy. ehfßf« bgU» tU«
Ï¡fhy¤Âš xU Áy® ö§F»‹wd®.
“Ëd® gåbu©lh« Ãiw ehŸ m‹W Ïj‰F JthÂÁ v‹W bga®.
m‹W éoa‰fhiy mid¤J tif Ïå¥ò, fhu«, tifahd gyfhu«,
cy»š cŸs mid¤J tifahd fhŒf¿ifsÍ« x‹whf ngh£L rh«gh®
it¤J 13 mšyJ 15 tif¥ bghçašfŸ, ur«, ghahr«, til, m¥gs«,
thiH¥gH« vd mid¤ijÍ« rik¤J éLt®. fhiy 5.30 kâ¡FŸ Ϫj
éuj¤ij Ko¤J éLt®. JthjÁa‹ czÎ mUªJtij “ghuiz’’ v‹W
TWt®. Ϫj ehis nrh‰W xU rªÂ’’ v‹W TWt®.
Áw¥ò thŒªj VfhjÁ éuj¤Âid cs¥ó®tkhd Ïiw ÁªjidÍl‹
nk‰bfhŸtjhš Ï¥Ãwéæš ey‹gy bg‰W, mL¤j Ãwéia Ú¡»
Ïiwaoia vŒjyh« v‹W« TW»‹wd®.
kAh Átuh¤Âç
khÁ khj« »UZz g£r« rJ®¤J Â ÂUnthz e£r¤Âu« Toa
ò©âa Âd¤j‹W kAh Átuh¤Âç bfh©lhl¥gL»wJ. etuh¤Âç
m«ghS¡F cfªjJ. Átuh¤Âç v«bgUkhD¡F cfªjJ. irt®fS¡F ÏJ
bgça ÂUehŸ MF«.
kAhÁtuh¤Âçæ‹ nghJ K¡»akhf filÃo¡f¥gLgit.
1. KG¥gfY« ÏuΫ g£oå ÏU¥gJ
2. éê¤ÂU¥gJ
3. Átidnah mšyJ mtuJ milahskhd è§f¤ijnah
têgLtJ.

211
 “MªÂuh KGtJnk Át‹ nfhæšfë‹ r§»è bjhl® Ïiz¥ò
ÏU¡»‹wJ. MªÂuhéš xU fhy¤Âš bršth¡FŸs e«Ã¡ifahf irt«
ÏUªjJ v‹gij ÏJ ã%á»wJ. Fë¤j Ë, všyhU« Át‹ nfhæš
br‹W mÃnrf« el¤J»wh®fŸ. mJ beŒ, gH§fŸ, jæ® , ghš, nj‹, ó¡fŸ,
ghar« Kjèad bfh©L mÂf bryéš ãfœ¤jyh«. nj§fhŒfŸ
cil¡f¥gL»‹wd. gH§fŸ bfhL¡f¥gL»‹wd. éšt ÏiyfŸ muë¥
ó¡fŸ M»ait ÁtÃuhD¡F äfΫ Ão¤jit MF«. g¡j®fŸ jtwhkš
Ϫj¥ ó¡fisÍ« ÏiyfisÍ« bfh©L têgL»‹wd® v‹W« Ã.uhkuhí
TW»‹wh®.
Ϫj kAh Átuh¤Âç m‹W bu£o Ïd k¡fë‹ mid¤J
ÃçédU« j§fSila FybjŒt¡ nfhæY¡F brš»‹wd®. bu£o Ïd
k¡fë‹ mid¤J¥ ÃçédU« FybjŒt¡ nfhæèš éHhthf¡
bfh©lhL»‹wd®. kAhÁtuh¤Âç m‹W ehk¡fš kht£l¤Âš cŸs
bu£o Ïd k¡fë‹ mid¤J¥ ÃçédU« bgU«ghY« bgUªbjŒtkh»a
fhkh£Áa«kidna FybjŒtkhf têgL»‹wd®.
ehk¡fš kht£l¤Âš cŸs bu£o Ïd k¡fŸ mid¤J¥ ÃçédU«
Xkhªö®, ò¤jdh«g£o, m¥gešÿ®, fhkyhòu« M»a C®fëš cŸs
fhkh£Áa«k‹ nfhæY¡F¢ br‹W kAhÁtuh¤Âç éHhthfnt
bfh©lhL»‹wd®. m‹W fhiy m«kD¡F mid¤J mÃnõf§fS«
eilbgW«. Ëd® fhkh£Á m«kD¡F my§fhu« brŒJ khiy mâé¤J
ó¡fshš my§fç¤J it¥g®. Ëd® “nfhæY¡F tU« bu£o Ïd k¡fŸ
nfhæèš bj¥g¡ Fs¤Âš _œ» vGªJ Ëd® khÎ Ïo¥g®. Áy®
clšãiy fhuzkhf Å£ony Ïo¤J vL¤J¡ bfh©L tUt®. m›thW
Å£oš ÏUªJ bfh©L tu¥gL« khÎ, bgh§fš, gaW tiffŸ vJthf
ÏUªjhY« fhkh£Á m«k‹ fUtiw¡F bfh©L br‹W gil¥gšiy
v‹W« ò¤jdh«g£o nfhæš órhç mt®fŸ T¿dh®fŸ. nfhæèš

