Professional Documents
Culture Documents
HBS Myanmar Pre-Elections Assessment MM July 2020 PDF
HBS Myanmar Pre-Elections Assessment MM July 2020 PDF
၂၀၂၀
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲ�များ
ဲ �း�
လမ်းး�ကြော��ာင်းး�ပေါ်�်ရှိိ�
မြ�န််မာာနိုု�င််ငံံ
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�အကြို�ု� အကဲဲဖြ�တ််ဆန်းး�စစ််ချျက််
မာာတိိကာာ
အနှှစ််ချုု�ပ်် 3
အတိုု�ကော�ာက််စကားး�လုံးး�� စာာရင်းး�များ�း� 5
မိိတ််ဆက်် 6
၁။ ဥပဒေ�မူူဘော�ာင််အကျျဉ်းး�ချုု�ပ််ဖော်�်�ပြ�ချျက်် 9
၂။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲ�စီ
ဲ မံံအုု
ီ ပ််ချုု�ပ််ရေး�း 11
၂(က) အသင်းး�အဖွဲ့့��ဆိုုင်
� ်ရာာဖွဲ့့��စည်းး�မှုုနှှင့်�် ဖွဲ့့��စည်းး�ပုံံ� 11
၂(ခ) မဲဲဆန္ဒဒရှင်
ှ ်အမည််စာာရင်းး�မှှတ််ပုံံ�တင််ခြ�င်းး� 13
၃။ နိုု�င််ငံံရေး�းအသင်းး�အဖွဲ့့��ပါါတီီများ�း�နှှင့််� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲ�မဲဲဆွွ
ဲ ယ််စည်းး�ရုံးး�� ရေး�း 15
၃(က) နိုုင်
� ်ငံံရေး�းအသင်းး�အဖွဲ့့��ပါါတီီများ�း� အကြော��ာင်းး�အရာာအခြေ�ေအနေ� 15
စာာရင်းး�မှှတ််ပုံံ�တင််သွွင်းး�ခြ�င်းး� 16
၄။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲ�များ
ဲ �း�နှှင့််� ပဋိိပက္ခခများ�း� 21
၄(က) ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲ�များ
ဲ �း� ဖျျက််သိိမ်းး�နိုု�င််ချေ�ေအလားး�အလာာ 22
၄(ခ) ရခိုုင်
� ်ပြ�ည််နယ််ရှိိ�ပဋိိပက္ခခ 23
၅။ လူူမှုသ
ု တင်းး�မီီဒီယာ
ီ ာနှှင့််� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲ�များ
ဲ �း� 25
၆။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲ�လေ့�့လာ
ဲ ာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ခြ�င်းး� 27
၇။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲ�ရ
ဲ က််သို့့� 30
အကြံ�ံပြု�ုချျက််များ�း� 32
Methodology 35
Imprint 35
မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ံတွွင်် လာာမည့််�အထွေထွေရွေး����း�����ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းကိုု� ၂၀၂၀ ခုုနှှစ်် နိုု�ဝင််ဘာာလ ၈ ရက််နေ့�့တွွင်် ကျျင်းး�ပမည််ဟုု
စီီစဉ််ထားး�သည််။ ယခုုနှှစ်၏
် ပထမနှှစ်ဝက်
် တွွ
် င်် မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် သ
ံ ည်် COVID-19 ကမ္ဘာ့့��ကပ်ရော
် �ာဂါါကိုု� စတင််တုံ့့��ပြ�န််
ဆော�ာင််ရွွက်ခဲ့့�
် ပြီး�း�ဖြ�စ််သော်�်�လည်းး� ယင်းး�ရက််စွဲဲ�ရော�ာ ကျျန်းး�မာာရေး�းပြ�ဿနာာအကြ�ပ််အတည်းး�၏ ပုံံ�သဏ္ဍာာန််အနေ�ေအထားး�
တို့့��ပါါ ရှှင်းး�လင်းး�ရေ�ရာာမှုု မရှိသေး����းပါါ။ ယင်းး�သို့့��သော�ာအနေ�ေအထားး�ရှိိ�ရာာ ရန််ကုုန််ရှိိ� Heinrich Boll Foundation ရုံးး��သည််
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�အကြို�ု�အခြေ�ေ�အနေ�ေရပ််များ��းအားး�သိိရှိအော����ာင်် အဝေး�း�မှှအကဲဲဖြ�တ််ဆန်းး�စစ််ရန််နှှင့်�် အချို့့���အဖွွင့််�မေး�းခွွန်းး�
များ��းနှှင့်�် ဆက််လက်ဖြ် �စ််ပေါ်�်နေ�သော�ာ ဖွံ့့��ဖြိုး�း��တိုးး��တက််မှုုများ��းအပေါ်�်� မီးး�မော�ာင်းး�ထိုးး��ပြ�ရန်် ဆုံးး��ဖြ�တ််ခဲ့့�သည််။
ဤအကဲဲဖြ�တ််ဆန်းး�စစ််ချျက််သည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲအ
�ဲ ကြို��ု အခြေ�ေ�အနေ�ေရပ််များ��း၊ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲများ��း
�ဲ အတွွက််မူဘော�
ူ ာင််များ��း၊
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�စီီမံံအုုပ််ချုု�ပ််ရေး�း၊ မဲဲဆန္ဒဒရှှင််အမည််စာာရင်းး�မှှတ််ပုံံ�တင််ခြ�င်းး�၊ နိုု�င််ငံံရေး�းအသင်းး�အဖွဲ့့��များ��းအနေ�ေအထားး�၊
မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��ရေး�းနှှင့်�် မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��ရေး�း ဘဏ္ဍာာရေး�းသုံးး��စွဲဲ�မှုုများ��းနှှင့််� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဖျျက််သိိမ်းး�ရန်် အလားး�အလာာရှိိ�မှုု
များ��းနှှင့်�် ရခိုု�င်ပြ�
် ည််နယ်အ
် တွွင်းး� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းအတွွက််ရှုုထော�ာင့််�များ��း စသည််တို့့��ကိုု� လေ့�့လာာဖော်�်�ပြ�ထားး�သည််။ ထို့့��
အပြ�င်် ဤစာာတမ်းး�သည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ရက်မတို
် ု�င်မှီီ�
် COVID-19 ကိုု� ထည့််�သွွင်းး�စဉ်းး�စား�းပြီး�း� လူူမှုုသတင်းး�မီီဒီီယာာနှှင့်�်
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ခြ�င်းး�များ��းအကြော��ာ�င်းး�ကိုု�လည်းး� ဆွေး�း�နွေး�း�တင််ပြ�ထားး�သည််။
AA ရခိုု�င်တပ်
် ်မတော်��်� (Arakan Army)
ANFREL လွွတ််လပ်သော�
် ာရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းအတွွက််အာာရှှကွွန်ယ
် က်် (Asian Network for Free Elections)
ANP ရခိုု�င်အ
် မျိုးး���သားး�ပါါတီီ (Arakan National Party)
CoC လိုု�က်နာ
် ာရန််ကျျင့််�ဝတ်် (Code of Conduct)
GAD အထွေထွေ��ေ���အုုပ်ချုု
် �ပ််ရေး�း (General Administration Department)
DG ညွှှန််ကြား�း�ရေး�းမှူးး��ချုု�ပ်် (Director General)
DNP အမျိုးး���သားး�နိုု�င်ငံ
် ံရေး�းဒီီမိုု�ကရက်တစ်
် ်ပါါတီီ (Democratic Party of National Politics)
EEOP ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�အသိိပညာာပေး�းနှှင့်�် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ရေး�း မိိတ််ဖက်အ
် သင်းး�အဖွဲ့့��
များ��း (Election Education and Observation Partners)
EFM ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�နော�ာက််ဆက််တွဲဲ�လေ့�့လာာရေး�းအဖွဲ့့�� (Election Follow-up Mission)
EOM ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ရေး�းအဖွဲ့့�� (Election Observation Mission)
EU ဥရော�ာပသမဂ္ဂဂ (European Union)
MoHS ကျျန်းး�မာာရေး�းနှှင့်�် အားး�ကစား�းဝန််ကြီး�း�ဌာာန (Ministry of Health and Sports)
MoIP လူူဝင််မှုုကြီး�း�ကြ�ပ််ရေး�းနှှင့်�် ပြ�ည််သူ့့�အင််အားး�ဝန််ကြီး�း�ဌာာန (Ministry of Immigration and
Population)
NLD အမျိုးး���သားး�ဒီီမိုု�ကရေ�ေစီီအဖွဲ့့�ချုု
� �ပ်် (National League for Democracy)
PACE People’s Alliance for Credible Elections
PP ပြ�ည််သူ့့�ပါါတီီ (People’s Party)
SNDP ရှှမ်းး�တိုု�င်းး�ရင်းး�သားး�များ��းဒီီမိုု�ကရက်တစ်
် ်ပါါတီီ (Shan Nationalities Development Party)
SNLD ရှှမ်းး�တိုု�င်းး�ရင်းး�သားး�များ��း ဒီီမိုု�ကရေ�ေစီီအဖွဲ့့�ချုု
� �ပ်် (Shan National League for Democracy)
TCC The Carter Center
UBP ပြ�ည််ထော�ာင််စုုကော�ာင်းး�ကျိုးး���ဆော�ာင််ပါါတီီ (Union Betterment Party)
UEC ပြ�ည််ထော�ာင််စုုရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ကော်�်�မရှှင်် (Union Election Commission)
USDP ပြ�ည််ထော�ာင််စုုကြံ့�့�ခိုု�င်ရေး
် �းနှှင့်�် ဖွံ့့��ဖြိုး�း��တိုးး��တက််ရေး�းပါါတီီ (Union Solidarity and Development
Party)
ပြ�ည််ထော�ာင််စုသ
ု မ္မမတမြ�န်မာ
် ာနိုုင်
� ငံ
် တော်�်�
ံ ၏ လာာမည့််�အထွေထွေရွေး����း�����ကော�ာက််ပွဲများ��းကို
�ဲ �ု ၂၀၂၀ ခုုနှစ်
ှ ၊် နိုု�ဝင််ဘာာလ ၈ ရက််
နေ့�့တွွင်် ကျျင်းး�ပမည််ဟုုစီီစဉ််ထားး�ရှိိ�ပြီး�း� ၎င်းး�သည်် စစ််ဘက်အု
် ုပ်ချုု
် �ပ််ရေး�းပြီး�း�နော�ာက်် တတိိယအကြိ�ိမ််ကျျင်းး�ပပြု�ုလုုပ််
ခြ�င်းး�ဖြ�စ််မည််ဖြ�စ််သည််။ ၂၀၁၀ ခုုနှှစ်် နိုု�ဝင််ဘာာလ၏ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းသည်် စစ််ဘက်ဆို
် ု�င်ရာ
် ာခေါ�ါင်းး�ဆော�ာင််များ��းမှှ
နိုုင်
� ငံ
် တော်�်�အားး
ံ � ပိုု�မို�ဒီ
ု မို
ီ �ကရေ�ေစီ
ု ဆ
ီ န််သော�ာနိုုင်
� ငံ
် တော်�်�
ံ အဖြ�စ််ထိိန်းး�ကျော�ာ�င်းး�နိုုင်
� ရန်
် ် ကိိရိိယာာတစ််ခုအ
ု ဖြ�စ််အထော�ာ�က်အ
် ကူူ
ပြု�ုခဲ့့�သည််။ ၂၀၁၅ ခုုနှှစ်် နိုု�ဝင််ဘာာလတွွင််ကျျင်းး�ပခဲ့့�သည့််� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းသည်် စစ််ဘက်ဆို
် ု�င်ရာ
် ာအုုပ်ချုု
် �ပ််မှုုအားး�
ဆန့််�ကျျင််သည့််� ပြ�ည််လုံးး��ကျွွတ််ဆန္ဒဒခံံယူူမှုုဖြ�စ််ခဲ့့�ပြီး�း� နိုု�င််ငံတော်�်�
ံ အတိုု�င်ပ
် င််ခံံ ဒေါ်�်အော�ာင််ဆန်းး�စုုကြ�ည််လက်အော�
် ာက််ရှိိ�
အမျိုးး���သားး�ဒီီမိုု�ကရေ�ေစီီအဖွဲ့့�ချုု
� �ပ်် (NLD) ဦးးဆော�ာင််သော�ာအစိုးး��ရအဖြ�စ်် ဖြ�စ််ပေါ်�်လာာစေ�ခဲ့့�သည််။ လာာမည့််�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�
များ��းသည်် ယခင််ထက်ပို
် ု�၍ အပြို�ု�င််အဆိုု�င်များ��းရန်
် ် မျှော်�်��လင့််�ရသည််။ အထွေထွေရွေး����း�����ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းအပြ�င််
ပြ�ည််ထော�ာင််စုုရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ကော်�်�မရှှင်် (UEC) သည်် ၂၀၁၂ ခုုနှှစ်၊် ၂၀၁၇ ခုုနှှစ်် နှှင့်�် ၂၀၁၈ ခုုနှှစ််တို့့��တွွင််လည်းး�ကြား�း�
ဖြ�တ််ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းကိုု� စီီစဉ််ကျျင်းး�ပခဲ့့�ပြီး�း� နော�ာက််ဆုံးး��တစ််ကြိ�ိမ််ကျျင်းး�ပခဲ့့�ရာာတွွင်် အချို့့���သော�ာနေ�ရာာများ��း၌ NLD
အတွွက်် ဝန်းး�ရံံထော�ာက််ခံံမှုုများ��းမှာာ� လျော့�့��နည်းး�နိုု�င်ကြော�
် �ာင်းး� ဖော်�်�ပြ�နေ�သည််။ UEC သည်် လွွန််ခဲ့့�သော�ာနှှစ်များ��း
် အတွွင်းး�
လုုပ်ထုံးး�
် �လုုပ်နည်းး
် �ပိုု�င်းး�ဆိုု�င်ရာ
် ာပြော��ာင်းး�လဲဲမှုုများ��းကိုု� မိိတ််ဆက််လုုပ်ဆော�
် ာင််ခဲ့့�သော်�်�လည်းး� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းကျျင်းး�ပရန််
အတွွက်် တရား�းဥပဒေ�ေဆိုုင်
� ရာ
် ာမူူဘော�ာင််များ��းမှာာ�မူူ ချွွင်းး�ချျက််အနည်းး�ငယ််ဖြ�င့််� မပြော��ာ�င်းး�လဲဲပဲဲ ကျျန််ရှိနေ���ေသည််။ အာာဏာာပိုု�င််
များ��းသည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လုုပ််ငန်းး�စဉ်် တိုးး��တက််ကော�ာင်းး�မွွန််ရန််အတွွက်် အပြ�ည််ပြ�ည််ဆိုု�င်ရာ
် ာရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာ
ံ ချျက််များ��းကိုု� အကော�ာ�င််အထည််ဖော်�်�ရဦးးမည််ဖြ�စ််သည််။၁
