by Jaka warto% ma preyspeszenie katowe Ks? c) Jaks drope preebywa samochéd w ceasie hamowania? 2. Rozwad kolo samochodu. jadacego 2 predkoscig 80 kmvh po poziomej drodze, w dodatnim kierunku osx. Kolo ma Sednice 66 «em. lle wynost: a predkosé liniowa 3, b) wartosé a pryspieszenia Tiniowego Srodka kola wagledem jadacej samachodem kobiety? Ne wynosi €) 3d) @ ngwyészego punktu kola fe wynos:e)| 1) a ngjniészego punkta kola? Rozvad nastepnie te same wielkosci, wzgledem siedzacego na poboczu drogi autostopowicza. fle wynosi wagledem nego: 1) srodka kota, hy a stodka kola, i) 3 najwydszeg0 punkta ko, 3) 4 najwyaszego punktu kota, k) @ najniészego punktw koa, |) a ‘najnidszego punktu Kola? 12.2. Energia kinetyczne ruchu tocznego 3. Obrecz o masie 140 kg toczy sig po poziomej podtodze. tak i JejSrodek masy porusza sie z predkoseig 0,15 mvs. Tle wynosi praca, potrebna do zatrzymania tej obreczy? 4, Po podiodze toczy sg cienkoscienna rura, Ublicz dla te rury stosunek enerpii kinetycznej ruchu postgpowego do energii ki- netyeznej ruchu obrotowego, wagledem osi réwnolegle} do rury i precchodzace) prac je Srodck masy 5. Samochéd o masie 1000 kg ma catery kola o masie 10 kg aide. Jaki ulamek calkowite} energi kinetyeznej pojazdu sta- novi enerpia kinetyezna ruchu obrotowego Kal woké! ich osi? Prayjmij, 2e kola maja taki sam moment bezwladnosci, jak jed- norodne krgikio takiej jak one masie i rednicy. Dlaczego wynik nie zalety od promienia k6I? iw wirw 6. Cialo © promieniv R i masie m toczy sig ber postizgu po ppoziomej powierzchni. z predkoscia v, po czym wtacza sig na ppochylnig, wanoszae sig maksymalnie na wysokos< ft nad po- Wwierzehni. a) Oblicz moment bezwladnosi ciala wagledem osi 0g przechodzace} przez jego Srodek masy, wiedzac, ie h 'b) Co to mote byé 20 calo? 12.3. Sily pray toczeniu 7. Po réwni pochylej staza sie jednorodna Kula. a lle musi ‘wynosié kat nachylenia r6wni do poziomu, aby przyspiescenie liniowe srodka kui miato waross wna 0,1¢? b) Wyobrad sobie, ie pusaczase po tej rw Klocek,Sizgaacy sig po mej bee taza, Czy wanose jego prayspieszenia bedzie wieksza. mniejsza, czy 6wna 0.1g? Dlaczego? 8. Jak pokszano na sunku 1230, do kota 0 m: oN sie 10 kg i promieniu 0.3 m przylozone poziomo tala Silg 0 wartosei 10 N. W wy- — niku tego koto tocry sig bez postizgu popoziomym pod- _‘Rys. 12.30. Zadanie 8 324 12, Toczenie sig cal, moment sly i moment ped {oau, pray c2ym preyspieszenie jeg0 Srodka masy ma wartoss (0.6 ras. a) Taka jest wartoé{ kierunek dziatajgce) na kolo sily tarcia? b) Tle wynasi moment beawladnosci hola wegledem osi, preechodzace] przez jego Srodek masy? 9. Kulka rusza 2 predkosig poczatkowg réwng zetu po t0- rae, praedstavionym na rysunku 1231 i toezy sig w2dlud niego bez poslizgu at do chwil Q dy spada z toru na jezo prawym Korie. Jak daleko W poziomie od punkww A spadnie kulka na podloge. JeSii windomo, ie H 6 mh = 2m, a ko ccowy odeinek tou jest po ziomy? ys. 12.31. Zadanie 9 10. Mata kulka 0 promieniu r i masie m toczy sig bez posi _2gu we wagtezu nieruchomego naczynia w ksztalie polowy sfery © promicniu i pionowe) osi symetnii. Kulka rozpoczyna ruch na braegu naczynia, a je predkosé pocestkoua jest réwna zer a) Tle wynosi energia kinetyezna kulki na daie naczynia? b) Jaka zgSé ener kinetyezne jest zwigzana 2 ruchem obrotowyrm kui ‘woké! os, praechodzace) prac jej Srodek masy? ¢) Prayjmj. 