‫رٳٽٹضڀ اؾالٲځ ا‪ٛٞ‬بٶؿتبٴ‬

‫ٸظاضت ٲٗبض‪ٜ‬‬
‫ضڂبؾت ٖٳٹٲځ تطثڃٻ ٲٗٯٱ‬
‫ضڂبؾت تطثڃٻ ٲٗٯٱ ټطات‬
‫زڂپبضتٳٷت ٖٯٹٰ زڂٷځ‬

‫سم‬
‫ربای تمام صنىف دوم رتهیب معلم رهات ستر چهارم‬

‫تهیه ورتتیب ‪ :‬استاد علی احمد « احمدی »‬

‫سال ‪2931 :‬‬
‫‪0‬‬
 ‫حی‬ ‫ل‬ ‫حم‬ ‫ل‬
‫م اهلل ا ر ن ا ر م‬‫بس‬
‫« ٸٓټٔٹٓ اٮَّص‪ٙ‬ڀ رٓٗٓٯَ‪ُ٧‬ٱٕ ذَالَئ‪ ٓٝٙ‬األَضٕوِ ٸٓضٓ‪ َٕٓٞ‬ثًَٕٓٗ‪ُ٧‬ٱٕ ‪َٞ‬ٹٕ‪َ٠‬‬

‫ثٕٓٗىٍ زٓضٓرٓبت‪ ٚ‬ٮِّڃٓجٕٯُٹٓ‪ُ٦‬ٱٕ ‪ٙٞ‬ځ ٲٓب آتَب‪ُ٦‬ٱٕ إِٴَّ ضٓث‪ ٓ٥ٛ‬ؾٓطِڂٕٔ‬

‫ؾٹضٺ ؤٶٗبٰ آڂٻ ‪165‬‬ ‫اٮْٗ‪َ٣ٙ‬بةِ ٸٓإِٶَّٻٔ ٮَ‪َُٟٛ‬ٹضٗ ض‪ٛ‬ح‪ٙ‬ڃٱٗ »‬

‫‪1‬‬
 ‫ثٷبٰ ذساڀ ثركبڂٷسٺ ٸ ٲٽطثبٴ‬
‫ٲ‪٣‬سٲٻ‬
‫اؾالٰ ٶبٲځ اؾت ثطاى زڂٷى ‪٦‬ٻ اهلل تٗبٮځ تٹؾٍ پڃبٲجط ا‪٦‬طٰ ٲحٳس ‪ ‬ثربَط ضټٷٳٹز ثكطڂت ثؿٹى ؾٗبزت زٸرٽبٴ ‪ٞ‬طؾتبزٺ اؾت‪.‬‬
‫پطٸضز‪٪‬بض رٽبٴ زض اڂٵ ضؾبٮت قطڂٗتى ضا تٗڃڃٵ ٸتجڃڃٵ ‪ٞ‬طٲٹزٺ اؾت ‪٦‬ٻ ټٳٻء رٹاٶت ظٶس‪٪‬ى اٶؿبٴ ضا اظ ټطٮحبِ زضثط ٲڃ‪٫‬ڃطز‪.‬‬
‫ٖسٺ اظ ٲؿٯٳبٶبٴ ثٻ اڂٵ ٶٓط ټؿتٷس ‪٦‬ٻ زڂٵ اظ ؾڃبؾت ثبڂس رسا ثبقس‪ .‬اڂٵ ٖسٺ ٶٓطڂبت ذٹز ضا ڂب اظ تزبضة تٯد تبضڂد ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ اٶس ‪٦‬ٻ‬

‫اٲطاڀ اؾالٲځ ثبٖج زاٲٵ ظزٴ تٗهجب ت ٸ ثځ ٖساٮتځ ټبڀ ارتٳبٖځ قسٺ اٶس ٸ ڂب ٶٓطڂبت ذٹز ضا ثٻ ت‪٣‬ٯڃس اظ ضٸـ ټبڀ ؾڃبؾځ ‪ٚ‬طة‬
‫‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ اٶس ‪٦‬ٻ زڂٵ ضا اظ ؾڃبؾت رسا ٲځ زاٶس‪ .‬ٲك‪٧‬٭ اڂٵ ٖسٺ ‪٦‬ٻ ثڃكتط آٶٽب اظ ‪٦‬تٯٻ تحهڃٯ‪٧‬طز‪٪‬بٴ ټؿتٷس اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ ثٻ ذٹز‬
‫ظحٳت ٶسازٺ اٶس تب اؾالٰ ضا زضؾت ٲُبٮٗٻ ‪٦‬ٷٷس‪ .‬ا‪٪‬ط اٲطاڀ اؾالٲځ ثځ ٖساٮتځ ‪٦‬طزٺ اٶس زٮڃ٭ ٶٳڃكٹز ‪٦‬ٻ ٲب ازٖب ‪٦‬ٷڃٱ ‪٦‬ٻ چٹٴ آٶٽب ثٻ‬

‫‪ٚ‬ٯٍ ض‪ٞ‬تٻ اٶس اؾالٰ ثب ؾڃبؾت ‪٦‬بض ٶساضز‪ .‬ٸ ڂب ا‪٪‬ط ٖٯٳب زض ثًٗځ اظ ‪٦‬كٹض ټب ثبٖج قسٺ اٶس تب ٲطزٰ ٲؿٯٳبٴ ثٻ حس ‪٦‬ٳب‪ ٬‬ٶطؾٷس‪،‬‬
‫ت‪٣‬هڃط اؾالٰ ٶڃؿت‪ .‬ت‪٣‬ٯڃس ‪٦‬ٹض‪٦‬ٹضاٶٻ ‪ٚ‬طة ‪٦‬ٻ ثٻ ټڃچ نٹضت ‪٦‬بض ٲب ضا ح٭ ٶ‪٧‬طزٺ اؾت ٸ ٶرٹاټس ‪٦‬طز ٸ ظڂبز تط ٲب ضا ثٻ ‪٪‬ٳطاټځ‬

‫ذٹاټس ‪٦‬كبٶس‪ .‬ظڂطا ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثب ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬اؾالٲځ ثٻ ټڃچ نٹضت ؾط ٶٳځ ذٹضز ظڂطا اؾالٰ ثبال تط اظ زٲٹ‪٦‬طاؾځ اؾت ٸ ڂ‪٥‬‬
‫ضٸـ ثځ ثٷس ٸ ثبض ٶڃؿت ‪٦‬ٻ زض ن‪ٟ‬حبت ثٗسڀ ٲ‪ٟ‬ه٭ تط زض ثبضٺ آٴ نحجت ذٹاټڃٱ ٶٳٹز‪ .‬ټٳچٷبٴ اڂٷ‪٧‬ٻ ؾڃبؾت ضا اظ زڂٵ رسا ‪٦‬طزٺ‬
‫اٶس ثطاڀ اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ زڂ‪٫‬ط ٲصاټت ٸ ازڂبٴ ٲٗط‪ ٜ‬تٹحڃس ٶجٹزٶس ٸ ٶڃؿتٷس‪.‬‬

‫ڂ‪ٖ ٥‬سٺ زڂ‪٫‬ط زڂٵ ضا اظ ؾڃبؾت رسا ٶٳځ زاٶٷس ٸ ذٹاؾتبض ڂ‪ ٥‬ٶٓبٰ اؾالٲځ ٲځ ثبقٷس تب ٖساٮت ارتٳبٖځ ثط ‪٢‬طاض قٹز‪ .‬اڂٷٽب ح‪ ١‬ثٻ‬
‫ربٶت ټؿتٷس ٸ اٲب ٲك‪٧‬٭ ثًٗځ اظ اڂٵ ٖسٺ زض اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ ثٻ ٲزطز ثٻ ٲڃبٴ آٲسٴ ڂ‪ ٥‬ح‪٧‬ٹٲت اؾالٲځ اظ زڂ‪٧‬تبتٹضڀ ‪٦‬بض ٲځ ‪٪‬ڃطٶس‬

‫ٸ آٴ اٶؿبٴ ‪٦‬ٻ ذساٸٶس اٸ ضا آظاز آ‪ٞ‬طڂسٺ ‪ ،‬ذٹز ضا زض ‪٢‬ڃس ٸ ثٷس اح‪٧‬بٲځ ثٻ ٶبٰ اؾالٰ ٲځ ثڃٷس ‪٦‬ٻ اظ ربٶت ح‪٧‬ٹٲت اٲال ٲڃكٹز‪ .‬ثب ثطاٺ‬
‫اٶساذتٵ ٶٓبٰ اؾالٲځ اٶؿبٴ آظازٺ ثطزٺ ح‪٧‬ٹٲت ٲڃكٹز‪ .‬ٶٻ اٶؿبٴ اظ ذٹز ثبڂس ٖ‪٣‬٭ زاقتٻ ثبقس ٸ ٶٻ تهٳڃٱ ٸ ٶٻ اضازٺ‪.‬‬
‫ٶتڃزٻ اڂٵ ٲڃكٹز ‪٦‬ٻ ٖسٰ قٷبذت زڂٵ تٹؾٍ ا‪٦‬خط تحهڃٯ‪٧‬طز‪٪‬بٴ ٸ ٖسٰ پڃبزٺ ‪٦‬طزٴ انٹٮځ اؾبؾبت اؾالٲځ تٹؾٍ ٲؿٯٳبٶبٴ ٲطزٰ‬

‫ضا ٸازاض ٲڃؿبظز تب ثٻ زٲٹ‪٦‬طاؾځ ‪ٚ‬طة ض‪ٚ‬جت ٶكبٴ زټٷس ٸ ‪ٚ‬طثځ ټب اظڂٵ ٲٹ‪ٗ٢‬ڃت ٖسٰ حجبت ‪٧ٞ‬طڀ ٸ ٖسٰ اٶسڂكٻ ؾبٮٱ اؾالٲځ ‪٦‬ٻ‬
‫چ‪٫‬ٹٶٻ ثبڂس ڂ‪ ٥‬ح‪٧‬ٹٲت زض ڂ‪٦ ٥‬كٹض اؾالٲځ تٹؾٍ ٲؿٯٳبٶبٴ ثٻ ٸرٹز آڂس اؾت‪ٟ‬بزٺ ثطزٺ ٸ ثٻ ٶبٰ زٲٹ‪٦‬طاؾځ ٸ آظازڀ ‪٦‬كٹض ټبڀ‬

‫اؾالٲځ ضا اق‪ٛ‬ب‪٦ ٬‬طزٶس ٸ زض تالـ ټؿتٷس تب چُٹض قٹز ‪٦‬ٻ ٶبٲځ اظ اؾالٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ ٶكٹز‪ .‬ټٳچٷبٴ ڂ‪ٖ ٥‬سٺ َط‪ٞ‬ساض زٲٹ‪٦‬طاؾځ زض‬
‫‪٦‬كٹض ټبڀ اؾالٲځ ٲځ ثبقٷس‪ .‬زضڂٵ ضؾبٮٻ ‪٦‬ٹتب ٺ ‪٦‬ٹقف ثٻ ٖٳ٭ آٲسٺ اؾت تب ٸايح قٹز ‪٦‬ٻ آڂب زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثٻ ٲ‪ٟ‬بز ڂ‪٦ ٥‬كٹض‬
‫اؾالٲځ اؾت ٸ ڂب ذڃط‪ .‬حبٶڃإ اڂٷ‪٧‬ٻ ت‪ٟ‬بٸت ٲڃبٴ زٲٹ‪٦‬طاؾځ ٸ ٶٓبٰ اؾالٲځ ثط ٲال قٹز ٸ اضظڂبثځ ‪٪‬طزز‪.‬‬

‫اڂٵ ضؾبٮٻ ‪٦‬ٹتبٺ ٲڃرٹاټس چٷس ٶ‪٧‬تٻ ضا رٹاة ‪٪‬ٹڂس‪ .‬اٸ‪ ٬‬اڂٷ‪٧‬ٻ آڂب زڂٵ اؾالٰ اظ ؾڃبؾت رسا ٲځ ثبقس ٸ ڂب ثب ؾڃبؾت ضاثُٻ زاضز؟ زٸٰ‬
‫ٸْڃ‪ٟ‬ٻ اؾبؾځ ڂ‪ ٥‬ح‪٧‬ٹٲت اؾالٲځ چٻ اؾت ٸ ٲ‪٣‬هس ٸ ټس‪ ٜ‬اظ ‪٢‬بٶٹٴ زض ٶٓبٰ اؾالٲځ چٻ ٲځ ثبقس؟ ؾٹٰ اڂٷ‪٧‬ٻ آڂب اؾالٰ زٲٹ‪٦‬طاؾځ‬

‫اؾت ٸ ڂب ٲربٮ‪ ٝ‬زٲٹ‪٦‬طاؾځ؟ آڂب ٲطزٰ زض اٲٹض ؾڃبؾځ ذٹز ٶ‪٣‬كځ ضا ثبظڀ ٲڃ‪٧‬ٷٷس ٸ ڂب ذڃط؟ ا‪٪‬ط چٷس ٶٳڃتٹاٴ ازٖب ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ اڂٵ ضؾبٮٻ‬
‫ټٳٻ رٹاٶت اڂٵ ثحج ضااحتٹا ٶٳٹزٺ ثبڂس اؾتبزاٴ ٲزطة ٸٲحهالٴ ٲحتطٰ ثبثحج ٸٶٓطات ‪٦‬ٹقف ‪٦‬ٷٷس ذٹزضا ثٻ ٖٳ‪ ١‬ثحج ثطؾبٶٷس‪.‬‬
‫اٲڃس ٸاضٰ اڂٵ تح‪٣‬ڃ‪٦ ١‬ٹتبٺ رٹاث‪٫‬ٹڀ اڂٵ ٲؿئٯٻ حڃبتځ ٲب ٲطزٰ ٲؿٯٳبٴ ثبقس ٸ زٖب ٲځ ‪٦‬ٷڃٱ تب ٲب ٲؿٯٳبٶبٴ ‪٦‬ٻ ‪٦‬كٹض ټبڀ ٲب تحت‬

‫ټزٹٰ ؾڃ‪٧‬ٹٮطڂعٰ ‪ٚ‬طثځ ٸ ثځ زڂٷځ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ ٸ ټط ضٸظ ثٻ ٶبٰ آظازڀ ٸ زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثڃچبضٺ تط قسٺ ٲځ ضٸڂٱ اؾتٗساز اڂٵ ضا پڃسا‬
‫‪٦‬ٷڃٱ تب ثتٹاٶڃٱ ذٹز ضا اظ ظڂط ڂٹ٘ اؾتٗٳبض ٶٹ ث‪٧‬كڃٱ‪.‬‬

‫ثب ٖطو حطٲت ٖٯځ احٳس " احٳسڀ " اؾتبز تطثڃٻ ٲٗٯٱ ټطات‬
‫‪2‬‬
 ‫ٲجحج اٸ‪٬‬‬
‫ٶٓبٰ ح‪٧‬ٹٲتځ زض اؾالٰ‬
‫اؾالٰ ثب زاقتٵ ڂ‪ ٥‬ٶٓبٰ ‪ٞ‬طا‪٪‬ڃط ٸ ٖٳٹٲځ ثط ؾبڂط ازڂبٴ آؾٳبٶځ اٲتڃبظ زاضز‪.‬‬
‫اؾالٰ ثطاڀ ٲٯت ذبنځ ٶڃبٲسٺ‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ثٻ ٖٷٹاٴ ضحٳت ثطاڀ ټٳٿ ثكطڂت ٖٯځض‪ٚ‬ٱ اذتال‪ ٜ‬ٶػاز ٸ ٲٯ٭ ٸ ضٶ‪ ٩‬ٸ‬
‫پٹؾت آٶبٴ آٲسٺ اؾت‪.‬ذساٸٶس ٲځ‪ٞ‬طٲبڂس‪:‬‬
‫﴿‪[ ﴾      ‬ؾجإ‪«.]28 :‬ٸ ٶ‪ٟ‬طؾتبزڂٱ تطا‪ ،‬ٲ‪٫‬ط ٲػزٺزټٷسٺ ٸ ثڃٱزټٷسٺاڀ ثطاڀ‬
‫ټٳٻ ٲطزٰ»‪.‬‬

‫ٸټٳچٷبٴ‪[ ﴾     ﴿ :‬األٶجڃبء‪«]107 :‬ٸ ٶ‪ٟ‬طؾتبزڂٱ تطا‪ ،‬ٲ‪٫‬ط ضحٳتځ ثطاڀ رٽبٶڃبٴ»‪.‬‬
‫اظ اڂٷطٸ اح‪٧‬بٰ ٸ ‪٢‬ٹاٶڃٵ آٴ ٖٳٹٲځ ٸ قبٲ٭ تٳبٰ ثرفټب ٸ قئٹٴ ظٶس‪٪‬ځ اؾت ‪٦‬ٻ تٷٽب ثٻ تٹيڃح ٖ‪٣‬ڃسپ نحڃح‬
‫ا‪٦‬ت‪ٟ‬ب ٶ‪٧‬طزٺ‪ ،‬ٸ ڂب ټٱ ‪ ٍ٣ٞ‬ثٻ ثڃبٴ ٶٓبٰ اذال‪٢‬ځ ٶٳٹٶٻاڀ ‪٦‬ٻ ربٲٗٿ ثكطڀ ثطآٴ ٲت‪٧‬ځ ٲځقٹز ٶپطزاذتٻ‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ثب تٹرٻ‬
‫ثٻ ټٳٿ رٹاٶت‪٢ ،‬بٶٹٴ ٖبزالٶٻ ٸ ربٸزاٶٻاڀ ضا ثطاڀ ثكطڂت ثٻ اضٲ‪ٛ‬بٴ آٸضزٺ اؾت‪٢ .‬بٶٹٶځ ‪٦‬ٻ زض ټٳٻ حب‪ ٬‬ثط اٶؿبٴ‪،‬‬
‫ٸ اٖٳب‪ ٬‬ٸ ٲٗبٲالت اٸ ح‪٧‬ٹٲت ٲځ ‪٦‬ٷس‪ ،‬چٻ زض ٲؿبئ٭ ‪ٞ‬طزڀ ٸ ضٸاثٍ ذبٶٹاز‪٪‬ځ‪ ،‬ٸ چٻ زض پڃٹٶس اٸ ثب ربٲٗٻاڀ ‪٦‬ٻ زض‬
‫آٴ ظٶس‪٪‬ځ ٲځ‪٦‬ٷس‪ ،‬ٸ چٻ زض اضتجبٌ ‪٦‬كٹض اٸ ثب ‪٦‬كٹضټبڀ زڂ‪٫‬ط‪.#1$‬‬
‫ضٸقٵ اؾت ‪٦‬ٻ چٷڃٵ ‪٢‬بٶٹٶځ‪ ،‬يطٸضتبً ٲُبٮجځ ضا ثب ذٹز آٸضزٺ ‪٦‬ٻ پبڂساضڀ زٸٮتځ ضا ثب انٹٮځ زضؾت ٸ ٲجبزڂځ‬
‫ٲٗ‪٣‬ٹ‪ ٬‬ٸ ‪٦‬ب‪ٞ‬ځ ٸ ثطاؾبؼ ٶڃبظټبڀ ټط اٲت ڂب ټط ٲٯت‪ ،‬زض ټط ٸ‪٢‬ت ٸ ظٲبٴ ٸ زض ټط ربڀ ٲتًٳڃٵ ٲځٶٳبڂس‪.‬‬
‫قٹاټس ثط اڂٵ اٲط‪:‬‬

‫‪[ ﴾‬آ‪ٖ ٬‬ٳطاٴ‪« .]159 :‬ٸ ثب اڂكبٴ زض ‪٦‬بضټب‬ ‫﴿‪ ‬‬ ‫‪ --1‬آٶچٻ زض ‪٢‬طآٶ‪٧‬طڂٱ زض ٲٹضز اٲط ثٻ قٹضڀ آٲسٺ‬

‫ٲكٹضت ‪٦‬ٵ»‪ .‬ٸآڂٻ ﴿‪[ ﴾         ‬اٮٳبئسپ‪« .]45 :‬ٸ زض ٲٹضز ح‪٧‬ٱ ثٻ ٲب‬

‫اٶع‪ ٬‬اهلل‪ ،‬ٸ آٴ ‪٦‬ٻ ح‪٧‬ٱ ٶ‪٧‬ٷس ثٻ آٶچٻ ذساٸٶس ‪ٞ‬طٸ ‪ٞ‬طؾتبزٺ پؽ آٶبٴ ؾتٳ‪٧‬بضاٶٷس»‪.‬‬
‫‪ -2‬آٶچٻ زض ؾٷت ٶجٹڀ آٲسٺ اظ اٮ‪ٟ‬بْځ ٲخ٭ اٲڃط ٸ اٲبٰ‪ ،‬ٸ ح‪٣‬ٹ‪٢‬ځ ‪٦‬ٻ اڂكبٴ زاضٶس ٸ ٲؿئٹٮڃتټب ٸ ت‪٧‬بٮڃ‪ٟ‬ځ ‪٦‬ٻ ثط‬
‫زٸـ اڂكبٴ اؾت‪.‬‬
‫«الَ ڂٓح‪ٙ‬٭ُّ ٮ‪ٙ‬خَالَحَٿِ ڂٓ‪ُ٧‬ٹٶُٹٴَ ثِ‪َٟ‬الَپٍ ٲ‪ٙ‬ٵَ األَضٕوِ إِالَّ ؤَٲ‪ٛ‬طُٸا ٖٓٯَڃٕٽِٱٕ ؤَحٓسٓټٔٱٕ» «ضٸا ٶڃؿت ثطاڀ ؾٻ ‪ٞ‬طز ‪٦‬ٻ زض ثڃبثبٶځ ثبقٷس‪ ،‬ٲ‪٫‬ط‬
‫اڂٵ ‪٦‬ٻ ثبڂس ڂ‪٧‬ځ ضا ثط ذٹز اٲڃط ٶٳبڂٷس»‪.‬‬
‫«تَٯْعَٰٔ رٓٳٓبٖٓٿَ اٮْٳٔؿٕٯ‪ٙ‬ٳ‪ٙ‬ڃٵَ ٸٓإِٲٓبٲٓٽٔٱٕ» «اڂٵ ‪٦‬ٻ ثب رٳبٖت ٲؿٯٳڃٵ ٸ اٲبٰقبٴ ټٳطاٺ ثبقځ»‪.‬‬
‫«اإلِٲٓبٰٔ اٮَّص‪ٙ‬ڀ ٖٓٯَى اٮٷَّبؼِ ضٓأٍ‪ ،‬ٸٓټٔٹٓ ٲٓؿٕئُٹ‪ٖٓ ٌ٬‬ٵْ ضٖٓ‪ٙ‬ڃ‪ٛ‬ت‪ٙ‬ٻ‪ »ٙ‬ٸ اٲبٰ ‪٦‬ٻ ثط ٲطزٰ ظٖبٲت زاضز قجبٴ اؾت ٸ اٸ ٲؿئٹ‪ ٬‬ضٖڃت‬
‫ذٹڂف اؾت»‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫(‪ -)1‬بَ کخاب ًظام الحکن فی االسالم د‪ .‬هحوذ یوسف ص ‪ 16 – 15‬هزاجعَ ًوائیذ‪.‬‬
‫‪ -3‬ټٳٻ ‪٢‬ٹاٖس ٸ اح‪٧‬بٲځ ‪٦‬ٻ زض ٲٹضز ٶٓبٰ ح‪٧‬ٹٲتځ‪ ،‬زض آضاء ‪٣ٞ‬ٽب ٸرٹز زاضز ‪٦‬ٻ ٲت‪٧‬ځ ثط ٶهٹل ‪٦‬تبة ٸ ؾٷت‬
‫اؾت‪ ،‬ٸ ٶهٹل ٸ آضاء زڂ‪٫‬طڀ ‪٦‬ٻ زض اڂٵ ثحج ش‪٦‬ط ذٹاټس قس‪ ،‬ټٳٻ زا‪ ٬‬ثط اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ اؾالٰ اظ ٶٓبٰ ٸ تك‪٧‬ڃالت‬
‫ح‪٧‬ٹٲتځ ٸڂػٺاڀ ثطذٹضزاض اؾت‪.#1$‬‬

‫ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ؾڃبؾت‬
‫ؾڃبؾت ٸاغٺء ٖطثى اؾت‪ ،‬ان٭ آٴ "ؾٓٹٕؼ" ثٻ ٲٗٷى ‪ :‬ٶ‪٫‬ٽساضى ‪٦‬طزٴ‪ ،‬ؾطپطؾتى‪ ،‬انالح ٸاضقبز ٲطزٰ ثطاٺ‬
‫‪2‬‬
‫ضؾت‪٫‬بضى‪ ،‬ح‪٧‬ٹٲت زاضى‪ ،‬ازاضٺء اٲٹض ٲٳٯ‪٧‬ت‪ٞ ،‬ٵ ‪٦‬كٹض زاضى ٸازاضٺء اٲٹض زاذٯى ٸذبضرى آٴ‪.‬‬

‫ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ذبل ؾڃبؾت‬

‫ؾڃبؾت ثٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ذبل‪ ،‬تساثڃطى اؾت ‪٦‬ٻ ح‪٧‬ٹٲت ټب‪ ،‬زض ثبضٺء ازاضٺء اٲٹض ‪٦‬كٹض ٸتٗڃڃٵ ق‪٧‬٭ ٸٲحتٹاى‬
‫‪ٗٞ‬بٮڃت ذٹز اتربش ٲى ‪٦‬ٷٷس‪ ،‬ٸاڂٵ تساثڃط زض زٸ ٲزطاى زاذٯى ٸحبضرى ٲٗٳٹ‪ ٬‬ٲڃ‪٫‬طزز ‪:‬‬
‫اٮ‪ -ٝ‬ٲزطاى زاذٯى ‪ :‬ح‪٧‬ٹٲت ټب ثب اتربش تساثڃط ؾٷزڃسٺ ٸٲتٷبؾت ثب قطاڂٍ ٲبزى ٸٲٗٷٹى ٲكرم‪ ،‬اٲٹض ‪٦‬كٹض ضا‬
‫ازاضٺ ٲى ‪٦‬ٷٷس تب اًٖبى ربٲٗٻ ثٻ ٸْبڂ‪ ٝ‬ارتٳبٖى ذٹز ٖٳ٭ ٶٳبڂٷس‪.‬‬
‫ة‪ -‬ٲزطاى ذبضرى‪ :‬ٲطثٹٌ اؾت ثٻ ٲٷبؾجبت ح‪٧‬ٹٲت ټب ثب زٸٮت ټبى زڂ‪٫‬ط ‪٦‬ٻ آٶطا ٲطثٹٌ ثڃٵ اٮٳٯٯى ‪٪‬ٹڂٷس‬

‫ٲٗٷى ؾڃبؾت قطٖى‬

‫ٖٯٳبى اؾالٰ ثب تٹرٻ ثٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٖبٰ ٸذبل اڂٵ ‪٦‬ٯٳٻ‪ ،‬ٸ ثب اؾتٷجبٌ اظ زالڂ٭ قطٖى ٸؾڃطت ٶجٹى زض ٶحٹٺء‬
‫ح‪٧‬ٹٲت زاضى ٲٗٷى ؾڃبؾت قطٖى ضا چٷڃٵ ثڃبٴ زاقتٻ اٶس ‪:‬‬
‫" ؾڃبؾت قطٖى ٖجبضت اظ‪ :‬ازاضٺء اٲٹض زاذٯى ٸذبضرى زٸٮت اؾالٲى زض پطتٹ اح‪٧‬بٰ ٸٲ‪٣‬طضات ٸ‪٢‬ٹاٖس ‪٦‬ٯى‬
‫‪3‬‬
‫قطڂٗت ثٻ ٶحٹى ‪٦‬ٻ ٲهبٮح ٖٯڃب ڀ زٸٮت تح‪٣‬ڃ‪ ١‬ڂب‪ٞ‬تٻ ٸاظذُط ٲهٹٴ ثٹزٺ ثبقس"‪.‬‬
‫پڃبثط اؾالٰ‪ ‬زض ڂ‪ ٥‬حسڂج ٲرتهط ‪ -‬ٸٮى پط ٲحتٹى‪ -‬ثٻ ٲٗٷى ٸذُٹٌ ‪٦‬ٯى ؾڃبؾت قطٖى اقبضٺ ٶٳٹزٺ ٲى‬
‫‪ٞ‬طٲبڂس‪:‬‬
‫" ‪٦‬بٶت ثٷٹ إؾطائڃ٭ تؿٹؾٽٱ األٶجڃبء ‪٦‬ٯٳب ټٯ‪ ٥‬ٶجځ ذٯ‪ٟ‬ٻ ٶجځ‪ ،‬ٸإٶٻ ال ٶجځ ثٗسڀ‪ ،‬ٸؾڃ‪٧‬ٹٴ ذٯ‪ٟ‬بء ‪ٞ‬ڃ‪٧‬خطٸٴ"‪٢ .‬بٮٹا‬
‫‪4‬‬
‫‪ٞ‬ٳب تإٲطٶب ؟ ‪٢‬ب‪ٞ ":٬‬ٹا ثجڃٗٿ األٸ‪ٞ ٬‬بألٸ‪ ،٬‬ؤُٖٹټٱ ح‪٣‬ٽٱ ‪ٞ‬ئٴ اهلل ؾبئٯٽٱ ٖٳب اؾتطٖبټٱ"‪.‬‬
‫"اٲٹض‪ -‬زڂٷى ٸٲٗبقطتى‪ ،‬زاذٯى ٸذبضرى‪ -‬ثٷى اؾطائڃ٭ ضا پڃبٲجطاٴ ازاضٺ ٲڃ‪٧‬طزٶس‪ ،‬ټط‪٪‬بٺ پڃبٲجطى زض‬
‫ٲځ ‪٪‬صقت‪ ،‬پڃبٲجط زڂ‪٫‬طى ثٻ ربى آٴ ٲى آٲس‪ ،‬ٸټڃچ پڃبٲجطى ثٗس اظ ٲٵ ٶرٹاټس آٲس‪ ،‬ٸٮى – ظٲبٲساضاٴ ؾڃبؾى‬
‫ٸاؾالٰ ثٻ ٖٷٹاٴ‪ -‬ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ټبى ‪ٞ‬طاٸاٶى ذٹاټٷس آٲس"‪.‬‬

‫(‪ -)1‬بَ کخاب اصول الذعوة‪ .‬د – عبذالکزین سیذاى ص ‪ 151‬هزاجعَ شود‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪ 1‬قاهوس الوحیط‪ ،‬لغج ًاهَ دُخذا‬
‫‪ 3‬الٌظام السیاسي في اإلسالم اس دكخور سلیواى عیذ‬
‫‪ 4‬هخفق علیَ‬
‫نحبثٻ پطؾڃسٶس ‪ :‬ٲب ضا زض ‪٢‬جب‪ ٬‬آٶٽب چٻ زؾتٹض ٲڃسټڃس ؟ پڃبٲجط ‪ٞ ‬طٲٹز‪" :‬ثٻ ثڃٗت ٶرؿتڃٵ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ‪٦‬ٻ ثڃٗت‬
‫قسٺ ٸ‪ٞ‬ب زاض ثٹٺ ثبقڃس‪ ،‬ٸح‪ ١‬آٶٽب ضا ازا ‪٦‬ٷڃس‪ ،‬آٶٽب ٶڃع ٶعز ذسا زض ‪٢‬جب‪ ٬‬ضٖڃت ذٹز ٲؿؤٸٮڃت زاضٶس"‪.‬‬
‫اڂٵ حسڂج اظؾرٷبٴ ربٲٕ ٸپط ٲحتٹاى پڃبٲجط ‪ ‬اؾت ‪٦‬ٻ ثٻ اثٗبز ٲٽٱ ؾڃبؾت قطٖى اقبضٺ ٶٳٹزٺ اؾت ‪.‬‬

‫ٖال‪٢‬ٻء اؾالٰ ثب ؾڃبؾت‬

‫ټط ‪٦‬ؽ ‪٢‬طآٴ ٲزڃس‪ ،‬احبزڂج پڃبٲجط اؾالٰ ‪ ،‬ؾڃطت ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ٸتبضڂد اؾالٰ ضا ٲٹضز تٹرٻ ‪٢‬طاض زټس‪،‬‬
‫اڂٵ ٲؿإٮٻ ضا ثٻ ٸيٹح زض ٲځ ڂبثس ‪٦‬ٻ رسا ‪٦‬طزٴ ح‪٧‬ٹٲت ٸؾڃبؾت اظ اؾالٰ اٲطڀ ‪ٚ‬ڃط ٲٳ‪٧‬ٵ اؾت ٸثٻ ٲٷعٮٻء اڂٵ‬
‫اؾت ‪٦‬ٻ ثرٹاټس اؾالٰ ضا اظ اؾالٰ رسا ‪٦‬ٷس!‬
‫قبټس اڂٵ ؾرٵ ‪٢‬ج٭ اظ ټط چڃع تبضڂد اؾالٰ اؾت؛ ظڂطا ٶرؿتڃٵ ‪٦‬بضڀ ‪٦‬ٻ پڃبٲجطا ؾالٰ‪ ‬ثٗس اظ ټزطت ثٻ ٲسڂٷٻ‬
‫اٶزبٰ زاز تك‪٧‬ڃ٭ ح‪٧‬ٹٲت اؾالٲځ ثٹز‪ ،‬اٸ ثٻ ذٹثځ ٲځ زاٶؿت اټسا‪ ٜ‬ٶجٹت ٸثٗخت اٶجڃبء‪ ،‬ڂٗٷځ تٗٯڃٱ ٸتطثڃت‪،‬‬
‫ٸا‪٢‬بٲٻء ‪٢‬ؿٍ ٸٖس‪ ٬‬ٸؾٗبزت ٸتٗبٮځ اٶؿبٴ‪ ،‬ثسٸٴ تك‪٧‬ڃ٭ ح‪٧‬ٹٲت ٲٳ‪٧‬ٵ ٶڃؿت‪ ،‬ثٻ ټٳڃٵ زٮڃ٭ زض ٶرؿتڃٵ‬
‫‪ٞ‬طنت ٲٳ‪٧‬ٵ ثٻ ‪ٞ‬طٲبٴ ذساٸٶس پبڂٻ ټبڀ ح‪٧‬ٹٲت ضا ثٷب ٶٽبز‪.‬‬
‫اضتكځ تك‪٧‬ڃ٭ زاز ‪٦‬ٻ ٲٽبرطڂٵ ٸاٶهبض زض آٴ قط‪٦‬ت زاقتٷس‪ ،‬ٸټط‪٦‬ؽ زض ټطؾٵ ٸؾب‪ ٬‬ٸزض ټطقطاڂٍ ‪$‬رع‬
‫ظٶبٴ ٸ‪٦‬ٹز‪٦‬بٴ ٸثڃٳبضاٴ ٸاظ ‪٦‬بضا‪ٞ‬تبز‪٪‬بٴ‪ #‬ٲٯعٰ ثٻ قط‪٦‬ت زض آٴ ثٹز‪ ،‬تٽڃٻ ؾالح ٸٲط‪٦‬ت ٸآشٸ‪٢‬ٻء اڂٵ اضتف‬
‫‪٦‬ٹچ‪ ٥‬ٸؾبزٺ ‪٢‬ؿٳتځ ثطٖٽسٺء ذٹز ٲطزٰ ثٹز‪ ،‬ٸ‪٢‬ؿٳتځ ثطٖٽسٺء ح‪٧‬ٹٲت اؾالٲځ‪ ،‬ٸټط ‪٢‬سض زاٲٷٻء پڃ‪٧‬بض ثب‬
‫زقٳٷبٴ ؾطؾرت‪٪ ،‬ؿتطزٺ تط ٲځ قس‪ ،‬تك‪٧‬ڃالت اضتف اؾالٰ ٸؾڃٗتط ٸٲٷٓٱ تط ٲځ ‪٪‬كت‪.‬‬
‫ح‪٧‬ٱ ظ‪٦‬بت ٶبظ‪ ٬‬قس ٸثطاڀ ٶرؿتڃٵ ثبض ثڃت اٮٳب‪ ٬‬اؾالٲځ ثطاڀ تإٲڃٵ ټعڂٷٻ ټبڀ رٽبز‪ ،‬ٸتإٲڃٵ ٶڃبظٲٷسڀ ټبڀ‬
‫ٲحطٸٲبٴ تك‪٧‬ڃ٭ ‪٪‬طزڂس‪.‬‬
‫اح‪٧‬بٰ ‪ً٢‬بئځ ٸٲزبظاتٽبڀ رطاڂٱ ٸترٯ‪ٟ‬بت‪ ،‬ڂ‪٧‬ځ پؽ اظ زڂ‪٫‬طڀ ٶبظ‪ ٬‬قس ٸح‪٧‬ٹٲت اؾالٲځ ٸاضز ٲطاح٭ تبظٺ اڀ‬
‫‪٪‬كت‪.‬‬
‫ا‪٪‬ط اؾالٰ ح‪٧‬ٹٲتځ ٶساقتٻ ٸٶساضز‪ ،‬تك‪٧‬ڃ٭ اضتف ٸثڃت اٮٳب‪ ٬‬ٸزؾت‪٫‬بٺ ‪ً٢‬بئځ ٸٲزبظات ٲترٯ‪ٟ‬بٴ چٻ ٲٗٷځ ٲځ‬
‫تٹاٶس زاقتٻ ثبقس؟‬
‫اڂٵ ٸيٕ ثٗس اظ پڃبٲجط اؾالٰ ‪ ‬زض زٸضاٴ ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ‪ ،‬ٸټٳچٷبٴ زض ظٲبٴ ذال‪ٞ‬ت اٲٹڂٽب‪ٖ ،‬جبؾڃٽب ٸ‬
‫تب ؾ‪٣‬ٹٌ ذال‪ٞ‬ت ٖخٳبٶڃٽب ازاٲٻ ڂب‪ٞ‬ت‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫اظؾٹڀ زڂ‪٫‬ط ثؿڃبضڀ اظ اح‪٧‬بٰ اؾالٲځ ‪٦‬ٻ زض ٲتٵ ‪٢‬طآٴ ٲزڃس آٲسٺ اؾت ثب نساڀ ضؾب ‪ٞ‬طڂبز ٲځ ظٶس ‪٦‬ٻ ثبڂس‬
‫ح‪٧‬ٹٲتځ تك‪٧‬ڃ٭ ‪٪‬طزز‪ ،‬تب زض چٽبض چٹثٻء ح‪٧‬ٹٲت اڂٵ اح‪٧‬بٰ پڃبزٺ قٹز‪ ،‬ٸثٻ تٗجڃط زڂ‪٫‬ط اڂٵ اح‪٧‬بٰ‪ ،‬اح‪٧‬بٰ‬
‫ؾڃبؾځ اؾت‪ ،‬ٸذٍ اؾالٲځ ربٲٗٻء اؾالٲځ ضا تٗڃڃٵ ٲځ ‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫آڂبت ظڂبزڀ اظ ‪٢‬طآٴ زض ثبضٺء ٲؿإٮٻء رٽبز‪ ،‬ٸْبڂ‪ ٝ‬ٲزبټسڂٵ‪ ،‬ٲؿإٮٻء ‪ٚ‬ٷبئٱ رٷ‪٫‬ځ‪ ،‬قٽسا ٸ اؾطا اؾت‪،‬‬
‫آڂب اڂٷ‪٫‬ٹٶٻ اظ اح‪٧‬بٰ زض ثڃطٸٴ زاڂطٺء ح‪٧‬ٹٲت ‪٢‬بث٭ تٹرڃٻ اؾت؟‬
‫ثؿڃبضڀ اظ آڂبت ‪٢‬طآٴ‪ ،‬ٶبْط ثٻ ٸْبڂ‪٢ ٝ‬بيځ ٸاح‪٧‬بٰ ‪ً٢‬ب ٸارطاڀ حسٸز ٸ‪٢‬هبل ٸٲبٶٷس آٴ اؾت ٸثؿڃبضڀ ٶبْط‬
‫ثٻ اٲٹا‪ ٬‬ثڃت اٮٳب‪ ٬‬اؾت‪.‬‬
‫ٲؿإٮٻء اٲط ثٻ ٲٗطٸ‪ ٜ‬ٸٶٽځ اظ ٲٷ‪٧‬ط زض ٲحسٸزٺء تص‪٦‬طات ٸاٸاٲط ٸٶٹاټځ ظثبٶځ ٸْڃ‪ٟ‬ٻء ټٳٻ ٲطزٰ اؾت‪ ،‬ٸٮځ‬
‫ثًٗځ اظ ٲطاح٭ اٲط ثٻ ٲٗطٸ‪ ٜ‬ٸٶٽځ اظ ٲٷ‪٧‬ط ٶڃبظ ثٻ قست ٖٳ٭ ٸتٹؾ٭ ثٻ ظٸض‪ ،‬ٸحتځ ‪٢‬ڃبٰ ٲؿٯحبٶٻ ٶٓبٲځ زاضز‬
‫‪٦‬ٻ رع اظ َطڂ‪ ١‬ح‪٧‬ٹٲت ‪٢‬بث٭ تٗٳڃ٭ ٶڃؿت‪.‬‬
‫ارطاڀ ٖساٮت زض ربٲٗٻ ٸا‪٢‬بٲٻء ‪٢‬ؿٍ ٸٖس‪ ٬‬ٸ‪٪‬كٹزٴ ضاٺ ثطاڀ آظازڀ تجٯڃ‪ ٙ‬زض ؾطاؾط رٽبٴ‪،‬ټط‪٪‬ع‬
‫ثب تٹنڃٻ ٸٶهڃحت ٸاٶسضظټبڀ اذال‪٢‬ځ اٶزبٰ ٶٳځ قٹز‪ ،‬اڂٵ ح‪٧‬ٹٲت اؾت ‪٦‬ٻ ثبڂس ثٻ ٲڃساٴ آڂس‪ ،‬چٷ‪٫‬ب‪ْ ٬‬بٮٳبٴ ضا‬
‫اظ ‪٪‬طڂجبٴ ٲٓٯٹٲبٴ رسا ؾبظز‪ ،‬ٸح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٲؿتًٗ‪ٟ‬بٴ ضا ثبظؾتبٶس ٸٶساڀ تٹحڃس ضا اظ َطڂ‪ ١‬ضؾبٶٻ ټبڀ ٲٹرٹز زض ټط‬
‫‪1‬‬
‫ظٲبٴ ثٻ ‪٪‬ٹـ ٲطزٰ رٽبٴ ثطؾبٶس‪.‬‬

‫ٸڂػ‪٪‬ځ ټبڀ ٶٓبٰ ؾڃبؾځ اؾالٰ‬

‫‪ -1‬ضثبٶځ ثٹزٴ ‪:‬‬
‫ڂ‪٧‬ځ اظ ٸڂػ‪٪‬ځ ټبڀ ٶٓبٰ ؾڃبؾځ اؾالٰ ضثبٶځ ثٹزٴ اڂٵ ٶٓبٰ اؾت‪ ،‬ٸاڂٵ زٸٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ضا زضثطزاضز‪:‬‬
‫‪ -‬ضثبٶځ ثٹزٴ ٲٷجٕ ٸثطٶبٲٻ‪.‬‬
‫‪ -‬ضثبٶځ ثٹزٴ ټس‪.ٜ‬‬
‫اٮ‪ -ٝ‬ضثبٶځ ثٹزٴ ٲٷجٕ ٸٲإذص ‪:‬‬
‫ٲٷٓٹض اظ ضثبٶځ ٲٷجٕ اڂٷؿت ‪٦‬ٻ ‪ :‬ٶٓبٰ ؾڃبؾځ اؾالٰ ٲبٶٷس ؾبڂط ثطٶبٲٻ ټبڀ آٴ‪ ،‬آڂڃٵ ضثبٶځ ٸپڃبٰ اٮٽځ اؾت ‪٦‬ٻ‬
‫تٹؾٍ رجطڂ٭ اٲڃٵ ثٻ ذبتٱ پڃبٲجطاٴ ‪ٞ‬طؾتبزٺ قسٺ اؾت‪.‬‬
‫اڂٵ ٶٓبٰ پبؾد ٸٶتڃزٻء ذٹاؾت ڂ‪ٞ ٥‬طز‪ ،‬ڂ‪ ٥‬ذبٶساٴ‪ ،‬ڂ‪٪ ٥‬طٸٺ‪ ،‬ڂ‪ ٥‬حعة ٸٲٯت ٶڃؿت‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ٶتڃزٻء ذٹاؾت‬
‫پطٸضز‪٪‬بض رٽبٴ ٸرٽبٶڃبٴ اؾت‪.‬‬
‫زالڂ٭ آتځ اڂٵ ح‪٣‬ڃ‪٣‬ت ضاتإ‪٦‬ڃس ٲڃ‪٧‬ٷس ‪:‬‬
‫‪6‬‬
‫‪ 1‬پیام قزآى‬
 ‫"ټط ‪٦‬ٻ ثٻ آٶچٻ ذسا ٶبظ‪ٞ ٬‬طٲٹزٺ ح‪٧‬ٱ ٶ‪٧‬ٷس ثڃ‪٫‬ٳبٴ ‪٦‬ب‪ٞ‬ط اؾت"‪[ .‬ٲبڂسٺ‪]44 :‬‬
‫"ټط ‪٦‬ٻ ثٻ آٶچٻ ذسا ٶبظ‪ٞ ٬‬طٲٹزٺ ح‪٧‬ٱ ٶ‪٧‬ٷس ثڃ‪٫‬ٳبٴ ‪ٞ‬بؾ‪ ١‬ٸٶب ‪ٞ‬طٲبٴ اؾت"‪[.‬ٲبڂسٺ‪" ]47 :‬‬
‫زض ٲڃبٴ ٲطزٰ َج‪٢ ١‬بٶٹٶځ ح‪٧‬ٱ ‪٦‬ٵ ‪٦‬ٻ ذسا ثط تٹ ٶبظ‪ٞ ٬‬طٲٹزٺ‪ ،‬ٸاظ ټٹڀ ٸټٹؼ ٲطزٰ پڃطٸڀ ٲ‪٧‬ٵ‪[ .".‬ٲبڂسٺ‪]49 :‬‬
‫اظٶتبڂذ ٲٽٱ اڂٵ ٸڂػ‪٪‬ځ ٲڃتٹاٴ اٲٹض آتځ ضا قٳطز ‪:‬‬
‫‪ -1‬ٲهٹٶڃت اظ تًبز ‪:‬‬
‫اظ ٮٹاظٰ اڂٵ ٶٓبٰ اٮٽځ ٸ‪٢‬بٶٹٴ آؾٳبٶځ ذبٮځ ثٹزٴ اظ ټط‪٪‬ٹٶٻ تًبز‪ ،‬تٷب‪٢‬ى ٸٶبٲٹظٸٶځ اؾت ‪:‬‬
‫{ٸٓٮَٹٕ ‪َ٦‬بٴَ ٲ‪ٙ‬ٵْ ٖ‪ٙ‬ٷس‪َٚ ٙ‬ڃطِ اٮٯّٻ‪ ٙ‬ٮَٹٓرٓسٔٸاْ ‪ٙٞ‬ڃٻ‪ ٙ‬اذْت‪ٙ‬الَ‪ًٞ‬ب ‪َ٦‬خ‪ٙ‬ڃطًا } [ٶؿبء‪]82 :‬‬
‫" ا‪٪‬ط اڂٵ ‪٢‬طآٴ اظَط‪ٚ ٜ‬ڃط ذسا ٲځ ثٹز‪ ،‬اذتال‪ٞ ٜ‬طاٸاٶځ زضآٴ ٲځ ڂب‪ٞ‬تٷس"‪.‬‬
‫‪ -2‬ثځ َط‪ٞ‬ځ ‪:‬‬
‫زض ‪٢‬ٹاٶڃٵ ؾبذتٻء زؾت ثكط‪ -‬آ‪٪‬بټبٶٻ ڂب ٶب آ‪٪‬بټبٶٻ‪ -‬ٲٷب‪ ٕٞ‬قرهځ‪ ،‬ٶػازڀ ٸ‪٪‬طٸټځ ثٻ ٶحٹڀ زض ٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ‬
‫ٲڃكٹز‪ .‬اڂٵ ‪٢‬ٹاٶڃٵ اٮٽځ اؾت ‪٦‬ٻ ثسٸٴ تٳبڂ٭ ثٻ ڂ‪ ٥‬رٽت‪ ،‬ٲٷب‪ٞ ٕٞ‬طزڀ ٸارتٳبٖځ ضا ثُٹض ڂ‪٧‬ؿبٴ تٷٓڃٱ ٲځ ٶٳبڂس‪.‬‬
‫‪ -3‬احتطاٰ ٸاٖتٳبز ثٻ اڂٵ ٶٓبٰ ‪:‬‬
‫ٸ‪٢‬تڃ‪٧‬ٻ اٶؿبٴ ‪ٞ‬ٽٳڃس ‪٢‬بٶٹٶځ ‪٦‬ٻ ارطا ٲځ قٹز ‪٢‬بٶٹٴ اٮٽځ اؾت اَٳئٷبٴ زاضز ‪٦‬ٻ ثٻ ظڂبٴ زؾتٻ اڀ ٸٶ‪ ٕٟ‬زؾتٻ‬
‫زڂ‪٫‬طڀ ٶڃؿت‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ثٻ ٲهٯحت ‪ٞ‬طز ٸربٲٗٻ اؾت‪.‬‬
‫اڂٵ اٖت‪٣‬بز ٸاٖتٳبز ذٹز ثبٖج ٲڃكٹز ‪٦‬ٻ اظ ‪٢‬ٹاٶڃٵ اٮٽځ اَبٖت ثٻ ٖٳ٭ آڂس؛ چطا ‪٦‬ٻ اَبٖت اظ آٴ‪ ،‬ثبٖج‬
‫ذكٷٹزڀ ذسا ٸؾطپڃچځ اظ آٴ ثبٖج ذكٱ ذساٸٶس ٸٲزبظات زٶڃبئځ ٸاذطٸڀ ذٹاټس قس‪.‬‬
‫‪٢‬طآٴ ‪٦‬طڂٱ زض آڂبت ‪ٞ‬طاٸاٶځ اڂٵ ذهٯت ضا اٖالٰ زاقتٻ ٸآٴ ضا تإڂڃس ‪٦‬طزٺ اؾت‪ ،‬ٸاضظـ ٸاحتطاٰ ټط ‪٢‬بٶٹٶځ زض‬
‫رٽبٴ ثؿت‪٫‬ځ ثٻ ٲڃعاٴ اَبٖت ٸاٖتٳبز ٸاٖت‪٣‬بز ٲطزٰ ٶؿجت ثٻ آٴ زاضز‪.‬‬
‫‪ -4‬ٶزبت اظ اؾبضت ٸثطز‪٪‬ځ ‪:‬‬
‫ٶٓبٰ ټبڀ ٸيٗځ‪ -‬اٖٱ اظ ٶٓبٰ ټبڀ اؾتجساڀ‪ ،‬زٲٹ‪٦‬طاؾځ ٸ ‪ ...‬ټٱ اظ ٮحبِ تكطڂٕ ٸ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ‪ ،‬ٸټٱ اظ ٮحبِ‬
‫ارطاڂځ ‪٢‬ٹاٶڃٵ ؾبذتٻء ا‪٧ٞ‬بض ثكط ثط ثبالڀ ضٖڃت ثٹزٺ‪ ،‬اٶؿبٴ ضا ثطزٺ ٸثٷسٺء اٶؿبٴ زڂ‪٫‬طٲڃ‪٫‬طزاٶس‪.‬‬
‫اٲب اؾالٰ ټٳبٶ‪٫‬ٹٶٻ ‪٦‬ٻ ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ ضا اظ قئٹٴ تٹحڃس قٳطزٺ اظ آٴ آ‪ٞ‬طڂس‪٪‬بض رٽبٴ ٲڃساٶس‪ ،‬ټٳچٷبٴ اڂٵ پڃبٰ ضا‬
‫زاضز ‪٦‬ٻ ثب ارطاڀ ‪٢‬ٹاٶڃٵ اٮٽځ زض ظٲڃٵ ذسا‪ ،‬اٶؿبٴ ټب ضا اظ چٷ‪٫‬ب‪ ٬‬اؾبضت اٶؿبٴ ټبڀ زڂ‪٫‬ط ٶزبت‬
‫‪1‬‬
‫ٲځ زټس‪.‬‬

‫ة‪ -‬ضثبٶځ ثٹزٴ ټس‪ : ٜ‬ٶٓبٰ ؾڃبؾځ اؾالٰ ثٗسڀ اظ اثٗبز ؾٗبزت آ‪ٞ‬طڂٵ اؾالٰ اؾت ‪٦‬ٻ آضٲبٴ ٖٯڃب ٸټس‪ٜ‬‬

‫ٶٽبئځ اـ ضا ‪ -‬ثب ارطاڀ ‪٢‬ٹاٶڃٵ اٸ ‪ -‬ثط ‪٢‬طاضڀ پڃٹٶس ٸضاثُٻء ٶڃ‪٧‬ٹ ثب ذساٸٶس‪ ،‬ٸزؾتڃبثځ ثٻ ضيبڂت ٸذٹقٷٹزڀ اٸ‬
‫‪7‬‬
‫‪ 1‬الٌظام السیاسي في اإلسالم اس دكخور سلیواى عیذ‬
‫تك‪٧‬ڃ٭ ٲڃسټس‪ٖ ،‬ٵ ٲٗ‪٣‬٭ ثٵ ؾڃبض ‪٢‬ب‪ ٬‬ؾٳٗت اٮٷجځ ‪ ‬ڂ‪٣‬ٹ‪ " :٬‬ٲب ٲٵ ٖجس اؾتطٖبٺ اهلل ضٖڃٿ ‪ٞ‬ٯٱ ڂحُٽب ثٷهحٻ إال‬
‫ٮٱ ڂزس ضائحٿ اٮزٷٿ"‪ .‬ضٸاٺ اٮجربضڀ‬
‫" ‪٦‬ؿڃ‪٧‬ٻ ثٻ ٖٷٹاٴ ظٲبٲساض اٲٹض ٲؿٯٳبٶبٴ تٗڃڃٵ ‪٪‬طزز‪ ،‬ؾپؽ زض ثطاثط ضٖڃت ذٹز ذڃط اٶسڂف ٶجٹزٺ ثبقس‪ ،‬حتځ‬
‫ثٹڀ رٷت ضا زض ٲكبٰ ذٹز ٶرٹاټس زڂس"‪.‬‬

‫‪ -2‬ٶٓبٰ رٽبٴ قٳٹ‪ ٬‬ٸ‪ٞ‬طا ظٲبٴ‪:‬‬

‫ثطٶبٲٻء اؾالٰ ټٳٻ ‪٪‬ڃط ٸرٽبٴ قٳٹ‪ ٬‬اؾت ‪٦‬ٻ تٳبٰ ‪٪‬طٸټٽب‪ ،‬ٶػازټب‪ ،‬ٲٯتٽب ٸَج‪٣‬بت ضا ٲٹضز ذُبة‬
‫‪٢‬طاض ٲڃسټس‪ ،‬ټٳبٶ‪٫‬ٹٶٻ ‪٦‬ٻ ثطٶبٲٻء ظٶس‪٪‬ځ ثطاڀ تٳبٲځ زٸضاٴ ټب ٸٶؿٯٽب اؾت ‪ ،‬ٶٻ ٲحسٸز ثٻ زٸضٺء ٲٗڃٷځ‬
‫ڂب ظٲبٴ ٸڂػٺ اڀ ‪٦‬ٻ ثب پبڂبٴ ڂب‪ٞ‬تٵ آٴ‪٦ ،‬بض آٲسڀ اڂٵ ٶڃع ثٻ ؾط آڂس‪.‬‬
‫ٶٓبٰ ؾڃبؾځ اؾالٰ ‪٦‬ٻ رعء رسائځ ٶبپصڂط ثطٶبٲٻء اؾالٲځ اؾت‪ٞ ،‬طا ظٲبٶځ ٸرٽبٴ قٳٹٮځ اـ اڂٵ ٶٓبٰ ضا اظ ؾبڂط‬
‫ٶٓبٰ ټب تكرڃم ٲڃسټس‪ ،‬اڂٵ ٶٓبٰ ٲتٗٯ‪ ١‬ثٻ ٲٯتځ ٸڂػٺ‪ ،‬ٸڂب ‪٦‬كٹض ذبل‪ ،‬ٸڂب ٲرهٹل ثٻ ظٲبٴ ‪ ‬ٸذٯ‪ٟ‬بڀ‬
‫ضاقسڂٵ ٸ‪ . ..‬ٶجٹزٺ‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ذٯڃ‪ٟ‬ٻء ٲؿٯٳبٶبٴ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ٸظٖڃٱ ؾڃبؾځ رٽبٴ اؾالٰ ‪ٞ‬طاتط اظ ٲطظټبڀ ؾبذتٻء اؾتٗٳبض ٲځ‬
‫ثبقس‪ ،‬ټٳبٶ‪٫‬ٹٶٻ ‪٦‬ٻ تٳبٰ ٲؿٯٳبٶبٴ رٽبٴ ثٻ ٖٷٹاٴ اٲت اؾالٲځ ضٖڃت آٴ ٸٲٯعٰ ثٻ اَبٖت ٸڀ ټؿتٷس‪ .‬ثٻ ‪٪‬ٹقٻء اظ‬
‫زالڂ٭ اڂٵ ٸڂػ‪٪‬ځ تٹرٻ ‪٦‬ٷڃس ‪:‬‬
‫"اڀ پڃبٲجط! ث‪٫‬ٹ‪ :‬اڀ ٲطزٲبٴ‪ ،‬ٲٵ ‪ٞ‬طؾتبزٺء اهلل ثٻ ربٶت ټٳٻء قٳبټؿتٱ"‪ [.‬اٖطا‪] 158:ٜ‬‬
‫‪1‬‬
‫حسڂج ربثط ‪ " :‬ٸ‪٦‬بٴ اٮٷجځ ڂجٗج اٮځ ‪٢‬ٹٲٻ ذبنٿ ٸثٔٗ‪ٙ‬ختٔ إٮځ اٮٷبؼ ٖبٲ٘ٿ"‬ ‫‪‬‬
‫"پڃبٲجطاٴ پڃكڃٵ ثٻ ‪٪‬طٸٺ ٲكرهځ ‪ٞ‬طؾتبزٺ ٲڃكسٶس‪ ،‬ٸٮځ ٲٵ ثٻ ټٳٻء ٲطزٰ ‪ٞ‬طؾتبزٺ قسٰ"‪.‬‬
‫‪ -3‬ٶٓبٰ ٲتٹاظٴ ٸٲڃبٶٻ ضٸ‬
‫ڂ‪٧‬ځ اظ ثطرؿتٻ تطڂٵ ذهبڂم زڂٵ اؾالٰ تٹاظٴ ٸٲڃبٶٻ ضٸڀ اؾت ‪.‬‬
‫اؾالٰ زڂٵ ٲٗتس‪ ٬‬اؾت اظ ٶٓط ٖ‪٣‬ڃسٺ‪ ،‬اظ ٶٓط اضظقٽبڀ ٲبزڀ ٸٲٗٷٹڀ‪ ،‬اظ ٶٓط ضٸاثٍ ارتٳبٖځ‪ ،‬اظ ٶٓطقڃٹٺ ټبڀ‬
‫اذال‪٢‬ځ‪ ،‬اظ ٶٓط ٖجبزت ٸَطظ ت‪٧ٟ‬ط ٸاظ ٶٓط ٶٓبٰ ؾڃبؾځ‪.‬‬
‫ٶٓبٰ ؾڃبؾځ اؾالٰ ٲٗتس‪ ٬‬ٸٲتٹاظٴ اؾت‪ ،‬ثطذال‪ ٜ‬ٶٓبٲٽبڀ ٸيٗځ ‪٦‬ٻ ا‪ٞ‬طاٌ ٸت‪ٟ‬طڂٍ ټٳعاز ٸرعء رسائځ ٶبپصڂط‬
‫آٴ ٲځ ثبقس‪.‬‬
‫ٶٓبٰ ؾڃبؾځ اؾالٰ ٶٻ ٲبٶٷس ٶٓبٰ ټبڀ زڂ‪٧‬تبتٹضڀ ضٖڃت ضا ‪٦‬بٲالً ؾٯت نالحڃت ٲڃٷٳبڂس‪ ،‬ٸٶٻ ٲبٶٷس ٶٓبٲٽبڀ‬
‫زٲٹ‪٦‬طاؾځ ٲطزٰ ضا ٲهسض ‪٢‬بٶٹٴ پٷساقتٻ‪ ،‬ٲطزٰ ضا ټٳٻ چڃع ٲڃساٶس‪..‬‬
‫اؾالٰ تٗڃڃٵ ظٖڃٱ ؾڃبؾځ ضا ٶٻ ٲبٶٷس زٲٹ‪٦‬طاؾځ ح‪ ١‬تٳبٰ ٲطزٰ ثسٸٴ ‪٢‬ڃس ٸقطٌ ٲڃساٶس‪ ،‬ٸٶٻ ٲبٶٷس ٶٓبٰ ټبڀ‬
‫اؾتجسازڀ ٸٲڃطاحځ ثطٲحٹض اضازٺء ‪ٞ‬طز ثب ‪٪‬طٸٺ زٸض ٲڃعٶس‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ظٖڃٱ ؾڃبؾځ تٹؾٍ قٹضاڀ اټ٭‬
‫‪2‬‬
‫ح٭ ٸٖ‪٣‬س ‪٦-‬ٻ اظ ٮحبِ ٖٯٳځ‪ ،‬ت‪٣‬ٹڀ‪ ،‬ترهم ٸ‪ٞ‬سا ‪٦‬بضڀ‪ -‬ا‪ٞ‬طاز ٶرجٻء ربٲٗٻ ٲحؿٹة ٲڃكٹٶس‪ ،‬اٶتربة ٲڃ‪٫‬طزز‪.‬‬

‫‪8‬‬
‫‪ 1‬روایج بخاری‬
‫‪ 1‬الٌظام السیاسي في اإلسالم اس دكخور سلیواى عیذ و دكخور سعود آل سعود‬
 ‫ٲجحج زٸٰ‬
‫اض‪٦‬بٴ ٸپبڂٻ ټبڀ ح‪٧‬ٹٲت اؾالٲځ‬
‫ح‪٧‬ٹٲت اؾال ٲځ زاضاڀ ‪٢‬بٶٹٴ ٸقطڂٗت ٸايح‪ ،‬ؾڃبؾت ا‪٢‬تهبزڀ ٖبزالٶٻ‪ ،‬ؾڃبؾت ٖؿ‪٧‬طڀ‬
‫ثب اضظقٽبڀ ٲتٗبٮځ‪ ،‬ؾڃبؾت تٗٯڃٳځ ٲ‪ٟ‬ڃس ٸ‪٦‬بض آٲس ٸؾڃبؾت اٖالٲځ ٸٶكطاتځ ثب اټسا‪ ٜ‬ٲتٗبٮځ ضا‪ ،‬زا ضا ٲڃجبقس‪.‬‬
‫اڂٵ ح‪٧‬ٹٲت ٸربڂت ٸٲ‪٧‬ٯ‪ٟ‬ڃتٽبڀ زاذٯځ ٸذبضرځ زاضز‪ ،‬اض‪٪‬بٶٽب ٸزؾت‪٫‬بٺ ټبڂځ زاضز ‪٦‬ٻ ثبڂس زض اٶؿزبٰ ‪٦‬بٲ٭ ثب‬
‫اڂٵ ؾڃبؾت ټب ‪٢‬طاض ث‪٫‬ڃطز‪.‬‬
‫ٖٷبنط چٽبض ‪٪‬بٶٻء ظڂط‪ ،‬پبڂٻ ټبڀ اؾبؾځ زٸٮت اؾالٲځ ضا تك‪٧‬ڃ٭ ٲڃسټس‪ ،‬زضنٹضت ٸرٹز ٶساقتٵ ټط ڂ‪ ٥‬اظ‬
‫اڂٵ ٖٷبنط‪ ،‬زٸٮت اؾالٲځ ٶڃع ٸرٹز ٶرٹاټس زاقت‪.‬‬
‫ٖٷهطټبڀ ثٷڃبزڀ زٸٮت اؾالٲځ ٖجبضت اٶس اظ ‪:‬‬

‫ح‪٧‬ٱ ‪٢$‬بٶٹٴ‪#‬‬ ‫‪‬‬

‫حب‪٦‬ٱ ‪$‬ظٲبٲساض‪#‬‬ ‫‪‬‬
‫ؾطظٲڃٵ ‪$‬رٽبٴ اؾالٰ‪#‬‬ ‫‪‬‬
‫ضٖڃت ‪$‬اٲت اؾالٲځ‪#‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ - 1‬ح‪٧‬ٱ ٸ‪٢‬بٶٹٴ‬
‫اٮ‪ -ٝ‬ٲٗٷځ ‪٢‬بٶٹٴ ‪:‬‬

‫‪٢‬بٶٹٴ ثٻ ٲٗٷځ‪ :‬چڃعڀ ‪٦‬ٻ ‪٢‬سضت ٸنالحڃت زٸٮت ضا تٷٓڃٱ ٶٳٹزٺ‪ ،‬ٸاضتجبَبت زٸٮت ضا ثب ا‪ٞ‬طاز تٗڃڃٵ ٲڃ‪٧‬ٷس‪،‬‬
‫ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٸ ٸربڂت زٸٮت ضا زض ‪٢‬جب‪ ٬‬ا‪ٞ‬طاز‪ ،‬ٸح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٸ ٸربڂت ا‪ٞ‬طاز ضا زض ‪٢‬جب‪ ٬‬زٸٮت ثڃبٴ ٲڃساضز‪.‬‬
‫اڂٵ ضا زؾتٹض ٶڃع ‪ٟ٪‬تٻ ٲڃكٹز‪ ،‬ٸثطذځ زض ٲڃبٴ ‪٢‬بٶٹٴ ٸزؾتٹض ث‪٫‬ٹٶٻء ظڂط ‪ٞ‬ط‪ ٠‬ٶٳٹزٶس ‪:‬‬
‫" اح‪٧‬بٲڃ‪٧‬ٻ اظَط‪ ٜ‬زٸٮت ؾبذتٻ قسٺ‪ ،‬زضنٹضتځ زؾتٹض قٳطزٺ ٲڃكٹز ‪٦‬ٻ اح‪٧‬بٰ ٖبٲٻ ثبقس‪ ،‬ٸا‪٪‬ط اظ اح‪٧‬بٰ‬
‫ذبنٻ ثبقٷس‪٢ ،‬بٶٹٴ قٳطزٺ ٲڃكٹز"‪.‬‬
‫ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٸاغٺ ټبڀ ‪٢‬بٶٹٴ ٸزؾتٹض زض اؾالٰ ٶڃع ٲٹرٹز اؾت‪ ،‬ٸٲهبزض اؾالٲځ اظ آٴ ثٻ ٖٷٹاٴ ټبڀ ‪" :‬ح‪٧‬ٱ" ٸ‬
‫"قطٔ" تٗجڃط ٶٳٹزٺ اؾت‪:‬‬