စော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူများ��းမှပေး��း�အပ််သည့််� အကြံ�ပြု�ု
၂၀၁၆ ခုုနှှစ်တွွ
် င်် NLD သည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ခံံယှှဉ်ပြို�
် ု�င််သည့််�နေ�ရာာအတော်��်�များ��းများ��းတွွင်် အနိုု�င်ရ
် ပြီး�း�နော�ာက်် အစိုးး��ရအဖြ�စ််
တက််လာာသည့််�အခါါ ပြော��ာင်းး�လဲဲမှုုအတွွက််မျှော်�်��လင့်�ချ
် ျက််များ��း အများ��းအပြား�း�ရှိိ�ခဲ့့�သည််။ အစိုးး��ရသစ််၏ ပထမနှှစ််
အတွွင်းး�တွွင်် နိုု�င််ငံံတစ််ဝှှမ်းး�ရှိိ�ပြ�ည််သူူအမြော�ာ��က်အ
် များ��းတို့့��သည်် ဒီီမိုု�ကရေ�ေစီီပြု�ုပြ�င််ပြော��ာင်းး�လဲဲရေး�းမရှိိ� ခြ�င်းး�အပေါ်�်�
စိိတ််ပျျက််ကာာစပြု�ုလာာကြ�သည််။ အရပ််ဘက်လူ
် ူထုုအတွွင်းး�မှှ ယခင််ထော�ာက််ခံံသူူတို့့��သည်် အရပ််ဘက်လူ
် ူထုုဝန်းး�ကျျင််
အဖြ�စ်် အရာာသွွင်းး�မခံံရ၊လျျစ််လျူူ�ရှုုခံံရပြီး�း� လွွတ််လပ်စွာာ�
် ထုုတ်ဖော်
် �်�ပြော��ာဆိုု�ခွွင့်�သ
် ည်် ယခင််ကထက်ပ
် င်် ပိုု�၍ကျျဉ်းး�ကြ�ပ််
လာာခဲ့့�သည််။ ယင်းး�နှှစ်များ��းတွွ
် င်် စီးး�ပွား��းရေး�းဆိုု�င်ရာ
် ာပြု�ုပြ�င််ပြော��ာင်းး�လဲဲရေး�းနှှင့်�် နိုု�င််ငံံတကာာရင်းး�နှီးး��မြှု�ု�ပ််နှံံ�မှုုများ��းသည််
လည်းး� မျှော်�်��လင့််�ထားး�သလော�ာ�က်် မအော��ာင််မြ�င််ခဲ့့�ပဲဲ ဖွဲ့့�စ
� ည်းး�ပုံံ�အခြေ�ေ�ခံံဥပဒေ�ေပြ�င််ဆင််ရေး�းကိုု�လည်းး� မလုုပ်ဆော�
် ာင််နိုင်
�ု ခဲ့့�
် ပါါ။
အစိုးး��ရသစ််တက်ကာ
် ာစတွွင်် ကမ္ဘာ့့��သက််တမ်းး�အကြာ�ာရှှည်ဆုံးး�
် �ပြ�ည််တွွင်းး�စစ််ကိုု�ရပ်တန့််�ရန်
် ် ပင််လုံံ�ငြိ�ိမ်းး�ချျမ်းး�ရေး�း
လုုပ်င
် န်းး�စဉ််သည်် ပဓာာနဦးးစား�းပေး�းဖြ�စ််ခဲ့့�သော်�်�လည်းး� စီီမံအု
ံ ုပ်ချုု
် �ပ််ရေး�းအသစ််တွွင်် ယင်းး�လုုပ်င
် န်းး�စဉ််ရှေ့�့ဆ
� က််
လုုပ်ဆော�
် ာင််ရေး�းအတွွက်် စိိတ််အားး�ထက််သန််မှုုကိုု�ရော�ာနှှင့်�် စွွမ်းး�ဆော�ာင််နိုု�င််စွွမ်းး�ကိုု�ပါါ မတွေ့�့��ရှိိ�ရပါါ။၂ အထူးး�သဖြ�င့််� ရှှမ်းး�
ပြ�ည််မြော��ာက််ပိုု�င်းး�နှှင့်�် ကချျင််ပြ�ည််နယ််တို့့��တွွင်် ပစ််ခတ််တိုု�က်ခို
် ု�က်မှု
် ုများ��းဆက််လက်ဖြ် �စ််ပွား��းခဲ့့�သော်�်�လည်းး� ဆိုးး��ရွား��းသော�ာ
ဖြ�စ််ရပ်များ��း
် သည်် ရခိုု�င်ပြ�
် ည််နယ််တွွင််ဖြ�စ််ပွား��းခဲ့့�ကာာ ပြ�ည််သူူများ��းအားး�တိုု�က်ခို
် ု�က်မှု
် ုဆက််လက်ဖြ် �စ််ပွား��းနေ�ခဲ့့�သည််။
မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် သံ ည်် လူူသားး�မဆန််စွာာ�လူူမျိုးး���တုံးး��သတ််ဖြ�တ််မှုုကျူးး��လွွန််သည််ဟုု ရာာဇဝတ််မှုုစွွပ်စွဲဲ
် �ချျက််များ��းဖြ�င့််� အပြ�ည််
ပြ�ည််ဆိုု�င်ရာ
် ာ တရား�းရုံးး��ရှေ့�့မှော�ာ�က်
� သို့့��
် ဆင့််�ခေါ်�်ခံံခဲ့့�ရသည််။ ယင်းး�စိိန််ခေါ်�်မှုုများ��းအားး�လုံးး��အပြ�င်် မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် သံ ည််
COVID-19 ကပ််ရော�ာဂါါအခြေ�ေ�အနေ�ေအော�ာက််တွွင်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းကျျင်းး�ပမည့််� ပထမဆုံးး��အရှေ့�့��တော�ာင််အာာရှှနိုု�င်ငံ
် ံ
ဖြ�စ််သည််။ မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် သံ ည်် ကပ််ရော�ာဂါါကူးး�စက််မှုုကိုု� တုံ့့��ပြ�န််ဆော�ာင််ရွွက်ရန်
် ် နှေး�း�ကွေး�း�ခဲ့့�သည််။ ဒေ�သတွွင်းး�ရှိိ� အခြား�း�
၁ မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် သံ ည်် ဒီီမိုု�ကရေ�ေစီီနည်းး�လမ်းး�ကျသော��ာ�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��း၏ ကျျင့််�ဝတ််များ��းအတွွက်် ရှေး�း�ဦးးလိုု�အပ််ချျက််များ��းကိုု� ပံ့့�ပိုးး��ပေး�းသည့််� အရေး�း�အကြီး�း�ဆုံးး��
နိုု�င််ငံံတကာာစာာချုု�ပ််ဖြ�စ််သည့််� အပြ�ည််ပြ�ည််ဆိုု�င်ရာ
် ာနိုု�င်ငံ
် ံသားး�နှှင့်�် နိုု�င််ငံံရေး�းအခွွင့််�အရေး�း�သဘော�ာ�တူူပဋိိညာာဉ််စာာချုု�ပ်် (ICCPR) ကိုု� အတည််မပြု�ုရသေး��းပါါ။
၂ ICG ၂၀၂၀ က
လက််ရှိိ�တွွင်် ဗိုု�င်းး�ရပ််စ်ရော
် �ာဂါါပိုးး��ကူးး�စက််ပျံ့့��ပွား��းမှုုသည်် အကန့််�အသတ််ရှိိ�ပြီး�း� အခြား�း�နေ�ရာာများ��းကဲ့့�သို့့�� ထိိခိုု�က်မှု
် ုအများ��း
အပြား�း�မဖြ�စ််ပေါ်�်ခဲ့့�ပါါ။ ၎င်းး�သည်် အရှေ့�့��တော�ာင််အာာရှှ အဓိိကနိုု�င်ငံ
် များ��း
ံ နှှင့်�် ယူူနန်် စသည့််�အခြား�း�နိုု�င်ငံ
် ံများ��းရှိိ� အခြေ�ေ�အနေ�ေ
များ��းနှှင့်�် အတူူထင််ဟပ်သ
် ည််။ သို့့��သော်�်�လည်းး� ရော�ာဂါါသည်် အများ��းပြ�ည််သူူသိိရှိိ�ထားး�သည််ထက်် ပိုု�မိုု�ကူးး�စက််ထားး�ပြီး�း�
ဖြ�စ််နိုု�င်သ
် ည််။ ဧပြီ�ီလ ၁၈ ရက််နေ့�့တွွင်် MoHS သည်် ရန််ကုုန််တိုု�င်းး�ဒေ�သကြီး�း�အတွွင်းး�ရှိိ� ၇ မြို့�့�� နယ််တို့့��တွွင်် အိိမ််တွွင််
အသွားး��အလာာကန့််�သတ််နေ�ထိုု�င်ရန်
် ် (stay-at-home) အမိိန့််�ကိုု� ထုုတ််ပြ�န်ခဲ့့�
် သည််။ အစိုးး��ရသည်် နိုု�င််ငံံတွွင်းး�ရွေ့�့လျားး�
� �
သွားး��လာာမှုုကန့််�သတ််ချျက််များ��းနှှင့်�် လူူ ၅ ဦးးထက််ပိုု�စုုခြ�င်းး�ကိုု� တားး�မြ�စ််ခြ�င်းး�များ��းကိုု� လုုပ်ဆော�
် ာင််ခဲ့့�သည််။ အစိုးး��ရဌာာန
ဆိုု�င်ရာ
် ာများ��းသည်် လွွတ််လပ်စွာာ�ခရီးး
် �သွားး��လာာနိုု�င်သော်�်�လည်းး
် �အရပ််ဘက်လူ
် ူထုုများ��းမှာာ� မသွားး��လာာနိုု�င်ခဲ့့�ပဲဲ
် စစ််အုုပ်ချုု
် �ပ််မှုု
အော�ာက််ရှိိ� အခြေ�ေ�အနေ�ေဟော�ာင်းး�များ��းကိုု� ပြ�န််လည််အမှှတ်ရစေ�ေ
် သည််။
သို့့��သော်�်�လည်းး� ယင်းး�ကန့််�သတ််လုုပ်ဆော�
် ာင််ချျက််များ��းအားး�လုံးး��သည်် ကျိုးး���ကြော��ာင်းး�စီီလျော်�်��မှုုရှိိ�ပုံံ�ပေါ်�်ပြီး�း� ကျျယ််ကျျယ််ပြ�န့််�
ပြ�န့််�လက််ခံံခဲ့့�ကာာ ဇွွန််လအကုုန်တွွ
် င်် ပြ�န််လည််ဖြေ�ေလျှော့�့��လာာခဲ့့�သည််။ ကပ််ရော�ာဂါါသည်် နိုု�င််ငံံအားး� ထိိန်းး�မနိုု�င်သိိမ်းး
် �မရ
သော�ာနည်းး�လမ်းး�များ��းဖြ�င့််� ကစဉ့််�ကလျားး��များ��း မဖြ�စ််စေ�ခဲ့့�ပဲဲ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းကျျင်းး�ပခြ�င်းး�နှှင့်�စ
် ပ််လျျဉ်းး�သည့််� မသေ�ေချာာ�မ
ရေ�ရာာမှုုများ��းသည််လည်းး� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာ ဆက််စပ််ပါါဝင််သက််ဆိုု�င်သူ
် ူများ��းအတွွက်် အကန့််�အသတ််ရှိိ�ခဲ့့�သည််။
၃ ဟိိန်းး�သာာ ၂၀၂၀
၄ ICG ၂၀၂၀ ဂ
၅ Spinelli ၂၀၂၀
၆ နိုုင်
� ငံ
် တကာ
ံ ာနှိုုင်းး�ယှှဉ်ချ
် ျက််များ��းအတွွက်် IFES နှှင့််� International IDEA တို့့��၏ ဝက််ဘ်ဆို
် �က်
ု များ��းကို
် ကြ�ု �ည့််�ရှုပါ
ု ါ။ နိုုင်
� ငံ
် တကာ
ံ ာခရီးး�သွားး��လာာမှုုကန့််�သတ််ချျက််များ��း
အသက််မဝင််မှီီ� နိုု�င်ငံ
် တကာ
ံ ာအထော�ာ�က််အပံ့့�ပေး�းသူူအမြော�ာ��က်အ
် များ��းတို့့��သည်် မြ�န််မာာ ပြ�ည််မှှထွွက််ခွာာ�သွားး��သော်�်�လည်းး� အချို့့���မှာာ�ဆက််လက်နေ�ထို
် ု�င်ခဲ့့�
် ပြီး�း� UEC နှှင့်�်
တော�ာက််လျှော�ာ�က်အ
် တူူလုုပ်ဆော�
် ာင််ခဲ့့�သည််။
အထွေထွေရွေး����း�����ကော�ာက််ပွဲများ��းတွွ
�ဲ င်် မြ�န််မာာနိုုင်
� ငံ
် အ
ံ တွွင်းး�ရှိိ� မဲဲဆန္ဒဒရှင်
ှ များ��း
် သည်် ပြ�ည််သူ့့�လွှှတ််တော်�်� (အော�ာက််လွှှတ််တော်�်�)
တွွင်် ကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်နေ�ရာ
် ာ ၃၃၀ နှှင့်�် အမျိုးး���သားး�လွှှတ််တော်�်� (အထက််လွှှတ််တော်�်�) တွွင်် ၁၆၈ နေ�ရာာတို့့��ကိုု� ရွေး�း�ကော�ာက််
တင််မြှော��ာ�က်ပြီး် �း� ၎င်းး�လွှှတ််တော်�်�နှှစ််ရပ်ပေါ�
် ါင်းး�ကာာ သက််တမ်းး� ၅ နှှစ်ရှိိ�
် သည့််� ပြ�ည််ထော�ာင််စုုလွှှတ််တော်�်� (ပြ�ည််ထော�ာင််စုု
အဆင့််�တွွင််လွှှတ််တော်�်�နှှစ်ရပ်
် ရှိိ�
် ဥပဒေ�ေပြု�ုအဖွဲ့့�)� ကိုု� ဖြ�စ််ပေါ်�်စေ�သည််။ တစ််ဆက််တည်းး�တွွင်် တိုု�င်းး�နှှင့်�ပြ�
် ည််နယ်် ၁၄ ခုု
တို့့��အတွွက်် လွှှတ််တော်�်�ကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်များ��းကို
် ု�လည်းး� ရွေး�း�ကော�ာက််တင််မြှော��ာ�က်သ
် ည််။ ပြ�ည််ထော�ာင််စုုလွှှတ််တော်�်�
ဖွဲ့့�စ
� ည်းး�ပြီး�း�နော�ာက်် အစိုးး��ရအားး� အုုပ်ချုု
် �ပ််ပြီး�း� အလုုပ်အ
် မှုုဆော�ာင််လုုပ်င
် န်းး�တာာဝန််အမြော�ာ��က်အ
် များ��းတို့့��ကိုု� ခန့််�အပ််သည့််�
နိုု�င်ငံ
် ံတော်�်�သမ္မမတအားး� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်များ��း
် မှှ ရွေး�း�ကော�ာက််သည့််�နည်းး�လမ်းး�ဖြ�င့််� ရွေး�း�ကော�ာက််
တင််မြှော��ာ�က်သ
် ည််။ အထွေထွေရွေး����း�����ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းသည်် မြို့�့��နယ််များ��းအပေါ်�်�အခြေ�ေ�ခံသ
ံ ည့််� မဲဲဆန္ဒဒနယ််များ��းအတွွက််
ကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်ဝ
် င််တစ်ဦး
် းစီီဖြ�င့််� အများ��းစုုမှပေး��း�သည့််�မဲဲ ပထမအများ��းဆုံးး��ရရှိိ�သူူနိုု�င်သ
် ည့့်� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�စနစ််ကိုု�
အသုံးး��ပြု�ုသည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�စနစ််၏ နော�ာက််ဆက််တွဲဲ�နှှင့်ခန့််�
်� အပ််ရာာတွွင်် သမ္မမတ၏အခွွင့််�အာာဏာာများ��းကိုု� ထည့််�သွွင်းး�
စဉ်းး�စား�းသည့််�အချျက််အရ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဖြ�စ််စဉ််တစ််ခုုတည်းး�အပေါ်�်�တွွင်် နိုု�င််ငံ၏
ံ အစိုးး��ရဖွဲ့့�စ
� ည်းး�ပုံံ�စနစ််တစ်ရပ်
် လုံးး�
် �
သည်် အရေး�း�ပါါအခရာာကျျလျျက််ရှိိ�သည််။၇
မြ�န််မာာနိုုင်
� ငံ
် အံ တွွင်းး�ရှိိ� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲများ��းအားး
�ဲ � စီီမံအု
ံ ပ်
ု ချုု
် �ပ််ခြ�င်းး�သည်် ပြ�ည််ထော�ာင််စုရွေး
ု �း�ကော�ာက််ပွဲကော်
�ဲ �်�မရှှင်် (UEC) ၏
လက််ထဲဲတွွင််ရှိိ�သည််။ ၂၀၀၈ ဖွဲ့့�စ
� ည်းး�ပုံံ�အခြေ�ေ�ခံံဥပဒေ�ေသည်် UEC အားး� အထွေထွေရွေး����း�����ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��း၊ နိုု�င််ငံံရေး�းအဖွဲ့့��
များ��းမှှတ်ပုံံ�တ
် င််ခြ�င်းး�နှှင့်�် ကြီး�း�ကြ�ပ််ခြ�င်းး�တို့့��ကိုု� စီီစဉ််ဆော�ာင််ရွွက်ရန်
် ်တာာဝန််ရှိစေ���ေသည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ကော်�်�မရှှင်သ
် ည််
ယင်းး�လုုပ်ဆော�
် ာင််နိုု�င််မှုုနှှစ််ရပ်စ
် လုံးး��အားး� အကော�ာ�င််အထည််ဖော်�်�သည့််�အပေါ်�်� ကျျယ််ပြော��ာသော�ာ၊ အများ��းအပြား�း�
အစစ််အဆေး�း�မရှိသော����ာ အခွွင့််�အာာဏာာကိုု� ခံံစား�းရသည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းကျျင့််�ဝတ််အတွွက််မူူ UEC သည်် အခြား�း�
အရာာများ��းအပြ�င်် စည်းး�မျျဉ်းး�များ��းနှှင့်�် စည်းး�ကမ်းး�များ��းကိုု� လက််ခံကျ
ံ ျင့််�သုံးး��ပြီး�း� တိုု�င်းး�နှှင့်�ပြ�
် ည််နယ််များ��း၊ မြို့�့��နယ်နှ
် ှင့််�ရပ်ကျေး
် �း�
အဆင့််�များ��းတွွင်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ကော်�်�မရှှင်အ
် ဖွဲ့့�ခွဲဲ
� �များ��းကိုု� ခန့််�အပ််ထားး�ရှိိ�ပြီး�း� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာ မဲဲဆန္ဒဒနယ််များ��း
အစီီအစဉ််ရေး�းဆွဲဲ�ခြ�င်းး�၊ မဲဲဆန္ဒဒရှှင်စာ
် ာရင်းး�များ��းပြု�ုစုုခြ�င်းး�၊ ရလဒ််များ��းအားး� စိိစစ််အတည််ပြု�ုခြ�င်းး�နှှင့်�် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�နှှင့်�်
သက််ဆိုု�င်သ
် ည့််� တိုု�င်ကြား် �း�မှုုများ��းနှှင့်�် အယူူခံဝ
ံ င််မှုုများ��းအပေါ်�်� အဆုံးး��အဖြ�တ််ပေး�းခြ�င်းး�တို့့��ကိုု�လုုပ်ဆော�
် ာင််သည််။ ၎င်းး�
သည်် သဘာာဝဘေး��းအန္တတရာာယ််ကျရော��ာ�က်သော�
် ာ သို့့��မဟုုတ်် လုံံ�ခြုံ�ံ�ရေး�းကိုု� ခြိ�ိမ်းး�ခြော��ာက််ခံံရသည့််�နေ�ရာာများ��း (အော�ာက််
တွွင််ဖော်�်�ပြ�ထားး�သည််ကိုု�ကြ�ည့််�ပါါ) တွွင်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းဆိုု�င်းး�ငံ့့�ခြ�င်းး� သို့့��မဟုုတ်် ပယ််ဖျျက််ခြ�င်းး�တို့့��ကိုု�လည်းး�
၈
လုုပ်ဆော�
် ာင််သည််။
အခြား�း�အမှုုဆော�ာင််လုုပ်င
် န်းး�တာာဝန််အမြော�ာ��က်အ
် များ��းကဲ့့�သို့့��ပင်် ပြ�ည််ထော�ာင််စုုရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ကော်�်�မရှှင်ကို
် ု� သမ္မမတမှှ
ခန့််�အပ််ထားး�ရှိိ�သည််။ ဖွဲ့့�စ
� ည်းး�ပုံံ�အခြေ�ေ�ခံံဥပဒေ�ေဆိုု�င်ရာ
် ာပြ�ဋ္ဌာာန်းး�ချျက််များ��းအပေါ်�်�တွွင်် မူူတည််၍ UEC သည်် အနည်းး�ဆုံးး��
အဖွဲ့့�ဝ
� င်် ၅ ဦးးဖြ�င့််�ဖွဲ့့�စ
� ည်းး�ထားး�သည််။ မတ််လ ၂၀၁၆ ခုုနှှစ််တွွင်် ရုံးး��ထိုု�င်ခဲ့့�
် သည့််� ကော်�်�မရှှင်ဥ
် က္ကကဋ္ဌ ဦးးမြ�သိိန်းး�အပါါအဝင််
ကော်�်�မရှှင်အ
် ဖွဲ့့�ဝ
� င်် ၅ ဦးးတို့့��သည်် ၂၀၁၅ ခုုနှှစ်် အထွေထွေရွေး����း�����ကော�ာက််ပွဲဲ�ကိုု� စော�ာင့််�ကြ�ည့််�ခဲ့့�သည့််� ယခင်် UEC ကိုု�
အစား�းထိုးး��ခဲ့့�သည််။ ၂၀၁၉ ခုုနှှစ်် မတ််လတွွင်် အသစ််ခန့််�အပ််ထားး�ချျက််အရ ကော်�်�မရှှင်သ
် ည်် ၂၀၁၅ ခုုနှှစ််တွွင်် ဖွဲ့့�စ
� ည်းး�
ထားး�ခဲ့့�သကဲ့့�သို့့�� ဥက္ကကဋ္ဌအပါါအဝင်် အဖွဲ့့�ဝ
� င်် ၁၅ ဦးးတို့့��ဖြ�င့််� ရှိိ�ပြ�န််သည််။ အဖွဲ့့�ဝ
� င််အမြော�ာ��က်အ
် များ��းတို့့��သည်် တရား�းဥပဒေ�ေ
ဆိုု�င်ရာ
် ာနော�ာက််ခံံနှှင့််� ပြ�ည််သူ့့�ဝန််ထမ်းး�များ��းအဖြ�စ်် နော�ာက််ခံအနေ�ေ
ံ အထားး�ရှိိ�ကြ�သူူများ��းဖြ�စ််ပြီး�း� NLD နှှင့်�် နီးး�စပ််သူူများ��း
အဖြ�စ််လည်းး� မြ�င််ကြ�သူူများ��းဖြ�စ််သည််။ UEC ၏ ဖွဲ့့�စ
� ည်းး�ပုံံ�သည်် နိုု�င််ငံံ၏ တိုု�င်းး�ရင်းး�သားး�လူူမျိုးး���စုံံ�လင််ကွဲဲ�ပြား�း�မှုု၊ လူူငယ််
ထုုနှှင့်�် အမျိုးး���သမီးး�အဖွဲ့့�ဝ
� င််များ��းပါါဝင််မှုုတို့့��ကိုု� ထင််ဟပ်မှု
် ုမရှိိ�ပါါ။ ယင်းး�အနေ�ေအထားး�မရှိိ�သဖြ�င့််� နိုု�င််ငံရေး
ံ �းအသင်းး�အဖွဲ့့��
များ��းသည်် UEC ၏ ဘက််မလိုု�က်မှု
် ုအပေါ်�်� ယုံံ�ကြ�ည််မှုုမရှိကြော�����ာင်းး� ထုုတ်ဖော်
် �်�ပြော��ာကြား�း�ခဲ့့�သည််များ��းရှိိ�သည််။ နိုု�င််ငံံရေး�း
အတိုု�က်အ
် ခံံဘက်မှ
် ှတိုု�က်ခို
် ု�က်မှု
် ုများ��းအော�ာက််တွွင်် UEC သည်် ၎င်းး�တို့့��၏ ဘက််မလိုု�က်မှု
် ုနှှင့်�် လွွတ််လပ်မှု
် ု၊ အမှီီ�သဟဲဲမ
ပြု�ုမှုုတို့့��ကိုု� ထုုတ်ဖော်
် �်�ပြ�သရန်် ကြိုး�း��ပမ်းး�ဆော�ာင််ရွွက်ရမ
် ည််ဖြ�စ််သည််။
UEC ၏ လက််ရှိိ�အဖွဲ့့�ဝ
� င််တစ်ဦး
် းတည်းး�သာာလျှှင်် ယခင််ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းကိုု�စော�ာင့််�ကြ�ည့််�ခဲ့့�သည့််� ကော်�်�မရှှင်၏
် တစ််ဦးး
အဖြ�စ််ပါါဝင််သည််။ ညွှှန််ကြား�း�ရေး�းမှူးး��ချုု�ပ်် (DG) - ကော်�်�မရှှင်၏
် အတွွင်းး�ပိုု�င်းး�ဖွဲ့့�စ
� ည်းး�ပုံံ�အတွွက််ရော�ာ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�စီီမံံ
အချုု�ပ််ချုု�ပ််မှုများ��းကို
ု �ု ထိရော��ာ�က််စွာာ�ထိိန်းး�ချုု�ပ််လုပ်
ု ကို
် င်
�ု ရေး
် �းအတွွက််ပါါ အရေး�း�ကြီး��း သော�ာအခန်းး�ကဏ္ဍအဖြ�စ််ရှုမြ�
ု င််သူူ - ကိုု�
သက််တမ်းး�ထက််ဝက်တွွ
် င်် အစား�းထိုးး��ခန့််�အပ််ခဲ့့�သည််။ သို့့��သော်�်�လည်းး� UEC အတွွင်းး�အရေး�း�မှူးး��ရုံးး��အတွွင်းး� ညွှှန််ကြား�း�ရေး�းမှူးး��
ဖွဲ့့�စ
� ည်းး�ပုံံ�အခြေ�ေ�ခံံဥပဒေ�ေတွွင််ပြ�ဋ္ဌာာန်းး�ထားး�သည််နှှင့်�် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င််ရာာဥပဒေ�ေများ��းနှှင့်�် နည်းး�ဥပဒေ�ေများ��းတွွင်် ပြ�ဋ္ဌာာန်းး�
ထားး�သည့််�အတိုု�င်းး� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လုုပ်င
် န်းး�စဉ််၏ အဓိိကကျသော��ာ�အပိုု�င်းး�အမြော�ာ��က််အများ��းတို့့��မှာာ� UEC ဘက််မှှ ပုံံ�မှှန််
မဟုုတ်သော�
် ာတစ််ဖက်သ
် က််သတ််မှှတ်ချ
် ျက််ဖြ�င့််� ဆုံးး��ဖြ�တ််နိုု�င််နေ�စေ�သည််။ ၎င်းး�တို့့��တွွင်် အခြား�း�အရာာများ��းအနက််
ရွေး�း�ကော�ာက််ခံံကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်လော�
် ာင်းး� အမည််စာာရင်းး�မှှတ်ပုံံ�တ
် င််ခြ�င်းး�၊ မဲဲဆန္ဒဒရှှင်အ
် မည််စာာရင်းး�မှှတ်ပုံံ�တ
် င််ခြ�င်းး�
အတွွက်် အချိိ�န််ကာာလအပိုု�င်းး�အခြား�း� ကန့််�သတ််ချျက််များ��း၊ လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူများ��းအတွွက််ရယူူလက်လှ
် ှမ်းး�မှီီ�မှုု၊
မဲဲပြား�း�ပုံံ�နှိိ�ပ််ခြ�င်းး�နှှင့်�် ရလဒ််အတည််ပြု�ုခြ�င်းး�၏ ပွွင့််�လင်းး�မြ�င််သာာမှုု စသည််တို့့��ပါါဝင််သည််။ ယင်းး�ပြ�ဿနာာရပ််များ��းသည််
နည်းး�ပညာာပိုု�င်းး�ဆိုုင်
� ရာ
် ာအချျက််များ��းပင််မဟုုတ်ပဲဲ
် လုုပ်င
် န်းး�စဉ််၏ သမာာသမတ််ကျျမှုုအပြ�င််မဲဲဆန္ဒဒရှင်
ှ များ��း
် နှှင့််� ရွေး�း�ကော�ာက််
ခံံကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်လော�
် ာင်းး�များ��း၏ အခွွင့််�အရေး�း�များ��းအပေါ်�်� ဆန့််�ကျျင််သည့််�ထိိခိုု�က်သ
် က််ရော�ာက််မှုများ��းရှိစေ���ေ
ု နိုုင်
� သ
် ည််။
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဆို
�ဲ င်
�ု ရာ
် ာစိိန််ခေါ်�်မှုုများ��း (မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��ရေး�းစည်းး�မျျဉ်းး�စည်းး�ကမ်းး�များ��း၊ ဖြ�စ််နိုု�င်သ
် ည််မှာာ� မဲဲပြ�န််လည််
ရေ�တွွက််ခြ�င်းး�နှှင့််� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲအ
�ဲ ငြ�င်းး�ပွား��းမှုုများ��း ဖြေ�ေရှှင်းး�ဆော�ာင််ရွွက်ရေး
် �းယန္တတရား�းများ��း) အားး� ကိုုင်
� တွွယ်
် ရန်
် ရှိိ�ထားး
် �သည့််�
မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ံရှိိ� စနစ််များ��းမှာာ� အထူးး�အားး�နည်းး�ပြီး�း� ပိုု�မိုု�ပြို�ု�င််ဆိုု�င်မှု
် ုပြ�င်းး�ထန််သော�ာ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းအတွွက်် စမ်းး�သပ််
လုုပ်ဆော�
် ာင််ထားး�ခြ�င်းး�မရှိသေး����းပါါ။ အရေး�း�ကြီး��း သည််မှာာ� UEC သည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲနှ
�ဲ င့်
ှ သ်� က််ဆိုင်
�ု သ
် ည့််� တိုုင်
� ကြား် �း�မှုုများ��းနှှင့််�
အယူူခံမှု
ံ ုများ��းအတွွက်် ခုံံ�ရုံးး��များ��းဖွဲ့့�စ
� ည်းး�တည််ထော�ာင််ပေး�းထားး�ပြီး�း� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာ ပြ�ဿနာာများ��းတွွင်် ကိုု�ယ်တို
် ု�င််
ံ င််ရန်် ဖြ�စ််နိုု�င််ချေ�ေမရှိိ�ပါါ။၉
အကဲဲဖြ�တ််ဆုံးး��ဖြ�တ််နေ�ခြ�င်းး�ဖြ�စ််ကာာ UEC ၏ ဆုံးး��ဖြ�တ််ချျက််ကိုု� အယူူခံဝ
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာ ဆက််စပ််ပါါဝင််သက််ဆိုု�င်သူ
် ူအမြော�ာ��က်အ
် များ��းတို့့��သည်် UEC အားး� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�နေ့�အားး
့ �
ကြေ��ညာာသည့််�နေ့�နှ
့ ှင့််� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�နေ့�အ
့ ကြား�း� အဓိိကစီီမံအု
ံ ုပ််ချုု�ပ််ရေး�းဆိုု�င်ရာ
် ာအဆင့််�များ��းအတွွက်် အသေး�း�စိိတ််
အချျက််အလက််များ��းနှှင့်�် နော�ာက််ဆုံးး��ရက််သတ််မှှတ်ချ
် ျက််များ��းကိုု� ဖော်�်�ပြ�ထားး�သည့််� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာပြ�က္ခခဒိိန်တစ်
် ်
ခုုကိုု� ထုုတ်ပြ�န်
် ရန်
် ်မျှော်�်��လင့်�သ
် ည််။ ယင်းး�ပြ�က္ခခဒိိန်မျိုးး�
် ��ကိုု� ၂၀၁၇ ခုုနှှစ်် ကြား�း�ဖြ�တ််ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�တွွင်် ထုုတ်ပြ�န်
် ပေး�းခဲ့့�
်
ပြီး�း� ပါါဝင််သက််ဆိုု�င်သူ
် ူအများ��းစုုတို့့��မှှ ကျေး�း�ဇူးး�တင််ခဲ့့�သော်�်�လည်းး� ၂၀၁၈ ခုုနှှစ်် ကြား�း�ဖြ�တ််ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�အတွွက််မူူ
ထုုတ်ပြ�န်
် မပေး�း
် �ခဲ့့�ပါါ။ UEC အတွွင်းး� သတင်းး�အချျက််အလက််ပေး�းသူူများ��းသည််လည်းး� ကော်�်�မရှှင်သ
် ည်် လုုပ်င
် န်းး�စဉ််များ��း
နှှင့််� နော�ာက််ဆုံးး��ရက််သတ််မှှတ်ချ
် ျက််များ��းနှှင့်�အ
် ညီီ လိုု�အပ််သလိုု� ပြော��ာင်းး�လဲဲချိိ�န််ညှိိ�လုုပ်ဆော�
် ာင််နိုု�င််ရန််အတွွက်် ကော်�်�မရှှင််
အတွွင်းး�ပိုု�င်းး� လုုပ်င
် န်းး�စီးး�ဆင်းး�ပုံံ�အဆင့််�အမျိုးး���မျိုးး���တို့့��ကိုု�လုုပ်ဆော�
် ာင််မည််ဟုု ကြို�ု�တင််မှှန်းး�ဆရသော်��်�လည်းး� ၂၀၂၀ ခုုနှှစ််
အထွေထွေရွေး����း�����ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းအတွွက်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာပြ�က္ခခဒိိန််ကိုု� အများ��းပြ�ည််သူူသိအော��ာ�င််ထုုတ်ပြ�န်
် လို
် ု�ခြ�င်းး�မ
ရှိိ�ဖြ�စ််နိုု�င်သ
် ည််ဟုု ဖော်�်�ပြ�ထားး�သည််။ သို့့��သော်�်�လည်းး� ယင်းး�သို့့��သော�ာပြ�က္ခခဒိိန်မရှိိ�ခြ�င်းး
် �သည်် နိုု�င််ငံံရေး�းအသင်းး�အဖွဲ့့�ပါ
� ါတီီ
များ��း၊ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူများ��းနှှင့်�် အခြား�း�ဆက််စပ််ပါါဝင််သက််ဆိုု�င်သူ
် ူများ��းမှှ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာ
ပြ�င််ဆင််ချျက််များ��းအပေါ်�်� နှော�ာ�င့််�နှေး�း�ကြ�န့််�ကြာ�ာမှုုများ��းရှိိ� စေ�မည််မဟုုတ်ပဲဲ