1 & R, i wyznace wartoS sily normale), jakg kulka daiala na rnaczynie w chwili. edy dociera do jego dna 11, Walee 0 promienia 10 cm i masie 12 kg st za sig bez poslizgu wealuz 1.) Oblicz skladowg pozioms sily daalajace) w punkeie Q na kutkg puszezong 2 punktu na wysokosei 6R nad najniészymn punktem tory 13. Sfera o promieniu 0.15 m i momencie bezwladnosei 1 0,04 kg +m? wegledem osi przechodzqce)preez jej Srodek masy toezy sig bez poslizzu w gére. po powierzchni nachylonej do po: iomw pod katem 30°. W pewne} chu calkowita energia kine tyezna sfery jest rowna 20 J, a) Tle z te) enerpil stanowi energia Kinetyeana fuchu obrotowego sfery? b) He wynosi w tej chil predhos srodka masy sfery? Te bedzie wna: c)calkowita ener- sia kinetyezna sfery. d) predkos¢ je) Srodka masy w ehuil, edy sfera praebgdzie po réwni w gre droge | m od polozenia. Kiéreg0 dovyeza pytania (2) (6)? 14, Kula do kegsli © promieniu R = 11 cm zostaje reucona przee zawodrika w2dlué toru kregielni. Kula slizga sig po podlo- ze. majae poczatkowo predkos liniow riyyy = 8.5 mvs i pred oS katowa ay = 0. Wspétezynnik tarcia kinetyeznego migdzy ‘kul a podloga wynosi 0.21. Dzitajgea na kule sila trcia kine tycznego J, (rys. 12.34) jest Arédtem prayspieszenia Tiniowego ‘uli oraz momenta sily nadajgcego Kuli prayspieszenie katowe, Gdy prgdkofE ryy, dostaecznie zmalkje. a prgdkose kylowa @ ostatecznie wrrocne, hula przestanie slizgaé sie po torze i 2a- cxnie sig po nim toczyé bez poslizgu a) Jaki bedzie wowezas Zzwigzek vey, Zo? Tle wynosi b) preyspieszenie linione.e) prey- spieszenie Katowe kuli w czasie, gdy slizga sig ona po torze? 4) Jak dtugo.slizga, sig ula po torze? e) Jaka droge pracbedaie.slizgajae sig wadlud toru? 0 Ile wy nos! predkosekuli w choi dy zaczyna sie ona toczyé po torze ber poslizgu? ys. 12.34, Zadanie 14 12.4, Jo-io 15. Zabawka jo-jo ma mase 120 g i moment bezsladnosei 1980 g -cm?, Promief oski jet réwny 3,2 mm, a sanurek ma dlue ‘20S 120 em. Puseezamy jo-jo 2 predkoscig poceatkows rung aera i kbtko zjeddéa po sanurku. af do nsjiiszego potodenia, 4) Ile wynosi wartosé prayspieszenia lniowego kétka?b) Ile cza5u twa rach kétka do dotnego korica sznurka? lle wynosi: c) pred- ‘ko liniowa, d) energia kinetyezna ruchu postgpowego. e) enet- {ia kinetyezna ruchu obrotowego oraz 1 predkos¢ kgtowa Kétka ‘8dy dociera ono do dolnego Kora senurka’? ww chu 16, Zals. te jojo x zadania 1S nie zosalo puszczone swobodnie, leez rzucono je w d6l. 2 predkoScig poczatkowa réwng 1.3 mis a) Ile ezasu bedzie tral ruch keitka do dolnego kovica sznurka? le wyniesi: b) catkowitaenergiakinetyczna ) predko&é liniows 4) energia kinetycana ruchy postgpowego, €) predkoss katowa, ‘)energia kineyezna ruchu obrocowego kélka w chili. gdy dotrze ‘ono do dolnega korca sznurka? 