CyanMagentaYellowBlack

Opozita: Mungojnë barnat për trajtimin e Një ngjarje që u Mali i Zi në dy shekuj

Marrëveshja pacientëve me Covid-19 harrua ndodhi dje midis përplasjeve,
rikthen Serbinë në Washington pavarësisë dhe
Shkruan:
në Kosovë Veton Surroi identitetit Mali i Zi në dy shekuj
midis përplasjeve, pava “Vallja e skifterit
në Durmitor, Mali
i Zi”, mars 1905
(Foto: Edith Durham)
Salih Mehmeti
Historia e dy
është thuajse shekujve të
fundit
e kundërta e periferisë
Bosnja në veri,
në lindje si dhe Serbia dhe Kosova dhe
Shqipëria në
jug.
persistencën
bazuar në fise e një shoqërie
të vizash
rësisë dhe identitetit
gjeografike të me sistemin
i përhumbur
Malit të Zi si
një vend Një identitet në pikëpyetje vleror. Kjo është e tyre cilave, mnemonike me anë të
në pjesët malore Serbia ishte, si e ndryshme kisha vazhdimisht të of the Ballkans”
Ballkanit Perëndimor. të para së gjithash, nga përsëriste malazezëve u banorët e vë në dukje
se
Prej njohjes Pyetjes rudimentare voja e veçantë për- lavdin të kujtonin Malit
së pavarësisë
së shtetit të se çfarë
historike.
“Pas inkursioneve
e shtetit nemanjiq”. Brdas, ndonësetë Zi të vjetër dhe
nga dinastia drejtuar nënkuptojnë termat osmane Kjo kishte bërë brenda qenë integruar
e Petroviqëve “Mal
e deri te ripavarësimi më 1878 “malazezë”, studiuesit i Zi” dhe lkan në fund të shekullit në Bal- tonin në Cetinë që njerëzit që je- politik, një territori të njësishëm
më 2006, dy përgjigjur ndryshe-ndry i janë Mali i Zi u nda në të 14-të, të kishin përvoja kishin
projekte të përkundërta
she. Sipas nga Serbia. mënyrë të thiktë tjetërsojta nga ata që jetonin të lueshme. Ajo karakteristika të dal-
tyrëzuar historinë kanë fy- Jozo Tomasheviqit, Kështu, para ranë. në Be- Zi të e delimitonte
e tij. kah mesi i viteve i cili shkruante 19-të, Mali i Zi, shekullit të vjetër si territorin Malin e
Paqja gati ose të paktën John Allcock përreth
e pamundur nëse malazezët ’50, ndërdyshja Crnagora vinte re se identi- Cetinës me ca shtesa
Serbinë fqinje, me formojnë (Mali i Zi i moçëm) Stara fikimi me një Hercegovinë nga
që
edhe dinamikat ka diktuar jo pak të përveçëm apo janë pjesënjë komb një truall i banuar nga ishte dhe vazhdon identitet malazez ishte s, kurse Brdan ana e
të jetë, i përqendruar sivin malor që kufizohejsi ma-
studiuesve, ështëe brendshme, sipas serb mbeti e hapur e kombit dashëse me fise
për shumë vlladikat njëfarë udhëheqjeluftë- në trevën përreth Shqipërinë. me
të dy traditave fryt i ballafaqimit dekada në mendjet e studiuesve. e tyre”, shkruan nga nga periferia Cetinës, ndryshe
“Në të vërtetë,
shemra mes “Procesi i cili është Morrison që identifikohej gjatë
malazezëve: ka evoluar prejse identitete serbe, periudhës
srptsvo (serbizma) vetë sheviqi e profesor
Toma- Evropës Juglindore i historisë së edhe
me
shqiptare e madje menjëherë pas bashkimit,
crnogorstvo (malazezima dhe bëri këtë kroate. i një kontrolli etablimi
). risa një identitet observim dhe de- University në De Montfort efektiv shtetëror
Në zemër të së i veçantë kombëtar në Leicester. Piktura hapësinore Brda u bë sfidë në
timi që i mëshon parës qëndron më- malazez ka vazhduar të “Kjo trevë përfaqëson Malit të Zi është, e identitetit të Cetinën
sesa
më e madhe
për
theksimit të karak- problemi mbetet zhvillohet, vonë do atë që më siç thotë John sigurimi i pavarësisë
terit serb të i njëjtë. Pse ky të bëhej cock, All- nga pushteti
paraqitur ata
malazezëve,
duke i biguitet? Paj, përgjigjet am- malazez. Këtu, embrioni i shtetit tografinjëjtë si “të kapësh një osman”, shkruan
si gjenden në historitë mund të veçanti banorët morën në të cilën një fo- Morrison.
shme e korpusit “pjesë e pashqit- të tilla që i bën në fokus të objekt mbahet
kombëtar serb”. Serbisë dhe Malit e ndërkallura të heshin nga të tjetërso- mbrehtë në
E dyta traditë gjindja Ndonëse qendër.
veri; dhe si rrjedhim,e tyre serbe në tekstin je i vetëdijshëm për kon- Shkëlqimi dhe rënia
i kundërvihet e tyre të përbashkëta të Zi dhe përvojat
dosshmërish
t këtij mëtimi, ven- identitetet e që
tyre”, shkruan ngjizën shihnin veten si malazezë
ata prireshin
ta rri objekti,
e gjysmë-fokus
uar në të cilin
e mbretërisë
theksuar të duke
drejtën e malazezëve në librin e tij Morrison kombëtaristë në terma përcaktuar.ky kontekst mbetet Prominenca