် မတရား�းတစ််ဖက်သ
် က််နှှင့်�် ဘက််လိုု�က်နို
် ု�င််
သော�ာ UEC ဆုံးး��ဖြ�တ််ချျက််များ��းကိုု� သတိိထားး�ရှော�ာ�င််ကြ�ဉ််စေ�နိုု�င်မ
် ည််ဖြ�စ််သည််။
၉ Ibid.
အကြံ�ပြု�ု
ံ ချျက််
UEC သည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာကိိစ္စစရပ်များ��းဆို
် ု�င်ရာ
် ာ ဆက််သွွယ််ဆက််ဆံံရေး�းနှှင့််� သတင်းး�အချျက််အလက််စီးး�
ဆင်းး�မှုု တိုးး��တက််ကော�ာင်းး�မွွန််စေ�ရန််နှှင့််� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လုုပ်င
် န်းး�စဉ််တွွင်် ယုံံ�ကြ�ည််မှုုဆက််ရှိနေ���ေစေ�ရန်် နိုု�င််ငံံရေး�း
� ါတီီများ��းနှှင့််� အရပ််ဘက််လူူထုုများ��းနှှင့််� ပုံံ�မှှန်ဆ
အသင်းး�အဖွဲ့့�ပါ ် က််စပ််ပါါဝင််သက််ဆိုု�င််သူူများ�း�အစည်းး�အဝေး�းများ�း�ကိုု�
ကျျင်းး�ပရန််စဉ်းး�စား�းသင့််�သည််။
၂(ခ) မဲဲဆန္ဒဒရှှင််အမည််စာာရင်းး�မှှတ််ပုံံ�တင််ခြ�င်းး�
မြ�န််မာာနိုုင်
� ငံ
် သံ ည်် ရှိိ�ပြီး�း�သော�ာ လူူဦးးရေ�ဒေ�တာာအချျက်အ
် လက််များ��းအပေါ်�်�အခြေ�ေ�တည််၍ ပြု�ုလုုပ်သ
် ည့််� သွွယ််ဝှိုက်
ု နည်းး
် �ဖြ�င့််�
မဲဲဆန္ဒဒရှှင်အ
် မည််စာာရင်းး� မှှတ်ပုံံ�တ
် င််သွွင်းး�သည့််�စနစ််ကိုု� အသုံးး��ပြု�ုသည််။ ပြီး�း�ခဲ့့�သည့််� အထွေထွေရွေး����း�����ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��း
အတွွက်် ၂၀၁၄ ခုုနှှစ်် ဒီီဇင််ဘာာလမှှ ၂၀၁၅ ခုုနှှစ်် ဇူူလိုု�င်လ
် အထိိ UEC မြို့�့��နယ်် ကော်�်�မရှှင်အ
် ဖွဲ့့�ခွဲဲ
� �များ��းသည်် GAD နှှင့်�်
MoPI တို့့��၏ အိိမ််ထော�ာင််စုုစာာရင်းး�များ��းနှှင့်�် မှှတ်တမ်းး
် �စာာအုုပ််များ��းမှှ အကျုံးး���ဝင််သော�ာ မဲဲဆန္ဒဒရှှင်ဒေ
် �တာာအချျက််အလက််
များ��းကိုု� လျှှပ််စစ််အခြေ�ေ�ပြု�ုစုုပေါ�ါင်းး�ဒေ�တာာဘေ့�့စ််စနစ််အတွွင်းး�သို့့�� ထည့််�သွွင်းး�ခဲ့့�သည််။ ၎င်းး�သည်် မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် အံ တွွင်းး�
မဲဲဆန္ဒဒရှှင်စာ
် ာရင်းး�ကိုု� ကွွန််ပျူူ�တာာစနစ််ဖြ�င့််� ပထမဆုံးး��လုုပ်ဆော�
် ာင််ခဲ့့�ခြ�င်းး�ဖြ�စ််သည််။ ကနဦးးစာာရင်းး�များ��းသည်် အလုံးး��စုံံ�တိိ
ကျျမှှန်ကန်
် ်မှုုမရှိကြော�����ာင်းး� ကျျယ််ကျျယ််ပြ�န့််�ပြ�န့််�အသိပေး��း�ခဲ့့�ပြီး�း� မှှတ်ပုံံ�တ
် င််သည့််�လလုုပ်င
် န်းး�စဉ််အတွွက်် စိိန််ခေါ်�်မှုုများ��းကိုု�
ဖြ�စ််ပေါ်�်စေ�ခဲ့့�သည််။ မဲဲဆန္ဒဒရှင်
ှ အ
် မည််စာာရင်းး�များ��းတွွင်် မတိိကျျမှုများ��း
ု သည်် မဲဲဆန္ဒဒရှင်
ှ များ��း
် မဲဲပေး�းပိုုင်
� ခွွင့်
် ်�ကို�ဆုံးး�
ု �ရှုံးး��စေ�ခြ�င်းး�၊
နိုု�င်ငံ
် ံရေး�းအဆန့််�အကျျင််ကတော�ာ�က်က
် ဆများ��း၊ လိိမ််လည််လှှည့်�ဖျား��းကြော�
် �ာင်းး� သို့့��မဟုုတ်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လုုပ်င
် န်းး�စဉ််ကိုု�
ယုံံ�ကြ�ည််ကိုးး��စား�းနိုု�င်မှု
် ုမရှိအော����ာင်် ကြိုး�း��စား�းကြော��ာင်းး� စွွပ််စွဲဲ�ချျက််များ��းကိုု� ဖြ�စ််ပေါ်�်စေ�နိုု�င်သ
် ည််။
အကြံ�ပြု�ု
ံ ချျက််
UEC သည်် ဗဟိုု�ပြု�ုမဲဲဆန္ဒဒရှှင််အမည််စာာရင်းး� ကိုု�ဖော်�်�ဆော�ာင််ပြီး�း� COVID-19 အခြေ�ေ�အနေ�ေအရ လှုုပ်ရှား��းနို
် ု�င််သည််နှှင့်�်
တစ််ပြို�ု�င််နက်် မဲဲဆန္ဒဒရှှင််အမည််စာာရင်းး�ထုုတ််ပြ�န််ပြ�သခြ�င်းး�များ��းကိုု� လက််ခံလု
ံ ုပ်ဆော�
် ာင််နိုု�င််သည််။ အများ��းပြ�ည််သူူ
ကြ�ည့််�ရှုုနိုု�င််အော�ာင်် ထုုတ်ပြ�န်
် ပြ� ် သခြ�င်းး�မရှိိ�ပါါက မဲဲဆန္ဒဒရှှင်များ��းအနေ�ေ
် ဖြ�င့််� ၎င်းး�တို့့�� ၏အမည််များ��းကိုု� စာာရင်းး�တွွင််
စစ််ဆေး�းပြီး�း� လိုု�အပ််ပါါက ပြော��ာင်းး�လဲဲမှုုများ��းတော�ာင်းး�ဆိုု�နိုု�င််သည့််� မဲဲဆန္ဒဒရှှင်အရေ�ေ
် အတွွက်် အများ��းနိုု�င်ဆုံးး�
် �များ��းအော�ာင််
လုုပ်ဆော�
် ာင််ရန််အတွွက်် မဲဲဆန္ဒဒရှှင်စာ
် ာရင်းး�အားး� အွွန််လိုု�င်းး�မှှတဆင့််�ရှာာ�ဖွေ�ေနိုု�င်အော�
် ာင်် ကြိုး�း��ပမ်းး�လုုပ်ဆော�
် ာင််ချျက််
များ��းကိုု�မြှ�ှင့််�တင််ပြီး�း� ယင်းး�ရွေး�း�ချျယ််မှုုနည်းး�လမ်းး�ကိုု�လည်းး� မြှ�ှင့််�တင််နိုု�င််သည််။
နိုု�င်ငံ
် ံရေး�းအသင်းး�အဖွဲ့့�ပါ
� ါတီီပေါ�ါင်းး� ၉၇ ဖွဲ့့��တို့့��သည်် UEC နှှင့်�် မှှတ်ပုံံ�တ
် င််ထားး�ပြီး�း� ရွေး�း�ကော�ာက််ခံံ ကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်ပေါ�
် ါင်းး�
ထော�ာင််နှင့်
ှ ်�ချီီ�၍ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲများ��းတွွ
�ဲ င်် ပါါဝင််ယှဉ်
ှ ပြို�
် �ု င််ရန်် မျှော်�်��လင့််�ရသည််။ အမျိုးး���သားး�ဒီီမို�ကရေ�ေစီ
ု အ
ီ ဖွဲ့့�ချုု
� �ပ်် (NLD) သည််
အထင််ကရအဖြ�စ််ဆုံးး��အဖွဲ့့�ဖြ��စ််ပြီး�း� ယခင််စစ််ဘက်ဆို
် ု�င်ရာ
် ာကျော�ာ�ထော�ာက််နော�ာက််ခံရှိိ�
ံ ပြ�ည််ထော�ာင််စုုကြံ့�့�ခိုု�င်ရေး
် �းနှှင့်�ဖွံ့့�
် �ဖြိုး�း��
ရေး�းပါါတီီ (USDP) အပြ�င်် တိုု�င်းး�ရင်းး�သားး�နိုု�င်ငံ
် ံရေး�းအသင်းး�အဖွဲ့့��ပါါတီီများ��းနှှင့်�် ဗမာာနိုု�င်ငံ
် ံရေး�းပါါတီီအမည််ရ ပါါတီီအသစ််
များ��းလည်းး�ပါါဝင််သည််။
၁၂ Ibid
နိုု�င်ငံ
် ံရေး�းအသင်းး�အဖွဲ့့�ပါ
� ါတီီများ��းအားး� မှှတ်ပုံံ�တ
် င််ပေး�းသည့််မူ
� ူဘော�ာင််နှှင့်�် ရွေး�း�ကော�ာက််ခံံကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်အ
် မည််စာာရင်းး�
တင််သွွင်းး�ခြ�င်းး�ကိုု� စီီမံခန့််�ခွဲဲ
ံ �သည့််� လုုပ်င
် န်းး�စဉ််တို့့��နှှင့််� စပ််လျျဉ်းး�၍ စိုးး��ရိိမ််မှုုများ��းရှိိ�ကြ�သည််။ ၂၀၁၅ ခုုနှှစ်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�
များ��းအတွွက်် အမည််စာာရင်းး�ပေါ�ါင်းး� ၆,၁၀၀ တို့့�� တင််သွွင်းး�ခဲ့့�ပြီး�း� ၇၅ ဦးးတို့့��မှာာ� ပယ််ချျခဲ့့�ရသည််။ ပယ််ချျခံံခဲ့့�ရမှုုများ��းသည််
ယခင််ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းတွွင်် ကျျင့််�သုံးး��ခဲ့့�သော�ာ နိုု�င််ငံံသားး�ဖြ�စ််မှုုစံလို
ံ ု�အပ််ချျက််အားး� ပိုု�မိုု�တင်းး�ကြ�ပ််သော�ာ အဓိိပ္ပာာ�ယ််
ပြ�န််ဆိုု�ချျက််ကိုု� အများ��းအပြား�း�အရေး�း�ယူူဆော�ာင််ရွွက်ချ
် ျက််၏ ရလဒ််ကြော��ာင့််�ဖြ�စ််ခဲ့့�သည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ခံံကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ််
လော�ာင်းး�များ��းအားး� ကန့််�ကွွက််ပယ်ချ
် ျခြ�င်းး�သည်် ရခိုုင်
� ပြ�
် ည််နယ်မှ
် ှ ရိုု�ဟင််ဂျာာ�ကို�ယ်
ု စား�းလှ
် ယ်
ှ လော�
် ာင်းး�များ��းအပါါအဝင်် မူူစလင််
ရွေး�း�ကော�ာက််ခံကို
ံ �ယ်
ု စား�းလှ
် ယ်
ှ များ��းအပေါ်�်�
် အထူးး�ထိိခိုု�က်မှု
် ု ကြီး��း ကြီး��း မား�းမား�းရှိိ�ခဲ့့�သည််။ မဲဲမပေး�း�မှီီ�အကြို��ု ကတည်းး�က မူူစလင််
ဆန့်််��ကျျင််သည့််� စိိတ််သဘော�ာ�ထားး�များ��းနှှင့့်� ရိုု�ဟင််ဂျာာ�မဲဲဆန္ဒဒရှှင်များ��း
် အများ��းစုု မဲဲပေး�းခွွင့််�ဆုံးး��ရှုံးး��ခြ�င်းး�များ��း တိုးး��ပွား��းလာာခြ�င်းး�
အားး�ဖြ�င့််� နိုု�င််ငံ့့�လွှှတ််တော်�်�သည်် ၎င်းး�၏လွွတ််လပ်ရေး
် �းရပြီး�း�နော�ာက််ပိုု�င်းး� မူူစလင််ယုံံ�ကြ�ည််မှုုရှိိ�သည့််� ကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်တစ်
် ်
ဦးးတစ််ယော�ာက််မျှှ ပါါဝင််လာာခဲ့့�ခြ�င်းး�မရှိိ�ပါါ။၁၆
၁၃ တိုု�င်းး�ရင်းး�သားး�နိုု�င်ငံ
် ရေး
ံ �းပါါတီီအသစ််များ��းမှာာ� ချျင်းး�အမျိုးး���သားး�ဒီီမိုု�ကရေ�ေစီီအဖွဲ့့�ချုု
� �ပ်် (CNLD)၊ ချျင်းး�ပြ�ည််နယ်် ပြ�ည််သူ့့�ပါါတီီ (KSPP)၊ ကရင််အမျိုးး���သားး�ဖွံ့့��ဖြိုး�း��
တိုးး��တက််ရေး�းပါါတီီ (KNDP) ၊ ကယားး�ပြ�ည််နယ်ဒီ
် ီမိုု�ကရေ�ေတစ်ပါ
် ါတီီ (KySDP)၊ မွွန််ညီီညွွတ််ရေး�းပါါတီီ (MUP) ၊ ‘ဝ” အမျိုးး���သားး�ပါါတီီ (WNP) တို့့��ဖြ�စ််သည််။