12.5. Moment sity raz jeszcze x F, rownolegle $4 r6wne ze 17. Wykaé, de skladowe moment sity do plaszezyany, w ktdrej ledq wekwory Fi 18. Wyznacz warts i kierunck momentu sily w2gledem po: czatku ukladu wspétragdnych,jaki dziata ma sliwke, znsjdujaca sie w punkce 0 wspélregdnych (~2 m.0.44 m), aa ktdeg dala sila F, majgca jedynie skladowa: a) F, = 6 N.b) Fy = ~6 N. OFS 6N.d A= ON, 19. Wyanscz wartos$ i kierunek momentu sily w2gledem po: cratku uktadu wspstrzpdnych, jak dziala ma ezasthe, 2najdujaca sie w pankcie 0 wspotrzednych (0.4 m.3 m), na ktdra drial a) sila Fo skladowyeh Fi, = 2.N oraz Fiy = Fiz = 0, b) sta Fo skladowych Fy, = 0, Fay = 2 N oraz Fa, = 4 N, 20. Na kamyezek, KGrego wektor polotena wzgledem poczatku ‘klagu spotragdnyeh wynosi? = (0.5 m)j~(2.0 nk dita sia F = (2 N)i~ (Nk. Wyanace deiaajgey na Kamyezek moment sily waglgdemt: a) pocegiku ukladu wspStegdnyeh, b) punkta 6 wsp6tepdnyeh (2 m. 0.3 m) 21, Na caso wektorepooienia 7 = @ m+ ( mj dna sia F = (8 NVI + (6 Nj Oblice: a) dilaey na cestee Imment sly wagldem pczaka eklad wapdrydnych. 8) he migdzy wektorami 7 i F. 22, bike momen sly disney na sloik ose} pape pk aap. analduigey. sw pukeie 0. wspstdnyeh Gman2 md, poreny oft ) sly F's GM = (4 N)j + (S N0k, b) sity Fy = (-3 NI - @ Nj - NK, ©) sy eve sume wektrowe it FF) Pod) odpowied na pytanie (€, biog zamist poe uktadu wsp6iagd- 36 | 28m—Z Bike rych punkt o wspdlrzedaych Gm.2.m.4 m). 12.6. Moment pedu 23. Dwa ciala porusza sie tak. jak pokazano na eysunky 12.35, le wynosi ich cat owity moment pedu wegle- dem punksu 0° ibw Rys. 12.95, Zadanie 23 24. tak pokszanonarysuniwe 1236, exqutke Po muse 2 ig mn ‘wektr polotenia F 0 dlgoici 3m i ped tole 5 0 matte des. No casi dria sila Fo wartor Se12N, Ways tay wel tory lig w plasezyie a3 oesiach zaznaczongch na Son, le wynos zal Rys. 12.86, Zadanie 24 Zodonio 925poceatku ukladu wspétraednych: a) moment pedu czastki b) dia Jajgcy na nig moment sly? 25, W pevine} chwil wektorpolotenia ciata o masie 0.25 kg jest ry (8 metrach) 7 = 21 2k. Prdodé cite w tej chil wynosi(W mewach na sekunde) 5 = —Si+ Sk, a sits. drial {aca na cast, jet row (w niutonact) F = 4a le wynosi ‘moment pe cata waglydem pocztka ukladv wspétagdnych? le wynosidaiaaaey na nie moment sity? 26. Cialo 0 masie 2 kg, kt6re mozna traktowaé jak ezastke.po- usta sig w plaszezydnie xy i w ehwil, dy anaidue sg w punk cie 0 wspétrzednych (3.4) m, ma predkosé o skladowyeh v 30 mvs oraz vy = 60 mis. He wynosi w te} chuil jego moment peda wagledem: a) pocegtku ukledy wspstraednych, 6) punkta © wspétrzgdnych (=2, 2) m? 27. Dwie ezasth. kadda o masie m i predkosei v, poruszajg sig © przeciwaym kierunku po prosiych réwnolestych, edegtyeh od siebie 0 d, a) Wyenacz wartoX€ momenta pedu L uklada tych dwéch ezastek wegledem punktu lezacego w potowie odlegtosci rmigd2y ich tocar, w zaleinosci od m, vid. b) Cay a zaletnosé _amieni sig, jes punkt, wopledem ktGrego wyznaceaé bedziemy L, nie bedze ledal w potowie odleglosci migdzy torami czastek? €) Powéz obliczenia z punktow (a) (b) dia preypadku, w ktérym «29st poruszaia sig po swoich torach w tym samy kierunke, 28. Czastka 0 masie 4 kg porusza sig w plaszczyénie xy. W chwili, gdy jej