UNIVERZITET U SARAJEVU

ELEKTROTEHNIČKI FAKULTET SARAJEVO

ODSJEK ZA ELEKTROENERGETIKU

Laboratorijska vježba 3
II ciklusa studija

Energetska ekonomika

Profesor: Student:

doc. dr Adnan Mujezinović, dipl.ing.el Ime i prezime: Hajduković Emir

Broj indeksa: 1463/16808

Sarajevo 2020 godine.

Postavka laboratorijske vježbe
U laboratorijskoj vježbi tri potrebno je nadograditi model iz predhodne vježbe početna
shema vježbe je prikazana na slici 1. Nadogradnja u odnosu na predhodnu vježbu ogleda
se u ograničenjima vezanim za reaktivnu snagu generatora koja su prikazana u tabeli 1.

Slika 1: Shema spoja.

Tabela I: Ograničenja na reaktivnu snagu.

Generator Min. reaktivna snaga Max. reaktivna snaga
(MVAr) (MVAr)
1 -50 100
2 -20 20
3 -50 50
4 -30 30

U sklopu laboratorijske vježbe tri potrebno je uraditi:

• napraviti poređenje troškova iz laboratosijeks vježbe 2 (slučaj bez ograničenja na
reaktivnu snagu) sa troškovima kada je prisutna kompenzacija i sa troškovima kada je
prisutna i kompenzacija i ograničenja na reaktivnu snagu
• Potrebno je ugraditi kompenzatore reaktivne snage na mjestu potrošača, odnosno
na sabirnicama. Ugrađeni kompenzatori (kondenzatorske baterije) su fiksnog
kapaciteta. Inače kompenzator fiksnog kapaciteta nije sposoban da prati promjene
reaktivne snage
 opterećenja, međutim u razmatranom slučaju opterećenje je konstantno pa se može
upotrijebiti kompenzator fiksnog kapaciteta.

Rezultati

Na slikama dva i tri prikazani su modeli razmatranih slučajeva

Slika 2: Statička kompenzacija reaktivne energije.

Slika 3: Statička kompenzacija i ograničenje reaktivne snage.

Tabela II: Marginalni troškovi.
Marginalni Marginalni trošak (KM/MWh)
Marginalni trošak
Sabirnica trošak (KM/MWh) sa kompenzatora i
(KM/MWh)
bez kompenzatora ograničenjima na reaktivnu
sa kompenzatora
snagu
1 14,47 14,48 14,46
2 13,56 13,56 13,55
3 16,45 16,44 16,44
4 12,58 12,56 12,56
5 15,51 15,50 15,50
6 17,20 17,15 17,15

Tabela 3: Ukupni troškovi.

Ukupni trošak (KM/h) bez Ukupni trošak (KM/h) Ukupni trošak (KM/h) sa
kompenzatora sa kompenzatorima kompenzatorima i ograničenjima na
reaktivnu snagu

8071,75 8062,90 8055,92

Tabela 4. Ukupni gubici aktivne snage.

Ukupni gubici (MW) Ukupni gubici (MW) Ukupni gubici (MW) sa

bez kompenzatora sa kompenzatorima kompenzatorima i ograničenjima na
reaktivnu snagu
10,91 10,13 9,65

Tabela 5. Ukupni gubici reaktivne snage.

Ukupni gubici (MVAr) Ukupni gubici (MVAr) Ukupni gubici (MVAr) sa

bez kompenzatora sa kompenzatorima kompenzatorima i ograničenjima na
reaktivnu snagu
10,08 8,44 7,42

Ugrađivanjem statičke kompenzacije dolazi da smanjivanja pada napona na pojedinim

sabirnicama odnosno dolazi do regulacije napona tako da je došlo do povišenja vrijednosti
napona na sabirnicama 5 i 6.
Uspoređivanjem troškova možemo primijetiti da su troškovi najmanji u slučaju kompenzacije i
ograničenja reaktivne snage. Ograničenjem proizvodnje odnosno potrošnje reaktivne snage dovodi
do smanjenja zagrijavanja namotaja generatora odnosno smanjuju se aktivni gubici a samim tim i
troškovni gubici. Statička kompenzacija nam pomaže da proizvodimo potrebnu reaktivnu snagu na
mjestu ugradnje tako da se poboljšava efikasnost elektroenergetskog sistema i njegova sigurnost
jer se ne prenosi jalova snaga kroz sistem (ili se prijenosi u smanjenim količinama) tako da su
gubici manji, odnosno troškovi su manji. Na kraju možemo zaključiti da su najviši troškovi
prisutni u početnom slučaju bez kompenzacije i ograničenja, zatim slijedi slučaj sa
kompenzacijom i na kraju kombinacija ograničenja reaktivne snage i kompenzacije.