၁၄ စုုမွွန်သ
် န့််� ၂၀၂၀
၁၅ EU EOM ၂၀၁၅ ခုုနှှစ််
၁၆ Ibid.
လူူအမြော�ာ��က်အ
် များ��းတို့့��သည်် စစ််အုပ်
ု ချုု
် �ပ််ရေး�းခေ�တ််ကတည်းး�က တရား�းဝင််အာာဏာာပိုုင်
� လု
် ပ်
ု င
် န်းး�များ��းအတွွက်် သက််သေ�
များ��းအဖြ�စ််ဆော�ာင််ရွွက်သ
် ည့််�နှှင့််� ဒေ�သတွွင်းး�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းတွွင်် တစ််ခန်းး�တစ််ကဏ္ဍ ပါါဝင််လုုပ်ဆော�
် ာင််သည့််�
လေး�းစား�းရသော��ာ မြို့�့��ခံံလူူကြီး�း�သူူမ၊ရပ််မိိရပ်ဖများ��း
် နှှင့်�် ပေါ�ါင်းး�သင်းး�ဆက််ဆံံကြ�သည််။ NLD ၏ ရွေး�း�ကော�ာက််ခံံ
ကိုု�ယ်စား�းလှ
် ယ်
ှ လော�
် ာင်းး�ရွေး�း�ချျယ််သည့််�လုပ်
ု င
် န်းး�စဉ််အတွွင်းး� ၎င်းး�တို့့�� ပါါဝင််ပတ််သက််ခြ�င်းး�သည််အခြား�း�နိုုင်
� ငံ
် ရေး
ံ �းလှုုပ်ရှား��း
်
သူူများ��းအတွွက်် ခြေ�ေချျင်းး�ယှှဉ်ရန်
် ် ကစား�းကွွင်းး�အားး� ပျျက််ပြား�း�စေ�သည််ဟုု အတိုု�က်အ
် ခံံ ကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်လော�
် ာင်းး�များ��းမှှ
ဝေ�ဖန််မှုုများ��းရှိိ�သည််။၁၇ ဒေါ်�်အော�ာင််ဆန်းး�စုုကြ�ည််သည်် သူူမကိုု�ယ်တို
် ု�င်် ရန််ကုုန််တိုု�င်းး�ဒေ�သအတွွင်းး� ကော့�့�မှူးး��မြို့�့��နယ််
ကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်လော�
် ာင်းး�အဖြ�စ်် အထင််ကရဖြ�စ််ခဲ့့�ဖူးး�ပြီး�း� အချို့့���သော�ာသတင်းး�မီီဒီီယာာ အစီီရင််ခံံဖော်�်�ပြ�ချျက််များ��းအရ
လွှှတ််တော်�်�ကိုု� ထပ််မံံယှှဉ်ပြို� ် �ာင်းး� ဆိုု�သည််။၁၈ လာာမည့််� အစိုးး��ရတွွင်် အလုုပ်အ
် ု�င််မည််မဟုုတ်ကြော� ် မှုုဆော�ာင််တာာဝန််ကိုု�
ယူူရန်မှာာ�
် သူူမအနေ�ေဖြ�င့််� ပြ�ည််ထော�ာင််စုုလွှှတ််တော်�်�အတွွင်းး� နေ�ရာာတစ််နေ�ရာာ ကြို�ု�တင််အနိုု�င််ရရှိိ�ရန်မ
် လိုု�အပ််ပါါ။
၂၀၀၈ ဖွဲ့့�စ
� ည်းး�ပုံံ�အခြေ�ေ�ခံံဥပဒေ�ေတွွင်် - ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�အနေ�ေအထားး�များ��းတွွင်် အထူးး�အရေး�း�ပါါသည့််� အခွွင့််� အရေး�း�များ��းဖြ�စ််
သည့််� - အသင်းး�အဖွဲ့့�လွွ
� တ််လပ်စွာာ�ဖွဲ့့
် ��စည်းး�ခွွင့််�၊ လွွတ််လပ်စွာာ�
် စီီတန်းး�လှှည့််�လည််ခွွင့်�နှ
် ှင့််� လွွတ််လပ်စွာာ�
် ထုုတ်ဖော်
် �်�ပြော��ာဆိုု�
ခွွင့််�တို့့��ကိုု� အားး�နည်းး�စေ�သည့််� ကန့််�သတ််ပြ�ဋ္ဌာာန်းး�ချျက််များ��း ပါါဝင််သည််။ ကန့််�သတ််ထားး�သော�ာဥပဒေ�ေများ��းတွွင်် ငြိ�ိမ်းး�ချျမ်းး�
စွာာ�စုုဝေး�းခွွင့််�နှှင့််� ငြိ�ိမ်းး�ချျမ်းး�စွာာ�စီီတန်းး�လှှည့်�လ
် ည််ခွွင့်�အ
် က််ဥပဒေ�ေ၊ မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် အ
ံ စိုးး��ရလျှို့့���ဝှှက်ချ
် ျက််များ��းအက််ဥပဒေ�ေ၊
တရား�းမဝင််အသင်းး�အဖွဲ့့အ
�� က််ဥပဒေ�ေ နှှင့််� အီီလက်ထရော�ာ�နစ်
် ဆ
် က််သွွယ်ဆော�
် ာင််ရွွက်ရေး
် �းအက််ဥပဒေ�ေ စသည််တို့့��ပါါဝင််သည််။
၂၀၁၅ ခုုနှှစ်က
် နှှင့်�ဆ
် င််တူူစွာာ�ပင်် နိုု�င််ငံံရေး�းပါါတီီများ��းသည်် လာာမည့််�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းမတိုု�င်မှီီ�
် ကြို�ု�တင််၍ နိုု�င််ငံံရေး�း
အသင်းး�အဖွဲ့့�ပါ
� ါတီီများ��းအတွွက်် ကျျင့််�ဝတ််များ��း (Code of Conduct – CoC) ကိုု� လက််မှှတ်ရေး
် �းထိုးး��ရန််သဘော�ာ�တူူညီီပြီး�း�
ဖြ�စ််သည််။ ကျျင့််�ဝတ််အသစ််များ��းအပေါ်�်� သဘော�ာ�တူူညီီရန်် ညှိိ�နှိုုင်းး�ချျက််များ��းကိုု� ၂၀၁၉ ခုုနှှစ််တွွင်် စတင််လုုပ်ဆော�
် ာင််ခဲ့့�
မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ၏ံ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာမူူဘော�ာင််သည်် မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��မှုုဘဏ္ဍာာရေး�းအတွွက်် အစော�ာ�ပိုု�င်းး�ထိိန်းး�ချုု�ပ််
ကန့််�သတ််သော�ာစနစ်် ပါါဝင််သည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ခံကို
ံ �ယ်
ု စား�းလှ
် ယ်
ှ လော�
် ာင်းး�များ��း၏ မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��ရေး�းအသုံးး��စရိိတ််များ��းကိုု�
ကျျပ်သိိ
် န်းး�တစ််ရာာ (ယူူရို�ု ၇,၆၀၀ ကျော်�်��) အထိိ ကန့််�သတ််ထားး�သည််။ ယင်းး�စုုစုပေါ�
ု ါင်းး�ပမာာဏသည်် လိုုအ
� ပ််သည််ထက်ပ
် င််
ပိုု�သည့််�ပမာာဏဖြ�စ််သည််ဟုုသတ််မှှတ်ပြီး် �း� အချို့့���သော�ာဖြ�စ််စဉ််များ��းတွွင်် ပါါတီီနှှင့်�် ရွေး�း�ကော�ာက််ခံကို
ံ ု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်အ
် များ��းစုု
တို့့��သည့််� ယင်းး�ပမာာဏသို့့��မရော�ာ�က််နိုု�င််သော်�်�လည်းး� NLD၊ USDP နှှင့််� ချျမ်းး�သာာသော�ာအလှူူ�ရှှင်များ��းရှိိ�
် သည့််� အခြား�း�ပါါတီီ
အနည်းး�ငယ််တို့့��မှာာ�မူူ ယင်းး�အသုံးး��စရိိတ််သို့့��ရော�ာက််နိုု�င်သ
် ည််။
ရွေး�း�ကော�ာက််ခံကို
ံ �ယ်
ု စား�းလှ
် ယ်
ှ လော�
် ာင်းး�များ��းသည်် မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��ရေး�းအသုံးး��စရိိတ််များ��း၏ အသေး�း�စိိတ််မှတ်
ှ တမ်းး
် �များ��းကိုု�
ရွေး�း�ကော�ာက််ခံံရကြော���ာင်းး�ကြေ��ညာာပြီး�း� ရက််ပေါ�ါင်းး� ၃၀ အတွွင်းး� တင််ပြ�ရမည််။ ပစ္စစည်းး�အမျိုးး���အစား�းအလိုု�က်် လှူူ�ဒါါန်းး�မှုု
များ��းသည်် တစ််သီးး�ပုုဂ္ဂဂလရွေး�း��ကော�ာက််ခံံကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်များ��း
် ၏ အသုံးး��စရိိတ််အစီီရင််ခံံစား�းများ��းထဲဲပါါဝင််ရမည့်�်
အစိိတ််အပိုု�င်းး�တစ််ခုုဖြ�စ််သည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ခံံကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ်များ��း
် သည်် ၎င်းး�တို့့��ကိုု�ယ်စား�း
် ပါါတီီမှှ အသုံးး��စရိိတ််များ��းကိုု�
ကြေ��ညာာပေး�းရမည််ဖြ�စ််ပြီး�း� ပါါတီီများ��းအတွွက််မူူ ၎င်းး�တို့့��၏မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��ရေး�းအသုံးး��စရိိတ််များ��းကိုု� ကြေ��ညာာရန််မ
လိုု�အပ််ပါါ။ ပါါတီီများ��း၏ လိုု�က်နာ
် ာရန််တာာဝန််ရှိိ�မှုုမှာာ� နှှစ်စ
် ဉ််စာာရင်းး�တင််ပြ�ရန်ဖြ် �စ််သည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ခံံကိုု�ယ်စား�းလှ
် ှယ််
လော�ာင်းး�များ��းသည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�အသုံးး��စရိိတ််များ��း၏ စာာရင်းး�ကိုု�တင််ပြ�ရန်ပျ
် ျက််ကွွက်မှု
် ုကြော��ာင့််� အရည််အချျင်းး�မပြ�ည့််�မှီီ�
ဟုု ထုုတ်ပယ်
် ခံ
် ံရနိုု�င်ပြီး် �း� သတ််မှှတ်ထားး
် �သော�ာ ပမာာဏထက််အသုံးး��စရိိတ််ပိုု�များ��းခြ�င်းး�သည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ရလဒ််
သဘော�ာ�မတူူဟုု လက််မှှတ်ရေး
် �းထိုးး��ဆန္ဒဒပြု�ုစိိန်ခေါ်�
် ်သည့််� ရလဒ််များ��း၏အခြေ�ေ�လည်းး�ဖြ�စ််စေ�နိုု�င်သ
် ည််။ ၂၀၁၅ ခုုနှှစ််တွွင််
မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��မှုု ဘဏ္ဍာာရေး�းပြ�ဿနာာရပ််များ��းကြော��ာင့််� အရည််အချျင်းး�မပြ�ည့််�မှီီ�ဟုု တင််ပြ�သည့််�အကြံ�ပြု�ု
ံ ချျက််များ��းရှိိ�ခဲ့့�
သော်�်�လည်းး� ၎င်းး�တို့့��အနက််မည််သူူမျှှ ရွေး�း�ကော�ာက််ခံရခြ�င်းး
ံ �မရှိိ�သဖြ�င့််� မဲဲနေ�ရာာကိုု� အထိိအခိုု�က်မရှိစေ���ေခဲ့့�ပါ
် ါ။၂၁
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဆို
�ဲ င်
�ု ရာ
် ာနှှင့််� ပဋိိပက္ခခပုံံ�စံများ��း
ံ သည်် နည်းး�အမျိုးး���မျိုးး���ဖြ�င့််� ထိိပ််တို�က်
ု တွေ့�့
် နို
� င်
�ု ပြီး် �း� ရှိိ�နှှင့်ပြီး်� �း�သားး�အန္တတရာာယ််များ��းကိုု�
ပိုု�မို�ဆိုးး�
ု �ရွား��းစေ�သည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲများ��း
�ဲ သည်် ညှိိ�နှိုုင်းး�ရေး�းနှှင့််� အပေး�း�အယူူလုပ်
ု ခြ�င်းး
် �ထက်် ပြို�ု�င််ဆိုင် ် �ပိုုဖြ� �စ််သည််။၂၃
�ု ခြ�င်းး
ထို့့��အပြ�င်် ၂၀၂၀ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းသည်် လွွန််ခဲ့့�သော�ာမဲဲများ��းထက်် တိုု�င်းး�ရင်းး�သားး�ပြ�ည််နယ််များ��းတွွင််အပါါအဝင််
ပြို�ု�င််ဆိုု�င်မှု
် ုပိုု�များ��းမည််ဖြ�စ််သည််။ မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် သံ ည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�အကြ�မ်းး�ဖက််မှုုသမိုု�င်းး�အနည်းး�အကျျဉ်းး�မျှှသာာရှိိ�
သော်�်�လည်းး� မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ၏ံ တရား�းဝင််ငြိ�ိမ်းး�ချျမ်းး�ရေး�းလုုပ်င
် န်းး�စဉ််၏ အချျက််အခြာ�ာတွွင််ရှိသော����ာ နိုု�င််ငံံရေး�းထိိခိုု�က်မှု
် ု
ပြ�ဿနာာများ��းမှာာ� ဖြေ�ေရှှင်းး�ပြီး�း�ထားး�သည့််�အရာာများ��း မဟုုတ်လှ
် ှပါါ။ အမှှန််တကယ်တွွ
် င်် ပင််လုံံ�ငြိ�ိမ်းး�ချျမ်းး�ရေး�းလုုပ်င
် န်းး�စဉ််
သည်် - နိုု�င််ငံံတော်�်�အတိုု�င်ပ
် င််ခံံသည်် သူူမ၏အစိုးး��ရတက််ကာာစတွွင်် ပထမဦးးစား�းပေး�းဖြ�စ််ခဲ့့�သော်�်�လည်းး� - ကြာ�ာရှှည််
ကြ�န့််�ကြာ�ာနေ�ပြီး�း� သူူမအစိုးး��ရသက််တမ်းး�အတွွင်းး� ပဋိိပက္ခခအသစ််များ��းတိုးး��များ��းဖြ�စ််ပေါ်�်လျျက််ရှိိ�သည််။ ၂၀၁၅ ခုုနှှစ်် နိုု�င််ငံံ