polozenic i predkoSé wynosaa 7 = (2i +4) 4 mis, dziatana nig sita F = ~3iN. Ile wynosi w te} ) moment pedu c2qsiki wzgledem poczatku ukladu wsp6l- ‘2ednych, b) moment ped czastki w2gledem punktu o wspétrzed nych x = 0, y = 4m.) dzialajacy na nia moment sity wzeledem poczatku ukiadu wspétrzedaych,d)dziaajgey na nig moment sly wzgledem punktu 0 wspélrzednych x 12.7. Druga zasada dynamiki Newtona dla ruchy obrotowego 29. Cagstkao masie 3 kg znajdue sig w punkcie 0 wspétregdnych x= 3m, y = 8 mi ma predkose = (5 m/s)i ~ (6 m/s). Sita ‘owartosei 7 N dziata na nig w ujemnym kierunku osi x. a) Tle wy- nosi moment pedu tej czastki wagledem poceatku ukladu wspst- ragdnych? b) Ile wynosi dzialajacy na nig moment sly wagledem ppoczatku ukladu wspolrzednych? c) Z jaka szybkoScig zmiena sig w exasie moment pedi tej zsthi? ilw 30. Na ezaske daiatsa. wa momenty sly wagledem poceatku ‘ukladu wspolragdnych: i, majacy wartogé 2 N-m i dodatn kie- runek osx, oraz Ma. majgcy wartosé 4 N-m i ujemny kierunck csi y. Wyznace wartoi i kierunek wektora d8/ér, pray czym & jest momentem pedu czgstki wgledem poczaku uklady wspét- reednyeh, 31. Czastka porusza sig w plaszezyénie xy, pray czym kierunck {ej ruchu. w2gledem poczaku ukladu wspotregdnych jest zgodny 326 12, Toczenie sig col, moment siy i moment pedv 7 kierunkiem ruchu wskaz6wek zegara. Ie wynosidziatajacy na exastke moment sily wzgledem poczatku ukladu wspétregdnych, Jes wartoss je} momentu pedu wagledem tego punktu jest ruvna 8) 4 kg-ms,b) 41? kgemls,) 44 kgsm*ls. d) 4/7 kes? 32. W chuwilir = 0 wektor poloteniaczasti o masie kg wynosi 7 = (4 m)i~ 2 mj wegledem poczatku uktadu wspétregénych, 8 je) predkoss jest rowna B = (6 m/s) Wyznacz dla r > 0 1) moment pedu te) czastki. 6) dzalajzey na nig moment sily, bydwa wrgledem poczatku ukladu wspolrzednych, ©) Powtsrz obliczenia z punkt6w (a) i (6), prayjmujgc 2a punkt odnisienia nie poczatek ukladu wspélragdayeh, lecz punkt o wspdtreednyeh (-2m,-3 m.0) 12.9. Moment pedu ciata sztywnego obracaiqcego sig woké! state] osi 33. Moment pedu kola zamachowiego © momencie berwladno- Sci wagledem osi hola réwnym 0,14 kg +m? maleje w ciagu LS 23 do 08 kg m*/s. a) le wynosi érednia wartosé mo: ment sity wegledem osi Kola, dzalajacego na nie w tym czasie? 'b) Ojai kat obraca sig kolo w tym czasie prey zalofeniu, e jego preyspieszenie kqtowe Jest stale? c) Jake praca zostaje wykonana rad Kolem w tym case? d) lle wynosi srednia moc tego kota zamachowego? 34. Tarczg Seierng 0 momencie berwladnosei 1,210? kg -m® lumieszezono w uchwycie wiertarki clekiycane kts silk wy- twarea moment sily 0 wartogei 16 N-m i ruchomiono wiertarke Oblicz: 2) moment pedu tarczy wzglydem jej asi, b) predkose kKatowa tarcry po 33 ms od wlaczeniasilika. 