‫‪[    ‬ؾٹضٺ ڂٹؾ‪ٞ" ]40:ٝ‬طٲبٴ ٸ‪٢‬بٶٹٴ ‪٪‬عاضڀ ٲرهٹل ذسا اؾت"‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫ة‪ -‬اټٳڃت ‪٢‬بٶٹٴ زض ح‪٧‬ٹٲت‪:‬‬
‫ح‪٧‬ٱ ٸ‪٢‬بٶٹٴ اظ ٲٽٱ تطڂٵ پبڂٻ ټبڀ زٸٮت اؾالٲځ اؾت؛ ظڂطا ٲطزٰ ٶٳځ تٹاٶٷس ثٻ ټس‪ ٜ‬ټبڀ ٲكتط‪ ٤‬زؾت‬
‫ڂبثٷس‪ ،‬تباڂٷ‪٧‬ٻ اظ َط‪ ٜ‬زٸٮت اؾالٲځ ثسضؾتځ ؾبظٲبٶسټځ ٶكٹٶس‪ ،‬ٸ‪٢‬ٹاٖس ٲٗڃٵ َطظ اٮٗٳ٭ ضا ثپصڂطٶس؛ ظڂطا اٸٮڃٵ‬
‫اؾبؼ ٸپبڂٻ اڀ ‪٦‬ٻ ٶٓبٰ ح‪٧‬ٹٲت زض اؾالٰ ثطآٴ اؾتٹاض اؾت‪ ،‬اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ ‪٢ :‬بٶٹٴ ٸ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ اظ آٴ پطٸضز‪٪‬بض‬
‫ٲتٗب‪ ٬‬اؾت ٸټڃچ اٶؿبٶځ زضټطٲ‪٣‬بٲځ ‪٦‬ٻ ثبقس ح‪٢ ١‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ ضا ٶساضز‪.‬‬
‫ٸٲٷجٕ ‪٢‬بٶٹٴ ثطاڀ ح‪٧‬ٹٲت اؾالٲځ ٸٲؿٯٳبٶبٴ ‪٢‬طآٴ ٸؾٷت ٲځ ثبقس‪ ،‬زٸٮت اؾالٲځ ټڃچ ‪٢‬بٶٹٶځ رع اڂٵ ٶساضز‪ ،‬ٸٶٻ‬
‫‪٦‬ساٰ ‪٢‬بٶٹٶځ ضا ثٻ ضؾٳڃت ٲځ قٷبؾس‪ ،‬ثٷبثطاڂٵ زٸٮت اؾالٲځ ٲ‪٧‬ٯ‪ ٝ‬اؾت ‪٦‬ٻ زض تٳبٰ ظٲڃٷٻ ټب اٖٱ اظ‪٢‬ٹاٶڃٵ رٷبئځ‪،‬‬
‫ٲٗبٲالت‪ ،‬احٹا‪ ٬‬قرهځ‪ ،‬ٸ‪٢‬بٶٹٴ ثڃٵ اٮٳٯٯځ اظ ‪٢‬طآٴ ٸؾٷت اٮٽبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ‪ ،‬ٸاٸضا ثٻ ارطا ث‪٫‬صاضز‪.‬‬
‫زضح‪٣‬ڃ‪٣‬ت ٲٷجٕ تكطڂٕ اح‪٧‬بٰ اؾالٲځ‪َ -‬ٹضڂ‪٧‬ٻ تٹيڃح ‪٪‬طزڂس‪٢ -‬طآٴ ٸؾٷت اؾت‪ ،‬اٲب ٲؿٯٳبٶبٴ‬
‫ثب اٶ‪٧‬كب‪ ٜ‬ٸ‪٪‬ؿتطـ زض ظٶس‪٪‬ځ آٶبٴ‪ ،‬ٸپسڂس آٲسٴ ٲؿبڂ٭ ‪٪‬ٹٶب‪٪‬ٹٴ ٸتزسز حٹازث‪ ،‬ثب اٲٹض ٸٲؿبڂٯځ ٲٹارٻ قسٶس‬
‫‪٦‬ٻ اح‪٧‬بٰ آٴ اظ ٶهٹل نطڂح ‪٢‬طآٴ ٸاحبزڂج ٶجٹڀ ثٻ آؾبٶځ زاٶؿتٻ ٶٳڃكٹز‪ ،‬زض چٷڃٵ حبٮت ٖٯٳب ٸزاٶكٳٷساٴ‬
‫اؾالٲځ ثب اٮٽبٰ اظ ضٸح قطڂٗت ٸقٷبذتځ ‪٦‬ٻ اظ اټسا‪ ٜ‬ٸٲ‪٣‬بنس آٴ زاقتٷس‪ ،‬ٸثب اؾت‪ٟ‬بزٺ اظ ‪٢‬ٹاٖس ٸيٹاثٍ ‪٦‬ٯځ زڂٵ‬
‫‪٦‬ٻ اظ ٶٓط ٲهسض ثٹزٴ ثطاڀ تكطڂٕ ثٳٷعٮٻء ٶهٹل ٸايحٻ تٯ‪٣‬ځ ٲڃكٹز‪ ،‬ثٻ تح‪٣‬ڃ‪ ١‬ٸارتٽبز پطزاذتٷس ‪٦‬ٻ ٶٓط ټط‬
‫‪ٞ‬طز اظ اڂٵ زاٶكٳٷساٴ اؾالٲځ ضا زض ٲٹضز اؾترطاد ح‪٧‬ٱ ٸاٶُجب‪ ٠‬رعئڃبت ثط ‪٢‬ٹاٖس ‪٦‬ٯځ ‪٢‬ڃبؼ ٸارتٽبز‪ ،‬ٸات‪ٟ‬ب‪٠‬‬
‫رٳٗځ اظ اڂٵ زاٶكٳٷساٴ ضا ارٳبٔ ‪ٟ٪‬تٻ ٲڃكٹز ‪٦‬ٻ آضا ٸٶٓطڂبت آٶٽب ٶٓط ثٻ ترههڃ‪٧‬ٻ زض ٖٯٹٰ زڂٷځ ٸيٹاثٍ ‪٦‬ٯځ‬
‫زڂٵ زاضٶس‪ ،‬ٲٹضز اٖتٳبز اؾت‪ ،‬ٸٮځ ٲٷجٕ ‪٢‬بٶٹٶځ رسا‪٪‬بٶٻ قٳطزٺ ٶٳڃكٹٶس‪.‬‬

‫د‪٢ -‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ‪:‬‬

‫ٶرؿتڃٵ ثطتطڀ ‪٢‬ٹاٶڃٵ اؾالٲځ ٶؿجت ثٻ زڂ‪٫‬ط ‪٢‬ٹاٶڃٵ‪ ،‬اٖٱ اظ ‪٢‬سڂٱ ٸرسڂس‪ ،‬قط‪٢‬ځ ٸ‪ٚ‬طثځ‪ ،‬ٮڃجطاٮځ ٸ‪٦‬ٳٹٶڃؿتځ‪،‬‬
‫ټٳڃٵ ضثبٶځ ثٹزٴ آٴ ٲځ ثبقس‪ ،‬قطڂٗت اؾالٲځ‪ ،‬ڂ‪٫‬بٶٻ ‪٢‬بٶٹٶځ اؾت ‪٦‬ٻ اؾبؼ آٴ پڃبٰ ذساٸٶس ٸاح‪٧‬بٰ ضاؾتڃٵ‬
‫ٸٖبزالٶٻء ٸڀ ٲځ ثبقس ‪:‬‬
‫" ‪ٞ‬طٲبٴ پطٸضز‪٪‬بضت‪ ،‬نبز‪٢‬بٶٻ ٸٖبزالٶٻ ثٻ اٶزبٰ ضؾڃس‪ .‬ټڃچ ‪٦‬ؿځ ٶٳځ تٹاٶس ‪ٞ‬طاٲڃٵ ٸ‪٢‬ٹاٶڃٵ اٸضا ز‪٪‬ط‪٪‬ٹٴ ‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫ٸاٸ قٷٹا ٸآ‪٪‬بٺ اؾت"‪[.‬ؾٹضٺ اٶٗبٰ‪]115:‬‬
‫ثطټٳڃٵ اؾبؼ اظرٳٯٻ انٹ‪ ٬‬اؾتٹاض ٸپصڂط‪ٞ‬تٻ قسٺء اؾالٲځ اڂٷؿت ‪٦‬ٻ‪ :‬ڂ‪٫‬بٶٻ ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاض ٸتكطڂٕ ‪٦‬ٷٷسٺ‪ٍ٣ٞ ،‬‬
‫ذساٸٶس ٲځ ثبقس‪ ،‬اٸؾت ‪٦‬ٻ ثٻ ا‪٢‬تًبڀ ضثٹثڃت‪ ،‬اٮٹټڃت ٸٲبٮ‪٧‬ڃت ذٹز ثطتٳبٲځ آ‪ٞ‬طڂسٺ ټبڀ ذٹز‪ ،‬اٲط ٸٶٽځ ٲځ‬
‫‪٦‬ٷس‪ ،‬حال‪ ٬‬ٸحطاٰ تٗڃڃٵ ٲځ ٶٳبڂس ٸٸْڃ‪ٟ‬ٻ ٸت‪٧‬ٯڃ‪ ٝ‬ٲكرم ٲځ ‪٦‬ٷس‪ .‬پطٸضز‪٪‬بض‪ ،‬نبحت اذتڃبض ٸ‪ٞ‬طٲبٶطٸا‬
‫ٸ‪ٞ‬طڂبزضؼ ٲطزٲبٴ اٸؾت‪ ،‬آ‪ٞ‬طڂٷف ٸ‪ٞ‬طٲبٶسټځ ٸح‪٢ ١‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ اظ آٴ اٸؾت‪ ،‬ح‪٧‬ٱ ٸح‪٧‬ٳطاٶځ زض اذتڃبض اٸؾت‪.‬‬
‫‪10‬‬
‫احسڀ ‪ٚ‬ڃط اظ اٸ‪ -‬ٶٻ ‪ٞ‬طز ٸٶٻ ټڃإت‪ -‬ح‪ ١‬تكطڂٕ ٸ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ ضا ٶساضز‪ ،‬ٲ‪٫‬ط زض ظٲڃٷٻ اڀ ‪٦‬ٻ ٶم ‪٢‬بَٕ زضآٴ‬
‫ظٲڃٷٻ ٸرٹز ٶساقتٻ ثبقس‪٦ ،‬ٻ چٷڃٵ ‪٦‬بضڀ زضح‪٣‬ڃ‪٣‬ت ارتٽبز ٸاؾتٷجبٌ ٸقڃٹٺ ‪٪‬عڂٷځ اؾت‪ ،‬ٶٻ تكطڂٕ‬
‫ڂب حب‪٦‬ٳڃت‪ .‬حتځ ذٹز پڃبٲجط ‪ ‬ټٱ تكطڂٕ ‪٦‬ٷٷسٺ ٸ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاض ٲؿت‪٣‬٭ ٶجٹز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ اَبٖت اظ ٸڀ ثٻ اڂٵ زٮڃ٭ ٸارت‬
‫قسٺ ‪٦‬ٻ ٸڀ پڃبٰ آٸض ٸپڃبٰ ضؾبٴ ذساٸٶس ٲځ ثبقس ٸثٻ ټٳڃٵ زٮڃ٭‪ٞ ،‬طٲبٴ ٸڀ ٶبقځ اظ ‪ٞ‬طٲبٴ ذسا اؾت‪.‬‬

‫‪[      ‬ؾٹضٺ ٶؿبء‪ " ]80:‬ټط ‪٦‬ٻ اظ پڃ‪ٛ‬ٳجطاَبٖت ‪٦‬ٷس‪ ،‬زضح‪٣‬ڃ‪٣‬ت اظ ذسا اَبٖت ‪٦‬طزٺ‬

‫اؾت"‪.‬‬
‫نسٸض ‪ٞ‬طٲبٴ ٸح‪٧‬ٱ قطٖځ‪ -‬ثب آٴ چٻ اظ ٸرٹة‪ ،‬اؾتحجبة‪ ،‬تحطڂٱ‪٦ ،‬طاټت‪ ،‬ڂب إثبحت ثٻ ټٳطاٺ زاضز‪ -‬ٲٷحهطاً‬
‫‪1‬‬
‫اظ آٴ ذساٸٶس ثٹزٺ ٸ‪ٚ‬ڃط اظ اٸ‪ ،‬احسڀ ‪٦‬ٹ چ‪٧‬تطڂٵ ح‪٣‬ځ زضاڂٵ ظٲڃٷٻ ٶساضز‪.‬‬

‫‪ -2‬حب‪٦‬ٱ ‪$‬ظٲبٲساض‪#‬‬
‫اٮ‪ -ٝ‬ظٖبٲت زض اؾالٰ‪:‬‬
‫ٶٓبٲڃ‪٧‬ٻ اؾالٰ ثطاڀ ظٖبٲت ؾڃبؾځ پڃكٷٽبز ٲڃ‪٧‬ٷس‪ ،‬ټٳبٶب ٶٓبٰ ذال‪ٞ‬ت ٸ اٲبضت اؾت ‪٦‬ٻ اظ َطڂ‪ ١‬ثڃٗت نٹضت‬
‫ٲڃ‪٫‬ڃطز ٶٻ ‪ٚ‬ڃط‪ ،‬ٸاظ ظٖڃٱ ؾڃبؾځ اؾالٰ ثٻ ٮ‪٣‬ت ټبڀ‪ :‬ذٯڃ‪ٟ‬ٻ‪ ،‬اٲبٰ ٸاٲڃط اٮٳؤٲٷڃٵ تٗجڃط ٲڃ‪٫‬طزز ‪ " :‬ؾٓڃ‪ُ٧‬ٹٴُ ٲ‪ٙ‬ٵ‬
‫‪4‬‬
‫ثٓٗس‪ٙ‬ڀ إِحٷَب ٖٓكَطَ ذَٯ‪ٙ‬ڃ‪َٟ‬ٿ ‪ " 2"....‬ٸٓؤُٸٮځ األَٲط ٲ‪ٙ‬ٷ‪ُ٧‬ٱ ‪ " 3."....‬ؤَألَئٳِّٿُ ٲ‪ٙ‬ٵ ‪ُ٢‬طَڂف"‪.‬‬
‫ذال‪ٞ‬ت ڂب اٲبٲت ‪٦‬جطڀ ثٻ ٲٗٷځ ح‪٧‬ٹٲت رٽبٶځ اؾالٰ ‪٦‬ٻ ٲؿٯٳبٶبٴ ضا زض ٖطنٻ ټبڀ ؾڃبؾځ‪ ،‬ا‪٢‬تهبزڀ‪ٖ ،‬ٯٳځ‬
‫ٸ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ځ‪ ،‬ارتٳبٖځ زاذٯځ ٸثڃٵ اٮٳٯٯځ ثب اٮٽبٰ اظ آڂڃٵ اٮٽځ ضټجطڀ ٲڃ‪٧‬ٷس‪.‬‬
‫ظٖبٲت ؾڃبؾځ ‪٦‬ٻ اؾالٰ تإڂڃس ٸ پڃكٷٽبز ٲڃ‪٧‬ٷس‪ ،‬اظٮحبِ ٶحٹٺء ‪٪‬عڂٷف‪ ،‬ٲؿئٹٮڃت ټب ٸ قطٸٌ اظ تٳبٰ ٶٓبٲٽبڀ‬
‫ح‪٧‬ٹٲتځ ‪٦‬ٻ زض رٽبٴ ٲٹرٹز اؾت‪ -‬اٖٱ اظ زٲٹ‪٦‬طاؾځ‪ ،‬اؾتجسازڀ ٸ‪ -....‬ت‪ٟ‬بٸت ‪٦‬بٲ٭ زاضز‪ ،‬ٸا‪٪‬ط زض ثًٗځ ٲٹاضز‬
‫ٸرعئڃبت ثب ٶٓبٲٽبڀ زڂ‪٫‬ط قجبټت زاقتٻ ثبقس‪ ،‬ٸٮځ ثهٹضت ‪٦‬ٯځ اظ اؾبؼ ثب آٶٽب اذتال‪ ٜ‬زاضز‪.‬‬

‫ة‪ -‬اټٳڃت ذال‪ٞ‬ت ٸظٖبٲت ؾڃبؾځ‪:‬‬

‫زاقتٵ ڂ‪ ٥‬ظٖبٲت ؾڃبؾى ٸثڃٗت ثٻ آٴ ٲبٶٷس‪ :‬رٽبز‪ً٢ ،‬ب ٸ‪...‬اظ رٳٯٻء ‪ٞ‬طاڂى ‪ٟ٦‬بئځ اؾت ثط ٖٽسٺء اٲت‪،‬‬
‫زض نٹضت ت‪٣‬هڃط‪٪‬ٷبٺ آٴ ٲتٹرٻ تٳبٰ ا‪ٞ‬طاز اٲت اؾالٲځ ٲڃجبقس؛ ظڂطا ٸرٹز ڂ‪ ٥‬ظٖڃٱ ؾڃبؾى ثٻ ٖٷٹاٴ اٲڃط ٸڂب‬
‫ذٯڃ‪ٟ‬ٻء ٲؿٯٳبٶبٴ زض ح‪٣‬ڃ‪٣‬ت ٲط‪٦‬ع ‪٢‬ٹت ٸ ضٲع ٸحست ٲؿٯٳبٶٽب ٸ ٲٓٽط ڂ‪٧‬پبضچ‪٫‬ځ اٲت اؾالٲځ اؾت‪ ،‬اٲڃط ٸڂب‬
‫ذٯڃ‪ٟ‬ٻء قطٖځ ‪٦‬ؿځ اؾت ‪٦‬ٻ اٲٹض ٲطزٰ ضا ازاضٺ‪ ،‬ٸزؾتٹضات اٮٽځ ضا ثزب ٲڃ‪٫‬عاضز‪ ،‬ٸٲؿٯٳبٶبٴ ضا زض اٲٹض زاذٯځ‬
‫ٸذبضرځ ضټجطڀ ٶٳٹزٺ‪ ،‬ٸ‪٢‬ڃبزت رٽبز ضا ثطٖٽسٺ زاضز‪.‬‬

‫‪ُ 1‬واى هآخذ‬

‫‪11‬‬ ‫‪ 1‬هخفق علیَ‬
‫‪ 3‬سورٍ ًسا‪55:‬‬
‫‪ 4‬هسٌذ احوذ‬
 ‫اظرٳٯٻء زالڂ٭ ٸرٹة ظٖبٲت ؾڃبؾى ٸثڃٗت ثٻ آٴ ‪:‬‬
‫اٮ‪ -ٝ‬زض احبزڂج ٲتٗسڀ ثٻ تٗجڃطات ٲرتٯ‪ ٝ‬ثٻ اټٳڃت ذال‪ٞ‬ت ٸاٲبٲت‪ ،‬ٸ ٸرٹة ثڃٗت ثب‪٢‬ڃبزت اؾالٲځ تإ‪٦‬ڃس‬
‫قسٺ اؾت‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫حسڂج اثٵ ٖٳط‪" ‬ٲٓٵ ٲٓبتٓ ٸٓٮَڃؽٓ ‪ٙٞ‬ځ ٖٔٷُ‪ٙ٣‬ٻ‪ ٙ‬ثٓڃٗٓٿٌ ٲٓبتٓ ٲٓڃتَٿً رٓبټ‪ٙ‬ٯ‪ٙ‬ڃٿ"‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫"قرهځ زضحبٮتځ ثٳڃطز ‪٦‬ٻ ثب ټڃچ اٲڃطڀ ثڃٗت ٶساضز‪ ،‬ٲط‪ ٨‬اٸ ٲط‪ ٨‬ربټٯڃت اؾت"‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫حسڂج ٖجبزپ ثٵ نبٲت‪ ":‬ٸؤٴ الٶٷبظٔ األٲطؤټٯٻ‪ ،‬إال ؤٴ تطٸا ‪ٟ٦‬طا ثٹاحب ٖٷس‪٦‬ٱ ٲٵ اهلل ‪ٞ‬ڃٻ ثطټبٴ"‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ة‪ -‬ذال‪ٞ‬ت ٸاٲبٲت ؾٷت ‪ٗٞ‬ٯځ ضؾٹ‪ ٬‬اهلل ‪ ‬اؾت؛ ظڂطا پڃبٲجط‪ ‬ثب اڂزبز ٸحست ؾڃبؾځ ثڃٵ ٲؿٯٳبٶبٴ‪ ،‬اظ‬
‫ٲزٳٹٔ آٶٽب اؾبؼ زٸٮت اؾالٲځ ضا ‪٪‬صاقت ‪٦‬ٻ زض ضؤؼ آٴ ذٹز پڃبٲجط‪٢ ‬طاض زاقت‪.‬‬
‫ثبتإؾځ اظ ؾٷت پڃبٲجط ‪ ‬ثطٲؿٯٳبٶبٴ الظٰ اؾت ‪٦‬ٻ ٸحست ؾڃبؾځ زاقتٻ‪ ،‬ٸثطاڀ ح‪ ّٟ‬ٸحست ٸڂ‪٧‬پبضچ‪٫‬ځ ذٹز‬
‫ٶٳٹزٺ‪،‬‬ ‫ارطا‬ ‫ضا‬ ‫ضا ٲ‪٣‬طض ‪٦‬ٷٷس‪ ،‬تباح‪٧‬بٰ اٮٽځ‬ ‫زٸٮتځ ضا اڂزبز ‪٦‬طزٺ‪ ،‬ٸزض ضؤؼ آٴ ‪ٞ‬طزڀ‬
‫ٸ ضټجطڀ ٲؿٯٳبٶبٴ ضا زض ټٳٻء اٲٹض زاذٯځ ٸذبضرځ ٲُبث‪ ١‬ثباؾالٰ ثٻ ٖٽسٺ ث‪٫‬ڃطز‪.‬‬

‫د‪ -‬ارٳبٔ ٸات‪ٟ‬ب‪ ٠‬نحبثٻ‪:‬‬

‫اٶتربة اثٹث‪٧‬ط نسڂ‪  ١‬ثٻ ٖٷٹاٴ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ٸ ضټجط ٲؿٯٳبٶبٴ‪ ،‬ٸاٸٮٹڂت زازٴ ثٻ آٴ اٶتربة اظ َط‪ ٜ‬نحبثٻ‪‬‬
‫زض ثطاثط ز‪ٞ‬ٵ پڃبٲجط ‪٦ - ‬ٻ ثطاڀ ٲؿٯٳبٶبٴ اظ ټط چڃع ٲٽٳتطثٹز‪ -‬ثڃبٶ‪٫‬طٶ‪٣‬ف ٸاټٳڃت ٸرٹز حب‪٦‬ٱ ٸذٯڃ‪ٟ‬ٻء‬
‫‪3‬‬
‫قطٖځ ثطاڀ ٲؿٯٳبٶبٴ ‪٢‬ج٭ اظ ټٳٻ چڃع اؾت‪.‬‬
‫اټٳڃت اڂٵ ٲٹيٹٔ ضا انحبة پڃبٲجط ‪ ‬ثٻ ق‪٧‬٭ زضؾت زض‪٦ ٤‬طزٶس؛ ثٷبثطآٴ ثٻ ارطاڀ آٴ ‪٢‬ج٭ اظ ټط چڃع‬
‫قتب‪ٞ‬تٷس‪.‬‬
‫ز‪ -‬ثؿڃبضڀ اظ ٲؿبڂ٭ قطٖځ اظ ‪٢‬جڃ٭‪ :‬ارطاڀ حسٸز‪٢ ،‬هبل‪ ،‬ضټجطڀ رٽبز ٸ‪...‬ٲٹ‪٢‬ٹ‪ ٜ‬ثٻ ٲٹرٹزڂت اٲبٰ اؾت‪،‬‬
‫‪4‬‬
‫ٸَج‪٢ ١‬بٖسٺء‪":‬ٲٓبالڂت‪ٙ‬ٱ‪ ٜ‬اٮٹٓارٔتٔ إِٮّبثِٻ‪َٞ ٙ‬ٽٔٹٓ ٸٓارِت" ا‪٢‬بٲٻء ذال‪ٞ‬ت ٸ‪٢‬ڃبزت اؾالٲځ ٶڃع ٸارت اؾت‪.‬‬

‫ز‪ -‬ٲست ح‪٧‬ٹٲت ظٲبٲساض ٲؿٯٳبٶبٴ‪:‬‬

‫ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ڂب حب‪٦‬ٱ ٸظٲبٲساض ٲؿٯٳبٶبٴ اظ ٶٓطاؾالٰ زض ارطاڀ ‪٢‬ٹاٶڃٵ اٮٽځ‪ ،‬ٸازاضٺء اٲٹض ٲؿٯٳبٶبٴ ٶبڂت اٲت‬
‫اؾالٲځ اؾت؛ ثٷبثطاڂٵ ٶڃبثت ذٯڃ‪ٟ‬ٻ اظربٶت اٲت اؾالٲځ ٲست ٲٗڃٷځ ٶٳځ تٹاٶس زاقتٻ ثبقس‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ‬
‫تب آذط ٖٳطذٯڃ‪ٟ‬ٻ ازاٲٻ ڂب‪ٞ‬تٻ‪ ،‬ٸتبظٲبٶڃ‪٧‬ٻ تٹاٶبڂځ ټبڀ الظٰ ضا ثطاڀ پڃكجطز اٲٹض زاضز‪ ،‬ٸٲطت‪٧‬ت ٖٳٯځ ‪٦‬ٻ ٲٹرت‬
‫ٖع‪ ٬‬اٸ‪٪‬طزز‪ ،‬ٶكسٺ ثبقس‪ ،‬زض اڂٵ ٲ‪٣‬بٰ ثب‪٢‬ځ ٲځ ٲبٶس‪.‬‬

‫‪ 1‬صحیح هسلن‬
‫‪12‬‬ ‫‪ 1‬هخفق علیَ‬
‫‪ 3‬خلفاى راشذیي اس خالفج حا وفاث‬
‫‪ 4‬الٌظام السیاسی فی االسالم‬
‫ذال‪ٞ‬ت اؾالٲځ ‪ -‬ثبقٳٹ‪ ٬‬ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ‪ -‬زض َٹ‪ ٬‬تبضڂد ثٻ ټٳڃٵ ضٸـ رطڂبٴ زاقتٻ‪ ،‬ٸذٯڃ‪ٟ‬ٻ تب آذط حڃبت‬
‫ذٹز زضټٳڃٵ ٲٷهت ثب‪٢‬ځ ٲبٶسٺ اؾت‪.‬‬
‫ٸحسڂج پڃبٲجط اؾالٰ ثطاڀ حًطت ٖخٳبٴ ضيځ اهلل ٖٷٻ‪ " :‬ڂب ٖخٳبٴ‪ ،‬إٴ ٸال‪ ٤‬اهلل ټصا األٲط ڂٹٲب ‪ٞ‬إضاز‪٤‬‬
‫اٮٳٷب‪٣ٞ‬ٹٴ ؤٴ ترٯٕ ‪٢‬ٳڃه‪ ٥‬اٮصڀ ‪٢‬ٳه‪ ٥‬اهلل ‪ٞ‬ال ترٯٗٻ "‪ 1.‬ارٳبٔ ٖٳٯځ اٲت اؾالٲځ ضا زض اڂٵ ٲٹضز تإڂڃس ٲځ‬
‫‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫تٗڃڃٵ ذٯڃ‪ٟ‬ٻء رسڂس تٷٽب زض ؾٻ نٹضت‪ :‬ٸ‪ٞ‬بت ذٯڃ‪ٟ‬ٻ‪ ،‬ٲٗعٸ‪ ٬‬قسٴ ٸ ڂب اؾتٗ‪ٟ‬بڀ اٸ اظ ٲٷهت ذال‪ٞ‬ت‪ ،‬زضؾت‬
‫اؾت‪.‬‬
‫تزبضة تبضڂرځ ٶڃع اڂٵ ٸا‪ٗ٢‬ڃت ضا تإڂڃس ٲځ ‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ ثب‪٢‬ځ ٲبٶسٴ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ زض ٲٷهت ذٹز ؾجت اؾت‪٣‬طاض ٶٓٱ زض اٲت‬
‫ثٹزٺ‪ ،‬ٲبٶٕ ثطٸظ اذتال‪ٞ‬بت ثبالڀ قرم ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ٲځ ‪٪‬طزز‪ ،‬ٸ ظٲڃٷٻء ض‪٢‬بثت ټبڀ ذٹز ذٹاټبٶٻ زض اڂٵ ٲٹضز ضا اظ ثڃٵ‬
‫ٲځ ثطز‪.‬‬
‫ٸټٱ چٷبٴ تزبضة تٯد اظ ض‪٢‬بثت ټبڀ ٶبؾبٮٱ‪ ،‬ثطاٶ‪٫‬ڃرتٵ تٗهت ټبڀ ٶػازڀ‪ ،‬ٮؿبٶځ‪ ،‬حعثځ‪ ،‬ذطڂس ٸ‪ٞ‬طٸـ‬
‫اٶؿبٶٽب ٸقرهڃت ټب ٸ‪....‬زض ‪٦‬كٹضټبڀ ‪٦‬ٻ ؾڃؿتٱ زٲٹ‪٦‬طاؾځ حب‪٦‬ٱ اؾت‪ٚ ،‬طو اٶتربة ظٖڃٱ ٸ ضټجطؾڃبؾځ‬
‫ٶكبٴ ٲځ زټس ‪٦‬ٻ ثب‪٢‬ځ ٲبٶسٴ ظٖڃٱ ثٻ ؾٳت ذٹز تب ٸ‪ٞ‬بت زض ثط‪٢‬طاضڀ ٶٓٱ ٸ حجبت ‪٦‬كٹض‪ ،‬اؾت‪٣‬طاض اٲٹض‪ ،‬ثٽجٹزڀ‬
‫ٸيٕ ا‪٢‬تهبز ‪٦‬كٹض‪ ،‬ٸ زض ٸحست ٸ ڂ‪٧‬پبضچ‪٫‬ځ ٲٯت ثٻ ٲطاتت ثٽتط اؾت اظ تزسڂس ٲست ٲٗڃٵ ثطاڀ ح‪٧‬ٳطٸائځ‬
‫ظٖڃٱ؛ ظڂطا ثب ارطاڀ اٶتربثبت ٶٹ‪ٚ‬طو تٗڃٵ ظٖڃٱ رسڂس تٳبٰ ٶبثؿبٲبٶځ ټبڀ آٴ ٶڃع ت‪٧‬طاض ٲځ ‪٪‬طزز‪..‬‬
‫زضا ڂٷزب ارٳبٔ اٲت ح‪٧‬ٱ رٹاظ ضا ا‪ٞ‬بزٺ ٲڃ‪٧‬ٷس ٸ حطٲت تٗڃٵ ٸ‪٢‬ت اظ آٴ اؾتٷجبٌ قسٺ ٶٳڃتٹاٶس ‪ .‬ثٷبثطڂٵ ا‪٪‬ط اٲت‬
‫اؾالٲځ ثرٹاټٷس ‪٦‬ٻ ٸ‪٢‬تځ ضا ثطاڀ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ تٗڃٵ ‪٦‬ٷٷس ‪ ،‬اڂٵ قطٌ قبٴ زضؾت ٲڃجبقس ٸ ٲؿٯٳبٶبٴ ٲُبث‪ ١‬قطٸٌ ذٹز‬
‫‪2‬‬
‫ٖٳ٭ ٲڃ‪٧‬ٷٷس‬
‫ثٷبثطاڂٵ تٗڃٵ ٲست ذال‪ٞ‬ت ثطاڀ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ثٻ ؾڃطٺ ضؾٹ‪ ٬‬ذسا ‪ ,‬نحبثٻ ٸارٳبٔ َج‪ ١‬ٶُطات ٸتح‪٣‬ڃ‪٣‬بت ٖٯٳبء ‪٦‬ساٰ‬
‫ٲٷب‪ٞ‬بتځ ٶساضز‪.‬‬

‫ټـ‪َ -‬طڂ‪ ١‬قطٖځ تٗڃڃٵ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ‪:‬‬

‫َطڂ‪٣‬ٻء قطٖځ اٶٗ‪٣‬بز ذال‪ٞ‬ت زض اؾالٰ اڂٷؿت‪٧‬ٻ‪ :‬ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ثٗس اظ َځ ٲطاح٭ ؾٻ ‪٪‬بٶٻء شڂ٭ ثٻ اڂٵ ؾٳت ‪٢‬طاض ٲځ‬
‫‪٪‬ڃطز‪:‬‬

‫‪ -1‬ٲطحٯٻء ٶبٲعز قسٴ‪:‬‬

‫‪ٞ‬طزڀ اظ َط‪ ٜ‬ذٯڃ‪ٟ‬ٻء ‪٢‬جٯځ ڂب اټ٭ اٮطؤڀ ثطاڀ تهسڀ ٲٷهت ذال‪ٞ‬ت ٶبٲعز ٲڃكٹز‪ ،‬چٷبٶچٻ اثٹث‪٧‬طنسڂ‪، ١‬‬
‫اثٹٖجڃسٺ ٸٖٳط ضا زض ح‪٣‬ڃ‪ٟ‬ٻ ثٷځ ؾبٖسٺ پڃكٷٽبز ٶٳٹز‪ .‬ٸحًطت ٖٳط ضيځ اهلل ٖٷٻ اثٹث‪٧‬ط ضا ثٻ حڃج ذٯڃ‪ٟ‬ٻ پڃكٷٽبز‬
‫‪13‬‬
‫‪1‬روایج احوذ‪ ،‬حزهذی وابي هاجَ با سٌذ صحیح‬
‫‪ : 1‬اسالم دیي فطزث ‪.‬ج‪.2 .‬‬
‫‪٦‬طز‪ .‬اڂٵ پڃكٷٽبز اظ َط‪ ٜ‬آٶٽب زض نٹضتځ قسٺ ثٹز ‪٦‬ٻ ټڃچ ڂ‪ ٥‬اظ حبيطڂٵ آٴ ٲزٯؽ اظ پڃكٷٽبز پڃبٲجط نٯځ‬
‫اهلل ٖٯڃٻ ٸؾٯٱ ‪٦‬ٻ حًطت اثٹث‪٧‬ط ضيځ اهلل ٖٷٻ ضا ثٗس اظ ذٹز ثٻ ٖٷٹاٴ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ پڃكٷٽبز ٶٳٹزٺ ‪ ،‬اَالٖځ ٶساقتٷس؛‬
‫چٹٴ پڃكٷٽبز حًطت اثٹث‪٧‬ط ضيځ اهلل ٖٷٻ تٹؾٍ پڃبٲجط نٯځ اهلل ٖٯڃٻ ٸؾٯٱ زض ضٸاڂتٽبڀ ٖبڂكٻ‪ ،‬اٶؽ ٸ‪ ...‬ضيځ‬
‫اهلل تٗبٮځ ٖٷٽٱ ٸاضز قسٺ ٸٮځ آٶٽب زض ٲزٯؽ ح‪٣‬ڃ‪ٟ‬ٻء ثٷځ ؾبٖسٺ حًٹض ٶساقتٷس‪.‬‬
‫ټٳچٷبٴ اثٹث‪٧‬ط زض ٸ‪٢‬ت ٸ‪ٞ‬بت ذٹز حًطت ٖٳط ضيځ اهلل ٖٷٻ ضا ٶبٲعز اڂٵ ٲ‪٣‬بٰ ٶٳٹز‪ ،‬ٸ حًطت ٖٳط ضيځ اهلل‬
‫ٖٷٻ زض ٸ‪٢‬ت ٸ‪ٞ‬بت ذٹز ٲٹيٹٔ ضا ثٻ قٹضاڀ قف ٶ‪ٟ‬طى حٹاٮٻ ‪٦‬طى ‪٦‬ٻ اظ ٲڃبٴ ذٹز ڂ‪٧‬ى ضا ثٻ ٖٷٹاٴ ظٲبٲساض‬
‫اٲٹض ٲؿٯٳبٶبٴ ثط ‪٪‬عڂٷٷس‪.‬‬

‫‪ -2‬ٲطحٯٻء اٶتربة ٸ ‪٢‬جٹ‪ ٬‬ٶبٲعز‪:‬‬

‫زض اڂٵ ٲطحٯٻ اټ٭ قٹضڀ‪ ،‬زض نٹضت تٗسز ٶبٲعز ټب ڂ‪٧‬ځ ضا اٶتربة ٲځ ‪٦‬ٷٷس‪ ،‬ٸا‪٪‬ط ڂ‪ ٥‬ٶ‪ٟ‬طٶبٲعز ثٹزٺ ثبقس‪،‬‬
‫ٲٹا‪٣ٞ‬ت ذٹز ضا ثب قرم ٲص‪٦‬ٹض اٖالٰ ٲځ ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫ٲخب‪ ٬‬آٴ ٲٹا‪٣ٞ‬ت اټ٭ قٹضڀ ثب ٖٳط ضيځ اهلل ٖٷٻ قرم پڃكٷٽبزى اثٹث‪٧‬طنسڂ‪ ،١‬ٸاٶتربة ٖخٳبٴ زض ثڃٵ قف‬
‫ٶ‪ٟ‬ط ثٻ ٖٷٹاٴ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ‪ ،‬ٸٲٹا‪٣ٞ‬ت اټ٭ قٹضڀ ثطآٴ اؾت‪.‬‬
‫ثطاڀ اټ٭ قٹضڀ الظٰ اؾت ‪ٞ‬طزڀ ضا ‪٦‬ٻ ذٹاؾتبضذال‪ٞ‬ت ثٹزٺ‪ ،‬ٸثٻ ذبَط ثسؾت آٸضزٴ آٴ تالـ ٲځ ‪٦‬ٷس‪ ،‬اٶتربة‬
‫ٶ‪٧‬طزٺ‪ ،‬ٸثب ٸڀ ثڃٗت ٶ‪٧‬ٷٷس؛ ظڂطا ذٹاؾتبض ٲ‪٣‬بٰ ٸ ٲٷهت ٸحطل ثط آٴ حطاٰ اؾت ثٻ زالڂ٭ ظڂط‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫"ٸاهلل الٶٹٮځ ٖٯځ ټصاٮٗٳ٭ ؤحساؾإٮٻ‪ ،‬ٸالؤحساً َح‪ٙ‬طلٓ ٖٯڃٻ"‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫"ؾٹ‪٪‬ٷس ثٻ اهلل‪ ،‬ٲب‪٦‬ؿځ ضا ‪٦‬ٻ ذٹاؾتبضٲٷهت ٸڂب ثطآٴ حطل زاقتٻ ثبقس‪ ،‬ثطآٴ ٶٳځ ‪٪‬ٳبضڂٱ"‪.‬‬

‫ٖٵ ٖجساٮطحٳٵ ثٵ ؾٳطپ ‪٢‬ب‪٢ :٬‬ب‪ ٬‬ٮځ اٮٷجځ‪ :‬ڂب ٖجساٮطحٳٵ‪ ،‬التؿإ‪ ٬‬األٲبضپ؛ ‪ٞ‬ئٶ‪ ٥‬إٴ ؤُٖڃتٽب ٖٵ‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫ٲؿإٮٻ ٸ‪٦‬ٯت اٮڃٽب‪ ،‬ٸإٴ ؤُٖڃتٽب ٖٵ ‪ٚ‬ڃطٲؿإٮٿ ؤٖٷت ٖٯڃٽب"‪.‬‬
‫اظ ٖجساٮطحٳٵ ثٵ ؾٳطٺ ضٸاڂت اؾت ‪٦‬ٻ پڃبٲجط‪ ‬ثطاڂف ‪ٞ‬طٲٹز‪ :‬اڀ ٖجساٮطحٳٵ پؿط ؾٳطٺ‪ :‬اٲبضت‪$‬ٸٲٷهت‪#‬‬
‫ضا َٯت ٲ‪٧‬ٵ؛ ظڂطا اڂٵ ٲ‪٣‬بٰ زض ٶتڃزٻء َٯت ثتٹ زازٺ قٹز‪$ ،‬زضارطاڀ آٴ ثب تٹ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ٶكسٺ‪ #‬ٸثٻ آٴ ‪٦‬بضؾپطزٺ‬
‫ٲڃكٹڀ‪ ،‬ٸا‪٪‬ط ثسٸٴ َٯت ثطاڂت ٲڃؿط قٹز‪ ،‬زض ارطاڀ آٴ‪$‬اظ َط‪ ٜ‬اهلل‪ #‬ثبتٹ‪٦‬ٳ‪٦ ٥‬طزٺ ذٹاټس قس"‪.‬‬

‫‪14‬‬
‫‪ 1‬غحيح يسهى‬
‫‪ 2‬يحفق عهيّ‬
 ‫‪ -3‬ٲطحٯٻء ثڃٗت ‪:‬‬
‫اٮ‪ -ٝ‬ثڃٗت اٶ‪٣‬بز ‪٦ :‬ٻ ثب ثڃٗت اټ٭ ح٭ ٸٖ‪٣‬س نٹضت ٲڃ‪٫‬طز‪ ،‬ٸذال‪ٞ‬ت ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ضا حڃخڃت قطٖځ ٲڃسټس‪.‬‬

‫ة‪ -‬ثڃٗت اَبٖت ‪ :‬ټط‪٪‬بٺ ٖ‪٣‬س ثڃٗت تٹؾٍ ثڃٗت اټ٭ ح٭ ٸٖ‪٣‬س ٲٷٗ‪٣‬س ‪٪‬طزڂس‪ ،‬زض اڂٵ نٹضت ثڃٗت تٳبٰ قسٺ‪،‬‬

‫ٸقرهځ ‪٦‬ٻ ثب ٸڀ ثڃٗت نٹضت ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ‪ ،‬ٲتٹٮځ اٲط ثٹزٺ‪ ،‬اَبٖت اظ ٸڀ ٸارت قسٺ اؾت‪.‬‬
‫ٸثٗس اظ آٴ ثڃٗت ؾبڂط ٲطزٰ ثبٸڀ ثڃٗت ثط اَبٖت اؾت‪ ،‬ٶٻ ثطاڀ ٖ‪٣‬س ذال‪ٞ‬ت‪.‬‬
‫ثٷب ثطاڂٵ‪ ،‬زض اڂٵ حبٮت ثطاڂف ربڂع اؾت ‪٦‬ٻ ٲطزٰ ثب‪٢‬ځ ٲبٶسٺ ضا ثٻ ثڃٗت ‪٦‬طزٴ ٲزجٹض ؾبظز؛ ظڂطا اڂٵ زض ٸا‪ٕ٢‬‬
‫ٲزجٹض ؾبذتٵ ثط اَبٖت اظ حب‪٦‬ٱ قطٖځ ٲڃجبقس ‪٦‬ٻ اَبٖت اظ ٸڀ ثطٲطزٰ قطٖبً ٸارت اؾت‪.‬‬
‫زٮڃ٭ اڂٵ زٸ ٶٹٔ ثڃٗت‪ ،‬ثڃٗت ثب ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ اؾت؛ ظڂطا ٲُبٮٗٻء تبضڂد ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ٸٶحٹٺء ‪٪‬عڂٷف آٶبٴ‪،‬‬
‫تح‪٣‬ڃ‪ ١‬ٸثطضؾځ ضٸاڂبت زض اڂٵ ظٲڃٷٻ ٶكبٴ ٲڃسټس ‪٦‬ٻ ٶحٹٺء اٶتربة ذٯ‪ٟ‬ب اظ َطڂ‪ ١‬ثڃٗت اټ٭ ح٭ ٸٖ‪٣‬س ٲسڂٷٻ‬
‫‪$‬پبڂترت زٸٮت اؾالٲځ‪ #‬نٹضت ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ‪ ،‬ؾپؽ ؾبڂط اټ٭ ٲسڂٷٻ ثڃٗت ثط اَبٖت ‪٦‬طزٶس‪ ،‬اڂٵ ٖٳٯ‪٧‬طز ذٯ‪ٟ‬بڀ‬
‫‪1‬‬
‫ضاقسڂٵ‪ ،‬ٸات‪ٟ‬ب‪ ٠‬نحبثٻ ثطآٴ حڃخڃت ارٳبٔ ضا زض اڂٵ ٲؿإٮٻ زاضز‪.‬‬

‫ٸ‪-‬قطاڂٍ ات‪ٟ‬ب‪ٞ‬ځ ٸن‪ٟ‬بت الظٲٻ ثطاڀ ظٖڃٱ‬

‫ټط‪ٞ‬طزڀ نالحڃت ٲ‪٣‬بٰ ذال‪ٞ‬ت ٸاٲبٲت ‪٦‬جطاڀ ٲؿٯٳبٶبٴ ضا ٶساضز؛ چٹٴ ٲ‪٣‬بٰ ذال‪ٞ‬ت ٲؿئٹٸٮڃت ثعض‪ ،٨‬ٸاټٳڃت‬
‫ٸڂػٺ اڀ زاضز؛ ثٷإ ٖٯٳبڀ اؾالٰ ثبتٹرٻ ثٻ زالڂ٭ قطٖځ قطٸٌ ٸن‪ٟ‬بت ڀ ضا ثطاڀ ‪٦‬ؿڃ‪٧‬ٻ ثٻ ٖٷٹاٴ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ڂب اٲبٰ‬
‫پڃكٷٽبز ٲځ ‪٪‬طزز‪ ،‬يطٸضڀ زاٶؿتٻ اٶسقطاڂُځ ‪٦‬ٻ ثبڂس زض ٸٮځ اٲط ٲؿٯٳڃٵ ٲٹرٹز ثبقس ٸ ټٳٿ ٲصاټت اؾالٲځ‬
‫ثطآٴ ات‪ٟ‬ب‪ ٠‬زاضٶس ٖجبضتٷس اظ‪:‬‬

‫‪ -1‬اؾالٰ – ثٻ زٮڃ٭ ‪ٞ‬طٲٹزپ ذساٸٶس ‪٦‬ٻ ﴿‪﴾      ‬‬

‫« ‪ٞ‬طٲبٶجطزاضڀ ‪٦‬ٷڃس اظ ذسا ٸ ‪ٞ‬طٲبٶجطزاضڀ ‪٦‬ٷڃس اظ پڃبٲجط ٸ ‪ٞ‬طٲبٶجساضڀ ‪٦‬ٷڃس اظ ‪ٞ‬طٲبٶطٸاڂبٶځ ‪٦‬ٻ اظ رٷؽ قٳب‬

‫ټؿتٷس» ڂٗٷځ اظ قٳب ٲؿٯٳبٶبٴ‪ .‬پؽ ٸارت اؾت ‪٦‬ٻ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ٲؿٯٳبٴ ثبقس‪ .‬ٸ ثٻ زٮڃ٭ ‪ٞ‬طٲٹزپ ذساٸٶس ‪  ﴿:‬‬

‫‪$ .﴾    ‬اٮٷؿبء‪« #141 :‬ٸ ټط‪٪‬ع ذساٸٶس ثطاڀ ‪٦‬ب‪ٞ‬طاٴ ثط ٲؤٲٷبٴ ضاټځ ‪٢‬طاض ٶسازٺ اؾت» ٸ‬

‫ذال‪ٞ‬ت ثعض‪٪‬تطڂٵ ضاٺ ټبؾت‪ .‬ٲؿٯٱ اؾت ‪٦‬ٻ اڂٵ اٲبٶت ثبڂس ثٻ زؾت ‪٦‬ؿځ ؾپطزٺ قٹز ‪٦‬ٻ ثٻ اڂٵ زڂٵ اڂٳبٴ زاضز‪،‬‬
‫ٸ ثٻ ‪٦‬ؿځ ٸا‪٪‬صاض ٶ‪٫‬طزز ‪٦‬ٻ ثساٴ اڂٳبٴ ٶساضز‪.#2$‬‬

‫‪ -2‬ٲطزثٹزٴ – ثٻ زٮڃ٭ ‪ٞ‬طٲٹزپ ذساٸٶس ﴿‪$ ﴾   ‬اٮٷؿبء‪« #34 :‬ٲطزاٴ ‪٢‬ڃٱ ظٶبٶٷس»‪ .‬ٸ ثٻ زٮڃ٭‬

‫‪ٞ‬طٲٹزپ آٴ حًطت ‪٦ ‬ٻ «ٮَٵْ ڂٔ‪ْٟ‬ٯ‪ٙ‬حٓ ‪َ٢‬ٹٰٗ ٸٓٮَّٹٕا ؤَٲٕطَټٔٱٕ اٲٕطؤپ» «ټط‪٪‬ع ضؾت‪٫‬بض ٶٳځقٹز ‪٢‬ٹٲځ ‪٦‬ٻ ٸالڂتقبٴ ضا ثٻ ظٶځ‬

‫‪15‬‬
‫‪ 1‬اسالو ديٍ فطزت‬
‫(‪ -)2‬تّ اغٕل انذعِٕ د‪ .‬عثذانکزيى سيذاٌ ظ ‪ 164 ٔ 163‬يزاجعّ کُيذ‪،‬‬
‫ثؿپبضٶس چٹٴ ٲك‪٧‬الت ضڂبؾت زٸٮت ؾرت ٸ زقٹاض ٸ ثؿڃبض اؾت ٸ ظٶبٴ – ‪ٚ‬بٮجبً – اظ ثٻ پبزاقتٵ ٸ اٶزبٰزازٴ‬
‫ټٳٿ آٴ ذٹاؾتٻټب ٶبتٹاٴ ٲځثبقٷس»‪.‬‬
‫ا‪٪‬ط تبضڂد ثطاڀ ٲب ثڃبٴ ٲځ‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ ظٶبٴ ٲٗسٸزڀ زض اٶزبٰ ٸْڃ‪ٟ‬ٿ زٸٮت ٲٹ‪ ١ٞ‬ثٹزٺ اٶس‪ ،‬اڂٵ اٲط تحت قطاڂٍ‬
‫ٸڂػٺ اڀ ثٹزٺ ٸ ټط‪٪‬بٺ ٖسز ثٻ تٗساز ٲطزاٶځ ‪٦‬ٻ اڂٵ ‪٦‬بض ضا ثسٸـ ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ اٶس‪ ،‬ٲ‪٣‬بڂكٻ قٹز ذڃٯځ ‪٦‬ٱ ٸ ٶبزض اؾت ‪٦‬ٻ‬
‫اڂٵ ذٹز ٸايحتطڂٵ زٮڃ٭ اؾت ‪٦‬ٻ ٲطزٰ زض‪٦ ٤‬طزٺ اٶس ‪٦‬ٻ رع ٲطزاٴ‪٦ ،‬ؿځ قبڂؿت‪٫‬ځ اڂٵ ٲ‪٣‬بٰ ضا ٶساضز‪.‬‬

‫‪ٖ -3‬ساٮت‪ -‬ثٻ نٹضتځ ‪٦‬ٻ زض اؾت‪٣‬بٲت ٸ ضؾت‪٫‬بضڀ ٲكٽٹض ثٹزٺ ٸ اظ پڃطٸڀ ټٹاڀ ٶ‪ٟ‬ؽ زضٸضڀ ‪٪‬عڂٷس ٸ حطڂم‬

‫ثبقس ثٻ اڂٵ ح‪ ١‬ضا ثٻ نبحجف ثطؾبٶس‪ ،‬ٸ ثب ز‪٢‬ت ‪٦‬بٲ٭ ٸاٮڃبٴ ٸ ‪٦‬بضٲٷساٴ ٸ ‪٦‬بض‪٪‬عاضاٴ ذٹز ضا ظڂطٶٓط زاقتٻ ثبقس‪،‬‬
‫ثٷحٹڀ ‪٦‬ٻ آٶبٴ ضا ثٻ اٶزبٰ ٸْڃ‪ٝ‬قبٴ ٸ ازاڀ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ثٻ نبحجبٴ آٴ ٸازاض ‪٦‬ٷس‪.#1$‬‬

‫‪٦ -4‬بضزاٶځ ٸ قبڂؿت‪٫‬ځ‪ -‬اڂٵ ‪٦‬ٻ زاضاڀ ضؤڀ ٸ تسثڃطڀ ٶڃ‪٧‬ٹ ثٹزٺ‪ ،‬ؾڃبؾت اٶزبٰ ٲؿئٹٮڃتټبڀ ذال‪ٞ‬ت ثطاڂس‪.‬‬

‫ڂٗٷځ اظ زڂٵ حٳبڂت ٸ ٶ‪٫‬ٽجبٶځ ‪٦‬ٷس‪ ،‬ؾڃبؾت اٲت ضا ثٻ پڃف ثطز‪ .‬ٲهبٮحقبٴ ضا ضٖبڂت ٶٳٹزٺ ٸ زض ارطاڀ ‪٢‬ٹاٶڃٵ ٸ‬
‫ا‪٢‬بٲٿ حسٸز‪ ،‬زٸضاٶسڂف ثٹزٺ‪ ،‬زض رٽبز ثب زقٳٷبٴ زٮڃط ثبقس‪ ،‬ثٻ ٲؿبئ٭ ؾڃبؾځ زاٶب ٸ ثٻ اٲٹض رٷ‪٫‬ځ ٸ ‪ٞ‬طٲبٶسټځ‬
‫ؾپبٺ ٸاضز ثبقس‪.‬‬

‫‪ٖ -5‬ٯٱ‪ -‬زض حسڀ ‪٦‬ٻ اظ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ٸ ٲٗبض‪ ٜ‬ظٲبٴ ذٹز آ‪٪‬بٺ ثٹزٺ ٸ ٖبٮٱ ثٻ اح‪٧‬بٰ قطٖځ ثبقس‪ ،‬ظڂطا اٸ ٲ‪٧‬ٯ‪ ٝ‬ثٻ‬

‫ارطاڀ آٴ ‪$‬اح‪٧‬بٰ قطڂٗت‪ #‬اؾت ٸ زض نٹضت ٖسٰ اَالٔ اظ آٴ ٲٳ‪٧‬ٵ ٶڃؿت آٴ ضا ثٻ ٲطحٯٿ ارطا زضآٸضز‪.#2$‬‬
‫اٲب قطٌ ٶڃؿت ‪٦‬ٻ ثٻ زضرٿ ارتٽبز زض انٹ‪ ٬‬ٸ ‪ٞ‬طٸٔ زڂٵ ضؾڃسٺ ثبقس‪ ،‬ظڂطا ٲځتٹاٶس زض اڂٵ ظٲڃٷٻ اظ ‪٣ٞ‬ٽبء ٸ‬
‫ٖٯٳبڀ ٲترهم ڂبضڀ رٹڂس‪.#3$‬‬

‫‪ -6‬ؾالٲت‪ -‬ڂٗٷځ ؾالٲتځ حٹاؼ ٸ اًٖبء اظ ٶ‪٣‬هځ ‪٦‬ٻ زض اٶسڂكٻ ٸ ٖٳ٭ اٸ احط ٲځ‪٪‬صاضز‪ ،‬ٲبٶٷس زڂٹاٶ‪٫‬ځ‪٦ ،‬ٹضڀ‪،‬‬

‫‪٦‬طڀ‪٪ ،‬ٷ‪٫‬ځ ٸ ‪ ُٕ٢‬زٸ زؾت ٸ زٸ پب‪ ،‬ظڂطا اڂٵ ٶٹا‪٢‬م زض اٶسڂكٻ ٖٳ٭ ٸ آٲبز‪٪‬ځ اٸ زض اٶزبٰ ‪٦‬بضټبڂځ ‪٦‬ٻ ثٻ اٸ‬
‫ٲحٹ‪ ٬‬قسٺ احط ٲځ‪٪‬صاضز‪ ،‬ٸ ټط‪٪‬بٺ ًٖٹڀ اظ اڂٵ اًٖبء ضا اظ زؾت زازٺ ‪٦‬ٻ ‪ ٍ٣ٞ‬ثس‪٢‬ڃب‪ٞ‬ٻ قسٺ ٲبٶٷس اظ زؾتزازٴ‬
‫ڂ‪٧‬ځ اظ اڂٵ اًٖبء ‪٦‬ٻ زض اڂٵ نٹضت قطٌ ؾالٲت‪٦ ،‬ٳب‪ ٬‬اؾت ‪٣ٖ$‬٭ ٸ ‪٧ٞ‬ط ؾبٮٱ‪.#4$#‬‬

‫ظ‪ -‬ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٸٲؿئٹٸٮڃت ټبڀ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ڂب اٲبٰ ‪.‬‬

‫اٮ‪ -ٝ‬ٲؿئٹٮڃتټبڀ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ‬
‫ظٲبٶڃ‪٧‬ٻ اټ٭ قٹضڀ اٲبٰ ضا ثط ‪٪‬عڂسٶس ٸ ڂب اٸ ثڃٗت ‪٦‬طزٶس ٸاٲبٲت اٸ ثٗس اظ ثڃٗت ٖبٰ ٲطزٰ‪ ،‬تخجڃت ‪٪‬طزڂس‪،‬‬
‫ٲؿؤٸٮڃتٽبڀ ظڂبزڀ ثٗٽسٺء اٸ ‪٢‬طاض ٲڃ‪٫‬ڃطز ‪٦‬ٻ ثبڂس ثٻ ازاڀ آٴ ثپطزاظز‪ .‬ٸزض نٹضت ت‪٣‬هڃط‪ ،‬ٲٹضز ثبظپطؼ ‪٢‬طاض‬

‫(‪َ -)1‬ظاو انحکى فی االسالو جأنيف د‪ .‬يحًذ يٕسف ظ ‪.68‬‬

‫(‪ -)2‬يقذيّ اتٍ خهذٌٔ ظ ‪ ٔ 193‬اغٕل انذعِٕ ظ ‪.167‬‬
‫(‪َ -)3‬ظاو انحکى فی االسالو ظ ‪.68‬‬
‫(‪ -)4‬تّ يقذيّ اتٍ خهذٌٔ ظ ‪ 194 ٔ 193‬يزاجعّ ضٕد‪ .‬اتٍ حشو يعحقذ اسث کّ ٔجٕد‪16‬‬
‫َقع در حٕاص يا جسى أ سياٌ ًَیی رسیاَذ در غیٕرجی کیّ اس عقیم کايیم ٔ سیاليث فکیز‬
‫تزخٕردار تاضذ‪.‬‬
‫تّ انفػم ج ‪ 4‬ظ ‪ 167‬يزاجعّ کُيذ‪.‬‬
‫ٲڃ‪٫‬ڃطز‪ .‬ٸزض ٲ‪٣‬بث٭ اڂٵ ٲؿؤٸٮڃتٽب اٸ ٶڃع ثبالڀ تٳبٰ اٲت ح‪٣‬ٹ‪٢‬ځ زاضز ٸتب ٸ‪٢‬تڃ‪٧‬ٻ ثٻ ٲؿؤٸٮڃتٽبڀ ذٹز ثٻ زضؾت‬
‫ضؾڃس‪٪‬ځ ‪٦‬طزٺ ٸزض اٶزبٰ آٴ ‪٦‬ٹتبټځ ٶٳځ ‪٦‬ٷس‪ ،‬اٲت اؾالٲځ ټٱ ثبڂس ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬اٸ ضا ٲطاٖبت ٶٳبڂٷس‪.‬‬
‫َج‪ ١‬تح‪٣‬ڃ‪٣‬بت ٖٯٳبڀ اؾالٲځ ټس‪ ٜ‬اظ تك‪٧‬ڃ٭ ح‪٧‬ٹٲت زض اؾالٰ تخجڃت زٸ ټس‪ ٜ‬ٸ ٲ‪٣‬هس ثعض‪ ٨‬ٸ اضظقٳٷس اؾت‪:‬‬
‫‪ -1‬ٶ‪٫‬ٽجبٶځ ٸ حطاؾت زڂٵ‪.‬‬
‫‪ -2‬ؾڃبؾت زٶڃب‪.‬‬
‫حطاؾت زڂٵ ثٻ ٲٗٷبڀ ح‪ ّٟ‬آٴ اظ تحطڂ‪ ،ٝ‬ثڃبٴ آٴ ثطاڀ ٲطزٰ ارطاڀ اح‪٧‬بٰ‪ ،‬پبڂساضڀ زض ثطاثط حسٸز ٸ ٲطظټب ٸ‬
‫‪٦‬ٹقف ثطاڀ اڂزبز ضاٺ ح٭ټبڀ قطٖځ زض ظٲڃٷٿ تٳبٰ ٲك‪٧‬الت ٸ ‪٪‬ط‪ٞ‬تبضڀټبڂځ اؾت ‪٦‬ٻ ٲؿٯٳڃٵ ثب آٴ ضٸثطٸ‬
‫ٲځقٹٶس‪ .‬ٲكطٸٌ ثط اڂٵ ‪٦‬ٻ اڂٵ ضاٺ ح٭ټب ٸ ‪ٞ‬تٹاټب ثب ٶهځ ‪ُٗ٢‬ځ اظ ٶهٹل ‪٦‬تبة ٸ ؾٷت ثطذٹضز ٶٷٳبڂس‪.‬‬
‫اڂٵ ‪٦‬ٻ ټس‪ ٜ‬اظ ؾڃبؾت زٶڃب‪ ،‬تح‪ ١٣‬ټطچڃعڀ ‪٦‬ٻ زض آٴ ذڃط ٸ ٲهٯحت اٲت ثبقس‪ ،‬ٲبٶٷس ح‪ ّٟ‬ٲطظټب‪ ،‬آٲبزٺؾبظڀ‬
‫ٮك‪٧‬طټب‪ ،‬تًٳڃٵ آظازڀ ټب‪ ،‬تإٲڃٵ ٸؾبئ٭ ظٶس‪٪‬ځ‪ ،‬تٽڃٿ ظٲڃٷٿ ‪٦‬بض ثطاڀ ا‪ٞ‬طاز تٹاٶٳٷس‪ ،‬ټٳ‪٧‬بضڀ ٸ اٲساز ثب ٶبتٹاٴ ٸ‬
‫ٲتؿًٗ‪ٟ‬ڃٵ‪ ،‬ڂبضڀذٹاؾتٵ اظ ا‪ٞ‬طاز ‪٦‬بضزاٴ‪ ،‬پصڂطـ ٶٓط ٶهڃحت‪٪‬طاٴ‪ ،‬اٖتٳبز ثط ا‪ٞ‬طاز اٲڃٵ زض ازاضپ اٲٹض ‪٦‬كٹض‪،‬‬
‫اؾت‪ٟ‬بزٺ اظ ؾطٲبڂٻ ټبڀ ٲٯت ٸ اڂزبز ٲؤؾؿبت ٖبٰ اٮٳٷ‪ٟٗ‬ٻ ٲبٶٷس ٲساضؼ‪ ،‬ثڃٳبضؾتبٴټب ‪$‬ق‪ٟ‬بذبٶٻټب‪ ،#‬زاضاالڂتبٰټب ٸ‬
‫ٲؿب‪٦‬ٷځ ثطاڀ ثڃٷٹاڂبٴ ٸ ٶبتٹاٶبٴ ٲځثبقس‪.‬‬
‫ټٳچٷڃٵ نٷٗتځ ؾبذتٵ ‪٦‬كٹض‪ ،‬ت‪٣‬ٹڂت ظضاٖت ٸ ‪٦‬كبٸضظڀ‪ ،‬ضاټؿبظڀ‪ ،‬ثٽجٹز ٸؾبئ٭ ضاٺ ٸ تطاثطڀ ‪$‬تطاٶؿپٹضتځ‪،#‬‬
‫اضتجبَبت‪ ،‬اٶتكبضات ٸ ضؾبٶٻټبڀ ‪٪‬طٸټځ‪.‬‬
‫ثٻ َٹض ذالن ٻ ٸْبڂ‪ٟ‬ځ ‪٦‬ٻ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ثب ضئڃؽ زٸٮت ٲٯعٰ ثٻ ارطاڀ آٴ ثٹزٺ ٸ ٸْڃ‪ٟ‬ٿ تُجڃ‪ ١‬آٴ ضا ثٻ زٸـ زاضز ثٻ ڂ‪٥‬‬
‫‪ٞ‬طڂًٻ ثطٲځ‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ آٴ تُجڃ‪ ١‬ٸ ا‪٢‬بٲٿ قطڂٗت ذسا ٸ ٶ‪٫‬ٽجبٶځ اټسا‪ ٜ‬يطٸضڀ آٴ ٲبٶٷس ح‪ ّٟ‬زڂٵ‪ ،‬ربٴ‪ ،‬ٶؿ٭‪،‬‬
‫ٖ‪٣‬٭‪ ،‬ٲب‪ ٬‬ٸ اٲٹض يطٸضڂځ ٲځثبقس ‪٦‬ٻ ټس‪ ٜ‬اظ آٴ ض‪ ٕٞ‬ٲك‪٣‬ت اظ ٲطزٰ اؾت‪.‬‬
‫ٲبٶٷس اح‪٧‬بٰ ٲٗبٲالت ٸ ٖ‪٣‬س پڃٳبٴټب ٸ ٲٗبټسات‪....‬‬
‫ٸ ‪٦‬بضټبڀ قبڂؿتٻ اڀ ‪٦‬ٻ ‪ٚ‬طو ‪٦‬ٯځ اظ آٴ ٖٳ٭ ثٻ اذال‪ ٠‬ٸ ٖبزات ٶڃ‪ ٥‬ٸ زٸضڀ اظ ټط ٖٳٯځ اؾت ‪٦‬ٻ شٸ‪ ٠‬ؾٯڃٱ ٸ‬
‫ٖ‪٣‬٭ ‪٦‬بٲ٭ آٴ ضا ٶبپؿٷس ٲځزاضز‪ ،‬ٲبٶٷس زٸضڀ اظ اؾطا‪.ٜ‬‬