တစ််ဝှှမ်းး� အပစ််အခတ််ရပ်စဲဲရေး
် �းသဘော�ာ�တူူစာာချုု�ပ်် (NCA) ဝင်် NLD အုုပ််ချုု�ပ််ရေး�းနှှင့်�် ပါါတီီများ��းသည််ငြိ�ိမ်းး�ချျမ်းး�ရေး�း
လုုပ်င
် န်းး�စဉ််အားး� နော�ာက််တစ်နှ
် ှစ််တွွင်် အစိုးး��ရသစ််တစ််ရပ်တက်
် သ် ည့််�အချိိ�န််အထိိ ဆက််လက်ငြိ�ိမ်
် သ ် က််စော�ာင့််�ဆိုု�င်းး�
နေ�ရန်် မျှော်�်��မှှန်းး�ရသည့််�အခြေ�ေ�အနေ�ေမရော�ာ�က်ခ
် င်် ၂၀၂၀ ခုုနှှစ်် ဩဂုုတ်လတွွ
် င်် နော�ာက််ထပ်တွေ့�့
် ဆုံံ�
� ပွဲဲ�တစ်ခု
် ုကိုု�
စည်းး�ဝေး�းရန်် သဘော�ာ�တူူညီီထားး�ခဲ့့�သည််။
အကြံ�ပြု�ု
ံ ချျက််
UEC သည်် ပြ�ည််တွွင်းး�တွွင်် အိုးး��အိိမ််စွွန့််�ခွာာ�ထားး�ရသည့််� ဒုုက္ခခသည််များ�း� (IDP) မှှ ၎င်းး�တို့့��၏နေ�ရပ််မဲဲဆန္ဒဒနယ််အတွွက််
သို့့��မဟုုတ်် ယာာယီီနေ�ထိုု�င်နေ�
် သည့််�မဲဲဆန္ဒဒနယ််အတွွက်် ရွေး�း�ချျယ််မဲဲထည့်�နို
် ု�င််ရန််ကိုု� ထည့််�သွွင်းး�စဉ်းး�စား�းပြီး�း� ၎င်းး�တို့့��
အတွွက်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းကိုု� စီီစဉ််လုုပ်ဆော�
် ာင််ပေး�းရန်် စဉ်းး�စား�းနိုု�င််သည််။
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲများ��းအားး
�ဲ �ဖျျက််သိိမ်းး�ခြ�င်းး� သို့့��မဟုုတ်် ဆိုု�င်းး�ငံ့့�ခြ�င်းး�သည်် သက််ဆိုင်
�ု ရာ
် ာစီီမံအု
ံ ပ်
ု ချုု
် �ပ််ရေး�းဌာာန၏ အရွွယ််အစား�း
ပေါ်�်မူူတည််၍ မတူူကွဲဲ�ပြား�း�သော�ာ နော�ာက််ဆက််တွဲဲ�အကျိုးး���ဆက််များ��းရှိိ�နိုု�င်သ
် ည််။ ဥပဒေ�ေပြု�ုရေး�းအဖွဲ့့�တွွ
� င်် လစ််လပ်နေ�
်
သော�ာနေ�ရာာများ��းသည်် မဲဲဆန္ဒဒနယ်များ��းအားး
် �လုံးး��အတွွက်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းဖျျက််သိိမ်းး�ခြ�င်းး�၊ ဥပမာာ ၂၀၁၅ ခုုနှှစ််တွွင််
ရှှမ်းး�ပြ�ည််နယ််ကဲ့့�သို့့��၊ မှှသာာထွွက််ပေါ်�်သည််။ မတူူသည််မှာာ� မဲဲဆန္ဒဒနယ််တစ််ခုုလုံးး��ထက််သေး�းငယ်သော�
် ာရပ််ကွွက််
သို့့��မဟုုတ်် ကျေး�း�ရွာာ�အုုပ်စု
် ုအချို့့���တွွင်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��း တစ််စိိတ််တစ်ပို
် ု�င်းး� ဖျျက််သိိမ်းး�ခြ�င်းး�သည်် မဲဲဆန္ဒဒနယ်လစ်
် လပ်
် ်
သည််ဟုု မှှတ်ယူ
် ူ၍မရပဲဲ ဖျျက််သိိမ်းး�လိုု�က်သော�
် ာ နယ််မြေ�ေဧရိိယာာအတွွင်းး�ရနေ�ေထိုု�င်သော�
် ာ မဲဲဆန္ဒဒရှှင်များ��းမပါ
် ါဝင််
သော်�်�လည်းး� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�မှာာ�ဆက််လက်် ဖြ�စ််မြော��ာက််သည််ဖြ�စ််သဖြ�င့််� ၎င်းး�တို့့��၏ ဆန္ဒဒမဲဲထည့်�ပို
် ု�င်ခွွင့်
် �ဆုံးး�
် �ရှုံးး��ခြ�င်းး�ကိုု�
ဖြ�စ််ပေါ်�်စေ�သည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဖျျက််သိိမ်းး�ခြ�င်းး� သို့့��မဟုုတ်် ဆိုု�င်းး�ငံ့့�ခြ�င်းး�သည်် အတိိတ််ကာာလတွွင်် ရှှင်းး�လင်းး�မှုုမရှိိ�
သည့််�ပုံံ�ရှိိ�ပြီး�း� “ဝ” ကိုု�ယ်ပို
် ု�င်အု
် ုပ်ချုု
် �ပ််ခွွင့်�ရဒေ�ေ
် သစသည့််� ပြ�ည််နယ််အုုပ််ချုု�ပ််ရေး�းမှှ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းစီီစဉ််ကျျင်းး�ပရန််
အခင်းး�အကျျင်းး�မှှ ပျော�ာ�က််ဆုံးး��နေ�သည့််� နေ�ရာာများ��းတွွင်် ဖြ�စ််ပေါ်�်ခဲ့့�သည််။ သို့့��သော်�်�လည်းး� ၂၀၂၀ ခုုနှစ်
ှ တွွ
် င်် ရခိုုင်
� ပြ�
် ည််နယ်၏
်
အချို့့��အ
� ထင််ကရနေ�ေရာာဒေ�သရှိိ� လုံံ�ခြုံ�ံ�ရေး�းအနေ�ေအထားး�များ��းအရ မဲဲဆန္ဒဒရှင်
ှ အ
် မည််စာာရင်းး� ဖြ�ည့််�စွွက်ပြ�
် င််ဆင််ခြ�င်းး�၊ မဲဲဆွွယ််
စည်းး�ရုံးး��ရေး�း ကမ််ပိိန်းး�များ��းကျျင်းး�ပခြ�င်းး� သို့့��မဟုုတ်် အခြား�း�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာကြို�ု�တင််ပြ�င််ဆင််မှုုများ��း စသည််တို့့��ကိုု�
ပြု�ုလုုပ်နို
် ု�င်ချေ�ေရှိိ�မ
် ည်် မဟုုတ်ချေ�ေ
် ။ ထို့့��ကြော��ာင့််� လာာမည့််�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းတွွင်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ� (တစ််စိိတ််တစ််ပိုု�င်းး�)
ဖျျက််သိိမ်းး�ခြ�င်းး� သို့့��မဟုုတ်် ဆိုု�င်းး�ငံ့့�ခြ�င်းး�များ��း ဖြ�စ််ပေါ်�်လာာနိုု�င်သ
် ည််ဟုု ခန့််�မှှန်းး�ရသည််။
အကြံ�ပြု�ု
ံ ချျက််
UEC သည်် လုံံ�ခြုံ�ံ�ရေး�းတပ််ကူူများ��းနှှင့််�ပူးး�ပေါ�ါင်းး�ပြီး�း� အပြ�ည့််�အဝ သို့့��မဟုုတ်် တစ််စိိတ််တစ််ပိုု�င်းး� ဖျျက််သိိမ်းး�ရန််လိုု�အပ််
သော�ာ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဖျျက််သိိမ်းး�ခြ�င်းး� ကိိစ္စစများ��းတွွင်် ပွွင့််�လင်းး�မြ�င််သာာမှုုရှိိ�ရှိိ� လေ့�့ကျျင့််�လုုပ်ဆော�
် ာင််ပြီး�း� ယင်းး�သို့့��သော�ာ
ဆုံးး��ဖြ�တ််ချျက််များ��းကိုု� အချိိ�န််နှှင့်�တပြေး�း�
် �ညီီ ရှှင်းး�လင်းး�စွာာ� ဆက််သွွယ်အ
် သိပေး��း�လုုပ်ဆော�
် ာင််သင့််�သည််။
၂၄ သက််ဆိုု�င်ရာ
် ာနယ််မြေ�ေဧရိိယာာအမြော�ာ��က််အများ��းတို့့��တွွင်် ၂၀၁၄ ခုုနှှစ်် အိိမ််ထော�ာင််စုုလူူဦးးရေ�စာာရင်းး�ကိုု� အပြ�ည့််�အဝကော��ာက််ခဲ့့�ခြ�င်းး�မရှိိ�သဖြ�င့််� ကိိန်းး�ဂဏန်းး�
အတိိအကျဖော်��်��ပြ�ရန််ခက်ခဲဲ
် သည််။ Lidauer ကိုု� နှိုုင်းး�ယှှဉ်ပါ
် ါ။ ၂၀၁၆ ခုုနှှစ်။်
မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ၏ံ မြော��ာက််ပိုု�င်းး�နှှင့်�် အရှေ့�့��တော�ာင််ပိုု�င်းး�ရှိိ� ပဋိိပက္ခခခါးး�စည်းး�ခံံရသည့််� နယ််မြေ�ေဧရိိယာာများ��းတွွင်် အခြေ�ေ�အနေ�ေ
ပြ�င်းး�ထန််မှုုအတန််အသင့််�ရပ်စဲဲသွား
် း��ပြီ�ီဟုု မြ�င််ရသော်��်�လည်းး� ရခိုု�င်ပြ�
် ည််နယ်သ
် ည်် မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ၌
ံ နှှစ််ပေါ�ါင်းး�များ��းစွာာ�
အတွွင်းး� အရှှည်ကြာ် �ာဆုံးး��နှှင့်�အ
် ပြ�င်းး�ထန််ဆုံးး��တိုု�က်ခို ် ုအချို့့���ကိုု� ကြုံ�ံ�တွေ့�့�နေ�ရသည််။၂၅ လွွန််ခဲ့့�သော�ာအပြော�ာ��င်းး�အလဲဲ
် ု�က်မှု
ဆယ််စုုနှှစ််ကာာလအတော��ာအတွွင်းး� မူူဆလင််ဆန့််�ကျျင််ရေး�းအယူူအဆများ��းသည်် ၂၀၁၂ ခုုနှှစ််တွွင်် စတင််ပေါ�ါက််ကွဲဲ�လာာ
ခဲ့့�ပြီး�း� ဗုုဒ္ဓဓဘာာသာာလူူမျိုးး���စွဲဲ� ထွွန်းး�ကားး�ရေး�းများ��းကြော��ာင့််� ၂၀၁၅ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းတွွင်် ရိုု�ဟင််ဂျာာ�မဲဲဆန္ဒဒရှှင်များ��း
် ဆန္ဒဒမဲဲ
ထည့််�ပိုု�င်ခွွင့်
် �ဆုံးး�
် �ရှုံးး��ခြ�င်းး�တို့့��ကိုု� ဖြ�စ််ပေါ်�်စေ�ခဲ့့�သည််။ ၂၀၁၇ ခုုနှှစ််တွွင်် လူူမဆန််စွာာ� ရာာဇဝတ််မှုုကျူးး��လွွန််မှုုများ��း ပါါဝင််
ပတ််သက််ခဲ့့�သည််ဟုု သတင်းး�ရရှိသော����ာ စစ််ဘက်ဆို
် ု�င်ရာ
် ာ အရေး�း�ယူူဆော�ာင််ရွွက်ချ
် ျက််များ��းကြော��ာင့််� ရိုု�ဟင််ဂျာာ�ပေါ�ါင်းး�
၇၀၀,၀၀၀ ကျော်�်��တို့့��သည်် ဘင်္ဂဂ�လားး�ဒေ့�့ရှ််�နိုု�င်ငံ
် ံသို့့�� အစုုလိုု�က်အ
် ပြုံ�ံ�လိုု�က်် ထွွက််ပြေး��းစွွန့််�ခွာာ�ခဲ့့�ရပြီး�း� ယင်းး�ကိိစ္စစကြော��ာင့််�
မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် သံ ည်် အပြ�ည််ပြ�ည််ဆိုု�င်ရာ
် ာတရား�းရုံးး��ရှေ့�့မှော�ာ�က်
� သို့့��
် ရော�ာက််ခဲ့့�ရသည််။ သို့့��သော်�်�လည်းး� ရခိုု�င်လူ
် ူထုုသည််
ဗဟိုု�အစိုးး��ရနှှင့်�် ပိုု�မိုု�ကင်းး�ကွာာ�လာာခဲ့့�သည််။ တပ််မတော်��်�နှှင့််� ၂၀၁၉ အစော�ာ�ပိုု�င်းး�ကတည်းး�က ရခိုု�င်တို
် ု�င်းး�ရင်းး�သားး�
လက််နက််ကိုု�င်တပ်
် ဖွဲ့့
် �ဖြ��စ််သည့််� ရခိုု�င်တပ်
် ်မတော်��်� (AA) တို့့��အကြား�း� ထိိပ််တိုု�က်တွေ့�့
် မှု
� ုများ��းထွွက်ပေါ်�
် ်လာာခဲ့့�ပြီး�း�
ရခိုု�င်ပြ�
် ည််နယ်တစ်
် ်လျှော�ာ�က်နှ
် ှင့်�် အနီးး�တဝိုု�က်ရှိိ�
် ချျင်းး�ပြ�ည််နယ်၊် ပလက််ဝမြို့�့��နယ်တို့့��တွွ
် င်် အကြ�မ်းး�ဖက််မှုုများ��းပျံ့့��နှံ့့��လာာခဲ့့�
သည််။
နိုု�င်ငံ
် ံတကာာအကြ�ပ််အတည်းး�အဖွဲ့့�� ICG ၏ ဖော်�်�ပြ�ချျက််အရ အစိုးး��ရခေါ�ါ�င်းး�ဆော�ာင််များ��းသည်် လက််ရှိိ�ဖြ�စ််ပေါ်�်နေ�သော�ာ
ပဋိိပက္ခခအပေါ်�်� ဂရုုပြု�ုမှုုအနည်းး�ငယ််သာာရှိိ�သည််ဟုုထင််ရကြော���ာင်းး�ဆိုု�သည််။ မေ�လ ၉ ရက််နေ့�့တွွင်် တပ််မတော်��်�မှှ
အခြား�း�ပြ�ည််နယ်များ��းတွွ
် င်် ကပ််ရော�ာဂါါကြို�ု�တင််ပြ�င််ဆင််နိုု�င််ရေး�းနှှင့်�် တုံ့့��ပြ�န််နိုု�င််ရေး�းအတွွက််ကြေ��ညာာခဲ့့�သော�ာ အပစ််
၂၅ ICG ၂၀၂၀ ခ
၂၆ ICG ၂၀၂၀ ခ
အကြံ�ပြု�ု
ံ ချျက််
အစိုးး��ရသည်် ရခိုု�င််ပြ�ည််နယ််ကိုု� အရေး�းပေါ်�်အလေး�းထားး�လုုပ််ဆော�ာင််သင့််�သည််။ နော�ာက််ထပ်် ပြ�င်းး�ထန််မှုု
အရှိိ�န််အဟုုန်တိုးး�
် �မြှ�ှင့််�ခြ�င်းး�မှှကာာကွွယ််ရန်် တပ််မတော်��်�သည်် ယာာယီီတိုု�က််ခိုု�က််မှုုရပ်စဲဲခြ�င်းး
် �ကိုု� တိုု�င်းး�ရင်းး�သားး�
လက််နက််ကိုု�င််အဖွဲ့့��အစည်းး�များ��းနှှင့််� ရခိုု�င်တပ်
် မတော်��်�တို့့��
် အထိိချဲ့့�ထွွ
� င််လုုပ်ဆော�
် ာင််သင့််�သည််။
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲများ��း
�ဲ အတွွင်းး� လူူမှုသ
ု တင်းး�မီီဒီယာ
ီ ာကိုု� လေ့�့လာာစော�ာင့််ကြ� �ည့််�ရန်် နည်းး�နိိဿယများ��းကိုု� စမ်းး�သပ််ဆဲဲဖြ�စ််သည််။
အုုပ်စု
် အ
ု ဖွဲ့့�အ
� ချို့့��တို့့��
� သည်် စော�ာစီးး�စွာာ�သတိပေး��း�ခြ�င်းး�နှှင့််� ထိိခိုု�က်စေ�သော�
် ာ အကြော��ာ�င်းး�အရာာများ��းကိုု� ပယ််ဖျျက််ရန်် အွွန််လိုု�င်းး�
လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ရေး�းကိိရိိယာာများ��းဖော်�်�ဆော�ာင််ရာာတွွင်် ပါါဝင််လုုပ်ဆော�
် ာင််လျျက််ရှိိ�သည််။ သို့့��သော်�်�လည်းး� အွွန််လိုု�င်းး�
တွွင််ရေး�းသားး�တင််ဆက််သော�ာ အကြော��ာ�င်းး�အရာာများ��းအားး� လွွန််ကဲဲစွာာ�စည်းး�ကမ်းး�ကြ�ပ််မတ််ခြ�င်းး�သည်် လွွတ််လပ်စွာာ�
်
ထုုတ်ဖော်
် �်�ပြော��ာဆိုု�ခွွင့်�ကို
် ု� ဖိိနှိိ�ပ််သကဲ့့�သို့့��ဖြ�စ််မည််ဖြ�စ််ပြီး�း� အော�ာင််မြ�င််အော�ာင််လုုပ်ဆော�
် ာင််နိုု�င််ရန််နူးး�ညံ့့�စွာာ�ချိိ�န််ညှိိ�ကိုု�င်တွွယ်
် ်
ရမည််ဖြ�စ််သည််။ အွွန််လိုု�င်းး�မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��ရေး�းသုံးး��စွဲဲ�မှုုများ��းကိုု� ပိုု�မိုု�လျော့�့��လျဲဲ�စွာာ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ပြီး�း� ပွွင့််�လင်းး�
မြ�င််သာာမှုုပိုု�မိုု�တိုးး��တက််ကော�ာင်းး�မွွန််အော�ာင်် ဖေ့�့စ််ဘုုတ်သ
် ည်် ၎င်းး�၏ကြော်��်�ငြာ�ာစာာတိုု�က်် (Ad Library) အတွွက််
ဩဂုုတ်လ
် မှှစ၍ စိိတ််ဆန္ဒဒသဘော�ာ�အလျော��ာ�က်် အစီီရင််ခံံခြ�င်းး�ကိုု� အကော�ာ�င််အထည််ဖော်�်�ရန်် စီီစဉ််ထားး�သည််။ လူူမှုု
သတင်းး�မီီဒီီယာာနှှင့်�သ
် က််ဆိုု�င်သ
် ည့််� ဥပဒေ�ေရေး�းရာာမူူဘော�ာင််သည်် ထိိန်းး�ချုု�ပ််ကန့််�သတ််မှုုရှိိ�ပြီး�း� စိိစစ််စစ််ဆေး�းရန်လို
် ု�အပ််
ကာာ ယင်းး�နယ််ပယ်အ
် တွွင်းး� မည််သည့််�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာ စော�ာင့််�ကြ�ည််ခြ�င်းး�မဆိုု� အွွန််လိုု�င်းး�စကားး�များ��းနှှင့်�်
အလေ့�့�အထများ��းအားး� ခွဲဲ�ခြ�မ်းး�စိိတ််ဖြာ�ာသုံးး��သပ််သင့််�သည်် သာာမကပဲဲ စည်းး�မျျဉ်းး�စည်းး�ကမ်းး�ပိုု�င်းး�ဆိုု�င်ရာ
် ာရှုုထော�ာင့််�မှှလည်းး�
စော�ာင့််�ကြ�ည့််�သင့််�သည််။
မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ံတွွင်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ကိုု� ဦးးတည််သည့််�အပိုု�င်းး�များ��းအပါါအဝင်် တာာဝန််ယူူမှုုရှိသော����ာနှှင့်�် အရေး�း�ယူူတုံ့့��ပြ�န််
ဆော�ာင််ရွွက်မှု
် ုရှိသော����ာ ဒီီဂျျစ််တယ််ရပ်ဝ
် န်းး�ကိုု� စော�ာင့််�ကြ�ပ််ရန််နှှင့််�ပုံံ�ဖော်�်�ရန်် နည်းး�ကိိရိိယာာအသစ််များ��း ထုုတ်လု
် ုပ်ဖော်
် �်�
ဆော�ာင််သည့််�ရှေ့�့တ
� န်းး�တွွင်် နည်းး�လမ်းး�သစ််လုုပ်ဆော�
် ာင််ချျက််အချို့့���တို့့�� ထွွက််ပေါ်�်လာာပြီး�း�ဖြ�စ််သည််။ Civic-tech ပြ�ည််သူ့့�-
နည်းး�ပညာာတီီထွွင််ဖန်တီးး
် �သူူများ��းသည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာဒေ�တာာအချျက််အလက််များ��း၊ ပြ�ည််သူူနှှင့်�် မဲဲဆန္ဒဒရှှင််
အသိိပညာာပေး�းခြ�င်းး�တို့့��နှှင့််�စပ််လျျဉ်းး�သည့််� အပလီီကေး�းရှှင်းး�များ��းနှှင့်�် ဆင့််�ပွား��းတိုးး��တက််ဝက်ဘ်
် အ် ပလီီကေး�းရှှင်းး�များ��းဖြ�င့််�
ပံ့့�ပိုးး��ပေး�းရန််ရည််ရွွယ််သည််။ အွွန််လိုု�င်းး�အမုုန်းး�စကားး�များ��းကိုု� ဦးးတည််လုုပ််ဆော�ာင််နေ�ပြီး�း�ဖြ�စ််သည့််�နှှင့််� မြ�န််မာာနိုု�င််ငံံ၏
ဒီီဂျျစ််တယ််လော�ာကအနေ�ေအထားး�တို့့��ကိုု� ကော�ာင်းး�မွွန််စွာာ�သိိရှိိ�သည့််� လူူမှုုသတင်းး�မီီဒီီယာာစော�ာင့််�ကြ�ပ််ကြ�ည့််�ရှုုသူူများ��းသည််
၂၈ RIO ၂၀၂၀
အကြံ�ပြု�ု
ံ ချျက််
ပြ�ည််သူ့့�နည်းး�ပညာာပံ့့�ပိုးး��ပေး�းသူူများ��း၊ နိုု�င််ငံံသားး�များ��း၊ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူများ��းနှှင့််� အလှူူ�ရှှင််
များ��းသည်် ပူးး�ပေါ�ါင်းး�လုုပ််ဆော�ာင််ရန််နှှင့််� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�နှှင့်�သ
် က််ဆိုု�င််သည့််� ပညာာရှှင််ဆန််ဆန််ကျွွမ်းး�ကျျင််မှုုများ�း�ကိုု�
ထည့််�သွွင်းး�စဉ်းး�စား�းသင့််�သည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းမတိုု�င်မှီီ�
် ကျျန််ရှိသော����ာအချိိ�န််ကာာလများ��းအတွွင်းး� ပြ�ည််သူနှှင့်
ူ �်
မဲဲဆန္ဒဒရှှင််အသိိပညာာပေး�းခြ�င်းး�ကိုု� ဦးးစား�းပေး�းလုုပ်ဆော�
် ာင််သင့််�သည််။
ပြ�င််ပစစ််ဆေး�းခြ�င်းး�များ��းနှှင့်�် စေ့�့စပ််လုုပ်ဆော�
် ာင််ချျက််များ��းကြော��ာင့််� လွွန််ခဲ့့�သော�ာဆယ််စုုနှှစ်အ
် တွွင်းး� မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ံရှိိ� တိုးး��ပွား��း
လာာသော�ာ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းသမာာသမတ််ကျျမှုုများ��း အကျိုးး���ဖြ�စ််ထွွန်းး�ခဲ့့�သည််။ ၂၀၁၀ ခုု နှှစ််တွွင်် နိုု�င််ငံံတကာာလေ့�့လာာ
စော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူများ��းကိုု�မဖိိတ််ခေါ်�်ခဲ့့�ပဲဲ ဒေ�သတွွင်းး�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ခြ�င်းး�သည်် တရား�းမဝင််သော�ာ
လုုပ်ဆော�
် ာင််ချျက််ဖြ�စ််သည််ဟုု သတ််မှှတ်ခဲ့့�
် သည််။ သို့့��သော်�်�လည်းး� နိုု�င််ငံံသားး�များ��းသည်် နိုု�င််ငံံတကာာလူူမှုုအသိုု�င်းး�အဝိုု�င်းး�
ထံံသို့့�� မဲဲများ��းအကြော��ာ�င်းး�သတင်းး�ပေး�းရန်် တန််ဖိုးး��မဖြ�တ််နိုု�င်သ
် ည့််� အစီီရင််ခံံစာာများ��းဖြ�င့််�ပံ့့�ပိုးး��ပေး�းခဲ့့�သည််။ ဒေါ်�်အော�ာင််
ဆန်းး�စုုကြ�ည််အားး� လွှှတ််တော်�်�သို့့��ပထမဆုံးး��ဝင််ရော�ာက််စေ�နိုု�င်ခဲ့့�
် သည့််� ၂၀၁၂ ခုုနှှစ်် ကြား�း�ဖြ�တ််ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�တွွင််
သံံတမန််ရေး�းရာာလေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ခြ�င်းး�အကန့််�အသတ််ရှိိ�ခဲ့့�ပြီး�း� ထွွက််ပေါ်�်လာာသော�ာ နိုု�င််ငံံသားး�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�
လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူများ��းအတွွက်် အရပ််ဘက်လူ
် ူထုုရပ်ဝ
် န်းး�နေ�ရာာကိုု� စမ်းး�သပ််ရန်မြေ�ေပြ�
် င််တစ်ခု
် ုပေး�းခဲ့့�သည််။
သို့့��သော်�်�လည်းး� မြ�န််မာာနိုုင်
� ငံ
် ရှိိ�
ံ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲများ��းကို
�ဲ �ု ပိုု�မို�ကျ
ု ျယ်ပြ�န့််�စွာာ�လေ့�့လာ
် ာစော�ာင့််ကြ� �ည့််သ
� ည််မှာာ� ၂၀၁၅ ခုုနှစ်
ှ မှ
် ဖြှ �စ််ပြီး�း�
လုုပ်င
် န်းး�စဉ််၏ ပွွင့််�လင်းး�မြ�င််သာာမှုုအတွွက်် အကျိုးး���ပြု�ုစေ�ကာာ တန််ဖိုးး��မဖြ�တ််နိုု�င််သော�ာထွွက််ဆိုု�ချျက််များ��း၊ အစီီရင််ခံံစာာ
များ��းနှှင့်�် အကြံ�ပြု�ု
ံ ချျက််များ��းကိုု� ပေး�းခဲ့့�သည််။ ထို့့��အတူူ ၂၀၁၇ နှှင့်�် ၂၀၁၈ ခုုနှှစ်် ကြား�း�ဖြ�တ််ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းကိုု�လည်းး�
ပြ�ည််တွွင်းး�နှှင့်�် နိုု�င််ငံံတကာာလေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူများ��းမှှ စော�ာင့််�ကြ�ည့််�ခဲ့့�ကြ�သည််။
အကြံ�ပြု�ု
ံ ချျက််
် ံဥပဒေ�ေပြု�ုသူူများ��းနှှင့််� UEC တို့့��သည်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူများ�း�၏ အကြံ�ပြု�ုချျက်
မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ ံ ်များ�း�ကိုု�
အချိိ�န််နှှင့််�တပြေး�း��ညီီ ဖြေ�ေရှှင်းး�ဆော�ာင််ရွွက််သင့််�သည််။
ဤအကဲဲဖြ�တ််ဆန်းး�စစ််ချျက််ကိုု�ရေး�းသားး�ချိိ�န််တွွင်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င်ရာ
် ာပြ�ည််သူ့့�လှုုပ်ရှား��းမှု
် ုအဖွဲ့့�� (PACE) သည်် ကျျယ််
ကျျယ််ပြ�န့််�ပြ�န့််� တစ််နိုု�င််ငံံလုံးး��အတိုု�င်းး�အတာာဖြ�င့််� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ခြ�င်းး�ကိုု� မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��ရေး�း
ကာာလ၊ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�နေ့�နှ
့ ှင့််� ရလဒ််များ��းအတည််ပြု�ုခြ�င်းး�စသည််တို့့��အကျုံးး���ဝင််အော�ာင်် စော�ာင့််�ကြ�ည့််�လေ့�့လာာမှုုပြု�ုလုုပ််
မည့််� တစ််ခုုတည်းး�သော�ာ အရပ််ဘက်လူ
် ူမှုုအဖွဲ့့�အ
� စည်းး� ဖြ�စ််ပုံံ�ရသည််။ PACE သည်် ရေ�ရှှည်လေ့�့လာ
် ာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူ
အမြော�ာ��က််အများ��းတို့့��ကိုု� နေ�ရာာချျထားး�ပြီး�း� ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ရက်တွွ
် င်် လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူပေါ�ါင်းး� ၂,၀၀၀ တို့့��ဖြ�င့််� စော�ာင့််�
ကြ�ည့််�သွားး��ရန််စီီစဉ််ထားး�သည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�အသိိပညာာပေး�းခြ�င်းး�နှှင့်�် လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ခြ�င်းး�မိိတ််ဖက်ကွွန်
် ယ် က််
(EEOP) နှှင့််� ၎င်းး�၏ အဖွဲ့့�ဝ
� င််အဖွဲ့့�အ
� စည်းး�အချို့့���တို့့��သည််လည်းး� နိုု�င််ငံံ၏အနည်းး�ဆုံးး��အပိုု�င်းး�များ��းတွွင်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��း
လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�သွားး��ရန်် ကြိုး�း��ပမ်းး�လျျက််ရှိိ�သည််။ ၎င်းး�တို့့��၏စေ့�့စပ််လုုပ်ဆော�
် ာင််ချျက််သည်် UEC ၏ အသိိအမှှတ်ပြု�ု
်
အတည််ပြု�ုပေး�းမှုုအပေါ်�်�မူူတည််မည််ဖြ�စ််သည််။ UEC သည်် ယခုုအခါါ အသင်းး�အဖွဲ့့�မှ
� ှတ်ပုံံ�တ
် င််ဥပဒေ�ေအော�ာက််တွွင််
မှှတ်ပုံံ�တ
် င််မထားး�သည့််� နိုု�င််ငံံသားး�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ရေး�းအဖွဲ့့�အ
� စည်းး�များ��းအတွွက်် အသိိအမှှတ်ပြု�ု
် အတည််မပြု�ုပေး�း
မည််ကိုု�စိုးး��ရိိမ််ကြော��ာင်းး� အချို့့���ပြော��ာရေး�းဆိုု�ခွွင့်�ရှိိ�သူ
် ူများ��းက ပြော��ာသည််။ သို့့��သော်�်�လည်းး� ပြ�ည််ထော�ာင််စုုမှှတ်ပုံံ�တ
် င််
ဘုုတ်အ
် ဖွဲ့့�နှ
� ှင့့်� မှှတ်ပုံံ�တ
် င််လျှော�ာ�က််ထားး�ရန််မှာာ� လျှော�ာ�က််ထားး�သည့််� အရပ််ဘက်လူ
် ူမှုုအဖွဲ့့�အ
� စည်းး�သည်် သမ္မမတရုံးး��နှှင့်�်
သက််ဆိုု�င်ရာ
် ာဝန််ကြီး�း�ဌာာနများ��းမှှ ထော�ာက််ခံံစာာများ��းတော�ာင်းး�ခံံရန််လိုု�အပ််ပြီး�း� နိုု�င််ငံသားး
ံ �ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�
ကြ�ည့််�ခြ�င်းး�နှှင့်�ဆို
် ု�င်သ
် ည််မှာာ� UEC ပင််ဖြ�စ််နေ�သည််။ သို့့��သော်�်�လည်းး� UEC သည်် ယင်းး�သို့့��သော�ာထော�ာက််ခံံစာာများ��း
ထုုတ်ပေး�းသွား
် း��ရန််ရှိိ�သည််ဟုု ဖော်�်�ပြ�ထားး�ကြော��ာင်းး� သတင်းး�ရသည််။ ထို့့��အပြ�င်် အချို့့���အရပ််ဘက်လူ
် ူမှုုအဖွဲ့့�အ
� စည်းး�များ��းမှှ
ဗဟိုု�ဘဏ်၏
် ငွေကြေး���း��ခဝါါချျမှုုဆန့််�ကျျင််ရေး�းပြ�ဋ္ဌာာန်းး�ချျက််များ��းကိုု� လုုပ်ဆော�
် ာင််ခြ�င်းး�နှှင့်�ဆ
် က််စပ််သည့််� လုုပ်ဆော�
် ာင််ချျက််
များ��းကြော��ာင့််� ဘဏ််ငွေ�ေလွှဲဲ�ရာာတွွင်် ပြ�ဿနာာများ��းရှိကြော�����ာင်းး�နှှင့်�် ၎င်းး�က နိုု�င််ငံံသားး�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�
ခြ�င်းး�လုုပ်င
် န်းး�များ��းကိုု� ကြို�ု�တင််ပြ�င််ဆင််ရာာတွွင်် ရှုုပ်ထွေး�
် း�မှုုများ��းကိုု�ထပ်မံ
် ဖြံ �စ််ပေါ်�်စေ�ကြော��ာင်းး� အစီီရင််ခံံထားး�သည််။
နိုု�င်ငံ
် ံသားး�များ��း၏ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ဆိုု�င််ရာာ စေ့�့စပ််လုုပ်ဆော�
် ာင််မှုုနယ်ပယ်
် အ် တွွင်းး� အရပ််ဘက်လူ
် ူထုုနေ�ရာာပိိတ််ဆို့့��ခြ�င်းး�မှှ
ရှော�ာ�င််ကြ�ဉ််ရန်် ယင်းး�အခြေ�ေ�အနေ�ေကိုု� အချိိ�န််နှှင့််�တပြေး�း��ညီီ ကျော်�်��လွှားး��သင့််�သည််။
အကြံ�ပြု�ု
ံ ချျက််
UEC သည်် အရပ််ဘက်လူ
် ထု
ူ နှ
ု င့်
ှ ်� မျှဝေ��ေလုုပ်ဆော�
် ာင််သည့််�အလေ့�့�အထကော�ာ�င်းး�များ��းကိုု� ဆက််လက်လု
် ပ်
ု ဆော�
် ာင််သင့််ပြီး� �း�
နိုု�င်ငံ ် အတည််ပြု�ုရေး�းအတွွက်် မလိုု�အပ််သော�ာ
် ံသားး�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�သူူများ��းအားး� အသိိအမှှတ်ပြု�ု
အတားး�အဆီးး�များ�း�မှှရှော�ာ�င််ကြ�ဉ််သင့််�သည််။
COVID-19 ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲများ��း
�ဲ သည်် အခြား�း�ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲနှ
�ဲ င့်
ှ ်� နှိုုင်းး�ယှှဉ်၍
် မရပါါ။ အထူးး�သဖြ�င့််� အာာရှှနိုင်
�ု ငံ
် များ��း
ံ အတွွင်းး�
တော�ာင််ကိုးး��ရီးး�ယားး�နိုု�င်ငံ
် ၏ံ ၂၀၂၀ ခုုနှှစ်၊် ဧပြီ�ီလတွွင်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�ကျျင်းး�ပခဲ့့�သည့််� ဥပမာာသည်် ဆန္ဒဒမဲဲထည့်�သူ
် ူ
အရေ�ေအတွွက််မှှတ်တမ်းး
် �ကော�ာင်းး�ဖြ�င့််�ပင်် COVID-19 အခြေ�ေ�အနေ�ေများ��းအော�ာက််တွွင်် ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�များ��းကိုု� အော�ာင််မြ�င််
အော�ာင််မည််သို့့�� စီီစဉ််ကျျင်းး�ပနိုု�င်သ
် ည််ကိုု�ပြ�သည့််� အကော�ာ�င်းး�ဆုံးး��စံံပုံံ�စံံအဖြ�စ််ညွှှန်း�း ဆိုု�ကြ�သည််။ သို့့��သော်�်�လည်းး� ဥပမာာ
အဖြ�စ််အပျျက််ကိုု� ဒေ�သတွွင်းး�ရှိိ� အခြား�း�သော�ာနိုု�င်ငံ
် ံများ��းတွွင်် တစ််ခုုချျင်းး�စီီ လိုု�က်လံ
် ံပျိုးး���ထော�ာင််မကျျင့််�သုံးး��နိုု�င်ပါ
် ါ။ တော�ာင််
ကိုးး��ရီးး�ယားး�နိုု�င်ငံ
် သံ ည်် COVID-19 ကိုု� စော�ာစီးး�စွာာ� တိုု�က်ဖျ
် ျက််ခဲ့့�ပြီး�း� အစိုးး��ရမှှ မိိတ််ဆက််လုုပ်ဆော�
် ာင််သော�ာ အရေး�း�ယူူ
ဆော�ာင််ရွွက်ချ
် ျက်် (ရော�ာဂါါပိုးး��စမ်းး�သပ််ရှာာ�ဖွေ�ေခြ�င်းး�နှှင့်�် လေ့�့လာာစော�ာင့််�ကြ�ည့််�ခြ�င်းး�၊ ထိတွေ့��့��မှုုခြေ�ေရာာခံံခြ�င်းး�၊ သီးး�ခြား�း�နေ�ထိုု�င််
ခြ�င်းး�၊ ရုုပ်ပို
် ု�င်းး�ဆိုု�င််ရာာခပ််ခွာာ�ခွာာ�နေ�ခြ�င်းး�နှှင့်�် တင်းး�ကြ�ပ််သော�ာ အသွားး��အလာာကန့််�သတ််နေ�ထိုု�င်ခြ�င်းး
် �) များ��းကိုု� အများ��းပြ�ည််
သူူမှှလက်ခံ
် ံခဲ့့�ပြီး�း�၊ လူူကိုု�ယ်တို
် ု�င်မ
် လိုု�အပ််ပဲဲ အဝေး�း�မှှဆန္ဒဒမဲဲထည့််�သည့််�နည်းး�ပညာာ (ကြို�ု�တင််မဲဲပေး�းသည့််�ရက်များ��း
် ၊
စာာတိုု�က်မှ
် ှတဆင့််�မဲဲထည့်�ခြ�င်းး
် �၊ ပြ�ည််ပမှှမဲဲထည့်�ခြ�င်းး
် �) စသည််တို့့��ကိုု� ယခင််ကတည်းး�က လုုပ်ဆော�
် ာင််လာာခဲ့့�ပြီး�း�ဖြ�စ််ကာာ
ယင်းး�သို့့��လုုပ်ဆော�
် ာင််ရန််တိုု�က်တွွ
် န်းး�ခဲ့့�ပြီး�း�၊ မဲဲဆန္ဒဒရှှင်များ��း
် အတွွက်် ကျျင့််�ဝတ််များ��းနှှင့်�် မဲဲရုံံ�များ��းတွွင်် သန့််�ရှှင်းး�စင််ကြ�ယ််မှုု
အတွွက်် မဲဲရုံံ�အလုုပ်သ
် မား�းများ��းအတွွက်် ရှှင်းး�လင်းး�သော�ာညွှှန််ကြား�း�ချျက််များ��းကိုု� ဖော်�်�ဆော�ာင််ပေး�းထားး�ကာာ၊ အမျိုးး���သားး�
ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲကော်
�ဲ �်�မရှှင်သ
် ည််လည်းး� ရှှင်းး�လင်းး�သော�ာ အများ��းပြ�ည််သူထံ
ူ ံ ဆက််သွွယ်အ
် သိပေး��း�ခြ�င်းး�များ��း ပြု�ုလုုပ်ခဲ့့�
် သည််။
တင်းး�ကြ�ပ််သော�ာ ကျျန်းး�မာာရေး�းကာာကွွယ််စော�ာင့််�ရှော�ာ�က််မှုုများ��းက မဲဲဆန္ဒဒရှှင်များ��းအားး
် � အာာမခံံချျက််ပေး�းခဲ့့�ပြီး�း� COVID-19
ဖြ�စ််သည့််�ကြား�း�က မဲဲလာာထည့််�သူူအရေ�ေအတွွက််တိုးး��များ��းခဲ့့�သည််။ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�မဲဲဆွွယ်စ
် ည်းး�ရုံးး��ရေး�းသည်် ယခင််နှှစ််
များ��းနှှင့်�စာ
် ာလျှှင်် ပိုု�မိုု�လျော့�့��နည်းး�နိိမ့််�ပါးး�ခဲ့့�ပြီး�း� နိုု�င််ငံံရေး�းပါါတီီများ��းသည်် အွွန််လိုု�င်းး�မှှတဆင့််�နှှင့််� ဒီီဂျျစ််တယ်နည်းး
် �ပညာာ
များ��းမှှတစ်ဆ
် င့််� မဲဲဆွွယ််စည်းး�ရုံးး��ရေး�းကိုု�အားး�သွွန််ခွွန်စို
် ု�က်် ပိုု�မိုု�လုုပ်ဆော�
် ာင််ခဲ့့�ကြ�သည််။
၃၁ အရေး�းပေါ်�်အခြေ�ေ�အနေ�ေအော�ာက််တွွင််နှင့်
ှ ်� အမျိုးး���သားး�လုံံ�ခြုံ�ံ�ရေး�းကော�ာင််စီအော�
ီ ာက်် ကြား�း�ဝင််အစိုးး��ရအော��ာက််တို့့��တွွင််သာာ ဤကာာလအပိုု�င်းး�အခြား�း�အကန့််�အသတ််
ထက််ကျော်�်��လွွန််ပြီး�း� အချိိ�န််ဆွဲဲ�ဆန့််�နိုု�င်သ
် ည််ဖြ�စ််ပြီး�း� ယင်းး�သို့့��ဖြ�စ််နိုု�င််ချေ�ေမရှိိ�ပါါ။
Democracy Reporting International (DRI) : Political Discourse around Pluralism and Diversity on
Facebook - မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ံ လူူမှုုသတင်းး�မီီဒီီယာာ စော�ာင့််�ကြ�ည့််�လေ့�့လာာခြ�င်းး�အစီီရင််ခံံစာာ။ Pilot analysis ၂၀၁၉ ခုု
နှှစ်် နိုု�ဝင််ဘာာလ၊ ၂၀၂၀ ခုုနှှစ်် ဇန််နဝါါရီီလ၊ ၂၀၂၀ ခုုနှှစ်် ဇွွန််လ။
ဥရော�ာပသမဂ္ဂဂနော�ာက််ဆက််တွဲဲ�လေ့�့လာာရေး�းမစ််ရှှင်အ
် ဖွဲ့့�� (EFM) မြ�န််မာာ ၂၀၁၉ ခုုနှှစ်။် နော�ာက််ဆုံးး��အစီီရင််ခံံစာာ။
Brussels၊ ၂၀၁၉ ခုုနှှစ်၊် ဇွွန််လ ၅ ရက််။
ဥရော�ာပသမဂ္ဂဂ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲလေ့�့လာ
�ဲ ာစော�ာင့််ကြ� �ည့််�ရေး�းမစ််ရှင်
ှ အ
် ဖွဲ့့��(EOM) မြ�န််မာာနိုုင်
� ငံ
် အထွေထွေ��ေ���
ံ ရွေး�း�ကော�ာက််ပွဲဲ�
များ��း၊ နော�ာက််ဆုံးး��အစီီရင််ခံံစာာ။ ရန််ကုုန်။် ၂၀၁၆ ခုုနှှစ်၊် ဇန််နဝါါရီီလ။
ICG : ဟန့််�တားး�နိုုင်
� သော�
် ာစစ််ပွဲ၊�ဲ မြ�န််မာာနိုုင်
� ငံ
် ၏ံ ရခိုုင်
� ပြ�
် ည််နယ်အ
် တွွင်းး� နိုုင်
� ငံ
် ရေး
ံ �းနှှင့််� လက််နက်ကို
် င်
�ု ပ
် ဋိိပက္ခခများ��း။
အာာရှှအစီီရင််ခံံစာာ အမှှတ်် ၃၀၇၊ ၉ ရက်် ဇွွန််လ ၂၀၂၀ ခ။
ICG : မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ံရှိိ� ပဋိိပက္ခခ၊ ကျျန်းး�မာာရေး�း ပူးး�ပေါ�ါင်းး�ဆော�ာင််ရွွက်ချ
် ျက််နှှင့်�် COVID-19 ၊ အာာရှှစာာစော�ာင််အမှှတ််
၁၆၁၊ ၁၉ ရက်် မေ�လ ၂၀၂၀ ဂ။
ICG : အပြ�ည််ပြ�ည််ဆိုု�င်ရာ
် ာတရား�းရုံးး��၌ မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ံ ၊ အာာရှှအမေး�း�အဖြေ�ေ�၊ ၁၀ ရက််နေ့�့ ဒီီဇင််ဘာာ ၂၀၁၉ က။
စုုမွွန်သ
် န့််�၊ မြ�န််မာာနိုု�င်ငံ
် ံတွွင်် ပါါတီီအသင်းး�များ��းပူးး�ပေါ�ါင်းး�သွားး��ပြီး�း� ဖွံ့့��ဖြိုး�း��တိုးး��တက််မှုုအသစ််ဖြ�စ််ပေါ်�်လာာ။ ISEA
Trends in Southeast Asia၊ စာာစော�ာင််အမှှတ်် ၈/၂၀၂၀။
Imprint
The views and opinions expressed in this article are those of the author and do not
necessarily reflect the position of the Heinrich-Böll-Stiftung e.V.