§Ò c¬ng «n tËp häc phÇn m¸y ®iÖn

PhÇn lý thuyÕt
C©u 1: Tr×nh bµy cÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p?
C©u 2: Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tæ nèi d©y cña m¸y biÕn ¸p? Cho vÝ dô
minh ho¹.
C©u 3: Nªu nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c m¸y biÕn ¸p cã thÓ lµm viÖc song
song? H·y gi¶i thÝch.
C©u 4: Nªu c¸c ph¬ng tr×nh c¬ b¶n vµ m¹ch ®iÖn thay thÕ cña m¸y biÕn
¸p?
C©u 5: Nguyªn t¾c thùc hiÖn d©y quÊn phÇn øng cña m¸y ®iÖn quay?
C©u 6: Tr×nh bµy søc tõ ®éng cña d©y quÊn phÇn c¶m tËp trung m¸y
®iÖn quay?
C©u 7: Ph©n lo¹i, kÕt cÊu vµ c«ng dông cña m¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé?
C©u 8: Quan hÖ ®iÖn tõ cña m¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé lµm viÖc khi r«to
®øng yªn?
C©u 9: Quan hÖ ®iÖn tõ cña m¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé lµm viÖc khi r«to
quay?
C©u 10: ChÕ ®é lµm viÖc, gi¶n ®å n¨ng lîng vµ ®å thÞ vÐct¬ cña m¸y
®iÖn K§B ë chÕ ®é ®éng c¬ ®iÖn?
C©u 11: ChÕ ®é lµm viÖc, gi¶n ®å n¨ng lîng vµ ®å thÞ vÐct¬ cña m¸y
®iÖn K§B ë chÕ ®é m¸y ph¸t ®iÖn?
C©u 12: ChÕ ®é lµm viÖc, gi¶n ®å n¨ng lîng vµ ®å thÞ vÐct¬ cña m¸y
®iÖn K§B ë chÕ ®é h·m?
C©u 13: Nªu hiÖu øng mÆt ngoµi, m¹ch ®iÖn thay thÕ ë d©y quÊn r«to
lång sãc r·nh s©u trong m¸y ®iÖn K§B?
C©u 14: Nªu hiÖu øng mÆt ngoµi, m¹ch ®iÖn thay thÕ ë d©y quÊn r«to
hai lång sãc trong m¸y ®iÖn K§B?
C©u 15: Ph¬ng ph¸p më m¸y vµ c¸c lo¹i ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé mét
pha?
C©u 16: Ph©n lo¹i, kÕt cÊu vµ c¸c trÞ sè ®Þnh møc cña m¸y ®iÖn ®ång
bé?
C©u 17: Tr×nh bµy hÖ kÝch tõ trong m¸y ®iÖn ®ång bé?
C©u 18: Tõ trêng cña d©y quÊn kÝch thÝch trong m¸y ®iÖn ®ång bé?
C©u 19: Tõ trêng cña phÇn øng trong m¸y ®iÖn ®ång bé?
C©u 20: Quan hÖ ®iÖn tõ vµ gi¶n ®å n¨ng lîng trong m¸y ph¸t ®iÖn ®ång
bé?
C©u 21: Quan hÖ ®iÖn tõ vµ gi¶n ®å n¨ng lîng trong ®éng c¬ ®iÖn ®ång
bé?
C©u 22: ¶nh hëng cña t¶i kh«ng ®èi xøng víi m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé?
C©u 23: Ph¬ng ph¸p hoµ ®ång bé kiÓu ¸nh s¸ng khi ghÐp m¸y ph¸t ®iÖn
®ång bé vµo lµm viÖc song song víi líi ®iÖn?
C©u 24: Ph¬ng ph¸p hoµ ®ång bé kiÓu ®iÖn tõ vµ ph¬ng ph¸p tù ®ång bé
khi ghÐp m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé vµo lµm viÖc song song víi líi ®iÖn?
C©u 25: C¸ch ®iÒu chØnh c«ng suÊt ph¶n kh¸ng cña m¸y ph¸t ®iÖn ®ång
bé?