‫ة‪ -‬ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ذٯڃ‪ٟ‬ٻ‪:‬‬

‫آٶچٻ تص‪٦‬ط زازٺ قس ٸْبڂ‪ ٝ‬ٸ ٲؿئٹٮڃت ټبڀ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ڂب ضئڃؽ زٸٮت ثٹز‪ ،‬ا‪٦‬ٷٹٴ ثبڂس ثطضؾځ قٹز ‪٦‬ٻ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬اٸ‬
‫‪٦‬ساٲٷس؟ آٴ ‪٦‬ٻ آضاء زاٶكٳٷساٴ ٲؿٯٳبٴ ضا ٲٹضز ثطضؾځ ‪٢‬طاض زټس‪ ،‬ثٻ اڂٵ ٶتڃزٻ ٲځضؾس ‪٦‬ٻ اڂٵ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ثٻ ؾٻ ح‪١‬‬
‫اؾبؾځ ثطٲځ‪٪‬طزٶس‪.‬‬
‫‪ -1‬اَبٖت ٸ ‪ٞ‬طٲبٶجطؾساضڀ‪.‬‬
‫‪ -2‬ٶهطت ٸ ڂبضڀ ٸ ٲسز‪٦‬بضڀ‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫‪ -3‬ح‪ ١‬ٶهڃڃحت‪.‬‬
 ‫‪ -1‬ح‪ ١‬اَبٖت‪:‬‬
‫ثٻ ٲحى آٴ ‪٦‬ٻ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ اظ ؾٹڀ اٲت ڂب ٶٳبڂٷس‪٪‬بٴ آٴ اٶتربة ٸ ثط‪٪‬عڂسٺ قٹز ثط ټٳٿ ا‪ٞ‬طاز اٲت قٷڃسٴ ٸ‬
‫اَبٖت‪٦‬طزٴ اظ اٸ زض ؾرتځ ٸ آؾبٶځ ٸ زض قبزڀ ٸ ٶبذٹقځ ٸارت ٲځ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫زض اڂٵ ظٲڃٷٻ ا‪٦‬خطڂتځ ‪٦‬ٻ ثٻ اٸ ضؤڀ زازٺ اٶس ٸ ا‪٢‬ٯڃتځ ‪٦‬ٻ اظ ضؤڀ زازٴ اٲتٷبٔ ٸضظڂسٺ اٶس ڂب ثط يس اٸ ضؤڀ زازٺ اٶس‪،‬‬
‫ثطاثطٶس‪.‬‬
‫اؾبؼ اڂٵ اٲط ‪ٞ‬طٲٹزپ ذساٸٶس اؾت ‪٦‬ٻ ٲځ‪ٞ‬طٲبڂس‪ٞ« :‬طٲبٶجطزاضڀ ‪٦‬ٷڃس اظ ذسا ٸ ‪ٞ‬طٲبٶجطزاضڀ ‪٦‬ٷڃس اظ ضؾٹ‪ ٬‬اٸ ٸ‬
‫‪ٞ‬طٲبٶطٸاڂبٴ اظ رٷؽ ذٹڂف»‪.‬‬
‫ٸ ‪ٞ‬طٲٹزپ ضؾٹ‪ ٬‬ا‪٦‬طٰ ‪« :‬ٲٓٵْ ذَٯَٕٓ ڂٓسٖا ٲ‪ٙ‬ٵْ ََبٖٓٿٍ ٮَ‪ٙ٣‬ىٓ اٮٯَّٻٓ ڂٓٹٰٕٓ اٮْ‪ٙ٣‬ڃٓبٲٓٿِ ٸٓالَ حٔز‪ٛ‬ٿَ ٮَٻٔ‪٦« »..‬ؿځ ‪٦‬ٻ زؾتځ ضا اظ اَبٖت‬
‫‪$‬ظٲبٲساض‪ #‬ث‪٧‬كس زض ضٸظ ‪٢‬ڃبٲت ثب ذساٸٶس ضٸثطٸ ٲځقٹز‪ ،‬زض حبٮځ ‪٦‬ٻ زٮڃٯځ ٶساضز»‪ .‬ٸ ‪ٞ‬طٲٹزپ قبٴ ‪٦‬ٻ «ڂٓسٔ اٮٯَّٻ‪ ٙ‬ٲٕٓٓ‬
‫اٮْزٓٳٓبٖٓٿِ‪ ،‬ٸٓٲٓٵْ قَصَّ قُصَّ ‪ٙٞ‬ځ اٮٷَّبضِ» «زؾت ‪$‬ثال‪٦‬ڃ‪ #ٝ‬ذسا ثب رٳبٖت اؾت ‪٦‬ؿځ ‪٦‬ٻ ت‪٥‬ضٸڀ ‪٦‬ٷس ثٻ ‪٪‬ٹقٻاڀ اظ رٽٷٱ‬
‫اٶساذتٻ ٲځقٹز»‪.‬‬
‫اظ اڂٵ ح‪ ١‬ٶتبڂذ ظڂط حبن٭ ٲځقٹز‪:‬‬
‫‪ -1‬اڂٵ ‪٦‬ٻ تٳبٰ ا‪ٞ‬طاز اٲت ثبڂس ٲتحس ٸ پكتٹاٶٿ ح‪٧‬ٹٲت قطٖځقبٴ ثبقٷس آٴ ضا تبئڃس ٸ ت‪٣‬ٹڂت ‪٦‬ٷٷس‪ ،‬ٸ ثب ټٳٿ‬
‫تٹاٴ زض ضاٺ آٴ ‪٢‬طثبٶځ زټٷس‪.‬‬
‫‪ -2‬ح‪٧‬ٹٲت ح‪ ١‬زاضز زض ټط ٮحٓٻاڀ ‪٦‬ٻ ٲهٯحت اٲت ٸ اٲٷڃت زٸٮت اڂزبة ٲځ‪٦‬ٷس ثط تٳبٰ زاض ٸ ٶساض ٲٯت – ٲب‪٬‬‬
‫ٸ ٲتبٔ ٸ ظٶس‪٪‬ځ ا‪ٞ‬طاز – زؾت ‪٪‬صاضز‪ ،‬ثٻ اڂٵ ٲٗٷځ ‪٦‬ٻ ح‪٧‬ٹٲت اؾالٲځ ح‪ ١‬زاضز زض ٲٹاضز يطٸضڀ‪ٖ ،‬الٸٺ ثط ظ‪٦‬بتځ‬
‫‪٦‬ٻ قطڂٗت آٴ ضا تٗڃڃٵ ٸ ‪ٞ‬طو ٶٳٹزٺ‪ ،‬ٲبٮڃبتځ ايب‪ٞ‬ځ زض حسڀ ‪٦‬ٻ آٴ ضا ثطاڀ ٲهبٮح ٲٯت الظٰ ٲځزاٶس‪ ،‬ٸيٕ‬
‫ٶٳبڂس‪.‬‬
‫‪ -3‬ح‪٧‬ٹٲت ح‪ ١‬ؾطثبظ‪٪‬ڃطڀ ارجبضڀ ضا اظ ټٳٿ ا‪ٞ‬طاز قبڂؿتٻ ثطاڀ ذسٲت ؾطثبظڀ زض ٲٹاضز يطٸضڀ زاضز‪.#1$‬‬

‫حس ٸ ٲطظ اَبٖت‪:‬‬

‫ثبڂس زاٶؿت ح‪ ١‬اَبٖتځ ‪٦‬ٻ ثط ټط ‪ٞ‬طز زض ثطاثط زٸٮت ٸارت اؾت ٸ زض ضئڃؽ آٴ ذالنٻ ٲځ‪٪‬طزز‪ ،‬ٲُٯ‪ ١‬ٸ ثسٸٴ‬
‫حس ٸ ٲطظ ٶڃؿت‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ زٸ حس ٸ ٲطظ زاضز‪ -1 :‬اؾتُبٖت ٸ تٹاٶبڂځ‪ :‬ڂٗٷځ ټط ‪ٞ‬طز ثتٹاٶس تٗٽسات ذٹز ضا ٶؿجت ثٻ‬
‫زٸٮت اٶزبٰ زټس ٸ ‪٢‬بزض ثٻ اٶزبٰ اٖٳبٮځ ثبقس ‪٦‬ٻ اظ ربٶت زٸٮت ثٻ اٸ ؾپطزٺ ٲځقٹز‪.‬‬

‫اؾبؼ اڂٵ تٗطڂ‪ٞ ٝ‬طٲٹزپ ذساٸٶس اؾت ‪٦‬ٻ ﴿‪[ ﴾     ‬اٮج‪٣‬طپ‪« ]286 :‬ذساٸٶس ٲ‪٧‬ٯ‪ ٝ‬ٶؿبذتٻ‬

‫احسڀ ضا ٲ‪٫‬ط ثٻ اٶساظپ تٹاٴ اٸ»‪.‬‬

‫‪18‬‬
‫(‪ -)1‬يُٓاج االسالو فی انحکى ظ ‪.132‬‬
 ‫اٲب ټط‪٪‬بٺ اٲط ٲٹضز ٶٓط ثب ٶم ‪٦‬تبة ٸ ؾٷت تٗبضو ٸ يسڂت پڃسا ‪٦‬ٷس‪ ،‬ټط‪٪‬ع قٷڃسٴ ٸ اَبٖت ٮعٸٲځ ٶساضز‪.‬‬
‫اؾبؼ آٴ ‪ٞ‬طٲٹزپ ضؾٹ‪ ٬‬ا‪٦‬طٰ ‪ ‬اؾت ‪٦‬ٻ «ال ََبٖٓٿَ ‪ٙٞ‬ځ ٲٕٓٗه‪ٙ‬ڃٓٿٍ‪ ،‬إِٶَّٳٓب اٮَُّبٖٓٿُ ‪ٙٞ‬ځ اٮْٳٕٓٗطُٸ‪« »ٜٙ‬اَبٖتځ زض ٶب‪ٞ‬طٲبٶځ‬
‫‪$‬ذسا‪ #‬ٶڃؿت‪ ،‬ٮڃ‪٧‬ٵ اَبٖت زض ‪٦‬بض پؿٷسڂسٺ ٸ ٲٗطٸ‪ ٜ‬اؾت» ‪$‬ثربضڀ ٸ ٲؿٯٱ‪ .#‬ٸ ‪ٞ‬طٲٹزپ قبٴ‪« :‬الَ ََبٖٓٿَ ٮ‪ٙ‬ٳٓٵْ ٮَٱٕ‬
‫ڂُٔ‪ ِٕٙ‬اٮٯَّٻٓ ٖٓعَّ ٸٓرٓ٭َّ» «‪٦‬ؿځ ‪٦‬ٻ اَبٖت ذسا ضا ٶٷٳبڂس‪ٞ ،‬طٲبٴثطزٴ اظ اٸ الظٰ ٶڃؿت»‪.‬‬
‫اڂٷ‪ ٥‬ثطاڂتبٴ ٲخبٮځ ٲځآٸضڂٱ ‪٦‬ٻ ثٻ ٲب ٶكبٴ ٲځزټس‪ ،‬ٲؿٯٳبٶبٶځ ٶرؿتڃٵ چ‪٫‬ٹٶٻ اڂٵ ٶهٹل ضا ‪ٞ‬ٽٳڃسٺ ٸ تُجڃ‪١‬‬
‫ٲځٶٳٹزٶس‪ .‬حًطت ٖٳط ‪ ‬ثطاڀ ٲطزٰ ذُجٻاڀ ذٹاٶس ٸ ‪ٞ‬طٲٹز‪« :‬ا‪٪‬ط زض ٲٵ ‪٦‬زځاڀ زڂسڂس ٲطا ضاؾت ‪٦‬ٷڃس‪...‬‬
‫ٲطزڀ اظ ٖبٲٿ ٲؿٯٳڃٵ ثطذبؾت ٸ ‪ٟ٪‬ت‪« :‬ټط‪٪‬بٺ زض تٹ ‪٦‬زځاڀ زڂسڂٱ آٴ ضا ثب تڃعڀ قٳكڃطٲبٴ ضاؾت ذٹاټڃٱ‬
‫‪٦‬طز»‪ .‬حًطت ٖٳط ‪ ‬تجؿٱ ٶٳٹز ٸ ‪ٞ‬طٲٹز‪ « :‬حٷب ثبز ٲط ذساٸٶسڀ ضا ‪٦‬ٻ زض ضٖڃت ٖٳط ٲطزڀ ضا ‪٢‬طاض زازٺ ‪٦‬ٻ اٸ ضا‬
‫‪1‬‬
‫ثب تڃعڀ قٳكڃطـ ضاؾت ٲځ‪٦‬ٷس»‪.‬‬

‫‪ -2‬ح‪ ١‬ٶهطت ٸ ټٳ‪٧‬بضڀ‪:‬‬

‫ْبټطاً تهٹض ٲځ قٹز ‪٦‬ٻ ح‪ ١‬ٶهطت ٸ ټٳ‪٧‬بضڀ زض يٳٵ ح‪ ١‬اَبٖتځ ‪٦‬ٻ زض ثبضپ آٴ ثحج ‪٦‬طزڂٱ زاذ٭ اؾت‪ ،‬ٸ‬
‫زاٶؿتڃٱ ‪٦‬ٻ اڂٵ ح‪ ١‬زض زٸٮت ثط ټط ‪ٞ‬طز ‪ٞ‬طو ٸ الظٰ اؾت‪ ،‬ٲكطٸٌ ثط اڂٵ ‪٦‬ٻ ‪٦‬بضڀ ‪٦‬ٻ اَبٖت زض آٴ ٲُٯٹة‬
‫اؾت ثب ٶهځ ‪ُٗ٢‬ځ اظ ٶهٹل ‪٦‬تبة ٸ ؾٷت زض تًبز ٶجبقس‪ ،‬ټٳچٷڃٵ ثڃبٴ ٶٳٹزڂٱ ټط ح‪٧‬ٳځ ضا ‪٦‬ٻ زٸٮت ٸ‬
‫ح‪٧‬ٹٲت ‪٢‬بٶٹٶځ ٸ قطٖځ ثطاڀ ٲهٯحت ٲٯت ٸ تإٲڃٵ اٲٷڃت ‪٦‬كٹض نبزض ٲځ‪٦‬ٷس‪ ،‬ټط ‪ٞ‬طز ٲ‪٧‬ٯ‪ ٝ‬ثٻ ارطاڀ آٶؿت‪ ،‬ٸ‬
‫ثبڂس زض اڂٵ ضاٺ اظ ټڃچ‪٫‬ٹٶٻ اڂخبض ٸ ‪٢‬طثبٶځ زضڂ‪ ٙ‬ٶٹضظز‪.‬‬
‫ثٷبثطاڂٵ‪ ،‬اَبٖت ٸ ٶهطت‪ٞ ،‬طٲبٶجطزاضڀ ٸ ڂبضڀزازٴ زٸ ح‪ ١‬ثٻ ټٱ پڃٹؾتٻ اٶس ‪٦‬ٻ ٖٳالً ت‪٧ٟ‬ڃ‪ ٥‬ٲڃبٴ آٴ زٸ ٶبٲٳ‪٧‬ٵ‬
‫اؾت‪.‬‬
‫اڂٵ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ زٸؾتځ ٸ ٲحجت ټٳٿ ټٳٹَٷبٴ ثٻ ضئڃؽ زٸٮت اؾالٲځ اڂؿت ‪٦‬ٻ تٗڃڃٵ اٸ اظ َطڂ‪ ١‬ثڃٗت ټٳٿ ٲٯت ثب‬
‫ا‪٦‬خطڂت آٴ اٶزبٰ ڂب‪ٞ‬تٻ اؾت‪.‬‬
‫ڂٗٷځ اؾالٰ – اظ زڂس‪٪‬بٺ ‪٣ٞ‬ٻ ٲب – ٲٗت‪٣‬س اؾت ‪٦‬ٻ ثطآٴ ا‪٢‬ٯڃتځ ‪٦‬ٻ ثب ضئڃؽ زٸٮت ثڃٗت ٶ‪٧‬طزٺ ٸ ثٻ اٸ ضؤڀ ٲربٮ‪ٝ‬‬
‫زازٺ اٶس ٸارت اؾت‪ ،‬زض نٹضتځ ‪٦‬ٻ اٸ ضؤڀ ا‪٦‬خطڂت ضا ثٻ زؾت آٸضزٺ ثبقس‪ ،‬ثٻ زٸؾتځ ٸ ٲحجت اٸ ازاٲٻ زټٷس‪.‬‬

‫‪ ًََّٕ : 1‬اس آٌ يٕارد را ييحٕاٌ در ايٍ قضيّ يافث ‪:‬‬

‫يسهًاَاٌ پارچّْايی (جايّْايی سياِ خط دار) اس يًٍ تّ غُيًث گزفحُذ کّ يقذاری پارچّ تّ حضزت عًز تٍ خطاب ‪ ٔ ‬يقذاری ْى تّ پسزش عثذاهلل رسيذ‪.‬‬
‫چٌٕ حضزت عًز ‪ ‬تّ جاية تهُذجز ٔ کايهحزی َياس داضث‪ ،‬پسزش ْى سٓى خٕد را تّ أ داد ٔ أ اس ْزدٔ پارچّ تزای خٕيص جايّ ای ساخث‪ ،‬نيکٍ چٌٕ ايسحاد جا تزای يزدو خطثیّ گٕيیذ‪ :‬گفیث‪ :‬ای‬
‫يزدو تطُٕيذ ٔ اطاعث کُيذ!‬
‫سهًاٌ فارسی ‪ ‬ايسحادِ ٔ گفث‪ َّ« :‬ضُيذٌ حزف جٕ تز يا السو اسث ٔ َّ ْى فزياَثزداری اس جٕ»‪.‬‬
‫حضزت عًز ‪ ‬گفث‪ :‬چزا؟‬
‫سهًاٌ ‪ ‬گفث‪ :‬ايٍ جايّ را اس کجا درسث کزدی در حانی کّ تّ جٕ فقط يک جکّ پارچّ رسيذِ تٕد ٔ جٕ يزدی تهُذقذ ْسحی؟‬
‫حضزت عًز ‪ ‬فزيٕد‪ :‬ضحاب يکٍ!‬
‫تعذ فزياد سد‪ :‬عثذاهلل! کسی پاسخ َذاد‪.‬‬
‫گفث‪ :‬ای عثذاهلل تٍ عًز!‬
‫‪19‬‬ ‫گفث‪ :‬تهی يا اييزانًؤيُيٍ!‬
‫گفث‪ :‬جزا تّ خذأَذ سٕگُذ يیدْى کّ آيا جايّای کّ پٕضيذِاو جاية جٕ َيسث؟‬
‫گفث‪ :‬آری‪.‬‬
‫سهًاٌ ‪ ‬گفث‪ :‬اکٌُٕ يیضُٕيى ٔ اطاعث يیکُيى»‪.‬‬
‫‪٪‬ٹ ڂځ اؾالٰ اظ تٗ‪٣‬ڃت انٹ‪ ٬‬ٸ ضٸـ احعاة ؾڃبؾځ ‪٦‬ٻ زض زٲٹ‪٦‬طاؾځ ‪ٚ‬طة ٸرٹز زاضز‪ ،‬ٲٷٕ ٲځ‪٦‬ٷس‪ ،‬ظڂطا زض ‪ٚ‬طة‬
‫اظ ا‪ٞ‬تطا ثط ح‪٧‬ٹٲت ٲٹرٹز ٸ ٸاضٸٶٻ ٶكبٴ زازٴ ټط ‪ٗٞ‬بٮڃتځ ‪٦‬ٻ اظ ؾٹڀ آٴ ثٻ ٖٳ٭ ٲځآڂس‪ ،‬ټڃچ‪٫‬ٹٶٻ ‪٦‬ٹتبټځ ثٻ‬
‫ٖٳ٭ ٶٳځآڂس»‪.#1$‬‬

‫‪ -3‬ٶهڃڃحت ‪:‬‬
‫اظ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٸارجٻء حب‪٦‬ٱ ثط ثبالڀ ضٖڃت ٶهڃحت‪ ،‬ذڃطذٹاټځ ٸ ضټٷٳبئځ اٲڃط زض اٲٹض ذڃط اؾت‪ .‬پڃبٲجط ‪ ‬ان٭‬
‫ٸاؾبؼ زڂٵ ضا ٶهڃحت ٸؾٗبزت َٯجځ ثطاڀ زڂ‪٫‬طاٴ ‪٢‬طاض زازٺ ‪ٞ‬طٲٹزٺ اؾت ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫"اٮسِّڂٵُ اٮٷَّه‪ٙ‬ڃحٓٿُ ‪ُ٢‬ٯْٷَب ٮ‪ٙ‬ٳٓٵْ ‪َ٢‬ب‪ َ٬‬ٮ‪ٙ‬ٯَّٻ‪ ٙ‬ٸٓٮ‪ٙ٧ٙ‬تَبثِٻ‪ ٙ‬ٸٓٮ‪ٙ‬طَؾٔٹٮ‪ٙ‬ٻ‪ ٙ‬ٸٓألَئ‪ٙ‬ٳ‪ٛ‬ٿِ اٮْٳٔؿٕٯ‪ٙ‬ٳ‪ٙ‬ڃٵَ ٸٖٓٓبٲ‪ٛ‬ت‪ٙ‬ٽِٱٕ "‪.‬‬
‫"ٶهڃحت ٸذڃط اٶسڂكځ ان٭ ٸاؾبؼ زڂٵ اؾت‪ٟ٪ .‬تڃٱ ‪ :‬ثطاڀ ‪٦‬ٻ ثبڂس ٶهڃحت ٶٳٹز؟‬
‫پڃبٲجط ‪ٞ ‬طٲٹز ‪ :‬ثطاڀ اهلل‪٦ ،‬تبة ٸڀ‪ ،‬پڃبٲجط ٸڀ‪ ،‬ثطاڀ ظٲبٲساضاٴ ٲؿٯٳبٶبٴ ٸٖبٲٻء ٲؿٯٳبٶبٴ"‪.‬‬

‫د‪ -‬ح‪ ١‬ذٯڃ‪ٟ‬ٻ زضثڃت اٮٳب‪:٬‬‬

‫اڂٵ ح‪ ١‬ثطاڀ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ثطاڀ اڂٵ زازٺ ٲڃكٹز ‪٦‬ٻ اٸ ٲهطٸ‪ ٜ‬اٲٹض ٲؿٯٳبٶبٴ ثٹزٺ‪ ،‬ٶٳڃتٹاٶس ثٻ ‪٦‬ؿت ٸ‪٦‬بضڀ ثپطزاظز‪.‬‬
‫نحبثٻ ٶڃع ثٻ اڂٵ ٲؿإٮٻ زض ظٲبٴ اثٹث‪٧‬ط ٸحًطت ٖٳط ضيځ اهلل ٖٷٽٳب « ضيځ اهلل ٖٷٽٱ » ارٳبٔ ٶٳٹزٶس ‪٦‬ٻ‬
‫ٲربضد ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ثٻ َٹض ٲتٹؾٍ ٲبٶٷس ٲربضد ظٶس‪٪‬ځ قرهځ ٲتٹؾُځ اظ ‪٢‬جڃٯٻء ذٹز ٸڀ – ٶٻ ٲبٶٷس حطٸت ٲٷس ٸٶٻ‬
‫‪٣ٞ‬ڃط‪ -‬اظثڃت اٮٳب‪ ٬‬پطزاذتٻ قٹز‪.‬‬

‫ز ‪ٖ -‬ع‪ ٬‬ٸ ثط‪٦‬ٷبضڀ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ‬

‫اظآٶزبئڃ‪٧‬ٻ ذال‪ٞ‬ت ڂب ضڂبؾت زٸٮت‪ ،‬زض ٶعز ٖٳٹٰ ٲؿٯٳڃٵ زض ؾٻ ‪٢‬طٴ اٸ‪ ،٬‬ٸ زض ٶعز ټٳٻ ثسٸٴ اؾتخٷبء پڃٳبٶځ ثٹز‬
‫ٲڃبٴ زٸ َط‪َ .ٜ‬ط‪ ٜ‬اٸ‪ :٬‬اٲت ڂب ٲٯت ٸ َط‪ ٜ‬زٸٰ‪ :‬ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ڂب ضئڃؽ زٸٮت ٲٷترت‪.‬‬
‫ٸ ٶڃع اٶزبٰ اڂٵ ٖ‪٣‬س ٲُبث‪ ١‬آضظٸ ٸ ذٹاؾت ٲُٯ‪ ١‬ټطزٸ َط‪ ٜ‬اٶزبٰ ٶٳځقٹز‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ټٳٿ ٲحتٹڂبت ذٹز ضا اظ ڂ‪٫‬بٶٻ‬
‫ٲٷجٕ پبڂساض ‪٦‬ٻ قطڂٗت ذساڀ ٖعٸر٭ اؾت زضڂب‪ٞ‬ت ٲځ‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫قطڂٗت اؾالٲځ ثٻ ضٸقٷځ‪ ،‬ٲؿئٹٮڃت ټب ٸ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ټطڂ‪ ٥‬اظ زٸ ربٶت ضا ٶؿجت ثٻ ټٳسڂ‪٫‬ط ثڃبٴ ٶٳٹزٺ ‪٦‬ٻ اڂٵ‬
‫ٲؿئٹٮڃتټب ٸ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ټٳٻ زض ٲحٹض ارطاڀ قطڂٗت اٮٽځ ٲتٳط‪٦‬ع اؾت‪.‬‬
‫ظڂطا ٸارجبت ٸ ٲؿئٹٮڃت ټبڀ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ زض تُجڃ‪ ١‬اح‪٧‬بٰ ٸ ارطاڀ قطڂٗت ٲتٳط‪٦‬ع اؾت‪ ،‬ټٳبٶ‪٫‬ٹٶٻ ‪٦‬ٻ ٲؿئٹٮڃتټبڀ‬
‫اٲت ثط ٲحٹض تبئڃس ٸ اؾت‪٣‬طاض ٸ ټٳ‪٧‬بضڀ ثب اٸ زض اڂٵ ٲٹاضز ٲځچطذس‪.‬‬

‫‪20‬‬
‫(‪ً -)1‬ظام الحکن فی االسالم‪ ،‬ص ‪ 21‬د‪ .‬هحوذ عبذاهلل العزبی‪.‬‬
‫‪ 1‬روایج هسلن‬
‫ٮڃ‪٧‬ٵ ثبڂس زڂس ‪٦‬ٻ ټط‪٪‬بٺ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ زض ثطاثط َط‪ ٜ‬زٸٰ ‪$‬اٲت‪ #‬زض پڃٳبٴټب ٸ تٗٽسات ذٹز اذال‪ ٬‬ٶٳٹزٺ ٸ زض ازاڀ‬
‫ٲؿئٹٮڃتټبڂف ‪٦‬ٹتبټځ ‪٦‬طز‪ ،‬ح‪٧‬ٳف چڃؿت؟‬
‫ثٻ َٹض ٲخب‪ ٬‬اظ ضاٺ ضٸقٵ قطڂٗت ٲٷحط‪٪ ٜ‬كتٻ ٸ ‪ٞ‬ؿ‪ ١‬ٸضظڂس‪ ،‬ڂب ٲٗهڃجت ٶٳٹز‪ ،‬ڂب ؾتٱ ‪٦‬طز‪ ،‬ثٻ َٹض ‪٦‬ٯځ اح‪٧‬بٰ‬
‫قطڂٗت ضا ٲُٗ٭ ‪٢‬طاض زازٺ ٸ ارطا ٶ‪٧‬طز‪ ،‬ذٹاٺ اڂٵ ت‪ٛ‬ڃڃط زض ض‪ٞ‬تبض قرهځ ڂب ض‪ٞ‬تبض ضؾٳځ اـ ثبقس؟‬
‫آڂب اٲت ثبڂس نجط ‪٦‬ٷس؟ ٸ زض ازاٲٿ اَبٖت اظ اٸ ٸ ارطاڀ زؾتٹضاتف اؾتٳطاض ٸضظز‪ ،‬ڂب اڂٵ ‪٦‬ٻ ثڃٗت ذٹز ضا پؽ‬
‫ث‪٫‬ڃطز ٸ اٸ ضا اظ ٸْڃ‪ٟ‬ٻ اـ ثط‪٦‬ٷبض ٶٳٹزٺ زڂ‪٫‬طڀ ضا ثٻ ربڂف تٗڃڃٵ ٶٳبڂس؟‬
‫ڂب‪ٞ‬تٻ ٸ ٲځتٹاٴ ‪ٟ٪‬ت ‪٦‬ٻ آٶبٴ زض اڂٵ ٲٹضز ثٻ زٸ ‪٪‬طٸٺ‬ ‫قست‪#1$‬‬ ‫زض اڂٵ ٲٹضز اذتال‪ ٜ‬ٲڃبٴ زاٶكٳٷساٴ ٲؿٯٳڃٵ‬
‫ت‪٣‬ؿڃٱ قسٺ اٶس‪.‬‬
‫‪٪‬طٸٺ اٸ‪ :٬‬ٲٗت‪٣‬سٶس ‪٦‬ٻ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ڂب ضئڃؽ زٸٮت ثب ‪ٞ‬ؿ‪ ١‬ٸ اٶحطا‪ ٜ‬ٸ ؾتٱ ٖع‪ ٬‬ٶٳځقٹز‪ ...‬ٸ اٲت ڂب ٲٯت ٸْڃ‪ٟ‬ٻ زاضز‬
‫زض ثطاثط اٸ ٲُڃٕ ٸ تؿٯڃٱ ٲُٯ‪ ١‬ثٹزٺ ٸ نجط ‪٦‬ٷس تب ذساٸٶس ‪٪‬كبڂكځ حبن٭ ‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫ڂ‪٧‬ځ اظ اڂٷبٴ ٲځ ‪٪‬ٹڂس‪ :‬اٲبٰ ثب ‪ٞ‬ؿ‪ ١‬ڂب ذطٸد اظ اَبٖت ذساٸٶس ٸ رٹض ڂٗٷځ ؾتٱ ثط ثٷس‪٪‬بٴ ذسا‪ ،‬ثط‪٦‬ٷبض ٶٳځ‪٪‬طزز‪،‬‬
‫ظڂطا پؽ اظ ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ رٹض ٸ ؾتٱ ٸ ‪ٞ‬ؿ‪ ١‬ٸ ‪ٞ‬زٹض زض اٲطاء ٸ پبزقبټبٴ پسڂساض قس ٸ اٸد ‪٪‬ط‪ٞ‬ت ٮڃ‪٧‬ٵ ثب‬
‫ٸرٹز آٴ ؾٯ‪ ٝ‬نبٮح ‪ ‬اظ آٶبٴ اَبٖت ٶٳٹزٺ ٶٳبظ رٳٗٻ ٸ ٖڃسڂٵ ضا ثٻ اربظپقبٴ ثطپب ٲځزاقتٷس‪ ،‬ٸ ‪٢‬ڃبٰ ٸ‬
‫رٹاظ ٶٳځزازٶس‪.#2$‬‬ ‫ٲربٮ‪ٟ‬ت ثب اڂكبٴ ضا‬
‫اڂٵ ‪٪‬طٸٺ ثٻ احبزڂخځ ‪٦‬ٻ اٲط ثٻ نجط ٲځٶٳبڂس ٸ ثٻ ٖٳ٭ نحبثٻ ٸ تبثٗڃٵ ٸ ٖ‪٣‬٭ اؾتسال‪ ٬‬ٲځ‪٦‬ٷس‪:‬‬

‫‪ -1‬احبزڂج‪:‬‬
‫اٮ‪ #ٝ‬ضؾٹ‪ ٬‬ا‪٦‬طٰ ‪ ‬ٲځ‪ٞ‬طٲبڂس‪« :‬ٲٓٵْ ضٓؤَى ٲ‪ٙ‬ٵْ ؤَٲ‪ٙ‬ڃطِٺ‪ ٙ‬قَڃٕئًب ڂٔٷْ‪ٙ٧‬طُٺٔ ‪َٞ‬ٯْڃٓهٕجِطْ‪َٞ ,‬ئِٶَّٻٔ ٮَڃٕؽٓ ؤَحٓسٗ ڂٔ‪َٟ‬بضِ‪ ُ٠‬اٮْزٓٳٓبٖٓٿَ ‪َٞ‬ڃٓٳٔٹتٔ إِال‬
‫ٲ‪ٙ‬ڃتَٿً رٓبټ‪ٙ‬ٯ‪ٙ‬ڃ‪ٛ‬ٿً» « ‪٦‬ؿځ ‪٦‬ٻ اظ اٲڃطـ چڃعڀ ضا زڂس ٸ آٴ ضا ٶپؿٷسڂس‪ ،‬ثبڂس نجط ٶٳبڂس‪ ،‬ظڂطا ‪٦‬ٻ ڂ‪ ٥‬ٸرت اظ رٳبٖت‬
‫رسا ٲځقٹز ٸ ٲځٲڃطز‪ ،‬ټٳچٹٴ ٲط‪ ٨‬ربټٯڃت ٲطزٺ اؾت»‪.‬‬
‫ة‪ #‬پبؾد ضؾٹ‪ ٬‬اهلل ‪ ‬ثٻ ٲؿٯٳٻ ثٵ ڂعڂس رٗ‪ٟ‬ځ اؾت ‪٦‬ٻ پطؾڃس‪« :‬اڀ پڃبٲجط ذسا! ټط‪٪‬بٺ ظٲبٰ اٲٹض ٲب ضا اٲڃطاٶځ ثٻ‬
‫زؾت ‪٪‬ڃطٶس ‪٦‬ٻ اظ ٲب ح‪ ١‬ذٹڂف ضا ٲُبٮجٻ ٶٳبڂٷس‪ ،‬ٮڃ‪٧‬ٵ ح‪ ١‬ٲب ضا اظ ٲب ثبظزاضٶس‪ ،‬ٲب ضا چٻ ‪ٞ‬طٲبٴ ٲځزټڃس؟‬

‫‪ -#1$‬اذتال‪ ٜ‬زض ح‪٧‬ٱ ٖع‪ ٬‬ذٯڃ‪ٟ‬ٻ زض نٹضتځ اؾت ‪٦‬ٻ اظ اح‪٧‬بٰ قطڂٗت اٶحطا‪ ٜ‬ٸضظز‪ ...‬ٮڃ‪٧‬ٵ زض ثط‪٦‬ٷبضڀ اٸ ثٻ ٸاؾُٿ اظ زؾتزازٴ ‪ٟ٦‬بڂت ٸ اټٯڃت ٲخالً زڂٹاٶ‪٫‬ځ ڂب ٶ‪٣‬م‬
‫ٲؤحط زض ضؤڀ ٸ ٖٳ٭ ٲبٶٷس ‪٦‬ٹضڀ‪٪ ،‬ٷ‪٫‬ځ‪ ،‬ٸ ‪ٞ‬ٯذقسٴ‪ ،‬ڂب اؾڃطقسٴ اٸ زض زؾت زقٳٵ ‪٦‬ٻ اٲ‪٧‬بٴ ضټبئڃف ٲتهٹض ٶجبقس‪ ،‬اذتال‪ٞ‬ځ ٶڃؿت‪.‬‬
‫‪ٖ -#2$‬سٺاڀ اظ ٲؿتكط‪٢‬ڃٵ اظ اڂٵ ض ؤڀ ؾٹء اؾت‪ٟ‬بزٺ ٶٳٹزٺ ٸ ح‪٧‬ٱ ‪٦‬طزٺ اٶس ‪٦‬ٻ زض اؾالٰ ضاټځ ثطاڀ ٖع‪ ٬‬حب‪٦‬ٱ ؾتٳ‪٫‬ط ٸرٹز ٶساضز‪ ،‬ټطچٷس َ‪ٛ‬ڃبٴ ٸ ؾتٱ ٸ رٹض ٸ ْٯٱ ٸ‬
‫ٲٗهڃت ثٷٳبڂس‪.‬‬
‫ٲطرٯڃٹث ٲځ‪٪‬ٹڂس‪« :‬ثٻ ټطحب‪ ٬‬ظٲبٲساضڀ ‪٦‬ٻ آضاء ٖٳٹٲځ ثٻ اٸ اٖتطا‪ ٜ‬ٲځ‪٦‬ٷس‪ ،‬ضٖبڂبڀ ٲؿٯٳبٴ ټڃچ‪٫‬ٹٶٻ ح‪٣‬ځ ثط يس ضئڃؽ ٲٹرٹز ربٲٗٻ ٶساضٶس»‪.‬‬
‫تٹٲبؼ اضٶٹٮس ٲځ‪٪‬ٹڂس‪ « :‬ذال‪ٞ‬تځ ‪٦‬ٻ ثسڂٵ قڃٹٺ ثٻ آٴ اٖتطا‪ ٜ‬نٹضت ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ‪ ،‬ٶٹٖځ اظ ح‪٧‬ٹٲت اؾتجسازڀ اڂؿت ‪٦‬ٻ حب‪٦‬ٱ زض آٴ اظ ؾٯُٿ ٲُٯ‪ ١‬ثطذٹضزاض ٸ ٲ‪٣‬ڃس ثٻ ټڃچ‪٫‬ٹٶٻ‬
‫‪٢‬ڃسڀ ٶجٹزٺ ٸ اظ ضٖبڂبڂف ٲځذٹاټس ثسٸٴ چٹٴ ٸ ضا اظ اٸ اَبٖت ٶٳبڂٷس»‪.‬‬
‫‪21‬قٳبض ضٸز»‪.‬‬
‫ٲب‪٦‬سٸٶبٮس ٲځ‪٪‬ٹڂس‪« :‬انالً ٲٳ‪٧‬ٵ ٶڃؿت ‪٦‬ٻ اٲبٰ ثب ٲٗٷبڂځ ‪٦‬ٻ ٲب ٲځزاٶڃٱ حب‪٦‬ٳځ ‪٢‬بٶٹٶځ ثٻ‬
‫ثٻ ٶ‪٣‬٭ اظ‪ :‬ٶٓبٰ اٮح‪٧‬ٱ ‪ٞ‬ځ االؾالٰ ل ‪ 103‬تإٮڃ‪ ٝ‬ز‪ .‬ٲحٳس ٖجساهلل اٮٗطثځ ٸ ز‪٦‬تط ٲحٳس ڂٹؾ‪ ٝ‬ٲٹؾځ ل ‪.212‬‬
‫آٶحًطت ‪ ‬ثٻ اٸ ‪ٞ‬طٲٹز‪« :‬اؾٕٳٓٗٔٹا ٸٓؤََ‪ٙ‬ڃٗٔٹا‪َٞ ،‬ئِٶَّٳٓب ٖٓٯَڃٕٽِٱٕ ٲٓب حٔٳِّٯُٹا ٸٖٓٓٯَڃٕ‪ُ٧‬ٱٕ ٲٓب حٔٳِّٯْتُٱٕ» «ثكٷٹڂس ٸ ‪ٞ‬طٲبٴ ثطڂس‪ ،‬ظڂطا‬
‫ثطاڂكبٴ الظٰ اؾت ‪$‬ازاڀ‪ #‬آٶچٻ ثط زٸـقبٴ ٶٽبزٺ قسٺ ٸ ثط شٲٿ قٳبؾت ‪$‬ازاڀ‪ #‬آٶچٻ ‪٦‬ٻ ثط زٸـ قٳب ٶٽبزٺ‬
‫قسٺ اؾت»‪$ .‬ثربضڀ ٸ ٲؿٯٱ‪#‬‬

‫‪ٖ -2‬ٳ٭ نحبثٻ ٸ تبثٗڃٵ ‪:‬‬

‫‪ٟ٪‬تٻ اٶس ‪٦‬ٻ ‪ٞ‬ؿ‪ ١‬ٸ ‪ٞ‬زٹض ٸ رٹض ٸ ؾتٱ ٸ ‪ٞ‬ؿبز ثطذځ ظٲبٲساضاٴ پؽ اظ ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ثٻ ٸ‪٢‬ٹٔ پڃٹؾت‪ ،‬ثب اڂٵ‬
‫حب‪ ٬‬ثؿڃبضڀ اظ نحبثٻ ٸ تبثٗڃٵ اظ ‪٢‬ڃبٰ ثط يس اڂكبٴ پطټڃع ٶٳٹزٺ ٸ اظ ‪ٞ‬تٷٻ زٸضڀ ‪٪‬عڂسٺ‪ ،‬ٸ ‪٢‬ڃبٰ‪٦‬ٷٷس‪٪‬بٴ ثط اٲڃط ٸ‬
‫ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ضا ڂبضڀ ٶ‪٧‬طزٶس‪.‬‬

‫‪ -3‬ٲٗ‪٣‬ٹ‪:٬‬‬
‫‪ٟ٪‬تٻ اٶس ‪٦‬ٻ ذطٸد ٸ ‪٢‬ڃبٰ ثط ذٯڃ‪ٟ‬ٻ زض ثؿڃبضڀ ٲٹاضز ٸحست اٲت ضا ثطټٱ ظزٺ‪ ،‬ضٶذټب ٸ ‪ٞ‬تٷٻټب ضا زاٲٷ‪٫‬ڃط آٴ‬
‫ٲځ‪٪‬طزاٶس ٸ آٴ ضا ثب ؾرتځ‪ ،‬ٲهڃجت‪ ،‬ٸ زقٹاضڀ ضٸثطٸ ٲځؾبظز‪.‬‬
‫آٶچٻ ثط اڂٵ اٲط ‪٪‬ٹاٺ اؾت‪ ،‬ذطٸد ٸ ‪٢‬ڃبٰ ٖسٺاڀ ثط ثًٗځ اظ ظٲبٲساضاٴ اٲٹڀ ٸ ٖجبؾځ اؾت ‪٦‬ٻ ظڂبٴټبڀ ثعض‪ ٨‬ٸ‬
‫ضٶذټبڀ قسڂس ٸ ٲ‪ٟ‬بؾس ثؿڃبضڀ ضا ؾجت قس ‪٦‬ٻ ثٻ اڂٵ تطتڃت ز‪ٞ ٕٞ‬ؿبز ثب نجط ٸ ٖسٰ ‪٢‬ڃبٰ‪ ،‬اظ ثٻ زؾتآٸضزٴ‬
‫ٲهٯحتځ ‪٦‬ٻ اظ ‪٢‬ڃبٰ ٸ اٶ‪٣‬الة ٖبڂس ٲځقٹز‪ ،‬ثٽتط اؾت‪.‬‬
‫‪٪‬طٸٺ زٸٰ‪ :‬ٲٗ‪٣‬تسٶس ‪٦‬ٻ ‪٢‬ڃبٰ ٸ اٶ‪٣‬الة ٲؿٯحبٶٻ ثط يس ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ڂب ضئڃؽ زٸٮت‪ ،‬زض نٹضت ‪ٞ‬ؿ‪ ١‬ٸ ذطٸد اٸ اظ اٲط‬
‫ذساٸٶس‪ ،‬ٸ ؾتٱ ثط ضٖڃتف‪ ،‬ٸ پب‪ٞ‬كبضڀ اـ ثط ‪٪‬ٳطاټځ ٸ يال‪ ،٬‬ٸ زٸضڀ اظ ح‪ ،١‬ٸ ٶكٷڃسٴ ٶهڃحت ٸ اضقبز‪ ،‬تط‪٤‬‬
‫ٲڃبٶٻضٸڀ ٸ ضاؾت ض‪ٞ‬تبضڀ‪ ،‬ٸ ثبظ‪٪‬كت ثٻ ضاٺ ذسا‪ ،‬ٸ ح‪٧‬ٱ َج‪ ١‬اح‪٧‬بٰ اٮٽځ‪ ،‬ٸارت اؾت‪.‬‬
‫ڂ‪٧‬ځ اظ اڂٷبٴ ٲځ‪٪‬ٹڂس‪« :‬زض نٹضتځ ‪٦‬ٻ اظ اٲبٰ رٹض ٸ ؾتٱ اٶس‪٦‬ځ ٲكبټس قٹز‪ #1$‬ثبڂس ثب اٸ زض اڂٵ ٲٹضز نحجت قٹز‬
‫ٸ اظ آٴ ‪٦‬بض ثبظزاقتٻ قٹز‪ ...‬پؽ ټط‪٪‬بٺ ح‪ ١‬ضا پصڂط‪ٞ‬ت ٸ اظ آٴ ‪٦‬بض ثبظ اڂؿتبز‪ ،‬زٮڃٯځ ثطاڀ ثط‪٦‬ٷبضڀ اٸ ٸرٹز‬
‫ٶساضز ٸ اٸ ټٳچٷبٴ اٲبٰ اؾت ٸ ذٯٕ اٸ ربئع ٶڃؿت‪ .‬ٮڃ‪٧‬ٵ ټط‪٪‬بٺ زض ارطاڀ پبضٺاڀ اظ ٸارجبتځ ‪٦‬ٻ ثط زٸـ اٸؾت‬
‫ٲٳبٶٗت ٸضظڂس‪ ،‬ٸ ثٻ ضاٺ نٹاة ثبظٶ‪٫‬كت‪ ،‬ثط‪٦‬ٷبضڀ ٸ ذٯٕ اٸ ٸ تٗڃڃٵ ‪ٞ‬طز زڂ‪٫‬طڀ ثٻ ربڀ اٸ ٸارت ٲځثبقس»‪.‬‬
‫اٸ پؽ اظ آٴ ‪٦‬ٻ ٶبٰ تٗساز ثؿڃبضڀ اظ نحبثٻ ٸ تبثٗڃٵ ضا ‪٦‬ٻ ثط اڂٵ ٖ‪٣‬ڃسٺ ثٹزٺ اٶس‪ ،‬ش‪٦‬ط ٲځ‪٦‬ٷس ٲځ‪٪‬ٹڂس‪« :‬اڂٵ‬
‫ٶٓطڂؿت ‪٦‬ٻ ؾرٷبٴ ‪٣ٞ‬ٽبڂځ ٲبٶٷس اثٹحٷڃ‪ٟ‬ٻ‪ ،‬حؿٵ ثٵ حځ‪ ،‬قطڂ‪ ،٥‬ٲبٮ‪ ،٥‬قب‪ٗٞ‬ځ‪ ،‬زاٸز ٸ ڂبضاٴ قبٴ ثطآٴ زالٮت‬
‫ٲځ‪٦‬ٷس‪ ،‬ٸ تٳبٰ ‪٦‬ؿبٶځ ‪٦‬ٻ ٶبٰقبٴ ضا ڂبزآٸضز قسڂٱ اظ ‪٪‬صقتٻ ٸ حب‪ ٬‬ڂب زض ‪ٞ‬تٹاڀ ذٹز اڂٵ ٲُٯت ضا ثبظ‪٪‬ٹ ٶٳٹزٺ اٶس‬
‫قٳكڃط ‪٦‬كڃسٺ اٶس‪.#2$‬‬ ‫ٸ ڂب آٴ ‪٦‬ٻ زض ٖٳ٭ ثطاڀ اظ ثڃٵثطزٴ ٲ‪ٟ‬ؿس‬
‫اڂٵ ‪٪‬طٸٺ ثٻ ‪٦‬تبة ٸ ؾٷت اؾتسال‪٦ ٬‬طزٺ اٶس‪:‬‬

‫‪ -#1$‬زڂسٺ ٲځقٹز ‪٦‬ٻ ټطزٸ ‪٪‬طٸٺ ٲت‪ ١ٟ‬اٶس ‪٦‬ٻ ټط‪٪‬بٺ ٮ‪ٛ‬عقځ اٶس‪ ٤‬ٸ اقتجبټځ ‪٦‬ٱ اظ ضئڃؽ ڂب ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ؾط ظز‪ ،‬ثطاڀ ټڃچ‪٧‬ساٰ اظ ا‪ٞ‬طاز اٲت ٸ ڂب ثطاڀ ‪٪‬طٸټځ اظ آٶبٴ ربئع ٶڃؿت‬
‫‪٦‬ٻ اظ اَبٖت اٸ ؾطثبظ ظٶٷس‪ ،‬ڂب آٴ ‪٦‬ٻ ثٻ ‪٧ٞ‬ط اٶ‪٣‬الة ٲؿٯحبٶٻ ثبقٷس ٸ ثٻ ٖع‪ ٬‬اٸ ٶٓط ‪22‬‬
‫ٶسازٺ اٶس‪ ،‬ټط‪٪‬بٺ ثٻ َٹض ٖبٰ ثٻ اح‪٧‬بٰ قطڂٗت پبڂجٷس ثبقس‪.‬‬
‫‪ -#2$‬اٮ‪ٟ‬ه٭ ‪ٞ‬ځ اٮٳٯ٭ ٸاٮٷح٭ اثٵ حعٰ د ‪ 4‬ل ‪ 712‬ٸ ‪ 175‬ٸ ‪ 176‬ٸ ‪.102‬‬
 ‫‪ -1‬زالڂ٭قبٴ اظ ‪٢‬طآٶ‪٧‬طڂٱ‪ :‬ذساٸٶس ٲځ‪ٞ‬طٲبڂس‪[ ﴾       ﴿ :‬اٮحزطات‪]9 :‬‬

‫«پؽ ثزٷ‪٫‬ڃس ثب ‪٦‬ؿځ ‪٦‬ٻ ؾط‪٦‬كځ ٲځ‪٦‬ٷس تب اڂٵ ‪٦‬ٻ ثٻ اٲط ذسا ثبظ‪٪‬طزز»‪ .‬ٸ ٲځ ‪ٞ‬طٲبڂس‪:‬‬

‫﴿‪[ ﴾    ‬اٮج‪٣‬طپ‪ٖ« ]124 :‬ٽس ٸ پڃٳبٴ ٲٵ ثٻ ؾتٳ‪٧‬بضاٴ ٶٳځضؾس»‪.‬‬

‫قڃٹپ اؾتسال‪ ٬‬اظ اڂٵ زٸ آڂٻ‪:‬‬

‫زض آڂٿ ٶرؿت ذساٸٶس ٲؤٲٷبٴ ضا اٲط ٲځ‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ ثب ‪٪‬طٸٺ ؾتٳ‪٫‬ط ثزٷ‪٫‬ٷس‪ ،‬ذٹاٺ حب‪٦‬ٱ ثبقس ڂب ٲح‪٧‬ٹٰ‪ ،‬تب ثٻ اٲط ذسا‬
‫ٸ ضؾٹٮف ثط‪٪‬كتٻ ح‪ ١‬ضا قٷڃسٺ ٸ اظ آٴ ‪ٞ‬طٲبٴ ثطٶس‪.‬‬
‫ٮڃ‪٧‬ٵ زض آڂٿ زٸٰ ذساٸٶس ثٻ پڃبٲجطـ اثطاټڃٱ ‪ ‬ذجط ٲځزټس ‪٦‬ٻ ٶجبڂس ثٻ ؾتٳ‪٫‬ط ټڃچ ٸْڃ‪ٟ‬ٻاڀ ؾپطزٺ قٹز ٸ‬
‫ثطاڀ ‪٦‬ؿځ قبڂؿتٻ ٶڃؿت ‪٦‬ٻ اٸ ضا زض ْٯٳف اَبٖت ‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫ة‪ #‬زالڂ٭قبٴ اظ ؾٷت ٶجٹڀ ثؿڃبض اؾت اظ رٳٯٻ‪:‬‬
‫‪ -1‬ضؾٹ‪ ٬‬ا‪٦‬طٰ ‪ ‬ٲځ‪ٞ‬طٲبڂس‪« :‬ٲٓٵْ ضٓؤَى ٲ‪ٙ‬ٷْ‪ُ٧‬ٱٕ ٲٔٷْ‪َ٧‬طًا ‪َٞ‬ٯْڃٔ‪َٛ‬ڃِّطْٺٔ ثِڃٓس‪ٙ‬ٺ‪َٞ ٙ‬ئِٴْ ٮَٱٕ ڂٓؿٕتَُ‪َٞ ٕٕٙ‬جِٯ‪ٙ‬ؿٓبٶ‪ٙ‬ٻ‪َٞ ,ٙ‬ئِٴْ ٮَٱٕ ڂٓؿٕتَُ‪َٞ ٕٕٙ‬جِ‪َ٣‬ٯْجِٻ‪,ٙ‬‬
‫ٸٓشَٮ‪ ٓ٥ٙ‬ؤَيْٗٓ‪ ٝ‬اٮْئِڂٳٓبٴ» «آٴ ‪٦‬ٻ اظ قٳب ‪٦‬بض ظقتځ ضا زڂسڀ ثبڂس آٴ ضا ثٻ زؾتف ت‪ٛ‬ڃڃط زټس‪ ،‬ٸ ا‪٪‬ط ٶتٹاٶؿت‪ ،‬پؽ ثٻ‬
‫ظثبٶف ٸ ا‪٪‬ط ٶتٹاٶؿت پؽ ثٻ زٮف‪ ،‬ٸ اڂٵ يٗڃ‪ٟ‬تطڂٵ زضرٿ اڂٳبٴ اؾت»‪.‬‬
‫‪ٞ -2‬طٲٹزپ آٴ حًطت ‪« :‬ٮَب ََبٖٓٿَ ‪ٙٞ‬ځ ٲٕٓٗه‪ٙ‬ڃٿٍ إِٶَّٳٓب اٮَُّبٖٓٿُ ‪ٙٞ‬ځ اٮَُّبٖٓٿِ ٸٖٓٓٯَى ؤَحٓس‪ُ٦ٙ‬ٱٕ اٮؿ‪ٛ‬ٳٕٕٔ ٸٓاٮَُّبٖٓٿُ ٲٓب ٮَٱٕ ڂٔؤْٲٓطَ‬
‫ثِٳٕٓٗه‪ٙ‬ڃٓٿٍ ‪َٞ‬ئِٴْ ؤُٲ‪ٙ‬طَ ثِٳٕٓٗه‪ٙ‬ڃٓٿٍ ‪َٞ‬الَ ؾٓٳٕٕٓ ٸٓالَ ََبٖٓٿَ» «‪ٞ‬طٲبٶجطزاضڂځ زض ٲٗهڃت ٶڃؿت‪ ،‬ټٳبٶب اَبٖت زض َبٖت اؾت‪ ،‬ٸ ثط‬
‫ټطڂ‪ ٥‬اظ قٳب قٷڃسٴ ٸ ‪ٞ‬طٲبٶجطزاضڀ الظٰ اؾت تب ٮحٓٻاڀ ‪٦‬ٻ ثٻ ‪٪‬ٷبٺ اٲط ٶكٹز‪ ،‬ٸ ټط‪٪‬بٺ ثٻ ‪٪‬ٷبٺ اٲط قس قٷڃسٴ ٸ‬
‫اَبٖتځ ٸرٹز ٶساضز»‪.‬‬
‫اڂٵ احبزڂج ثط ٸارتثٹزٴ اٲط ثٻ ٲٗطٸ‪ ٜ‬ٸ ٶٽځ اظ ٲٷ‪٧‬ط ٸ ٸارت ثٹزٴ اٶ‪٣‬الة ٸ ٲربٮ‪ٟ‬ت ثب حب‪٦‬ٱ ؾتٳ‪٫‬ط ٸ‬
‫اڂؿتبزٴ زض ثطاثط اٸ‪ ،‬تب اظ ْٯٳف ثبظ اڂؿتس ٸ ضاٺ ‪٪‬ٳطاټځ ضا ضټب ‪٦‬ٷس ٸ ثٻ ح‪ ١‬ٸ ٖس‪ ٬‬ثبظ‪٪‬طزز‪ ،‬زالٮت ٲځ‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫ٮڃ‪٧‬ٵ ټط‪٪‬بٺ ثٻ اؾتجساز ٸ ت‪٥‬ضٸ ڀ ذٹڂف ازاٲٻ زازٺ ٸ ثط ‪٪‬ٳطاټځ اـ پب‪ٞ‬كبضڀ ‪٦‬طز‪ ،‬ضاټځ ثٻ رع ثط‪٦‬ٷبضڀ اٸ ٸ‬
‫تٗڃڃٵ زڂ‪٫‬طڀ ثٻ ربڂف ٸرٹز ٶساضز‪.‬‬
‫زض ْبټط چٷڃٵ تهٹض ٲځقٹز ‪٦‬ٻ ٲڃبٴ زالڂ٭ ‪٪‬طٸټځ ‪٦‬ٻ ثٻ نجط ٸ ؾبظـ اٲط ٲځ‪٦‬ٷٷس ٸ ‪٪‬طٸټځ ‪٦‬ٻ ثٻ اٶ‪٣‬الة‬
‫زٖٹت ٲځٶٳبڂٷس‪ ،‬تٗبضو ٸ تًبز ٸرٹز زاضز‪.‬‬
‫ثبڂس ‪ٟ٪‬ت ‪٦‬ساٰ تٗبضي ځ زض ٲڃبٴ اڂٵ زٸ ٲٹضز ٶڃؿت‪ ،‬اٲب ټط ٶٓطڂٻ حبٮت ٸ ٲطحٯٿ ذبنځ ضا تٳخڃ٭ ٶٳٹزٺ ٸ ثڃبٶ‪٫‬ط‬
‫ضٸقځ اؾت ‪٦‬ٻ ثبڂس زض ټط ٲطحٯٻ ٖٳٯځ قٹز‪ .‬ثٷبثطاڂٵ‪ ،‬زالئٯځ ‪٦‬ٻ ثٻ نجط ٸ ؾبظـ ‪ٞ‬طا ٲځذٹاٶس‪ ،‬ثٻ ٲطحٯٿ آ‪ٚ‬بظ‬
‫اٶحطا‪ ٜ‬ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ڂب ضئڃؽ زٸٮت ثطٲځ‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ ٸْڃ‪ٟ‬ٿ اٲت زض چٷڃٵ ٲطحٯٻاڀ نجط ٸ پبڂساضڀ اؾت ٸ اڂٵ ‪٦‬ٻ ‪٦‬بض ضا‬
‫ثب ح‪٧‬ٳت ٸ اٶسضظ ح٭ ٸ ‪ٞ‬ه٭ ٶٳبڂس‪ ،‬ٸ آٴ ټٱ ثٻ ٲهسا‪ٞ ٠‬طٲٹزپ آٴ حًطت ‪٦ ‬ٻ «ؤَ‪ًَْٞ‬٭ُ اٮْزِٽٓبز‪َ٦ ٙ‬ٯ‪ٙ‬ٳٓٿُ حٓ‪ٖٙ ٍّ١‬ٷْسٓ‬
‫‪23‬‬
‫ؾٔٯَُْبٴٍ رٓبئ‪ٙ‬طٍ» «ثطتطڂٵ رٽبز ؾرٵ ح‪٣‬ڃؿت ‪٦‬ٻ زض ثطاثط ظٲبٲساض ؾٳت‪٫‬ط ‪ٟ٪‬تٻ ٲځقٹز»‪.‬‬
‫ٮڃ‪٧‬ٵ ټط‪٪‬بٺ ٶهڃحت ٸ اٶسضظ ثطاڀ اٸ ؾٹز ٶ‪٧‬طز ٸ اٸ ثطذال‪ ٜ‬اضازپ ذساٸٶس ټٳچٷبٴ ثٻ ‪ٞ‬ؿبز ٸ تزبٸظ ذٹڂف ازاٲٻ‬
‫زاز‪ ،‬ضاټځ ثٻ رع اؾت‪ٟ‬بزٺ اظ زالڂٯځ ‪٦‬ٻ ثٻ ذطٸد ٸ ‪٢‬ڃبٰ ٸ اٶ‪٣‬الة ‪ٞ‬طا ٲځذٹاٶس‪ ،‬ٶڃؿت‪ .‬ٲكطٸٌ ثط آٴ ‪٦‬ٻ اٲت ٸؾبئ٭‬
‫اڂٵ ‪٦‬بض ضا تٽڃٻ ٶٳٹزٺ ٸ تٳبٰ ٲ‪٣‬سٲبت الظٰ ثطاڀ اٶ‪٣‬الة ضا ‪ٞ‬طاټٱ ‪٦‬ٷس‪ ،‬ثٷحٹڀ ‪٦‬ٻ ‪٪‬ٳبٴ ربٲٗٻ ثڃكتط ثط اڂٵ ثبقس‬
‫‪٦‬ٻ آٶٽب ٲځ تٹاٶٷس ٸيٕ ٲٹرٹز ضا ت‪ٛ‬ڃڃط زټٷس‪ ،‬ٸضٶٻ ثطاڂكبٴ ٸارت اؾت ‪٦‬ٻ نجط ٸ ز‪٢‬ت ٸ زضٶ‪ ٩‬ٶٳبڂٷس‪ ،‬تب ذٹز ضا‬
‫ثٻ ټال‪٦‬ت ٶڃٷساذتٻ ٸ اٲت ذٹز ضا ثٻ ضٶذټب ٸ ٲهڃجتټب ‪٪‬ط‪ٞ‬تبض ٶؿبظٶس‪.‬‬
‫ثطذځ اظ زاٶكٳٷساٴ ٲٗبنط قڃٹپ نٯحرٹڂبٶٻاڀ ضا ثطاڀ ٖع‪ ٬‬ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ڂب ضئڃؽ زٸٮت‪ ،‬زض نٹضتځ ‪٦‬ٻ ٲؿتح‪١‬‬
‫ثط‪٦‬ٷبضڀ ثبقس‪ ،‬پڃف اظ آٲبز‪٪‬ځ ٸ ا‪٢‬ساٰ ثٻ اٶ‪٣‬الة – ٸ آٶٽٱ ثٻ ٲٷٓٹض حّ ٸحست اٲت ٸ پطټڃع اظ ٖٹا‪٢‬ت‬
‫اٶ‪٣‬الةټبڀ ٲؿٯحبٶٻ ٸ رٯٹ‪٪‬ڃطڀ اظ ت‪ٟ‬ط‪٢‬ٻ ٸ ضٶذټب ٸ ٲهڃتټب – پڃكٷٽبز ٲځٶٳبڂٷس‪.#1$‬‬
‫قڃٹپ ارطاڀ اڂٵ ضٸـ نٯحَٯجبٶٻ ‪٦‬ٻ پڃكٷٽبز ‪٪‬طزڂسٺ ثٻ قطح ظڂط اؾت‪:‬‬
‫اٸ‪ ٬‬تك‪٧‬ڃ٭ ټڃئت زاٸضڀ ‪$‬ٲح‪٧‬ٳٿ ٖبٮځ‪ #‬اظ ‪٢‬بٶٹٶساٶبٴ ثعض‪ ٨‬ٸ ‪٢‬بيڃبٴ ثطرؿتٿ زٸٮت ‪٦‬ٻ زض ‪ً٢‬بڂبڀ ‪٢‬بٶٹٶځ‪٦ ،‬بض‬
‫ثطضؾځ ٸ ح‪٧‬ٱ ضا ثط ٖٽسٺ زاقتٻ ثبقس ‪٦‬ٻ نالحڃت آٶبٴ اڂٵ اؾت‪:‬‬
‫‪ -1‬ح٭ ٸ ‪ٞ‬ه٭ تٳبٰ ٲؿبئ٭ اذتال‪ٞ‬ځ ‪٦‬ٻ ٲڃبٴ ضئڃؽ زٸٮت ٸ ٶٳبڂٷس‪٪‬بٴ ٲٯت ‪$‬ٲزٯؽ قٹضڀ‪ #‬ثٹ‪٢‬ٹٔ ٲځپڃٹٶسز ٸ اظ‬
‫ؾٹڀ ڂ‪٧‬ځ اظ اڂٵ زٸ َط‪ ٜ‬ثٻ آٴ ٲحٹ‪ ٬‬ٲځ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫‪ -2‬اڂٵ ټڃئت ٲځ تٹاٶس اظ ارطاڀ ټط ‪٢‬بٶٹٶځ ‪٦‬ٻ ٲزٯؽ تهٹڂت ٸ تبئڃس ٶٳٹزٺ‪ ،‬ڂب ټط‪٪‬ٹٶٻ زؾتٹضاٮٗٳ٭ ازاضڀ ضئڃؽ‬
‫رٳٽٹض‪ ،‬زض نٹضتځ ‪٦‬ٻ ثب ٶهځ ‪ُٗ٢‬ځ اظ ٶهٹل ‪٦‬تبة ٸ ؾٷت ثطذٹضز ٶٳبڂس رٯٹ‪٪‬ڃطڀ ‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫‪ -3‬اڂٵ ٲح‪٧‬ٳٻ ح‪ ١‬زاضز زض ن ٹضت حجٹت زٖٹاڀ ‪٢‬بئٱ قسٺ اظ ؾٹڀ ٲزٯؽ قٹضڀ زض ٲٹضز ضئڃؽ زٸٮت ٸ‬
‫پب‪ٞ‬كبضڀ اٸ زض ارطاڀ ‪٦‬بضټبڀ ازاضڀ ثطذال‪ ٜ‬ح‪٧‬ٱ زاز‪٪‬بٺ ٖبٮځ ٸ ٲربٮ‪ٟ‬ت اٸ ثب ‪٢‬بٶٹٴ اؾبؾځ‪ ،‬ثطاڀ ٖع‪ ٬‬ضئڃؽ‬
‫زٸٮت ثٻ آضاء ٖٳٹٲځ ٲتٹؾ٭ قٹز‪.‬‬
‫زٸٰ‪ :‬ا‪٢‬ساٲبت ثط‪٦‬ٷبضڀ ٸ ٖع‪:٬‬‬
‫‪ -1‬اڂٵ ټڃئت ٲٹْ‪ ٝ‬اؾت زض ټٷ‪٫‬بٰ نسٸض ح‪٧‬ٱ ڂب ‪ٞ‬طٲبٶځ اظ ؾٹڀ ضئڃؽ زٸٮت ‪٦‬ٻ ‪$‬ٲزٯؽ قٹضڀ‪ #‬آٴ ضا ٲربٮ‪ٝ‬‬
‫اح‪٧‬بٰ قطڂٗت تكرڃم زازٺ اؾت‪ ،‬ثٻ ضئڃؽ زٸٮت ٲطارٗٻ ٸ اقتجبٺ ثٹزٴ اڂٵ ح‪٧‬ٱ ضا ثٻ اٸ ‪٪‬ٹقعز ‪٦‬ٷس تب آٴ ضا‬
‫ٮ‪ٛ‬ٹ ڂب تٗسڂ٭ ٶٳبڂس‪.‬‬
‫‪ -2‬ټط‪٪‬بٺ ضئڃؽ زٸٮت اظ پصڂط‪ٞ‬تٵ ح‪٧‬ٱ ٲزٯؽ قٹضڀ ؾطثبظ ظزٺ ٸ ثط ‪٪‬ٳطاټځ ٸ اٶحطا‪ ٜ‬ذٹز پب‪ٞ‬كبضڀ ٸضظز‪،‬‬
‫ٲزٯؽ ٸْڃ‪ٟ‬ٻ زاضز اڂٵ ٲٹيٹٔ ضا ثٻ ٲح‪٧‬ٳٿ ٖبٮځ اضربٔ ٶٳبڂس ٸ اظ ؾٹڀ آٴ ذٹاټبٴ ‪ٞ‬ڃهٯٻاڀ ٲجٷځ ثط ارطاڀ‬
‫ٶٓطذٹاټځ ٖٳٹٲځ زض ٖع‪ ٬‬ضئڃؽ قٹز‪.‬‬