212
it¡f¥gL« bgh§fš, khÎ, gaW tiffŸ, k£Lnk fUtiw¡F bfh©L
bršy¥g£L óir brŒa¥gL« v‹W« TW»wh®’’51
bu£o Ïd k¡fŸ nfhæš bgh§fš it¤J mªj¥ ghidia nfhæè‹
fUtiw K‹d® bfh©L tªJ it¤J éLt®. Áy® khéŸF« it¥g®.
kÂa« 12 kâaséš nfhæš ói# eilbgW«. m¥bghGJ nfhæèš
bkh¢ir¡bfh£il, j£il¥gaW, R©lš, M»ait ntf it¤J«,
bgh§fiy gšya« ngh£L m«k‹ K‹d® it¤J« thŒ¡f£o bfh©L«
nfhæš kâao¤J óir eilbgW«. k‰w neu§fëš brŒa¥gL« óiræš
kâao¡fhkY« óir brŒjij fs MŒé‰F¢ brªw nghJ neçš fhz
KoªjJ. óir KoªjJ« m«kid têg£L Ëdnu mªj¥ bgh§fiy
c©Q»‹wd®.
Áy® ÏuÎ neu¤Âš j§f Koahjt®fŸ khiyæš Å£o‰F
brš»‹wd®. k‰w midtU« nfhæèš j§» éL»‹wd®. cw§fhkš
ÏU¥gj‰F éê¤ÂU¡F« k¡fŸ g#idfŸ, òuhz fhy£nrg« brŒ»‹wd®.
m‹W MW fhy óir fhkh£Áa«kD¡F eilbgW»wJ. Ëd® “ÏuÎ 12
kâaséš bkh¢ir¡bfh£il, j£il¥gaW, R©lš, M»ait ntf
it¤J« r®¡fiu¥ bgh§fš it¤J« m«kD¡F¥ gil¡»‹wd®. ÏuÎ 12
kâaséš kâao¤J óir Koªj Ëd® mid¤J bu£o Ïd k¡fS«
czÎ mUªJ»‹wd®. bu£o Ïd k¡fŸ m‹W gfš KGtJ« czÎ
c©zhkš Ïuéš 12 kâ¡F m«kid óí¤j Ëd® gaW tiffŸ,
r®¡fiu bgh§fš M»ait Ãurhj« th§» czthf c©Q»‹wd®.
Ëdnu k‰w czit c©L éuj¤ij Koi¤J nfhæèš j§» éLt®.
kWehŸ fhiy Å£o‰F¢ brštjhfΫ TW»‹wd®. Ï›thW éujäUªJ
czÎ c©Qtjhš m«k‹ mUŸ »il¡F« v‹D« jh§fŸ brŒj
ght§fŸ nghF« v‹W«, j‹ clš ãiy rçahtjhfΫ, Fy« éU¤ÂailÍ«
v‹W« TW»‹wd®.

213
bjhF¥òiu
Ïa‰if têgh£o‹ ts®ªj ãiyna ÁWbjŒt bgUªbjŒt têghL
v‹gij czu Ko»wJ.