C©u 26: Ph¬ng ph¸p më m¸y ®éng c¬ ®iÖn ®ång bé theo ph¬ng ph¸p
kh«ng ®ång bé?
C©u 27: Tr×nh bµy cÊu t¹o, c«ng dông vµ chÕ ®é lµm viÖc cña m¸y bï
®ång bé?
C©u 28: Tr×nh bµy c¸c ¶nh hëng cña ng¾n m¹ch ®ét nhiªn ®Õn b¶n th©n
m¸y ®iÖn ®ång bé vµ ®èi víi hÖ thèng ®iÖn lùc?
C©u 29: Nªu cÊu t¹o, c«ng dông vµ c¸c trÞ sè ®Þnh møc cña m¸y ®iÖn mét
chiÒu?
C©u 30: Tr×nh bµy ph¶n øng phÇn øng trong m¸y ®iÖn mét chiÒu khi cã
t¶i?
C©u 31: Nªu tõ trêng cùc tõ phô trong m¸y ®iÖn mét chiÒu?
C©u 32: Nªu tõ trêng cña d©y quÊn bï trong m¸y ®iÖn mét chiÒu?
C©u 33: Nªu søc ®iÖn ®éng c¶m øng, m«men ®iÖn tõ vµ c«ng suÊt cña
m¸y ®iÖn mét chiÒu?
C©u 34: Qu¸ tr×nh n¨ng lîng vµ ph¬ng tr×nh c©n b»ng trong m¸y ®iÖn mét
chiÒu?
C©u 35: Qu¸ tr×nh ®æi chiÒu vµ c¸c d¹ng ®æi chiÒu trong m¸y ®iÖn mét
chiÒu?
C©u 36: Nguyªn nh©n sinh ra tia löa ®iÖn vµ c¸c ph¬ng ph¸p c¶i thiÖn
®æi chiÒu trong m¸y ®iÖn mét chiÒu?
C©u 37: Nªu ®iÒu kiÖn, ph©n phèi vµ chuyÓn t¶i c¸c m¸y ph¸t ®iÖn mét
chiÒu lµm viÖc song song?
C©u 38: Nªu kÕt cÊu vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ®éng c¬ ®iÖn ba pha cã
vµnh gãp (SRAGHE - RICTE)?
C©u 40: Nªu kÕt cÊu vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ®éng c¬ ®iÖn nèi tiÕp
mét pha cã vµnh gãp?

PhÇn bµi tËp

C©u 1: VÏ s¬ ®å nguyªn lý vµ ®å thÞ vÐct¬ cña m¸y biÕn ¸p cã tæ nèi d©y
sau:
a. Tæ nèi d©y Δ/Y - 11
b. Tæ nèi d©y Δ/ Δ - 10
 c. Tæ nèi d©y Δ/ Δ - 4
d. Tæ nèi d©y Y /Y - 4
C©u 2: Cho mét m¸y biÕn ¸p cã dung lîng ®Þnh møc S®m = 20000 kva, U1 =
126,8 kv, U2 = 11kv, f = 50 Hz, diÖn tÝch tiÕt diÖn lâi thÐp S = 3595 cm 2,
mËt ®é tõ th«ng B = 1,35 T. TÝnh sè vßng d©y cña d©y quÊn s¬ cÊp vµ
thø cÊp.
C©u 3: Mét m¸y biÕn ¸p mét pha cã dung lîng 5 kva cã hai d©y quÊn s¬
cÊp vµ hai d©y quÊn thø cÊp gièng nhau. §iÖn ¸p ®Þnh cña mçi d©y quÊn
s¬ cÊp lµ 1100 v vµ cña mçi d©y quÊn thø cÊp lµ 110 v. Thay ®æi c¸ch nèi
c¸c d©y quÊn víi nhau sÏ cã c¸c tØ sè biÕn ®æi ®iÖn ¸p kh¸c nhau. Víi mçi
c¸ch nèi h·y tÝnh c¸c dßng ®iÖn ®Þnh møc s¬ vµ thø cÊp.
C©u 4: Mét m¸y biÕn ¸p ba pha Y/Y-12 cã c¸c sè liÖu sau ®©y: S ®m = 180
kva, U1/U2 = 6000/400 v, dßng ®iÖn kh«ng t¶i i 0% = 6,4; tæn hao kh«ng t¶i
P0
= 1000 w, ®iÖn ¸p ng¾n m¹ch un% = 5,5; tæn hao ng¾n m¹ch P n = 4000 w.
Gi¶ thö r1 = r2’ , x1 = x2’. H·y vÏ m¹ch ®iÖn thay thÕ cña MBA vµ tÝnh c¸c
thµnh phÇn cña ®iÖn ¸p ng¾n m¹ch.
C©u 5: Cho ba m¸y biÕn ¸p lµm viÖc song song víi c¸c sè liÖu sau:

M¸y S®m (kva) U1®m (kv) U2®m (kv) Un(%) Tæ nèi d©y
I 1000 35 6,3 6,25 Y/Δ-11
II 1800 35 6,3 6,6 Y/Δ-11
III 2400 35 6,3 7 Y/Δ-11
TÝnh:
a. T¶i cña m¸y biÕn ¸p khi t¶i chung lµ 4500 kva
b. T¶i lín nhÊt cã thÓ cung cÊp cho hé dïng ®iÖn víi ®iÒu kiÖn
kh«ng mét m¸y biÕn ¸p nµo bÞ qu¸ t¶i
c. Gi¶ thö m¸y I ®îc phÐp qu¸ t¶i 20%, th× t¶i chung cña c¸c m¸y lµ
bao nhiªu?
C©u 6: D©y quÊn ba pha cña m¸y ®iÖn xoay chiÒu cã c¸c sè liÖu sau: Z =
24, 2p = 2. vÏ h×nh sao s®® vµ gi¶n ®å khai triÓn cña:
a. D©y quÊn ®ång t©m
b. D©y quÊn ®ång khu«n
C©u 7: lâi thÐp phÇn øng cña mét m¸y ®iÖn xoay chiÒu 4 cùc cã 36 r·nh.
H·y vÏ gi¶n ®å khai triÓn khi quÊn d©y thµnh d©y quÊn xÕp ba pha hai
líp bíc ng¾n β = 7/9, mçi pha cã hai nh¸nh song song.
C©u 8: Mét m¸y ®iÖn mét chiÒu cã S = G = Z nt =16, p = 2. Hái nÕu chän
m ≤ 2 th× cã thÓ quÊn theo lo¹i d©y quÊn nµo? Khi ®Êy h·y t×m c¸c bíc
d©y quÊn y, y, yg, a vµ vÏ h×nh sao s®® vµ gi¶n ®å khai triÓn.
C©u 9: Cho mét m¸y ph¸t ®iÖn ba pha 6000 kw; 6300 v; 3000 vg/ph; f = 50
Hz; cosφ = 0,8; ®êng kÝnh trong cña stato D = 0,7 m; chiÒu dµi stato l=
1,35 m; Btb = 0,489 T; Z = 36; y = 13; w = 24. H·y tÝnh søc ®iÖn ®éng pha
cña m¸y.
C©u 10: Cho mét m¸y ph¸t ®iÖn ba pha tèc ®é quay n = 75 vg/ph, d©y
quÊn mét líp dßng ®iÖn ®i qua mçi phÇn tö I = 230 A (trÞ sè hiÖu dông),
sè r·nh phÇn tÜnh Z = 480, trong mçi r·nh cã 8 thanh dÉn, tÇn sè f = 50 Hz.
TÝnh:
a. Biªn ®é cña c¸c sãng ®iÒu hoµ st® bËc 1, 3, 5 cña mçi phÇn tö khi
i = Im
b. Biªn ®é cña c¸c st® bËc 1, 3, 5 cña d©y quÊn mçi pha.
C©u 11: Mét ®éng c¬ ®iÖn K§B ba pha ®Êu Y, 380 v, 50 Hz, n ®m = 1440
vg/ph. Víi c¸c tham sè nh sau: r1 = 0,2 Ω, r2’ = 0,25 Ω, x1 = 1 Ω, x2’ = 0,95 Ω,
xm = 40 Ω, bá qua rm . TÝnh sè ®«i cùc, tèc ®é ®ång bé, hÖ sè trît ®Þnh
møc. VÏ m¹ch ®iÖn thay thÕ h×nh T vµ c¨n cø vµo ®ã tÝnh ra trÞ sè cña
c¸c dßng ®iÖn I1, I0, vµ I2’
C©u 12: Mét ®éng c¬ ®iÖn K§B tiªu thô n¨ng lîng ®iÖn lµ 60 kw, tæng
tæn hao trªn stato lµ 1kw, hÖ sè trît s = 0,03. TÝnh c«ng suÊt c¬ vµ tæn hao
®ång cña r«to.
C©u 13: Mét ®éng c¬ ®iÖn K§B ba pha 6 cùc, ®iÖn ¸p ®Þnh møc lµ 380
v ®Êu Y, tÇn sè 50 Hz, c«ng suÊt ®Þnh møc lµ 28 kw, tèc ®é ®Þnh møc
lµ 980 vg/ph, lóc t¶i ®Þnh møc cosφ = 0,88, tæn hao ®ång vµ s¾t stato lµ
2,2 kw, tæn hao c¬ lµ 1,1 kw. TÝnh hÖ sè trît, tæn hao ®ång r«to, hiÖu