‫‪24‬‬
‫‪ -#1$‬ثٻ ٲٷٽبد اإلؾالٰ ‪ٞ‬ځ اٮح‪٧‬ٱ ل ‪ ،145‬ٸ ٶٓبٰ اٮح‪٧‬ٱ ‪ٞ‬ځ االؾالٰ تإٮڃ‪ ٝ‬ز‪٦‬تٹض ٖطثځ ٲطارٗٻ قٹز‪ ،‬ل ‪.106‬‬
‫‪ -3‬ټط‪٪‬بٺ ثطاڀ زاز‪٪‬بٺ ٖبٮځ حبثت قس ‪٦‬ٻ ‪٦‬بضڀ ‪٦‬ٻ ضئڃؽ زٸٮت اٶزبٰ زازٺ ڂب ح‪٧‬ٳځ ضا ‪٦‬ٻ نبزض ‪٦‬طزٺ ڂب الڂحٻاڀ‬
‫‪٦‬ٻ ضا ‪٦‬ٻ ٸيٕ ٶٳٹزٺ ٲربٮ‪ ٝ‬اح‪٧‬بٰ ‪ُٗ٢‬ځ قطڂٗت اؾت‪ ،‬زض آ‪ٚ‬بظ ٸْڃ‪ٟ‬ٻ زاضز زؾتٹضاٮٗٳٯځ ٲجٷځ ثط ثبَ٭ثٹزٴ آٴ‬
‫‪٢‬ٹاٶڃٵ ٸ ٮٹاڂح نبزض ٶٳبڂس‪.‬‬
‫اٲب ټط‪٪‬بٺ ضئڃؽ زٸٮت ح‪٧‬ٱ ٲح‪٧‬ٳٻ ضا زض ٶٓط ٶ‪٫‬ط‪ٞ‬ت ٸ ثط ارطاڀ زؾتٹضاٮٗٳٯځ ‪٦‬ٻ ٲح‪٧‬ٳٻ آٴ ضا ثبَ٭ اٖالٴ‬
‫ٶٳٹزٺ‪ ،‬پب‪ٞ‬كبضڀ ٸضظڂس‪ .‬ٲح‪٧‬ٳٻ ٸْڃ‪ٟ‬ٻ زاضز زضذٹاؾت ٲزٯؽ قٹضڀ ضا پصڂط‪ٞ‬تٻ ٸ زؾتٹضاٮٗٳٯځ ٲجٷځ ثط ارطاڀ‬
‫ٶٓطذٹاټځ ٖٳٹٲځ نبزض ٶٳبڂس‪.‬‬
‫‪ -4‬ټط‪٪‬بٺ ٶتڃزٻ آضاء ٸ ٶٓطذٹاټځ ٖٳٹٲځ ٖع‪ ٬‬اٸ ضا تبئڃس ٶٳٹز‪ ،‬ثط ضئڃؽ زٸٮت ٸارت اؾت ‪٦‬ٻ اظ ٲ‪٣‬بٰ ذٹڂف‬
‫‪٦‬ٷبضٺ‪٪‬ڃطڀ ‪٦‬ٷس‪.‬‬
‫ظڂطا ٲٯتځ ‪٦‬ٻ اٸ ضا ظٲبٲساض ذٹڂف ؾبذتٻ‪ ،‬اٖتٳبز ذٹز ضا اظ اٸ ؾٯت ٶٳٹزٺ ٸ ٸ‪٦‬بٮت ذٹز ضا اظ اٸ ثبظ پؽ ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ‬
‫اؾت‪ .‬ثٷبثطاڂٵ‪ ،‬اٸ پؽ اظ اڂٵ زاضاڀ ٸْڃ‪ٟ‬ٻ ٸ ٲٷهجځ ٶٳځثبقس‪.‬‬

‫‪ -4‬ثٻ ‪ٞ‬طو آٴ ‪٦‬ٻ ضئڃؽ زٸٮت‪ ،‬اظ ثط‪٪‬عاضڀ ٶٓطذٹاټځ ٖٳٹٲځ ‪٦‬ٻ زاز‪٪‬بٺ ٖبٮځ ثساٴ ح‪٧‬ٱ ٶٳٹزٺ ٲٳبٶٗت ٶٳٹز‪،‬‬
‫ٲح‪٧‬ٳٻ ٸْڃ‪ٟ‬ٻ زاضز اظ ربٶت ذٹز زؾتٹضاٮٗٳٯځ ٖع‪ ٬‬ٸ ثط‪٦‬ٷبضڀ اٸ ضا نبزض ٶٳبڂس ٸ ثٻ اڂٵ تطتڃت ح‪ ١‬اَبٖت ٸ‬
‫ح‪ ١‬ٶهطت اٸ ‪٦‬ٻ ثط ټٳ‪٫‬بٴ ثٻ ٸڂػٺ زؾت‪٫‬بٺټبڀ زٸٮتځ ٸارت ثٹز‪ ،‬اظ ٖٽسپ ټٳٻ ؾب‪ ٍ٢‬ٲځ‪٪‬طزز‪.‬‬

‫‪ - 3‬ؾطظٲڃٵ ‪$‬ٸَٵ‪#‬‬

‫اٮ‪ -ٝ‬تٳبٰ ‪٦‬طپ ظٲڃٵ ٸَٵ اٲت اؾالٲځ اؾت ‪ .‬ظڂطا تٳبٰ ظٲڃٵ زض ٲٯ‪٧‬ڃت اهلل ‪٢‬طاض زاضز‬
‫« ٸٓٮ‪ٙ‬ٯَّٻ‪ ٙ‬ٲٔٯْ‪ ٔ٥‬اٮؿ‪ٛ‬ٳٓبٸٓات‪ ٙ‬ٸٓاٮْإَضٕوِ » ‪ $‬آ‪ٖ ٬‬ٳطاٴ‪ ” # 189 /‬ٸ اظ آٴ اهلل اؾت ٲٯ‪٧‬ڃت آؾٳبٶٽب ٸ ظٲڃٵ “ٸ ٲؿٯٳبٶبٴ اټ٭‬
‫اهلل زض ظٲڃٵ اٶس ‪.‬‬
‫« ٸٖٓٓسٓ اٮٯَّٻٔ اٮَّص‪ٙ‬ڂٵَ آٲٓٷُٹا ٲ‪ٙ‬ٷْ‪ُ٧‬ٱٕ ٸٖٓٓٳ‪ٙ‬ٯُٹا اٮه‪ٛ‬بٮ‪ٙ‬حٓبت‪ ٙ‬ٮَڃٓؿٕتَرْٯ‪َٟٙ‬ٷَّٽٔٱ ‪ٙٞ‬ځ اٮْإَضٕوِ » ‪ $‬اٮٷٹض ‪#55/‬‬

‫” ٸٖسٺ ‪٦‬طزٺ اؾت اهلل ‪٦ ‬ؿبٶځ ضا ‪٦‬ٻ اڂٳبٴ آٸضزٺ اٶس ٸٖٳ٭ ٶ‪٧‬ٹ ٲڃ‪٧‬ٷٷس تب ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ث‪٫‬طزاٶس اڂكبٴ ضا زض ظٲڃٵ ‪“..‬‬
‫« ٸٓٮَ‪َ٣‬سٕ ‪َ٦‬تَجٕٷَب ‪ٙٞ‬ځ اٮعَّثٔٹضِ ٲ‪ٙ‬ٵْ ثٕٓٗس‪ ٙ‬اٮصِّ‪ْ٦‬طِ ؤَٴَّ اٮْإَضٕوٓ ڂٓطِحُٽٓب ٖ‪ٙ‬جٓبز‪ٙ‬ڀ اٮه‪ٛ‬بٮ‪ٙ‬حٔٹٴَ» ‪ $‬األٶجڃبء ‪#105/‬‬
‫” ٸټط آئڃٷٻ ٶٹقتڃٱ زض ظثٹض ثٗس اظ تٹضات ‪٦‬ٻ ظٲڃٵ ضا ثٻ ٲڃطاث ٲڃجطٶس ثٷس‪٪‬بٴ ٶڃ‪٧‬ٹ‪٦‬بض ٲٵ“‬

‫ثٷب ثطڂٵ اهلل ‪ ‬ح‪ ١‬تٳٯ‪ ٥‬ظٲڃٵ ضا ثطاڀ ٲؿٯٳبٶبٴ ُٖب ‪ٞ‬طٲٹزٺ اؾت‪ ،‬تب تٳبٰ ظٲڃٵ ٸَٵ قبٴ ثبقس ‪ .‬ٸ اذص اڂٵ ح‪١‬‬
‫ضا ثٗٽسپ قبٴ ‪ٞ‬طو ‪٪‬طزاٶڃسٺ اؾت ‪.‬‬

‫ة‪ -‬زاض اؾالٰ ٸزاض حطة‪:‬‬

‫‪٢‬ج٭ اظ اٶ‪٣‬ڃبز تٳبٰ رٽبٴ زض ثطاثط ح‪٧‬ٱ اهلل ظٲڃٵ ثٻ زٸ ثرف ت‪٣‬ؿڃٱ ٲڃكٹز‪ :‬زاض اؾالٰ ٸزاض حطة‪.‬‬
‫‪25‬‬
 ‫‪ -1‬زاض اؾالٰ‪:‬‬
‫زاض اؾالٰ آٶؿت ‪٦‬ٻ زضآٴ ؾٯُٻ ٸ‪٢‬سضت ثسؾت اؾالٰ ٸٲؿٯٳبٶبٴ ثبقس‪.‬‬
‫ٲؿٯٳبٴ زضټط ربڂڃ‪٧‬ٻ ‪٢‬طاض زاضز‪ ،‬ٸ اظ ټط ٶػ ازڀ ‪٦‬ٻ ټؿت‪ ،‬ٸَٵ زڂٷځ ٸڀ زاض اؾالٰ اؾت؛ ظڂطا ٲؿٯٳبٶبٴ‬
‫ثب ‪٪‬٭ ٸذب‪ ٤‬ڂ‪ ٥‬ٲٷُ‪٣‬ٻ اضتجبٌ ٶساضٶس‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ثب ٖ‪٣‬ڃسٺء ذٹز ٸٸَٷځ ‪٦‬ٻ زض آٴ ٖ‪٣‬ڃسٺ قبٴ حب‪٦‬ٱ اؾت ٲطتجٍ ٲځ‬
‫ثبقٷس‪.‬‬

‫‪ -2‬زاض حطة ‪:‬‬

‫ؾطظٲڃٷ‪٧‬ٻ زضآٴ تؿٯٍ ٸ‪٢‬سضت ثسؾت ‪ٚ‬ڃط ٲؿٯٳبٶبٴ ‪٢‬طاض زاقتٻ‪ ،‬ٸٲٷ‪٣‬بز زڂٵ اهلل ٶجبقٷس‪ ،‬ٸزض ٲڃبٴ زٸٮت اؾالٲځ‬
‫ٸآٴ ‪٦‬كٹض ٖٽس ٸپڃٳبٶځ ٸرٹز ٶساضز‪.‬‬

‫‪ -3‬زاض ٖٽس ‪:‬‬

‫ؾطظٲڃٵ ‪ٟ٦‬طڀ‪ ،‬ٸٮځ زض ٲڃبٴ آٶٽب ٸٲؿٯٳبٶبٴ ٖٽس ٸ پڃٳبٴ ٸرٹز زاضز‪ ،‬ثب پڃٳبٴ آتف ثٷس ٸثب پڃٳبٴ نٯح ‪٦‬ٻ زض‬
‫ثطاثط آٴ آٲبزٺء پطزاذت رعڂٻ ثطاڀ زٸٮت اؾالٲځ ثبقٷس‪.‬‬
‫زض ثًٗځ ٲٹاضز اح‪٧‬بٰ ټطڂ‪ ٥‬اظ اڂٵ ؾطظٲڃٵ ټب اظ ټٱ ت‪ٟ‬بٸت زاضز‪ ،‬ت‪ٟ‬هڃالت آٴ زض‪٦‬تبة ټبڀ ‪٣ٞ‬ٻ ثٻ نٹضت‬
‫ٲكطٸحځ آٲسٺ اؾت‬

‫‪ -4‬ضٖڃت ‪$‬اٲت اؾالٲځ‪#‬‬

‫‪٢‬ج٭ اظ ثٗخت ٲحٳس ‪ ‬ضؾبٮت ټبڀ آؾٳبٶځ ثٻ ق‪٧‬٭ ٲحٯځ ٸ‪٢‬ٹٲځ ْبټط ٲڃكس‪ ،‬ثٻ اڂٵ ٲٗٷځ ‪٦‬ٻ پڃبٲجطاٴ اٮٽځ‬
‫ټط‪٦‬ساٰ ثٻ ؾٹڀ ‪٢‬ٹٰ ذٹزـ ٸڂب ٲٷُ‪٣‬ٻء ذبنځ ‪ٞ‬طؾتبزٺ ٲڃكسٶس‪ ،‬ٸټط پڃبٲجطڀ ‪٢ ٍ٣ٞ‬ٹٰ ذٹز ضا ٲربَت ‪٢‬طاض زازٺ‬
‫ٸثٻ ؾٹڀ اؾالٰ زٖٹت ٲڃ‪٧‬طز‪ .‬چٷبٶچٻ زض ‪٢‬طآٴ ‪٦‬طڂٱ زاؾتبٶٽبڀ ثًٗځ اظ اڂٵ پڃبٲجطاٴ ثٻ ت‪ٟ‬هڃ٭ ٸاظ ثٗى‬
‫زڂ‪٫‬طڀ ثٻ َٹض ٲرتهط ش‪٦‬ط قسٺ اؾت‪٢ ،‬طآٴ ‪٦‬طڂٱ اظ ٶٹح ‪ ،‬ټٹز‪ ،‬قٗڃت‪ ،‬نبٮح ٸؾبڂط اٶجڃبء† زاؾتبٶٽبڂځ ضا ٶ‪٣‬٭‬
‫ٲڃ‪٧‬ٷس ‪٦‬ٻ ټط‪٦‬ساٰ ‪٢‬ٹٰ ذٹز ضا ٲربَت ‪٢‬طاض زازٺ ٸٶساڀ ‪$‬ڂب‪٢‬ٹٲځ‪ #‬ضا ثٯٷس ‪٦‬طزٺ اٶس‪.‬‬
‫ٸٖڃؿځ † ‪ٞ‬طٲٹز‪{ :‬ٸضؾٹال إٮځ ثٷځ اؾطائڃ٭‪" }..‬ٲٵ ثؿٹڀ ثٷځ اؾطاڂڃ٭ ‪ٞ‬طؾتبزٺ قسٰ"‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫اٲب پڃبٲجط اؾالٰ‪ ‬ٲځ ‪ٞ‬طٲبڂس‪ ... " :‬ٸٓ‪َ٦‬بٴَ اٮٷَّجِځ‪ ٜ‬ڂٔجٕٗٓجُ إِٮَى ‪َ٢‬ٹٕٲ‪ٙ‬ٻ‪ ٙ‬ذَبن‪ٛ‬ٿً ٸٓثٔٗ‪ٙ‬خْتٔ إِٮَى اٮٷَّبؼِ ‪َ٦‬ب‪َّٞ‬ٿً‪."1 ...‬‬
‫" ٸټط پڃبٲجطڀ ذبل ثطاڀ ‪٢‬ٹٰ ذٹز ‪ٞ‬طؾتبزٺ ٲڃكس ٸٲٵ ثطاڀ تٳبٰ ٲطزٰ ٲجٗٹث قسٺ اٰ ‪."...‬‬
‫زٖٹت اؾالٲځ اظ زاڂطٺء ‪٢‬ٹٲځ ٸٲحٯځ ‪ٞ‬طاتط ض‪ٞ‬تٻ ٸتٳبٰ زاڂطٺء ربٲٗٻء اٶؿبٶځ ضا زض‬ ‫ٸ ثب ثٗخت ٲحٳس ‪‬‬
‫ثط‪٪‬ط‪ٞ‬ت‪ ،‬ٸٶساڀ زٖٹت اؾالٰ اظ‪ -‬ڂب‪٢‬ٹٲځ ‪ ،-‬ثٻ – ؤَڂ‪ٜ‬ٽٓب اٮٷَّبؼٔ – ‪$‬اڀ اٶؿبٴ ‪ #....‬تجسڂ٭ ‪٪‬طزڂس‪ ،‬ٸتٳبٰ ٖبٮٱ اٶؿبٶڃت‬

‫‪26‬‬
‫‪ 1‬غحيح انثخاری‬
‫‪ 2‬يحفق عهيّ‬
‫ٲ‪٧‬ٯ‪٪ ٝ‬طزڂس تب اظڂ‪ ٥‬پڃبٲجط پڃطٸڀ ‪٦‬ٷٷس‪ .‬ظڂطا پڃبٲجط زڂ‪٫‬طڀ ثٗس اظ ٸڀ ٶٳځ آڂس ٸ زض ٲٹرٹزڂت قطڂٗت اٸ‪،‬‬
‫پڃطٸڀ اظ پڃبٲجطاٴ ‪٢‬جٯځ ٲٹضز ‪٢‬جٹ‪ ٬‬ٶٳڃجبقس‪.‬‬
‫" ٸٮځ اٸ ‪ٞ‬طؾتبزٺ اهلل ٸذبتٱ پڃبٲجطاٴ اؾت"‪[ .‬احعاة‪]40‬‬
‫ٸثب اڂٵ ٶسا‪ ،‬تٳبٰ ثكطڂت ثب اذتال‪ ٜ‬ٶػازڀ‪ ،‬ظثبٶځ ر‪ٛ‬طا‪ٞ‬ڃبئځ ٸ‪٦ ...‬ٻ زاضٶس‪ ،‬ؾڃبٺ اؾت ڂبؾ‪ٟ‬ڃس ڂبؾطخ‪ ،‬زض آؾڃب‬
‫اؾت ڂب زضا ‪ٞ‬طڂ‪٣‬ب ٸ اٲطڂ‪٧‬ب ‪ ...‬ټٳٻ اٲت ڂ‪ ٥‬پڃبٲجط ‪٢‬طاض ٲڃ‪٫‬ڃطٶس ٸثط اڂكبٴ ‪ٞ‬طو ٲڃ‪٫‬طزز ‪٦‬ٻ ‪ ٍ٣ٞ‬اظ ڂ‪ ٥‬پڃبٲجط‬
‫پڃطٸڀ ‪٦‬ٷٷس ٸٲُبث‪ ١‬قطڂٗت ٸزڂٵ ٸڀ‪ ،‬ٲٷ‪٣‬بز ح‪٧‬ٱ اهلل ر٭ رالٮٻ ‪٪‬طزڂسٺ اظ پڃطٸڀ ازڂبٴ زڂ‪٫‬ط ذٹز زاضڀ ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ ثطاؾبؼ ٸحست ٖ‪٣‬ڃسٺ‪ ،‬ٸحست ٖجبضت‪ ،‬ٸحست ؾٯٹ‪ ،٤‬ٸحست تبضڂد‪ ،‬ٸحست ظثبٴ‪ ،‬ٸحست تكطڂٕ‬
‫ٸ‪٢‬بٶٹٴ ٸ ٸحست ‪٢‬ڃبزت ٸ ضټجطڀ‪ ،‬اٲت اؾالٲځ تك‪٧‬ڃ٭ ٲځ ڂبثس ٸټٳڃٵ پڃٹٶس ټب اؾت ‪٦‬ٻ آٶٽب ضا ثٻ ڂ‪ ٥‬اٲت ٲتحس‪،‬‬
‫ٲؿتح‪٧‬ٱ ‪ ،‬ثبٖٓٳت ٸثب ٸ‪٢‬بض ٲجس‪ ٬‬ٲڃؿبظز‪ .‬اٲتځ ‪٦‬ٻ تٳبٰ اًٖبڀ آٴ ثبټٱ ثطازض ٸثطاثطٶس‪:‬‬
‫" رع اڂٵ ٶڃؿت ‪٦‬ٻ ٲؤٲٷبٴ ثبټٱ ثطازض اٶس"‪[.‬حزطات‪]10‬‬

‫‪27‬‬
 ‫ٲجحج ؾٹٰ‬
‫انٹ‪ ٬‬ٸ‪٢‬ٹاٖس ح‪٧‬ٹٲت اؾالٲځ‬
‫‪ -1‬ٲؿبٸات‪:‬‬
‫ٲؿبٸات زض ٮ‪ٛ‬ت ثٻ ٲٗٷځ ‪ :‬ثطاثطڀ زض ٲڃبٴ زٸچڃع‪ ،‬ڂ‪٧‬ؿبٶځ‪ ،‬ثطاثطڀ ح‪ ، ١‬تؿبٸڀ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٸټٳبٶٷس‪.‬‬

‫ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٲؿبٸات اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ‪:‬‬

‫ٲؿبٸات اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ٖجبضت اؾت اظ‪ :‬ارطاڀ ‪٢‬بٶٹٴ ثهٹضت ڂ‪٧‬ؿبٴ ٸاضظـ ثٻ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٸٲؿؤٸٮتڃٽبڀ ټطاٶؿبٴ‬
‫ثسٸٴ زضٶٓط زاقت ٶػاز‪ ،‬ٲب‪ ٬‬ٸ حطٸت‪ ،‬ٲٹا‪ ٕ٢‬ر‪ٛ‬طا‪ٞ‬ڃبئځ ٸٲٹ‪ ٝ٢‬ارتٳبٖځ آٴ‪.‬‬

‫ان٭ ٲؿبٸات زض اؾالٰ ‪:‬‬

‫ٲؿبٸات ڂ‪٧‬ځ اظ پبڂٻ ټبڀ اؾبؾځ ٶٓبٰ ؾڃبؾځ اؾالٰ اؾت‪ ،‬اؾالٰ ټٳٻ ٲطزٰ ضا زض ثطاثط ‪٢‬بٶٹٴ ٲؿبٸڀ ٸڂ‪٧‬ؿبٴ‬
‫‪٢‬طاض زازٺ اؾت‪ ،‬آٶبٴ ضا زضح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ؾڃبؾځ ٸ‪ٚ‬ڃط ؾڃبؾځ ڂ‪٧‬ؿبٴ ٲڃساٶس‪ ،‬ټڃچ ‪ًٞ‬ڃٯت ٸ ثطتطڀ ثطاڀ ٖطة‬
‫ثط‪ٚ‬ڃطٖطة‪ ،‬ؾ‪ٟ‬ڃس پٹؾت ثطؾڃبٺ پٹؾت‪ ،‬حطٸتٳٷس ثط‪٣ٞ‬ڃط‪ ،‬ظڂجب ضٸ ثط ظقت ضٸ‪ ،‬زضٶٓطٶٳځ ‪٪‬ڃطز‪ ،‬ٸثسڂٷٹؾڃٯٻ اؾالٰ‬
‫تٳبٰ ٶٓبٲٽبڀ َج‪٣‬بتځ ٸٶػاز ‪٪‬طائځ ٸت‪ٟ‬بٸت ‪٢‬طاض زازٴ زض ثڃٵ َج‪٣‬بت ارتٳبٖځ ضا زضح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٸٸارجبتځ ‪٦‬ٻ ثٻ ٖٽسٺ‬
‫زاضٶس ٲحٹ‪٦‬طزٺ ٸتٳبٰ اٲتڃبظات ٶبضٸا ضا ثبَ٭ اٖالٰ زاقتٻ ٲڃ‪ٟ‬طٲبڂس ‪:‬‬
‫" اڀ ٲطزٰ ٲب قٳب ضا اظٲطز ٸظٶځ‪$‬ثٷبٰ آزٰ ٸحٹاء‪ #‬آ‪ٞ‬طڂسٺ اڂٱ ٸقٳبضا ‪٢‬جڃٯٻ ‪٢‬جڃٯٻ ‪٦‬طزٺ اڂٱ تبټٳسڂ‪٫‬ط‬
‫ضِاثكٷبؾڃس‪$‬ٸټٳٻ ذٹاټط ٸثطازض ټٱ ټؿتڃس ٸ‪٦‬ؿځ ثط‪٦‬ؿځ زڂ‪٫‬ط ثطتطڀ ٶساضز‪ #‬ثڃ‪٫‬ٳبٴ ‪٪‬طاٲځ تطڂٵ قٳب ٶعز ذسا‬
‫ثب ت‪٣‬ٹا تطڂٵ قٳب اؾت"‪[ .‬حزطات ‪]13 :‬‬
‫اٶس‪ ٤‬ز‪٢‬ت ٶٳبئڃس‪ ،‬اڂٵ آڂٻ اٶؿبٶٽب ضا ٲٹضز ذُبة ‪٢‬طاض ٲڃسټس‪ ،‬ٶٻ َج‪٣‬ٻ ٸ‪٪‬طٸٺ ٲرهٹنځ ضا‪ ،‬ٸآٶبٴ ضا زٖٹت‬
‫ٲڃ‪٧‬ٷس ‪٦‬ٻ ان٭ ٸٲٷكبء ٸپسض ٸٲبزض ټٳٻ اڂكبٴ ڂ‪٧‬ځ اؾت‪ ،‬ٸ‪٦‬ؿبٶځ ‪٦‬ٻ اظ ڂ‪ ٥‬ان٭ ثٹرٹز آٲسٺ ثبقٷس ؾعاٸاض ٶڃؿت‬
‫‪٦‬ٻ ثطذځ اظ آٶبٴ ثطثٗى زڂ‪٫‬ط اظ رٷجٻ ٶػازڀ ازٖبڀ ثطتطڀ ٶٳبڂٷس‪ ،‬ٸټطچٷس زض ٶ‪٣‬بٌ ٲرتٯ‪ ٝ‬پطا‪٪‬ٷسٺ قسٺ‪،‬‬
‫ٸاظٮحبِ رٷؽ ٸضٶ‪ ٩‬ٸظثبٴ ثبټٱ اذتال‪ ٜ‬زاقتٻ ثبقٷس‪ ،‬ثٻ ټڃچ ٸرٻ اڂٵ اذتال‪ٞ‬بت ٖبضيځ ثبٖج اظ ثڃٵ ثطزٴ ضاثُٻ‬
‫ثطازضڀ آٶبٴ ٶرٹاټس قس‪.‬‬
‫پڃبٲجط اؾالٰ ‪ ‬زضذُجٻء تبضڂرځ ذٹز زضحزٿ اٮٹزأ ٲطزٰ ضا اظ اؾبضت ‪" :‬ذٹٴ" "ظثبٴ" "ضٶ‪٢ " "٩‬جڃٯٻ"‬
‫ٸ"ٶػاز" آظاز ؾبذتٻ ثٻ ٲؿبٸات ٸٖساٮت زٖٹت زازٺ ‪ٞ‬طٲٹز ‪:‬‬
‫" ڂب ؤڂٽب اٮٷبؼ‪ ،‬ؤال إٴ ضث‪٧‬ٱ ٸاحس‪ ،‬ٸإٴ ؤثب‪٦‬ٱ ٸاحس‪ ،‬ؤال ال ‪ًٞ‬٭ ٮٗطثځ ٖٯځ ؤٖزٳځ‪ ،‬ٸال ٮٗزٳځ ٖٯځ ٖطثځ‪ ،‬ٸال‬
‫‪1‬‬
‫ٮ‪ٙ‬إحٳط ٖٯځ ؤؾٹز‪ ،‬ٸال ٮ‪ٙ‬إؾٹز ٖٯځ ؤحٳطإال ثبٮت‪٣‬ٹڀ"‪.‬‬

‫‪28‬‬
‫‪ 1‬يسُٗ احًذ تاسُذ غحيح‬
‫" اڀ ٲطزٰ ثساٶڃس ‪ :‬ذساڀ قٳب ڂ‪٧‬ځ اؾت‪ ،‬ٸپسضتبٴ ڂ‪٧‬ځ ‪ ،‬ٶٻ ٖطة ثطٖزٱ ثطتطڀ زاضز‪ ،‬ٸٶٻ ٖزٱ ثطٖطة‪ ،‬ٶٻ ؾڃبٺ‬
‫پٹؾت ثط‪٪‬ٷس ٲ‪٫‬ٹٴ‪ ،‬ٸٶٻ ‪٪‬ٷسٲ‪٫‬ٹٴ ثطؾڃبٺ پٹؾت ٲ‪٫‬ط ثٻ ت‪٣‬ٹڀ"‪.‬‬

‫ٲٗڃبض اضظـ ٸ ثطتطڀ زض اؾالٰ‪:‬‬

‫ٶٻ تٷٽب اؾالٰ‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ٲٯت ټب ٸ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ٽبڀ زڂ‪٫‬ط ٶڃع اڂٵ اضظـ ٸثطتطڀ ا‪ٞ‬طاز ضا زاضٶس‪ .‬ٲٗڃبض اضظـ ٸثطتطڀ ثب‬
‫ت‪ٟ‬بٸت ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ٽب ‪٦‬بٲالً ٲت‪ٟ‬بٸات اؾت‪ ،‬ٸ‪٪‬بٺ اضظقٽبڀ ‪٦‬بشة ربڀ اضظقٽبڀ ضاؾتڃٵ ضا ٲځ ‪٪‬ڃطز‪.‬‬
‫اؾالٰ ٲال‪ ٤‬احتطاٰ ٸقرهڃت اٶؿبٴ ټب ضا زضن‪ٟ‬بت آتځ ٲځ قٳبضز ‪:‬‬
‫‪ -1‬ت‪٣‬ٹڀ ‪:‬‬
‫‪٢‬طآٴ ‪٦‬طڂٱ اضظـ ٸا‪ٗ٢‬ځ اٶؿبٴ ضا زض ت‪٣‬ٹڀ ٸپطټڃع‪٪‬بضڀ اٸ‪٢‬طاض زازٺ ٲڃ‪ٟ‬طٲبڂس ‪{:‬إِٴّ ؤَ‪٦‬طَٲٓ‪ُ٧‬ٱ ٖ‪ٙ‬ٷسٓاٮٯّٻ ؤَت‪٣‬ب‪ُ٦‬ٱ}‬
‫"‪٪‬طاٲځ تطڂٵ قٳب ٶعز ذساٸٶس پطټڃع‪٪‬بض تطڂٵ قٳب اؾت"‪.‬‬
‫اڂٵ ت‪٣‬ٹڀ ٸپطټڃع‪٪‬بضڀ اؾت ‪٦‬ٻ اٶؿبٴ زض ثطاثط زڂٵ‪ ،‬ٸْڃ‪ٟ‬ٻ ٸربٲٗٻ احؿبؼ ٲؿؤٮڃت ٲڃ‪٧‬ٷس‪.‬‬
‫ٸاڂٵ ت‪٣‬ٹڀ ا ؾت ‪٦‬ٻ اٶؿبٴ ثٹؾڃٯٻء آٴ زض ثطاثط قٽٹت اڂؿتبز‪٪‬ځ ‪٦‬طزٺ ٸاٸ ضا ثٻ ضاؾتځ ٸزضؾتځ ٸٖساٮت پبڂجٷس‬
‫ٲځ ؾبظز‪.‬‬
‫‪ٖ -2‬ٯٱ ٸترهم‪:‬‬
‫اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ٲ‪٣‬بٰ ٖٯٱ ٸٖبٮٳبٴ ثب رٽ٭ ٸربټالٴ ڂ‪٧‬ؿبٴ ٶڃؿت‪٢ ،‬طآٴ ثٻ ٖٓٳت ٖٯٱ‪ ،‬ٸ ثطتطڀ اٶؿبٴ ثٻ اؾبؼ‬
‫ٖٯٱ اقبضٺ ٶٳٹزٺ ٲڃ‪ٟ‬طٲبڂس ‪ " :‬ث‪٫‬ٹ ‪ :‬آڂب ‪٦‬ؿبٶڃ‪٧‬ٻ ٲڃساٶٷس! ثب‪٦‬ؿبٶڃ‪٧‬ٻ ٶٳځ زاٶٷس‪ ،‬ڂ‪٧‬ؿبٶٷس؟ "‪[ .‬ظٲط‪]9:‬‬
‫‪ -3‬تٗٽس پب‪ٞ ،٤‬سا‪٦‬بضڀ ٸؾبث‪٣‬ٻ زاضڀ زض زڂٵ ‪:‬‬
‫زٮڃ٭ اڂٵ ثطتطڀ آڂٻء ‪ 10‬ؾٹضٺء حسڂس اؾت ‪٦‬ٻ ٲځ ‪ٞ‬طٲبڂس ‪:‬‬
‫ِ"‪٦‬ؿبٶى اظ قٳب ‪٦‬ٻ پڃف اظ ‪ٞ‬تح [ٲ‪٧‬ٻ] اٶ‪ٟ‬ب‪ ٠‬ٸ رٽبز ‪٦‬طزٺاٶس [ثب زڂ‪٫‬طاٴ] ڂ‪٧‬ؿبٴ ٶڃؿتٷس آٶبٴ اظ [حڃج] زضرٻ‬
‫ثعض‪٪‬تط اظ ‪٦‬ؿبٶىاٶس ‪٦‬ٻ ثٗسا ثٻ اٶ‪ٟ‬ب‪ ٠‬ٸ رٽبز پطزاذتٻاٶس ٸ ذساٸٶس ثٻ ټط ‪٦‬ساٰ ٸٖسٺ ٶڃ‪٧‬ٹ زازٺ اؾت ٸ ذسا ثٻ آٶچٻ‬

‫ٲى‪٦‬ٷڃس آ‪٪‬بٺ اؾت " ‪[ .‬حسڂس‪]10 :‬‬

‫‪ -4‬اضظـ ټبڀ اذال‪٢‬ځ ‪:‬‬

‫ثطاؾبؼ حسڂج نحڃح ‪٦‬ٻ اٲبٰ ثربضڀ اظ ٖجساهلل ثٵ ٖٳطٸ‪ ،‬ضٸاڂت ‪٦‬طزٺ پڃبٲجط‪ ‬اضظـ ټبڀ اذال‪٢‬ځ ضا ڂ‪٧‬ځ اظ‬
‫ٲال‪ ٤‬ټبڀ قرهڃت قٳطزٺ‪ٞ ،‬طٲٹزٺ اؾت ‪:‬‬
‫" إِٴَّ ٲ‪ٙ‬ٵْ ؤَحٓجِّ‪ُ٧‬ٱٕ إِٮَځ‪ ٛ‬ؤَحٕؿٓٷَ‪ُ٧‬ٱٕ ؤَذْٯَب‪ً٢‬ب "‪ " .‬ٲحجٹة تطڂٵ قٳب ٶعز ٲٵ ثب اذال‪ ٠‬تطڂٵ تبٴ ٲڃجبقس"‪.‬‬
‫ظٶس‪٪‬ځ ٖٳٯځ پڃبٲجط‪ ‬ٸذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ٶڃع ثڃبٶ‪٫‬ط اڂٵ ح‪٣‬ڃ‪٣‬ت اؾت‪ ،‬زض ٖهط ٶجٹت اٶتربة ا‪ٞ‬طاز ثطټٳڃٵ‬
‫انٹ‪ ٬‬نٹضت ٲڃ‪٫‬ط‪ٞ‬ت‪ ،‬اٶتربة اثٹث‪٧‬ط اظ ربٶت پڃبٲجط‪ ‬ثٻ ٖٷٹاٴ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ٸربٶكڃٵ ٸڀ ثٗس اظ ٸ‪ٞ‬بت‪ ،‬اظ ثعض‪٪‬تطڂٵ‬
‫‪29‬‬
‫ٲهسا‪ ٠‬آٶؿت‪.‬‬
‫ٸټٱ چٷبٴ اثٹث‪٧‬ط نسڂ‪ ١‬ٲٗڃبض ټبڀ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ضا زضٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ ٖٳط ثٵ ذُبة ضا ثٻ ٖٷٹاٴ ٲكبٸض اضقس‪ ،‬ٸپؽ اظ ذٹز‬
‫ثٻ ٖٷٹاٴ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ٶبٲعز ٲڃ‪٧‬ٷس‪.‬‬

‫‪ٖ -2‬ساٮت زض اؾالٰ‬

‫اٮ‪ -ٝ‬ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٖساٮت‪:‬‬
‫ٖساٮت ٸاغٺء ٖطثځ اؾت يس ؾتٱ‪ ،‬رٹض ٸثڃساز‪ ،‬ثٻ ٲٗٷځ‪ :‬اؾت‪٣‬بٲت‪ ،‬زاز‪٪‬طڀ‪ ،‬زاٸضڀ ثٻ ح‪ ،١‬ٲڃبٶٻ ضٸڀ‬
‫ٸ تٹاظٴ زض‪٦‬بضټب ثسٸٴ تٳبڂ٭ ثٻ ؾٳت‪ ٙ‬ظڂبزٺ ضٸڀ ٸ‪٦‬ٹتبټځ‪ٖ .‬س‪ :٬‬اٲط ٲتٹؾٍ ٲڃبٴ ا‪ٞ‬طاٌ ٸت‪ٟ‬طڂٍ ضا‪٪‬ٹڂٷس‪.‬‬
‫تٗجڃط زڂ‪٫‬طڀ ‪٦‬ٻ ‪٢‬طآٴ اظ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٖساٮت زاضز‪ ،‬ٸاغٺء "‪٢‬ؿٍ" اؾت‪٪ ،‬طچٷس اظٮحبِ ٮ‪ٛ‬ٹڀ ت‪ٟ‬بٸتځ ٲڃبٴ ٖساٮت‬
‫ٸ‪٢‬ؿٍ ٸرٹز زاضز‪ ،‬ٸٮځ زض ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٖبٰ ‪٦‬ٻ ٖجبضت اظ‪ :‬ضٖبڂت اٖتسا‪ ٬‬زضټٳٻ چڃع ٸټٳٻ ‪٦‬بض‪ ،‬ٸټطچڃع ضا ثٻ ربڀ‬
‫ذٹڂف ‪٢‬طاضزازٴ اؾت‪،‬ثبټٱ ٲؿبٸڀ اٶس‪.‬‬
‫ٖس‪ ٬‬ٸٖساٮت زضانُالح ‪٣ٞ‬ٽځ‪ :‬ارتٷبة ‪٦‬طزٴ اظ ‪٪‬ٷبټبٴ ‪٦‬جڃطٺ‪ ،‬ٸانطاض ٶ‪٧‬طزٴ ثط‪٪‬ٷبټبٴ ن‪ٛ‬ڃطٺ‪ ،‬ٸاٶهطا‪ ٜ‬اظ‬
‫‪٦‬بضټبڀ پؿت ٸذال‪ ٜ‬ٲطٸت ‪.‬‬

‫ربڂ‪٫‬بٺ ٖساٮت زض ‪٢‬طآٴ‬

‫‪ٖ -1‬س‪ ٬‬ٲحٹض ٶٓبٰ ټؿتځ‪:‬‬
‫ٖس‪ ٬‬ټٳبٴ ‪٢‬بٶٹٶځ اؾت ‪٦‬ٻ تٳبٰ ٶٓبٰ ټؿتځ ثطٲحٹض آٴ ٲڃ‪٫‬طزز‪ ،‬آؾٳبٶٽب ٸ ظٲڃٵ ٸټٳٻء ٲٹرٹزات ثطٖساٮت‬
‫ثطپبټؿتٷس‪:‬‬
‫" ذساٸٶس آؾٳبٴ ضا ثطا‪ٞ‬طاقت‪٢ ،‬ٹاٶڃٵ ٸيٹاثُځ ضا‪٪‬صاقت تباڂٷ‪٧‬ٻ قٳبټٱ اظحس ‪٢‬ٹاٶڃٵ تزبٸظٶ‪٧‬ٷڃس‪ ،‬زض ٸظٴ‪ ،‬زاز‬
‫‪٪‬طاٶٻ ض‪ٞ‬تبض‪٦‬ٷڃس‪ ،‬ٸاظتطاظٸ ٲ‪٧‬بټڃس"‪ [.‬اٮطحٳٵ‪] 9-7:‬‬
‫زض اڂٵ آڂبت اقبضٺ اؾت ثٻ اڂٷ‪٧‬ٻ‪ :‬اؾبؼ رٽبٴ ثطيٹاثٍ ٸ‪٢‬ٹاٶڃٵ حؿبة قسٺء ثؿڃبض ز‪٢‬ڃ‪٣‬ځ ‪٦‬ٻ ټٳبٴ ٖساٮت‬
‫اؾت‪ ،‬اؾتٹاض ثٹزٺ‪ ،‬ربٲٗٻءاٶؿبٶځ ‪٦‬ٻ ‪٪‬ٹقٻء ‪٦‬ٹچ‪٧‬ځ اظ اڂٵ ٖبٮٱ پٽٷبٸض اؾت ٶڃع ٶٳځ تٹاٶس اظ اڂٵ ‪٢‬بٶٹٴ ٖبٮٱ‬
‫قٳٹ‪ ،٬‬ثط‪٦‬ٷبض ثبقس‪ ،‬ٸ ثسٸٴ ٖس‪ ٬‬ثٻ حڃبت ؾبٮٱ ذٹز ازاٲٻ زټس‪.‬‬
‫ٖس‪ ٬‬ثٻ ٲٗٷځ ٸا‪ٗ٢‬ځ ‪٦‬ٯٳٻ آٶؿت ‪٦‬ٻ ټطچڃعڀ زض ربڀ ذٹز ثبقس‪ ،‬ثٷبثطاڂٵ ټط‪٪‬ٹٶٻ اٶحطا‪ ،ٜ‬ا‪ٞ‬طاٌ‪ ،‬ت‪ٟ‬طڂٍ‪ ،‬تزبٸظ‬
‫اظ حس‪ ،‬تزبٸظ ثٻ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬زڂ‪٫‬طاٴ ثطذال‪ ٜ‬ان٭ ٖساٮت اؾت‪.‬‬
‫ڂ‪ ٥‬اٶؿبٴ ؾبٮٱ ‪٦‬ؿځ اؾت ‪٦‬ٻ زؾت‪٫‬بٺ ټبڀ ثسٴ اٸټط ڂ‪٦ ،٥‬بض ذٹزـ ضا ثسٸٴ ‪٦‬ٱ ٸ ظڂبز اٶزبٰ زټس‪،‬‬
‫اٲب ثٻ ٲحى اڂٷ‪٧‬ٻ ڂ‪ ٥‬ڂب چٷس زؾت‪٫‬بٺ زض اٶزبٰ ٸْڃ‪ٟ‬ٻ ‪٦‬ٹتبټځ ‪٦‬طز ڂب زض ٲؿڃطتزبٸظ ‪٪‬بٰ ٶٽبز‪ٞ ،‬ٹضا آحبضاذتال‪٬‬‬
‫زضتٳبٰ ثسٴ ٶٳبڂبٴ ٲڃكٹز‪ ،‬ٸثڃٳبضڀ حتٳځ اؾت‪.‬‬
‫‪٦‬٭ ربٲٗٻء اٶؿبٶځ ٶڃعټٳبٶٷس ثسٴ ڂ‪ ٥‬اٶؿبٴ اؾت ‪٦‬ٻ ثسٸٴ ضٖبڂت ان٭ ٖساٮت ثڃٳبضذٹاټس ثٹز‪.‬‬
‫‪30‬‬
‫قڃد االؾالٰ اٲبٰ اثٵ تڃٳڃٻ ٲځ ‪٪‬ٹڂس‪" :‬إٴ اهلل ڂ‪٣‬ڃٱ اٮسٸٮٿ اٮٗبزٮٿ ٸإٴ ‪٦‬بٶت ‪٦‬ب‪ٞ‬طپ‪ ،‬ٸال ڂ‪٣‬ڃٱ اٮٓبٮٳٿ ٸإٴ ‪٦‬بٶت‬
‫ٲؿٯٳٿ"‪.‬‬
‫ڂٗٷځ ح‪٧‬ٹٲت ‪٦‬ب‪ٞ‬طٖبز‪ ٬‬ازاٲٻ پڃساٲځ ‪٦‬ٷس‪ ،‬ٸٮځ ح‪٧‬ٹٲت ٲؿٯٳبٴ ْبٮٱ ث‪٣‬ب ٶساضز‪.‬‬

‫‪-2‬ا‪٢‬بٲٻء ٖساٮت ڂ‪٧‬ځ اظاټسا‪ ٜ‬ثٗخت پڃبٲجطاٴ‪:‬‬

‫ذساٸٶس ٲتٗب‪ ٬‬ٲطاٖبت ٖساٮت ضا زض ٲڃبٴ ٲطزٰ ٸزض ټٳٻء اثٗبز ظٶس‪٪‬ځ ٸارت ‪٪‬طزاٶڃسٺ‪ ،‬ٸآٶطا ڂ‪٧‬ځ اظ اټسا‪ٜ‬‬
‫اؾبؾځ ثٗخت پڃبٲجطاٴ ٸ‪ٞ‬طٸ‪ٞ‬طؾتبزٴ اح‪٧‬بٰ ٸتٗبٮڃٱ اٮٽځ ٲٗط‪ٞ‬ځ ٲځ ٶٳبڂس‪:‬‬
‫" ٲب پڃبٲجطاٴ ذٹز ضا ټٳطاٺ ثب زالڂ٭ ٸٲٗزعات ضٸقٵ‪$‬ثٻ ٲڃبٴ ٲطزٰ‪#‬ضٸاٶٻ ‪٦‬طزڂٱ‪.‬ٸ ثٻ آٶبٴ ‪٦‬تبثٽب ٸ ٲٹاظڂٵ‬
‫‪$‬قٷبؾبئځ ح‪ ١‬ٸٖساٮت‪#‬ٶبظ‪ٞ ٬‬طٲٹزڂٱ تب ٲطزٰ زاز ‪٪‬طاٶٻ ض‪ٞ‬تبض ‪٦‬ٷٷس"‪[ .‬اٮحسڂس‪]25:‬‬
‫اڂٵ آڂٻ ثب نطاحت اٖالٰ ٲځ زاضز ‪٦‬ٻ ڂ‪٧‬ځ اظ اټسا‪ ٜ‬ٲٽٱ ثٗخت پڃبٲجطاٴ ا‪٢‬بٲٻء ٖس‪ ٬‬زض ٲڃبٴ ٲطزٰ اؾت‪ ،‬ٸثٻ ؾٻ‬
‫چڃع ثٻ ٖٷٹاٴ ٲ‪٣‬سٲٻء ا‪٢‬بٲٻءٖس‪ ٬‬اقبضٺ ٲڃ‪٧‬ٷس‪:‬‬

‫‪ٖ -3‬ساٮت قطٌ اؾبؾځ قٽبزت‪:‬‬

‫ٖساٮت قطٌ اؾبؾځ پصڂطـ قٽبزت قبټس اؾت؛ ظڂطا قٽبزت ‪ٞ‬طز ‪ٚ‬ڃطٖبز‪ ٬‬ٲطزٸز ٸ‪ٚ‬ڃط‪٢‬بث٭ پصڂطـ اؾت‪.‬‬
‫اڂٵ قطٌ ثربَطاڂٷؿت ‪٦‬ٻ تٳبڂ٭ ‪٢‬ٯجځ ثٻ ڂ‪٧‬ځ اظ زٸَط‪ ٜ‬ٲبٶٕ قٽبزت ثٻ ح‪ ١‬ٶ‪٫‬طزز‪ ،‬ٸ اڂٵ ٖساٮت اؾت ‪٦‬ٻ اٸ ضا‬
‫ثٻ قٽبزت ثٻ ح‪ ١‬ٸثطاڀ ضيبڀ ذسا ٸا ٲڃساضز‪٢ .‬طآٴ زض ٲٹضز َال‪ ٠‬ٸضرٹٔ ٖساٮت ضا قطٌ قٽبزت ‪٢‬طاض زازٺ ٲځ‬
‫‪ٞ‬طٲبڂس‪" :‬زٸٲطز ٖبز‪ ٬‬اظذٹزتبٴ ‪$‬ٲؿٯٳبٶبٴ‪ #‬ضا قبټس ث‪٫‬ڃطڂس"‪.‬‬
‫ٲٷٓٹض اظ ٖساٮت زض قٽبزت اڂٷؿت ‪ :‬نط‪ٞ‬ٷٓط اظ ټط اٖتجبض ٸاٲتڃبظڀ اظ ‪٢‬جڃ٭‪ :‬ضٶ‪ ،٩‬ٶػاز‪ ،‬حطٸت‪ ،‬ٲ‪٣‬بٰ‪ ،‬ٶؿت ٸ‪...‬‬
‫زض ثڃٵ ٲطزٰ‪ ،‬زاز‪٪‬طاٶٻ تٷٽب ثربَطذسا ثسٸٴ اٶس‪ ٤‬تطڂٵ ٲڃ٭ ٸاٶحطا‪ ،ٜ‬قٽبزت اٶزبٰ ڂبثس‪.‬‬
‫‪ -4‬زاٸضڀ زاز‪٪‬طاٶٻ اؾبؼ ح‪٧‬ٹٲت ٸ‪ً٢‬بٸت زضاؾالٰ‪:‬‬
‫‪٢‬طآٴ ٖساٮت ٸزاز‪٪‬طڀ ضا ڂ‪٧‬ځ اظ ‪٢‬ٹاٶڃٵ ٲٽٱ اؾالٲځ‪ ،‬ٸ ظڂطثٷبڀ ربٲٗٻء ؾبٮٱ اٶؿبٶځ ٸپبڂٻء اؾبؾځ زٸٮت زض‬
‫اؾالٰ اٖٱ اظ‪ً٢‬بڂځ ٸارطائځ ‪٢‬طاضزازٺ اؾت‪:‬‬
‫" ذساٸٶس ثٻ قٳب زؾتٹضٲڃسټس ‪٦‬ٻ اٲبٶت ټب ضا ثٻ اټ٭ آٴ ثؿپبضڂس‪ ،‬ٸټط‪٪‬بٺ زض ثڃٵ ٲطزٰ زاٸضڀ ‪٦‬طزڂس زاز ‪٪‬طاٶٻ‬
‫زاٸضڀ ٶٳبڂڃس"‪[ .‬ٶؿبء‪] 58:‬‬
‫اڂٵ زاٸضڀ زاز ‪٪‬طاٶٻ ‪٦‬ٻ ٶم ‪٢‬طآٶځ ثٻ نٹضت ٲُٯ‪ ١‬ثڃبٴ ‪ٞ‬طٲٹزٺ اؾت‪ ،‬زاٸضڀ زاز ‪٪‬طاٶٻ اڀ اؾت ‪٦‬ٻ زضٲڃبٴ‬
‫رٳٯ‪٫‬ځ ٲطزٲبٴ اٶزبٰ پصڂطز‪ ،‬ٸټٳ‪٫‬بٴ ضا ‪ٞ‬طا ‪٪‬ڃطز‪ ،‬تٷٽب زاز‪٪‬طڀ ٲؿٯٳبٶبٴ زض ح‪ ١‬ټٳسڂ‪ ٩‬ٶڃؿت‪ .‬ثٯ‪٧‬ٻ زاز‪٪‬طڀ‬
‫ح‪ ١‬ټط اٶؿبٶځ اؾت ‪٦‬ٻ ٸاغٺء "اٮٷبؼ" ثطاٸ اَال‪ ٠‬ٲڃ‪٫‬طزز‪ ،‬ٸاڂٵ ٸاغٺ ټٳٻء اٶؿبٶٽب ضا زضثط ٲڃ‪٫‬ڃطز‪ ،‬ٲؤٲٷبٴ‬
‫ٸ‪٦‬ب‪ٞ‬طاٴ‪ ،‬زٸؾتبٴ ٸزقٳٷبٴ‪ ،‬ؾڃبټبٴ ٸؾ‪ٟ‬ڃساٴ‪ٖ ،‬طثٽب ٸ ‪ٚ‬ڃطٖطثٽب‪.‬‬
‫‪ 31‬ڂٓزٕطِٲٓٷَّ‪ُ٧‬ٱٕ قَٷَأٴُ ‪َ٢‬ٹٍٰٕ ٖٓٯَى ؤَالَّ تَٕٗس‪ٙ‬ٮُٹاْ اٖٕس‪ٙ‬ٮُٹاْ ټٔٹٓ ؤَ‪ْ٢‬طَةٔ‬
‫ڂٓب ؤَڂ‪ٜ‬ٽٓب اٮَّص‪ٙ‬ڂٵَ آٲٓٷُٹاْ ‪ُ٦‬ٹٶُٹاْ ‪َ٢‬ٹ‪ٛ‬اٲ‪ٙ‬ڃٵَ ٮ‪ٙ‬ٯّٻ‪ ٙ‬قُٽٓسٓاء ثِبٮْ‪ٙ٣‬ؿٍٕ‪ ٙ‬ٸٓالَ‬
 ‫ٮ‪ٙ‬ٯتَّ‪ْ٣‬ٹٓى ٸٓاتَّ‪ُ٣‬ٹاْ اٮٯّٻٓ إِٴَّ اٮٯّٻٓ ذَجِڃطٌ ثِٳٓب تَٕٗٳٓٯُٹٴَ [ٲبڂسٺ‪] 8:‬‬
‫" اڀ ٲؤٲٷبٴ! زاز ‪٪‬طاٶٻ ثربَط ذسا ‪٪‬ٹاټځ زټڃس‪ ،‬ٸزقٳٷځ ‪٢‬ٹٲځ قٳب ضا ثط آٴ ٶساضز ‪٦‬ٻ زاز‪٪‬طڀ ٶ‪٧‬ٷڃس‪ ،‬زاز‪٪‬طڀ‬
‫‪٦‬ٷڃس ‪٦‬ٻ ‪٦‬ٹتبٺ تطڂٵ ضاٺ ثٻ پطټڃع‪٪‬بضڀ اؾت ٸاظ ذسا ثتطؾڃس ‪٦‬ٻ ذسا اظ اٖٳب‪ ٬‬قٳب ثب ذجط اؾت"‪.‬‬
‫آڂٻء ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬ا‪٢‬بٲٻ ٸ‪٪‬ؿتطـ ٖس‪ ٬‬ٸزاز‪٪‬طڀ ضاحتځ زض ثطاثط زقٳٷبٴ ‪٦‬ڃٷٻ تٹظ اؾالٰ الظٰ ٲڃ‪٫‬طزاٶس‪.‬‬
‫‪ٖ - 5‬ساٮت ضاٺ ت‪٣‬ٹڀ‪:‬‬
‫ٖساٮت ٲبٶٷس تٹحڃس زض تٳبٰ انٹ‪ ٬‬ٸ ‪ٞ‬طٸٔ اؾالٰ اٖٱ اظ ٲؿبڂ٭ ٖ‪٣‬ڃستځ ‪ٖ ،‬ٯٳځ‪ٞ ،‬طزڀ‪ ،‬ارتٳبٖځ‪ ،‬اذال‪٢‬ځ ٸ ح‪٣‬ٹ‪٢‬ځ‬
‫ضڂكٻ زٸاٶسٺ‪ ،‬ٸټڃچ ڂ‪ ٥‬اظ آٶٽب ضا ذبٮځ اظ ضٸح ٖساٮت ٶرٹاټڃٱ ڂب‪ٞ‬ت ؛ ثٷبثطاڂٵ ربڀ تٗزت ٶڃؿت ‪٦‬ٻ ‪٢‬طآٴ‬
‫ٖساٮت ضا ٶعزڂ‪ ٥‬تطڂٵ ضاٺ ثٻ ت‪٣‬ٹڀ ٸپطټڃع‪٪‬بضڀ ٲٗط‪ٞ‬ځ ٲڃ‪٧‬ٷس‪:‬اٖٕس‪ٙ‬ٮُٹاْ ټٔٹٓ ؤَ‪ْ٢‬طَةٔ ٮ‪ٙ‬ٯتَّ‪ْ٣‬ٹٓى [اٮٳبئسپ‪" ]8:‬زاز‪٪‬طڀ ‪٦‬ٷڃس‬
‫‪٦‬ٻ ‪٦‬ٹتبٺ تطڂٵ ضاٺ ثٻ ت‪٣‬ٹڀ‪ ،‬ٸ ثٽتطڂٵ ٸؾڃٯٻ ثطاڀ زٸضڀ اظ ذكٱ ذسا اؾت"‪.‬‬

‫‪ٞ‬ط‪ٖ ٠‬ساٮت ثبٲؿبٸات‪:‬‬

‫ٖسٺ اڀ ٸاغٺء "ٲؿبٸات" ٸ ڂب "تؿبٸڀ" ضا قجڃٻ ٸ ضزڂ‪ٖ ٝ‬ساٮت ٲڃساٶٷس‪ ،‬ٸٮځ زض ٸا‪ ٕ٢‬زض ٲڃبٴ اڂٵ زٸ ٸاغٺ‬
‫ت‪ٟ‬بٸتځ ٸرٹز زاضز؛ ظڂطا ٲؿبٸات ٲُٯ‪ ١‬ثطاثطڀ ضا‪ٟ٪‬تٻ ٲڃكٹز‪ -‬اٖٱ اظ اڂٷ‪٧‬ٻ زض ٲڃبٴ اقڃبڀ ٲتزبٶؽ ثٹزٺ ثبقس ٸڂب‬
‫ٲت‪ٛ‬بڂط‪ .-‬ٸٖساٮت تٷٽب ثطاثطڀ زض ٲڃبٴ اقڃبڀ ټٱ رٷؽ ضا زضثط ٲڃ‪٫‬ڃطز‪.‬‬
‫ٲؿبٸات ټٳٻ ٸ‪٢‬ت ٸزضټٳٻ ٲٹاضز زاز‪٪‬طڀ ٶڃؿت‪ ،‬ټڃچ‪٫‬بٺ اٶؿبٴ ظحٳت ‪٦‬ف ٸتالـ ‪٪‬ط ثب قرم ‪٦‬ؿٹ‪ ٬‬ٸتٷج٭‬
‫ڂ‪٧‬ؿبٴ ٶٳځ ثبقس‪.‬‬
‫ا‪ٞ‬طاز نبز‪ ،٠‬ٸ‪ٞ‬ب زاض ٸاٲبٶت ‪٦‬بض ضا ثب ا‪ٞ‬طاز ذبڂٵ ٸ‪ٞ‬طڂت ‪٦‬بض‪ ،‬اظٮحبِ اضظـ ٸپبزاـ ڂ‪٧‬ؿبٴ زاٶؿتٵ ٖڃٵ ْٯٱ‬
‫ٸثځ ٖساٮتځ اؾت‪.‬‬
‫‪٢‬طآٴ ‪٦‬طڂٱ ثسڂٵ ت‪ٟ‬بٸت اقبضٺ ٶٳٹزٺ‪ ،‬ٲ‪٣‬بڂؿٻ اڀ زضٲڃبٴ ٲؤٲٵ ٶڃ‪٧‬ٹ‪٦‬بض ثب ‪٦‬ب‪ٞ‬ط ثس‪٦‬بض ثط‪٢‬طاض ٶٳٹزٺ ٸٲؿبٸات زض‬
‫ٲڃبٴ اڂٵ ټطزٸ ضا زٸض اظ ٖساٮت قٳطزٺ ٲڃ‪ٟ‬طٲبڂس‪:‬‬
‫"آڂبٲؤٲٷبٴ ‪ٞ‬طٲبٴ ثطزاض ضا ټٳچٹٴ ‪٪‬ٷٽ‪٫‬بضاٴ ڂ‪٧‬ؿبٴ ٲڃكٳبضڂٱ‪ ،‬چٻ قسٺ ثٻ قٳبچ‪٫‬ٹٶٻ ‪ً٢‬بٸت‬
‫ٲڃ‪٧‬ٷڃس"‪٢[.‬ٯٱ‪]36-35:‬‬
‫ثُٹضٲخب‪ :٬‬اؾالٰ ثطاڀ ټطڂ‪ ٥‬اظ ٲطز ٸ ظٴ ح‪٣‬ٹ‪٢‬ځ ‪٢‬بڂ٭ قسٺ ‪٦‬ٻ اڂٵ ح‪٣‬ٹ‪ٖ ٠‬بزالٶٻ ٸزاز‪٪‬طاٶٻ ٲتٷبؾت‬
‫ثب َجڃٗت ٸؾبذتبض ‪ٞ‬عڂ‪٧‬ځ آٶٽب اؾت‪.‬‬
‫ٸٮځ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٲطز ٸ ظٴ زضټٳٻ ٲٹاضز ٲؿبٸڂبٶٻ ٶڃؿت‪ ،‬ٸٶٻ ٲؿبٸات زض ٲڃبٴ ٲطز ٸ ظٴ زض ټٳٻ اٲٹض ٖساٮت اؾت‪.‬‬
‫ټٳبٶ‪٫‬ٹٶٻ ‪٦‬ٻ ٲ‪٧‬ٯ‪ ٝ‬ؾبذتٵ ظٴ ثٻ ‪٦‬بضټبڀ قب‪٢‬ٻ ٸَب‪٢‬ت ‪ٞ‬طؾب ٸٲؿؤٸٮڃت ټبڀ ؾٷ‪٫‬ڃٵ‪ ،‬ٶٻ ٖساٮت اؾت ٸٶٻ‬
‫ثبَجڃٗت ٮُڃ‪ ٝ‬آٴ ؾبظ‪٪‬بض ٲځ ثبقس‪.‬‬

‫‪32‬‬
‫ثطٖ‪٧‬ؽ ؾپطزٴ ‪٦‬بضټبڀ حًبٶت ٸتطثڃت ‪ٞ‬طظٶساٴ ٸ‪٦ -...‬ٻ ضٲع ٲٹ‪٣ٞ‬ڃت ټبڀ اڂٵ ‪٦‬بضټب ٶٽ‪ٟ‬تٻ ثٻ ٲٹټجٻ ټبڀ‬
‫ٖبَ‪ٟ‬ځ ٲځ ثبقس‪ -‬ثٻ ٲطزاٴ‪ ،‬ٸؾٯت آٴ اظ ظٶبٴ ٲجبضظٺ ثب ‪ُٞ‬طت ٸ ثځ ٖساٮتځ ٲحؿٹة ٲڃ‪٫‬طزز‪.‬‬
‫ثٷبثطاڂٵ قٗبض "ح‪ ١‬تؿبٸڀ ٲطز ٸظٴ" ‪٦‬ٻ اظ انٹ‪ ٬‬زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثكٳبض ٲڃطٸز‪ ،‬ٸټٹا زاضٴ زٲٹ‪٦‬طاؾځ ظٲعٲٻ‬
‫ٲڃ‪٧‬ٷٷس‪ ،‬ٸتٗسازڀ ټٱ‪ -‬آ‪٪‬بټبٶٻ ٸڂب‪ٚ‬ڃط آ‪٪‬بټبٶٻ‪ -‬آٶطا تٹرڃٻ ٸنج‪ٛ‬ٻء ؾبظ‪٪‬بضڀ ثب قطڂٗت ضا ٲڃسټٷس‪ ،‬اڂٵ قٗبض ثب‬
‫انٹ‪ ٬‬اؾالٰ ٲتًبز ٸ ثبٶهٹل نطڂح ٸنحڃح قطٖځ ٲٷب‪ٞ‬بت زاضز؛ ظڂطا ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٲطز ٸظٴ زض اؾالٰ ٖبزالٶٻ‬
‫ٸزاز‪٪‬طاٶٻ اؾت‪ ،‬ٶٻ ٲؿبٸڂبٶٻ‪.‬‬
‫ٸزض ٲٹاضزڀ چٹٴ‪ :‬قٽبزت‪ ،‬ٲڃطاث‪ ،‬اٲبٲت‪ ،‬ظٖبٲت‪٢ ،‬ٹ٘اٲڃت‪ ،‬ح‪َ ١‬ال‪ ،٠‬ح‪ ١‬ضرٹٔ اظ َال‪ ،٠‬ٲ‪٧‬ٯ‪ٟ‬ڃت رٽبز ٸرٳٗٻ‬
‫ٸ‪ ...‬ح‪ ١‬ٲطز ثبظٴ ڂ‪٧‬ؿبٴ ٶڃؿت‪ ،‬ٸٮځ اڂٵ ت‪ٟ‬بٸت ټب ٲتٷبؾت ثبَجڃٗت ټطڂ‪ ٥‬اظ آٶٽب ثٹزٺ ٖڃٵ ٖساٮت اؾت‪.‬‬

‫‪ -3‬قٹضڀ‬
‫ٲٗٷځ قٹضا‪:‬‬
‫ضؤڀ‪ ،‬ٶٓطذٹاټځ‪ ،‬ٲكٹضٺ ٸ ضاڂعٶځ‬ ‫" قٹضا" ٸ"ٲكبٸضٺ" ٸا غٺء ٖطثځ اؾت ثٻ ٲٗٷځ ‪ :‬اثطاظ‬
‫ثب ڂ‪٧‬سڂ‪٫‬ط‪.‬‬
‫قٹضا اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ٖجبضت اؾت اظ ‪ :‬تجبز‪ ٬‬آضا ٸٶٓطڂبت ‪ٚ‬طو تكرڃم ضؤڀ ٲ‪ٟ‬ڃس ٸؾبظٶسٺ زض ٲٹضزڀ اظ‬
‫ٲٹاضز‪ ،‬ٸٲكٹضت ٸضا ڂعٶځ ثب زاٶكٳٷساٴ زڂٷځ‪ ،‬ٸٲترههبٴ اٲٹض زض ٲؿبڂٯځ ‪٦‬ٻ زٮڃ٭ نطڂح ٸرٹز ٶساضز‪.‬‬