35. Try exastki 0 masie ‘m kaida polgezono ze soba Tz osig obrotu. preecho- dzqeq przez punkt O. 2a ppomocg trech linek 0 dtu- sgofci di zrikomo ma fej masie, jak na rysunku 12.37, Uktad ten wykonuje uch obrotowy 2 predko- Sig katowg a, tak de czgski pozostaja przez caly czas ustawione wad jedae) lini. Wyanacz 2aleénos®: a) momentu bezwladno- i ukladu, b) momenta pedu Stodkowej czgstki, ) calkowitego ‘momenta pedu ukladu e7astek — wzgledem punktu O — od m dio. oc ys. 12.87. Zadanie 35 36, Na obracajgce sig cialo stywne o momencie bezwladnoset 1 Aziata przez krOtki czas As sila F(0). Wykad, 2: [vs pray czym Mf jest momentem sity. R — jej ramieniem, Fy — Srednig, wartoScig sity w czas jej driatania na cialo, a Ope 1 arame — predkoseig katowa ciala preed dzialaniem sily ipo nim. (WielkoS f Mdr = F,RAr nazywamy caasem popedem Agrowy, przez analogig do popedu sly FA. aR! oreae ~ ep)37°. Dwa cylindry © promicniach R; i R2 oraz momentach bez Peep reer Se Se a ; a, Ry. Ry oraz op, Woka- fy a inn jot aca 2 wyrazenia na poped ka- oe ees ee eee ae aca sig ze staly predko- ‘of obrotw owe}, zaznaczone} na y- © sunku Okres obrotu wynosi 7 NT 23's. Primi, te R = Osmam=thg odie: 2R 8) moment. bezwladnosei tiklads wegledem podane) ‘si obrotu,b) moment ped ukladu wrgledem tej os ys. 12.39. Zadanie 38 12.10. Zachowanie momentu pedu 39. Cztowiek stoi na pltformie, obracajqce sig ber trea z pred koseig katowg 1,2 obrot6wis i w kaide} z wyciagnigtyeh w bok rb teryma cegle Mament berwhanate’ ub tade tlatonege 2 ext. wieka, cegiel i platformy wzgledem osi obrotu wynosi 6 kgm? Prayciagajac cegly do tulowia, czlowiek zmniejsza moment bez- \wladnoSct ukladu do wartosci 2 kg +m. a) le wynosi predkosé katowa platformy po wykonaniu przez czlowieka tego manewru? ble wynosistosunek koscowe i poczatkowejenergi kinetyczne} ‘ukladu?c) Kosatem akiejeneraizwigkszyla sigenergiakinetyezna ‘ukladu? 40, Wirk silnika elekiryeznezo ma moment bezwladnosei vwagledem swe os ny Ly = 2-10" km Sie ten, prae- 2naczony do zmianyustavieniaSondy kosmicane) w praestzei, jest umocowany tk, Ze jego of jest réwnolegla do osi sondy. ‘Moment bezwladnose sondy wzgledem te) st jest rowny 1s 12 kg-m?. Obie licaby ob silks, potracng do obrécen Sondy Woks jj oso kat 30". 141. Kolo obraca sig swobodnie 2 predkoicig katowg @ warto- ‘Si 800 obrotsw/min na wale, kérego moment beewladnosel jest ‘znikomo maly. W pewnej chuili z walem tym zostaje nagle po 'czone pozostajzce uprzednio w spoczynku drugie kolo, © m0 rmencie bezwladnosi dwa razy wigkszym od pierwszezo. a) le \wynosi koficowa pegdkosé katowa walu z dwoma Kolami?b) Jaka cx pier} ener Kinetyezej shu obrotonegD ose 42. Dwie taeze umocowano na wspélne) esi 2a pomoca totysk © bardzo may arc. Tareze te moga zostaé ze soba speagione, tak ze bed si obracaéIgcznie — jak jedno ciao. a) Wyobras so bic, ie pierwszg taeze, o momencie bezwladnosei w2eledem je} csi réwnym 3.3 kg-m, wprawiamy wruch obrotowy 2 predkoseig ‘atow 450 obrotéwimin, a droga tareze, o momencie bezwlad nosci wzgledem jej osirownym 6.6 kgm, wprawiamy w ruch obrotowy 2 predkoscia katowa 900 obrotsw/min w tym samym Kierunku, co pierwsza. Nastenie spraegamy tareze ze soba, le wynosi ich predkoS6 katowa po spreezeniu? b) Wyobrad sobie asigpie, Ze druga taicza obvace sig poczathowe + prgdhoseig katowg 900 obrot6wimin, lez w kierunku preccssnym niz pier: ‘7a. lle wynosi w tym praypaaku predkosé katowa tarez po ich Spragéeni i w ktorq strong sie one obracala? 