suÊt, dßng ®iÖn stato, vµ tÇn sè dßng ®iÖn r«to khi t¶i ®Þnh møc.
C©u 14: Mét ®éng c¬ ®iÖn K§B ba pha r«to lång sãc cã: P ®m = 20 kw, U1
= 380 v, ®Êu Y,  = 88%, cosφ = 0,84, n®m = 970 vg/ph. BiÕt r»ng Ik/ I®m =
4.5; Mk/ M®m = 1.2; Mmax/ M®m = 1,8. TÝnh:
a. I®m , Ik ,s®m
b. M®m , Mk , Mmax vµ tæng tæn hao trong ®éng c¬khi lµm viÖc ®Þnh
møc.
C©u 15: Cho mét ®éng c¬ ®iÖn K§B r«to d©y quÊn p = 2, f = 50 Hz, r 2 =
0,02 Ω, n = 1485 vg/ph. NÕu m«men t¶i kh«ng ®æi, muèn cã n = 1050
vg/ph th× ph¶i thªm ®iÖn trë phô vµo r«to lµ bao nhiªu? NÕu thay ®æi
®iÖn ¸p ®Æt vµo d©y quÊn stato ®Ó cã ®îc tèc ®é trªn (kh«ng cã ®iÖn
trë phô vµo r«to) th× ph¶i ®Æt vµo stato mét ®iÖn ¸p lµ bao nhiªu?
C©u 16: Cho mét ®éng c¬ K§B ba pha bèn cùc P®m = 10kw, U®m = 380/220
v, Y/Δ, cã c¸c tham sè: r1 =0,355 Ω, r2’ = 0,38 Ω, rm = 1,92 Ω, x1 = 1,1 Ω, x2’
= 1,2 Ω, xm = 30 Ω. H·y x¸c ®Þnh:
a. Tèc ®é ®éng c¬ khi tiªu thô tõ líi ®iÖn 8 kw víi cosφ = 0,75 (®éng
c¬ ®Êu Y).
 b. C«ng suÊt vµ m«men trªn trôc ®éng c¬ (cho pc¬ + pf = 233 w)
c. Tèc ®é míi cña ®éng c¬ khi cho thªm mét ®iÖn trë phô r f = 1,5 Ω
vµo m¹ch cña r«to
C©u 17: Cho mét m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé cùc låi 8750 kva, 11 kv, nèi Y cã
xd = 17Ω, xq = 9Ω, r = 0, lµm viÖc ë t¶i ®Þnh møc víi cosφ = 0,8. H·y
tÝnh:
a. TrÞ sè cña xd, xq trong hÖ ®¬n vÞ t¬ng ®èi.
b. Søc ®iÖn ®éng E0 vµ gãc θ øng víi t¶i ®Þnh møc.
c. C«ng suÊt ®iÖn tõ cña m¸y lóc ®ã.
C©u 18: Cho hai m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé nèi Y hoµn toµn gièng nhau vµ cã
x®b = 4,5Ω lµm viÖc song song. T¶i chung ë ®iÖn ¸p 13,2 kv lµ 26000kw,
hÖ sè c«ng suÊt cosφ = 0,866, ®îc ph©n ®Òu cho hai m¸y. NÕu thay ®æi
kÝch tõ ®Ó ph©n phèi l¹i c«ng suÊt ph¶n kh¸ng sao cho hÖ sè c«ng suÊt
cña mét m¸y cosφ1 = 1th× lóc ®ã hÖ sè c«ng suÊt cosφ2 cña m¸y kia lµ bao
nhiªu? TÝnh E vµ θ cña mçi m¸y trong trêng hîp ®ã.
C©u 19: Cho m¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé ba pha S ®m = 35 kva, U®m = 400/230
v, Y/Δ, x®b* =1,2, lµm viÖc trong hÖ thèng ®iÖn víi t¶i c¶m ®Þnh møc
cosφ®m = 0,8; dßng ®iÖn kÝch tõ It®m = 25 A. H·y x¸c ®Þnh:
a. Søc ®iÖn ®éng E0 vµ gãc ψ
b. Dßng ®iÖn kÝch tõ ®Ó m¸y cã cosφ = 0,9 khi P = const.
c. Cosφ vµ c«ng suÊt ph¶n kh¸ng Q khi dßng kÝch tõ It = 30 A