ÏšYiw bjŒt têghL jhŒbjŒt têgh£o‹ xU Tuhf

éy§Ftij m¿ayh«.

eLfš têgh£o‹ mšyJ K‹ndhuJ têgh£o‹ gçzhk¥ bgU¡fnk

FybjŒt têghL v‹gij m¿a¥g£LŸsJ.

bu£o Ïd k¡fë‹ Kj‹ik FybjŒtkhf nuQfhnjé m«k‹,

fhkh£Á m«k‹, všiya«k‹, M»aitÍ« Úèa«k‹, bršèa«k‹
fU¥g©zrhä, ÔŠÁa«k‹ bgªjha«khŸ Kjèait Jiz
FybjŒt§fshf tz§» tUtij MuhŒªJ f©l¿a¥g£LŸsd.

m«kå‹ Ó‰w¤ÂèUªJ j§fis¡ fh¤J¡ bfhŸsnt ÂUéHh¡fŸ

el¤j¥gLtij MuhŒªJ Tw¥g£LŸsJ.

vªj Ïd¤ÂY« Ïšyhj tifæš Ífhj g©oifia bu£o Ïd

k¡fŸ bfh©lhLtij fs MŒéš f©l¿a¥g£lJ.

bu£o Ïd k¡fŸ kh®fê, VfhjÁ éujäUªjhš Ï¥Ãwéæš ey‹ gy

bg‰W mL¤jÃwéia Ú¡» Ïiwaoia vŒjhY« v‹gijÍ«
m¿a¥g£LŸsJ.

214
rh‹bw‹és¡f¥g£oaš

1. fiy¡fsŠÁa«, bjhFÂ 4,g.451

2. N.Ï‹dhÁ , bgh.nfhéªjrhä, »¿°J ehlf Ïy¡»a« g.108
3. S/Radhakrishnan. Religion and culture P/12
4. M.ÁtR¥Ãukâa‹, kªÂu« rl§FfŸ g.14
5. m.brh¡fè§f«, rka¡»©l® fh®l‹ mšyJ Mya§fë‹ c£bghUŸ
és¡f«, g. 24
6. éš o ôbu©£ (bkhbk) cyf« j§fŸ – xU j¤Jt¥gh®it, gh.5
7. fiy¡fsŠÁa« bjhFÂ 5 ,g. 451
8. Ïuh.mHf®rhä, ‘ÁWbjŒt« - és¡f«’ eh£L¥òwéaš MŒÎ¡nfhit,
bjhFÂ 2,g.641
9. f.ifyhrgÂ, r_féaY«, Ïy¡»aK« g.21
10. Á.g¡jt¢ry ghuÂ, g©gh£L khåléaš g.504
11. rªÂunkhf‹ , mU.Ïuhkehj‹ (g.M) Áªjidahs® ¥uhŒL g.12
12. fg. mwthz‹, ku têghL, (Âuhél M¥Ãç¡f x¥ÕL) g.17
13. kiy¢rhä jäœ Ïd tuthW g.35
14. $ g¡jt¢ry ghuÂ, g©gh£L khåléaš g.530 - 31
15. nkyJ üš g. 501
16. JsÁ. Ïuhkrhä , bešiy kht£l eh£L¥ òw¤ bjŒt§fŸ g.7
17. nkyJ üš g¡. 10-11
18. jh.V.r©Kf« , kåjD« NœãiyÍ« g¡. 56-57
19. Ïuh. Óåthr‹, r¡Â têghL g.17
20. rªÂunkhf‹, mU.Ïuhkehj‹, (g.M) Áªjidahs® ¥uhŒL g.126
21. gh®¡ft Fy rl§FfS«, e«Ã¡iffS« g.147
22. thœéa‰fsŠÁa« bjhF 2, g.112
23. Phdóä, (Mf°L 1990) g.2
24. r.F.fzgÂ, Fkç f©l¤ jäH® g.27
25. thœéa‰ fsŠÁa« bjhF 2 g.14
26. MidK¤J (g.M) bgçah® ÁªjidfŸ (bjhF 3) g.1325
215
27. thœéa‰ fsŠÁa«, bjhF 2, g.45
28. mu§f Óåthr‹, itztj¤Jt Phd mo¥gilfŸ g.21
29. f.ifyhrgÂ, gHªjäH® thœÎ« têghL«, g.61
30. r.fzg uhk‹, ÂUbešntè¥gFÂæš ÁW bjŒt têghL g.27
31. m.rjhÁt bu£o, brtªÂ¥g£o, 11.10.2014
32. bjhš.bghUŸ. òw¤Âizæaš ü.63
33. òw¥bghUŸ bt©gh khiy, bghJéaš g.8-14
34. mfeh}W gh. 35, 4-11
35. m.nyhfehj‹, vUk¥g£o, 12.10.2014
36. fiy¡fsŠÁa«, bjhFÂ 8, g.246-47
37. Phdóä (or«g® 1989) g.18
38. Áy¥gÂfhu« 7-9
39. Kaorle Krohn . Fulklore Methodology p.23

216