43. Na placu zabaw jest mala karuzela © promieniv 1,2 m i ma sie 180 kg. Jejramig bezwtadnosci (patra zadanie 43 2 ozdziatu 11) wynosi 91 em. Dziecko o masie 44 kg biegnie 2 predkosig 3 rvs wad lini styczne| do breegu Karvzeli (kira poczatkowo nie abraca sig) i dabiegts2y do nie} wskakuje na karuzele.Pr2y rij, 2e tarcie miedzy loiyskami a walem Karuzeli jest zrikomo ‘male i oblicz: ) moment bezwladnosci karuzeli wagledem os jj obrotu, b) wartosé momentu pedu biegnacexo dziecka wee dem osi karuzeli c) predkoX katowsy Karuzeli i dziecka po jego wskoczeniu na karuzele 44. Moment bezwladnose obraajaes se evizdy male w 2a- sie ej apadana sig do | jego wart poate} lle wynost stosunek hofcowej ener kinelyenc}ewiszdy do je) poceatho- we) eneai kinetyeane? 45. Tor modelu koleki elektrvczne} zostal ulozoay na duivm ole, ktSre mote sig obracaé ber tarcia woks! pionose) or (cys. 12.40). Na torze ustaviono kolejkg 0 masie mi w chwil Ww KiGrej caly uklad pozostawal w spoczynku, wlqczon0 je) 7 silane. Po uplywie pewnego czasu kolejka porusza sig ze stl ys. 12.40. Zadanie 45 Zodonia 327predkoscigo wartosci v wagledem tora 2 jaka predkoscia katowa, obraca sig wéwezas kolo, Grego masa wynosi ms. @ promis — IR? Potraktu) Koto jak obrecz oraz pomit mase szpryeh i piasty koa, www 46, Jak pokazano na rysunku 12-41. dwie tydwiarki, kadda 0 ma- sie 50 kg 2blidaja sig do siebie po éwenoleglychtorech odleglych fad sicbie © 3 m. Ieh predkosi,skierowane praeciwnic, mai taka samg wartos rung It Vs. Jedaa 2 Iydwirek trayma za ko- niee dluga iyeake 0 2nikomo mate) masie a druga chwyta ja 73 dragi koniec, gd) do niej dociera, Zal6z, ze ly2wiarki poruszaia sig po tai lodu bez trea, a) Opis ilosciowo ruch Wyawiarek od ‘chili. dy zasaig one polacrone tyezka. b) lle wynosi energia kinetycena ukadu tych déch lyawiarek? Wyobrad sobie, Ze nastep nie lybwiarki preesuwajg sig wadlut tycrki tak aby abliyé sig do sebie na od- leplosé 1m. He wynosi po f tym manewrze: ¢ ich pred- Kos katowa oraz d) ener | SE ia kinetyezna uktadu? e) y) Wyjasnij, Kosetem czego ovigksza sig energia kine tycena ukladu, Rys. 12.41, Zadanie 46 47. Karaluch o masie m biegnie w2dluz breegu stojacej na stole tacy obrorove} o promieniu R i momencie bezwtadnosi 1. Kéra mote obracaé sig na loiyskach bez tacia, wok6! pionowse} os Predkosé karalucha wagledem stolu wynosi v, a taca obraca sig w kierunku zgodnym 2 kierunkiem ruchy wskazéwek 2egara, 2 predkofcig katowg cg. W pewne} chwili karaluch dostrzega na soe} drodze okruszek chleba i — reece jasna — zatrzymuje sig pray nim. a) He wynosi predkocé kaowa tacy po zatrzymaniu sig karalucha? b) Czy enerpia mechaniczna jest zachowana podezss tego manewru? 48, Driewezynka 0 masie my stoi na brzegu karuzelio promicniu Ri momencie berwladnoéci 1. ktéra moze obracaé sie bez tar- cia, Karuzela sig nie obraca. W pevine}chwil dviewezynke reuca poziomo kamief o masie ms w kierunku styeznym do zewneirz- rej Keawguei karuceli, ProUhost hanienia weglgdem zien jest ‘Owna v. lle wynosi po wyrzuceniu kamienia: 2) predkosé kafows karuzeli.b) predkoté liniowa dziewezynki? 