C©u 20: Tæng c«ng suÊt t¸c dông cña mét nhµ m¸y P 1 = 527kw, cosφ1 = 0,7
®Ó kÐo thªm mét t¶i ®éng lùc cã c«ng suÊt P 2 = 150 kw nhµ m¸y sö dông
thªm mét ®éng c¬ ®ång bé. Hái c«ng suÊt S ®b cña ®éng c¬ ®ång bé ®ã lµ
bao nhiªu kva ®Ó kÐo ®îc t¶i ®éng lùc trªn vµ n©ng cosφ cña nhµ m¸y lªn
0,9? Cho biÕt hiÖu suÊt cña ®éng c¬ ®ång bé  = 0,87.
C©u 21: Mét ®éng c¬ ®iÖn kÝch thÝch song song cã c¸c sè liÖu sau: P ®m
= 550 kw, U®m = 600v, I®m = 1000A, p = 3, n®m = 500 vg/ph. Dßng ®iÖn
kÝch tõ It = 19 A, phô t¶i ®êng A= 270 A/cm. §êng kÝnh ngoµi phÇn
øng D = 92 cm. D©y quÊn xÕp phøc t¹p víi m = 2. §iÖn ¸p gi¸ng trªn phÇn
øng IR = 40 v. TÝnh:
a. Søc tõ ®éng phÇn øng khi chæi ®iÖn n»m trªn ®êng trung tÝnh
h×nh häc
b. TÝnh tõ th«ng Φ cña m¸y
c. TÝnh Fd vµ Fq khi xª dÞch chæi ®iÖn 100 gãc ®é ®iÖn khái ®êng
trung tÝnh h×nh häc
C©u 22: Mét ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch thÝch song song cã c¸c sè
liÖu sau: P®m = 96 kw, U®m = 440 v, I®m = 255A, It = 5A, n®m = 500 vg/ph,
R = 0,078 Ω. H·y t×m:
a. M«men ®Þnh møc ë ®Çu trôc M2
 b. M«men ®iÖn tõ khi dßng ®iÖn ®Þnh møc
c. Tèc ®é quay lóc kh«ng t¶i lý tëng ( I = 0 )
C©u 23: Mét m¸y ph¸t ®iÖn khÝch thÝch ngoµi cã U®m = 220V, n®m = 1000
vg/ph. BiÕt r»ng ë tèc ®é n = 750 vg/ph th× søc ®iÖn ®éng lóc kh«ng t¶i
E0 = 176 v. Hái søc ®iÖn ®éng vµ dßng phÇn øng lóc t¶i ®Þnh møc cña
m¸y lµ bao nhiªu, biÕt r»ng ®iÖn trë phÇn øng R = 0,4 Ω
C©u 24: TÝnh sè vßng d©y cña cùc tõ phô cña m¸y ph¸t ®iÖn mét chiÒu
®Ó cã ®æi chiÒu ®êng th¼ng. Cho N = 834, I = 50 A, a = p = 1, w s = 3, D
= 24,5 cm, n = 1460 vg/ph, λ = 8,5 * 10-6 H/m, l  = l®c = 8 cm,  f = 3 mm,
k  f = 1,3.
C©u 25: Hai m¸y ph¸t ®iÖn khÝch thÝch song song cã c¸c sè liÖu sau:

M¸y P®m ( kw ) n ( vg/ph ) U0 ( v ) U®m( v )

I 20 1000 230 210
II 15 1200 240 210

Gi¶ thö quan hÖ U = f(I) lµ ®êng th¼ng. TÝnh:

a. C«ng suÊt cña mçi m¸y khi t¶i tæng lµ 20 kw vµ ®iÖn ¸p lóc ®ã ?
b. T¶i tæng lín nhÊt víi ®iÒu kiÖn kh«ng m¸y nµo bÞ qu¸ t¶i ?
C©u 26: Cho ®éng c¬ ®iÖn kÝch thÝch song song P ®m = 17kw, U®m =
220v, n®m = 1150 vg/ph, R = 0,1 Ω , M®t = 12 kG.m . H·y x¸c ®Þnh:
a. C«ng suÊt ®iÖn tõ P®t vµ dßng ®iÖn I
b. §iÖn trë ®iÒu chØnh R®c m¾c trªn m¹ch phÇn øng ®Ó ®éng c¬
quay víi tèc ®é 500 vg/ph khi m«men t¶i kh«ng ®æi (bá qua ph¶n
øng cña phÇn øng)