‫‪ٞ‬ٹاڂس قٹضا ‪:‬‬

‫‪ -1‬ٶزبت اظ ٮ‪ٛ‬عـ ٸاقتجبٺ‪:‬‬
‫قٹضا ظٲڃٷٻ ؾبظ رٯٹٺء ح‪ ١‬ٸح‪٣‬ڃ‪٣‬ت‪ ،‬ٸضقس اؾتٗساز ټب اؾت؛ ظڂطا ٲطزٲځ ‪٦‬ٻ ‪٦‬بضټبڀ ٲٽٱ ذٹز ضا‬
‫ثب ٲكٹضت ٸنالح اٶسڂكځ ڂ‪٧‬سڂ‪٫‬ط اٶزبٰ ٲځ زټٷس ٸنبحت ٶٓطاٴ آٶٽب ثٻ ٲكٹضت ٲځ ٶكڃٷٷس‪٦ ،‬ٳتط ‪٪‬ط‪ٞ‬تبض ٮ‪ٛ‬عـ‬
‫ٲځ قٹٶس‪ .‬ثٻ ٖ‪٧‬ؽ ا‪ٞ‬طازڂ‪٧‬ٻ‪٪ :‬ط‪ٞ‬تبض اؾتجساز ضؤڀ ټؿتٷس ٸذٹز ضا ثځ ٶڃبظ اظ ا‪٧ٞ‬بض زڂ‪٫‬طاٴ ٲځ زاٶٵ‬
‫‪ -‬ټط چٷس اظ ٶٓط ‪٧ٞ‬طڀ ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اٮٗبزٺ ثبقٷس‪ٚ -‬بٮجبً ‪٪‬ط‪ٞ‬تبض اقتجبټبت ذُطٶب‪ ٤‬ٸزضزٶب‪٦‬ځ ٲځ قٹٶس‪.‬‬
‫اظ اڂٵ ‪٪‬صقتٻ اؾتجساز ضؤڀ‪ ،‬قرهڃت ضا زض تٹزٺء ٲطزٰ ٲځ ‪٦‬كس‪ ،‬ٸا‪٧ٞ‬بض ضا ٲتٹ‪ ٝ٢‬ٲځ ؾبظز‪ ،‬ٸاؾتٗساز ټبڀ‬
‫آٲبزٺ ضا ٶبثٹز ٲځ ‪٦‬ٷس‪ ،‬ٸثٻ اڂٵ تطتڃت ثعض ‪٪‬تطڂٵ ؾطٲبڂٻ ټبڀ اٶؿبٶځ ڂ‪ ٥‬ٲٯت اظ زؾت ٲځ ضٸز‪.‬‬

‫‪ -2‬پبؾساضڀ اظ ٲٷعٮت ‪٧ٞ‬طڀ ا‪ٞ‬طاز ‪:‬‬

‫ان٭ قٹضا زضح‪٣‬ڃ‪٣‬ت پبؾساضڀ اظ ٲٷعٮت ‪٧ٞ‬طڀ ا‪ٞ‬طاز‪ ،‬ٸح‪َ ١‬جڃٗځ ربٲٗٻ زض ازاضٺء اٲٹض ٸٲجبضظٺ‬
‫ثب اؾتجساز ٸذٹز ‪٦‬بٲ‪٫‬ځ اؾت‪.‬‬

‫‪33‬‬
 ‫‪ -3‬احؿبؼ ٲؿؤٸٮڃت ا‪ٞ‬طاز زض ٲ‪٣‬بث٭ ربٲٗٻ ‪:‬‬
‫زض نٹضت تُجڃ‪٢ ١‬بٶٹٴ قٹضاڀ اؾالٲځ‪ ،‬ټط ‪ٞ‬طزڀ اظ ا‪ٞ‬طاز ربٲٗٻ ذٹز ضا ٖٷهط ٲؤحط ربٲٗٻ پٷساقتٻ ٸزض ثطاثط‬
‫آٴ احؿبؼ ٲؿؤٸٮڃت ٲځ ٶٳبڂس‪ ،‬ٸحٳبڂت آٶطا ٸرڃجٻء زڂٷځ ٸارتٳبٖځ ذٹز ٲځ زاٶس‪.‬‬

‫‪ -4‬تٹظڂٕ ٲؿؤٸٮڃت ثطٖٽسٺء ټٳٻ ا‪ٞ‬طاز ‪:‬‬

‫‪٦‬ؿځ ‪٦‬ٻ زض اٶزبٰ ‪٦‬بضټبڀ ذٹز ثب زڂ‪٫‬طاٴ ٲكٹضت ٲځ ‪٦‬ٷس‪ ،‬ا‪٪‬ط ٲٹارٻ ثب پڃطٸظڀ قٹز ‪٦‬ٳتط ٲٹضز حؿس ٸا‪ ٕ٢‬ٲځ‬
‫‪٪‬طزز؛ ظڂطا زڂ‪٫‬طاٴ پڃطٸظڀ ٸڀ ضا اظ ذٹزقبٴ ٲځ زاٶٷس ٸٲٗٳٹالً اٶؿبٴ ٶؿجت ثٻ ‪٦‬بضڀ ‪٦‬ٻ ذٹزـ اٶزبٰ زازٺ‬
‫حؿس ٶٳځ ٸضظز‪ ،‬ٸا‪٪‬ط احڃبٶبً ٲٹارٻ ثبق‪٧‬ؿت ‪٪‬طزز‪ ،‬ظثبٴ اٖتطاو ٸٲالٲت ٸقٳبتت ٲطزٰ‬
‫ثطاٸ ثؿتٻ اؾت‪ ،‬ظڂطا ‪٦‬ؿځ ثٻ ٶتڃزٻء ‪٦‬بض ذٹزـ اٖتطاو ٶٳځ ‪٦‬ٷس‪ ،‬ٶٻ تٷٽب اٖتطاو ٶرٹاټس ‪٦‬طز ثٯ‪٧‬ٻ زٮؿٹظڀ‬
‫ٸ‪ٚ‬ٳرٹاضڀ ٶڃع ٲځ ‪٦‬ٷس‪.‬‬

‫‪ -5‬تكرڃم اقربل ٲرٯم ‪:‬‬

‫ڂ‪٧‬ځ زڂ‪٫‬ط اظ ‪ٞ‬ٹاڂس ٲكٹضت اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ اٶؿبٴ اضظـ قرهڃت ا‪ٞ‬طاز ٸٲڃعاٴ زٸؾتځ ٸزقٳٷځ آٶٽب ضا ثبذٹز‬
‫زض‪ ٤‬ذٹاټس ‪٦‬طز‪ ،‬ٸاڂٵ قٷبؾبڂځ ضاٺ ضا ثطاڀ پڃطٸظڀ اٸ ټٳٹاضٲځ ‪٦‬ٷس ‪.‬‬

‫اټٳڃت قٹضا زض اؾالٰ‪:‬‬

‫قٹضا ڂ‪٧‬ځ اظثطٶبٲٻ ټبڀ ٲؤ‪٦‬س اؾالٰ زض اٲٹض ارتٳبٖځ ٸح‪٧‬ٹٲتځ اؾت ‪٦‬ٻ اؾالٰ آٶطا زض‬
‫اٲٹض ارتٳبٖځ ٸآٶچٻ ثٻ ؾطٶٹقت ربٲٗٻ ٲطثٹٌ اؾت‪ ،‬ٸرٷجٻء ارطاڂځ ‪٢‬ٹاٶڃٵ اٮٽځ ٸٲهبٮح ربٲٗٻء اؾالٲځ ضا‬
‫زاضز‪ -‬ٶٻ رٷجٻء ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ‪ -‬زضټٳچٹ ٲؿبڂ٭ ان٭ قٹضا ضا ثب ز‪٢‬ت ٸاټٳڃت ذبنځ ٲُطح ‪٦‬طزٺ حتځ زض ‪٢‬طآٴ ڂ‪٧‬ځ‬
‫اظ ؾٹضٺ ټب ثٻ ٖٷٹاٴ "ؾٹضپ اٮكٹضا" ٶبٲ‪٫‬عاضڀ ‪٪‬طزڂسٺ اؾت؛ ظڂطا تٷٽب ؾٹضٺ اڀ اؾت ‪٦‬ٻ قٹضا ٸٲكٹضت ضا ثٻ‬
‫ٖٷٹاٴ ڂ‪٧‬ځ اظذهٹنڃبت ٲؤٲٷبٴ ح‪٣‬ڃ‪٣‬ځ ‪٢‬طاض زازٺ اؾت‪.‬‬
‫ثب آٶ‪٧‬ٻ اظ ٸحځ آؾٳبٶځ اٮٽبٰ ٲڃ‪٫‬ط‪ٞ‬ت‪ ،‬ٸاظ ؾٹڀ زڂ‪٫‬ط ‪٧ٞ‬ط ٶڃطٸٲٷسڀ زاقت ‪٦‬ٻ ٶڃبظ آٴ ثٻ‬ ‫پڃبٲجطاؾالٰ ‪‬‬
‫ٲكٹضٺ ‪٦‬ٳتط احؿبؼ ٲځ قس‪ ،‬ثب ٸن‪ ٝ‬اڂٵ ثطاڀ آٶ‪٧‬ٻ ٲؿٯٳبٶبٴ ضا ثٻ اټٳڃت قٹضا ٲتٹرٻ ؾبذتٻ ٸٶڃطٸڀ ‪٧ٞ‬طڀ‬
‫ٸاٶسڂكٻء قبٴ ضا پطٸضـ زازٺ ثبقس‪ ،‬ٲزٯؽ قٹضا تك‪٧‬ڃ٭ ٲڃساز‪ ،‬ٸثٻ ٶٓطانحبة ٸڂبضاٴ ذٹز اضظـ ذبنځ ‪٢‬بڂ٭‬
‫ثٹز‪.‬‬
‫آڂٻ ‪ 159‬ؾٹضٺ آ‪ٖ ٬‬ٳطاٴ‪ :‬ٸٓقَبٸِضٕټٔٱٕ ‪ٙٞ‬ځ األَٲٕطِ ” "ٸزض‪٦‬بضټب ثب آٶبٴ ٲكٹضت ٸضاڂعٶځ ‪٦‬ٵ"‪.‬‬
‫اڂٵ ٶم ‪ُٗ٢‬ځ ٸرعٲځ ان٭ قٹضا ضا زض‪٦‬بضټبڀ ارتٳبٖځ ٸٶٓبٰ ح‪٧‬ٹٲت ثٷڃبٴ ٲځ ‪٪‬صاضز‪ ،‬حتځ زض آٴ ظٲبٶځ ‪٦‬ٻ‬
‫ٶٓبٰ ح‪٧‬ٹٲت ثٻ زؾت پڃبٲجط ‪ ‬ټٱ ثبقس‪ ،‬چٷڃٵ انٯځ ثبڂس ضٖبڂت قٹز‪.‬‬
‫ٸزضؾٹضٺء قٹضا ټٷ‪٫‬بٰ ثڃبٴ اٸنب‪ ٜ‬ثطرؿتٻء ٲؤٲٷبٴ ضاؾتڃٵ ان٭ قٹضا ضا زض ضزڂ‪ ٝ‬اڂٳبٴ ثٻ ذسا ٸٶٳبظ ‪٢‬طاض‬
‫‪34‬‬
‫زازٺ ٲڃ‪ٟ‬طٲبڂس‪ :‬ٸٓاٮَّص‪ٙ‬ڂٵَ اؾٕتَزٓبثٔٹا ٮ‪ٙ‬طَثِّٽِٱٕ ٸٓؤَ‪َ٢‬بٲٔٹا اٮه‪ٛ‬ٯَبپَ ٸٓؤَٲٕطُټٔٱٕ قُٹضٓى ثٓڃٕٷَٽٔٱٕ ٸٓٲ‪ٙ‬ٳ‪ٛ‬ب ضٓظٓ‪ْ٢‬ٷَبټٔٱٕ ڂٔٷ‪ُ٣ٟٙ‬ٹٴَ [اٮكٹضى‪]38 :‬‬
‫" ٲؤٲٷبٴ ضاؾتڃٵ ‪٦‬ؿبٶځ اٶس ‪٦‬ٻ زٖٹت پطٸضز‪٪‬بض قبٴ ضا پبؾد ٲڃ‪٫‬ٹڂٷس‪ ،‬ٸٶٳبظ ضا چٷبٶ‪٧‬ٻ ثبڂس ٲڃرٹاٶٷس‪ ،‬ٸ‪٦‬بضقبٴ‬
‫ثٻ قڃٹٺء ضاڂعٶځ ٸثطپبڂٻء ٲكٹضت ثب ڂ‪٧‬سڂ‪٫‬ط اؾت"‪.‬‬
‫اظاڂٵ آڂٻ ثٻ ذٹثځ اؾت‪ٟ‬بزٺ ٲڃكٹز ‪٦‬ٻ ‪٦‬بض قٹضا زض ظٶس‪٪‬ځ ٲؿٳبٶبٴ غض‪ ٜ‬تط ٸٲٽٱ تط اظ اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ ؾڃؿتٱ‬
‫اؾالٲځ ‪ ٍ٣ٞ‬ڂ‪ ٥‬ٶٓبٰ ؾڃبؾځ ثبقس ٸ ثؽ‪ .‬چٻ قٹضا ‪٢‬بٮت اؾبؾځ ٸپڃ‪٧‬طٺء انٯځ رٳٯ‪٫‬ځ ‪٪‬طٸٺ ٲؿٯٳبٶبٴ اؾت‪٦ .‬بض‬
‫ٸثبض ‪٪‬طٸټځ اڂكبٴ ثطقٹضا اؾتٹاض ٸپبڂساض ٲځ ‪٪‬طزز‪ ،‬آٴ ‪٪‬بٺ اظ ‪٪‬طٸٺ ثٻ زٸٮت ؾطاڂت ٲځ ‪٦‬ٷس‪ ،‬ڂٗٷځ ٲؿٯٳبٶبٴ ټٱ‬
‫‪٪‬طٸٺ ٸټٱ زٸٮت اڂكبٴ ثٻ پبڂٻء قٹضا اؾتٹاض ٸثط ‪٢‬طاض ٲڃ‪٫‬طزز‪.‬‬
‫ٸټٳچٷبٴ زضؾٷت ٶجٹڀ ثٻ ذهٹل ؾڃطت ٖٳٯځ پڃبٲجط ‪ ‬ٸذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ان٭ قٹضا ثب اټٳڃت ذبنځ تٯ‪٣‬ځ‬
‫قسٺ اؾت‪.‬‬

‫ربڂ‪٫‬بٺ قٹضا زض احبزڂج ٸؾڃطت ٶجٹڀ ‪:‬‬

‫قٹضا زض احبزڂج ٶجٹڀ‪ -‬چٻ احبزڂج ‪٢‬ٹٮځ ٸچٻ ؾڃطت ٖٳٯځ پڃبٲجط‪ - ‬اټٳڃت ‪ٞ‬ٹ‪ ٠‬اٮٗبزٺ ٸربڂ‪٫‬بٺ ٸڂػٺ اڀ‬
‫زاضز‪ .‬زض اڂٵ ظٲڃٷٻ اٲبٰ تطٲصڀ ضٸاڂتځ ضا اظ اثٹټطڂطٺ ٶ‪٣‬٭ ‪٦‬طزٺ ‪٦‬ٻ ثڃبٶ‪٫‬ط اټٳڃت قٹضا زض ٶعز پڃبٲجط‪ ‬اؾت‪" :‬‬
‫ٲب ضؤڂت ؤحساً ؤ‪٦‬خط ٲكٹضپً ألنحبثٻ ٲٵ ضؾٹ‪ ٬‬اهلل ‪." ‬‬
‫"ټڃچ ڂ‪٧‬ځ ضا ٶسڂسٰ ‪٦‬ٻ ٲبٶٷس پڃبٲجط ‪ ‬ثب انحبة ٸڂبضاٴ ذٹز ثؿڃبض ٲكٹضت ‪٦‬ٷس"‪.‬‬
‫ٸزضٲٹضز ٲكٹضت زض اٲٹض ؾڃبؾت ٸ ظٖبٲت‪ ،‬اٲبٰ ثربضڀ چٷڃٵ ضٸاڂت ٶٳٹزٺ اؾت‪:‬‬
‫"ٲٓٵْ ثٓبڂٕٓٓ ضٓرٔٯًب ٖٓٵْ ‪َٚ‬ڃٕطِ ٲٓكُٹضٓپٍ ٲ‪ٙ‬ٵْ اٮْٳٔؿٕٯ‪ٙ‬ٳ‪ٙ‬ڃٵَ ‪َٞ‬ٯَب ڂٔجٓبڂٕٓٔ ټٔٹٓ ٸٓٮَب اٮَّص‪ٙ‬ڀ ثٓبڂٓٗٓٻٔ تَ‪ٙٛ‬طَّپً ؤَٴْ ڂٔ‪ْ٣‬تَٯَب "‪$.‬نحڃح اٮجربضڀ‪#‬‬
‫"‪٦‬ؿځ ثب ٲطزڀ ثسٸٴ ٲكٹضٺء ٲؿٯٳبٶبٴ ثڃٗت ٶٳبڂس‪ ،‬ٶجبڂس اظ اٸ ٸٶٻ اظقرهڃ‪٧‬ٻ ثب اٸثڃٗت قسٺ اَبٖت نٹضت‬
‫‪٪‬ڃطز‪ ،‬تب ٲجبزا اڂٵ ‪٦‬بض ٲٹرت ‪٢‬ت٭ آٴ ټطزٸ ٶ‪٫‬طزز"‪.‬‬
‫ٸټٱ چٷبٴ اظ ؾڃطت ٖٳٯځ پڃبٲجط ‪ ‬اؾت‪ٟ‬بزٺ ٲڃكٹز ‪٦‬ٻ اٸ زض ٲٹاضزڀ ‪٦‬ٻ ح‪٧‬ٱ ذبنځ اظؾٹڀ ذساٸٶس ٶبظ‪ ٬‬ٶٳځ‬
‫قس‪ ،‬اظ‪٢‬جڃ٭ ٲؿبڂ٭ رٷ‪٫‬ځ ٸ‪ ..‬ٲكٹضت ٲڃ‪٧‬طز‪ ،‬ٸثٻ ٶٓط انحبة احتطاٰ زاقتٻ ٸضؤڀ ٲٗ‪٣‬ٹ‪ ٬‬ٸٲٷُ‪٣‬ځ آٶبٴ ضا ٲٹضز‬
‫ارطاء ‪٢‬طاض ٲڃساز‪.‬‬
‫ٲكبٸضٺء پڃبٲجط ‪ ‬زض ٲٹضز تٗڃڃٵ ٶ‪ُ٣‬ٻء اضزٸ‪٪‬بٺ ٲؿٯٳبٶبٴ زض ٲڃساٴ ثسض‪ ،‬ٸپصڂط‪ٞ‬تٵ پڃكٷٽبز حجبة ثٵ ٲٷصض‬
‫ٸٖٳٯځ ‪٦‬طزٴ ثٻ آٴ‪ ،‬ٸ ٲكبٸضٺء ٸڀ ثب اثٹث‪٧‬ط نسڂ‪ ١‬ٸٖٳط ‪ٞ‬بضٸ‪ ٠‬زضثبضٺء اؾڃطاٴ ثسض‪ ،‬ٸتٳبڂ٭ پڃبٲجط ‪ ‬ثٻ ضؤڀ‬
‫اثٹث‪٧‬ط ٸ ‪ ..‬ضا ٲڃتٹاٴ اظ ٲخب‪ ٬‬ټبڀ اڂٵ ان٭ اؾالٲځ قٳطز‪.‬‬
‫ٸزضرٷ‪ ٩‬احس زض ٲٹضز ٲبٶسٴ زضٲسڂٷٻ ڂب ثڃطٸٴ ض‪ٞ‬تٵ ٸرٷ‪٫‬ڃسٴ زض ذبضد ٲسڂٷٻ ثب ٲؿٯٳبٶبٴ ٲكٹضت ‪٦‬طز‪،‬‬
‫ٸتطرڃح زازٶس ‪٦‬ٻ زض ذبضد اظ قٽط ثب زقٳٵ ٲ‪٣‬بثٯٻ ‪٦‬ٷٷس‪ ،‬ثسڂٵ ٲٷٓٹض ثٻ ثڃطٸٴ قٽط ض‪ٞ‬ت‪.‬‬

‫‪35‬‬
‫ٸزض‪ٚ‬عٸٺء ذٷس‪ ٠‬پڃبٲجط ‪ ‬ثب ڂبضاٴ ذٹز زض چ‪٫‬ٹٶ‪٫‬ځ ٶجطز ثب ؾپبٺ احعاة ٲكبٸضٺ ٶٳٹز‪ ،‬ؾٯٳبٴ ‪ٞ‬بضؾځ ٶٓط زاز‬
‫‪٦‬ٻ زض اَطا‪ ٜ‬ٲسڂٷٻ ذٷس‪٦ ٠‬ٷسٺ قٹز‪ ،‬چٹٴ ٶٓط اٸ زض اڂٵ ٲٹضز ؾبظٶسٺ ٸٲٷُ‪٣‬ځ ثٹز‪ ،‬ٲٹضز ‪٢‬جٹ‪ ٬‬پڃبٲجط‪ ‬ٸا‪ٕ٢‬‬
‫قس‪ ،‬ٸثساٴ ٖٳ٭ ‪٦‬طز‪.‬‬

‫ربڂ‪٫‬بٺ قٹضا زض ؾڃطت ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ‪:‬‬

‫ٲُبٮٗٻء ؾڃطت ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ‪٦‬ٻ ٖهط آٶٽب ثٻ قٽبزت پڃبٲجط‪ ‬ثٽتطڂٵ ازٸاض تبضڂرځ‪ ،‬ٸضاٺ ٸضٸـ آٶبٴ الظٰ‬
‫االتجبٔ ثطاڀ اٲت اؾالٲځ اؾت‪ ،‬ٶكبٴ ٲڃسټس ‪٦‬ٻ ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ثٻ ٸڂػٺ اثٹث‪٧‬ط نسڂ‪ ١‬ثٻ ٖٷٹاٴ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ٸضټجط‬
‫ٲؿٳبٶبٴ اټٳڃت ذبنځ ثٻ قٹضا ‪٢‬بڂ٭ ثٹز‪ .‬اٲبٰ ثربضڀ ضارٕ ثٻ اټٳڃت قٹضا زض ٖهط ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ چٷڃٵ ٶ‪٣‬٭‬
‫ٲڃ‪٧‬ٷس‪:‬‬
‫"ٸ‪٦‬بٶت األ ئٳٿ ثٗس اٮٷجځ ‪ ‬ڂؿتكڃطٸٴ األٲٷبء ٲٵ ؤټ٭ اٮٗٯٱ ‪ٞ‬ځ األٲٹض اٮٳجبحٿ‪ ،‬ٮڃإذصٸا ثإؾٽٯٽب‪ٞ ،‬ئشا ٸيح‬
‫اٮ‪٧‬تبة ٸاٮؿٷٿ ٮٱ ڂتٗسٸٺ إٮځ ‪ٚ‬ڃطٺ"‪.‬‬
‫" ذٯ‪ٟ‬ب ٸظٲبٲساضاٴ ٲؿٯٳبٶبٴ پؽ اظ پڃبٲجط ‪ ‬ثب ٖٯٳب ٸزاٶكٳٷساٴ ٲٗتٳس زض ٲٹضز ٲؿبڂٯځ ‪٦‬ٻ ح‪٧‬ٱ قطٖځ زض آٴ‬
‫ٸرٹز ٶٳځ زاقت‪ ،‬ٲكٹضت ٲڃ‪٧‬طزٶس‪ ،‬تب آٶچٻ ؾٽ٭ ٸآؾبٴ ٸ ثٻ ٲهبٮح ربٲٗٻ ٲځ ثٹز‪،‬ث‪٫‬ڃطٶس‪ ،‬ٸٖٳٯځ ‪٦‬ٷٷس‪،‬‬
‫زضنٹضتڃ‪٧‬ٻ ح‪٧‬ٱ آٴ اظ ‪٦‬تبة ٸ ڂبؾٷت زاٶؿتٻ ٲڃكس‪ ،‬زض تالـ ح‪٧‬ٱ آٴ اظ َطڂ‪ ١‬قٹضا ٶٳځ قسٶس ٸاظ آٴ ح‪٧‬ٱ‬
‫تزبٸظ ٶٳځ ‪٦‬طزٶس"‪.‬‬
‫اظڂٵ ضٸاڂت اټٳڃت قٹضا ٶعز ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ٸټٱ ٲٹضز ٸٲحسٸزٺء آٴ ٸټٱ قطٸٌ اټ٭ قٹضا زاٶؿتٻ ٲڃكٹز‪.‬‬
‫ٲكبٸضٺء ذٯڃ‪ٟ‬ٻ اٸ‪ ٬‬ثب ٖٳط ‪ ‬زض ٲٹضز چ‪٫‬ٹٶ‪٫‬ځ ثطذٹضز ثب ٲبٶٗڃٵ ظ‪٦‬بت‪ ،‬ٸپڃكٷٽبز رٳٕ ‪٦‬طزٴ ‪٢‬طآٴ اظ نحڃ‪ٟ‬ٻ‬
‫ټبڀ ٲرتٯ‪ ٝ‬زض ڂ‪ ٥‬ٶؿرٻ اظ ؾٹڀ ٖٳط ‪ ‬ثطاڀ اثٹث‪٧‬ط‪ ،‬ٸپؽ اظ تجبزٮٻء ٶٓط ٸثطضؾځ آٴ‪ ،‬پصڂطـ اڂٵ پڃكٷٽبز‬
‫اظ ؾٹڀ اثٹث‪٧‬ط‪ ،‬ٸټٳچٷبٴ ٲكبٸضٺء اثٹث‪٧‬ط نسڂ‪ ١‬ثب ٖجساٮطحٳٵ ثٵ ٖٹ‪ ٜ‬زض ثبضٺء اؾترال‪ ٜ‬حًطت ٖٳط ضيځ‬
‫اهلل ٖٷٻ ٶكبٴ زټٷسٺء اټٳڃت اڂٵ ثطٶبٲٻء اؾالٲځ زض ٖٽس ذال‪ٞ‬ت نسڂ‪ ١‬اؾت‪.‬‬
‫ٸاٲبذٯڃ‪ٟ‬ٻء زٸٰ ٖٳط‪ٞ‬بضٸ‪  ٠‬ثڃف اظ ټٳٻ ثٻ اڂٵ زؾتٹض اؾالٲځ اضد ٲځ ‪٪‬صاقت‪ ،‬ٸ ثب انحبة ‪٦‬طاٰ ٲكٹضت‬
‫ٲڃ‪٧‬طز‪.‬‬
‫زض ظٲبٴ ذال‪ٞ‬ت ٸڀ ثهٹضت ؾبظٲبٴ ڂب‪ٞ‬تٻ زٸ ٲزٯؽ قٹضا ٸرٹز زاقت ‪٦‬ٻ ڂ‪٧‬ځ آٴ ا ظٶرجٻ تطڂٵ انحبة‬
‫پڃبٲجط‪ ‬ٸپڃكتبظاٴ اؾالٰ ‪٦‬ٻ اټ٭ ثسض اٶس ‪ ،‬تك‪٧‬ڃ٭ ڂب‪ٞ‬تٻ‪ ،‬ٸاًٖبڀ ٲزٯؽ زٸٰ ضا ‪٢‬بضڂبٴ ‪٢‬طآٴ‬
‫‪ -‬اٖٱ اظرٹاٶبٴ ٸ ثعض‪ ٨‬ؾبالٴ‪ -‬تك‪٧‬ڃ٭ ٲڃساز‪ .‬زض اڂٵ ظٲڃٷٻ اٲبٰ ثربضڀ ضٸاڂتځ ٶ‪٣‬٭ ‪٦‬طزٺ ‪٦‬ٻ ثبټٱ ٲڃرٹاٶڃٱ‪" :‬‬
‫ٸ‪٦‬بٴ اٮ‪٣‬طاء ؤنحبة ٲكٹضپ ٖٳط ‪٦‬ٽٹال ‪٦‬بٶٹا ؤٸقجبٶب" ‪.‬‬
‫"اًٖبڀ ٲزٯؽ قٹضاڀ ٖٳط ضا ‪٢‬بضڂبٴ ‪٢‬طآٴ‪ -‬چٻ رٹاٶبٴ ٸچٻ ثعض‪ ٨‬ؾبالٴ‪ -‬تك‪٧‬ڃ٭ ٲڃسازٶس"‪.‬‬
‫‪36‬‬
 ‫‪ - 4‬قطاڂٍ ٲكبٸضڂٵ‪:‬‬
‫‪ -1‬اؾالٰ‪:‬‬
‫اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ټطقرهځ ٶٳځ تٹاٶس ًٖٹڂت قٹضاڀ اؾالٲځ ضا ‪٦‬ؿت ٶٳبڂس‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ًٖٹ اڂٵ قٹضا ثبڂس زاضاڀ‬
‫ن‪ٟ‬بت ٸڂػٺ اڀ ثبقس ‪٦‬ٻ اٸضا نبٮح ثطاڀ اڂٵ ‪٦‬بض ث‪٧‬ٷس‪ ،‬ٸزض ضؤؼ آٴ ن‪ٟ‬بت ٲؿٯٳبٴ ثٹزٴ اؾت‪.‬‬
‫ٶٻ تٷٽب‬ ‫حًٹض ٸقط‪٦‬ت ‪٦‬ب‪ٞ‬ط‪٪ -‬طچٷس تجٗٻء ‪٦‬كٹض اؾالٲځ ثٹزٺ ثبقس‪ -‬زض ٲزٯؽ قٹضا‬
‫ثب ضٸح اؾالٰ‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ثب ٶهٹل قطٖځ ٲٷب‪ٞ‬بت زاضز؛ ظڂطا اٲبٶت زاضڀ ٸذڃط ذٹاٺ ثٹزٴ ٲكبٸض اظ قطاڂٍ اؾبؾځ قٹضا‬
‫اؾت‪ ،‬ٸ‪٢‬طآٴ ‪٦‬ب‪ٞ‬طاٴ ضا زقٳٵ اؾالٰ ٸزقٳٵ ذسا ٲٗط‪ٞ‬ځ ٲڃٷٳبڂس‪:‬‬
‫"اڀ ٲؤٲٷبٴ! زقٳٷبٴ ٲٵ ٸزقٳٷبٴ ذٹزضا زٸؾت ٶ‪٫‬ڃطڂس"‪.‬‬
‫ټٳبٴ ‪٪‬ٹٶٻ ‪٦‬ٻ آڂٻء ‪ 118‬ؾٹضٺء آ‪ٖ ٬‬ٳطاٴ ‪٪‬ٳبقتٵ ‪ٟ٦‬بض ضا زض‪٦‬بضټبڀ ٲٽٱ اظ رٳٯٻ ٲكبٸض ٸضاظزاض ‪٪‬ط‪ٞ‬تٵ آٶٽب ضا‬
‫حطاٰ ‪٢‬طاض زازٺ اؾت‪:‬‬
‫« ڂٓب ؤَڂ‪ٜ‬ٽٓب اٮَّص‪ٙ‬ڂٵَ آٲٓٷُٹاْ الَ تَتَّر‪ٙ‬صُٸاْ ثَُِبٶَٿً ٲِّٵ زٔٸٶ‪ُ٧ٙ‬ٱٕ الَ ڂٓإْٮُٹٶَ‪ُ٧‬ٱٕ ذَجٓبالً ٸٓز‪ٜ‬ٸاْ ٲٓب ٖٓٷ‪ٙ‬تُّٱٕ ‪َ٢‬سٕ ثٓسٓت‪ ٙ‬اٮْجٓ‪ًَْٛ‬بء ٲ‪ٙ‬ٵْ ؤَ‪ْٞ‬ٹٓاټ‪ٙ‬ٽِٱٕ ٸٓٲٓب‬
‫تُرْ‪ٟٙ‬ځ نٔسٔٸضٔټٔٱٕ ؤَ‪ْ٦‬جٓطُ ‪َ٢‬سٕ ثٓڃ‪ٛ‬ٷَّب ٮَ‪ُ٧‬ٱٔ اڄڂٓبت‪ ٙ‬إِٴ ‪ُ٦‬ٷتُٱٕ تَٕٗ‪ٙ٣‬ٯُٹٴَ » [ آ‪ٖ ٬‬ٳطاٴ‪]118 :‬‬
‫تطرٳٻ ‪ :‬اڀ ‪٦‬ؿبٶځ ‪٦‬ٻ اڂٳبٴ آٸضزټبڂس ! اظ ‪ٚ‬ڃط ذٹز ٲحطٰ اؾطاض ثطٶ‪٫‬عڂٷڃس ‪ ،‬آٶبٴ اظ ټط‪٪‬ٹٶٻ قط ٸ ‪ٞ‬ؿبزڀ زض ح‪١‬‬
‫قٳب ‪٦‬ٹتبټځ ٶٳڃ‪٧‬ٷٷس ‪ .‬آٶبٴ آضظٸڀ ضٶذ ٸ ظحٳت قٳب ضا ‪ $‬زض ز‪ # ٬‬زاضٶس ‪ $‬ٸ پڃٹؾتٻ زض اٶتٓبض آٶٷس ‪ .‬ٶكبٶٽٽبڀ ‪#‬‬
‫زقٳٷبٶ‪٫‬ڃبظ زټبٴ آٶبٴ آق‪٧‬بض اؾت ‪ ،‬ٸ آٶچٻ زض ز‪ ٬‬زاضٶس ثعض‪٪‬تط اؾت ‪ $‬اظ ثسؾ‪٫‬بٮڃٽبئځ ‪٦‬ٻ ْبټط ٲڃؿبظٶس ‪ . #‬ٲب‬
‫ٶكبٶٽٽبئځ ضا ‪٦ $‬ٻ ثتٹاٴ ثب آٶٽب زقٳٵ ضا اظ زٸؾت ثبظ قٷبذت ‪ #‬ثطاڀ قٳب ثڃبٴ ‪٦‬طزڂٱ ا‪٪‬ط اټ٭ ٖ‪٣‬٭ ٸ زضاڂت‬
‫ټؿتڃس ‪.‬‬
‫تٗٳ‪ ١‬ٸتإٲ٭ زض ٲزبٮؽ قٹضاڀ پڃبٲجط ‪ ‬ٸ ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ٶڃع ٶكبٴ ٲڃسټس ‪٦‬ٻ ټڃچ ‪٪‬بٺ ټڃچ ‪٦‬ب‪ٞ‬طڀ زض ٲزبٮؽ‬
‫قٹضاڀ آٶٽب ًٖٹڂت ٶساقتٻ اؾت‪.‬‬
‫ثٯ‪٧‬ٻ اؾالٰ ‪٢‬بٶٹٶځ ثٻ ٖٷٹاٴ "ٖٽس" ٸ"شٲٻ" زاضز ‪٦‬ٻ تٳبٰ ٲهبٮح ا‪٢‬ٯڃت ‪ٟ٦‬بض زضآٴ زضٶٓط ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ قسٺ اؾت‪.‬‬
‫اظ احبزڂج ‪٢‬ٹٮځ ٸ‪ٗٞ‬ٯځ پڃبٲجط ‪ ‬ٸٖٳٯ‪٧‬طز ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ٖالٸٺ ثط ٲؿٯٳبٴ ثٹزٴ ٲكبٸض قطاڂٍ زڂ‪٫‬طڀ اظ‪٢‬جڃ٭‪:‬‬
‫ټٹقٳٷسڀ‪ ،‬تزطثٻ‪ ،‬پطټڃع‪٪‬بضڀ‪ٖ ،‬ٯٱ‪ ،‬اٲبٶت زاضڀ ٸذڃطذٹاٺ ثٹزٴ ٲكبٸض اؾالٲځ ٶڃع زاٶؿتٻ ٲڃكٹز‪.‬‬

‫‪ -2‬اٲبٶت زاضڀ ‪:‬‬

‫قرم ٲكبٸض ثبڂس "اٲڃٵ" ثٹزٺ ثبقس‪ ،‬تبح‪ ١‬اٲبٶت ضا ضٖبڂت ‪٦‬طزٺ‪ ،‬آٶچٻ ضا ذڃط ٸ نالح تكرڃم ٲڃسټس‪ ،‬اضائٻ‬
‫ٶٳبڂس‪ ،‬زٮڃ٭ اڂٵ قطٌ حسڂج آتځ اؾت‪:‬‬
‫‪ 37‬اٮٳؿٯٳڃٵ ٸٖبٲتٽٱ "‪.‬‬
‫" اٮسڂٵ اٮٷهڃحٿ‪٢ ،‬ٯٷب ٮٳٵ؟ ‪٢‬ب‪:٬‬هلل ٸٮ‪٧‬تبثٻ ٸٮطؾٹٮٻ ٸألئٳٿ‬
‫"ٶهڃحت ٸذڃط اٶسڂكځ ان٭ ٸاؾبؼ زڂٵ اؾت‪ٟ٪ .‬تڃٱ‪ :‬ثطاڀ ‪٦‬ٻ ثبڂس ٶهڃحت ٶٳٹز؟ ‪ٞ‬طٲٹز‪ :‬ثطاڀ اهلل‪٦ ،‬تبة ٸڀ‪،‬‬
‫پڃبٲجط ٸڀ ٸثطاڀ ټٳٻء ٲؿٯٳبٶبٴ"‪.‬‬
‫ٸټٱ چٷبٴ ضٸاڂت اٲبٰ ثربضڀ– ‪٦‬ٻ ‪٢‬جالً ‪٪‬صقت‪ -‬زض ٲٹضز قطٌ ‪٢‬طاض زازٴ اٲبٶت زاضڀ‪ٖ ،‬ٯٱ ٸترهم ٲكبٸض‬
‫نطاحت زاضز‪" :‬ٸ‪٦‬بٶت األ ئٳٿ ثٗس اٮٷجځ ‪ ‬ڂؿتكڃطٸٴ األٲٷبء ٲٵ ؤټ٭ اٮٗٯٱ ‪ٞ‬ځ األٲٹض اٮٳجبحٿ‪."...‬‬

‫‪ٖ -3‬ٯٱ ٸثهڃطت‪:‬‬

‫اًٖبڀ ٲزٯؽ قٹضا ثبڂس ا‪ٞ‬طاز ټٹقٳٷس ٸزاٶكٳٷس ثٹزٺ ثبقٷس‪ ،‬ٶٻ ا‪ٞ‬طاز ربټ٭‪ ،‬زضاڂٵ ٲٹضز ذساٸٶس ٲتٗب‪٬‬‬
‫ٲڃ‪ٟ‬طٲبڂس‪ « :‬ٸٓإِشَا رٓبءټٔٱٕ ؤَٲٕطٌ ٲِّٵَ األَٲٕٵِ ؤَٸِ اٮْرَٹٕ‪ ٜٙ‬ؤَشَأٖٹاْ ثِٻ‪ ٙ‬ٸٓٮَٹٕ ضٓز‪ٜ‬ٸٺٔ إِٮَى اٮطَّؾٔٹ‪ ِ٬‬ٸٓإِٮَى ؤُٸٕٮ‪ٙ‬ځ األَٲٕطِ ٲ‪ٙ‬ٷْٽٔٱٕ ٮَٗٓٯ‪ٙ‬ٳٓٻٔ اٮَّص‪ٙ‬ڂٵَ‬
‫ڂٓؿٕتَٷجُُِٹٶَٻٔ ٲ‪ٙ‬ٷْٽٔٱٕ ٸٓٮَٹٕالَ ‪ًَْٞ‬٭ُ اٮٯّٻ‪ٖٓ ٙ‬ٯَڃٕ‪ُ٧‬ٱٕ ٸٓضٓحٕٳٓتُٻٔ الَتَّجٕٓٗتُٱٔ اٮكَّڃَُٕبٴَ إِالَّ ‪َ٢‬ٯ‪ٙ‬ڃالً » [اٮٷؿبء‪]83‬‬
‫" ٸټٷ‪٫‬بٲځ ‪٦‬ٻ ‪$‬ذجطڀ ڂب‪٦ #‬بضڀ ‪٦‬ٻ ٲٹرت اٲٵ ٸ تطؼ ‪$‬اظ ‪٢‬جڃ٭ ‪٢‬ٹت ٸيٗ‪ ،ٝ‬ٸپڃطٸظڀ ٸق‪٧‬ؿت ٸ ‪ #..‬ثٻ آٶبٴ‬
‫ٲڃطؾس آٴ ضا ؾطڂٗبً زضثڃٵ ٲطزٰ پرف ٸقبڂٕ ٲڃ‪٧‬ٷٷس‪ ،‬ا‪٪‬طآٶٽب چٷڃٵ ؾرٷبٴ ضا ثٻ پڃ‪ٛ‬ٳجط ٸ‪ٞ‬طٲبٶسټبٴ ذٹز‬
‫ٸا‪٪‬صاض ٲڃ‪٧‬طزٶس ‪$‬ٸذجطټب ضا تٷٽب ثٻ ٲؿئٹٸالٴ اٲط ‪٪‬عاضـ ٲڃسازٶس‪ #‬ٸتٷٽب ‪٦‬ؿبٶځ ‪٦‬ٻ اټ٭ ح٭ ٸٖ‪٣‬س ټؿتٷس اظآٴ‬
‫ذجط ٲڃكسٶس‪ ،‬آٶچٻ ‪٦‬ٻ ٲځ ثبڂؿت ٸالظٰ ثٹز اظاڂٵ ذجطاؾت‪ٟ‬بزٺ ٸزض‪ ٤‬ٲڃ‪٧‬طزٶس‪$‬ٸاڂٵ اٲط ثٻ ٶ‪ ٕٟ‬ٲؿٯٳبٶبٴ تٳبٰ‬
‫ٲڃكس‪."#‬‬
‫اڂٵ آڂٻ ٲؤٲٷبٴ ضا اضقبز ٲڃ‪ٟ‬طٲبڂس تب زضٲؿبڂ٭ ٲٽٱ ثٻ ٲؿؤٸٮڃٵ ٸؾطاٴ ٖبٮٱ ٸ‪٦‬بضزاٴ ٲٳٯ‪٧‬ت ٲطارٗٻ ٶٳبڂٷس‬
‫ٸٲكٹضت ٸتهٳڃٱ ‪٪‬ڃطڀ ضا ح‪ٖ ١‬ٯٳب ٸنبحت ٶٓطاٴ ٲځ زاٶس؛ ثٷبثطاڂٵ ٖٯٳب ٸزاٶكٳٷساٴ ٸاټ٭ ثهڃطتځ ‪٦‬ٻ آقٷبئځ‬
‫ثٻ اٲٹض زاضٶس ثٻ ٲكٹضت ؾعاٸاضتطٶس‪.‬‬

‫‪ - 4‬قزبٖت ٸذطز ٲٷسڀ ‪:‬‬

‫اظؾڃطت پڃبٲجط ‪ ‬ٸذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ‪ -‬ثرهٹل ٶحٹٺء اٶتربة اًٖبڀ قٹضاڀ ٶرج‪٫‬بٴ‪ ،‬قٹضاڀ ٖبٮځ ٸقٹضاڀ‬
‫قف ٶ‪ٟ‬طڀ ‪ٚ‬طو تٗڃڃٵ ذٯڃ‪ٟ‬ٻء ثٗسڀ اظ ربٶت حًطت ٖٳط ضيځ اهلل ٖٷٻ ٸاظ زالڂٯځ ‪٦‬ٻ زض ثبال اضائٻ ‪٪‬طزڂس‪،‬‬
‫ثرٹثځ اؾت‪ٟ‬بزٺ ٲڃكٹز ‪٦‬ٻ ا‪ٞ‬طاز ربټ٭‪ ،‬ضاحٳ‪ ١‬ٸتطؾٹ ٶٳځ تٹاٶٷس اًٖبڀ قٹضا ‪ -‬ثٻ ٸڂػٺ زض‪٦‬بض ټبڀ ٲٽٱ‪ -‬ثٹزٺ‬
‫ثبقٷس؛ ظڂطا ٲكبٸض احٳ‪ ،١‬ح‪٣‬بڂ‪ ١‬ضا زضٶٓط اٶؿبٴ ز‪٪‬ط‪٪‬ٹٴ ٲځ ؾبظز ‪٪‬طچٷس ٶڃت ذڃطاٶسڂكځ ضا ټٱ زاقتٻ ثبقس‪.‬‬
‫ٸٲكبٸض تطؾٹ ٲبٶٕ اظا‪٢‬ساٰ ثٻ ٲٹ‪ ٕ٢‬ٸ‪٢‬بَٗڃت زضا ٲٹض ٲڃ‪٫‬طزز‪.‬‬

‫‪٦‬ڃ‪ٟ‬ڃت قٹضا‬
‫اؾالٰ ضٖبڂت ٶٓبٰ قٹضاڂځ ضا – زض ٲٹاضزڀ ‪٦‬ٻ ٶم قطٖځ ٸرٹز ٶساضز‪ -‬ثطٲؿٯٳبٶبٴ ٸارت ‪٪‬طزاٶڃسٺ اؾت ‪٦‬ٻ‬
‫ثطاؾبؼ حطڂت ٸآظازڀ ‪٦‬بٲ٭ زض چٷڃٵ ٲؿبڂ٭ اْٽبض ضؤڀ ٶٳبڂٷس‪.‬‬
‫اٲب ق‪٧‬٭ قٹضا‪ ،‬تٗساز ٲكبٸضاٴ‪ ،‬ٶحٹٺء تسٸڂط ٸظٲبٴ قٹضا ٸٸؾڃٯٻ اڀ ‪٦‬ٻ قٹضا ثساٴ تح‪٣‬ڃ‪ ١‬ٲځ پصڂطز‪ ،‬اٲطڀ‬
‫‪38‬‬
‫اؾت ‪٦‬ٻ ثحج ٸ‪ٟ٪‬ت‪٫‬ٹ زض آٴ ثب‪٢‬ځ اؾت‪.‬‬
‫‪٢‬طآٴ ٸ ضؾٹ‪ ٬‬ذسا ؾڃؿتٱ ٸٶٓبٰ ذبنځ ضا زض اڂٵ ٲٹاضز ٲٗڃٵ ٶٷٳٹزٶس؛ ظڂطا ضٸـ ٸٶٓبٰ ٲكٹضتځ ٲٹيٹٖځ اؾت‬
‫‪٦‬ٻ ثب تٹرٻ ثٻ ت‪ٛ‬ڃڃط ٶؿٯٽب ٸ پڃكط‪ٞ‬ت ثكطڀ ٸتحٹالت ظٲبٴ ٸٲ‪٧‬بٴ ٸت‪ٟ‬بٸت اٲ‪٧‬بٶبت زچبض ز‪٪‬ط‪٪‬ٹٶځ ٲځ قٹز‪.‬‬
‫ٸاڂٵ ٖسٰ تٗڃڃٵ ؾڃؿتٱ ذبل ثطاڀ آٴ زض احط ‪ٞ‬طاٲٹقځ ٶجٹزٺ‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ز‪٢‬ڃ‪٣‬بً زض ضاؾتبڀ ذڃط ٸٲهٯحت ٲطزٰ‬
‫ٸاڂزبز ‪ًٞ‬بڀ ‪٪‬ؿتطزٺ ثطاڀ ثط‪٪‬عڂسٴ ثٽتطڂٵ زؾت آٸضزټبڀ تالـ ‪٧ٞ‬طڀ ٸتزطثځ پرتٻء ثكطڀ اؾت‪.‬‬

‫ٲ‪٣‬بڂؿٻء قٹضا ثب ٲزٯؽ ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ‬

‫انٹالً ٲ‪٣‬بڂؿٻ زضٲڃبٴ اٲٹضڀ ٲځ ثبقس ‪٦‬ٻ ٶٹٖځ ثبټٱ قجبټت زاقتٻ‪ ،‬ٸزض ٲٹاضزڀ ټٱ اذتال‪ ٜ‬ٸت‪ٟ‬بٸت‬
‫ٸرٹز زاقتٻ ثبقس؛ تب ثب ارطاڀ ٲ‪٣‬بضٶٻ ٸٲ‪٣‬بڂؿٻ ٸرٹٺ ٲكتط‪ ٤‬ٸت‪ٟ‬بٸت ټبڀ آٴ زٸ قجڃٻ ت‪٧ٟ‬ڃ‪٪ ٥‬طزز‪.‬‬
‫اٲب زض ٲڃبٴ اڂٵ زٸ ٶٹٔ ٲزبٮؽ ټڃچ قجبټتځ رع قجبټت ق‪٧‬ٯځ ٸرٹز ٶساضز‪ ،‬ٸٮځ ٲب ثطاڀ اڂٷ‪٧‬ٻ ضٸقٵ ‪٪‬طزز ‪٦‬ٻ‬
‫قٹضاڀ اؾالٲځ اظ ټڃچ ٮحبِ ٶٻ زض ان٭ ٸاؾبؼ‪ ،‬ٸٶٻ اظ ٮحبِ ټس‪ ٜ‬ٸٲٹضز ثب پبضٮٳبٴ زضٶٓبٰ ټبڀ زٲٹ‪٦‬طاؾځ‬
‫ؾبظ‪٪‬بض ٶڃؿت‪ ،‬ٸٶٻ قطاڂٍ ٲكبٸضاٴ اؾالٲځ ثٻ اًٖبڀ پبضٮٳبٴ ٲٷُج‪ ١‬اؾت‪ ،‬ثٻ اڂٵ ٲ‪٣‬بڂؿٻ‬
‫ٲځ پطزاظڂٱ‪:‬‬

‫‪ -1‬ٲحسٸزٺء قٹضا ‪:‬‬

‫اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ت‪٣‬ٷڃٵ ‪٢$‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ‪ #‬اظ آٴ ذسا اؾت‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ ٲؿإٮٻء ت‪٣‬ٷڃٵ ڂ‪٧‬ځ اظ قؤٸٴ تٹحڃس اؾت ‪٦‬ٻ رع‬
‫ذساٸٶس ٸاحس ‪٢‬ٽبض ټڃچ ‪٦‬ؿځ ٶٻ ‪ٞ‬طز ٸٶٻ ټڃإت ح‪ ١‬تكطڂٕ ٸ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ ضا ٶساضز‪.‬‬
‫ٸ ثٻ ضؾٳڃت قٷبذتٵ ټطٶٓبٰ ٸ‪٢‬بٶٹٶځ ‪ٚ‬ڃط ‪٢‬بٶٹٴ ذسا ربټٯڃت‪ ،‬قط‪ ٤‬ٸ‪٪‬ٳطاټځ ٲحؿٹة ٲڃكٹز‪{ :‬ؤ‪ٞ‬ح‪٧‬ٱ‬
‫اٮزبټٯڃٿ ڂج‪ٛ‬ٹٴ} " آڂب رٹڂبڀ ح‪٧‬ٱ ربټٯڃتځ ٶبقځ اظټٹا ٸټٹؼ ټؿتٷس؟"‬
‫ٸٓٲٓٵ ٮَّٱٕ ڂٓحٕ‪ُ٧‬ٱ ثِٳٓب ؤَٶعَ‪ َ٬‬اٮٯّٻٔ ‪َٞ‬إُٸٕٮَئ‪ ٓ٥ٙ‬ټٔٱٔ اٮْ‪َ٧‬ب‪ٙٞ‬طُٸٴَ [ٲبڂسٺ‪]44:‬‬
‫"ٸ‪٦‬ؿڃ‪٧‬ٻ ثساٶچٻ ذسا ٶبظ‪٦ ٬‬طزٺ ح‪٧‬ٱ ٶ‪٧‬ٷس‪ ،‬اٸ ٸاٲخب‪ ٬‬اٸ‪٦‬ب‪ٞ‬طٶس"‪.‬‬
‫ثب تٹرٻ ثٻ اڂٵ ان٭ اؾالٲځ ٸْڃ‪ٟ‬ٻ ٸٲؿؤٸٮڃت ٲزٯؽ قٹضاڀ اؾالٲځ تكطڂٕ ٸ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ ٶڃؿت‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ قٹضا زض‬
‫اؾالٰ زض ٲؿبڂٯځ اؾت ‪٦‬ٻ ح‪٧‬ٱ ذبنځ زض ٲٹضز اظؾٹڀ ذساٸٶس ٶبظ‪ ٬‬ٶكسٺ ثبقس‪ .‬اٲب زض ٲؿبڂٯڃ‪٧‬ٻ ٶم قطٖځ‬
‫ٸرٹز زاضز‪ ،‬پڃطٸڀ ثځ ‪٢‬ڃس ٸقطٌ ح‪٧‬ٱ قبضٔ الظٰ ٸ‪ٞ‬طو اؾت‪:‬‬
‫" ټڃچ ٲطز ٸظٴ ٲؤٲٵ زض ثطاثط ‪٦‬بضڂ‪٧‬ٻ ذساٸٶس ٸ پڃبٲجطـ زاٸضڀ ‪٦‬طزٺ ثبقس‪ ،‬اذتڃبضڀ اظذٹز زضآٴ ٶساضٶس"‪[ .‬احعاة‪]36:‬‬

‫‪٦‬بض انٯځ ٲزٯؽ قٹضاڀ اؾالٲځ‪٦ -‬ٻ ثبڂس ا‪٦‬خطڂت ٲزٯؽ ضا ٖٯٳب ٸ‪٣ٞ‬ٽبڀ ثطرؿتٻ تك‪٧‬ڃ٭ زټٷس‪َ -‬طظ ارطاڀ‬
‫زؾتٹضات‪ ،‬ٸٶحٹٺء پڃبزٺ ‪٦‬طزٴ اح‪٧‬بٰ ٸح٭ ٲك‪٧‬الت ٸٲٹيٹٖبت پڃچڃسٺء ٲٹضز ٶڃبظ ربٲٗٻء اؾالٲځ زض اٲٹض‬
‫زاذٯځ ٸشات اٮجڃٷځ ٸاٲٹض ذبضرځ زض چبضچٹة يٹاثٍ ٸ‪٢‬ٹاٖس ‪٦‬ٯځ اؾالٰ‪ ،‬اؾترطاد ٸاؾتٷجبٌ اح‪٧‬بٰ آٴ ٲٹيٹٖبت‬
‫ا ظ‪٢‬ٹاٖس ‪٦‬ٯځ‪ ،‬ٸتُجڃ‪٢ ١‬ٹاٖس ثطٲهبزڂ‪ ١‬آٶؿت‪.‬‬
‫‪39‬‬
 ‫ثٷبثطاڂٵ قٹضا زض اؾالٰ زض ٲحسٸزٺء ٲٹيٹٖبت ٸَطظ ارطاڀ ‪٢‬بٶٹٴ اؾت‪ ،‬ٶٻ زض ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ‪.‬‬
‫زضؾڃطت پڃبٲجط‪ ‬ٸڂبضاٴ ‪٪‬طاٲڃف ذٹاٶسڂٱ ‪٦‬ٻ آٶٽب ټڃچ ٸ‪٢‬ت زض‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ ٲكٹضت ٶٳڃ‪٧‬طزٶس‪ ،‬ٸتٷٽب زض َطظ‬
‫ارطاڀ ‪٢‬بٶٹٴ ٶٓطٲؿٯٳبٶبٴ ضا ٲڃرٹاؾتٷس؛ ٮصا ټٷ‪٫‬بٲڃ‪٧‬ٻ پڃبٲجط‪ ‬پڃكٷٽبزڀ ضا َطح ٲڃ‪٧‬طز‪ ،‬ٲؿٯٳبٶبٴ ٶرؿت ؾٹا‪٬‬‬
‫ٲڃ‪٧‬طزٶس ‪٦‬ٻ آڂب اڂٵ ح‪٧‬ٱ اٮٽځ اؾت ‪٦‬ٻ ‪٢‬بث٭ اْٽبض ضؤڀ ٶجبقس‪ ،‬ٸڂبٲطثٹٌ ثٻ چ‪٫‬ٹٶ‪٫‬ځ تُجڃ‪٢ ١‬ٹاٶڃٵ ٲڃجبقس‪ ،‬ا‪٪‬ط اظ‬
‫‪٢‬جڃ٭ زٸٰ ٲڃجٹز‪ ،‬اْٽبض ٶٓط ٲڃ‪٧‬طزٶس‪ ،‬ٸا‪٪‬ط اظ ‪٢‬جڃ٭ اٸ‪ ٬‬ٲڃجٹز‪ ،‬تؿٯڃٱ ٲڃكسٶس‪.‬‬
‫ٸزض ضٸاڂت ثربضڀ ٲڃرٹاٶڃٱ‪َٞ ":‬ئِشَا ٸٓيَحٓ اٮْ‪ٙ٧‬تَبةٔ ؤَٸٕ اٮؿ‪ٜ‬ٷَّٿُ ٮَٱٕ ڂٓتَٗٓس‪ٛ‬ٸٕٺٔ إِٮَى ‪َٚ‬ڃٕطِٺ‪."ٙ‬‬
‫"زض نٹضت ثٹزٴ ح‪٧‬ٱ ‪٢‬طآٴ ٸؾٷت اظ آٴ تزبٸظ ٶٳځ ‪٦‬طزٶس"‪.‬‬
‫ٲٹضز قٹضاڀ ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ زض ٲؿبڂٯځ ثٹز ‪٦‬ٻ ٶم قطٖځ ٶجبقس‪ ،‬ٲؿبڂٯځ ‪٦‬ٻ ح‪٧‬ٱ آٴ اظ ٶهٹل ‪٢‬طآٴ‬
‫ٸحسڂج ٲٗٯٹٰ ٲځ ثٹز‪ ،‬ټڃچ ‪٪‬بٺ ٲٹضز قٹضا ‪٢‬طاض ٶٳڃ‪٫‬ط‪ٞ‬ت‪.‬‬
‫ٸاٲب پبضٮٳبٴ زضٶٓبٰ زٲٹ‪٦‬طاؾځ ٖجبضات اظ" ‪٢‬ٹٺء ٲ‪٣‬ٷٷٻ" ٸ" ٲزٯؽ ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ" اؾت ‪٦‬ٻ اظ ٸْبڂ‪ ٝ‬ٲٽٱ آٴ‬
‫تهٹڂت‪ ،‬تٗسڂ٭ ڂب ٮ‪ٛ‬ٹ‪٢‬ٹاٶڃٵ ٸ‪ٞ‬طاٲڃٵ ت‪٣‬ٷڃٷځ ثٻ اؾبؼ ا‪٦‬خطڂت ٲحٹضڀ اؾت‪.‬‬
‫ٸثٻ ټٳڃٵ زٮڃ٭ زض اڂٵ ٲزبٮؽ ‪٢‬ٹاٶڃٵ ظقت ٸاحٳ‪٣‬بٶٻ اڀ ٲبٶٷس ‪ :‬ٲزبظ ثٹزٴ ټٳزٷؽ ‪٪‬طائځ‪ ،‬ٸثٻ ضؾٳڃت قٷبذتٵ‬
‫ٖ‪٣‬س اظزٸاد زضٲڃبٴ زٸ‪ٞ‬طز ٲص‪٦‬ط‪ ،‬ٸٲكطٸٖڃت رٷ‪ ٩‬زض ثطاثط ‪٦‬كٹض ٸٲٯتځ ‪٦‬ٻ اظ اٸاٲط َب‪ٚ‬ٹتځ اؾت‪٧‬جبض رٽبٶځ‬
‫ؾطپڃچځ ٲڃ‪٧‬ٷٷس ٸ ‪ .. ..‬تهٹڂت ٲڃ‪٫‬طزز‪.‬‬

‫‪ -2‬ټس‪ ٜ‬قٹضا ‪:‬‬

‫زضقٹضاڀ اؾالٲځ ټس‪ ٜ‬ذٹاؾت ذساٸٶس ٸانٹ‪ ٬‬قٷبذتٻ قسٺء اؾالٰ‪ ،‬ٸتإٲڃٵ ٶڃبظټب ثطاڀ ح٭ ٲك‪٧‬الت‪،‬‬
‫ٸپڃكجطز اٲٹض ربٲٗٻء اؾالٲځ زض تٳبٰ ظٲڃٷٻ ټبڀ ٲخجت زض چبضچٹثٻء تٗٯڃٳبت اؾالٰ اؾت‪.‬‬
‫زضحبٮڃ‪٧‬ٻ ټس‪ ٜ‬زض ٲزبٮؽ ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ زٲٹ‪٦‬طاؾځ‪$‬پبضٮٳبٴ‪ #‬زٶجبٮٻ ضٸڀ اظذٹاؾتٻ ټبڀ ٲطزٰ اؾت‪ ،‬ذٹاٺ اڂٵ‬
‫ذٹاؾتٻ ټب اٶحطا‪ٞ‬ځ ٸٲٹرت اٶحُبٌ ربٲٗٻ ٸ ڂبٲخجت ٸؾبظٶسٺ ثبقس‪.‬‬

‫‪ -3‬ا‪٦‬خطڂت ٲحٹضڀ‪:‬‬
‫ٲٗڃبض زض پبضٮٳبٴ ٸٲزبٮؽ ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ ؾڃؿتٱ ‪ٚ‬طثځ ضؤڀ ا‪٦‬خطڂت اؾت‪ ،‬ٸتهٳڃٱ ‪٪‬ڃطڀ ټبڀ اڂٵ ٲزبٮؽ ضٸڀ‬
‫ا‪٦‬خطڂت اؾتٹاض اؾت‪٪ ،‬ط چٷس اڂٵ ذٹاؾتٻ ټب اٶحطا‪ٞ‬ځ ٸيس اذال‪٢‬ځ ټٱ ثٹزٺ ثبقس‪.‬‬
‫ثٷبثطاڂٵ ٲڃجٷڃٱ ْٯٱ ٸاٶحطا‪ٞ‬بت اظ َطڂ‪ ١‬تهٹڂت اڂٵ ٲزبٮؽ ق‪٧‬٭ ‪٢‬بٶٹٶځ ثٻ ذٹز ٲځ ‪٪‬ڃطز‪ .‬ٲخالً ټٱ رٷؽ‬
‫ثبظڀ زض اٶ‪٫‬ٯؿتبٴ ‪٦ -‬ٻ اظ ثعض‪٪‬تطڂٵ ٖٯٳجطزاضاٴ زٲٹ‪٦‬طاؾځ زض رٽبٴ اؾت‪٢ -‬بٶٹٶځ ٲڃكٹز‪ ،‬ؾ‪ ٍ٣‬رٷڃٵ ٸٲ‪ٟ‬بؾس‬
‫زڂ‪٫‬ط زض ثؿڃبضڀ اظ ‪٦‬كٹضټبڀ ‪ٚ‬طثځ ثٻ ح‪٧‬ٱ ‪٢‬بٶٹٴ ٲزبظ ٲځ ‪٪‬طزز‪ ،‬حس ظٶب زض ‪٦‬كٹض اؾالٲځ پب‪٦‬ؿتبٴ ثٻ اؾبؼ‬
‫ذٹاؾتبض ا‪٦‬خطڂت اًٖبڀ پبضٮٳبٴ ٮ‪ٛ‬ٹ اٖالٰ ٲځ ‪٪‬طزز‪ .‬ٸزض‪٦‬كٹض اؾالٲځ ٲهط‪ ،‬ظٴ ټٳچٹٴ ٲطز اظ ح‪َ ١‬ال‪٠‬‬
‫‪40‬‬ ‫ثطذٹضزاض ٲڃكٹز‪.‬‬
‫ٸزض اڂطاٴ ثب اڂٷ‪٧‬ٻ ظٲبٰ زٸٮت ثسؾت ضٸحبٶڃبٴ اؾت‪ ،‬ح‪ ١‬ٲڃطاث ظٴ ثب ٲطز ثٻ ا‪٦‬خطڂت آضا ڂ‪٧‬ؿبٴ تهٹڂت‬
‫ٲڃ‪٫‬طزز‪.‬‬
‫اڂٵ ټٳٻ ٲ‪ٟ‬بؾس اظ ثط‪٦‬ت زٲٹ‪٦‬طاؾځ ٸٲزبٮؽ ‪٢‬بٶٹٴ ‪٪‬عاضڀ آٴ ‪٦‬كٹض ټب اؾت ‪٦‬ٻ ثٻ ٲحٹض ا‪٦‬خطڂت آضا ٲڃچطذس‪.‬‬
‫اٲب اظزڂس ‪٪‬بٺ اؾالٰ ا‪٦‬خطڂت ٲحٹضڀ ٲطزٸز‪ ،‬ٸزض آڂبت ٲتٗسزڀ ٲٹضز ٶ‪٧‬ٹټف ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ اؾت چٷبٶچٻ ذساٸٶس‬
‫ر٭ رالٮٻ ٲڃ‪ٟ‬طٲبڂس‪:‬‬
‫«ٸٓإِٴ تُُ‪ ٕٕٙ‬ؤَ‪ْ٦‬خَطَ ٲٓٵ ‪ٙٞ‬ځ األَضٕوِ ڂًٔ‪ٙ‬ٯُّٹ‪ٖٓ ٓ٤‬ٵ ؾٓجِڃ٭ِ اٮٯّٻ‪ ٙ‬إِٴ ڂٓتَّجِٗٔٹٴَ إِالَّ اٮَّٓٵَّ ٸٓإِٴْ ټٔٱٕ إِالَّ ڂٓرْطُنٔٹٴَ [اٶٗبٰ‪]116:‬‬
‫ا‪٪‬ط اظ ثڃكتط ٲطزٰ ‪٦ $‬ٻ ‪٦‬ب‪ٞ‬طاٴ ٸ ٲٷب‪٣ٞ‬بٶٷس ‪ #‬پڃطٸڀ ‪٦‬ٷځ ‪ ،‬تٹ ضا اظ ضاٺ ذسا زٸض ٲځؾبظٶس ‪ .‬چطا ‪٦‬ٻ آٶبٴ رع اظ ْٵّ ٸ‬
‫‪٪‬ٳبٴ پڃطٸڀ ٶٳځ‪٦‬ٷٷس ٸ آٶبٴ رع ثٻ زضٸ٘ ٸ ‪٪‬عا‪ ٜ‬ؾرٵ ٶٳځ‪٪‬ٹڂٷس ‪.‬‬

‫ټس‪ ٜ‬ٸٲساض قٹضاڀ اؾالٲځ ضؾڃسٴ ثٻ ح‪ ١‬ٸح‪٣‬ڃ‪٣‬ت اؾت؛ ٮصا ټط ضؤڀ ؾبٮٱ‪ ،‬ؾبظٶسٺ ٸٲٷُ‪٣‬ځ ‪٦‬ٻ ٲٹا‪ ١ٞ‬ثبضٸح‬
‫اؾالٰ ٸٶبْط ثٻ ٲهبٮح ربٲٗٻ ثٹزٺ ثبقس‪ ،‬ٲٹضز تإڂڃس قٹضاڀ اؾالٲځ ‪٢‬طاض ٲځ ‪٪‬ڃطز ټط چٷس ضؤڀ ا‪ٚ‬ٯت اًٖبڀ‬
‫ٲزٯؽ ثطذال‪ ٜ‬آٴ ثبقس‪.‬‬
‫ٲُبٮٗٻء ؾڃطت پڃبٲجط ‪ ‬ٸذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ ٸز‪٢‬ت زض قٹضاټبڀ آٶٽب ٶكبٴ ٲڃسټس ‪٦‬ٻ پڃبٲجط‪ ‬ٸڂبضاٴ ‪٪‬طاٲځ اٸ ثب‬
‫تإؾځ اظ اڂٵ ان٭ ‪٪‬بټځ زض ثطاثط ٶٓط ٲخجت ٸٲٗ‪٣‬ٹ‪ ٬‬ڂ‪ ٥‬تٵ اظ اًٖبڀ ٲزٯؽ ټٱ تؿٯڃٱ ٲڃكسٶس‪ ،‬ٸثطآٴ اٖتٳبز‬
‫ٲڃٷٳٹزٶس‪.‬‬
‫اٖتٳبز پڃبٲجط ‪ ‬ثٻ ضؤڀ حجبة ثٵ ٲٷصض زضنحٷٻء ثسض‪ ،‬ٸثٻ ضؤڀ ؾٯٳبٴ ‪ٞ‬بضؾځ زض رٷ‪ ٩‬ذٷس‪ ،٠‬ٸټٱ چٷبٴ‬
‫اٖتٳبز اثٹث‪٧‬ط نسڂ‪ ١‬ثٻ ضؤڀ ٖٳط‪ ‬زض ‪٪‬طز آٸضڀ ‪٢‬طآٴ زض ڂ‪ ٥‬ٶؿرٻ‪ ،‬ٸ اٖتٳبز ٸڀ ثٻ ضؤڀ ٖجس اٮطحٳٵ ثٵ‬
‫ٖٹ‪  ٜ‬زض ثبضٺء اؾترال‪ ٜ‬حًطت ٖٳط ضيځ اهلل ٖٷٻ ٸ‪ ...‬اظ ٶٳٹٶٻ ټبڀ ثبضظ اڂٵ ان٭ اؾالٲځ اؾت‪.‬‬