49, Plyta gramofonowa o masie 0.1 kg i promieniu 0.1 m jest ustawiona poziomo i obraca sig swobodnie wok6t osi pionowe praechodzace} pracz je srodek. Predkosé katowa plyty wynost 4.7 ais, a moment bezwtadnosci plyty w2sledem je} osi obrotu Jest rowny 5-10 kg-m?. W pewnej chwili spada na ply 2 g6ry wwalek mokrego kitu 0 masie 0.02 kg i prayklea sig do skraju ply. Ie wynosiprgdkosé katowa plyty tz po preyklejeni sig do nie} itu? 50. Jak pokazano na rysunku 12.42, jednorodny cienki pret (© dlugosci 0.5 m i masie 4 kg moze obracaé sig w plaszezy2 328 12, Toczenie sig cit, moment silyi moment pedu nie poziomej wokét osi pionowj. preechodzacej przez jego Seo- dek. W pewne} chusili. dy pret nie obraca sig, w kierunku jednego 2. jego kosicéw 20- stale wystrzelony poziomo pocisk, Kierunck predkosei pocisku tworzy. 2 prgtem at 60° (patrzrysune). Po: isk gregdnie w precie, k= rego predkosé katowa uz po zderzeniu 2 pociskiem wynosi 10 radls. Wyznace redkosé pocisku tu przed aderzeniem 2 pretem. aaa Rys. 12.42. Zadanie 30 51°. Dwie Kole 0 masie 2 kg kaéda polgezono cienkim pretem © dlugosci $0 em i znikomo malej masie. Pret mote obracaé sie bez tarcia w plaszezyinie pionowe} wok5t poziome osi.przecho- degce} przez jego srodek. W pewne} chu, gdy pret jest usta- \wiony poziomo (rys. 12:43. na jedng 2 kul spada grudka wilgot- nego kitu 0 masie SO g. majgca w chwili uderzenia w kule pred- ose rowng 3 mv i przykleja sig do te Kul. a) Tle wynosi pred kosé katowa ukladu tué po upadku itu na Kule? b) Tle wynosi sto i kinetyeane} calego uklade po 2derze- iv. do energi kinetyeane} ‘grudki kitw tub praed ym zderzeniem? c) O jaki kat ‘brick sig pret do chil w Ktérepredkosé uklady stan sig Gna zeru? wit 4 wy | Rys. 12.49. Zadanie St 52. Karaluch o masie m ledy na skrajujednorodnego krazka © ma- sie 10m, kéry mote obracaé sie swobodnie woks! swe) os jak kas ruzela, Poczatkowo karaluch i kradek obracaja sig tacznie z pred> koicigkatowa a. W pewne} chusl karaluch zaczynaicé ku Srod- ow krgzka i atreymuje sig w polowie drogi do érodka. a le wy- nosi pray tym zmiana predkosei katowej ukladu karluch-kraéek? ') Te wynosi stosunek ener kintyczne) ukladu po zmianie po- lodenia karalucha do enerii kinesyezne tego ukladu przed tym manewtem F,/Eio? ¢) Drigki crema zmienia sig energa kine- ‘yezna uktadu? 53. Gayby lady, pokrywajgce okolice biegunéw Ziemi, stopity sig calkowicie, a powstala 2 nich woda zaslita oceany. 10 glgbo- koS€ oceancw zwieksz3 aby sig 0 30 m. Jaki mialoby 0 wplyw na rach obrotowy Ziemi? Oszacuj 2wigzang 2 ym zmiang dlugosct doby. (Nicktirzy niepokoja sig. Ze oprzewanie atmosfery w wy niku dzialalnosei przemyslowe] mode doprowadzi¢ do topienia sig czap lodowych na biegunach Zien. 54, Posioma platforma w ksztacietarczy kolowe obraca sig na lodyskach bee tarcia wokdt ost pionowe}. praechodzacej przez jj Srodek. Platforma ta ma masg 150 kg ipromies 2 m. a jej moment ‘bezwladnosci wagledem os obrot jest r6wny 300 kg -m?, Student ‘omasie 60 kg idzie powoli wzdluz promienia trey. od je brzegu o srodka. Predkosé katowa uktadu w chwili.gdy student znadjesig na braegu platformy wynosi 1.5 rads. Me wynosi predkose Katowa. edy student znajduje sig w odleglosci réwne} 0.5 m od Sodka platformy? 