VALENCIJE <3

Valencija je sposobnost atoma ili iona (kation, anion) da se veže s određenim brojem atoma
(iona) nekog jednovalentnog elementa. Valencije označavamo rimskim brojevima: I, II, III, IV,
V, VI, VII.

PRAVILA ZA ODREĐIVANJE VALENCIJA:

 Valencija vodika je uvijek I
 Valencija kisika je uvijek II
 Metali 1. skupine (Li, Na, K..) imaju valenciju I
 Metali 2. skupine (Be, Mg, Ca..) imaju valenciju II
 Svi nemetali 17. skupine (F, Cl, Br, I...) imaju valenciju I
 Valencija cinka (Zn) je uvijek II
 Valencija aluminija (Al) je uvijek III
 Neki atomi mogu imati različite valencije:
 Bakar, Cu: I, II
 Željezo, Fe: II, III
 Olovo, Pb: II, IV
 Dušik, N: I, II, III, V
 Fosfor, P: II, V
 Sumpor, S: II, IV, VI
 Ugljik, C: II, IV

 METALI i VODIK stvaraju KATIONE otpuštanjem jednog, dva ili tri elektrona: Na
+
, K +, Mg 2+, Al 3+, Fe 2+, Fe 3+, Cu +, Cu 2+, Pb 2+, Zn 2+, H +, H3O +...

 NEMETALI u većini slučajeva stvaraju ANIONE primanjem jednog, dva ili tri
elektrona: Cl -, Br - O 2-, S 2-, NO3 -, SO3 2-, SO4 2-, CO3 2-, OH -...

 Valencije najpoznatijih složenih kationa i aniona:

 Hidroksidni anion, OH- : I
 Oksonijev kation, H3O+ : I
 Nitratni anion, NO3- : I
 Sulfitni anion, SO3 2- : II
 Sulfatni anion, SO4 2- : II
 Karbonatni anion, CO3 2- : II
 Fosfatni anion, PO4 3- : III
POSTUPAK ODREĐIVANJA VALENCIJA:
1. Iz naziva spoja odrediti vrstu atoma (iona) i zapisati njihove kemijske simbole/formule.
2. Odrediti valenciju pojedinih atoma (iona) i napisati je iznad pripadajućeg kemijskog simbola
ili kemijske formule iona.
3. Odrediti zajednički višekratnik i napisati ga iznad valencija arapskom brojkom.
4. Podijeliti zajednički višekratnik sa svakom valencijom, a dobiveni broj upisati kao desni donji
indeks (složene ione pritom staviti u zagradu).
5. Ako je indeks broj 1, ne pišemo ga.
VJEŽBA:
2
a) Kalcijev klorid:
II I
Ca Cl → CaCl2
b) Natrijev klorid:
Na Cl
c) Aluminijev klorid:
Al Cl
d) Ugljikov (IV) oksid:
C O
e) Ugljikov (II) oksid:
C O
f) Dušikov (V) oksid:
N O
g) Željezov (III) oksid:
Fe O
h) Bakrov (I) oksid:
Cu O
i) Klorovodična kiselina:
H Cl
j) Sumporasta ili sulfitna kiselina:
H SO3
k) Sumporna ili sulfatna kiselina:
H SO4
l) Dušična ili nitratna kiselina:
H NO3
m) Ugljična ili karbonatna kiselina:
H CO3
n) Fosforna ili fosfatna kiselina:
H PO4
o) Natrijeva lužina:
Na OH
2
p) Kalcijeva lužina:
II I
Ca OH → Ca(OH)2
q) Olovljev (II) nitrat:
Pb NO3
r) Natrijev nitrat:
Na NO3
s) Bakrov (II) sulfat:
Cu SO4