‫‪41‬‬
 ‫ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ؾڃبؾځ ظٴ زضاؾالٰ‬
‫تٗطڂ‪ ٝ‬ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ؾڃبؾځ‬
‫ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ؾڃبؾځ ح‪٣‬ٹ‪٢‬ځ اؾت ‪٦‬ٻ‪ ،‬اٶؿبٴ ثٻ اٖتجبض اڂٵ ‪٦‬ٻ ٲځتٹاٶس‪ًٖ ،‬ٹڀ اظ اًٖبڀ ټڃإت زٸٮت قٹز آٴ ضا‬
‫ثسؾتأٸضز ٲبٶٷس ح‪ ١‬ٲسڂطڂت زؾت‪٫‬بٺټب‪ ،‬ٲكب‪ٚ‬٭‪ ،‬ح‪ ١‬اٶتربة ٸ ٶبٲعزڀ زض اٶتربثبت ‪ ،‬ثٷبثطاڂٵ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ؾڃبؾځ‬
‫ح‪٣‬ٹ‪٢‬ځ اؾت ‪٦‬ٻ اٶؿبٴ ثب آٴ زض ازاضٺ اٲٹض ‪٦‬كٹض ڂب ح‪٧‬ٱ آٴ قطڂ‪ ٥‬ٸ ؾٽڃٱ ٲځقٹز‪ .‬ٸ ٲځتٹاٴ آٴ ضا چٷڃٵ‬
‫تٗطڂ‪٦ ٝ‬طز‪« :‬ح‪٣‬ٹ‪٢‬ځ اؾت ‪٦‬ٻ اٶؿبٴ ثٻ اٖتجبض اٶتؿبثف ثٻ زٸٮتځ ٲٗڃٵ‪ ،‬ثسؾت ٲځآٸضز‪ .‬ڂٗٷځ ثب پصڂطـ ٲٯڃت ٸ‬
‫تبثٗڃت آٴ زٸٮت اظ قٽطٸٶساٶف ثٻ قٳبض ٲځآڂس ٸ ثب اڂٵ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬زض ؾطپطؾتځ ‪٦‬بضټبڀ زٸٮت ؾٽڃٱ ٲځ‪٪‬طزز‪.‬‬

‫‪ -‬زاقتٵ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ؾڃبؾځ‬

‫ؾرٵ ٲب زض اڂٵ ‪ٟ٪‬تبض‪ ،‬ثڃبٴ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ؾڃبؾځ ظٴ ٲؿٯٳبٴ زض زاضاالؾالٰ اؾت ٸ اقبضٺ قس ‪٦‬ٻ ظٴ ٲبٶٷس ٲطز ح‪٣‬ٹ‪٠‬‬
‫ؾڃبؾځ ‪٦‬بٲٯځ ٶساضز‪ .‬زض اڂٵ ‪ٟ٪‬تبض تالـ قسٺ تب ت‪ٟ‬بٸت ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ؾڃبؾځ ظٶبٴ ثب ٲطزاٴ ضٸقٵ قٹز‪.‬‬
‫ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ؾڃبؾځ ظٴ‪ ،‬زٸ زؾتٻاٶس ‪ -1‬ح‪ ١‬ٲسڂطڂت ٲكب‪ٚ‬٭ ٖٳٹٲځ ‪ -2‬ح‪ ١‬ٶبٲعزڀ ٸ اٶتربة ‪٦‬طزٴ ثطاڀ تهسڀ‬
‫پؿتټبڀ زٸٮتځ‪ .‬ثٷبثط آٶچٻ ‪ٟ٪‬تٻ قسٺ اڂٵ ‪ٟ٪‬تبض زٸ رؿتبض زاضز‪:‬‬

‫ح‪ ١‬ٲسڂطڂت ٲكب‪ٚ‬٭ ٖٳٹٲځ‬ ‫‪-‬‬

‫ح‪ ١‬ٶبٲعزڀ ٸ اٶتربة‬ ‫‪-‬‬

‫اٮ‪ : ٝ‬ح‪ ١‬ٲسڂطڂت ٲكب‪ٚ‬٭ ٖٳٹٲځ‬

‫‪ -‬ظٴ ٲځتٹاٶس‪ ،‬ٲسڂطڂت ٲكب‪ٚ‬٭ ٖٳٹٲځ ضا ثٻ ٖٽسٺ ث‪٫‬ڃطز‬
‫ظٴ ؾب‪٦‬ٵ زاضاالؾالٰ تبثٗڃت اڂٵ ؾطظٲڃٵ ڂٗٷځ «ٲٯڃت اؾالٲځ» ح‪ ١‬زاضز ‪٦‬ٻ ق‪ٛ‬٭ ٖٳٹٲځ ٲٷبؾجځ ‪٦‬ٻ زض اڂٵ‬
‫ؾطظٲڃٵ زاقتٻ ثبقس‪ٖ .‬ٯٳبڀ حٷ‪ٟ‬ځ ثٻ ظٴ ٲؿٯٳبٴ اربظٺ زازٺاٶس‪٦ ،‬بض ‪ً٢‬بٸت ضا رع زض حسٸز ٸ ‪٢‬هبل ثٻ ٖٽسٺ‬
‫ث‪٫‬ڃطز‪ .‬اثٵ رطڂط َجطڀ ٲٗت‪٣‬س اؾت‪ ،‬ظٶبٴ ح‪ ١‬زاضٶس ثٻ نٹضت ٲُٯ‪ ،١‬رع زض حسٸز ٸ ‪٢‬هبل ‪٦‬بض ‪ً٢‬بٸت ضا اٶزبٰ‬
‫زټٷس‪ .‬اٸ چٷڃٵ زٮڃ٭ آٸضزٺ اؾت ‪٦‬ٻ ‪٦‬بض ‪ً٢‬بٸت ٲبٶٷس ‪٦‬بض ا‪ٞ‬تبؾت‪ .‬ثطاڀ ‪ٞ‬تٹا زازٴ‪ ،‬ٲطز ثٹزٴ قطٌ ٶڃؿت پؽ زض‬
‫‪ً٢‬بٸت ټٱ ټٳڃٵ ‪٪‬ٹٶٻ اؾت‪« .‬اثٵ حعٰ ْبټطڀ» زض ‪٦‬تبة اٮٳحٯځ اظ اثٵ رطڂط َجطڀ ٶ‪٣‬٭ ‪٦‬طزٺ اؾت‪« :‬ربڂع‬

‫اؾت‪ ،‬ظٴ ٖٽسٺزاض ٲٷهت ‪ً٢‬بٸت ‪٪‬طزز ٸ ضٸاڂت قسٺ ‪٦‬ٻ «ٖٳطثٵ ذُبة » ظٶځ ثٻ ٶبٰ ق‪ٟ‬ب ضا اظ ‪٢‬ٹٰ ذٹز ثٻ ٖٷٹاٴ‬

‫ٲحتؿت ‪٦‬بض ثبظاض تٗڃڃٵ ٶٳٹز‪ .‬زض پبؾد اڂٵ ؾرٵ ‪٦‬ٻ ‪ٟ٪‬تٻ قسٺ‪ ،‬پڃبٲجط ‪ٞ‬طٲٹزٺ اؾت‪٢« :‬ٹٲځ ‪٦‬ٻ ‪٦‬بضقبٴ ضا ثٻ ظٴ‬

‫‪42‬‬
‫ثؿپبضٶس‪ٞ ،‬الح ٸ ضؾت‪٫‬بضڀ ٶٳځثڃٷٷس»‪ .‬ثبڂس ‪ٟ٪‬ت‪« :‬اڂٵ حسڂخځ ‪٦‬ٻ پڃبٲجط”نٯځ اهلل ٖٯڃٻ ٸؾٯٱ »‪ٞ‬طٲٹزٺ ثطاڀ ‪٦‬بض‬
‫ٖٳٹٲځ‪ ،‬ڂٗٷځ ذال‪ٞ‬ت اؾت ٸ ٶهځ زض ٲٷٕ ظٴ ثطاڀ ؾطپطؾتځ ثطذځ ٲٷبنت ٖٳٹٲځ ٶڃبٲسٺ اؾت‪.‬‬

‫ټس‪ ٜ‬اظ اُٖبڀ اڂٵ ح‪١‬‬

‫ټس‪ ٜ‬اظ زازٴ ح‪ ١‬ٲسڂطڂت ٲكب‪ٚ‬٭ ٖٳٹٲځ‪ ،‬ثطاڀ ٲطز ٸ ظٴ‪٦ ،‬ؿت زضآٲس ٲكطٸٔ‪ ،‬ضٸظڀ حال‪ ٬‬ٸ ضيبڂت ذساٸٶس‬
‫اؾت ٸ ثٷبثط ٸْڃ‪ٟ‬ٻاڀ ‪٦‬ٻ ٲطز ٸ ظٴ زض آٴ ق‪ٛ‬٭ اٶزبٰ ٲځزټٷس‪ ،‬ٲت‪ٛ‬ڃط اؾت ‪ .‬اٮجتٻ زض ‪٦‬ٷبض اڂٵ ټس‪ ،ٜ‬ٲځتٹاٴ‬
‫ا‪ٞ‬طازڀ پب‪ ٤‬ٸ زضؾت‪٧‬بض ضا ڂب‪ٞ‬ت ‪٦‬ٻ ثب اقتڃب‪ ٠‬ثٻ ربٲٗٻ اؾالٲځ ذسٲت ٲځ‪٦‬ٷٷس‪ .‬ڂٗٷځ ثځچكٱزاقت ٲبزڀ ٸ تٷٽب‬
‫ثطاڀ ضيبڀ ذسا ثٻ ٲطزٰ ٶ‪ ٕٟ‬ٲځضؾبٶٷس‪ .‬ظڂطا آٶبٴ ذٹز‪ ،‬زاضاڀ ؾطٲبڂٻاٶس ٸ ٶٳځذٹاټٷس اظ ضاٺ پصڂط‪ٞ‬تٵ اڂٵ ٸْبڂ‪ٝ‬‬
‫ثٻ حطٸتځ ثڃكتط زؾت ڂبثٷس‪ .‬ٲبٶٷس قرهځ ‪٦‬ٻ ٸْڃ‪ٟ‬ٻ تسضڂؽ ڂب تٳطڂٵ ضظٲٷس‪٪‬بٴ ثطاڀ ث‪٧‬بض‪٪‬ڃطڀ اؾٯحٻ ضا ثٻ‬
‫ٖٽسٺ ٲځ‪٪‬ڃطز ڂب آٴ ‪٦‬ٻ ثځ ټڃچ چكٱزاقت ٸ ثطاڀ ضيبڀ ذساٸٶس‪ ،‬ثٻ اٲبٲت ٶٳبظ ٸ ذُجٻ ٸ ا‪ٞ‬تب زض ٲڃبٴ ٲطزٰ‬
‫ٲځپطزاظز‪.‬‬
‫اٲب ټس‪ ٜ‬اظ اُٖبڀ اڂٵ ح‪ ١‬ثٻ ظٴ ٸ ٲطز اظ ؾٹڀ زٸٮت‪ ،‬ؾپطزٴ اڂٵ ٲٷبنت ثٻ اٲبٶتزاضاٶځ قبڂؿتٻ ثطاڀ اٶزبٰ‬
‫ٲ‪٣‬تًبڂت آٴ‪ ،‬ثٻ اٶساظٺ تٹاٶبڂځ اٶزبٰ ت‪٧‬بٮڃ‪ ٝ‬آٴ ٲځثبقس تب ٸْبڂ‪ ٝ‬ذٹز ضا زض اڂٵ حڃُٻ ثٻ ثٽتطڂٵ قڃٹٺ اٶزبٰ‬
‫زټٷس ٸ ٲزط ثٻ تح‪ ١٣‬اټسا‪ ٜ‬زٸٮت ‪٦‬ٻ ټٳبٴ تح‪ ١٣‬ٲهبٮح ٲطزٰ ٸ ز‪ ٕٞ‬ٲ‪ٟ‬بؾس اظ آٶبٴ اؾت‪٪ ،‬طزز‪.‬‬

‫قطاڂٍ تح‪ ١٣‬ٲسڂطڂت ٲكب‪ٚ‬٭ ثطاڀ ظٴ‬

‫ظٴ ٲؿٯٳبٴ ح‪ ١‬ٲسڂطڂت ٲٷبنت ٖٳٹٲځ ضا ثٻ زٸ قطٌ زاضز‪:‬‬
‫قطٌ اٸ‪ :٬‬زاقتٵ اڂٵ ح‪ ١‬ثٻ ت‪٧‬بٮڃ‪ ٝ‬ٸ ٸْبڂ‪ٟ‬ف آؾڃت ٶطؾبٶس‪.‬‬
‫قطٌ زٸٰ‪ :‬ثٻ ‪٦‬ؿت حال‪ ٬‬ٸ ثٻ زؾت آٸضزٴ ضٸظڀ اظ ضاٺ اڂٵ ‪٦‬بض ٶڃبظ زاقت ثبقس‪.‬‬
‫قطٌ اٸ‪ :٬‬ثطذٹزاضڀ ظٴ اظ ح‪ ١‬ٲسڂطڂت زض ٲكب‪ٚ‬٭ ٖٳٹٲځ اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ‪ ،‬اڂٵ ح‪ ١‬ٶجبڂس ثٻ ت‪٧‬بٮڃ‪ ٝ‬اٸ آؾڃت‬
‫ثطؾبٶس‪ .‬ثٻ ‪٪‬ٹٶٻاڀ ‪٦‬ٻ زض اٶزبٰ ت‪٧‬بٮڃ‪ٟ‬ف ٶبتٹاٴ ‪٪‬طزز ٸ ڂب زض اٶزبٰ آٴ ‪٦‬ٹتبټځ ٶٳبڂس‪.‬‬
‫ت‪٧‬ٯڃ‪ ٝ‬انٯځ ظٴ‪ ،‬ذبٶٻزاضڀ‪ ،‬تطثڃت ‪ٞ‬طظٶس ٸ قٹټطزاضڀ اؾت‪ .‬زض حسڂج قطڂ‪ٟ‬ځ ‪٦‬ٻ اٲبٰ ثربضڀ اظ ٖجساهلل ثٵ‬
‫ٖٳطة ضٸاڂت ‪٦‬طزٺ‪ ،‬آٲسٺ اؾت ‪٦‬ٻ پڃبٲجط”نٯځ اهلل ٖٯڃٻ ٸؾٯٱ »‪ٞ‬طٲٹز‪« :‬ټبٴ! آ‪٪‬بٺ ثبقڃس! ‪٦‬ٻ ټٳٻ قب ٲؿؤٸٮڃس ٸ‬
‫ثٻ ذبَط ضٖڃت ذٹز ثبظذٹاؾت ٲځقٹڂس ٸ اٲبٲځ ‪٦‬ٻ ثط ٲطزٲف حب‪٦‬ٱ قس‪ ،‬ٲؿؤٸ‪ ٬‬آٶٽبؾت ٸ ټٳبٴ‪٪‬ٹٶٻ ‪٦‬ٻ‪ ،‬ٲطز‬
‫ٲؿؤٸ‪ ٬‬اټ٭ ثڃت ٸ ذبٶٹازٺاـ ٸ زڂ‪٫‬ط ‪٦‬ؿبٶځ اؾت ‪٦‬ٻ تحت ت‪٧‬ٯ‪ ٝ‬اٸڂٷس ظٴ ٶڃع ٲؿؤٸ‪ ٬‬ذبٶٻ قٹټط ٸ ‪ٞ‬طظٶساٴ‬
‫اٸؾت»‪.‬‬
‫‪43‬‬
‫زض قطح اڂٵ حسڂج آٲسٺ اؾت‪« :‬ٲؿئٹٮڃت ظٴ‪ ،‬ذبٶٻزاضڀ‪ ،‬تسثڃط اٲٹض ذبٶٻ‪ٞ ،‬طظٶساٴ‪ ،‬ذسٲت‪٧‬بضاٴ ٸ زٮؿٹظڀ ٸ‬
‫ذڃطذٹاټځ زض ټٳٻ ‪٦‬بضټبڀ قٹټط اؾت ٸ ضٖبڂت ٸ اٶزبٰ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬قٹټط اظ ت‪٧‬بٮڃ‪ ٝ‬ظٴ اؾت‪ .‬اظ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬قٹټط ثط ظٴ‪،‬‬
‫اَبٖت ٸ ٲبٶسٴ زض ذبٶٻ ٸ ثڃطٸٴ ٶط‪ٞ‬تٵ اظ ذبٶٻ رع ثب اربظٺ اٸؾت‪ .‬ضٸقٵ اؾت ‪٦‬ٻ اقت‪ٛ‬ب‪ ٬‬ظٴ ثٻ ‪٦‬بضټبڀ زٸٮتځ‬
‫ا‪ٚ‬ٯت اٸ ضا اظ اٶزبٰ ت‪٧‬بٮڃ‪ ٝ‬ذبٶٻزاضڀ ٸ ظٶبقٹڂځ ثبظ ٲځزاضز ڂب ثب ‪٦‬بؾتځ ضٸثٻضٸ ٲځؾبظز‪ .‬پؽ ربڂع ٶڃؿت‪ ،‬ثٻ‬
‫‪٦‬بضڀ ٲجبح ٲك‪ٛ‬ٹ‪ ٬‬قٹز زض حبٮځ ‪٦‬ٻ زض ت‪٧‬ٯڃ‪ ٝ‬ٸارت ‪٦‬ٹتبټځ ‪٦‬ٷس‪ .‬اٲب ا‪٪‬ط اٶزبٰ ٸْڃ‪ٟ‬ٻ [ثڃطٸٶځ] اٸ ضا اظ ت‪٧‬ٯڃ‪ٝ‬‬
‫ذبٶٻزاضڀ ثبظ ٶساضز ٸ ٶڃع ا‪٪‬ط ‪ٞ‬طظٶسڀ ٶساقت ٸ قٹټطـ ټٱ ثٻ ق‪ٛ‬٭ زٸٮتځ اٸ‪ ،‬ضايځ ثٹز‪٦ ،‬بض ٸڀ زض ق‪ٛ‬٭ټبڀ‬
‫زٸٮتځ ٲجبح اؾت‪.‬‬

‫قطٌ زٸٰ‪:‬‬
‫ظٴ زض نٹضتځ ٲځتٹاٶس اظ ح‪ ١‬ٲسڂطڂت ‪٦‬بضټبڀ زٸٮتځ اؾت‪ٟ‬بزٺ ‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ ثٻ زضآٲس حبن٭ اظ آٴ ٶڃبظٲٷس ثبقس‪ .‬ظڂطا‬
‫ټس‪ ٜ‬قطڂٗت اظ زازٴ ٲسڂطڂت ‪٦‬بضټبڀ زٸٮتځ زضآٲسظاڂځ ثطاڀ ظٶس‪٪‬ځ ٲجبح ٲؿئٹٮڃٵ آٴ ٲكب‪ٚ‬٭‪ ،‬ټٳطاٺ ثب تإٲڃٵ‬
‫ٲهٯحت ٸ ؾٹز ربٲٗٻ اؾت‪ .‬ا‪٪‬ط ظٴ ثٻ ‪٦‬بض زٸٮتځ ٶڃبظڀ ٶساقتٻ ثبقس‪ ،‬تٹرڃٻ اقت‪ٛ‬ب‪ ٬‬اٸ ثٻ ‪٦‬بض زٸٮتځ ٲٷت‪ٟ‬ځ اؾت‪.‬‬
‫ظڂطا ٲبٶسٴ اٸ زض ذبٶٻ ٸ اقت‪ٛ‬بٮف ثٻ اٲٹض ذبٶٻزاضڀ ٸ تطثڃت ‪ٞ‬طظٶساٴ ٸ آٲبزٺؾبظڀ ذٹزـ ثطاڀ ذسٲت ثٻ قٹټط‬
‫ٸ اٶزبٰ ت‪٧‬بٮڃ‪ٟ‬ف‪ ،‬ثٷبثط قطڂٗت اؾالٲځ قبڂؿتٻتط ٸ ثٽتط اظ ثڃطٸٴ ض‪ٞ‬تٵ اظ ٲٷع‪ ٬‬ثطاڀ اٶزبٰ ‪٦‬بضټبڀ زٸٮتځ اؾت‪.‬‬
‫حب‪ ٬‬آٶ‪٧‬ٻ ‪ٟ٪‬تٻ قس ٶ‪٣ٟ‬ٻ ظٴ ثٻ َٹض ٲُٯ‪ ١‬ثط ٖٽسٺ قٹټط اؾت ثٷبثطاڂٵ اٸ ثٻ ‪٦‬ؿت اٲطاض ٲٗبـ ٶڃبظ ٶساضز‪.‬‬

‫ڂ‪ ٥‬پطؾف ٸ پبؾد‬

‫حب‪ ٬‬اڂٵ ؾؤا‪ ٬‬ٲُطح ٲځقٹز ‪٦‬ٻ آڂب ثطاڀ ظٴ ضٸاؾت ‪٦‬بضټبڀ زٸٮتځ ضا ٶٻ ثٻ ؾجت زضآٲس ثٯ‪٧‬ٻ تٷٽب ثطاڀ ‪٦‬ؿت‬
‫ضيبڂت ذسا ثٻ ٖٽسٺ ث‪٫‬ڃطز؟‬
‫پبؾد‪ :‬ا‪٪‬ط اٶزبٰ آٴ ‪٦‬بض ثطاڀ اٸ حبٮت ٸارت ٖڃٷځ پڃسا ٶ‪٧‬طزٺ ثبقس ٸ رعٸ ‪٦‬بضټبڀ زٸٮتځ ‪ٟ٦‬بڂځاڀ ثبقس ‪٦‬ٻ‬
‫زؾتڃبثځ ثٻ آٴ زض ربٲٗٻ ٲُٯٹة اؾت ٸ ټٳٻ ذٹاؾتبض اٶزبٰ آٴ ثبقٷس‪ ،‬الظٰ ٶڃؿت ظٴ ثٻ آٴ ثپطزاظز ظڂطا ت‪٧‬ٯڃ‪ٟ‬ځ‬
‫‪٦‬ٻ زض ذبٶٻ ثط ٖٽسٺ زاضز ٸارت ٖڃٷځ اؾت ٸ ثط ؾطپطؾتځ اڂٵ ٲكب‪ٚ‬٭ ـ ‪٦‬ٻ ٸارت ‪ٟ٦‬بڂځ اؾت ـ ت‪٣‬سٰ زاضز‪.‬‬

‫ح‪ ١‬ٶبٲعزڀ ٸ اٶتربة‬

‫اڂٵ ثحج ثٻ ح‪ ١‬ظٴ زض ٶبٲعزڀ ثطاڀ ٲكب‪ٚ‬ٯځ ‪٦‬ٻ ؾطپطؾتځ آٶٽب ثب اٶتربثبت اٶزبٰ ٲځ‪٪‬ڃطز ٸ ٲڃعاٴ ح‪ ١‬ظٴ زض‬
‫اٶتربة ‪$‬ٶبٲعزټب‪ #‬اذتهبل ڂب‪ٞ‬تٻ اؾت‪٦ ،‬ٻ ثٻ زٸ ‪٢‬ؿٳت ظڂط ت‪٣‬ؿڃٱ قسٺ اؾت‪:‬‬
‫اٶتربة ضئڃؽ زٸٮت ٸ ٶبٲعزڀ ثطاڀ احطاظ ٲ‪٣‬بٰ ضڂبؾت زٸٮت‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪44‬‬
‫اٶتربثبت ٲزٯؽ قٹضا ٸ ٶبٲعزڀ ثطاڀ ًٖٹڂت زض آٴ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
 ‫اٶتربة ضئڃؽ زٸٮت ٸ ٶبٲعزڀ ثطاڀ احطاظ پؿت ضڂبؾت زٸٮت‬
‫‪ -‬ثطاڀ پصڂطـ پؿت ضئڃؽ زٸٮت‪ ،‬ٲطز ثٹزٴ قطٌ اؾت‬
‫زض حسڂج قطڂ‪ٟ‬ځ ‪٦‬ٻ اٲبٰ ثربضڀ ٸ زڂ‪٫‬طاٴ اظ اثٹث‪٧‬طٺ‪ ‬ضٸاڂت ‪٦‬طزٺاٶس‪ ،‬آٲسٺ اؾت‪« :‬ٸ‪٢‬تځ ثٻ پڃبٲجط‪ ‬ذجط‬
‫ضؾڃس ‪٦‬ٻ‪ ،‬اټ٭ ‪ٞ‬بضؼ ‪$‬اڂطاٶڃبٴ‪ #‬زذتط ذؿطٸ پطٸڂع ضا ثٻ پبزقبټځ ثط ذٹز حب‪٦‬ٱ ؾبذتٻاٶس‪ٞ ،‬طٲٹز‪« :‬ٮٵ ڂ‪ٟ‬ٯح ‪٢‬ٹٰ‬
‫ٸٮٹا ؤٲطټٱ اٲطؤپ»‪٢« 1‬ٹٲځ ‪٦‬ٻ ح‪٧‬ٹٲت ذٹز ضا ثٻ ظٶځ ثؿپبضز‪ ،‬ضؾت‪٫‬بض ٶرٹاټس قس»‪.‬‬
‫قٹ‪٦‬بٶځ ‪ٟ٪‬تٻ اؾت‪« :‬اڂٵ حسڂج ٶكبٴ ٲځزټس‪٦ ،‬ٻ ظٴ قبڂؿت‪٫‬ځ پصڂطـ ؾطپطؾتځ ح‪٧‬ٹٲت ضا ٶساضز ٸ‬
‫ؾطپطؾتځ [ح‪٧‬ٹٲت] اٸ ثطاڀ ټڃچ ‪٢‬ٹٲځ ټٱ ضٸا ٶڃؿت‪ .‬ظڂطا ‪٦‬ٷبضٺ‪٪‬ڃطڀ اظ اڂٵ ‪٦‬بض ثٻ ؾجت ضؾت‪٫‬بض ٶكسٴ ٸارت‬
‫‪2‬‬
‫اؾت»‪.‬‬
‫اثٵ حعٰ ‪ٟ٪‬تٻ اؾت‪« :‬ٸالڂتځ ‪٦‬ٻ ظٴ اظ آٴ ٲٳٷٹٔ ٲځ‪٪‬طزز‪ ،‬ٸالڂت ٖٓٳځ‪ ،‬ڂٗٷځ ذال‪ٞ‬ت ٸ ضڂبؾت زٸٮت اؾت‪ 3‬ٸ‬
‫‪4‬‬
‫اڂٵ چڃعڀ اؾت ‪٦‬ٻ‪٣ٞ ،‬ٽب آٴ ضا ش‪٦‬ط ٸ ثط آٴ ارٳبٔ ٶٳٹزٺاٶس»‪.‬‬

‫آڂب ظٴ زض اٶتربة ٲؿت‪٣‬ڃٱ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ قط‪٦‬ت ٲځ‪٦‬ٷس؟‬

‫چٷبٶچٻ پڃكتط‪ٟ٪‬تڃٱ اٲت اؾالٲځ ٲځتٹاٶس ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ضا اظ ضاٺ اٶتربة ٲؿت‪٣‬ڃٱ ثط‪٪‬عڂٷس‪ .‬حب‪ ٬‬اڂٵ ؾؤا‪ ٬‬ٲُطح ٲځقٹز‬
‫‪٦‬ٻ آڂب ظٴ ح‪ ١‬زاضز زض اڂٵ اٶتربة قط‪٦‬ت ‪٦‬ٷس؟ ڂب اڂٵ ح‪ ١‬ذبل ٲطزاٴ اؾت؟‬
‫پبؾد‪ :‬ظٴ ٲؿٯٳبٴ ٲځتٹاٶس زض اٶتربة ٲؿت‪٣‬ڃٱ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ قط‪٦‬ت ٸ ضؤڀ ذٹز ضا آق‪٧‬بض ٶٳبڂس‪ .‬ظڂطا‪:‬‬
‫اْٽبض ضاڀ ظٴ زضثبضٺ ‪٦‬ؿځ ‪٦‬ٻ قبڂؿت‪٫‬ځ ٲٷهت ذال‪ٞ‬ت ضا زاضز شاتبً ٶهت ثٻ قٳبض ٶٳځآڂس تب ٲبٶٷس ٶهت‬ ‫‪-‬‬
‫‪٢‬بيځ ‪ٟ٪‬تٻ قٹز‪ ،‬ظٴ ح‪ ١‬اٶزبٰ اڂٵ ‪٦‬بض ضا ٶساضز‪ .‬ثٯ‪٧‬ٻ ضؤڀ ظٴ زض اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ؾٽڃٱ اؾت ٸ اڂ‪ٟ‬بڀ ٶ‪٣‬ف‬
‫ٲځٶٳبڂس ٸ چٻ ثؿب ضؤڀ اٸ ؾجت اٶتربة ‪٦‬ؿځ ڂب حص‪ ٜ‬زڂ‪٫‬طڀ قٹز‪ .‬پؽ آڂب ظٴ ثب اٶزبٰ چٷڃٵ ‪٦‬بضڀ ذال‪ٞ‬ت ضا‬
‫ثٻ ٲٷترت ذٹز ٶٳځؾپبضز؟‬
‫پبؾد‪ :‬ذڃط‪ ،‬ظڂطا ٲٷهت ذال‪ٞ‬تځ ‪٦‬ٻ قرم ثط‪٪‬عڂسٺ ثٻ آٴ زؾت ڂب‪ٞ‬تٻ ثب ٲزٳٹٔ آضاڀ ٲطزٰ ثسؾت آٲسٺ ٸ تٷٽب‬
‫ثب ضؤڀ ظٶبٴ ثسؾت ٶڃبٲسٺ اؾت‪ .‬زض ٶتڃزٻ ضؤڀ ظٴ زض اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ٲبٶٷس ضؤڀ زڂ‪٫‬طاٴ اؾت ٸ ثٻ حس اٶتهبة‬
‫‪ٞ‬طز ٲٷترت ثٻ ٲ‪٣‬بٰ ذال‪ٞ‬ت اضت‪٣‬ب ٶٳځڂبثس‪.‬‬
‫زڂ‪٫‬ط اڂٷ‪٧‬ٻ اظ اٸنب‪ ٜ‬ټٳڃك‪٫‬ځ ‪٪‬طٸٺ ٲؿٯٳبٶبٴ‪ ،‬ٲكٹضت ‪٦‬طزٴ زض ‪٦‬بضټبڂځ اؾت ‪٦‬ٻ ثطاڀ ټٳٻ آٶٽب اټٳڃت‬ ‫‪-‬‬
‫زاضز ٸ اڂٵ ؾرٵ ذساٸٶس ٲتٗب‪ ٬‬زضؾتځ آٴ ضا تإڂڃس ٲځ‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ‪:‬‬

‫[اٮكٹضڀ‪]38/‬‬ ‫‪    ‬‬

‫«‪٦‬بضټبڂكبٴ ثٻ نٹضت ٲكٹضت زض ٲڃبٴ آٶٽبؾت»‬

‫‪ -1‬ٶڃ٭االٸَبض‪ ،‬قٹ‪٦‬بٶځ‪ ،‬د ‪ ،8‬ل ‪ ،263‬ؾٷٵ اٮٷؿبڂځ‪ ،‬د ‪ ،8‬ل ‪.200‬‬

‫‪ -2‬ٶڃ٭االٸَبض‪ ،‬د ‪ ،8‬ل ‪.265‬‬
‫‪45‬‬ ‫‪ -3‬اٮٳحٯځ‪ ،‬اثٵ حعٰ‪ ،‬د ‪ ،9‬ل ‪.430‬‬
‫‪ -4‬ٲ‪ٛ‬ٷځاٮٳحتبد‪ ،‬د ‪ ،4‬ل ‪ ، 129-130‬اإلضقبز إٮځ ‪٢‬ٹإَ األزٮٿ ‪ٞ‬ځ ؤنٹ‪ ٬‬االٖت‪٣‬بز‪ ،‬اٲبٰ رٹڂٷځ‪ ،‬ل ‪.427‬‬
‫اڂٵ آڂٻ‪ ،‬ٲ‪٧‬ځ اؾت ٸ زض ٲ‪٧‬ٻ پڃف اظ تك‪٧‬ڃ٭ زٸٮت اؾالٲځ زض «ٲسڂٷٻ ٲٷٹضٺ» ٶبظ‪ ٬‬قسٺ ٸ اقبضٺ ٲځ‪٦‬ٷس ثط اڂٷ‪٧‬ٻ‬
‫‪1‬‬
‫قٹضا اظ ٸڂػ‪٪‬ځ ٸ ذهٹنڃت ‪٪‬طٸٺ ٲؿٯٳبٶبٴ اؾت»‪.‬‬
‫ټٳچٷڃٵ اڂٵ آڂٻ ٶكبٴ ٲځزټس‪ ،‬ٲؿٯٳبٶبٴ زضثبضٺ ٲؿبڂٯځ ‪٦‬ٻ زض ٲڃبٶكبٴ ات‪ٟ‬ب‪ ٠‬ٲځا‪ٞ‬تس‪٪ ،‬طز ټٱ ٲځآڂٷس ٸ زضثبضٺ‬
‫آٴ ثب ټٳسڂ‪٫‬ط ٲكٹضت ٲځ‪٦‬ٷٷس ٸ قتبة ٸ ت‪٧‬طٸڀ ٶٳځٶٳبڂٷس ٸ ذساٸٶس آٶٽب ضا ثٻ ؾجت اڂٵ قڃٹٺ اؾتٹاض ٸ‬
‫‪2‬‬
‫ق‪٧‬ؿتٶبپصڂط ٲځؾتبڂس‪.‬‬
‫اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ اظ ات‪ٟ‬ب‪٢‬بت ثؿڃبض ٲٽٱ اؾت ٸ ثطاڀ قٷبذت قبڂؿتٻتطڂٵ ‪ٞ‬طز ثطاڀ ذال‪ٞ‬ت ثبڂس ٲكٹضت ٸ ثطضؾځ‬
‫قٹز‪ .‬ثٷبثطاڂٵ ټط ‪٦‬ؿځ زضثبضٺ ‪ٞ‬طزڀ ‪٦‬ٻ اٸ ضا ثطاڀ ذال‪ٞ‬ت قبڂؿتٻ ٲځزاٶس‪ ،‬ضاڀ ذٹز ضا ٲځ‪٪‬ٹڂس ٸ ظٶبٴ ٶڃع زض‬
‫ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ اڂٵ آڂٻ زاذ٭ ٲځقٹٶس‪.‬‬

‫ټٷ‪٫‬بٰ اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ پؽ اظ ٸ‪ٞ‬بت ٖٳطثٵ ذُبة‪ ،‬قف ٶ‪ٟ‬طڀ ‪٦‬ٻ ٖٳط‪ ،‬آٶٽب ضا ثط‪٪‬عڂسٺ ثٹز‪٪ ،‬طز ټٱ‬ ‫‪-‬‬
‫آٲسٶس ٸ پؽ اظ ٲكٹضت‪ٖ ،‬جساٮطحٳٵ ثٵ ٖٹ‪ ،ٜ‬ضا اٶتربة ‪٦‬طزٶس ‪٦‬ٻ اظ ٲڃبٴ ٖخٳبٴثٵ ٖ‪ٟ‬بٴ‪ ‬ٸ ٖٯځاثٵ‬
‫اثځَبٮت‪ ،‬ڂ‪٧‬ځ ضا ثطاڀ ذال‪ٞ‬ت ثط‪٪‬عڂٷس‪ .‬اثٵ ‪٦‬خڃط زضثبضٺ ‪٦‬بضڀ ‪٦‬ٻ ٖجساٮطحٳٵ ثٵ ٖٹ‪ٞ‬ؽ اٶزبٰ زازٺ‪ٟ٪ ،‬تٻ‬
‫اؾت‪ « :‬ؾپؽ ٖجساٮطحٳٵ ثٵ ٖٹ‪ ٜ‬ثٻ پب ذبؾت تب ثب ٲطزٰ زضثبضٺ آٴ زٸ ـ ٖخٳبٴ ٸ ٖٯځ ـ ٲكٹضت ٶٳبڂس ٸ حتځ ثب‬
‫‪3‬‬
‫ظٶبٴ پطزٺٶكڃٵ ټٱ ٲكٹضت ٶٳٹز»‪.‬‬
‫ا‪٪‬ط ظٶبٴ ح‪ ١‬اْٽبض ضاڀ ضا زضثبضٺ اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ٶٳځزاقتٷس ٸ ضؤڀ آٶٽب تإحڃطڀ ٶساقت ٖجساٮطحٳٵ ثٵ ٖٹ‪ ٜ‬ٶٓط‬
‫آٶٽب ضا رٹڂب ٶٳځقس‪.‬‬
‫‪٢‬طآٴ ‪٦‬طڂٱ اقبضٺ ‪٦‬طزٺ ‪٦‬ٻ ثب ظٴ زض ‪٦‬بضټبڂځ ‪٦‬ٻ زض آٶٽب ٲهٯحت زاضز‪ ،‬ٲكٹضت ‪٪‬طزز‪ .‬ثٻ ٖٷٹاٴ ٶٳٹٶٻ‬ ‫‪-‬‬
‫زضثبضٺ اظ قڃط ‪٪‬ط‪ٞ‬تٵ ‪ٞ‬طظٶس پڃف اظ پبڂبٴ قڃطزټځ ڂب پؽ اظ آٴ ذساٸٶس ٲتٗب‪ٞ ٬‬طٲٹزٺ اؾت‪:‬‬
‫‪                    ‬‬

‫‪                      ‬‬

‫[اٮج‪٣‬طپ‪]233 /‬‬ ‫‪      ‬‬

‫«ٲبزضاٴ زٸ ؾب‪ ٬‬تٳبٰ ‪ٞ‬طظٶساٴ ذٹز ضا قڃط ٲځ زټٷس‪ .‬ټط‪٪‬بٺ ڂ‪٧‬ځ اظ پسض ٸ ٲبزض ڂب ټط زٸڀ اڂكبٴ ذٹاؾتبض ت‪٧‬ٳڃ٭ زٸضاٴ‬
‫قڃطذٹاض‪٪‬ځ قٹٶس ‪ ...‬ٸ ا‪٪‬ط ‪$‬ٸاٮسڂٵ‪ #‬ذٹاؾتٷس ثب ضيبڂت ٸ ٲكٹضت ټٳسڂ‪٫‬ط ‪٦$‬ٹز‪ ٤‬ضا ظٸزتط اظ زٸ ؾب‪ #٬‬اظ قڃط ثبظ‬
‫‪٪‬ڃطٶس‪٪ ،‬ٷبټځ ثط آٶبٴ ٶڃؿت»‪.‬‬
‫ټٳچٷڃٵ زض ‪٦‬بضټبڂځ ‪٦‬ٻ ٲهٯحت ٲؿت‪٣‬ڃٱ ڂب ‪ٚ‬ڃطٲؿت‪٣‬ڃٱ ظٴ ٸرٹز زاقتٻ ثبقس ٸ ثٻ ٲكٹضت ٶڃبظ ثبقس ثب ظٴ‪،‬‬
‫ٲكٹضت ٲځقٹز‪ .‬ثځق‪ ٥‬ظٴ زض اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ زاضاڀ ٲهٯحت اؾت؛ ظڂطا اٶتربة اٶؿبٴ نبٮح قبڂؿتٻ ثطاڀ‬
‫ٲٷهت ذال‪ٞ‬ت ٖبٲٯځ ثؿڃبض ٲٽٱ زض نالح ربٲٗٻ اؾت ٸ نالحڃت ربٲٗٻ ثطاڀ ظٴ ټٱ اټٳڃت زاضز ٸ ٲهٯحت ظٴ‬
‫ؾرت ثب ٲهٯحت ربٲٗٻ پڃٹٶس ذٹضزٺ اؾت ظڂطا زض اڂٵ ربٲٗٻ ظٶس‪٪‬ځ ٲځ‪٦‬ٷس‪ .‬پؽ ح‪ ١‬اٸؾت ‪٦‬ٻ زض اٶتربة‬

‫‪ٞ -1‬ځ ْال‪ ٬‬اٮ‪٣‬طآٴ‪ ،‬ؾڃس ‪ُ٢‬ت‪ ،‬د ‪ ،7‬ل ‪.47‬‬

‫‪.383 46‬‬
‫‪ -2‬ت‪ٟ‬ؿڃط ضاظڀ‪ ،‬د ‪ ،27‬ل ‪ٞ ،177‬تحاٮجڃبٴ‪ٖ ،‬الٲٻ نسڂ‪ ١‬حؿڃٵ ذبٴ‪ ،‬د ‪ ،8‬ل‬
‫‪ -3‬اٮجساڂٿ ٸاٮٷٽبڂٿ‪ ،‬اثٵ ‪٦‬خڃط‪ ،‬د ‪ ،7‬ل ‪.146‬‬
‫ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ثب اٸ ٲكٹضت قٹز ٸ ٲكٹضت ثب اٸ ظٲبٶځ تح‪ ١٣‬ٲځڂبثس ‪٦‬ٻ ٲڃساٴ ٸ ‪٪‬ؿتطٺاڀ ٸؾڃٕ ثطاڀ اْٽبض ضؤڀ زضثبضٺ‬
‫‪٦‬ؿځ ‪٦‬ٻ اٸ ثطاڀ تهسڀ ٲٷهت ذال‪ٞ‬ت قبڂؿتٻ ٲځزاٶس‪ ،‬زاقتٻ ثبقس‪.‬‬
‫اٶتربة ٲطزڀ نبٮح ٸ قبڂؿتٻ ثطاڀ ٲٷهت «ذال‪ٞ‬ت» ‪٦‬بضڀ ثؽ ٲٽٱ اؾت ٸ ثطاڀ ټٳٻ ٲؿٯٳبٶبٴ اضظـ زاضز ٸ‬
‫‪ٞ‬ط‪٢‬ځ ٲڃبٴ ٲطزاٴ ٸ ظٶبٴ آٶبٴ ٶڃؿت ٸ ثط ټٳٻ آٶبٴ ٸارت اؾت ‪٦‬ٻ تٳبٰ تالقف اٴ ضا ثطاڀ ڂب‪ٞ‬تٵ ٲطز ٲٷبؾت ٸ‬
‫قبڂؿتٻ ٲٷهت ذال‪ٞ‬ت ثٻ ‪٦‬بض ثجطٶس ٸ اٸ ضا ثط‪٪‬عڂٷٷس‪ .‬ظٴ ٲؿٯٳبٴ ٶڃع ثبڂس تٳبٰ ټٳت ذٹز ضا ثطاڀ ‪٦‬بض ٲؿٯٳبٶبٴ‬
‫ثٻ ‪٦‬بض ثٷسز ټٳبٴ‪٪‬ٹٶٻ ‪٦‬ٻ ٲطز ٲؿٯٳبٴ ٲځ‪٦‬ٹقس‪ .‬ظڂطا اظ پڃبٲجط‪ ‬ضٸاڂت قسٺ اؾت ‪٦‬ٻ ‪ٞ‬طٲٹز‪« :‬ټط ‪٦‬ؽ ثٻ ‪٦‬بض‬
‫ٲؿٯٳبٶبٴ اټتٳبٰ ٶٹضظز اظ ٲؿٯٳبٶبٴ ٶڃؿت»‪ .‬ٸ قبٶٻ ذبٮځ ‪٦‬طزٴ اظ ٲؿئٹٮڃت اټتٳبٰ ثٻ اٲط ٸارت ذال‪ٞ‬ت‬
‫ذٹززاضڀ اظ اْٽبض ضؤڀ زضثبضٺ ‪٦‬ؿځ اؾت ‪٦‬ٻ ؾعاٸاض ٲٷهت ذال‪ٞ‬ت اؾت ٸ ضاڀ ظٴ اظ اڂٵ ٮحبِ ټٳؿبٴ ضؤڀ‬
‫ٲطز اؾت‪.‬‬
‫‪ -‬اْٽبض ضاڀ ظٴ زضثبضٺ ‪ٞ‬طز قبڂؿتٻ ذال‪ٞ‬ت ٲبٶٷس ارتٽبز ٸ ا‪ٞ‬تب ثٻ قٳبض ٲځآڂس ظڂطا ظٴ زض اٲٹضڀ ‪٦‬ٻ تٹاٶبڂځ‬
‫ارتٽبز زاضز‪ ،‬ارتٽبزـ ٲٳٷٹٔ ٶڃؿت ٸ ٶڃع زض ‪٦‬بضټبڂځ ‪٦‬ٻ ٲځتٹاٶس ‪ٞ‬تٹا زټس‪ ،‬ٲٳٷٹٔ اٮ‪ٟ‬تٹاڀ ٶڃؿت‪.‬‬
‫‪ - -‬قط‪٦‬ت ظٴ زض اٶتربة ‪ٚ‬ڃطٲؿت‪٣‬ڃٱ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ‬
‫‪ٟ٪‬تڃٱ ‪٦‬ٻ ٲطزٰ ٲځ تٹاٶٷس زض اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ثٻ نٹضت ٲؿت‪٣‬ڃٱ قط‪٦‬ت ٶٳبڂٷس ٸ ظٴ ټٱ ح‪ ١‬قط‪٦‬ت زض اڂٵ‬
‫اٶتربثبت ضا زاضز‪ .‬ټٳچٷڃٵ ‪ٟ٪‬تڃٱ اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ثٻ ضٸـ ‪ٚ‬ڃطٲؿت‪٣‬ڃٱ ڂٗٷځ اظ ؾٹڀ اټ٭ ح٭ ٸ ٖ‪٣‬س ‪٦‬ٻ ٶٳبڂٷس‪٪‬بٴ‬
‫اٲت زض اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻاٶس‪ ،‬ٶڃع اٲ‪٧‬بٴ زاضز‪ .‬حب‪ ٬‬اڂٵ ؾؤا‪ ٬‬ٲُطح ٲځقٹز ‪٦‬ٻ آڂب ظٴ ٲځتٹاٶس زض اٶتربة اټ٭ ح٭ ٸ‬
‫ٖ‪٣‬س قط‪٦‬ت ٶٳبڂس؟ ٸ آڂب ربڂع اؾت ‪٦‬ٻ ذٹز ضا ٶبٲعز ٶٳبڂس ڂب زڂ‪٫‬طاٴ اٸ ضا ثط‪٪‬عڂٷٷس تب ثٻ ًٖٹڂت اټ٭ ح٭ ٸ‬
‫ٖ‪٣‬س زضآڂس؟ ٸ ثٻ نٹضت ٖٳٯځ زض اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ؾٽڃٱ ثبقس؟‬
‫ثٯځ ‪ :‬ح‪ ١‬ظٴ زض اٶتربة اټ٭ ح٭ ٸ ٖ‪٣‬س حبثت اؾت؛ ظڂطا اٸ ح‪ ١‬قط‪٦‬ت زض اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ضا ثٻ نٹضت ٲؿت‪٣‬ڃٱ‬
‫زاضز‪ .‬پؽ ح‪ ١‬آٶچٻ اظ آٴ پبڂڃٵتط اؾت ڂٗٷځ اٶتربة اټ٭ ح٭ ٸ ٖ‪٣‬س ضا ٲځڂبثس‪.‬‬

‫‪ -‬قطاڂٍ ظٴ ثطاڀ قط‪٦‬ت زض اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ‬

‫ظٶځ ‪٦‬ٻ زض اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ قط‪٦‬ت ٲځ‪٦‬ٷس‪ ،‬ثبڂس ٲؿٯٳبٴ ثبقس‪ .‬ظڂطا ذال‪ٞ‬ت اظ اٲٹض زڂٵ اؾت ٸ قطاڂٍ ‪٦‬ؿبٶځ ‪٦‬ٻ‬
‫ٲؿئٹٮڃت آٴ ضا ثٻ ٖٽسٺ ٲځ‪٪‬ڃطٶس‪ ،‬قطاڂٍ زڂٷځ اؾت ٸ ‪٦‬ؿځ ‪٦‬ٻ ثٻ آٴ ضؾڃس‪٪‬ځ ٲځ‪٦‬ٷس ٸ آٴ ضا ٲځقٷبؾس ٸ ثط‬
‫آٴ ز‪ ٬‬ٲځؾٹظاٶس‪٦ ،‬ؿځ اؾت ‪٦‬ٻ اؾالٰ ضا زڂٵ ذٹز زاٶؿتٻ اؾت اٲب ‪٦‬ؿځ ‪٦‬ٻ ثٻ اؾالٰ ‪ٟ٦‬ط ٲځٸضظز‪ ،‬ټڃچ اضظقځ‬
‫ثطاڀ اڂٵ قطاڂٍ ‪٢‬بڂ٭ ٶڃؿت‪ .‬چٻ ثؿب ‪٢‬هس اٶتربة ‪٦‬ؿبٶځ ضا زاقتٻ ثبقس ‪٦‬ٻ اڂٵ قطاڂٍ ضا ٶساضٶس‪ .‬قطٌ زڂ‪٫‬ط‬
‫آٴ اؾت ‪٦‬ٻ ٖب‪٢‬٭ ٸ ثبٮ‪ ٙ‬ثبقس ٸ ٲزٷٹٴ ٸ ٶبثبٮ‪ ٙ‬ح‪ ١‬اٶتربة ٶساضٶس‪ .‬ظڂطا اٶؿبٴ ٲزٷٹٴ زض ‪٦‬٭ ثځٖ‪٣‬٭ اؾت‪ .‬زض‬
‫ٶتڃزٻ‪ ،‬قبڂؿت‪٫‬ځ قط‪٦‬ت زض اٶتربثبت ضا ٶساضز ٸ ٶبثبٮ‪ ٙ‬ټٱ ‪٦‬ٱذطز اؾت ٸ اٶتربة ذٯڃ‪ٟ‬ٻ ٶڃبظ ثٻ زضاڂت‪،‬‬
‫ٶڃ‪٥‬اٶسڂكځ‪ ،‬ٲٗط‪ٞ‬ت ٸ قٷبذت زاضز ٸ ‪٦‬ؿبٶځ ‪٦‬ٻ ټٷٹظ ثٻ ثٯٹ٘ ٶطؾڃسٺاٶس‪ ،‬زاضاڀ اڂٵ ن‪ٟ‬بت ٶڃؿتٷس‪.‬‬

‫‪47‬‬
 ‫ٲجحج چٽبضٰ‬
‫اؾالٰ ٸ ؾڃ‪٧‬ٹالضڂعٰ‬
‫زض رٽبٴ اٲطٸظ ؾرٵ اظ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ٸ ثحج اظ ؾ‪٧‬ٹالضڂتٻ ‪٦‬طزٴ ضٸٶس ظٶس‪٪‬ځ ٸ حڃبت ز‪ٚ‬س‪ٚ‬ٻڀ انٯځ ضٸقٷ‪٧ٟ‬طاٴ‬
‫ٸ تحٯڃ٭‪٪‬طاٴ ٲ ؿبئ٭ ‪٧ٞ‬طڀ ٸ ارتٳبٖځ قسٺ اؾت تب ربڂځ ‪٦‬ٻ ٲربٮ‪ٟ‬ت ثب آٴ ٲٗبز‪ ٬‬ٸ ٲؿبٸڀ زقٳٷځ ثب آظازڀ‪،‬‬
‫پڃكط‪ٞ‬ت ٸ ت‪٧‬بٲ٭ ٸ ظٶس‪٪‬ځ ٲتٳسٶبٶٻ‪ ،‬ٸ ‪٪‬ط‪ٞ‬تبضڀ زض چٷجطٺڀ اضتزبٔ ٸ ٲحب‪ٓٞ‬ٻ‪٦‬بضڀ ٸ اؾتجساز تٯ‪٣‬ځ ٲځ‪٪‬طزز‪،‬‬
‫ٶڃطٸټبڀ ؾ‪٧‬ٹالض ذٹز ضا پطچٳساض آظازڀ‪ ،‬ٲؿبٸات‪ٖ ،‬ساٮتذٹاټځ ٸ ‪٢ ...‬ٯٳساز ٲځ‪٦‬ٷٷس ٸ ٲربٮ‪ٟ‬بٴ ذٹز ضا ثٻ زقٳٷځ‬
‫ثب ټٳٻڀ اضظقٽب ٸ ذٹثڃٽب ٸ ٶٹآٸضڂٽب ٲتٽٱ ٲځ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫اظ اڂٵضٸ‪ ،‬ثطضؾځ رٹاٶت ٲرتٯ‪ٟ‬ٻڀ اٶسڂكٻڀ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿتځ ٸ ٲٹق‪٧‬ب‪ٞ‬ځ آٴ ٸ ثطرؿتٻ ٶٳٹزٴ ٶ‪٧‬بت ٲخجت ٸ ٲٷ‪ٟ‬ځ‬
‫آٴ ڂ‪ ٥‬يطٸضت ٲځثبقس‪.‬‬

‫اٮ‪ -ٝ‬ٲٗٷځ ؾڃ‪٧‬ٹالضڂعٰ‪:‬‬

‫پػٸټك‪٫‬طاٴ‪ ،‬تٗبضڂ‪٪ ٝ‬ٹٶب‪٪‬ٹٶځ اظ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ اضائٻ ‪٦‬طزٺاٶس ‪٦‬ٻ ت‪٣‬طڂجبً ٲكرهٻڀ ٲكتط‪ ٤‬ټٳٻڀ آٶٽب «رساڂځ‬
‫زڂٵ ٸ آٲٹظٺټبڀ آٴ اظ ‪ٞ‬طاڂٷس ؾڃبؾت ٸ ح‪٧‬ٹٲت اؾت»‪ .‬اٲب اڂٵ تٗطڂ‪ ،ٝ‬ربٲٕ ٸ ز‪٢‬ڃ‪ ١‬ٶڃؿت چٹٴ ضؾبٮت‬
‫ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ثٻ ٖٷٹاٴ ڂ‪ ٥‬ٲ‪٧‬تت ‪٧ٞ‬طڀ قبٲ٭ ٸ ‪ٞ‬طا‪٪‬ڃط‪ ،‬ذڃٯځ ٸؾڃٗتط اظ اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ زض اڂٵ اٲط ذالنٻ ‪٪‬طزز‪.‬‬
‫ٮصا ٲتٗطو ثطذځ اظ تٗبضڂ‪ ٝ‬اضائٻ قسٺ اظ آٴ ٲځقٹٰ‪.‬‬
‫زض زائطپاٮٳٗبض‪ ٜ‬اٶ‪٫‬ٯؿتبٴ‪ ،‬ٲبزٺڀ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ‪ #Secularism$‬آٲسٺ اؾت‪:‬‬
‫ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ڂ‪ ٥‬حط‪٦‬ت ارتٳبٖځ اؾت ‪٦‬ٻ ضؾبٮت آٴ ٲهطٸ‪ ٜ‬ٶٳٹزٴ ٸ ثبظزاقتٵ اٶؿبٶٽب اظ تٹرٻ ثٻ آذطت ٸ‬
‫ٲُٗٹ‪٦ ٜ‬طزٴ تٳبٲځ ټٱ٘ ٸ ‪٧ٞ‬ط آٶٽب ثٻ زٶڃب ٸ ظٶس‪٪‬ځ زٶڃٹڀ اؾت‪ .‬ثٻ زٮڃ٭ ثځٲڃٯځ قسڂس ٲطزٰ اضٸپب زض ‪٢‬طٸٴ‬
‫ٸؾُځ ثٻ زٶڃب‪ ،‬ٸ تٹرٻ ثڃف اظ حس ثٻ ذسا ٸ آذطت‪ ،‬اٶسڂكٻڀ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿتځ ثٻ ٖٷٹاٴ ٖ‪٧‬ؽاٮٗٳٯځ زض ٲ‪٣‬بث٭ اڂٵ‬
‫رطڂبٴ اٶحطا‪ٞ‬ځ ٸ زض ضاؾتبڀ ‪٪‬طاڂف ٸ ٲڃ٭ قسڂس ثٻ زٶڃب پب ثٻ ٖطنٻڀ ٸرٹز ٶٽبز‪ ،‬ٲڃ٭ ثٻ اٶؿبٴ‪ ،‬ربڀ ٲڃ٭ ثٻ ذسا‬
‫ضا ‪٪‬ط‪ٞ‬ت ٸ ٲڃ٭ ثٻ زٶڃب ثٻ ربڀ ٲڃ٭ ثٻ آذطت ٶكؿت‪ .‬اٶؿبٶٽب زض ٖهط ٶٽًت ضٶؿبٶؽ ٖال‪٢‬ٻ ٸ تٹرٻ قسڂسڀ ثٻ‬
‫پڃكط‪ٞ‬تٽبڀ ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ځ ٸ ٲبزڀ ٸ اٶؿبٶځ اظ ذٹز ثطٸظ زازٶس ٸ ذٹاؾتبض تح‪ ١٣‬ثركڃسٴ ثٻ ذٹاؾتٻټبڀ ذٹز زض اڂٵ‬
‫رٽبٴ ثٻ ربڀ آذطت قسٶس‪ .‬ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ زض تبضڂد رسڂس ثٻ ٖٷٹاٴ ڂ‪ ٥‬حط‪٦‬ت ٲتًبز ٸ ٲٗبٶس ثب زڂٵ ٲؿڃحڃت‬
‫ٲطاح٭ تُٹض ٸ ت‪٧‬بٲ٭ ضا پكت ؾط ٶٽبز«‪.»1‬‬
‫زض زائطپاٮٳٗبض‪ ٜ‬اؾالٲځ آٲسٺ اؾت‪:‬‬

‫‪48‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ -‬اإلسالو ٔانعهًانية‪ ،‬دكحز يٕسف انقزضأ٘‪ ،‬ظ ‪ ٔ 49‬يذاْة فكزيّ يعاغزِ‪ ،‬يحًذ قطة‪ ،‬ظ ‪.445‬‬
‫ٖٓٯٳبٶڃت ‪$‬ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ‪ #‬ٲهُٯحځ اؾت ‪٦‬ٻ زض ٲهط ٸ ٲكط‪ٖ ٠‬طثځ ثٻ ‪٦‬بض ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ ٲځقٹز اظ ٸاغٺڀ اٶ‪٫‬ٯڃؿځ‬
‫‪ Secularism‬ٲإذٹش‪ ،‬ٸ ثٻ ٲٗٷبڀ زٶڃبڂځ ٸ ٸا‪ٗ٢‬ځ ٸ رٽبٶځ ‪٦‬طزٴ اؾت‪ .‬ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ڂ‪ ٥‬ٶعٖٻڀ ‪ٞ‬ٯؿ‪ٟ‬ځ‬
‫‪٧ٞ‬طڀ ٸ ؾڃبؾځ ٸ ارتٳبٖځ اؾت ‪٦‬ٻ رٽبٴ ضا ٲؿت‪٣‬٭ ٸ ذٹزٲرتبض ٲځثڃٷس ‪٦‬ٻ اؾجبة ٸ ٖٹاٲ٭ شاتځ ثٻ ٸزڂٗٻ ٶٽبزٺ‬
‫قسٺ زض آٴ‪ ،‬آٴ ضا ازاضٺ ٲځ‪٦‬ٷٷس ‪ٖ ...‬بٮٱ ٸا‪ ٕ٢‬ٸ زٶڃب ٲطرٕ تسثڃط ارتٳبٔ اٶؿبٶځ ٸ زٸٮت ٸ ظٶس‪٪‬ځ ټؿتٷس ٸ ربٲٗٻ ٸ‬
‫ظٶس‪٪‬ځ ٸ زٸٮت ثٻ ٲسثطڀ ذبضد اظ اڂٵ ٖبٮٱ ٸ زض ٸضاڀ اڂٵ َجڃٗت ٶڃبظ ٶساضٶس ‪ ...‬اٶؿبٴ ٶڃع ذٹزٲرتبض ٸ ٲؿت‪٣‬٭‬
‫اؾت‪ ،‬قؤٸٴ ذٹز ضا ذٹز ازاضٺ ٲځ‪٦‬ٷس‪ ،‬اضظقٽب ٸ ٶٓبٰ ظٶس‪٪‬ځ ذٹز ضا ذٹز ثٻ ٸاؾُٻڀ ٖ‪٣‬٭ ٸ تزطثٻ ٲځآ‪ٞ‬طڂٷس ٸ‬
‫ٶڃبظڀ ثٻ قطڂٗت آؾٳبٶځ ‪٦‬ٻ حب‪٦‬ٱ ثط اڂٵ تسثڃط ٸ اضازٺ ثبقس ٶساضز‪.1‬‬
‫زض ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ؾٹٰ ثڃٵاٮٳٯ٭ آٲسٺ اؾت‪:‬‬
‫ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ اٶسڂكٻ ٸ ٲ‪٧‬تت ‪٧ٞ‬طڀ‪ٞ ،‬ٯؿ‪ٟ‬ځ اؾت ‪٦‬ٻ ثطاؾبؼ ٸ ٲجسؤ ٖسٰ زذبٮت زڂٵ زض قؤٸٴ ظٶس‪٪‬ځ ثٹڂػٺ‬
‫ح‪٧‬ٹٲت ٸ ؾڃبؾت ثٹرٹز آٲسٺ اؾت‪ .‬ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ثطپبڂٻ اٶسڂكٻ ٸ ؾڃبؾت ‪ٚ‬ڃطزڂٷځ ٲحى پبڂٻ‪٪‬صاضڀ قسٺ ٸ‬
‫ٶٓبٲځ اؾت اذال‪٢‬ځ ٸ ارتٳبٖځ ٲجتٷځ ثط ٶ‪ٟ‬ځ اضظقٽبڀ زڂٷځ ٸ تٹرٻ ثٻ اٖتجبضات ٸ ضٸاثٍ ظٶس‪٪‬ځ ٲٗبنط‪ ،‬ٸ ٲت‪٧‬ځ ثط‬
‫تًبٲٵ ٸ ت‪٧‬ب‪ٞ‬٭ ارتٳبٖځ ٸ ٖسٰ تٹرٻ ثٻ ٲ‪ٟ‬بټڃٱ ٸ ٲٗڃبضټبڀ زڂٷځ‪.2‬‬

‫ز‪٦‬تط ٖجساٮ‪٧‬طڂٱ ؾطٸـ ثٗس اظ ش‪٦‬ط تٗبضڂ‪٪ ٝ‬ٹٶب‪٪‬ٹٴ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ٲځ‪٪‬ٹڂس‪:‬‬

‫پؽ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ٖجبضت قس اظ تٹرٻ ‪٦‬طزٴ ثٻ اڂٵ ٖبٮٱ ٲبزٺ ٸ چكٱ ثطتب‪ٞ‬تٵ اظ ٲطاتت زڂ‪٫‬ط ٸرٹز‪ ،‬ٲطاتجځ ‪٦‬ٻ‬
‫ٸضاڀ اڂٵ حڃبت تٷ‪ ٩‬ٲبزڀ ٲب ‪٢‬طاض زاضز‪.3‬‬

‫اظ تٗبضڂ‪ٞ ٝ‬ٹ‪ ٠‬ضٸقٵ ٲځ قٹز ‪٦‬ٻ زض ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ‪ ،‬ظٶس‪٪‬ځ اڂٵ رٽبٴ ٸ ټط چٻ ثڃكتط ‪ٚ‬ط‪ ٠‬قسٴ زض ٮصتٽب ٸ‬
‫‪٦‬بٲزٹئڃٽبڀ آٴ ٸ چكٱپٹقځ اظ حٹاة ٸ ٖ‪٣‬بة رٽبٴ زڂ‪٫‬ط ‪٦‬بٶٹٴ تٹرٻ زاٶف ٸ ثڃٷف ثكطڀ ٸ اٶسڂكٻڀ اٶؿبٴ‬
‫اؾت‪ .‬زٶڃبڀ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ڂ‪ ٥‬زٶڃبڀ ٲبزڀ‪ ،‬قٽٹاٶځ ٸ رؿٳځ اؾت ٸ تٹرٽځ ثٻ ضٸح‪ ،‬ٶ‪ٟ‬ؽ ٸ زضٸٴ ٸ آذطت ٶساضز‪.‬‬
‫زٶڃبڀ ٶ‪٪ ٕٟ‬ط‪ٞ‬تٵ اؾت ٶٻ ت‪٧‬ٯڃ‪ ٝ‬ازا ‪٦‬طزٴ‪ ،‬زٶڃبڀ ؾٹز ثطزٴ ٸ ثٽطٺ ثط‪٪‬ط‪ٞ‬تٵ اؾت ٶٻ تحٳ٭ ضٶذ ٸ ظحٳت ٸ ُٖب‬
‫‪٦‬طزٴ‪ ،‬زٶڃبڀ آؾٹزٺَٯجځ اؾت ٶٻ ‪٢‬طثبٶځ ٸ ‪ٞ‬سا‪٦‬بضڀ‪ ،‬زٶڃبڀ ٖ‪٣‬٭ ٲٷٽبڀ ٸحځ اؾت‪ ،‬زٶڃبڀ ‪ٞ‬طاض ٸ ذطٸد اظ تٳبٲځ‬
‫‪٢‬ڃسټب ٸ ٲحسٸزڂت ټبڀ اذال‪٢‬ځ ٸ اڂٳبٶځ اؾت‪ .‬زض اڂٵ زٶڃب‪ ،‬ذسا‪ ،‬زڂٵ ٸ قطٔ ربڂځ ٶساضٶس‪ .‬اٶؿبٴ ذساڀ ذٹز ٸ‬
‫قبضٔ ذٹز اؾت‪ .‬ټڃچ احسڀ ثط اٸ ح‪ ١‬ذساڂځ ٸ ‪٢‬بٶٹٴ‪٪‬صاضڀ ٶساضز‪ .‬ا‪٪‬ط ثبٮ‪ٟ‬طو ذساڂځ ٸرٹز زاقتٻ ثبقس ثط‬
‫ٖطـ ذساڂځ ذٹڂف ت‪٧‬ڃٻ ظزٺ ٸ ‪٦‬بضڀ ثٻ ‪٦‬بض اٶؿبٶٽب ٶساضز‪ ،‬چٹٴ ذساڀ رٽبٴ ٸ حب‪٦‬ٱ آٴ ٸ ‪٢‬بٶٹٴ‪٪‬صاض آٴ اٶؿبٴ‬
‫اؾت ٶٻ ٲٹرٹزڀ ‪ٚ‬ڃط اظ اٸ ‪...‬‬
‫ثٻ ‪٢‬ٹ‪ ٬‬ز‪٦‬تط ؾطٸـ «زض ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ زاٶفټب ٸ ثڃٷكٽب‪ ،‬اٶسڂكٻټب ٸ اٶ‪٫‬ڃعٺټب ټٳ‪٫‬ځ زٶڃبڂځ ٸ ؾ‪٧‬ٹالض ټؿتٷس»‪.4‬‬