155, Jednorodna tareza o masie 10m i promieniu 3r moze ob: racaé sig swobodnie jak kanuzela wok swe} stale osi. Maiej- sza jednorodna tarcza © masie m i promieniu r lety na wiek- sae} tarcay tak, Ze ich osie sig pokrywajg. Obie tarcze obracaia sig poceatkowo razem. 2 predkotciq katowq 20 rads. W pew- rej chwili pod wplywem jakiegos zaburzenia mnigisza tarcza preesusia sig po posierzchni tarczy wigksze) a2 do potozenia, Ww kiGrym ich Krawedzie 53 do sibie syczne. Po zatrzymaniu sig riniejsze 2 nich obje tareze zn6w obracajg sig razem bez wea- jemnego poslizgu. a) le wynosi wéuczas ich predkosé katowa wwzgledem osi wighszejtarczy? b) lle wynosi stosunek ener kinetyezne) ukladu dwéeh tarcz po amianie polozenia mniejsze) zich, do energit kinetyeanej ich ukladu przed tym manewrem B/E? 156, Dziecko © masie 30 kg stoi na brzegu nicobracsjace sie kruzeli o masie 100 kg i promieniv 2 m, Moment bez nose karuzel wepledem Je} ost obfoly wynOst 130 KE W pevsnej chili dziecko lapic pitke o masie 1 kg. r2ueong do niego praez kolege. Tue ilk 2 mis (Saziecko ean HS ‘aiecko pitka ma predkosé pozioma o wartosi 12 mvs, skierowang pod kytem 37° do prose siyezne} do ze wwagrzne) Krawedzi_ kar zeli w punkcie. w Kisryen stoi deiecko (patrz widok 2 géry na rysunku 12.48), le wynosi predkose katowa ‘aruzeli tui po lapaniu pitki preez dziecko? ys. 12.44, Zadanie 56 '57. Jak pokazano na rysunku 12.45, pocisk © masie 1 g wafia ww klocek o masie 0.5 kg preymocowany do kofcaniejednorodnege rela © masie 0:5 kp i dlugosci 0,6 m. Ula Klocek-pret-pocisk ‘brace si nastepnie wok sal) osi preechodzaeej przez punkt A ‘Moment bezwtadnosi samego preta wzgleder tj osi jest wny (0.06 kg mi. Prayjmij, e klocek jest dostatecznie maly na to aby smodna go uwaéat 2a czastke eA ra kofcu preta. a) He wy: rnosi moment bezwladnosei ukladu_Klocek-pret-pocisk ‘wagledem punk A? by Wyznacz predkose pociskw ‘wzpreed uderzeniem w klo: ek, wiedage. Ze predkoss kkgjowa ukladu wagledem ppunktu A tz po zderze: niu pocisku 2 klockiem byl rowna 4.5 rads Pret co locek posi ys. 12.45. Zadanie $7 58, Jak pokazano na rysunku 12.46, jednorodny pret 0 dlugosei (0.6 mi masie 1 kg obraca sie woks! os. preechodacej przez jeden 2 jego korieGw, wzgledem ktore} jezo moment bezwladnose wy nosi 0.12 kg-m*. Gay ruchomy koniee preta preechodzi przez swe najnisze potozenie, zderza sig 2 malq klk kite 0 ma- sie 0.2 kg, ktéra preykleja sig do pret. Wyznacz pred ose katowaukladu pret-kit Pret tui po aderreniu, wied23c de predkosé katowa preta ‘wi preed zderzeniem wy- nosila 2.4 rad of abrots 2aradis 59%. Jak pokazano na ry- Sunku 12.47, czastka 0 ma- sie m, zeslizgue se bez tar cia x wysokoset h po pew. rej powierzchni. po czym adecza sie z koficem jedno- rodneg0 preta. pionowez0, fo masie mz i dlugosei d, i praykleja sig do. niego, Pret mode sig obracaé wo: kl osi, praechodzace) przez ponkt 0. Predkosé preta Praybiera wartosé réwng era w chwil. dy pret jest lchylony of pionu 0 kat 9, Wyznacz ten ket 4 ys. 12.46, Zadanie 38 ys. 12.47. Zadanie 39