Faqe 11-16
për t’u spikatur “Montenegro ”, i pa- zhguallit e Malit të

Faqe 9
si komb i përveçëm, ern History” i : A Mod- ‘Mali i Zi ballkanik ishte Zi jashtë

Faqe 2
Historianë të
ndryshëm, sidomos këtë aspekt lë në hije i kulluar’ në itë e

Faqe 4
e jo thjesht si botuar më 2009 jo pak mer-
degë Bloomsbury nga Ivo Banac,
Sipas studiuesite kombit serb. Academic. kanë vënë re pastajme shtojcat e më- princit Danillo.
Ngulmimi i tij
Kenneth Morrison, nga Londra,
Megjithëse shumëçka vendëse malazeze se tradita identifikimterritoriale që kishin me “çështjen
malazeze” do
është e për- trashëgimi që rrah për të dobët një jo pak
lit të 19-të, që prej shekul- bashkët për serbë një Në krye të herës, me Malin e Zi”. mes rezultate: ravijëzimi i kufirit
të sillte
çështjet e shtetësisë, mas tradita fetare e malazezë, veç- Dioklesë të veçantë i
kombësisë dhe dhe ajo kulturore, së vjetër ilire, referohet ishte treva e Mali i Zi i vjetër Malit të Zi dhe
Perandorisë
tar kanë mbizotëruar identitetit kombë- studiuesit vënë re në mesjetë u ose asaj që vogël
katër nahi (rrethe)që përbëhej nga në
mane, rritja e
profilit të Malit Os-
edhe atë që njoh
malazeze. Po politikën
përcaktuar barazlargimi ka Por, në trevat si Zeta. moheshin fort që nuk ngac- Evropë dhe konsolidimi të Zi
kështu, perceptimet Është ajo çka Elizabeth n e tyre. pjesë e shtetit e tjera që u prej së brendshme i fuqisë
e përkundërta
kanë librin Roberts në malazez gjatë bënë osmane. Më 1796, inkursioneve Princi Nikolla
të shtetit.
të jetës politike qenë në zemër tain” e saj “Realm of Black Moun- lit të 19-të, identiteti serb shekul- bashkua
me trevën e
Mali i Zi u Petroviq, që hipi
kapërthyer të shtetit të e kishte përshkruar të parë. qe në plan
sisë) që shënoi Brdas (malë- fron më 1860 në moshën në
nga Kroacia tjetër i përvojës si “aspekt gjenezën e një do ta gjente vetën 18-vjeçare,
dhe nënkuptuar malazeze” duke Sipas Banacit, flikti qindvjeçar. kon- të Zi në krye të një
popullata e këtyre që kishte ndryshuar Mali
historinë, gjeografinë anëve ishte e ndikuar Antropologia fundamen-
nga “tradita së tepërmi
Edith Durham britanike, Mary talisht, madje më i ndryshëm
serbe…një sistem në librin e kishin shestuar sesa që
de- Tribal
Origins, Laws e saj “Some të parët e tij.
and Customs
vijon në faqen
13

CyanMagentaY
elloëBlack

e shtunë • 5 shtator 2020

Numri 8309 • Çmimi 0,50 € www.koha.net

Marrëveshja e Washingtonit:
Dy letra, pa njohje të ndërsjellë
Përfitimet: Njohja nga Izraeli • Koncesionet: Ujmani, Mini-Schengeni

Foto: AP

CyanMagentaYelloëBlack