‫‪ - 1‬الووسوعت اإلسالهیت العاهت‪.‬‬

‫‪49‬‬ ‫‪ -‬اإلسالم و العلواًیت‪ ،‬دكخز یوسف القزضاوي‪ ،‬ص ‪.55‬‬
‫‪1‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ -‬سٌج و سكوالریسن‪ ،‬ص ‪.95‬‬
‫‪4‬‬
‫‪ُ -‬واى‪ ،‬ص‪.‬‬
‫ٸټٳچٷبٴ ٲڃ‪٫‬ٹڂس «ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ چڃعڀ ٶڃؿت رع ٖٯٳځ ٸ ٖ‪٣‬ٯځ قسٴ تسثڃط ارتٳبٔ ‪٣ٖ ...‬الٶڃت ثٻ ٲٗٷبڀ ٖٯٳځ‬
‫ثٹزٴ ڂب ٖٯٳځ قسٴ ضا ثبڂس ز‪٢‬ڃ‪١‬تطڂٵ تطرٳٻڀ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ زاٶؿت‪ .‬اٮجتٻ ټٳبٶُٹضڀ ‪٦‬ٻ ‪٢‬جالً اقبضٺ قس زض‬
‫ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ الزڂٷځ ڂب ثځاٖتٷبڂځ ثٻ زڂٵ ٶٽ‪ٟ‬تٻ اؾت ‪.1»...‬‬
‫ڂٗٷځ اٶؿبٴ ثطاڀ زٶڃب زاٶف رٳٕ ٲځ‪٦‬ٷس ٸ ٲٗٯٹٲبت ‪٦‬ؿت ٲځ‪٦‬ٷس‪ .‬رٽبٴثڃٷځ اٶؿبٴ زٶڃبڂځ ٲځقٹز ٸ اظ رٽبٴ‬
‫ٲبزڀ ‪ٞ‬طاتط ٶٳځضٸز‪ ،‬ټٳچٹ اٶؿبٶځ ‪ ٍ٣ٞ‬زض چٽبضچٹة رٽبٴ ٲبزڀ ٲځاٶسڂكس ٸ اٶ‪٫‬ڃعٺټبڀ ‪٦‬بض ٸ تالـ اٶؿبٶځ ٸ‬
‫رٽبٶځ ٲځقٹٶس‪ .‬اٶؿبٴ ثطاڀ زٶڃب ٲځذٹاٶس‪ ،‬ٲځذٹضز‪ ،‬ٲځاٶسڂكس‪ ،‬ٲځٶٹڂؿس‪٦ ،‬بض ٲځ‪٦‬ٷس‪ ،‬ٲځ‪٪‬ٹڂس‪ ،‬ٲځقٷٹز‪،‬‬
‫ٲځرٹڂس‪ ،‬ٲځؾبظز ٸ ‪...‬‬
‫اټسا‪ ٜ‬ٸ ٲ‪٣‬بنس‪ ،‬زٶڃبڂځ ٲځقٹٶس ٸ اظ آٴ ‪ٞ‬طاتط ٶٳځضٸٶس‪ .‬ت‪٧‬ٯڃ‪ٟ‬ځ زض ‪٦‬بض ٶڃؿت ٸ ت‪٧‬ٯڃ‪ٝ‬آ‪ٞ‬طڂٷځ ٸرٹز ٶساضز ‪٦‬ٻ‬
‫اٶؿبٴ زض ٲ‪٣‬بث٭ اٸ ٲؿؤٸ‪ ٬‬ثبقس‪ ،‬ټٳٻاـ ح‪ ١‬اؾت ‪٦‬ٻ ٲځَٯجس ٸ ٲځؾتبٶس ٸ زض ثطاثط ټڃچ احسڀ ٲؿؤٸٮڃت ٶساضز ٸ‬
‫‪٦‬ؿځ اٸ ضا ثبظذٹاؾت ٶٳځ‪٦‬ٷس ٸ ‪...‬‬
‫زضٶتڃزٻ ٲڃتٹاٴ ‪ٟ٪‬ت ‪٦‬ٻ " ٲٗٷځ زضؾت ‪٦‬ٯٳٻء ؾڃ‪٧‬ٹالضڂعٰ ال زڂٷځ‪ ،‬ح‪ ١‬ټزٹٰ ثط زڂٵ ٸٲ‪ٟ‬بټڃٱ زڂٷځ ‪ ،‬ظزٸزٴ‬
‫زڂٵ اظ ٸا‪ٗ٢‬ڃت ظٶس‪٪‬ځ‪ ،‬ٸٖسٰ زذبٮت زڂٵ زضح‪٧‬ٹٲت اؾت "‪.‬‬

‫ة‪ -‬تإؾڃؽ ٸٖٹاٲ٭ اڂزبز اڂٵ ‪٧ٞ‬طڂٻ ‪:‬‬

‫اڂٵ زٖٹت ثطاڀ اٸٮڃٵ ثبض زضاضٸپب قطٸٔ قس ٸتٹؾٍ تإحڃط اؾتٗٳبض‪ ،‬تجكڃط‪٦ ،‬ٳٹٶڃؿتځ ثٻ تٳبٰ اَطا‪ ٜ‬رٽبٴ‬
‫ضؾڃس‪.‬‬
‫ٖٹاٲ٭ ظڂبزڀ ‪٢‬ج٭ اظ اٶ‪٣‬الة ‪ٞ‬طاٶؿٻ ؾب‪ ٰ1789 ٬‬ٸثٗس اظ آٴ‪ ،‬زض ‪٪‬ؿتطـ ٸتٹؾٗٻء آٴ‪ ،‬ٸزض ْٽٹض ٶٓطڂبت‬
‫ٸا‪٧ٞ‬بضـ ٸرٹز زاقتٻ اؾت ‪٦‬ٻ آٴ ٖٹاٲ٭ ٸ ٸا‪ٗ٢‬بت ثٻ تطتڃت آتځ ضٸٶٳب ‪٪‬طزڂس‪:‬‬

‫‪ -1‬ضرب‪ ٬‬زڂٵ ‪$‬زڂٵ ٲؿڃحځ‪:#‬‬

‫ضرب‪ ٬‬زڂٵ ٲؿڃحځ ظڂط پطزٺ ا‪٦‬ٯڃطٸؼ‪ ،‬ضټجبٶڃت ٸٖكبڀ ضثبٶځ ثٻ َٹا‪ٚ‬ڃت حط‪ٞ‬ٹڀ ؾڃبؾځ ٸاؾتجساز‪٪‬طاٴ تجسڂ٭‬
‫‪٪‬طزڂسٺ قطٸٔ ثٻ چ‪ ٥‬ټبڀ ٲ‪ٟٛ‬طت ٶٳٹزٶس‪ .‬زڂٵ ثطاڀ اضٸپبڂڃٽب چڃعڀ رع ْٯٳت‪ ،‬رٽبٮت‪ ،‬اؾتجساز‪ ،‬ثځ ٖساٮتځ‬
‫ٸضٸ‪٪‬طزاٶځ اظ ٖٳبضت ظٲڃٵ ٶجٹز‪ :‬ٸٓضٓټٕجٓبٶ‪ٙ‬ڃ‪ٛ‬ٿً اثٕتَسٖٓٔٹټٓب ٲٓب ‪َ٦‬تَجٕٷَبټٓب ٖٓٯَڃٕٽِٱٕ [اٮحسڂس‪]27:‬‬
‫"ضټجبٶڃتځ ضا ‪٦‬ٻ ذٹزقبٴ اڂزبز ‪٦‬طزٶس ٲب آٶطا ثط اڂكبٴ الظٰ ٶ‪٧‬طزٺ ثٹزڂٱ"‪.‬‬
‫زض َځ اڂٵ تزبضة زضحٹاؼ ٸا‪٧ٞ‬بض اضٸپب اڂٵ اٲطٲؿت‪٣‬ط ‪٪‬طزڂس ‪٦‬ٻ "زڂٵ" ټٳڃٵ اؾت ‪٦‬ٻ زڂسڂٱ‪.‬‬
‫ٸثب اڂٵ ثطزاقت اظ زڂٵ ٲتٷ‪ٟ‬ط ‪٪‬طزڂسٺ ٸثٗساً ثط آٴ ټزٹٰ آٸضزٺ ٸاظ ٸا‪ٗ٢‬ڃت ظٶس‪٪‬ځ ذٹز آٴ ضا ‪٦‬ٷبض ظزٶس‪،‬‬
‫ٸثبڄذطٺ آٶ‪٣‬سض پڃكط‪ٞ‬تٷس ‪٦‬ٻ ؾبحٻء ‪ٗٞ‬بٮڃت "زڂٵ" ضا زضٲحسٸزٺء تٷ‪ ٩‬ٲؿبڂ٭ قرهځ ٸيٳبڂط اقربل‬

‫‪50‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ -‬هذارا و هذیزیج‪ ،‬ص ‪.415‬‬
‫ٲحسٸزز ؾبذتٷس‪ .‬ٸآٶٽٱ زضنٹضتڃ‪٧‬ٻ ثٗس اظ َطز قسٴ زڂٵ اظ ظٶس‪٪‬ځ ثبظټٱ ‪ -‬ثطاڀ ٲطزٰ ‪ -‬يٳڃطڀ ثب‪٢‬ځ ٲبٶسٺ‬
‫ثبقس‪.‬‬
‫اضٸپب زڂٵ ح‪٣‬ڃ‪٣‬ځ ٖڃؿځ ضا ‪٦‬ٻ اهلل ر٭ رالٮٻ ٶبظ‪٦ ٬‬طزٺ ثٹز ټڃچ‪٫‬بټځ ٶكٷبذتٻ ٸپڃطٸ آٴ ٶجٹزٺ اؾت‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ آٶچٻ‬
‫ضا ‪٦‬ٻ ثٷبٰ "زڂٵ ٖڃؿٹڂت" پصڂط‪ٞ‬ت‪ ،‬نٹضت تحطڂ‪ ٝ‬قسٺء زڂٵ ٖڃؿځ ثٹز ‪٦‬ٻ تٹؾٍ "پٹٮؽ" ٲٗط‪ٞ‬ځ ‪٪‬طزڂسٺ‬
‫ٸزض ٶ‪٣‬بٌ ٲرتٯ‪ ٝ‬ظٲڃٵ ثرهٹل اضٸپب ٲٷتكط قس‪.‬‬
‫" زضاثط" ٶٹڂؿٷسٺء اٲطڂ‪٧‬بڂځ زض‪٦‬تبثف ‪$‬زڂٵ ٸٖٯٱ‪ #‬ٲڃٷٹڂؿس‪:‬‬
‫" ٖ‪٣‬بڂس قط‪٦‬ځ ٸثت پطؾتځ تٹؾٍ ٲٷب‪٣ٞ‬بٶځ زض ٶهطاٶڃت زاذ٭ ‪٪‬طزڂس ‪٦‬ٻ زض زٸٮت ضٸٲبٶځ ٸْبڂ‪ ٝ‬ثعض‪٨‬‬
‫ٸٲٷبنت ثٯٷس زٸٮتځ ضا ثب تٓبټط ثٻ ٶهطاٶځ ثٹزٴ ‪٦‬ؿت ‪٦‬طزٶس‪ .‬اڂٷٽب ټڃچ ٸ‪٢‬ت ثٻ ٲؿإٮٻ زڂٵ تٹرٻ ٶساقتٻ ٸټڃچ‬
‫‪٪‬بټځ ټٱ ٶؿجت ثٻ زڂٵ ٲرٯم ٶجٹزٶس‪.‬‬
‫ټٳچٷبٴ ‪٢‬ؿُٷُڃٵ ‪٦‬ٻ تٳبٰ ٖٳط ذٹز ضا زض ثس ‪٦‬بضڀ ٸْٯٱ ‪٪‬صقتبٶسٺ ثٹز‪ ٍ٣ٞ ،‬زض آذطڂٵ اڂبٰ ظٶس‪٪‬ځ ذٹز ثٻ‬
‫ٶهطاٶڃت ‪٪‬طائڃسٺ تٓبټط ثٻ پبثٷسڀ ثٻ اٸاٲط ‪٦‬ٯڃؿب ‪٦‬طز‪ ،‬اڂٵ اٲپطاَٹض ‪٦‬ٻ ثٷسٺء زٶڃب ثٹزٺ ٸٖ‪٣‬بڂس زڂٷځ ټڃچ اضظقځ‬
‫ثطاڂف ٶساقت‪ ،‬ثربَطٲهٯحت قرهځ ذٹز ٸٲهٯحت زٸرجٽٻء ٸحٷځ ‪$‬ثت پطؾتځ‪ #‬ٸٶهطاٶځ ثطاڂٵ ٶٓط قس ‪٦‬ٻ اڂٵ‬
‫زٸزڂٵ ضا ثبټٱ ذٯٍ ‪٦‬ٷس‪ ،‬حتځ ٖڃؿٹڂبٴ ٲرٯم ٶڃع اڂٵ پالٴ اٸضا ٲٹضز اٶ‪٧‬بض ‪٢‬طاض ٶسازٶس‪ .‬قبڂس ثطاڂٵ ‪٪‬ٳبٴ ثٹزٶس‬
‫‪٦‬ٻ زڂبٶت رسڂس ثب ڂ‪٧‬زب قسٴ ثب ٖ‪٣‬بڂس ٸحٷځ ق‪٫‬ٹ‪ٞ‬بڂځ ثڃكتط پڃسا ٲڃ‪٧‬ٷس‪ .‬ٸآذط األٲط زڂٵ ٶهطاٶځ ثط‪٦‬خب‪ٞ‬ت ثت‬
‫پطؾتځ ‪ٚ‬بٮت ٲڃكٹز‪.‬‬
‫ظٲبٶڃ‪٧‬ٻ ‪٢‬سضت ؾڃبؾځ زض‪٦‬ٷبض ؾٯُٻء ضٸحځ زض زؾت ‪٦‬ٯڃؿب ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ت‪َٛ ،‬ڃبٴ ضرب‪ ٬‬زڂٵ آ‪ٚ‬بظ ڂب‪ٞ‬ت‪،‬‬
‫ٸ" پبح ٶڃ‪٧‬ٹالڀ اٸ‪ٞ "٬‬طٲبٶځ ضا ثٻ اڂٵ ٲًٳٹٴ نبزض ٶٳٹز ‪٦‬ٻ‪ٞ ":‬طظٶس اهلل ‪٦‬ٯڃؿب ضا ثطپب ٶٳٹز ٸپُطؼ ضؾٹ‪ ٬‬ضا‬
‫اٸٮڃٵ ضئڃؽ آٴ ٲ‪٣‬طض‪٦‬طز ٸاؾ‪ٟ٣‬ٽبڀ ضٸٰ تٳبٰ ؾٯُبت ٸ‪٢‬سضت پُطؼ ضا ثهٹضت ٲؿٯؿ٭ ڂ‪٧‬ځ اظ زڂ‪٫‬طڀ ثٻ‬
‫ٲڃطاث ثطزٺ اٶس‪.‬‬
‫ٮصا پبح ٲٳخ٭ اهلل زض ضٸڀ ظٲڃٵ ثٹزٺ ٸثبڂس تٳبٰ ؾڃبزت ٸؾٯُٷت زض زؾت اٸ‪٢‬طاض ‪٪‬ڃطز ٸثطتٳبٰ ٲؿڃحڃبٴ اٖٱ اظ‬
‫‪1‬‬
‫ح‪٧‬بٰ ٸٲح‪٧‬ٹٲڃٵ‪ ،‬حب‪٦‬ٱ ٸٲؿٯٍ ثبقٷس"‪.‬‬
‫ثٻ زٶجب‪ ٬‬آٴ‪ ،‬ٲبٮڃبت ثعض‪٪‬ځ ضا ثطاٲٹا‪ ٬‬ٲطزٰ ٲ‪٣‬طض ‪٦‬طزٶس‪ٖ ،‬الٸٺ ثطآٴ ‪٦‬ٯڃؿب ‪٦‬ٻ زضؾبڂٻء ٶٓبٰ رسڂس ثٻ ثعض‪٪‬تطڂٵ‬
‫ظٲڃٷساض تجسڂ٭ ‪٪‬طزڂسٺ ثٹز‪ ،‬ٲطزٰ ضا ثٻ اٖٳب‪ ٬‬قب‪٢‬ٻ ٸثسٸٴ ٲعز زض‪٦‬كتعاض ټبڀ ٲطثٹَٻ ‪٦‬ٯڃؿب ٲزجٹض ؾبذت‪ ،‬ٸاڂٷٽب‬
‫ثطٖالٸٺء ٲبٮڃبت ٸق‪٧‬طاٶٻ ټبڂځ ثٹز ‪٦‬ٻ حڃٵ ٶٹقتٵ ٸنڃت ٶبٲٻ اظ ا‪ٚ‬ٷڃب ثسؾت ٲځ آٸضزٶس‪.‬‬
‫ثٗساظ اڂٵ ثط ‪٧ٞ‬ط ٸاٶسڂكٻء ٲطزٰ ح‪٧‬ٹٲت ٸحكتٷب‪٦‬ځ ضا اٖٳب‪٦ ٬‬طزٺ ٸٖ‪٣‬٭ ٲطزٰ ضا اظ اٶسڂكڃسٴ ٲٷٕ ٸ‪ٍ٣ٞ‬‬
‫زضټٳبٴ ٲحسٸزٺء اربظٺ ‪٧ٞ‬ط ‪٦‬طزٴ ضا زازٶس ‪٦‬ٻ ‪٦‬ٯڃؿب ٲڃرٹاؾت‪.‬‬
‫‪51‬‬
‫‪ 1‬اسالو ٔسيکٕالريسحی‬
 ‫‪ -2‬اڂزبز ٲحب‪٦‬ٱ ت‪ٟ‬تڃف ٖ‪٣‬بڂس ٸ‪٢‬ڃبٰ ‪٦‬ٯڃؿب ثطيس ٖٯٱ‪:‬‬
‫ظٲبٶځ ‪٦‬ٻ ٖٯٹٰ ٲرتٯ‪ ٝ‬اظ َطڂ‪ ١‬تطرٳٻء ‪٦‬تت اظ زٸٮت اؾالٲځ ثٻ اضٸپب ضاٺ ڂب‪ٞ‬ت‪ ،‬ڂ‪٧‬ٷٹٔ رٷ‪٧ٞ ٩‬طڀ آ‪ٚ‬بظ‬
‫‪٪‬طزڂس ٲرهٹنبً ثٗس اظ ق‪٧‬ؿت ٶهطاٶڃٽب زض ثطاثطٲؿٯٳڃٵ زض رٷ‪٫‬ٽبڀ نٯڃجځ‪ ،‬ٶهطاٶڃٽب ٲتٹرٻ ٖٹاٲ٭ ق‪٧‬ؿت‬
‫ذٹز قسٶس‪ .‬آٶ‪٫‬بٺ ثٹز ‪٦‬ٻ زڂٹاٶ‪٫‬ځ ‪٦‬ٯڃؿب ثٻ اٸد ذٹز ضؾڃسٺ ٸ"ٖٯٱ" ضا ٲٳٷٹٔ ‪٢‬طاض زازٺ ټط‪٦‬ؿڃ‪٧‬ٻ ظٲڃٵ ضا ‪٦‬طٸڀ‬
‫ٲڃساٶؿت‪ ،‬ٲجبح اٮسٰ ‪٢‬طاض زاز‪.‬‬
‫ٸاڂٵ ٖٯٹٰ ضا زاٶكٳٷساٴ اضٸپبڂځ اظ تإٮڃ‪ٟ‬بت ٖٯٳبء ٲؿٯٳبٶبٴ ٶ‪٣‬٭ ‪٦‬طزٺ ثٹزٶس‪ .‬ظٲبٶځ ‪٦‬ٻ ٶهبضا زضنحڃح ثٹزٴ‬
‫ٖ‪٣‬ڃسٺء ‪٦‬ٻ ‪٦‬ٯڃؿب ت‪٣‬سڂٱ ٲڃ‪٧‬طز‪ ،‬ٲك‪٧‬ٹ‪ ٤‬قسٶس‪ ،‬ٲرهٹنبً ٸ‪٢‬تځ زڂسٶس ‪٦‬ٻ اڂٵ ٖ‪٣‬ڃسٺ ټط ٶٹٔ ت‪٧ٟ‬ط ٸاٶسڂكڃسٴ ضا‬
‫ٲٳٷٹٔ ‪٢‬طاض زازٺ ثطاڂكبٴ ٲڃ‪٫‬ٹڂس‪":‬اڂٳبٴ ثڃبٸض ٸٲٷب‪٢‬كٻ ٲ‪٧‬ٵ" ٸتٳطز ‪٪‬طٸٺ ټبڀ " آظاز اٶسڂف" اظ اٸاٲط ‪٦‬ٯڃؿبڀ‬
‫ؾتٳ‪٫‬ط ظڂبز قس‪ ،‬زض ٲ‪٣‬بث٭ آٴ ‪٦‬ٯڃؿب ثٻ اثسأ ٸاڂزبز زؾت‪٫‬بٺ ټبڀ ق‪٧‬ٷزٻ ٸتٗصڂت ا‪٢‬ساٰ ‪٦‬طزٺ ٲطزٰ ضا ٲٹضز‬
‫ټزٹٰ ‪٢‬طاض زاز‪ ،‬ٸثب اڂزبز "ٲحب‪٦‬ٱ ت‪ٟ‬تڃف ٖ‪٣‬بڂس" ْٯٱ ٸاؾتجساز ٸق‪٧‬ٷزٻ ټبڂځ ضا ثط ٲطزٰ ضٸا زاقتٷس ‪٦‬ٻ ڂبز‬
‫آٸضڀ آٴ ٲٹڀ ضا ثطثسٴ اٶؿبٴ اڂؿتبز ٲڃ‪٧‬ٷس‪.‬‬
‫ٸٮځ اڂٵ آذطڂٵ رٷبڂتځ ٶجٹز ‪٦‬ٻ ‪٦‬ٯڃؿب ٲطت‪٧‬ت ‪٪‬طزڂسٺ ٲطزٰ ضا اظ اڂٵ زڂٵ ٲتٷ‪ٟ‬ط ٲځ ؾبذت‪.‬‬
‫ثٯ‪٧‬ٻ زڂٵ زضزؾت ‪٦‬ٯڃؿب ثٻ ثعض ‪٪‬تطڂٵ ٲبٶٕ زض ثطاثط ظٶس‪٪‬ځ قطا‪ٞ‬تٳٷساٶٻ تجسڂ٭ ‪٪‬طزڂسٺ ٸزض يسڂت ثب ٖٯٱ‪،‬‬
‫تٳسٴ‪ ،‬پڃكط‪ٞ‬ت ٸتط‪٢‬ځ ‪٢‬طاض ‪٪‬ط‪ٞ‬ت‪ .‬اٶؿبٴ ٸاٶ‪٫‬ڃعٺ ټب ٸ‪ٚ‬طڂعٺ ټبڀ حڃبتځ اٸ ضا ٲٹضز تح‪٣‬ڃط ‪٢‬طاض زازٺ حڃبت زٶڃب ضا‬
‫ٲٽٳ٭ ٸثڃٽٹزٺ ذٹاٶس‪.‬‬

‫‪ -3‬اٶ‪٣‬الة ‪٦‬جڃط ‪ٞ‬طاٶؿٻ زضؾب‪: ٰ1789 ٬‬‬

‫ټٳبٶُٹض ‪٦‬ٻ ‪٪‬صقت‪ ،‬زڂٵ ٶهطاٶڃت ثٻ زؾت پبپٽبڀ ‪٦‬ٯڃؿب ٸٶٓطڂٻ پطزاظاٴ آٴ ثٻ ا‪ٚ‬ال‪ ٬‬ٸ ٲٹاٶٗځ تجسڂ٭ قسٺ ثٹز‬
‫‪٦‬ٻ حڃبت اٶؿبٶځ ضا ثٻ ‪ٞ‬ؿبز ‪٦‬كبٶسٺ تٳبٰ ظٲڃٷٻ ټبڀ ضقس ٸٶٳٹڀ ‪ُٞ‬طڀ ٸٲٗتس‪ ٬‬آٶطا اظ ثڃٵ ثطزٺ ثٹز‪.‬‬
‫ٲؿڃحڃت تحطڂ‪ ٝ‬قسٺ زڂٷځ اؾت ‪٦‬ٻ ظٶس ‪٪‬ځ زٶڃب ضا ٲٽٳ٭ ‪٢‬طاض ٲڃسټس؛ ظڂطا آٶطا ح‪٣‬ڃط ٸثځ اضظـ زاٶؿتٻ ‪٢‬بث٭‬
‫اټتٳبٰ ٸتٹرٻ ٶٳڃساٶس‪ ،‬ٸٲسٖځ اؾت ‪٦‬ٻ اٶؿبٴ زض شات ذٹز ذُب‪٦‬بض اؾت ٸټڃچ ضاټځ ثطاڀ انالح‬
‫ٸ ذٹز زاضڀ اظ ‪٪‬ٷبٺ ٶساضز ثٻ رع اڂٷ‪٧‬ٻ اظتٳبٰ اٖٳب‪ ٬‬زٶڃبڂځ زؾت ثطزاض قسٺ ٸثٻ زاٲبٴ ضټجبٶڃت پٷبٺ ثجطز‪.‬‬
‫زڂٷځ ‪٦‬ٻ اظ رؿٱ ٲتٷ‪ٟ‬ط ثٹز ٸاظ ټط ‪٪‬ٹٶٻ ٶكبٌ رؿٳځ ٶ‪ٟ‬طت زاقت؛ ظڂطا ٲڃ‪ٟ٫‬ت‪ :‬ټٳڃٵ ٶكبٌ ٸتحطڂ‪٧‬بت رؿٳځ‬
‫اؾت ‪٦‬ٻ اٶؿبٴ ضا ثٻ اضت‪٧‬بة ذُبټب ٲڃ‪٧‬كبٶس ٸآٶچٻ اٶؿبٴ ضا ثٻ ذُب ٲڃ‪٧‬كبٶس‪ ،‬زض شات ذٹز ‪٪‬ٷبٺ اؾت‪ ،‬ٸثٽتطڂٵ‬
‫ٖالد آٴ اڂٷؿت‪٧‬ٻ ؾط‪٦‬ٹة ‪٪‬طزڂسٺ اظ ثڃٵ ثطٸز‪.‬‬
‫زڂٷڃ‪٧‬ٻ اٶؿبٴ ضا تح‪٣‬ڃط ٲڃ‪٧‬طز تب تٳزڃس پطٸضز ‪٪‬بض ضا ثزب آضز!! ‪٪‬ٹڂب اڂٷ‪٧‬ٻ تٳزڃس ٸتٗٓڃٱ پطٸضز‪٪‬بض رع ثب تح‪٣‬ڃط‬
‫اٶؿبٴ ثسؾت ذٹزـ تح‪ ١٣‬ٶٳځ پصڂطز! ٸٲسٖځ ثٹز ‪٦‬ٻ ا‪٪52‬ط اٶؿبٴ زض پځ تح‪ ١٣‬ثركڃسٴ ذٹز قٹز زضح‪٣‬ڃ‪٣‬ت ثط‬
‫پطٸضز‪٪‬بض تٳطز ‪٦‬طزٺ اؾت‪ ،‬پؽ ثبڂس اٶؿبٴ تصٮڃ٭ ٸتح‪٣‬ڃط قسٺ ٸؾط‪٦‬ٹة قٹز تب تٳزڃس ٸتٗٓڃٱ پطٸضز ‪٪‬بض‬
‫زض‪٢‬ٯجف ٶٳٹزاض قٹز ٸاٸ ٶزبت ڂبثس‪.‬‬
‫زڂٷځ ‪٦‬ٻ اٶؿبٴ ضا اظ ٖٳطاٴ ٸآثبزڀ ظٲڃٵ ٲٷٕ ٲڃ‪٧‬طز‪ ،‬اظ تط‪٢‬ځ ٸتٗبٮځ ٸق‪٫‬ٹ‪ٞ‬بڂځ ثبظـ ٲڃساقت‪ ،‬ثٻ اڂٵ ازٖب ‪٦‬ٻ‬
‫آثبزڀ ٸٖٳطاٴ ظٲڃٵ اٶؿبٴ ضا اظ تٹرٻ ثٻ آذطت ثبظ زاقتٻ‪ ،‬قٽٹاتف ضا ‪٦‬ٻ ؾعاٸاض ؾط‪٦‬ٹة ٸٶبثٹزڀ اؾت ثحط‪٦‬ت‬
‫ٲځ آضز ٸؾجت ٲڃكٹز ‪٦‬ٻ اٶؿبٴ زض ربٮٽبڀ ‪٪‬ؿتطزٺء ذُب ‪٪‬ڃط ثڃبڂس‪.‬‬
‫زڂٷځ ‪٦‬ٻ ثب ٖٯٱ ثٻ رٷ‪ ٩‬ثطذبؾت‪ .‬زڂٷځ ‪٦‬ٻ ټطٶٹٔ ‪٧ٞ‬ط ‪٦‬طزٴ ضا ٲٳٷٹٔ ٸٖ‪٣‬٭ ضا ٲتحزط ٲڃؿبذت‪.‬‬
‫زڂٷځ ‪٦‬ٻ ٲطزٰ زض ؾبڂٻء آٴ احؿبؼ اٲٷڃت ٶٳڃ‪٧‬طزٶس؛ ظڂطا آٶٽب ټٳڃكٻ زض يٳڃط ذٹز ټطاؼ ٸزٮٽطٺ زاقتٷس‬
‫تب ٲجبزا زضذُب ٸا‪ ٕ٢‬قٹٶس‪ ،‬ٸاڂٵ ذٹ‪ ،ٜ‬آضاٲف اڂكبٶطا اظ ثڃٵ ٲڃجطز‪.‬‬
‫ثٷبثطڂٵ ربڀ تٗزت ٶڃؿت ‪٦‬ٻ اضٸپب اظ چٷڃٵ زڂٵ ٲتٷ‪ٟ‬ط ‪٪‬طزڂسٺ ٸثط يس آٴ ‪٢‬ڃبٰ ‪٦‬ٷس‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ تٗزت زض اڂٵ اؾت‬
‫‪٦‬ٻ اضٸ پب زض ثطاثط چٷڃٵ زڂٷځ چ‪٫‬ٹٶٻ نجط‪٦‬طزٺ اؾت‪ .‬ؾبٮٽبڂځ ‪٦‬ٻ زضتبضڂد اضٸ پب ثٷبٰ "‪٢‬طٸٴ ْٯٳتجبض ٸؾُبڂځ"‬
‫ٲٗطٸ‪ ٜ‬اؾت!!‪.‬‬
‫زض ٶتڃزٻء ټٳڃٵ ‪٢‬ڃبٰ ‪٦‬ٻ ڂ‪َ ٥‬ط‪ ٜ‬نٯڃت ٸَط‪ ٜ‬زڂ‪٫‬ط حط‪٦‬ت رسڂس ‪٢‬طاض زاقت‪ ،‬زضؾب‪ ٰ1789 ٬‬اٶ‪٣‬الة تزسز‬
‫ذٹاټبٴ زض‪ٞ‬طاٶؿٻ ثٻ پڃطٸظڀ زؾت ٲځ ڂبثس‪ ،‬ٸح‪٧‬ٹٲت ‪ٞ‬طاٶؿٻ ثٻ ٸرٹز ٲځ آڂس‪ ،‬ٸآٴ ٶرؿتڃٵ ح‪٧‬ٹٲت‬
‫ؾڃ‪٧‬ٹالضڂؿتځ "ثځ زڂٷځ" ثٹز ‪٦‬ٻ ثٷبٰ ٲطزٰ ح‪٧‬ٹٲت ٲڃ‪٧‬طز‪.‬‬
‫اضٸپب زض اْٽبضٶ‪ٟ‬طت اظټٳبٴ " زڂٵ" تحطڂ‪ ٝ‬قسٺ‪ ،‬ٸؾٗځ زضرٽت ‪٪‬ٱ ‪٦‬طزٴ ؾبحٻء ٶ‪ٟ‬ٹش‪ ،‬ؾٯت ‪٢‬سضت ٸٲٷعٸڀ‬
‫ؾبذتٵ آٴ اظ اٲٹض ظٶس‪٪‬ځ تبحسڀ ٲٗصٸض ثٹزٺ ثبقس‪ ،‬ٸٮځ ٖٳٹٲڃت ثركڃسٴ اڂٵ ٲٹ‪ ٝ٢‬زض ثطاثط تٳبٰ ازڂبٴ اٮٽځ‪-‬‬
‫ثرهٹل اؾالٰ‪ -‬ٸظزٸزٴ زڂٵ اظ ٸا‪ٗ٢‬ڃت ظٶس‪٪‬ځ‪ ،‬ٸ‪٦‬ٷبض ظزٴ آٴ اظ حڃبت ؾڃبؾځ زٮڃ٭‬
‫ثط اقتجبٺ ٸ ثځ اَالٖځ آٶٽب اظ ٲبټڃت ٸح‪٣‬ڃ‪٣‬ت زڂٵ اؾالٰ اؾت‪.‬‬

‫د‪ -‬اټسا‪ ٜ‬ٸا‪٧ٞ‬بض ؾڃ‪٧‬ٹالضڂؿت ټب‪:‬‬

‫ثًٗځ اظؾڃ‪٧‬ٹالضڂؿتٽب انال اظ ٸرٹز ذسا ٲٷ‪٧‬ط اٶس‪ ،‬ٸثطذځ زڂ‪٫‬ط قبٴ ٸرٹز ذسا ضا ‪٢‬جٹ‪ ٬‬زاضٶس ٸٮځ ٲٗت‪٣‬س اٶس ‪٦‬ٻ‬
‫ٲڃبٴ ذسا ٸظٶس‪٪‬ځ اٶؿبٴ ټڃچ ٶٹٔ ٖال‪٢‬ٻ ٸرٹز ٶساضز‪.‬‬
‫اټسا‪ٖ ٜ‬ٳسٺء ؾڃ‪٧‬ٹالضڂؿتٽب ‪٢‬طاض آتځ اؾت‪:‬‬
‫‪ -1‬ظٶس‪٪‬ځ ثبڂس ثٻ اؾبؼ ٖٯٱ ٲُٯ‪ ١‬ٸتحت ؾٯُٻء ٖ‪٣‬٭ ٸتزطثٻ اؾتٹاض ثبقس‪.‬‬
‫‪ -2‬ثط پب ‪٦‬طزٴ ؾس ٲح‪٧‬ٳځ ٲڃبٴ رٽبٴ ضٸح ٸرٽبٴ ٲبزٺ‪ ،‬ٸاضظقٽبڀ ضٸحځ ٶعز آٶبٴ اٲٹض ؾٯجڃٻ ثٻ قٳبض ٲڃطٸز‪.‬‬
‫‪ -3‬رسائځ زڂٵ اظ ؾڃبؾت ٸثط پب ‪٦‬طزٴ ظٶس‪٪‬ځ ثطاؾبؼ ٲبزڂت‪.‬‬
‫‪53‬‬
‫‪ -4‬اڂٵ پٷساض ‪٦‬ٻ اؾالٰ ثب تٳسٴ ٸ پڃكط‪ٞ‬ت ؾبظ ‪٪‬بض ٶجٹزٺ ٸثٻ ٖ‪٣‬ت ضٸڀ زٖٹت ٲڃٷٳبڂس‪.‬‬
‫‪ -5‬زٖٹت ثٻ ؾٹڀ آظازڀ ظٴ ٲُبث‪ ١‬اؾٯٹة ٸضٸـ ‪ٚ‬طة‪.‬‬
‫‪ -5‬ثس رٯٹٺ زازٴ تٳسٴ ٸ تبضڂد اؾالٲځ‪ ،‬ٸثعض‪ ٨‬رٯٹٺ زازٴ حزٱ حط‪٦‬بت ٸڂطاٶ‪٫‬طاٶٻء اؾتٗٳبض‪ ،‬ٸاڂٵ پٷساض ‪٦‬ٻ‬
‫آٶٽب حط‪٦‬بت انالحځ ټؿتٷس‪.‬‬

‫ز‪ -‬ضاټ‪٧‬بضټبڀ ٲ‪٣‬بثٯٻ ثب ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ‬

‫ا‪٦‬ٷٹٴ ‪٦‬ٻ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ٸ تٽسڂسټبڀ ٶبقځ اظ آٴ ضا تب حسڀ قٷبذتڃٱ‪ ،‬الظٰ اؾت ضاټ‪٧‬بضټبڀ ٲ‪٣‬بثٯٻ ثب چبٮكٽبڀ آٴ ضا‬
‫تجڃڃٵ ‪٦‬ٷڃٱ‪ .‬ټطچٷس اشٖبٴ زاضٰ ‪٦‬ٻ اڂٵ ٲٽٱ ‪ٞ‬طاتط اظ تٹاٴ ‪ٞ‬طزڀ ټٳچٹٴ ٲٵ اؾت‪ .‬اٲب اٲڃسٸاضٰ ثبة ٲٹيٹٔ ثط‬
‫ضٸڀ َبٮجبٴ ٸ ٖال‪٢‬ٻٲٷساٴ آٴ ‪٪‬كٹزٺ ثبقٱ ٸ ضٸقٷ‪٧ٟ‬طاٴ ٲؿٯٳبٴ ٸ اټ٭ ٶٓط ٸ ٖٯٱ‪ ،‬ؾٹغٺ ضا زٶجب‪٦ ٬‬ٷٷس‪.‬‬
‫‪ .1‬ثبظ‪٪‬كت ثٻ ټٹڂت‬
‫تالـ زض ضاؾتبڀ ثبظ‪٪‬كت ثٻ ټٹڂت انڃ٭ زڂٷځ ٸ ٲٯځ ٸ رٽبز زض ضاٺ تطثڃت رٹاٶبٴ ٸ ٶٹرٹاٶبٴ ثط ح‪ٟ‬بْت اظ آٴ‪،‬‬
‫ٲځتٹاٶس ثٻ ٖٷٹاٴ ڂ‪ٖ ٥‬ٷهط ثؿڃبض ‪٢‬ٹڀ ٲٯت ٲب ضا زض ٲ‪٣‬بث٭ چبٮكٽبڀ ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ت‪٣‬ٹڂٻ ‪٦‬ٷس ٸ اظ تت ٸ تبة آٴ‬
‫ٲهٹٴ ثساضز‪.‬‬
‫اٲب زضٖڃٵ حبٮځ ‪٦‬ٻ ثط ٲب الظٰ اؾت ضٸـ ؾٯ‪ ٝ‬نبٮح ذٹز ضا زض پڃف ث‪٫‬ڃطڂٱ ڂٗٷځ يٳٵ ح‪ٟ‬بْت اظ ټٹڂت انڃ٭‬
‫ذٹڂف اظ زؾتآٸضزټبڀ ٲخجت زٶڃبڀ ؾ‪٧‬ٹالض ‪ٚ‬طة اؾت‪ٟ‬بزٺ ثٹضظڂٱ‪.‬‬
‫‪ .2‬ت‪٣‬ٹڂت ثڃساضڀ اؾالٲځ‬
‫ثڃساضڀ اؾالٲځ ثٻ قست ٲٹضز زقٳٷځ اؾتٗٳبض ٸ نٽڃٹٶڃؿٱ ٸا‪ ٕ٢‬قسٺ ٸ ٲځقٹز‪ .‬آٶٽب ؾٗځ ٲځ‪٦‬ٷٷس ثٻ ټط ٸؾڃٯٻڀ‬
‫ٲٳ‪٧‬ٷٻ آٴ ضا ثٻ ٶبثٹزڀ ث‪٧‬كبٶٷس ٸ زض ٲ‪٣‬بثٯٻ ثب آٴ رٷ‪٫‬ٽبڀ نٯڃجځ ضا زٸثبضٺ ثٻ ضاٺ اٶساظٶس‪ٖ .‬ٳٯ‪٧‬طز زؾت‪٫‬بټٽبڀ‬
‫«نٽڃٹ‪ -‬نٯڃجځ» ٲجڃٵ اڂٵ ٸا‪ٗ٢‬ڃت اؾت‪.‬‬
‫ثٷبثطاڂٵ ثط ٲب الظٰ اؾت زض ضاؾتبڀ ٲ‪٣‬بثٯٻ ثب ؾ‪٧‬ٹالضڂؿٱ ٸ ٶ‪٣‬كٻټبڀ آٴ ثڃساضڀ اؾالٲځ ضا ټطچٻ ثڃكتط تٹؾٗٻ‬
‫زازٺ ٸ ت‪٣‬ٹڂت ‪٦‬ٷڃٱ تب ثٻ ٲڃبٴ تٳبٲځ ا‪٢‬كبض ارتٳبٔ ٶ‪ٟ‬ٹش ‪٦‬ٷس ٸ قبٲ٭ تٳبٲځ ‪ٞ‬طاڂٷسټبڀ ارتٳبٖځ ٸ ؾڃبؾځ ٸ‬
‫‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ځ ٸ ‪ ...‬قٹز‪ .‬اڂٵ اٲط اظ زٸؾتزاضاٴ ثڃساضڀ اؾالٲځ ٲځَٯجس ‪٦‬ٻ زاڂطٺڀ ‪ٗٞ‬بٮڃت ذٹز ضا ټطچٻ ثڃكتط تٹؾٗٻ‬
‫زټٷس ٸ ثٻ ٲڃبٴ ټٳٻڀ ا‪٢‬كبض ضاٺ ڂبثٷس ٸ زض تٳبٲځ اض‪٦‬بٴ ارتٳبٔ ٶ‪ٟ‬ٹش ٶٳبڂٷس‪ .‬ٸاهلل اٮٳؿتٗبٴ‪.‬‬
‫‪ .3‬ت‪٣‬ٹڂت ثٷڃٻڀ ٖٯٳځ ٸ ؾبذتبض ا‪٢‬تهبزڀ‬
‫اٲطٸظٺ رٽ٭ ٸ ‪٣ٞ‬ط ثٻ ٖٷٹاٴ زٸ ثڃٳبضڀ ‪٦‬كٷسٺ ٸ ذُطٶب‪ ٤‬زاٲٷ‪٫‬ڃط رٹاٲٕ اؾالٲځ قسٺاٶس ٸ ‪ٚ‬طة ؾتٳ‪٫‬ط ثٻ ٖٳس‬
‫اڂٵ زٸ ٲطو ضا تطٸڂذ ٲځزټس‪.‬‬

‫‪54‬‬
 ‫ٮصا ثط ٲؿٯٳبٶبٴ الظٰ اؾت زض رٽت ‪ٚ‬ٯجٻ ثط اڂٵ زٸ ٲطو ذُطٶب‪ ٤‬ټٱ ثٷڃٻڀ ٖٯٳځ ذٹز ضا ت‪٣‬ٹڂت ‪٦‬ٷٷس تب حسڀ‬
‫‪٦‬ٻ ثٻ زضرٻڀ تٹٮڃس ٖٯٱ ثطؾٷس ٸ ټٱ ؾبذتبض ا‪٢‬تهبزڀ ذٹز ضا ت‪ٛ‬ڃڃط زټٷس تب اظ ٲهط‪ ٜ‬ثٻ تٹٮڃس ثطؾٷس‪ .‬اٮجتٻ اڂٵ‬
‫اٲط ‪٦‬بض ٸ تالـ ‪ٞ‬طاٸاٴ ٸ ټٳت ٲطزاٴ ٲځذٹاټس ٮڃ‪٧‬ٵ ٲحب‪ ٬‬ٶڃؿت ثٯ‪٧‬ٻ ثب ؾٗځ ثٻ ټط چٻ ذٹاټځ تٹاٶځ ضؾڃس‪.‬‬
‫‪ .4‬اؾت‪ٟ‬بزٺ اظ ٸؾبڂ٭ اَالٔضؾبٶځ ٲسضٴ‬
‫ا‪٪‬ط رٽبٴ ‪ٚ‬طة تٹاٶؿتٻ اؾت ٲب ضا زض ‪٦‬ٷذ ذبٶٻټبڂٳبٴ آٲبد حٳالت ذٹز ‪٢‬طاض زټس ٸ اظ َطڂ‪ ١‬ٸؾبڂ٭ اَالٔضؾبٶځ‬
‫ٲسضٴ ‪ٞ‬طټٷ‪ ٩‬ذٹز ضا ثط ٲب تحٳڃ٭ ‪٦‬ٷس ٸ ٲب ضا ٲزصٸة ٸ قڃ‪ٟ‬تٻڀ تٳسٴ ٸ َطظ ظٶس‪٪‬ځ ذٹز ٶٳبڂس ٲب ټٱ ٲځتٹاٶڃٱ‬
‫اظ اڂٵ ٸؾبڂ٭ ٸ ؾالح زض ضاؾتبڀ تطٸڂذ اټسا‪ ٜ‬زڂٷځ ٸ ٲٯځ ذٹز ٸ ضؾبٶسٴ آٶٽب ثٻ ‪٪‬ٹـ رٽبٶڃبٴ ثٹڂػٺ ‪ٚ‬طثڃبٴ‬
‫اؾت‪ٟ‬بزٺ ‪٦‬ٷڃٱ ٸ اڂٵ ‪٦‬بض ٲٳ‪٧‬ٵ ٸ قسٶځ اؾت‪.‬‬
‫‪ .5‬تٷٓڃٱ ٸ ثطٶبٲٻضڂعڀ زضاظٲست‬
‫‪٪‬ٹڂٷس‪ :‬اٶ‪٫‬ٯڃؿځټب زض ٖٳٯځ ‪٦‬طزٴ ٶ‪٣‬كٻټبڀ ذٹز انالً ٖزٯٻ ٶساضٶس ثٯ‪٧‬ٻ ثٗس اظ ثطٶبٲٻضڂعڀ‪ ،‬آټؿتٻ ٸ آضاٰ‪ ،‬زض‬
‫ٖڃٵ حب‪٢ ٬‬بَٗبٶٻ ٸ ذؿت‪٫‬ځٶبپصڂط‪ ،‬ثٻ ؾٹڀ آٴ حط‪٦‬ت ٲځ‪٦‬ٷٷس ٸ اڂٵ ؾڃبؾت ٸ اؾتطاتػڀ ثبٖج قسٺ ثٻ ثڃكتط‬
‫اټسا‪ ٜ‬ذٹز زؾتطؾځ پڃسا ‪٦‬ٷٷس‪.‬‬
‫اٲب ٲتإؾ‪ٟ‬بٶٻ ٖٷهط ٶٓٱ ٸ ثطٶبٲٻضڂعڀ زض ‪ٗٞ‬بٮڃتٽبڀ ٲب ٲؿٯٳبٶبٴ [حتځ ‪٦‬كٹضټب ٶڃع] ٸرٹز ٶساضز‪ .‬ثځٶٓٳځ ٸ ثځ ؾط‬
‫ٸ ؾبٲبٶځ ثبٖج قسٺ زض ضؾڃسٴ ثٻ ثڃكتط اټسا‪ ٜ‬ٶب‪٦‬بٰ ثٳبٶڃٱ ٸ زض ٖڃٵ حب‪ ٬‬ٶب‪٦‬بٲځ ذٹز ضا ظڂط چتط اڂٳبٴ ثٻ ‪ً٢‬ب ٸ‬
‫‪٢‬سض ثپٹقبٶڃٱ‪ ،‬زض حبٮځ ‪٦‬ٻ زض ت‪ٟ‬ؿڃط ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ‪ً٢‬ب ٸ ‪٢‬سض ٶڃع ثٻ ثڃطاټٻ ٲٷحط‪ ٜ‬قسٺاڂٱ‪َ .‬طحٽبڀ ذٹز ضا ٶڃٳٻ‪٦‬بضٺ‬
‫ضټب ٲځ‪٦‬ٷڃٱ‪ ،‬ٸ اټسا‪ ٜ‬ٲ‪٣‬سؼ ذٹز ضا پڃ‪٫‬ڃطڀ ٶٳځ‪٦‬ٷڃٱ ثٯ‪٧‬ٻ زض ٸؾٍ ضاٺ تُٗڃ٭ ٲځ‪٪‬طزاٶڃٱ ٸ ‪...‬‬
‫ٸ ثطاڀ ٶزبت اظ اڂٵ ثٯڃٻڀ ربٶ‪٧‬بٺ ٶٓٱ ٸ اٶًجبٌ زازٴ ثٻ ذٹز ٸ ثٻ ‪٦‬بضټب يطٸضتځ اؾت حتٳځ‪.‬‬

‫‪55‬‬
 ‫اؾالٰ ٸ زٲٹ‪٦‬طاؾځ‬

‫تٗطڂ‪ ٝ‬زٲٹ‪٦‬طاؾځ‪:‬‬
‫زٲٹ‪٦‬طاؾځ اظ انُالحبت ٲٹيٹٖٻء تٳسٴ ڂٹٶبٴ ‪٢‬سڂٱ اؾت ‪٦‬ٻ زض آٴ پڃكٹٶس "زٲٹؼ" ثٻ ٲٗٷځ ٸٲ‪ٟ‬ٽٹٰ‬
‫"ازاضٺء اٲٹض ذبضرځ ‪٦‬كٹض" ثٗسټب ثٻ ٲٗٷبڀ‪" :‬تٽڃسؾتبٴ ٸضٸؾتبئڃبٴ" ٸؾط اٶزبٰ ثٻ ٲٗٷځ "ٲطزٰ" اؾت ‪٦‬ٻ ثب‬
‫ٸاغٺء" ‪٦‬طاؾڃب" ‪٦‬ٻ اظ ضڂكٻء "‪٦‬طاتٹؼ" ٲكت‪ ١‬قسٺ‪ ،‬ٸٲٗٷځ ‪ :‬ا‪٢‬تساض‪ ،‬اذتڃبض ٸٶڃع ح‪٧‬ٹٲت ‪٦‬طزٴ ٸ‪ٞ‬طٲبٶطٸائځ ضا‬
‫ا‪ٞ‬بزٺ ٲځ ‪٦‬ٷس‪ ،‬تط‪٦‬ڃت ڂب‪ٞ‬تٻ اؾت‪.‬‬

‫ٲٗٷځ انُالحځ زٲٹ‪٦‬طاؾځ‪:‬‬

‫" زٲٹ‪٦‬طاؾځ" زضانُالح ؾڃبؾځ اٲطٸظ ثٻ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ‪ " :‬ح‪٧‬ٹٲت ٲطزٰ ثسؾت ٲطزٰ ٸ ثطاڀ ٲطزٰ" ٲځ ثبقس ‪٦‬ٻ اڂٵ‬
‫ؾڃؿتٱ ح‪٧‬ٹٲتځ ثط ٲحٹض اضازٺء ا‪٦‬خطڂت ٲطزٰ ٲځ چطذس‪.‬‬

‫انٹ‪ ٬‬زٲٹ‪٦‬طاؾځ‪:‬‬
‫زٲٹ‪٦‬طاؾځ ټٱ ق‪٧‬ٯځ اظ ح‪٧‬ٹٲت اؾت‪ ،‬ٸټٱ ‪ٞ‬ٯؿ‪ٟ‬ٻء ظٶس‪٪‬ځ ٸارتٳبٖځ ٸٶٓبٰ ؾڃبؾځ ‪٦‬ٻ اظ ذٹز انٹ‪ ٬‬ٸٲ‪٣‬طضاتځ‬
‫زاضز ‪٦‬ٻ اظ ٲٽٱ تطڂٵ انٹ‪ ٬‬آٴ ‪:‬‬
‫‪٢ -1‬بٶٹٴ اٶتربثبت ‪:‬‬
‫ٲطزٰ اظ َطڂ‪ ١‬اٶتربثبت ثب ا‪٦‬خطڂت آضا ٶٳبڂٷس‪٪‬بٴ ذٹز ضا اٶتربة ٶٳٹزٺ‪ ،‬ٸؾطٶٹقت ٲٯت ذٹڂف ضا ثطاڀ ؾب‪٬‬‬
‫ټبڀ ٲٗڃٷځ ثٻ زؾت آٶٽب ٲڃؿپبضٶس‪.‬‬
‫‪ -2‬ت‪٣‬ٷڃٵ ‪٢$‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ‪ #‬اظ آٴ ٲٯت‪:‬‬
‫اظ انٹ‪ ٬‬اؾبؾځ زٲٹ‪٦‬طاؾځ اڂٷؿت ‪٦‬ٻ ٲٯت ضا اظ َطڂ‪ ١‬ٲزٯؽ ٶٳبڂٷس‪٪‬بٶكبٴ ٲهسض تٳبٰ ؾٯُٻ ټبڀ ‪٢‬بٶٹٶځ‬
‫‪٪‬طزاٶڃسٺ‪ ،‬ح‪ ١‬تكطڂٕ ٸ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ ضا ثطاڂف ٲڃسټس‪.‬‬

‫‪ -3‬تك‪٧‬ڃ٭ ح‪٧‬ٹٲت اظ ‪٢‬ٹاڀ ؾٻ ‪٪‬بٶٻ‪:‬‬

‫ح‪٧‬ٹٲت اظ زڂس‪٪‬بٺ زٲٹ‪٦‬طاؾځ ٲتك‪٧‬٭ اظ ‪٢‬ٹاڀ ؾٻ ‪٪‬بٶٻء ظڂط ٲڃجبقس ‪:‬‬
‫اٮ‪٢" - ٝ‬ٹٺء ٲ‪٣‬ٷٷٻ"‪ٖ ،‬ٽسٺ زاض ٸيٕ ‪٢‬ٹاٶڃٷځ اؾت ‪٦‬ٻ ٶٓٱ ربٲٗٻ ضا ح‪ ّٟ‬ٲڃ‪٧‬ٷس‪.‬‬
‫ة‪٢ " -‬ٹٺء ‪ً٢‬بئڃٻ" ٲؿؤٸ‪ ٬‬ٲزبظات ٲترٯ‪ٟ‬بٴ اظ ‪٢‬ٹاٶڃٵ ٸيٕ قسٺ‪ ،‬ٸتٗڃڃٵ ‪٦‬ڃ‪ٟ‬ط ٲزطٲبٴ ٸٲتزبٸظاٴ اؾت‪.‬‬
‫‪56‬‬
‫د‪٢ " -‬ٹٺء ٲزطڂٻ" ٶڃطٸئځ ‪٦‬ٻ آٶچٻ اظ َطڂ‪٢ ١‬ٹٺء ٲ‪٣‬ٷٷٻ ثٻ ضؾٳڃت قٷبذتٻ قسٺ اؾت‪ ،‬ثٻ ارطا زضآٸضز‪.‬‬
 ‫‪ -4‬حٳبڂت اظ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ظٶبٴ ٸ ح‪ ١‬تؿبٸڀ ظٴ ٸٲطز‪:‬‬
‫اظ انٹ‪ٖ ٬‬ٳسٺء زٲٹ‪٦‬طاؾځ حٳبڂت اظ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ظٶبٴ ٸرٷسض‪$‬ح‪ ١‬تؿبٸڀ ظٴ ٸٲطز زض ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ؾڃبؾځ‪ ،‬ا‪٢‬تهبزڀ‬
‫ٸارتٳبٖځ ٸ‪ #...‬اؾت ‪٦‬ٻ زض ثحج ټبڀ ثٗسڀ ٲٹضز ثطضؾځ ‪٢‬طاض ذٹاټس ‪٪‬ط‪ٞ‬ت‪.‬‬
‫‪ -5‬حٳبڂت اظ آظازڀ‪:‬‬
‫اظ انٹ‪ ٬‬زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثٻ ٖٷٹاٴ ق‪٧‬ٯځ اظ ح‪٧‬ٹٲت حٳبڂت اظ آظازڂٽبڀ قرهځ اؾت‪ ،‬چٹٴ آظازڀ ثڃبٴ‪ ،‬آظازڀ‬
‫زڂٵ ٸٖ‪٣‬ڃسٺ آظازڀ ٲُجٹٖبت ‪. ....‬‬
‫‪ -6‬تٗسز احعاة ‪:‬‬
‫ٲكطٸٖڃت زازٴ ثٻ ؾڃؿتٱ چٷس حعثځ‪ ،‬ٸ‪ٗٞ‬بٮڃت آٴ احعاة زض اٶتربثبت ٸپبضٮٳبٴ ٸحهٹ‪ ٬‬ح‪٧‬ٹٲت اظ اؾبؾبت‬
‫زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثكٳبض ٲڃطٸز‪.‬‬
‫اڂٵ ٲؿبڂ٭ ضا اظزڂس‪٪‬بٺ ټبڀ ٲرتٯ‪ ٝ‬ثطضؾځ ٶٳٹزٺ ‪٦‬ٻ آڂب زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثب اڂٵ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ٸ انٹ‪ ٬‬ذٹز ثب اؾالٰ ؾبظ‪٪‬بض‬
‫اؾت؟‬
‫ثطاڀ تٹيڃح اڂٵ پطؾف ٸپبؾد آٴ ثٻ ٲ‪٣‬بڂؿٻ ظڂط ٲځ پطزاظڂٱ‪:‬‬

‫‪ -1‬اؾالٰ زڂٵ ٸآڂڃٵ ضثبٶځ ٸزٲٹ‪٦‬طاؾځ ‪٢‬بٶٹٴ ٸيٗځ‪:‬‬

‫ٶرؿتڃٵ ‪ٞ‬ط‪ ٠‬اؾالٰ ثب زٲٹ‪٦‬طاؾځ اڂٷؿت‪٧‬ٻ‪ :‬اؾالٰ زڂٵ ٸآڂڃٵ ضثبٶځ اؾت ‪٦‬ٻ زض تٳبٰ ٖطنٻ ټبڀ ظٶس‪٪‬ځ‬
‫‪ -‬اٖٱ اظ ظٶس‪٪‬ځ ‪ٞ‬طزڀ‪ ،‬ارتٳبٖځ‪ ،‬ؾڃبؾځ‪ ،‬ا‪٢‬تهبزڀ‪ٞ ،‬طټٷ‪٫‬ځ ٸٖٯٳځ‪ -‬اظ ذٹز ‪٢‬ٹاٶڃٵ ٸٲ‪٣‬طضات ٲكرهځ‬
‫زاضز ‪٦‬ٻ اظ ٸحځ اٮٽځ اٮٽبٰ ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ‪ ،‬ٸټڃچ ٶٹٔ تٗسڂ٭ ٸتٯ‪ٟ‬ڃ‪ ١‬ضا ٶٳځ پصڂطز‪.‬‬
‫ٸزٲٹ‪٦‬طاؾځ ٶبٰ اؾت ثطاڀ ‪٢‬بٶٹٴ ٸيٗځ‪ٞ ،‬ٯؿ‪ٟ‬ٻء ارتٳبٖځ ٸٶٓبٰ ؾڃبؾځ ‪٦‬ٻ اظؾبذتٻ ٸپطزاذتٻء ا‪٧ٞ‬بض ثكطثٹزٺ‪،‬‬
‫ٸثٻ ا‪٧ٞ‬بض‪ ،‬ټٹا ٸټٹؼ ټبڀ ثكط ثط ٲڃ‪٫‬طزز ‪٦‬ٻ ‪٢‬طآٴ اظ آٴ ثٻ "ربټٯڃت" تٗجڃط ٲځ ٶٳبڂس‪:‬‬
‫"آڂب ثب ؾطپڃچځ اظ ‪٢‬بٶٹٴ اٮٽځ رٹڂبئځ ‪٢‬بٶٹٴ ربټٯڃت اٶس"‪[.‬ٲبڂسٺ‪]50:‬‬
‫" آڂب زڂسڀ ‪٦‬ؿځ ضا ‪٦‬ٻ ټٹا ٸټٹؼ ټبڀ ذٹز ضا ٲٗجٹز ٸٲتجٹٔ ذٹز ‪٢‬طاض ازٺ اؾت؟"‪[.‬اٮزبحڃٿ‪]23 :‬‬

‫‪ -2‬ت‪٣‬ٷڃٵ ٸ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ اظ آٴ ٲٯت‪:‬‬

‫ح‪٧‬ٹٲت اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ٖجبضت اظ‪ :‬تح‪٧‬ڃٱ ‪٢‬ٹاٶڃٵ اٮٽځ ‪٦‬ٻ ټس‪ ٜ‬اظ آٴ ‪٦‬ؿت ضيبڀ پطٸضز‪٪‬بض ٸتإٲڃٵ ٲهبٮح‬
‫ٸا‪ٗ٢‬ځ ثٷس‪٪‬بٴ ٲځ ثبقس ‪٦‬ٻ ثطاڀ ټط‪ٞ‬طز ټط‪٪‬طٸٺ ٸټط ‪٢‬كط‪ ،‬ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٸآظازڀ ٲكرم ٲٹا‪ ١ٞ‬ثب‪ُٞ‬طت ٸَجڃٗت آٴ‬
‫‪٢‬بڂ٭ اؾت‪.‬‬
‫اٲب زٲٹ‪٦‬طاؾځ َٹضڂ‪٧‬ٻ زض تٗطڂ‪ ٝ‬آٴ ‪٪‬صقت‪":‬ح‪٧‬ٹٲت ٲطزٰ ثسؾت ٲطزٰ ٸ ثطاڀ ٲطزٰ"‪.‬‬
‫‪57‬‬
‫زٲٹ‪٦‬طاؾځ ٲطزٰ ‪$‬ٶٳبڂٷس‪٪‬بٴ ٲطزٰ ٸٲزٯؽ پبضٮٳبٴ‪ #‬ضا ‪٢‬ٹٺء ٲ‪٣‬ٷٷٻ‪ ،‬ٸ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬عاضٲٗط‪ٞ‬ځ ٲڃ‪٧‬ٷس ٸح‪٢ ١‬بٶٹٶ‪٫‬عاضڀ‬
‫ٸتكطڂٕ ‪٢‬بٶٹٴ ضا ثٻ آٴ ٲڃسټس ‪٦‬ٻ اڂٵ ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ٶبٲځ رعربټٯڃت ٶساضز‪ .‬ٸاظ ٶٓط اؾالٰ ټڃچ ڂ‪٧‬ځ ٶٻ‬
‫‪ٞ‬طز ٸٶٻ ټڃإت ح‪٢ ١‬بٶٹٴ ‪٪‬عاضڀ ٸٸيٕ ‪٢‬بٶٹٴ ضا ٶساضز‪٢ ،‬بٶٹٴ ٸ‪٢‬بٶٹٴ ؾبظڀ ٲرهٹل اهلل اؾت ‪.‬‬
‫اٲبزضاڂٵ ٲٹضز ثبڂس ‪ٟ٪‬ت ‪٦‬ٻ ضاڀ ثًٗځ اظٖٯٳب ثطٖ‪٧‬ؽ آٶچٻ ش‪٦‬طقس ٲڃجبقس‪٦‬ٻ ٲرتهطا ش‪٦‬طٲڃ‪٫‬طزز‪:‬‬
‫ز‪٦‬تط ‪٢‬طيبٸڀ ڂ‪٧‬تٵ اظٖٯٳب ٲٗبنط رٽبٴ اؾالٰ ٲڃ‪٫‬ٹڂس‪ «:‬ثٻ زٸضاظتٗطڂ‪ٟ‬بت ٸانُالحبت پڃچڃسٺ ٖٯٳځ ‪ ,‬ٲبټڃت‬
‫زٲ‪٧‬طاؾځ اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ ٲطزٰ ذٹزضټجطاٴ ٸٲؿؤٮڃٵ ازاضٺ ٲٳٯ‪٧‬ت ضاثط‪٪‬عڂٷٷس ٸ‪ٞ‬طٲبٶطٸا ڂب ٶٓبٲځ ضا ‪٦‬ٻ ٶٳځ‬
‫پؿٷسٶس ثطاٶبٴ تحٳڃ٭ ٶ‪٫‬طزز‪.‬‬
‫ټٳچٷڃٵ ټط‪٪‬بٺ حب‪٦‬ٳبٴ ٲٷترت زچبض ذُب ثكٹٶسثتٹاٶٷس آٶٽبضا ٖع‪ ٬‬ٸزڂ‪٫‬طڀ ضا ثطربڂكبٴ اٶتربة ٶٳبڂٷسٸ‪....‬‬
‫آڂبٲبټڃت زٲ‪٧‬طاؾځ ‪ -‬ثٻ ‪٪‬ٹٶٻ ‪٦‬ٻ اٶطا تٗطڂ‪ ٝ‬ٶٳٹزڂٱ‪ -‬ثباؾالٰ ٲٷب‪ٞ‬بت زاضز؟ اڂٵ ٲٷب‪ٞ‬بت اظ‪٦‬زب ضڂكٻ ٲڃ‪٫‬ڃطز؟‬
‫ٸچٻ زٮڃٯځ زضآڂبت ‪٢‬طآٴ ٸؾٷت نحڃح ضؾٹ‪ ٬‬ذسا ثطاڀ احجبت اڂٵ ازٖب ٸرٹز زاضز؟‬
‫ٸڀ زضازاٲٻ ٲڃ‪٫‬ٹڂس ٸا‪ٗ٢‬ڃت اڂٵ اؾت ‪٦‬ؿځ ‪٦‬ٻ زضٲٹضز ٲبټڃت زٲ‪٧‬طاؾځ تح‪٣‬ڃ‪ ١‬ٲڃ‪٧‬ٷسثٻ قطَځ ‪٦‬ٻ ثٻ انٹ‪٬‬‬
‫ٸاض‪٦‬بٴ آٴ ٲطارٗٻ ‪٦‬ٷسٸاظؾطچكٳٻ ظالٮف ‪٦‬ٻ ‪٢‬طاٴ ٸؾٷت ٸٖٳٯ‪٧‬طز ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ اؾت ٲتٹرٻ ٲڃكٹز‪٦‬ٻ ثٻ‬
‫‪1‬‬
‫ضٸح ٸٲبټڃت اؾالٰ ثؿڃبضٶعزڂ‪ ٥‬اؾت ‪ .‬ٲخال اؾالٰ ٲربٮ‪ ٝ‬اؾت اظاٲبٲت پڃكٷٳبظڀ ‪٦‬ٻ ٲطزٰ اظاٸٶبضايځ ټؿتٷس»‬
‫اظاڂٷزبؾت ‪٦‬ٻ اڂٵ ٖٯٳب يٳٵ اڂٷ‪٧‬ٻ حب‪٦‬ٱ ٲُٯ‪ ١‬ذساٸٶس ضازض حب‪٦‬ٳڃت ٸ‪٢‬بٶٹٶ‪٫‬صاضڀ ٲڃساٶٷس ٲزٯؽ پبضٮٳبٴ ضا‬
‫َطڂ‪ ١‬ارطا ‪٦‬ٷٷسٺ اڂٵ اٲٹض زاٶؿتٻ ٸثٻ اڂٵ ٖ‪٣‬ڃسٺ اٶس ‪٦‬ٻ ثب ٲبټڃت اؾالٰ ‪٦‬ساٰ ٲك‪٧‬ٯځ ٶساضز‪.‬‬

‫‪ -3‬ح‪٧‬ٹٲت اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ٸ زٲٹ‪٦‬طاؾځ ‪:‬‬

‫ح‪٧‬ٹٲت زض اؾالٰ ثٻ قڃٹٺء ٲرهٹل آٴ اظ َطڂ‪ ١‬ثڃٗت اټ٭ ضؤڀ اٶتربة ٲڃ‪٫‬طزز‪ .‬ٸٮځ ح‪٧‬ٹٲت‬ ‫‪‬‬
‫زٲٹ‪٦‬طاؾځ رٳٽٹضڀ اظ َطڂ‪ ١‬ا‪٦‬خطڂت ٲحٹضڀ ٲڃجبقس‪.‬‬

‫اظ ٶٓط اؾالٰ ټڃچ قرهځ ح‪٦ ١‬بٶسڂساتٹضڀ ذٹز ضا ٶساضز ‪ " :‬ال تؿإ‪ ٬‬اإلٲبضپ ‪ " "..‬ذٹاؾتبض ٲ‪٣‬بٲځ‬ ‫‪‬‬
‫ٲجبـ‪"...‬‬
‫" ٸٓاٮٯَّٻ‪ ٙ‬الَ ٶُٹٓٮِّى ٖٓٯَى ټٓصَا اٮْٗٓٳٓ٭ِ ؤَحٓسٖا ؾٓإَٮَٻٔ ٸٓالَ ؤَحٓسٖا حٓطَلٓ ٖٓٯَڃٕٻ‪$" ٙ‬نحڃح ٲؿٯٱ‪#‬‬
‫"ؾٹ‪٪‬ٷس ثٻ اهلل‪ ،‬ٲب‪٦‬ؿځ ضا ‪٦‬ٻ ذٹاؾتبضٲٷهت ٸڂب ثطآٴ حطل زاقتٻ ثبقس ٶٳځ ‪٪‬ٳبضڂٱ"‪.‬‬
‫اٲب ٖسٺ اظٖٯٳب ‪٦‬بٶسڂس‪٦‬طزٴ قرهځ ضا‪٦‬ٻ نالحڃت ٸاټٯڃت آٶطا زاقتٻ ثبقس ٸاظزڂ‪٫‬طاٴ زضاٲٹض ذال‪ٞ‬ت ٸحب‪٦‬ٳڃت‬
‫ٲٽبضت ظڂبزتطڀ زاقتٻ ثبقسربڂع زاٶؿتٻ ٸاڂٵ ٲؿئٯٻ ضا اظزاؾتبٴ حًطت ڂٹؾ‪ٖ « ٝ‬ٯڃٻ اٮؿالٰ » ‪٦‬ٻ ثٻ پبزقبٺ‬
‫ٸ‪٢‬ت ‪ٟ٪‬ت " ‪َ٢‬ب‪ َ٬‬ارٕٗٓٯْٷ‪ٙ‬ځ ٖٓٯَى ذَعَآئ‪ٙ‬ٵِ األَضٕوِ إِٶِّځ حٓ‪ٟٙ‬ڃٌّ ٖٓٯ‪ٙ‬ڃٱٗ " ؾٹضٺ ڂٹؾ‪ ٝ‬آڂٻ ‪55‬‬
‫تطرٳٻ‪ :‬ڂٹؾ‪ٟ٪ ٝ‬ت ‪ :‬ٲطا ؾطپطؾت اٲٹا‪ ٬‬ٸ ٲحهٹالت ظٲڃٵ ‪٦‬ٵ ‪ ،‬چطا ‪٦‬ٻ ٲٵ ثؿڃبض حب‪ ّٞ‬ٸ ٶ‪٫‬ٽساض ‪ $‬ذعائٵ ٸ‬

‫‪58‬‬
‫‪ : 1‬فقّ سياسی‪.‬ظ‪165.‬‬
 ‫ٲؿت‪ٛ‬الّت ‪ ،‬ٸ ‪ #‬ثؽ آ‪٪‬بٺ ‪ $‬اظ ٲؿبئ٭ ا‪٢‬تهبزڀ ٸ ‪٦‬كبٸضظڀ ‪ #‬ٲځثبقٱ ‪.‬‬
‫اؾتٷجبٌ ٶٳٹزٺ اٶس‪.‬‬
‫زضٶٓبٰ زٲٹ‪٦‬طاؾځ ٶٻ تٷٽب قرم ذٹاؾتبض ٲ‪٣‬بٰ ٲڃجبقس‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ تالـ ٲڃٹضظز تب ثب اؾت‪ٟ‬بزٺ اظ ټط ٸؾڃٯٻء ٲٳ‪٧‬ٵ ثٻ‬
‫اضڂ‪٧‬ٻ ‪٢‬سضت ت‪٧‬ڃٻ ظٶس‪.‬‬

‫َج‪ ١‬ٶٓبٰ زٲٹ‪٦‬طاؾځ حتځ ‪٦‬ب‪ٞ‬ط ٸ ظٴ ٲڃتٹاٶس ظٖبٲت ‪٦‬كٹض ضا ثطٖٽسٺ زاقتٻ ثبقس‪ ،‬ٸزض اؾالٰ اظ قطٌ‬ ‫‪‬‬
‫اؾبؾځ ظٖبٲت ٲؿٯٳبٴ ٸٲطز ثٹزٴ اؾت‪ " :‬ٮٵ ڂ‪ٟ‬ٯح ‪٢‬ٹٰ ٸٮٹؤ اٲطټٱ اٲطؤپ"‪.‬‬

‫زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثط ٲحٹض ا‪٦‬خطڂت ٲطزٰ ٲځ چطذس ‪٦‬ٻ چٷڃٵ ا‪٦‬خطڂت ٲحٹضڀ اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ٸ‪٢‬طآٴ‬ ‫‪‬‬
‫ثځ اڂٳبٶځ‪٪ ،‬ٳطاټځ‪ ،‬ٶبزاٶځ‪ٖ ،‬ٽس ق‪٧‬ٷځ ٸرٽبٮت ٲٗط‪ٞ‬ځ قسٺ اؾت‪:‬‬
‫" ا ‪٪‬ط اظ ثڃكتط ٲطزٰ پڃطٸڀ ‪٦‬ٷځ‪ ،‬تٹ ضا اظضاٺ ذسا زٸض ٲڃؿبظٶس"‪[.‬اٶٗبٰ‪]117:‬‬
‫اٲبثبڂس ڂبز اٸضقس ‪٦‬ٻ َج‪ ١‬ٶٓطات ٖٯٳبڀ ٲٗبنط ضاڀ ا‪٦‬خطڂت ثٷب ثٻ زالڂٯځ ‪٦‬ٻ اظ ‪٢‬طاٴ ٸؾٷت ٸٲٗ‪٣‬ٹ‪ ٬‬زاضٶس ٲٗتجط‬
‫زاٶؿتٻ ٸآٶطا ٲٷب‪ٞ‬بت ثباؾالٰ ٶٳڃساٶٷس‪.‬‬
‫اڂٵ ٖٯٳبءاٲٹض قطڂٗت ضا ثٻ زٸشؾتٻ ت‪٣‬ؿڃٱ ٶٳٹزٺ ڂ‪٧‬ځ اٲٹضڀ ‪٦‬ٻ زضقطڂٗت ‪ُٗ٢‬ځ ٸانٹٮځ اؾت ٸثرف رسائځ‬
‫ٶبپعڂط اظاؾالٰ زاضٶس ‪٦‬ٻ اڂٵ اٲٹض ثٻ ضاڀ ‪٪‬ڃطڀ ‪٪‬صاقتٻ ٶٳڃكٹٶس‪ .‬ثٯ‪٧‬ٻ ٲٹضڀ ثٻ ضاڀ ‪٪‬ڃطڀ ‪٪‬صاقتٻ ٲڃكٹٶس ‪٦‬ٻ‬
‫رٷجٻ ارتٽبزڀ زاقتٻ ٸزضآٴ اذتال‪ ٜ‬ٶٓط ٸرٹز زاقتٻ ثبقس ٲبٶٷس تٗڃٵ ڂ‪٦ ٥‬بٶسڂس اظثڃٵ چٷس ‪٦‬بٶسڂس ؛ اٲٹض رٷ‪٩‬‬
‫ٸنٯح ؛ ثطزاقتٵ ٲبٮڃبت ٸ‪.....‬‬
‫زٮڃ٭ اڂٵ ٖٯٳبء اظ‪ً٢‬ڃٻ ‪ٚ‬عٸٺ احس اؾت ‪٦‬ٻ پڃبٲجط ثٻ ضاڀ ‪٦‬خطڂت ٖٳ٭ ‪٦‬طزٶس‪.‬ٸټٳچٷڃٵ قٹضاڀ قف ٶ‪ٟ‬طڀ ‪٦‬ٻ‬
‫حًطت ٖٳط ثطاڀ تٗڃٵ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ اٶتربة ٶٳٹزٸزؾتٹضزاز‪٦‬ٻ ثٻ ضاڀ ا‪٦‬خطڂت ٖٳ٭ ‪٪‬طززڀ ٸا‪٪‬ط ضاڀ ٲؿبٸڀ زاقتٷس‬
‫‪٦‬ؿځ زڂ‪٫‬طڀ ضا اظذبضد ثطاڀ تطرڃذ تٗڃٵ ‪٦‬ٷٷس ٸا‪٪‬ط ٶپعڂط‪ٞ‬تٷس ثٻ ‪٪‬طٸټځ ‪٦‬ٻ ٖجساٮطحٳٵ ثٵ ٖٹ‪٦ { ٜ‬ٻ ڂ‪٧‬ځ‬
‫اظاًٖبڀ قٹضا ثٹز } زضآٴ ‪٢‬طاضزاضز ٖٳ٭ قٹز ٸٶڃع پڃبٲجط ذسا نٯځ اهلل ٖٯڃٻ ٸؾٯٱ ‪ٞ‬طٲٹزٶس اظ « ؾٹاز آٖٱ »‬
‫‪1‬‬
‫ڂٗٷځ رٳبٖت ثعض‪٪‬تط پڃطٸڀ ٶٳبئڃس‪.‬‬

‫ٲٗڃبض اضظـ زض زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثٻ اؾبؼ ا‪٦‬خطڂت ‪٦‬ٳځ ثٹزٺ‪ ،‬ٸ زض اؾالٰ ٲ‪٣‬ڃبؼ ‪٦‬ڃ‪ٟ‬ڃت اؾت ٶٻ ‪٦‬ٳڃت‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ظٖڃٱ ؾڃبؾځ زض زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثطاڀ ٲست ٲٗڃٵ چٽبض ڂب پٷچ ؾب‪ ٬‬تٗڃٵ ٲڃ‪٫‬طزز‪ ،‬ٸٮځ ظٲبٲساض ٲؿٯٳبٶبٴ اظ‬ ‫‪‬‬
‫ٶٓطاؾالٰ زض ارطاڀ ‪٢‬ٹاٶڃٵ اٮٽځ‪ ،‬ٸازاضٺء اٲٹض ٲؿٯٳبٶبٴ ٶبڂت اٲت اؾالٲځ اؾت؛ ثٷبثطاڂٵ ٶڃبثت ٸى اظربٶت اٲت‬
‫اؾالٲځ ٲست ٲٗڃٷځ ٶٳځ تٹاٶس زاقتٻ ثبقس‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ تب آذطٖٳطآٴ ازاٲٻ ڂب‪ٞ‬تٻ‪ ،‬ٸتبظٲبٶڃ‪٧‬ٻ تٹاٶبڀ ټبڀ الظٰ ثطاڀ‬
‫پڃكجطز اٲٹ ضضا زاضز‪ ،‬ٸٲطت‪٧‬ت ٖٳٯځ ‪٦‬ٻ ٲٹرت ٖع‪ ٬‬اٸ‪٪‬طزز‪ ،‬ٶكسٺ ثبقس‪ ،‬زضاڂٵ ٲ‪٣‬بٰ ثب‪٢‬ځ ٲځ ٲبٶس‪.‬‬

‫‪59‬‬
‫‪ : 1‬تزای يعهٕيات تيطحز تّ فقّ سياسی اسدکحز قزضأی غع‪ 185-184.‬يزاجعّ گزدد‪.‬‬
‫ذال‪ٞ‬ت اؾالٲځ ‪ -‬ثبقٳٹ‪ ٬‬ذٯ‪ٟ‬بڀ ضاقسڂٵ‪ -‬زضَٹ‪ ٬‬تبضڂد ثٻ ټٳڃٵ ٲٷٽذ رطڂبٴ زاقتٻ‪ ،‬ٸذٯڃ‪ٟ‬ٻ‬
‫تب آذطحڃبت ذٹز زضټٳڃٵ ٲٷهت ثب‪٢‬ځ ٲبٶسٺ اؾت‪ .‬ٸحسڂج پڃبٲجطاؾالٰ ‪ ‬ثطاڀ ٖخٳبٴ ارٳبٔ ٖٳٯځ اٲت اؾالٲځ‬
‫ضا زض اڂٵ ٲٹضزتإڂڃس ٲځ ‪٦‬ٷس‪ ":‬إٴ ؤضاز‪ ٤‬اٮٳٷب‪٣ٞ‬ٹٴ ؤٴ ترٯٕ ‪٢‬ٳڃه‪ ٥‬اٮصڀ ‪٢‬ٳه‪ ٥‬اهلل ‪٢‬الترٯٗٻ"‪ " 1.‬ا‪٪‬ط‬
‫ٲٷب‪٣ٞ‬بٴ اظ تٹ ذٹاؾتٷس تب اظ ٲ‪٣‬بٰ ذٹز ‪٦‬ٷبض ثطٸڀ‪ ،‬ټط ‪٪‬ع ‪٦‬ٷبض ٲطٸ"‪.‬‬
‫اٲب َٹضڀ ‪٦‬ٻ ‪٢‬جال زضثحج تٗڃٵ ٲست ذال‪ٞ‬ت ثحج قس ا‪٪‬ط اٲت اؾالٲځ ثرٹاټٷس ‪٦‬ٻ ٸ‪٢‬تځ ضا ثطاڀ ذٯڃ‪ٟ‬ٻ تٗڃٵ ‪٦‬ٷٷس‬
‫‪ ،‬اڂٵ قطٌ قبٴ زضؾت ٲڃجبقس ٸَج‪ ١‬ٶٓطات ٸتح‪٣‬ڃ‪٣‬بت ٖٯٳبء ثب اؾالٰ ٲٷب‪ٞ‬بتځ ٶساضز‪.‬‬

‫‪ -4‬حٳبڂت اظ آظازڀ ‪:‬‬

‫زٲٹ‪٦‬طاؾځ آظازڀ ٸح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ثځ حس ٸٲطظ ٸ ثهٹضت ٮزبٰ ‪٪‬ؿڃرتٻ اڀ ضا‪ -‬زٸض اظ ضٖبڂت اذال‪ ٠‬ٸ اضظـ ټبڀ زڂٷځ‬
‫ٸارتٳبٖځ‪٢ -‬بڂ٭ اؾت ‪٦‬ٻ اظ ٶٓط اؾالٰ چٷڃٵ آظازڀ ټبڀ ‪ٞ‬ؿبز زض ربٲٗٻ ٸثځ ثٷسٸثبضڀ تٯ‪٣‬ځ ٲڃكٹز‪ ،‬ٸآظازڀ زض‬
‫اؾالٰ زض چٹ‪٦‬بت ٲ‪٣‬طضات ٸ‪٢‬ٹاٶڃٷځ ‪٢‬طآٴ ٸؾٷت ٲځ ثبقس‪:‬‬
‫" ټڃچ ٲطز ٸظٴ ٲؤٲٵ زض ثطاثطڀ ‪٦‬بضڂ‪٧‬ٻ ذساٸٶس ٸپڃبٲجطـ زاٸضڀ ‪٦‬طزٺ ثبقس‪ ،‬اذتڃبضڀ اظذٹز زضآٴ‬
‫ٶساضٶس"‪[.‬احعاة‪]36:‬‬

‫ٸټٳچٷبٴ اظ انٹ‪ ٬‬زٲٹ‪٦‬طاؾځ حٳبڂت اظ آظازڀ ټبڀ قرهځ چٹٴ‪ :‬آظازڀ ثڃبٴ‪ ،‬آظازڀ زڂٵ ٸٖ‪٣‬ڃسٺ‬ ‫‪‬‬
‫ٸآظازڀ ٲُجٹٖبت اؾت‪.‬‬
‫اؾالٰ ‪٦‬ؿځ ضا ثٻ پصڂطـ اؾالٰ ٲزجٹض ٶٳځ ؾبظز {الإ‪٦‬طاٺ ‪ٞ‬ځ اٮسڂٵ}‪ .‬ٸٮځ زض ٖڃٵ حب‪ ٬‬ثطاڀ ا‪ٞ‬طاز ٲؿٯٳبٴ‬
‫اربظٺ ٶٳځ زټس ‪٦‬ٻ زڂٵ اؾالٰ ضا تط‪ ٤‬ٶٳبڂس‪ ،‬ثٯ‪٧‬ٻ تط‪ ٤‬آٶطا اضتساز‪ ،‬رطٰ ٸثعض‪٪‬تطڂٵ ‪ٞ‬ؿبز زض ربٲٗٻ پٷساقتٻ‬
‫ٲزبظات آٴ ضا ‪٢‬ت٭ ٲځ زاٶس‪" :‬ٲٵ ثس٘‪ ٬‬زڂٷٻ ‪ٞ‬ب‪٢‬تٯٹٺ"‪ " 2.‬ټط ‪٦‬ٻ اظ زڂٵ ذٹز ثط ‪٪‬كت‪ ،‬اٸ ضا ثٻ ‪٢‬ت٭ ثطؾبٶڃس"‪.‬‬
‫زضاڂٷزب ذٹة حٹاټس ثٹز ٶٓط زاٶكٳٷس اؾالٰ ٲحٳس‪ُ٢‬ت ضا زضٲٹضز آظازڀ زضاؾالٰ ثڃبٴ ‪٦‬ٷڃٱ ٸڀ ٲڃ‪٫‬ٹڂس ‪:‬‬

‫« ٖسٺاڀ ازٖب ٲځ ‪٦‬ٷٷس ٶٓبٰ ح‪٧‬ٹٲتځ اؾالٰ ‪٦‬بٲالً زڂ‪٧‬تبتٹضڀ اؾت‪ .‬ظڂطا زٸٮت زض آٴ ‪٢‬سضت ‪ٞ‬طاٸاٶځ زاضز‪ .‬اظ آٴ‪‎‬رب‬

‫‪٦‬ٻ اڂٵ ح‪٧‬ٹٲت ثٻ ٶبٰ زڂٵ – ڂٗٷځ اٲط ٲ‪٣‬سؾځ ‪٦‬ٻ ثط ‪٢‬ٯتټبڀ ٲطزٰ ؾٯُٻ زاضز – ثط آٴټب ح‪٧‬ٱضاٶځ ٲځ‪٦‬ٷس اڂٵ‬
‫اٲط ثط ٸذبٲت ٲؿإٮٻ ٲځا‪ٞ‬عاڂس ٸ اڂٵ ح‪٧‬ٹٲت ثٻ ؾبز‪٪‬ځ ثٻ ؾٹڀ زڂ‪٧‬تبتٹضڀ ‪٦‬كڃسٺ قسٺ ٸ ٲطزٰ ٶڃع ثٻ آؾبٶځ آٴ‬
‫ضا ٲځپصڂطٶس ٸ ثسڂٵ تطتڃت آظازڀ زچبض ثحطاٴ قسٺ ٸ ‪٦‬ؿبٶځ ‪٦‬ٻ ٖٯڃٻ حب‪٦‬ٱ ‪٢‬ڃبٰ ڂب اٖتطاو ‪٦‬ٷٷس ثٻ ضاحتځ زض‬
‫ٲٗطو اتٽبٰ اضتساز ٸ ذطٸد اظ زڂٵ ذٹاټٷس ثٹز‪.‬‬
‫آٴټب اڂٵ ازٖبڀ ٖزڃت زضثبضٺڀ زڂٵ ضا اظ ‪٦‬زب آٸضزٺاٶس؟‬
‫آڂب اظ آڂبت‪ ،‬احبزڂج ٸ ضٸاڂبت ظڂط چٷڃٵ ثطزاقتځ ‪٦‬طزٺاٶس؟ ‪٦‬ٻ ذساٸٶس زض ‪٢‬طآٴ ‪٦‬طڂٱ ‪ٞ‬طٲٹزٺ اؾت‪:‬‬

‫‪60‬‬ ‫‪ 1‬روایت امحد‪ ،‬ترمذی وابن ماجه با سند صحیح‬

‫‪ 2‬رٔايث تخارٖ‬
 ‫﴿‪[ ﴾  ‬اٮكٹضڀ‪٦« .]38 :‬بضټبڀ ٲؤٲٷبٴ ثطاؾبؼ ٲكٹضت اؾت»‪.‬‬

‫ټٱچٷڃٵ زض آڂٻڀ زڂ‪٫‬طڀ ٲځ‪ٞ‬طٲبڂس‪:‬‬

‫﴿‪[ ﴾      ‬اٮٷؿبء‪« .]58 :‬ٸ ټط‪٪‬بٺ ٲڃبٴ ٲطزٰ ‪ً٢‬بٸت ‪٦‬طزڂس ثطاؾبؼ ٖساٮت ح‪٧‬ٱ ‪٦‬ٷڃس»‪.‬‬

‫آڂب اظ اڂٵ ؾرٵ ذٯڃ‪ٟ‬ٻڀ اٸ‪ ٬‬ٸ زٸٰ پؽ اظ پڃبٲجطل ثٻ اڂٵ ٶتڃزٻ ضؾڃسٺاٶس؟ اثٹث‪٧‬ط [پؽ اظ ثڃٗت ٲطزٰ ثب اٸ ثٻ‬
‫ٲٷجط ض‪ٞ‬ت ٸ ذُبة ثٻ آٴټب] ‪ٟ٪‬ت‪[« :‬اڀ ٲطزٰ!] ‪ ...‬ټط‪٪‬بٺ ٲٵ ٶؿجت ثٻ ذسا ٸ پڃبٲجطل ٶب‪ٞ‬طٲبٶځ ‪٦‬طزٰ زڂ‪٫‬ط‬
‫ٸْڃ‪ٟ‬ٻڀ اَبٖت قٳب اظ ٲٵ اظ ٖٽسٺتبٴ ؾب‪ ٍ٢‬ٲځقٹز!»‪.‬‬
‫ٖٳط ثٵ ذُبة ٶڃع پؽ اظ ثڃٗت ٲطزٰ ذُبة ثٻ آٴټب ‪ٟ٪‬ت‪« :‬ا‪٪‬ط زض ٲٵ اٶحطا‪ٞ‬ځ ٲكبټسٺ ‪٦‬طزڂس‪ ،‬ٲطا انالح‬
‫‪٦‬ٷڃس»‪ .‬ڂ‪٧‬ځ اظ ٲؿٯٳبٶبٴ ثطذبؾت ٸ ‪ٞ‬طڂبز ظز‪« :‬ثٻ ذسا ‪٢‬ؿٱ! ا‪٪‬ط زض تٹ اٶحطا‪ٞ‬ځ زڂسڂٱ آٴ ضا ثب ٮجٻټبڀ تڃع‬
‫قٳكڃطټبڂٳبٴ انالح ٲځ‪٦‬ٷڃٱ!» ٖٳط اظ قٷڃسٴ اڂٵ ؾرٵ ثؿڃبض ذٹقحب‪ ٬‬قس ٸ ذساٸٶس ضا ثٻ ذبَط ٸرٹز چٷڃٵ‬
‫ٸيٗڃتځ زض ٲڃبٴ ٲؿٯٳبٶبٴ ق‪٧‬ط‪٪‬عاضڀ ‪٦‬طز!‬
‫آضڀ! زض َٹ‪ ٬‬تبضڂد‪ ،‬ؾط‪٦‬كځ ٸ َ‪ٛ‬ڃبٴ ثٻ ٶبٰ زڂٵ ٸرٹز زاقتٻ اؾت ٸ ٲٳ‪٧‬ٵ اؾت زض ټط ظٲبٶځ ٶڃع ثٻ ٸرٹز آڂس‪.‬‬
‫اٲب چٻ ‪٦‬ؿځ ٲځ تٹاٶس ازٖب ‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ زڂٵ ثٻ تٷٽبڂځ اثعاضڀ ثطاڀ ؾط‪٦‬كځ ٸ اؾتجساز زض ظٲڃٵ ثٹزٺ اؾت؟ آڂب ټڃتٯط ٸ‬
‫اؾتبٮڃٵ ټٱ ثٻ ٶبٰ زڂٵ ثٻ ٲطزٰ ْٯٱ ٲځ‪٦‬طزٶس؟! پؽ اظ ٲط‪ ٨‬اؾتبٮڃٵ‪ ،‬ضٸظٶبٲٻټبڀ قٹضٸڀ ثٻ زڂ‪٧‬تبتٹضثٹزٴ‬
‫اؾتبٮڃٵ اٖتطا‪٦ ٜ‬طزٶس ٸ ‪ٟ٪‬تٷس ‪٦‬ٻ اٸ زض ضٸؾڃٻ ح‪٧‬ٹٲت پٯڃؿځ ٸ ذكٹٶتثبض ْبٮٳبٶٻاڀ ثطا‪٢‬طاض ‪٦‬طزٺ ثٹز ‪٦‬ٻ‬
‫ت‪٧‬طاض اڂٵ ٸيٗڃت ثٻ ټڃچ ٸرٻ زضؾت ٶڃؿت! آڂب غٶطا‪ٞ ٬‬طاٶ‪٧‬ٹ‪ ،#1$‬غٶطا‪ ٬‬ٲبالٴ‪ #2$‬زض آ‪ٞ‬طڂ‪٣‬بڀ رٷٹثځ‪ ،‬چڃبٶ‪٩‬‬
‫‪٦‬بڀ چ‪ #3$٩‬زض رٳٽٹضڀ چڃٵ ٸ ٲبئٹ تؿٻتٹٶ‪ #1$٩‬زض رٳٽٹضڀ ‪٦‬ٳٹٶڃؿتځ ذٯ‪ ١‬چڃٵ ٶڃع ثٻ ٶبٰ زڂٵ اڂٵ ټٳٻ‬

‫‪ٞ -1‬طاٶؿڃؿ‪٧‬ٹ ‪ٞ‬طاٶ‪٧‬ٹ ضټجط رٹاٴ ٶڃطٸټبڀ ‪ٞ‬بقڃؿت اؾپبٶڃب ‪٦‬ٻ ثٻ ‪ٞ‬بالٶػ ٲكٽٹض ثٹزٶس‪ ،‬زض ؾب‪ .ٰ1939 ٬‬ثب حٳبڂت آٮٳبٴټبڀ ٶبظڀ‪ ،‬ٶڃطٸټبڀ رٳٽٹضڀذٹاٺ ضا‬
‫ق‪٧‬ؿت زاز ٸ زض ‪٦‬كٹض ح‪٧‬ٹٲت زڂ‪٧‬تبتٹضڀ ثٻ ٸرٹز آٸضز‪ .‬اٸ ثٻ زٮڃ٭ ٶعزڂ‪٧‬ځ ‪٧ٞ‬طڀ ثٻ رٷجف ‪ٞ‬بقڃؿتځ زض آٮٳبٴ ٸ اڂتبٮڃب اظ ټڃتٯط ٸ ٲٹؾڃٯڃٷځ رٽت تـالـ‬
‫ثطاڀ تؿٯٍ ثط رٽبٴ حٳبڂت ‪٦‬طز‪ ،‬اٲب ٸاضز رٷ‪ ٩‬ٶكس‪ .‬ثٯ‪٧‬ٻ ثب آٲطڂ‪٧‬ب ٖٯڃٻ ‪٦‬ٳٹٶڃ ؿٱ زقٳٵ ٲكتط‪ ٤‬ٮڃجطاٮڃؿٱ ٸ ‪ٞ‬بقڃؿٱ ثبة زٸؾتځ ضا ثبظ ‪٦‬طز‪ .‬ټٳڃٵ اٲط ثٻ‬
‫ازاٲٻڀ ح‪٧‬ٹٲتف ‪٦‬ٳ‪ ٥‬ظڂبزڀ ‪٦‬طز‪.‬‬
‫ؾبظٲبٴ ٲٯ٭ زض ؾب‪ ٰ 1946 ٬‬زض ‪ُٗ٢‬ٷبٲٻاڀ ‪ٞ‬طاٶ‪٧‬ٹ ضا زؾت ٶكبٶسٺ ڀ ټڃتٯط ٸ ٲٹؾڃٯڃٷځ ذٹاٶس‪ .‬اڂٵ اٲط ثٻ اٶعٸاڀ ثڃكتط اؾپبٶڃب ٸ حب‪٦‬ٳڃت ټطچـٻ‬
‫ثڃكتط اؾتجساز ٲُٯ‪ ١‬زض آٴ ا ٶزبٲڃس‪ .‬زٸضاٴ ‪ٞ‬طاٶ‪٧‬ٹ ٖهط اؾتجساز‪ ،‬ذ‪٣ٟ‬بٴ‪ ،‬ؾبٶؿٹض‪ ،‬ؾط‪٦‬ٹة‪ ،‬ثبڂ‪٧‬ٹت ٸ ٲحسٸز‪٦‬طزٴ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ارتٳبٖځ ٸ آظازڀټبڀ ‪ٞ‬طزڀ ثٹز‪.‬‬
‫‪ٞ‬طاٶ‪٧‬ٹ زض ؾب‪ ٰ1969 ٬‬پؽ اظ ؾٻ زټٻ حب‪٦‬ٳڃت تهٳڃٱ ‪٪‬ط‪ٞ‬ت رٽت ازاٲٻ ڀ حڃبت ؾڃبؾځ ‪٦‬كٹضـ ذٹاٴ ‪٦‬بضٮٹؼ ضا ثٻ ٖٷٹاٴ ربٶكڃٵ اٶترـبة‬
‫‪٦‬ٷس‪ٞ .‬طاٶ‪٧‬ٹ زض ‪ 20‬ٶٹاٲجط ‪ ٰ 1974‬اظ زٶڃب ض‪ٞ‬ت ٸ زٸ ضٸظ ثٗس ‪٦‬بضٮٹؼ ثٻ ‪٦‬ٷ‪٫‬طٺ ض‪ٞ‬ت تب پبڂبٴ ‪ 38‬ؾب‪ ٬‬زڂ‪٧‬تبتٹضڀ ٸ اؾتجساز ضا زض ‪٦‬كٹض اٖالٰ ‪٦‬ٷس‪$ .‬ٲتطرٱ‪#‬‬
‫‪ -2‬ز‪٦‬تط ا‪ ٜ‬ٲبالٴ ضټجط حعة ٶبؾڃٹٶب‪ ٬‬آ‪ٞ‬طڂ‪٣‬بڀ رٷٹثځ ‪٦‬ٻ زض ؾب‪ ٰ 1944 ٬‬ٸاغٺ ڀ ‪$‬آپبضتبڂس‪ #‬ثٻ ٲٗٷځ ‪$‬رـساڂځ‪ #‬ضا اثـسأ ٸ اڂـٵ تئـٹضڀ ضا ٲٗط‪ٞ‬ـځ ‪٦‬ـطز‪ .‬زض‬
‫ٶتڃزٻ ڀ ؾطذٹضز‪٪‬ځ ارتٳبٖځ اظ ضغڂٱ ٸ‪٢‬ت‪ ،‬اڂٵ حعة ٸ تئٹضڀ ٶبقٷبذتٻڀ آپبضتبڂس‪ ،‬زض اٶتربثبت ‪ ٰ 1948‬ا‪٦‬خطڂت آضا ضا ثٻ زؾت آٸضز ٸ َځ چٽبض زټٻ پؽ‬
‫اظ آٴ ڂٗٷځ تب ؾب‪ ٰ 1989 ٬‬پبڂٻڀ ؾڃبؾت ټبڀ ارتٳبٖځ ضغڂٱ ا‪٢‬ٯڃت ؾ‪ٟ‬ڃس زض اڂٵ ‪٦‬كٹض آ‪ٞ‬طڂ‪٣‬بڂځ قس‪ .‬ؾڃبٺپٹؾـتبٴ ‪٦‬ـٻ ‪ "75‬اضايـځ ‪٦‬كـبٸضظڀ ثـٻ اقـ‪ٛ‬ب‪٬‬‬
‫ؾ‪ٟ‬ڃسپٹؾتبٴ زضآٲسٺ ثٹز‪ .‬زض ‪٢‬بٶٹٴ اؾبؾځ تهٹڂت قسٺ تٹؾٍ ٶػازپطؾت ټب اظزٸاد ثڃٵ ٶػازڀ ٲٷٕ قس ٸ ؾطظٲڃٵټبڀ ؾ‪ٟ‬ڃسټب اظ ؾـڃبټبٴ رـسا ٸ آٲـٹظـ ٸ‬
‫پطٸضـ ق‪٧‬٭ ‪٦‬بٲالً ٶػازڀ ثٻ ذٹز ‪٪‬ط‪ٞ‬ت‪ .‬ؾڃبټبٴ زض نٹضت اٖتطاو ثٻ ٸيٕ ٲٹرٹز ڂب قڃٹٔ ثڃ‪٧‬بضڀ ‪ٞ‬ٹضاً اظ ‪٦‬كٹض اذـطاد ٲـځقـسٶس‪ .‬ټط‪٪‬ٹٶـٻ ٲرـبٮ‪ٟ‬تځ زض‬
‫‪٦‬كٹض ثٻ قست ؾط‪٦‬ٹة ٲځقس‪ .‬تب اڂٵ ‪٦‬ٻ زض احط قـٹضـټـبڀ ٲ‪٧‬ـطض ؾـڃبٺپٹؾـتبٴ زض ؾـب‪٢ ٰ 1992 ٬‬ـبٶٹٴ اؾبؾـځ ت‪ٛ‬ڃڃـط ‪٦‬ـطز ٸ ثطاثـطڀ ؾ‪ٟ‬ڃسپٹؾـتبٴ ٸ‬
‫ؾڃبٺپٹؾتبٴ ضا ثٻ ضؾٳڃت قٷبذت‪$ .‬ٲتطرٱ‪#‬‬
‫‪ -3‬چڃبٶ‪٦ ٩‬بڀ چ‪$ ٥‬ٲتٹٮس ‪ 31‬ا‪٦‬تجط ‪ – ٰ 1887‬ٲتٹ‪ٞ‬ځ ‪ 5‬آٸضڂ٭ ‪61 #ٰ 1975‬‬
‫ضټجط ؾڃبؾځ ٸ ٶٓبٲځ چڃٷځ ثٹز ‪٦‬ـٻ زض ؾـب‪ 1928 ٬‬پـؽ اظ ڂـ‪ ٥‬ؾٯؿـٯٻ رٷـ‪٩‬‬
‫‪٢‬سضت ثٻ ح‪٧‬ٹٲت ضؾڃس ٸ ثٻ ٖٷٹاٴ ضټجط ٖٳٯځ رٳٽٹضڀ چڃٵ قٷبذتٻ قس‪ .‬زض رٷ‪ ٩‬زٸٰ چڃٵ ٸ غاپٵ‪ ،‬ٶڃطٸټبڀ چڃٷځ ضا ضټجطڀ ‪٦‬طز‪ .‬زض اڂٵ رٷـ‪ ٩‬ٲٹ‪ٗ٢‬ڃـت‬
‫ْٯٱ ٸ ثڃساز ثطپب ‪٦‬طزٺاٶس؟ تبضڂد اڂٵ ‪٢‬طٴ ‪٦‬ٻ ذٹز ضا اظ ‪٢‬ڃس ٸ ثٷس زڂٵ ضټب ‪٦‬طزٺ ظقتتطڂٵ زڂ‪٧‬تبتٹضڀټبڀ تبضڂد‬
‫ضا ثب ٶبٰ ټبڀ ‪ٞ‬طڂجٷسٺ زڂ‪٫‬ط ثٻ ذٹز زڂسٺ اؾت ‪٦‬ٻ اظ ٶٓط احتطاٰ زض ٲڃبٴ پڃطٸاٶف ‪٦‬ٳتط اظ ‪٢‬ساؾت زڂٵ ٶعز ا‪ٞ‬طاز‬
‫ٲؤٲٵ ٶجٹزٺ اؾت‪.‬‬

‫‪‎‬‬
‫ټڃچ‪٦‬ؽ اظ ٶٓبٰ زڂ‪٧‬تبتٹضڀ حٳبڂت ٸ ز‪ٞ‬بٔ ٶٳځ‪٦‬ٷس ٸ ټط‪٪‬ع ټڃچ اٶؿبٴ آظازاٶسڂف ٸ ضٸقٵيٳڃطڀ آٴ ضا ٶرٹاټس‬

‫پصڂط‪ٞ‬ت‪ .‬اٲب َجٕ ؾبٮٱ ٸ ‪٧ٞ‬ط ضٸقٵ‪ ،‬چٷڃٵ اڂزبة ٲځ‪٦‬ٷس ‪٦‬ٻ ثسٸٴ تإحڃط پصڂط‪ٞ‬تٵ اظ ټٹڀ ٸ ټٹؼ ثٻ ح‪٣‬ڃ‪٣‬ت‬
‫اٖتطا‪٦ ٜ‬طز‪.‬‬
‫ح‪٣‬ڃ‪٣‬ت اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ ٲځتٹاٴ اظ ټط ٲ‪ٟ‬ٽٹٰ ظڂجبڂځ ثطاڀ اټسا‪ ٜ‬قرهځ ؾٹء اؾت‪ٟ‬بزٺ ‪٦‬طز‪ .‬زض اٶ‪٣‬الة ‪ٞ‬طاٶؿٻ ثٻ ٶبٰ‬
‫آظازڀ ظقت تطڂٵ رطاڂٱ ثٻ ٸ‪٢‬ٹٔ پڃٹؾت‪ .‬پؽ آڂب ثبڂس آظازڀ ضا ٮ‪ٛ‬ٹ ‪٦‬طز؟ آڂب ثٻ ٖٯت اڂٵ ‪٦‬ٻ ‪٪‬بټځ ثٻ ٶبٰ ‪٢‬بٶٹٴ‬
‫ثځ‪٪‬ٷبټبٴ ٶڃع ثٻ ظٶساٴ ا‪ٞ‬تبزٺاٶس ثبڂس ‪٢‬ٹاٶڃٵ ضا ٲٯ‪ٛ‬ځ اٖالٰ ‪٦‬طز؟ آضڀ! ا‪٪‬ط زڂٵ ثٻ ذٹزڀِ ذٹز ثب تٗبٮڃٱ ٸ‬
‫ؾبذتبضټبڂف ثٻ ْٯٱ ٸ َ‪ٛ‬ڃبٴ ٲځاٶزبٲڃس اڂٵ ازٖب ٸ ذٹاؾتٻ ٲٗ‪٣‬ٹ‪ ٬‬ثٻ ٶٓط ٲځضؾڃس‪ .‬اٲب آڂب اڂٵ اٲط زضثبضٺڀ اؾالٰ‬
‫نس‪ ٠‬ٲځ‪٦‬ٷس؟ ټٳبٴ زڂٷځ ‪٦‬ٻ ٲخب‪٬‬ټبڀ ‪ٞ‬طاٸاٶځ زض ظٲڃٷٻڀ ٖساٮت ٲُٯ‪ – ١‬ٶٻ تٷٽب ٲڃبٴ ٲؿٯٳبٶبٴ ثٯ‪٧‬ٻ حتځ ٲڃبٴ‬
‫ٲؿٯٳبٶبٴ ٸ زقٳٷبٴ ‪٢‬ؿٱذٹضزٺقبٴ [‪ٟ٦‬بض حطثځ] – اظ ذٹز ثط ربڀ ‪٪‬صاقتٻ اؾت ‪٦‬ٻ حتځ زض ٲٹاضز ٲتٗسز ٸ‬
‫زٸضٺټبڀ ٲرتٯ‪ ،ٝ‬ذٹز‪ ٙ‬ټٳڃٵ زقٳٷبٴ ټٱ ثٻ آٴ اٖتطا‪٦ ٜ‬طزٺاٶس؟‬
‫آضڀ! تٷٽب ضاٺ ٖالدِ َ‪ٛ‬ڃبٴ ٸ ؾط‪٦‬كځ اڂٵ اؾت ‪٦‬ٻ ٲٯت ٲؤٲٷځ ضا تطثڃت ‪٦‬ٷڃٱ ‪٦‬ٻ آظازڀ ضا ‪٦‬ٻ زڂٵ ٲٷبزڀ آٴ‬
‫اؾت ٸ ثط آٴ تإ‪٦‬ڃس ‪ٞ‬طاٸاٴ زاضز اضد ٶٽس ٸ زض ٶتڃزٻ حب‪٦‬ٳبٴ ضا اظ ْٯٱ ٸ ؾتٱ ثبظزاضز ٸ آٴټب ضا زض حسٸز‬

‫ثڃٵ اٮٳٯٯځ اٸ ثٽجٹز ڂب‪ٞ‬ت‪ .‬اٲب ٲٹ‪ٗ٢‬ڃت زاذٯځاـ ثستط قس‪ .‬زض َٹ‪ ٬‬رٷ‪ ٩‬زاذٯـځ چـڃٵ اظ ؾـب‪ ٰ 1926 ٬‬تـب ‪ ٰ 1949‬چڃبٶـ‪ ٩‬ؾـٗځ زض ق‪٧‬ؿـتزازٴ حـعة‬
‫‪٦‬ٳٹٶڃؿت چڃٵ ثٻ ضټجطڀ ٲبئٹ تؿٻ تٹٶ‪ ٩‬زاقت‪ .‬اٲب ٲٹ‪ ١ٞ‬ثٻ اڂٵ ‪٦‬بض ٶكس ٸ ؾطاٶزبٰ ذٹزـ ثٻ ؾرتځ ق‪٧‬ؿت ذٹضز ٸ ضټجطڀ ؾڃبؾځ چڃٵ ثٻ زؾـت حـعة‬
‫‪٦‬ٳٹٶڃؿت چڃٵ ا‪ٞ‬تبز ٸ رٳٽٹضڀ ذٯ‪ ١‬چڃٵ زض ؾطظٲڃٵ انٯځ چڃٵ تإؾڃؽ قس ٸ چڃبٶ‪ ٩‬ٸ ڂبضاٶف ٲزجٹض ثٻ ٖ‪٣‬تٶكڃٷځ ثٻ تبڂٹاٴ قسٶس‪ .‬زض آٶزب اٸ تـب پبڂـبٴ‬
‫ٖٳط ثٻ ٖٷٹاٴ ضئڃؽ رٳٽٹض ‪$‬رٳٽٹضڀ چڃٵ‪ٗٞ #‬بٮڃت ‪٦‬طز‪$ .‬ٲتطرٱ‪#‬‬
‫‪ -1‬ٲبئٹ تؿٻتٹٶ‪ :٩‬ٲبئٹ زض ‪ 28‬زؾبٲجط ‪ ٰ 1893‬ٲڃالزڀ زض ټٹٶبٴ زض ٲط‪٦‬ع چڃٵ ثٻ زٶڃب آٲس‪ .‬زض ؾب‪ ٰ 1919 ٬‬زض رٷـجف زاٶكـزٹڂځ ٸ زض ؾـب‪ ٰ 1921 ٬‬زض‬
‫تإ ؾڃؽ حعة ‪٦‬ٳٹٶڃؿت قط‪٦‬ت زاقت‪٦ .‬ٱ ‪٦‬ٱ ثٻ ضڂبؾت حعة زؾت ڂب‪ٞ‬ت‪ .‬ٲبئٹ زض ؾب‪ ٰ 1935 ٬‬ضؾٳبً ثٻ زثڃط ‪٦‬ٯځ ‪٦‬ٳڃتٻ ٲط‪٦‬عڀ حعة ‪٦‬ٳٹٶڃؿـت چـڃٵ‬
‫ثط‪٪‬عڂسٺ قس‪.‬‬
‫اٸ ثطاڀ ٲست ‪٦‬ٹتبټځ ٖٯڃٻ اق‪ٛ‬بٮ‪٫‬طاٴ غاپٷځ‪ ،‬ثب چڃبٶ‪٦ ٩‬بڀ چ‪ ٥‬ٲتحس قس‪ ،‬اٲب پؽ اظ ق‪٧‬ؿتزازٴ غاپٷځټب‪ ،‬زٸثـبضٺ رٷـ‪ ٩‬ٲڃـبٴ ‪٦‬ٳٹٶڃؿـتټـب ٸ‬
‫حعة ‪٦‬ٹٲٷڃتبٶ‪ ٙ٩‬چڃبٶ‪٦ ٩‬بڀ چ‪ ٥‬اظ ؾط ‪٪‬ط‪ٞ‬تٻ قس‪ .‬ؾطاٶزبٰ ‪٦‬ٳٹٶڃؿت ټب‪٦ ،‬بڀ چ‪ ٥‬ضا ق‪٧‬ؿت زازٶس ٸ اٸ ثٻ ټٳطاٺ ټٹازاضاٶف ثٻ تبڂٹاٴ پٷبٺ ثـطز ٸ ٲـبئٹ ٸ‬
‫‪٦‬ٳٹٶڃؿتټب زض ضٸظ اٸ‪ ٬‬ا‪٦‬تجط ‪ 1949‬پڃطٸظٲٷساٶٻ ٸاضز پ‪٧‬ٵ قسٶس ٸ ٲبئٹ تإؾڃؽ رٳٽٹضڀ ذٯ‪ ١‬چڃٵ ضا اٖالٰ ‪٦‬طز ٸ ثٻ ضڂبؾت اڂٵ رٳٽٹضڀ ثط‪٪‬عڂسٺ قس‪.‬‬
‫پؽ اظ ثٻ ‪٢‬سضتضؾڃسٴ حعة ‪٦‬ٳٹٶڃؿت‪ ،‬ثبض زڂ‪٫‬ط چڃٵ قبټس نحٷٻټبڀ ‪ٞ‬برٗٻثبضڀ ثٹز‪ .‬ٲڃٯڃٹٴټـب ٶ‪ٟ‬ـط زض رطڂـبٴ ٲهـبزضٺڀ ظٲـڃٵټـب ثـٻ ‪٢‬تـ٭‬
‫ضؾڃسٶس ٸ تٳبٲځ ٲربٮ‪ٟ‬بٴ ؾڃبؾځ ‪٦‬كتٻ قسٶس‪ .‬زض ؾب‪ ٰ 1958 ٬‬ٲبئٹ َطح رٽف ثعض‪ ٨‬ثٻ رٯٹ ضا اٖالٰ ‪٦‬طز ‪٦‬ٻ ټس‪ ٜ‬اڂٵ َطح‪ ،‬اؾت‪ٟ‬بزٺ اظ تٳبٰ ٲٷبثٕ تٹٮڃـسڀ‬
‫ثٹز‪ .‬اٲب اڂٵ َطح پبڂبٴ ‪ٚ‬ٱاٶ‪٫‬ڃعڀ زاقت ‪٦‬ٻ ثٻ ٲط‪ ٨‬زٺ ټب ٲڃٯڃٹٴ ٶ‪ٟ‬ط چڃٷځ ثط احط ‪٢‬حُځ اٶزبٲڃس‪ .‬ٲبئٹ ؾپؽ زض ا‪٢‬ساٲځ زڂ‪٫‬ـط زض ؾـب‪ 1966 ٬‬ٲـڃالزڀ ثـطاڀ‬
‫تح‪٧‬ڃٱ ‪٢‬سضتف َطح «اٶ‪٣‬الة ‪ٞ‬طټٷ‪٫‬ځ» ضا اٖالٰ ‪٦‬طز ٸ ٶٹرٹاٶبٴ ٸ رٹاٶبٴ حعة ‪٦‬ٳٹٶڃؿت ضا ثٻ ربٴ اًٖبڀ ‪٢‬سڂٳځ حـعة ٸ ا‪ٞ‬ـطاز ثبؾـٹاز ٸ تحهـڃ٭‪٦‬ـطزٺڀ‬
‫چڃٵ اٶساذت ‪٦‬ٻ ٶتڃزٻڀ آٴ ٶڃع ٲط‪ ٨‬ٲڃٯڃٹٴټب ٶ‪ٟ‬ط ثٹز‪ .‬چڃٵ زض احط اڂٵ ؾڃبؾتټبڀ ‪ٚ‬ٯٍ ٸ رٷٹٴآٲڃع ‪٦‬بٲالً ‪ٞ‬ٯذ قسٺ ثٹز تب اڂٵ ‪٦‬ٻ ثب ٲط‪ ٨‬ٲبئٹ چكـٱاٶـساظ‬
‫ڂ‪ ٥‬چڃٵ رسڂس پسڂساض ٲځقٹز‪.‬‬
‫‪62‬چڃٵ ‪٦‬ٳٹٶڃؿت زض ؾٵ ‪ 82‬ؾبٮ‪٫‬ځ زض پ‪٧‬ٵ زض‪٪‬صقت‪ .‬اٸ ثب ؾڃبؾتټـبڂځ ‪٦‬ـٻ‬
‫ثٻ اڂٵ تطتڃت زض ضٸظ ‪ 9‬ؾتبٲجط ‪ 1976‬ٲڃالزڀ ٲبئٹ تؿٻ تٹٶ‪ ٩‬ضټجط‬
‫زض پڃف ‪٪‬ط‪ٞ‬ت ٲٹرت قس ثڃف اظ ‪ 100‬ٲڃٯڃٹٴ ٶ‪ٟ‬ط اظ ٲطزٰ چڃٵ زض احط ‪٪‬طؾٷ‪٫‬ځ ٸ ‪٢‬حُځ ربٴ ذٹز ضا اظ زؾت ثسټٷس‪$ .‬ٲتطرٱ‪#‬‬
‫ٲ‪٣‬طضقسٺ ٶ‪٫‬ٻ زاضز‪٪ .‬ٳبٴ ٶٳځ‪٦‬ٷٱ رع ٶٓبٲځ ‪٦‬ٻ انالح حب‪٦‬ٱ ْبٮٱ ضا رعٸ ٸْبڂ‪ ٝ‬ٲٯت ‪٢‬طاض زازٺ ثبقس ثتٹاٶس ثٻ‬

‫چٷڃٵ ټس‪ٞ‬ځ زؾت ڂبثس‪ .‬پڃبٲجطل زض اڂٵ‪‎‬ثبضٺ ‪ٞ‬طٲٹزٺ اؾت‪:‬‬

‫«ٲٓٵْ ضٓؤَى ٲ‪ٙ‬ٷْ‪ُ٧‬ٱٕ ٲٔٷْ‪َ٧‬طًا ‪َٞ‬ٯْڃٔ‪َٛ‬ڃِّطْٺٔ»‪.‬‬

‫«ټط‪٦‬ساٰ اظ قٳب اٲط ظقتځ ضا زڂس ثبڂس آٴ ضا ت‪ٛ‬ڃڃط زټس»‪.#1$‬‬
‫ټٱچٷڃٵ ٲځ‪ٞ‬طٲبڂس‪:‬‬
‫«إٴ ٲٵ ؤٖٓٱ اٮزٽبز ٖٷس اهلل ‪٦‬ٯٳٿ ٖس‪ٖ ٬‬ٷس إٲبٰ ربئط»‪.‬‬
‫«ثځتطزڂس اظ ثعض‪٪‬تطڂٵ رٽبزټب ٶعز ذساٸٶس ‪ٟ٪‬تٵ ؾرٵ ح‪ ١‬ٶعز حب‪٦‬ٱ ْبٮٱ اؾت»‪.#2$‬‬
‫اڀ ظٶبٴ ٸ ٲطزاٴ تط‪٢‬ځذٹاٺ! ضاٺ قٳب ثطاڀ ضؾڃسٴ ثٻ آظازڀ‪ ،‬ٶٻ ‪٦‬ٷبض‪٪‬صاقتٵ زڂٵ ثٯ‪٧‬ٻ ڂبززازٴ اڂٵ ضٸح اٶ‪٣‬الثځِ‬

‫ثڃعاض اظ ْٯٱ ثٻ ٲطزٰ اؾت ‪٦‬ٻ حب‪٦‬ٳبٴ ْبٮٱ ٸ ؾتٱ‪٪‎‬ط ضا انالح ٲځ‪٦‬ٷس ٸ اڂٵ ٲجبضظٺ ٸ انالحَٯجځ ټٳبٴ ضٸح ٸ‬
‫‪3‬‬
‫ح‪٣‬ڃ‪٣‬ت اڂٵ زڂٵ اؾت‪».‬‬

‫‪ -5‬ح‪ ١‬تؿبٸڀ ٲطز ٸظٴ ‪:‬‬

‫ڂ‪٧‬ځ اظ انٹ‪ ٬‬زٲٹ‪٦‬طاؾځ ز‪ٞ‬بٔ اظ ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ظٴ ٸح‪ ١‬تؿبٸڀ ٲطز ثب ظٴ اؾت‪ ،‬ٸاڂٵ قٗبض ‪$‬ح‪ ١‬تؿبٸڀ ٲطز ٸظٴ‪٦ #‬ٻ‬
‫اظ انٹ‪ ٬‬زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثكٳبض ٲڃطٸز‪ ،‬ٸټٹا زاضٴ زٲٹ‪٦‬طاؾځ ظٲعٲٻ ٲڃ‪٧‬ٷٷس‪ ،‬ٸتٗسازڀ ټٱ‪ -‬آ‪٪‬بټبٶٻ ٸ‬
‫ڂب ‪ٚ‬ڃطآ‪٪‬بټبٶٻ‪ -‬آٶطا تٹرڃٻ ٸنج‪ٛ‬ٻء ؾبظ‪٪‬بضڀ ثب قطڂٗت ضا ٲڃسټٷس‪ ،‬اڂٵ قٗبض ثب انٹ‪ ٬‬اؾالٰ ٲتًبز ٸثبٶهٹل‬
‫نطڂح ٸنحڃح قطٖځ ٲٷب‪ٞ‬بت زاضز؛ ظڂطا ح‪٣‬ٹ‪ ٠‬ٲطز ٸظٴ زض اؾالٰ ٖبزالٶٻ ٸزاز‪٪‬طاٶٻ اؾت‪ ،‬ٶٻ ٲؿبٸڂبٶٻ‪ .‬ٸزض‬
‫ٲٹاضزڀ چٹٴ‪ :‬قٽبزت‪ ،‬ٲڃطاث‪ ،‬اٲبٲت‪ ،‬ظٖبٲت‪٢ ،‬ٹ٘اٲڃت‪ ،‬ح‪َ ١‬ال‪ ،٠‬ح‪ ١‬ضرٹٔ اظَال‪ ،٠‬ٲ‪٧‬ٯ‪ٟ‬ڃت رٽبز‪ ،‬رٳٗٻ ٸ‪...‬‬
‫ح‪ ١‬ٲطز ثبظٴ ڂ‪٧‬ؿبٴ ٶڃؿت‪ ،‬ٸٮځ اڂٵ ت‪ٟ‬بٸت ټب ٲتٷبؾت ثبَجڃٗت ټطڂ‪ ٥‬اظ آٶٽب ثٹزٺ ٖڃٵ ٖساٮت اؾت‪.‬‬

‫‪ -6‬تٗسز احعاة ‪:‬‬

‫َٹضڂ‪٧‬ٻ زض‪٪‬صقتٻ تٹيڃح زازٺ قس ‪٦‬ٻ ٲكطٸٖڃت زازٴ ثٻ ؾڃؿتٱ چٷس حعثځ ‪ ،‬ٸٸرٹز اپٹظؾڃٹٴ ٸ‪ٗٞ‬بٮڃت آٴ‬
‫زض اٶتربثبت ٸضؾڃسٴ ثٻ پبضٮٳبٴ ٸحهٹ‪ ٬‬ح‪٧‬ٹٲت اظ اؾبؾبت زٲٹ‪٦‬طاؾځ ثكٳبض ٲڃطٸز‪.‬‬
‫اٲب اؾالٰ آڂڃٵ ٸحست ٸڂ‪٧‬پبضچ‪٫‬ځ اؾت ‪٦‬ٻ ضٲع ٲٹ‪٣ٞ‬ڃت ٸؾٗبزت ٲؿٯٳبٶبٴ ضا زض اتحبز ٸٸحست ٲځ زاٶس‪ ،‬ٸاظ‬
‫ټط ‪٪‬ٹٶٻ ت‪ٟ‬ط‪٢‬ٻ ٸپطا‪٪‬ٷس‪٪‬ځ ٸضٸڀ ټط اٶ‪٫‬ڃعٺ ٸ ثٽط ٖٷٹاٶځ ثٹزٺ ثبقس‪ ،‬ثڃعاض اؾت‪.‬‬

‫‪ -1‬ثربضڀ ٸ ٲؿٯٱ آٴ ضا ضٸاڂت ‪٦‬طزٺاٶس‪.‬‬

‫‪63‬‬
‫‪ -2‬اثٹزاٸز ٸ تطٲصڀ آٴ ضا ضٸاڂت ‪٦‬طزٺاٶس‪.‬‬
‫‪ : 3‬ضثٓاجی پيزايٌٕ اسالو‪.‬ظ‪.235.‬‬
‫اظ زڂس‪٪‬بٺ اؾالٰ ٶتڃزٻ حتٳځ ٸاٶ‪٧‬بض ٶب پصڂط چٷس حعثځ تٗهت ‪٦‬ٹض ‪٦‬ٹضاٶٻ ثطاڀ حعة‪ ،‬اذتال‪ ٜ‬ٸت‪ٟ‬ط‪٢‬ٻ اؾت ‪٦‬ٻ ثب‬
‫ان٭ ٲؿٯٱ قطٖځ "اذٹت اؾالٲځ"ٸٸحست ٸڂ‪٧‬پبضچ‪٫‬ځ ٲؿٯٳبٶبٴ ٲٷب‪ٞ‬بت زاضز‪.‬‬
‫‪٢‬طآٴ ٲؿٯٳبٶبٴ ضا اظ اذتالا‪ ٜ‬ٸت‪ٟ‬ط‪٢‬ٻ ثط حصض زاقتٻ ٲڃ‪ٟ‬طٲبڂس‪:‬‬
‫"ٸٓالَ تَ‪ُ٧‬ٹٶُٹاْ ‪َ٦‬بٮَّص‪ٙ‬ڂٵَ تَ‪َٟ‬طَّ‪ُ٢‬ٹاْ ٸٓاذْتَٯَ‪ُٟ‬ٹاْ ٲ‪ٙ‬ٵ ثٕٓٗس‪ ٙ‬ٲٓب رٓبءټٔٱٔ اٮْجٓڃِّٷَبتٔ ٸٓؤُٸٕٮَئ‪ ٓ٥ٙ‬ٮَٽٔٱٕ ٖٓصَاةٗ ٖٓٓ‪ٙ‬ڃٱٗ "[ آ‪ٖ ٬‬ٳطاٴ‪]105:‬‬
‫"ٲبٶٷس ‪٦‬ؿبٶځ ٶجبقڃس ‪٦‬ٻ پطا‪٪‬ٷسٺ قسٶس ٸ اذتال‪٦ ٜ‬طزٶس‪ ،‬پؽ اظ آٶ‪٧‬ٻ زالڂ٭ ضٸقٵ پطٸضز‪٪‬بض ثٻ آٶبٴ ضؾڃس"‪.‬‬
‫‪٢‬طآٴ ٶتڃزٻء اذتال‪ ٜ‬ٸت‪ٟ‬ط‪٢‬ٻ ضا ق‪٧‬ؿت‪ ،‬شٮت‪ ،‬اظ ٲڃبٴ ض‪ٞ‬تٵ ‪٢‬ٹت ٸ‪٢‬سضت‪ ،‬ټڃجت ٸٖٓٳت ٲؿٯٳبٶبٴ ٲڃساٶس‪:‬‬
‫« ٸ َؤََ‪ٙ‬ڃٗٔٹاْ اٮٯّٻٓ ٸٓضٓؾٔٹٮَٻٔ ٸٓالَ تَٷَبظٖٓٔٹاْ ‪َٞ‬تَ‪ْٟ‬كَٯُٹاْ ٸٓتَصْټٓتٓ ضِڂحٔ‪ُ٧‬ٱٕ ٸٓانٕجِطُٸاْ إِٴَّ اٮٯّٻٓ ٲٕٓٓ اٮه‪ٛ‬بثِطِڂٵَ » [األٶ‪ٟ‬ب‪ :٬‬اڄڂٿ‪]46‬‬
‫" ٸ اظ ذسا ٸ پڃ‪ٛ‬ٳجطـ اَبٖت ٶٳبئڃس ٶعأ ٸ‪٦‬كٳ‪٧‬ف ٶ‪٧‬ٷڃس‪ ،‬تب ؾؿت ٶكٹڂس‪ ،‬ٸ‪٢‬سضت ٸقٹ‪٦‬ت قٳب اظ ٲڃبٴ ٶطٸز‪،‬‬
‫نجط ٸ اؾت‪٣‬بٲت ‪٦‬ٷڃس"‪.‬‬
‫زضحسڂج ټبڀ ٲتٗسزڀ ٲځ ذٹاٶڃٱ ‪٦‬ٻ پڃبٲجطاؾالٰ ‪ ‬ٲؿٯٳبٶبٴ ضا اظ ت‪ٟ‬ط‪٢‬ٻ ٸچٷس حعثځ ثبقست ثطحصض‬
‫زاقتٻ‪ ،‬ٸٲؿڃط تحعة ٸ‪ٞ‬ط‪٢‬ٻ ‪٪‬طاڂځ ضا ‪٪‬ٳطاټځ ٸآتف زٸظخ پڃف ثڃٷځ ‪٦‬طزٺ اؾت ‪:‬‬
‫"ؤٴ ټصٺ األٲٿ ؾت‪ٟ‬تط‪ٖ ٠‬ٯځ حالث ٸؾجٗڃٵ ‪ٞ‬ط‪٢‬ٿ ‪٦‬ٯٽب ‪ٞ‬ځ اٮٷبض إال ٸاحسپ"‪٢ .‬بٮٹا ‪ :‬ٲٵ ټځ ؟ ‪٢‬ب‪" :٬‬ٲٵ ‪٦‬بٴ ٖٯځ‬
‫ٲخ٭ ٲب ٖٯڃٻ ؤٶب ٸؤنحبثځ"‪.‬‬
‫"اڂٵ اٲت ثطټ‪ٟ‬تبز ٸؾٻ ‪٪‬طٸٺ ت‪٣‬ؿڃٱ ٲڃ‪٫‬طزز ‪٦‬ٻ تٳبٰ اڂٵ ‪٪‬طٸٺ ټب ثٻ اؾتخٷبڀ ڂ‪٧‬ځ آٴ ٲؿتح‪ ١‬زٸظخ اٶس‪ ،‬ٸاڂٵ‬
‫‪٪‬طٸٺ ٶزبت ڂبثٷسٺ ‪٪‬طٸټځ اٶس ‪٦‬ٻ ثط ضاٺ ٸضٸـ پڃبٲجط ٸڂبضاٴ ‪٪‬طاٴ ٸڀ ثٹزٺ ثبقٷس"‪.‬‬
‫اٲب ٖسٺ اظٖٯٳبء تٗسز احعاة ضا ٲبٶٷس تٗسزٲصاټت زاٶؿتٻ زضنٹضتڃ‪٧‬ٻ زٸقطٌ آتځ ضا زاقتٻ ثبقٷس ټڃچ ٲٷب‪ٞ‬بتځ‬
‫زضاؾالٰ ٶساقتٻ ٸحتځ زضثًٗځ ٲٹاضز پؿٷسڂسٺ اٶس اڂٵ زٸقطٌ ٖجبضت اظ‪:‬‬
‫اٮ‪: ٝ‬ثٻ انٹ‪ ٬‬ٸاضظقٽبڀ ٖ‪٣‬ڃستځ ٸ ٲجبٶځ قطڂٗت اؾالٰ احتطاٰ ث‪٧‬صاضٶسٸاظزض زقٳٷځ ‪ ,‬ؾتڃع ٸاٶ‪٧‬بض ثطآٶٽب ٶڃبڂٷس‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ة‪ :‬زضضاؾتبڀ تح‪ ١٣‬اټسا‪ ٜ‬زقٳٷبٴ اؾالٰ ٸاٲت اؾالٲځ ٖٳ٭ ٶٷٳبڂٷس ٸاثعاضزؾت ثسذٹاټبٴ ٶكٹٶس‪.‬‬

‫ازاٲٻ زاضز‪.............‬‬

‫‪64‬‬
‫‪ : 1‬فقّ سياسی ‪.‬ظ ‪.196‬‬